PAMUKKALE NVERSTES MHENDSLK FAKLTES NAAT MHENDSL BLM

YRD. DO. DR. DEVRM ALKAYA

DERS: ZEMN MEKAN
DEV: ZEMN MEKAN LABORATUVARI HAKKINDA BLGLER VERLMES

DEVN ER: KULLANILAN ALETLER YAPILAN DENEYLER YAPILAN DENEYLERN ERKLER MALYET HESABI

DEV HAZIRLAYANLAR: G4 GRUBU YELER

06221036 MUHAMMED DEMRKOLLU 06221019 ORAL BERKAY BEK

Kullanlan Malzemeler Elek Seti (F200) Etv Kartrc Hidrometre Likit kimit deney aleti Hassas Terazi (3200 g) Koni penotremetre nkbatr

Markas Tyler Nve,Elektro-mag Hamilton Beach ELE MaTest Shimadzu ELE Nve

Adedi 2 2 1 4 1 1 1 1 1 6 1 1 1 1 1

Fiyat

Istcl Kr Havuzu (800 L) Agrega tepsisi Numune karma krikozu Kesme kutusu Cassagrende Aleti dometre Aleti Veyn Deneyi Aleti -

Zemin Mekanii Deneyleri

Zeminlerde Su eriinin Tayini : Zeminin snflandrlmas amac ile laboratuvarda Etv Kurutma Yntemi ile zeminin su ieriinin hesaplanmasna ilikin bir deneydir. Yzde olarak ifade edilir. Zemin Tanelerinin zgl Arlnn Tayini : Belirli bir scaklktaki zemin tanelerinin havadaki arlnn, belirli bir scaklktaki ve ayn hacimdeki saf suyun havadaki arlna orandr. Zeminlerde Tane Boyu Dalm : Zemini oluturan, boy ve ekil bakmndan farkl olan tanelerin dal ekil ve miktarlarnn belirlenmesi iin yaplan ilemdir. Deney ki yntemle gerekletirilir. Elek Analizi : akl ve kum boyutundaki iri saylabilecek taneciklere uygulanr. Hidrometri Analizi : Silt ve kil boyutundaki ince taneciklere uygulanr. Atterberg Limitleri : ncelikle ince taneli zeminlerin kvam durumlarnn snrlarn belirler. Likit Limit : Zeminlerin plastik halden likit hale getii deney sonucunda, elde edilen su ierii deeri olarak tanmlanabilir. Yzde olarak ifade edilir (WL). Plastik Limit : Zeminin plastik halden kat hale getii deney sonucunda, elde edilen su ierii deeridir. Yzde olarak ifade edilir (WP). Bzlme Limiti : Daha fazla su kaybnn zeminin hacminde bir azalmaya neden olmad kouldaki su ieriidir. Yzde olarak ifade edilir. Cassagrende Aleti le Likit Limit Tayini Geirimlilik (Permeabilite) Deneyi : Zeminlerin geirgenlik katsaylarnn belirlenmesine ilikin bir deneydir. ( K=cm/sn) . ki yntemle belirlenebilir: Kohezyonlu Zeminlerde Tek Eksenli Basn Dayanm Deneyi : nce taneli zeminlerin rselenmemi ya da yourulmu halde serbest basn dayanmlarnn bulunmas ile ilgilidir. Basit tek eksenli skma testinde silindirik bir zemin rneinin yenilmesi annda,birim alana etkiyen yk olarak tanmlanr. (kgf = kPa) Kohezyonlu Zeminlerde Eksenli Basn Dayanm Deneyi Zeminlerde Tek Eksenli Konsolidasyon Deneyi : Yanal deformasyonu nlenmi olan suya doygun, disk biiminde ve rselenmemi bir zemin numunesinin alt ve st yzeyinden drenaj salanarak, dey ve eksensel bir basn altnda konsolidasyon miktar ve konsolidasyon hznn lm esasna dayanan bir deneydir. (Konsolidasyon Katsays Cv = cm2/sn) Zeminlerde Sktrlma (Kompaksiyon) Deneyi : Zeminlerde Kuru Birim Hacim Arlk - Su erii ilikisinin kompaksiyon deneyi ile tayinine ilikin bir deneydir. Sonuta Max. Kuru Birim Hacim Arl (mg/m3) ile Optimum Su erii (%) ile ifade edilir. Zeminlerde Konsolidasyonlu Drenajl Kesme Deneyi : Zeminlerin direkt makaslama ile konsolidasyonlu drenajl makaslama dayanmlarnn tespiti yaplr. Bu deney bozulmam veya yorulmu tm zemin malzemeler zerinde uygulanabilir (kN/m2).

