METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Metamorfik kayalar

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Tortul ve magmatik kayalarn scaklk ve basn etkisiyle deimeleri,-bakalamalar sonucu oluan kayalara metamorfik (bakalam) kayalar denir Genellikle kristallerden olumulardr Yapraklanmal, klivajl ve bantl bir yapya sahiptirler Metamorfizma sonucu oluurlar

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

eyl

ist

Kireta

Mermer

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

METAMORF ZMA Yerkabuunun derinliklerinde hkm sren deiik fiziksel ve kimyasal artlarn etkisiyle kat halde gelien mineral deiikliine metamorfizma denir.

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Metamorfizmay etkileyen faktrler

Scaklk Basn Gzenek svlar Zaman

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri Sedimanter kayalar

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

D M et k am de or re fik ce ka li ya la r

Scaklk

Ma gm a

li lar e ec aya er k d k rfik se o k tam r Y e la M li ya ce ka e er rfik d ta mo r O eta M

Basn (MPa)

bl g

esi

Derinlik (km)

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Jeotermal gradyan

Scaklk 400 0C/km

Bazalt volkanik blgeler

Scaklk 600 0C/km

Volkanik olmayan Orojenik kuaklar

Yal stabil Ktasal alanlar

Scaklk 200 0C/km

Derinlik (km)

Basn (kilobar)

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri BASIN Nedenleri:

Dey basn (kbar)

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Litostatik basn

Yzey

Diferansiyel basn
-Tektonik etkinlik Sonucu eit olmayan Gerilme -Daoluumu esnasunda -skma

1 kilobar (kbar)= 1000 bar Deniz dzeyinde Atmosferik basn= 1bar

Derinlik (km)

- stteki kayalarn arl -3.5 km derinde yzeydeki -Basncn 1000 kat -Tanelerin daha sk - stiflenmesini Ve -rekristalizasyonu salar

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

gerilme

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

gerilme

gerilme

gerilme

nce

sonra

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Metamorfizma yerleri
levha arpma zonlarndaki Da kuaklarnda dokanak ve blgesel metamorfizma Ktasal litosfer Dalma-batma zonlarnda Dokanak ve blgesel metamorfizma

Okyanusal litosfer

Derinlerdeki sedimanter Kayalarda gmlme mtm. arpma zonlarndaki Faylarda katakalstik metam Okyanus ortas srtlarda Hidrotermal metamorfizma

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

ift-metamorfik kuak
Barroviyen Mavi-ist

MAV ST

Litosfer

Yeilist

Amfibolit

BARROV YEN
Astenosfer

Granlit

Da la

lit os fe r

Eklojit

Ek loj it

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Snflama 1. Ana sre ve etkenlere bal snflama

Dinamik metamorfizma Scaklk (termal) metamorfizma Dinamo-termal metamorfizma

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

2. Oluum yerine gre snflama

Dokanak (kontak) metamorfizma

Pirometamorfizma
Blgesel metamorfizma

Orojenik metamorfizma Gmlme metamorfizmas Okyanus taban metamorfizmas

Hidrotermal metamorfizma Fay-zonu metamorfizmas arpma veya ok metamorfizmas

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

DOKANAK METAMORF ZMASI Byk magmatik ktlelerin evresinde scaklk nedeniyle oluan metamorfizmadr Dokanak metamorfizmas geiren kayalar yapraklanmal-dilinimli bir yapya sahip deillerdir. ok deiik basn koullarnda oluabilir Metamorfik haleler oluturur

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Kayalarn ksmi olarak deitikleri d zon

iddetli metamorfizmann Olduu i zon Deimemi kayalar

orta zon

granit batoliti

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Da kuaklarndaki Deforme kayalar Deforme Olmam Sedimanter kayalar

eyl

sleyt

Fillit

ist

Gnays

Kireta

Mermer Magmatik intrzyon

Kumta

Kuvarsit

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Scaklk ve svlar volkanizma Dayk ve siller Baca ve boyunlar Magma sokulumlar ve lav aklar

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Dokanak metamorfizmas
Metamorfik halenin ekli ve bykl:

