Professional Documents
Culture Documents
08.05.2008
Dnya
Ekvator ap: 12.756,28 km Ekvator evresi: 40.075 km Yzey alan: 510.067.420 km2 Hacim: 1,08 x 1012 km3 Yzey scakl: 14C (287 K)
08.05.2008
Hava
Hava, bir gaz karmdr. %78,084 azot, %20,946 oksijen, %0,934 argon ve geri kalan %0,03768lk ksmda ise karbondioksit ve dier gazlardan oluur.
08.05.2008
Hava kirlilii
Kirlilik, dengenin bozulmasdr.
08.05.2008
08.05.2008
08.05.2008
Solunum rahatszlklar
Hastalklar Zehirlenmeler lmler
Buzul erimeleri
Deniz seviyesinde ykselme
Sera etkisi
Kresel Isnma
klim Deiiklii
U meteorolojik olaylar
08.05.2008 9
08.05.2008
11
08.05.2008
12
08.05.2008
13
Kta hareketleri
Kta kayma hareketleri ve da oluumlar okyanus aknt sistemi ve rzgar sistemlerini deitirdiinden iklime etki yaparlar.
08.05.2008
14
Antarktika
Dnyann en souk blgesi, Avustralyann iki kat byklnde, 15 milyon yldr %98i buz, Dnyadaki buzullarn %90i, temiz suyun %70i burada, Buz kalnl 1,5-4,5 km, Gelen nn %80-85ini yanstr, Dnya ikliminin soutma sistemidir, Rzgar sistemi ve okyanus aknt sistemini etkiler
08.05.2008
15
08.05.2008
16
Yanarda faaliyetleri
Yanarda patlamalaryla atmosfere ok byk miktarlarda toz ykselir. Bu tozlar, gne nlarnn geiini engelleyen bir tabaka oluturur ve bylece dnyann scakl da der.
08.05.2008
17
Scaklk-Aerosol ilikisi
1991de Filipinlerdeki Pinatubo yanardann patlamasyla tonlarca kkrt dioksit stratosfere yaylm ve orada slfrik asit damlacklarna dnmt. Tm dnyaya yaylan bu ayresol battaniyesi, gelen gne nlarn yanstt gibi dnyann ssn da souruyordu. Bu yznden de bir yl boyunca dnyann ortalama scaklnda bir d yaanmt.
klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA 08.05.2008 18
Gneteki deiimler
Gne'in manyetik alanndaki deiimler ve Gne lekeleri, yaylan enerji miktarn etkiler. Bu da doal olarak Dnya'nn ald enerji miktarnn deimesine yol aar. Ve iklimler etkilenir.
08.05.2008
19
Isnyoruz
Bugn aslnda, bundan 50 milyon yl nce balam olan souk dnemin iindeki ksa sreli scak vahalardan birindeyiz. Byk bir olaslkla da vahann sonu grnmeye balad. Buna gre dnya u anda artk souma eiliminde olmal. Ancak son 150 yllk gzlemler, bir eylerin sanki ters gittiini gsteriyor. Soumuyor, snyoruz.
08.05.2008
20
Isnmann delilleri
Scaklk kaytlar Gl ve akarsulardaki scaklk art Buzul erimeleri Deniz kabarmalar Atmosferde scakln 0 dereceye indii yksekliin artmas 1970ten bu yana her sene 4,5 m artyor
08.05.2008
21
Scaklk kaytlar
08.05.2008
22
Buzullarn erimesi
Yeni Zelanda'daki buzullar yalnzca 20 ylda ktlelerinin n yitirdiler, spanyada 1980'de 27 olan buzul says bugn 13e dm durumda, Peru Andlar'ndaki Qori Kalis buzulu, 1963-78 yllar arasnda, ylda 4 metre kadar geri ekilirken, 1995'te buzulun yllk geri ekilme hz 30 metreye ulat, Afrika'da Kilimanjaro Da'ndaki buzul, 20. yzylda ktlesinin yaklak drtte n yitirdi, Ayn dnemde Kafkaslardaki buzullarn ktlesi yarya indi, in-Rusya snrnda, Tiyen an Dalar'ndaki buzullarsa son 40 ylda yaklak % 20 kldler.
klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA 08.05.2008 23
Buzul erimeleri
Dnyamzn snyor olduuna ilikin en gzel delillerinden biri, orta ve alak enlemlerde dalardaki buzullarn geri ekilmeleridir. Bu geri ekili, zellikle son yirmi ylda hz kazanmtr. Buzullardan buharlaan sular da denizlerin dzeylerinin ykselmesine yol aar. Bu deer 20. yzylda 10-25 cmdir.
klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA 08.05.2008 24
Buzul erimeleri
08.05.2008
25
Buzul erimeleri
08.05.2008
26
Nedir? Nerededir?
