1.

NTE

hukuku, tm i ilikilerini dzenleyen bir hukuk dal deildir.rnein kamu ynetiminde de larak alan memurlarn i ilikileri i hukukunun deil, idare hukukunun kurallaryla dzen kuku nceleri zel bir hukuk dal olarak kabul edilmitir.Ancak gnmzde "Karma, bamsz ve e zg" bir hukuk dal olarak kabul edilmektedir.

i 3 adan iverene bamldr. Bunlar; Teknik, Ekonomik ve Hukuki bamllktr. inin iimi ve koullar ynnden bal olmas Teknik, igrmesi karlnda iverenden dzenli ve etmesi Ekonomik, denetim ve yaptrm yetkileriyle de donatlm bulunan iverenin gzetimi v ynetimi,otoritesi altnda igrmesi ise Hukuki bamll ifade eder.

Sanayi Devrimi; ngiltere'de yaand. retim sreci ilk kez yeterli, srekli ve dzenli bir g ynana kavumutur.Bylece insan ve hayvan gcnn yerini buhar ve elektrik gcyle alan

lkemizde Hukukunun doup, gelimesine yol aacak koullar Cumhuriyet dnemine dek olumam l mp.'nda ilk sanayileme hareketleri Tanzimat Ve Merutiyet dneminde balamtr.Bu dnem hukuk kurallarnn yerini ilk yazl hukuk kurallar almaya balamtr. 1877 ylnda ise, lkemizin ilk medeni kanunu olan, ii ile iveren arasndaki ilikileri yen , Mecelle yrrlle girmitir.

Yetikin iilerin yansra, kadn,gen ve ocuk iileri alma ya, sreleri, iin nite an Umumi Hfzshha Kanunu yrrlle girmitir.

Hukukunun Temel lkeleri -inin Korunmas lkesi -i Yararna Yorum lkesi : Eer yarg srecinde mevzuatn yeterince ak olmayan bir hkm gerekiyorsa, bu hkm iinin yarar gzetilerek, ii lehine karara balanr. (Mevzuatta a r hkmn bulunmamas kouluna baldr) NTE 2 Hukukunun Yazl Kaynaklar : Kanunlar, tzkler, ynetmelikler, genelge, bakanlar kurulu arlar, resmi tebli ve genel emirler.. Yazsz Kaynaklar : Gelenekler, rf ve adetler. Yardmc Kaynaklar : Kazai itihatlar ___ mahkeme kararlar Bilimsel itihatlar __ ilmi grler

Hukukunun Kendine zg Kaynaklar : 1)Bireysel Szlemesi 2)Toplu Szlemesi : i ve veren sendikalar arasndaki iki tarafl bir szleme trd 3)yeri Ynetmelikleri : veren tarafndan hazrlanr.Toplu i sz.nin eki,uzants nite

Ayrca "alma Koulu Haline Gelen yeri Uygulamalar" da i hukukunun kendine zg kaynakl kabul edilmektedir.rnein ;her ylbanda alanlara ikramiye verilmesi.. KANUNLAR 2'YE AYRILIR: 1.GENEL KANUNLAR : - Trkiye Cumhuriyeti Anayasas - Maden Kanunu- Borlar Kanunu -Umu mi Hfzshha Kanunu - Trk Medeni Kanunu -Belediyeler Kanunu

2.ZEL KANUNLAR : - 4857 Sayl Kanunu: Bireysel i ilikileri bu kanunun hkmleri ile d r. - 854 Sayl Deniz Kanunu - 5953 Sayl Basn Mesleinde alanlar ile altranlar Arasndaki Mnasebetlerin Tanzimi

4857 SAYILI KANUNUNUN UYGULAMA ALANI: ler, likileri, Kiiler ve yeri ynnden ayr Hangi lere Ve likilerine Uygulanmaz?

1-Deniz Ve Hava Tama leri :Gemi kaptan , uan hostesleri veya pilotlar K.'nn uygula . Ancak "Kylarda veya liman ve iskelelerde gemilerden karaya veya karadan gemilere y aplan ykleme boaltma ileri, havacln btn yer tesislerinde yrtlen iler" K.'nn u ektir. 2-Hal,kilim,dokuma gibi bir el sanat ii, ev ats altnda deil de kiralanan bir mekanda rsa yada o i de aile yeleri ve akrabalar dnda szgelimi bir komu altrlyorsa .K.' .

3-Ev hizmetlerinde alan hizmeti, kahya, vb. kiiler tarafndan srdrlen iler .K 'ya t r. 4-rak olarak altrlan kiiler ile onlar altranlar arasndaki hukuki iliki , rak dlandrlan bir szleme ile kurulur. 5-.K. hkmleri profesyonel sporculara uygulanmaz. 6-Rehabilite edenler.

veren Vekili : Kendisine verilen yetki snrlar iinde ivereni temsilen onun adna iletm etir.Ancak, Kanun iveren vekilinin, iveren adna iilere ynelik ald tm karar ve srd dan dorudan ivereni sorumlu tutar. Bir iletmede iveren, birden ok kiiye bu alanda yetk i verebilir,kanuna aykr deildir.

Alt veren : Mteahhit veya taaron olarak ifade edilirler.letmelerde inaat, temizlik, z gvenlik, boya-badana vb. ileri ou kez alt iverenlerle yaplr.Kanun alt ivereni, kendi ine kar asl iveren ile birlikte sorumlu tutmutur. ileri korumak amacyla ngrlm b e zincirleme (mteselsil) nitelikteki bu sorumluluk nem tar.

yeri : in fiilen yapld yerdir. Eklentiler : Dinlenme, ocuk emzirme, yemek, uyku,muayene gibi eklentiler iyerinden saylmaktadir. Aralar : yerinde iin yrtlmesi iin gerekli olan, sabit veya hareketli her trl arala n saylr.

-Bir bankann st.daki merkezi ynetim birimi ile eitli illerdeki ubeleri tek iyeri olara kabul edilemez.Banka ubeleri, mstakil iyerleridir.

-ehirleraras yolcu tama hizmeti gren bir iletmenin yolcu tayan otobs, iyeri niteli NTE 3 szlemesinin 3 nemli unsuru vardr.Bunlar;,cret ve Bamllk unsurlardr.

