CORAFYA LKE KLMN BELRLEYEN FAKTRLER -Scaklk -Nemlilik -Ya -Yeryz ekilleri -Basn ve Rzgar LKEMZDE DI KUVVETLE OLUAN

EKLLER -Tabansz Vadi : *Suyun hzl bir ekilde akarak andrmasyla oluur. *V eklindedir *Karadenizde ok grlr rn: Rize -Tabanl Vadi: *lkenin i kesimlerinde grlr. *Geni bir alanda yava akar. *rn: Erzurum / Aras -Boaz Vadi: Yksek da sralarn enine yaran byk akarsularmzdr. Yeilrmak (Canik Dalar) Krgbayr: Sel sular veya rzgarlarla anm ekilleridir. Engebelidir. rn: rgp/Nevehir Seki: Akarsular seviye deiiklikleri ve yatan derine oymas sonucu oluan ekildir. rn: Sungurlu ay orum Dev Kazan: Kurunlu, Torum , Muradiye, Dnden gibi alayanlarn dkldkleri yerdir. Delta Ovas: Akarsularn tad malzemeyi denize dktkleri kylarn oralarda oluur. Tarma elverilidir. rn: aramba Ovas Kumul: llerde veya deniz kylarnda rzgrlarn yd kum tepesi, eksibe. Falez: Dalgalar andrma yaparken nce arptklar ky boyunca bir entik aar. buna dalga oyuu denir. dalga oyuklar derinletike zerindeki ktleler kopar ve der. bylece ky boyunca diklikler oluur. bu dikliklere falez ya da yalyar ad verilir. trkiyede, karadeniz ve akdeniz kylarnda gzel falez rnekleri grlmektedir. LKEMZDE KUVVETLE OLUAN EKLLER kmeler sonucu stanbul Boaz olumu. Ar Da Volkanik damzdr. -Karadeniz, Akdeniz bir ky eklindedir nk dalar denize paralel ama Ege kylar girintili kntldr nk dalar denize diktir.

LKEMZDE BTK TOPLULUKLARI ORMANLAR Trkiyenin Bat Kesimi Ormanlar: Kestane, grgen,hlamur , kzlam, karaam ve kurakl mee vardr. Trkiyenin ve Dou Kesimi Ormanlar:Karasal iklim vardr. Bitki tr scaklk ve yamur artlar yznden azdr. Altkesimlerde mee ve karaam.Ykseklerde saram gzkr. Trkiyenin Kuzeyi Kesimi Ormanlar:1000metreye kadar geni yaprakl. 1500Metreye kadar karktr.ne yaprakl ve geni yaprakl. 2200Metreye kadar ine yaprakl aalar mevcuttur. Karadeniz lkenin en ok orman olan blgedir. Trkiyenin Gney Kesimi Ormanlar: Alaklarda kzlam mee. Ykseklerde karaam sedir ve Toros kknar bulunur. ALILAR: Akdeniz blgesinde Kzlamlar vardr. Kzlamlar kesilirse Makiye dnr. Makiler kesilirse Garig'e dnr.. LKEMZDEK TOPRAK ETLER Kestane renkli step topraklar: Yan 400mm zerinde olduu yerlerde. kesimlerde grlr. Organik olarak zengindir. Kahverengi step topraklar: Yllk yan 400mm altnda deiik yerlerde grlr. kesimlerde vardr. orak toprak( Tuzlu alkali toprak): Kapal havza veya eski gl taban olan tarma elverisiz toprak Tuz miktar oktur. Tuz gl, Burdur gl rnektir. ernezyomlar: Karasal iklimde ayr bitkisi altnda oluur. Erzurum, Kars gibi yaz yal iklim koullarnda gr ayrlar altnda grlr. Alvyal Topraklar: Akarsu vadi tabanlarnda yada delta ovalarnda grlr. Mineral zengin.Tarm iin en elverili toprak. Terra rosa topraklar : Akdeniz iklimi Kalkerli arazi zerinde oluur. Organik zengin. Renk : Krmz Turungil ekilir. Akdenizde grlr. Asit reaksiyonlu orman topraklar: Yllr yamur ok fazla. Verimli toprak. Karadeniz.

