STANBUL TEKNK NVERSTES

FEN BLMLER ENSTTS

TNEL GR YAPILARINDA EV STABLTE ANALZ

YKSEK LSANS TEZ naat Mh. Erdem LYASOLU

Anabilim Dal : NAAT MHENDSL Program : ZEMN MEKAN VE GEOTEKNK MHENDSL

OCAK 2008

STANBUL TEKNK NVERSTES

FEN BLMLER ENSTTS

TNEL GR YAPILARINDA EV STABLTE ANALZ

YKSEK LSANS TEZ naat Mh. Erdem LYASOLU 501041327

Tezin Enstitye Verildii Tarih : Tezin Savunulduu Tarih :

24 Aralk 2007 28 Ocak 2008

TEZ DANIMANI : Dier Jri yeleri :

Y.Do.Dr. Aykut ENOL Prof.Dr. Mahir VARDAR (T) Prof.Dr. Mete NCECK (T)

OCAK 2008

ii

NSZ

Tez almam boyunca bana her trl destei veren, yardmlarn esirgemeyen ve birlikte almaktan keyif aldm sevgili hocam Sayn Y.Do.Dr. Aykut ENOLa ok teekkr ederim. Bana her trl konuda yol gsteren, deneyimlerini paylaan ve hayata bak asyla bana ok ey katan, her zaman rnek aldm deerli aile bym ve sevgili hocam Sayn Prof.Dr. Mahir VARDARa bana harcad emek iin teekkr ederim. Tm yaamm boyunca bana doru yolu gsteren, beni bu gnlere getiren, bana gvenen ve desteklerini her zaman zerimde hissettiim babam Dr. Hseyin LYASOLU, annem Glah LYASOLU, ablam Didem EGEL ve tm aileme minnettarm. almam boyunca bana her trl destei salayan, bana ok yardmc olan ve sorunlar kendi sorunuymu gibi zmek iin aba sarf eden en bata sevgili aabeyim Dr.Mh. Blent KOAK olmak zere tm EMAY Uluslararas Mhendislik Mavirlik ve Ticaret Ltd. ti. ynetici ve alanlarna ve ismini burada sayamadm almamda emei geen dostlarma teekkrlerimi sunarm. Ocak, 2008 Erdem LYASOLU

ii

NDEKLER

Sayfa No V V V X X X 1 2 2 3 4 5 10 13 18

KISALTMALAR TABLO LSTES EKL LSTES SEMBOL LSTES ZET SUMMARY 1. 2. GR PORTAL YAKLAIM KAZILARININ STABLTE ANALZ VE PROJELENDRME LKELER 2.1 Tnellerde Portal Kesimi 2.2 Kaya evi ve Stabilitesi 2.3 Kaya evlerinde Kayma Tr Stabilite Bozulmalar 2.4 Kayalarda ev Stabilite Analizi 2.5 Kaya ev Stabilitesini Etkileyen Faktorler 2.6 Kaya evleri Projelendirme lkeleri KAITHANE PORTAL TASARIMI VE PROJELENDRMES KAITHANE PORTAL YAKLAIM KAZILARI JEOLOJK, GEOMEKANK VE MHENDSLK JEOLOJS MODEL ALIMALARI 4.1 Blgenin Genel Jeolojisi 4.1.1 Stratigrafi 4.1.2 Yapsal Jeoloji 4.1.3 Depremsellik 4.2 Saha Jeolojisi almalar 4.2.1 Mekanik Sondaj almalar ve Karot Alm 4.3 Laboratuvar almalar 4.3.1 Fiziksel Deneyler 4.3.2 Mekanik Deneyler 4.4 Arazi ve Laboratuvardan Elde Edilen Verilerin Deerlendirilmesi

3. 4.

24 24 26 29 30 31 35 40 40 43 52

5.