Szlemesinin Balca Trleri: a)Srekli ve Sreksiz Szlemeleri:"Nitelii bakmndan en ok 30 gn sren ilere sreksi en ilere ise srekli i" denir. b)Belirli Ve Belirsiz Sreli Sz. :Srenin ne zaman sona erecei anlalabiliyorsa belirli li, sre konmamsa ve durumdan da anlalamyorsa belirsiz sreli i szlemesi yaplmtr. c)Tam ve Ksmi Sreli Szlemeleri:inin normal haftalk alma sresi (45 saat) zerin e tam sreli, daha ksa belirlenmesi halinde ise ksmi sreli i szlemesi denir. d)ar zerine almaya Dayal Szlemeleri:Ksmi sreli bir i szlemesidir.Yazl ola arak 4857 sayl Kanunu ile Trk hukukuna girmitir.inin ne kadar sreyle alacan ikleri takdirde, haftalk alma sresi 20 saattir. e)Deneme Sreli Szlemelerieneme sresi en ok 2 aydr.Taraflar anlarsa toplu i sz.yl si en ok 4 aya kadar uzatlabilir.deneme sresi kararlatrlm i szlemelerine deneme s i denir. f)Takm Sz.le Oluturulan Sz:Birden ok iinin meydana getirdii bir takm temsilen b nin takm klavuzu sfatyla iverenle yapt szlemeye takm sz. denir.Yazl olarak yap e her iinin kimlii ve alaca cret ayr ayr gsterilir.

raklk szlemesi ve 1 yl veya daha uzun sreli i szlemelerinin de yazl olarak yaplm

Ancak,belirli sresi bir yldan az olan i sz. ile , belirsiz sreli i sz. herhangi bir e artna balanmamtr.

GEC LKS:verenin iisini bir baka iverene devrettii bir i ilikisidir.Geici olarak yaplr, gerektiinde en fazla iki defa yenilenebilir. SZLEMES YAPMA ZORUNLULUU

- Yeni e Alma Zorunluluu :verenler 50 veya daha fazla ii altrdklar iyerlerinde an itibaren yrrlle girecek ekilde Bakanlar Kurulu'nca belirlenecek oranlarda zrl ve l,terr maduru altrmakla ykmldrler. Bu iilerin toplam oran %6'dr. Kamu iyerlerinde; zrller iin %4 , eski hkmller iin %2, zel sektr ; zrller iin %3 , eski hkmller iin %1, terr madurlar iin %1. ( Kalan n kendi tercihine gre kullanr)

-Tekrar e Alma Zorunluluu : 1)veren toplu ii karma durumunda kalabilir.veren toplu ii karmann kesinlemesind y iinde ayn nitelikte i iin ii almak istedii takdirde, toplu ii karma kapsamnda i ie alnmada ncelik verir.

2)Sakatlanarak yani malulen iyerinden ayrlan bir iinin sakatlk durumu ortadan kalkars a, eski iine tekrar alnmas gerekir.yerinde bu i iin bo ve uygun kadro bulunmas ve bu ie tekrar alnmasn istemesi gerekir. 3)Sendikal grev nedeniyle iten ayrlan ii yneticilik grevinin sona ermesinden itibaren ay iinde eski iyerine bavurmas gerekir.

4)(Muvazzaf)Mecburi askerlik grevi dnda silah altna alnmak iin iyerlerinden ayrlanla emeleri hemen sona ermez, bir sre askda kalr.En az 1 yl kdemi olan iinin i sz.i 2 a askda kalr. ancak bu sre sonunda fesih gerekleir.Kanuni grevin sona ermesinden balaya ak, 2 ay iinde iinin bavurmas halinde,iveren bu iiyi ncelikle ie almak zorundadr.

5)Hastalanan gazetecilerin i szlemeleri 6 ay sreyle feshedilemez.Gazeteci ancak vazi fe gremeyecek duruma dmse iten kartlabilir.ten karlan gazeteci fesihten itibare e iyileebilir ve yeniden ie girmek iin bavuruda bulunursa bo yer olmas halinde tekrar ie alnr. SZLEMES YAPMA YASAI

- Kk ilere likin Yasaklar: 14 yan doldurmu,ilkretimini tamamlam olan ocuklar acak hafif ilerde altrlabilirler. 16-18 ya arasndaki ocuklar ar ilerde altrl - Kadn ilere likin Yasaklar :Kadn iilerin doumdan nce 8 , doumdan sonra 8 hafta o plam 16 haftalk sre altrlmamalar esastr.Doktorun onay ile doumdan nceki 3 haftaya nde alabilir.Bu durumda kadn iinin alt sreler, doum sresi srelere eklenir. - Yabanc ilere likin Yasaklar :Baz meslekleri Trklerden bakalarnn yapmas yasaktr r Trkiye!de almaya balamadan nce izin almak zorundadrlar.

Szlemesinin Hkmszl: szlemesinin yaplmasnda taraflarn gerekli ehliyete sahip r tam olarak gereklemezse ii sz. geersiz saylabiir veya iptal edilebiilr. - Szlemesinin Geersizlii :Taraflarn ehliyeti ile ilgili noksanlklar ve ekil noksanla ka ve ahlaka aykrlk durumlar i szlemesinin geersizlii sonucunu dourur.byle bir dur daha balangta l domu kabul edilir ve hukuken geerli olamaz. (mutlak butlan) Bazen ge lie yol aan noksanlk ve aykrlk i sz.nin tamamna deil de yalnzca bir ksmna iliki durumda sadece szlemenin bu ksm geersiz sayr. (ksmi butlan) - Szlemesinin ptal Edilebilmesi: szlemesinin yapld srada ii veya iverenin ir ah ve gabin nedeniyle sakatlanmsa bu i sz. iptal edilebilir. sz. balangta hukuken g arak meydana gelmitir.ancak i sz.i devam etmekteyken taraflar szlemeyi isterlerse ipt al edebilirler. ( nispi butlan) Geersiz bir i sz. ile iptal edilebilir bir i sz. arasnda nemli farklar vardr;

1)Geersiz bir i sz.i ii ile iveren istese bile geerli bir i sz.i olamaz.. (kadn i nm bir i iin yaplm i sz.i gibi..) Halbuki hata,hile,ikrah ve gabin tesiri altnda meydana gelen ve bu nedenle iptal edilebilir bir i sz.sini, ii ve iveren isterlerse geerli bir i sz.i haline getirebili r.rn;rapor alnmas gerekirken yanlg sonucu raporsuz alttrlan bir ii bu nedeni iler nin iptalini isteyebilir.Buna karlk ii ve iveren durumu telafi etmek iin anlarlar ve k olan rapor tamamlanrsa i sz.i iptal edilebilir olmaktan kar ve hukuken geerli hale g elir.