Plutonun

Bykl ekli Ynelimi

Yan kayacn

Scakl Bileimi

Bileimine Sokulum ncesi derinlik ve metamorfizma derecesine Gzenekliliine

baldr

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Dokanak metamorfizmas Plutonun statik bir evre iine sokulum yat artlarda Kolaylkla tannr Plutonun kenarndaki kayalar genellikle yksek dereceli ve izotropik bir dokuya sahip Hornfels (granofels) ad verilen kayalardr

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Pirometamorfizma
Volkanik ve yar volkanik ktlelerin oluturduu olduka yksek scaklk ve olduka dk basn metamorfizmasdr Ksenolitlerde de (anklavlarda) geliir

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Magmatik kayalar evresindeki kontak metamorfik zonlar dar bir zon veya geni haleler eklinde olabilir Bu pime kesimlerinde Kuvarsitik kayalar aartlr nce taneli kayalarda hornfelsler geliir Bazi kayalarda benekler oluur ri mineral ve paralarn kenarlar lekelenir Kontaa dik kesitler alnarak metamorfizmann karakteristik zellikleri ortaya konur Metamorfik haleler varsa bunlar haritalanmal, harita lei uygun deilse daha byk lekli haritalar kullanlmaldr

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Derinlerde sokulum yapm byk magmatik ktleler evresinde daha nce metamorfizmaya uram kayalarda geni haleler oluur Burada kontak zonu ancak mineraller yardmyla ayrlabilir Haleler kontak zonunu izlemeyebilir Blgesel metamorfizmaya uram kayalar ykseldikten sonra intrzyon geliirse, bu durumda metamorfik kayalar zerine haleler eklenir Orta ve yksek dereceli istlerde hornfels oluarak klivajlar yok olabilir Blgesel metamorfizmadan nce intrzyonla oluan dokanak metamorfizmas sonraki metamorfizma dk dereceli deilse tannmas zordur

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

BLGESEL METAMORF ZMA Tektonik olaylar sonucu basnla beraber scakln da etkisiyle geni alanlarda kayalarn metamorfizmaya uramasdr Ana tipleri:

Orojenik metamorfizma Gmlme metamorfizmas Okyanus taban metamorfizmas

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Orojenik metamorfizma Konverjan levha snrlar ile ilikili metamorfizma tipidir.

Dinamo termal metamorfizmas ad da verilir Bu metamorfizma bir veya birden fazla orojenik evre ile ilikili deformasyon (ynl gerilme) ve artan jeotermal gradyan sonucu geliir Yapraklanmal kayalar bu metamorfizma tipinde karakteristiktir

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Kuvars

Volkanik Yay Sistemi

(Kaya dalm)
ift-metamorfik kuak Barroviyen Mavi-ist

Feldispat

Litik p.

Karbonat resifi Yastks bazalt

Litike zengin sedimentler

Litike zengin sedimentler Andezit volkanikleri

Bazalt-gabro

MAV ST
Hendek sedimentleri

Litosfer

Yeilist

Amfibolit BARROV YEN Granlit

Diyorit
Plajiyogranit

Dunit peridotit

Astenosfer

lit os fe r Da la n

Orta magma

Eklojit

Du ni Ek t-Pe lo rid jit o tit

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Dk basn Yksek scaklk metamorfizmas

Yksek basn Yksek scaklk metamorfizmas

yksek basn dk scaklk metamorfizmas

Deniz taban metamorfizmas

Litosfer Magma

Metamorfik fasiyesler Zeolit Maviist Eklojit Granulit

Astenosfer

Yeilist Amfibolit

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

KITA-KITA ARPIMASI OROJENLER N N AYRINTILI ZELL KLER

Kuvars

ARD-LKE (YKSELEN DA KUAI

Volkanik cephe Yay-gerisi (kenar) havza

KENET ZONU

N-LKE HAVZASI (kme)

Feldispat

Litik p.