GEOTEKNK MODEL OLUTURULMASI 55 5.1 evlerin Boyutlandrlmas ve Stabilite Analizi lkeleri 57 5.2 GeoSlope ile ev Stabilite Analizi 61 5.2.1 B-B Boykesiti Desteksiz Olarak Statik ve Depremli Durum Analizi 63 5.2.2 B-B Boykesiti Destekli Olarak Statik ve Depremli Durum Analizi 64 5.2.3 A-A Enkesiti Desteksiz Olarak Statik ve Depremli Durum Analizi 67 5.2.4 A-A Enkesiti Destekli Olarak Statik ve Depremli Durum Analizi 68 5.3 Plaxis ile ev Stabilite Analizi 70 5.3.1 B-B Boykesiti Desteksiz ve Statik Durumda Sonlu Elemanlar Analizi 70 iii

5.3.2 B-B Boykesiti Destekli ve Statik Durumda Sonlu Elemanlar Analizi 5.3.3 A-A Enkesiti Desteksiz ve Statik Durumda Sonlu Elemanlar Analizi 5.3.4 A-A Enkesiti Destekli ve Statik Durumda Sonlu Elemanlar Analizi 5.4 Analiz Sonularnn Deerlendirilmesi 6. SONU VE DEERLENDRMELER KAYNAKLAR EK-A EK-B EK-C EK-D ZGEM

72 75 78 82 83 87 90 99 104 108 109

iv

KISALTMALAR MJKM FEM SK ISRM Gs : Mhendislik Jeolojisi Kaya Mekanii : Finite Element Method : Sondaj Kuyusu : International Society of Rock Mechanics : Gvenlik Says

TABLO LSTES

Sayfa No

Tablo 4.1: Kathane Portali SK-8 ve SK-9 Sondajlarndan Elde Edilen Numunelerin Ortalama ndeks zellikleri ............................................... 43 Tablo 4.2: Tek Eksenli Basn Deneyi Sonular ..................................................... 47 Tablo 4.3: Eksenli Basn Deneyi Sonular ....................................................... 49 Tablo 4.4: Nokta YklemeDeneyi Sonular ............................................................ 50 Tablo 4.5: Endirek ekme Deneyi Sonular............................................................ 52 Tablo 4.6: Kathane Portali SK-8 ve SK-9 Numunelerinin Laboratuvar Deney Sonularna Dayanarak Yaplan RocLab Analizi Sonular.................... 54 Tablo 5.1: Hesaplamalarda Kullanlan Yerinde Jeomekanik Parametreler .............. 57 Tablo 5.2: GeoSlope Analiz Sonular zeti ............................................................ 69 Tablo 5.3: Plaxis Analiz Sonular zeti .................................................................. 80

