T.C. ULUDA NVERSTES LAHYAT FAKLTES Cilt: 12, Say:2, 2003 s.

1-30

KURAN-I KERMDE NSAN - EYTAN LKS

Remzi Kaya
Do. Dr.; U.. lhiyat Fakltesi zet
Kurn- Kerim, yaratc, insan ve eytan ilikilerine nem veren bir kitaptr. Yce Allahn yarattklarndan istedii kulluktur. Bunun iin insan kendisini ve Allah bilmesi gerekir. Bu da inanma ve inandn yaama ile olur. blis insana dmandr. Onu Allahtan uzaklatrmay ister. O Allaha isyan etmi, yaptna piman olmamas sebebiyle de kovulmutur. blisin Allaha yapabilecei bir ktlk yoktur. Onun muhatab insandr. nsan kulluktan uzaklatrmak iin baz planlar vardr. Bunlar: aile dzenini bozma, vesvese verme, tahrik etme, yalan syleme, aldatma, gnahlar ssl gsterme, unutturma ve sihirdir. Bu makalede insan eytan ilikisi ve eytandan korunmann artlarn bulacaksnz.

Abstract
The relationship between human being and devil in the Holy Quran The Holy Quran is a creative book and also a book that is attaching importance to the relations between human being and Satan. To Worship God is the only thing that Almighty Allah, expects from all human beings so, he man must know himself and Almighty Allah better. This is also possible by belief and making all his believes live. Satan (devil) is an enemy to human being. He always wants man to be sent away from heaven because he didnt regret his rebellion(sin) There is nothing that Satan can do to Allah. His drawee is human being. Some plans are made in order to take human beings awey from their worship. These are: Destroying family orders, giving anxity, provoking, lying, deceiving, decoration of sins, causing to forget and

witchcraft .(magic) In this article, you will find the relationship between Human being and Devil and also conditions protecting human being from Devil Anahtar Kavramlar Key Words : nsan, eytan, Kuran : Human being, Satan, Devil, Qoran

Giri Kurn uygulamaya ve insanln mutluluuna ynelik bir kitaptr. 1 nsana Yaratcsyla ilikilerinde yol gstererek, ftrat izgisinde tutmay, 2 eytan ve insanlardan gelebilecek tehlikelerden korumay hedefler. 3 Kurna gre insan Allah tarafndan yaratlm stn bir varlktr. O, 4 yaratt insan irade ile donatm, kendisine nemli grevler verilmi, 5 yaratlanlar da onun hizmetine vermi, onu akl, iradesi, iyi ve kt fonksiyonlar yapabilmesi asndan dier yaratklardan farkl klmtr. stn yaratlmas ve irade verilmesi sebebiyle fiillerinden sorumlu 6 klnmtr. nsana verilen stn meziyetler, Yaratcya kul olmas, eytanla olan ilikilerinde baarya ulamas, tabiat faydal hale getirmesi ve mutlu olmas iindir. Bu nedenle, eytan tarafndan sembolize edilen 7 yanl inanlarla mcadele etmesi ve baarya ulamas arzulanr. nsan stn olmann yannda, ciz bir varlktr. Akl ve yetenekleri dier yaratklara kar stnlk salarken, zayf olarak yaratlm 9 olmas, musibetler karsndaki sabrszl, nefis ve eytan karsnda 10 skntya dmesi, madd ve manev hastalklar karsndaki aresiz8

1 2 3 4 5

Yaratlla ilgili bk. Buhar, Ceniz, 80; Mslim, Kader, 23. Bk. Tahrim, 66/6. Bk. Enm, 6/102; Rd, 13/16; Hcr, 15/28; Ftr, 35/3. Bk. Bakara, 2/30; Enm, 6/165.Bk. Taber, Tefsir, I/224-225. Bk. Bakara, 2/9; Csiye, 45/13. slm alimleri bu ayetleri ibha iin delil saymaktadrlar. Bk. Mddessir, 74/38; Tur, 52/21. Bk. Zemaher, Tefsir, III/185-186; Kurtub, Tefsir, VII/157; bn Kesir, III/379; Elmall, III/561 eytanla ilgili bk. Nisbur, Garibul-Kurn, I/19. Bk. Nisa, 4/28. Acziyetin anlamlar iin bk: Damagn, Kmusul-Kurn, s. 290-291. Bk. Rum, 30/54. ayetini yorumlayan Zemaher, insann yaratltaki geirdii devreleri bir acizlik olarak deerlendirir. Bk. Tefsir, III/208. Bk. Nis, 4/28; Fussilet, 41/49; Mide, 5/31.

7 8

10

lii, mr ve gcnn snrl oluu zayf olduunu hatrlatr. Zayf olan kuvvetli olana snma ihtiyac duyar. Hibir eye ihtiyac olmayan gl 12 demektir. slm inancna gre bu varlk Allahtr. nsan her eyi ile Ona muhtatr. nsann eytan ile ilgili mcadelesinde baarl olmas Yaratcnn yardm ile mmkndr. Gnderdii peygamberler ve onlara verilen vahiy bu konuda yardmc olur. Son kitap olan Kurann yol 13 14 ve aydnlatc oluu insanlk iin nemlidir. slm adan gsterici insann konular doru alglamas, iyi dnmesi, istikrarl karar vermesi, fayda ve zararna olanlar bilmesi, Kuran sayesinde mmkndr. Bunlar bilinmeden eytanla ilgili mcadelede baarl 15 olunamaz. 1- nsan nsan ins kknden tretilmitir. ns, Hz Ademden treyen insanlar 16 ifade eder. nsan ise; temeli su ve toprak olmakla birlikte, cisimsel 17 varlklarla ruhun birlemesi neticesinde oluur. Kuran- Kerimde altm be yerde insan, on sekiz yerde ins, bir yerde ins, bir yerde ens ve 230 18 19 civarndaki ns kelimeleri insan tantr. nsan, topraktan yaratlp, 20 21 stn ve mkemmel hale getirilmi, dnyada nemli ileri yapabilme 22 23 Kuran kendisine emnet edilmi, dnen, imkanyla donatlm, konuan ve yaptndan sorumlu tutulan bir varlktr. Dier bir ifade ile, ruh
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

11

Bk. Tevbe, 9/91. De ki O Allah birdir. Allah sameddir hlas, 112/1-2; Bk. Bakara, 2/2, 185; l-i mrn, 3/138; Araf, 7/52; Ynus, 10/57. Bk. Nis, 4/174; r, 42/52. Bk. Bakara, 2/256-257. Mfredat, s. 34; Lisnl Arab, VI/10-17. Bk. Aydnl, Yaar, Farabide Tanr nsan likisi, st. 2000, s. 77,83. Bk.Muhammed, Fud, Mucemul Mfehres, ins. md. Bk. l-i mran, 3/59; Mminn, 23/12; Rahman, 55/4. Bk. sr, 17/70. Bk. Tin, 95/4 Bk. Bakara, 2/30; Sd, 38/26; Kuranda ifade edilen halife kelimesine farkl anlamlara gelir. Bunlar arasnda, dnyada insan Allahn halifesidir, Hz. Ademden nce yaayan cinlerin yerine gemesi sebebiyle bu isim verilmitir. eyhin yerine geen kimsedir veya kamil insana verilen isimdir. Bk. Rz, Tefsir, I/381; Bursav, Rhul-Beyn, I/64. Kurnda zikredilen ayetlerden hareketle halife, insann dnyada stn meziyetlerle donatlmas ve dnyay imarla grevli olmas sebebiyle byle bir ismin verildiidir. Yoksa Yaratc ile kyas veya karlatrma mmkn deildir. Geni bilgi iin bk Sleyman Uluda, T.D.V..A. XV/299-300. Bk. Ahzab, 33/72.

23

ve bedenin birlemesiyle meydana gelip, irade ile donatlan ve yaptndan sorumlu tutulan bir yaratktr. Temelde topraktan yaratlan insan, dnyada basit bir sudan oluturularak, nutfe, alaka, mudga evrelerinden geerek iskelet ve kas sistemleriyle teekkl edip, ruh verilerek mkemmel hale 24 getirilmitir. Suyun insan oluumunda nemli rol bulunur. nsan sudan 25 yaratan Allahtr. ayeti bu duruma iret etmektedir. Gzel yaratlm olan insann nemli bir misyonu bulunur. Bu misyon aczini itiraf ve kul olmadr. O iyiyi ktden ayrt edip, birini dierine tercih etme imkanna sahiptir. 26 Yaratc tarafndan verilen iyi ve kt duygular alglamas, fiillerinden hesap vereceinin bir iaretidir. nsan yaratltan temiz ve gzel bir varlk olmakla birlikte, kandrlmaya ve yanltlmaya msait olup, bu hatasn telafi 27 etme imkanna sahiptir. Bu vesileyle, Yce Allah akln kullanmasn ve 28 skntlardan korunmas iin dnmesini tavsiye eder. nsann misyonu kulluk olmakla birlikte, mizc itibariyle kibir ve sabrszla meyillidir. Madd refahn srekli olduu duygusuna kaplabilir. Skntya dnce sabrsz 29 30 olabilir. Gururu onu hrn hale getirebilir. Mspet ve menfi duygular ihtiva eden insan iki ktan birini semek durumundadr. Birincisi Yaratcsna kar kulluk misyonunu yerine getirmesi, dieri, eytann etkisinde kalmas. eytanla olan ilikisi bu balamda kendini gsterir. Kuranda iret edilen sorumluluk, insanla snrl deildir. Cinlerde bu balamda deerlendirilir. Sorumlu olarak yaratlan insan cin ilikisi, ilk insann yaratlmas, meleklere ve cinlere Ademe secde edin 32 emriyle balam, Yce Allahn, Ey Adem! Sen zevcenle birlikte cennete yerleip dilediiniz nimetlerden yiyin. Yalnz u aaca yaklamayn ki, sonra zlimlerden olursunuz.33 uyarsyla devam etmitir. Hz. Ademin yaratlmas, meleklerin secdesi, cinlerden olan blisin bu emri kabul 34 etmeyii, Rabbinin emrine ba kaldr, isyan, iyiliklere kar kma ve Hz. Ademin stnln kabul edememe, insan-eytan ilikisinin ilk menfi ynn oluturmutur. nsanln atasnn blisle balayan bu
31

