Ngay CA Buffett Cung Khong Hoan Hao - Smith.N Studio

Smith Nguyen Studio.
Cng Ty Samsung Trn trng gi n bn cun sch ny.
Phin bn ebook ny c thc hin theo bn quyn xut bn v pht hnh n bn ting Vit ca cng ty First News - Tr Vit vi s ti tr c quyn ca cng ty TNHH Samsung Electronics Vit Nam. Tc phm ny khng c chuyn dng sang bt k hnh thc no hay s dng cho bt k mc ch thng mi no.

Original title: Even Buffett isn't Perfect: What You Can - and Cant - Learn from the Worlds Greatest Investor by Vahan Janjigian Copyright Vahan Janjigian, 2008. Vietnamese Edition 2010 by First News Tri Viet. This edition is published by arrangement with Portfolio, a member of Penguin Group ( USA) Inc. All rights reserved including the right of reproduction in whole or in part in any form.
EVEN BUFFETT ISN'T PERFECT

NGAY C BUFFETT CNG KHNG HON HO
Cng ty First News Tr Vit gi bn quyn xut bn v pht hnh n bn ting Vit trn ton th gii theo hp ng chuyn giao bn quyn vi NXB Portfolio, thuc Penguin Group (USA) Inc. Bt c s sao chp no khng c s ng ca First News u l bt hp php v vi phm Lut Xut bn Vit Nam, Lut Bn quyn Quc t v Cng c Bo h Bn quyn S hu Tr tu Berne. CNG TY VN HA SNG TO TR VIT - FIRST NEWS
11H Nguyn Th Minh Khai, Q. 1, TP. H Ch Minh Tel: (84.8) 3822 7979 - 3822 7980 - 3823 3859 - 3823 3860 Fax: (84.8) 3822 4560; Email: triviet@firstnews.com.vn Website: www.firstnews.com.vn

VA H A N J A N J I G I A N
CNG KHNG HON HO

Nhng bi hc gi tr t Nh u t Thng minh Nht Th gii
Ngi dch: Nguyn Trung An (MBA) Vng Bo Long
BUFFETT
Ngay c
First News
NH XUT BN TR
LI TA
ahan Janjigian l ngi c y cc phm cht c bit vit v Warren Buffett. Tuy Nh hin trit x Omaha l ch ca rt nhiu quyn sch, nhng quyn sch ca Vahan rt c bit. N khng phi l mt l th tnh cng khng phi l mt s ch trch hay lng m. Vahan cng l mt ngi la chn c phiu rt xut sc ng qun l hai bn tin u t Forbes Special Situation Survey v Forbes Growth Investor. ng th hin mt nng lc tht tuyt vi. Nhng ngi nhn hai bn tin ny thu c nhiu ch li t nhng phn tch sc bn, khng cm tnh ca Vahan. Do , Vahan c c nhng kin thc su sc thc s cm nhn c hiu qu phi thng ca Warren Buffett Tp on Berkshire Hathaway. ng gii thch mt cch cn thn v kin nhn phng php u t k lut cao v s nhn xa trng rng ca Buffett cng nh s tin ha ca n trong qu trnh pht trin ti sn ca Berkshire Hathaway. Nhng y khng phi l mt bn phn tch y v hin tng Buffett Vahan kho lo s dng nhng kin thc su sc v s thnh cng ca con ngi v i ny dy cho chng ta nhng iu cn bit v u t gi tr nhm duy tr hiu qu cao trn th trng. Vahan cng phn tch k lng nhng chin lc u t khc, v Ph Wall khng ch tn ti mt cch u t duy nht. Rc ri vi hu ht cc nh u t l h thng xuyn nhy t phng php ny sang phng php khc. Rt t ngi kin tr nh Buffett trong vic gi li c phiu nhiu nm trc khi bn i.

6-
V cng c rt t ngi c kh nng p dng mt cch nht qun nhng chin lc khc nhau m Vahan phn tch trong quyn sch ny. Nu bn sn sng dp b cm xc qua mt bn, quyn sch ny s tr thnh mt kho bu kin thc u t su sc dnh cho bn. Khng c nh u t no lun lun ng. Con ngi khng th lm c iu . Bn thn Buffett cng c nhng giai on kh khn phi bn l nhng c phiu m ng mua. Tuy nhin, ng thng nm gi nhng c phiu tt kh lu. Nh p dng mt phng php u t nht qun v an ton thm ch cn c tinh chnh theo thi gian Buffett lm c nhng iu k diu. Rt may l bn khng cn phi l mt Warren Buffett mi kim c mc thu nhp trong m t th trng chng khon. S k diu ca li sut kp c ngha l bt c nh u t cn trng no cng c th t c thnh cng thc s v lu di. iu lm cho quyn sch ny c bit c gi tr l Vahan Janjigian khng phi l ngi m qung khi ng khn ngoan nhn ra rng hot ng u t khng din ra trong mi trng chn khng. Chng vit v thu l phn m tt c mi ngi nn c, c bit l cc chnh tr gia. ng ngc nhin l mt thin ti nh Buffett li c ci nhn thin cn v vn then cht ny. Khi Arnold Schwazenegger quyt nh chy ua vo chc Thng c bang California, Buffett khuyn ng nn ng h vic tng cc loi thu nh trn ti sn, iu ny sut ko chn Arnold li vi th gii in nh Hollywood thay v a ng vo Dinh Thng c. Nh nhiu ngi khc Washington, Buffett ngh rng ngi giu nn b nh thu thu nhp vi thu sut cao hn. ng cng ra sc ng h vic p dng thu ti sn tha k.

7
Buffett tin rng ngi M c sng trong mt t nc tuyt vi v nhng ngi may mn lm n tt M nn ng thu nhiu hn. Ma mai thay, nu li khuyn ca Buffett c thc hin th nn kinh t s vn hnh km i v gi tr ca cc khon u t ca Buffett s chu nh hng nng n. Hy nhn li hiu qu ngho nn ca chng khon v nn kinh t trong thi k thu cao thp k 1970 m xem. iu m Nh hin trit x Omaha v qu nhiu ngi khc khng nhn ra l thu cng l mt ci gi phi tr v l mt gnh nng, ch khng ch l mt phng tin tng thu nhp cho ngn sch nh nc. Thu thu nhp l ci gi bn phi tr lm vic; thu li tc l gnh nng ln vai bn nu bn kinh doanh thnh cng; v mc thu m bn phi tr cho nhng khon li tc t vn u t l ci gi bn phi tr cho nhng ri ro m mnh phi chp nhn. Rt n gin, nu bn gim nh gnh nng cho nhng iu tch cc nh lm vic t nng sut cao, dm chp nhn ri ro v kinh doanh thnh cng th chng s thng xuyn din ra hn. Tng gi ln th iu ngc li s xy ra. Janjigian ch ra rng 1% nhng ngi c thu nhp hng u nc M chim n 21% tng thu nhp c to ra v h tr n 39% thu thu nhp lin bang. Buffett cng chm hiu nh vy i vi vn thu ti sn tha k (death tax). ng ng h vic thu hi ti sn v tin rng chnh ph nn nhn phn ln ti sn m bn li. Nu khng, nhng ngi tha k ca bn s nhn c ti sn m khng phi lao ng v ca tri cho s lm xi mn tnh cch ca h, khuyn khch h sng hng th mt cch v trch nhim. Tri li, thu ti sn tha k li mang tnh trng pht i vi hot ng to dng vn v tnh tit kim. Ti sao li phi tch ly ti sn nu phn ln chng s ri

8-
vo tay chnh ph mt cch d dng? Vahan vit rng: Ti sn l nhng g cn li sau khi np tt c cc khon thu. Cn cc nh lp quc ca chng ta c th s din gii vn ny theo cch sau: Cn sng l cn ng thu!. Thu ti sn tha k c mt tc ng k l m Buffett v nhng ngi ng h khc khng nhn thy. Khi thu sut cao, nhng ngi rt giu s tm cch n trnh loi thu ny. Chnh trch nhim ng thu ti sn ca Buffett cng rt thp v ng ang trao tng hu ht tin bc ca mnh cho Qu t thin Bill & Melinda Gates. Nhng ngi thc s giu c thit lp nhng c ch b mt v nhng mnh khe khc gi cho ti sn ca mnh nguyn vn, v iu thng ng ngha vi vic nhng ngi tha k s khng trc tip chm tay n n. Ti sn do vn c duy tr nguyn vn. Nu khng c thu ti sn tha k, phn ln ti sn s chuyn trc tip vo tay con chu h - hu ht nhng ngi ny khng c c bn nng kinh doanh; cho nn, s tin s nhanh chng c lun chuyn. l bn cht ca con ngi. V d, hy xem xt danh sch 400 ngi giu nht nc M ca Forbes ngy nay, khng ngi no trong s h c h du Pont v ch c mt ngi c h Rockefeller, trong khi c hai gia nh ny u kim sot nhng ti sn khng l cch y trn di 25 nm. Nhng ngi tin tng mnh m vo thu cao pht l lch s. Nhng k hoch ct gim thu thu nhp ln thi Reagan nm 1981 v 1986 bin mt nn kinh t M nh n thnh nn kinh t nng ng nht th gii. T trng GDP ca nc M so vi GDP ton cu tng mnh m, cng nh gi tr vn c phn ca nc M so vi tng gi tr vn c phn ca c th gii.

9
S tng thu ca Clinton nm 1993 lm chm ng k tc tng trng ca nn kinh t M v gp phn lm cho ng Dn ch tht bi thm hi trong k bu c nm 1994. Vi nhng ngi thuc ng Cng ha thuc phe a s trong Quc hi, v Tng thng ng h tng thu Clinton b dn vo chn tng. Chng trnh x hi ha y t ca b Clinton b tht bi. Chi tiu b kim sot. V quan trng nht l c nhng ng thi tch cc v thu sau : thu nh trn li tc t vn c ct gim gn 29%. Thu nh trn li tc t vn cho nhng ngi s hu nh gn nh c loi b, v php lnh dng nh thu trn Internet c chuyn thnh lut iu ny gp phn rt ln vo vic pht trin nn kinh t mt cch mnh m. Chng trnh ct gim thu nm 2003 ca chnh quyn Bush thu thu nhp trn vn u t tip tc c ct gim, thu thu nhp t c tc i vi c nhn c gim nh, v nhng gi kch thch doanh nghip u t c trin khai bin nn kinh t M t vic tng trng vi tc thc 1% ln thnh 3-4%. T nm 2003 n 2007, s tng trng ca nn kinh t M vt quy m tng th ca nn kinh t Trung Quc. V bn c on c iu g khng? Vn c phn tng vt gn gp i so vi mc thp nht vo cui nm 2002. Vahan cn ch ra mt kha cnh khc m Buffett t ra thin cn: thng tin nh hng thu nhp. Hu ht cc tp on i chng ln u cung cp cho cc nh phn tch chng khon c tnh thu nhp k vng ca h cho tng qu. Nu cng ty khng t c mc thu nhp k vng d ch t hn mt vi xu th c phiu ca h s gim mnh. Buffett cm thy nhng thng tin nh hng nh vy gp phn lm tng tnh thiu n nh ca th trng chng khon v buc b my qun l hng n nhng hot ng qu thin v ngn

10 -
hn. ng thuyt phc nhiu cng ty m ng nm gi c phiu ln, nh Coca-Cola v Washington Post, ngng cung cp thng tin nh hng. Vahan a ra mt phn bin ht sc thuyt phc v tinh t. D c hay khng c cung cp thng tin v thu nhp k vng, cc nh u t cng t a ra cc c tnh ca h. Hn na, b my qun l cn phi cung cp thng tin cho nh u t nhiu hn, ch khng phi t i. V tnh khng n nh ca th trng, cc nghin cu cho thy nhng cng ty khng cung cp thng tin nh hng thng d bin ng hn nhng cng ty c cung cp. Quan trng hn l nhng cng ty khng cung cp thng tin nh hng thng c gi tr vn ha th trng nh hn. Ni cch khc, nhng cng ty a ra c tnh thu nhp thng c gi c phiu cao hn. V th, y l mt quyn sch khc thng. Tuy tp trung ni v nh u t thnh cng nht trong lch s hin i, nhng n cng mang li cho c gi nhng kin thc su sc v chin lc chc chn u t. V cui cng, nhng din gii ca n v thu v s minh bch trong qun tr s to ra mt mi trng thun li gi tr vn c phn m rng hn na. Tm li, bn ang c trong tay mt quyn sch 3 trong 1, ngha l bn ang nm gi mt ti sn gi tr cao b nh gi thp. - Steve Forbes Ch tch kim Gim c iu hnh Forbes Inc. Tng bin tp tp ch Forbes
GII THIU
Ngy 26 thng 6 nm 2006, ngi giu th hai nc M thng bo rng ng s trao tng phn ln ti sn ca mnh cho ngi giu nht nc M. Ngi bn cnh v chng Bill v Melinda Gates Th vin Quc gia New York, Warren Buffett cng b k hoch hin tng 10 triu c phiu ph thng loi B ca Berkshire Hathaway, tr gi c tnh vo thi im khong 31 t USD, cho Qu T thin Bill & Melinda Gates Foundation. Ngoi ra, ng cn dnh thm 2 triu c phiu, tng ng 6,3 t USD, trao tng cho nhng qu t thin do ba ngi con ca ng iu hnh, trong c mt qu t thin c t tn theo tn ngi v qu c ca ng. Ch bng mt hnh ng, ngi n ng tng to dng c ting tm lng ly vi vic xy dng mt trong nhng khi ti sn c nhn v i nht th gii m bo rng th gii ny s nh mi lng ho tm ca ng, cng gn ging nh cch m ng ang ghi tn mnh vo s sch ca nhn loi v ti nng lm giu xut chng ca mnh. Ti sn ca Buffett qu thc l v cng to ln. ng to ra n bng cch u t. Thc ra, c th ni rng Buffett l nh u t v i nht ca mi thi i. Khng ai c cht my may nghi ng no v iu ny, bi chc chn ng s hu mt trong nhng k lc kinh doanh lu di tt nht. V ng lnh o tp on Berkshire

12 -
Hathaway, mt cng ty i chng c giao dch trn sn chng khon, nn nhng quyt nh u t ca ng u c th hin hon ton minh bch, khng cht giu gim v cng d dng theo di. Buffett nm quyn iu hnh Berkshire t nhng nm 1960 v cui cng chuyn i n t mt cng ty dt thnh mt cng ty u t. Di triu i ca ng, trong vai tr gim c iu hnh, ng to ra mt gia ti khng l cho bn thn v cho tt c cc c ng khc. T duy ca Buffett i khi khng mang tnh truyn thng. V d, hu ht cc nh u t khc thch nhn thy gi c phiu m h mua tng ln nhanh chng. Buffett khng thch vy. ng ni rng thi im duy nht m bn nn thch gi c phiu tng ln l thi im bn sn sng bn chng i. V Buffett l mt nh u t di hn, nn ng khng mun nhn thy gi tng ln ngay lp tc. Thc ra, nu ng thc s thch mt c phiu no n, ng s cm thy vui hn nu gi gim, nh ng c th mua thm c phiu v thc s ct gim c mc chi ph c bn. Bng cch ny, khi gi hi phc sau nhiu bin c, ng s nhn c nhng khon li nhun khng l. Cch t duy nh th ny mang li cho Berkshire nhng khon li nhun t vn vo khong 8,5 t USD t American Express, 8 t USD t Coca-Cola, 5,5 t USD t Procter & Gamble, v 4 t USD t Wells Fargo. Mt s m c phiu trong danh mc u t ca Berkshire cng to ra nhng t sut li nhun khng l. Ch ring tin li t cng ty ch qun t Washington Post cng t n mc 11.600%. Mt trong nhng tnh cch ng qu nht ca Buffett l ng bit r nhng im hn ch ca mnh. V d, ng bit rng mnh

13
khng th tr thnh chuyn gia trong tt c cc ngnh kinh doanh. Nhng bo him l mt ngnh m ng hiu r tng ng i nc bc. ng c mt k nng c bit trong vic nh gi ri ro. ng khm ph ra cch u t khon tin ch ca cc cng ty bo him vi sut thu nhp cao thanh ton nhng yu cu bo him trong tng lai v li rt nhiu li nhun cho c ng. Buffett lun thc hin theo mt phng php tip cn u t mang tnh k lut. ng tr nn ni ting trong vic trnh nhng phong cch v chin lc u t nng (nhng cui cng ha ra chng c ngha g ngoi nhng ln sng o tng chng tn). V d, th trng chng khon M bng n t nhng nm gia v cui thp nin 1990, ch yu c thc y bi cc c phiu cng ngh. Buffett ni ting tm cch n trnh chnh nhng c phiu tng t khi chng thc y cc ch s th trng ln cao cha tng c. Thm ch, ng cn khng mua mt c phiu no ca Microsoft, mc d cng ty ny c ngi bn tt Bill Gates ca ng lnh o. Buffett b nhiu ngi ch trch v khng tham gia vo cuc ua do ngnh cng ngh dn u , nhng ng khng my quan tm n nhng ngi ph bnh mnh. Nhng c ng Berkshire cng vy. H hiu phng php tip cn lu di ca ng v h t tin rng di s dn dt ca Buffett, h s hon ton c tha mn vi nhng khon thu nhp t c. Buffett lun gn lin vi nhng g ng bit r nht. ng thch cc cng ty hot ng trong nhng ngnh kinh doanh n gin m ng c th hiu v kim sot c. ng khng hiu lm th no nh gi ngnh phn mm v ngnh cht bn dn. ng ngh rng qu kh c th d bo dng tin ca nhng cng ty ny vi

14 -
chnh xc cao. Tuy nhin, ng hiu rt su v cch nh gi ngnh nc gii kht c ga, dao co v ngn hng. ng cng thch cc cng ty c qun l bi nhng ngi lnh o trung thc v c ti nng. V trn ht, ng mun mua li nhng cng ty vi mc gi thp hn gi tr ni ti ca chng, v s nm gi chng trong mt khong thi gian rt di. Thc t chng minh rng chin lc ny mang li li ch v cng to ln cho ng v cc c ng Berkshire Hathaway trong hn bn thp k qua. Tuy nhin, tr li nhng nm 1990, c nhiu nh u t ngh rng Buffett nh mt cm gic ca mnh. ng khng thm quan tm n s thnh cng m ng t c qua mt thi gian di. H tin rng ng l chuyn ca xu hng mi. Vo thi im , nhiu nh u t bt u tin rng chng ta bc sang mt thi i mi. Thc ra, cc chuyn gia gi l nn kinh t mi. H cho rng cc quy lut c khng cn p dng c na. Nhng nh u t ny khng ngn ngi thu mua v s c phiu c bn vi gi cao gp nhiu ln m ch mt thi gian trc c xem l mc gi cao mt cch k quc. C l cch suy ngh ny c minh ha r nht bng mt l th gi cho bn tin Forbes Special Situation Survey bi mt trong nhng ngi ng k bo di hn. N c vit vo u nm 2000, giai on cui ca hin tng c gi l thi k bng n bong bng dot-com (ly t cch c .com thng xut hin trong tn cc cng ty hot ng trn nn tng Internet), p li mt s xut mua c phiu ngha l c phiu ca mt cng ty thuc nn kinh t c theo khi nim lc . Chng c g lin quan n cng ngh cao i vi c phiu ny. Thc ra, n l loi c phiu m bn thn Buffett c

15
l cng a thch, nhng tc gi l th n vit: Bn c thc s mong ti mua mt c phiu c th tng ln ch khong 40% trong 2 nm khng? Ti 80 tui ri. Ti chng th sng mun i kim c mt khon tin t i th u!. L th c v nh mt cu chuyn a, nhng ngi vit thc s rt nghim tc. Nhng t ng ca b r rng chng thc rng mc bt hp l v kh duy tr t nhng k vng ca nh u t trong nhng ngy thng bng bng kh th y l ng. By gi, bn c th d dng nhn li nhng iu din ra v ni rng l ra cc nh u t lc nn hiu r hn nhng iu mnh lm. Khng may l nhiu nh u t cho bn thn mnh ri vo vng xoy in lon ca m ng. Buffett khng bao gi b ri vo ci by ny. ng l bc thy ca s im tnh. ng lun lun suy ngh mt cch hp l v c phng php hn hoi. T duy v u t theo cch ca Buffett c th mang li li nhun c bit khi tt c nhng ngi khc b cm xc v s in lon ca m ng dn dt hnh ng ca mnh. Theo cng ty nghin cu th trng chng khon Ibbotson Associates, tng sut thu nhp trung bnh di hn theo s hc (ngha l bao gm c c tc) cho nhng c phiu c mc vn ha th trng ln ch vo khong 12% mt nm (t 5 t USD tr ln c xem l c mc vn ha ln). i vi nhng c phiu c mc vn ha nh, con s thng tt hn khong 17% mt nm. Nhng vo cui nhng nm 1990, cc nh u t li mun thu li nhiu hn. H lun nghe ni n cc c phiu trong lnh vc Internet vi nhng ci tn nghe rt bun ci, dng nh c mc gi tng gp i hoc gp ba sau vi thng. Trn thc t, nhiu cng

16 -
ty thm ci ui .com vo cui tn cng ty ca mnh, v h tin iu ny s gip h thu ht nhiu s quan tm hn t th trng. Ht cuc kho st ny n cuc kho st khc cho thy nhng nh u t suy ngh vic kim c sut thu nhp t nht l 20% mi nm trn th trng chng khon l hon ton hp l. H khng quan tm n vic mua vo nhng c phiu c th to ra sut thu nhp khim tn hn thm ch ngay c khi chng t ra tt hn so vi mc trung bnh trong lch s. V d nhin, h khng quan tm g n nhng c phiu c gi tr cao. Tuy nhin, Buffett hiu r iu ny hn ai ht. ng l mt trong nhng hc tr sc so nht trn th trng ti chnh v lun l ngi gii nht trong nhiu thp k qua. ng ch n nhng khuynh hng di hn, v ng bit rng hot ng u t hp l cho thua s phn khch ca m ng (hoc s h hi phi l tr(1) theo cch ni ca cu Ch tch Qu D tr Lin bang Alan Greenspan). Buffett hiu rt tng tn bo co nghin cu ca Ibbotson. ng bit rng nhng mc thu nhp cao hn mc trung bnh khng th tip din mi c. Th trng s lun st gim sau thi k bng n nhng khon thu nhp ln cha tng thy nhng khng thc cht. Cng ging nh Buffett, cc nh u t c l tr khc b ch nho trn bo ch v nhng quan im thn trng ca h vo cui nhng nm 1990. V d, David Dreman cnh bo cc nh u t trong chuyn mc ca mnh trn tp ch Forbes rng gi c c phiu tr nn qu t mua vo. Mt c gi sau gi ng l mt con khng long ngu ngc v khng hiu rng mi vic khc i vo thi im .
(1) Nguyn vn: irritional exurberance.

17
D nhin, nhiu bin c cui cng cng chng minh nhng ngi nh Buffett v Dreman l ng. Nhng vo nhng ngy cn say sa vi bong bng dot-com, cc nh u t tr nn tham lam qu mc. H chng bao gi cm thy hi lng vi ci gi l t sut thu nhp hp l. H mun kim tht nhiu tin, v tht nhanh. Do th trng ang tng ln v nhng c phiu ca h c gi qu cao, h tin rng h cng l nhng chuyn gia v u t. Mt s ngi thm ch cn ngh mnh thng minh hn c Buffett! Khi s thoi mi v kin nhn bin mt hon ton, nhng nh u t cui cng lm vo cnh ph sn. Tri li, Buffett cng tr nn giu hn bao gi ht. Tuy nhin, ngi vit l th trn nu ra mt im rt th v. Vi uy tn vng chc l mt nh u t di hn, Warren Buffett khng ng h nhng ngi thch kim tin nhanh bng vic lt sng vi nhng c phiu ngn hn. ng ni rng khong thi gian nm gi c ng a thch l vnh vin. Nhng ngi vit th 80 tui nu trn chng quan tm g n di hn na. B y r rng lun ngh n mt khung thi gian u t ngn hn nhiu, v l do tui tc. Khng may l khi b ang tm cch kim tin nhanh th nhng ch s chnh ca th trng sp t n nhng mc cao k lc v bt u ri vo thi k suy thoi ko di v au n. Mi ngi ch c th hy vng b khng ton b tin tit kim c i mnh vo mt trong nhng c phiu cng ngh hoc c phiu cng ty Internet, khi cui cng chng sp xung ch cn 1 USD mi c phiu. L th ca b cho thy r rng b bit chnh xc mnh ang tm kim iu g. B mun c li ln v tht nhanh. Tuy nhin, c l b khng hiu c nhng ri ro km theo chin lc u t kiu . C l, b

18 -
thm ch khng quan tm n ri ro. Xt cho cng, nh b ni rt r trong l th ca mnh, b ang gi i v c th b s khng c tin phng khi bnh tt. Ch s Dow Jones v ch s S&P 500 mt khong 7 nm tr li mc cao nh nm 2000. Trong cng thi gian y, ch s NASDAQ cng xoay x phc hi c khong mt na con s mt mt ca mnh. Mi ngi u c th c tnh thi gian cn thit cc ch s ca cc ngnh cng ngh nu trn ly li cc khon st gim nhng c l phi mt n c thp k hoc hn chng phc hi. Trong s rt nhiu iu m bn s bit khi c ht quyn sch ny, bn s thy Warren thng chp thi c khi th trng bn tho. Xt cho cng, vic bn tho c phiu cng ging nh vic bn hng i h gi. Nu bn khao kht mt i giy t tin, bn c mun mua khi n c bn i h gi hay khng? Tng t nh vy, nu bn thch mt c phiu c gi 50 USD th bn c cm thy thch th hn khi n xung mc 40 USD hay khng? D nhin, giy v c phiu khng hon ton ging nhau. Mt i giy s chng thay i g nu n c bn h gi. Nhng gi c phiu phn nh k vng v dng tin trong tng lai. Nu gi rt, iu ngha l tt c nhng nh u t tr nn t lc quan hn v dng tin y. H h thp k vng ca mnh v trin vng pht trin ca cng ty. Khng ging nh vic h gi bn giy, vic bn tho c phiu trn th trng chng khon c th lm cc nh u t bnh thng hong lon. Cn phi c s gan l rt ln sn sng nhy vo mua c phiu khi tt c nhng ngi khc ang bn chng i. D nhin, ri ro xut hin khi bn mua qu sm. Bi v, mt khi c phiu gim gi 20% th khng c g bo m n s khng gim thm 20%

19
na. Mt trong nhng cu chm ngn c trng Ph Wall l ng bt mt con dao ang ri. Tuy nhin, c nhiu c hi c phiu ca mt cng ty tt cui cng cng hi phc. Chng ai bit chc chn khi no s phc hi s bt u. i khi, c th mt n vi nm. Nhng nu bn l mt nh u t kin nhn c tm nhn di hn, bn s khng cm thy kh chu khi ch i u. Thm ch, bn c th s dng thi gian ny mua thm nhiu c phiu hn mc gi thp hn. D nhin, Buffett l bc thy trong u t di hn. Buffett l mt bng chng xc thc cho thy s kin nhn c th l cch mang li li nhun khng l cho hot ng u t ca bn. D s thnh cng ca Buffett ht sc to ln, nhng bn s bit rng cch thc ca Buffett khng phi l cch duy nht kim c mc li nhun tt trn th trng chng khon. Thc ra, trong nhiu trng hp, khng phi l cch tt nht. C nhiu cch u t. Mt s cch mang tnh c bc. V d, nu bn n trng ua nga v t rt nhiu tin vo mt con nga no , d nhin iu ny khng phi l u t. lm cho mnh cm thy thoi mi hn, bn c th gi l gii tr. Tuy nhin, nu bn c l tr, bn s nhn ra thc s l hnh vi nh bc. Tng t, vic dn mt khon tin cc ln vo mt c phiu duy nht cng khng phi l u t. Ging nh vic nh c trng ua nga, dn tin vo mt c phiu duy nht ch n gin ging nh nh bc. thi cc ngc li, bn c th lm theo cch an ton bng cch phn tn tin trn mt s lng loi c phiu ln. Vi tn gi l a dng ha danh mc u t, phng php ny c hu ht nhng chuyn gia lm vic trong lnh vc u t p dng. Tuy vy, nu bn a dng ha qu mc, bn khng th hy vng nhn c kt qu tt hn tng th th trng.

20 -
Cng c mt cu hi lin quan n thi gian. Ging nh Buffett, bn c th thc hin theo chin lc mua v nm gi, u t cho tng lai di hn. Hoc bn cng c th p dng chin lc kim sot thi gian th trng, u t ngn hn. Tuy u t ngn hn c li nhun tt, nhng n i hi mt tm th hon ton khc. Chng ta s xem xt mt s kt qu nghin cu hc thut vn chng minh rng cc nh u t thiu kin nhn, ch mun tp trung vo thu nhp ngn hn nn hng n nhng chin lc nhn mnh s tng trng v ng lc ca th trng. Chng ta cng s xem xt cc nghin cu chng minh rng c phiu gi tr s vt qua c phiu tng trng trong di hn. Mua vo mt danh mc a dng ha rng ri gm nhng c phiu gi tr v nm gi chng trong thi gian di l mt cch u t kh an ton, nhng c l khng th v. Tuy nhin, cng l mt chin lc c th sinh li. Tri li, p dng phng php u t tp trung vo mt s lng m c phiu nh, d l ngn hn hay di hn, c th tr nn hp dn mt cch ng k, nhng cch ny chc chn s c nhiu ri ro hn. Buffett vi s kin tr ca mt v thnh tr thnh bc thy trong hot ng u t di hn. C tnh ca ng rt thch hp vi loi chin lc ny. Tuy nhin, trong nhng trang sch tip theo, bn s bit rng Buffett cng tng tham gia vo hot ng mua bn c phiu tng i ngn hn. Thc ra, mt bi hc qu gi cn c rt ra t quyn sch ny l nhng chin lc u t ca Buffett khng th d dng c phn loi nh vy. Chng tin ha theo thi gian. V d, trong bui u mi bc chn vo s nghip, ng th hin s thch chim ly nhng v tr s hu ln trong mt s

21
t cng ty. Mc d ng vn thin v phng php tip cn tp trung ny, nhng trong nhng nm gn y vic a dng ha ni ln ng vai tr quan trng hn trong phong cch u t ca Buffett. tr thnh mt nh u t thnh cng, bn phi l mt nh u t c kin thc vng vng, v im khi u tt nht chnh l xem xt nhng chin lc u t ca Buffett. Quyn sch ny s trnh by cho bn thy nhng im tt v cha tt ca nhng chin lc y, khi no th chng t hiu qu ti a, khi no th khng. N s dy cho bn rng vic a dng ha, mt trong nhng khi nim quan trng nht trong lnh vc ti chnh hin i, khng ch gip bn gim ri ro trong u t; n cn gii hn tim nng li nhun ca bn. Bn s thy quan im ca Buffett v a dng ha pht trin nh th no theo thi gian. Quyn sch ny cng gip bn hiu v phn bit s khc nhau gia mt c phiu gi tr v mt c phiu b nh gi thp. iu ny rt quan trng nu bn mun hiu r cch u t ca Buffett. Quyn sch ny cng ch ra cho bn bit khi no bn nn hng danh mc u t v cc c phiu gi tr v khi no nn u tin cho nhng c phiu tng trng. Thm ch, n cn dy cho bn mt chin lc u t khng h mang du n ca Buffett - u t momentum(2) - v lm th no bn c th s dng n nh mt li th ca mnh. Trong nhng trang sch tip theo, bn s bit rng khng c ai l hon ho c - k c Warren Buffett. Tht kh tin, nhng ngay c Buffett cng phm phi mt s sai lm. M trong u t, sai lm c
(2) Momentum investing - tm dch l u t xung lng hay ng lng: L chin lc u t nhm vo vic tng vn da trn s lin tc ca cc xu hng ang tn ti trn th trng. Cc nh u t momentum tin rng nhng t tng gi mnh ca mt loi chng khon no s ko theo nhng khon li nhun cng thm, hoc ngc li, nhng khon st gim gi tr tng ng. Ring momentum" c gi l ch s xung lng" dng o tc thay i ca gi ng ca, c s dng nhn din mc suy yu ca xu th v cc im o chiu. Ch s ny thng b nh gi thp do s n gin ca n.

22 -
th gy ra nhng thit hi rt ln. Tuy nhin, bn c th hc hi rt nhiu t nhng sai lm ca mnh. Thng thng, mi ngi thng mun qun i nhng sai lm v chng gi li nhng k nim au bun, nhng nh u t cn phi ghi nh chng. Bng cch ny, bn c th oan chc rng mnh hc hi c nhng iu hu ch, v bn s c thm c hi trnh c vt xe khi ng trc nhng sai lm tng t v sau. Tht bi thng l ngi thy v i nht, nhng n ch ng khi bn rt ra c bi hc cho chnh mnh. Rt may cho cc c ng ca Buffett, Buffett rt t khi phm sai lm v khng thng xuyn. Nhng khi ni n sai lm, cn lu mt c im quan trng gip Buffett khc xa so vi nhiu nh u t khc. ng th hin mt ti nng ng kinh ngc trong vic bin nhng iu c v l sai lm hin nhin thnh nhng thnh cng ln. Thc ra, y chnh l l do gii thch ti sao Buffett li l nh u t thnh cng nht v giu c nht ca mi thi i. Vng, ni n s giu c, mi nm tp ch Forbes xut bn mt danh sch 400 ngi M giu nht. H cng a ra mt danh sch cc t ph trn th gii. Ht nm ny n nm khc, tn ca Warren Buffett lun xut hin v tr u tin hoc gn u tin trong c hai danh sch ny. Bn cng s bit rng ti sn ca Buffett gn lin vi mt cng ty ch cht. Trong trng hp ca Buffett, cng ty l Berkshire Hathaway. ng va l Gim c iu hnh va l Ch tch Hi ng qun tr. Tuy nhin, Berkshire l mt cng ty c nht v nh trn th gii ny. Khng ging hu ht cc cng ty chuyn sn xut mt s sn phm chnh hoc cung cp nhng dch v c th, Berkshire ging mt cng ty u t hn. Trong khi doanh thu v li nhun ca

23
Berkshire ch yu t hot ng kinh doanh bo him, hot ng kinh doanh thc s ca Berkshire l u t vo cc cng ty khc. Phng thc kinh doanh ny bin Berkshire thnh mt t chc ging nh mt qu u t tng h (mutual fund), v Buffett l gim c ca qu . y l im lm cho Buffett tr thnh mt trong s t nhng t ph lm giu ch yu nh vo hot ng u t, ch khng thc s xy dng v iu hnh mt doanh nghip tp trung vo mt lnh vc kinh doanh c th. Phn ln thnh cng ca Berkshire l nh kh nng ca Buffett trong vic s dng tin thng d t cc doanh nghip bo him lm ngun ti chnh cho vic thu mua li nhng cng ty n nn lm ra khc. y chnh l l do ch yu gii thch v sao Buffett c gi l nh u t v i, thay v ch n gin gi l mt doanh nhn v i. V c hn mt chc quyn sch vit v Warren Buffett v Berkshire Hathaway, ti sao chng ta li cn thm mt quyn na nh vy? Trong khi nhiu quyn sch trc tho lun v phn tch nhng chin lc u t ca Buffett, hu ht u trng c v l mt l th tnh dnh cho mt con ngi v i. D nhin Buffett xng ng vi tt c nhng li khen tng m v s ngi v tip tc dnh cho ng, nhng hu ht nhng quyn sch vit v Buffett li thiu i v ny: Chng khng ch ra c nhng sai st trong phng php u t ca ng. Thm ch ngay c khi h phn tch cn thn nhng chin lc u t c Buffett a thch, h cng khng gii thch c u l vic m Buffett lm m cc nh u t khc c th hy vng phng theo. C l, iu quan trng hn c l cc tc gi khng gii thch c nhng iu Buffett lm m cc nh u t khc khng c hy vng g trong vic sao chp t ng c.

24 -
Hn na, nhng tc gi trc y ch n gin l khng nhn nhn c nhiu vn m Buffett ng h nhng khng c tc dng tt nht i vi quyn li ca nh u t. Chng hn, Buffett tin rng cc tp on nn chm dt vic cung cp cho nh u t cc bo co nh hng thu nhp hng qu, nh s trnh by trong nhng trang sch tip theo. Ni cch khc, trong thi i cc c quan iu hnh php lut ang c gng khuyn khch cc doanh nghip gia tng tnh minh bch v cung cp cng nhiu thng tin cng tt th Buffett li ng h mt chnh sch c th dn n vic cc doanh nghip s bng bt thng tin hn. D nhin, nh ca ng l tt nh nhng g ng lm, nhng bn s thy rng, mt chnh sch m thng tin khng bao gi l tt i vi cc nh u t. Buffett cng ng h vic nh thu cao i vi nhng ngi c xem l giu c. ng thch thu ti sn, ngay c khi bn thn ng s trnh loi thu ny bng cch hin tng ti sn ca mnh cho cc qu t thin. ng phn i nhng n lc ct gim thu sut thu thu nhp, ngay c khi cc chng c cho thy thu sut thp hn s gip thc y nn kinh t pht trin v gim tht nghip nh vic khuyn khch u t v ct gim chi ph vn. Cng c bng chng cho thy t sut thu thp hn s dn n thu nhp ca chnh ph t thu s cao hn. Khi c vn cho Arnold Schwarzenegger tranh c chc thng c bang California, Buffett xut Armold tng thu ti sn. iu th v na bn s nhn ra l, Buffett tha nhn rng s do d trong vic bn i mt vi cng ty bt c gi no nh hng n hiu qu ti chnh ca Berkshire. Thc ra, c rt nhiu truyn thuyt v Warren Buffett. Quyn sch ny s c gng phn bit u l nhng cu chuyn hoang

25
ng, u l s thc. Chng hn nh, nhiu nh u t tin rng Buffett xem thng nhng chin lc a dng ha, ch khng phi tp trung ha danh mc u t. Buffett tng ch bai phng php u t a dng ha. Tuy nhin, trn thc t Buffett li tin rng hu ht cc nh u t nn nm gi nhng danh mc c phiu tng i a dng. Thm ch, ngy nay Berkshire cn c mt danh mc a dng ha hn nhiu so vi chnh n trong mt qu kh vinh quang v lu di. Ngoi ra, nhiu nh u t tin rng Buffett ch mua nhng c phiu gi r, ngha l nhng c phiu c h s gi trn thu nhp (P/E)(3) thp chng ta s cp su hn trong nhng chng tip theo. Tuy nhin, thc t li phc tp hn nhiu. Buffett khng ch nhiu n cc h s gi, m ging nh tt c nhng chuyn gia phn tch ti chnh c kin thc vng chc, ng c lng dng tin tng lai v qua chit khu quy chng v hin ti tnh ton ci gi l gi tr ni ti (intrinsic value). ng thch mua nhng cng ty m ng c th tr gi thp hn gi tr ni ti ca n. Ni cch khc, ng thch mua c phiu vi gi tt, ch khng phi c phiu r tin. iu ny nghe c v nh l mt s khc bit tinh t, nhng l s phn bit quan trng khi bn c ti nhng trang sch tip theo trong quyn sch ny. Tri vi kin chung ca rt nhiu ngi, Buffett khng chng li vic s dng c phiu u i cho nhn vin. iu ny chc chn s l mt s ngc nhin i vi nhiu c gi v Buffett lun l mt
(3) H s gi trn thu nhp (P/E) l mt trong nhng ch s phn tch quan trng trong quyt nh u t chng khon ca nh u t. Thu nhp t c phiu quyt nh gi th trng ca c phiu . H s P/E o lng mi quan h gia gi th trng (Market Price - P) v thu nhp ca mi c phiu (Earning Per Share - EPS) v c tnh nh sau: P/E = P/EPS. Trong , gi th trng P ca c phiu l gi m ti c phiu ang c mua bn thi im hin ti; thu nhp ca mi c phiu EPS l phn li nhun rng sau thu m cng ty chia cho cc c ng thng trong nm ti chnh gn nht.

26 -
ngi ln ting ch trch chnh sch lng bng u i dnh cho cc nh qun l cp cao trong cc cng ty. Thm ch, Buffett cn l ngi i tin phong trong nhng n lc yu cu cc c quan iu hnh ca nh nc bt buc cc doanh nghip th hin chi ph dnh cho c phiu u i trn cc bn bo co ti chnh. Tuy nhin, trong thc t Buffett tin rng quyn mua c phiu u i l mt cng c v cng thch hp tng thng cho cc nh qun l doanh nghip min l chng c cu trc mt cch hp l. Bn s thy rng uy tn ca Buffett trong vai tr l ngi bo v quyn li ca c ng c th c phn khng xng ng. Mc d ng l mt trong nhng gim c iu hnh c o c nht M v l ngi thng thn xem thng nhng nh qun l ch thch lm giu cho bn thn bng chi ph ca cc c ng, nhng bn s khm ph ra rng Berkshire Hathaway c mt lch s qun tr cng ty kh ti tm cho n khi n b S Giao dch Chng khon New York (NYSE New York Stock Exchange) buc phi ci m v minh bch hn. Mt hun luyn vin in kinh tng ni vi cc vn ng vin hng u ca mnh rng: Nu mun chy nhanh hn, cc bn phi tp luyn cng vi nhng vn ng vin chy nhanh hn bn. Tng t, nu bn mun tr thnh mt nh u t gii hn, hy hc hi nhng ngi gii nht. iu khng hay l bn khng th xut hin vn phng ca Warren Buffett Omaha v thng bo rng bn sn sng hc hi. Tin tt l bng cch hc hi nhng k thut ca ng, bn c th nm c rt nhiu iu hu ch trong u t v bn c th t bin mnh thnh mt nh u t gii hn nhiu. c v Buffett, bn c th bit c iu g c tc dng, iu g khng trong hu ht cc trng hp. Bn s m bo rng mnh

27
c nhng thng tin cn thit ti a ha xc sut thnh cng, bt k im xut pht u t ca bn nm u. Bn cng s hnh thnh mt nn tng kin thc vng chc v nhng ri ro gn lin vi cc loi chin lc u t a dng khc nhau. V, bn c th tr thnh mt nh u t thc tin hn. Xt cho cng, trong mua bn c phiu, khng c iu g l chc chn c! Tuy nhin, qua nhiu thp k nghin cu, cc nh nghin cu khm ph ra nhng chin lc u t no c hiu qu cao nht trong tng mi trng u t khc nhau. Nghin cu Buffett v nhn thc c nhng kt qu t vic nghin cu ny c th gip bn m bo rng nhng c hi thnh cng trong u t lun nm trong tm tay ca bn.
1
MT BUFFETT MI CA A DNG HA?
Chin lc m chng ti la chn khng theo nguyn tc v a dng ha m chng ti ang theo ui.
- Warren Buffett, 1993
C l hn 99% nh u t cn phi a dng ha danh mc u t su rng hn na.

y l hai trong s nhng pht biu c v rt mu thun vi nhau. Vy thc s quan im ca Warren Buffett l g i vi a dng ha? ng ng h hay chng li phng thc u t ny? ng c lm theo li khuyn ca mnh i vi ngi khc hay khng, hay l cu tr li ca ng qu phc tp ch khng n gin ch l mt li khng nh hoc ph nh? Chc chn tt c cc nh u t u c khuyn bo vo mt lc no rng: Khng nn b tt c trng vo mt gi!(4) a dng ha l mt trong nhng nguyn tc c bn nht ca l thuyt qun l danh mc u t hin i. N c dy cho sinh vin ti chnh hu ht cc trng i hc trn khp th gii. N lun c nhi vo u h trong tt c cc kha hc ti chnh m h tham gia, t ti
(4) Dont put all your eggs in one basket!

30 -
chnh doanh nghip cho n l thuyt qun l danh mc u t. Cc chuyn vin u t cng c xy cho khi nim ny. Cc nh t vn u t cng xem vic xut chin lc tp trung cho danh mc u t ca khch hng l s t vn thiu trch nhim. Cc sinh vin ti chnh v chuyn vin u t khng ch c dy cn phi a dng ha bn trong cc lp ti sn, m h cn c dy phi a dng ha trn nhiu lp ti sn. S a dng ha trn nhiu lp ti sn thng c gi l phn b ti sn(5). C nhiu loi lp ti sn khc nhau. Chng gm c c phiu, tri phiu, bt ng sn, tin mt v mt s th khc na. tng y l nh u t nn mua khng ch nhiu m c phiu khc nhau, m h cn nn mua tri phiu, bt ng sn v cc loi ti sn khc. Ngoi ra, h nn gi mt t tin mt. L thuyt qun l danh mc u t hin i cho rng bn cng a dng ha cng tt. Tuy nhin, a dng ha l mt quy tc m Warren Buffett hon ton khng thch. Tri li, chin lc u t ca ng ch yu l tp trung vo mt vi c phiu trong danh mc ca mnh t nht iu ny din ra trong phn ln s nghip lu di ca ng. Nhng trong thi gian gn y, Berkshire Hathaway, cng ty m Buffett v i tc Charlie Munger iu hnh nhiu thp k qua, bt u a dng ha nhiu hn trc. iu ny c khi dy mt kha cnh mi trong phong cch u t ca Buffett khng? Hn 10 nm trc, ng vn ch nho cc chuyn gia u t v bt c ai khuyn ngh a dng ha danh mc u t mt cch rng ri. Chng hn, ng ni v a dng ha trong l th gi c ng nm 1993 nh sau: Chin lc m chng ti p dng khng i theo l thuyt a dng ha tiu chun c trnh by di y. Do , nhiu
(5) Asset allocation.

31
chuyn gia s ni rng chin lc ny chc chn s ri ro hn chin lc c nhiu nh u t truyn thng p dng. Chng ti khng tn thnh. Chng ti tin rng chnh sch tp trung ha danh mc u t c th gim thiu ri ro rt tt nu n gia tng c mc t duy ca nh u t i vi doanh nghip ang xt ln mc thoi mi m h cm thy t nhng c im kinh t ca n trc khi tin hnh mua. Cng vi pht biu trn, chng ti nh ngha ri ro l kh nng mt mt hoc b thng tch. C l, m bo tuyt i khng c s m h trong quan im ca h, Charlie Munger pht biu r thm mt cht. Nm 1996, Barrons trch li ng ni rng l thuyt qun l danh mc u t hin i l mt dng hi chng mt tr m ti khng th phn loi c. Bt k nhng thnh cng vang di m h t c, v nu Buffett v Munger khng tng l gio s ti chnh, c l s nghip ca h chm dt t lu. D trc y Buffett cng a ra nhng bnh lun tt p v vic tp trung ha cc khon mc u t ca mnh, chng ta khng nn kt lun rng Buffett hon ton khng oi hoi g n cc nguyn tc a dng ha v phn b ti sn. C nhiu bng chng cho thy ng vn ng h vic a dng ha danh mc u t. Tuy nhin, ng cho rng l thuyt ti chnh i qu xa i vi khi nim ny. Berkshire hin ang s hu hn 70 cng ty con v c nhng khon u t c phiu ln trong hng t cng ty i chng ang c giao dch trn sn chng khon. N nm gi mt lng tin v cc loi chng khon mang li thu nhp c nh c gi tr hn 70 t USD, bao gm tri phiu Chnh ph, tri phiu bang, tri phiu doanh

32 -
nghip v cc loi chng khon c th chp bng bt ng sn khc. iu ny dng nh to nn mt danh mc u t kh a dng. Tuy nhin, trong thc t, ngay c mt danh mc u t a dng nh th cng cn tp trung ha nhiu hn mc l thuyt ti chnh khuyn ngh. Ch mi vi nm trc y, danh mc u t ca Berkshire mang tnh tp trung ha cao hn nhiu so vi hin nay.
TNG THU NHP, GIM RI RO

D Buffett c suy ngh ra sao v a dng ha i na th l do m cc chuyn vin ti chnh ng h mnh m tng ny chnh l ch a dng ha gip gim thiu ri ro trong u t. Thc ra, danh mc u t cng a dng th kh nng gim ri ro cng ln. Nh a dng ha danh mc u t, bn c th gim thiu tc ng m mt loi c phiu no c th gy ra nu n bt ng st gi. Tt nhin cn c nhiu cch khc gim thiu ri ro. Nhng gim ri ro khng phi l mc ch duy nht ca a dng ha. Mc tiu thc s l to ra cng nhiu thu nhp cng tt vi ri ro thp nht c th. y khng phi l mt tng ph phim ty hng c to ra trong thp ng. ng sau khi nim ny l mt suy lun logic ton hc vng chc v nhiu l l xc thc. Suy lun ton hc ny lin quan n mt phng php thng k c gi l hip phng sai (covariance) phng php ny cho bit hai bin s, v d nh thu nhp t hai loi c phiu, thay i th c quan h vi nhau ra sao. H s tng quan (correlation coefficient) s tiu chun ha hip phng sai n lun nm trong khong gia +1 v -1. iu ny gip din gii n mt cch d dng hn.

33
n y, bn c th lc u ngh rng: Mnh cn phi hc thm mt lp v ton cao cp ch c hiu mt quyn sch v Warren Buffett hay sao?. Bn hy th pho nh nhm v cu tr li l: khng cn thit. Nhng nu hiu c nhng khi nim ny th bn s d dng nm bt phng php tip cn ca Buffett i vi hot ng u t mt cch n gin, d hiu. Nu h s tng quan gia hai c phiu bng +1 th hai c phiu ny c gi l c s tng quan thun tuyt i. V d, mt c phiu tng gi tr 10% th c phiu kia tng gi tr 5%. Nu c phiu u gim 10% th c phiu sau cng gim 5%. S chng c ngha g khi nm gi c hai loi c phiu ny trong mt danh mc u t bi v chng lun chuyn ng cng chiu v c t l chnh xc so vi c phiu kia. Ngc li, nu h s tng quan l -1 th hai c phiu c gi l c s tng quan nghch tuyt i. Nu mt c phiu tng 10% gi tr th c phiu kia c th gim 8%. Nu c phiu u gim 10% th c phiu sau tng 8%. Nu cng c nm gi trong mt danh mc u t, chng s to ra mt hng ro hon ho bi v chng lun chuyn ng ngc chiu nhau theo t l chnh xc vi c phiu kia. Cn nu h s tng quan bng 0, th hai c phiu ny hon ton khng c lin quan g vi nhau. iu ny c ngha l bit c hot ng ca c phiu ny cng khng rt ra c gi g v hot ng ca c phiu kia. D nhin, h s tng quan c th c bt k gi tr no trong khong t -1 n +1. Vn dng mt s phng php ton kh phc tp, bt c gio s ti chnh no cng c th chng minh rng min l h s tng quan gia hai c phiu nh hn +1 th vic s hu c

34 -
hai c phiu s lun c ch. Hn na, h s tng quan cng nh, li ch thu c cng ln. Vic gii thch ti sao iu ny xy ra li mang tnh k thut. Tuy nhin, nn tng c bn ca n c gii thch nh sau: thu nhp k vng ca mt danh mc u t l mc trung bnh c trng s ca nhng khon thu nhp k vng ca mi c phiu trong danh mc, nhng ri ro ca danh mc khng phi l mc trung bnh c trng s ca ri ro ca tng c phiu. Xt v mt ton hc, y chnh l tt c ngha ca s a dng ha. ng nh bn nghi ng, Buffett chng dnh nhiu thi gian tnh ton cc h s tng quan. ng khng cn lm vy; bn cng khng cn nu bn bit p dng nhng suy lun hp l. V trong thc t, h s tng quan lun nh hn +1, nn suy lun hp l l tt c nhng g bn cn quan tm. Bn cng phi cng nhn rng vic a dng ha danh mc u t s lun mang li li ch cho bn. Nhng li ch ny c th l g? N c th c tm tt bng nhn nh sau y: Mt danh mc u t c a dng ha ph hp s mang li mc thu nhp k vng cao nht trc bt c mc ri ro no, hoc mc ri ro thp nht dnh cho bt c mc thu nhp k vng no. Chc chn mt s nh u t s cho rng cc gio s ti chnh, nhng ngi ngh ra khi nim ny, sng trong mt th gii l thuyt no t c s tng ng vi thc t. Phi cng nhn rng, khi cc v gio s thuyt ging th mi ngi thng cm thy bun ng. Nhng khi Warren Buffett ni th tt c h chm ch lng nghe. l v cc gio s da vo nhng l lun ton hc, cha y nhng cng thc phc tp, i n nhn nh ca mnh. Cn Buffett li

35
ni ting vi vic a ra nhn nh bng nhng suy lun hp l thng thng. Cc gio s thch s phc tp; cn Buffett thch s n gin hn. Mc d nhn nh nu trn nghe c v kh n gin, nhng thc ra n n cha mt s khi nim phc tp bn trong. Trc ht l t ph hp. N m ch rng khng phi tt c cc danh mc u t a dng ha u c a dng ha mt cch ph hp. Tht ra, trn l thuyt, danh mc c a dng ha ph hp l mt danh mc bao gm tt c cc m c phiu. Vng, ng vy, tt c cc m c phiu! (Ni chnh xc hn, thc s n bao gm tt c cc lp ti sn, nhng do quyn sch ny vit v Warren Buffett, mt con ngi lun u tin cho s n gin, nn chng ti s hn ch vic tho lun nhng iu khc ngoi c phiu). Hn na, s khc bit duy nht gia mt danh mc c a dng ha ph hp ny v mt danh mc khc c a dng ha ph hp khc chnh l t l ca qu u t vo tng c phiu. Hai danh mc u t c th c nhng c phiu ging nhau, nhng chng khng ng nht tr phi mi c phiu c u t vi nhng khon tin c t l ging nhau. Nhn nh ny cng nu ra khi nim thu nhp k vng, tc khng phi cc khon thu nhp thc t. iu ny l do khng ai bit c chc chn trc rng mc thu nhp thc t ca mt c phiu hay mt danh mc c phiu s l bao nhiu. Do , thu nhp k vng phi c c tnh. S c tnh ny phn no da trn mc ri ro lin quan l bao nhiu. iu ny mang li cho chng ta mt quy tc cn bn khc ca l thuyt qun l danh mc u t hin i: ri ro cng ln, thu nhp k vng cng cao. Mt danh mc c

36 -
a dng ha ph hp c mc ri ro cao hn mt danh mc c a dng ha ph hp khc, th n cng c k vng s mang li thu nhp ln hn. Thc ra, ri ro l mt bin s quan trng khc trong vic tho lun v a dng ha (v trong nhn nh nu trn). u chng ny, chng ta bit Buffett nh ngha ri ro l kh nng b mt tin. Nhng cng c nhng cch nh ngha ri ro khc. Cc nh nghin cu ti chnh thng tp trung vo tnh khng n nh. Thc s th l thuyt ti chnh ha ra cng bn v mt loi ri ro rt c bit cn l ri ro tng qut, c tnh ton bng mt bin s ton hc khc gi l sai bit (variance), hoc cn bc hai ca n, lch chun (standard deviation). Mt ln na, xin lu rng bn khng nn s hi v nhng khi nim ton hc ny. Bn khng cn phi c bng i hc ton hc mi hiu c quyn sch ny. Tuy nhin, nu hiu c chng r rng, bn s cng bit n v phng php tip cn bng suy lun hp l thng thng trong u t ca Buffett. iu th v l l thuyt ti chnh xem mt c phiu c tnh ri ro nu n th hin mt khuynh hng i ln hoc i xung vi khong cch ln. Buffett cho rng iu ny tht ng ngn. Xt cho cng th ti sao mt c phiu tng gi li c xem l ri ro? Buffett ch lo lng v ri ro rng c phiu s rt gi. L thuyt u t thng tp trung vo ri ro ton phn, nhng Buffett ch lo lng v ri ro st gim gi. BUFFETT DA VO SUY L THNG THNG L thuyt ti chnh cho rng a dng ha l tt v n gim i mc ri ro ton phn. Hn na, l thuyt ny cho rng h s

37
tng quan cng nh th ri ro cng c gim thiu. Buffett bit rng l thuyt ny cn nhiu hn ch. Mt hn ch ln l cc h s tng quan khng phi l mt con s tnh. Chng lun thay i theo thi gian. i khi, chng thay i mt cch rt nhanh chng. Nhiu nh u t tin rng a dng ha c th bo v danh mc u t ca h rt cht ch. Mt s c phiu c th xung gi, nhng nhng c phiu khc s tng gi. Kt qu l ton b danh mc u t c bo v. Mt s nh u t thm ch cn ngh rng mt danh mc c a dng ha ph hp s bo v h khi nhng cn bn tho ca th trng. Khng may l s vic khng phi lc no cng din bin ging nh th. Cc nh u t thng hong lon khi th trng bn tho. H bt u bn m khng cn phn bit g na. Nhng c phiu trc y c xem l khng c tng quan vi mt c phiu khc bt ng xung gi. Ngay c nhng danh mc bao gm chng khon nc ngoi cng gnh chu thit hi trong cn bn tho hong lon. Ma mai thay, s a dng ha thng mang li kh nng bo v t nht vo lc s bo v c cn n nht. May mn l nhng v bn tho hong lon cng him khi xy ra. Ngoi tr nhng s kin khc thng nh vy, a dng ha t ra thc s c th gim mc ri ro ca mt danh mc u t. a dng ha trn thc t c tc dng rt tt trong hu ht cc iu kin th trng khi h s tng quan nm mc tng i n nh, n khng bao gi l mt hng s hon ho. y l l do ti sao mt s nh u t phc tp sn lng nhng c phiu khng c mi tng quan no c. Thc t l, nhiu qu u t ri ro chuyn tm kim nhng ti sn khng tng quan, v sau u t di hn hoc ngn hn vo chng. (Mt khon u t ngn hn bao gm c vic mn v bn

38 -
c phiu m bn khng s hu vi nh mua li c phiu y khi n gim gi sau ny. Trong u t ngn hn, gi tr ca khon u t tng ln khi gi c phiu rt xung. iu ny hon ton tri ngc vi nhng g hu ht cc nh u t mong mun). Tuy nhin, i a s cc nh u t khng phi lc no cng lao vo tnh ton h s tng quan trc khi quyt nh tng thm mt vi m c phiu no vo danh mc u t ca h. Buffett cng th. Cc chuyn gia phn tch nh lng c th lm iu ny rt thng xuyn, nhng rt t, nu khng mun ni l khng c nh u t bnh thng no li i tnh h s tng quan trc khi ra quyt nh u t. H khng cn phi tnh lm g c! Sau y l mt v d n gin cho thy l do ti sao trong hu ht cc trng hp, s suy l thng thng mt trong nhng khi nim c Warren Buffett a thch cng c tc dng tng t. Gi s bn thch General Motors (GM) v quyt nh mua mt s c phiu ca h. Nu GM l c phiu duy nht m bn s hu th r rng bn ang c mt danh mc u t ht sc ri ro. Mt s ri ro c th nh hng n tt c cc c phiu. Tuy nhin, mt s ri ro ch tc ng n GM. Nu nn kinh t bt u ri vo suy thoi, xc sut ln l ton b th trng chng khon s b nh hng. Nhng nu GM khng k c mt hp ng thun li vi cng on ca mnh th y l mt ri ro ch dnh cho GM. Nhng rc ri vi cng on cng ty kh c th nh hng n gi tr ca nhiu c phiu khc. May mn l bn c th gim nh kh nng chu nh hng bi mt s ri ro ca ring GM bng cch mua thm mt loi c phiu khc vo danh mc u t ca mnh. R rng, mua c phiu ca cng ty Ford Motor khng c nhiu ngha lm. Xt cho cng th

39
Ford v GM u hot ng trong mt ngnh v cng chu tc ng ca mt s ri ro ging nhau. Thc ra, Ford cng phi thng lng vi cng on tng t nh GM m thi. Nu bn thc s mun gim mc ri ro cho danh mc ca mnh, tt hn ht hy mua thm c phiu t mt cng ty trong mt ngnh khng c tng quan vi GM. Mt ng c vin tt c th l c phiu sng gi (blue-chip stock, cn c gi l c phiu dn dt) trong lnh vc cng ngh nh Microsoft. Chc chn cc chuyn vin trong ngnh s tn ng, nhng khng phi h da vo suy lun hp l thng thng. H s ni rng GM v Microsoft s to ra mt danh mc tt hn so vi GM v Ford bi v h s tng quan gia GM v Microsoft thp hn h s tng quan gia GM v Ford. Thc ra, khi bn tr ph t vn, bt c gio s ti chnh no cng sn lng chng minh iu ny cho bn bng cch thc hin php phn tch hi quy v s thc s tnh ra con s c th. Nhng mc phc tp ny qu tht l khng cn thit. Thay vo , bn c th ch lm nh Warren Buffett vn thng lm s dng s suy lun hp l thng thng. Buffett khng s hu GM hoc Microsoft, nhng trc gic cho ng bit rng vic b sung c phiu Microsoft vo danh mc c GM s gim ri ro nhiu hn so vi vic b sung Ford vo danh mc . Xt k hn th Microsoft v GM thuc nhng ngnh hon ton khc nhau. H s khng b tc ng bi nhiu yu t ri ro ging nhau. Nu gi v xe tng ln, n s tc ng n li nhun ca GM. Nhng gi v xe cao hn khng th nh hng n li nhun ca Microsoft! Tri li, Ford v GM c nhiu im chung. V th, c nhiu kh nng mt bin c tc ng n cng ty ny cng s tc ng n cng ty kia.

