You are on page 1of 81

Kmil B. VARINCA evre Yk. Mh.

Yldz Teknik niversitesi evre Mhendislii Blm

Akla gelen sorular


klim deiiklii nedir? Nasl tanmlanr? klim deiiklii niye olur? Sebepleri, kaynaklar nelerdir? klim deiiklii olursa ne olur? Neticeleri nelerdir? klim deiiklii nlenemez mi? Nasl? Ben ne yapabilirim?

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

Londrada hava kirlilii


Tarih: 5 Aralk 1952 Yer: Londra Olay: Ani ve byk apl bir hava kirlenmesi Sonu: 4000 l
klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA 08.05.2008 3

Dnya
Ekvator ap: 12.756,28 km Ekvator evresi: 40.075 km Yzey alan: 510.067.420 km2 Hacim: 1,08 x 1012 km3 Yzey scakl: 14C (287 K)

08.05.2008

Hava
Hava, bir gaz karmdr. %78,084 azot, %20,946 oksijen, %0,934 argon ve geri kalan %0,03768lk ksmda ise karbondioksit ve dier gazlardan oluur.

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

Hava kirlilii
Kirlilik, dengenin bozulmasdr.

Hava kirlilii, havann doal ieriinin deimesi, dengenin bozulmasdr.

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

Hava kirliliinin sebepleri


nsan faaliyetleri Balca kirleticiler Karbondioksit (CO2), Karbonmonoksit (CO), Kkrtoksitler (SOx), Azotoksitler (NOx), Partikl madde (PM10-PM2,5), Ar metaller (Pb, Cd, Ag, Hg vb.), Uucu Organik Karbonlar (VOCler), Koloroflorokarbonlar (CFCler), Dier kirleticiler

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

Hava kirliliinin kaynaklar


Hava kirliliinin kaynaklarn snfa ayrabiliriz. Nokta Kaynak Byk emisyon kaynaklar, endstri kurulular izgi Kaynak Karayollar vb Alan Kaynak Meskun alanlar

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

Hava kirliliinin neticeleri


Hava kirlilii
Hava Kalitesinin bozulmas Asit yamurlar Canl-cansz varlklar zerinde tahribat ve tahriat Scaklk deiimleri Ozon Tabakasnn ncelmesi

Solunum rahatszlklar
Hastalklar Zehirlenmeler lmler

Buzul erimeleri
Deniz seviyesinde ykselme

Sera etkisi
Kresel Isnma

Basn merkezlerinde deiim Rzgar kuaklarnda deiim

klim Deiiklii

U meteorolojik olaylar
08.05.2008 9

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

Dnden bugne Dnyann scaklk deiimi ve dourduu sonular

Dnyann Scaklk Deiimi

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

11

Scaklk deiiminin sebepleri


Dnyann durum ve hareketindeki deiiklikler Kta kayma hareketleri ve da oluumlar Yanarda faaliyetleri Gneteki deiimler

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

12

Dnyann hareketinin deimesi

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

13

Kta hareketleri
Kta kayma hareketleri ve da oluumlar okyanus aknt sistemi ve rzgar sistemlerini deitirdiinden iklime etki yaparlar.

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

14

Antarktika
Dnyann en souk blgesi, Avustralyann iki kat byklnde, 15 milyon yldr %98i buz, Dnyadaki buzullarn %90i, temiz suyun %70i burada, Buz kalnl 1,5-4,5 km, Gelen nn %80-85ini yanstr, Dnya ikliminin soutma sistemidir, Rzgar sistemi ve okyanus aknt sistemini etkiler

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

15

Okyanus aknt sistemi - tayc bant


Okyanuslar aras su al-veriini salar, Dnyadaki rmaklarn 20 kat kadar su tar, Is transferini salar, Bat Avrupa bu bant sayesinde 10 derece daha scak

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

16

Yanarda faaliyetleri
Yanarda patlamalaryla atmosfere ok byk miktarlarda toz ykselir. Bu tozlar, gne nlarnn geiini engelleyen bir tabaka oluturur ve bylece dnyann scakl da der.