vi

EKL LSTES

Sayfa No

ekil 2.1: Tnellerde Portal Kesimi............................................................................. 2 ekil 2.2: evlerde Yaygn Olarak Gzlenen Kaya Blou (a) ve Kama Kaymas (b) 5 ekil 2.3: lkemizde Bir Otoyol Yarmasnda Meydana Gelmi Kama Tipi Kayma (Alaehir-Manisa) ....................................................................................... 7 ekil 2.4: Sreksizlik Konumlarna Bal Olarak ev Stabilitesi ............................... 7 ekil 2.5: Dzlemsel Kaymada Kuvvetler Poligonu ................................................... 8 ekil 2.6: Arazide Kamann Geometrisini Belirleyen Aktif Sreksizlik..................... 9 ekil 2.7: Kaya evlerinde Suyun Etkisiyle sel Parametrelerin (c, ) Deiimi.... 12 ekil 2.8: i) ekme atla Su ile Dolu Blok, ii) Tkanm atlakl Blok iii) ev Aynasndan ve ev Topuundan Su Boalml Blok ................................ 12 ekil 3.1: Kathane-Piyalepaa Tneli Yerbulduru Haritas.................................... 19 ekil 3.2: Kathane Piyalepaa Tneli Giri Portali Uydu Fotoraf.................... 20 ekil 3.3: Kathane Piyalepaa Tneli Giri Portali Gzargah Plan.................... 20 ekil 3.4: Kathane Portali Kazya Balamadan nce............................................. 21 ekil 3.5: Kathane Portali Yaklam Kazs ........................................................... 21 ekil 3.6: Kathane Portali ev Kazlar .................................................................. 22 ekil 3.7: Portal Kazlar Srasnda lk evin Oluturulmas .................................... 22 ekil 3.8: Portal Kaz Aamas ve Tneller............................................................... 23 ekil 3.9: Kaznn Tamamlanmasnn Ardndan Tnel zerinde Kalan evler........ 23 ekil 4.1: stanbul li Deprem Blgeleri Haritas ...................................................... 31 ekil 4.2: Kathane Portali Lokasyon 10 ................................................................. 32 ekil 4.3: Kathane Portali Lokasyon 11 ................................................................. 32 ekil 4.4: Kathane Portali Lokasyon 12 ................................................................. 33 ekil 4.5: Km 0+300.00da Ezilme Zonu ve Ar Ayrma ..................................... 33 ekil 4.6: Km 0+300.00da Kuvarsit Damar............................................................ 34 ekil 4.7: Kathane Portali Lokasyon 13 ................................................................. 34 ekil 4.8: Kathane Portali Lokasyon 14 ................................................................. 35 ekil 4.9: Kathane Portali SK-8 Grnm ........................................................... 35 ekil 4.10: Kathane Portali SK-8 3.00-10.00 m Karotlar...................................... 36 ekil 4.11: Kathane Portali SK-8 18.10-23.50 m Karotlar.................................... 36 ekil 4.12: Kathane Portali SK-8 43.00-47.10 m Karotlar.................................... 37 ekil 4.13: Kathane Portali SK-8 59.80-64.60 m Karotlar.................................... 37 ekil 4.14: Kathane Portali SK-9 Grnm ......................................................... 38 ekil 4.15: Kathane Portali SK-9 6.40-11.00 m Karotlar...................................... 39 ekil 4.16: Kathane Portali SK-9 21.50-27.00 m Karotlar.................................... 39 ekil 4.17: Kathane Portali SK-9 27.00-32.00 m Karotlar.................................... 40 ekil 4.18: Laboratuvar Deney Numunelerinin Etve Yerletirilmesi...................... 41 ekil 4.19: Laboratuvar Deneyleri in Saf Suda Bekletilen Numuneler.................. 42 ekil 4.20: Deneylerde Kullanlabilecek Karotlarn Uzunluklarnn Saptanmas ..... 44 ekil 4.21: Laboratuvar Deneylerinde Kullanlacak Numunelerin Uygun Uzunluklarda Kesilmesi ........................................................................... 44 ekil 4.22: Laboratuvarda Karot inden Karot Alma lemi (balang)................. 45 vii