40 -
NHIU HN = TT HN, HAY NHIU HN N GIN CH L NHIU HN? Gi s bn quyt nh b sung mt s c phiu Microsoft vo danh mc u t ca mnh. Bn c th gim ri ro hn na bng cch mua thm c phiu th ba khng? D nhin l bn c th. L tng nht l bn nn tm kim mt c phiu khng c s tng quan no vi c GM ln Microsoft. C l mt cng ty kinh doanh c s h tng nh Duke Energy l thch hp nht. Vic gim ri ro ph thuc khng ch vo mc tng quan vi nhau gia cc c phiu trong cng mt danh mc, m cn da vo s lng c phiu trong danh mc . Bn cng b sung thm nhiu c phiu vo danh mc u t th bn cng gim thiu c ri ro. Cho n nay, Buffett v nhng ngi thch p dng phng php thin v ton hc c rt nhiu im chung. Tuy nhin, nhng khc bit thng xut hin khi bn t cu hi bao nhiu c phiu l . Nhng ngi thc s tin vo l thuyt qun l danh mc u t hin i chng ta tm gi h l nhng ngi cc oan ni rng khng c gii hn no c. Bn c vic b sung thm bt c c phiu no m bn thch. Cng nhiu cng vui. Bn nn nh rng, theo nhng ngi cc oan, mi c phiu phi thuc v mt danh mc c a dng ha ph hp. Thc ra, c th h s khuyn nh u t nn trnh mua nhng c phiu n l. Thay vo , h s c vn cho nh u t chuyn tin vo nhng qu u t. Cc qu u t, c th l mt qu tng h hoc qu chng khon tng hp ETF(6),
(6) ETF - Exchange Traded Fund: Qu chng khon tng hp ETF (hay Qu trao i th trng ETF). y l mt qu do cc nh u t gp vn. Ton b s tin do cc nh u t gp vn s c tri u ra mua mt lot cc c phiu ca mt ch s no nh S&P 500 hay Nasdaq 100 hoc mt m c phiu i din cho mt loi hng ha no . Qu ny cp cc chng ch s hu cho cc nh u t v chng ch ny cng c nim yt ti th trng chng khon. Tuy nhin, gi ca cc chng ch ny bin ng lin tc v c th c mua bn sut ngy. Cn qu tng h c nh gi mt ln trong ngy v tt c cc giao dch trong ngy c thc hin theo gi . Qu ETF cng mang li mt s li th v thu so vi qu tng h.

41
thng u t vo mt r c phiu ln c bao gm trong mt ch s th trng c bit. V d, qu u t theo di ch s S&P 500 bao gm tt c 500 c phiu. Warren Buffett s khng chp nhn li khuyn kiu ny. Chc chn ng khng s dng tin ca Berkshire mua tht nhiu c phiu. ng xem tng ny l s l lng v hai l do rt n gin. Trc ht, ngay c khi l thuyt l ng v tt c cc c phiu u thuc v mt danh mc a dng ha, iu ny cng khng th thc hin c trong thc tin. Th hai, thm ch nu mt ai c th xoay x mua c c phiu ca tt c cc cng ty m h c th mua, th h cng ch mua nhng c phiu tt v trnh cc c phiu xu, tt nhin gi s rng bn c kh nng phn bit c s khc nhau gia chng. Chng ta hy xem xt k hn tng lp lun ny. D nhin, s v cng kh khn, nu khng ni l khng th, cc c nhn mua c phiu ca tt c cc cng ty i chng tn ti trn th trng. Nhng ngy nay, bn c th t c gn nh vy bng cch mua c phiu ca cc qu u t. C v s qu tng h v qu ETF tn ti trn th trng theo st mi ch s. Dng nh mi ngy c mt qu u t mi xut hin trn th trng. Nu bn mua s lng v loi chng khon ln t nhng qu u t ny, bn c th thc s tip cn i a s cc c phiu trn th trng m khng cn trc tip mua chnh cc c phiu ny. Ngy nay, cc nh u t trn khp th gii hon ton c th tip cn hu ht nhng c phiu ca M bng cch ny. Nhng ngi cc oan rt ng h chin lc ny. C l bn s cm thy ngc nhin khi bit rng Buffett cng ngh vy t nht dnh cho nhng nh u t bnh thng. Ha ra l ngi chn c phiu v i nht th gii ngh rng cc nh u t

42 -
bnh thng khng nn la chn c phiu. Thay vo , con ngi lm nn mt gia ti khng l bng cch ch nm gi vi c phiu chn lc li ngh rng cc nh u t bnh thng ch nn mua c phiu ca cc qu u t. Trong mt bui ni chuyn trng i hc Florida nm 1998, Buffett ni rng: C l hn 99% nhng ngi tham gia u t nn a dng ha mt cch rng ri. Thm ch trong th gi c ng nm 2003, ng vit: Nhng qu u t c gi mua rt thp (nh qu Vanguards) thng thn thin vi nh u t theo ng bn cht ca n v l s la chn tt nht cho hu ht nhng ngi mun s hu chng khon. Nhng nhn xt trn c l to ra c sc cho tt c nhng fan hm m Buffett v h lun c gio hun tin rng chin lc u t tt nht l ch mua c phiu ca mt vi cng ty tt nht m thi. Buffett v cnh tay phi ca mnh l Charlie Munger thm ch cn s dng nhng t ng ch nho s a dng ha v ca ngi s tp trung ha trong danh mc. Hu ht nhng quyn sch vit v Buffett u nhn mnh n s xem thng ca ng i vi vn a dng ha v s thch tp trung ha ca ng. Vy s tht nm u? iu g c th gii thch s i lp r rng ny? Thng ip thc s ca Buffett l g? Buffett mun ni rng a dng ha khng dnh cho ng, nhng n hon ton c li cho hu nh tt c nhng ngi khc. Nh bn c th thy, Berkshire Hathaway hon ton khng s hu c phiu ca mt qu u t no c. Chc chn Buffett s xem vic mang tin ca Berkshire i mua c phiu qu u t l ng ngn. R rng ng tin rng cc nh u t bnh thng nn lm theo nhng g ng ni, ch khng phi nhng g ng lm.

43
Cng trong bui ni chuyn y i hc Florida, ng tip tc gii thch rng a dng ha l mt tng ti i vi nhng ngi thc s hiu c cch nh gi doanh nghip. ng ni vi khn thnh gi rng nu h thc s gii trong k nng nh gi doanh nghip, th s hu c phiu ca khong su cng ty l mc a dng ha ti a m h cn c. Nh bn c th tng tng, ti sn c nhn ca Buffett hon ton khng c a dng ha. Thc t, phn ln ti sn ca ng c u t vo c phiu Berkshire Hathaway. V trong nhiu nm qua, ti sn ca Berkshire cha h c xem l c a dng ha ng mc. Nhng Berkshire ang tri qua mt qu trnh chuyn bin. Ngy nay, danh mc u t ca Berkshire tr nn a dng ha hn bt c lc no trong lch s ca cng ty. Berkshire tr nn qu to ln v c qu nhiu tin dnh cho u t, nn h khng th khng a dng ha. S tng trng thn k ca Berkshire buc Buffett phi tin hnh mt thay i chin lc mnh m. Nhng hng mc u t hin nay ca Berkshire r rng ang pht i nhng tn hiu cho thy c s chuyn i trong chin lc t tp trung ha sang a dng ha. Tuy phng php tip cn ny gip Berkshire tr thnh mt cng ty t ri ro hn, nhng n cng c th lm gim nhng khon thu nhp trong tng lai. Tht ra, bn thn Buffett cnh bo rng Berkshire s khng th to ra mc thu nhp trong tng lai nh n lm c trong qu kh. n gin ch v Berkshire tr nn qu ln c th lm c iu .

44 -
VN NM BIN Nu Buffett khng phn i s a dng ha nh uy tn trc gi ca ng buc chng ta tin nh vy, th ti sao ng li ch qu lu nh th a dng ha ti sn ca Berkshire? Nh chng ta thy, mt cu tr li c th l lc trc ng khng cn phi lm vy. Khi Berkshire cn l mt cng ty nh, vic tp trung ha cc hng mc u t ca n rt d dng. Gi y cng ty tr nn qu ln nn vic tp trung ha tr nn kh khn hn. Nhng cn c nhiu kha cnh khc ca cu chuyn ngoi im ny. Bn hy nh li l do ti sao cc chuyn gia cho rng a dng ha l iu nn lm: v a dng ha gip gim ri ro. Bn cng a nhiu c phiu vo mt danh mc u t th ri ro cng c gim thiu. Thc t nu ln mt cu hi quan trng: mt nh u t cn thc s s hu bao nhiu loi c phiu? T lu Buffett nhn ra rng mc gim thiu ri ro ln nht t c khi s lng c phiu trong mt danh mc khng ln lm. Nu bn ch s hu mt loi c phiu, bn c th gim ri ro rt ln bng cch ch cn b sung thm mt loi c phiu khc vo danh mc ca mnh. Nhng nu s hu hng chc c phiu, th vic mua thm mt loi c phiu khc hu nh chng gim mc ri ro thm cht no. Suy i xt li, thm ch bn cn c th nhn thy mc gim ri ro bin t (marginal reduction in risk) c thm t vic b sung mt loi c phiu khc vo danh mc u t ca bn thng khng ng so vi nhng rc ri v chi ph phi b ra theo di thm mt cng ty na. Ngay c cc nh qun l qu tng h cng nhn thy chi ph s tng ln khi h tng thm c phiu vo danh mc qun l ca qu mnh. y l mt trong nhng khi nim l

45
thuyt phc tp khc m Buffett ch hiu c bng trc gic ca mnh. Do mc gim ri ro bin t s gim i khi bn b sung c phiu vo danh mc u t. Bn cng c th suy ngm mt cch hp l khi no l . D chng c mt con s k diu no c, nhng xt k th r rng vic b sung nhiu loi c phiu vo danh mc ch mang li ngha rt t. Tuy nhin, trong cng ng nghin cu vn cn nhiu s bt ng v s lng bao nhiu loi c phiu l . Nhng ngi cc oan theo l thuyt qun l danh mc u t hin i cho rng danh mc ca mt nh u t nn bao gm tt c cc c phiu. H mun nhn thy cng nhiu cng tt. Nhng ngi trung lp th cm thy chng c vn g khi sng chung vi mt con s hu hn. Mt s ngi th cho rng nn s hu 100 loi c phiu, mt s khc ch cn 50 loi. Thm ch, mt s ngi tin rng ch cn khong 20 loi l . Warren Buffett ngh g v iu ny? phn u chng, chng ta bit rng Buffett tin tng vic s hu khong 6 loi c phiu l cho nhng ngi bit r mnh ang lm g. May mn l chng ta c th kim tra danh mc ca Berkshire Hathaway xem th Buffett c lm nhng g m ng rao ging hay khng. Xt cho cng th Berkshire thc s l mt cng ty m. N rt ging vi mt qu tng h hoc mt cng ty u t. Berkshire l mt cng ty s hu nhng cng ty khc. Mt s cng ty c n s hu ton phn. mt s cng ty khc, n nm gi vn vi t l rt ln. Berkshire l mt cng ty thu mua cng ty khc rt tch cc, v th s lng cc cng ty m n s hu khng ngng tng ln. Theo trang web ca Berkshire v h s ng k ti y ban Chng khon Hoa K, chng

46 -
ta c th m c Berkshire s hu khong 70 cng ty con v c phn hn a s trong khong 40 cng ty i chng khc. Bng 1.1 v 1.2 lit k mt s cng ty ni ting m Berkshire nm s hu(7). Bng 1.1: Mt s cng ty con ni ting ca Berkshire GEICO General Re National Indemnity Benjamin Moore & Co Borsheims Fine Jewelry Clayton Homes Fruit of the Loom Johns-Manville Jordans Furniture Nebraska Furniture Mart NetJets Sees Candies Shaw Industries Wesco Financial Corp. Intl. Dairy Queen Do cc cng ty con c s hu ton phn nn rt kh xc nh gi tr chnh xc ca chng. Tuy nhin, chng ta d dng xc nh gi tr th trng ca tt c nhng cng ty i chng. V d, Berkshire s hu 200 triu c phiu Coca-Cola vo cui nm 2006 c gi tr khong 9,7 t USD. thi cc kia, v th ca Berkshire trong Pier 1 Imports (khng c lit k trong bng trn) ch c gi tr khong 8,8 triu USD.
(7) Ly t trang web ca Berkshire Hathaway v bn lu mu n 13F y ban Chng khon.

47
Bng 1.2: Gi tr th trng ca mi m c phiu i chng hng u ca Berkshire (Thng 12/2006) Cng ty Coca-Cola American Express Wells Fargo Procter & Gamble Moodys Corp. PetroChina Tesco Anheuser-Busch Johnson & Johnson ConocoPhillips Gi th trng (triu USD) 9.650 9.198 7.758 6.427 3.315 3.313 1.820 1.792 1.409 1.291
Xt tt c nhng cng ty con c Berkshire s hu ton phn v nhng cng ty i chng c phn hn ca Berkshire, liu c cng bng khng khi ni rng Buffett gi y tin rng vic s hu nhiu loi c phiu cng rt c ngha? Xt cho cng th danh mc u t ca Berkshire kh a dng. D nhin, ngy nay n c a dng ha hn so vi mt vi nm gn y. C l, cui cng Buffett phi tha nhn rng vic a dng ha rng ri khng ch tt cho cc nh u t, m n cng tt cho c Berkshire na. Tuy nhin, s l mt kt lun sai lm, bi theo nhng ngi cc oan ca l thuyt qun l danh mc u t hin i, danh mc ca Berkshire vn cn mang tnh tp trung rt ln. H khng ch ni

48 -
Berkshire khng c s m c phiu cn thit, m cn ch ra cc hng mc u t ca n b mt cn i nghim trng khi xt n gi tr. Tht ra, phn ln danh mc ca Berkshire c u t vo mt s t cng ty, v mt khon tin tng i nh c u t vo tt c nhng cng ty khc. V d, k t thng 12/2006, danh mc c phiu m Berkshire nm gi c tng gi tr th trng khong 61,5 t USD. Nhng hn mt na s , khong 33 t USD, c u t vo 4 cng ty m thi: Coca-Cola, American Express, Wells Fargo v Procter & Gamble. Khong 28 t USD cn li c u t vo t nht 36 cng ty khc. Tuy nhin, khng th chi ci rng danh mc c phiu Berkshire nm gi ngy nay c a dng ha hn nhiu so vi bt c thi im no trong lch s ca n. Tr li nhng ngy u ca Berkshire, n c u t gn nh ton b vn vo ngnh dt v bo him. Ngay c gn y nh nm 1998, khi cng ty tr thnh mt hin tng chn ng vi gi tr vn ha th trng ln n 100 t USD, cc c phiu c nm gi cng t c a dng ha nh mc hin nay. Nm 1998, Berkshire c mt s lng cc cng ty con thun li, nhng n tit l v th nm gi vn trong 8 cng ty i chng: American Express, Coca-Cola, Gillette, M&T Bank Corp., PS Group Holdings, SunTrust Banks, the Washington Post Company v Wesco Financial Corp. Ngay c nhng ngi trung lp trong gii hc thut v cc cng ng u t chuyn nghip cng tn ng rng 8 cng ty l qu t c gi a dng ha ph hp. H cng ch ra mt s cng ty trong nhm 8 cng ty ny hot ng trong nhng ngnh ging nhau, ngha l lm gim thm mc a dng ha ca Berkshire. H tranh lun

49
rng Buffett ang cc c ng tip xc vi nguy c qu cao. Tuy nhin, cn lu l gii hc thut thng tp trung vo ri ro tng qut. Cn Buffett tp trung vo ri ro mt li th. Gii hc thut s p li bng cch ni rng a dng ha s mang li s bo v tt cho nhng ri ro mt li th v s ngn nga ph sn. Tuy nhin, h li qun rng a dng ha cng ngn bn tr nn cc k giu c. Nu nhn vo danh sch 400 ngi M giu nht do tp ch Forbes bnh chn hng nm, bn cng khng tm thy nhiu ngi lm giu bng cch nm gi danh mc u t c a dng ha rng ri. Top-10 trong danh sch nm 2007 c lit k trong bng 1.3 di y. Bng 1.3: Nhng ngi giu nht nc M nm 2007 t danh sch Forbes Tn Bill Gates Warren Buffett Sheldon Adelson Larry Ellison Sergey Brin Larry Page Kirk Kerkorian Michael Dell Charles Koch David Koch Ti sn c tnh (USD) Cng ty chnh 59 t 52 t 28 t 26 t 18,5 t 18,5 t 18 t 17,2 t 17 t 17 t Microsoft Berkshire Hathaway Las Vegas Sands Oracle Google Google MGM Mirage Dell Koch Industries Koch Industries
Bill Gates v Larry Ellison to dng c gia sn khng l trong ngnh phn mm bng vic lp nn Microsoft v Oracle.

50 -
Sheldon Adelson v Kirk Kerkorian c c phn ln ti sn t ngnh tr chi v gii tr. Larry Page v Sergey Brin l hai ngi ng sng lp ca Google. Tin ca Michael Dell c to ra t cng ty my tnh mang tn mnh. Anh em nh Koch c tha hng gia sn t cha h, ngi sng lp ra Tp on Koch Industries. Cng nh a s nhng ngi cc k giu c khc, ti sn ca Buffett ch yu gn lin vi mt cng ty: Berkshire Hathaway. Nhng Berkshire khng h ging hu ht cc cng ty khc. Berkshire thc s l mt cng ty u t. Khi bn mua mt c phiu ph thng ca Berkshire, bn ang thc s mua quyn li tt c nhng cng ty m Berkshire s hu. Tuy phn u t ca Buffett vo Berkshire qu thc c th c xem l c tnh tp trung hn nhng g m l thuyt qun l danh mc u t hin i cp, nhng n mang tnh a dng ha cao hn cc ti sn c i a s cc t ph M nm gi. Nhng s a dng ha khng phi l iu gip Buffett giu c. Ti sn ca ng l kt qu ca vic tp trung ha trong mt s t cc cng ty. Cui nm 2006, gi tr vn ha th trng ca Berkshire mc 170 t USD. i vi mt cng ty u t c quy m ln n nh vy th ngay c mt danh mc u t gm khong 100 m c phiu vn c th xem l qu tp trung c bit khi phn ln tin c u t vo mt vi cng ty hoc c phiu. Nh chng ta thy, Berkshire c nhng khon u t khng l vo mt s t cc cng ty, v nhng khon u t kh nh trong cc cng ty cn li. N c bit tham gia su trong ngnh bo him. Thc t, cc doanh nghip bo him ca Berkshire mang v khong 1/4 doanh thu v 1/2 li nhun trong nm 2006. C rt nhiu qu u t tng h vi quy m ch bng mt phn nh b ca Berkshire nhng nm gi n hn

51
100 loi c phiu. Nhng rt t, nu c, cng ty no c th t ho vi mc thu nhp ging nh Berkshire to ra trong mt thi gian di. Hn na, c th lp lun rng chin lc tp trung ha chn lc ca Buffett thc s cho php ng kim sot ri ro. Khi Buffett mua mt loi c phiu (thng qua Berkshire), ng khng mua ch vi trm c phiu nh hu ht chng ta vn lm. ng thng tin hnh mt khon u t ln ngay lp tc xut hin bn tin ca cng ty. Nhng khon u t ca ng ln mang li cho ng kh nng gy nh hng n cc quyt nh qun tr. V d, Berkshire s hu hn 15% trong tng s c phiu ang lu hnh ca Coca-Cola. Thc t, Buffett ngi trong Hi ng Qun tr ca Coca-Cola khong 17 nm. Gi y d ng khng cn l thnh vin ca hi ng qun tr, nhng bn c th tin rng ban qun tr s khng pht l nhng li khuyn ca ng, nu ng cm thy cn phi ln ting. Bn cng c th tin rng Gim c iu hnh Neville Isdell s phi gi li cho Buffett cng sm cng tt sau khi ng y nhn c li nhn. Tuy nhin, nu chin lc tp trung ha c tc dng tt cho Warren Buffett th cha chc n cng s tt cho bn. Ngay c khi bn c vi triu -la u t v bn quyt nh u t tt c vo mt cng ty i chng ang c giao dch cng khai, nhiu c hi l khon tin vn khng bn c cng ty ch . Buffett s khuyn rng bn nn a dng ha s c phiu nm gi ca mnh. Tuy nhin, nu bn quyt tm theo ui chin lc tp trung ha, bn c th phi xem xt mt l trnh hon ton khc bit, chng hn nh dng tin khi nghip. L do l chin lc tp trung ha c th gip kim sot ri ro ch khi no bn c quyn nh hnh k hoch kinh doanh ca cng ty v c sc nh hng n cc quyt

52 -
nh qun tr. Buffett tin rng nu bn khng u t tin c ting ni ca mnh trong cch cng ty trin khai ngun vn, th vic a dng ha danh mc u t s h tr bn nhiu hn. CH MUA NHNG C PHIU TT Chng ta hy tr li lp lun th hai m chng ta nu phn trc. l chng li tng a dng ha qu mc. Nu mt danh mc u t c a dng ha ph hp bao gm tt c cc m c phiu, th chc chn n s bao gm c c phiu tt ln c phiu xu. Chng phi tt hn khi bn ch mua v nm gi nhng c phiu tt hn m thi? R rng cu tr li l c. Tuy nhin, vn nm ch kh nng nhn din u l c phiu tt. Trong khi nhng ngi mi tham gia th trng ni vi bn rng c phiu tt l nhng c phiu tng gi, th iu kh thc hin l phi tm ra c nhng c phiu tt trc khi chng tng gi. y chnh l ni m nhng k nng phn tch siu vit c t dng v, v chnh l lnh vc m Buffett vt tri hn tt c. Khng th no vit mt quyn sch v Warren Buffett m khng nhc n Benjamin Graham. Graham l tc gi chnh ca quyn Phn tch Chng khon(8) (1934) v Nh u t thng minh(9) (1949). ng l gio s ca Buffett i hc Columbia. V sau, ng thu Buffett vo lm vic ti cng ty u t ca mnh. Graham dy cho Buffett nhng gi tr v khim khuyt ca a dng ha. Graham dy Buffett phn tch k thut v la chn c phiu. Graham dy Buffett u tin cho nhng cng ty ln, b nh gi thp hn gi tr thc, hot ng ti chnh thn trng, vi lch s thanh ton c tc u n.
(8) Security Analysis. (9) The Intelligent Investor.

53
Philip Fisher l mt thin ti v u t khc c nh hng n t duy ca Buffett. Fisher ging dy trng kinh doanh Stanford. ng l tc gi quyn C phiu Ph thng v Li nhun Phi thng(10) (1958). ng tr nn giu c khi mua c phiu ca Motorola nm 1955 v nm gi chng cho n khi ng qua i nm 2004. Fisher dy cho Buffett tt c nhng g cn bit v mt doanh nghip, bao gm nh cung cp, i th cnh tranh v khch hng. Fisher cn dy Buffett duy tr danh mc u t mt cch tp trung v ch mua nhng doanh nghip m ng hiu r. Nh nhng ngi dn dt nh Graham v Fisher, Buffett tr thnh mt ngi la chn c phiu xut chng. Nhng nhng ngi cc oan ca l thuyt qun l danh mc u t hin i cho rng la chn c phiu ch l s lng ph thi gian. lm bng chng, h ch ra v s cuc nghin cu i n kt lun rng hu ht cc nh qun l tin chuyn nghip khng th duy tr s xut sc hn nhng ch s nh S&P 500 trong mt khong thi gian di. H cng vin dn nhng nghin cu dn n kt lun rng vic phn b ti sn cn quan trng hn c vic la chn c phiu. Nh chng ta bit phn u, phn b ti sn l qu trnh quyt nh mt nh u t nn tip cn tng lp ti sn khc nhau mc ra sao. Phn b ti sn s hot ng song song vi a dng ha. Phn b ti sn n gin l s a dng ha trn cc lp ti sn thay v a dng ha trong tng lp ti sn. Mt m hnh phn b ti sn n gin c th ch xem xt ba lp ti sn: c phiu, tri phiu v tin mt. Nhng m hnh phc tp hn s thm vo nhng lp ti sn khc nh bt ng sn, hng ha, tin t, kim loi qu v nhng vt liu thay th. Cn c cc lp ti sn
(10) Common Stocks and Uncommon Profits.

54 -
con chn tip. V d, bao nhiu tin dnh cho c phiu nn dng mua c phiu ni a? Bao nhiu tin nn dnh cho c phiu nc ngoi? Th trng nc ngoi no nn c b sung vo danh mc u t? Bao nhiu tin s c dnh cho nhng cng ty c gi tr vn ha ln, nh v trung bnh? Cn tri phiu th sao? Bao nhiu tin nn u t vo tri phiu chnh ph, tri phiu doanh nghip, tri phiu a phng v tri phiu nc ngoi? Bn c th thy rng vic phn b ti sn i hi phi ra nhng quyt nh v t l mt danh mc thuc tng lp ti sn. Hn na, t l ng cho nh u t ny c th khng ng cho nh u t khc. Mt chuyn gia t vn u t chuyn nghip cn phi xem xt nhng mc tiu v rng buc ca mi nh u t ring bit. Chng c th bao gm nhng yu t nh thu hay kh nng c th (hoc khng th) chu c ri ro. Ngoi ra, cn phi c nhng quyt nh v vic ti cn bng danh mc u t. V d, gi s bn quyt nh dnh 60% danh mc phn b cho c phiu v 40% cho tri phiu, nu gi c phiu gia tng mnh trong khi gi tri phiu st gim, bn c th nhn ra ngay rng t l ny s thay i thnh 70% c phiu v ch cn 30% tri phiu. Bn c nn ti lp cn bng danh mc ca mnh t c t l 60%-40% ban u hay khng? Nu c th bn c nn ti lp s cn bng thng xuyn trong danh mc khng? Hy nh rng nu bn ti lp cn bng thng xuyn th chi ph giao dch s tng cao. Nu bn thnh thong mi ti lp cn bng, th s phn b danh mc ca bn c th lch khi mc tiu bn t ra. y l nhng cu hi m cc nh t vn u t thng t ra. Nhiu chuyn gia tin rng khi ni n vic xy dng danh mc u

55
t, vn phn b ti sn cn quan trng hn nhiu so vi vic la chn c phiu. Mt trong nhng nghin cu u tin c trch dn rng ri nht tng c Gary Brinson, Randolph Hood v Gilbert Beebower tin hnh(11). H tm hiu cc qu lng hu v kt lun rng hn 90% s bin ng trong thu nhp hng qu theo thi gian c l gii bng vic phn b ti sn. Khng n 10% l do vic xc nh thi im ca th trng hoc la chn c phiu. Da vo kt qu t nhng nghin cu nh th ny, ai cng c th kt lun rng nu nh u t thc s mun t gip mnh, h c th lm tt bng cch suy ngh nghim tc hn v vic phn b bao nhiu tin u t vo tng lp ti sn v t lo lng hn v vic la chn nhng c phiu c th mua vo. a phn cc nh u t thng dnh rt t thi gian cho vic phn b ti sn. H s c li nhiu hn bng cch suy ngh k hn v t l tin phn b cho c phiu, tri phiu, bt ng sn, tin mt v cc lp ti sn khc. Jack Bogle, sng lp vin ca Vanguard, cng ng vic phn b ti sn c ngha quan trng hn vic la chn c phiu. Nhng ng ch ra rng vic phn b ti sn khng phi l mt hot ng cc k kh khn hoc tn nhiu thi gian. Thc ra, cc quyt nh phn b ti sn kh n gin i vi nhng nh u t di hn nh Warren Buffett, ngi khng quan tm n s bin ng trong thi gian ngn, chng hn theo tng qu. Di hn chnh xc l g? Mt s nh u t ngh n di hn l hai hoc ba nm. Vi nhng ngi khc, di hn c ngha l 5 hoc 10 nm. Khi Buffett ni v di hn, ng thng m ch l vi thp k, ch khng phi vi nm. Nu ng quyt nh u t hm nay, ng thng khng lo lng qu nhiu v nhng g s xy ra trong nm
(11) Gary Brinson, Randolph Hood v Gilbert Beebower, trch bi bo Cc yu t quyt nh hiu qu danh mc u t" ca t Financial Analysis Journal, thng 7/8, 1986.

56 -
ti. Thay vo , Buffett tp trung vo gi tr m khon u t c th t c sau 20 hoc thm ch 30 nm. ng khuyn cc nh u t nn mua c phiu nh th th trng chng khon s ng ca trong 10 nm ti. iu ny th hin r thi v khung thi gian ca ng. Buffett thm ch cn ni rng mi mi l khong thi gian thch hp nm gi mt c phiu no . Mc d Buffett khng tham gia hot ng ti lp cn bng danh mc qu thng xuyn, nhng iu khng c ngha l ng lun b dnh cht vo s bo th ca mnh. D nhin ng c tha thng minh bit rng ngoan c him khi mang li kt qu tt. Ngi ta bit ng c th thay i suy ngh v quyt nh bn sm mt c phiu no . Thc ra, c nhiu khon u t m Buffett giao dch trong thi gian cha y 5 nm(12). Nhng s thc vn nh c: Buffett him khi tham gia mt c hi u t v ngh n chin lc thot ra ngn hn. ng nhn mnh iu ny trong th gi c ng nm 2005: Khng ging nh nhiu t chc mua li doanh nghip khc, Berkshire khng c chin lc thoi lui(13). Chng ti mua nm gi. Theo quyn sch kinh in u t c phiu di hn (Stocks for the Long Run) ca Jeremy Siegel, trng tm lu di ca Buffett c rt nhiu ngha. Siegel khm ph ra rng t 1871 n 1992, tuyt i khng c qung thi gian 30 nm no (d bn chn im khi u l lc no i chng na) m c phiu khng mang li hiu qu cao hn tri phiu. Thm ch vi khung thi gian ch 10 nm, c phiu cng c hiu qu hn tri phiu trong hn 80% thi gian u t. V th, cng nh Buffett, bn cn u t cho di hn, bn khng cn phi dnh thi gian qu nhiu suy ngh v vic phn b ti sn. Nh Buffett, d nhin bn nn nm gi mt s tin mt v s hu
(12) James Altucher, Trade Like Warren Buffett (Hoboken, N.J.: John Wiley & Sons, Inc., 2005). (13) Exit strategy.

57
mt s tri phiu, nhng nu bn thc s l nh u t di hn, bn nn c mt danh mc gm nhng c phiu tt nm gi lu di. Trn thc t, Buffett c l ng rng t nht 80% lng tin nn c phn b cho c phiu khi bn l nh u t di hn. Tt nhin, nu bn bit bn s cn nhng khon tin ln trong thi gian t 3 n 5 nm tr hc ph i hc hoc mua nh mi, bn phi tnh ton c nhng vic ny. Bn cng cn chun b sn tin mt thanh ton cc chi ph hoc phng trng hp khn cp khng lng trc c, hoc tn dng nhng c hi y ha hn c th xut hin bt ng. Gi s bn c k hoch d phng nh vy nhng khng nh bc may ri th vic phn b phn ln cc khon u t di hn vo c phiu s c ngha rt ln. Cng ging nh Buffett, bn ch mun mua nhng c phiu tt. Tuy nhin, hy lu rng khng ai k c Buffett c mt lch s hon ho. Nh nhiu nh u t khc, Buffett cng c nhng quyt nh u t thc s t hi. Tm triu c phiu Pier 1 Imports, mua nm 2004, c v l khon u t t hi nht ca ng trong thi gian gn y. C phiu ny rt gi 70% ngay sau khi Buffett mua ln u tin. Nhng Buffett khng tn dng s lao dc ca c phiu ny bng cch mua thm gim chi ph mua bnh qun nh ng thng lm khi mt c phiu c ng a thch b rt gi. Thay vo , ng chn cch chp nhn khon l v bt u gim lng c phiu nm gi ca Pier 1 Imports. Mc d Buffett thch u t di hn, nhng c v ng nhanh chng nh mt s tin tng vo c phiu ny. iu quan trng y l mc tiu ca bn khng nn l kim c nhiu hay t tin trong mi quyt nh u t ring. Ging Buffett, bn nn n lc tm kim nhng khon thu nhp tt hn th

58 -
trng tnh trn danh mc u t ton phn ca bn trong di hn. Bn cn thng xuyn ra quyt nh ng hn l sai. Bn mun kim tin t nhng quyt nh ng hn l phi b tr cho nhng khon l khng th trnh khi t nhng quyt nh t hi. lm c iu ny, bn cn phi bit u l iu tt nht v khng ch trong di hn. Bn cng cn bit iu g hiu qu nht trong ngn hn. Chng ta s tm hiu thm v u t ngn hn v di hn trong nhng trang tip theo.
TM TT CHNG 1
a dng ha (diversification) c l l khi nim quan trng nht trong qun l danh mc u t. Tt c cc t vn vin ti chnh c nng lc v c trch nhim u thc gic khch hng ca mnh a dng ha danh mc u t. Tuy nhin, a dng ha khng nht thit phi l mt chin lc tt-c-hoc-khng-cg. Ti sn c nhn ca Buffett chnh l kt qu ca s tp trung ha khng phi l a dng ha. Nu bn c trnh v nng lc kh v u t v phn tch ti chnh doanh nghip, hoc bn c th tip cn cc nh t vn c nhng k nng ny, bn nn trnh vic a dng ha qu mc. Nhng nu bn thiu thi gian hay chuyn mn nghin cu cc cng ty mt cch su sc v nm c tt c cc thng tin v h, bn nn a dng ha rng ri. Buffett khuyn nhiu ngi thc hin a dng ha thng qua cc qu u t. T nhng ngy u thnh lp, Berkshire Hathaway l mt cng ty u t v cng tp trung. Thm ch vo cui nhng nm 1990, n c mt vi cng ty con v ch s hu mt s loi c

59
phiu m thi. Tuy nhin, cui cng th Berkshire s hu hng t c phiu v trn di 70 cng ty con. Mc d Berkshire ngy nay tr nn a dng ha hn bao gi ht, nhng s a dng ha ca n vn nm di tiu chun ca l thuyt ti chnh hin i. Thm ch nu bn bt u lm giu bng phng php tip cn tp trung ha, bn cng nn ch hn cho s a dng ha khi ti sn ca bn tng ln. Mu cht ca a dng ha u t l phi tm ra nhng loi ti sn khng tng quan vi nhau. Mt phng php tip cn n gin bng suy lun hp l thng thng cng c hiu qu tng ng mt phng php tip cn nh lng phc tp vn i hi phi tnh ton cc h s tng quan. Khi b sung c phiu vo danh mc u t ca mnh, bn hy trnh cc c phiu c th b nh hng bi nhng ri ro ging nhau. Mt danh mc u t c cu trc hp l ch cn mt vi loi c phiu l c th gim ri ro ln so vi mt danh mc u t c cu trc km v c rt nhiu m c phiu. Buffett cho rng mt danh mc gm khong 6 m c phiu c xem l a dng ha. Hu ht cc nh u t tch cc dnh rt nhiu thi gian c gng la chn c c phiu thnh cng. Tuy nhin, nhiu bng chng cho thy h nn quan tm hn i vi vn phn b ti sn thay v la chn c phiu. Tuy nhin, cc nh u t di hn nh Buffett nhn thy rng duy tr mt t l phn b ti sn hp l khng nht nh l mt vic qu kh. Hy dnh thi gian suy ngh v t l tin nn phn b vo c phiu v nhng lp ti sn khc cng nh khi bn dnh thi gian

60 -
suy ngh nn mua nhng c phiu c th no. Nhng nu bn thc s l mt nh u t di hn, hy m bo rng danh mc u t ca bn c nhng liu lng c phiu khc nhau tt nht.
2
MT BUFFETT B NH GI THP
D hai ngi, ti mun ni l c Charlie Munger v ti, cng xem xt nhng d kin ging nhau, nhng hu nh chng ti khng th trnh khi vic xc nh gi tr ni ti khc nhau.
hi cc phng vin CNBC phng vn mt nh qun l tin mt (money manager), hu nh lc no h cng gi anh ta hoc c ta l mt nh qun l gi tr (value manager) hoc nh qun l tng trng (growth manager). H to ra n tng rng gi tr v tng trng l nhng trit l u t hon ton i lp nhau. D qun l nhng ti khon hoc qu tng h khc nhau, cc nh qun l tin mt hu nh lc no cng c phn loi thuc nhm ny hoc nhm kia. Thc t, ton b cc qu tng h cng c phn loi theo cch trn. Bn co bch (prospectus) ca mt qu tng h s cho bn bit liu h c phi l mt qu gi tr ni a vi mc vn ha th trng ln, hay mt qu tng trng quc t c mc vn ha nh, hoc qu ton cu kt hp gia gi tr v tng trng vi mc vn ha trung bnh, hay bt k mt kh nng kt hp no khc.

62 -
BUFFETT THCH C PHIU GI TR, NHNG NG CNG MUA C PHIU TNG TRNG
Ngi ta tin rng Warren Buffett l mt nh u t gi tr. Tuy nhin, ng c thc s nh vy hay khng cn ty thuc vo cch nh ngha gi tr ca bn trn thc t. Buffett c mt lch s mua li cc cng ty c v v cng r sau mt thi gian nhn li. i khi, ng theo ui nhng cng ty lin tc rt gi kh mnh qua mt thi gian di. Chin lc u t ca ng c v nht qun vi khuynh hng gi tr. Tuy nhin, nhiu c phiu m Buffett mua trong nhiu nm thc s th hin s tng trng mnh m. S m h xut hin v cc thut ng gi tr v tng trng khng phi lc no cng c nh ngha r rng. Phng php lun truyn thng thng tp trung vo cc ch s gi. Cc ch s ph bin nht l ch s P/E (Price to Earning - h s gi trn thu nhp), P/CF (Price to Cash Flow - h s gi trn dng tin), P/B (Price to Book h s gi trn gi tr s sch), P/S (Price to Sales h s gi trn doanh thu). Nhng c phiu c cc ch s gi thp c gi l c phiu gi tr. Nhng c phiu c ch s gi cao c gi l c phiu tng trng. HY TM CNG TY WASHINGTON POST BNG GOOGLE hiu cch ngh ca Buffett, chng ta hy xem xt k hai m c phiu kh ph bin. Google tr thnh mt trong nhng c phiu nng nht trn th trng ngay sau khi n ln sn chng khon vo thng 8 nm 2004 vi gi cho bn 85 USD mt c phiu. C phiu ny tng vt 18% v ng ca mc trn 100 USD ngay trong ngy giao dch u tin. Ba nm sau khi c nim yt, c phiu

63
Google tng gi hn 6 ln. Bn s phi o tung tt c cc th trng mi c th tm c mt vi c phiu khc c tc tng trng ng n nh vy ch trong mt khong thi gian ngn. Nhng, Warren Buffett cha bao gi s hu Google, d ch mt c phiu! Tuy nhin, gia nhng nm 1970, Buffett mua c phiu cng ty Washington Post thng qua Berkshire Hathaway. Cng ging nh Google, Washington Post l mt cng ty c hiu qu kinh doanh xut sc. Thc t y l mt trong nhng hng mc u t tt nht m Buffett tng thc hin t nht da trn c s t sut thu nhp. Khon u t ban u ca Berkshire vo Washington Post tr gi khong 11 triu USD, n cui nm 2006 con s ny tr thnh 1,3 t USD. C ngha l, t sut thu nhp ln n 11.609%, cha k n c tc! Trong Hnh 2.1 v 2.2, nu bn t biu bin ng gi c phiu ca Google v Washington Post cnh nhau, bn s thy rng chng trng kh ging nhau, ngoi tr mt im khc bit ln gia hai m c phiu ny. Bn hy nhn vo trc ngang. Mc tng trng ca Google c to ra trong mt khong thi gian ngn hn nhiu, cn Washington Post phi mt mt thp k hnh thnh c biu gi m Google c th to ra trong ch ba nm. Biu ca Washington Post cng cho thy rng c phiu ny khng tt lm trong thi gian gn y. Thc ra, nu nhn k, bn s thy rng gi c phiu Washington Post bt u yu i trong khong thi gian Google c nim yt. y khng ch l mt s trng hp.

550 525 500 475 450 425 400 375 350 325 300 275 250 225 200 175 150 125 100
2004
2005
2006
2007
Hnh 2.1: Biu gi c phiu ca Google (ngun: Telemet America)
950 900 850 800 750 700 650 600 550 500 450 400 350
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Hnh 2.2: Biu gi c phiu ca Washington Post (ngun: Telemet America)

65
Mt s nh u t c th khng ng tnh vi s nh gi ny, nhng xt rng ra th Google v Washington Post hot ng trong cng lnh vc kinh doanh. Suy cho cng th c hai u kim tin t vic bn qung co. Tuy nhin, c mt s im khc bit then cht gia hai cng ty ny. Cng ty Washington Post l mt cng ty truyn thng truyn thng. N xut bn bo ni ting nht l t Washington Post, t bo trn Buffett thng th hin nhng kin ca mnh v cc vn then cht trong t nht l bn dp quan trng. N cng xut bn tp ch Newsweek v s hu su i truyn hnh. Cng ty con Cable One ca n cung cp nhng dch v cp c bn v truyn hnh k thut s cho gn mt triu thu bao. Cng ty ny thm ch cn a dng ha hot ng kinh doanh sang lnh vc gio dc bng cch mua li Kaplan, mt cng ty chuyn bin son ti liu luyn thi i hc v nhng k thi cp bng chuyn nghip khc. Cn Google l mt cng ty hot ng trc tuyn. y l mt cng ty mi rt k l, hot ng da trn cng ngh m nhng ngi sng lp n to ra h tr ngi s dng tm kim loi thng tin trn Internet. Cng ngh ca Google th hin nhng kt qu ca vic tm kim trn mng ch trong thi gian cha n 1 giy. Google khng phi l cng c tm kim duy nht trn th gii mng. N c mt s i th cnh tranh cng ni ting khng km, trong c Microsoft v Yahoo!. Nhng Google nhanh chng tr thnh b my tm kim ch o vi th phn ln nht cho n nay. Google cn phn nhnh xm nhp vo hot ng phim nh trn mng. N bt u to ra cng ngh phim nh ca ring mnh, cho php ngi dng ng ti v chia s phim ca h. Sau , Google mua li cng ty YouTube vi gi 1,65 t USD. D YouTube khng c doanh thu,

66 -
nhng cho n nay n vn l cng ty dn u v khng gian phim nh trn mng. So vi cc cng ty truyn thng truyn thng nh Washington Post, Google c xem nh ang hot ng trong mt lnh vc kinh doanh mi m v th v. Cc nh phn tch mng Internet cng nh cc chuyn gia cng ngh u tuyn b rng Google lm mt cuc cch mng i vi cch thc tip cn thng tin ca con ngi. R rng, Google v Washington Post c nhiu im tng ng cng nh mt s khc bit. Nh nu phn trc, mt im khc bit then cht na l Washington Post l mt khon u t tr ct trong danh mc ca Berkshire, cn Google l mt c phiu m Berkshire cha bao gi nm gi. Hn na, nhiu kh nng l khi cn nm di s lnh o ca Buffett, Berkshire s khng bao gi s hu Google. Ti sao khng? Mi bn nhn vo Bng 2.1 nhn thy mt s h s gi ca hai cng ty ny. Bng 2.1: H s gi ca Washington Post v Google (Thng 9/2007) H s gi P/E P/CF P/B P/S Washington Post 25,4 13,2 2,3 1,9 Google 48,2 40,4 9,0 13,1
C phiu Google c giao dch vi gi 570 USD khi nhng s liu ny c bin son. Cn Washington Post ang bn 800 USD mt c phiu. Da vo gi c phiu, Washington Post dng nh t hn Google, nhng Buffett s lp tc nhc nh chng ta rng

67
nu ch xt ring gi th khng th xc nh c c phiu ny t hay r hn c phiu khc. Mc d c phiu ca Washington Post c th gi cao hn, nhng thc ra n l c phiu r hn nhiu, bi nh trong Bng 2.1, cc h s gi ca n u nh hn nhiu so vi cc h s ca Google. Cc h s gi l nhng thc o ht sc quan trng trong phn tch ti chnh bi chng t gi ca cc c phiu khc nhau trn cng mt thc o. Cc h s cho chng ta bit nh u t sn sng tr bao nhiu cho mt loi c phiu. Nh Bng 2.1, cc nh u t sn sng tr gi cao hn cho Google so vi Washington Post. Thc ra h sn sng tr cao hn 48,2 ln thu nhp mua c phiu Google, nhng ch tr cao hn 25,4 ln i vi Washington Post. H sn sng tr cao hn 13,1 ln doanh thu cho Google, nhng ch tr 1,9 ln cho Washington Post. L mt nh thu mua sc so, Buffett mun tr cng t tin cng tt cho bt c c hi u t no. Nhng c phiu c h s gi thp thng d dng kch thch s quan tm ca ng. Ti sao cc nh u t li mun tr tin nhiu nh th cho mt c phiu ca Google hn mt c phiu ca Washington Post? Buffett s ni rng cu tr li lin quan n s tng trng. Chnh xc hn, n lin quan n s tng trng c k vng. Vo thi im nhng s liu ny c bin son, c hai cng ty u c k vng tng trng doanh thu v thu nhp. Nhng Google c k vng tng trng vi tc nhanh hn. Thc ra, cc nh phn tch d bo thu nhp ca Google c th tng trng hn 30% mt nm trong 5 nm ti, trong khi tc tng trng thu nhp k vng trong 5 nm ti ca Washington Post ch l 8%. Nh u t sn sng tr nhiu tin cho c phiu Google hn l

68 -
do h sn sng tr thm tin cho s tng trng k vng. iu ny khng c g sai. i khi chnh Buffett cng th hin s sn sng tr thm tin mua ly s tng trng. ng c th thch mua nhng c phiu c h s gi thp, nhng ng cng xem xt mua nhng c phiu c h s gi cao nu ng tin rng tc tng trng tng lai s b p cho mc gi cao phi tr thm. Xt cho cng th mt cng ty c tc tng trng k vng cao s c tr gi cao hn mt cng ty tng t nhng c k vng tng trng thp hoc khng tng trng. Tt nhin, nh u t c th tranh ci mt cng ty tng trng nhanh c gi tr tng thm bao nhiu, nhng chc chn n c gi tr cao hn mt cng ty c tc tng trng thp. Nu bn vn cha thy r iu ny, hy xem xt v d c th tip theo y. Hai c phiu A v B u c thu nhp 2 USD mt c phiu. C phiu A l ca mt doanh nghip tng trng chm, khng c g th v. Thu nhp ca n c k vng tng 5% mt nm. V th, trong 5 nm, thu nhp ca c phiu A s l 2,55 USD mt c phiu. Nhng thu nhp ca c phiu B c k vng tng 20% mt nm. Trong 5 nm, thu nhp ca c phiu B l gn 5 USD mt c phiu. Nu hai m c phiu ny c s ri ro ngang nhau v bn c th mua li trong ngy vi gi ging nhau, bn s mua c phiu no? R rng, bn s mua c phiu B. C phiu B c gi tr hn c phiu A v n c tc tng trng k vng cao hn. By gi, chng ta hy o su vn thm mt cht. Bn c sn sng mua c phiu B nu n c bn vi gi cao hn c phiu A? Lc ny, cu tr li ca bn ph thuc vo mc gi cao hn l bao nhiu? Nu n ch cao hn mt cht th bn vn thch c phiu B hn. Nhng nu n cao hn nhiu th c l c phiu A l mt khon u t hay hn.