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

17

Scaklk-Aerosol ilikisi

1991de Filipinlerdeki Pinatubo yanardann patlamasyla tonlarca kkrt dioksit stratosfere yaylm ve orada slfrik asit damlacklarna dnmt. Tm dnyaya yaylan bu ayresol battaniyesi, gelen gne nlarn yanstt gibi dnyann ssn da souruyordu. Bu yznden de bir yl boyunca dnyann ortalama scaklnda bir d yaanmt.
klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA 08.05.2008 18

Gneteki deiimler
Gne'in manyetik alanndaki deiimler ve Gne lekeleri, yaylan enerji miktarn etkiler. Bu da doal olarak Dnya'nn ald enerji miktarnn deimesine yol aar. Ve iklimler etkilenir.

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

19

Isnyoruz
Bugn aslnda, bundan 50 milyon yl nce balam olan souk dnemin iindeki ksa sreli scak vahalardan birindeyiz. Byk bir olaslkla da vahann sonu grnmeye balad. Buna gre dnya u anda artk souma eiliminde olmal. Ancak son 150 yllk gzlemler, bir eylerin sanki ters gittiini gsteriyor. Soumuyor, snyoruz.

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

20

Isnmann delilleri
Scaklk kaytlar Gl ve akarsulardaki scaklk art Buzul erimeleri Deniz kabarmalar Atmosferde scakln 0 dereceye indii yksekliin artmas 1970ten bu yana her sene 4,5 m artyor

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

21

Scaklk kaytlar

1860-2000 yllar arasnda 0,7 derecelik bir art

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

22

Buzullarn erimesi
Yeni Zelanda'daki buzullar yalnzca 20 ylda ktlelerinin n yitirdiler, spanyada 1980'de 27 olan buzul says bugn 13e dm durumda, Peru Andlar'ndaki Qori Kalis buzulu, 1963-78 yllar arasnda, ylda 4 metre kadar geri ekilirken, 1995'te buzulun yllk geri ekilme hz 30 metreye ulat, Afrika'da Kilimanjaro Da'ndaki buzul, 20. yzylda ktlesinin yaklak drtte n yitirdi, Ayn dnemde Kafkaslardaki buzullarn ktlesi yarya indi, in-Rusya snrnda, Tiyen an Dalar'ndaki buzullarsa son 40 ylda yaklak % 20 kldler.
klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA 08.05.2008 23

Buzul erimeleri

Dnyamzn snyor olduuna ilikin en gzel delillerinden biri, orta ve alak enlemlerde dalardaki buzullarn geri ekilmeleridir. Bu geri ekili, zellikle son yirmi ylda hz kazanmtr. Buzullardan buharlaan sular da denizlerin dzeylerinin ykselmesine yol aar. Bu deer 20. yzylda 10-25 cmdir.
klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA 08.05.2008 24

Buzul erimeleri

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

25

Buzul erimeleri

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

26

Nedir? Nerededir?

Ozon bilgisinin zamansal geliimi


1840 : Ozon kefedildi, 1880 : Gnein ultraviyole nlarna kar bir filtre vazifesi yapt ve stratosferde bulunduu fark edildi, 1920 : Ozon tabakas ile ilgili ilk sistematik lmler balad, 1985 : Ozon delii kefedildi, 1987 : Montreal Szlemesi imzaland.
klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA 08.05.2008 28

Atmosfer ve tabakalar

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

29

yi-Kt ozon

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

30

Ozon tabakasnn incelmesi

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

31

Ozon tabakasn zledim!

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

32

Nedir? Nasl oluyor?

Gelen enerjinin dalm

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

34

Doal Sera Etkisi

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

35

Sera Gazlar
Su buhar (H2O) Ozon (O3) Karbondioksit (CO2) Metan (CH4) Azot oksit (N2O) Kloroflorokarbonlar (CFC)

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

36

Kresel Isnmaya katklar

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

37

Karbondioksitin sera etkisi


1860dan bu yana meydana gelen 0,7 derecelik artn %60 karbondioksitten kaynaklanyor. Atmosferdeki karbondioksit miktar son 200.000 yln en st dzeyinde Sorumlusu: nsanolu

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

38

Karbondioksitteki art

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

39

Gemi dnemler CO2 deiimi

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

40

Olaylarn karbondioksit art ile ba


Yz elli yllk scaklk kaytlar, Dnyann bu dnemde 0,50,7C kadar sndn ortaya koyuyor. Bilim adamlar, endstri devrimiyle birlikte atmosferde karbondioksit ve metan gibi sera gazlarndaki artmasnn bu snmayla ilikili olduunu dnyorlar. nk buz rnekleri zerinde yaplan almalar, yz binlerce yl boyunca atmosferdeki sera gaz oranlarnn Dnyann scaklyla birlikte artp azaldn gsteriyor.