Ard-lke bidirmeleri

lerleyen klasyik molas kamas

Yeilist

Barroviyen Metamorfizmas Eklojit

Amfibolit Granlit Eski Merkezi graben Eski kta kenar Esdiment kamas (Kvrml-fayl

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Orojenik metamorfizma Ykselme ve erozyonla aa kar Metamorfizma ana deformasyon evresinden sonra da devam eder

Metamorfik desen yapsal unsurlardan daha basittir

Metamorfizma dercesi ekirdek blgesinden itibaren iki yne doru azalr Bir ok orojenik kuak ok evreli deformasyon ve polimetamorfizma ad verilen bir durum oluturur

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Orojenik metamorfizma Batolitler genellikle yksek dereceli metamorfik blgelerde bulunur

Eer batolitler bol ve yakn olarak dizilmi ise blgesel doknakak metamorfizmas oluabilir

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Gmlme metamorfizmas Sedimanter havzalarda gmlme nedeniyle oluan dk dereceli metamorfizmadr

Yeni Zellanda Southland Senklinaliinde 10 kmden daha kaln volkano-klastik kayalar birikmitir. Bu blgede deformasyon dk ve herhangibir magmatik intrzyon bulunmamaktadr Metamorfizma gmlme nedeniyle artan basn ve scakla balanmtr Metamorfizma diyajenez koullarndan zeolit, prehnit, pumpelliyit ve lomontit oluumu arasnda deiir

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Gmlme metamorfizmas nemli deformasyon ve orojenik etkinlie uramam blgelerde gzlenir Aktif levha snrlarndan uzakta, deforme olmam sedimanter istiflerle snrlanmtr Meksika krfezi? Bengal Yelpazesi?

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Gmlme metamorfizmas Bengal Yelpazesi sedimentar istif kalnl > 22 km Scaklk tabanda 250-300oC (Basn ~ 0.6 GPa) Bu Koullar metamorfizma artlarna uygundur ve stteki sedimentlerin arl yapraklanma oluturabilir Pasif kenarlar genellikle daha sonra aktif kenara dnebilir Bu nedenle gmlme metamorfizmas alanlar daha sonra orojenik metamorfizmaya urayabilir

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Hidrotermal metamorfizma

Coombs (1961) tarafndan nerilmitir. Hidrotermal metamorfizma, scak H2Ozengini svlar tarafndan oluturulur ve genellikle metasomatizma oluturur. Dier tip metamorfizmalarda da hidrotermal etkenler rol oynadndan bu tip metamorfizmay belirlemek olduka gtr

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Okyanus taban metamorfizmas Okyanus ortas srtlarda yaylm merkezinde okyanusal kabuu etkileyen metamorfizmadr

Greli olarak dk basn koullarnda ok geni bir scaklk aralnda geliir Metamorfik kayalar olduka nemli metasomatik bozunma gsterir. Bu artlarda nemli miktarda Ca ve Si kayb ve Mg ve Na kazanm oluur Bu deiim Bazalt ve scak deniz suyu arasndaki deiim ile korrele edilebilir

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Yaklaan levha snrlarnda Derin gmlme scaklk basn Uzaklaan levha snrlarnda s

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Fay zonu metamorfizmas

Byk bir fay veya krk boyunca oluan metamorfizmadr Deformasyon yksektir Metamorfizmaya ok az rekristalizasyon elik eder

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

(a)Fay breinin elik ettii S fay zonu (b) Erozyonla yzeylemi greli olarak daha derindeki fay zonu . Bu zonda milonit ve biraz snml akma izlenir

Tabakalanma

y Fa

nit Milo zonu

i bre

Tabakalanma

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

arpma (ok) metamorfizmas Meteorit ve dier gktalarnn arpmas sonucu gelien metamorfizmadr Hem fay zonu hemde ok metamorfizmas dinamik metamorfizma ile korrele edilebilir

Meteor crater, AZ

Meteorit arpmas yksek basn oluturur

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri Metamorfik kayalarn gzlendii yerler (da kuaklar ve kalkanlar Yrd.Do.Dr.Yaar EREN
Dnyadaki Kalkanlar

Prekambriyen kalkanlar

Sedimentle rtlm kalkanlar

Kvrmlanm da kuaklar

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Ana metamorfik kaya tipleri

Scaklk C Kmr Linyit -Bitum Antrasit 300 Grafit Mermer Yeilta Kuvarsit 500 Amfibolit 600 Gnays Fillit ist Biyotit Granat Stavrolit Kyanit Silimanit 700 Ergime balangc Sleyt Klorit kireta Kumta Bazalt eyl Indeks mineraller