24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34

Bk. Mminun, 23/12-14; Furkn, 25/54; Fatr, 35/11.. Bk. Furkan, 25/54. Bk. ems, 91/8 Bk.Bakara, 2/37. Bk.Bakara, 2/73;164; l-i mran, 3/118; Rad, 13/4. Bk. Yunus, 10/12; Hud, 11/9; sr, 17/67,83. Bk. Kehf, 18/54. Bk.Zriyat, 51/56. Bk. Bakara, 2/34. Bk. Araf, 7/19. Bk. Kehf, 18/50

olumsuz tablo dnyada da devam etmektedir. te, Kuranda geni bir yeri oluturan insan eytan ilikisi ve eytandan saknma insan asndan byk nem tar. Yce Allah, insanln yaratlmasyla birlikte dman olan iblis hakknda bilgi vermekle kalmam, cin ve eytan lafzlaryla onlar tantarak onlar tarafndan oluturulacak problemlere zmler nerir. eytan, sizin dmannzdr, siz de onu dman sayn. O, 36 kendi taraftarlarn ancak ate ehlinden olmaya arr. Ey dem oullar! eytan, ana-babanz, ayp yerlerini kendilerine gstermek 37 iin elbiselerini soyarak cennetten kard gibi sizi de aldatmasn. Kuranda ifade edilen insan, melek ve cin ayr varlklardr. Fakat bu varl bir birlerinden soyutlamak mmkn grlmez. Bunlardan blisin Yaratcya yapabilecei bir ey yoktur. Onun muhatab insandr. nsan kulluktan uzaklatrmann yollarn arar. Aratrmamza konu olan makalemizde insan eytan ilikilerini analiz ederek asrmzda insanlar zerinde brakt tahribatn areleri aranacaktr. 2- Cin Lgat olarak Arapa bir kelime olan cin, bir eyi rtmek anlamna gelir. Cenne rt, cnne kalkan, cnn delilik demektir. Cin kelimesiyle grlmeyen ruhni varlklar kastedilir. Terim olarak; insan gibi iradeye sahip olan, insan duyularyla alglanmayan, ilhi emirle sorumlu, inanan ve 38 inanmayan olan ruhaniyet taraf ar basan varlklardr. Kuranda bu 39 toplumun atalar iin cn" kelimesinin kullanld grlr. te yandan, 40 41 42 cn kelimesi ylan, cin ve delilik anlamna geldii anlalr. Mriklerin uydurmalar reddedilirken, Allah ile cinler arasnda bir soy birlii uydurdular. 43 And olsun ki cinler de kendilerinin hesap yerine geleceklerini bilirler. ayeti cinlerin sorumlu birer varlk olduklarn hatrlatmaktadr. Kuran- Kerimde cinlerin yaratlmasyla ilgili u bilgilere yer verilir. O cinleri saf alevden

35

35 36 37 38

Bk. Araf ,7/14 ;Kr. Sd, 38/77-78. Bk. Ftr, 35/6. Bk. Araf, 7/27. Bk. Zriyat, 51/56; Rgb, el-Mfredt, s.138-139; bn-i Manzr, LisnlArab, XIII/92-95; ez-Zebd, Tcl-Ars, IX/165. Bk. Hd, 11/119. Rahman 55/15; Klavuz, A. Saim, TDVA, VII/138-139. Neml ,27/10; Kasas, 28/31. Bk. Hcr, 15/27; Rahman, 55/15, 39, 56, 74. Bk. Araf , 7/184; Mminun, 23/2570; Sebe, 34/4, 46. Saffat 37/158.

39 40 41 42 43

yaratt. Cinleri de daha nce zehirli ateten yaratmtk. 46 insanlar, ancak bana kulluk etsinler diye yarattm.

44

45

Ben

cinleri ve

Cinlerin yapsn belirten Rahman Suresi 15. ayetteki meric kelimesi aknlk verici, maddi olamayan, dumansz, krmz, sar, yeil ve saf alev karmn ihtiva eden, her eye nufuz edebilen bir ate olarak 47 yorumlanr. Hcr Suresi 27. ayette de nris-semm terimi scak 48 rzgar, ate alevi gibi esen yakc, ldrc rzgar anlamna gelir. Hz. Peygamberin hadislerinde de semm kelimesi cehennemin bir harareti 49 olarak zikredilir. Buradan hareketle, cinin yaratld ate, zerrelerin aralarndan geebilen bir alev olduu anlalr. Hz. Peygamber de Melekler nurdan, cinlerde alevli ateten, Hz. Adem ise, topraktan 50 yaratld. szleriyle Kuranda yer alan konuyla ilgili ayetleri tefsir etmektedir. Kuran- Kerimde melek ve insan d varlk kabul edilen 51 Onlarn Allaha kullukla grevli cinler, krk ayette zikredilir. bulunduklar, kendilerine peygamber geldii, inanan ve inanmayanlar olmak zere ikiye ayrldklar, cehenneme insan ve cinlerden kafir 52 Yce Allah'n, cinlerin Hz. olanlarn girecei ifade edilmektedir. 53 onlar Peygamberin okuduu Kuran- dinlediklerini haber vermesi, hakknda mstakil sure indirmesi, cinlerin irade ile donatlan gerek 54 yaratklar olduklarn hatrlatmaktadr. 3- blis Kuran- Kerimde, dmanlndan saknlmas gerektii belirtilen blisin kayna hakknda farkl grler bulunur. Belese den tretilen Arapa olmayan bir kelime, bls tan gelen Arapa bir kelime, meleklerin yannda Azyil veya Hris olarak zikredilen yaratk olduu eklinde nakil 55 56 gelir. Arlkl gr kelimenin cemi kkenli olduudur. Mana itibariyle
44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56

Bk.Rahman, 55/15. Bk.Hcr 15/27. Bk.Zriyat, 51/56. Bk. Taber, Tefsir, XXVII/126-127; Kurtub, Tefsir, XVII/167. BK. Taber, Tefsir, XIV/30-31; Zemaheri, Tefsir, II/313. bn Mce, Zht, 38. Mslim Zhd, 53, b. 10, No. 60; V/2294; Ahmed b. Hanbel, VI/168. Bk. Muhammed Fud, age, s.179-180. Bk. Zriyat, 51/56; Fussilet, 41/29; Hd, 11/119; Secde, 32/13. Bk.Ahkaf, 46/29-30; Cin, 72/1. Bk. Cin Suresi, 72/1. Bk. Rgb, Mfredt, 60; Rumca Olduuna Dair Bk. Wensinck, .A. blis Md. Elmall, Hamdi Yazr, Tefsir, st. 1971, I/320.

hayrdan mit kesme, piman olma gibi anlamlara gelir. blis, Yce Yaratcnn emrini ilk olarak reddetmi, gazba uram ve mflis durumuna dmtr. Bu sebeple kendisine iblis ismi verilmitir. nk Kuran, blisin bir cin olduunu, Hani biz meleklere: Ademe secde edin demitik, blis hri olmak zere onlar hemen secde ettiler. blis cinlerdendi. 57 Rabbin emrinden dar kt. ayetiyle haber vermitir. a) blisin Yaratl blisin bir cin olmas sebebiyle ateten yaratld anlalr. Yce Allah iblisi inanan cinlerden ayrt etmek iin olumsuz ynlerine geni yer vermektedir. Buna gre, Kuran- Kerimde on bir ayette blis, seksen sekiz yerde de eytan kelimesi gemektedir. Konuyla ilgili bilgi verilirken, ncelikle Hz. Ademe secde etmeyiinin sebebi sorulmu, buna cevap olarak ateten 58 yaratlmas sebebiyle stn olduu belirtilmi, stnlk duygusu ve kibri yanlmasn salamtr. b) blisin Kovulmas ve Mhlet Yce Allahn Hz. Ademi yaratmas, meleklerin yer yznde kan dkecek ve bozgunculuk karacak birini mi yaratacaksn? sorularna karlk, "Ben sizin bilmediinizi bilirim" cevabnn neticesinde yaratlan insana secde etmelerini emreder. Bu emir zerine melekler secde ederler. 59 blis' ise kar gelir. Bunun zerine Yaratc; O halde hemen cennetten k! nk sen kovulmusun ve bu lnet kyamet gnne kadar senin 60 zerinedir!". buyurur. blis, yaptndan pimanlk duymas gerekirken, tam aksine, yapacaklar ktlkler iin kyamete kadar izin ister. Yce 61 Allah ta; Sen bilinen gn gelinceye kadar braklanlardansn,... ifadeleriyle izin verir. 4- Hz. Ademe Yapt Tuzak blisin ilk hilesi cennette olur. Yce Yaratcnn yaratmay 62 murat ettii insan, nceden benzeri olmayan bir varlktr. Akl, irade ve sorumluluk duygularyla donatlarak yeryz unsurlaryla tekil edilecektir. Bu adan dier yaratklardan farkldr. 63 Yaratltaki fonksiyonu itibariyle melek ve cinlerden de ayrlr.
57 58 59 60 61 62 63

Bk. Kehf, 18/50. Bk.Araf, 7/12; Sd ,38/76. Bk.Bakara, 2/30-34; Hcr,15/28-31; sr, 17/61; Kehf , 15/50. Bk. Hcr ,15/34-35; Kr. Araf, 7/12-13, Sd, 38/75-78. Bk.Hcr ,15/36-40; Araf, 7/14-15; Sd, 38/79-82. Halife; vekil, birinin yerine bakan kimsedir. Bk. Zemaheri, Tefsir, I/61. Melek ve cinlerin yaratl insandan farkldr. Cin ateten, insan topraktan meydana gelmitir. Bk. Araf 7/12; Sd 38/76; Melekler nurdan yaratlan

Kurn- Kerimin ifadelerine gre, Hz. Adem ve ei yaratldktan sonra cennete yerletirilir. Burada istedikleri gibi hareket edebilecekleri, arzu ettikleri eyleri yiyecekleri belirtilir. Bu yasak, sadece yasak aa ile 64 snrlandrlr. Bu snrlandrl, bir imtihan, sorumluluu ve bir takm hikmetleri hatrlatmaktadr. Dolaysyla, babo olarak yaratlmayaca 65 belirtilen insann, atasnn ahsnda, cennette kk bir tecrbesi yaplmtr. Andolsun biz, nceden Ademe o aatan yememesini tavsiye etmitik (Bizim tavsiyemizi) unuttu. Biz onda bir azim 66 bulmadk. Derken eytan irkin yerlerini kendilerine gstermek iin onlara fsldad: Rabbimiz baka bir sebepten dolay deil, srf ikiniz bir melek, ya da ebedi kalclardan olursunuz diye sizi bu aatan men etti. dedi. Ve onlara phesiz ben size iyiliinizi isteyen biriyim diye yemin etti. Bylece onlar aldatarak aa sarktt. Aac tadnca irkin yerleri kendilerine grnd. Cennet yapraklarn st ste yamayp zerlerine rtmeye baladlar. Rableri onlara; Ben sizi o aatan men 67 etmedim mi ve eytan size apak dmandr, demedim mi? Yukarya aldmz ayetlerde grld gibi, insanln yasaklanan bir eyi yapmas beraberinde skntlar getirmektedir. Yasaklarn yaplmasnda da eytann etkinlii gzlenir. Nitekim onun insanln atalarna unutturmas, onlara yapt fslt ve melek olma istekleri ve Cennette srekli kalma arzular eytann tuzandan baka bir ey deildir. Hz. Adem ve ei yasa ineyince gizli yerlerinin aldnn 68 farkna varrlar. Bu al, Hz. Adem ve einde bir takm irdi gelimelere sebebiyet vermi, hata ve sorumluluklarn anlam ve rtnme ihtiyac 69 70 hissetmilerdir. nsanln atas bir takm duygularla da olsa, yapt hatann Allahn emrine kar gelme ve kendine zulmetme olduunu anlayarak, yaratlanda bulunan cizlik iinde ne yapacan armtr. te, Hz. Ademin yapt bu hata, ilhi hikmetin neticesi olarak girdii Cennetten kmasna sebep olmutur. Bu olay eytann bize yapabilecekleri ktlkleri hatrlatmaktadr.

varlklardr. bk. Mslim, Zht, 60.; Hanbel, VI/158,168; Tirmizi, Menkp, 74.
64 65 66 67 68 69 70

Bk. Bakara, 2/35; Araf 7/19. Bk. Kyme, 75/36. Th, 20/115. Araf, 7/20-21. Bk. Araf 7/22; Th, 20/121. Konuyla ilgili bk. Zemaher, Tefsir, II/450. Th, 20/115.