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

41

Kii ba karbondioksit salnm

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

42

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

43

Tahmini karbondioksit dzeyi


Kresel snmann durdurulabilmesi iin tm lkelerin atmosfere saldklar CO2 miktarnda ok ciddi bir azalma olmas gerekiyor. Ne var ki ne sanayilemi lkeler ne de gelimekte olanlar bu ynde her hangi bir nlem almyorlar. Karbon dioksit dzeyi de azalmak yle dursun srekli olarak ykseliyor; bu hzla giderse 2100de 1850deki dzeyinin 3 katna kmas bekleniyor.

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

44

Nedir? Ne oluyor?

Tanmlar
Hava, herhangi bir yerde ve zamandaki atmosfer koullarnn ksa sreli durumudur. Hava, yeryznn herhangi bir yerindeki scaklk, ya, nem, gnelenme, sis, bulut, rzgar ve hava basnc gibi ok saydaki deikenin birliktelii ile aklanr. klim, yeryznn herhangi bir yerinde uzun yllar boyunca gzlenen hava koullarnn ortalama durumudur. Ancak iklim, yalnzca ortalamaya yakn koullar deil, u deerleri (ekstremleri) ve tm istatistiksel deiimleri de ierir. klim deiiklii, nedeni ne olursa olsun (tabii yada insan faaliyetler neticesinde) iklim koullarndaki byk lekli (kresel) ve nemli yerel etkileri bulunan, uzun sreli ve yava gelien deiiklikler biiminde tanmlanr.
klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA 08.05.2008 46

klim Deiikliinin gstergeleri


Scaklk deiimleri, Ya deiimleri, Nem oranlarndaki deiimler, Bulutluluk oranlarndaki deiimler, Rzgar kuaklarndaki deiimler, Basn alanlarnda deiiklik, Gnelenme oranlarndaki deiim, Dier meteorolojik olaylardaki deiimler

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

47

Kresel iklim modelleri


Matematik modelleme Bilgisayar destekli modeller Tm modeller bir kresel snma olacanda birleiyor. Ancak ne kadar olaca ve etkileri konusundaki ngrler deiiyor.

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

48

Muhtemel etkiler
Hidrolojik dngnn deimesi Enerji temin gvenlii Su kaynaklarnn hacminde ve kalitesinde azalma Kara ve deniz buzullarnn erimesi Kar ve buz rtsnn alansal olarak daralmas Deniz seviyesinin ykselmesi Kuraklk ve seller klim kuaklarnn yer deitirmesi Yksek scaklklara bal salgn hastalklarn ve zararllarn artmas sonucunda dnya leinde sosyo-ekonomik sektrleri, ekolojik sistemleri ve insan hayatn dorudan etkileyecek nemli deiiklikler
08.05.2008 49

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

Buzullarn erimesi
Kuzey kutbundaki buzullarn tamamnn eriyecei ngrlyor, Deniz seviyesinin 15-95 cm artaca ngrlyor, Milyonlarca insann yaad Nil ve Yangtze deltalar, Po ovas, ukurova, Banglade kylar, Pasifik'teki ada lkeleri sular altnda kalacak, evrede mlteci patlamas ve toplumsal atmalar ortaya kacaktr. Temiz su kaynaklarnn denizlere karmas ve su skntlar

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

50

Scaklk art
Scaklktaki artn 1-3,5 derece olaca ngrlyor, Artan scaklktan dolay insan lmlerinde art, Scak dalgalar, kuraklk, ar yalar, seller, ortalama scaklklarda deiiklikler, vb. ar doa olaylarnda da bir art bekleniyor.

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

51

Tayc bandn deimesi


Aknt sistemi durabilir, Akntnn stt yerler sour, Akntnn getii yerlerde iklim farklar azalr, Yangnlar, ormanszlama, erozyon, sel, frtna ve kasrgalarn artmas

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

52

nsan sal
Scak oktan kaynaklanan insan lmleri Ozon tabakasnn incelmesinden kaynaklanan cilt ve deri hastalklar, yanmalar Stma gibi salgn hastalklarn yaylmas Virs eitliliinin ve dalmn artmas

