Professional Documents
Culture Documents
RELATRIO
O EXMO. SR. MINISTRO CESAR ASFOR ROCHA: Elias Bittencourt da Silva, ora recorrido, ajuizou ao de indenizao por danos materiais e morais contra Banco Ita S/A, ora recorrente, objetivando ser ressarcido pelos danos a que foi submetido em razo da devoluo de cheques por insuficincia de fundos, decorrente do cancelamento, sem prvia comunicao, do limite de crdito que possua junto ao Banco-ru. O juzo sentenciante julgou parcialmente procedente o pedido e condenou o Banco a pagar ao autor a importncia equivalente "a 05 (cinco) vezes o valor dos cheques devolvidos em face do cancelamento do limite, relacionados fl. 25, com correo monetria, pelo IGP-M, a contar da data do ajuizamento da ao, acrescida de juros legais (6% a.a.), a partir da citao" (fl. 176). A instituio financeira apelou ao eg. Tribunal de Justia do Estado do Rio Grande do Sul, que deu parcial provimento ao apelo, mantendo, contudo, o quantum indenizatrio arbitrado na r. sentena. O v. acrdo porta a seguinte ementa, transcrita no que aqui interessa: "RESPONSABILIDADE CIVIL. DANO MORAL. DANO MATERIAL. CHEQUES. DEVOLUO INDEVIDA. INSCRIO SPC. LIMITE DE CRDITO. COMUNICAO DE CANCELAMENTO. AUSNCIA DE PROVAS. NEXO CAUSAL CONFIGURADO. QUANTUM INDENIZATRIO. CRITRIOS DE FIXAO. 1 - Responde a instituio bancria pelos danos ocasionados ao correntista, sendo esses resultado da devoluo de cheques por insuficincia de fundos, em virtude de unilateral e incomunicado cancelamento do limite de crdito. Cancelamento de limite que no poderia ser feito sem a prvia comunicao do correntista. Ausncia de provas de que teria sido cancelado o limite de crdito e feita a prvia comunicao ao correntista art. 333, II, do CPC. Responsabilidade do banco. Configurao do ilcito civil, colorindo a figura do dano moral, que se reconhece pelo s fato da devoluo indevida dos cheques. Valor da indenizao. Anlise do caso concreto. 2 Indenizao. Montante. Valor da indenizao. Critrios de fixao da indenizao. O valor da indenizao pelo dano moral no constitui instrumento de enriquecimento da parte lesada, seno que tem o condo de propiciar retribuio pelo malefcio
Documento: 2680025 - RELATRIO, EMENTA E VOTO - Site certificado Pgina 1 de 6
Pgina 2 de 6
RESPONSABILIDADE CIVIL. CANCELAMENTO DE LIMITE CRDITO E DEVOLUO INDEVIDA DE CHEQUES. INDENIZAO. DANO MORAL. QUANTUM INDENIZATRIO EXCESSIVO. REDUO. A jurisprudncia deste Pretrio est consolidada no sentido de que, na concepo moderna do ressarcimento por dano moral, prevalece a responsabilizao do agente por fora do simples fato da violao. "O valor da indenizao por dano moral no pode escapar ao controle do Superior Tribunal de Justia" (REsp n. 53.321/RJ, Min. Nilson Naves). Reduo da condenao a patamares razoveis, considerando as peculiaridades da espcie. Recurso especial parcialmente conhecido e, nessa extenso, provido. VOTO
O EXMO. SR. MINISTRO CESAR ASFOR ROCHA (Relator): 1. O Banco-recorrente aponta ofensa ao artigo 3 do CDC, afirmando a inaplicabilidade do referido diploma s operaes de emprstimos e outras anlogas. Sustenta ofensa ao artigo 51 do mesmo diploma legal, ressaltando que "a concesso de crdito uma faculdade, bem como o cancelamento do limite de crdito, tambm uma faculdade da instituio financeira" (fl. 282) e que "as condies de um contrato tm que ser equivalente s partes, e se o correntista no precisa avisar com antecedncia mnima de 30 dias que no pretende continuar a utilizar o limite de crdito, no abusiva a mesma faculdade ao credor" (fl. 283). Aduz violao do artigo 159 Cdigo Civil de 1916. Assevera a inexistncia dos pressupostos para a indenizao pretendida. Alega, ainda, a excludente prevista no art. 160 do mesmo diploma legal, ao entendimento de que "o no acolhimento de cheques, quando no presente fundos em suficincia na conta corrente, representa o exerccio de um direito, por parte do credor" (fl. 283). Argumenta que os danos morais no foram demonstrados pelo autor-recorrido. Veicula, por fim, divergncia pretoriana, pleiteando a reduo da verba
Documento: 2680025 - RELATRIO, EMENTA E VOTO - Site certificado Pgina 3 de 6
Pgina 6 de 6