YAPILAN DENEYLER ZEMN NDEKS ZELLKLERNN BELRLENMES SU MUHTEVASI Zeminin snflandrlmas amac ile laboratuvarda Etv Kurutma Yntemi ile zeminin su ieriinin hesaplanmasna ilikin bir deneydir. Yzde olarak ifade edilir. Su muhtevas, zemin iindeki su miktarnn kuru ktlesine orandr.

suyun ktlesi,

kurutulmu zemin ktlesidir.

ELEK ANALZ

Standart Metot(Ykamal Elek) : Bu metot,bir zeminde ince kum boyutunda (>0.0.75mm) ve daha iri danelerin dane ap dalmnn belirlenmesi ile ilgili olup,zemindeki kil ve siltin toplam miktar,deney sonularndan hesaplanabilir.

Elek sarsma makinas ve elekleri

Dane Dalm Kriterleri:

Cu'nun 1'e yakn olduu dane dalmna niform,4'ten yksek olduu daplmlara iyi derecelenmi denir. Derecelenmi Katsaylar ise niform veya dzgn granlometrili bir zeminde baz boyutlarn eksik veya fazlaln gsteren,kabaca dane dalm erisinin yarapn yanstan katsaydr.

yi derecelenme, 1< Cc < 3 kouluyla salanr ve bunu salayamayan karmlara sreksiz dane dalm denir. Dane dalmn srekli olmas danelerin daha dzenli dizilerek yksek skma olana salamas sonucunu verir. Hidrometre Deneyi Bu deney,bir zeminde ince danelerin dane ap dalmnn bulunmas iin yaplmaktadr. Numunenin 0.075 mm'lik (200 no'lu elek) elekten geen blmnn %10'dan daha az olduunu gsterdii durumlarda,burada anlatlan biimiyle bu deney uygulanamaz. Numune 0.075 mm'lik elekten geirilmise deney geen malzeme zerinde yaplabilir.

R= Bir litre sspansiyondaki zemin miktarn gram olarak gsteren trdeki hidrometrede,menisks dzeltmesinden sonra elde edilen okuma, = Bu hidrometrenin kalibrasyonu iin kabul edilen dane bal younluu, olarak kalibre edilmi bir hidrometre kullanlm olsa,menisks dzeltmesinden sonra elde edilecek okumadr.

Menisks Dzeltmesi:
1. Sap temizlenmi hidrometre, iinde 700 ml kadar su bulunan 1000 ml'lik mezrn

iine daldrlr. 2. Su dzeyinin hafife altndan bakldnda,elips biiminde grnen su yzeyi, dz bir izgi gibi grnene kadar, gz ykseltilir; bu izginin hidrometre leini kestii nokta tesbit edilir. 3. Su dzeyinin hafife stnden baklarak menisksn st snrnn hidrometre leini kestii nokta saptanr. 4. Madde 2 alnan okumalar arasndaki fark, menisks dzeltmesi (Cm) olarak kaydedilir.

Kvam Limitleri Deneyleri nce daneli zeminlerin (0.075 mm'den daha kk boyutta) mhendislik zellikleri boluklarnda yer alan su miktarna bal olarak deimektedir. nce daneli zeminlerin Su muhtevas deitike kvamda deimektedir. Belirli bir snr u muhtevas deerine kadar kat kvamda (Ws) iken,bu snr deerinden belirli bir snr su muhtevas deerine kadar plastik davran sergilemektedir. Bu snr su muhtevalarnn hepsine birden kvam limitleri denilmekte olup ilk olarak Atterberg tarafndan bulunduundan Atterberg Limitleri de denilmektedir. Kvam limitlerinin kkten bye doru aldklar isimler rtre limiti,plastik limit ve likit limit'tir. Kvam limitleri,laboratuvarda yaplan standart deneyler ile belirlenir.