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri Artan basn ve scaklk (metamorfizma)

diyajenez Dk dereceli Yksek dereceli

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN
Ergime balangc

eyl Sedimanter

Sleyt

fillit metamorfik

ist-gnays

Kil Klorit Muskovit (mika) Biyotit-mika Granat Kyanit Silimanit

Feldispat Kuvars

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

yapraklanm Sleyt fillit ist Gnays Amfibolit Migmatit

Yapraklanmam Mermer Kuvarsit Yeil talar: serpantin Hornfels Antrasit

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

BALICA METAMORF K KAYALAR

SLEYT nce taneli kayalarn (kil, amur, eyl, tf) dk derecede metamorfizmaya uramas sonucu olumu ok ince mkemmel yapraklanmal bir kayatr Arduvaz veya atta ad da verilir Bileenleri gzle grlmez

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

sleyt

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

F LL T Sleyte benzeyen, fakat daha metamorfik ve daha iri taneli minerallerden olumu ince yapraklanmal bir kayatr Sleytlerle isrler arasnda gei tadr Bileenleri gzle grlmez, ancak bytele mineralleri farkedilir. Yas bir parlakla sahiptir

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Fillit

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Fillit

sleyt

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

ST leri derecede metamorfizmaya uram, dzlemsel ve izgisel yap parallelii iyi gelimi orta taneli metamorfik bir kayatr. Balca mika klorit, kuvars ve talk mineralleri ierir Yapraklanma kalnl fillitlere gre daha fazladr (cm) mertebesinde Bileenleri gzle tannr.

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

ist

Klorit ist

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Granat-muskovit ist

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

GNAYS Ak ve koyu renkli bantlarn ardalanmasndan olumu, ok ileri derecede bakalama uram bir kayatr. Taneleri iste gre daha iridir Cm-dm mertebesinde yapraklanmal bir yapya sahiptir

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Gnays

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Gnays Sleyt

Fillit

ist

eyl

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

MERMER Ufak ve iri kristalli kalsit ve dolomit kristallerinden olumu metamorfik bir kayatr Kiretalarnn metamorfizms sonucu oluur

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Kireta

Mermer

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Yapraklanmam Mermer

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

KUVARS T % 80den fazla kuvars ieren taneli ve kristalli bir kayatr.

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Yapraklanmam - Kuvarsit

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Kumta

Kuvarsit

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Yapraklanmam

Kuvarsit

Mermer

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

migmatit

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Elmas Linyit

Turba Antrasit

Bitm

Grafit

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

antrasit

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Grafit

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

zel metamorfik kayalar

Yeilsit/Yeilta: Klorit, aktinolit, epidot ve albit ieren dk derceli metamorfik kaya. Bu tip kaya yapraklanma yeilist, yapraklanmamsa yeilta ad verilir Ana kayalar ya mafik magmatik kaya veya grovaklardr Amfibolit: Hornblend + plajioklaslarn egemen mineral olarak bulunduu kayalardr. Yaparaklanmal veya yapraklanmasz olabilir. Ana kayalar ya mafik magmatik kaya veya grovaklardr

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Linyit

Bazalt Yeilta Amfibolit

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Serpantinit: ounlukla serpantin minerali ieren dk dereceli ultramafik kaya Maviit: Mavi amfibol minerali ieren metamorfize olmu mafik magmatik veya mafik grovak. Yapraklanmal olmayan kayalar da bu ad kullanlr Eklojit: Klinopiroksen ve granat (omfasit+pirop) ieren yeil ve krmz renkli metamorfik kaya. Ana kayac tipik olarak bazaltiktir.

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Peridotit

Eklojit

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Konglomera

Meta-konglomera

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Skarn:Kontak metamorfizmasna uram ve silisle metsomatize olmu karbunatl kaya. Grosular, epidot, tremolit vezviyanit vb gibi mineraller ierir. Taktit e anlaml bir terimdir Granulit: OH iermeyen minerallerden yapl ve pelitik, mafik ve kuvars-feldispatik kayalarn yksek derceli metamorfizmas sonucu olumu kaya. Bu kayalarda muskovit yoktur plajioklas ve piroksen yaygndr

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Migmatit: 1-10 cm leinde heterojen yapda olan silikat bileii bir kayatr.Genellikle koyu renkl gnaysik bir matriks (melanosom) ve daha ak felsik blmlerden (lkosom) oluur. Migmatitler bantl ekilde bulunabilir veya lkosomlar mercek veya biribirini kesen asal damarlar eklinde bulunabilir