2)Geersiz i sz.nde zaman am szkonusu deildir.Yani Geersizlik her zaman ileri srleb edilebilr i sz.nde ise, zaman am olayn meydana gelmesinden itibaren 1 yl, olayn ren den itibaren 6 i gndr. SZLEMESNDE TARAFLARIN BORLARI

inin Borlar : - alma Borcu - Bizzat alma Borcu - zenle alma Borcu - verene Baml ekilde alma Borcu:i yaparken kendi bildii,istedii gibi deil, ive e yapma zorunluluudur. - Sadakat Borcu :inin iverenin menfaatlerini korumas , mesleki srlarn korumas. - Disiplin Borcu :inin iyerinin kurallarna uyma zorunluluudur.

verenin Borlar: -cret deme Borcu :cretin Trk paras ile ve en ge ayda bir denmesi gerekir.creti ivere a iveren vekili deyebilecei gibi 3.ahslar da deyebilir.Lokantalarda servis karl m ii paralar buna rnektir.

- Sal Ve Gvenlii Tedbirlerini Alma Borcu : verenler, iyerinde meydana gelen i edilecek meslek hastaln en ge 2 ign iinde yaz ile, ilgili Blge Mdrl'ne bildir

-e Uygun i altrma Borcu :verenler ya,cinsiyet,kdem,eitim,mesleki ve fiziksel ve faktrleri dikkate almaldrlar.

- Nedeniyle Zarar Gren iye Ait Alet,Tat Ve Hayvanlar Tazmin Borcu :Baz istisnai hal kendi aletleriyle alabilir. veren iinin i nedeniyle bozulan zarar gren aletlerinin y akatlanan hayvanlarn tazmin etmek zorundadr. -Eit Davranma Borcu

-inin Bulularndan tr deme Yapma Borcu :Ekonomik deeri olan, iveren neml, avantajl ir bulu gerekletiren iilere, iveren bir deme yapmakla ykmldr. NTE 4 CRETN UNSURLARI

- Bir Karlnda denmesi:cret i karlnda denir.Bir i karl olmakszn cret tatili, ulusal bayram ve genel tatiller,yllk cretli izni rnek olarak verebiliriz. -veren yada nc Kiiler Tarafndan denmesi: 3.kiilerden kastedilen; iiyle aralarnda lmayan, hizmetin sunulduu kiilerdir.cretin 3.kiiler tarafndan denmesine en tipik rnek, yzde usul ile cretin denmesidir. -Para Olarak denmesi:Asl cret, iin karln ifade eden crettir.Dar anlamda cret,asl baz creti ifade etmektedir. CRET SSTEMLER

Zamana Gre cret:En eski ve en yaygn cret sistemidir.30 gn kabul edilen bir aylk alma iin iiye bir cret belirlenmektedir.

Akort cret :Yaplan iin sonucuna gre hesaplanan,retilen mal miktarna bal olarak iiye et sistemidir.inin ald crert, gerekten almasn karl olan crettir. Yzde Usul cret:Otel,lokanta,elence yerleri gibi hizmet sektrnde faaliyet gsteren iyer inde uygulanan cret sistemidir. Gtr cret :Yaplmas gereken bir i ve iin karlnda belirlenmi bir cret szkonusudu Primli cret :Prim, iinin bireysel olarak veya bir grup iinde stn aba gstererek baar lde yapm olduu ii dllendirmek iin yaplan ek crettir. Komisyon cret :inin yapt iin miktarna bal maktu veya yzde olarak denen cret sis Kardan Pay Alma :iyi iverene balamak, iinin verimini artrmak,iiye aidiyet duygusu h rmek iin uygulanan cret sistemidir.

cretin denme Zaman: (1 hafta - 1 ay) i cretlerinin en ge 1 ay iinde denmesi gerekir eme sresinin bir haftaya kadar indirilebilecei dzenlenmitir.deme gnnn tatile denk gel i halinde, tatil gnn takip eden ilk i gnnde demenin yaplmas gereklidir.

Asgari cretin Belirlenmesi: Asgari cret, alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl'nca Asgari c pit Komisyonu aracl ile en ge 2 ylda bir belirlenir. Asgari cret Tespit Komisyonu , en az 10 yesinin katlmasyla toplanr. crete likin Zamanam Ve Faiz:i cretleri iin zamanam 5 yldr. Her cret alaca amanamna tabidir. CRETN KORUNMASI

-cretin Haczedilememesi,Devir ve Temlik Edilememesi:ilerin aylk cretlerinin drtte biri den fazlas haczedilemez veya bakasna devir ve temlik olamaz.Ancak, nafaka borcu seb ebiyle ii cretinin drte birinden fazlas haczedilebilir. -cretin mtiyazl Alacak Olmas:Bir iverenin 3.kiiye kar olan borlarndan dolay iyeri r,kymetler zerinde yaplacak haciz ve icra takibi, bu iyerinde alan iilerin icra kara rihten nceki 3 aylk dnem iindeki alacaklarn karlayacak ksm ayrldktan sonra, kalan ifade edecektir. -ilerin Kanuni potek Hakk:Yap ilerinde alan iilerin cretlerinin korunmasna ili r.cretleri denmeyen inaat iileri altklar inaat zerinde cretleri deninceye kadar oruyabilirler. -cretten ndirim Yaplamamas -almad Halde iye cret denmesi: 3'e ayrlr.

verenin i Kabulden Kanmas(verenin Temerrd):inin ii yapmaya hazr olmasna ram i kabulden kanmas halidir.verenin ii kabulden kanmas halinde, ii alma borcunu y izin cretini isteyebilir.veren hakl bir sebepten temerrde dm ise,bu durumda ii cr z.rn;yangn,sel,doal afet iverenin temerrde dmesinin hakl sebepleridir. inin i Yapmasnn mkansz Hale Gelmesi:inin hastalk,kaza,hamilelik,askerlik gibi du apmasnn imkansz hale gelmesi szkonusu olabilir.inin hastalanmas halinde aylk cret a retleri tam olarak denir.Hamile kadn iiye izinli olduu srede cret denmez.Ksmi veya g seferberlik sebebiyle silah altna alnan gazetecinin 3 ay boyunca cretini alaca da dzen lenmitir. Zorlayc Sebepler: iyi iyerinde bir haftadan fazla sre ile almaktan alkoyan zorlay n ortaya kmas halinde altrlamayan iiye bekleme sresi iinde bir haftaya kadar her t deyecektir.