ekil 4.23: Laboratuvarda Karot inden Karot Alma lemi (biti) ......................... 45 ekil 4.24: Deney Numunelerinin Ba Ksmlarnn Przlerinin Giderilmesi ........ 46 ekil 4.25: Laboratuvar Deneylerinde Kullanlmak zere Hazrlanm SK-8 53.60 55.80 m Derinlie Ait Numune Grubu .................................................... 46 ekil 4.26: Tek Eksenli Basn Deneyi Dzenei ..................................................... 47 ekil 4.27: Eksenli Basn Deneyi Dzenei....................................................... 48 ekil 4.28: Nokta Ykleme Deneyi Dzenei........................................................... 50 ekil 4.29: Endirek ekme Deneyi Dzenei ........................................................... 51 ekil 4.30: Kathane Portali SK-8 53.60-55.80 m Derinliine Ait Numunelerin Laboratuvar Deney Sonularnn RocLab Analizi .................................. 53 ekil 5.1: Janbu Ynteminde Geliigzel Seilebilen Kayma Yzeyi ve Kullanlan Geometrik ve Mekanik Parametreler ........................................................ 59 ekil 5.2: Janbu Ynteminde Kullanlan Abaklar - fo ............................................... 60 ekil 5.3: Janbu Ynteminde Kullanlan Abaklar - n ............................................. 61 ekil 5.4: Kathane Portal Plan ve Analizlerde Kullanlan A-A' Enkesiti ile B-B' Boykesiti ................................................................................................... 62 ekil 5.5: B-B Kesiti, Desteksiz - Statik Durum in GeoSlope Analizi ................. 63 ekil 5.6: B-B Kesiti, Desteksiz - Depremli Durum in GeoSlope Analizi ........... 64 ekil 5.7: B-B Kesiti Desteklenmesi in Belirlenen Bulon Paterni........................ 65 ekil 5.8: B-B Kesiti Bulon Destekli - Statik Durum in GeoSlope Analizi.......... 66 ekil 5.9: B-B Kesiti Bulon Destekli - Depremli Durum in GeoSlope Analizi.... 66 ekil 5.10: A-A Kesiti, Desteksiz - Statik Durum in GeoSlope Analizi............... 67 ekil 5.11: A-A Kesiti, Desteksiz - Depremli Durum in GeoSlope Analizi......... 68 ekil 5.12: A-A Kesiti Desteklenmesi in Belirlenen Bulon Paterni ..................... 68 ekil 5.13: A-A Kesiti Bulon Destekli - Depremli Durum in GeoSlope Analizi . 69 ekil 5.14: B-B Kesiti Desteksiz Durum Plaxis Modeli .......................................... 70 ekil 5.15: B-B Kesiti Desteksiz Durum Oluan Deplasmanlar .............................. 71 ekil 5.16: B-B Kesiti Desteksiz Durum Oluan Gerilmeler................................... 71 ekil 5.17: B-B Kesiti Bulon Destekli Durum Plaxis Modeli.................................. 72 ekil 5.18: Kesiti Bulon Destekli Durum Plaxis Modeli - Sonlu Elemanlar A ..... 73 ekil 5.19: B-B Kesiti Bulon Destekli Durum Deplasman Vektrlerinin Ynelimi 73 ekil 5.20: B-B Kesiti Bulon Destekli Durum Oluan Gerilmeler .......................... 74 ekil 5.21: B-B Kesiti Bulon Destekli Durum En Kritik Kama Kaymas Snr ..... 74 ekil 5.22: A-A Kesiti Desteksiz Durum Plaxis Modeli.......................................... 75 ekil 5.23: A-A Kesiti Desteksiz Durum Oluan Deplasmanlar ............................. 75 ekil 5.24: A-A Kesiti Desteksiz Durum Oluan Deplasman Vektrleri Ynelimi 76 ekil 5.25: A-A Kesiti Desteksiz Durum Oluan Gerilmeler .................................. 76 ekil 5.26: A-A Kesiti Desteksiz Durum Oluan En Kritik Kama Kaymas Yzeyi77 ekil 5.27: A-A Kesiti Desteksiz Durum Gvenlik Says Grafii.......................... 77 ekil 5.28: A-A Kesiti Bulon Destekli Plaxis Modeli ............................................. 78 ekil 5.29: A-A Kesiti Bulon Destekli Plaxis Modeli - Sonlu Elemanlar A ........ 78 ekil 5.30: A-A Kesiti Bulon Destekli Durum Deplasmanlar ................................. 79 ekil 5.31: A-A Kesiti Bulon Destekli Durum Oluan Deplasman Vektrlerinin Ynelimi................................................................................................... 79 ekil 5.32: A-A Kesiti Bulon Destekli Durum Oluan Gerilmeler.......................... 80 ekil 5.33: A-A Kesiti Bulon Destekli Durum Oluan En Kritik Kama Kaymas Yzeyi ...................................................................................................... 81 ekil 5.34: A-A Kesiti Bulon Destekli Durum Gvenlik Says Grafii ................. 81

viii

SEMBOL LSTES c s, s, ev A N k, d Sa n p d, l S Gs f0 n pu G, h, x QH2O : Kohezyon : sel srtnme as : Sreksizlik ve ev eim alar : Kayan bloun taban alan : Blok arlndan kaynaklanan normal kuvvet : Kuru, suya doygun birim hacim arl : Arlka su emme oran : Porozite : ekme direnci : Krlma annda llen yk : Numune ap, boyu : Tutucu srtnme kuvveti : Gvenlik says : Dzeltme faktr : Geometrik ilikilendirme says : Dilim tabannda ortalama su basnc : Dilim arl, ykseklii genilii : atlak suyu itkisi