69
Vn nh Buffett nhn thy l nhng k vng dnh cho nhng cng ty c tc tng trng cao thng lt ra khi tm kim sot rt xa. Gi c phiu ca chng i khi c th tr nn qu t b p cho nhng li ch m chng c th mang li. Buffett bit rng cc nh u t c khuynh hng ngoi suy nhng s kin din ra gn y cho tng lai. Khi mi vic din tin tt p, h mun tin rng qung thi gian tt s tip tc lu di. Kt qu l h thng phi tr qu nhiu tin cho c phiu mun mua. Tng t, khi mi vic din ra ti t, nhiu nh u t i khi t b hy vng. H khng th tng tng rng s vic c th din tin tt p hn. Buffett rt thch tnh hung ny. ng nhn ra rng khi iu ny xy ra, gi c phiu c th st gim mnh so vi mc hp l, nhng y chnh l iu lm cho c phiu tr thnh mt mn hi. Mt s khon u t thnh cng nht ca Berkshire c thc hin khi cc nh u t khc t b mi hy vng. Thm ch Buffett cn ni rng cc nh u t di hn khng nn c v cho gi c phiu tng ln. Thay vo , h nn mong chng gim xung h c th mua nhiu c phiu hn nhng mc gi thp hn. Buffett ni rng thi im duy nht m bn mun c phiu tng gi l khi bn sn sng bn chng i. HAI MI BN GI V HAI NHN CU Khi chng ny ang c vit ra th hot ng kinh doanh ang bng n Google. Doanh thu ca h vt ln n 10,6 t USD trong nm 2006, ngha l tng 73% so vi 2005. y l tc tng trng m nhiu nh u t sn sng tr nhiu tin s hu c phiu ca Google. Tuy nhin, Buffett bit rng khng c cng ty c

70 -
mc vn ha ln no, k c Google, c kh nng lin tc tng trng vi tc k diu nh th mi mi. Thc ra, tuy rt n tng, nhng mc tng trng ca Google cng ang chm li. Mc tng trng doanh thu nm 2005 l 93%, nm 2004 l 118%. Khng ai c th bit chnh xc khi no n s xy ra, hoc mc bao nhiu, nhng bn c th nh cc rng mi s tng trng s chm li cho n khi n t mt ngng n nh no . Xt cho cng, nu n khng chm li th Google s s hu mi ti sn trn th gii ny! V phn Washington Post, doanh thu ca h ch t 3,8 t USD nm 2006, tng 10% so vi nm trc. Tc tng trng k vng ca h thp hn nhiu so vi Google, nhng l tc c th duy tr trong thc t qua nhiu nm. So vi Google, k vng dnh cho Washington Post mc hp l. Chng khng vt khi tm kim sot. Thc ra, nhng k vng hp l v tc tng trng thc t nh vy l mt phn ca c hi u t gip cho Washinton Post thu ht c s ch ca Buffett. D nhin, iu ny khng nht thit c ngha rng Buffett sn sng mua thm c phiu ca cng ty mc gi hin ti. Tri li, c l ng khng sn sng mua thm. Suy cho cng th cng ty ny, v ton b ngnh bo ch, ang gp phi mt s vn thc s kh khn. Hn na, Buffett c thi quen ch mua c phiu khi chng tht r, ch khng phi khi chng c nh gi va phi. Tuy nhin, mc nh gi hin ti, r rng Buffett cm thy thoi mi hn nhiu khi s hu Washington Post thay v mua Google. Khng th nghi ng rng Google l mt cng ty v i vi tng lai cc k ha hn. N thc s lm chao o ngnh truyn thng v ang gia tng p lc cho cc cng ty truyn thng nh

71
Washington Post. C lng lu hnh hng ngy v Ch Nht ca Washington Post b st gim gn 20% trong 10 nm qua. Chnh Buffett pht biu trong mt cuc phng vn ca CNBC thng 12 nm 2006 rng ngnh bo ch ang bn kia sn dc, ch yu l do sc nh hng ca mng Internet. Buffett ch ra rng c gi ch c 24 gi mt ngy v hai mt m thi. Mc d s cm ght cng ngh ca Buffett c truyn b rng ri nhng ng hn phi tha nhn rng Google l mt cng ty v i. Nhng cng ty v i khng phi lc no cng to ra c phiu v i. Cc nh u t thnh cng tha nhn s khc bit ny. Nu bn u t di hn, bn lun c kt qu tt p hn khi mua c phiu ca nhng cng ty v i. Nhng bn lun c th phi nhn ly nhng khon thu nhp ht sc tm thng, hoc thm ch thua l, nu bn tr qu nhiu tin. Buffett l bc thy trong vic mua li nhng cng ty v i vi mc gi tt nht. C l mt ngy no , ng s xem xt mua mt s c phiu ca Google. Nhng bn ng nn th ch i. Google trc ht phi r i rt nhiu trc khi n tr thnh mc tiu trn mn hnh quan st ca Buffett. Cng nh vic c phiu c th c nh gi cao khi mi vic tin trin tt p, Buffett bit khi no s vic ang xu i i vi mt cng ty m nhiu nh u t nhanh chng t b hy vng. V d, ngi ta thng thy gi ca mt c phiu no st gim mnh ch v thu nhp trong mt qu gim vi xu so vi c tnh c cng b. Nu khng p dng php t duy logic hiu qu, nhiu nh u t ch gi nh rng thi gian xu s ko di mi mi. H thng phn ng bng bt bng cch bn tho c phiu. Nhng ngi giao dch chuyn nghip bit rng loi phn ng nh th ny rt d xy ra.

72 -
l l do ti sao h cng nhanh chng bn tho c phiu. Thm ch h cn tin xa hn na bng cch bn khng c phiu. Tt c nhng p lc bn ny c th lm cho gi c phiu rt th thm. Buffett nhn thy rng kiu phn ng trn i khi tr nn qu mc mt cch hi hc. Tuy nhin, l c hi bn c th mua nhng c phiu v i, v nhng khon li nhun khng l s vo tay nhng nh u t kin nhn. Tt nhin, bn thn s lao dc ca gi c phiu khng l gii cho hnh ng mua vo c phiu . Nhiu cng ty ph sn ngay sau khi gi c phiu sp . Buffett s khng bao gi m qung mua mt c phiu no ch v n bt ng c bn vi gi r hn nhiu. Nhng gi s hot ng kinh doanh vn n nh th vn gi c st gim cn c iu tra su hn. Ch vi nm ngn ngi sau khi Google nim yt, cc nh u t phi a ra gi cho mua c phiu kh cao nn tng gi tr vn ha th trng ca Google vt ln n 170 t USD. Con s ny lm cho Washington Post vi gi tr vn ha th trng 7,6 t USD tr thnh mt ch b t hon. Trn thc t, Google nhanh chng tr thnh mt trong nhng cng ty i chng ln nht c giao dch cng khai M. Gi tr vn ha th trng ca n bt ng vt qua nhiu i gia c ting nh Intel, Coca-Cola, Goldman Sachs v Merck. Google thm ch cn tranh ua vi chnh Berkshire Hathaway. Vi gi tr vn ha th trng khong 181 t USD, Berkshire vn cn l mt trong s cc cng ty i chng c quy m vn ln hn Google. Tuy nhin, chng ta c th hon ton sai lm khi so snh Google v Berkshire ch bng gi tr vn ha th trng. Xt cho cng, gi tr vn ha th trng ch bng gi c phiu nhn vi s lng c phiu ang lu hnh. Nh chng ta bit t phn trc

73
khi so snh vic nh gi Google v Washington Post, gi khng c ngha g nhiu tr phi chng c quy v mt thc o chung. c th so snh Google vi Berkshire, chng ta cn chuyn i gi c phiu ca c hai cng ty theo mt cch no c ngha. Nh nu u chng, mt cch ph hp so snh hai c phiu ny l xem xt gi tr th trng ca chng trong mi tng quan vi gi tr s sch. Gi tr s sch l mt con s k ton. Ni mt cch n gin, l s khc bit gia ti sn hu hnh rng v n. N cng cho chng ta bit cc c ng u t trc tip vo cng ty vi s tin bao nhiu cng vi s tin m cng ty gi li qua cc nm. Trn l thuyt, gi tr s sch l khon tin cn li nu cng ty bn i tt c ti sn ca mnh vi mc m chng c nh gi trong bng cn i k ton, v thanh ton tt c cc khon n ca mnh. Buffett c mt cng trnh v i khi pht trin gi tr s sch ca Berkshire. Vo cui nm 2006, n ng mc 108 t USD. So snh vi con s ny th gi tr s sch ca Google qu l tm thng khi ch nm mc 17 t USD. S dng nhng s liu gn y hn, gi tr vn ha th trng ca Berkshire ch ln hn gi tr s sch ca n khong 1,6 ln. Trong khi , gi tr vn ha th trng ca Google ln hn gi tr s sch ca n ti 9 ln. Xem xt cc cng ty t im chung nh vy, bn c th thy r rng c phiu ca Google t hn nhiu so vi Berkshire, d mi c phiu hng A ca Berkshire ang c bn vi gi 117.000 USD mi c phiu. Nhiu nh u t s nhn thy iu ny c g khng bnh thng. Suy cho cng th Berkshire c nhng nh qun l khn ngoan v kinh nghim l Warren Buffett v Charlie Munger dn dt. Nhng cc nh u t r rng lun sn sng tr nhiu tin hn cho Google, mt

74 -
cng ty c thnh lp bi hai chuyn vin cng ngh b hc ch vi nm trc . Ti sao? n gin v cc nh u t tin Google c th pht trin hot ng kinh doanh ca mnh vi tc nhanh hn Berkshire. So vi Google, c Berkshire ln Washington Post u t ra l nhng c phiu c nh gi hi. Nh ni, Berkshire s hu c phiu Washington Post trong hn 30 nm nhng khng s hu mt c phiu no ca Google. Buffett c th khng sn sng mua thm c phiu ca Washington Post vi mc gi gn y, nhng bn c th oan chc ng cng s khng nhy vo Google. Buffett bit rng n gin ch v s k vng dnh cho Google l qu ln. Khi cc nh u t lao vo mua nhng c phiu nh Google v yu thch cng ngh hoc cm thy phn khch vi nhng kt qu ti chnh c bo co gn y th gi c phiu c th tng vt. Tri li, khi cc nh u t n trnh mt c phiu no v h ngh rng lnh vc kinh doanh khng th v, hoc do cng ty khng t c mc thu nhp k vng, Buffett s bt u quan tm n n. Trn thc t, c nhiu cng ty trong danh mc u t ca Berkshire trc y tng lm vo kh khn v khng c a chung, khi Buffett ln u tin mua chng. Thnh cng thc s ca Buffett bt ngun t vic mua li nhng cng ty khi nhng ngi khc ngh rng chng chng c tim nng tng trng g c.
TAY THIN X V BC TRNG BI

Nhng hnh mu rp khun thng khin ngi ta lm ln, nhng tht th v khi xem xt cch thc gii truyn thng phc ha chn dung cc nh u t gi tr v cc nh u t tng trng. Nh

75
u t tng trng thng c xem rt hung hng. H c v nh nhng tay sng thin x vng Vin Ty Hoa K ngy xa bch pht bch trng. H mua v bn c phiu rt nhanh m khng suy ngh g nhiu v hnh ng ca mnh. Tt nhin khng phi lc no cng vy, nhng l hnh mu kh ph bin. Ngi ta tin rng Warren Buffett l mt nh u t gi tr, v cc nh u t gi tr thng c phc ha nh nhng ngi ti gii v hiu bit. Ngi ta v h nh nhng v trng bi thng thi ca cc b tc thi xa. H khng vi v nh gi s vic. H khng a ra nhng quyt nh hp tp, cu th. Thay vo , h c ca ngi v s kin nhn khc thng ca mnh. H dnh rt nhiu thi gian nghin cu mt cng ty trc khi t lnh mua ngay c khi iu lm h mt i c hi mua gi thp nht. Suy cho cng, cc nh u t gi tr mua v mc ch u t di hn, v h hon ton khng vi v chia tay vi tin mt ca mnh. Nu xem cc nh u t nh nhng ngi li xe trn ng cao tc. Khi c s tc nghn giao thng nng, cc ti x tng trng rt d cu gt. H lo lng, chi ra. Huyt p h tng ln. H khng th ngi yn m chng lm g c. H lun b thi thc phi hnh ng. Khng may l i khi h li c nhng hnh ng di dt. V d, h c th bt ng i ln xe. H c th lch ra lch vo dng xe vn qu ng c. Thng th h khng nhn thy rng h ang lm tng nguy c gy tai nn nghim trng. Cui cng, hnh ng ca h nh hng xu n cht lng chic xe v lm cho bn thn h, hnh khch trn xe v nhng ti x khc cng thng theo. Trong tnh hung tng t, cc ti x gi tr bit rng mnh v nhiu ngi khc ang gp kh khn, nhng h phn ng rt khc

76 -
bit. Trc ht, h gi bnh tnh. H thng minh bit rng tc ti cng chng mang li li ch g. H bit vic i ln xe cng khng gii quyt c g. Nhng iu khng c ngha l h khng sn sng xem xt cc gii php thay th. Thc ra, h s cm thy rt hnh phc nu tm c mt con ng khc tt hn i n ch. C l h c sn bn , hoc tt hn na l h thng dn ng GPS c th hng dn h sang mt l trnh khc bng mt con ng t ngi i. Trong khi nhiu ngi c lao v mt hng th h c th thot ra bng li gn nht mt hng khc. Kt qu l c th h phi chy xa thm vi dm, nhng h n ch vi khong thi gian hp l v hu nh khng cng thng g. Nu Buffett b kt trong lung giao thng, nhiu kh nng ng s l mt ti x gi tr. Thc ra, do khuynh hng i ngc m ng, cc nh u t gi tr thng c gi l nhng k i nghch. H thng mua nhng c phiu m cc nh u t khc ch mun bn nhanh, v bn i nhng c phiu m ngi khc ch mun mua thm. Mc d Buffett khng thch bn, nhng ng cng khng ui theo nhng c phiu m mi ngi khc ang theo ui. ng tin rng c phiu cng t thu ht s ch th n cng c nh gi hp l. Buffett thch chn con ng t ngi i. BUFFETT THCH NHT L NHNG C PHIU B NH GI THP Warren Buffett l mt trong nhng ngi giu nht th gii. Nhng ng ni danh l mt ngi thch gi r. C ln ng c hi l do ti sao ng li mc mt b vest r tin nh vy. ng tr li vi s hi hc thng l ca mnh, rng b vest ca ng khng h r tin mc d chng trng c v r tin khi c khoc ln ngi ng.

77
Mc d ng c tin mua bt c th g ng mun, nhng Buffett thch sng mt cuc sng gin d. ng li mt chic xe khim tn v sng trong cn nh nh bnh d m ng mua t vi chc nm trc. Nhng danh hiu ngi thch gi r l khng xng ng vi ng. Buffett thch gi tr, tuyt nhin ng khng thch gi r. L mt ngi tiu dng thng minh v mt nh u t khn ngoan, ng bit rng lun c s khc bit ln gia gi c v gi tr. Mt th g t tin khng c ngha rng n s mang li gi tr tt. Tri li, gi tr i khi c th tm thy trong mt vt c v r tin. Khi sm xe hi ring, Buffett tm kim gi tr, tng t, ng cng tm kim gi tr khi mua c phiu bng tin ca Berkshire. Tt nhin, iu ny c rt nhiu ngha, nhng khng phi ai cng hnh x theo cch ny. Nhng ngi c x theo cch ny thng rt kh b li dng. H thng tm thy nhng mn rt hi. Khi bn i sm mt b qun o mi, c phi bn thch tr cng t tin cng tt khng? Nu bn bit mt ca hiu ang bn b tng t vi gi thp hn nhng ca hiu khc 100 USD, liu bn c sn sng i thm mt qung ng tit kim c mt t tin khng? iu ny cng ng vi c phiu. S lun l iu tt nht khi phi tr cng t tin cng tt khi mua bt c ti sn g. Cng nh Buffett khng mua nhng b r tin, ng s khng mua mt c phiu ch bi v n c gi thp. ng hiu rng i khi tr thm tin mua c mt c phiu c trin vng tt hn s c nhiu ngha hn, thm ch nu khon tin tr thm lm cho c phiu c v t hn. iu quan trng l Buffett thch c phiu gi tr hn c phiu tng trng, nhng iu m ng thc s tm kim l nhng c phiu b nh gi thp.

78 -
iu ny trng nh mt s khc bit kh tinh t v khng my quan trng, nhng n l im mu cht hiu c trit l u t ca Buffett. ng bao gi nhm ln gia mt c phiu gi tr v mt c phiu b nh gi thp. Nh gii thch u chng, c phiu gi tr thng c nh ngha l c phiu c cc h s gi thp. Tri li, mt c phiu b nh gi thp l c phiu c bn vi gi thp hn gi tr thc ca n. Mt c phiu gi tr c th b nh gi thp, nhng i khi n cng c nh gi qu cao. Tng t, mt c phiu tng trng cng c th c nh gi qu thp hoc qu cao. Cn lu rng mt c phiu ri vo loi no, gi tr hay tng trng, khng quan trng. iu thc s quan trng l c phiu ang c bn vi gi cao hn hay thp hn so vi gi tr thc ca n. iu ny xy ra v th trng khng phi lc no cng nh gi ng mi c phiu. Nh thy Chng 1, khi ni v a dng ha, Buffett hon ton khng ng vi l thuyt ti chnh. a dng ha khng ch l lnh vc duy nht m Buffett c nhng quan im khc bit so vi tiu chun chung. y l mt lnh vc khc: Cc nh nghin cu v nhiu nh u t c kinh nghim thch tin rng th trng chng khon lun hiu qu. T hiu qu mang ngha ht sc c bit trong th gii u t. Th trng hiu qu l mt th trng trong gi c phiu phn ng nhanh chng phn nh tt c thng tin. Gii hc thut thng ni v ba hnh thc hiu qu, ty thuc vo loi thng tin c th no ang c xem xt. Ba hnh thc ny c gi l yu, trung bnh v mnh. khng lm vn tr nn phc tp qu mc cn thit, chng ta ch cn hiu rng nu th trng thc s hiu qu nh l thuyt t ra, th cc c phiu u c nh gi chnh xc t

79
nht l mc trung bnh. Ni cch khc, trong mt th trng hiu qu, nh u t c th t tin rng gi c thc t trn th trng ca c phiu l s phn nh chnh xc gi tr thc s m c phiu xng ng nhn c. ngha quan trng ca l thuyt th trng hiu qu ny l nu c phiu c nh gi ng th khng ai c th lin tc hng c nhng mc li nhun phi thng bng cch c gng nhn din v thu mua nhng c phiu b nh gi thp. Thc t l, vic ny ch lm lng ph thi gian. Do , nhng ngi tin vo l thuyt th trng hiu qu thng khuyn cc nh u t ng c gng h gc th trng. Thay vo , h bo cc nh u t ch cn dn tin vn ca mnh vo cc qu u t. Tuy nhin, Buffett l ngi chuyn tm kim nhng c phiu b nh gi thp. Lch s u t ca ng chng t rng iu ny hon ton kh thi. ng th hin nng lc ny rt thnh cng v nht qun trong mt thi gian rt di. Nu l thuyt trn l ng th c l Buffett khng th tr nn giu c nh ngy nay. Do , ch cn da vo thu nhp t u t ca Buffett, chng ta c th kt lun theo mt trong hai hng: hoc Buffett l mt trng hp ngoi l i vi nguyn tc u t, hoc nguyn tc y chng c gi tr g. Khng cn nghi ng g na, rng Buffett l mt nh u t xut chng. Nhng ng khng phi l ngi duy nht c th t c mc thu nhp vt tri so vi th trng mt cch nht qun trong nhng khong thi gian rt di. Chng ta c th tm thy nhng nh u t xut sc khc, trong c Peter Lynch, Bill Miller v Philip Fisher, t li vn v gi tr thc tin ca l thuyt th trng hiu qu. Bn thn Buffett cng cp n Walter Schloss, mt nh u t thuc trng phi Benjamin Graham, nh mt v d r rng

80 -
v mt nh u t xut sc. Schloss iu hnh mt qu u t vi hiu qu hot ng xut sc, lun c mc li nhun cao hn cc ch s ca th trng trong gn 50 nm qua. Buffett ni rng: Chc chn khng th c chuyn nhng thnh tch m Walter t c trong hn 47 nm qua l do tnh c!. Buffett tip tc ch trch cng ng hc thut v s ng h ngoan c ca h dnh cho l thuyt th trng hiu qu. S dng mt trong nhng cch so snh hnh tng tuyt vi ca mnh, ng ni thm: Bnh thng, v gio s ti chnh no dm t vn xem xt li l thuyt th trng hiu qu s c nhiu c hi c thng chc ln, ging nh c hi dnh cho Galileo c phong lm Gio hong vy!. V KH B MT CA BUFFETT V c nhng bng chng xc nhn rng Buffett v t nht mt s ngi khc c kh nng thu c li nhun cao hn mc trung bnh ca th trng mt cch thnh cng v lin tc bng cch mua vo nhng c phiu b nh gi thp, vy c hp l khng khi gi nh rng tt c cc nh u t khc cng c th lm c iu tng t? ng bun l khng. H khng th lm c iu . Xt cho cng, mc li nhun ca ton b cc nh u t trn th trng l mc trung bnh. iu c ngha l mt s nh u t lm vic hiu qu hn, nhng mt s khc li km hn. y chnh xc l l do ti sao nhiu chuyn gia ng h phng php u t thng qua cc qu u t. Mua c phiu ca qu u t thc s l cch duy nht bn c th oan chc rng mnh t c mc thu nhp nh th trng. Tuy nhin, iu ng mng l bn khng cn phi tha hip

81
c c mc thu nhp trung bnh. Bn c th ci thin xc sut ri vo nhm c nng lc vt qua mc thu nhp trung bnh ca th trng. Nh Buffett, bn c th lm iu ny bng cch ch mua nhng c phiu b nh gi thp v trnh nhng c phiu c nh gi qu cao. Lm sao bn c th phn bit c hai loi c phiu ny? Cch duy nht ng n v mt l thuyt l bn tin hnh phn tch chit khu dng tin (Discounted Cash Flow - DCF)(14). y l iu m Buffett ng vi l thuyt u t. Buffett tm ra nhng c phiu b nh gi thp bng cch s dng phng php chit khu dng tin ny. Tuy nhin vic phn tch chit khu dng tin khng phi d thc hin. May mn l nu n qu d th tt c mi ngi u c th lm c. V nu ai cng c th lm c th bn s chng c c li th g t vic phn tch ny na. Nhng ngi sn sng t mnh p dng phng php ny v hc cch tin hnh phn tch chit khu dng tin mt cch ng n s mang li cho bn thn li th to ln. Mi da k nng ny i hi bn phi nghin cu v rn luyn rt nhiu, bi y l nn tng ca hot ng phn tch chng khon. N c cp trong tt c nhng quyn sch gio khoa hay v ti chnh cp i hc, v nhng ngi mun nhn bng chuyn vin phn tch ti chnh (CFA - Chartered Financial Analyst) buc phi nm vng phng php ny. N cng l mt trong nhng cch c Buffett a thch nht xc nh cc c phiu b nh gi thp. C l mt s c gi cm thy ngc nhin khi bit rng Buffett da vo mt phng php c v hi phc tp h tr cho cc quyt nh u t ca mnh. Trn ht, iu ny khng nht qun vi danh
(14) L thuyt chit khu dng tin pht biu rng gi tr ca ton b dng tin to ra ti sn (t nhng thu nhp c nh cho n cc khon u t i vi ton b doanh nghip) chnh l gi tr hin ti ca dng tin c mong i trong tng lai, c chit khu v hin ti vi mt mc chit khu hp l.

82 -
ting ca ng l a thch nhng iu n gin v d hiu. Tuy nhin, mi ngi thng qun rng Buffett c nng lc tr tu c bit x l nhng vn kh khn nht. ng c k nng gii nh bt c chuyn gia phn tch ti chnh hc cao hiu rng no m bn c th tm thy trn Ph Wall. Thc ra, ng cng c hng mt nn gio dc o to hng u v kinh doanh. Sau khi hc hai nm i hc Pennsylvania, ng chuyn n hc v tt nghip ti i hc Nebraska, Lincoln. Sau , ng ly bng tt nghip i hc Columbia - ni ng c hng dn bi Benjamin Graham, mt trong nhng chuyn gia v u t v i nht ca mi thi i. Ni dung c th ca phng php phn tch ny nm ngoi phm vi trnh by ca quyn sch. Tuy nhin, thit ngh chng ta cng nn tm hiu qua phng php phn tch chit khu dng tin c th hiu v nm bt cch t duy ca Buffett. nghin cu su hn, cc bn c th tm c mt trong nhng quyn gio trnh ti chnh xut sc bc i hc: Nn tng Ti chnh: C s L lun v Thc hnh Qun tr Ti chnh (n bn ln 6) ca Arthur J. Keown, Hohn D. Martin v John W. Petty (NXB Prentice-Hall, 2007). CHIT KHU DNG TIN Phn tch chit khu dng tin c cn c trn c s rng mt c phiu phi c gi tr bng vi gi tr hin ti ca tt c cc dng tin trong tng lai c k vng s sn sinh cho nh u t. Tt c cc nh phn tch, k c Buffett, u bt u bng cch c lng dng tin tng lai y s nh th no. Nh bn c th tng tng, vic ny c kh nng sai st rt ln. Tht qu kh c lng trong nm ti, dng tin ca doanh nghip s ra sao, ng ni n 10 hay

83
20 nm sau. Hn na, s chng c cu tr li ng hoc sai. S c on ca nh phn tch ny cng c gi tr nh nh phn tch khc m thi. Ch c thi gian mi tr li phn on ca ai l ng. c th c tnh dng tin y s ra sao, nh phn tch cn a ra nhng gi nh v tc tng trng doanh thu, khu hao ti sn, chi tiu ti chnh, nhng thay i trong vn lu ng, t sut li nhun, thanh ton li ngn hng, thu v cc yu t khc. R rng, cng c tnh nhiu hng mc th kh nng sai st cng ln. Kh nng a ra nhng d bo tt chnh l iu c th phn bit nh phn tch ny vi nh phn tch khc. Buffett l ngi vt tri trong tr chi ny. Sau khi d on dng tin trong tng lai, chng phi c chit khu v gi tr hin ti xc nh xem hin nay chng c tr gi bao nhiu. Vic chit khu l iu cn thit do vn thi gi ca tin t. Ni cch khc, mt ng ngy hm nay s c gi tr hn mt ng trong ngy mai; v d nhin n s c gi tr ln hn nhiu so vi mt ng thi im 10 nm sau. Nu bn cho ai vay mt ng hm nay, bn c mun nhn li tin cng sm cng tt hay khng? Nu bn khng c tr tin trong vi nm, bn c k vng c nhn mt khon li tc trn khon cho vay ny khng? Chit khu (discounting) l khi nim i nghch vi khi nim li sut kp (compounding). Thay v c gng xc nh mt khon tin ngy hm nay s c gi tr bao nhiu trong tng lai, chng ta s c gng xc nh gi tr hin ti ca mt khon tin trong tng lai. V d, bit 100 USD sau 5 nm s c gi tr bao nhiu nu hng li sut 8% mt nm, th chng ta phi tnh li sut kp. Nhng nu chng ta mun bit 147 USD 5 nm sau c gi tr bao nhiu trong

84 -
ngy hm nay, chng ta phi chit khu. Gi tr c chit khu s c gi l gi tr hin ti, hoc gi tr ni ti (intrinsic value). Mt c tnh quan trng ca qu trnh chit khu ny l gi tr ni ti c quan h ngc li vi t sut chit khu. Ni cch khc, nu li sut c s dng chit khu dng tin tng lai cng ln, th gi tr ni ti ca dng tin s cng nh. Bn thn t sut chit khu cng l mt hm s tch hp mc li sut tng qut ca nn kinh t v mc ri ro ca hot ng u t. Khi li sut cao, hoc khi hng mc u t tim nng t ra qu nhiu ri ro, th t sut chit khu cao s c p dng. Mt hng mc u t nhiu ri ro ch ng thc hin trong mt mi trng li sut cao nu n c th c mua li vi mc gi rt tt. y l nhng khi nim m Buffett hiu rt r theo trc gic. ng cng bit rng i khi gi khng mc thp tin hnh u t. Trong nhng trng hp nh th, ng s khng mua. Phn tch chit khu dng tin c th s dng nh gi bt c ti sn no, bao gm c c phiu, tri phiu v bt ng sn. Nhiu nh u t cm thy phng php ny d hiu khi p dng cho tri phiu, bi tri phiu thng mang li nhng khon li u n n nh. Nhng khon li chnh l dng tin ca tri phiu. V d, bn ang xem xt mua mt tri phiu c gi 1.000 USD vi li sut 10%/ nm, k hn 5 nm. Nu bn mua tri phiu trong hm nay, bn s nhn c 100 USD mi nm trong 5 nm ti. Ngoi ra, n nm th 5, bn s nhn li c khon tin 1.000 USD ban u. Vy th tri phiu ny c tr gi bao nhiu trong hm nay? Bng cch s dng phng php nh gi c Buffett a thch, cu tr li c th xc nh c bng cch chit khu tt c cc

85
dng tin c k vng trong tng lai v gi tr hin ti. Tuy nhin, trc khi bt u, chng ta cn quyt nh s s dng mc li sut no. Nn nh rng mc chit khu l li sut phn nh khng ch mc li sut hin ti ca th trng, m cn bao gm c ri ro ca tri phiu. Gi s li sut ca th trng ngy hm nay thp hn mc m tri phiu c pht hnh ln u tin, v th t sut chit khu thch hp l 8%. Qu trnh chit khu dng tin c th c hon thnh mt cch t ng bng cch a tt c cc d liu thch hp vo bt c my tnh no. N s cho ra gi tr ni ti ca tri phiu l 1.079,85 USD. Nu bn c th mua tri phiu mc gi ny, bn s c thu nhp hng nm t khon u t ca mnh vo khong 8%. Tuy nhin, nu tri phiu ny c bn trn th trng vi gi 1.100 USD, bn khng nn mua n bi v n c nh gi cao. Nu bn phi tr 1.100 USD cho tri phiu ny, bn s hng mc li sut khng ti 8%. Ngc li, nu tri phiu ny c bn vi gi 1.050 USD, n b nh gi thp. Nu bn mua vi gi ny, bn s t c mc thu nhp cao hn 8%. Php phn tch ny c v d dng i vi tri phiu. Tuy nhin, tin hnh phn tch chit khu dng tin cho c phiu phc tp hn nhiu bi c tnh dng tin d kin khng phi d dng nh tri phiu. Nh chng ta bit, nh phn tch cn a ra nhiu gi nh, v c on ca anh ta cha chc tt hn nh phn tch khc. Dng tin k vng trong tng lai ca tri phiu thng kh chc chn v d xc nh. Nhng c phiu th khc. Do Buffett c khuynh hng mua c phiu hng c tc, cc nh u t thng bn khon khng bit liu c tc c nn c chit khu xc nh gi tr ni ti ca c phiu hay khng. C th

86 -
s dng m hnh chit khu c tc nh gi nhng c phiu c mc thanh ton tt v tng trng n nh. Nhng m hnh ny s khng hu ch khi p dng vo mt cng ty khng chi tr c tc. Tht khi hi l mt s nh u t khng khng h s khng mua c phiu khng tr c tc, nhng cng lc h s ni vi bn rng h s khng ngn ngi khi mua c phiu Berkshire Hathaway. R rng l h khng nhn ra Berkshire khng tr c tc. Mc d Buffett thch mua nhng c phiu c tr c tc tng trng u, nhng ng li p dng chnh sch khng tr c tc Berkshire. D Berkshire hon ton khng tr mt khon c tc no, nhng c phiu loi A ca n gn y c giao dch mc gi gn 120.000 USD mi c phiu.(15) iu quan trng l c nhiu yu t khc nh hng n dng tin, ngoi c tc. Dng tin khng cn phi thc s c tr cho nh u t mi c a vo phn tch chit khu. C ng c quyn trn cc dng tin d h c thc s nhn chng hay khng. Nhng dng tin ny c th c ti u t vo cng ty, nhng xt v mt k thut, chng vn thuc s hu ca c ng. Do , vic phn tch chit khu dng tin hp l cn phi tnh ht tt c cc dng tin s c, d chng c thanh ton cho nh u t di dng c tc hay c gi li trong cng ty ti u t. Nn nh rng phn kh nht khi tin hnh phn tch chit khu dng tin chnh l vic a ra c d bo chnh xc v dng tin trong tng lai. Qu trnh tnh ton thc s rt d thc hin bng cch s dng mt bng tnh in t (phn mm Microsoft Excel chng hn) hoc mt my tnh b ti c cc hm ti chnh. Vic d bo dng tin i hi phi a ra rt nhiu gi nh v c tnh. Kt
(15) Nh u t i khi bn khon khng hiu ti sao c phiu Berkshire c nim yt vi gi cao n vy. n gin l do Buffett t chi vic chia tch c phiu. ng tin rng vic chia tch c phiu chng c ngha g v mt kinh t. C nhiu cu chuyn n thi v Buffett, rng i khi ng gi li chc mng sinh nht n bn b v chc rng h s sng th n khi ng quyt nh chia tch c phiu ca Berkshire.

87
qu l c rt nhiu kh nng sai st trong qu trnh ny. Cc nh phn tch sm nhn ra rng vic tin hnh phn tch chit khu dng tin thch hp va mang tnh ngh thut va mang tnh khoa hc. Thm ch nhng d bo do cc nh phn tch vi nhiu nm kinh nghim a ra cng c th chch hng rt xa. Tuy nhin, Buffett s dng phng php ny bi v ng bit l cch duy nht ng v mt l thuyt xc nh gi tr ca c phiu. BUFFETT THCH NHNG CNG TY N GIN D s dng phng php phn tch chit khu dng tin, nhng Buffett nhn ra kh nng gy li ca phng php ny rt ln. ng bit rng khi tin hnh phn tch chit khu dng tin, khng bao gi c chuyn hai nh phn tch khc nhau li a ra mt gi tr ni ti ging nhau cho cng mt c phiu. c tnh ca h nhiu khi khc xa nhau. Mt ngi c th kt lun c phiu b nh gi thp, trong khi ngi kia li kt lun rng n c nh gi cao. ng ni: D hai ngi, ti mun ni l c Charlie Munger v ti, cng xem xt nhng d kin ging nhau, nhng hu nh chng ti khng th trnh khi vic xc nh gi tr ni ti khc nhau. Tr phi cc nh phn tch s dng m hnh ging nhau v a ra nhng gi nh nh nhau, h khng bao gi c c kt qu ging nhau. y chnh l iu to nn th trng dnh cho c phiu. C ngi mua v ngi bn u t tin vo nhng phn tch ca mnh. Ngi mua ngh rng c phiu b nh gi thp, cn ngi bn li ngh n c nh gi cao. Ngi ta thng ni Buffett a thch nhng cng ty d tm hiu. Mt s ngi din dch iu rng Buffett khng thch

88 -
u t vo nhng cng ty cng ngh phc tp. D nhin iu ny cng c nhiu phn ng, v dng tin ca cc cng ty ny rt kh d on. Mt cng ty bo him c lch s dng tin tng trng u n qua mt thi gian di s d dng c m hnh ha hn mt cng ty cng ngh mi c nim yt v c th vn cha c li, thm ch n c nhng sn phm t ph y trin vng c th tr thnh mt sn phm nh cao trn th trng vo mt ngy no trong tng lai. y chnh l l do ti sao Buffett lun n trnh lnh vc cng ngh cho n nay. Khng may l Buffett v cc c ng l mt giai on bng n cng ngh ca nhng nm 1990. Thi , cc c phiu khng thuc ngnh cng ngh cng khng cn c a chung, n mc cc nh u t cng trnh mua c c phiu ca Berkshire Hathaway. Quyt nh ca Buffett trong vic khng tham gia u t vo cc cng ty cng ngh lm cho cc c ng ca ng mt rt nhiu, v c phiu ca Berkshire Hathaway rt gi gn 50% ch trong mt nm. Nhng c phiu ny li bt u hi phc ngay sau giai on th trng tng ln bt u din ra. Berkshire bt ng c xem l ni tr n an ton. Mc d Buffett v c ng ca mnh b l giai on bng n cng ngh, nhng h trnh c s sp din ra sau . Buffett thch kim sot ri ro. ng lm iu ny ch yu bng cch trnh nhng cng ty m ng cho rng c qu nhiu yu t khng chc chn v dng tin tng lai. Hn na, do ng tin rng c rt t ri ro trong vic mua li nhng cng ty c dng tin d d on, ng cm thy thoi mi khi s dng t sut chit khu khng c ri ro chit khu dng tin ca cc cng ty ny. C th, ng bt u bng t sut ca tri phiu ca B Ngn kh Hoa K v tin hnh

89
iu chnh mt cht trn con s ny. Mt ci nhn thn trng hn s yu cu bn s dng t sut chit khu cao hn trong trng hp ny c th l t sut chit khu phi phn nh hp l ri ro lin quan n th trng ca c phiu. Buffett tin ng khng cn phi tnh n ri ro trong t sut chit khu ng ang p dng v ng lun ch ng trnh nhng c phiu m ng xem l qu ri ro. Cc nh phn tch v gii hc thut ch trch Buffett v iu ny. H ni nu s dng t sut chit khu m khng phn nh hp l ri ro, ng s d dng i n kt lun sai lm rng mt c phiu c nh gi cao tr thnh mt c phiu nh gi thp. Hn na, vic b qua nhng cng ty c dng tin kh d bo c th lm ng b l nhng c hi u t tuyt vi. Buffett c v lun c ti nh co buc, nhng hiu qu u t thc t ca ng t ni ln tt c.
BUFFETT MUA R C PHIU, CH KHNG MUA C PHIU R

Warren Buffett khng mua c phiu r tin. B quyt thnh cng ca ng nm ti nng ca ng trong vic mua c c phiu vi gi r. ng da vo phn tch chit khu dng tin tm ra nhng c phiu nh vy. ng s dng phng php phn tch chit khu dng tin xc nh gi tr ni ti ca c phiu ri so snh n vi gi th trng. Buffett ch mua c phiu nu nh gi tr ni ti ca n ln hn gi hin hnh trn th trng. Nu thp hn, ng s khng quan tm. Tt nhin Buffett khng mit mi phn tch mi c phiu m ng bit. V d, u chng ny, chng ta bit rng c phiu ca Google c gi kh t khi so snh vi Washington Post v Berkshire.

90 -
Nhng phn tch chit khu dng tin mi l cch tt nht xc nh Google c thc s c nh gi cao hay khng. Buffett cha bao gi mua c phiu no ca Google. Phi chng ng tin hnh phn tch chit khu dng tin ca Google v kt lun rng n c nh gi qu cao? C l khng. Theo nhng g chng ta bit v Buffett, ng s l lun rng dng tin ca Google qu kh d bo vi bt c tin cy no. Do , ng nn dnh thi gian phn tch nhng cng ty khc m ng c th hiu c. Ni cch khc, ng thch tp trung vo cc cng ty c dng tin c th d on vi tin cy cao hn. Nhng ngay c khi Buffett tm c mt c phiu b nh gi thp, ng bit khng c g m bo khi no gi c phiu s tng ln. N c th tng mnh, hoc chng bao gi tng. y chnh l ni m s kin nhn pht huy gi tr thc s ca n. Khi Buffett mua mt c phiu m ng tin n b nh gi thp, ng dm cc rng cc nh u t khc cui cng cng s i n kt lun theo cch ng ngh. ng t cc rng h cng s tnh ra vo mt ngy no v nhn ra c phiu b nh gi thp. ng cng cc rng h s bt u mua c phiu v lm cho gi ca n tng ln n khi n c nh gi ng mc. y khng phi l s t cc chc chn, nhng Buffett bit ng c nhiu kh nng kim tin trong di hn bng cch kin tr mua nhng c phiu b nh gi thp hn l thng xuyn mua nhng c phiu c nh gi qu cao. Buffett bit rng u t l mt tr chi xc sut. Bng cch mua nhng c phiu b nh gi thp, ng s ginh v mnh u th trong cuc chi. V th, ni rng Warren Buffett l mt nh u t gi tr l khng ng. C th ng thch c phiu gi tr hn c phiu tng trng, nhng ch v c phiu gi tr thng c xc sut b nh

91
gi thp ln hn nhiu so vi c phiu tng trng. Cho nn, s chnh xc hn khi gi Buffett l nh u t c phiu gi thp. iu quan trng l khi ng ni rng ng thch mua c phiu gi thp, ng khng c ni n cc h s gi. Thay vo , ng ang ni v vic chit khu dng tin tm ra nhng c phiu c gi tr ni ti ln hn mc gi m ng phi tr khi mua trn th trng. Do , Buffett khng thc s tm mua c phiu r, ng hn l ng thch mua r c phiu.
TM TT CHNG 2
C phiu gi tr theo truyn thng nh ngha l nhng c phiu c cc h s gi thp. C phiu tng trng l nhng c phiu c cc h s gi cao. Buffett c nhiu ngi tin rng ng l mt nh u t gi tr nghim ngt. y ch l chuyn hoang ng. Nhiu cng ty m ng mua qua nhiu nm cho Berkshire th hin s tng trng rt mnh m. Tt nht l hy tr cng t cng tt cho bt c c phiu no. Tuy nhin, nhng cng ty tng trng nhanh thng c gi tr cao hn nhng cng ty tng trng chm. Do , hon ton c ngha khi bn phi tr thm mt khon tin t c mc tng trng k vng. ng n trnh nhng c phiu tng trng ch bi v chng c bn vi nhng h s gi cao hn. Buffett sn sng mua c phiu tng trng, nhng ng cng nhn thc rng k vng ca cc nh u t c th vt ra ngoi tm kim sot. Nh u t c khuynh hng ngoi suy nhng s kin xy ra gn y vo tng lai. Kt qu l i khi h t gi qu cao cho c phiu tng trng mnh, lm cho chng tr

92 -
thnh nhng c phiu c nh gi cao mt cch bt hp l. Tri li, h c th trnh nhng cng ty c tc tng trng ng tht vng, dn n vic gi ca chng b st gim xung mc cc k hp dn. Mc d bn sn sng tr gi cao hn cho s tng trng, nhng quan trng nht l khng c tr qu nhiu. ng thi, ng b qua nhng cng ty tng trng chm c c phiu bn vi gi thp mt cch khi hi v cc nh u t khc t b hy vng vo n. Cha kha dn n thnh cng trong u t di hn nm kh nng mua c nhng c phiu tt vi gi hp dn. Nh u t thnh cng phi c kh nng phn bit gia cng ty v i v c phiu tt. Google l mt cng ty v i. N thng tr khng gian mng Internet. Washington Post, tng l mt cng ty tuyt vi, gi y ang nh vt vi s lng bo lu hnh ngy cng st gim. Khi ni n c phiu, gi l iu duy nht c ngha. Mt cng ty c th l cng ty v i v nhiu l do, nhng mt c phiu ch tuyt vi khi gi ca n c nh mc thp hn gi tr thc. Mua nhng cng ty v i thng l mt tng tt, nhng cc nh u t thnh cng bit rng mua c phiu tt c ngha quan trng hn. Hy hc cch tp trung vo gi ngay c khi bn c k hoch nm gi c phiu di hn. Gii hc thut thng l lun rng th trng l hiu qu. Buffett khng ngh vy. C qu nhiu s bt thng v qu nhiu nh u t thnh cng nn khng th khng nh th trng l hiu qu. ng phm sai lm khi gi nh rng th trng lun lun ng. Nu bn l mt nh u t c k nng tt, bn phi lun cnh gic vi nhng c hi mua c phiu khi chng r rng b nh gi thp.

93
Buffett c thin hng u t gi tr, nhng iu ng thc s tm kim l nhng cng ty b nh gi thp. Nh hu ht cc nh phn tch ti chnh xut sc khc, Buffett da vo phng php phn tch chit khu dng tin nhn din gi tr ni ti ca mt cng ty, sau ng so snh vi gi th trng khi mun mua bt k doanh nghip no. Cch tt nht tm ra nhng c phiu b nh gi thp l chit khu dng tin d kin v so snh gi tr ni ti thu c vi gi th trng. Bn nn tp trung n lc vo vic mua c nhng c phiu b nh gi thp, ch khng phi nhng c phiu gi tr. Cc nh phn tch phi mt nhiu nm hc cch tin hnh phn tch chit khu dng tin mt cch hp l, nhng qu trnh ny va mang tnh ngh thut va mang tnh khoa hc. V n i hi phi a ra nhng d bo v tng lai nn khng th c hai nh phn tch i n cng mt kt lun nh nhau. Thc hnh lin tc s gip bn hon thin k nng ny. Cch tt nht bt u l bn nn bt tay vo mt s bo co nghin cu theo hng bn i v xem xt cc m hnh phn tch chit khu dng tin. Hy c gng quyt nh xem u l nhng gi nh ca nh phn tch qu bc ng hoc qu thn trng. Bn nn t tin rng mt c phiu b nh gi thp khi cc gi nh t ra qu thn trng.
3
GI TR CHO DI HN, TNG TRNG CHO NGN HN
Xu hng l bn ca bn. ng ri tr vi th trng gi ln.
- Hai cu chm ngn ph bin Ph Wall
hng ta bit Chng 2 rng Warren Buffett thch nhng c phiu b nh gi thp. ng da phn ln vo phn tch chit khu dng tin tm ra chng. ng tnh ton gi tr ni ti v tp trung s ch ca mnh vo nhng cng ty v nhng c phiu c th mua c vi gi thp hn. V c phiu gi tr thng b nh gi thp nhiu hn so vi c phiu tng trng nn Buffett phi la chn cht ch gia gi tr v tng trng, v trong hu ht cc trng hp, ng chn gi tr. Da vo nhng kin thc cn bn, ng bit rng c phiu tng trng thng c nh gi cao. Thng thng, cc nh u t thch ui theo s tng trng, v do c phiu tng trng qu ph bin nn gi ca chng c th tr nn qu cao, khng thch hp mua i vi cc nh u t mun nm gi c phiu di hn nh Buffett. Tuy nhin, c phiu gi tr li thng khng c a thch trn th trng. Do t quan tm n nhng c phiu ny nn cc nh u t sc so thng chn mua nhng c phiu gi tr vi mc gi thp hn gi tr ni ti ca n.

96 -
Cn lu l thm ch nhng c phiu tng trng i khi cng b nh gi thp bng phng php phn tch chit khu dng tin, nhng xc sut b nh gi thp thng cao hn i vi nhng c phiu gi tr. Do , nu tin hnh phn tch chit khu dng tin phc tp khng phi l vic d dng i vi bn, th bn khng nn i qu xa con ng ca Buffett khi bn tp trung vo nhng c phiu gi tr c h s thp. Nhng vt qua th trng bng cch theo ui mt chin lc gi tr cht ch liu c thc s kh thi khng? Mc d chin lc u t ca Berkshire Hathaway khng hng vo gi tr mt cch tuyt i, nhng n hng vo gi tr hn l tng trng. V c phiu Berkshire hng nm u tng gi hn 20% trong vi thp k qua. R rng, thin hng gi tr mang li nhng li ch tuyt vi cho Buffett v cc c ng ca Berkshire. Hiu qu ca Berkshire qu thc l ht sc xut sc, nhng ch l mt v d m thi. C bng chng no khc thuyt phc hn c th chng minh rng chin lc u t hng vo gi tr s tt hn chin lc u t hng vo tng trng khng? Cu tr li l c. Gi tr thng xuyn cho hiu qu vt tri hn tng trng nhng ch ng trong di hn. Thc s, tr thnh mt nh u t gi tr thnh cng, bn cn phi c s kin nhn t nht cng nh s kin nhn ca Warren Buffett. Buffett thng xuyn nhn mnh n gi tr ca hot ng u t di hn. ng khng bng lng vi vic mua bn c phiu ngn hn, mang tnh lt sng. Buffett khng quan tm n vic kim tin nhanh. ng bit rng u t gi tr khng th lm cho bt k ngi no tr nn giu c ch sau mt m. Nu l iu bn ang tm kim, bn s tht vng. tr thnh nh u t gi tr thnh cng, bn cn c

97
mc tiu nm gi c phiu t nht l 5 nm, hoc lu hn. Thc ra, bn cng sn sng ch i th xc sut thnh cng ca chin lc gi tr ca bn cng ln.
TNG GP 7 LN TIN CA BN TRONG 10 NM

Hnh 3.1 c ly t nhng d liu c xut bn trong mt cuc nghin cu hc thut ni ting do Eugene Fama v Kenneth French tin hnh. Cc tc gi kim tra hiu qu hot ng di hn ca nhng c phiu gi tr v c phiu tng trng. Trc ht, h ly tt c nhng c phiu trn Sn Giao dch Chng khon New York, Sn Giao dch Chng khon M, v NASDAQ c c nhng d liu ng tin cy. Sau , h chia chng thnh 10 nhm da vo t s gi trn gi tr s sch (P/B). (Thc ra, cc tc gi s dng t s gi tr s sch trn gi, n gin l nghch o ca t s P/B). Nhm 1 bao gm nhng c phiu thin v gi tr cao nht. Nhm 10 bao gm nhng c phiu thin v tng trng nht. Hnh 3.1: Gi tr tt hn tng trng sau 10 nm
8 7 6 5 4 3 2 1 0
Nhm gi
10
Gi tr s sch Nhm 1 gm nhng c phiu c t s P/B thp nht. Nhm 10 gm nhng c phiu c t s P/B cao nht. C phiu nhm 1 c gi tr tng ln gn 7 ln sau 10 nm. C phiu nhm 10 ch c gi tr tng ln gn 2 ln.

98 -
Fama v French phn tch mt khong thi gian 27 nm, bao gm c nhng th trng gi ln ln th trng gi xung(16). H tnh ton thu nhp trung bnh hng thng cho tng nhm, v nhng g h khm ph ra l c mt s kinh ngc. Nhng c phiu gi tr mang li kt qu vt tri nhiu ln so vi nhng c phiu tng trng. Trung bnh, cc c phiu thuc nhm thin v gi tr nht Nhm 1 tng gi gn 7 ln sau 10 nm. iu ny c ngha l t sut thu nhp trung bnh hng nm l khong 21%. Mt cch trng hp, con s ny rt gn vi hiu qu hot ng di hn thc t ca Berkshire. Tuy nhin, nhng c phiu thin v tng trng nht nhng c phiu thuc nhm 10 ch tng gi khong gp i trong 10 nm. Con s ny dn n mc t sut thu nhp trung bnh hng nm di 8% - mt con s ng tht vng. Theo nhng kt qu ny, Buffett t ra hon ton ng n, d ng ch da vo bn nng v s suy lun hp l thng tnh. Cc nh u t di hn nn tp trung vo gi tr, khng nn hng vo tng trng. Tuy nhin, phng php ca Fama v French khng th so snh mt cch tng ng vi chin lc u t ca Buffett. Buffett khng ra quyt nh u t ch da vo h s gi trn gi tr s sch. ng xem xt tt c cc yu t khc, bao gm gi tr ni ti, t sut thu nhp trn vn ch s hu, t sut li nhun, v c l quan trng nht i vi ng, l chin lc kinh doanh ca b my qun l (nh chng ta s thy trong Chng 5). Ngoi ra, khi Buffett thc hin mt quyt nh u t, ng c khuynh hng nm gi c phiu trong mt khong thi gian rt di. Phng php ca Fama v French khng i theo mt phng php
(16) Bull market: th trng gi ln; Bear market: th trng gi xung.

99
mua v nm gi n gin. N thc s i hi nhiu n lc gim st v ti lp cn bng. Xt cho cng, c phiu gi tr trong nm nay c th tr thnh c phiu tng trng trong nm ti, trong trng hp ny n s ri khi nhm ny m ri vo nhm khc. Nhng Buffett khng thng xuyn ti lp cn bng cho danh mc ca mnh nh vy. ng khng loi b mt c phiu v mua mt c phiu khc ch v gi v h s gi ca chng va thay i. Vi mt vi ngoi l, khi Buffett mua mt m c phiu, ng thng kin tr nm gi n trong thi gian rt di. iu ny vn ng ngay c khi gi c phiu bt ng st gim hoc gi c phiu tng ln nhanh hn mc m ng nh gi ban u. Thc ra, nh chng ta s bit trong Chng 4, Buffett thch ngh n kha cnh mua li doanh nghip, ch khng phi mua c phiu. Nu bn s hu mt doanh nghip, c l bn ch xem xt bn n i bi v bn c th nhn c mc gi tht cao. Tuy nhin, Buffett khng lm nh vy. Buffett thch mua. Bn doanh nghip khng phi l iu bnh thng i vi ng. C CHUYN G VI NC TH? Trong nhiu nm, Buffett khng quan tm n cc th trng quc t. ng ch tp trung vo cc cng ty v c phiu M. Tuy nhin, trong thi gian gn y, ng bt u ch n nhng th trng khc trn th gii. V d, ng mua li Iscar Metalworking, mt cng ty Israel (c tho lun trong Chng 5) vo nm 2006. ng cng mua c phiu PetroChina (nhng ng bn PetroChina nm 2007). Xt n s quan tm ngy cng tng ca Buffett n vic u t ra nc ngoi, s hp l hn khi t cu hi liu c phiu gi tr cho mc thu nhp cao hn mc trung bnh ca th trng tt c cc nc hay ch M m thi.

100 -
May mn l Fama v French cng t hi iu tng t. H m rng cuc nghin cu ca mnh gp lun d liu t 12 th trng ln ngoi M. H kim tra mt giai on 20 nm v phn ln nhng g h khm ph nhng nc khc cng gip xc nhn nhng kt qu ban u ca h i vi nc M. C phiu gi tr mang li hiu qu vt tri so vi c phiu tng trng 11 trn 12 th trng ngoi M. V mt s l do no , l nc duy nht i ngc li xu hng trn. Chin lc u t di hn hng vo gi tr ca Buffett t ra c hiu qu hu ht mi ni trn hnh tinh ny. GI TR L TT, GI TR VI MC VN HA NH CNG TT HN Berkshire Hathaway mang li thu nhp c bit xut sc trong nhiu thp k. Tuy nhin, Buffett cnh bo rng Berkshire c th khng duy tr c s xut sc trong tng lai. Bi v cng ty tr nn qu ln duy tr hiu qu hot ng nh c theo cch thc c. Thc ra, cc nh quan st th trng t lu lu rng tc tng trng thng chm li khi mt cng ty pht trin ln hn. H nhn thy nhng cng ty nh thng to ra thu nhp ln nht. Nghin cu ca Fama v French thuyt phc nhiu nh qun l ti chnh rng gi tr mang li hiu qu vt tri hn tng trng trong di hn. Nhng cc nh nghin cu cng mun bit liu quy m doanh nghip c ngha g khng. Buffett c ng khng khi ngh rng Berkshire s t c kh nng mang li nhng khon thu nhp vt tri bi v n tr nn qu ln? Nh lm trc y, Fama v French ly tt c cc c phiu m h c th nhn c d liu ng tin cy v chia chng thnh 10

101
nhm. Nhng thay v phn nhm chng da trn t s P/B, ln ny h phn nhm cc c phiu da trn gi tr vn ha th trng. Nhm 1 trong Hnh 3.2 bao gm nhng c phiu c gi tr vn ha th trng nh nht. Nhm 10 bao gm nhng c phiu c gi tr vn ha th trng ln nht. Kt qu trung bnh cho thi gian nm gi 10 nm c th hin trong s : c phiu c mc vn ha nh tng gi gn 6 ln sau 10 nm, c phiu c mc vn ha ln nht tng gi cha n 3 ln. Hnh 3.2: Quy m nh vt tri quy m ln trong 10 nm
7 6 5 4 3 2 1 0
H s
10
Nhm theo quy m Nhm 1 gm nhng c phiu c mc vn ha th trng nh nht. Nhm 10 gm nhng c phiu c mc vn ha ln nht. C phiu nhm 1 tng gi tr gp 6 ln sau 10 nm. C phiu nhm 10 tng gi cha n 3 ln trong 10 nm.
Nh chng ta bit trong Chng 1, Buffett s hi thc hu ht cc nh u t a dng ha danh mc u t ca mnh mt cch rng ri. ng khuyn ngh h nn s dng cc qu u t t c mc tiu ny. V th, v mc ch a dng ha, Buffett c th ni rng cc nh u t nn s hu c c phiu ca cng ty c mc vn ha nh ln cng ty c mc vn ha ln. Tt nhin, nu mun thc s a dng ha, h cng nn s hu c c phiu gi tr ln c phiu tng trng.