CRET KESNTS : i cretlerinden yaplacak kesintiler, bir ayda 2 gndelikten fazla olama NTE 5

Haftalk ve gnlk alma sresi: En ok 45 saattir.Kanundaki bu hkm "nisbi emredici norm" liindedir.Gnlk alma sresi 7,5 saat-9 saat arasnda deien bir sre olarak karmza *Nisbi emredici norm: i aleyhine deitirilemeyen, fakat iinin lehine olacak ekilde her

man deitirilmesi mmkn olan kanun hkmleridir.

Denkletirme Modeli (Sresi): i , haftann belirli gnlerinde youn almasnn karl erek veya normal alma sresinden az alarak geirebilmesi mmkn olmaktadr. Denkletirm y iin uygulanacak olmakla beraber toplu i sz. ile 4 aya kadar uzatlabilecektir.

Dnemsel alma Sreleri:Baz ilerin gereince alma sresinin haftalk alma gnlerine ollar,demiryollar,deniz,gl,akarsu larda hareket halindeki tatlarda yaplan ilerde...

Telafi almas:Gnlk en ok alma sresini yani 11 saati amamak koulu ile, gnde 3 saa az ve tatil gnlerinde telafi almas yaptrlamaz.

Ksa alma Sresi:Genel ekonomik kriz veya zorlayc sebeplerle iyerindeki haftalk srele ci olarak en az 3 te 1 orannda azaltan veya iyerinde faaliyeti tamamen durduran ve ya ksmen durduran iveren, durumu gerekeleri ile birlikte, hemen, Trkiye Kurumuna vars a toplu i sz. taraf sendikaya bir yaz ile bildirmelidir.yerinde en az 4 hafta iin durm s veya ksa alma hallerinde iilere altrlmadklar sre iin isizlik sigortasndan ALIMA SRESNDEN SAYILAN DURUMLAR

a)alma Yerlerine Ulama Ve Buralardan klarda Geen Sre: Madenlerde,ta ocaklarnda ya a ve su altnda allacak ilerde iilerin kuyulara, dehlizlere inmeleri,girmeleri ve km gereken sreler alma sresinden saylr. b)Baka Bir Yerde altrlmak zere Gnderilen inin Yolda Geirdii Sreler: ilerin, inden baka bir yerde altrlmak zere gnderilmeleri halinde geen sreler alma sresi c)inin e Hazr Bekledii Sreler: inin, kacak ii bekleyerek boa geirdii sreler d)inin Asl ini Yapmakszn Geirdii Sreler: inin, iverenle ilgili herhangi bir ye suretiyle asl iini yapmakszn geirdii sreler iinin gnlk alma sresinden saylr iverenin zel ileriyle grevlendirilmesi gibi..) e)Kadn ilerin Emzirme Sresi: Gnde toplam 1,5 saat st izni verilir ve kadn iinin gn den saylr. ARA DNLENMES 4 Saat ve daha ksa sreli ilerde ; 15 dakika 4 Satten fazla 7,5 saate kadar (7,5 saat dahil) ; yarm saat 7,5 saatten fazla sreli ilerde; 1 saattir..

GECE ALIMASI: Gece en ge saat 20.00'de balayarak en erken sabah saat 06.00'ya kadar geen , en fazla 11 saat sren dnemdir. ilerin gece almalar 7,5 saati geemez. Gece n ge 2 ylda bir defa, iveren tarafndan periyodik salk kontrolnden geirilmelidir. Postalarn Dzenlenmesi: Gece ve gndz alan, postalar deitirilecek iinin kesintisiz z 11 saat dinlenmesi gereklidir. FAZLA ALIMA Fazla almay haftalk 45 saati aan alma olarak ifade edebiliriz.

FAZLA ALIMA SEBEPLER: - Genel Sebeplerle Fazla alma: lkenin genel yararlar veya reti rtrlmas, iverenin artan bir talebi karlamak iin yaptrd almalar genel sebeplerle bir saat fazla alma iin verilecek cret, normal alma cretinin %50 ykseltilmesiyle d

-Zorunlu Sebeplerle Fazla alma: Bir arza srasnda,zorlayc sebepler ortaya aktnda ada bir ksmna fazla alma yaptrlabilir. Bu almada sre snrlamas yoktur. Arza gid iyerinde normal alma dzeni salanncaya kadar alma yaplacaktr. -Olaanst Sebeplerle Fazla alma: i ve iverenin iradesi dnda, Bakanlar Kurulu'nun lemektedir. Sre snrlamas yoktur.

Not: 18 yan doldurmam iilere ve ksmi sreli i szlemesi ile alan iilere fazla HAFTA TATL CRETNE HAK KAZANMA: - Kanunu Kapsam inde Olmak -Haftann Tatilden nceki Gnlerinde alm Olmak

Ulusal Bayram Ve Genel Tatiller:Trkiye'de Ulusal Bayram, 29 Ekim'dir..Resmi ve zel iyerlerinin 29 Ekimde kapatlmas zorunludur.Dier tatil gnlerinde sadece resmi daire v e kurulular tatil edilirler.i, ulusal bayram ve genel tatillerde almas halinde gnlk + bir gnlk cret daha ilave olarak denmektedir.

Yllk cretli zne Hak Kazanma: Deneme sresi de iinde olmak zere, ilk almaya balad en az 1 yl alm olmak gereklidir.Ksmi sreli yada ar zerine i sz. ile alanlar tam sreli alanlar gibi yararlanr. Ancak; sreksiz ilerde alanlara, ileri 1 yldann az sren mevsim ve kampanya ilerinde yllk cretli izne ilikin hkmler uygulanmaz. Yllk cretli zin Sresi - 1 yldan 5 yla kadar (5 yl dahil) ; 14 gn - 5 yldan fazla 15 yldan az olanlara ; 20 gn - 15 yl dahil ve daha fazla olanlara ; 26 gn 'den az olamayacaktr.