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Granat porfiroblastlar

isti matriks

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Benekli fillit

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Gzl gnays: Baz gnayslar ve daha nce var olan kristallerden makaslama sonucu tretilmi byk gz ekilli mineraller (genellikle feldispat) ierir. Bu kayalara gzl gnays ad verilir

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Gzl gnays

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Orto- Metamorfik kayacn magmatik kkenli olduunu gsterir Para- Metamorfik kayacn sedimanter kkenli olduunu gsterir

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Granat-minerali

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Korund minerali

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Andalusit

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Kyanit

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Silimanit

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Metamorfik kayalara, Trkiyede Trakyada Istranca masifi Krehir masifi Egede Menderes masifi Bitlis masifi Alanya masifi Konya kuzeyinde Bozdalar masifinde Yaygn olarak rastlanlr.

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Metamorfik kayalarda alrken, yine jeoloji haritas hazrlanmaldr Metamorfik kayalar allrken litolojik zelliklerinin yansra 1.Bantlamann ynelimi 2.damarlar 3.dokanaklar 4.yap/doku 5.faylar 6.izgisel yaplar 7.ilksel doku ile ilikili yaplar

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Metamorfik kayalar haritalanabilir birimlere blmlendirmek iin 1. Metamorfizma ncesi kaya tipi (magmatik-sedimanter) 2. ndeks minerallerin varl/yokluu veya tm mineral topluluunun deiimi ile karakterize olan metamorfizma dercesi 3.Yapsal zelliklerin iddtinin deiimi veya yapsal stil farkll 4.Metamorfik tane boyu 5.Krlma ve ayrma tarz 6. Homojenlik/heterojenlik decesi (bantl-masif, yamal) 7.renk 8.Damar, pegmatit, dayk, cep, aksesuar minerallerin varl veya yokluu Gibi kriterler kullanlr

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Metamorfik blgelerde bantl veya tabakal istifler Metamorfik blgelerde bantl veta tabakal istifler bulunuyorsa, bu istifler formasyonlara veya klavuz seviyelere ayrlabilir Tabakal/bantl blmler yapsal olaylardan daha fazla etkileneceklerinden kvrmlanma ve bindirmelerle tekrarlanmalar sunabilir. Birbirine benzer bantlar ayn tabakaya ait olabilir Tabakal/bantl blmler masif blmlere gre daha fazla bilgi verir Metamorfik kayalar iinde dalm ekilde bulunan blok, dayk, damar ve pegmatit ieren kayalarn haritalanmalar Bunlarn boyutlarna Oranlarna Bileimlerine baldr

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Metamorfik kaya snrlar

Metamorfik kayalarn snrlar dier kaya trlerinin aksine ok belirli ve ak olmayabilir Ayrca dokanaklar metamorfizma ncesine (sedimanter, intrzif, fayl) olabilir Metamorfizmaya bal olarak keskin veya derceli bir deiim gsterebilir Balangta al uyumsuz olan bir snr deformasyonla gizlenebilir ve tannmas zorlaabilir

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Metamorfik kayalarn snrlar dikkatli bir ekilde incelenmeli Ayn ekilde metamorfik olmayan birimlerle olan snrlar da zenle allmaldr Metamorfik kayalarn snrlar adm adm takip edilmeli ve dokanan her iki yanndaki birimler boyunca kesit atlmaldr Metamorfik arazilerde yerel olarak belirlenmi dokanak zellikleri blgesel lek te gz nnde bulundurularak yorumlanmaldr

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Metamorfik kayalardaki bantlama Sedimanter Magmatik Metamorfizma-deformasyon sonucu gelimi olabilir Bir metre veya daha kaln bantlama genellikle metamorfizma ncesine aitttir Ancak metamorfizma esnasnda yerlemi damar, ayk ve siller de bu tip bantlama oluturabilir. E boyunlu ksenolit ve olistolitlerin iddetlid eformasyonu da bu tip bantlaam gelitirebilir