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

53

Canllara etkisi
Bitki ve hayvanlarn yaam alanlarnda deiiklikler Baz bitki ve hayvan poplasyonlarnda azalma Aalarn erken ieklenmesi, bceklerin erken ortaya kmas, kularn erken yumurtlamas Bitki ve kara hayvan trlerinin drtte birinin yada 1 milyondan fazlasnn yok olabilecek

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

54

Dnyaya ka tane gkta arpt umurumda deil, ben hala insan trnn ortadan kalkmasna kresel snmann neden olduuna inanyorum.
klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA 08.05.2008 55

Tarmdaki deiimler
Farkl ya sistemleri tarm alanlarnn deimesini salayacak, Maliyet artacak, Kuraklk artan yerlerde tarm azalacak,

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

56

Enerji sektrne etki


Fosil yakt yerine alternatif enerji kayna araylar Temiz ve yenilebilir enerji kaynaklarna verilen nemin artmas

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

57

Kasrga
Scak iklim kuanda, ani basn farklarndan kaynaklanan ve hzlar saatte 100 - 150 kmye kadar kabilen ok iddetli rzgrlardr. Daha ok okyanuslar zerinde oluurlar. Belirli yollar izleyerek karalarn zerine de sokulurlar. Sarmal hava hareketleri halinde olduklarndan, genellikle hortumlara sebep olurlar. evrelerine byk zarar verirler.

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

58

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

59

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

60

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

61

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

62

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

63

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

64

Tedbirler, szleme ve anlamalar

Kirlilik nleme mekanizmalar


Yakt deiimi Enerji kayna olarak daha evreci yaktlar kullanmak Teknoloji deiimi Yakma sistemlerinde teknolojik yenilikler kapsamnda deiiklikler Artma Emisyonlarn azaltlmas iin atk gazlarn artlmas Kanuni dzenlemeler Kanun, ynetmelik ve uluslararas szlemeler

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

66

Toplantlar - Szlemeler
1979 : WMO I. Dnya klim Konferans Eyll 1987 : Montreal Szlemesi
Ozon tabakasna zarar veren kimyasallarn azaltlmas

1988 : Deien Atmosfer Toronto Konferans


BM klimin Korunmas Karar

1990 : WMO II. Dnya klim Konferans 1992 : BM evre ve Kalknma Konferans (Yeryz Zirvesi)
BM klim Deiiklii ereve Szlemesi Ama: Atmosferdeki sera gaz birikimlerini, insann iklim sistemi zerindeki tehlikeli etkilerini nleyecek bir dzeyde durdurmak
klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA 08.05.2008 67

Toplantlar - Szlemeler
Hkmetler aras klim Deiiklii Paneli (IPCC) Nisan 1995 Almanya : 1. Taraflar Konferans DS Berlin Buyruu Aralk 1997 Japonya : 2. Taraflar Konferans DS Kyoto protokol Gelimi Taraf lkeler insan kaynakl karbondioksit (CO2) edeer sera gaz salmlarn 2008-2012 dneminde 1990 dzeylerinin toplam olarak en az % 5 altna indireceklerdir Kasm 1998 Arjantin : 3. Taraflar Toplants DS Buenos Aires Eylem Plan

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

68

klim deiiklii ereve szlemesi


1991 ylnda Rio evre ve Kalknma Konferansnda kabul edilip 50 lkenin onaylamasn mteakip 21 Mart 1994te yrrle girmitir. Szlemenin amac; atmosferde tehlikeli bir boyuta varan insan kaynakl sera gaz emisyonu konsantrasyonunun iklim sistemi zerindeki olumsuz etkisini nlemek ve belli bir dzeyde tutulmasn salamak. Ek II listesi: 1992de OECD yesi 24 lke, Avrupa Birlii lkeleri Ek I listesi: Ek II listesine ek olarak Pazar ekonomisine gei srecinde olan lkeler

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

69

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

70

Kyoto Protokol
DSnin yetersiz olduu dnlerek ykmllklerin daha sk hale getirilmesi ve yasal balayc bir belge olmas amacyla Kyoto Protokol hazrlanm olup 16 Mart 1998-15 Mart 1999 tarihleri arasnda imzaya ak kalmtr. Protokole gre Ek I listesinde yer alan lkeler 2008-2012 birinci taahht dnemi sonunda toplam sera gaz emisyonlarn ortalama olarak 1990 yl seviyesinin en az %5,2 altna indirme ykmlln kabul etmitir.