Kurn- Kerimde deiik vesilelerle bahsedilen aacn, dokuz farkl 71 anlam iin kullanld grlr. Hz. Ademin yaklamas ve yemesi yasaklanan, yedii zaman cennetten kmasna sebep olacak aa, u szlerle ifade edilir: Dedik ki Ey Adem, sen ve ein cennette oturun. Ondan dilediiniz yerde bol bol yeyin. Ama u aaca yaklamayn. 72 Yoksa zalimlerden olursunuz. Yasan ilenmesi beraberinde zulm getirecei hatrlatlrken aacn cinsinden bahsedilmez. Sadece aa kelimesi kullanlarak u aaca yaklamayn denilir. Yukarda iaret edilen ayetlerden anlald kadariyle insanln atas yasak edilen 73 bir aa ile imtihan edilmitir. Kurann iaret ettii iblis inanc daha nce gnderilen ilahi kitaplarda da zikredilir. Yalnz, Hz. Ademle iblisin cennette yapm olduklar mcadele baz noktalardan Kurandan ayrlr. rnein Hz. Ademin cennette 74 yanlmasna ylan sebep olmutur. Dier taraftan, Hz. Musa zamannda baz Yahudiler cinlerden yardm beklediklerinden onlara kurban 75 Sz konusu yanllklara ramen, eytann gnah kesmilerdir. 76 ilenmesindeki etkinlii, onun ktlklerinden korunmak iin iman 77 78 kalkannn ie yarad, sihirbazlarn eytan ile iliki iinde olduklar ve 79 her ktl eytan oluturduu inanc slamla uyuur. 5- blis-Tut likisi Kuranda iaret edilen blis ile taut bir elmann iki yan gibidir. Taut iblisin isteklerinin bir tezahrdr. Onun istei insanlar kulluktan uzaklatrmadr. Bunda da baarl olur. Kuran genel balamda iki nemli noktann zerinde durur. a)Yaratana kul olma ve b) eytann sembolize ettii satanizmden saknma. Yaratcnn kullarndan istedii kendi dnda kalan 80 ve taut olarak nitelendirdii yanl inanlardan saknmalardr. eytan insan satanizm denilen bu inanlarla skntya drr. Bu inancn zellii, eytann gcne inanma, isyan etme, iyiliklere kar kma, dine dayal inanlar kabul etmeme, hanmlar vasta olarak kullanmadr. Asrmzda
71 72 73 74 75 76 77 78 79

Bk. Deman, Kmusul-Kurn s.259-260. Bakara, 35; Kr. Araf 7/19. Kr. Ktab- Mukaddes, Tekvin, III/22; 17; 3. Benzer bilgiler iin bk. Kitab- Mukaddes, Tekvin, III/1-7. Bk. Tensiye 32/16-17. Bk.Yuhanna I Mektup, 3/8. Bk. Efoslular, 6/2-17. Rasllerin leri, 13/8-10. Bk. Yuhanna, 8/44; Matta, 13/37-40. Geni bilgi iin bk. Mehmet Tuncer, Kuranda Cin Ve eytan, (Dr. Tezi, Samsun 1998) s. 5- 20; Bk. Nisa, 4/60

80

insanln problemleri eytann gzel gsterdii inanszlktr. nantan uzaklaan insan mill ve din deerleri unutup bunun yerine eytan koyar. te Kurn, insanln bu problemine zm nerileri getirir. Taut kelimesinin getii Bakara Suresi 256. ayet insanl konu edinmekte, skntlardan kurtulmak iin eytan reddederek, Allaha inanmay ve Kurana sarlmay nermektedir. 257. ayette ise Allahn ve eytann dostluuna yer verilmektedir. Buna gre Mslmanlarn dostu Allahtr. nanmayanlarn dostu ise eytandr. Allah insanlar skntdan kurtarmakta, eytan ise karanla ve batakla srklemektedir. Nisa Suresi 51. ayette ise, Ehl-i Kitap mensuplarndan bazlarnn ilahi dinden uzaklamalar sebebiyle eytana inandklar ifade etmektedir. Nahl 36. ayette de, btn Peygamberlere verilen grevin, eytann insanlara kabul ettirmek iin alt irk vb redderek tevhd inancn tebli etmek olduunu belirtmektedir. te yandan, iman edenlerle alay eden baz Yahudileri knayan Yce Allah, onlarn Peygamberlerin getirdiklerine sahip kmamalar sebebiyle eytana taptklarn abedet-tut 81 (satanizm) terimiyle ifade etmitir. Buna gre taut inanc olarak ifade edilen satanizmin, eytann tarafndan sembolize edilen, hurafe, batl inanlar, bo eyler, insanl skntya sokan yanllklar, Allahn dnda 82 kutsallk verilen putlar ve tevhd inancna uymayan her trl fikirlerdir. nsanln bunlardan kurtulmalar gerekmektedir. 6-Kurnda eytan eytan kelimesi etane kelimesinden treyip haktan, 83 rahmetten uzak anlamlarna gelir. Arapa'da ktlkte ileri giderek, mensup olduu alanda temayz eden her ey iin sz konusu isim verilir. Dolaysyla eytan, cin snfna girmektedir. Yaratlta her varlk bir tek olarak balam olduundan eytan 84 denilince bu cinlerin babas blis akla gelmektedir. Bizim tespitlerimize gre, blis, cin ve eytan kelimelerinin ifade edildii ayetler yz krk iki civarndadr. Bu ayetlerden bir ksm, Yce Yaratc ile eytan arasnda gemekte, dierleri insan-eytan ilikisini oluturmaktadr. Allah tarafndan lanetlenen eytan, Yce Allaha insanlarla ilgili u szlerle kar gelir: Ben onlar saptrmak iin mutlaka senin doru yolunun zerine oturacam. Sonra onlara, nlerinden, ortalarndan, arkalarndan, salarndan ve sollarndan sokulacam. Sen de
81

Satanizm: Ehl-i Kitap gelenei karsnda Tanr inancnn kart, ktln temsilcisi olarak tezahr ettirilen prensiplere ibadet etme demektir. Bk. Ahmet G. Satanizm eytana Tapmann Yeni Ad, Alfa st. 1999, s. 47. Atallah W, Gibt at-Taut Dans Le Coran, Arabia 1970, c. 17, p.69-82; Kobert R., Dos Taut, Orientalia 30, 1961, p. 415-416. Elmall, Tefsir, I/239; Cnn, brahim, Hadis Klliyat, IV/347. Farkl isimler iin bk. Cnn, brahim ,a.g.e., IV/348.

82

83 84

10

ounu kredici bulamayacaksn. Sslemeler yapacam ve onlarn 86 hepsini mutlaka azdracam. Yce Allah da eytana; Sen onlardan gcnn yettii kimseleri sesinle oynat. Suvari ve piyadelerinle zerlerine yaygaray bas. Mal ve evlatlarna ortak ol. Onlara yalan va'dler yap. Fakat eytan onlara batldan baka bir ey vaad etmez. Dorusu benim halis kullarm var ya! Senin onlarn zerinde hibir hkmn yoktur. Rabb'in ise 87 buyurarak, eytann hilesinin ve ktlklerinin vekil olarak yeter. inanan samimi Mslmanlar iin bir ey ifade etmediini belirtmi olur. Cin ve eytan inanc btn ilhi dinlerde ve eski milletlerde 88 bulunmaktadr. slm alimleri arasnda farkl gr ve yorum yapan 89 alimler olmakla birlikte, salam bilgi Kurn ayetleri ve Hz. Peygamberin 90 hadisleridir. Hz. Peygamberin onlarla konumas ve Kurn okumas 91 sembolik bir varlktan ziyade gerek varlk olduklarn gstermektedir. 92 93 94 95 96 97 sr Th, ve Sd Kurn- Kerimde Bakara, Araf, Hcr, srelerinde Hz: Ademin kssasn haber verdikten sonra, deiik sre ve yetlerde, Hz. Muhammed ve onun tebliine muhatap olan insanla eytann yapabilecei btn dmanlklar haber verilmi ve onun tuzandan kurtulmann nerileri belirtilmitir. nsanlar kendi huzurlar iin bu uyarlara uymalar gerekmektedir. 7- nsan eytan likisi nsanlk tarihi itibariyle, insan eytan mcadelesi, her zaman gncelliini korumutur. Sz konusu yetleri tahlil ettiimizde, Allah ve Peygamberin istemedii her fiil ve davran eytann bir rn olarak grlr. Buna gre insanln zararna olan her eyin altnda eytan bulunur. Dier bir ifade ile, her ktln kayna eytan ve onun neslidir. 98 rnein, dnya ve ahrette skntya sebep olan kullua kar kma,
85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98

85

Araf, 7/16-17. Hicr, 15/39; Kr. Sd, 38/82. sr ,17/64-65. Bk. M.Sreyya ahin, T.D.V..A, VIII/5-8. Bk. Rz, Tefsir, XXX/148; Elmall, Tefsir, VII/5387. Bk. Buhr, Bedl-halk, 11; Ahkm, 21. Bk. Msned, VI/153,158; Buhr, Salt, 75; Mslim, Zhd, 60. Bk. Bakara, 2/35-36. Bk. Araf, 7/20-22. Bk. Hcr, 15/39. Bk. sr, 17/62-63. Bk. Tha, 20/120-121. Bk. Sd, 38/82. Bk. Nisa, 4/76.