*** 18 ve daha kk yataki iilerle, 50 ve daha yukar yataki iilere verilecek izin sr en az olamayacaktr. zin sreleri bir paras on gnden az olmamak zere en ok 3'e blnebi inde il dna kacaksa, iveren 4 gne kadar cretsiz yol izni vermek zorundadr.

Yllk cretli znin Kullanlmas: i yllk cretli iznini, kullanmak istedii zamandan en eren yazl olarak bildirecektir. veren , yllk cretli iznini kullanan iiye izin dnemi retini, iinin izne balamasndan nce, pein olarak demek veya avans olarak vermek zorunda . Yllk cretli izin cretinde plak cret esas alnacaktr. NTE 6 15 yan doldurmam olanlar ocuk ii, 15 yan doldurmu olanlar ile 18 yan doldurmam olanlar arasnda bulunanlar gen ii, .

OCUK VE GEN LERE LKN DZENLEMELER altrma Yasaklar:Bar,kabare,kahve,gazino,hamam gibi iyerlerinde 18 yandan kkler al ma karar belediyelere braklmtr. -Yer ve Su Altnda altrma Yasa -Sanayiye Ait lerde altrma Yasa:18 yan doldurmam genlerin ve ocuklarn sanayiy lar yasaktr.Ancak, sanayiye ait ilerde gndz dneminde altrlabilirler. -Ar ve Tehlikeli lerde altrma Yasa: 16 yan doldurmam ocuklar ve genler, ar

rnek:17 yandaki bir dans, zel bir tiyatroda, gece gsteriminde yer alabilir mi? Cevap:ocuk ve gen iiler iin getirilmi olan gece alma yasa sanayiye ait ilere yne ye ait bir i olmad iin, 17 yandaki bir dans, zel bir tiyatroda, gece dnemlerinde b yer alabilir.

-Salk Raporu Alma Zorunluluu: ocuk ve gen iilerin, 18 yan dolduruncaya dek, her 6 a kez doktor muayenesinden gemesi gereklidir. Raporlar iveren tarafndan iyerinde sakl anr. -Yllk cretli zin Sresi Ynnden Koruma: 18 ve daha kk yataki iilere verilecek yll i 20 gnden az olamaz.

1-) OCUK LERE LKN DZENLEMELER

En Az altrma Ya:15 yan doldurmam ocuklarn altrlmas yasaktr ancak, 14 ya ocuklarn geliimlerine ve eitimlerini srdrenlerin okullarna devamna engel olmayacak h f ilerde altrlabilir. Okula devam eden ocuklarn eitim dnemlerindeki alma sreler eri dnda olmak zere, gnde en ok 2 saat ve haftada 10 saat olabilecei hkm getirilmit el eitimini tamamlam ve okula gitmeyen ocuklarn alma sreleri ise, gnde 7, haftada 3 en ok olamaz. 2-)GEN LERE LKN DZENLEMELER

15 yan tamamlam, ancak 18 yan tamamlamam iiler, gen iilerdir. 15 yan tamaml 8 ve haftada 40 saate kadar oaltlabilir. LKSNN KADINLAR YNNDEN DZENLENMES Kadnlar i yaamna ilk kez ii stats ile girmilerdir.

cret Ynnden Korunma: Kanun'da kadn ve erkek iiler arasndaki cret eitlii ilkesi ayn yada iin eit deerde olmasna baldr. in Dzenlenmesi Ynnden Korunma:3 ayr alanda korunmas ngrlr; -Yer ve sualtnda altrlma yasa -Gece postalarnda altrlma yasa: Kadn iiler gece postasnda 7,5 saatten fazla al -Ar ve tehlikeli ilerde altrlma yasa

Not: Yukardaki 3 balkta alma deil, altrlma yasandan sz edildii grlr. Kanun tutmutur.

Szlemesinin Feshi: Kadn ii, evlendii tarihten itibaren 1 yl iinde , i szlemesin u ile sona erdirmek istediinde kdem tazminat almaya hak kazanr. Kadn iilerin evlilik d laysyla i sz.ni fesh etmeleri, kdem tazminatn alabilmelerini salayan bir fesih halidi Kanun'da erkeklerin muvazzaf askerlik hizmeti dolaysyla i sz.ni fesh etmeleri, kdem t azminatna hak kazandran bir fesih halidir. ANALIK DURUMLARI OLAN KADIN LERE LKN ZEL DZENLEMELER:

1-Gebe Kadn ilerin Korunmas:Gebe iinin salk muayenesine gittii gnler, allm g an nce 8, doumdan sonra 8 hafta olmak zere toplam 16 hafta altrlamaz. Eer, salk du n ise ve gebe ii isterse, doumdan nceki 3 haftaya kadar iyerinde altrlabilir.Ancak iinin alt sreler, doum sonrasnda altrlmayaca sreye eklenir.

2-Emzikli Kadn ilerin Korunmas:Emzikli iiye altrlamayaca 16 haftalk srenin ta 6 ay'a kadar cretsiz izin verilebilir. Kadn iilere bir yandan kk ocuklarn emzirm e toplam 1,5 saat st izni verilir. St izinleri, ocuk 1 yan tamamladktan sonra verilmez ZRL,ESK HKML,TERR MADURU LERN KORUNMASI

Kanunda iverenlerin hangi oranda zrl, eski hk.,terr maduru ii istihdan edecei her y y bandan itibaren yrrle girecek ekilde ,"Bakanlar Kurulu" tarafndan belirlenir. i m oran %6' dr.altrlacak zrl, eski hk.,terr maduru says saptanrken iyerinde ayn il snrlar iinde birden ok iyeri bulunuyorsa, altrmakla ykml olduu zrl, tm iyerlerinde altrd toplam ii saysna gre hesaplanr. verenler, altrmakla araclyla salarlar. NTE 7 LKSNN SON BULMASI VE SONULARI

GENEL SEBEPLERLE SONA ERME : szlemesinin Borlar Kanunu'nda gsterilen ve i hukukuna z

mayan baz sebeplerle sona ermesine genel sebeplerle sona erme ad verilmektedir.