102 -
Nhng da trn nhng kt qu ca Fama v French, r rng cc nh u t di hn mun ti a ha thu nhp ca mnh cn xy dng danh mc u t hng v c phiu gi tr ca nhng cng ty c mc vn ha nh. S thch ca Buffett dnh cho nhng c phiu gi tr rt ni ting. Tuy nhin, nhng c phiu c mc vn ha th trng nh li khng phi l iu ng hay lm. Vi ng, vic ny khng c tnh thc tin d ng thch s hu chng n mc no i na. l do Berkshire Hathaway tr thnh mt tp on khng l vi nhng khon tin rt ln u t. Tht s khng kh thi i vi Buffett nu ng ch mun tp trung vo nhng cng ty v c phiu c mc vn ha th trng nh, v chc hn ng s phi mua vi mt s lng rt ln. Mc d Buffett ngh ra vic a dng ha rng ri l tt cho hu ht cc nh u t v Berkshire ngy nay a dng ha hn trc, nhng s thc l Buffett vn thch duy tr danh mc u t ca Berkshire mc tp trung tng i. t c iu ny, ng phi tp trung vo nhng cng ty v c phiu c mc vn ha ln. Xt v lng tin mt m Buffett ang nm gi, thc s ng chng c la chn no khc! Buffett th hin s thch thu mua nhng cng ty ln mt cch rt r rng trong cc bo co thng nin ca Berkshire, c pht biu r trong phn Cc tiu ch thu mua. Vo thng 5 nm 2007, Buffett ni ng ang tm cch chi 40 n 60 t USD vo mt v thu mua duy nht. Mc d Buffett ni ting l ngi chng li vic bn bt c th g, nhng lc ng ni s xem xt bn i mt th g gip to ngun ti chnh cho v thu mua ny.

103
CC NH GIAO DCH TO TNH THANH KHON

Kt qu sc thuyt phc. Gi tr quan trng hn so vi tng trng, v gi tr c mc vn ha nh nh bi gi tr c mc vn ha ln. Hu ht cc cuc nghin cu v ti ny c khuynh hng xc nh di hn mc t nht l 5 nm. Nhiu chuyn gia cng ngh n di hn theo cch tng t. Warren Buffett ngh di hn l 10 nm. Thi gian u t cng di th gi tr cng c nhiu kh nng mang li kt qu vt tri so vi tng trng. Mc d ng th hin s thch r rng i vi gi tr hn l tng trng, nhng chng ta cng thy i khi Buffett cng mua c phiu tng trng. Buffett nhn ra rng cc c phiu tng trng c th b nh gi thp khi phn tch bng phng php chit khu dng tin. Hn na, s tht l c phiu tng trng thc s mang li hiu qu cao hn c phiu gi tr trong ngn hn. Tuy nhin, nhng ngi ng h Buffett thng ch trch tng u t ngn hn. Thc t, cc nh u t gi tr di hn thm ch cn t chi cng nhn nhng ngi ngh n ngn hn l nh u t(17). Thay vo , h gi nhng ngi ny l ngi giao dch(18). C l Warren Buffett l nh u t di hn, mua v nm gi thnh cng nht, nhng ng khng phi l ngi duy nht xng chin lc u t ny. Sng lp vin qu Vanguard Jack Bogle l ngi ng h nhit tnh nht cho tng u t di hn thng qua cc qu u t. Nhng nh u t thnh cng khc p dng quan im u t di hn trn th trng bao gm Peter Lynch, ngi iu hnh qu Fidelitys Magellan trong hn 10 nm, v John Templeton, ngi sng lp cng ty Franklin Templeton Investments.
(17) Investors. (18) Traders.

104 -
Buffett ni rng thi gian nm gi c ng a thch l mi mi, mc d ng cng tham gia vo mt s giao dch tng i ngn hn. Vy, sai lm khi ngh v ngn hn l g? Xt cho cng, cc nh u t ngn hn, hay ngi giao dch, hoc bt c t ng no bn mun gi h, khng phi l ngi xu. Cng nh tt c cc nh u t khc trn th trng, h cng n thun l c gng kim tin. S khc bit duy nht l thi gian h d nh nm gi c phiu. Hn na, n lc v quyt tm ca cc nh giao dch ngn hn nhm t mc thu nhp cao hn th trng mang li tnh thanh khon qu gi, c li cho c nhng nh u t di hn. Hy tng tng th trng s ra sao nu tt c u l nhng nh u t di hn. S c rt t s linh hot bi c rt t c phiu c giao dch thng xuyn. Khi Buffett v nhng ngi khc mun mua c phiu cho di hn s gp rt nhiu kh khn trong vic tm ra ngi bn. Cn nhng ngi mun bn th sao? Nhiu nh u t di hn cn phi bn c phiu mt cch thng xuyn c bit l sau khi h ngh hu nhm to ra ngn qu cn thit thanh ton cc ha n nh k. Nu khng c ngi giao dch trn th trng sn sng mua li c phiu, nhng ngi bn c phiu di hn s khng cn may mn na. V nu c phiu khng c giao dch trong vi tun hoc thm ch vi ngy, th lm sao chng ta bit c chng thc s c gi tr nh th no? Chng ta cng khng th tin tng hon ton vo nhng mc gi tham chiu c rch c. C phiu ca bn thc s c gi tr bao nhiu nu bn khng th bn chng i mt cch nhanh chng khi cn? D Buffett ngh nh th no v hot ng u t ngn hn nh mt chin lc c kh nng thnh cng, th t nht ng cng nhn

105
nhn s thanh khon qu gi m nhng ngi giao dch ngn hn cung cp cho th trng. Buffett bit rng tnh thanh khon mang li li ch cho tt c nhng nh u t tham gia th trng. N cng c ch i vi cc cng ty. Xt cho cng th nu nh u t khng th mua v bn khi h mun, th cc cng ty s phi i mt vi mc chi ph ti chnh cao hn nhiu. TI SAO CC NH GIAO DCH NGN HN LI THCH TNG TRNG? Nn nh rng cch nh ngha gi tr hoc tng trng theo truyn thng l tp trung vo cc h s gi. Nhng sn phm c cc h s gi thp c gi l c phiu gi tr. Nhng c phiu c cc h s gi cao l c phiu tng trng. Nhng c nhiu cch khc nh ngha tng trng. V d, mt c phiu tng trng c th l mt c phiu c tc tng trng k vng cao i vi doanh s hoc thu nhp. N cng c cc h s gi cao, nhng khng nht thit phi nh vy. Tuy nhin, khi c nh ngha theo cch truyn thng, ha ra l c phiu tng trng thng th hin tng trng(19) cao hn. Hin nay, tng trng l mt t kh nng n. l v cc nh u t gi tr rt ght cc nh u t theo tng trng(20), thm ch h cn b xem thng hn c nhng nh u t tng trng(21). Bn c th oan chc rng Warren Buffett khng phi l ngi ng h cch u t theo tng trng. ng tic l, do t chi tham gia vo chin lc u t c kim chng qua thi gian, ng v cc c ng Berkshire b l mt mt s c hi tuyt vi trong giai on bng n cng ngh vo nhng nm 1990.
(19) Momentum. (20) Momentum investors. (21) Growth investors.

106 -
Khng nn nhm ln gia u t theo tng trng vi u t lt sng trong ngy. Mc d c hai chin lc ny u da vo cu chm ngn lu i: Xu hng l bn ca bn, nhng chng khng ging nhau. S khc bit ch yu l nhng ngi giao dch lt sng tm cch kim tin trong nhng qung thi gian cc k ngn. H c th nm gi c phiu ca mt cng ty no ch trong vi gi - thm ch ngn hn. Cn cc nh u t theo tng trng tm kim li nhun tt qua thi gian nm gi lu hn. Thc t, h khng c c s kin nhn ca Buffett, nhng thi gian nm gi in hnh ca h nm trong khong t 6 thng n 18 thng. Trong nhiu trng hp, qung thi gian di cho php h tn dng vic x l thu nhp t vn di hn c nhiu ngi a thch. ng l u t theo tng trng c ri ro cao hn u t gi tr di hn v n i hi mc gim st cng nh mc giao dch cao hn, nhng cng c nhng bng chng xc ng qua kinh nghim cho thy s dng chin lc ny c th l mt cch u t mang li li nhun ln. Mt trong nhng cuc nghin cu nghim tc u tin v tng trng c Narasimhan Jegadeesh v Sheridan Titman tin hnh. H khm ph ra rng thc ra cc nh u t c th to ra c nhng khon li tc to ln bng cch bn i nhng c phiu c hiu qu km trong su thng trc v mua li nhng c phiu c hiu qu cao trong cng thi gian ny. Nhng khon li nhun pht sinh t vic vn dng chin lc ny khng th gii thch c bng yu t ri ro. Hn na, nhng khon li nhun y ln c th gnh c cc chi ph giao dch. Kt qu cho thy, chin lc u t da vo tng trng c hiu qu tt nht trong khung thi gian 12 thng. Thc ra, cc nh nghin cu khm ph ra rng n thng th 24, gn mt na khon li nhun tch ly s bin mt (xem hnh 3.3).

107
Hnh 3.3: nh tng gi trong 12 thng

10 8
Phn trm
6 4 2 0 -2 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23
Thng
Hnh trn cho thy cc mc thu nhp tch ly trung bnh cho nhng danh mc duy tr theo di hn v ngn hn. Cc v tr di hn thuc v nhng c phiu th hin tng gi dng trong su thng trc . Cc v tr ngn hn thuc v nhng c phiu c tng gi m. Chin lc ny to ra nhng khon li nhun t nh cao trong khong thi gian 12 thng.
Mt vi nm sau, Jegadeesh kt hp cng vi hai nh kinh t khc, Louis Chan v Josef Lakonishok, tin hnh v cng b mt nghin cu khc v tng trng vi tnh cht ton din hn. Mt trong nhng khm ph th v hn ca h l nhng c phiu c hiu qu nht theo chin lc tng trng ny cng l nhng c phiu m cc nh l thuyt truyn thng nh ngha l c phiu tng trng. Ni cch khc, nhng c phiu c hiu qu cao nht l nhng c phiu c t s P/B cao nht. Ha ra, chng cng l nhng c phiu mang li ch s SUE cao nht. Ch s SUE c vit tt t ting Anh Standardized Unexpected Earnings (Thu nhp K vng Quy chun). y l cch rt ph hp xc nh tm quan trng m nh u t nn gn cho nhng khon thu nhp ng ngc nhin. Ch s SUE c nh ngha l s chnh lch gia thu nhp trn c phn (EPS) thc s ca cng ty v mc

108 -
c tnh thng nht c chia bng lch chun ca tt c nhng c tnh ca cc nh phn tch. Nu cc nh phn tch c s ng thun ln v mc thu nhp k vng ca cng ty, th lch chun s rt nh. Trong trng hp ny, cng ty s thnh cng ln nu c thu nhp thp hn mc c tnh thng nht mt hoc hai xu(22). Ch s SUE s ln (nhng m) bi v mu s nh. Vic khng hon thnh k hoch thu nhp kh nh c th dn n vic c phiu b bn tho. Ngc li, nu cc nh phn tch khng th thng nht c mc thu nhp m cng ty c th t c v s c tnh ca h chnh lch rt ln, th lch chun s ln. Khi iu ny xy ra, s chng c g ngc nhin nu thu nhp trn c phn (EPS) thc s chnh lch so vi mc c tnh thng nht ch vi xu. SUE s nh v mu s ln hn. Gi c phiu s khng phn ng d di so vi trng hp trn. Nhiu nh u t khng quen vi ch s SUE bi n thng khng c tnh sn trn nhng trang web ti chnh m h thng truy cp. Tuy nhin, nhiu nh u t chuyn nghip rt thch ch s ny v sn sng tr nhiu tin c thng tin ny. Chc hn Warren Buffett cng bit tt c v ch s SUE. Tuy nhin, Buffett cc lc ch trch nhng thc o tp trung vo thu nhp hng qu. ng ngh rng cc nh qun l dnh qu nhiu thi gian suy ngh v nhng kt qu ngn hn v khng thi gian suy ngh v chin lc hot ng trong di hn. Chng ta s thy trong Chng 10 rng nu lm theo Buffett th cc tp on s chm dt vic cung cp nhng bo co hng dn thu nhp hng qu rt quan trng. Buffett c th b qua n, nhng nhiu nh u t chuyn
(22) 1 USD = 100 cents (xu).

109
nghip ch rt nhiu n ch s SUE. Th v thay, nhng bng chng hc thut ch ra rng h ng khi lm nh vy. iu c bn l cc c phiu th hin tng trng, v c phiu tng trng no c ch s SUE ln nht s th hin tng trng ln nht. Tuy nhin, cng nh bt c chin lc u t no khc, bao gm c chin lc ca Buffett, u t theo tng trng ch c hiu qu trung bnh. N chc chn khng c hiu qu trong tng trng hp n l. Khng th nghi ng rng trng tm mua v nm gi c phiu di hn ca Buffett mang li nhng li ch rt ln cho Berkshire Hathaway v cc c ng. Nhng cch thc ca Buffett khng phi l cch u t duy nht mang li li nhun. Thc t, vic Buffett t chi xem xt nhng chin lc thay th nhiu khi lm cho tp on ca ng l nhiu c hi tt. U T THEO TNG TRNG V BONG BNG DOT-COM Cc giao dch lt sng trong ngy din ra kh ph bin trong thi k bng n cng ngh vo cui thp nin 1990. Nhng n nhanh chng nh mt s hp dn khi bong bng dot-com n tung v tt c cc loi c phiu st gim mnh. Tt nhin, ngnh cng ngh, ni phn ln s quan tm hng vo , chnh l khu vc chu mt mt nhiu hn c. Chc hn s tht ny mang li cho Buffett t nhiu tha mn. Suy cho cng, ng khng ngng b ch trch bi rt nhiu ngi v b l ln sng cng ngh. Nhng mt khi s bng n chm dt, phng php gi tr di hn ca ng li mt ln na tr thnh khuynh hng c a thch. Thc t, gi c phiu Berkshire Hathaway rt mnh nm 1999 v bt u tng vt li nm

110 -
2000 trong khi phn cn li ca th trng ri vo giai on bn tho ko di. Nhiu nh u t gi tr h h khi nhn thy bong bng dotcom n tung. Trn ht, tt c u lun ni rng: ng nhm ln tr tu vi th trng gi ln. Mc d u t theo tng trng khng ging nh cc giao dch lt sng trong ngy, nhng nhng ngi p dng chin lc tng trng vo cui thp nin 1990 v mua nhng c phiu c mc tng trng cao vi ch s SUE ln trc khi chng khng cn c a thch gnh chu nhng khon l khng l. iu ny khng c g ngc nhin. Xt cho cng, cng nh tt c mi chin lc u t khc, u t theo tng trng ch c hiu qu mc trung bnh khng phi lc no cng tt. C ngha l, khng c chin lc u t no hon ho c. Ngay c u t gi tr cng khng m bo mang li hiu qu cao. Tuy c nhng khon l, khng nn nh gi u t theo tng trng mt cch qu gay gt. Bn c th ngc nhin khi bit rng chin lc tng trng cht ch l ra tr nn c li nhun tr li sau khi bong bng dot-com b n tung. iu ny l do mt vi thng sau khi bn tho, phng php tng trng nhc nh cc nh u t cn bn i chnh nhng c phiu cng ngh ang lao dc. Do nhng c phiu ny tip tc lao dc n ht nm 2002 nn li nhun thu c t vic bn sm chng l rt ln. Tuy nhin, khng th chi ci rng u t theo tng trng i hi phi lm vic nhiu hn v lm cho nh u t gp nhiu ri ro hn phng php gi tr n gin ca Buffett, tc mua v nm gi c phiu di hn. Nh nu, u t theo tng trng i hi s gim st khng ngng v xoay vng c phiu nhanh. S giao

111
dch vi cng ln hn dn n vic cng nhn mc thu nhp t vn thng xuyn hn v ngha v thu gn lin vi n, cng nh chi ph giao dch tng cao hn. Tuy nhin, nh mng Internet, chi ph giao dch ngy nay c th duy tr mc rt thp. Nhng ngy thng m bn phi chi hn 100 USD tin hoa hng cho ngi mi gii chng khon chuyn nghip ch thc hin mt giao dch n gin nay qua ri. Gi y, nhiu cng ty mi gii chng khon trn mng tnh tin khng y 10 USD cho mt giao dch, hu nh bt k lng c phiu c mua hoc bn. Mt cng ty ln thm ch bt u qung co v nhng giao dch min ph mi gii. Tm li, u t theo tng trng khng dnh cho tt c mi ngi. D nhin n cng khng dnh cho Warren Buffett, v c th khng thch hp i vi bn. Tuy nhin, s sai lm khi tin rng ch c nhng nh u t gi tr mi kim c tin. Mt sai lm khc l cho rng u t gi tr lun vt tri hn so vi nhng chin lc u t khc, bao gm c phng php da vo tng trng. Gi tr chc chn vt tri so vi tng trng xt trong di hn, nhng c rt nhiu bng chng cho thy tng trng v tng trng c hiu qu hn so vi chin lc mua v nm gi hng vo gi tr trong nhng khung thi gian ngn hn. Phng php gi tr di hn ca Buffett d hiu v thm ch rt d thc hin bi n khng i hi nhiu n lc. Thm ch bn c th gi l phng php tip cn u t dnh cho ngi li bing. Nhng ngi theo chin lc gi tr ch cn mua mt danh mc c phiu ri b i tm bin hoc chi golf v tn hng cuc sng. Thc cht, u t gi tr c th mang li li nhun rt ln. Nhng u t theo tng trng cng c th mang li li

112 -
nhun ln. Phng php ny khng d hiu nh phng php u t gi tr, v vic thc thi cng kh hn. N i hi bn phi b ra nhiu cng sc hn. Tuy nhin, khng ging nh giao dch lt sng, u t theo tng trng khng buc bn phi lun dn mt vo mn hnh my tnh sut ngy. Tuy nhin, phng php u t tt nht dnh cho bn do bn quyt nh. N ty thuc vo mc tiu m bn ang c gng hon thnh. Nu bn l mt nh u t kin nhn vi khung thi gian u t di hn v bn khng thch phi gim st cc hng mc u t ca mnh qu thng xuyn, th phng php u t gi tr di hn ca Buffett chnh l cch tt nht. Nhng nu bn mun nhn thy thu nhp tng ln nhanh hn v c th chu c ri ro nhiu hn, v nu bn sn sng dnh nhiu thi gian gim st cc khon u t ca mnh, th phng php u t tng trng s lm bn hi lng hn. D bn chn bt c phng php no, th t nht bn cng cn nhn thc c phng php no c hiu qu - v phng php no khng hiu qu - trong di hn cng nh ngn hn. Ch bit c mt na cu chuyn c th dn n nhng k vng phi thc t, thm ch n c th lm cho mt nh u t c nh tt gp phi nhng rc ri kh gii quyt.

113
TM TT CHNG 3
Buffett l nh u t di hn. Nu ng buc phi chn mt cch cht ch gia gi tr v tng trng, chc hn ng s nghing v gi tr. Cc bng chng thc nghim cho thy ng ng khi lm nh vy. Nhng c phiu gi tr s vt tri so vi nhng c phiu tng trng trong di hn. Mt cuc nghin cu khm ph ra rng vi thi gian nm gi 10 nm, c phiu gi tr mang li hiu qu cao hn c phiu tng trng hn ba ln. Nu bn mun mua c phiu v nm gi di hn, hy hng danh mc u t ca mnh v cc c phiu gi tr v trnh xa nhng c phiu tng trng. Do Berkshire Hathaway pht trin qu ln, Buffett buc phi chn nhng c phiu v cng ty c gi tr vn ha ln u t. Tuy nhin, nghin cu cho thy c phiu ca cc cng ty c gi tr vn ha nh t ra vt tri hn cc c phiu c gi tr vn ha ln trong di hn. Nhng ngi mua v nm gi c phiu di hn nn hng danh mc u t ca mnh v cc c phiu c gi tr vn ha nh. Cc nghin cu cng chng minh c phiu th hin tng trng. Nhng c phiu trong qu kh gn c hiu qu tt thng c khuynh hng tip tc c hiu qu cao trong tng lai gn. Nhng c phiu c hiu qu thp trong qu kh gn cng c khuynh hng km hiu qu trong tng lai gn. tng trng c v duy tr trong khong thi gian 12 thng. Ngoi ra, nhng c phiu tng trng c mc thu nhp ngoi k vng ln nht cng th hin mc tng trng ln nht. Vic Buffett t chi xem xt u t theo tng trng

114 -
lm cho cc c ng ca ng mt mt nhiu trong thi k bng n cng ngh ca thp nin 1990. Song, iu ny gp phn cch ly h khi ln sng bn tho c phiu bt u t nm 2000. Mc d c phiu gi tr th hin s vt tri hn c phiu tng trng trong di hn, nhng r rng c phiu tng trng mang li kt qu tt hn c phiu gi tr trong nhng k hn u t ngn hn. Cc nh u t tm kim thu nhp ln hn trong k hn u t ngn hn nn tp trung vo nhng c phiu tng trng c tng trng mnh. Tuy nhin, h cn nhn thc rng chin lc ny cng gn lin vi ri ro ln hn. Trng tm hng vo di hn ca Buffett gip ng gim chi ph giao dch v thu. u t theo tng trng i hi nhiu n lc gim st, tn sut giao dch cao v dn n mc thu ln hn. Nhng ngi theo phng php mua v nm gi c phiu di hn c th dnh nhiu thi gian hng th cuc sng hn. Nhng ngi thin v phng php u t theo tng trng phi lm vic chm ch hn v h cng phi gnh chu chi ph cao hn.
4
NG BAO GI KT HN VI C PHIU
Bt k mc gi bao nhiu, chng ti hon ton khng quan tm n vic bn bt c doanh nghip no lm n hiu qu m Berkshire ang s hu. Chng ti cng rt ngn ngi khi bn bt c doanh nghip km ci no min l chng ti vn cn k vng n c th to ra t nht mt khon thu nhp no , v min l chng ti cm thy cc nh qun l v quan h lao ng ca n vn tt p.
- Warren Buffett
hi bn hi cc nh u t v Warren Buffett, bn s nghe thy nhng cu ni i loi nh: Buffett l mt thin ti!, Buffett l nh u t v i nht ca mi thi i!. Cng c ngi bo ng l nh chn c phiu v i. Tuy nhin, Buffett c l s khng ng tnh vi nhng nhn xt t nht l vi nhng ngi ni ng l ngi chn c phiu gii. iu ny khng phi v s la chn c phiu ca ng khng tt. Thc ra, nhng la chn ca ng rt xut sc. S phn i ca ng cng khng lin quan g n tnh khim nhng ca ng, vn c nhn nhn rng ri. L do thc s m Buffett khng tn ng n

116 -
gin l v ng khng tin rng vic la chn c phiu c lin h ln n u t. Trn thc t, Buffett tin rng hot ng u t thc s ch lin quan n vic mua bn doanh nghip, ch khng phi ch vic la chn c phiu ca doanh nghip .
BUFFETT KT HN VI DOANH NGHIP

Kt hn l mt s rng buc quan trng. Tnh yu l iu kin cn thit to ra cuc hn nhn bn vng, nhng tnh yu khng phi l yu t duy nht. Cn phi c thm nhiu iu kin thun li khc na. Trc khi cng nhau bc ln sn khu, bn cn phi tm hiu cng nhiu cng tt v ngi m bn sp ci. S tng hp, tin cy, thn th gia nh, gio dc, tn gio, s trng thnh, ngh nghip v iu kin ti chnh tt c u cn phi c xem xt. Suy cho cng th hn nhn i hi mt rng buc lu di. Trong khi chng c g m bo v bn khng bao gi c th oan chc 100% mnh s thnh cng. Hn na, mt khi bn quyt nh rng buc vo mt cuc hn nhn, bn khng th hy b n mt cch d dng ch v mt khun mt d thng hn xut hin. Bn khng th chm dt ngay ch v bn gp phi mt s bt ng. Tt nhin, nu c nhng khc bit c bn v khng th dung ha xut hin mt cch tuyt i r rng th chia tay l mt la chn c th ngh n. Nhng iu s rt rc ri v tn km. Bn ng bao gi quyt nh mt cch khinh sut v ch l bin php cui cng. Bn ng ngh ny xut hin trong tm tr mnh khi bn ang suy ngh mt cch nghim tc v vic kt hn. Trong tm tr ca Warren Buffett, mua li mt doanh nghip

117
cng ging nh kt hn. Tt nhin, iu khc bit l trong khi ng ch c th ci mt ngi th ng c th s hu v s doanh nghip, min l ng c tin mua chng. Nhng trong mi trng hp, khi Buffett mua li mt doanh nghip, ng bit mnh ang c mt s rng buc quan trng. y l l do ti sao ng c gng ch mua li nhng doanh nghip tt m ng d nh s nm gi trong di hn. Tt c nhng ngi yu thch Buffett nghim tc u bit rng y l mt phn trong s th v ca ng. Thc ra, Buffett thng phn bit rt r vic mua li doanh nghip v mua c phiu. ng khuyn cc nh u t suy ngh nh nhng ngi mua li doanh nghip, ch khng phi nh nhng ngi mua bn c phiu ngn hn. ng cng tin rng nh u t nn gn b vi nhng doanh nghip tt thm ch khi h ang gp kh khn, cng ging nh h gn b vi mt cuc hn nhn khi tt p cng nh lc kh khn. Tng t, Buffett ni ng s khng bn mt doanh nghip tt ch n gin bi v ng c th nhn c mt ci gi ln hn gi tr ni ti nhiu ln. Tuy nhin, iu ng ngc nhin nht c l l thi ca ng i vi cc doanh nghip hot ng km hiu qu m ng hin ang s hu. ng s khng rt thm tin vo nhng doanh nghip ny v ng c th hi tic v mnh mua chng, nhng ng cng ht sc min cng trong vic bn chng i. ng pht biu iu ny rt r rng qua Nguyn tc s 11 trong Cm nang Ch s hu(23) trong bo co thng nin ca Berkshire: Cc bn nn nhn thc y v mt thi m Charlie v ti cng chia s nhng c th nh hng xu n hiu qu ti chnh ca chng ta: Bt k mc gi l bao nhiu, chng ti
(23) Owner's Manual.

118 -
hon ton khng quan tm n vic bn bt c doanh nghip no ang lm n hiu qu m Berkshire s hu. Chng ti cng rt ngn ngi khi bn bt c doanh nghip km ci no min l chng ti vn cn hy vng n c th to ra t nht mt khon thu nhp v min l chng ti cm thy cc nh qun l v mi quan h lao ng bn trong n vn tt p. Chng ti hy vng khng lp li nhng sai lm trong hot ng phn b vn c th dn chng ta n vi nhng doanh nghip km hiu qu nh vy. V chng ta s phn ng mt cch ht sc cn trng vi nhng xut rng cc doanh nghip hot ng km ca chng ta c th c khi phc v mc li nhun t yu cu bng nhng khon chi tiu vn ln. (Nhng d bo s rt to tt, v ngi ch xng cng thnh tht, nhng cui cng, cc khon u t ln b sung vo mt ngnh t hi s ch mang li nhng kt qu tng t nh vic vng vy trong mt vng ct ln m thi). Tuy nhin, hnh vi qun tr nhn tm (loi b doanh nghip t ha hn nht sau mi thi k) li khng phi l phong cch ca chng ti. Chng ti th nhn kt qu tng hp b nh hng mt cht cn hn l thc hin nhng hnh ng nh th. y l iu rt th v i vi cc chuyn gia u t bi vic khng bn cc doanh nghip yu km khng c xem l quyt nh hp l. N tri ngc hon ton vi nguyn tc ti a ha ti sn. Mt nh u t c l tr s cm thy phn khch nu bn c mt th g mc cao hn gi tr thc ca n. Anh ta cng s cm thy hnh phc khi thot c mt iu g khng mang li thu nhp ph hp. iu ng ngc nhin l Buffett hon ton nhn thc c iu ny v thng thn tha nhn rng cc chnh sch ca ng c

119
nh hng khng tt n c ng ca mnh. Nhng ng thi, c l khng c c nhn n c no trong lch s hot ng u t c th lm mt cng vic tt hn Warren Buffett trong vic ti a ha ti sn ca c ng trong di hn. iu g gii thch cho hnh vi c v phi l tr ny? l do s phn bit ca Buffett gia vic mua doanh nghip v mua c phiu. Hu ht nhng nh u t khng thc s cm nhn c s khc bit then cht ny. Hnh vi nghe c v bt hp l, v rng s hu doanh nghip, bn phi thu gom c phiu ca n. Nm c phiu l nm vn c phn. Ai s hu vn a s c phn, ngi s hu doanh nghip. Nhng trong tm tr ca Buffett, s khc bit lin quan n s cam kt. Mua li doanh nghip i hi phi c s cam kt nghim tc. Mua c phiu khng cn s cam kt nhiu. y l mt cch cm nhn s khc bit. Nu khon u t ca bn vo mt doanh nghip i din cho mt phn ln ti sn rng ca bn, d bn mua li ton b doanh nghip hoc ch mt phn nh ca n, bn s tp trung ht sc v rng buc vi thnh cng ca doanh nghip . Tri li, nu phn vn s hu ca bn ch chim mt phn nh trong ti sn rng ca bn, mc cam kt ca bn s khng nghim tc bng. Nu bn khng hi lng vi cch thc cng vic din tin, bn ch cn chp nhn thua l, bn tho v thot ra. Thm ch bn cn c th nhn c li ch t thu kh tt khi bn bn n i. Berkshire Hathaway c thi quen mua li ton b doanh nghip hoc t nht cng l mt phn chim t l ln trong doanh nghip . Buffett ni rng thm ch nu bn khng c tin lm nh vy, th t nht bn cng nn ngh rng mnh l ngi mua li doanh

120 -
nghip, ch khng phi ngi mua c phiu. Bn nn nhn thy rng mnh ang u t tin vn thc; v trc khi u t bt c khon tin no, mt ngi mua doanh nghip trc ht s tin hnh mt s hot ng nghin cu trong u t thng c gi l s ch tm xc ng(24). Hn na, mt ngi mua doanh nghip thng minh s khng u t vn vi nh chuyn ch s hu trong thi gian ngn. Thc ra, Buffett ni rng khi ng quyt nh u t, thm ch ng khng ngh n chin lc thot ra(25). Nhng ngay c nhng ngi mua doanh nghip c sn mt chin lc thot ra r rng trong k hoch ca mnh cng c nh gn b vi n trong t nht cng mt vi nm. Cng nh khi bn kt hn, trc khi mua doanh nghip, bn nn tm hiu cng nhiu cng tt v doanh nghip. N sn xut sn phm g, dch v g? Ai l khch hng v nh cung cp quan trng nht ca n? Th trng ca n ln n mc no? Th trng ny ang tng trng hay nh tr? Th phn ca cng ty ln n mc no? B my qun l c nng lc, ng tin cy, v sn sng li iu hnh doanh nghip sau khi bn mua n khng? Nhng nhn vin chnh l ai? H c ti nng, c hi lng vi cng vic v trung thnh vi cng ty khng? Cng ty c tnh hnh ti chnh n nh khng, hay n ang c nhng khon n qu kh nng chi tr? u l nhng thc o chnh ca ngnh ny? T sut li nhun, thu nhp trn vn ch s hu v gi tr s sch ra sao? y l nhng cu hi thng xut hin trong tm tr Buffett, bi khi ng ra mt quyt nh u t, ng thng cam kt bng mt s tin rt ln. Buffett s nm gi doanh nghip trong di hn. Cu tr li cho nhng cu hi ny khng c ngha g nhiu i vi
(24) Due diligence. (25) Exit strategy.

121
nhng ngi ch ngh n mt giao dch theo kiu lt sng, nhng chng rt quan trng i vi cc nh u t di hn. Cng nh trong hn nhn, nhng ngi mua li doanh nghip thng c k hoch gn b vi doanh nghip trong mt mi quan h kh c th tho g c. Khi bn ra quyt nh u t v bn suy ngh nh mt ngi mua doanh nghip, bn nhn thy rng mnh ang tr thnh ch s hu vi ngha thc s ca n. Mt ngi mua doanh nghip (tri vi mt ngi giao dch c phiu) s khng ct t v tho chy ch v thu nhp c v khng t mc k vng trong qu v c phiu c th s mt mt vi im. Tng t, mt ngi mua doanh nghip s khng bn v nhanh chng hin thc ha li nhun ch bi v gi c phiu bt ng tng vt vi tc nhanh hn k vng ban u. y l l do ti sao Buffett ni ng khng bn mt doanh nghip tt no d thm ch ng nhn c nhiu tin hn gi tr thc ca n, cng l l do ti sao ng khng bn i mt doanh nghip lm n khng hiu qu min l n cn c kh nng to ra thu nhp, d nh.
HU HT CC NH U T U HN H VI C PHIU
Hn h rt khc so vi hn nhn. Bn c th ngh rng bn ang yu, nhng bn khng thc s chc chn v iu ny. Cc bn mun dnh mt t thi gian cng vi nhau, tm hiu nhau, nhng khng nht thit phi quan tm n mi quan h lu di. Bn sn sng chp nhn mt s trch nhim, nhng bn cha sn sng cho mt cam kt ln v lu di. Quan trng nht l bn vn mun ng cc phng n la chn ca mnh phng khi xut hin i tng khc tt hn.

122 -
Nu ch hn h, bn s d dng hn rt nhiu chia tay nu mi vic khng din tin tt p. Nu ngi mua li doanh nghip ngh n hn nhn, th ngi mua c phiu ch ngh n hn h. Tht ra, c mt cu chm ngn Ph Wall rng: ng bao gi kt hn vi c phiu.(26) Nhng ngi mua c phiu lun gi trong u mnh cu chm ngn y hng v u t ny. Ngi mua c phiu khng sn sng a ra s cam kt mnh m m nhng ngi mua doanh nghip thng th hin; v mua c phiu, tri vi mua doanh nghip, c lin quan ch yu n s giao dch. Ngi mua c phiu thng khng sn sng mo him vi mt khon vn ln trong bt k giao dch n l no, v h gn nh chc chn khng ngh n vic nm gi hng mc u t mt cch vnh vin. Ngi mua c phiu thng rt vui mng bn c phiu i ngay khi c hi tt n vi h. Buffett c th phn i, nhng s tht l nh u t trung bnh phi suy ngh theo cch ca ngi mua c phiu hn l ngi mua doanh nghip. Xt cho cng, nh u t trung bnh ch c tin mua vi trm hay vi ngn c phiu ca mt doanh nghip. iu khng mang li cho nh u t kh nng gy nh hng n vic iu hnh doanh nghip m nhng ngi mua doanh nghip nh Buffett c th lm c. Hn na, nh u t trung bnh c th khng kh nng duy tr la chn ca mnh qua nhng giai on kh khn ko di ca doanh nghip. Khi mua c phiu thay v mua doanh nghip, gi c l mt trong nhng yu t quan trng nht cn xem xt. R rng, tt nht l mua c gi thp, nhng mt ngi mua c phiu cng khng phn i vic mua gi cao v bn vi gi cao hn na. Tt c nhng
(26) Never marry a stock.

123
yu t thc s quan trng cn quan tm khi mua mt doanh nghip cho di hn, nh th phn, cht lng b my qun l, t sut li nhun, thu nhp trn vn ch s hu thng khng quan trng khi mua c phiu trong ngn hn. Tuy vic nm vng cc yu t cn bn ny lc no cng l iu nn lm, nhng chng s khng thc y hoc ngn chn quyt nh u t ca bn. Mt ngi mua c phiu bit rng nu mt c phiu ang c bn di gi tr ni ti, th n tr thnh mt ng vin sng gi bn mua li. Thm ch Buffett cng tn thnh iu ny. Tuy nhin, nhng ngi mua c phiu thay v mua doanh nghip cng ang suy ngh v vic bn n i. Hy nh Buffett khng c chin lc thot ra. Tuy nhin, i vi ngi mua c phiu, vic thot ra cng quan trng khng km vic mua vo. Ngi mua c phiu bit rng nu c phiu c th b nh gi thp th chng cng c th c nh gi cao. H bit nu mua nhng c phiu b nh gi thp l iu c ngha ln th n cng c ngha tng t khi bn nhng c phiu c nh gi cao. Buffett cng bit iu ny. Nhng Buffett thch kt hn hn. ng khng thch bn. Nh chng ta bit t u chng, Buffett ni rng ng s khng bn i mt doanh nghip tt thm ch nu ng nhn c nhiu tin hn gi tr thc ca n. Nhng nhng ngi mua c phiu thng sn sng bn i c bit l khi h thy r rng mc gi m h nhn c cao hn so vi gi tr thc ca c phiu. Xt cho cng, ti sao h li nm gi c phiu c nh gi cao trong khi c v s nhng c phiu b nh gi thp m h c th mua li?

124 -
TT C U LIN QUAN N S KIM SOT

Thng qua Berkshire, khi Buffett mua li mt doanh nghip, ng thng mua ton b doanh nghip. Ngay c khi ng ch mua c phn trong mt cng ty i chng c giao dch cng khai trn sn chng khon, ng cng mua vi t l kh ln Berkshire cui cng tr thnh mt trong nhng c ng ln nht ca doanh nghip . Khi Berkshire tin hnh u t, ngay lp tc n thu ht s ch ca cng chng. Mt khi Berkshire mua li ton b doanh nghip, n s nm quyn kim sot hon ton doanh nghip . Buffett thng ni rng ng s khng bo cc nh qun l gii ca doanh nghip phi lm iu g theo ng c. Tht ra, mt l do m ng thch mua nhng cng ty c qun l bi bn l ng khng thch tham gia vo nhng hot ng thng ngy ca cng ty. ng thch nhng ngi hiu doanh nghip iu hnh n vi hiu qu cao nht. Tuy nhin, vn c mt im khc bit rt ln gia Buffett v hu ht nhng ngi khc. Do quyn s hu ca Buffett thng qu ln nn ng c th tham gia vi mc rt ln vo cc quyt nh qun tr, nu mun. Nu Buffett khng thch cch iu hnh cng ty, ng s c phng n can thip v tin hnh nhng s thay i cn thit. Tng t, nu ng thy k hoch kinh doanh ca cng ty khng kh thi, ng s chnh sa n li. Nu ng khng nhn thy s tin cy cc nh qun l cng ty, ng c th sa thi h v a vo mt i ng qun l mi. y l iu m cc nh u t trung bnh khng cch no lm c. Buffett c th khng lm nh vy thng xuyn, nhng ng p dng mt phng php tip cn ch ng trong mt s trng hp ng cho l cn thit.

125
Chng 6, cc bn s thy ng trin khai cc thay i khi x l vn ca General Re. Thm ch ng sn sng m nhim chc v gim c iu hnh ca Salomon Inc. cu cng ty ny. T l s hu vn ln ca Berkshire trong cc cng ty i chng cng cho php Buffett ngi vo hi ng qun tr. Thc t, ng c chc v trong hi ng qun tr ca hn 20 cng ty khc nhau. iu c bn l khi Berkshire mua ton b mt cng ty no , hoc thm ch ch mua mt s c phiu trong cc cng ty i chng, cng ty s c hng li th ln. iu ny cho php Buffett quyt nh vn ca cng ty s c phn b nh th no. C bao nhiu nh u t khc c th lm c nhng iu m Buffett ang lm? Bn c th khng? Khi bn ra mt quyt nh u t, bn c thc s suy ngh ging nh Buffett khng? Bn c thc s ngh n vic kim sot cc quyt nh phn b ngun vn khng? Mc u t ca bn c th mang li cho bn quyn can thip v tin hnh nhng thay i m bn cho l cn thit khng? Nu cu tr li u l c, th bn qu thc rt may mn. Bn c nhng phng tin tr thnh ngi mua doanh nghip. Nhng nu cu tr li l khng, bn ch n thun l ngi mua c phiu ca cc cng ty m thi. Thc t l hu ht cc nh u t u khng th lm nhng iu m Berkshire v Buffett thng lm. Hu ht h khng th mua li ton b doanh nghip. Thm ch, h cn khng c tin mua li mt t l s hu ln trong mt cng ty i chng. c t l s hu 1% trong mt cng ty c mc vn ha th trng 1 t USD th bn cn c 10 triu USD mt con s khng nh. Ngy nay, mt cng ty c gi tr 1 t USD c xem l nh. Thm ch nhng ngi

126 -
c s tin trn cng khng d dng tt c tin vo mt c phiu duy nht. Kt qu l hu ht cc nh u t s khng bao gi c c v tr quyn lc ra nhng quyt nh phn b ti chnh gip ti a ha thu nhp ca cng ty. D h sn sng chp nhn n hay khng, nhng s thc vn l hu ht cc nh u t u khng mua li doanh nghip. n gin v h khng c tin lm iu . a phn cc nh u t s mua c phiu. V thm ch nu h c kh nng mua c phiu vi gi tr vi triu -la, th chc l n cng khng mang li cho h mt v th c th xut hin tng hnh dinh ca cng ty v xut mt s thay i trong chin lc kinh doanh. Khon u t ca h khng ginh c mt gh trong hi ng qun tr. N thm ch khng h thay i ngi iu hnh phng hnh chnh, ng ni n gim c iu hnh. Trong trng hp tt nht, hu ht cc nh u t ch c th hy vng tr thnh ngi hng li i km. iu ny c ngha l h c th mua mt s c phiu v hy vng rng c mt ngi no nh Buffett tham gia v mua mt t l s hu ln buc b my qun l phi trung thc. Hoc phng n khc l h c th thu Buffett lm vic trc tip cho h bng cch mua c phiu ca Berkshire Hathaway. V th, khi mua c phiu, hn bn s rt th v khi ngh v mnh nh mt ngi u t theo kiu Warren Buffett. Bn c th tng tng mt cch ho phng rng bn ang thc s mua li mt doanh nghip ging nh cch Buffett thng lm. Nhng nu thnh tht vi bn thn, bn s tha nhn mnh ch n thun ang mua c phiu m thi. Buffett c th lp lun rng nm ly nhng v th c ngha trong nhng cng ty nh c th gip kim sot c ri ro,

127
nhng chin lc ny khng d dng thc hin i vi nh u t trung bnh. Thm ch nu h cc k khn ngoan v bit chnh xc mnh ang lm g, th h vn khng bao gi c ngun lc nm ly v th c ngha trong mt cng ty duy nht. Hu ht cc nh u t ch c th kim sot ri ro bng cch a dng ha hp l m thi. Buffett cng nhn ra iu ny. l l do ti sao ng khuyn nn a dng ha rng ri. Buffett c th tin tng rng ng ang kt hn vi doanh nghip m ng mua li, nhng kt hn vi c phiu chc hn khng phi l mt chin lc thch hp cho mi ngi. i a s cc nh u t khng c ngun lc kt hn vi c phiu. H ch c tin hn h vi nhng hng mc u t ca mnh m thi. Buffett c th t ho mnh khng cn chin lc thot ra, nhng nh u t trung bnh khng th kha mnh mi mi vi mt loi c phiu no c bit l nhng c phiu ch c kh nng mang li nhng khon thu nhp qu khim tn. Tt c nhng iu ny khng c mun ni cc nh u t bnh thng khng nn u t di hn. Chng ta thy phng php u t gi tr di hn c hiu qu kh tt. Tt nhin, n cng s c hiu qu i vi bn ging nh i vi Buffett. Tuy nhin, bin tp vin Ken Fisher ca tp ch Forbes ch ra rng ch c Buffett mi c th l Buffett. ng c gng tr thnh Phil Fisher, hoc Warren Buffett, hay Peter Lynch, hoc bt k ngi no khc. Hy l chnh mnh. Fisher chc hn bit r mnh ang ni g. Cha ng, Phil Fisher, l mt trong nhng ngi hng dn c nh hng nht ca Buffett. Bn khng phi l Buffett v bn khng nn t nhn mnh c th u t ging Buffett. Nh Ken Fisher ni, bn hy l chnh mnh.

128 -
iu ny c ngha l bn phi hiu c bn l ai trong vai tr nh u t. Bn c nhng mc tiu g? Bn c nhng rng buc g? Bn sn sng v c kh nng chu ng ri ro mc no? Hy tm hiu nhng chin lc u t no c hiu qu nht i vi bn. m bo rng bn bit l do ti sao mnh ang u t v cch bn mun u t trc khi cam kt a ra mt phn ln ti sn ca mnh vo bt c c phiu, ngnh hay lp ti sn no.
GIC M PIPE
Sau y l mt iu khc na m hu ht cc nh u t khng th lm c. H khng th thc hin cc khon u t t nhn vo ti sn cng (PIPE Private Investments in Public Equity). y l mt chin lc th v thng c cc qu u t thanh khon linh hot (hedge fund(27)) s dng. Thc t, cng ty Friedland Global Capital Markets c lng rng hng trm, nu khng phi hng ngn, qu u t chng khon t nhn hoc qu u t thanh khon linh hot c thnh lp trong vi nm qua u t vo PIPE. Berkshire Hathaway cng l mt nh u t vo PIPE rt nng ng. Nh tn gi ca n, PIPE cho php cc nh u t ln mua c phiu hoc chng khon lin kt vn (equity-linked securities) t cc cng ty cng thng qua giao dch t nhn. Cch sp t ny gip ngi pht hnh tit kim thi gian v tin bc. Do n c xem l giao dch t nhn nn cng ty khng cn phi ng k vi y ban Chng khon Nh nc trc khi giao dch. Hn na, chi ph pht
(27) Hedge Fund l loi qu u t c tnh i chng thp v khng b qun l qu cht. Khi nim Hedge Fund" khng m ch mt loi php nhn ring bit ca th trng vn, m ch l cch gi nhm phn bit cc qu t b qun l cht ch. Thng cc qu loi ny ch giao dch vi mt s lng hn ch cc nh u t, v th mi nh u t phi gp vo nhng khon tin rt ln theo phng thc gi vn khng i chng" (private placement). Ngc vi cc Hedge Fund l cc qu Mutual Funds" (thng gi l qu tng h) c tnh i chng cao, hu nh mi ngi u c th tham gia. Do khng b qun l cht, Hedge Fund thng rt linh hot trong cc chin lc u t.

129
sinh thng t hn mc m nh pht hnh s phi tr trong mt giao dch pht hnh th cp in hnh khc. PIPE cng cho php nh pht hnh huy ng mt khon tin nh hn mc m giao dch pht hnh th cp yu cu. Kt qu l PIPE thng c s dng khi cng ty pht hnh cn tip cn nhanh mt lng vn ln. Ngi mua thng nhn c chit khu tt v nh pht hnh cam kt s nhanh chng ng k chng khon vi y ban Chng khon, nh lm cho chng c tnh thanh khon. Thng mt khng qu su thng qu trnh ng k c ph chun, cho php ngi mua bn li chng khon cho cng chng. Mt giao dch u t PIPE c th gn lin vi vic pht hnh c phiu ph thng vi gi thp hn gi th trng, hoc c th gn vi vic pht hnh tri phiu hoc c phiu u i c th chuyn i. Trong trng hp pht hnh giy t c gi c th chuyn i, ngi mua nhn c mc gi tt v c quyn chuyn i chng khon thnh c phiu ph thng. Gi chuyn i thng c t mc u i, c th c nh hoc c th c iu chnh. V d, nu gi c phiu ca nh pht hnh gim xung, gi chuyn i c th c gim theo. iu ny cho php nh pht hnh tng thm c phiu qua qu trnh chuyn i. S sp t ny mang li cho ngi mua mt lp bo v b sung, nhng n cng mang li cho h mt ng c thi qu trong vic lm c phiu gim gi bng cch mua bn
Hedge Fund c th b tin vo u t cc loi chng khon pht sinh v ch b ch ti bi cc iu khon trong hp ng kim sot qu. Ty thuc vo Ch dn u t" v Phng thc", Hedge Fund c th mua hay bn trn th trng v tham gia cc hp ng future, swap hoc cc pht sinh chng khon khc. V th, Hedge Fund c th tin hnh cc chin lc u t phc hp, c th thu li ti cc thi im th trng dao ng mnh, hoc khi th trng ang bn tho ti sn ti chnh. Hedge Fund thch hp vi cc nh u t chuyn nghip, hoc cc t chc c trnh cao. Hedge Fund ra i nm 1949 ti M. Mt trong nhng ngi pht minh ra qu ny l Alfred W. Jones. Loi qu u t ny ch thc s bng pht trn quy m ton cu t sau Cuc khng hong ti chnh - tin t chu 1997. Nu nm 1990 c th gii ch c khong 500 Hedge fund vi tng tr gi khong 40 t USD th n nm 2007, tng s qu ny vt hn 9.500 vi tng tr gi ti sn qun l vo khong 2.000 t USD.

130 -
khng. Trong giao dch PIPE, ngi mua cng c th nhn c s m bo cho php c mua thm mt lng c phiu ph thng vi mt mc gi u i no . PIPE thng l nhng giao dch tuyt vi dnh cho ngi mua, nhng chng khng chc hn tt cho nhng c ng hin hu ca cng ty pht hnh. iu ny l do chng c th dn n mt s pha long ng k. Kt qu l, khi th trng bit c giao dch PIPE ang treo, gi c phiu ca cng ty pht hnh thng gim xung phn ng vi tin tc ny. Trn thc t, y ban Chng khon pht mt s hedge fund v thu li nhun khng chnh ng t vic bn i c phiu cc cng ty chun b thng bo pht hnh PIPE. Berkshire Hathaway tham gia mt s giao dch PIPE trong vai tr nh u t. C l Salomon l trng hp ni ting nht. Chng ta s tm hiu thm v khon u t ca Berkshire vo Salomon trong Chng 6. Tuy nhin, theo ti liu ca James Altucher, Salomon khng phi l giao dch PIPE duy nht ca Berkshire. Nhng giao dch tng t khc gm c nh sn xut dao co Gillette, cng ty g Champion International, cng ty vin thng Level 3 Communications (c mt gim c ca Berkshire Hathaway l Walter Scott thnh lp), v nh sn xut kh t nhin Williams Companies. Mt s cng ty ny c tnh hnh ti chnh khe mnh khi Berkshire tin hnh khon u t ban u. Mt s ang gp kh khn. Nhng, c mt im m cc cng ty ny c v nh cng chia s l khuynh hng bn cng ty. Salomon cui cng c Travelers (nay c tn l Citigroup) mua li. Gillette sau c Procter & Gamble thu tm. Champion c International Paper thu mua. t nht cho n nay Level 3 v Williams vn cn xoay x c duy tr s c lp ca mnh.

131
PIPE t ra c kh nng mang li li nhun ln cho nhiu nh u t tm mc doanh nghip, v Berkshire khng phi l mt ngoi l. Tuy nhin, i vi nh u t c nhn, PIPE vn ch l mt gic m. Nhng c nhn mun tham gia vo th trng ny c th hy vng lm c iu mt cch gin tip thng qua cc hedge fund hoc mua c phiu ca nhng cng ty nh Berkshire Hathaway, khi h chng minh c thnh tch tt t cc giao dch PIPE.
HY TM HIU K BUFFETT, NHNG PHI THC T

Warren Buffett ni ting v hot ng u t vo doanh nghip thay v mua c phiu. ng tin rng mi nh u t nn lm nh vy. V c bn, ng phn i li t duy ngn hn trong vic mua c phiu. Xt trn quy m ln, ng rt ng. Nhiu nghin cu cho thy cc nh u t suy ngh qu nhiu v ngn hn thng c kt cc khng tt do mnh t gy ra. V d, khi giao dch qu nhiu h c th mang li li nhun ln cho cng ty chng khon thay v mang li li nhun cho mnh. Vi vic thng xuyn hin thc ha cc khon thu nhp t vn, h cn c th ch nhn c nhng khon thu nhp tm thng sau thu, ngay c khi h xoay x to ra c nhng khon thu nhp xut sc trc thu. Tuy nhin, kt hn vi doanh nghip khng phi l chin lc ph hp cho nhng nh u t trung bnh. Thc t, a dng ha mi l la chn tt nht i vi h. Nh Buffett, tt c cc nh u t nn c thng minh mua nhng c phiu b nh gi thp. Tuy nhin, khng ging Buffett ch h nn sn sng bn c phiu khi chng c nh gi cao. H cng nn nhn thc rng

132 -
nhng cng c u t khng in hnh nh PIPE l ngoi tm vi ca h. Nh u t nn tm hiu cng nhiu cng tt v nhng chin lc c Buffett a chung, nhng h cn phi thc t nh gi iu g c hiu qu, iu g khng i vi h.
TM TT CHNG 4
Buffett a ra mt s phn bit r rng gia vic mua doanh nghip v mua c phiu. ng tin rng u t thc s phi gn lin vi vic mua doanh nghip. Nhng ngi suy ngh ging nh ngi i mua doanh nghip s cam kt u t vn ng k trong di hn. Nhng ngi suy ngh nh ngi mua c phiu khng cm thy s rng buc vi khon u t ca mnh. H hi lng bt c khi no bn c vi gi tt. Buffett trnh vic mua c phiu thay v mua doanh nghip. Tr phi bn tip cn c nhng ngun lc nh Buffett, tt hn ht bn hy ngh rng mnh l ngi mua c phiu ch khng phi ngi mua doanh nghip. Buffett ngn ngi trong vic bn i mt doanh nghip trong hu nh bt c hon cnh no. iu ny c ngha l ng s khng bn mt cng ty no c thm ch khi n c nh gi cao trn th trng; v ng cng s khng bn mt cng ty c hiu qu hot ng km min l n cn c th mang li cht t thu nhp. ng kin quyt p dng chin lc ny ngay c khi ng bit rng n s c nh hng xu n hiu qu ti chnh ca Berkshire. Mc d Buffett ght phi bn c phiu trong hu nh bt c tnh hung no, nhng bn nn sn sng bn c phiu khi gi th trng ca n cao hn gi tr ni ti. Tng

133
t, ng cm thy ngha v cm gi mt c phiu ch to ra mt khon thu nhp km ci. Khi Buffett mua mt cng ty trn danh ngha ca Berkshire, ng mua li ton b cng ty . Khi ng c v th tt trong mt cng ty i chng, Berkshire thng tr thnh mt trong nhng c ng ln nht ca cng ty. Chin lc tp trung ny mang li cho Buffett mt mc nh hng v kim sot m nhng nh u t bnh thng khng bao gi c th hy vng c c. Nu bn khng c s nhy bn ca Buffett hoc c th tip cn nhng ngun lc nh Buffett, a dng ha l chin lc tt nht bn kim sot ri ro. Buffett thch u t vo cc cng ty tt vi nhng nh qun l ti gii. ng khng thch tham gia vo hot ng qun l cng ty thng ngy, nhng ng khng h ngn ngi lm iu khi cn thit bo v cc c ng. Mt nh u t trung bnh s khng bao gi c th gy nh hng n nhng quyt nh qun tr. u t t nhn vo c phiu cng (PIPE) l mt chin lc khc m Buffett thng vn dng trong khi nh u t trung bnh khng th p dng c. Nh s dng PIPE, Berkshire thng mua c chng khon vi mc thu nhp tt, c th chuyn i thnh c phiu ph thng vi mc gi hp l. Nu bn thch tng p dng PIPE, bn hy u t vo mt cng ty nh Berkshire Hathaway hay mt hedge fund c chuyn mn su v kh nng tip cn th trng PIPE cao.
5
MC TIU THU MUA CA BUFFETT
Cng ty cng ln, chng ti cng quan tm: Chng ti thch tin hnh mt v thu mua trong tm gi t 5 n 20 t USD.(28)
- Warren Buffett
erkshire Hathaway l mt cng ty thch mua li cc cng ty khc. Trn thc t, Berkshire l mt cng ty m. N s hu hn 70 cng ty con v c phiu ca hng t cng ty i chng. Mt s cng ty con ca n c quy m kh ln nh GEICO v General Re. Tri li, cng c nhng cng ty nh hn nhiu, nh Fruit of the Loom v Jordans Furniture. Mc d Buffett rt thch mua li cc cng ty khc, nhng ng khng dnh thi gian qu nhiu sn lng chng. Tri li, ng thch ngi ch nhng giao dch th v n vi mnh. Thc t, ng lun mi gi mt cch ci m cc lnh o doanh nghip lin h vi ng nu h mun xem xt bn cng ty ca mnh cho Berkshire. ng c bit quan tm n vic mua li cc cng ty ln, c hot ng kinh
(28) Cu ny xut hin u n hng nm k t nm 1998 trong phn Tiu ch Thu mua" trong cc bo co thng nin ca Berkshire Hathaway. Con s ny trc nm 1998 nh hn con s trn. Nh chng ta thy trong chng 3, hin nay Buffett ang tm kim nhng thng v mua li cng ty c th c quy m ln n 60 t USD.