Likit Limit Deneyleri 1)Cassagrende yntemi: Bu deney,akta kurutulmu zeminin likit limitinin bulunmas ile ilgili olup,doal durumlarndaki numunelere de uygulanabilir.

2)Den Koni Yntemi: Bu yntem havada kurutulmu zeminin likit limitinin bulunmas ile ilgili olup,tabii su muhtevasndaki zeminlerede uygulanabilir.Bu deneyde, standart boyutlarda ve arlkta metal bir koni, sabit ykseklikten zemin numunesi zerine drlr. Zeminin drenajsz kayma mukavemetinin (Cu) koninin arl ile dorudan, koninin zemin iine batma miktarnn karesi ile tersten orantl olduu kabul edilmektedir. Aletin kalibrasyon tablolarndan, zeminin iine batma miktarndan zeminin drenajsz kayma mukavemeti elde edilebilmektedir. Bu deneyinde yalnzca yumuak normal konsolide killerde gvenilir sonular verdii kabul edilmektedir.

Den Koni Aleti

3)Plastik Limit Deneyi: Bu deney zeminin henz plastik kvamda bulunduu en dk su muhtevasnn llmesi ile ilgilidir.En bilinen tanm ile,zeminin bir yzey zerinde el ile ubuk haline getirilerek,ubuk ap 3mm olduunda,kopmalarn meydana geldii durumdaki su muhtevasdr.

4)Rtre Limiti Deneyi Bir kil su karm sv halden balayarak kurutulacak olursa likit ve plastik limit dolaylarnda kaybolan su hacmine edeer bir toplam hacim azalmas gsterir. Zeminin yar katdan katya dnt alt su muhtevasna bzlme limiti denmektedir.

Piknometre Deneyi Zemin danelerinin zgl younluunu belirlemek iin kullanlr.

Permeabilite Deneyleri 1) Sabit Seviyeli Permeabilite Deneyi

Sabit seviyeli permabilit deneyi, bir zaman sreci iersinde, uzunluu ve alan bilinen bir zemin numunesinden geen suyun miktarn verir. Deney esnasnda su seviyesini sabit tutmak in su deposu devaml olarak dolu tutulur. Bu tip deneyler, permabilitsi yksek olan kohezyonsuz zeminler in kullanlr.

L : manometrelerin bal bulunduu seviyeler arasndaki mesafe h1-h2: manometrelerdeki su ykseklikleri arasndaki fark Q : t zamannda zeminden geen suyun hacmi t: geen zaman

2)Den Seviyeli Permeabilite Deneyi

Den seviyeli permabilit deneyi, pek iyi geirgen olmayan zeminlerin permeablliteslnl lmek iin kullanlr. Bu deneyde, suyun zemin numunesinden akp gitmesinden dolay ak bir boruda meydana gelen seviye dmesi oran llr, Deneyi yaplan numunenin alan, ve uzunluu le ak borunun alan bilinmelidir, Deney, borudaki en az iki deiik su seviyesi iin yaplmaldr.

a= Bret veya dey borunun yzey alan,cm2 A= Zemin numunesinin dey alan,cm2 h1=Deney balangcnda numune boyunca uygulanan hidrolik basn ykseklii(t=0) h2=Deney sonunda hidrolik basn ykseklii(t=0) L=Numune ykseklii,cm t = Deney sresince geen zaman,(dakika veya yl olarak kullanlabilir)

Sabit Seviyeli(solda) ve Dey Seviyeli(Sada) Permeabiliteler

Konsolidasyon Deneyleri dometre Deneyi Bu deney, yanal deformasyonu nlenmi olan, suya doygun rselenmemi bir zemin numunesinin, alt ve st yzeyinden drenaj salanarak, sabit bir basn altnda konsolidasyon miktar ve hznn lm iin kullanlmaktadr. Ykleme: Deney sresince ykleme sras: 0,1; 0,215; 0,5; 1,0; 2,0; 4,0; 8,0; 16,0; 32,0 kgf/m2 dizisini takip etmelidir (9,8; 24,5; 49; 98; 196; 392; 784 kPa; 1,568; 3,136 MPa). Uygulanacak ilk basn, zeminin trne bal olup, numunenin imesini, nleyebilecek dzeyde olmaldr. Deneyde okuma alnan sreler : 0, 4, 8, 15 ve 30 saniye, 1, 2, 4, 8, 15 ve 30 dakika, 1, 2, 4, 8 ve 24 saat olmaldr.