Atmosfer ve tabakalar
08.05.2008
29
yi-Kt ozon
08.05.2008
30
08.05.2008
31
08.05.2008
32
08.05.2008
34
08.05.2008
35
Sera Gazlar
Su buhar (H2O) Ozon (O3) Karbondioksit (CO2) Metan (CH4) Azot oksit (N2O) Kloroflorokarbonlar (CFC)
08.05.2008
36
08.05.2008
37
08.05.2008
38
Karbondioksitteki art
08.05.2008
39
08.05.2008
40
08.05.2008
41
08.05.2008
42
08.05.2008
43
08.05.2008
44
Nedir? Ne oluyor?
Tanmlar
Hava, herhangi bir yerde ve zamandaki atmosfer koullarnn ksa sreli durumudur. Hava, yeryznn herhangi bir yerindeki scaklk, ya, nem, gnelenme, sis, bulut, rzgar ve hava basnc gibi ok saydaki deikenin birliktelii ile aklanr. klim, yeryznn herhangi bir yerinde uzun yllar boyunca gzlenen hava koullarnn ortalama durumudur. Ancak iklim, yalnzca ortalamaya yakn koullar deil, u deerleri (ekstremleri) ve tm istatistiksel deiimleri de ierir. klim deiiklii, nedeni ne olursa olsun (tabii yada insan faaliyetler neticesinde) iklim koullarndaki byk lekli (kresel) ve nemli yerel etkileri bulunan, uzun sreli ve yava gelien deiiklikler biiminde tanmlanr.
klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA 08.05.2008 46
08.05.2008
47
08.05.2008
48
Muhtemel etkiler
Hidrolojik dngnn deimesi Enerji temin gvenlii Su kaynaklarnn hacminde ve kalitesinde azalma Kara ve deniz buzullarnn erimesi Kar ve buz rtsnn alansal olarak daralmas Deniz seviyesinin ykselmesi Kuraklk ve seller klim kuaklarnn yer deitirmesi Yksek scaklklara bal salgn hastalklarn ve zararllarn artmas sonucunda dnya leinde sosyo-ekonomik sektrleri, ekolojik sistemleri ve insan hayatn dorudan etkileyecek nemli deiiklikler
08.05.2008 49
Buzullarn erimesi
Kuzey kutbundaki buzullarn tamamnn eriyecei ngrlyor, Deniz seviyesinin 15-95 cm artaca ngrlyor, Milyonlarca insann yaad Nil ve Yangtze deltalar, Po ovas, ukurova, Banglade kylar, Pasifik'teki ada lkeleri sular altnda kalacak, evrede mlteci patlamas ve toplumsal atmalar ortaya kacaktr. Temiz su kaynaklarnn denizlere karmas ve su skntlar
08.05.2008
50
Scaklk art
Scaklktaki artn 1-3,5 derece olaca ngrlyor, Artan scaklktan dolay insan lmlerinde art, Scak dalgalar, kuraklk, ar yalar, seller, ortalama scaklklarda deiiklikler, vb. ar doa olaylarnda da bir art bekleniyor.
08.05.2008
51
08.05.2008
52
nsan sal
Scak oktan kaynaklanan insan lmleri Ozon tabakasnn incelmesinden kaynaklanan cilt ve deri hastalklar, yanmalar Stma gibi salgn hastalklarn yaylmas Virs eitliliinin ve dalmn artmas
08.05.2008
53
Canllara etkisi
Bitki ve hayvanlarn yaam alanlarnda deiiklikler Baz bitki ve hayvan poplasyonlarnda azalma Aalarn erken ieklenmesi, bceklerin erken ortaya kmas, kularn erken yumurtlamas Bitki ve kara hayvan trlerinin drtte birinin yada 1 milyondan fazlasnn yok olabilecek
08.05.2008
54
Dnyaya ka tane gkta arpt umurumda deil, ben hala insan trnn ortadan kalkmasna kresel snmann neden olduuna inanyorum.
klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA 08.05.2008 55
Tarmdaki deiimler
Farkl ya sistemleri tarm alanlarnn deimesini salayacak, Maliyet artacak, Kuraklk artan yerlerde tarm azalacak,
08.05.2008
56
08.05.2008
57
Kasrga
Scak iklim kuanda, ani basn farklarndan kaynaklanan ve hzlar saatte 100 - 150 kmye kadar kabilen ok iddetli rzgrlardr. Daha ok okyanuslar zerinde oluurlar. Belirli yollar izleyerek karalarn zerine de sokulurlar. Sarmal hava hareketleri halinde olduklarndan, genellikle hortumlara sebep olurlar. evrelerine byk zarar verirler.