11

haramlar tevik, hanmlar istismar etme, faiz ve sihir gibi olumsuzluklar satanizmin istedii filler olup, slmdan uzak yetien genliin nemli bir hastaldr. Yce Allah eytan inancn balk halinde 102 ifade etmektedir. a) nkar: Allaha ve onun emirlerini kabul etmeyip kendi akl ve iradesini vahyin zerinde grerek btn gzel hasletlere kar kmadr. Bunun ncln Hz. Ademe secde etmemekle iblis yapm, dnyada da onun dostlar bu gelenei srdrmektedir. b) Fuhu: Kuran- Kerimde fuhu kelimesi muradifleriyle birlikte yirmi bee yakn yerde 103 104 cimrilik, yalanclk, chillik, sz ve fillerin zikredilir. Anlam olarak zina, 105 Mfessirler de sz konusu kelimeyi, zina, en kts gibi manalara gelir. zinaya giden yol, sz ve fiille ilenen byk gnah, ehvete uymada ileri 106 eytann asl silah, genlii tahrik gitmek gibi lafzlarla izah ederler. ederek, ailenin temelini oluturan manev duygulardan uzaklatrmadr. Bu yaplrken kar cinsler silah olarak seilmekte, rmcein avn yakalamak 107 c) Bay (Zulm) eytann iin kulland metotlar tercik edilmektedir. dier bir silah insanlar Allah inancndan dndrmek ve kendi isteklerini gerekletirmek iin yaplan zulm gzel gstermesidir. Lgat olarak, haddi 108 amak, haset etmek, fesad karmak ve kibirli olmak demektir. Mfessirler sz konusu kelimenin getii ayeti yorumlarken; bayi kibir, 109 zulm ve haddi ama, bunun neticesinde eytann ii olarak vehme 110 Hz. Peygamberde, kaplp kzarak ktlk yapma eklinde yorumlarlar. bay, dnyada cezasnn verilecei, ahirette de yapt karlksz 111 kalmayaca iki kt vasftan biri olarak deerlendirir. Yce Allah iaret edilen olumsuz fiile karlk gzel hasletle zm nerisinde 112 te yandan, nsanln ba belas olan blis bouna m bulunur. yaratmtr? gibi sorular aklmza gelmektedir. phesiz Allahn yaratt

99

100

101

99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112

Bk. Mide, 5/90-91 Bakara, 2/169 Bk. Bakara, 2/102, 275. Bk. Nahl, 16/90. Muhammed Fud; Mucemul Mufehres. s.513. Bk. Nis 4/15. Kr, Arf, 7/33; Bakara, 2/168-169; Ynus, 1624. bn-i Manzr, age, VI/325-326; Daman, Kmusul Kurn , s,351. Bk. Taber, Tefsir, XIV/162; Rz, Tefsir, XX/104;Rgb, age, 562. Bk. Ankebut, 29/41. Rgb, age, s.72; Mcemul Arabil Ess, s.176. Taber Tefsir, XIV/163; bn-i Kesr, Tefsir, IV/514-515. Rz, Tefsir, XX/104. Mslim, Zht, 23; Msned, V/26, 28. Bunlar: ihsan, adalet ve slay rahimdir. Bk. Nahl 16/90

12

btn varlklarn bir hikmeti, bir sebebi vardr. Asl sebebini Yaratc bilmekle birlikte, cinler de bir imtihandan gemektedir. Dikkat edilirse, cinler arasnda inanmayanlara blis ve eytan denilir. Yaratcnn bunlara ktlk yapmalar iin izin vermesi, bir imtihan hatrlatr. eytann grevi ktleri iyi gstererek insanlar yanltmasdr. nsanlarn bu tuzaa dmemesi gerekir. Dier taraftan, inanan cinler faydal birer varlklardr. Kuran- Kerimde sadece inansz olanlarn zararlarna iaret edilmekte ve olumsuzluklarndan saknma yollar gsterilmektedir. Yce Allah, peygamberi aracl ile rahmeti gerei u uyarlarda bulunur. Ey Adem oullar! Sakn eytan ananzla babanz, edep yerlerini kendilerine gstermek iin kandrp cennetten kard gibi, sizi de belaya sokmasn! nk o ve kabilesi sizi kendilerini gremeyeceiniz yerden grrler. Biz eytanlar iman etmeyenlere dost 113 Kurnda eytann etkisi olarak belirtilen baz vasflar zikredilir. kldk. 114 115 bakasn hakir grme, Bunlar; kendi yaptn hatasz kabul etme, 116 117 gurur ve kibirli olmak, haram yemeler, eytni glerden yardm 118 119 dnyay ve dnya menfaatini bekleme, yalan ve iftiray normal sayma, 120 Allahn emrine tercih etme olarak sralanabilir. eytann insanlar etkilemek iin baz planlar bulunur. 8- nsan Etkileme Yollar eytann insanlar ilahi emirlerden uzaklatrmak ve Allaha isyan ettirmek iin u szlerle Allaha kar gelir. Onlar mutlaka saptracam. Onlar mitlere drp olmayacak kuruntularla aldatacam ve onlara emredeceim de davarlarnn kulaklarn yaracaklar. Onlara emredeceim de Allahn yarattn deitirecekler! Kim Allah brakp eytan dost edinirse 121 ak bir ziyana uramtr. Hz. Allah'ta, "(eytan ) onlara sz verir, mit verir, fakat eytan'n onlara va'di aldatmaktan baka bir ey 122 deildir."

113 114 115 116 117 118 119 120

Araf, 7/27. Enfal, 8/48. Nisa, 4/119. Nisa, 4/120. Bk. Bakara, 2/168. Bk. Enfal, 8/48. Bk. Nur 24/21. Geni bilgi iin bk. Govann Scognamllo, Ter. Arif Arslan, Dou ve Bat Kaynaklarna Gre eytan, Karizma st. 1999. Nis, 4/119. Nisa 4/120.

121 122

13

nsanln atasna ve nesline dman olan eytann hileleri her zaman ok deiik ekillerde devam etmi ve edecei anlalmaktadr. Cennette yasak aa gndemde iken, dnyada yasaklar temiz-habis, dier bir ifade ile helal haram eklinde netleir. Kurann ifadelerine gre, nsanla faydal olan gdalar temiz, zararl olanlar habistir. blis ve onun nesli, haram kabul edilen gdalar gzel gstermek suretiyle insanlar etkileyip, Allaha isyan ettirmeye alrlar. Buradan hareketle, eytann planlar u balklar halinde sralanabilir. a) Aile Dzenini Bozmas slamda aile insanln temelidir. Salkl bir neslin yetimesi, gzel bir evlilik, meydana gelen ocuklarn dzenli eitimi, yenilen gdalarn temiz olmas, eytann isteklerinden saknmakla mmkndr. O nesilleri bozmay ister. Bu yaplrken zararl olan maddeleri gzel gstererek ie balar. blis bu ileri yaparken bir takm yardmclar bulunur. Hz. Cabirden gelen rivayette, Hz. Peygamber yle buyurur: blis tahtn deniz zerine kurar. Blk blk askerlerini oradan gndererek, insanlar fitnelere drr. Askerlerin deer bakmndan en by, fitne koparma 123 eytann askerlerinden bazlar gelip bakmndan en baarl olandr. yaptklarn anlatr. Fakat blis bundan memnun olmaz. Sonra baka birisi gelip, insann kendisiyle hanm arasn iyice bozuncaya kadar terk etmediini syler. Bunun zerine, o askeri koltuunun altna alarak Sen 124 Aile bir milletin ve ne kadar iyisin szleriyle taltifte bulunur. toplumun geleceidir. En ufak birimden itibaren iyi olursa toplum, devlet ve milletler iyi olur ve onlarn ayakta kalmalar salanr. Aksi halde fiziki g, devlet ve milletin ayakta kalmasna yetmez. Kurann iaret ettiine gre, eytann planlar arasnda iki, kumar, kt yollar ve zulm ilk sray alr. "Ey iman edenler! arap, kumar, dikili putlar, ksmet iin ekilen zarlar ancak ve ancak eytann ii murdar eylerdir. Onun iin bunlardan saknn ki, kurtulua eresiniz. eytan iki ve kumarla muhakkak aranza dmanlk ve kin drmek iin, sizi Allah anmaktan ve namaz klmaktan alkoymak ister. 125 eytan sizi fakirlikle korkutup fuhu Artk siz vazgeiyorsunuz deil mi? 126 Ey insanlar! Yerdeki eylerden helal ve temiz olmak artyla emreder... yiyin. eytann izinden gitmeyin. nk o size apak bir dmandr. O size, ktl, hayaszl ve Allaha kar bilmediiniz eyleri sylemenizi 127 emreder. buyurmaktadr.
123 124 125 126 127

Mslim, Mnafkn, 66, 68; Hanbel, Msned, III/332, 354, 384. Mslim, Mnafkn, 67; Msned, III/314. Mide, 5/90-91. Bakara, 2/268. Bakara, 2/168-169.

14

Yukarya aldmz ayetlerde insani deerleri tahrip eden maddeler sralanmaktadr. Bunlar 1) ki, 2) Kumar, 3) ans oyunlar 4) Cimrilik, 5) sraf, 6) Fuhu, 7) Pis yiyecekler, 8) Fiz, 9) Livta, 10) Fitne karma gibi ktlklerdir. Bunlar eytan ve neslinin istedii yaantlardr. Yce Allah ilenin, milletin ve insanln kurtuluunun bu fiillerden saknmakla 128 olacan belirtir. slam bir eyi olumlu ve olumsuz ynleri tantrken zikreder. Tevhdirk, ac-tatl, tuzlu-eki vs. Buna gre Allahn emrettii gzel hasletler olumlu dierleri insanln zararnadr. Akll bir insann Allahn zararl olarak bildirdii ve eytann tevik ettii ikinin sala faydal olduunu sylemesi mmkn deildir. ki kullananlarda bunun zararl olduunu bilir. te slam, byle durumda olanlarn elinden tutarak akl ve ilmide devreye sokup eytandan kurtarmaya alr. Buna gre, insanln mutluluu, Allahn emrettii temiz eylerin yenilmesi ve iilmesine bal grlr. Yaadmz dnyada, eytan inancnn skntlarn ok hazin bir ekilde grmek mmkndr. lahi inantan mahrum ve eytann dostu olan insanlarn durumu rmcekle tasvir edilir. rmcek avn yakalamak veya erkei ile iftlemek iin bir tuzak 129 eytanda byledir. Onun tuzana kurar. htiyac bitince ldrr. den helak olur. b) Tahrik Etmesi eytann etkileme yollarndan bir dieri tahriktir. Yaratc bu durumu ifade ederken, eytan seni bir fitle etkilemeye alrsa, hemen 130 buyurur. Anlamn aldmz ayet Allaha sn. Allah iiten ve bilendir. btn insanl kapsamna alr. Buna gre eytan, nez denilen fitle insanl etkilemek ister. Nez, ktye tevik, tahrik, kkrtma, gizli szleri fsldama demektir. Yce Allah, Hz. Yusufun eytanla ilgili szlerini u ifadelerle haber vermektedir. ...eytan benimle kardelerimin arasn bozduktan sonra sizi lden getirdi. phesiz ki Rabbim dilediine 131 Hz. Yusuf, ltfedicidir. Kukusuz O ok iyi bilendir, hikmet sahibidir." kardeleri arasndaki husumeti, Onu kskanmas neticesinde eytann onlar tahrik ettiini, bu kt etkiyi ise Allahn tersine evirdiini belirtmi olur.