ix

TNEL GR YAPILARINDA EV STABLTE ANALZ

ZET Kaya yaplar mhendislii, zellikle son yllarda kaya mekaniinde yaplan nemli aratrmalarn geoteknik mhendislii uygulamalarnda kullanm ile byk gelime gstermitir. Geoteknik mhendislii projelerinde, ev tasarmlar ska karlalan teknik giriimlerdir. Bu tez almasnn amac tnel yaklam kazlar srasnda oluturulan portal evlerinin planlama ve projelendirme yntemlerinin ilke ve temellerinin aklanmas ve bu yntemlerin gncel bir uygulama olan stanbul Kathane - Piyalepaa Tnellerinde Kathane Portali kazlar zerinde uygulanmasdr. Portal blgesinin kaz plann hazrlanmas ve oluturulacak evlerde kullanlacak olan destekleme elemanlarnn tespiti iin saha almalar yaplmtr. Sondaj kuyularndan alnan karotlar zerinde T Maden Fakltesi Mhendislik Jeolojisi Kaya Mekanii Laboratuvarnda eitli deneyler yaplm ve deney sonular yerinde kaya byklklerine indirgenmitir. Sahada ve laboratuarda yaplan detayl aratrmalar neticesinde portal evlerinin herhangi bir nlem almadan stabilitelerini karlayabilir olma durumlar ile ancak destekleme nlemleri ile stabilitesini salayabilir seeneklerinin deerlendirilmesine karar verilmitir. Bu seeneklerin deerlendirilmesi iin saysal analiz yntemlerinin kullanlmtr. Analizlerin gereki sonu vermesi iin deerlendirmeler iki farkl program ile yaplmtr. Bunlardan ilki kuvvetler dengesi esasna gre ev yzeyinde oluabilecek kama tipi kaymalar deerlendirebilen GeoSlope programdr. Desteklemenin yaplmad ve yapld durumlarda, statik ve deprem koullar altnda evlerin gvenlik saylar hesaplanmtr. Tek bir yntemle elde edilen sonuca bal kalnmamas iin analizler sonlu elemanlar yntemi ile gerilme - deplasman hesab yapan Plaxis adl yazlm ile tekrarlanmtr. Buradan elde edilen sonular GeoSlope sonular ile karlatrlm, evler iin olmas gereken minimum tasarm kriterleri belirlenmitir. Aratrma aamasnda yaplan geoteknik lm ve gzlemlerle oluturulan proje, yapm aamasnda ve iletim aamasnda yaplan lmlerle desteklendiinde hedef olan risksizlik kantlanm olacaktr. Bu deerlendirme ile Kathane portali evleri boyutlandrlm ve evlerde belirlenen bulon destekleme paterni ile istenilen gvenlik snrna eriilebilecei grlmtr. Sonu olarak; bu tez almas kaya evlerinin tasarm ve projelendirilmesi iin izlenecek olan yolun seilmesinde nemli bir kaynak niteliindedir. Benzer bir almann zemin evleri iin de yaplmas, ev stabilitesi iin planlama ve projelendirme eksikliini giderecektir. x

SLOPE STABILITY ANALYSIS ON A TUNNEL PORTAL

SUMMARY Rock engineering is developed especially in last years by important researches in rock mechanics and their applications on geotechnical engineering areas. Slope designs are technical structures commonly used in geotechnical engineering projects. The aim of this thesis study is to explain the design principles of portal slopes constructed during tunnel face excavation and application of these procedures on a recent case study; Kathane portal of stanbul Piyalepaa Kathane Tunnel. Field applications were performed to design excavation phases and to determine the support elements applied on the portal slopes. Laboratory tests were performed on the samples taken from drilling holes at ITU MJKM Laboratory and results were reduced to the in-situ values. According to the detailed researches performed both in field and in laboratories, it has been decided to evaluate two alternatives: stability can be achieved without any precautions to be taken and stability can be achieved only by supporting. Numerical analyses have been done to determine the alternatives. The analyses have been performed by using two different programs to have realistic results. GeoSlope determines wedge failures according to force equilibrium method. Factor of safeties have been calculated for static and dynamic conditions for supported and nonsupported slopes. Not to be limited with one method, the re-calculations have also been done by Plaxis, using Finite Elements Method to calculate stress-strain relations. Both of the analysis results have been compared and minimum design criteria have been decided for a safe slope construction. The design, formed according to the geotechnical measurements and investigations during surveying and engineering phases, will be the proof of the aim; safety, when the project is supported by measurement during construction phases. Kathane portal slopes have been designed and the aimed safety limits are obtained by the decided supporting elements after this evaluation. As a result, this study is a valuable source, defining the methodology for rock slope design. A similar study for soil slopes would complete the lack of researches in the field of project design.

xi

1.