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

71

Kyoto Protokol
Protokoln yrrle girmesi iki arta baldr; Birincisi; protokoln 55 lke tarafndan onaylanmas kincisi; 1990 ylnda hesaplanan toplam CO2 emisyon miktarnn en az %55inden sorumlu Ek I lkelerinin bu 55 lke iinde yer almas %36,1 paya sahip ABD imzalamamtr. %17lik paya sahip Rusya Federasyonunun imzalamas ile 16 ubat 2005 tarihinde protokol yrrle girmitir. Protokol bugne kadar 141 lke ve Avrupa Birlii tarafndan onaylanmtr.
klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA 08.05.2008 72

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

73

Esneklik mekanizmalar
Emisyon ticareti
Madde 17 ile dzenlenmitir. Ek I lkeleri arasnda emisyon ticaretini mmkn klmaktadr.

Ortak uygulama
Madde 6 Sera gaz azaltmn amalayan projelerden Emisyon Azaltma Kredisi elde edilir.

Temiz kalknma mekanizmas


Madde 12 Ek I lkelerinin Ek I d lkelerde gerekletirecekleri projelerden Sertifikalandrlm Emisyon Azaltm Kredisi elde etmeleri
klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA 08.05.2008 74

Trkiyedeki kanuni dzenlemeler


Ozon Tabakasn ncelten Maddelere Dair Montreal Protokolnde Yaplan Deiikliin Onaylanmas Hakknda Karar, 17/09/2003-25232 4990 sayl Birlemi Milletler klim Deiiklii ereve Szlemesine Katlmamzn Uygun Bulunduuna Dair Kanun, 21/10/2003-25266 Isnmadan Kaynaklanan Hava Kirlilii Ynetmelii, 13/01/200525699 Trafikte Seyreden Motorlu Kara Tatlarndan Kaynaklanan Egzoz Gaz Emisyonlarnn Kontrolne Dair Ynetmelik, 08/07/2005-25869 Endstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii, 22/07/2006-26236
klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA 08.05.2008 75

Bilinlenme kampanyalar

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

76

Trkiye ne yapmal?
Akll ve gereki olmal, Gelimeleri yakndan takip etmeli, Frsatlar deerlendirmeli, Esneklik mekanizmalarn iyi kullanmal, Milli menfaatleri n planda tutmal, lke gereklerini iyi tahlil etmeli

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

77

Biz ne yapalm?
Hayat alkanlklarmz gzden geirelim, Doal ve sade yaam tercih edelim, Ne yaptmzn farknda olalm, sraftan kanalm, Geri dnme, geri kazanma katkda bulunun, Bildiklerimizi bakalar ile paylaalm, Aa dikelim, dikmeyi zendirelim

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

78

Biz ne yapalm?
Ampulnz deitirin Standart akkor ampulnz tasarruf ampul ile deitirin, ylda 75 kg karbondioksit tasarrufu salayn. Daha az araba kullann Daha sk yryn, bisiklet kullann ve toplu tama aralarndan daha ok faydalann. Araba kullanmadnz her 2 km iin 0,75 kg karbondioksit tasarruf edeceksiniz. Lastiklerinizi kontrol edin Dzgn iirilmi lastiklerle litre bana aldnz yol %3 orannda artacaktr. Her 4 litre benzin tasarrufu, 10 kg karbondioksiti atmosferimizden uzak tutar.
klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA 08.05.2008 79

Biz ne yapalm?
Daha az scak su kullann Suyu stmak iin ok fazla enerji gerekmektedir. Daha az su tketen bir du bal ile 175 kg, giysilerinizi souk ya da lk suda ykayarak da 250 kg karbondioksit tasarrufu yapabilirsiniz. Ambalajlar fazla olan rnlerden kann pnz %10 orannda azaltarak 600 kg karbondioksit tasarrufu yapabilirsiniz. Bir aa dikin Bir aa mr boyunca 1 ton karbondioksit emer.

klim Deiikliinin Sebepleri ve Alnmas Gereken Tedbirler - Kmil B. VARINCA

08.05.2008

80

Teekkrler
Kmil B. Varnca Yldz Teknik niversitesi naat Fakltesi evre Mhendislii Blm A Blok 3. Kat 34349 Yldz / Beikta / stanbul Telefon: +90 (212) 383 30 41 Faks: +90 (212) 261 90 41 nternet: http://www.yildiz.edu.tr/~kvarinca E-posta: kvarinca@yildiz.edu.tr
08.05.2008 81

You might also like