GEM TARZLARI lk balarda tarm vard. anak mlek yapmaya baladlar sonra. Sonra da ticaret. Daha sonra da sanayi devrimi hizmet faktr falan. Ekonomik Faaliyetler Birincil: Tarm ve Madencilik.. Dorudan evreyle ilgili. Topraktan retim falan. kincil: malat, ileme, ina, g retimi retim Byklne Gre ikiye ayrlr Ar Sanayi ve Hafif Sanayi.. retim Niteliine Gre ikiye ayrlr. Tketim mallar imalat ve retim mallar imalat Tketim mallar imalatda ikiye ayrlr: Dayankl Tketim mallar , dayanaksz tketim mallar ncl: Ticaret,Turizm ve dier hizmetler. Toptan perakende pazarlama. Kiisel ve mesleki hizmetler. Drdncl: Eitim Belediye il ile ynetimi gibi hizmete ynelik ynetim. Beincil: Karar verme ve yrtme.. Devlet Ynetimi. Not: lke gelimi ise ncl yani hizmet faaliyet fazladr. lke gelimekteyse ikincil faaliyet yani sanayi fazladr. lke gelimemise birincil faaliyet yani tarm fazladr.. NFUS Nfus Saymlar: lkedeki eitim durumunu renmek iin sizlik orann renmek iin Kadn-Erkek saysn renmek iin Evli,ocuk,Gen,Yal saysn gstermek iin gc potansiyeli gcn renmek iin Ekonomik durumu renmek iin yaplr.. Nfus zellikleri: Eitim Durumu Doum Oran lm Oran Ortalama mr Ek not :Ve nfus piramitleri var kitapta izimleri falanda var. G Gnll G: *Daha yksek gelir elde ederek yaam standardn arttrma istei *Daha fazla hizmet alma istei *Mahalle basksndan kurtalarak daha zgr bir yaam yaama istei

Zorunlu G: Doal Afetlerden ka Ar nfus art,alk ktlk gibi olumsuz sosyal yada ekonomik koullardan ka. Baraj yapm ya da yeni bi ina projesi yznden yer deitirme. Beyin G: Vasfl insan gcnn lkesindeki ilgisizlik ve olanakszlk yznden daha gelimi birt lkeye g etmesi. G NEDENLER : Siyasi: Mbadele Ekonomik: Daha fazla gelir elde etme istei Sosyal: Daha zgr ve daha rahat bir yaam istei. Yaad yerin iklim ve yerekillerinden kaynakl yaad rahatszlk. Eitim. Hizmet. Doal Afetlere dayal: Deprem yangn sel erozyon gk ta dmesi gibi nedenler. --- Mlteci : Snmac ya da Arapa'da iltica fiilinden treyen mlteci; Irk, dini, milliyeti, belirli bir
toplumsal gruba yelii veya siyasi dnceleri nedeniyle zulm grecei korkusu ve endiesi tayan, bu sebeple lkesinden ayrlan/ayrltlan ve korkusu nedeniyle geri dnemeyen veya dnmek istemeyen, iltica ettii/snd lke tarafndan endieleri hakl bulunan yabancdr.

________________________

Kaya Dngs : Kaya dngsnde ilk nce imdi topran altnda magma var volkanik hareket sonucu bu magmann bi ksm yukar kar. yukar kar ve orda zamanla sour. darda soursa d pskrk. topran altnda kalp orda soursa i pskrk olur. D pskrk zamanla fiziksel olarak evreden etkilenmeye balar. (rzgarlar yamurlar falan ) ve sonra tortulanmaya balar. Bunlara Tortul kayalar denir. tabiki torul kayalar bnyelerinde fosil bulundurur. Tortul kayalarda zamanla kimyasal olaylarn etkisiyle yskek scaklk basntan etkilenerek bakalam kayalarn oluturur Not: Mineral ; Kayalarn yapsn oluturan, belirli bir kimyasal bileimi olan organik veya inorganik olan kat bileiklerdir. Mohs skalas : Kayalar oluturan mineraller sertlik derecelerine gre sralanmtr. En yumuak mineral : TALK'tr. En sert mineral ELMAS'tr.; Volkanik Kayalar 1- D pskrk kayalar darda aniden soumayla karlat iin yumuaktr ve taneleri ayrt edilemez. rn: Bazalt,andezit, volkanik tf , obsidyen, snger ta 2- Pskrk Kayalar : yerin derinliklerinde yava yava souduklarndan iyice sertlemilerdir. daha sert, ak renkli ve iridirler. rn: Granit , siyenit , diyorit. ____________________________ Tortul Kayalar :