1-) Szlemesinin Hkmszl: szlemesinin yaplmas srasndaki eksiklikler veya sa bal olarak szlemenin geersiz saylmas veya iptal edilmesi sonucunu ortaya karmaktad ak butlan, ksmi butlan, nispi butlan ( iptal edilebilirlik ) / ( bk: nite 3 )

2-) lm : inin lmyle birlikte i szlemesi sona erer. Dier borlarda olduu gibi i raslara gemektedir.verenin lmesi halinde ise ; iverenin i szlemesinden doan borla edim iermediinden kural olarak i sz.i sona ermez ve szlemeden doan haklar ve borlar m slara geer.

3-) Taraflarn Anlamas :Taraflar i sz.ni her zaman sona erdirebilirler. sz.ni sona er en anlama ak olabilecei gibi , zmni (st rtl) de olabilir. Mesela; 5 yl sreli bir lar anlaarak 3.yln sonunda sona erdirebilirler.

4-) Belirli Srenin Bitimi : Belirli Sreli Sz.i srenin dolmas ile kendiliinden sona e .burada karlalabilecek bir durum; srenin sona ermi olmasna ramen iinin almaya, ltrmaya devam etmesidir.Bu durumda i sz.i skut (susma) ile yenilenmi olur.Sona eren i i 1 yl yada daha uzun sreli i sz.i ise, en ok 1 yl iin uzar. 1 yldan ksa sreli bir e; i sz.nin sresi kadar uzayacaktr. (rn;6 aylk sz. ise, 6 ay uzar) Skut ile i sz.ni yenilenmesi halinde ortaya kan szlemeye zincirleme i szlemesi denir.

A) SREL FESH ( BLDRML FESH ) : Sadece, belirsiz sreli i sz.i sreli fesih ile sona lir. ilerin, iyerindeki alma sreleri ile orantl olarak i sz.i feshedildikten sonr sre daha almalarn ngren sona erme eklidir. sz.nin feshinden nce durumun kar i gereklidir. Fesih bildirimi, tek tarafl bir bildirimdir, kar tarafn kabul etmesine gerek yoktur. Bildirimin yazl olarak ve imza karlnda yaplmas gereklidir.

Sreli Fesih Sebebi : 30 veya daha fazla ii altran iyerlerinde (1.koul) en az alt ay lan iinin (2.koul) belirsiz sreli i sz.i , iveren tarafndan iinin yeterlilii veya da iletmenin, iyerinin veya iin gereklerinden kaynaklanan geerli bir sebebe dayanara k feshedilmesi gereklidir.

-inin yeterlilii ve davranlar,iinin kiilii ile ilgili olan sebepleri olutururken; iyerinin veya iin gereklerinden kaynaklanan sebepler de iyeri ile ilgili olmaktadr.ini yetersizliinden ve davranlarndan kaynaklanan sebepler ancak iyerinde olumsuzluklara yol ayorsa geerli fesih sebepleri olacaktr.

-letmenin, iyerinin veya iin gereklerinden kaynaklanan sebepler, iyeri dndan veya ii kaynaklanan sebepler olarak iki ynde deerlendirilebilir. iyeri dndan kaynaklanan sebep lere ; enerji sknts, ekonomik kriz, yeri ii sebeplere ise; iyerinin daraltlmas, yen lojinin uygulanmas, iyerinini baz blmlerinin iptal edilmesi rnek olarak verilebilir.

veren ; teknolojik, ekonomik,yapsal iyeri veya iin gerekleri sonucu toplu ii karmak iinde, bunu en az 30 gn nce bir yaz ile, iyeri sendika temsilcilerine, ilgili blge md e Trkiye Kurumu'na bildirmek ve iyerinde ilan etmekle ykmldr.

.K.'ya gre iyerinde alan ii says; 20 - 100 ii arasnda ise ; en az 10 iinin, 101 - 300 ii arasnda ise ; en az %10 orannda, 301 ve daha fazla ise ; en az 30 iinin iine son verilmesi toplu ii karma olarak kabul dilecektir. yerinin btnyle kapatlarak kesin ve devaml surette faaliyete son verilmesi halinde, iv n sadece durumu en az 30 gn nceden ilgili blge mdrlne ve Trkiye Kurumu'na bildirm inde ilan etmekle ykmldr.

Bildirim Sresi: - i 6 aydan az srm olan iinin, bildirimin dier tarafa yaplmasndan balayarak 2 haft

- i 6 aydan - 1,5 yla kadar srm olan ii iin, bildirimin kar tarafa yaplmasndan b ta sonra, - i 1,5 yldan - 3 yla kadar srm olan ii iin, bildirimin kar tarafa yaplmasndan a sonra, - i 3 yldan fazla srm olan ii iin, bildirimin yaplmasndan balayarak 8 hafta sonra saylr.

Bildirim Sreleri inde Taraflarn Durumu: verenin bildirim sreleri iinde iinden ayrla iinden kartlan iiye yeni bir i bulmas iin gnde en az 2 saat i arama izni vermek zo

Fesih Bildirimine tiraz, Geersiz Feshin Sonular : sz.i feshedilen ii fesih bildirim sebep gsterilmedii veya gsterilen sebebin geerli olmad iddias ile fesih bildiriminin li tarihinden itibaren 1 ay iinde Mahkemesinde dava aabilir. Feshin geerli bir sebebe dayandn iveren ispatlamak zorundadr. veren tarafndan geerli bir sebep gsterilmedi rilen sebebin geerli olmad mahkemece veya zel hakem tarafndan tespit edilerek feshin g eersizliine karar verildiinde, iveren, iiyi 1 ay iinde ie balatmak zorundadr. in rarnn kesinlemesine kadar altrlmad sre iinde en ok 4 aya kadar domu bulunan kendisine denir. i, kesinleen mahkeme veya zel hakem kararnn tebliinden itibaren 10 i gn iinde ie rene bavuruda bulunmak zorundadr.i bu sre iinde bavurmazsa, iveren tarafndan yaplm , geerli bir fesih haline gelir ve iveren sadece feshin hukuki sonular ile sorumlu o lur. Usulsz Ve Ktniyet Oluturan Sreli Fesih

-Usulsz Sreli Fesih : Bildirim artlarna uyulmakszn yaplan fesih, usulsz sreli fesiht i fesheden iinin veya iverenin bildirim selerine uymamas halinde kar tarafa bildirim s leri tutarndaki creti ihbar tazminat olarak deyecektir.