128 129 130 131

Bk. Mide, 5/90-91. Bk. Ankebut 29/41. Araf, 7/200. Yusuf, 12/100

15

c) Vesvese Vermesi Vesvese insann kalbine braklan kt dnce, olumsuz ve irkin 133 nsann iinden geen eyler, fsldama, bir ii engellemeye ynelmedir. kt dncelere vesvese denilir. Kuran- Kerim Kaf Suresi 16. ayet insan iinde geen kt dnceleri ifade ederken, Th Suresi 20. ayet eytann Hz. Adem zerindeki etkisini iaret etmektedir. te yandan Yaratc vesveseden kurtulmak iin, Rabbim, eytanlarn kt etkilerinden sana 134 eklinde dua snrm. Onlarn yanmda olmalarndan da sana snrm! edilmesi ile mmkn olacan ifade eder. Bu ayetlerde yer alan hemazt kelimesi, eytann kalbe vesvese vermesi, ktl tevik etmesi, itmesi, sktrmas ve drtmesi anlamnda kullanlr. Daha nce iaret edilen nez kelimesi de benzer anlamlara gelir. Yce Allah, nez ve hemazat kelimelerini zikrederken insanlarn her hangi bir uzvunu bahsetmez. Vesvese kelimesinin getii ayetlerde ise gs kelimesini kullanr. O sinsi vesvesenin errinden. O ki insanlarn gslerine fsldar. Gerek cinlerden,gerek insanlardan(olan btn vesvesecilerin errinden Allah'a 135 snrm! nsan vcudunda eytann asl merkezi nefistir. eytan nefis vastas ile gnle fsldar. Dier bir ifade ile kt hasletlerde nefis 136 Bu konuda insanlardan bazlar da eytana eytanla uyum halindedir. 137 eytanlarn bakan konumundaki blis, Hz. Adem ile yardmc olur. hanmna vesvese vererek yasak edilen meyveden yedirmi bylece gnah ilemelerine vesile olmutur. Derken eytan, birbirine kapal ayp yerlerini kendilerine gstermek iin onlara vesvese verdi ve: Rabbiniz size bu aac srf melek olursunuz veya ebed kalanlardan olursunuz diye yasaklad, 138 Ayette iaret edildii gibi, eytan bir taraftan Allahn emrine dedi. kar gelirken, dier taraftan, insanln atasna vesvese vermek suretiyle aldatmtr. Onun vesvesesi Allaha isyan ettirmekle balam, haram 139 iletmekle, utanma ve haya gibi gzel duygular tahrip etmitir. eytann insanlar etkilemede kulland baka bir hilesi, yalan sylemesi 140 ve aldatmasdr.
132

132 133 134 135 136 137 138 139 140

Vesvese; Gizli ses, gizli duygu demektir. Bk. Kurtub, Tefsir, VII/177. Bk. bn Manzr, III/922; Zemaher, Essul Bela, IV/823. Mminn, 23/97-98. Ns, 114/5-6 Bk. Yusuf, 12/53. Bk. Emm, 6/112. Araf, 7/20. Bk. Bayraktar Bayrakl, Kuran Tefsiri, I. st. 2001; I/78-79. Bk. Tuncer, M. Kuranda Cin ve eytan, (Dr. T. Samsun 1998) s. 190.

16

d) Aldatmas eytan insanlar kandrmak iin yalan szlerle vaatte bulunmaktadr. Bu szlerinin banda ahretteki hesap ve kyametin yokluu, dnyann sreklilii ve yaanlacak yer olmas, eski yanl inanlarn doruluu, elde edilen dnya nimetlerinin sreklilii gibi konulardr. Bu duruma u ayetlerle iaret edilir. Onlara "Allah'n indirdiine uyun" dendiinde: Hayr, biz babalarmz zerinde bulduumuz yola uyarz, derler. Ya eytan; onlar 141 alevli atein azabna aryor idiyse! (Hesaplar grlp) i bitirilince, eytan diyecek ki: "phesiz Allah size gerek olan vdetti, ben de size vdettim ama, size yalanc ktm. Zaten benim size kar bir gcm yoktu. Ben, sadece sizi (inkra) ardm, siz de benim davetime hemen kotunuz. O halde beni yermeyin, kendinizi yerin. Ne ben sizi kurtarabilirim, ne de siz 142 beni kurtarabilirsiniz!... Misal olarak aldmz iki ayette eytann aldatmas ak olarak gzlenmektedir. sr Suresini yorumlayan mfessirler, verikhm fil emvli vel evldi ayeti eytann ocuk ve mallara yaplanlar, 143 mallar Allahn yasak yollarda harcamay, ocuklar ldrmeyi, Mide Suresi 103. ayette putlara mallarndan hisse ayrlmas ve 144 kurban kesilmesi bir aldatma olarak gsterilir. Zamanmzdaki yaantlara gz atldnda eytann mekr kapsamna giren aldatma ile insanlar ne kadar kandrdn grmekteyiz. Bu durum, dini konulardaki hurafe ve bidatler, halkn slam ve akla uymayan rf ve adetleri, hayvanlarn kulaklarnn yarlmalar, yasaklanan hayvanlarn kurban kesilmesi, bir takm yer ve kiilere kutsiyet izafe edilmesi eytann yanltmas olarak grlr. e) Gnahlar Ssl Gstermesi eytan yasaklar gzel gsterir. Bylelikle doru ve iyi olanlarn yaplmas engellenmi olur. Bir misal vermek gerekirse, O, Bedir harbinden nce Mriklerin yapmak istediklerini ssl gstermi, savan durumunu grnce kamtr. Bu durum u ayetle haber verilmektedir. Hani eytan onlara yaptklarn gzel gsterdi de: Bugn insanlardan size galip gelecek kimse yoktur, phesiz ben de sizin yardmcnzm, dedi. Fakat iki ordu birbirini grnce ardna dnd ve:
141 142 143 144

Lokman, 31/21 brahim, 14/22. Bk. Enm, 6/137. Bk. Kurtub, Tefsir, X/289-29; IX/356-357; ls, Tefsir, XVII/116-117.

17

Ben sizden uzam, ben sizin gremediklerinizi (melekleri) gryorum, 145 ben Allah'tan korkuyorum; Allah'n azab iddetlidir, dedi. Onun ve kavminin, Allah' brakp gnee secde ettiklerini grdm. eytan, kendilerine yaptklarn ssl gstermi de onlar 146 doru yoldan alkoymu. Bunun iin doru yolu bulamyorlar. eytan Enfal Suresinde yer alan ayette nce Mrikleri kkrtm, onlarn yenileceini anlaynca oradan uzaklamtr. Neml Suresindeki ayette de gnee tapmalar gzel gsterilmitir. nsan ktlklerden uzaklatran iman ve salam bir iradedir. man ve iradeye sahip olanlara eytann aldatmas, vesvese vermesi ve skntya sokmas mmkn grlmez. nsandaki inan zayfl, haramlar karsndaki zaaf ve bilgisizlii eytann iini kolaylatrr. Bunun neticesinde yaptklarnn doru olduuna inanr. Neticesini dnse, yaplan tavsiyelere kulak verse zararl olanlar yapmamaya alr. te vahy imana ilaveten akl devreye sokarak gemii, iinde bulunduu ortam ve gelecei dnmeye davet eder. Bylelikle eytandan uzaklatrmay Yaratcya yaklatrmay nerir. f) Unutturma eytann insan etkileme yolarndan biri dieri gzel eyleri unutturmasdr. eytan onlar etkisi altna ald da kendilerine Allah' anmay unutturdu. te onlar eytann yandalardr. yi bilin ki 147 eytann yandalar hep kayptadrlar. nsann Allah hatrlamas, anmas, dnmesi ve Ona kar kulluk grevini yapmas asli grevidir. eytann en byk baars, kulluu unutturmasdr. nk eytan, kul Allah unuttuu zaman Allahta kulu unutacan bilir. Bu unutma, her insanda olabilir. Yce Allah, Hz. Peygambere slama saldranlarn yannda durmamas gerektiini hatrlatrken u uyarda bulunmutur. Ayetlerimiz hakknda ileri geri konumaya dalanlar grdnde, onlar baka bir sze geinceye kadar onlardan uzak dur. Eer eytan sana unutturursa, hatrladktan 148 Ayette de iaret edildii gibi sonra artk o zalimler topluluu ile oturma. ibadetlerdeki gecikme, hayrl ilerdeki uyuukluk, ilim ve almadaki isteksizlik eytann unutturmas olarak dnlr.

145 146 147 148

Enfal, 8/48. Neml, 27/24. Dier ayet ile ilgili bk. Rad, 13/32-34; Mmin, 40/36-37 Mcadele, 58/19. Enm, 6/68.

18

g) Sihir Yoluyla Hilesi nsanln nemli yanlmalarndan biri de eytan eksenli yaplan sihir 149 ve bydr. Sihir; bir eyi gittii ynden evirmek, deitirmektir. 150 Trkede byclk, cadclk, muskaclk, anlamlarna gelir. Bu ktlk ekilde yaplr. El abukluu: Aslsz ileri el abukluu ile asl gibi gstermedir. 151 Halkn gzlerini bylediler ve onlara korku sardlar. Onlarn ipleri ve 152 denekleri sihirleri yznden kendisine kouyormu hayalini verdi. Hz. Musann kavmi onu sihirbaz sandklar iin Ey sihirbaz! Bizim iin 153 demilerdi ayetlerinde bu durum iaret edilir. Rabb'ine dua et!... nsanlarn kandrlmas eytann istedii bir itir. Bir takm yollarla eytann yardmn salamak: Dnyada bir takm inansz insanlar cinlerle irtibat kurarak onlarn kt vasflarndan faydalanrlar. Para karl veya dmanlk iin baz insanlara sihir ve by yaparak veya yaptrarak hasta olmasn salayabilirler. Yce Allah konuyla ilgili olarak; eytanlarn kimlerin zerine indiini size haber 154 Fakat vereyim mi? Onlar her gnahkar yalancnn zerine inerler. 155 eytanlar insanlara sihri ve byy reterek kfir ederler... yetlerinin kapsam bu tip ilikileri ortaya koymaktadr. Kuran- Kerimin deiik 156 Hz. peygamberin hadislerinde de yerlerinde sihirden bahseder. 157 zikredilen sihir, hkm itibariyle yasaklanm ve irk kabul edilmitir. 158 Sihre inanmak dinen ciz deildir. nanan cennetten mahrum eder. slmda, Hz. Peygamberin yasak ettii ve Mslmanlarn saknmasn istedii irk, adam ldrme, fiz, yetim mal yeme, savatan kama ve zina 159 gibi yasaklarn arasnda sihir de bulunur. Hz. Peygamber bir hadislerinde yle buyurur. "Kim dm balar sonra da ona flerse sihir 160 yapm olur. Sihir yapan da irke girmitir.
149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160

Ebl-Bek, Klliyt, s.208. Asm Efendi, Kmusul-Mhd Tercemesi , II/382. Araf ,7/116. Th, 20/66. Zuhruf, 43 /49. uar, 26/214-222. Bakara ,2/102. Bk: Araf, 7/115, 116, 132; Th, 20/55-56; Mide, 5/110. Bk: Nes ,Tahrim ,19/111, 112 Hanbel, age ,IV/339; III/33. Buhr , Vasye, 23/195. Nes, Tahrim, 19; VII/112.