136 -
doanh n gin v thu nhp n nh, t n nn v c b my qun l tt. Nhng bn cng ng mt cng vit th gii thiu cho Buffett v cng ty ca bn nu bn khng sn sng nu ra mt mc gi c th. Chng ti khng mun lng ph thi gian ca chng ti v ca ngi bn bng vic bn tho, d l s b, v mt giao dch khi gi mua bn cha c xc nh. Ngoi ra, Buffett thng ni v nhng v thu mua cng ty ca Berkshire bng nhng t ng rt l gin d. ng li n tng rng ng ra quyt nh mua li mt cng ty no mt cch nhanh chng v khng cn phi nghin cu hay dnh qu nhiu thi gian suy ngh. Thc t, nhng nh gi c phn ci nga xem hoa ca ng i khi mi gi s ch trch ca ngi khc i vi phng php ca mnh. Cc nh ph bnh thng ni rng Buffett ra qu nhiu quyt nh mang tnh cm tnh. Mt s ngi th cho rng ng khng tin hnh xem xt xc ng mc cn thit. Tuy nhin, nhiu bng chng thc t cho thy Buffett rt cn trng vi mc tiu thu mua ca mnh. Hu ht cc cng ty m ng mua li cho Berkshire trong nhiu nm qua tr thnh nhng ti sn qu gi. Hn na, Buffett khng lao vo tt c cc c hi m ng nhn c. V d, nm 2004 Buffett khng tin hnh v thu mua ln no c. Buffett ni: Hy vng ca ti l tin hnh nhng v thu mua c gi tr vi t -la tr ln, nhng thng v c th b sung ngun thu nhp mi ng k vo nhiu ngun m chng ti ang c. Nhng ti khng lm c. Mt kha cnh m Buffett lun dnh s quan tm su sc l con ngi. ng rt xem trng cht lng b my qun l ca doanh nghip m ng mun mua. Nhng nhn xt thng xuyn ca ng

137
v tm quan trng ca cc nh qun l gii i khi cn to ra n tng rng nhng yu t cn li u khng c ngha ln i vi ng. Thc ra, hu nh mi v thu mua u c v l cu chuyn v mt c nhn no thng l ngi sng lp cng ty hoc gim c iu hnh ng nhim. Sau khi c nhng nh gi ca ng, bn c th ngh: Buffett tin tng rng mt khi b my qun l c th tin cy c, th tt c mi iu khc s t ng khp vo v tr hp l ca chng. ng l Buffett ca ngi cc nh qun l gii, nhng iu khng c ngha l ng b qua tt c nhng iu khc. Hu nh chc chn Buffett cng ch k lng n kha cnh ti chnh. ng s khng Berkshire mua li mt cng ty hot ng trong mt lnh vc kinh doanh ang lm vo ng ct ch bi v ng ngh b my qun l l nhng ngi tuyt vi. ng c th thch to n tng rng ng ra nhng quyt nh nhanh chng nh trc gic, nhng bn c th oan chc t nht c vi ngi Berkshire ang nghin ngm nhng con s sau hu trng trc khi bt c thng v no c bt n xanh.
FOREST RIVER
Berkshire mua Forest River, mt cng ty nm 19% th phn thit b xe ko gii tr, vo thng 8 nm 2005. Tht l khi hi, cn bo Katrina d lm cc doanh nghip bo him ca Berkshire chi ra kh nhiu tin, nhng cui cng li l ngun li ca Forest River. Cng ty ginh c nhiu hp ng ch to hng ngn xe ko cho C quan Ph trch Thm ha Lin bang (FEMA Federal Emergency Management Agency). Nhng thng xe ko ny c s dng lm nh tm cho nhng ngi mt nh ca trong cn bo khng khip . Tuy nhin, giao dch vi FEMA li gn lin vi mt rc ri

138 -
khc. Chng bao lu sau khi mua tt c cc thng xe ko , FEMA bt u bn chng trn th trng th cp. Kt qu l Forest River v nhng nh sn xut thng xe ko khc ri vo tnh trng cnh tranh trc tip vi FEMA. Sau khi c m t ca Buffett v cch m ng i n giao dch mua li cng ty ny, c th d dng hiu c l do ti sao i khi cc nh ph bnh li quy kt rng ng quyt nh qu bng bt. Vo ngy 21 thng 6, ti nhn c mt bn fax di hai trang gii thch r tng im mt l do ti sao Forest River p ng cc tiu ch thu mua m chng ti t ra trang 25 ca bo co ny. Trc y, ti cha h nghe ni n cng ty ny, mt nh sn xut phng tin gii tr vi doanh thu hng nm 1,6 t USD. Ti cng cha tng bit Pete Liegl, ch s hu kim gim c cng ty. Nhng bn fax cung cp thng tin rt tt v ti ngay lp tc yu cu cung cp thm s liu. Sng hm sau, ti nhn y cc con s v n chiu ti a ra vi Pete ngh mua li cng ty. C th no Buffett quyt nh mua Forest River, mt cng ty m trc ng khng h bit g v n, ch trong vng 24 gi hay khng? iu ny nghe c v nh ng l mt nh giao dch lt sng bc ng ch khng phi ca mt nh u t gi tr di hn cn trng nh chnh con ngi ng. Buffett m chng ta c c qua nhng quyn sch v tp ch s nghin cu tnh hnh rt cn thn trc khi bc vo mt giao dch. Forest River c th thc s l mt cng ty tuyt vi, nhng tht kh m tng tng rng nh u t v i nht ca mi thi i li thc hin mt quyt nh dng nh v cng cu th. S suy xt xc ng u ri? Ti sao phi gp rt? Phi chng Buffett lo rng c mt ai khc ang tranh

139
mua Forest River vi ng? Buffett khng ngh n nhng cu hi ny. ng xem Liegl l mt doanh nhn xut sc v nh km mt bi bo vo bo co thng nin vit v Forest River t mt n phm c tn l RV Business. Mc d gi mua khng c tit l, nhng RV Business ni rng c tnh gi mua Forest River vo khong 800 triu USD, hoc ch hn mt na doanh s ca cng ty. so snh, Thor Industries, mt nh sn xut xe ko gii tr nim yt, gn y c bn vi gi vo khong 0,7 ln doanh s ca h. Winnebago c bn vi gi khong 1,2 ln doanh s. Khng ngc nhin lm khi Berkshire mua li Forest River vi mc gi c th c xem l tt. Liegl, ch s hu duy nht ca Forest River trc khi n b thu mua, tip tc li iu hnh cng ty. Thc ra, y l mt iu m hu nh tt c cc v thu mua ca Berkshire u ging nhau. Buffett c bit quan tm n vic mua li nhng cng ty tt vi nhng nh qun l gii sn sng li iu hnh hot ng ca n sau khi giao dch c k kt.
BUSINESS WIRE
Lorry Lokey thnh lp Business Wire nm 1961 ch vi by khch hng trong tay. Phi mt bn thng sau ng mi bt u c cht li nhun. Cng ty chuyn phn phi tin tc cho cc cng ty v t chc c nhu cu. H tri qua s tng trng u n k t . Khng y 10 nm sau khi Business Wire c thnh lp, Lokey tuyn dng 15 nhn vin lm vic ton thi gian phc v cho hn 300 cng ty khch hng. n nm 1990, 150 nhn vin 16 vn phng gip to ra doanh thu khong 14 triu USD mt nm. Mi nm sau na, Business Wire c 26 vn phng, 400 nhn vin v

140 -
doanh thu hng nm t 40 triu USD. n 2005, s lng nhn vin tng ln thnh 500 ngi v doanh thu t mc 125 triu USD. Business Wire hin nay c mt danh mc khch hng gm 25.000 cng ty v t chc. N phn phi loi thng tin v tin tc n hu nh mi ni trn th gii. C l quan trng nht l n gip cc cng ty i chng thng bo nhng kt qu ti chnh hng qu. Business Wire truyn ti nhng tin tc ny n nh u t, nh bo, nh iu hnh php lut v cng chng. Thc ra, y ban Chng khon Nh nc v cc c quan iu hnh khc quy nh cch thc cc tp on phi ph bin nhng thng tin khng c cng b rng ri nh cc bo co v thu nhp. Dch v ca Business Wire tnh c pht i mt phn bo co thu nhp ca ngn hng Washington Mutual trc khi th trng ng ca ngy 18/4/2006. iu ny lm cho S Giao dch Chng khon New York phi tm ngng giao dch c phiu ca qu ny. Sau 45 nm l mt cng ty c lp, Business Wire cui cng cng c Berkshire Hathaway mua li vo nm 2006. Nh Buffett gii thch, gim c iu hnh mi c b nhim Cathy Baron Tamraz c c v v thu mua Forest River ca Berkshire trn t The Wall Street Journal v ngh rng Buffett cng c th quan tm n Business Wire. Buffett ni: Khi ti c xong l th di hai trang ca Cathy, ti cm thy rng Business Wire v Berkshire tht l ph hp vi nhau. Mt ln na, s m t ny li khng nht qun vi nhng g cc nh u t theo kiu Buffett ngh rng h bit. Nhng iu lm Buffett tr thnh huyn thoi nm ch ng lm cho tt c mi vic tr nn tht n gin. Dng nh ng ang ni vi chng ta rng

141
mua li Business Wire th khng cn phi ng no lm g. l mt quyt nh r rng, xut pht t trc gic ca ng. Tt c nhng g cn li l bt tay i tc v k kt mt s giy t php l cn thit. cng v gim c iu hnh ca Berkshire Hathaway, Buffett l ngi ng u c cng ty y thc. ng thay mt cho tt c cc c ng ra nhng quyt nh quan trng lin quan n hng trm triu -la i khi nhiu hn na. ng c ngha v lm nhng g tt nht cho h. L no Buffett Berkshire mua li mt cng ty ch n thun da vo bn nng thm ch l bn nng ca chnh ng hay khng? t c kh nng ny. Chc hn phi c nhng nghin cu nghim tc v cc mc tiu cn thu mua. Buffett phi chc chn rng s suy xt xc ng cn c tin hnh y . Tt nhin, mi s nghin cu trn i ny u khng th loi b hon ton ri ro. Nhng Buffett khng th c tin quyt nh mt cch bng bt. C th ng nh ng tuyn b: Business Wire v Berkshire rt ph hp vi nhau, nhng t l cn nhiu iu khc pha sau cu chuyn ny. Bn c th oan chc rng c rt nhiu yu t khc tham gia vo quyt nh mua Business Wire hn l mt quyt nh n gin ca Buffett. Buffett v Tamraz k nim v Berkshire thu mua li Business Wire vo ngy 20 thng 3 bng cch rung chung bo hiu bt u giao dch trn S Giao dch Chng khon New York. Lokey k nim bng cch tng 12,5 triu USD cho i hc Oregon. Mc d tt c cc l hi vn tip din, nhng cn phi ch ra rng t nht cng c cht hi hc trong quyt nh mua Business Wire ca Buffett. Xt cho cng, Buffett ni mt cch ch trch v s phn ng ca gi c phiu thng din ra khi mt tp on i chng cng b kt qu ti chnh hng qu. Nhng Berkshire hin ang t ho l ngi s hu

142 -
mt cng ty c li nhun t vic gip nhng cng ty khc cng b loi thng tin c tc dng nh cht xc tc cho tt c nhng s bin ng .
ISCAR METALWORKING COMPANIES

n nm 2006, Buffett ch Berkshire u t vo cc cng ty M. Nhng vo ngy 5 thng 7, Berkshire mua li mt cng ty nc ngoi ln u tin trong lch s ca n. Bn c th k vng mt ngi xem thng ri ro nh Buffett s hon thnh v thu mua u tin nc ngoi cho Berkshire mt quc gia pht trin Ty u hoc Bc . Bn cng c th hy vng ng phi tin hnh vic suy xt xc ng vi mc cht ch hn bnh thng trc khi ng tin hnh giao dch. Nu vy th bn hn sai trong c hai trng hp. Buffett tin thng n trung tm vng Trung ng. Berkshire tr 4 t USD mua li Iscar, mt nh sn xut thit b ct bng hp kim c tr s Tefen, Israel. Iscar c hn 6.500 nhn vin v hot ng 61 quc gia. Mc d cc ch s ti chnh ca Iscar khng c cng b, nhng c c lng cho rng doanh thu hng nm mc 1,4 t USD v li nhun vo khong 440 triu USD. Nu nhng s liu ny ng, th gi mua ca Berkshire nh gi cho Iscar mc gp 3,6 ln doanh thu v 11 ln thu nhp khng t qu mc, nhng khng r nh biu khng. gip bn hiu r hn, Tefen l vng lnh th pha bc ca Israel, khng xa bin gii Li-bng l my. Ch mt tun sau khi Buffett hon tt giao dch, lc lng qun du kch Hezbollah vt bin gii Li-bng vo Israel, bt cc 2 binh s Israel v git mt s

143
ngi khc. Israel tr a bng cch nm bom Li-bng. Hezbollah tr li bng cch n pho khng phn bit vo nhng khu vc rng ln min Bc Israel, bao gm c Tefen. Nhiu doanh nhn M s ngh rng ha c in mi u t vo hu nh bt c ni no vng Trung ng. Trong khi h u bit rng chng c khu vc a l no c th chc chn min nhim vi nn khng b, hoc tnh trng bo lc c th chm dt hot ng kinh t, hu ht u mun xem xt c hi nhng khu vc khc an ton hn. Tuy nhin, Buffett l mt ngi thch lm ngc li s ng. Nhng ti sao ng li chn Israel tin hnh v phiu lu u tin ca Berkshire nc ngoi, v Iscar c g c bit n mc c th cun ht s ch ca Buffett? n nay, s chng c g ng ngc nhin khi v giao dch Iscar cng bt u bng mt l th ngn, nh nhiu v thu mua khc ca Berkshire. Buffett ni rng chn thng trc khi giao dch hon tt, Ti nhn c mt l th di hn mt trang t Eitan [Wertheimer] ngi m lc ti chng bit l ai c. Buffett tip tc gii thch: l th ca v ch tch Iscar Wertheimer gii thiu Iscar v m t l mt cng vic kinh doanh a quc gia. Mt thng sau, Buffett tip nhng nhn vt quan trng nht ca Iscar Omaha. Mt vi gi cng tho lun vi h thuyt phc ti rng nu chng ti tin hnh giao dch, chng ti s c thm nhng nh qun l cc k ti nng gia nhp vo i ng ca mnh. H ng tin cy iu hnh doanh nghip sau v mua bn vi tt c sinh lc v s cng hin m h th hin trc . Berkshire mua li mt s cng ty xut sc trong nhiu nm qua. Chng bao gm GEICO, National Indemnity v Sees Candies.

144 -
Nhng sau khi n thm Iscar cng vi cng s Charlie Munger v nm nh qun l ca Berkshire sau khi hon tt v giao dch hai thng, Buffett ni: Chng ti ti mun ni rng tt c tng ngi trong chng ti cha bao gi cm thy n tng hn t bt c hot ng no khc. Li khen ngi ca Buffett khng th hng hn hn na.
PACIFICORP
Vy chng ta bit g v vic bn doanh nghip cho Buffett? Trc tin, nu bn nghim tc v vic bn cng ty ca mnh cho ng, th hy m bo rng l th u tin gi cho ng ng di qu hai trang. Buffett a thch s n gin v ch thch s hu mt doanh nghip d hiu. Bn cng cn c mt i ng qun l xut sc c nh li tip tc lm vic v iu hnh cng ty sau khi giao dch c hon tt. PacifiCorp, mt v thu mua khc ca Berkshire, khng phi l kt qu ca mt l th di hai trang. Giao dch ny din ra tng i phc tp hn. Thc t, PacifiCorp khng phi l v mua bn trc tip. Cng ty ny c mua li bi mt cng ty con ca Berkshire. PacifiCorp l mt cng ty dch v tin ch cng cng, cung cp in cho khong 1,7 triu khch hng cc bang Utah, Oregon, Wyoming, Washington, Idaho v California. N hot ng di tn Rocky Mountain Utah, Wyoming v Idaho v s dng tn Pacific Power Oregon, Washington v California. Cng ty t sn xut ra gn 80% sn lng in m h bn ra, ch yu t 11 nh my nhit in dng than . 20% sn lng cn li c mua t th trng bn s thng qua cc hp ng ngn hn v di hn vi nhng nh cung cp khc.

145
Cng ty con ca Buffett l MidAmerican Energy mua li PacifiCorp vo thng 3 nm 2006 vi gi 5,1 t USD, hay 1,25 ln gi tr s sch ca n. MidAmerican mua li cng ty ny t cng ty ScottishPower, nh cung cp ti chnh cho giao dch ny bng 1,7 t USD t tin mt ca n. N huy ng 3,4 t USD cn li bng cch bn c phn b sung gm cc c phiu ph thng cho Berkshire. Kt qu ca giao dch ny l Berkshire tng t l s hu ca mnh trong MidAmerican ln 87% t mc 81%. Khong 11% ca MidAmerican c Walter Scott s hu ng c xem l mt thnh vin c lp trong hi ng qun tr ca Berkshire. Thc ra, Scott kim sot n 86% s c phiu c quyn bu c trc khi Berkshire chuyn i c phiu u i ca n thnh c phiu ph thng vo thng 2 nm 2006, ch mt thng trc v mua li PacifiCorp. Thc t, mi quan h kinh doanh c an kt cht ch mt cch khng bnh thng gia Berkshire v Scott lm cho mt s nh quan st Buffett cm thy kh chu v thi ca ng i vi vn qun l doanh nghip chng ta s xem xt iu ny k hn trong Chng 7. PacifiCorp l mt cng ty ln v lm n c li nhun tt cng chnh l loi cng ty m Buffett rt thch nm quyn s hu. Trong nm ti chnh kt thc vo thng 3 nm 2006, trc khi b mua li, PacifiCorp bo co nhng khon thu nhp ln n 358,6 triu USD trn doanh thu 3,9 t USD. T sut thu nhp trn vn ch s hu vo khong 9,7%. N thc s ng gp ln vo thu nhp ca MidAmerican v Berkshire Hathaway. Theo bo co thng nin ca Berkshire, PacifiCorp chim khong 28% tng doanh thu ca MidAmerican nm 2001 v 21% thu nhp (trc thu v li vay). Buffett ni rt r rng ng thch hon tt nhng v mua li cc cng ty c quy m nh vy hoc ln hn trong tng lai gn.

146 -
RUSSELL CORP
Russell Corp c thnh lp nm 1902 v k t n nay tr thnh mt tn tui c cng nhn rng ri trong ngnh hng th thao. Cng ty ni ting vi trang phc thi u in kinh, th thao v o thun. Tuy nhin, nhiu vn ng vin in kinh chuyn nghip hoc nhng ngi ch tp luyn vo cui tun khng nhn bit rng Russell cn s hu mt s thng hiu ph bin khc, bao gm Spalding, nh sn xut gng tay bng chy, bng bu dc v bng r; Moving Confort, nh sn xut o ngc th thao v nhng ph kin in kinh khc cho ph n; v Brooks, chuyn sn xut giy v cc trang phc chy b. Ngnh may mc tr nn v cng kh khn trong nhng nm gn y khi s cnh tranh khc lit buc cc cng ty phi gi gi bn v t sut li nhun thp. Russell p li bng cch trin khai mt chng trnh ct gim chi ph kh thnh cng nm 2003. cng l nm h mua li Spalding v Bike Athletic, c l ni ting i vi nhng ph tng h tr cc vn ng vin in kinh. Nh cc v thu mua, doanh s nm 2005 tng 10% so vi nm trc ln mc 1,4 t USD. Khng may l h khng c s tng trng ni b. Ngoi tr vic mua li cng ty, doanh s thc s b gim 2%. Li nhun cng gim 28% so vi 2004, xung cn 34,4 triu USD trong nm 2005. Nh PacifiCorp, Russell l mt v thu mua gin tip. N c cng ty con ca Berkshire l Fruit of the Loom mua li vo thng 8 nm 2006 vi gi 600 triu USD(29). Vi mc gi khng bng mt na doanh thu th gi ny dng nh qu tt. Nhng n khng qu r nh b ngoi ca n. Russell l mt cng ty s dng nhiu vn vay khi n c Fruit of the Loom mua li. Ngoi gi mua, Berkshire
(29) Fruit of the Loom cng ng mua li cng ty kinh doanh hng may mc ring ca VF Corp vi gi 350 triu USD.

147
cui cng phi gnh thm khong 600 triu tin n b sung. Tuy nhin, Buffett yu thch nhng cng ty n gin c cc thng hiu ni ting. Russell ph hp ng mua li kha cnh ny.
CC C PHIU NIM YT
Ngoi vic mua li mt s cng ty con, Berkshire cng tng tc trong vic mua li c phiu ph thng. Cng ty c v th kh ln trong b t hng u (American Express, Coca-Cola, Procter & Gamble v Wells Fargo) v nhng cng ty nm gi t lu (M&T Bank Corp, SunTrusts Bank, The Washington Post v Wesco Financial Corp). Mc d Berkshire ch lit k tm c phiu nim yt trong h s ng k 13F ngy 31 thng 3 nm 1999, nhng nhng h s gn y lit k gn 40 c phiu nh th. Berkshire nm gi nhng v tr kh quan yu trong mt s cng ty c gi tr vn ha th trng ln ni ting trong thi gian gn y, u nm 2005, Berkshire mua 40 triu c phiu ca AnheuserBusch vi gi khong 2 t USD. Cng ty ny chuyn sn xut mt s nhn hiu bia ni ting nh Michelob v Bud Light, mang li khong 2 t USD li nhun nm 2006. Mc d Berkshire rt lui s lng c phiu nm gi ca mnh mt t, nhng h vn cn khong 36 triu c phiu ca cng ty ny. Berkshire s hu khong 18% c phn ca ConocoPhillips, mt trong nhng tp on nng lng tch hp ln nht th gii, chuyn thm d v khai thc du kh t nhin. ConocoPhillips to ra doanh thu khong 190 t USD mt nm. Thu nhp rng nm 2006 t 15,5 t USD. Berkshire bt u mua li ConocoPhillips t qu 4 nm 2005. Do c phiu tng gi 140% t u nm 2003 n cui

148 -
nm 2005 nn thi gian gia nhp ca Berkshire c phn chm tr. Johnson & Johnson l mt trong nhng cng ty ln nht th gii trong lnh vc chm sc sc khe. N sn xut hng tiu dng, thuc theo toa v thit b y khoa. Johnson & Johnson v Boston Scientific vng vo mt v tranh chp cay ng vo cui nm 2005 u nm 2006, khi c hai cng ty c gng mua li Guidant, mt nh sn xut thit b y khoa khc. Boston Scientific cui cng thng, nhng c l l k thua cuc th ng hn, v h tr mt mc gi qu cao c c Guidant. Berkshire bt u u t vo Johnson & Johnson bng vic mua li hai triu c phiu trong qu 1 nm 2006. Theo h s gn y np cho y ban Chng khon, hin Berkshire s hu n 25 triu c phiu ca Johnson & Johnson, tr gi khong 1,5 t USD. Berkshire bt u mua Dun & Bradsteet vo thng 9 nm 1999. Giao dch mua ban u tng i nh, ch khong 355.000 c phiu tr gi khong 10 triu USD ti thi im . Dun & Bradsteet sau thnh lp cng ty Moodys Corp., chuyn v nh gi xp hng tn dng cho nhng ngi i vay l doanh nghip hoc cc hi ng thnh ph. Moodys cnh tranh trc tip vi Standard & Poors. Trong qu 4 nm 2000, Berkshire tit l h s hu 24 triu c phiu ph thng ca Moodys tr gi khong 615 triu USD. N cng s hu khong 12 triu c phiu Dun & Bradsteet, tr gi 310 triu USD. Berkshire hin khng cn v th ln trong cng ty Dun & Bradsteet, nhng sau khi tin hnh chia tch c phiu theo t l 2:1, 48 triu c phiu ca Moodys gn y c gi tr khong 3 t USD. Nhng cng ty c mc vn ha th trng ln v ni ting c ghi li trong cc bo co ca Berkshire Hathaway bao gm General

149
Electric, Lowes Companies, Nike, Sanofi-Aventis, Tyco International, United Parcel Service, Wal-Mart Stores, Burlington Northern Santa Fee v PetroChina(30). Hu ht cc nh u t u khng ngc nhin khi nhn thy nhng tn tui ny, vn l nhng cng ty dn u th trng trong ngnh ca mnh. Mt cng ty nh hn nhng ph hp vi tiu ch ca Buffett l H&R Block, mt cng ty cung cp dch v khai thu hng u. Tr li nm 1997, H&R Block k kt mt tha thun vi Berkshire nhm cung cp cho khch hng ca h thng tin v cng ty bo him xe hi GEICO. Vo qu 4 nm 2000, Berkshire c v tr ng k trong H&R Block nh vic mua li 7,7 triu c phiu tr gi khong 319 triu USD. C phiu ny qu l mt c phiu c hiu qu cao, hai ln c chia tch theo t l 2:1. Tuy nhin, trong thi gian gn y, Berkshire thu hp t l ca mnh. H&R Block ang i mt vi s cnh tranh ht sc gay gt trong lnh vc kinh doanh ct li ca mnh t nhng cng ty bn phn mm khai thu. Cui cng, Berkshire ch s hu khong 4 triu c phiu sau chia tch, tr gi vo khong 86 triu USD. C l tn tui gy ngc nhin nht trong danh mc u t ca Berkshire l Comdisco Holding Co.. S nm gi c phiu ny ng ngc nhin vi hai l do: n lin quan n cng ngh, v ph sn. Hai t ny him khi c thy i chung vi Warren Buffett. Berkshire s hu 1,5 triu c phiu Comdisco Holding, cng ty c thnh lp nm 2002 vi mc ch thanh l ti sn cn li ca Comdisco Inc. mt cng ty cho thu thit b cng ngh np n xin ph sn nm 2001. Berkshire cng b v tr ca n trong
(30) K t , Berkshire bn phn nm gi ca mnh trong PetroChina. Buffett tuyn b quyt nh bn c phn ca mnh ch c da trn vic nh gi m thi, ch khng lin quan g n vic c ng gy p lc i hi phi rt vn u t v mi quan h ca PetroChina vi chnh quyn Sudan, khi h b co buc phm ti dit chng Dafur.

150 -
Comdisco Holding vo cui nm 2002. u nm 2003, c phiu ny c bn i gia mc 80, mang li cho Berkshire khong 120 triu USD. Tuy nhin, gn y hn, c phiu Comdisco Holding c bn vi gi 12 USD mt c phiu. Lng c phiu ca Berkshire lc ch cn li 18 triu USD. Hu ht cc nh u t s v cng ngc nhin vi doanh thu t danh mc u t ca Berkshire k t nm 2000. Tt nhin, Buffett vn l ngi, nh thng l, c cc nh u t ngh rng thch s hu vnh vin c phiu. ng l ngi ni rng bn nn u t ging nh ngi mua li doanh nghip, ch khng phi l ngi giao dch c phiu. Nhng trong nhng nm gn y, Berkshire mua thm nhiu c phiu vi s lng kh ln, sau nhanh chng b loi b khi danh mc ca Berkshire. Mt s tn tui ni ting bao gm Citigroup, Walt Disney, Best Buy, Gap Inc., Duke Energy v Cadbury Schweppes. Bng 5.1 c thm mt s cng ty khc na. Bng 5.1: Mt s c phiu c thm vo v loi ra khi danh mc u t ca Berkshire Hathaway k t nm 2000 Liz Claiborne Jones Apparel Citigroup Walt Disney GATX Corp. La-Z-Boy Sealed Air Mueller Industries Dover Corp Omnicom Best Buy Gap Inc. Level 3 Communications Duke Energy HCA Inc. Cadbury Schweppes Dean Foods Lexmark International

151
TM TT CHNG 5
Buffett rt thch mua cc cng ty, nhng ng khng h vi v mua chng. ng thch ch n khi c c hi thch hp, v ng khng ngn ngi nm gi tin nu khng c cng ty no thu ht c s ch ca ng. Tin s khng t thnh l thng trong ti bn c. ng nn mua mt c phiu no ch v bn ang c tin u t. Hy ch i n khi c hi tt nht xut hin. Do ng thng ni v nhng v thu mua ca Berkshire bng nhng t ng ht sc n gin nn cc nh ph bnh i khi ni rng ng khng thc hin s suy xt xc ng. Tuy nhin, hy an tm: Buffett v i ng ca mnh lm vic rt chi tit v cn trng trc khi thc s s dng tin ca cc c ng. Nu bn nh u t di hn nh Buffett, hy m bo rng bn nghin cu k cng ty trc khi tin hnh mua c phiu ca n. Vic suy xt xc ng ph hp trong hm nay c th ngn nga c s hi tic trong tng lai. Buffett rt ho hng mua li nhng cng ty c i ng qun l gii. y l do ng khng mun tham gia vo hot ng qun tr thng ngy. ng thch tch t dng tin m nhng cng ty tt c th mang li, v sau ra quyt nh ti u t s vn ra sao. Cc nh u t di hn nn dnh s ch c bit cho cht lng ca i ng qun l. Hy m bo i ng qun l cp cao dnh s quan tm thch ng n hot ng ca cng ty. V hn bn cng khng mun u t vo mt cng ty vi nhng ngi tr ct ang tm cch rt lui hoc ngh hu.

152 -
Iscar l v thu mua cng ty u tin ca Berkshire bn ngoi nc M. Buffett tuyn b ng cha bao gi cm thy n tng hn vi bt c hot ng no khc. Trong tng lai, phn ln s tng trng kinh t ca th gii s din ra bn ngoi nc M. Hy xem xt mua nhng c phiu nc ngoi (tt hn ht l thng qua cc qu tng h quc t hoc qu ADR(31) trn th trng chng khon M), v ng s khi phi u t mt khon tin no vo nhng cng ty nhng khu vc khng n nh trn th gii. Mc d cc cng ty cung cp tin ch cng cng lun l i tng iu chnh u tin ca chnh ph, nhng Buffett li l ngi rt thch cc cng ty ny. Nm 2006, khong 900 triu USD t khon thu nhp thun 11 t USD ca Berkshire n t cng ty con MidAmerican. Mt cng ty cung cp tin ch cng cng c iu hnh tt c th to ra dng tin n nh. Cc cng ty nh th nn l nhng hng mc nm gi ch cht trong danh mc u t ca bn. Mc d Berkshire duy tr quyn s hu cc cng ty con ca mnh trong di hn, nhng danh mc u t vo cc c phiu nim yt th hin s gia tng s lng ln trong nhng nm gn y. Nhng c phiu ni ting c mt trong danh mc u t ca Berkshire trong thi gian ngn ngi bao gm Citigroup, Duke Energy, Best Buy, Gap v PetroChina. Nhng c phiu c mua gn y hn bao gm Burlington Northern
(31) Hu ht cc cng ty nc ngoi nim yt trn th trng chng khon M s dng mt cng c ti chnh gi l ADRs - American Depository Receipts. C phiu ca cc doanh nghip ny khng c bn trc tip cho cc nh u t M m do mt s ngn hng (gi l depository bank) nm gi. Cc ngn hng ny sau pht hnh cc ADRs v bn cho cc nh u t. Mi ADRs tng ng vi mt giy chng nhn s hu mt s lng c phiu nht nh. Nh vy thc cht cc nh u t khng mua c phiu m ch mua cc chng ch s hu c phiu ca cc doanh nghip nc ngoi.

153
Santa Fe, Anheuser-Busch, ConocoPhillips, Johnson & Johnson, General Electric, Wal-Mart v Tyco International. Nu vic nm gi mt c phiu trong danh mc u t ca bn khng cn nhiu ngha th ng ngn ngi bn chng i. Tri vi nhng kin ph bin rng Buffett l nh u t di hn, hin nay, i khi Buffett cng giao dch c phiu trong thi gian ngn.
6
KHI CC KHON U T TT TR THNH KM
Ti phm sai lm cht ngi!
- Warren Buffett, 2002, 2005
u lm theo Buffett th u t l mt tr chi i hi s kin nhn rt ln m kt qu him khi xut hin ngay v khng phi lc no chng cng lun r rng. Lch s u t ca Buffett cho thy rng c nhng v u t nhanh chng tr nn xu i v c v ging nh mt tht bi nhng cui cng li c th tr thnh s thnh cng ln nhiu nm sau . Tri li, mt v u t lc u trng nh l mt thnh cng ln nhng rt cc kt thc l mt sai lm nghim trng. Tt nhin, bn s khng mun n mng qu sm. Ni theo thut ng bng chy, Warren Buffett c rt nhiu c nh thnh cng. Nhiu thng v cui cng mang li nhng kt qu xut sc. GEICO, National Indemnity, Sees Candies, Borsheims Fine Jewelry, Coca-Cola, Wells Fargo, American Epress, Washington Post v Gillette (c Procter & Gamble mua li nm 2005) l nhng hng mc u t tt nht ca ng. Tuy

156 -
nhin, cng tht kh tin, Buffett phm phi nhiu sai lm gy tn tht ln. iu ny cho thy ng cng l con ngi, cng mc sai lm nh ngi khc. Nhng rt may cho cc c ng ca Berkshire Hathaway, sai lm ca Buffett rt t v thnh thong mi xy ra. Nhng chng cng nhc nh chng ta rng khng c nh u t no, k c Buffett, c mt lch s u t hon ho c. Buffett l mt nh u t ch khng phi l nh qun l. Thc t, ng rt ght tham gia vo hot ng qun tr nhng cng ty m ng mua. y l l do ti sao ng nhn mnh n vic mua li nhng cng ty c sn b my qun l gii. Berkshire, chng ti khng ch dn cho nhng tay vt bng chy cp .400 cch vung chy. Nhng Buffett cng c ln phi can thip v nhng tay vo vic qun l khi c rc ri pht sinh. ng ni ng ght phi sa thi nhn vin, nhng nh tt c nhng nh qun l gii khc, ng s lm mi th cn thit bo v c ng ca mnh. Buffett cng nghi ng nhng v mua bn c ti tr bng chnh vn ch s hu. ng ngh nu vic mua li mt cng ty c ngha no , th ngi mua li nn sn sng thanh ton bng tin. Nm 1998 ng thanh ton cho vic mua li hai cng ty vi t nht l mt s c phiu ca Berkshire. C hai cui cng tr thnh nhng khon u t y rc ri. D Buffett ni ting l mt nh u t di hn, nhng ng bit khi no cn ct l v thot ra. ng khng chng li vic chp nhn l v thot khi mt khon u t no nu ng tin khng c nhiu hy vng lt ngc tnh th. Thnh cng ca Buffett c phn tch k lng trong nhiu n phm vit v ng; v vic nghin cu s thnh cng ca

157
ng d nhin c nhiu ngha. Trong chng ny, chng ta s xem xt bn trong s cc v u t rc ri ca Buffett. Mc ch ca vic xem xt ny khng nhm lm ng bi ri. Thc ra, xt n lch s u t ca ng, vic lm ng bi ri gn nh l bt kh thi. ng cng khng c g phi xu h c. Tuy nhin, cc bn nn hiu i khi c rt nhiu bi hc qu t nhng sai lm v tht bi ca mt nh u t xut sc. Ngoi ra, khi bit rng ngay c nh u t v i nht cng phm sai lm, bn s nh ra nhng k vng hp l hn v nng lc u t ca chnh bn.
SALOMON INC.
Salomon Inc. l v d hin nhin nht v vic Buffett can thip v thc hnh qun l doanh nghip. Khi u l mt qu hp doanh nm 1910, Salomon Brothers l mt trong nhng ngn hng uy tn nht Ph Wall. Trong thp nin 1980, c l n l nh bng c thu nhp c nh u vit hng u th gii, vi uy tn ln trong vic pht trin nhng sn phm y sng to nh chng khon c th chp bng ti sn. Salomon l mt cng ty v cng thnh cng, nhng mt s ngi cho rng n qu hnh tin. Tom Wofle, tc gi quyn The Bonfire of the Vanities, c cho l xy dng nhn vt chnh Sherman McCoy ngi m ng gi l Cha t ca V tr theo tnh cch ca nhng ngi giao dch tri phiu Salomon. Khon u t ban u ca Berkshire vo Salomon khng ch n thun bt u vi vic Buffett mua mt s c phiu ph thng. Thay vo , ng thng tho mt giao dch c bit. ng ng mua mt lng c phiu u i chuyn i tr gi 700 triu USD. Nh chng ta bit trong Chng 4, hnh thc u t ca t nhn

158 -
vo cc ti sn cng c gi tt l PIPE. PIPE tr thnh cch lm vic c trng ca Berkshire trong nhiu v u t ln. N tr thnh mt v d hon ho cho nhng g m Buffett v Berkshire c th lm, nhng cc nh u t bnh thng khc khng th lm c. Salomon ng giao dch vi Berkshire v n cn tin mt mua li mt s c phiu ph thng ca mnh t mt nhm c ng ang xem xt bn c phiu li cho Ronald Perelman. Ban qun tr xem Ronald Perelman l mt ngi thu mua c phiu th ch, nhng h xem Berkshire Hathaway ca Buffett l mt th lc thn thin hn nhiu. Cng vi khon u t ca mnh, Buffett c trao mt gh trong hi ng qun tr ca Salomon. Ban u, mi vic din ra rt sun s. Khon u t ca Berkshire th hin s khn ngoan v c phiu ca Salomon tng gi. Nhng sau , mi th tr nn xu i. Ha ra, Salomon c mt ngi giao dch tay trong hn c gng qua mt cc quy tc ca B Ngn kh nhm ngn chn bt c t chc no kim sot th trng tri phiu chnh ph. T hn na, khi b my qun l pht hin vn , h khng bo co ngay lp tc cho cc c quan c thm quyn hoc cho hi ng qun tr. Buffett nh phi min cng m nhn vai tr gim c iu hnh nm 1991 cu Salomon. Quan trng nht l ng c kh nng thuyt phc B Ngn kh o ngc quyt nh m h ban hnh, vn s cm Salomon tham gia u gi bt c tri phiu no ca chnh ph trong tng lai. Lnh cm nu c thc thi s chm dt hot ng kinh doanh ca Salomon v c l a Salomon vo ph sn. N cng s hy dit gi tr khon u t kh ln ca Berkshire vo cng ty ny. T hn na, n c th gy ra cn khng hong ton din trn th trng ti chnh th gii.

159
iu th v l John Meriwether, ngi bc vo ngh kinh doanh chng khon da trn s chnh lch gi tri phiu nm 1975 khi lm vic Salomon, l mt trong nhng ngi b pht hin gian ln trong v Salomon. Nu ci tn Meriwether nghe c v quen thuc th l v Meriwether ng mt vai tr ln hn nhiu trong mt v tai ting v ti chnh khc c kh nng gy ra hu qu nghim trng cho th trng th gii. Meriwether l sng lp vin qu LongTerm Capital Management, mt hedge fund y tai ting sp nm 1998 v phi c bo lnh vo pht cht bi cc ch n c Ngn hng D tr Lin bang ti New York sp xp. Nh Buffett, Salomon c gii cu. Nm 1992, ng thi gi chc gim c iu hnh. Nm nm sau, Salomon b Travelers Group mua li, gi l mt phn thuc Citigroup. C l iu ng ngc nhin l n to ra 2,5 ln gi tr u t ban u trong 10 nm. V th, c th xem Salomon thc s l mt khon u t y rc ri hay khng? Xt trn quan im thu nhp t u t, Salomon qu thc l mt s thnh cng. Tuy nhin, khng th tin c rng Buffett s u t vo Salomon nu ng bit c bt c du hiu no ca v khng hong m cng ty ny sp tri qua. Mc d Salomon cui cng tr thnh mt v u t c li nhun, nhng n y Buffett vo mt hon cnh m chc chn ng lun mun trnh xa.
GENERAL RE
General Re l mt cng ty ti bo him, ngha l mt cng ty bo him dnh cho cc cng ty bo him. Cng ging nh vic bn mua bo him t bo v mnh khi mt mt ti sn, cng ty m bn c hp ng bo him cng c th mua bo him t bo v h

160 -
khi phi gnh chu tn tht trong trng hp s v i bi thng qu kh nng ca h. Berkshire mua li General Re vo cui nm 1998 vi gi 22 t USD, mt khon tin v cng khng l vo thi im , cng nh by gi. Cc c ng General Re c nhn tin bn cng ty vi hnh thc phi hp gia tin mt v c phiu Berkshire. Bn thn iu ny cng l thng vi Buffett. ng lun chng li vic thanh ton cho cc v thu mua bng c phiu cng ty. Thc ra, nm 1996, ng pht hnh cho c ng mt quyn s tay lit k Nhng nguyn tc kinh doanh lin quan n ch s hu. ng thng gi quyn s tay ny l Cm nang Ch s hu. Nguyn tc s 10 ni v s ngn ngi ca ng trong vic pht hnh c phiu ph thng ca Berkshire cho bt c mc ch g. Tuy nhin, Buffett ni rng Berkshire s xem xt pht hnh c phiu khi chng ti nhn c gi tr kinh doanh ni ti tng xng vi khon tin chng ti chi ra. Buffett rt thch cc doanh nghip bo him. Thc ra, s thnh cng vang di ca Berkshire nhng nm qua phn ln l nh s tp trung ca ng vo ngnh ny. L do chnh lm cho Buffett yu thch ngnh ny l kh nng tip cn lng tin t do. Lng tin t do l s chnh lch gia cc khon l ph bo him m cng ty nhn c v nhng khon yu cu bo him m h s phi thanh ton. Do cc khon thanh ton bo him thng khng c chi tr nhiu nm sau khi cc khon ph bo him c np vo, nn lng tin t do l rt ln. Tt nhin, cc cng ty bo him khng di g m gi lng tin t do khng sinh li. H s s dng n vo kinh doanh. H s mua cc loi chng khon ti chnh nh c phiu v tri phiu

161
c th kim c nhng khon thu nhp kha kh. Nh v mua li General Re, lng tin t do trung bnh ca Berkshire tng vt t 7 t USD nm 1997 ln gn 23 t USD nm 1998. Tuy nhin, mc d c lng tin t do ln nh vy nhng mi vic cng khng c s khi u thun li. Trong th gi c ng nm 1999, Buffett ni: Chng ta gnh chu mt khon l khng l - ti tin l bt thng - General Re. Buffett quyt nh rng General Re khng tnh chi ph cho cc hp ng bo him nhn c. Do s cnh tranh gay gt, cc doanh nghip thng gim gi ginh ly th phn v gia tng doanh s. Nhng cc chin lc nh gi qu tay cui cng li xm phm n chi ph c bn ca cng ty. Qua vic nh gi thp cc hp ng bo him, General Re t ct i li nhun ca mnh. Buffett quyt nh cng ty cn tng t sut li nhun ln. ng bit thu nhp t cc hp ng bo him s gim i, nhng ng ni nu khng c thm ha nghim trng no trong nm 2000, th khon thua l ca cng ty s gim xung ng k. Nh trnh by trong Bng 6.1, doanh thu bo him ca General Re thc s gim xung nh c on ca Buffett c l cn mnh hn mt cht. Doanh s bo him gim 30% trong 6 nm vi thi gian kt thc l thng 12 nm 2006. Phn ln s st gim din ra chi nhnh bo him nhn th Bc M. Th v l c mt im cn lu v General Re trong th gi c ng nm 1999: d hiu qu ti chnh ng tht vng, nhng Buffett vn by t s tin tng vo Ron Ferguson, gim c iu hnh ca General Re. y l mt li nhn xt m chc chn ng phi hi tic.

162 -
Bng 6.1: Doanh s bo him ca General Re (triu USD) Nm 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Doanh s 8.696 8.353 8.500 8.245 7.245 6.435 6.075
Mc d mi vic tr nn sng sa hn trong nm 2000, Buffett th hin s quan ngi i vi chi ph cho lng tin t do. Nhng ng dng nh rt t tin chi ph ny s sm gim xung. ng ni vn cn nhiu vic cn phi lm General Re, nhng ng t ra hi lng vi cc hp ng bo him gi y ang c nh gi mt cch hp l. ng cng hi lng khi li nhun ca General Re ang quay tr li nhng tiu chun trong qu kh. V nh ng thng lm mi nm, ng li bt u ni vi nhng thut ng tin tri v tai ha: Nu chng c thm ha ln no trong nm 2001, chi ph cho lng tin t do ca General Re s gim ng k. Khng may l thm ha m Buffett lun s hi thc s din ra khi bn khng b tn cng nc M vo ngy 11 thng 9 nm 2001. Trong khi nhng ngi khc ang ing ngi t hi ai c th nhn thy trc mt tai ha thm khc nh vy, th Buffett li t trch mnh theo mt cch rt c trng: Ti cho General Re tip nhn hot ng kinh doanh m khng c phng tin bo v m ti bit l rt quan trng, v vo ngy 11 thng 9, sai lm ny buc chng ta phi tr gi.

163
Buffett tip tc gii thch ba nguyn tc then cht trong ngnh bo him: (1) Ch chp nhn nhng ri ro m bn c th nh gi mt cch hp l; (2) m bo rng nhng ri ro m bn c th chp nhn khng c mi quan h tng quan vi nhau mt s kin n l khng th e da n kh nng thanh ton, v (3) D li nhun cao n mc no i na cng khng lm n vi ngi xu. ng ni ng tht bi trong vic trin khai mt cch thch hp hai nguyn tc u tin General Re. ng cng ni General Re t ra qu hng hi trong hot ng kinh doanh ca mnh. iu ny mun ni l cc hp ng bo him vn cha c nh gi tng xng. ng ha s khi phc li k lut trong hot ng bo him. Berkshire c tnh thit hi bo him trc thu do v tn cng khng b 11 thng 9 mc 2,4 t USD (ring General Re phi gnh 1,9 t USD), lm gim thu nhp rng ca cng ty 1,5 t USD. iu khi hi l ch mt thi gian ngn sau khi v tn cng khng b xy ra, Ron Ferguson, ngi c Buffett khen ngi trc ch hai nm, t chc gim c iu hnh. Thay ng l Joe Brandon. Buffett cng tit l trong l th rng chi ph 800 triu USD c khu tr vo thu nhp nm 2001 bi qu d phng ca General Re trong nhng nm trc th hin khng y mc trch nhim. Mc d ng cam oan vi cc c ng rng y ch l mt sai lm trung thc, nhng ng ni n s nhc nhng mc li nhun c cng b qu l v mc tin thng qu cao trong nhng nm trc. C mt chi tit khc rt th v trong th gi c ng nm 2001. L th tit l mt quyt nh s khi u ca mt hot ng b sung di hn GRS. GRS l vit tt ca General Re Securities, mt n v ca General Re tham gia vo vic giao dch nhng chng

164 -
khon phi sinh c l v mc ch ngn nga ri ro. GPS sau tr thnh mt trong nhng vn nhc nhi nht ca Buffett. Trong bo co thng nin nm 2002, Buffett khen ngi Joe Brandon v khi phc c k lut trong hot ng bo him General Re. Nhng dng nh Buffett cng by t s hi tic v tin hnh thu mua li cng ty ny. Khi Buffett quyt nh mua General Re, ng ngh cng ty ang thc hnh k lut bo him thch ng v nhng chnh sch d phng l thn trng. Tuy nhin, trong th gi c ng nm 2002, ng ni: Ti phm sai lm cht ngi. Tuy nhin, Buffett dng nh tin rng iu t hi nht tri qua v General Re ang chuyn bin mnh m nh mong i. Sau ng khm ph thm mt vn khc. ng ni GRS thua l 173 triu USD mc li nhun trc thu do hot ng giao dch chng khon phi sinh. Mc d Buffett tha nhn, i khi ti tham gia vo nhng giao dch chng khon phi sinh c quy m ln to iu kin cho mt s chin lc u t. Nhng ng dnh ra ba trang xem xt nhng nguy c khng l do chng khon phi sinh t ra. y cng l l th cha mt tuyn b ni ting ca Buffett dnh cho chng khon phi sinh, rng l cng c ti chnh c sc hy dit hng lot.(32) Mt nm sau, Buffett tuyn b cc vn ca General Re c gii quyt. Nh th hin trong Bng 6.2, General Re bo co li nhun t hot ng bo him ln u tin k t khi Berkshire mua li vo thng 12 nm 1998. Trong khi cc khon thua l bo him l iu khng bnh thng trong ngnh bo him, th chng cng khng phi l iu bnh thng i vi nhng cng ty bo him do Berkshire s hu. Buffett khen ngi Joe Brandon v i tc Tad Montross v
(32) Financial weapons of mass destruction".

165
h lm mt vic rt tuyt vi a General Re tr li ng qu o ca n. Tuy nhin, ng cng ng thi ni rng chng khon phi sinh xm phm mc li nhun trc thu ca General Re ti 99 triu USD nm 2003. Mt ln na, ng t trch mnh khng chuyn tm hn, rng l ra ng c th gi li cho cc c ng t nht l 100 triu USD nu ng hnh ng khn trng hn nhm hy b cc hp ng chng khon phi sinh v ng ca GRS. Bng 6.2: Li/(l) bo him trc thu ca General Re (triu USD) Nm 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Li/(l) (1.184) (1.254) (3.671) (1.393) 145 3 (334) 526
Bng 6.3: L t chng khon phi sinh ca GRS Nm 2002 2003 2004 2005 2006 Gi tr 173 99 44 104 5

166 -
Mi vic tip tc c ci thin trong nm 2004. D cc khon l lin quan n cc thm ha ma bo ln n 1,25 t USD, nhng General Re vn c th bo co li nhun bo him, d l mt khon nh b. Ngoi ra, cc khon l t chng khon phi sinh GRS gim xung ch cn 44 triu USD. Nhng nm 2004 ch l mt khong lng trc cn bo. Cng t hi nh ma bo nm 2004, nm 2005 tnh hnh cn t hi hn na. l nm m cn bo Katrina nhn chm New Orleans. Tng cng, Katrina v nhng cn bo khc lm Berkshire mt 3,4 t USD trong nm 2005. Tuy nhin, phn ln cc khon l thuc v cc n v kinh doanh bo him khc ca Berkshire. Nh s kin tr ca Buffett i hi General Re phi hnh thnh mt phng php thn trng hn trong hot ng bo him, cc khon l lin quan n thm ha do bo l gy ra nm 2005 ch mc 685 triu USD. Trong khi y l mt du hiu ng khch l cho thy General Re cui cng gii quyt c vn , th GRS tip tc bo co l t hot ng gii quyt cc hp ng chng khon phi sinh, thua l 104 triu USD trong nm 2005. Tuy nhin, tin tt l 95% cc ri ro chng khon phi sinh ca n c loi b. Buffett t tin rng nhng khon l trong tng lai ca n v ny s khng cn ng k na. ng ng. Cc khon l t chng khon phi sinh ca GRS ch mc 5 triu trong nm 2006. C l iu quan trng hn l vo cui nm , ch cn c 197 hp ng cn phi gii quyt. Khi qu trnh gii quyt bt u vo nm 2002, c n 23.218 hp ng cn c x l. Ni chung, nm 2006 tr thnh mt nm k lc cho tt c cc n v bo him ca Berkshire. Thu nhp trc thu t hot ng bo him ca General Re nhy vt mnh m.

167
Tt nhin, General Re mang li cho Buffett nhiu ni nhc nhi v ti chnh. Khng may l n cng mang li cho ng mt s vn v php l. V d, cng t vin vng ng Virginia ra trt hu ta cho General Re v mt s nhn vin ca h lin quan n cuc iu tra v Reciprocal of America, khi t chc ny buc phi ph sn. Reciprocal l mt cng ty ti bo him chuyn v cc ri ro trch nhim trong ngnh y dc. Hai n v ca General Re, General Reinsurance Australia (GRA) v Klnische Ruckversicherungs-Gesellschaft (KR) b co buc gip cng ty FAI Insurance Limited gii trnh cc giao dch ti bo him mt cch khng thch hp. S vic c l gii l: vi cc hp ng ti bo him, FAI c th chuyn cc khon l thnh khon li trn giy t, iu ny la HIH Insurance Limited phi tr mt mc gi qu cao nm 1998 khi h thu mua li FAI. Tp on American International Group (AIG), trc y c iu hnh bi Maurice Hank Greenberg, tha nhn s dng nhng hp ng ti bo him nho nn cc khon thu nhp thay v cho mc ch qun l ri ro hp php. AIG tr 1,64 t USD gii quyt cc v n gian ln dn s. Khng may cho Buffett, General Re tham gia nhng hp ng ti bo him . Bn cu gim c General Re, bao gm Ron Ferguson, b truy t vi ti tham gia vo k hoch ca AIG. Mc d Ferguson thi chc gim c iu hnh nm 2001, nhng ng vn cung cp dch v t vn cho General Re. Tuy nhin, dch v ca ng b General Re chm dt nm 2005, ngay sau khi Ferguson vin dn n cc quyn ca mnh theo Tu chnh lut s 5 thay v tr li nhng cu hi c nh chc trch t ra lin quan n v AIG.