08.05.2008
58
08.05.2008
59
08.05.2008
60
08.05.2008
61
08.05.2008
62
08.05.2008
63
08.05.2008
64
08.05.2008
66
Toplantlar - Szlemeler
1979 : WMO I. Dnya klim Konferans Eyll 1987 : Montreal Szlemesi
Ozon tabakasna zarar veren kimyasallarn azaltlmas
1990 : WMO II. Dnya klim Konferans 1992 : BM evre ve Kalknma Konferans (Yeryz Zirvesi)
BM klim Deiiklii ereve Szlemesi Ama: Atmosferdeki sera gaz birikimlerini, insann iklim sistemi zerindeki tehlikeli etkilerini nleyecek bir dzeyde durdurmak
klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA 08.05.2008 67
Toplantlar - Szlemeler
Hkmetler aras klim Deiiklii Paneli (IPCC) Nisan 1995 Almanya : 1. Taraflar Konferans DS Berlin Buyruu Aralk 1997 Japonya : 2. Taraflar Konferans DS Kyoto protokol Gelimi Taraf lkeler insan kaynakl karbondioksit (CO2) edeer sera gaz salmlarn 2008-2012 dneminde 1990 dzeylerinin toplam olarak en az % 5 altna indireceklerdir Kasm 1998 Arjantin : 3. Taraflar Toplants DS Buenos Aires Eylem Plan
08.05.2008
68
08.05.2008
69
08.05.2008
70
Kyoto Protokol
DSnin yetersiz olduu dnlerek ykmllklerin daha sk hale getirilmesi ve yasal balayc bir belge olmas amacyla Kyoto Protokol hazrlanm olup 16 Mart 1998-15 Mart 1999 tarihleri arasnda imzaya ak kalmtr. Protokole gre Ek I listesinde yer alan lkeler 2008-2012 birinci taahht dnemi sonunda toplam sera gaz emisyonlarn ortalama olarak 1990 yl seviyesinin en az %5,2 altna indirme ykmlln kabul etmitir.
08.05.2008
71
Kyoto Protokol
Protokoln yrrle girmesi iki arta baldr; Birincisi; protokoln 55 lke tarafndan onaylanmas kincisi; 1990 ylnda hesaplanan toplam CO2 emisyon miktarnn en az %55inden sorumlu Ek I lkelerinin bu 55 lke iinde yer almas %36,1 paya sahip ABD imzalamamtr. %17lik paya sahip Rusya Federasyonunun imzalamas ile 16 ubat 2005 tarihinde protokol yrrle girmitir. Protokol bugne kadar 141 lke ve Avrupa Birlii tarafndan onaylanmtr.
klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA 08.05.2008 72
08.05.2008
73
Esneklik mekanizmalar
Emisyon ticareti
Madde 17 ile dzenlenmitir. Ek I lkeleri arasnda emisyon ticaretini mmkn klmaktadr.
Ortak uygulama
Madde 6 Sera gaz azaltmn amalayan projelerden Emisyon Azaltma Kredisi elde edilir.
Bilinlenme kampanyalar
08.05.2008
76
Trkiye ne yapmal?
Akll ve gereki olmal, Gelimeleri yakndan takip etmeli, Frsatlar deerlendirmeli, Esneklik mekanizmalarn iyi kullanmal, Milli menfaatleri n planda tutmal, lke gereklerini iyi tahlil etmeli
08.05.2008
77
Biz ne yapalm?
Hayat alkanlklarmz gzden geirelim, Doal ve sade yaam tercih edelim, Ne yaptmzn farknda olalm, sraftan kanalm, Geri dnme, geri kazanma katkda bulunun, Bildiklerimizi bakalar ile paylaalm, Aa dikelim, dikmeyi zendirelim
08.05.2008
78
Biz ne yapalm?
Ampulnz deitirin Standart akkor ampulnz tasarruf ampul ile deitirin, ylda 75 kg karbondioksit tasarrufu salayn. Daha az araba kullann Daha sk yryn, bisiklet kullann ve toplu tama aralarndan daha ok faydalann. Araba kullanmadnz her 2 km iin 0,75 kg karbondioksit tasarruf edeceksiniz. Lastiklerinizi kontrol edin Dzgn iirilmi lastiklerle litre bana aldnz yol %3 orannda artacaktr. Her 4 litre benzin tasarrufu, 10 kg karbondioksiti atmosferimizden uzak tutar.
klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA 08.05.2008 79
Biz ne yapalm?
Daha az scak su kullann Suyu stmak iin ok fazla enerji gerekmektedir. Daha az su tketen bir du bal ile 175 kg, giysilerinizi souk ya da lk suda ykayarak da 250 kg karbondioksit tasarrufu yapabilirsiniz. Ambalajlar fazla olan rnlerden kann pnz %10 orannda azaltarak 600 kg karbondioksit tasarrufu yapabilirsiniz. Bir aa dikin Bir aa mr boyunca 1 ton karbondioksit emer.
08.05.2008
80
Teekkrler
Kmil B. Varnca Yldz Teknik niversitesi naat Fakltesi evre Mhendislii Blm A Blok 3. Kat 34349 Yldz / Beikta / stanbul Telefon: +90 (212) 383 30 41 Faks: +90 (212) 261 90 41 nternet: http://www.yildiz.edu.tr/~kvarinca E-posta: kvarinca@yildiz.edu.tr
08.05.2008 81