19

Kuran ve snnet baznda sihir yasaklanm olup, ilahi vahy karsnda bir etkisi bulunmaz. Nitekim, Hz. Musa'ya verilen mucize, 161 kar kanlar etkisiz hale getirir. Lebid b. Asm'n yapm olduu 162 sihir, Dmlere nefes eden cadlarn erlerinden de Allaha snrm. yeti karsnda bir etki gsteremez. Kur'an- Kerim'de yer alan Felak-Nas Sureleri, istize (Allah'a snma) ile balamaktadr. Yce Allah, sz konusu surelerde ktl dokunmas muhtemel eylerden kendisine dua edilmesini ister. Bunlarn iinde de dmlere frerek tkren 163 kadnlarn ktl dikkati eker. Kaynaklarda yer alan bilgilere gre, ipe yaplan shir, Felak-Nas Sureleri okunmas zerine etkisiz hale 164 te yandan, Kurann haber verdii insan eytanlarn getirilmi olur. sihir, by ve ktlk yapan insanlar olarak deerlendirmek mmkndr. Her peygamber ve insanlara, insan ve cin eytanlarnn dman olmalar, eytann tuzaklarndan biriyle olmaktadr. slamda yasak kapsamna giren kt hasletlerin yaplmasnda eytann emirlerine uyan insanlarn etkin olduu bilinmektedir. Buradan hareketle, insanlarn bir birlerini haset etmeleri ve ktlk yapmalar eytann tesirinden baka bir ey deildir. Kim Rahmann zikrini grmezlikten 165 gelirse ona bir eytan arkada yaparz. Artk o, onun arkada olur. El abukluu ile insanlar kandrma: Halk arasnda dnya menfaati elde etmek iin baz hoca grnen insanlar bulunur. Bu tip insanlarn dini bilgileri zayftr. Bunlardan bir ou el alma suretiyle hoca olurlar. Deiik ekillerde halkn zerinde etkili olmaya alrlar. nanc zayf insanlarn bunlarn etkisinde kalmalar mmkndr. Sz konusu hocalar kitap ama, suya bakma, cinlerle konuma, saklanlan bir muskay bulma, gaipten haber verme, daha nce krlan yumurtann iine bir eyler yazp al ile svamak suretiyle gz boyama veya baka yumurta ile deitirerek insanlar aldatrlar. Bu ileri yapan ve yaptranlar byk 166 Byle hocalar para karl her ktl gnah ilemektedirler. yapmaya alrlar. h) eytana Uymann Zararlar eytana uymann zarar hem dnyada, hem de, ahrette olmaktadr. eytana uyan dnyada sknt dolu bir hayat geirirken, ahrette onunla birlikte cehenneme girer. Yce Allah, emrine muhalefet eden eytan

161 162 163 164 165 166

Bk. Th, 20/67-70. Bk. Felak - Nas Sureleri. Bk. Felak, 113/4. Bk: bn-i Haldun, Mukaddime, ter. S. Uluda , st. (1-II) 1991; II/1179. Zuhruf, 43/36. Kr. s, 17/64-65; Nur, 24/21; 37/30; Araf, 7/27. Bk. Topkara, Cevat, Byclerin Arka Bahesi, s. 158-172.

20

cennetten kovmu, Hz. Ademe de gerekli ikaz yapm, neticede eytan 169 ve insanln atasn birbirine dman olarak dnyaya gndermitir. Birbirinize dman olarak dnyaya inin ayeti ve Kuranda yer alan benzer ayetler, sz konusu dmanln insan-eytan arasnda olacan ortaya koyarlar. eytann insanlara kar olumsuz halleri hile ile kandrmas eklinde olur. Onun bu arzusu kyamete kadar devam eder. Yce Allah, eytana verilen mhletin ve hilesinin Allaha ve Onun emirlerine inanan veya inanmayanlar ayrt etmek iin verdiini buyururken, kendisine inananlara 170 eytann zarar veremeyecei belirtir. te yandan, insanlarn birbirleriyle olan mcadelesinin inan baznda devam edecei anlalr. nk inananlar, insanln kurtulmas iin iyi ilikiler iine gireceklerdir. Bunun kart olarak eytan, baz insan guruplarn kendi yanna ekerek zellikle inanl insanlara kar daha hilekar olabilirler. eytan ve yardmclarnn grevi, insanlar dnya ve ahretlerini kaybettirmeleridir. Bunun iin gerekli ortam onlar tarafndan hazr hale getirilir. Zir dnyada inanszln yaylmas eytana uyma ile olur. eytann hibir faydal yn yoktur. Her yaptrd iin altnda bir hinlik bulunur. Allahn tavsiyelerine uyulmayan insanlar yoldan karmas onun iin ok kolaydr. Ey iman edenler! Hepiniz sulha giriniz. eytann admlarna uymaynz. nk O sizin ak bir dmannzdr. Bunca ak deliller geldikten sonra, yine ayanz kayarsa iyi bilin ki, Allah ok ulu ve 171 ...And olsun insanlardan her kim sana uyarsa, cehennemi hakmdir. 172 hep sizlerden dolduracam. Her kim Allahn zikrine gz yumarsa, biz ona bir eytan musallat ederiz. Artk onun arkada olur ve phesiz bu eytanlar onlar yoldan karrlar. Onlar da kendilerini hidyete ermi sanrlar. Nihyet eytanlaryla bize geldiklerinde, keke benimle senin aranda dou ile bat aras kadar mesafe olsayd!... Sen ne kt 173 arkadamsn der. Meallerine yer verdiimiz yetlerden hareketle unlar sylememiz mmkndr. 1) eytan insanlar Allah ve Peygamberinden uzaklatrr. 2) eytana uyan dnyada ve ahreti kaybeder. 3) eytana verilen izin kullar 174 imtihan etmek iindir. 4) eytann hilesi, insann kendi elindedir. nanl
167 168 169 170 171 172 173 174

167

168

Araf 7/13; Kr. Sd ,38/77. Th, 20/117. Bakara, 2/36. Bk. Sebe, 34/21. Bakara, 2/208-209. Araf, 7/18. Zuhruf, 43/36-37. Bk. Hicr, 15/42; Nahl, 16/99-100; sr, 17/65.

21

ve irade sahibi olana eytan zarar veremez. eytan kalbinde hastalk, phe 175 ve fitne olanlara etki edebilir. 9- eytann Mslmanlar zerindeki Etkisi Yce Allahn bildirdiine gre eytann bir yaptrm g yok yalnz etkileme imkan vardr. Onun her hangi bir yaptrm gc olsayd insann hesaba ekilmesinin bir anlam olmazd. Dnyada eytann ve neslinin etkiledii ve aldatt insan gruplar hayli fazladr. Yce Allah eytann etkili olabilecei ve olamayaca guruplar ok ince mesajlarla iaret etmektedir. ..Kullarmzn zerinde senin bir yaptrm gcn olmaz. Ancak sana 176 Halbuki eytann onlar zerinde uyan sapklar bunun dndadr. hibir yaptrm yoktu. Ancak ahirete inanan, phe iinde kalandan ayrt edip bilelim diye (ona bu frsat verdik). Rabbin gerekten her eyi 177 koruyandr. Gerek u ki: man edip de yalnz Rablerine tevekkl edenler 178 Kim Rahmann zikrini zerinde onun (eytann) bir gc yoktur... grmezlikten gelirse, ona bir eytan musallat klarz. Artk o, onun 179 uras muhakkak ki, benim (ihlsl) kullarm arkada olur. zerinde senin hibir arln olmayacaktr. (Onlar) koruyucu olarak 180 Rabbin yeter. Yukarya alnan ayetlerin anlamlarna dikkat edilirse, Allaha inanarak gvenen ve gereini yapan insanlara eytann etkileme ve vesvese vermesinden baka bir etkisinin olamayaca grlmektedir. Onun kandrd insanlar slamn temel inanlarn kabul etmeyen, onun yerine eytan ve baz hurafelere inananlardr. Bu durumu eytan u szleriyle itiraf etmektedir. Bizim sizin zerinizde bir tesirimiz 181 rnek olarak aldmz ayetlerden yoktu. Bilakis azm bir millettiniz. anlald kaderiyle, eytan ve neslinin etkisi Allaha deiik vesilelerle irk koan ve gerei gibi snmayan kiilerde olaca anlalr. Hz. 182 eytann etkisinde kalarak yanlan Ademin duasnda grld gibi,
175 176 177 178 179

Bk. Hacc, 22/5. Hcr, 15/42. Sebe, 34/21 Nahl, 16/99-100. Zuhruf, 43/36.Dier ayetler iin bk. sr, 17/64-65; Nur, 24/21; 37/30; Araf, 7/27. sra 17/65. Sffat, 37/30. Bk. Bakara, 2/37.

180 181 182

22

bir Mslmann tevbe etmesiyle eytann yaptklar boa km olur. Cinlerin kfir olanlarn ktlklerinden korunmak insann kendi elindedir. Bu ktlkler Kuranda haramlar olarak ifade edilir. Onlardan saknlmas gerekir. Dier ktlkleri gzle grlmeyen kalbe verilen vesvese, zan ve evham gibi hastalklardr. Bunlardan Allaha snmak suretiyle kurtulmak mmkndr. 10- Satanizm ve Sihirden Korunma Kuran, eytandan gelebilecek hile ve tuzaklar haber vererek, inananlarn bu oyunlara gelmemelerini ister. eytana verilen bu ruhsat, insan iin bir imtihann gereidir.183 Her peygamber ve mmetine eytan ve insan dmanlar musallat klnmas bu 184 Bu imtihan kazanmak iin onlarn imtihann bir tezahrdr. tuzaklarnn etkisiz hale getirilmesi gerekir. Bu da iki ekilde mmkn grnr. 1) Allaha inanma ve inancn yaama. 2) Aczini itiraf ederek Ona snma. eytan insana sz ve umut verir, sonunda 185 Baz insanlar, eytann hilelerine kanarak, verdii yalnz brakr. 186 Oysa sihir ve bynn vesvese neticesinde gnah ilemi olurlar. bir ou psikolojiktir. Bunun tedavisi doktorluk veya inanla olabilir. nsan bazen evhama kaplabilir. Bu durumda olanlar iin Yce Allah Hz. Peygambere u hatrlatmada bulunur. Ne zaman eytandan bir kt dnce seni drterse, Allaha sn, nk O iitendir bilendir. Allahtan korkanlar kendilerine eytandan bir vesvese dokunduu zaman hatrlarlar ve hemen 187 (gerei) grrler. De ki; snrm ben, insanlarn Rabbine. nsanlarn Padiahna. nsanlarn tanrsna. nsanlara kt eyler fsldayan o sinsi vesvesecinin errinden. O ki insanlarn gslerine fsldar. Gerek cinlerden ve gerekse 188 insanlardan. eytann verdii vesvese neticesinde pheye drmesi, ibadetleri tehir ettirmesi, yaptklarnda gsterie drmesi, kendini

183 184 185 186 187

Bk. Bakara 2/38. Bakara, 2/169; Mide,5/90-91; Nur,24/21. Bakara, 2/168; Enm, 6/142; sr,17/53. Araf, 7/200-201. Kurn- Kerimde ayn anlama gelen iki ayet bulunur. Araf Suresinde yer alan ayette O iitendir, bilendir ibaresi nekre olarak kullanlm, Fusslet Suresi 36. ayette ise marifeli ve tekit edat ile kullanlmtr. Bu durum, eytandan gelebilecek ktlkleri sadece Allahn nleyebilecei hatrlatmaktadr. bk. Nisbur, GaribulKurn, I/19; R. Rd, Menar, IX/542. Ns, 114/1-6.