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Bantl kayalarn aadaki zellikleri ortaya konmaldr 1.Deiik minerallerin varl 2.Mineral oranndaki deiimler 3.Tane boyundaki farkllklar 4.Tane biimindeki farkllklar 5.Bant snrlarnn zellii (keskin, derecelki) 6.Bantlarn kalnl 7. Deiik bant tiplerinin kalnl 8. Bantlardaki tektonik yaplar

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Bantl seviyelerden ll kesit alnarak ncelenen alan iin genel bir litolojik zelliin ortaya konmas ve bunlarn deiik alanlarla korelasyonunu salama Kaya tiplerinin oranlarnn art ve azaln belirleme Tekrarlanmalarn ortaya konmas salanabilir

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Tane boyu ile bir metre arasndaki bantlama genellikle metamorfizma esansndaki kimyasal olaylarla ilikilidir Ancak bu lekteki bantlama da magmatik kayalardaki ilksel bantlama Sedimanter kayalardaki Laminalanma apraz laminalanma Krntlarn deformasyonu sonucu gelimi olabilir

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Bu tip bantlamada da aadaki zellikler ortaya konmaldr 1.Bileim olarak srekli veya merceksi olup olmad 2. stif boyunca srekli olup olmad veya sadece belirli seviyelerde mi bulunduu 3.Bant snrlarnn keskin veya dereceli olduu 4.Bantlarn yanal olarak incelelerek kk budinlere veya merceklere ayrlp ayrlmad 5.Bant kalnl ve bileim arasndaki iliki 6.Deiik bileimli bantlarn oranlar 7. daha kaln ve ince bantlama arasndaki iliki

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Metamorfik kayalarn tanmlanmalar iin Minerallerin Kaya tipinin Bileiminin ve Metamorfizma derecesinin bilinmesi gerekir. Mineraller Eer mineraller gzle tanna bilecek irilikteyse kaya tipinin ve adnn belirlenmesinde kullanldr Mineraller incelenirken Mineral tannabiliyorsa zellikleri ve oran Eer mineral pheliyse yine zellikleri Mineralin dahil olduu grup belirlenmelidir

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Metamorfik kayalara genellikle ekilde ad verilebilir 1.Metamorfik minerale gre: Bu adlandrma eer mineral belliyse kullanlr rnein: Amfibolit, maviist, eklojit, kuvarsit, mermer gibi Bunlarn yansra ek mineraller varsa bunlar kaya adna n ek olarak kullanlabilir rnein: Diopsit mermer Kayalar yukardaki kaya tiplerine dahil deilse doku tipi (ist, gnays, hornfels) nne var olan mineral veya mineraller eklenerek adlandrlabilir rnein:hornblendist, klorit-aktinolit ist gibi

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

2-Metamorfizma ncesi kaya tipine gre: Mineraller belirli fakat taneler genellikle metamorfizma ncesine aittir. rnein: metabazalt, metagranit, metakumta gibi 3. Fiziksel zelliklerine gre Bu snflama taneler tannamayacak kadar kkse kullanlr Bu snflamada hornfels, sleyt milonit gibi fiziksel veya mermer, kuvarsit serpantinit gibi bileime dayal adlandrma yaplabilir

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Yap-doku ve tekstr
Deforme kayalardaki yap ve dokunun incelenmesi metamorfik ve yapsal tarihenin zmn salar. Bu nedenle arazide grlen yap ve dokunun 1-Taslak izimi yaplmal ve izimlerde mutlaka lek (izgisel) kullanlmal 2.Mineral isimleri belirlenmeli 3.izimlerin yapld yzeyin ynelimi llmeli 4.Deiik minerallerin oluturduu ynlenmeler incelenmeli 5.Dokuyu oluturan elementlerin ne zaman olutuu belirlenmeli 6.Dokunun nasl gelitii belirlenmeli 7. Ynl dokular(izgisel veya dzlemsel) mutlaka llmelidir

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Metamorfik kayalar iinde dalm cisimler(mercek, budin, ojen, damar ve pegmatitler )