1- Kimyasal Tortul Kayalar :Kimyasal sreler sonucu kelmeyle oluurlar. Sert saylmazlar.Dayankszdr .rn: Kire ta(kalker), al ta (jips) 2-Fiziksel Tortul Kayalar : Kayalarn znmesi ve anmasyla olumuturlardr. rn: Kum ta , kil ta , akl ta 3- Organik Tortul Kayalar: Bitki ve hayvan kalntlar birikerek talar. rn: Linyit,tebeir,mercan kalkeri,ta kmr __________________________ Bakalam Kayalar -Kaln katmanlardan oluan kayalarn scaklk basn gibi fiziksel etkilerrlen etkilenip renk ekil ve kimyasal zelliklerinin (metamorfizma) sonucu oluur. Kire Ta ----Metamorfizma-----------> Mermer Granit ----Metamorfizma-----------> Gnays Kum Ta ----Metamorfizma-----------> Kuvarsit ____________________________-----------------------------------DEPREMLER 1-Pasifik Deprem Kua : depremlerin ou burda olur. Kuzey gney amerika ktalarnn bat kylar, alaskann gneyi , japonya , filipinlerde falan ite yeride 2- Alp-Himalaya Deprem Kua : Antil Adalarndan balayp akdeniz ve evresinden atlas okyanusuna kadar uzanan kuaktr. kara kuak deildir ama baya uzundur tahmin ediyorum hayal bile edemediniz harita zerinde. nemli Buras : (yldz koymuuz) 1- Tektonik Depremler : Yer kabuunu meydana getiren levhalarn hareketlerinin sonucunda oluan depremlerdir. En etkili deprem eidiridiri. 2- Volkanik Depremler: Volkanizma faaliyeri srasnda oluan depremlerdir. 3- knt Depremleri : Yer alt maaralarnn kmesi sonucu oluur. ayryeten bilgi : trkiyedeki fay ve san andreas fay karde faydr. .... sayfa 22 yi getim . .. sayfa 23: Scak su kaynaklar : 6-9 derece sular scak sulardr . ok yksee su fkran eylerde gayzerdir. trkiyede yoktur. amerikada bi parkta vardr. Bi ka bilgi : Deprem kuaklar levha snrlarn izler Deprem kuaklar volkanik faaliyetlerle ilikilidir. Deprem kuaklar fay hatlar boyunca uzanr Deprem kuaklar yer kabuunun inceldii alanlar boyunca uzanr.

--- konu bitti Sayfa 28 : Su dngsn biliyosunuzdur artk bilmeyen varsada okulda anlatrz tekrar. Alt izili yaz : Su ktl : Gnmzde 26 lkede su ktl var. *Trkiye su yoksunu lke. 1430 metrekp *1000metre kpn aas su ktl 1000-1500 su azl _____________ Kresel su miktarnn %97si okyanus ve denizlerdeki tuzlu sulardr. ( altn izmiim ) geriye kalannda ou buzullardaki sulardr. ** Akdeniz ile karadenizin su scakl tuzluluk gibi zellikleri birbirinden farkldr. Akdeniz daha tuzludur. nk kuraktr. su buharlar tuz yerde kalr. Karadeniz srekli yamur vardr yal blgede su younluu azdr. rnek Snav sorusuymu : Deniz ve okyanuslarda tuzluluun az ve ya ok olmasn belirleyen faktrler vardr. Bunlar : scaklk , rzgar , yal , bulutlulujk, akarsular , akntlar ve buzullardr. ( nedir diye sorar bizde sayarz ite tek tek kesin kar yani nemli ) GLLER gller birbirlerinden farkldr yer alt ve yerst sularyla beslenen gller mineralli tuzlu ac tatl eki sodal olabilir . ( vangl tuz gl gibi ) gller evrelerinden ok etkilenirler. gllerin temel zellikleri evrelerendeki eylerden olur. mesela van gl hemen stnde volkanik dalar var. baz gllerin gideeni yoktur yani kapal havzadr. denize dklmez. o zaman bu sodal gller falan olur. denize dklse ak havza olur o zamanda mineral oran azalr normal gl olur. Gller Doal Gller: 1-Tektonik Gller : Yer Kabuunun ken blmlerinde sularn birikmesi 2-Buzul Gller Buzullarda oluan gller. 3-Volkanik Gller Volkann tepesinde bulunan yerdeki ukurlukta (peehole gibi lan )olan gl 4-Karma Gller : bi ka zellik birden olan gller 5-Karstik Gller :Kalkerli alan yani kireli blgede oluan erime ukurlarnn dolmas falan.

6-Doal Set Gller uzunca bi ukun nnn bi ekilde kapanmasyla oluur. seti ne oluturduysa bu abcd o isimlerde anlr. a-Alvyal Set Glleri:Akarsularn tado alvyonlarn vadi boylarnda, araklarda ve deniz kylarnda setlermesidir. b-Heyelan Set Glleri: Bi gln nn heyelan kapatmas sonucu olumu. c-Ky Set Glleri: koylarn nnn ky setleriyle kapanmas .. -Volkanik set Glleri: volkanik patlama sonucu kapanan gller. d-Moren Set Glleri : buzullarn kapad gller. Yapay Gller: Baraj lar ite. elektrik retimi iin falan kullanlan gller. takn nleme , sulama , ime ve kullanma suyu salama amac iinde kullanlan gllerdir. dnyada en ok yapayset gl yada baraj gl vardr. ________________________________________