Numunenin kuru arl(g) Kat danelerin zgl arl A= Numunenin alan (cm2) Boluk oran e;

Logaritma Zaman Yntemi:

Birinci skmann%50'sinin tamamlanmas iin geen sre.

Karekk Zaman Yntemi:

H dikkate alnan yk artndaki ort. numune kalnl (cm) t90 ise birincil konslidasyon oturmasnn % 90'n gerekletii sredir.

Kayma mukavemeti ve Gerilme-Deformasyon Deneyleri 1)Kesme Kutusu Deneyi: Kayma mukavemeti parametrelerini ( c ve ) - zellikle kumlar iin- hzla belirlemede kullanlr.
Kesme Kutusu Deneyi Aleti

2)Serbest Basn Deneyi Ama,killerin drenajsz kayma mukavemetini (Cu=1/2Qu) belirlemektir.

Tek eksenli ykleme deneyinde, bir zemin numunesi, yatay destekleme olmakszn dikey olarak yklenir. Dikey deformasyon, bir gsterge ile gzlenebilinir.

Tek Eksenli Basn Aleti 3) Eksenli Serbest Basn Deneyi

 eksenli basn deneyi aletleri

1. Drenajsz kayma mukavemeti parametrelerini; cu ve u belirlemek (UU deneyinden) 2. Drenajsz elastisite modl Eu belirlemek ve drenajsz koullarda gerilme-ekil deitirme arasndaki ilikinin tanmlanmas (UU deneyinden) 3. Drenajl kayma mukavemeti parametrelerini; c ve belirlemek (CU ve CD deneyinden) 4. Drenajl elastisite modl E belirlemek (CD deneyinden) ve drenal koullarda gerilmeekil deitirme arasndaki ilikinin tanmlanmas (CD deneyinden) 5. Drenajsz Kesme srasnda boluk suyu basnlarnn belirlenmesi (CU deneyinden) 6. Konsolidasyon srasnda hacim deiiminin belirlenmesi (CU ve CD deneylerinden), Drenajl kesme srasnda hacim deiiminin belirlenmesi (CD deneylerinden)

Veyn Deneyi zellikle yumuak normal konsolide killerin drenajsz kayma mukavemetinin belirlenmesinde kullanlan bir deneydir. Veyn deney aleti zemin iine batrlarak,zemin iinde dnmeye zorlanr ve zeminin direncinin almasna karlk gelen burulma momentinden zeminin drenajsz kayma mukavemeti (Cu) belirlenir. Deney ancak yumuak killerde gvenilir sonular vermektedir.

Veyn Deneyi Aleti

Kompaksiyon Mekanik yntemler yardmyla zeminin boluklarnda yeralan havann kartlarak danelerin birbirine yaklamas ve bylece danelerin daha sk bir yerleime sahip olmasn dolaysyla da zeminin daha mukavim bir hale gelmesini salayan ileme kompaksiyon denir. Kompaksiyon deneyi ile arazide sktrlacak zeminin maksimum kuru birim hacim arl ve bu birim hacim arlna ulalan su muhtevas (optimum su muhtevas) deeri tespit edilmektedir. Laboratuvar ortamnda iki farkl kompaksiyon deneyi yaplabilir.Bunlar Standart Proctor ve Modifiye Proktor Deneyleridir.

Proktor Deneyi Aleti

Al Maliyeti lk Ay Maliyeti Deney Aletleri Toplam maliyeti = 60000 TL Kira = 3000 TL Gc creti (alanlar) = 10000 TL Demirba cretleri = 15000 TL Aylk Masraf = 3000 TL

lk Ay Al Maliyeti = 91000 TL

Yllk Toplam Maliyet = 267000 TL Yllk 300000 TL kazanla bu i yeri devamllk salar. Geoteknik (Zemin Mekanii) Laboratuvar Genel Grnm