. Bk. En'm, 6'112

188

23

beenme ve haset gibi ktlkleri her zaman olabilmektedir. Bu kt hasletlerden kurtulmak iin ncelikle gzel ahlaka sahip olunarak Allaha snlmas neticesinde erlerinden korunulmu olur. ...Rabbim eytanlarn drtklemelerinden ve onlarn yanmda 190 Ayeti bu durumu bulunmalarndan sana snrm. hatrlatmaktadr. Yce Allah, Araf 200, Fussilet 36. ve Mminn 9798. ayetlerle eytann ktlklerinden korunmak iin yaratcya snmaktan baka bir alternatifin olmadn belirtir. nk insann btn damarlarn dolaa bilen grnmeyen dmann errinden 191 onun hilelerini gre bilen Allaha snlma ile korunulur. Mfessirler, insanlardan gelecek tehlikelerden kanmann prensipleri aklayan, Araf 199. ayetinin nzulnden sonra Hz. Peygambere, kzdmzda kendimize hakim olamyoruz. Bu durumda ne yapmamz gerekir sorular zerine, Araf Suresi 200. 192 Buna gre, eytandan ayetinin nazil olduunu rivayet ederler. 193 Allaha snlmas korunmak iin hatalardan dolay istifar edip, halinde eytann yaptrdklar geersiz klnmaktadr. eytann sihir ve by neticesinde yaptrd ktlkler kaynaklarda yer almaktadr. Hz. Peygamber ve ashaptan bazlarnn hastalar okumak suretiyle cinleri kovup, delileri tedavi ettiinden bahsedilir. Bu rivayetlerden biri yledir: Bir sefer esnasnda bir kadn, Hz. Peygambere yaklaarak, Ey Allahn elisi! Bu olumu eytan gnde defa tutuyor dedi. Hz. Peygamber ocuu alarak, bineinin n tarafna oturttu ve kez k ey Allahn dman, ben Allahn elisiyim buyurdu. Sonra ocuu kadna verdi. Yolculuunu bitirerek oraya uradklarnda, sz konusu kadn, ocuu ile birlikte, Hz. Peygamberin yanna geldi. Yannda da iki ko getirdi. !Ey Allahn Rasl! Hediyemi kabul et. Seni hak peygamber olarak gnderen Allaha yemin ederim ki, ocuuma musallat olan eytan bir daha evladma gelmedi dedi. Hz. Peygamber de, O koyunlardan bir 194 te yandan, Kurnda da fiz tanesini kabul ediniz buyurdu. 195 eytann hakkndaki ayet cin arpmasn temsil olarak vermektedir.

189

189

Bk. bn Czeyy, Ebul-Kasm M.b. Asm, Kitbut-Teshl li Ulmmit-Tenzil, Kahira ts. IV/450. Mminn, 23/97-98. bn Kesr, Tefsir, I/27. Rz, Tefsir, XV/97; Kurtub, IX/157; bn Kesr, III/538. Bk. Taber, Tefsir, XIV/174; Kurtub, Tefsir, X/27; 175. Ed-Drimi, Snen, Beyrut ts. I/10-11 (Mukaddime, 4) Bk. bn Mce, Tbb. 46, no. 3548. Bakara, 2/275.

190 191 192 193 194

195

24

etkisinden korunmak iin ncelikle insanlarn temiz olmalar, abdest almalarna engel tekil edecek yapkan maddelerin giderilmesi, ibadetlere riayet edilmesi gerekir. Bu, onlardan gelebilecek ktlkleri nlemektedir. Dier taraftan, ayet ve hadisler nda tespit edebildiimiz neriler yerine getirildiinde hastalanan insanlarn dzeldii, devam etmesi halinde psikolojik bir rahatszlk olabilecei dnlmektedir. Yaplacak ilemleri u balklar halinde sralaya biliriz. a) stize ile Allah'a snlmal ve Ona gvenilmeli
196

"Ne zaman eytandan bir kt dnce seni drtklerse, Allah'a sn; 197 nk O iitendir bilendir." ,"Ve de ki: 'Rabb'im eytanlarn drtklerinden sana snrm. ,"Ve Rabb'im onlarn yanmda bulunmalarndan sana 198 snrm." b) Felak-Nas ve Fatiha Sureleri Okumal Kurann son surelerinde Felak kelimesiyle balayan dua rneklerinde insana zararlar olabilecek, din ve dnyaca iyi karlanmayan kt hasletlerin hepsi ifade edilerek, onlardan Allaha snma yoluyla korunulmas istenir. Felak; yrtmak, sabahn aarmas, iki tepe arasndaki 199 Bylelikle Yce alaklk, cehennemde bir ukur gibi anlamlara gelir. Yaratcya snma, Ben, aaran sabahn Rabbine snrm eklindeki 200 girile balam olur. Bu ayetten sonra gelen yaratt eylerin errinden ifadesiyle snlacak ktlklerin hepsi zikredilmektedir. Daha sonra 201 202 203 karanlk gecenin durumu, sihir ve by yapanlar ve hased edenlerin ruh hali zikredilir. Kurtub (. 671/1273) Felak Suresini tefsir ederken, sz konusu surenin btn ktlkleri Allahn yarattna bir delil olacan 204 Allah kt hasletleri yaratr fakat onlarn insanlara ktlk belirtir. yapmasn arzulamaz. Bunlarn ktlklerinden koruyacak yine Odur. Nas

196

Bk. bn-i Haldun, age, II/1179 vd. M. Asm Kksal, slm Peygamberi, s.104117. Araf, 7/200. Kr. Fussilet 41/36. M'minn, 23/97-98. Bk. Taberi, Tefsir, XXX/349-351; Kurtub, Tefsir, XX/254; Rgp, s. 579. Kt olan her ey bu kapsama girer. Bk. ls, Tefsir, XXX/357-358; Elmall, XI/190. Gsik, iddetli karanlktr. Bk. Taber, Tefsir, XXX/351; bn Manzr, X/288289. Neffst-i fil-ukadi: Byc kadn. Bk. Taber, Tefsir, XXX/253. Hased bakasnn elindeki maln yok olmasn istemedir. Bk. Rgp, s. 169. Kurtub, Tefsir, XX/259.

197 198 199 200

201

202 203 204

25

Suresinde de istizeye vurgu yaplarak, gizli ve ak dman olan insan ve 205 cin eytanlardan korunmak iin istize nerilir. c) Hz. Peygamberin tavsiyelerine riayet edilmelidir
206

Ayet ve hadisleri inceleyerek yukarya aldmz prensipleri yerine getiren bir Mslman cin, eytan ve uzantlarnn ktlklerinden 207 nk Yaratc kendisine inanan ve emirlerini yerine korunmu olur. getiren kullarn korumaya kadirdir. Kullarn koruyacak da O'dur. O, 208 Allah kendisine inanan, gvenen btn inananlarn hakiki dostudur. ve inancnn gereini yapanlar grnr ve grnmez ktlklerden korur. eytana gzel sz sylemek, rica, minnet etmek fayda vermez. Onun sknts Allaha kulluktur. O kulluun gereini yapanlardan rahatsz olur ve onlardan uzaklar. nsan eytanlarna ise yerine gre gzel davranmak etkili olabilir. Ktlk yapana gzel konumak, iyi 209 davranmak ve hatalarn affetmek ceza vermekten daha tesirli olabilir. d) Cin arpmasna Okunacak Dualar Cinlerden inanmayanlarn zaman zaman insanlara zararlar dokunduu bilinir. Grnmeyen bir dman olan eytanlarn yapt ktle cin veya eytan arpmas ismi verilir. Kendisinde byle bir rahatszlk olduuna inanan, aada belirtilen dualar okumas veya okutmas durumunda hastalktan kurtulduu bilinmektedir. Sz konusu ayetler: Fatiha Suresi, Bakara, 1-6, 255-256, 285-286; l-i mran, 18-19; Araf 54-56; Mminun 115-118; Saffat, 1-10; Ahkaf 29-32; Rahman 33-36; Cin, Hmeze, hlas, Felak ve Nas Sureleri. te yandan, her gn Bakara 255. hlas, Felak ve Nas Surelerini sabah akam okuyan insanlara shir ve nazar tesir etmedii gibi sihir yaptran ve yapan kimselerin sknt ektii bilinir. 11- Hz. Peygamberin Uygulamas Kurn- Kerim, Hz. Peygamberin insan ve eytanlardan gelebilecek ktlklerden korunmak iin Yce Allaha snd, dayand ve gvendiini ortaya koyan bir kitaptr. Peygamberin biran Allahtan ayr kaldn dnmek mmkn deildir. Yaratlan her ey Allaha gtrmekte, dnce, zikir, ibadet ve dualar kulu Yaratcya balamaktadr. Zira O 210 yaplan grmekte, kullardan bu duygu ve dnce ile kendisine dayanlmasn istemektedir. Bunun en gzel rnei, Hz. Peygamberde grlr. Bu bilgileri, daha nce gnderilen peygamberlerin snd gibi Allaha du etmesi, Araplar arsnda yaygn olan yanl inanlar kaldrlmas, istize ile Allaha snmas, eitim ve retimle insanl eytandan uzaklatrmas
205 206 207 208 209 210

Bk. Enm, 6/112; Ns, 114/6; Araf, 7/200; Zemaher, Tefsir, IV/243-245. Hz Peygamberin uygulamasyla ilgili bk: Mslim, Eribe 97, s.1595. Geni bilgi iin bk: bn-i Kesr, Tefsir, (I-IV), Suriye 1992, IV/612-613. Bk: A'raf 7/198. Bk. Fussilet, 34. Bk. Bakara, 2/112.