-Ktniyet Sreli Fesih : inin iveren hakknda ikayette bulunmas veya iveren aleyhinde yada ahitlik yapt iin i sz.nin sona erdirilmesi gibi haller i sz.nin ktniyetli fes dnlebilir.

B) DERHAL FESH ( BLDRMSZ FESH ) :Sreli fesih sadece sresi belirsiz olan i sz.nde ya ken, derhal fesih, hem sresi belirli olan hemde sresi belirsiz olan i sz.nde yaplabil mektedir. *** i Ynnden Derhal Fesih Sebepleri ***

- Salk Sebepleri : a) Bir iin yaplmas, iin niteliinden doan bir sebeple iinin sal ve yaay iin t ni derhal fesih ile sonlandrabilir. b) inin srekli olarak yakndan ve dorudan grt iveren yada baka bir iinin bula alinde ii derhal fesih hakkn kullanabilir.

- Ahlak ve yiniyet Kurallarna Uymayan Haller Ve Benzerleri: verenin, iinin ii kabul etmesindeki esasl noktalardan biri hakknda yanl bilgi vermes in tacizde bulunmas, iinin dier bir ii veya 3.ahs tarafndan cinsel tacize uramas v mu iverene bildirmesine ramen gerekli nlemlerin alnmamas halinde,iinin veya ailesinin akknda namusuna dokunacak szler sylemesi, iveren tarafndan iinin creti denmezse, i erhal fesih ile sonlandrabilir.

-Zorlayc Sebepler : inin alt iyerinde bir haftadan fazla bir sre ile iin durmas rlayc sebepler ortaya ktnda ii i sz.ni derhal fesih ile sonlandrabilir.Zorlayc hmin edilemeyen dolaysyla nlem alnamayan olaylardr.Deprem, su baskn gibi.. Zorlayc s e alamayan iiye, iveren alamad srenin ancak 1 haftas iin yarm gndelik cret

**veren Ynnden Derhal Fesih Sebepleri**

- Salk Sebepleri : inin kendi kastndan ve dzensiz hayatndan kaynaklanan sebeplerden d k devamszln ard ardna 3 ign veya 1 ayda 5 i gnnden fazla olmas halinde, iveren l fesih ile sonlandrabilir.

- Ahlak ve yiniyet Kurallarna Uymayan Haller Ve Benzerleri: sz.i yapld srada i iin gerekli vasflar ve artlar kendisinde bulunmad halde bu ulunduunu ileri srerek iinin ivereni yanltmas halinde, iverenin veya ailesinin hakkn musuna dokunacak szler sylemesi,iinin iverenin gvenini ktye kullanmas,hrszlk yapm nde 7 gnden fazla hapisle cezalandrlan bir su ilemesi halinde, iinin yapmakla ykml grevleri yapmamas,iinin kendi istei ile iin gvenliini tehlikeye drmesi,makina vey ara 30 gnlk creti ile denmeyeek hasara uratmas, iinin iverenden izin almakszn veya sebebe dayanmakszn ard ardna 2 ign veya 1 ayda 3 ign iine devam etmemesi halinde i sz.ni derhal fesih ile sona erdirebilir.

-Zorlayc Sebepler : iyi iyerinde 1 haftadan fazla sre ile almaktan alkoyan zorlay taya kmas halinde, iveren iinin sz.ni derhal fesih ile sona erdirebilir.Su basmas, i i kar sebebiyle ie gelememek ii asndan zorlayc sebeptir. Derhal Fesih Hakkn Kullanma Sresi : Ahlak ve enzerlerine dayanarak sz.yi fesih yetkisi iin avranlarda bulunduunu br tarafn rendii ren 1 yl getikten sonra kullanamayacaklardr. r. SZLEMESNN SON BULMASININ SONULARI Ortaya kan sonular; kdem tazminat ve alma belgesinin verilmesi' dir.

iyiniyet kurallarna uymayan haller ve b taraflar iki taraftan birinin bu eit d gnden balayarak, 6 ign getikten ve fiil Burada, zamanam sresi deil, hak drc

Kdem Tazminat : Bu uygulama Trk Hukuku'na ilk defa 1936 tarihli, 3008 sayl .K. ile g itir. Kdem Tazminatnn Koullar: 3'e ayrlr.

- Kanunlarnn Kapsamnda Olmak : Sreksiz ilerde alanlar kdem tazminatndan yararlana

- Szlemesinin Belirli Koullarda Son Ermesi : inin i sz.i m.25/II 'de sralanm ola iniyet kurallarna uymayan haller ve benzerlerine dayanarak iveren tarafndan feshedi lmesi halinde ii kdem tazminatna hak kazanamayacaktr. sz.nin muvazzaf askerlik hizme sebebiyle sona ermesi, kadn iinin evlendii tarihten itibaren 1 yl iinde i sz.ni sona irmesi hallerinde kdem tazminatna hak kazanrlar. inin lmesi, kdem tazminatna hak kaz bir sona erme eklidir.inin lm sebebi nemli deildir. ( ntihar etmi olsa bile nemli nemli olan lm olaynn gereklemi olmasdr.Bu durumda kdem tazminat kanuni mirasla cak demenin yaplabilmesi iin miraslarn birlikte istekte bulunmalar gereklidir. Belirli sreli i sz.nin srenin bitimi ile son bulmas iiye kdem tazminatna hak kazandran bir me ekli deildir.

-Belirli Bir Sre alm Olmak : inin kdem tazminatna hak kazanmas iin ,iyerinde en eklidir.Bu bir yllk srenin hesabnda fiili alma sresi deil, takvim yl dikkate alnm vredilmesi, iverenin lmesi sonucu iyerinin miraslara gemesi,devletin el koymas gibi se epler iinin kdemini etkilemez.

Kdem Tazminatnn Hesaplanmas : Her yllk alma iin 30 gnlk cret tutarnda kdem taz minat, iinin son cretinin brt tutar zerinden hesaplanmaktadr. ALIMA SRES ( yl olarak ) * GNLK CRET * 30

Kdem Tazminatnn Tavan : denecek kdem tazminat miktar Kanunda belirtilen tavan amama

ona eren iinin kdem tazminatn talep hakk 10 yllk zaman am sresine tabidir.

alma Belgesinin Verilmesi : veren, iinden ayrlan iiye iinin eidinin ne olduunu v en bir belge vermek zorundadr. alma belgesi dnda, bonservis yada referans belgesi olar k adlandrlan belgeler de verilebilir. alma ilikisi sona ererken, iveren iiden "ibra" esi almaktadr. Bu belge ile ii, iyerinden herhangi bir alacann kalmadn belirtmekte laca kaldna inanyorsa, bu belgeye ihtirazi kayt koyarak imzalamaldr.