168 -
Thng 11 nm 2006, C quan Dch v Ti chnh Anh Quc pht General Re 1,2 triu bng Anh (tng ng 2,3 triu USD) v sp xp nhng hp ng ti bo him khng ph hp. Mt trong nhng hp ng ny r rng gip mt cng ty bo him c trn thu bng cch chuyn qu cho mt cng ty con Ireland. iu quan trng cn lu l nhiu vn ti chnh v php l ca General Re u bt ngun t trc khi Berkshire mua li cng ty ny. Di s quan st ca Buffett, General Re ang t lm trong sch hot ng ca mnh. C l mt ngy no , General Re s tr thnh mt trong nhng v u t thnh cng ca Berkshire, thm ch l thnh cng rc r. Nhng khng cn nghi ng g na, y c th c xem l mt trong nhng v thu mua y rc ri ca Buffett. Tht kh tin rng Buffett mua General Re nm 1998 nu lc ng bit nhng iu gi mi bit.
NETJETS
Berkshire mua li NetJets (trc y c tn gi l Executive Jet) vi gi 725 triu USD vo nm 1998. cng l nm h mua General Re. Cng nh v thu mua General Re, Berkshire thanh ton tin mua NetJets bng tin mt v c phiu. Xt n s chng i ni ting ca Buffett i vi vic s dng c phiu thanh ton cho cc v thu mua, c l chng ta cng khng cn phi ngc nhin khi bit rng NetJets cui cng cng l mt v thu mua rc ri, ging nh General Re. NetJets l mt doanh nghip c tnh i mi y th v. H bn nhng gi s hu mt phn nhng chic my bay ca mnh. Khch hng mua nhng gi ny c hng mt lng thi gian

169
bay nht nh trong nm. Ngoi vic mua mt phn chic my bay, khch hng phi thanh ton thm theo thi gian bay thc cng nh chi ph qun l hng thng. Bay cng NetJets t hn kh nhiu so vi vic bay cng cc hng hng khng thng mi, nhng n r hn nhiu so vi vic mua v duy tr mt chic my bay v i bay s dng ring. Khch hng ph bin ca NetJets l cc tp on hay nhng c nhn c ti sn ln, thng xuyn di chuyn v cn phi bay vi thi gian bo trc rt ngn. Trn thc t, NetJets i hi ch cn bo trc bn ting h chun b my bay v sn sng bay n bt k sn bay no trn th gii. Buffett tng l khch hng ca NetJets trong nhiu nm trc khi Berkshire mua li cng ty ny. Phi cng ca NetJets c hun luyn FlightSafety International, mt trong nhng cng ty con ca Berkshire. Mi vic khi u rt tt p vi vic ngay lp tc NetJets ng gp vo tng doanh thu v li nhun ca Berkshire. Tuy nhin, Buffett sm cnh bo rng t sut li nhun trong cng ty ny qu mng manh. C th, nhng n lc m rng kinh doanh sang chu u v trng tm ngy cng t nng vo an ton bay lm cho NetJets cm thy kh khn tng trng vt tri. NetJets khng th chuyn tc tng trng doanh thu mnh m chu u thnh li nhun c. V ngay t u, c Buffett v gim c iu hnh NetJets l Rich Santulli nhn mnh rng an ton bay l mi quan ngi ct li nht. H lun th hin s sn sng chi tiu bt c khon no cn thit bo m an ton bay cho khch hng. V d, phi cng phi tri qua hai t hun luyn nng hng nm. H c hun luyn cn nhiu hn mc m C quan Hng khng Lin bang yu cu. V khng ging cc cng ty cnh tranh, NetJets hun luyn

170 -
tng phi cng bay ch mt loi my bay. Nhng ng thi, NetJets li cho khch hng la chn rt nhiu loi my bay. Phi i bay ca cng ty gm rt nhiu my bay ca nhiu hng khc nhau. Cc cng ty s hu mt phn khc thng ch gn lin vi mt hng sn xut my bay m thi, v iu ny gip vic hun luyn phi cng c d dng hn v gi c mc chi ph thp hn. Do NetJets v FlightSafety International c quan h cht ch vi nhau nn n nm 2005, Berkshire gp kt qu ca chng li thnh mt nhm gi l Dch v Bay. K t khi NetJets c mua li, n l ng lc tng trng doanh thu ln nht ca nhm ny. Nh th hin trong Bng 6.4, doanh thu nhm ny tng 12% hng nm trong 6 nm tnh n 2005. Khng may l, NetJets cng chnh l l do c bn gii thch ti sao li nhun gim 47% trong cng thi k ny. Nm 2001, NetJets thm ch cn gp phn vo gnh nng n ln hn ca Berkshire khi n mn tin chi cho vic mua hng tn kho my bay v i bay chnh. Bng 6.4: Doanh thu v li nhun t hot ng kinh doanh ca Dch v Bay ca Berkshire (triu USD) Nm 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Doanh thu 858 1.856 2.279 2.563 2.837 2.431 3.244 3.660 Li nhun 181 225 213 186 225 72 191 120

171
Li nhun t hot ng kinh doanh ca nhm ny tng trng tt nm 2002. Nhng s gia tng khng phi l kt qu ca vic ci thin hot ng. Thay vo , n n t khon thu mt ln duy nht 60 triu USD t vic bn i mt phn lin doanh vi hng Boeing. Tng t, li nhun gim mnh trong nm 2003 l kt qu ca vic gim gi tr ti sn mt ln ca my gi lp iu kin bay v ph tng tn kho my bay. Ha ra ngay c FlightSafety cng tri qua nhng tc ng do s suy thoi ca ngnh. Nhng FlightSafety l cng ty tt i vi NetJets. Ngay c khi NetJets ang kim tin M, h vn bo co mt khon l trc thu 41 triu USD nm 2003 bi nhng rc ri lin tc chu u. Vic ny nh du nm th ba lin tc thua l ca NetJets. Nm 2004, mi vic c ci thin hn, NetJets to ra li nhun trc thu khong 10 triu USD. Tuy nhin, h vn tip tc thua l chu u. Mt ln na Buffett li nhn mnh tm quan trng ca th trng chu u i vi s thnh cng trong tng lai ca NetJets. Mc d ng tha nhn hot ng chu u l tn km hn rt nhiu so vi d kin ca ti, nhng ng vn t ra lc quan rng tng trng ang tch t v nhng khon mc (thua l) s sm chuyn li thnh mc en (li nhun). Nm 2005, Buffett ni: Ti phm sai lm cht ngi. y cng l nhng t ng m ng s dng vo nm 2002 khi ni v k lut kinh doanh bo him v chnh sch d phng ca General Re. Nhng khng phi l nhng t ng m c ng ca Berkshire thch nghe. FlightSafety vn hot ng c hiu qu v hi phc t s suy thoi ca ngnh hng khng. Tuy nhin, NetJets vn ang phi vt ln. Buffett tin on ng khi hot ng ca hng chu u tr nn tt hn. iu khng may l li nhun M li chuyn thnh

172 -
thua l. Do thiu my bay, NetJets buc phi da vo nhng dch v thu chuyn t tin p ng cc ngha v theo hp ng. Kt qu l cng ty l 80 triu USD trong nm 2005. Trong thi k bng n Internet cui thp nin 1990, cc nh phn tch thng ni a v nhng nh bn l trn mng c doanh s bng n nhng chng c li nhun. C ngi vui ming ni h ang bn nhng mn hng c gi vn 1 USD nhn ly 90 xu, nhng h hy vng s b vo khon chnh lch ny nh vo s lng ln (!). NetJets dng nh cng ri vo tnh th tng t. Doanh thu ca h tng trng kh n tng, nhng ng bun l cc khon l cng tng ln tng ng. Trong bo co thng nin nm 2006 ca Berkshire, Buffett cho rng tnh hnh ti chnh ca NetJets c ci thin ng k. ng ni nhu cu cui cng cng bng n chu u v hot ng M ci thin hn mc nm 2005. NetJets to ra li nhun trc thu 143 triu USD trong nm 2006, tng mt cch ngon mc so vi khon l trc thu 80 triu USD ca nm 2005. Do cng ty k hp ng mua 483 chic my bay mi cho n nm 2015, nn l du hiu rt tch cc khi thy rng cui cng NetJets cng thot khi rng gi. Cng bng m ni, i vi Buffett v Berkshire, NetJets d c th phn ln nht nhng khng phi l doanh nghip bn quyn s hu mt phn my bay duy nht phi vt ln trong nhng nm qua. Flexjet, do nh sn xut my bay Bombardier s hu, cng thua l c thp k trc khi c c li nhun tng trng vo nm 2006. Nhng Bombardier khng quan tm nhiu n vic kim tin t hot ng ca Flexjet. Thc ra, h c v quan tm nhiu hn n

173
vic s dng doanh nghip ny to ting vang cho nhng chic my bay do h sn xut. iu ny cng ng vi Flight Options, do cng ty Raytheon s hu. Cho n thi gian rt gn y, Berkshire khng gp nhiu may mn trong hot ng hng khng. Trong thp k 1990, n c phn hn trong hng hng khng yu km US Airways. Hot ng kinh doanh bn quyn s hu mt phn my bay cng l mt lnh vc y kh khn. Xt cho cng, khi nhiu khch hng ng s hu mt chic my bay v mi khch hng u c quyn s dng n m ch bo trc vi gi, th chc chn s c nhiu vn pht sinh. iu g xy ra khi ai cng mun bay vo chiu th Su hoc sng th Hai? S cc k t khi thu chuyn vi thi gian thng bo ngn nh vy p ng yu cu ca tng thng . Ngoi ra, s c trng hp my bay phi bay nhng chng ng khng c khch. Chng hn, nu mt khch hng mun c mt my bay Albuquerque sau 4 gi na, n phi c mt t mt ni khc. Nu tng i c mt khch hng khc tnh c mun n Albuquerque vi thi gian tng t nh vy th tht l tuyt. Nu khng, cng ty phi gnh chu chi ph iu my bay khng hnh khch n Albuquerque. Vic qun l mt cch hp l nhng chuyn bay khng hnh khch nh vy ng vai tr ht sc thit yu trong vic to ra li nhun cho cng ty. S thc l NetJets dng nh khng ph hp vi khun kh ca Buffett. Th nht, n l mt cng ty siu thm dng vn. Mc d chic my bay ln nht ca phi i NetJets c th ch c 18 ngi, nhng ngay c mt chic phn lc nh 7 ch cng mt vi triu USD. Hn na, cng ty cn phi chi tr cc chi ph bo tr v iu hnh, hun luyn phi cng v tin lng cho phi hnh on.

174 -
Tht kh c th tng tng c lm sao cng ty ny c li nhun nu khng c cc mi quan h khng kht vi mt hng sn xut my bay hoc mt cng ty hng khng thng mi no . Doanh nghip bn quyn s hu mt phn my bay khng ging nh nhng doanh nghip khc ca Berkshire. Dng nh n chng c g chung vi ngnh bo him, bnh ko, nc gii kht hoc dao co ru. y qu tht l mt ngnh rt kh kim tin. Tuy nhin, nu c ai c c li nhun trong ngnh ny, th phi l Buffett. Xt lch s u t chun mc ca ng, nhiu kh nng l mt ngy no , ng s c cch lm cho NetJets kinh doanh hiu qu. Nhng trong tnh hnh ny, tht kh l gii v sao Buffett li rt quan tm n vic mua li cng ty ny.
PIER 1 IMPORTS
Pier 1 Imports v c bn l mt nh bn l g. Thc ra, g ch chim khong 40% doanh s ca cng ty. Pier 1 cn bn nhng vt phm gia dng nh n, bnh hoa, s, sn phm phng tm, nn, sn phm phng ng v nhiu vt phm c tnh ma v khc cho ngi nh. Tr li thp nin 1990, Pier 1 l mt c phiu rt c a thch. N tng gi rt mnh t 3,5 USD mt c phiu nm 1994 ln 20 USD mt c phiu nm 1998. Tuy nhin, cc nh u t bt u bn tho c phiu ny gia nm 1998 v nhng quan ngi rng tc tng trng ang chm li. Cui cng, c phiu ny ri xung y cn 5,5 USD mt c phiu sau mt nm. Mt t tng gi mnh ko di trong bn nm lin tc sau a gi c phiu ny ln n 25 USD vo cui nm 2003. Trong nm ti chnh 2003, kt thc

175
vo ngy 1 thng 3, Pier 1 m thm 90 ca hng mi. Tng s ca hng tng ln n 1.074 t con s 763 trc 5 nm. Cng trong nm ny, Pier 1 bo co tng trng doanh thu mnh m 13%, tng ng 1,7 t USD. Thu nhp rng tng vt 29% ln 129 triu USD, tng ng 1,36 USD mt c phiu. Lc , Pier 1 thc s tr thnh mt c phiu tng trng. Bt c lc no mt cng ty hay mt ngnh bo co mc tng trng mnh m v kt qu ti chnh xut sc, th n s nhanh chng thu ht s ch ca mi ngi khng ch cc nh u t. T sut li nhun cao mi gi c s cnh tranh. Thc ra, chnh l tt c ngha ca cnh tranh. Tr phi c nhng ro cn gia nhp ngnh ng k, cc i th s sn lng nhng mc li nhun cao cho n khi h xa b n, hoc t nht lm cho n gim xung mc trung bnh. Tt nhin, Pier 1 cng phi i mt vi s cnh tranh khc lit trn th trng ca mnh, Ngoi cc nh bn l sn phm chuyn bit nh Bed Bath & Beyond, Williams-Sonoma, Restoration Hardware, Pottery Barn v Cost Plus, n cn phi chng chi vi nhng ngi khng l trong lnh vc bn l gi thp nh Wal-Mart, Target v Costco. Tng trng doanh thu do chm li nhanh chng. Nm ti chnh 2004, doanh thu ch tng 6% ln 1,8 t USD. Doanh s ca Same-store thc ra gim 2,6%. Thu nhp rng gim 9% cn 118 triu USD, nhng cng ty vn t c mc thu nhp ng n 1,29 USD mt c phiu. Khng may l mi vic tip tc tr nn t hi hn. Tng doanh s khng tng trong nm 2005, nhng doanh s cc ca hng c gim hn 6%. Thu nhp rng lao dc 49% cn 60,5 triu USD. C tc gim xung ch cn 71 xu mt c phiu.

176 -
D nhng vn ny xut hin, nhng Pier 1 vn c g bt mt Buffett. Berkshire Hathaway mua 8 triu c phiu trong qu 2 nm 2004. Khng r chnh xc Berkshire phi tr bao nhiu cho c phiu ny, nhng trong qu , gi c phiu Pier 1 nm trong khong 17 USD n 23 USD. Gi s Berkshire tr trung bnh 19 USD mt c phiu th c l h u t khong 150 triu USD vo c phiu ph thng Pier 1. Cng khng r l do ti sao Buffett quan tm n Pier 1. Phi chng ng ngh rng n ph hp v mt chin lc vi nhm cng ty con ca Berkshire, trong c Jordans Furniture v Nebraska Furniture Mart. Doanh s g thng rt tt khi th trng nh tng mnh, v chng ta bit Buffett ang u c gi ln vo thi im v ng va mua Clayton Homes. Cng c th Buffett ch ngh rng c phiu Pier 1 bn qu mnh. Nu ng tin s st gim thu nhp gn y ca Pier 1 ch l do kh khn tm thi, th vic bt u tch ly c phiu ny l rt c ngha. Th trng bit c vic Berkshire mua 8 triu c phiu ca Pier 1 vo ngy 17 thng 8 nm 2004, thng qua h s ng k 13F vi y ban Chng khon Nh nc. Trong ngy hm , gi ng ca ca Pier 1 mc cao hn 8,7% (xem hnh 6.1). Loi phn ng nh th ny thng c gi l Hiu ng Buffett. Khi nhng ngi khc bit Buffett ang mua c phiu no th h thng nhy vo mua theo lm gi c phiu b y ln. Trong trng hp c th ny, c l h ang nh cc rng nu mt ngi thng minh nh Buffett mua Pier 1, th chc hn nhng ngi khc khng bit iu g v n ri. C l Pier 1 thc s l mt c phiu bn rt mnh.

177
Hnh 6.1: Biu gi c phiu ca Pier 1 Imports (ngun: Telemet America)
Khng may l cuc ua Buffett ch tn ti mt thi gian ngn. Hot ng kinh doanh ca Pier 1 tip tc sa st. Tng doanh s gim 2,7% trong nm ti chnh 2006. Doanh s ca Same-store li gim mnh thm 7% na. Cc s liu c bn tr nn bo ng khi cng ty l 39,8 triu USD, hay 32 xu mt c phiu. C phiu gim gi cn 10,5 USD mt c phiu. Nhng ngi hm m Buffett tin rng Buffett him khi bn i. H nghe ni thi gian nm gi c ng a thch l vnh vin. H bit khi gi c phiu st gim, Buffett thng tn dng c hi mua thm c phiu v gim gi mua trung bnh ca mnh. Nhng ln ny th khng. R rng Buffett nhn ra rng mua thm c phiu Pier 1 cng ging nh nm tin vo ni khng sinh li.

178 -
Thay vo , vo qu 3 nm 2005, ch mt nm sau khi bt u mua c phiu Pier 1, ng gim khon u t ca Berkshire vo c phiu ny. Trong qu , ng bn i 4,71 triu c phiu. Khi , gi c phiu Pier 1 nm trong khong 11 USD v 14,5 USD mt c phiu. iu ny c ngha l Berkshire c th thua l t nht 20 triu USD t s c phiu m h bn i. Mc d 20 triu USD ch l s thay i khng c ngha g i vi Berkshire, nhng Buffett c th khng hi lng. Berkshire tip tc gim phn nm gi Pier 1 v khng cn s hu bt k mt c phiu Pier 1 no na. Gn y nht, Pier 1 c gi ch cn 1 con s. Nh ni phn trc, khng hiu ti sao Buffett li mua Pier 1. Cng khng r cui cng iu g thuyt phc ng t b v bn i tt c c phiu ny. Tuy nhin, r rng Pier 1 l mt trong nhng sai lm him hoi ca Buffett. Cui cng, n l mt khon u t thua l ca Berkshire v c ng ca mnh.
I KHI CHANH CH L CHANH(33)

Cng nh mi ngi trong chng ta, Buffett rt ght phm sai lm. Tuy nhin, khng ging nhng ngi khc, ng c bit ti thc s trong vic lm nc chanh t qu chanh. Khi Salomon Inc. tin n b vc v, Buffett nhy vo can thip v cu c cng ty. Khi General Re bt u gy tht vng, Buffett tin hnh chn chnh b my qun l a cng ty tr li ng con ng ca n. Ngy nay, General Re dng nh bin chuyn tt. Thm ch NetJets sau nhiu nm vt ln cui cng cng th hin l mt s thnh cng rc r. n gin l Buffett khng bao gi chu u hng mt cch d dng trc nhng cng ty ny. Trong s nhng hng mc u t rc ri m chng ta xem
(33) Nguyn vn: Sometimes a lemon is just a lemon.

179
xt trong chng ny, Pier 1 l v xng xu nht. Buffett bt u bn ph gi c phiu ny sm sau khi ng mua chng. C iu g thuyt phc ng rng Pier 1 khng ng ng nm gi lu di. Tt nhin, Buffett khng phi i lu rt lui trong v ny. Tuy ng v cc c ng Berkshire mt tin, nhng t nht ng cng nhanh chng nhn ra sai lm ca mnh v thot khi n mt cch nhanh chng v hp l.
TM TT CHNG 6
Buffett thc hin nhiu quyt nh u t xut sc qua nhiu nm kinh doanh Berkshire, nhng lch s u t ca ng khng tuyt i hon ho. Tuy nhin, c th mt nhiu nm khm ph liu mt khon u t c th no l mt quyt nh thng minh hay ch l mt sai lm km may mn. Nu u t di hn, bn ng vi khui sm-banh ch v mt khon u t mi y ngay lp tc tng vt. Tng t, cng khng nn tht vng nu n nhanh chng tr nn km i. Nu doanh nghip khe mnh, n s c nhiu c hi tt hi phc v mang li li nhun cho bn. Buffett khng thch tham gia vo hot ng qun l thng nht, nhng ng sn sng lm nhng iu cn thit bo v c ng ca mnh. V d r rng nht l khi ng m nhim chc v gim c iu hnh ca Salomon Inc. vo nm 1991. S can thip ca Buffett cu Salomon, v Berkshire kim c khon li nhun kh ln khi cui cng Salomon c bn li cho Travelers Group. Nu bn s hu c phiu ca mt cng ty gp kh khn, khon u t ca bn c th mang li hiu

180 -
qu tt hn nu c mt hoc nhiu nh u t nng ng sn sng m nhim v tr qun l v cng c hot ng. Buffett khng thch ti tr cho cc v thu mua cng ty bng c phiu, nhng ng Berkshire tr 22 t USD cho General Re vo nm 1998 va bng tin mt, va c phiu. Trc tin, v thu mua ny trng c v qu d dng, tng gn gp ba lng tin t do ca Berkshire. Nhng General Re khng ngng gnh chu nhng khon thua l t hot ng bo him. Buffett sm pht hin ra s bt thng v cc vn v k ton vi cc hp ng chng khon phi sinh. General Re thm ch cn b vng vo mt s vn php l, bao gm v AIG s dng cc hp ng ti bo him ch bin cc khon thu nhp. Thm ch khi cc vn ca General Re cui cng c v cng tri qua, nhng chc chn Buffett s thch mi vic din tin mt cch tri chy hn. Vic thu mua cng ty c th v cng ri ro. Ngi thu mua nn lun nh cm t ting Latin caveat emptor (ngi mua t chu trch nhim kim tra mn hng mnh mua). Hy cn thn nu bn s hu c phiu ca mt cng ty c thi quen ti tr cho cc v thu mua bng c phiu thay v tin mt. Cng nm 1998, Berkshire mua NetJets tr bng tin mt ln c phiu. Mc tng trng doanh s ngay t u rt n tng, nhng NetJets khng ngng bo co l trong nhiu nm. Buffett v gim c iu hnh Rich Santulli quyt tm m rng hot ng sang chu u, nhng chi ph cao hn d kin. H phi mt 8 nm bnh n mi th trc khi cng ty c th kim c khon li nhun khim tn. Bn nn trnh cc

181
doanh nghip thm dng vn tr phi h c nhng li th r rng so vi i th cnh tranh, nh nhng ro cn gia nhp th trng khng th xm phm hoc s hp lc vi cc i tc kh c th b sao chp. Pier 1 Imports l mt nh bn l g c nim yt. N tri qua s tng trng mnh m trc nm 2004. Berkshire bt u mua li c phiu ph thng sau khi Pier 1 bo co nhng kt qu ti chnh ng tht vng v c phiu ri b nh gi ca n. Khng may l hot ng kinh doanh tip tc sa st. Ch hn mt nm sau khi mua Pier 1, Berkshire bt u loi b c phiu ny. Nu ch v c phiu ca mt cng ty tng trng mnh ang lao dc, bn cng khng nht thit phi mua.
7
S CAI QUN V NGI K NGHIP BUFFETT
Cc gim c t c lp nht dng nh l nhng ngi c thu nhp ch yu t ph qun l do ngi gh hi ng qun tr (v cng l nhng ngi mong c c vo cc hi ng qun tr ca cc cng ty khc, qua m thu nhp ca h tng thm). Tuy nhin, y chnh l nhng thnh vin hi ng qun tr c xem l c lp nht.
c nh u t thng tin rng Warren Buffett l ngi lun bo v quyn li ca c ng. ng thng xuyn ch trch gay gt nhng gim c iu hnh v cc nh qun l ch quan tm n vic lm giu cho bn thn h, thay v lm nhng iu tt nht cho c ng. Tuy khng ai c th co buc mt cch hp l Buffett cng lm nh th, nhng cc nh ph bnh cho rng quyn cai qun v k hoch tm ngi ngi k nhim ca Buffett cn rt nhiu iu ng bn. Vic cai qun v la chn ngi k nhim lun l hai trong s nhng vn sng cn ca cc doanh nghip v chng tr thnh u tin s mt sau khi mt s v b bi doanh nghip c a ln

184 -
trang nht ca cc bo trong thi gian gn y. Tyco International tng c iu hnh bi mt gim c iu hnh lun ngh n vic cp ti sn ca cng ty trong khi cc thnh vin hi ng qun tr khc hoc khng bit iu g ang din ra, hoc lm ng. Enron, Worldcom, Adelphia v mt s cng ty khc b tan v mt phn v nhng thng l qun tr km ci, h cho php gim c iu hnh qu nhiu quyn hn nhng qu t s gim st. Nh u t hin ang ku go i hi hi ng qun tr phi c lp hn v c trch nhim hn. Cc nh lm lut nhanh chng tr li bng nhng quy nh mi hn. Cai qun khng phi l vn ln i vi mt doanh nghip nh, c s hu v iu hnh bi mt ngi ch duy nht. Xt cho cng, nu mt ngi ch s hu duy nht lm gim c iu hnh th ng y ch lm hi mnh nu ng ly tin t ngn ko ca mnh, hoc ra nhng quyt nh khng khn ngoan. Nhng s vic thay i hon ton khi mt cng ty tr nn thuc quyn s hu ca cng chng. Thc t, vn cai qun doanh nghip pht sinh t vic phn chia quyn s hu v quyn kim sot trong cc cng ty i chng. Nu v gim c iu hnh s hu mt na s c phiu v bin th 1.000.000 USD th hnh vi n cp ny lm ng ta mt i 500.000 USD. Nhng nu ng ta ch s hu 1% s c phiu, th vic n cp 1.000.000 USD ch lm ng ta mt 10.000 USD m thi. Phn cn li c ly t ti ca nhng c ng khc. Cc cng ty i chng thng c iu hnh bi nhng nh qun l chuyn nghip, l ngi c hi ng qun tr tuyn dng bn thn hi ng qun tr chnh l nhng c ng c bu. Hi ng qun tr v b my iu hnh c y quyn lm nhng iu

185
tt nht cho c ng. H c ngha v phi t quyn li ca c ng ln trc quyn li ca bn thn. iu ny thng ng ngha vi vic ra nhng quyt nh gip ti a ha ti sn ca c ng. iu ny nghe kh n gin, nhng s vic khng phi lc no cng din ra thun li. Ngay c khi h l nhng ngi trung thc v thng thn, hi ng qun tr i khi cm thy mt mc trch nhim no vi gim c iu hnh. Gim c iu hnh thm ch c th l ngi chu trch nhim a h vo hi ng qun tr trc . Vn ny sinh khi hi ng qun tr thng nghe theo gim c iu hnh hn l mun ca c ng. Khi iu ny xy ra, hi ng qun tr c th s n trnh trch nhim ca mnh. Do quyn s hu ca nhng cng ty i chng b phn tn rng nhng mng nn c rt t nu khng mun ni l khng c ng no c sc mnh gim st hi ng qun tr v b my qun l mt cch ph hp. Nu khon u t ca bn vo mt cng ty ch c gi tr vi ngn -la v ch chim mt phn nh trong tng ti sn rng ca bn, th bn s chng dnh nhiu thi gian, cng sc v tin bc m bo rng nh qun l s phi lm nhng iu tt nht cho bn v tt c nhng ch s hu khc. Ngoi ra, cng vic ny chnh l trch nhim ca hi ng qun tr i vi bn. Bn v tt c nhng c ng khc da vo hi ng qun tr thc hin cng vic gim st gip bn. Trch nhim ca hi ng qun tr l kim sot v m bo rng mi hot ng qun l u v li ch ca c ng. Ngoi ra, quy m ln, bn c th gim ri ro do gp phi nhng nh qun l ti t bng cch a dng ha danh mc u t ca bn.

186 -
TNH C LP CA HI NG QUN TR
ngn nga nhng vn ny, nhng ngi ng h hot ng qun tr doanh nghip tt l lun rng cc cng ty phi c mt lot cc thnh vin hi ng qun tr c lp v gi vai tr thc s quan yu. Tnh c lp ca hi ng qun tr thm ch tr thnh mt vn ln y ban Chng khon M. Di thi Ch tch William Donaldson, y ban Chng khon c gng thng qua mt nguyn tc i hi t nht 75% thnh vin hi ng qun tr ca mt qu tng h - bao gm c v tr ch tch phi l thnh vin c lp. Cho n nay xut ny vn cha c thng qua. Tuy vic t ra mt con s c th nghe c v khi hi, nhng nhiu chuyn gia v qun tr doanh nghip tin rng khi xem xt cc tp on i chng, s lng thnh vin hi ng qun tr cng ln v mc c lp ca h cng cao th hiu qu qun l doanh nghip cng tt. Cc chuyn gia ny lp lun: cc thnh vin hi ng qun tr c lp thng c khuynh hng hnh ng v li ch ca c ng hn cc thnh vin khng c lp. V d, h tin nhng thnh vin c lp c th p dng vic gim st ph hp, nh ngn cng ty trong vic tr lng qu cao cho gim c iu hnh, hoc chi tiu phung ph vo nhng chng trnh bng lc chng mang li ch li g cho c ng. Ngoi ra, cc thnh vin c lp c th xem xt k lng nhng s phi hp kinh doanh c xut nh cc v sp nhp hoc thu mua. H thng xem xt phng n xut mt cch khch quan hn. V c l quan trng nht l h c th t vn i vi nhng thng l k ton qu mp m. Tt nhin, c v s v d v cc tp on c iu hnh rt

187
tt m khng cn n mt hi ng qun tr c lp. Cng c v s nhng v d v cc hi ng qun tr c lp nhng khng ngn chn c tnh trng cng ty lm vo rc ri. Hn na, nghin cu trong lnh vc ny li c bit khng c tnh cht kt lun. Khi xem xt vn , hai nh kinh t Sanjai Bhagat v Bernard Black kt lun: Khng c bng chng thuyt phc no cho thy tnh c lp cao hn ca hi ng qun tr s to ra li nhun ln hn hoc tng trng nhanh hn c. C th, khng c bng chng thc nghim no ng h nhng xut cho rng cc cng ty nn c hi ng qun tr vi thnh vin c lp chim a s, cn nhng thnh vin khc c th l ngi bn trong cng ty. Tri li, c mt s bng chng cho thy cc cng ty c thnh vin hi ng qun tr c lp chim a s li to ra t li nhun hn nhng cng ty khc. Nghin cu cng cho thy mi tng quan gia hiu qu hot ng ca c phiu v s c lp ca hi ng qun tr tt nht ch nn mc va phi. Tuy nhin, cc nh quan st hot ng qun tr doanh nghip khng nh nhng vn nghim trng nh s gian ln k ton thng t xy ra trong cc cng ty c hi ng qun tr thc s c lp. Cc chuyn gia v qun tr doanh nghip cng l lun rng v tr gim c iu hnh v ch tch hi ng qun tr nn c tch ri v phn bit r rng. H ni: vic mt ngi nm gi c hai v tr l mt sai lm. Xt cho cng, gim c iu hnh phi bo co cho hi ng qun tr, v nu ng y cng l ngi lnh o nhm m ng phi bo co th y qu khng phi l mt kin hay. Ngoi ra, cc chuyn gia ni iu quan trng l cc thnh vin hi ng qun tr cn phi t chc mt s cuc hp nh k m khng c s tham gia ca gim c iu hnh. H cho rng cc cuc tho lun thng ci m v trung thc hn khi khng c gim c iu hnh.

188 -
iu ny c bit quan trng khi mc ch ca cuc hp l nh gi hiu qu ca gim c iu hnh, hoc quyt nh mc lng thng ca ng y. Nhng ngi ng h quan im hot ng qun tr doanh nghip hiu qu (good corporate governance) rt ngn ngi trong vic ng du bo chng ca h cho trng hp ca Berkshire Hathaway, mt cng ty m Buffett va l gim c iu hnh va l ch tch hi ng qun tr trong nhiu thp nin qua. Hn na, trong gn nh ton b lch s ca mnh, hi ng qun tr ca Berkshire cha bao gi c tnh c lp. Tuy mt vi ngi cho rng ngy nay hi ng qun tr ca Berkshire c lp hn trc, nhng nh th vn cha . Mt hi ng qun tr c lp phi c cc thnh vin c lp chim a s. Theo nh ngha ca Hi ng cc nh u t l t chc (CII Council of Institutional Investors), mt thnh vin c lp l ngi khng c quan h c bit v ngh nghip, gia nh hoc ti chnh vi cng ty, vi ch tch hi ng qun tr, gim c iu hnh hoc nhng gim c khc trong phm vi lnh o ca mnh. Quan trng nht, theo CII, l mt thnh vin khng th c xem l c lp nu trong vng 5 nm trc , ngi thn ca h tng c cng ty tuyn dng hoc lm n vi cng ty. Tnh c lp thc s l mt iu l tng khng th no t c. Xt cho cng, cc cng ty u mun v cn c cc nh qun l c nng lc. iu ny ng ngha vi vic h s tuyn hoc hp tc vi nhng nh qun l cp cao c kinh nghim. Nhiu kh nng l nhng c nhn nh th c quen bit ln nhau. Thm ch h c th tng lm n vi nhau trong qu kh. Tuy nhin, d cho vic to ra

189
mt hi ng qun tr thc s c lp gn nh bt kh thi, cc chuyn gia v qun tr doanh nghip vn yu cu cc tp on t nht cng nn c gng duy tr s c lp ti thiu. Tuy nhin, cho n rt gn y, Berkshire Hathaway vn cha chng minh c cc thnh vin hi ng qun tr ca h l c lp t nht l khng cn theo nhng tiu chun kht khe do nhng t chc nh CII t ra. D vy, c ng ca Berkshire Hathaway vn khng phn nn g v iu ny. C phiu ca h mang li kt qu tuyt vi trong nhiu thp nin qua. Tuy nhin, cn phi ni rng Buffett v cng ty ca ng ang pht l mt trong nhng tiu ch quan trng nht trong hot ng qun tr doanh nghip t nht l theo quan im ca nhng ngi c gi l chuyn gia. Khong nm 2002, hi ng qun tr ca Berkshire ch gm by c nhn. Ba ngi c h Buffett gm Ch tch kim Gim c iu hnh Warren, v ng Susan, v con trai Howard. Ph Ch tch Charles Munger cng ngi trong hi ng qun tr. Ngoi ra cn c Ronald Olson, mt i tc trong cng ty lut Munger, Tolles & Olson mt cng ty chuyn t vn lut cho Berkshire. Ch tch ca Level 3 Communications Walter Scott, Jr., cng l mt thnh vin hi ng qun tr ca Berkshire. ng cng c mt khon u t ln cng vi Berkshire vo cng ty MidAmerican Energy Holdings. Ngi cui cng trong hi ng qun tr l Malcolm Chace, ch tch ca BankRI. ng l thnh vin gia nh s hu nh my dt m Buffett mua li nm 1962. y l giao dch dn n s thnh lp ca Berkshire Hathaway ngy nay. Scott v Chace l nhng thnh vin duy nht trong hi ng qun tr ca Berkshire c th gy ra mt vi tranh ci khi xt n tnh c lp. Chng hn, trong trng hp ca Scott, c th bn phi m rng nh ngha c lp thm mt cht.

190 -
Tuy nhin, Buffett khng quan tm nhiu n cch CII nh ngha tnh c lp. ng trnh by rt hay trong bo co thng nin nm 2004 ca Berkshire nh sau: Cc thnh vin t c lp nht thng l nhng ngi nhn c phn ln thu nhp quan trng ca mnh t khon th lao qun l vi t cch l thnh vin hi ng qun tr. Nhng y chnh l nhng thnh vin hi ng qun tr c xem l c lp nht. Buffett tip tc gii thch rng nhng thnh vin c lp nh th c th ra nhng quyt nh c li cho bn thn h vi chi ph c ng phi gnh chu. V d, mt thnh vin c lp nhn c phn ln thu nhp ca mnh t s phc v trong hi ng qun tr c th phn i vic bn cng ty vi gi tr cao nht nu giao dch ny c th lm mt v tr ca mnh cng vi nhng khon ph i km vi n. Nhng Buffett ch thch cc thnh vin hi ng qun tr c nhng khon u t ln vo cng ty bi suy ngh ca h ging suy ngh ca mt c ng hn. Ni cch khc, ng mun c nhng thnh vin c thc cht trong hot ng ca cng ty. ng cng mun cc thnh vin hiu r cng ty v c kh nng ng gp nhng kin quan trng trong cc cuc hp ca hi ng qun tr, bt k h c p ng c nh ngha v tnh c lp m mt s chuyn gia t t ra hay khng. Tuy Buffett c th ng trong cch ngh ca ng, nhng cn phi ni rng nhng vic ang xy ra Berkshire ngy nay rt khc so vi vi nm ngn ngi trc y. y khng phi l do Buffett bt ng nhn thy nh sng v khm ph ra nhu cu cn phi c hot ng qun tr doanh nghip hiu qu hn Berkshire. V d nhin khng phi v ng kt lun rng nhng tiu chun ca CII l chnh xc hn ca ng. Thay vo , nm 2003 S Giao dch Chng khon New York (NYSE New York Stock Exchange) t ra nhng quy

191
nh cho tt c cc cng ty nim yt bao gm c Berkshire. C th, iu 303A trong Cm nang Cng ty Nim yt ca NYSE quy nh rng a s thnh vin hi ng qun tr phi l ngi c lp. Quy nh ca NYSE trong vic xy dng tnh c lp khng qu cht ch nh CII xut, nhng cng gn nh th. Cc quy nh mi ny buc Berkshire v nhiu cng ty nim yt trn sn NYSE phi thay i mnh m cu trc hi ng qun tr ca mnh. Trc quy nh mi, Berkshire gia tng s lng thnh vin hi ng qun tr ca mnh ln thnh 11. ng bun l Susan Buffett, mt thnh vin hi ng qun tr, qua i vo thng 7 nm 2004; Malcolm Chace cng quyt nh rt lui khi hi ng qun tr Berkshire vo nm 2007. Nm thnh vin cn li ca hi ng qun tr 2002 vn tip tc ti v. Ngi giu nht nc M, Bill Gates ca tp on danh ting Microsoft l thnh vin th su y th v. Tt nhin, Gates v Buffett trc xc lp mt tnh bn ni ting. Thm ch bn c th ni h l nhng thnh vin ca hip hi nhng ngi ngng m ln nhau bi h thng ni rt tt v nhau. C hai u l nhng ngi thch chi bi bridge v thng xuyn gp nhau. Nhng khng c g th hin r rng hn s ngng m m Buffett dnh cho Gates bng quyt nh hin 31 t USD ti sn ca mnh cho qu Bill & Melinda Gates, mt c ch cao thng v bc i vt trn tt c mi tiu chun o c. Nhng n cng a ra nh sng bn cht ca mi quan h khin nhng ngi ku gi nng cao tnh c lp ca hi ng qun tr cm thy ht sc kh chu. D h c lo ngi i na th c th vn cng bng khi ni Bill Gates hon ton ph hp vi cc quy nh ca NYSE v tnh c lp ca mt thnh vin hi ng qun tr, nh Berkshire thng l lun trong cc bo co thng nin ca h.

192 -
Susan Decker, ch tch ca Yahoo!, l thnh vin mi nht v tr nht trong hi ng qun tr Berkshire. Th v thay, ngay sau khi Decker c cng b s tr thnh thnh vin ca Berkshire, tin n lan truyn rng Microsoft quan tm n vic mua li Yahoo!. Decker c chn thay cho Malcolm Chace. Chace, lc 72 tui, ngh Berkshire thay th mnh bng mt ngi tr hn. Nhng n hm nay, hi ng qun tr ca Berkshire vn c su ngi ln tui hn Chace, tt nhin trong c c Warren Buffett. Berkshire tuyn b trong h s np y ban Chng khon rng 7 trong s 11 thnh vin hi ng qun tr l c lp, Scott nm trong nhm ny, mc d ng vn l thnh vin ca MidAmerican Energy Holdings. Tuy nhin, nhng ngi ch trng hot ng qun tr doanh nghip hiu qu tha nhn cu trc hin nay ca Berkshire l mt s ci thin rt ln so vi s thiu c lp ch vi nm trc . D h c nh ngha c lp l th no i na, h cng phi cng nhn hi ng qun tr ca Berkshire ngy nay c lp hn bao gi ht. y l mt im quan trng khc cn suy ngm: tt c cc thnh vin hi ng qun tr i hi phi c mt lng vn ng k u t vo Berkshire. Mc d t ng k khng c xc nh r rng, nhng hn Buffett ang ngh n gi tr tuyt i ch khng phi t l tng i. V d, khon u t ca Bill Gates vo Berkshire gn y c c tnh tr gi khong 500 triu USD. Mc ny thc s t tiu chun ca bt c quy nh no, mc d ch tng trng cho khng n 1% gi tr ti sn rng ca Gates. Nhng thay i gn y trong phng hp hi ng qun tr ca Berkshire khng phi l duy nht. Spencer Stuart, mt cng ty vic

193
lm ln chuyn gip cc tp on tm kim thnh vin hi ng qun tr nng lc ni rng h nhn thy mt khuynh hng chung hng n tnh c lp cao hn trong hi ng qun tr. Phn ln khuynh hng ny l phn ng li nhng v b bi doanh nghip, dn n th quy nh mi, bao gm o lut SarbanesOxley nm 2002 v nhng quy nh nu phn trc ca NYSE. Th v thay, Spencer Stuart cng bo co: gn 80% cc cng ty S&P 500 t ra tui bt buc ngh hu cho cc thnh vin hi ng qun tr, thng l 70. Tuy nhin, do thiu ht cc thnh vin c lp c phm cht v iu kin nn mt s cng ty gia tng tui bt buc ngh hu ln hn 72 tui. Mt s chuyn gia v qun tr doanh nghip ng h quy nh v tui ngh hu. H l lun rng quy nh bt buc s gip ngn chn cc thnh vin hi ng qun tr bm gh qu lu v buc cng ty phi tm kim nhng ngi mi c kh nng mang li nhng gc nhn khc bit v tng mi m vo phng hp hi ng qun tr. Tuy nhin, tht khi hi khi cc cng ty ty tin a ra mt tui ngh hu lm mt s thnh vin hi ng qun tr tuy c tui nhng vn cn rt nng ng v c gi tr buc phi rt lui. Nhiu ngi vn mn tip cho n tui 80, thm ch 90. Vic nh ra tui ngh hu ca tng thnh vin hi ng qun tr s c ngha hn vic n nh mt tui ngh hu no . Berkshire khng c tui ngh hu bt buc. Thc ra, so vi hu ht cc tp on ln khc M, tui qu cao ca nhiu thnh vin hi ng qun tr l iu ht sc khng bnh thng. Thm ch vi vic Decker thay th Chace, a s thnh vin hi ng qun tr ca Berkshire vn ln hn 70 tui. Vic ny hon ton khng c ngha l

194 -
Berkshire ang gy hi cho c ng. Tuy nhin, vic ph thuc nng n vo nhng c nhn c kinh nghim lnh o v iu hnh l iu khng bnh thng theo cc tiu chun ngy nay.
NGI K NHIM BUFFETT

Warren Buffett l ngi khim tn, nhng ng cng l mt ngi sao sng. Cc cuc hp thng nin ca cng ty din ra nh nhng ba tic bn b thn mt. C ng khng ngi di chuyn nhng qung ng rt xa ch gp thn tng ca mnh. H nh nut ly tng li ng ni. H vy quanh ng hy vng c bt tay ng, c ng tng ch k, hoc c chp hnh vi ng. Mt s ngi ch mun cm n ng v chnh ng gip h tr nn cc k giu c. D nhin, Buffett xng ng vi tt c s khen tng c phn tng bc y. ng thc s ng c tn vinh v to ra mt s lng ln cc nh triu ph M. Hy nhn Hnh 7.1 v bn s hiu ti sao cc nh u t ca ng li yu thch ng n vy. Ngoi tr thi gian kh khn trong giai on bng n v bong bng cng ngh cui thp k 1990 v u nm 2000, gi c phiu Berkshire nm trn mt qu o tng kh n nh. Thc ra, trong thi gian 20 nm tnh n nm 2006, c phiu tng gi khong 40 ln. iu ny c ngha l mt khon u t tr gi 25.000 USD lc y s l 1 triu USD 20 nm sau. Thm ch hc ph i hc cng khng th tng nhanh nh gi ca c phiu ny. i khi Buffett ln ting ph phn nhng ngi nhm ln vic mua c phiu ca Berkshire l mua c phiu ca ng. Nhng trong suy ngh ca nhiu nh u t, Berkshire v Buffett l mt. Buffett

195
Hnh 7.1: Biu gi c phiu ca Berkshire Hathaway (ngun: Telemet America)
khng tn thnh, nhng cc nh u t v gii truyn thng cng khng sai khi ngh nh th. Xt cho cng, Buffett iu hnh Berkshire. ng cng tng ni rng gn 99% gi tr ti sn rng ca ng c u t vo c phiu ca Berkshire. Do Buffett l cha kha dn n thnh cng ca cng ty, nn tht d hiu khi gii truyn thng i khi dng t Buffett v Berkshire nh mt s thay th ln nhau. Cng d hiu khi cc c ng ca Berkshire lo lng v tng lai ca cng ty khi Buffett ang bc vo tui 80. Tuy ng tuyn b sc khe ca mnh rt tt (theo ng l nh ch n vi hamburger v Cherry Coke), mi ngi u bit rng thi gian khng ch mt ai c.

196 -
Nhiu nh u t cm thy rt kh tng tng ra mt Berkshire khng c Buffett. Nhng mi nm tri qua, vn k nhim ngy cng tr nn thc bch hn. Buffett c vai tr v tm nh hng ln n mc kh tm c ngi no c th thay th ng mt cch hon chnh. Nh u t u mun bit ai s iu hnh Berkshire khi Buffett khng cn na. Nhiu nm qua, Buffett v Berkshire u khng ni g n k hoch k nhim. Nhng li mt ln na, S Giao dch Chng khon New York (NYSE) buc Buffett ngh n iu ny. Mc 303A trong Cm nang Cng ty Nim yt ca NYSE quy nh cc cng ty phi c chnh sch lin quan n vic k nhim trong trng hp khn cp hoc v hu ca gim c iu hnh. Ngy nay, Berkshire Hathaway c nhng hng dn rt r rng v hot ng qun tr doanh nghip, bao gm c vic hoch nh ngi k nhim. Theo nhng hng dn ny, Buffett thng xuyn tho lun k hoch k nhim vi hi ng qun tr v a ra nhng tin c cho ngi c kh nng thay th ng trong trng hp ng khng cn kh nng hon thnh trch nhim CEO(34) ca mnh. Nhng hng dn ny cng ni rng hi ng qun tr cn thng xuyn nh gi nhng im mnh v im yu ca mt s gim c ang lm vic ti Berkshire, nhng ngi c kh nng k nhim Buffett trong trng hp ng qua i hoc mt kh nng iu hnh. Th gi c ng nm 2005 ca Buffett cn i xa hn th. Trong , ng ni: Berkshire c ba nh qun l kh tr v iu kin c th m nhn v tr gim c iu hnh. Hi ng qun tr ca Berkshire nh gi tng ngi trong s h v nht tr quyt nh ngi s k nhim ng ngay lp tc nu cn. Tuy nhin, hi ng
(34) CEO - Chief Executive Officer: Gim c iu hnh.

197
qun tr c th thay i nh bt c lc no, nhng t nht c ng cng bit rng c mt k hoch c th cho vic ny. Vic on ai s tr thnh mt Buffett tip theo ca Berkshire tr thnh mt cuc vn ng ni phng khch. Cc nh phn tch, bo ch v c ng Berkshire c nhng bo co thng nin ca Berkshire mt cch cn thn, t m tm kim manh mi. Buffett c thi quen khen ngi cc nh qun l ca mnh trong th gi c ng. Cc nh u t tm kim nhng c nhn c nu tn nhiu ln nht trong nhng l th ny. H cng lu n c nhng ngi khng cn c nu tn na. Ajit Jain l mt ci tn thng xuyn xut hin. Trong nhiu nm qua, Jain iu hnh cng ty bo him National Indemnity ca Berkshire. Gn y, ng nm quyn kim sot hot ng y rc ri ca nhm cng ty ti bo him ca Berkshire Hathaway. Joe Brandon v Tad Montross cng thng xuyn c nu tn. Buffett khen ngi h v cng lao xoay chuyn tnh th kh khn cng ty con General Re. Mc d Buffett thch mt ngi no tr tui hn, nhng Tony Nicely ca GEICO cng l ngi thng xuyn c nu tn. Th gi c ng nm 2005 ca Buffett cng tit l mt k hoch th v khc. Trong vai tr gim c iu hnh, Buffett a ra nhng quyt nh kinh doanh ln nhng quyt nh u t. Nhng ng ni rng cha c mt ngi no khc c kinh nghim an xen c th cm thy thoi mi khi ra nhng quyt nh kinh doanh ln quyt nh u t nh ti. Kt qu l ngi thay th ng s ch tp trung vo kinh doanh, cn cc quyt nh u t s do mt ngi khc thc hin, ty v gim c iu hnh mi la chn. Ngi s l ai? Trong nhiu nm, nhng ngi khn ngoan u t cc vo Lou Simpson GEICO. Buffett khen ngi Simpson v vic a ra hu

198 -
ht cc quyt nh u t ca Berkshire: Lou l ngi chc chn c a vo Nh Danh vng(35) dnh cho cc nh u t v i. Nhng Simpson v sau khng phi l mt la chn sng gi na. Buffett ni r iu ny ch hai nm sau : Lou l nh u t u t vi b dy thnh tch trong vic qun l danh mc u t mt cch xut sc. Nhng ng y ch nh hn ti su tui m thi. Nu ti qua i, ng y cng ch thay th hon ho trong mt thi gian rt ngn. Tuy nhin, trong di hn chng ti cn mt cu tr li khc. Buffett tip tc gii thch rng ng c th tuyn thm vi ng vin tr v hun luyn h nhn ly trng trch ca ng. ng ang tm kim mt ngi m bn nng c th nhn din v trnh c nhng ri ro nghim trng, bao gm c nhng ri ro cha bao gi gp trc y. ng vin thnh cng cn phi th hin t duy c lp, s n nh v cm xc v s thu hiu su sc hnh vi ca con ngi v ca t chc. Yu cu tuyn dng ca Buffett lm cho hng ngn ngi ti tp gi h s d tuyn tr thnh mt Buffett tip theo, v c nh u t v i nht th gii hun luyn ri cui cng nhn ly cng vic t tay ng. Khng ai bit r ngi k v Buffett l ai, nhng hi ng qun tr chun b sn ngi sn sng m nhn trng trch trong trng hp cn thit. Berkshire cng ang trin khai cc k hoch tm kim v hun luyn mt gim c u t. Ngoi ra, Buffett ni: hi ng qun tr sn sng hnh ng nu nng lc tinh thn ca ng bt u suy gim thm ch bn thn ng cng c th khng nhn ra iu . Buffett trn an c ng ca mnh rng hi ng qun tr ca Berkshire sn sng ui ng khi cn thit. ng cng ang v v h: Berkshire thi hu Buffett cng s lnh mnh v c qun l tt t nht nh hin nay.
(35) Hall of Fame.

199
TM TT CHNG 7
Cc tp on c cc thnh vin hi ng qun tr c lp chim a s thng t xy ra x-cng-an. Tuy nhin, nhiu nghin cu cho thy khng c mi lin h no gia c cu hi ng qun tr v din bin gi c phiu. Nu bn lo ngi rng bn s nm gi nhng c phiu nh ca Enron trong danh mc u t ca mnh th hy trnh xa nhng cng ty c hi ng qun tr thiu s c lp. Nu bn quan tm nhiu hn n vic to ra li nhun cao trong di hn, s c lp ca hi ng qun tr khng nht thit l yu t chnh trong quyt nh mua c phiu ca bn. Qua nhiu thp k, hi ng qun tr ca Berkshire khng c tnh c lp. Nhng Berkshire l mt trong nhng c phiu c hiu qu cao nht trn th trng. Hi ng qun tr ca Berkshire hin nay c lp hn trc rt nhiu, nhng mt s chuyn gia v qun tr doanh nghip cho rng nh vy vn cha . Buffett c nhng chun mc o c rt cao. Nhng khng phi tt c cc tp on khc u c iu hnh bi nhng CEO c tnh cch nh Buffett. C ng ca Berkshire khng cn thit phi bn tm nhiu n vn qun tr doanh nghip, nhng i vi nhng cng ty khc, y l mt s lo ngi su sc. Nhng ngi ng h hot ng qun tr doanh nghip tt lun i hi s thnh vin hi ng qun tr c lp phi chim a s. H khng c c quan h ngh nghip, gia nh hay ti chnh vi cng ty, gim c iu hnh v nhng nhn s iu hnh khc theo ngha c th gy nh hng n cc quyt nh

200 -
qun tr. Buffett khng ng tnh vi iu ny. ng ni rng mt thnh vin c lp thc s l ngi suy ngh nh mt c ng v c cam kt ti chnh ng k trong cng ty. Hn na, thu nhp m h kim c t cc khon ph tr cho hi ng qun tr ch nn l mt phn rt nh trong tng thu nhp ca h. Hy c bn y quyn xem mi thnh vin hi ng qun tr nm gi bao nhiu c phiu. Nhng ngi c gi l thnh vin c lp nhng u t rt t vo cng ty s kh c th mang li nhiu gi tr cho cng ty v c ng ca mnh. K hoch k nhim c vai tr c bit quan trng khi s thnh cng ca cng ty ch gn vi mt c nhn duy nht. Qu l chnh ng khi cc nh u t lo lng v tng lai ca Berkshire thi hu Buffett. Nhng Berkshire c mt k hoch k nhim chc chn trong tay. Hy cn thn khi quyt nh u t vo mt cng ty c CEO thuc hng siu sao, tr phi hi ng qun tr c mt k hoch k nhim tht minh bch.
8
KHNG C QUYN CHN MUA C PHIU CHO BUFFETT
Ngi k nhim ti Berkshire c th nhn phn ln lng ca mnh qua quyn chn mua c phiu.
hnh do nhng v b bi v ph sn doanh nghip rm beng trn bo ch nh v Enron v WorldCom m vic chi tr lng thng bng quyn chn mua c phiu tr thnh mt ti tranh lun nng bng. Trn thc t, c rt t v b bi lin quan n quyn chn mua c phiu. Hu ht cc v ny u mang du n ca s gian ln k ton. Nhng cc nh u t v cc nh lm lut li cho rng quyn chn mua c phiu, vn y mc bng lc ca nh qun l ln cao ngt ngng, l biu tng ca lng tham. Warren Buffett l mt trong nhng ngi ch trch mnh m nht ch lng cao bng hu ca cc CEO. cm nhn c s thay i ca ch lng bng dnh cho cc CEO trong nhng nm qua, tt c nhng g bn cn lm l so snh thu nhp ca h vi mc lng trung bnh ca cng nhn.

202 -
James Reda l nh t vn lng bng v qun tr doanh nghip c lp hng u, l tc gi quyn S tay Hi ng Lng bng (Compensation Committee Handbook), mt cm nang c cc gim c mt s tp on ln nht M s dng trong vic xc nh cch thc v cc khon lng phi tr cho cc CEO. Theo Reda, tr li thp nin 1970, mt gim c iu hnh trung bnh c thu nhp cao t 20 n 25 ln mc lng ca mt nhn vin c mc thu nhp trung bnh. Tuy nhin, u thp nin 2000, con s ny vt ln hn 400 ln. Chnh lch xut pht t cc quyn chn mua c phiu v nhng khon tin thng di hn. Rt t c ng phn nn v ch lng bng ca cc CEO khi gi c phiu tng vt thp nin 1990, chng no gi c phiu cn tng mnh. Nhng khi s bng n ca th trng chng khon chm dt v nhng khon li khng l trn s sch chuyn thnh nhng khon l nghim trng, cc nh u t ch mun h lng cc CEO. H c bit kh chu khi cc CEO kim c hng chc triu -la k c khi gi c phiu st gim mnh. Thm ch cc t chc phi li nhun cng khng thot khi phn ng ngc ny. Richard Grasso, CEO ca NYSE (lc by gi l t chc phi li nhun), c xem l ngi hng sau khi nhanh chng a bng giao dch chnh tr li hot ng bnh thng sau v tn cng khng b m mu 11/9. Tuy nhin, sau ng phi hng chu s ch trch nghim trng khi c ngun tin tit l rng ng nhn c mt gi lng bng tr chm tr gi xp x 140 triu USD. Tuy nhin, nh vo quyn chn mua c phiu, mt s ngi khng l hng u trong khu vc doanh nghip cn kim c nhiu hn. Thm ch mt s nh qun l km ci b buc phi ngh vic cng ra i vi nhng khon n b ln n 8, 9 con s.