26

eklinde zetlemek mmkndr. Yaratc, daha nce gnderilen peygamberlerin eytan ve neslinden nasl sndklarn haber vermi, Hz. Peygamberden de ayn ekilde du etmesini istemitir. Cahil Araplarn, her hangi bir vadiye varp konaklamak istediklerinde, Bu vadinin 211 212 errinden bu vadinin byne yahut beyine snrm eklinde du ettikleri nakledilir. 213 slm bu yanllar dzelterek, snlmas gerekeni ve nasl du yaplacan, u szlerle ifade 214 etmitir. De ki: Rabbim! eytann vesvesesinden sana snrm. Hz. Peygamerde yapm olduu duasnda; eytann vesvesesinden, frmesinden ve okumasndan alim ve iitici olan 215 Allaha snrm. Uykuya yatarken de; Allahn gazabndan, azabndan, kullarn ktlklerinden, eytann vesvesesinden ve eytanlarn yanmda bulunmalarndan Allaha 216 snrm demitir. Kurnda, Hz. Peygamberle ilgili eytan ve neslinden snma rnekleri sadece istize ile ifade edilmez. Baka kelimelerle de dua 217 218 ve Asame kelimeleri edilmektedir. Bunlar arasnda Mltehade dikkat ekicidir. Yce Allah kullarna u hatrlatmann yaplmasn istemektedir. De ki: (Allah bana bir ktlk dilese) beni Allahtan baka kimse kurtaramaz ve Ondan baka snacak kimse de bulamam. Benim grevim sadece Allah katnda olan, Onun 219 gnderdiklerini teblidir... Rabbinin kitabndan sana vahyedileni oku. Onun kelimelerini 220 deitirecek yoktur. Ondan baka bir snakta bulamazsn. Ey Eli, Rabbinden sana indirileni duyur. Eer bunu yapmazsan Onun eliliini duyurmam olursun. Allah seni 221 insanlardan korur... Bir Peygamberin grevi verilen emirlere uymak ve bunlar tebli etmektir. 223 Yaratcnn izni olmadan Peygamberin, fayda ve zarar kaldrmas mmkn grlmez. Bu durumda, yaratlann korunmas iin mutlak gce snma gereksinimi bulunmaktadr. Yce Allah kullarndan bunu istemekte, kendisine dua edilmesinden memnun olmakta, snmay bir nevi kulluun gerei olarak grmektedir. Bana dua edin, duanz kabul edeyim. Bana kullua
211 212 213 214 215

222

Cin 72/6. Nzlle ilgili bk. Taber, Tefsir, XXIX/108; Kurtub, Tefsir, XIX/10. Bk. Taber, Tefsir, XXIX/108; Kurtub, Tefsir, XIX/10; I/89. Geni bilgi iin bk. Kurtub, Tefsir, XIX/10. Mminn, 23/97. Ahmed b. Hanbel, III/50; V/253. Bk. Rz, Tefsir, XXIII/119; Kurtub, Tefsir, I/87. Rz, Tefsir, XXIII/119; bn Kesr, Tefsir, V/486. Bk, Kehf, 18/27; Cin, 72/22; Hac, 22/78. Mide, 5/67; Enm, 6/146. Cin. 72/22-23. Kehf, 18/27. Kr. Kasas, 28/85. Mide, 5/67. Araf, 7/203. Mide, 5/76; Enm, 6/17,71; Araf, 7/188; Ahzab, 33/17; Cin, 72/21.

216 217 218 219 220 221 222 223

27

tenezzl etmeyenler aalk olarak cehenneme gireceklerdir. Ey Muhammed de ki: duanz 225 olmasa Rabbim size ne diye deer versin. Anlamlarn aldmz ayetler bize yaplmasn gerekenleri hatrlatmaktadr. Dier taraftan, Kuranda, inananlarn kendisine dayanmas 226 227 gerektiini ve peygamberle tartanlara kar, Allaha snlmasn emreden ayetler, Hz. Peygamberin ahsnda inananlara, cin ve insan eytanlarndan gelebilecek ktlklerden 228 korunmann yollarn retmektedir.

224

12-Netice ve neriler Netice olarak ifade etmek gerekirse, cin ve insan eytanlar gerek yaratk olup insanln nemli bir dmandr. Onlar hastalk yapan virs gibidir. nsann virsten kurtulmas iin hastal nleyecek tedbirleri almalar ve onlar etkisiz hale getirilmesi iin alanmaldr. eytana kar a, irkten uzaklaarak Yaratcya inanma ve inancnn gereini yapmadr. nan olmadan satanizmin etkisinden kurtulmak mmkn grlmez. te yandan grnmeyen bir dman olan eytandan korunmak iin her eyi gren ve etkisiz hale getirme gne sahip olan Allaha snma gerekir. Bu durumda olan inanl insan zerinde bir etkinin olamayaca ifade 229 Onun yaptrm gc inanmayan veya inanc zayf insanlar edilir. 230 eytann insanlar deiik usul ve planlarlarla zerinde olaca anlalr. etki altna alabilmektedir. Fakat bu hilelerine karlk bir yaptrm gc yoktur. Dier bir ifade ile etki edebilir, iradesine sahip olana bir ey yaptramaz. nsan yaptnn suunu eytana atamaz. eytann asl grevi, isyan, bakaldr, muhalefet, iyileri kabul etmeme, Allahn koyduu kanun ve kurallara kar kmadr. Bunlar temel noktada toplanr. nkar, fuhu ve yaratlanlara yaplan zulm. Bu zellik satanizm inancnn zelliidir. Buna karlk lahi dinlerin temeli adalet, ihlasl bir ekilde Allaha ibadet ve yaratlanlara iyiliktir. eytana dayanan inancn temeli, ilahi dinin dnda mutluluu aramaktan geer. Dnceye yer verilmez. Nefis ve eytan vesvesesi nem kazanr. Onun silah haramlara tevik ve vesvese vermektir. Yaratc, inanlar satanizm tehlikesinden korunmak ve kurtulmak iin neride bulunur. Kendisine inanma, gvenme ve korkma. Sz konusu hasletin gerei yerine getirilmeden eytann etkisinden korunmak ve Allahn yardmn beklemek mmkn grlmez.

224 225 226 227 228 229 230

Mmin, 40/60. Furkan, 25/77. Tevbe, 9/51. Al-i mran, 3/20. Bk. Taberi Tefsir, XVIII/51; Rz, Tefsir, XXIII/119; Kurtub, Tefsir, I/86-87. Bk. Nahl, 16/99. Bk. Nahl, 16/100.

28

Bibliyografya Abdlbk, Muhammed Fu'ad; el-Mu'cemu'l-Mfehres li Elfzi'l-Kur'ni'l-Kerim, Beyrut ts. Ahmed b. Hanbel (.241/855); el-Msned, (I-VI) thk. A. Muhammed akir, Msr 1949. Ahmed, Naim; Sahih'i Buhr Muhtasar Tecrid-i Sarih Tercemesi, (I-XII) Ankara1975. ls, Ebu'l-Fadl ihbuddn Mahmud (.1270/1854); Ruhu'l-Men f Tefsri'lKur'ni'l-Azm Ve's-Seb'il-Mesn, (I-XXX) Beyrut ts. Atallah, W. Gibt et-Taut dans le Coran Arabia 17 1970, p. 69-82. Ate, Sleyman, nsan Ve insan st, Ruh, Melek, Cin, nsan, Yeni Ufuklar Neriyat stanbul 1995. el-Buhari, Eb Abdullah Muhammed b. smail (.256/870); el-Cmiu's-Sahh, (IVIII), st., 1979. Cassas, Eli er-Rz (.370/980); Ahkmu'l-Kur'n, (I-V), Thk. Muhammed es-Sdk, Msr ts. Crcn, Seyyid erif Ali b. Muhammed (.816/1413); et-Ta'rft, stanbul 1909. Derveze,, zzet; et-Tefsru'l-Hads, (I-XI) el-Haleb 1964. Ebu'l-Bak; el-Kulliyt, Bulak 1253. Eb Davud, Sleyman b. es-Sicistn (. 275/888); Snen, (I-IV) Beyrut ts. Govann, Scognamll, Ter. Arif, Arslan, Dou Bat Kaynaklarna Gre eytan Karzma 1999 G, Ahmet, Satanizm eytana Tapmann Yeni Ad, Alfa st 1999 Hamidulah, Muhammed; slm Peygamberi, (I-II) ev. Said Mutlu, st 1965 ve 1993. el-Vesiku's-Siysiyye,Beyrut 1985. bnu'l-Esir, Abdulvhd e-eybn (. 630/1232); el-Kmil fi't-Trih, ((I-XIII), Beyrut 1965. bn Kesir, Ebu'l-Fid smail (. 774/1372); Tefsru'l-Kur'an'l-azm, thk. Muhamed brahim, ve Muhammed Ahmed, (I-VII), stanbul 1984. bn Mce, Eb Abdullah b. Mslim (. 276/889);Snen (I-IV), Kahire 1952. bn Manzr, Cemaluddin Muhammed (.711/1311);Lisn'l-Arab, (I-XV), Beyrut 1955. sfehn, Ragp b. Muhammed (. 502/1108); el-Mfredat f Garbi'l-Kur'an, Lbnan ts. J.D. Pearson. M.A.; ndex slmicus, Mansell 1973. Kopert R. Dos Taut, Orientalia 30 1961, p. 415-416. Kksal, M. Asm; slm Tarihi Hz. Muhammed ve slmiyet, (I-X), stanbul 1981. Kurtub, Eb Abdullah Muhammed b. Ahmed, (. 671/1273); el-Cm li Ahkmi'lKur'an, (I-XX), Msr 1967. Mesd, Eb Hasan Ali b. Ali (. 346/957); Murc'z-Zehep ve Me'adinu'-Cevher, Msr 1964. Mslim,, Ebu'l-Hseyin Mslim b. Haccc (.261/878); Sahhu Mslim, (I-VIII), Beyrut ts.

29

Nisbur, Muhammed b. Hseyin (.728/1328), Garibul-Kuran ve ReibulFurkn, (I-XXX), (Mektebetl-Haleb) 1962. Topkara; Cevat, Byclerin Arka Bahesi, Aiyan Yaynlar, Adapazar, 2000 Tuncer, Mehmet, Kuranda Cin ve eytan, (Baslmam Dr. Tezi Samsun 1998) Raz, Fahruddn Eb Abdillah (. 606/1206); Meftihu'l-Gayb., (I-XXXII) Msr ts. Taber, Eb Cafer Muhammed b. Cerir (. 310/922); Cmiu'l-Beyan an-Te'vli Ayi'lKur'n, (I-XXX) Msr 1903. Vahd, Ab Hasan Ali b.Ahmed (. 468/1075); Esbbn-Nzl, Msr 1968. Yazr, M. Hamdi.; Hak Dini Kur'an Dili, (I-IX), stanbul 1960 ve Zehraveyn Yaynlar (I-X) st. ts. Zamaher, Carullah Muhammed b. mer (. 538/1143);el-Keaf an-Hakiki'tTenzil, (I-IV), Beyrut ts. Zebid, Seyyid Muhammed Murtaz (.1205/1790); Tcu'l-Ars, (I-X), Beyrut 1988.

30