Deforme ve metamorfik birimler iinde, evresindeki kayalardan daha az deforme olmu blok veya kaya dilimleri bulunur Bunlar budinaj eklinde sreksiz veya belirli bir dzey oluturuyorlarsa formasyonun bir blm olarak nitelendirilebilir Eer izole bloklar eklinde gzleniyorlarsa aadaki zelliklere dikkat edilmelidir 1.Kaya ana kayalardan farkl kkenli mi? rnein magmatik bir sokulum 2.Daha az deforme olmu kayacn ekli ve konumu, evresindeki kayalara gre daha kompetent bir bileimde mi? Budinler daha kompetent tabakalar iin karakteristiktir Yine kvrmlarn eksen blgeleri kanatlara gre daha az deforme olur

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

3. daha az ve daha fazla deforme olmu kayalarda ayn doku ve ayn mineraller izleniyor mu? 4.Daha az deforme olmu kayalar nceki bir olayla ilikili metamorfik bir doku mu ieriyor? 5. Blok veya mercek ekilli kayalarn snr zellikleri 6.Blok ve matriks arasnda reaksiyon zonlar var m? Arazide bu sorulara cevap arandktan sonra blokun ekli Dokusu Matriksin dokusu ve ekli belirlenmeli Taslak izimleri yaplmaldr

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Ojen (gz) yaps

Metamorfik kayalarda balangta bir tane, kristal veya krnt eklinde bulunan belirli bileimdeki tanelere gz ad verilir Gz yaps e boyutlu ekirdek ve evresine sarlm deforme agrega veya mineral tanelerinden oluur ekirdei tek bir artk kristal oluturabilir ekirdei evreleyen malzemelr de ayn ayn mineral veya benzer kimyasal bileimli yeni bir mineral olabilir Gz yaps boyutta disk, i veya ikisi arasndaki bir ekle sahip olabilir ekirdek ve evresindeki zarf arasndaki ilikinin aratrlmas yine metamorfizma ve deformasyon tarihesi hakknda bilgi verbilir

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Metamorfik kayalarda dalm durumda bulunan ve iinde bulunduklar matriksin tanelerine gre daha fazla bym olan mineralllere porfiroblast denir Eer deformasyon tane boyu farkllamasnn nedeni ise byk tanelere porfiroklast denir veya disk ekilli merceksi tanelere de gz veya flaser ad verilir Gz yaplar deformasyon sonucu oluur ve evredeki malzemelerle keskin bir dokanaa sahiptir. Eer ekirdek ve klf arasnda keskin bir dokanak yoksa flaser ad verilir Gz veya flaser balangta byk bir tane (krnt, fenokrist, porfiroblast) olabilir veya deformasyon ve metamorfizma balangcnda evresindeki bileenlerle ayn byklkte bulunabilir

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Damar ve pegmatitler
Damarlar kayacn kk bir blmn oluturabilir. Buna ramen bunlarda deerli bilgiler edinilir Damar oluturan malzemeler Tmyle evredeki kayalarn dndan tremi olabilir Krklar boyunca uzun mesafeler katetikten sonra yerlemi olabilir Ortam d eriyiklerin ortam malzemsiyle reaksiyonu sonucu gelimi olabilir veya evredeki kayalardan tremi olabilir Damarlar genellikle bantlar eklinde bulunur ve kayma ynlerinin belirlenmesinde yardmc olabilir

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Damarlar arazide incelenirken 1.Damarn ekli 2.damarn ynelimi 3.Damarn bileimi 4. Her bir damarn bykl 5.Alma ynleri Belirlenmeli ve taslak izimleri yaplmaldr.

METAMORF K KAYALAR ve Saha zellikleri

Yrd.Do.Dr.Yaar EREN

Yapsal olarak karmak arazilerde 1. Damarn Kvrmlanp kvrmlanmad 2. Damarn kvrmlar kesip kesmedi veya kvrmlar iinde mi yer ald? 3. Damar boyunca kayma olup olamd 4. Damar iindeki kristal ekli (lifsi, ekilsiz, tarak vb .gibi) 5. Birden fazla mineral varsa oranlar 6. Ayn minerallerin anakaya iinde olup olmad 7. Merkezedn da deiim veya tekrarlanma olup olamad 8. Damarn uzunluu boyunca deiim olup olmad 9. Damarlar iindeki minerallerin ekonomik adan nemleri 10.Damara yaklatka ana kayata deiim olup olmad Eer bu durum varsa deiimin keskin veya dereceli olup olmad 11. Damar ve ana kaya iindeki metamorfik mineraller arasndaki farkllk belirlenmelidir