203
Khng th chi ci rng quyn chn mua c phiu b lm dng nghim trng trong thi k bng n th trng chng khon. Mt s cng ty a nhng khon u i bng c phiu nh cho ko c bit l cc nh qun tr cp iu hnh nh CEO hay CFO(36). Cc cng ty khc hy b cc quyn chn mua c phiu ang tn ti khi gi c phiu st gim v ngay lp tc thay th chng bng nhng quyn chn mi vi mc gi p dng thp hn nhiu mt thng l thng c gi l ti nh gi (repricing). T hn na, mt s cng ty gian di v ngy cp quyn u i. Thay v trung thc v ngy cp quyn thc t, h li chn mt ngy trong qu kh khi gi c phiu mc rt thp v thun li cho h - thng l ny c gi l ghi li ngy (backdating). Tuy nhin, vic ghi li ngy khng b l trong nhiu nm sau khi s bng n chm dt. Trong khi mt s chuyn gia tuyn b rng vic ghi li ngy cp quyn chn ch l mt hnh thc thng hp l khc, cu Ch tch y ban Chng khon Harvey Pitt gi l hnh vi gian ln. Mt s nh bnh lun ku gi cm hon ton vic thng bng quyn chn mua c phiu. Nhng ngi khc, trong c Warren Buffett, th cho rng s bt buc tnh chi ph i vi quyn chn mua c phiu chnh l gii php ph hp cho nhng trng hp li dng quyn hn. Hu ht cc cng ty khng a chi ph ngm ca vic thng c phiu u i vo hng mc chi ph trong thuyt minh thu nhp ca h. l do h khng b bt buc phi lm nh th. Tr li nm 1994 khi Quc hi tranh lun v vn ny, h quyt nh cho cc cng ty t quyt nh. Cng ty c th tnh chi ph i vi c phiu thng dnh cho nhn vin vo thuyt minh thu nhp, hoc h ch cn ghi ch gi tr c tnh ca nhng c phiu u i ny cui trang trong bo co ti chnh. Do vic tnh chi ph i vi
(36) CFO - Chief Financial Officer: Gim c ti chnh.

204 -
c phiu thng s lm gim thu nhp bo co nn khng cn n mt nh khoa hc tn la mi bit c rng cc CEO hay CFO s chn phng n no. hiu r nhng rc ri ca vn ny, trc ht cn phi hiu r quyn chn (option) thc s l g. N thc cht ch l mt loi quyn. C th, n cho ngi s hu quyn (khng phi l ngha v) mua c phiu vi mc gi nh sn mt thi im c th no . Quyn mua c phiu u i nim yt cng c giao dch trn sn chng khon. Bt c nh u t no cng c th mua hoc bn quyn mua c phiu u i. Tuy nhin, quyn mua c phiu thng ca nhn vin khng c chp nhn cho giao dch. Chng c cp cho mt c nhn c th v quyn s hu ca h khng c chuyn i. Quyn mua c phiu thng ca nhn vin cng c ngy ht hn di hn nhiu (10 nm) so vi quyn c giao dch trn sn chng khon. Ai cng ng rng quyn mua c phiu thng dnh cho nhn vin ch c gi tr khi chng c cp. Nhng vn pht sinh khi bn c gng xc nh chnh xc quyn mua c phiu u i c gi tr bao nhiu. l v khng ai bit gi c phiu ca cng ty s tng hay gim v bin thin mc no. Thm ch nu ro cn nh gi ny c th vt qua th vn c s bt ng v thi gian hch ton chi ph cho nhng c phiu u i ny.
QUYN MUA C PHIU U I C TR GI BAO NHIU?

Vi thp k trc, ba hc gi Fischer Black, Myron Scholes v Robert Merton bt tay vo mt cng trnh nghin cu nhm xc

205
nh quyn mua c phiu c tr gi bao nhiu. Tt nhin, gi th trng ca mt quyn mua c php giao dch trn sn chng khon c th tnh c. chnh l mc gi m ngi mua cui cng chp nhn mua n, hoc mc gi m ngi bn cui cng sn sng chp nhn. Nhng cc nh kinh t hc ny mun bit v l thuyt th quyn mua c phiu u i c tr gi bao nhiu. Cng trnh ca h i hi phi hiu c cc thut ton cao cp. Ngc nhin thay, h rt ra c mt cng thc tng t vi li gii cho mt ng thc trao i nhit trong mn vt l. Vi tn gi l M hnh nh gi quyn chn mua Black-Scholes(37), y l mt cng trnh xut sc v nh gi quyn chn mua cc c phiu c php giao dch trn sn chng khon bng tin mt, c giao dch thng xuyn nhng trong nhng qung thi gian tng i ngn. Tuy nhin, cc m hnh nh gi l thuyt nh Black-Scholes khng th p dng mt cch ph hp khi cn nh gi quyn mua c phiu khng c php giao dch v chng cha n hn trong nhiu nm. Hn na, m hnh Black-Scholes i hi phi s dng lch chun tc thi(38) ca c phiu (mt thc o tnh cht d bin thin). Bin s ny rt kh hiu, cha ni n vic c tnh n. Thc ra, i khi cc nh ph bnh co buc mt s tp on c h thp gi tr c tnh ca h i vi bin s ny ti thiu ha gi tr thu c t quyn chn v gim tc ng ca n n thu nhp trong bo co. Cc tp on cng b gi tr tnh ton ca quyn chn mua c phiu u i dnh cho nhn vin ca mnh theo Mu 10-K m h phi np hng nm cho y ban Chng khon. H cng m t cch tnh ton ca mnh. Tuy nhin, cc thuyt minh ny v cng rc ri v kh hiu. V d, Mu 10-K ca Honeywell ni v m hnh Black(37) Black-Scholes option pricing model. (38) Instantaneous standard deviation.

206 -
Scholes, gi nh tnh cht d bin thin, gi lp Monte Carlo, v ng cong li tc ca B Ngn kh M. Nhng chng c iu g c bit bt thng v Honeywell c. Nhng cch m t nh vy c th tm thy trong Mu 10-K ca bt c tp on ln no c pht hnh quyn chn mua c phiu u i ca nhn vin vin. Vn cn ni l vic nh gi quyn mua c phiu u i ca nhn vin l cc k phc tp. D gn nh khng th no tnh ra c gi tr chnh xc ca n, nhng Buffett lp lun trong mt bi x lun trn t Washington Post nm 2002 rng s kh khn trong vic xc nh gi tr ca quyn mua c phiu u i khng th ngn chn chng ta a ra c tnh hp l. ng ch ra rng cc k ton vin c tnh chi ph ca mi th, bao gm c vng i hu dng ca my mc thit b cho mc ch tnh khu hao. Tuy nhin, khu hao khng phi l mt s so snh tng ng thch hp. Khi mt doanh nghip mua ti sn c nh, h bit chnh xc chi ph n tng xu. C th c mt s im khng chc chn v vic chi ph nn c ghi nhn bao nhiu trong tng nm, nhng chng c g mp m v chi ph thc t ca n. Cn vi quyn chn mua c phiu u i, cc cng ty ch n thun phng on chi ph m thi. Khi quyn chn c cp cho nhn vin, chi ph ca n khng th xc nh vi bt c mc chc chn no c. Trn thc t, chi ph thc ca quyn chn khng th tnh cho n vi nm sau, khi nhn vin thc s s dng quyn chn mua c phiu ca mnh. V nu v mt l do no , quyn ny khng c hin thc ha chng hn do gi c phiu khng tng th lc cng khng c chi ph g c! Nhng Buffett lp lun hng hn trong bi x lun trn bo

207
Washington Post rng quyn chn l mt hnh thc chi tin thng, rng l mt khon chi ph v chi ph nn c a vo khi tnh ton thu nhp. Lp lun ny ng cht Buffett c in n n gin, i thng vo vn v rt thuyt phc. Tuy nhin, thc t li phc tp hn nhiu. Hy xem xt v d ny: gi s bn chp nhn cng vic mt cng ty nh c tng lai y ha hn. Mc lng hng nm cho v tr ny l 100.000 USD. Tuy nhin, gim c nhn s gii thch rng do tin mt ca cng ty qu eo hp, cho nn thay v c tr ton b mc , bn s ch c nhn 90.000 USD. Phn cn li bn s c nhn quyn chn mua 1.000 c phiu m gi th trng hin hnh l 20 USD mt c phiu. Ch yu nh cng ca Buffett v cc ng minh ca ng trong vic kin ngh thnh cng Quc hi sa i lut sau khi th trng chng khon suy sp mnh nm 2000, cc quy nh v k ton c thay i. Kt qu l cc cng ty phi c tnh quyn chn mua c phiu thng c tr gi bao nhiu khi chng c cp ra, v h phi ghi nhn y chi ph ca n trong thuyt minh thu nhp khi quyn mua c phiu c thc hin. Vic ch thng bo c tnh gi tr cui trang trong cc bo co thu nhp hin nay l cha t yu cu. Gi s bng cch s dng m hnh Black-Scholes hoc bt c phng php l thuyt no khc, mi c phiu bn c quyn mua trong s 1.000 c phiu c gi 5 USD mt c phiu, kt qu l cng ty phi ghi nhn chi ph 5.000 USD trong bo co li l ca h. Gi s nh bn v tt c nhng nhn vin khc lm vic ct lc v cng ty tr nn rt thnh cng, khi gi c phiu ca cng ty tng vt ln 100 USD mt c phiu ch vi nm sau khi bn bt u

208 -
lm vic v nhn quyn mua c phiu ca mnh. Do quyn mua c phiu u i cho php bn mua vi gi 20 USD mt c phiu nn quyn ny qu l ng ganh t. Khi bn thc thi quyn mua ny, bn phi tr cng ty 20.000 USD v nhn c 1.000 c phiu ph thng. Vi th gi 100 USD mt c phiu, bn c th bn ngay s c phiu va nhn ny vi tng gi tr 100.000 USD. Li nhun trc thu ca bn l 80.000 USD, mt khon n b cho mc lng thp m bn chp nhn khi bc vo cng ty ny. Qu l mt v rt hi, phi khng no? Nhng c mt s vn vi phng php ny. Trc ht, mc chi ph cng ty ghi nhn v mc chi ph thc s ca quyn mua c phiu l hai iu khc nhau. Gi tr kinh t thc s ca cc quyn mua c phiu ny l s chnh lch gia th gi c phiu v mc gi m bn thc s tr. Cng ty cng c th bn 1.000 c phiu ra th trng chng khon cho ngi khc v thu v 100.000 USD, nhng h ch bn cho bn vi gi 20.000 USD. Do , khon li nhun 80.000 USD ca bn chnh l chi ph c hi cho cng ty v tt c nhng c ng khc. Tt nhin, iu ny c b p mt phn bng nhng khon tit kim m cng ty nhn c khi tr lng thp cho bn trong tng y nm. Hn na, thm ch khi tnh n chi ph c hi, khng nht thit phi l chi ph bng tin. Nu cng ty cho bn tri phiu ca B Ngn kh, hoc c phiu c cp php nhng cha pht hnh, th khng c khon tin mt no ri khi cng ty c. Trn thc t, iu ngc li xy ra. Dng tin ca cng ty tng 20.000 USD khi bn thc thi quyn ca mnh. Tuy nhin, nu cng ty phi mua c phiu trn th trng t do vi gi 100 USD mt n v trc khi chuyn cho bn vi gi 20 USD mt n v, th lc h mi thc s cn

209
mt khon tin mt chi, tr gi 80.000 USD. Trong bt c trng hp no, nu gi c phiu tng ln ng k th vic nh gi ca cng ty i vi quyn mua c phiu u i vo thi im c cp c th c c tnh thp i so vi chi ph thc s ca cc quyn mua c phiu u i . Mt vn hon ton khc cng pht sinh nu quyn mua c phiu u i khng bao gi c thc thi. Gi s bn ngh vic sau khi quyn mua ca mnh n hn nhng v mt l do no , bn khng thc hin quyn mua ny. Hoc gi nh bn vn tip tc lm vic nhng cng ty lm n km hiu qu v gi c phiu rt mnh v th quyn mua c phiu ca bn tr nn v gi tr. Mc d cng ty tnh chi ph 5.000 USD khi cp quyn mua ny cho bn, nhng cui cng quyn ny khng lm cng ty tn mt khon no c. Do , c th l lun rng cng ty tit kim c 10.000 USD mt nm v bn ng lm vic vi mc lng 90.000 USD thay v 100.000 USD. Nhng theo cc chun mc k ton hin hnh, cng ty khng th o ngc khon chi ph 5.000 USD ghi nhn. C th trong trng hp ny, mc chi ph m cng ty ghi nhn c c tnh cao hn so vi chi ph thc ca vic cp quyn ny. iu ma mai l khi gi c phiu st gim, chi ph thc ca quyn mua c phiu u i s thp hn chi ph c ghi nhn. Nhng khi gi c phiu tng, chi ph thc s cao hn nhiu. Tuy nhin, khi c phiu tng gi th tt c cc c ng u hng li ch khng ch ring cc nhn vin c cp quyn mua c phiu u i. iu thc s lm nh u t nhc u xy ra khi cc nh lnh o doanh nghip thc thi quyn mua c phiu ca mnh ngay sau khi gi c phiu tng vt v sau bn i ngay trc khi c phiu rt

210 -
gi tr li. y l mt m hnh din ra thng xuyn, lp i lp li trong sut thi k bng n v v ca th trng chng khon cui thp nin 1990 v u thp nin 2000. Cng c nhng ngi kch lit phn i vic s dng quyn mua c phiu u i bi v h tin rng quyn ny mang li ng lc cho nh qun l trong vic lm gi c phiu hoc tin hnh nhng d n y ri ro. V d, cc nh iu hnh c th c tnh giu thng tin xu nhm duy tr quyn mua c phiu u i ca mnh mt cch thun li. Hoc h c th vn dng nhng th thut k ton thc y tng gi c phiu mt cch gi to t nht l cho n khi h thc hin quyn mua bn c phiu v gt hi nhng khon li nhun xu xa v cho mnh.
VN NN THC S NM S LM DNG
Trong v d nu trn, cng ty hch ton ghi nhn chi ph 5.000 USD. Nhng nh chng ta thy, nu gi c phiu tng ln 100 USD th chi ph thc ca quyn mua ny cao hn nhiu. Kinh t gia Burton Malkiel v William Baumol l lun trn t Washington Post nm 2002 rng ngay c khi cng ty c th ghi nhn chi ph chnh xc ca quyn chn mua c phiu khi chng c thc hin, th chng cng khng hp l, bi v gi c phiu cng tng th thu nhp cng cao. iu ny khng phi ni Malkiel v Baumol ng h ghi nhn chi ph i vi quyn mua vo ngy quyn mua c cp. H khng ng h iu . H nhn mnh rng vn nn thc s chnh l vic lm dng quyn mua u i, vn m vic ghi nhn chi ph khng gii quyt c. H by t s quan ngi vic ghi nhn chi ph cho quyn chn mua s ch ngn cn vic s dng chng m thi. Makiel v Baumol ngh s dng quyn mua u i da vo hiu qu cng vic, vn c tnh ton hp l hn.

211
Tng t, cc doanh nhn John Doerr v Frederick Smith lp lun trong mt bi x lun trn t New York Times nm 2002 rng quyn chn mua khng nn c ghi nhn nh mt khon chi ph. H l gii: cc tp on bo co thu nhp trn mi c phiu b pha long(39). Con s ny c tnh ton bng cch chia thu nhp rng theo s c phiu ang lu hnh, vi gi nh rng quyn chn mua c thc thi. Do , ghi nhn chi ph cho quyn chn mua ngoi vic xem chng nh nhng c phiu ang lu hnh s gy ra s tnh trng, lm cho cc bo co thu nhp b sai lch do th hin kt qu thp hn gi tr thc. Doerr v Smith cng lp lun rng vic ghi nhn chi ph i vi quyn chn mua s hn ch vic s dng chng, ng thi lm cho cc tp on kh khn hn trong vic gi nhn ti v cn i li ch ca nhn vin v ca c ng. Tuy nhin, Buffett khng ng h nhng lp lun ny. ng tin vic ghi nhn chi ph cho quyn chn mua c phiu thng s c hiu qu lu di trong vic gii quyt nhiu vn lin quan n s lm dng n, v s hn ch vic s dng chng. Tuy nhin, do Buffett pht biu qu hng hn nn cng ng u t cm nhn rng ng xem thng quyn mua c phiu u i. Nhiu nh u t tin mc tiu thc s ca Buffett l loi b hon ton vic s dng quyn chn mua c phiu thng trong cc doanh nghip. L gim c iu hnh ca mt trong nhng cng ty ln nht nc M, nhng bn thn ng cha bao gi nhn quyn chn mua c phiu thng cho mnh. Hn na, gii truyn thng him khi trch dn bt c bnh lun tt p no ca ng i vi quyn mua c phiu u i.
(39) Pha long c phiu l vic pht hnh th cp thm c phiu ph thng ca mt cng ty c phn di nhiu hnh thc khc nhau theo quy nh ca php lut. Cc hnh thc pht hnh th cp ca pha long c phiu nh sau: Chuyn i tri phiu thnh c phiu; C phiu u i, c phiu thng; Pht hnh thm c phiu. Pha long c phiu s lm cho (1) Thu nhp trn u c phiu s gim xung do s lng c phiu tng ln; (2) T l s hu c phiu ca cc c ng hin hu b thay i (s phn trm s hu hay quyn b phiu ca cc c ng hin hu gim xung); (3) Gi tr n v c phiu b tng ln hoc gim xung cn c vo gi pht hnh t c phiu mi.

212 -
Th nhng thc t li rt khc bit. Buffett khng chng i vic s dng quyn chn mua ny. Thc ra, ng ni: Do nhng n lc c gy hiu lm i vi vn quyn chn mua vn cn tip din, nn c l phi ch ra rng khng ai k c Hi ng Tiu chun K ton Ti chnh ln nhng nh u t bnh thng, c bn thn ti nn ni n vic hn ch s dng quyn chn mua theo bt c cch no. ng ni tip: Ngi k nhim ti Berkshire hon ton c th nhn phn ln tin lng ca mnh bng quyn chn mua c phiu thng. Nhiu nh quan st ngc nhin khi nghe thy iu ny. S thc l Buffett tin rng quyn chn mua c phiu c th l mt hnh thc khen thng vt cht thch hp, min l chng c xy dng mt cch ph hp. Tuy ng phn i vic s dng quyn chn mua c gi c thc hin c nh, nhng ng khng h chng li vic s dng quyn chn mua c gi thc hin c iu chnh nh k nhm phn nh nhng thay i trong li nhun gi li. Nu gi thc hin c nh, cc nh qun l c th ch cn ng lc lm vic trong nhng th trng gi ln m thi. Tuy nhin, gi thc hin linh hot li tng thng mt cch hp l cho cc nh iu hnh to ra gi tr tng thm cho cng ty. Buffett cng mun nhn thy s rng buc c p t i vi thi im cc nh qun l c th bn c phiu ca mnh. ng ni rng tht sai lm khi cho php h lp tc bn ngay sau khi mua c phiu thng qua vic thc hin quyn chn mua. Xt cho cng, sau khi bn i c phiu m h nm gi th h cng mt i ng lc suy ngh v hnh ng nh mt ch s hu. Buc nhn vin phi nm gi c phiu sau khi h thc hin quyn mua ca mnh mi

213
nghe th hon ton hp l, nhng li l mt vn phc tp hn nhiu. l do vic thc hin quyn mua u i s lp tc kch hot ngha v thu. Nhn vin thng bn c phiu i ly tin ng thu. Nu chng ta p t vic gii hn kh nng bn ra ca h, th s vic ch cng bng khi IRS (Internal Revenue Service Cc Thu Lin bang M) iu chnh cch tnh thu cho trng hp ny. Trc ht, h cn hon thu cho n khi c phiu c bn thc s. Th hai, h nn xem xt bt c khon li hoc l no t gi c phiu sau khi quyn mua c thc hin. Trn thc t, nhiu nhn vin trung thnh c nh tt hc c mt bi hc t gi u nhng nm 2000 khi gi c phiu tt dc th thm. H nm gi c phiu ca mnh sau khi thc hin quyn chn mua, ng nh cch Buffett xut. Nhng h b thit hi nng n khi gi c phiu gim mnh. Mt s thm ch cn phi gnh chu nhng khon thu vt cn cao hn c gi tr c phiu ca h. xut ca Buffett v cch xy dng quyn mua u i mt cch hp l c ngha rt ln. Hi ng qun tr cc cng ty tt nht nn lng nghe kin ca ng. Nhiu khuyn ngh ca ng chc chn c tc dng trong di hn nhm gim vic lm dng cng c ny. Tuy nhin, s nhn mnh ca ng rng quyn mua u i cn c ghi nhn chi ph khi pht hnh li khng hp l. Nh chng ta thy u chng, nhiu chuyn gia tin vic ghi nhn chi ph cho quyn chn mua khi n c cp ra khng ch lm gim tnh chnh xc ca cc khon thu nhp bo co, m n cn lm nn lng nhng ngi mun s dng n. Nh Buffett gii thch, khng c g sai trong vic thng cho nhn vin bng quyn chn mua c phiu bi l mt hnh thc

214 -
khen thng hon ton thch hp v hiu qu. Thc s chng c th duy tr lu di s cn bng li ch ca nhn vin v c ng. Xt cho cng, nhn vin cng nhn c phn thng trong tr chi th h cng c suy ngh nh mt c ng, v h s cng tp trung lm vic hiu qu m bo thnh cng ca cng ty v nhn thy gi c phiu ca h tng ln khng ch trong ngn hn, m c trong di hn. Buffett cng ng khi than phin v s lm dng lin quan n quyn mua u i. Cp quyn mua qu nhiu cho cc nh qun l c u i, ti nh gi quyn mua sau khi c phiu st gi, ghi li ngy thc hin quyn mua nhm kim c mc gi thun li, v rt nhiu cch lm dng khc cha c ni ra tt c u sai, trong c mt s bt hp php. Buffett cng ch trch mt hnh thc lm dng khc thng t c ch : mua li c phiu. iu ny chc chn s gy ngc nhin cho nhiu nh u t v h thng ng h vic thu mua li c phiu. Ni chung, Buffett ng cng ty nn tr tin mt cho c ng khi cc nh qun l khng tm c nhng d n nhm ti a ha gi tr u t vo . Tr li tin mt cho nh u t c th c thc hin thng qua vic chi tr c tc hoc mua li c phiu. Khi b my qun l tin c phiu ang c bn di gi tr ni ti ca n, vic mua li c phiu l rt c ngha. Tuy nhin, Buffett cnh bo: vic s dng quyn mua u i b sung lng bng cho nhn vin s lm cho nh qun l c ng lc sai lm trong vic ng h mua li c phiu khi c phiu b y ln cao. iu ny l do vic mua li c phiu y gi c phiu tng cao hn bng cch gim s lng c phiu ang lu hnh v tng t l thu nhp trn mi c phiu. Vi vic khi ng chng trnh mua li c phiu, cc nh qun l c th thc s thc y gi tr quyn chn mua ca h.

215
Nhng Buffett sai lm v tc ng ca vic ghi nhn chi ph cho quyn mua u i n tn sut s dng ca chng. S thc l cc cng ty bt u pht hnh t quyn chn mua hn sau khi cc c quan iu hnh yu cu ghi nhn chi ph cho quyn ny, nh nhiu nh kinh t hc d bo. Chc chn mt s nh quan st s hoan nghnh kt qu ny. Nhng h ng vi mng, bi i vi cc cng ty ln c li nhun cao, vic ghi nhn chi ph i vi quyn chn mua chng phi l vn kh khn. Hoc gi n ch lm gim vi xu mt c phiu trong cc bo co thu nhp. Hn na, cc cng ty ln c th s dng nhng cng c khc khen thng bng lc cho nhn vin. Thc s h c th chi nhiu tin mt thng cho nhn vin v gim bt quyn chn mua i. Tuy nhin, vic ghi nhn chi ph i vi quyn chn mua l vn rc ri i vi cc cng ty nh, c bit l nhng doanh nghip mi i vo hot ng cha c li nhun v ch c mc lu chuyn tin t thp. Trong qu kh, cc cng ty nh nh th ny thng dng quyn chn mua thu ht v gi chn nhn ti. Gi y, nu quyn ny b xem l chi ph th h s gp rt nhiu kh khn trong vic tm ra nhng nhn s gii nht. Ta n vn cha tham gia vn ny. Vic bt buc ghi nhn chi ph i vi quyn chn mua c phiu thng c v gim c s lm dng, nhng n cng lm cho quyn ny tr thnh mt hnh thc khen thng km ph bin hn. Ngy nay, c cng ty ln ln cng ty nh u ang tm kim nhng phng cch thay th nhm kch thch v khen thng nhn vin. Ch c thi gian mi tr li c liu vic ghi nhn chi ph i vi quyn mua c phi l thuc tr b bnh nh nhng ngi ng h qung b hay khng, hay ch l mt gii php khng hiu qu cho mt rc ri thc s no m cui cng li git cht s nhit tnh ca cc doanh nhn c u c cch tn nht nc M.

216 -
TM TT CHNG 8
Ch lng bng qu cao dnh cho cc nh qun l l mt vn nng bng. Nhiu khon thu nhp khng l ang c cc CEO v nhng nh qun l cao cp khc gt hi t quyn chn mua c phiu u i v nhng hnh thc thng khc. Bn nn trnh u t vo nhng cng ty dnh nhng khon lng thng qu cao cho cc nh iu hnh hng u ca h. M hnh nh gi quyn chn mua Black-Scholes l mt cng c rt hay tnh ton gi tr l thuyt ca nhng quyn chn mua c giao dch trn sn chng khon bng tin mt vn tn ti ngn ngi. Nhng n khng c hiu qu tt trong vic nh gi quyn chn khng chuyn nhng c trong nhiu nm. D c im yu, song m hnh ny vn thng c s dng cho mc ch . Hy trnh cc cng ty c chi ph hng qu lin quan n quyn chn mua c gi tr ch mt vi xu trn mt c phiu. Sau v sp ca bong bng dot-com, Buffett v lin minh ca ng thuyt phc cc nh iu hnh th trng chng khon ra quy nh bt buc ghi nhn chi ph i vi quyn chn mua khi chng c cp. Buffett hy vng s bt buc s gip chm dt vic lm dng ny. Thc ra, vn lm dng quyn chn mua u i tr thng c phn gim i trong nhng nm gn y. Tuy nhin, s nh i l quyn ny t c s dng hn. Khuynh hng ny gy kh khn ln cho nhng doanh nghip mi i vo hot ng v dng tin khng ln thu ht nhng ngi gii nht. Cc quy tc k ton i hi phi ghi nhn chi ph i vi quyn mua u i

217
mang li cho nhng cng ty ln v lm n hiu qu mt li th so snh ln so vi cc doanh nghip nh, mi c thnh lp. tn dng li th ny, hy xem xt gia tng t trng phn b vn trong danh mc u t ca bn vo nhng c phiu c mc vn ha th trng ln. Ngy nay, cc cng ty pht hnh t quyn chn mua c phiu u i hn, nhng khng phi l nh ca Buffett. Thc ra, Buffett tin rng quyn mua u i l mt cng c v cng thch hp tr lng thng cho cc nh iu hnh cao cp, min l chng c xy dng hp l. Hn na, ng ng h vic hn ch bn c phiu c c do thc thi quyn mua u i. Hy tm kim nhng cng ty pht hnh quyn chn mua u i vi gi thc hin linh hot v nhng c im khc c th tng thng nh qun l mt cch thch hp v h to ra gi tr. ng thi, nn hng n cc cng ty c bin php hn ch vic bn c phiu c c t quyn chn mua u i.
9
BUFFETT: NGI NG H THU CAO
Ti c ban cho ti nng bm sinh trong vic phn b vn.
arren Buffett nhiu ln chng minh kh nng ca mnh trong vic to ra nhng khi ti sn khng l khng ch cho bn thn ng, m cn cho tt c nhng c ng ca Berkshire. Thc t, chnh ng l ngi to ra nhiu triu ph hn bt c ngi no khc. Nh chng ta bit, Buffett cng l ngi ln ting ch trch lng tham ca cc CEO v rt c uy tn trong vic bo v quyn li ca c ng. Nhng chng ta cng thy rng i khi Buffett li chn cch hnh x c th mang li thit hi cho nh u t. C l v d hin nhin nht l s ku gi nh thu cao hn. Buffett ng h thu thu nhp, cng nh thu ti sn, cao hn i vi nhng ngi c xem l giu.

220 -
MT IU XU CN LM NGAY(40)
Mt nh nc hot ng hiu qu lun da vo cc khon thu t thu thanh ton cho tt c mi th mang li li ch cho cng dn ca n. Thu chi tr cho qun i bo v t quc, cnh st bo v an ninh ng ph, ri h thng y t, gio dc cng, cu ng, v.v. Thu cng chi tr cho tt c nhng chng trnh x hi nhm h tr ngi ngho, ngi khuyt tt v nhng ngi cn n cc dch v ny. Bt k quan im chnh tr ra sao, tt c mi ngi (tr nhng ngi theo ch ngha v chnh ph) u ng thu l khon thu rt cn thit. H cng ng rng tt c mi ngi u phi ng thu vi mc hp l. Nhng vn pht sinh l ng thu nh th no mi cng bng? Thu sut nn nm mc no? Nhng i tng, ti sn, thu nhp no cn phi nh thu? Xt n thu nhp, nhng ngi theo ch ngha t do l lun: nhng ngi kim c nhiu tin hn khng ch ng thu nhiu hn; h cn cn phi ng thu vi t l cao hn. Ni cch khc, nhng ngi c thu nhp cao hn phi ng thu vi thu sut mc cao hn. Nhng ngi theo ch ngha t do ng h thu sut ly tin. Nhng ngi theo ch ngha bo th phn ng rng nu thu sut thu nhp bng nhau, nhng ngi kim nhiu tin hn s ng thu cao hn. Nhng ngi ny phn i mnh m thu sut ly tin, m h cho rng c bn cht khng cng bng v c th gy tc hi cho nn kinh t v n lm gim ng lc lm vic chm ch v hiu qu. H cng l lun rng thu sut ly tin s khng khuyn
(40) Nguyn vn: A necessary evil.

221
khch u t. Tuy nhng tc ng gy hi ny c th khng ni bt lm nu thu sut ch c tnh ly tin nh nhng, nhng thu sut ly tin qu mnh c th lm chm s tng trng kinh t, dn n t c vic lm mi v to ra t thu nhp hn cho chnh ph. Nhiu kinh t gia, doanh nhn v chnh tr gia bo th ni ting, trong c Milton Friedman, Steve Forbes v Dick Armey t lu lun ng h h thng thu n gin vi thu sut c nh. H cng ng h vic loi b nhng l hng v nhng khon gim tr gip nhiu ngi c th thu nhng k ton vin cao tay tm cch trnh thu. H tin rng lut thu n gin v thu sut c nh s thc y hot ng kinh t ng thi gia tng thu nhp ca chnh ph. C rt nhiu bng chng cho thy nn kinh t s tng trng mnh khi thu sut thp. V d, Nga tng tri qua mt giai on tng trng kinh t mnh m v tng thu t thu tng vt sau khi trin khai lut thu n gin vi thu sut c nh. Thm ch M, tng trng kinh t cng tng tc v tng thu t thu tng n mc k lc ngay sau khi chnh sch ct gim thu ca chnh quyn George Bush c hiu lc.(41) Nhng ngi theo trng phi t do phn nn rng nhng ngi c thu nhp cao nht cn phi ng thu nhiu hn v h nhn c phn tng thu nhp ln. Nhng ngi bo th phn cng rng h ng phn ln cc loi thu ri. Theo Cc Thu Lin bang M, 1% nhng ngi c thu nhp cao nht ng gp 21% trong tng s thu thu nhp iu chnh nm 2005, nhng h cng phi ng 39% tt c cc khon thu c nhn c thu vo nm . Mt phn t nhng ngi c thu nhp cao nht, chim 68% tng thu nhp iu
(41) Tt nhin, nhng ngi t do s ch ra nhng khon thm ht ngn sch ca chnh quyn Bush. Tuy nhin, thm ht l kt qu ca vic gia tng chi tiu, ch khng phi l do gim ngn sch thu t thu.

222 -
chnh, ng n 86% tt c cc loi thu thu nhp c nhn. 50% c thu nhp thp nht ch nhn 13% tng thu nhp v hu nh khng ng bt c khon thu no c! T l ng tt c cc loi thu ca h ch chim khong 3%. i vi nhng ngi bo th, iu ny chng t rng lut thu c s ly tin qu cao. i vi nhng ngi t do, iu ny l cha c s ly tin ng mc.
THU SUT 3% CA BUFFETT

iu l lng l Warren Buffett, mt trong nhng nh t bn ln nht m th gii tng bit n, li theo quan im ca nhng ngi t do khi ni n vn thu. Buffett ng h vic nh thu cao ln c thu nhp ln ti sn. ng tng c nhng bi vit ku gi p dng cc mc thu cao hn i vi c thu nhp doanh nghip v tng thu sut ly tin cao hn na i vi thu nhp c nhn. Trong th gi c ng nm 2003, Buffett pht biu rng Berkshire sp thc hin vic thanh ton mt khon thu ln n 3,3 t USD, hoc 2,5% ton b cc khon thu thu c ca B Ngn kh Hoa K trong nm . Buffett ni rng Berkshire l mt trong 10 cng ty ng thu cao nht nc M. ng tip tc gii thch: do nhiu ln gin on thu, cc cng ty ch np 7,4% tng cc khon thu v thu ca nc M trong nm 2003. ng cng ch ra rng tr li nm 1952, phn ngn sch thu t thu ca cc doanh nghip ln n 32%. iu Buffett mun nhn mnh l ni chung cc cng ty ang hng cc mc thu sut rt nh nhng trong khi cc c nhn li phi gnh chu nhng mc thu cao hn nhiu. Buffett cng a ra mt v d rt hng hn - nhng c l khng c cho vic cn phi n gin ha cc th tc thu, rng h s khai thu ca Berkshire ca nm 2002 ln n 8.905 trang.

223
n 2006, n thu lin bang ca Berkshire tng ln 4,4 t USD. H s khai thu ca h nm di n 9.386 trang. Bn c th d dng thy rng cn phi c b my hnh chnh nhn s khng l mi x l ht tng y giy t. Nhng nh Buffett ch ra, Berkshire ch c 19 nhn vin trong b my cng ty lm vic tng hnh dinh c din tch khong 930 mt vung m thi. Tng qu lng hng nm, bao gm c tin thng, l 3,5 triu USD. Con s ny bao gm c lng ca Buffett v Munger, mi ngi 100.000 USD. Tt nhin, chnh ph hn rt bit n Berkshire v ng thu nhiu nh vy. Tuy nhin, c ng ca Berkshire ch t cng cn c quan tm n quyn li. Nh Buffett ni, tin thu lin bang ca Berkshire chim khong 2,5% tng thu cc loi thu nm 2003. Nhng Berkshire ch to ra khong 1,2% tng thu nhp ca doanh nghip trong nm . Ni cch khc, Berkshire dng nh ng thu qu nhiu so vi phn hp l m h phi ng gp. Nhng Buffett c v rt t ho khi Berkshire ng gp nhiu tin v rt hiu qu cho chnh ph. Mc d ng ngh rng nhng c nhn ng thu phi chu qu nhiu gnh nng thu, trong bi x lun trn t Washington Post ngy 20 thng 5 nm 2003, Buffett ch trch Thng vin M v thng qua mt o lut nhm loi b cc sc thu c nhn nh vo c tc. o lut ny khng lm li cho ai ngoi nhng ngi giu c. D Berkshire khng tr c tc, nhng Buffett ch ra rng nu thu nh trn c tc b loi b v Berkshire tin hnh chia c tc 1 t USD th bn thn ng s nhn c 310 triu USD m khng phi ng mt ng thu no! ng ni iu ny s y thu sut c nhn ca ng gim mnh xung ch cn 3%. ng cng cnh bo vic ban hnh ngy hiu lc trong xut ca Thng vin s khuyn khch cc hot ng k ton theo kiu Enron, ngha l ngi

224 -
ta s gi li c tc cho n khi no thu ny b loi b, v d hiu l ngay sau s l nhng cn l c tc tun ra. Tt nhin cc tp on c th lm nhiu th vi tin mt ca mnh. H cng c th ch gi n trong tay hay u t vo nhng chng khon c mc sinh li thp nhng tnh thanh khon cao. Tuy nhin, y khng phi l mt tng hay v n s km hm gi c phiu. H c th ti u t tin mt vo nhng d n nhm t c t sut thu nhp cao hn thc y gi c phiu. H c th mua li c phiu, ng ngha vi vic tr li tin mt di hnh thc tin li trn vn cho nhng c ng chn cch bn c phiu ca mnh. Hoc h c th tr c tc, ng ngha vi vic tr li tin mt cho tt c cc c ng di hnh thc thu nhp bnh thng. L thuyt ti chnh ni rng khi b my qun l khng tm c nhng d n c kh nng ti a ha ti sn u t th cng ty nn tr li tin mt cho c ng. Cch ny thng qua vic mua li c phiu hoc tr c tc c th b tc ng bi mt s yu t, bao gm c thu sut hin hnh. Nu thu nhp bnh thng b nh thu vi thu sut cao hn nhiu so vi li tc t vn, nh trng hp xy ra trc nhng t ci cch thu ca chnh quyn Bush, th vic mua li c phiu l con ng c a chung hn. Nhng nu thu sut nh vo c tc thp hn thu nh vo li tc t vn, c tc s l la chn tt hn cho cc c ng. D Thng vin M rt n lc, nhng thu nh vo c tc vn khng c loi b. Tuy nhin, khi Tng thng Bush k o lut Min gim Thu H tr Tng trng v Vic lm nm 2003 th thu sut ti a nh trn c tc v cc khon li tc di hn (hn 1 nm) u c gim xung mc 15%. Nhng ngi nh Buffett,

225
chng li mc thu sut thp hn nh trn c tc, khng ngh n vic c tc b nh thu cp doanh nghip. y chnh l vic nh thu trng m nhiu nh u t v kinh t hc thng phn nn. Nhiu kinh t gia l lun rng thu nhp ca doanh nghip ch nn b nh thu mt ln m thi. Nu doanh nghip ng thu, th c nhn khng phi ng thu thm mt ln na. V, nu c nhn ng thu th doanh nghip khng cn ng thu trc cho khon li tc ny. Hi ng qun tr Berkshire c quyt nh khn ngoan khi quyt nh khng chi tr c tc nm 2003. Khng ging tin li phi tr cho cc khon n c min thu, vic thanh ton c tc phi ly t thu nhp sau thu ca doanh nghip. Lut thu Hoa K khng cho php cc tp on khu tr cc khon thanh ton c tc trc khi ng thu. Do , nu Berkshire tr c tc nm 2003 th vic ny hon ton khng c tc ng g n khon thu 3,3 t USD cn phi thanh ton. Tuy nhin, nu tr c tc th Berkshire phi buc c ng ca mnh thanh ton thm mt phn thu na. Nu v mt l do no h thc s mun tr li tin mt cho nh u t, tt hn ht l h tin hnh mua li c phiu. Mc d c ng s b nh thu trn li tc vn ca mnh, nhng mc thu sut s nh hn trng hp h nhn c tc. Tuy nhin, thu sut cho c nhn trn c c tc ln li tc t vn k t gim xung cn 15%. Kt qu l vic tr li tin mt cho c ng hin nay s t gy thit hi cho h, xt v kha cnh thu, so vi nm 2003. Hn na, do thu nhp t c tc v li tc t vn hin ang c nh thu vi mc thu sut ngang nhau nn chng c phng php no thun li hn phng php no.(42)
(42) C th l lun rng vic mua li c phiu vn l s la chn tt hn bi chng mang li quyn quyt nh cho nh u t. Xt cho cng, nu bn khng bn c phiu i th bn khng phi gnh chu mt khon thu no c.

226 -
BUFFETT NG H THU TI SN THA K, NHNG LI C TRNH N

Khng ging nh thu thu nhp, thu ny nh trn s giu c ca bn. Nhng ngi t do gi n l thu gia sn(43). H cho rng chnh ph nn tch thu ti sn ca nhng ngi giu c mt mc no ngay sau khi h qua i. V rng, xt cho cng c quyn c sng trn t M l iu gip h tr nn giu c. Thay v li ti sn cho con chu, h nn b bt buc phi t b phn ln ti sn ca mnh cho chnh ph sau khi h qua i. Cch ngh ny nh ng s giu c vi s may mn. Nhng ngi suy ngh kiu ny tin rng may mn l yu t c ngha nht gii thch cho s khc bit gia ngi giu v ngi ngho. Ngay c Buffett cng cng nhn s may mn i vi phn ln thnh cng ca ng. ng ni ng gp may khi c sinh ra M, v cn may mn hn khi ti c tri ph ti nng bm sinh trong vic phn b vn. Tri li, nhng ngi bo th xem thu ti sn l thu qua i . H phn i chnh ph thu hi ti sn ca mt ngi no ch bi v h qua i. H ch ra rng ti sn l nhng g cn li sau khi ng thu y . Nu li nh thu tip th chc chn l mt iu sai. Nhng ngi bo th nhn mnh rng thu qua i mang tnh trng pht i vi s lao ng chm ch v tnh tit kim, v khuyn khch s lng ph v hoang ph. Suy cho cng, nu bn bit chnh ph s ly i phn ln nhng g bn li, th ti sao bn khng c chi tiu cng nhiu cng tt trc khi bn ra i? Ti sao bn phi mang ti sn ca mnh i u t v c gng kim thm nhiu tin? Ti sao bn cn phi tit kim nu bn bit mnh khng th dnh tng cho nhng ngi thn yu ca bn?
(44)
(43) Wealth tax". (44) Death tax".

227
Ngoi ra, phe bo th cn l lun rng ti sn khng phi lc no cng c tnh thanh khon. Ch v ai c th c mt lng ti sn ln khng c ngha tt c u l tin bc trong t hoc trong ti khon tit kim. Mt phn ti sn c th di dng c phiu v tri phiu, nhng mt phn rt ln c th c u t di dng ti sn c nh cn thit cho hot ng ca doanh nghip. nh thu ti sn c th buc doanh nghip phi ng ca bi v h phi bn ti sn, ly tin mt tr cho chnh ph. Ngi nng dn c th phi bn nng tri ly tin np thu ti sn. Nhng ngi bo th ni rng khn ngoan nht l c cho ngi tha k tip tc iu hnh doanh nghip. Cui cng, chnh ph cng s nhn c phn ca mnh t vic nh thu trn thu nhp m doanh nghip to ra. Ch nhn gii Nobel Kinh t Milton Friedman(45) ln ting ch trch thu ti sn. ng gi l mt sc thu phi o c nhm trng pht c hnh, khng c v tit kim v khuyn khch tiu xi hoang ph. Thm ch, ng cn nghi ng gi tr ca n trong vic em li ngun thu cho chnh ph. ng cho rng chi ph m chnh ph phi b ra hng nm thu loi thu ny cn nhiu hn c s tin thu m n thc s mang v cho ngn sch. L do l cc nh t vn ti chnh s ngh ra v vn cch thc nhm gip nhng khch hng giu c ca mnh trnh phi tr khon thu ny. Bng cch loi b thu ti sn v tt c nhng l hng i km vi n Friedman tin rng chnh ph s thc s c c nhng khon thu nhp thun ln hn nhiu.
(45) Milton Friedman (1912 - 2006): Nh kinh t hc ngi M ot gii Nobel Kinh t nm 1976 v nhng ng gp trong lnh vc phn tch tiu dng, lch s v l thuyt tin t cng nh v cng lao ca ng trong vic chng minh tnh phc tp ca chnh sch n nh kinh t v m. ng c nhng ng gp quan trng trong cc lnh vc kinh t hc v m, kinh t hc vi m, lch s kinh t v thng k. Theo t The Economist, Friedman l nh kinh t c nh hng ln nht na sau th k 20.

228 -
Ca s Pat Boone, pht ngn vin ca Hi 60 Plus, thm ch cn buc ti Buffett trn t The Washington Times rng bn thn ng c hng li t thu ti sn. ng ni Berkshire mua li mt doanh nghip kim li t vic bn bo him thu ti sn. Loi bo him ny m bo nhng ngi tha k c tin thanh ton thu ti sn m khng cn phi thanh l ti sn. Thc t, c mt c tnh cho rng khong 10% doanh s bo him nhn th lin quan n dch v t vn thu ti sn. Mt s ngi trong nhm cc giu, bao gm Buffett, George Soros v William Gates Sr. (cha ca Bill Gates) phn i nhng n lc ca chnh ph Bush nm 2001 nhm bi b thu ti sn. Gates ra iu trn trc Quc hi v th hin s quan ngi rng vic bi b thu ti sn s lm gim cc khon hin tng nhn o. Xt k th dng nh ng ang l lun rng nu khng c thu ti sn, th khng c nhu cu tu tn ti sn bng cch cho i tin ca ca mnh. Mc d c t bng chng thc nghim lin quan n cc khon ng gp nhn o vi mc ch n thu, nhng vic cho tng ti sn trc qua i chc chn l mt cch trnh thu ti sn. Nm 2004, t Wall Street ngh vi Buffett rng ng nn m bo tin ca mnh c chuyn cho chnh ph nu ng cm thy nht thit phi ban hnh v p dng thu ti sn. T bo thch thc ng khng li dng nhng l hng trong lut thu ti sn bng cch hin tng ti sn ca mnh cho mt qu t thin trc khi ng qua i. Tuy nhin, gi th ai cng bit y chnh l iu Buffett lm khi ng tuyn b trao tng 31 t USD cho Qu t thin Bill & Melinda Gates, v 6 t USD cho cc qu t thin do cc con ca ng iu hnh.(46)
(46) Buffett khng hin tng tt c s tin ny trong mt lc. ng s cho i khong 5% mt nm. Chnh ph s thu nu Buffett cht trc khi ton b s tin c chi tr.

229
Buffett cho rng ngi giu phi ng thu nhiu hn. Vy ti sao ng li chn cch tng phn ln ti sn ca mnh cho cc qu t thin ny thay v chnh ph thu hi chng sau khi ng v th gii bn kia? Li gii thch hp l duy nht l Buffett tin rng cc qu ny s chi tiu tin ca ng khn ngoan hn chnh ph. Nhiu ngi cc giu khc cng ng h thu ti sn. Nhng h tip tc li dng nhng l hng php lut trnh thu bng cch hin tng tin ca mnh cho ngi khc trc khi cht. iu g gii thch nghch l ny? C l cu tr li nm u gia ti li v lng v tha. H c th cm thy c ti khi c qu nhiu tin, nhng h khng tin chnh ph s tiu tin ca h mt cch khn ngoan. Nhng nh nhng ngi bo th ch ra, chng ta khng cn thu ti sn mi c c kt qu tng t. Nhng ai cm thy ti li c quyn t do cho tng tin ca ca mnh cho bt c ngi no h thch thm ch k c chnh ph, nhng h khng nn buc nhng ngi khc phi lm nh h.

230 -
TM TT CHNG 9
Trong nhng nm gn y, mt s c hi u t tt nht xut hin nhng quc gia ang chuyn i nn kinh t ca h. V d, Nga v Trung Quc ang chuyn hng theo ch ngha t bn th trng t do v thot khi th trng do nh nc kim sot. Hy phn b mt phn danh mc ca bn vo nhng nn kinh t ang ni ln. Cch tt nht lm iu ny l thng qua cc qu tng h v qu EFT. Mc d thu l cn thit, nhng cch nh thu c ngha rt quan trng i vi sc khe ca nn kinh t. Nhng mc thu qu cao hoc ly tin qu mc s lm nn lng cc nh u t. Hy phn b phn ln danh mc u t ca bn vo nhng c phiu trong khi cc mc thu ang c ct gim. Hy phn b vn t hn khi Quc hi quyt nh tng thu. Khi ni n thu, Buffett theo nhng ngi t do. ng chng li n lc ca Quc hi trong vic loi b thu nh trn thu nhp t c tc. Tuy nhin, Quc hi quyt nh gim thu sut nh ln c c tc ln li tc t vn di hn xung cn 15%. Tr phi nhng khon gim thu ny c hiu lc vnh vin, thu sut s tr li cc mc cao nh c k t nm 2011. Mc d Buffett ng h thu thu cao, nhng ng cng cho rng bi b thu nh trn c tc l iu ng ngn. Tr phi c l do chnh ng hy vng rng thu sut s khng tng tr li, hy sn sng gim mc phn b danh mc ca bn vo c phiu khi chng ta n gn nm 2011. c bit, hy chun b bn nhng c phiu c thu nhp cao t c tc v chng s b nh thu vi mc cao nht.

231
Buffett cng chng li nhng n lc loi b thu ti sn. ng st cnh cng phe t do khi cho rng c sng M l iu gip nhiu ngi giu tr nn giu c. Do , khi h qua i, ti sn ca h nn thuc v chnh ph. Tuy nhin, phe bo th ch ra rng ti sn c to dng t s lao ng chm ch v tnh tit kim. l nhng g cn li sau khi thanh ton mi khon thu. Do , khng nn nh thu chng ln thu. Vic min thu ti sn ht hiu lc vo nm 2010, sau tr li vi mc cao trong nm 2011. Nu bn sp li ti sn tr gi t nht l 1 triu USD trong nm 2011 hoc sau , hy m bo rng bn tm hiu k qua mt dch v t vn ti sn tt. ng thi, hy xem xt cch lm ca Buffett. Hy tn dng nhng l hng cho php bn trnh hoc ti thiu ha mc thu ti sn phi np bng cch hin tng phn ln ti sn ca mnh cho cc qu t thin m bn chn trc khi qua i.
10
HY A RA THNG TIN NH HNG
T bng chng thu thp c, chng ti khng th ng vi nhng khuyn ngh rng cc cng ty cn ngng vic cung cp thng tin nh hng hng qu.
- Joel Houston, Baruch Lev, Jenny Tucker, 2007
rong Chng 4, chng ta bit Buffett tha nhn cng khai vic ng t chi bn i mt doanh nghip tt vi bt c gi no gy tn hi v mt ti chnh ca Berkshire. Trong Chng 9, chng ta thy phn i ca Buffett i vi vn gim thu nh vo nhng ngi c xem l giu c khng phc v li ch tt nht ca nh u t. Trong chng ny, chng ta s khm ph Buffett cng l mt ngi ch trch vic cung cp thng tin nh hng v thu nhp. Trn thc t, ng khuyn khch nhiu cng ty trong danh mc u t ca Berkshire, bao gm Coca-Cola, Washington Post v Gillette, chm dt vic cung cp thng tin nh hng. S phn i ca ng i vi hot ng cung cp thng tin l mt v d khc cho thy quan im ca ng c th gy thit hi cho nh u t.