NTE 8 SENDKALARIN KURULMASI VE YNETLMES Kurulu Trleri ve Kurulma Koullar :i ve iverenlerin yalnzca sendika ve konfederasyon de rgtlenmelerine izin verilmitir.Federasyon, birlik baka bir kuruluun olanak yoktur. Sendika : ilerin ve iverenlerin alma ilikilerinde, ortak, ekonumik ve sosyal hak ve m aatlerini korumak, geliitirmek iin meydana getirdikleri tzel kiilie sahip kurululardr. i Sendikas : i sendikalar; kolu esasna gre, Bir ikolunda iyerlerinde alan iiler tarafndan ve Trkiye apnda faaliyette bulunmak zere kurulabilir..

Bir iyerinin girdii ikolunun saptanmas, alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl'nca yaplr pit ile ilgili kararn Resmi Gazetede yaymlar. veren Sendikas : veren sendikalar ancak ; kolu esasna gre, Bir ikolunda iyerlerinde alan iverenler tarafndan ve Trkiye apnda faaliyette bulunmak zere kurulabilir. Kamu Grevlileri Sendikalar : Kamu grevlilerinin de sendika kurma hakk vardr ancak gre v hakk tannmamtr. Konfederasyon : "Deiik ikollarnda (1.koul ) en az 5 sendikann bir araya gelmesi ( 2.ko l ) suretiyle meydana getirdikleri tzel kiilie sahip st kurululardr" Ayrca ii ve iv in kurabilecei tek sendikal st kurulutur. Kurulu lemleri : Sendika ve konfederasyonlarn kurulmas yalnzca, hazrlanan tzn, kan ilen dier belgelerle birlikte sendika ve konfederasyonun merkezinin bulunduu ilin valiliine makbuz karlnda bir dileke ile verilmesi kouluna baldr. Tzk ve dier be valilie verilmesi ile birlikte sendika yada konfederasyon tzel kiilik kazanr. Bunda n sonra kurucularn, tz ve ilk genel kurul toplantsna kadar sendika ve konfederasyonu s vk ve idare ile grevli kiilerin ad ve soyadlarn,mesleklerini, ikametgahlarn Ankara,sta bul ve zmir'de yaynlanan ve lke apnda datlan gnlk bir gazetede 15 gn iinde ilan e ekir.

SENDKALARIN YNETLMES Sendikalarn Organlar : Sendikalarn organlar ; Zorunlu organlar ve stee Bal ( htiyari ganlar'dr. - Sendikalarn, sendika ubelerinin ve konfederasyonlarn zorunlu organlar ; "Genel Kur ul, Ynetim Kurulu, Denetleme Kurulu ve Disiplin Kurulu'dur". - stee bal organlar ; Bakanlar Kurulu, Onur Kurulu, Temsilciler Kurulu, Aratrma Kurulu Eitim Kurulu'dur.

1-) GENEL KURUL : Sendikalarn, sendika ubelerinin ve konfederasyonlarn en st zorunlu organdr. 2-) YNETM KURULU : Sendika ve sendika ubelerinin ynetim kurulu ; en az 3 , en ok 9 yed en, konfederasyonlarn ynetim kurullar ise ; en az 5, en ok 29 yeden oluur. 3-) DENETLEME KURULU : Sendikalarn zorunlu organlarndan Denetleme Kurulu, genel ku rulca seilecek 3 denetiden oluur. 4-) DSPLN KURULU : Sendikalarn zorunlu organlarndan Disiplin Kurulu en az 3 , en ok 5 eden oluur. Disiplin kurulu, yelikten karma dndadkki ve ancak tzkte gsterilen disip alarn verebilir. yenin sendika ve konfederasyondan karlma karar ise genel kurulca veri ebilmektedir. SENDKALARDA YNETCLK VE TEMSLCLK

Sendika Yneticilii : Ynetim ve denetleme kurulu yeleri ynetici sfatn tarlar. Konfed , sendika ve sendika ubelerinin bakanlar ve yneticileri greve seildikten sonra 3 ay ii de kendilerinin, elerinin, ocuklarn mal varl bildirimini notere vermek zorundadrlar. yeri Sendika Temsilcilii : yeri sendika temsilcisi atama yetkisi, toplu i szlemesi ya k zere yetkisi kesinleen sendikaya aittir.Yetkili sendika, iyerindeki ii saysna bal k sendika temsilcisi atayabilir. yeri sendika temsilcisi olarak atanacak kiilerin, sendikann iyerinde alan yeleri olmalar gerekir. i i i i i i says says says says says says 50'ye kadar ise ; 1 temsilci 51-100 arasnda ise ; 2 temsilci 101-500 arasnda ise ; 3 temsilci 501-1000 arasnda ise ; 4 temsilci 1001-2000 arasnda ise ; 6 temsilci 2000'den fazla ise ; 8 temsilci

yeri sendika temsilcilii grevini sona erdiren ilk sebep, iyeri sendika temsilcisi ata maya yetkili sendikann yetkisini kaybetmesidir. Dier sebepler ; temsilcinin sendik a yeliinin sona ermesi, sendikann iyeri sendika temsilcisini grevden almas yada temsil cinin kendi isteiyle grevden ayrlmas ve temsilcinin baka bir iyerine gemesi halidir. Sendikalarn Tutacaklar Defterler :ye kayt, karar, gelen ve giden evrak, zimmet, geli r ve gider, demirba, bilano, aidat, envanter ve kesin hesap, genel kurul karar, de netleme kurulu karar, disiplin kurulu karar, yevmiye ve defteri kebir defterleri 'dir... Bu defterlerin her olaan genel kurulu izleyen 15 gn iinde notere onaylatlmas zorunlud ur. Sendika ve konfederasyonlar defter ve belgeleri ilgili bulunduklar yl izleyen t akvim ylndan balayarak, 10 yl sreyle saklamak zorundadrlar. Sendika ve konfederasyonlarn tutmas gerekli filer ise ; "ye kayt fii" ve "ye k bil