234 -
Cung cp thng tin thu nhp nh hng l mt hot ng thng xuyn trong nh qun tr thng bo cho cc nh u t v cc nh phn tch bit h nn k vng cng ty (ca nh qun tr) s t thu nhp mc no trong k bo co tip theo. Thng tin nh hng thng c chuyn ti qua mt cuc hp bo hoc bng mt thng co bo ch. Qua nhiu nm, Buffett dn dn tin rng thng tin nh hng l mt thng l xu. ng cho rng n khuyn khch mt cch khng thch hp cc nh qun l v u t tp trung vo li nhun ngn hn thay v hiu qu di hn. Thay v cung cp thng tin thu nhp nh hng c th, cc tp on nn cung cp nhiu thng tin chi tit hn na v hot ng kinh doanh ca mnh. H nn cho nh u t bit thm v nhng ch s then cht c ngha quan trng trong ngnh v cng b thm thng tin v chin lc di hn ca cng ty, Buffett v nhng ngi ng h ng ni. thc s hiu r ti sao thng tin nh hng li tr thnh im gy tranh ci, trc ht cn phi hiu cch thc bo co thu nhp M. y ban Chng khon yu cu tt c cc cng ty i chng phi np bo co thu nhp hng qu bng mu 10-Q, v bo co thu nhp thng nin theo mu 10-K. Cc bo co thng nin phi c kim ton bi mt cng ty kim ton c lp, trong khi bo co hng qu khng cn thit phi qua kim ton. Mc ch ca bo co qu l cung cp cho c ng l cc ch s hu cng ty thng tin v hiu qu hot ng ca cng ty. Bo co 10-K c kim ton c ng tin tng rng b my qun l khng to ra s liu gi trn bo co ca mnh. Cc cng ty phi bo co thu nhp thc t, nhng khng c iu khon buc h phi cung cp thng tin nh hng v thu nhp

235
trong tng lai. Ni cch khc, b my qun l phi cho nh u t bit chnh xc cng ty c bao nhiu thu nhp trong qu kh, nhng h khng bt buc phi tho lun v mc thu nhp cng ty c th t trong tng lai. Tuy nhin, hu ht cc cng ty u t nguyn chn cch a ra bnh lun v cc k vng trong tng lai v cung cp nhng d bo thu nhp c th trong tng lai. L do h lm vic ny rt a dng, nhng c bn, im ct li l v nh u t yu cu cung cp thng tin. y cng l l do nhiu cng ty chn cch t nguyn bo co kt qu ti chnh thc s hng qu. H lm iu t rt lu trc khi y ban Chng khon yu cu h phi lm nh vy. Nu mt cng ty t li nhun ln trong qu gn nht th iu rt tuyt vi. Nhng iu m nh u t thc s mun bit l h c th t k vng g cho tng lai. Xt cho cng, gi c phiu chnh l s chit khu ca nhng k vng trong tng lai ch khng phi nhng kt qu trong qu kh. Qu kh l lch s. Qu kh c th th v v mang li cho chng ta cm gic thoi mi, nhng qu kh ch thch hp nu n ni cho chng ta bit nhng iu hu ch ca tng lai. c bit, nhng kt qu qu kh ch ra cc khuynh hng mi ni c tip din hay khng, hay cho chng ta l do ngh rng mi vic s thay i hon ton? Cc nh u t mua c phiu hm nay khng c quyn hng dng tin c phn phi trong qu kh, h ch c quyn hng dng tin trong tng lai. y l l do ti sao cc nh u t mun lng nghe v tng lai v ti sao h cn bit h nn k vng vo iu g. Tuy nhin, nhng ngi theo ch ngha hoi nghi ni rng cc nh u t c nhn khng phi l nhng ngi yu cu thng tin

236 -
ny. H ni chnh cc nh phn tch v cc nh u t t chc mi thc s yu cu cung cp thng tin nh hng. H trch dn nhng s liu ch ra rng cc nh u t c nhn ang tr thnh nhng phn t nh b trong th trng tng th, trong khi cc t chc nh qu tng h, qu hu bng, cng ty bo him v cc qu thanh khon linh hot ang ngy cng ln mnh trong vic s hu doanh nghip v tin hnh hot ng mua bn chng khon. H ni rng tht ngy th khi ai cho rng cc nh u t n l bnh thng mun c thng tin nh hng. Cng c mt phn s tht trong lp lun ny, nhng li hon ton khng thch hp, rng ch c cc nh u t c nhn mi nn lo lng v vn ny. C ngha l chng ta khng nn quan tm n lp nh u t t chc, vn c xem l phc tp hn. Tuy nhin, cc t chc l i din cho cc c nhn. Pha sau mi nh u t t chc l mt nhm nh u t c nhn. Ti sao phi quan tm liu bn s hu c phiu General Electric trc tip, hoc gin tip thng qua mt qu tng h hay qu hu bng? D trc tip hay gin tip th s thnh vng ti chnh ni chung ca bn u ph thuc vo hiu qu hot ng kinh doanh ca GE. Do , chng c ngha g khi cho rng cc nh u t t chc v cc nh u t c nhn l nhng thc th hon ton khc bit vi nhng li ch u t khc nhau.
QUN L DI HN
Nhng thm ch khi khng gin d ch trch cc t chc th cc nh ph bnh cng cho rng thng tin thu nhp nh hng buc cc nh qun tr iu hnh doanh nghip mt cch khng thch hp nhm vo cc mc tiu ngn hn thay v di hn. H lp lun rng thng tin nh hng lm cho nh qun tr tp trung x l thng tin

237
thu nhp thay v quan tm n hot ng sn xut kinh doanh. Dng nh h tin bng cch loi b thng tin nh hng, b my qun l s chuyn trng tm sang nhng hot ng mang li li ch cho c ng trong di hn mt cch thn k, thay v ch c gng vt qua nhng k vng v thu nhp hng qu trong hin ti. Chc chn rng vic qun l mt tng lai di hn s tt hn nhiu. Vic x l thu nhp ngn hn r rng l mt tng ti. V d, b my qun l c th d dng thc y thu nhp trong qu hin ti bng cch loi b chi tiu cho hot ng nghin cu v pht trin. Tuy nhin, nu lm nh th h c th bp nght thu nhp ca nm tip theo, hoc vi nm tip theo. R rng, y khng phi l mt quyt nh khn ngoan, d n c th mang li mt t gia tng mnh nhng tm thi trong gi c phiu. Nhng mnh khe x l thu nhp nh vy c th l kt qu t p lc phi t con s mc tiu. Nhng p lc khng do thng tin nh hng gy ra. D ban qun tr c cung cp thng tin nh hng hay khng th nh u t v nh phn tch vn c tip tc hnh thnh nhng k vng i vi doanh nghip. Do y ban Chng khon yu cu phi c bo co thu nhp hng qu, nh u t s hnh thnh k vng theo qu. Nu y ban Chng khon yu cu cc tp on bo co thu nhp ti chnh hng thng, cc nh u t s t k vng theo thng. Chc chn khng c li gii thch no khc cho thc t ht sc c bn v n gin ny. Do thng tin nh hng khng phi l iu lm cho nh u t hnh thnh k vng, nn s chng c ngha g khi khuyn khch cc cng ty ngng cung cp thng tin nh hng. Tri li, vic loi b thng tin nh hng c th lm vn tr nn ti t hn. Xt

238 -
cho cng, thng tin nh hng t b my qun tr c l l ngun thng tin ng tin cy nht v k vng thu nhp trong tng lai m cc nh u t c th nhn c. Thng tin nh hng cn c a ra bi nhng ngi ang thc s iu hnh cng ty. C l khng ai c th bit r hn h v kh nng thu nhp ca cng ty. Vic loi b ngun thng tin quan trng ny s ch lm gia tng s hoi nghi v khng chc chn v hot ng ca cc cng ty m thi.
TNH D BIN NG
Buffett v nhng ngi phn i thng tin nh hng chc hn tin rng h ang lm nhng iu tt nht cho cc c ng. Nhng dng nh iu m h cm thy v cng tht vng l tnh d bin ng ln trong gi c phiu, thng xy ra sau nhng ln cng b thng tin thu nhp ca doanh nghip. V d, khng l lng g nu bn nhn thy c phiu mt cng ty st gim vi -la ch v h khng t c li nhun k vng mt vi xu. Nhng ngi phn i thng tin nh hng thch tp trung vo di hn ni rng cch thc phn ng ny qu l bun ci. C l h ng. Nhng thay v ngh rng mt t bn tho c phiu khng hp l l c hi mua thm c phiu gi r, th h li c gng loi b tnh d bin ng bng cch loi b thng tin nh hng. Nhng chng c l do chnh ng no tin vic loi b thng tin nh hng s gim c tnh d bin ng mt cch ti a. S hiu qu hn nhiu nu tin hnh loi b hon ton vic cng b thng tin thu nhp hng qu. Tuy nhin, khng ai nghim tc ngh chng ta lm iu c. Tnh d bin ng trong ngy cng b thng tin nh hng l mt vn c bit kh chu i vi nhng nh u t c nhn trc thng 10/2000. Tr li thi im , cc tp on thng loi tr

239
nh u t c nhn khi nhng th mi d hi ngh. H thng t chc hi ngh khi c mt thng tin quan trng cn cng b, chng hn nh thu nhp trong qu. H cng thng cung cp thng tin nh hng doanh s v thu nhp trong nhng cuc hp ny. y ban Chng khon bt u nhn c nhng li phn nn t nhng ngi khng c mi tham d v vic cng b cc thng tin c chn lc ny. y ban Chng khon cng nhn thy gi c phiu thng tng hoc gim t ngt trong khi cuc hp ang din ra. y l do nhng ngi nm thng tin tay trong ang tin hnh giao dch c phiu hoc thng bo cho nhng khch hng rut ca h trc khi ton b th trng bit tin. to ra mt sn chi cng bng hn, y ban Chng khon ban hnh quy nh cng b thng tin cng bng, trong cc cng ty cung cp thng tin mt cch cng bng v ng thi im. Thng tin ny gi y phi c cng b ng thi cho tt c nhng ngi c ngha v v quyn li lin quan. H khng c php cng b thng tin b mt cho mt nhm nh phn tch hoc nh u t tuyn chn. Hu ht cc tp on hin nay gi thng bo mi hp qua mng Internet. Ngy nay, bt c ngi no cng c th theo di cc cuc hp ny khi chng ang din ra. Mi nh u t u c th tip cn nhng thng tin ging nhau nhng thi im ging nhau nh cc nh chuyn mn trong ngnh. Thm ch, bn khng cn phi l c ng cng ty mi c mi. Mc d cc tp on vn c php gp nh phn tch v nh u t t chc ring r, nhng h b cm cung cp bt c thng tin no c th c xem l thng tin quan trng v cha tit l cng khai. Nu h v lm nh vy, h s phi nhanh chng cng b ngay thng tin v np bo co v y ban Chng khon trong vng 24 gi sau .

240 -
Bt k quy nh cng b thng tin cng bng v mang li cho mi nh u t quyn tip cn cc thng tin quan trng ti cng mt thi im, gi c phiu vn phn ng mt cch mnh m trc mi cng b thng tin thu nhp. iu ny kh c th thay i nu thng tin nh hng b loi b. Hn na, nu ban qun tr ngng cung cp thng tin nh hng, c th mt s nh phn tch s ngng quan tm n c phiu. iu ny c th khng l g i vi nhng cng ty ln nh Coca-Cola, nhng s quan tm ca nh phn tch khng phi l iu m cc cng ty nh mun l c c. i vi mt cng ty c mc vn ha nh, vic gim cng xut hin ca thng tin c th lm gim s quan tm ca cng chng, ng ngha vi chi ph vn tng ln. Cn nhng nh phn tch tip tc quan tm n c phiu sau khi ban qun l chm dt vic cung cp thng tin nh hng th sao? H s khng chm dt vic c lng thu nhp ca cng ty. l mt phn quan trng trong cng vic ca h. Hy th tng tng khch hng s phn ng ra sao nu nh phn tch a ra bo co nghin cu m khng km theo d bo thu nhp. Nh phn tch c tnh thu nhp bi v khch hng yu cu phi c thng tin . Nhng nu cng ty ngng cung cp thng tin nh hng th c tnh ca nh phn tch nhiu kh nng b sai lch. Nhiu nh u t phn nn rng chnh lch gia thu nhp thc t v c tnh do cc nh phn tch a ra l qu ln. Nu khng c thng tin nh hng, cc khon chnh lch cn ln hn nhiu. Hn na, vic chm dt cung cp thng tin nh hng khng ngn cn nh qun tr t hnh thnh cc k vng v mc ch qun tr ni b. Tt c nhng cng ty c qun l tt u phi to ra ngun ngn sch ngn hn. H phi c tnh doanh thu v chi tiu cho nhng tun, thng v qu tip theo. Ngay c khi h ngng cung

241
cp thng tin nh hng cho nh u t, h vn phi a ra nhng s liu c tnh v thu nhp v dng tin cho mnh. Khc bit duy nht l h s khng cho tt c chng ta bit h k vng nh th no. iu ny xem ra khng phi l mt tng hay. t thng tin hn s to ra s mp m ln hn, v s mp m cng ln th ri ro cng cao. Nh u t c th vn mua c phiu ca cc cng ty khng cn cung cp thng tin nh hng na, nhng h mun mua vi gi thp hn. Kt qu khng th trnh khi i vi cng ty l chi ph vn s ln hn.
BNG CHNG
Nu bn cho rng nhng kin c trnh by y ch l s phng on m thi, bn hy suy ngh li. C v s bng chng cho thy vic loi b thng tin thu nhp nh hng l mt tng ti. Nhng khm ph t cuc nghin cu ca i hc Washington xem xt 96 cng ty chnh thc cng b ngng cung cp thng tin nh hng thu nhp hng qu t nm 2000 n 2006 s khin mi nh u t quan tm. Vic loi b thng tin thu nhp nh hng dn n tn tht v ti sn ca c ng mt cch ng k. Cc nh ph bnh i khi l lun rng nhng con s thng k cha hn c ngha v mt kinh t. Vy y l mt cch nhn khc i vi kt qu nghin cu: trung bnh, mt cng ty c gi tr vn ha th trng 10 t USD s mt i khong 480 triu USD trong gi tr ti sn trong thi gian ba ngy sau khi ban qun tr quyt nh khng cng b thng tin thu nhp nh hng na. Con s ny c l ngha v mt kinh t mi ngi ch . Hn na, vic bn tho c phiu trong ngy cng b thng tin

242 -
khng phi l kiu giao dch ch xy ra mt ln. Ha ra, cc cng ty chm dt cng b thng tin nh hng cng tip tc lm n km i trong nm tip theo. Ngoi ra, c tnh thu nhp ca nh phn tch dnh cho nhng cng ty ny cng tr nn km chnh xc hn. V phng on nn qu thc l s chnh lch gia thu nhp thc t v mc phng on tr nn ln hn i vi nhng cng ty ngng cung cp thng tin nh hng. Cc tc gi ca cuc nghin cu tin rng vic loi b thng tin thu nhp nh hng a ra tn hiu cho nh u t bit ban qun tr cng ty cm thy t lc quan hn v dng tin tng lai. y khng phi l s trng hp khi nhiu cng ty quyt nh chm dt cung cp thng tin nh hng li gp rc ri trong vic t c nhng s liu c tnh thng nht cho nhng qu trc y. Cc cng ty ny cm thy tt hn nn im lng v nhng k vng thu nhp hn l thng thn trnh by tng lai mt cch nh lng. Nghin cu th hai ca i hc Florida v i hc New York kim tra tc ng ca vic ngng v tip tc cung cp thng tin thu nhp nh hng. Cc nh nghin cu nhn din ra trong 222 cng ty chm dt cung cp thng tin nh hng t nm 2002 n 2005 c 26 cng ty chnh thc cng b chm dt cung cp thng tin nh hng v 196 cng ty quyt nh chm dt cung cp thng tin m khng cng b cng khai. Nhng cng ty ny ang tri qua thi gian ht sc kh khn trong vic p ng hoc vt qua nhng c tnh thu nhp. H chm dt cung cp thng tin nh hng bi v hot ng kinh doanh din ra khng tt p, ch khng phi v h thc s tin rng vic chm dt cung cp thng tin nh hng l iu tt p cho c ng. Tht th v l cc nh nghin cu cng khm ph ra

243
rng nhiu cng ty trn thc t tip tc thng l cung cp thng tin thu nhp nh hng khi cc iu kin kinh doanh c ci thin. Hn na, cc tc gi ca cuc nghin cu ny nhn thy s quan tm ca cc nh phn tch gim xung i vi nhng cng ty ngng cung cp thng tin, iu ny l gii ti sao nhiu cng ty ngn ngi vic chm dt thng l ny d ngy cng c nhiu p lc t nhng t chc nh Phng Thng mi v Cng nghip. H cng nhn ra c tnh thu nhp ca cc nh phn tch tr nn t chnh xc hn khi thng tin nh hng khng c cung cp. V tri vi nim tin ph bin, cc tc gi cn nhn thy rng cc cng ty chm dt hot ng cung cp thng tin cng khng cung cp nhng loi thng tin khc. V c bn, t thng tin nh hng hn ng ngha vi t thng tin hn cc mt khc. C l iu gy tht vng nht m h khm ph ra l cc cng ty ngng cung cp thng tin nh hng cng t hnh ng nng cao gi tr di hn. V d, h khng gia tng chi ph ti chnh hoc u t cho hot ng nghin cu v pht trin. Cc tc gi kt lun: Chng ti khng th chng thc cho nhng khuyn ngh thng c nu ra, rng cc cng ty nn ngng cung cp thng tin nh hng hng qu. Da trn nhng nghin cu su sc v ton din, tht kh c th tm ra iu g hay ho mt khi vic cung cp thng tin nh hng b chm dt.
KHNG C THNG TIN NH HNG BERKSHIRE

Warren Buffett l mt nh u t cc k thnh cng vi uy tn ln v xng ng vi nhng thnh tch m ng t c v li ch cao nht ca c ng. Kt qu l khi ng mnh dn bo v mt quan

244 -
im no , phn ln nhng ngi cn li trong cng ng u t u c khuynh hng ng h. Khng ai mun b xem l mt ngi chng Buffett. V Buffett ght vic cung cp thng tin nh hng, nn vic ny cng tr thnh tro lu i vi nhiu nh u t khc i theo quan im ca Buffett. Berkshire Hathaway khng cung cp thng tin nh hng, v c ng ca Berkshire dng nh rt hi lng vi quyt nh ny. Xt cho cng, ti sao bn nht quyt phi i thng tin nh hng mt khi bn c Warren Buffett iu hnh cng ty ca mnh? C ng ca Berkshire khng cn n thng tin nh hng v h tin tng Buffett. Buffett cng thuyt phc mt s cng ty trong danh mc u t ca Berkshire ngng cung cp thng tin nh hng. H cm thy an ton khi s hu nhng c phiu ging vi Berkshire. Nhng khng phi cng ty no cng c Warren Buffett tham gia iu hnh hoc ngi trong hi ng qun tr. Khng phi cng ty no cng hng li t kin thc u t xut sc v tm nhn xa ca Buffett. Chnh sch khng cung cp thng tin nh hng c th c hiu qu tt Berkshire v mt s cng ty khc m Berkshire s hu, nhng khng c ngha l n cng ng cho mi tp on khc. thc s cm nhn c tm nh hng mnh m nh th no ca Buffett, hy so snh AT&T v Coca-Cola. Khi AT&T thng bo, sau khi th trng ng ca ngy 23/01/2003, rng h s chm dt cung cp thng tin nh hng, gi c phiu lp tc lao dc. Ngy tip theo, gi ng ca ca c phiu ny mt i 19%, hay 4,83 USD mt c phiu. Nhng khi Coca-Cola a ra thng bo tng t ch mt thng trc , gi c phiu vn duy tr n nh. Trong hai ngy giao dch tip theo, Coca-Cola ch mt khong 2%,

245
hay 93 xu mt c phiu. Tt nhin, c nhiu s khc bit quan trng gia hai cng ty ny ti thi im , bt c s khc bit no cng c th gii thch c phn ng gi c phiu khc nhau qu xa ny. Nhng c mt im khc bit then cht khng th b qua: Buffett ngi trong hi ng qun tr Coca-Cola khi h thng bo chm dt cung cp thng tin nh hng. Trong khi , AT&T khng c Buffett trong hi ng qun tr m bo tin cy cho c ng ca mnh. Bng chng rt r rng. Vic khuyn khch cc cng ty ngng cung cp thng tin nh hng thu nhp khng phi l mt tng tht hay. Khi thng tin nh hng b loi b, c ng thng gnh chu mt khon l kh ln, t nh phn tch quan tm n cng ty v c tnh thu nhp k vng tr nn thiu chnh xc. Hn na, khng c g bo m rng cc cng ty chm dt cung cp thng tin v hot ng ca h s cung cp thng tin b sung v cc k hoch chin lc di hn, v khng c bng chng no cho thy h gia tng mc u t ti a ha gi tr di hn. Tuy cc cng ty c quyn s hu m rng c th nhn c nhiu s quan tm v c th hot ng tt m khng cn cung cp thng tin nh hng, nhng nhng cng ty nh c th phi tr gi t nu h chm dt thng l ny. C l iu ng lo ngi nht l nhiu ngi ngh rng ch khuyn khch cc cng ty chm dt cung cp thng tin nh hng l cha , h mun nhn thy lnh cm c ban hnh. Nhng trong k nguyn hi phc sau cc v b bi doanh nghip th nhng ngi qun l nh nc ang lm tt c nhng g c th thc y doanh nghip cung cp thm thng tin, ch khng phi hn ch

246 -
thng tin. Vic cm cung cp thng tin nh hng bng php lut cng sai lm nh vic bt buc phi thc hin n. Quyt nh cung cp hay khng nn thuc v quyn ca cc nh qun tr cng ty. Mc d bng chng t cc cuc nghin cu cho thy c ng s c phc v tt hn khi nhn c thng tin nhiu hn, nhng cng c lc quyt nh gi im lng li l chin lc tt nht. V d, cc nh qun tr c th lo s chnh ng rng vic cung cp nhng thng tin thu nhp nh hng c th c th mang li li th cho i th cnh tranh. Tt nhin, nu nh u t khng ng vi quyt nh ca ban qun tr, h s by t phn ng bng cch bn c phiu i. Ni tm li, quy nh bi b cung cp thng tin nh hng hoc bt buc phi cung cp s gy tn hi cho c ng hn l gip h.

247
TM TT CHNG 10
Buffett tin rng thng tin nh hng s khuyn khch t duy ngn hn v lm cho cc nh qun tr tc ng n k vng thu nhp thay v tp trung vo hot ng kinh doanh. Tuy nhin, thng tin nh hng khng phi l iu lm cho nh u t hnh thnh k vng ca mnh. Nguyn nhn thc s l do y ban Chng khon, h yu cu cc cng ty bo co kt qu ti chnh hng qu. Ngay c i vi cc cng ty chm dt cung cp thng tin nh hng, nh u t vn tip tc hnh thnh k vng vo thu nhp hng qu. Hy trnh u t vo nhng cng ty t chi cung cp thng tin nh hng, c bit nu h cng khng cung cp nhng thng tin c th khc gip nh u t hiu doanh nghip s hot ng ra sao trong tng lai. Phn ln s chng i cung cp thng tin nh hng bt ngun t tnh d bin ng ca gi c phiu, thng xut hin vo thi im cng ty cng b thu nhp. Gi c phiu c th bin ng mnh, thm ch khi thu nhp trn mi c phiu khng t c mc k vng ch mt vi xu. Nu bn thc s tin rng vic bn tho c phiu c lin quan n thu nhp k vng l iu khng hp l, bn nn cho n n nh l mt c hi mua thm c phiu vi gi r hn. Nhiu nh nghin cu ch ra cc khon thua l c ngha v mt thng k ln kinh t trong ti sn ca c ng khi thng tin nh hng b loi b. Ngoi ra, vic chm dt cung cp thng tin nh hng cng dn n vic cc nh phn tch t quan tm hn v nhng c on thu nhp k vng cng km chnh xc hn. Hn na, khng c bng chng no cho thy

248 -
nhng cng ty chm dt cung cp thng tin nh hng c ng thi ci thin gi tr di hn ca c ng. Nu bn s hu c phiu ca mt cng ty m bn nghi ng rng h sp chm dt cung cp thng tin nh hng, hy xem xt bn n tht nhanh. ng quay li mua c phiu ny cho n khi bn tin rng cc iu kin kinh doanh c hi phc. Mt s cng ty tri qua nhng t bn tho c phiu nng n khi h chm dt cung cp thng tin nh hng. Cc cng ty khc hon ton khng c nhng phn ng nh vy. S khc bit i khi nm s tn nhim m cc c ng t vo b my qun l. S tn nhim ca b my qun l c bit quan trng nu bn u t di hn. Tt c cc cng ty s tri qua nhng giai on kh khn, nhng nhng cng ty c cc nh qun tr uy tn lnh o s c nhiu c hi hi phc nhanh hn, ngay c khi h quyt nh chm dt cung cp thng tin thu nhp nh hng hoc thc hin nhng hnh ng khc khng nht thit v li ch tt nht ca nh u t trong ngn hn.
KT LUN
arren Buffett l mt huyn thoi sng ngay trong chnh thi i ca mnh. Chc chn ng l nh u t v i nht cn sng trn th gii ny. ng cng l ngi c vit sch nhiu nht. Gn y, khi tm ch Warren Buffett trong phn mc sch trn Amazon.com, c gn 3.000 kt qu xut hin, trong c t nht 100 quyn c t Buffett trong ta sch. Vic xut bn quyn sch ny cng lm di thm danh sch y. Cc nh u t ht sc hm m Warren Buffett. Phn ln s ca tng ca h l kt qu trc tip ca s thnh cng v giu c ca ng. D g i na th ng cng l mt trong nhng ngi giu c nht th gii. Cch y khng lu, ng ng hin tng phn ln ti sn ca mnh cho qu t thin do Bill Gates iu hnh. Nhng khng phi ti tin khng l hoc s ho phng k l ca ng lm cho ng tr thnh tm im ca qu nhiu s ch n nh vy. Ngi ta cng rt thch th vi tnh cch ca ng. D l ngi ht sc giu c v thng minh, ng thng xut hin nh mt ngi bnh d. Mi ngi yu thch kh nng phi thng ca ng trong vic thc hin nhng nh gi bng l tr thng thng, c khi hi v hon ton khng c ci ti tn ti trong ng. Buffett c tnh cch ca Albert Einstein v Cnh st trng Taylor trong lot phim truyn hnh thi thp nin 1960 ca Andy Griffith. Bn khng th no khng ngng m, tn trng v yu qu ng. Trc ht, bn mun dng n tr

250 -
tu ca ng trong hu nh bt c ch g. Sau , bn mun ngi ngoi hin nh ng, cng n bnh to vi ng. C l, iu th v nht v Warren Buffett l khng ai c th phn loi ng thuc dng ngi no. Thc t, vic c gng phn loi cc chin lc u t ca Buffett l mt sai lm thng mc phi nhiu tc gi v nh nghin cu. Cc chuyn gia v u t cng thng thch t ng nghip ca mnh vo mt nhm ri dn nhn cho h. H thch ni nhng iu i loi nh: y l nh u t gi tr hoc Kia l nh u t tng trng. Tuy nhin, i vi Buffett th khng th c nhng ci nhn tin dng nh vy. Buffett l mt nh u t gi tr nhng ng cng mua c nhng c phiu tng trng. Buffett l mt nh u t mua v nm gi, ng thi cng bun bn c phiu. Buffett thch u t vo nhng cng ty c mc vn ha ln, nhng cng khng b qua cc cng ty trung bnh v nh. Buffett ch mua cc cng ty v c phiu ca M, nhng gn y ng bt u mua li cc doanh nghip ngoi nc M. Buffett c bit n nhiu nht nh mt ngi mua cc c phiu c nhn hoc ton b cng ty, nhng ng cng mua c chng khon c thu nhp c nh nh tri phiu. Thc t, Buffett cn tham gia c vo tin t, hng ha, v chng khon phi sinh. Tht s khng ai c th phn loi Buffett mt cch r rng c. Khng c ci nhn ph hp no gn cho ng. Mt khi bn ngh rng mnh xc nh c phong cch ca ng th ng li thay i. Ngoi ra, nhiu nh quan st tin rng Buffett l ngi st . Ni cch khc, h ngh rng ng tun theo mt s nguyn tc no v khng bao gi ri xa chng. H tin rng ng thnh cng bng cch thc thi nhng chin lc c bn ging nhau ht ln ny n ln

251
khc, H cng tin rng ai cng c th tr thnh mt nh u t thnh cng, min l h hiu c mt s b quyt a thch ca Buffett v lm theo ng. Gi nh mi th u d dng n th! Tuy vy, phong cch u t ca Warren Buffett hon ton khng vng chc nh h ngh. Nu phi so snh, n ging nh mt dng dung nham nng chy. l do ng thng xuyn thay i v tinh chnh cc chin lc u t ca mnh. Buffett bit r rng khng c nh u t no c th hy vng tr nn cc k thnh cng ch bng cch lp i lp li nhng bc i theo cng mt cng thc. thc s thnh cng, nh u t phi sn sng iu chnh phong cch v chin lc ca mnh theo tng iu kin, hon cnh c th. Buffett lun l mt cu hc tr ca th trng, ng khng ngng hc hi d ng tt nghip cc trng kinh doanh ni ting nht ca M. Nn tng gio dc ca Buffett cha bao gi i n hi ht, v bn cng nn nh vy. Nhng mc d ng sn sng thay i v thch ng vi mi trng, vn c ba iu m Buffett lun nht qun. Trc ht, ng rt yu thch ngnh kinh doanh bo him. Ti sn c nhn ca Buffett l kt qu trc tip ca ch mt c phiu Berkshire Hathaway v thnh cng ca Berkshire phn ln l nh mt ngnh bo him. Lo li Berkshire tin vo ngnh bo him, Buffett c th chm tay vo khi lng vn khng l ch phn b ca ngnh ny. ng nhn thy t lu rng Berkshire c th kim c c gia ti bng cch nhn cc khon ph bo him t cc hp ng bo him v u t chng vi t sut thu nhp cao hn thanh ton nhng v i bo him trong tng lai m vn cn nhiu khon li nhun cn li cho c ng.

252 -
iu th hai khng thay i Buffett l ng lun t nng tm quan trng ca mt b my qun l xut sc. B my qun l tt thc s rt quan trng to ra gi tr di hn. iu ny nht qun vi l thuyt ti chnh, v rng mt cng ty c b my qun l yu km nu c mt b my qun l khc tt hn kim sot v iu hnh th s c gi tr cao hn. y l mt l do thng c trch dn trong cc v thu mua cng ty mt cch th ch. Tuy nhin, Buffett hon ton khng thch thu mua cng ty theo cch ny. ng hon ton khng quan tm g n nhng cng ty c qun l km bi ng khng quan tm n vic iu hnh chng. Thay vo , ng mi nhng nhn vt hng u ca nhng cng ty c iu hnh tt trc tip lin lc vi ng nu h sn sng bn doanh nghip ca mnh. Nhng ng khng mun cc nh qun l ny ngh hu hay ra i sau v mua bn cng ty. Buffett ch quan tm n vic mua li nhng cng ty tt c sn cc nh qun l gii v sn sng li tip tc iu hnh cng ty. Buffett cng ni ting kha cnh o c. C th, ng mun cc nh qun l lm vic cho mnh phi hiu rng c ng l s mt. ng khng quan tm n vic cc nh qun l gii ca ng kim c rt nhiu tin, min l c ng ca ng c giu ln. ng rt gh tm trc s tham lam qu xut hin cc tp on ln trong nhng nm gn y. Buffett nhn thy qu nhiu CEO c hng qu nhiu quyn mua c phiu u i v cc gi thng cc ln trong khi cng ty hoc c phiu ca h th chng c g tt p c. ng cng chng kin qu nhiu cng ty phi vin n nhng th thut k ton v cc mnh khe khc nh mua li c phiu qu (t c ngha v mt kinh t nhng c th thc y gi c phiu) t nht l trong mt khong thi gian di nhng nh qun l thc hin

253
quyn mua c phiu u i v nhanh chng bn chng i vi gi cao. Ni chung, Buffett chng kin qu nhiu nh qun l hng li c nhn bng tin ca c ng cng ty ca h. Th ba, Buffett ch yu da vo phn tch chit khu dng tin tm kim cc c phiu v cc cng ty c kh nng mua li vi gi thp hn gi tr ni ti. L thuyt ti chnh cho chng ta bit rng gi tr ca bt c ti sn no cng ch n gin bng vi gi tr hin ti ca tt c cc dng tin tng lai m ti sn to ra theo k vng dnh cho n. Mc d Buffett khng phi lc no cng thch cc l thuyt ti chnh kh hiu v thng xuyn by t s bt ng vi gii hc thut, nhng phn tch chit khu dng tin l ti m Buffett v gii hc thut c s ng thun rt cao. Tuy nhng nh u t bnh thng i khi cm thy s hi khi ni n phng php chit khu dng tin, nhng phng php phn tch ny khng c g l phc tp nh v b ngoi ca n. Nghin cu mt vi bo co t Ph Wall v xem xt mt vi bng tnh l bn c th c c k nng v t tin s dng phng php ny nhn din nhng c phiu ang c bn vi gi thp hn gi tr thc ca n. iu quan trng cn nhn mnh l phn tch chit khu dng tin c s dng tm ra nhng c phiu b nh gi thp ch khng phi c phiu gi tr. y l s khc bit thng khng c cm nhn y . Mt c phiu b nh gi thp l mt c phiu c th c mua li vi gi thp hn gi tr ni ti ca n. Cn mt c phiu gi tr ch n gin l mt c phiu c cc h s gi thp. Tuy c v s v d cho rng c phiu gi tr thng mang li hiu qu cao hn c phiu tng trng (l nhng c phiu c cc h s gi cao) trong khung thi gian u t di hn, nhng cc c phiu gi tr

254 -
khng phi lc no cng b nh gi thp, cn c phiu tng trng khng phi lc no cng c nh gi cao. Buffett da vo phn tch chit khu dng tin nhn din nhng c phiu b nh gi thp. Tt nht hy mua nhng c phiu ang c bn vi gi thp hn gi tr thc ca chng. Tuy nhin, cng c vng mc trong cch t duy ny. Khi bn kt lun mt c phiu b nh gi thp, bn ang gi nh rng bn ng theo phn tch ca bn, cn tt c nhng ngi khc trn th trng l sai. Suy cho cng, nu mi ngi u ng rng c phiu thc s b nh gi thp th h hn bt u mua v y gi n ln cao t lu. iu ny a chng ta n mt vn quan trng khc. Tuy Buffett ng vi gii hc thut v gi tr l thuyt ca vic phn tch chit khu dng tin, ng vn bt ng vi h mt s im khc. V d, nhiu hc gi (v mt s lng ln nhng ngi thc hnh) tin rng th trng c tnh hiu qu, ngha l gi c c phiu phn nh chnh xc gi tr thc ca chng. Do , h khng tin ai c th thng xuyn thu c kt qu tt hn ch s ca th trng trong thi gian di bng cch la chn c phiu mua vo. Tuy h tha nhn cc nh u t siu hng nh Buffett thc t c tn ti, nhng h sn sng loi b iu ny bng cch xem l nhng trng hp ngoi l. Tuy nhin, Buffett khng s dng l thuyt qun l danh mc hin i v gi thuyt th trng hiu qu. ng cho rng c qu nhiu ci gi l ngoi l trn th trng, nn nh u t thng minh cn xem xt li hiu lc ca l thuyt qun l danh mc hin i. Buffett tin rng cc nh u t thng minh bit nghin cu, ch mua nhng c phiu b nh gi thp v nm gi trong di hn c th nhn c nhng kt qu vt tri so vi mc trung bnh ca th trng. Tuy cc nh u t thn tng ha

255
Buffett v xem ng nh mt bng chng cho thy th trng khng hiu qu, bn thn Buffett li thch trch dn Walter Schloss, mt bc thy v u t thng xuyn vt tri th trng trong s nghip u t hn 47 nm ca mnh. a dng ha l mt khi nim c gii hc thut a thch. Tuy nhin, thng ip ca Buffett v vn ny c phn pha trn. Gii hc thut ni rng mi ngi nn nm gi mt danh mc u t a dng ha rng. H thng khuyn ngh u t vo cc qu tng h hoc qu chng khon tng hp hot ng theo nhng ch s c nn tng rng. Theo gii hc thut, a dng ha s m bo cho nh u t nhn c thu nhp cao nht cho bt c mc ri ro no. Tuy nhin, a dng ha li km hm nh u t vi t sut thu nhp trung bnh ca th trng. Nhng ngi nm gi mt danh mc u t a dng ha rng khng c nhiu hy vng vt tri so vi th trng. Cho n kh gn y, danh mc u t ca Berkshire vn rt tp trung. Hin nay Berkshire ang s hu hn 70 cng ty con, hng t m c phiu ca cc cng ty i chng v loi chng khon c thu nhp c nh. Berkshire tr nn a dng ha hn lc no khc trong lch s ca mnh. Berkshire tng trng qu nhanh v c qu nhiu tin u t nn khng th khng a dng ha c. Tuy nhin, cng ty vn cha a dng ha n mc l thuyt ti chnh yu cu. Di s lnh o ca Buffett, Berkshire chuyn ha t v th cc k tp trung sang a dng ha su rng hn. Buffett cng khuyn ngh a dng ha nhiu hn i vi nhng ngi khc. ng ni rng i a s cc nh u t bnh thng nn a dng ha rng. Tuy nhin, ng cng l lun rng ch cn khong 5-6 m c phiu

256 -
trong danh mc cng mang li mc a dng ha y cho nhng nh u t bit mnh ang lm g v thc s hiu cch nh gi doanh nghip. Xin nhc li, c ba iu c th ni mt cch chc chn v Buffett l (1) ng c s khao kht kinh doanh trong ngnh bo him, (2) ng c bit nhn mnh n cht lng ca b my qun l, v (3) ng thch mua cng ty hoc c phiu vi gi thp hn gi tr ni ti ca n theo m hnh chit khu dng tin. Chng ta cng hc c mt s iu hu ch khc. V d, nghin cu hc thut cho thy c phiu gi tr s vt tri c phiu tng trng trong di hn, nhng c phiu tng trng li c hiu qu tt hn i vi cc nh u t ngn hn. Chng ta bit rng nhng c phiu c gi tr vn ha th trng nh s c hiu qu cao hn nhng c phiu c gi tr vn ha ln trong di hn. Ngoi ra, u t theo tng trng thc s c tc dng. C th, nhng c phiu c tng trng gi v thu nhp mnh m thng c kt qu tt hn nhng c phiu khc trong thi gian u t t 6-8 thng. Mc d nhiu nh u t khng thch cc chin lc u t da vo tng trng nhng cc nghin cu cho thy u t theo tng trng l cch u t chnh ng v mang li li nhun tt. Tuy nhin, u t theo tng trng khng phi dnh cho tt c mi ngi. D khng ging nh vic mua bn c phiu hng ngy, nhng u t theo tng trng i hi s lun chuyn vn nhiu hn ng k so vi chin lc mua v nm gi n thun. Kt qu l cc nh u t theo tng trng phi gnh chu chi ph giao dch ln hn cc nh u t gi tr di hn. Tuy nhin, chi ph giao dch hin ny c th gim xung mc ti thiu nh tin ch giao dch

257
qua mng ca cc cng ty chng khon. Nhng ph mi gii giao dch khng phi l loi chi ph duy nht cn phi lo lng. Thu l mt yu t khc na. Cc nh u t mua v nm gi khng cn phi ch nhiu n vic np thu. Xt cho cng, nu bn khng bn i th bn khng hin thc ha li nhun. Nu bn khng hin thc ha li nhun, bn chng phi lo lng g v vic np thu cho nhng khon thu nhp y. Tuy nhin, cc nh u t tng trng thng hin thc ha li nhun ca mnh thng xuyn. S thu khng thch cc nh u t mua v nm gi, nhng h rt yu mn cc nh u t theo tng trng. Chng ta cng bit rng Warren Buffett vn dng mt s chin lc m hu ht nhng nh u t bnh thng khng c iu kin p dng. V d, thay mt Berkshire, ng thng mua li ton b mt cng ty no . Thm ch khi ng ch mua li mt s c phiu ca mt cng ty nim yt, cui cng Berkshire vn tr thnh mt trong nhng c ng ln nht. Thc t, ng ngi trong hi ng qun tr ca t nht l 20 cng ty. C lc, ng cn m nhn v tr gim c iu hnh ca Salomon Inc. D khng thch, nhng ng phi tnh n vic thay th cc nh qun l km ci. Trong bt c trng hp no, c th ni mt cch cng bng rng Buffett l ngi mua li doanh nghip ch khng phi l ngi mua c phiu. Tuy nhin, mua c phiu li l iu ph bin nht m hu ht cc nh u t bnh thng c th lm c. l do h khng th c c mt v th ln trong bt c mt cng ty no vn dng sc mnh ca s nh hng m Buffett thng c. Ni mt cch n gin, nh u t bnh thng khng th lm nhng vic gip Berkshire v Buffett thnh cng n th.

258 -
u t t nhn vo c phn i chng (PIPE - Private Investments in Public Equity) cng l mt v d hon ho khc cho thy nhng g Buffett c th lm c nhng cc nh u t bnh thng li khng th. PIPE cho php Berkshire chim ly nhng v th ln trong cc cng ty nim yt trn mt nn tng thun li. Nhng cng ty nim yt i khi s dng cng c PIPE ginh quyn tip cn nhng lng vn ln mt cch nhanh chng m khng cn phi ng k vi y ban Chng khon. S dng PIPE, h cng c th gim thiu ph bo lnh. Cng c PIPE thng bt u bng mt loi chng khon c th chuyn i v thanh ton cho ngi mua mt dng tin li hoc c tc. Tuy nhin, vo mt thi im no trong tng lai, chng khon ny c th c chuyn i thnh c phiu ph thng, mang li cho nh u t quyn li ln trn vn ch s hu trong cng ty pht hnh. Nu c c cu hp l v pht hnh hon chnh, khng c g phi giu gim v cng c PIPE. Tuy nhin, chng cng l mt v d khc cho thy cch Berkshire v Buffett i khi c th trin khai nhng chin lc u t m mt nh u t bnh thng khng th vn dng c. Nu bn nhn thy tng u t thng qua cng c PIPE th v, hy xem xt mua c phiu ca Berkshire hoc u t vo mt hedge fund thng khai thc chin lc ny. C l, mt s c gi cm thy ngc nhin khi c thy trong quyn sch ny rng khng phi tt c nhng khon u t ca Buffett u mang li cho ng thnh cng to ln. Trn thc t, chng ta cng xem qua mt vi hng mc u t c vn ca Berkshire. Tuy nhin, iu th v l Buffett c ti nng thin bm ng kinh ngc trong vic bin nhng thng v rc ri thnh nhng kt qu c li. iu thng phi i hi s kin nhn rt ln. V

259
d, Berkshire mua li c General Re v NetJets nm 1998, nhng mi n nm 2006 hai cng ty ny mi bt u c li nhun. Ngay sau khi mua li General Re, Buffett gp th rc ri, bao gm c nhng thng l bt thng trong k ton, nhng hp ng bo him c nh gi qu thp, v nhng khon l kh ln lin quan n chng khon phi sinh. NetJets cng gnh chu nhng khon chi ph khng l khi c gng thm nhp th trng chu u. Sau khi bt u tr c chu u, hot ng kinh doanh ca n ti M li tr nn kh khn. Tuy nhin, Buffett cha bao gi u hng nhng cng ty ny. ng tin tng rng cui cng chng cng s thnh cng v ng gp nhng khon li nhun ln vo t sut li nhun chung ca Berkshire. Trng tm di hn cho php ng gn b vi nhng cng ty ny d trong thi kh khn hay thun li. im cn lu l vic u t di hn i khi i hi phi c s kin nhn rt ln. Nu bn khng c l do g tin rng cng ty s xung dc, v min l b my qun l c nng lc, bn ch cn ngi yn v ch i. Chng ta cng bit v tm quan trng ca hot ng qun tr doanh nghip tt v k hoch k nhim ti Berkshire. Berkshire c qu kh khng tt nhng mt ny trong nhiu nm, nhng hu ht cc nh u t u khng quan tm. Xt cho cng, nh u t thng khng phn nn g v hot ng qun tr doanh nghip v vn k tha khi c phiu ang hot ng tt. Tuy nhin, trong nhng nm gn y, nhiu nh u t phi nm mi khi nhn ra nhng iu ny c ngha quan trng nh th no. Nhng tht bi Tyco, Enron, WorldCom, Adelphia v hn mi cng ty ni ting khc xy ra phn ln v thng l qun tr doanh nghip yu km. Warren Buffett l mt gim c iu hnh xut sc. ng cng l mt trong s nhng gim c iu hnh c o c nht trong

260 -
gii kinh doanh. Khng may l khng phi tt c cc cng ty u may mn khi c mt ngi nh Buffett dn dt. Thm ch c tt nh Buffett i na th ng cng khng phi l ngi bt t. Mt ngy no , Buffett s khng cn c th dn dt Berkshire c na. y chnh l l do Berkshire phi coi trng hot ng qun tr doanh nghip v k hoch k nhim. C ng cn c mt hi ng qun tr mnh gi cho gim c iu hnh khng i qu quyn hn. H cng phi cm thy an ton khi bit rng lun c k hoch d phng Berkshire tip tc hot ng tt nu c iu khng hay xy ra cho Buffett. Nh vo cc quy nh mi ca Sn Chng khon New York, cc cng ty nim yt khng th no ngonh mt lm ng trc nhng vn ny. Nhng mt s cng ty thc hin tt hn nhng cng ty khc. Hn na, nhiu cng ty c c phiu c giao dch sn khng chnh thc (OTC) li khng my quan tm n hot ng qun tr doanh nghip v s k tha. Cc nh u t di hn c mt bi hc t gi trong nhng nm gn y khi mt s cng ty ni ting v, mt phn do cc thng l qun tr doanh nghip yu km. Trc khi t tin ca mnh vo bt c cng ty no, hy m bo rng n c qun tr tt. Quyn mua c phiu u i cng thu ht s ch ca cc nh u t trong nhng nm gn y. Tri vi lung thng tin ph bin, Buffett khng phn i vic s dng quyn mua u i. Thc ra, ng tin rng quyn mua u i l mt cng c hu ch thng cng cho cc nh iu hnh doanh nghip. Thm ch ng cn d on ngi k nhim ng Berkshire s nhn phn ln bng lc ca mnh t quyn mua u i. Tuy nhin, Buffett phn i mnh m vic lm dng quyn mua u i. ng ngh rng cc gim c cn phi c gng c cu quyn mua u i theo cch c th tng thng

261
thc s cho nhng nh qun l c ng gp gi tr gia tng v khng ch xut hin trong thi k th trng tng trng. ng tin quyn mua c phiu u i khng phi l th min ph. Buffett l mt trong nhng ngi ln ting ng h yu cu phi ghi nhn chi ph cho cc quyn mua u i trong cc thuyt minh thu nhp doanh nghip khi chng c cp i. Nhng thc t l thc s cha pht sinh khon chi ph no cho mt quyn mua u i cho n khi n c hin thc ha. K ton thu cng nhn s tht n gin ny, nhng k ton ti chnh li khng. Kt qu l, v nhng mc ch ca k ton ti chnh, quyn mua u i c nh gi khi chng c cp v c ghi nhn chi ph khi chng c hin thc ha. Nhng v mc ch ca k ton thu, quyn mua u i ch c ghi nhn chi ph khi chng c s dng. Ghi nhn chi ph cho quyn mua u i trc khi chng c hin thc ha cng sai lm nh vic hon ton khng ghi nhn chng. Hn na, nhng cch thc x l k ton v thu khc nhau s lm cho cc nh u t thm bi ri. Trong bt c tnh hung no, nh u t nn cn thn vi vic u t vo mt cng ty nu chi ph quyn mua u i trong qu tng ln nhiu hn mc vi xu mt c phiu. Mt s c gi c th cm thy ngc nhin khi bit rng Buffett phn i mnh m th no i vi nhng n lc ct gim thu. V d, Buffett ng h thu ti sn. ng tin rng mi ngi ch nn kim tin s hu cho ring mnh, v t lu ng th hin quan im r rng: nhng ngi tha k ca ng ch c th hy vng nhn c rt t ti sn tha k t ng. Nhng ngi nh Buffett s rng nu thiu cc sc thu cao nh vo ti sn, cc c nhn tch ly c lng ti sn khng l s ch chuyn giao ti sn ca mnh cho ngi tha k ca h, to ra nhng th h con ci km ci v h hng,

262 -
khng ng gp hay mang li li ch g cho x hi c. Nhng s tht l nhng ngi phi i mt vi cc loi thu ti sn qu ln c th s ln k hoch trc v chuyn gnh nng ny bng cch mua bo him thu ti sn (c l t mt trong nhng cng ty ca Berkshire) hoc khai thc nhng l hng v thu, l hng ln nht cho php ngi giu hin tng ti sn ca mnh cho mt t chc trc khi qua i. Qu thc, y chnh l iu m Buffett ang lm. Tuy ng ng c khen ngi v tnh ho phng phi thng ca mnh, nhng quyt nh cho i tin bc ca mnh y ti sn ca ng khi bn tay ca chnh ph. Buffett cng ng h nh thu cao hn vo thu nhp t u t. ng ch ng ngh chng li nhng n lc nhm gim thu c nhn nh vo c tc, mc d c tc c tr cho c ng ch sau khi cng ty thanh ton ht cc khon thu lin quan. Ni cch khc, tnh trng ny dn n vic nh thu hai ln. Tuy vy, Buffett tin rng ct gim thu thu nhp t u t s ch mang li li ch cho nhng ngi giu c. Thc t cho thy thu sut thp hn s mang li li ch cho tt c mi ngi bng cch kch thch tng trng kinh t v gia tng thu nhp t thu ca chnh ph lin bang. Tng trng kinh t mnh m hn ng ngha vi vic to ra nhiu c hi vic lm tt hn cho tt c mi ngi trong x hi. nh thu vo cc hng mc u t vi thu sut cao hn c l s gy hi hn l c li. Khi cc chnh tr gia bt u bn v vic tng thu nh vo ngi giu, th cng thng l thi im tt rt tin ra khi th trng. Khi h bt u ni n vic gim thu sut, bn nn xem xt mua thm c phiu. Cui cng, Buffett mun nhn thy cc tp on chm dt vic cung cp thng tin thu nhp mang tnh nh hng. ng tin rng

263
vic cung cp thng tin nh hng s khuyn khch t duy ngn hn v pha cc nh u t v nh qun l cng ty. Buffett khng phi l ngi duy nht cm nhn theo hng ny. Mt s nh bnh lun v t chc p dng thng l ny. Tuy nhin, vic tin rng thng tin nh hng chu trch nhim cho t duy ngn hn l mt nhn thc sai lm. Khng ai tranh ci vic iu hnh mt tp on vi tm nhn di hn khng phi l mt phng php u vit, nhng s sai lm khi tin rng thng tin nh hng to nn t duy ngn hn. Chc chn nh u t tp trung vo cc s liu thu nhp hng qu, nhng khng phi l do cc tp on cung cp thng tin nh hng. Nh u t ch n kt qu kinh doanh hng qu ch v mt l do - y ban Chng khon yu cu cc tp on phi bo co kt qu hng qu. Chnh yu cu ny ca y ban Chng khon lm cho nh u t to ra k vng hng qu cho mnh. Nu y ban Chng khon yu cu cc cng ty bo co kt qu hng thng th nh u t cng s c k vng hng thng. iu ny khng h lin quan g n thng tin nh hng c. Vic loi b thng tin nh hng s khng chm dt c vic cc nh u t t hnh thnh k vng cho chnh mnh. Hn na, thng tin nh hng cung cp nhng thng tin qu gi. C t nht hai cuc nghin cu chng minh rng c tnh thu nhp s tr nn thiu chnh xc khi thng tin nh hng khng c cung cp. Trong mt k nguyn m cc c quan qun l nh nc ang ra sc thc y s minh bch trong cng b thng tin, th vic khuyn khch cc cng ty ngng cung cp thng tin nh hng qu khng phi l mt kin hay. C mt s cng ty cha bao gi cung cp thng tin nh hng. iu ny khng c ngha l nh u t nn trnh mua c phiu ca

264 -
h. Berkshire Hathaway cha bao gi cung cp thng tin, nhng h t ra l mt trong nhng hng mc u t di hn tt nht trn th trng. Tuy nhin, cn phi tut ci nhng cng ty trc kia c cung cp thng tin nh hng bng nhin quyt nh chm dt thng l ny. Hng nm tp ch Forbes u cng b danh sch xp hng cc t ph trn khp th gii. Ch mt vi ngi leo c ln bc thang cao nht trong danh sch danh gi ny bng cch u t. Hu ht h, nh Bill Gates - sng lp vin ca tp on Microsoft, u kim c gia ti khng l ch t mt cng ty. Tri li, Warren Buffett l mt nh u t thc s. Mc d ti sn ca ng cng bt ngun t ch mt cng ty, nhng cng ty , Berkshire Hathaway, li rt c o. Berkshire thc s l mt cng ty u t. Buffett xy dng Berkshire bng cch ti u t cc dng tin t lnh vc bo him sang cc doanh nghip khc. ng cng giu ln trong qu trnh ny. Tuy nhin, iu quan trng hn l ng lm cho cc c ng ca mnh thnh vng trng thy. C l khng c c nhn no khc c th to ra nhiu triu ph nh ng. Da trn bng chng ny, hn l s cng bng khi kt lun rng Warren Buffett l mt trong nhng nh u t v i nht nu khng mun ni l nh u t v i nht ca mi thi i.
LI CM T
hng 9/2006, trong khi trn ng n trng quay lm mt cuc phng vn v nn kinh t, ti nhn c mt th in t trn my in thoi di ng BlackBerry t Jeffrey Krames, mt ngi ti cha tng c bit n trc . Bc th mi ti lin h vi ng y tho lun vit mt quyn sch. Ban u, ti ngh ch l mt th rc. May thay, ti lm theo th mi ca Jeffrey trong ngy hm sau. Trc khi ti bit chuyn xy ra, ti nghin ngm trong c nm tri. Ti cm n Jeffrey v ngi tr l bin tp y nng lc Courtney Young ca ng khuyn khch v nh hng cho ti trong sut qu trnh vit quyn sch ny. Ti rt bit n cc ng nghip trc v nay Forbes Inc, c bit l nhng thnh vin trong gia nh Forbes. Ti xin cm n Wally, Tim v Steve, trong nm 1997 quyt nh tuyn mt gio s ti chnh khng tn tui (l tc gi - ND) lm bin tp vin mi cho Forbes Special Situation Survey, mt n phm cung cp thng tin v u t c ngi cha v ngi anh qu c Malcolm ca h khi

266 -
u t nm 1954. Gia nh Forbes trao cho ti rt nhiu c hi tuyt vi trong thp k va qua. Lm vic vi h mang li nim vui rt ln cho bn thn ti. Ti cng xin cm n Leonard Yablon, ngi tip tc lin h vi ti cho n ngy nay, m bo rng ti lun suy ngh v th trng chng khon. Tt c nhng c hi tuyt vi Forbes Inc, u n cng vi nhng trch nhim nghim tc. Xut bn hai bn tin v u t c tp ch Hulbert Financial Digest nh gi cao, sn xut mt chng trnh video pht trn Internet hai tun mt ln, v u n cung cp nhng li bnh lun v nn kinh t v th trng cho v s i pht thnh v truyn hnh l nhng vic sc lm ti bn rn. Ti hn khng th no lm ht nhng vic ny, cng vi vic vit sch, nu khng c s h tr xut sc m ti nhn c hng ngy t hai nh phn tch chng khon Taesik Yoon v Samuel Ro. Ti khng th no tm ra nhng cng s gii hn h. Ti phi nu tn nhng ngi thy tuyt vi ca mnh, nhiu nm v trc truyn cm hng cho ti trng Lower Merion High School, i hc Villanova, v i hc K thut Virginia Tech. Ti c bit cm n Robert Hansen, Art Keown v John Pinkerton l nhng thnh vin trong hi ng chm lun vn ca ti, h chng t rng ti c kh nng lm vic tt hn mc mnh ngh. Cui cng, nhng quan trng nht, ti v cng cm n ton th gia nh ti. Warren Buffett ni rng ng may mn c sinh ra M. Cn ti may mn khi cha m ti cm thy cn phi di c sang M t lc ti v ch ti, Kayane, cn rt nh. Ti cng cm thy may mn rng m ti gip ti quan tm n lnh vc u t t khi cn l mt cu thiu nin. Ti n nhng li cm n c bit cho Noon,

267
ngi v tuyt vi ca ti v ba con gi d thng ca chng ti. Noon khng ch ng vai l ngi phng vn ti ban u m cn m nhn nhiu nhim v nh ti c th dnh thm thi gian cho vic vit cun sch ny. Lori, Lucin v Lily th hin s kin nhn v s cm thng ln lao trong sut qu trnh y. Ti thng lm vic rt khuya v khng dnh cho cc con thi gian ca mt ngi cha. No, cc con, cui cng th mi vic xong. Chng ta cng i chi bng no!
Mc Lc
5 11 29 61
Li ta Gii thiu 1. 2. 3. MT BUFFETT MI CA A DNG HA? MT BUFFETT B NH GI THP GI TR CHO DI HN, TNG TRNG CHO NGN HN 4. 5. 6. 7. 8. NG BAO GI KT HN VI C PHIU MC TIU THU MUA CA BUFFETT KHI CC KHON U T TT TR THNH KM S CAI QUN V NGI K NGHIP BUFFETT KHNG C QUYN CHN MUA C PHIU CHO BUFFETT 9. BUFFETT: NGI NG H THU CAO
95 115 135 155 183
201 219 233 249 265
10. HY A RA THNG TIN NH HNG Kt lun Li cm t

VA H A N J A N J I G I A N
CNG KHNG HON HO

First News
Chu trch nhim xut bn: Nguyn Minh Nht
Bin tp Trnh by Ba Sa bn in Thc hin : : : : : Thnh Nam Vn ng Nguyn Hng Thanh Bnh First News - Tr Vit
BUFFETT
Ngay c
NH XUT BN TR 161B L Chnh Thng - Qun 3, TP. H Ch Minh T: 39316211 - Fax: 38437450
In 3.000 cun, kh 14,5 x 20,5 cm ti Cng ty TNHH mt thnh vin In Phng Nam (160/13 i Cung, Q. 11, TP. HCM). Giy KKHXB s 922010/CXB/02-280/Tre ngy 22/01/2010 - QXB s 197B/Q-Tre cp ngy 17/05/2010. In xong v np lu chiu qu I/2011.

Ngay CA Buffett Cung Khong Hoan Hao - Smith.N Studio

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ngay CA Buffett Cung Khong Hoan Hao - Smith.N Studio

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Cng Ty Samsung Trn trng gi n bn cun sch ny.

Smith Nguyen Studio.

EVEN BUFFETT ISN'T PERFECT

Smith Nguyen Studio.

CNG KHNG HON HO

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

(1) Nguyn vn: irritional exurberance.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

C l hn 99% nh u t cn phi a dng ha danh mc u t su rng hn na.

(4) Dont put all your eggs in one basket!

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

TNG THU NHP, GIM RI RO

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

(7) Ly t trang web ca Berkshire Hathaway v bn lu mu n 13F y ban Chng khon.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.

Smith Nguyen Studio.