GR

Kaya yaplar mhendislii, zellikle son yllarda kaya mekaniinde (srekli ortamlar ve sreksiz ortamlar mekanii ile birlikte) yaplan nemli aratrmalarn geoteknik mhendislii uygulamalarnda kullanm ile byk gelime gstermitir. Baraj gibi byk mhendislik yaplarnda, tnel ve metro mhendislii uygulamalarnda, yol mhendisliinde ve madencilik uygulamalarnda kullanlan bu mhendislik disiplini geoteknik mhendislii ile mhendislik jeolojisi birikimlerini bir arada deerlendirmektedir. Geoteknik mhendislii projelerinde, ev tasarmlar ska karlalan teknik giriimlerdir. Bu tez almasnn amac tnel yaklam kazlar srasnda oluturulan portal evlerinin planlama ve projelendirme yntemlerinin ilke ve temellerinin aklanmas ve bu yntemlerin gncel bir uygulama olan stanbul Kathane Piyalepaa Tnellerinde Kathane Portali kazlar zerinde uygulanmasdr. alma kapsamnda detayl bir literatr aratrmas yaplm, kaya evleri iin projelendirme ilkeleri incelenmitir. Aklanan yntemlere sadk kalnarak Kathane - Piyalepaa Tneli Kathane Portali iin saha almalar yaplm, portal kesiminde ayrntl jeolojik ve mhendislik jeolojisi incelemesi gerekletirilmitir. Sahada yaplan mekanik sondaj rneklerinden alnan karotlar zerinde T MJKM Laboratuvarnda eitli deneyler yaplmtr. Ta rnekleri iin bulunan jeomekanik byklkler arazide kayacn sahip olduu mekanik byklklere indirgenmi ve analizlerde kullanlmak zere yorumlanmtr. almann son aamasnda ise saysal analizler yaplm, evlerin stabiliteleri incelenmitir. Stabilite analizleri; limit denge eitliklerine dayanan GeoSlope adl yazlm ve sonlu elemanlar yntemiyle gerilme - deplasman analizlerine dayanan Plaxis adl yazlm vastasyla yaplmtr. Hesaplamalar, evlerin statik ve deprem koullar altnda sahip olduklar stabilitenin destekleme elemanlarnn olmamas ve olmas durumuna gre yinelenmitir. 1

2.

PORTAL YAKLAIM KAZILARININ STABLTE ANALZ VE

PROJELENDRME LKELER

2.1

Tnellerde Portal Kesimi

Portaller tnel mhendisliinde tm tnel kazsndan ayr olarak incelenmek ve deerlendirilmek zorunda olan kesimlerdir. Tnellerde portal, tnel giriinin oluturulabilmesi iin yaplan ak kaz alan ile tnel giriinden itibaren tnel zerinde yaklak iki tnel ap kadar mesafe kalncaya kadar olan tnelli kesimi kapsamaktadr. ekil 2.1de grlecei gibi portal kesimi, uygulamalarda genellikle tnel giriindeki ilk 50-100 metrelik kaz dilimi olarak kabul edilebilmektedir.

ekil 2.1: Tnellerde Portal Kesimi malatn ilk balang noktasn olmas nedeniyle portallerin oluturulmas srasnda birok sorunla karlalmaktadr. antiyenin yeni kurulumu, alma ortamna ve koullara yeni uyum salanmas, jeolojik birimlerin davranlarnn reniliyor olunmas, baz tnellerde oluturulmas zorunlu olan yksek yarma evlerinin uzun dnem stabilite koullarnn salanmasnn zorunluluu ve kaz-destekleme srasnda karlalan gkler portal kesimlerini problemli olarak grlmesine neden olmaktadr. te yandan yamalarda ina edilen tnellerde, dik bir aynadan oluan tnel az, jeolojik birimlerin tabaka dorultu ve eimlerinin neden olduu 2

olumsuzluklar, byk sreksizlik dzlemleri ve dk rt kalnl nedeni ile tnel zerinde oluan byk gerilmeler portal kesimlerinde daha fazla destekleme, salamlatrma ve/veya iyiletirme nlemlerinin alnmasn gerekli klmaktadr. Tnel mhendislii asndan tnel zerinde en az iki aplk 2D bir rt kalnlnn kalmas arzu edilmektedir. Aksi halde tnel zerinde kemerlenme zonu istenilen ekilde oluamamakta, yeralt yaps tm arazi basncn tamak zorunda kalmaktadr. S tneller olarak da adlandrlan bu tnellerde yapm maliyeti artan destekleme ihtiyac nedeni ile artmakta, ilerleme mesafelerinin ksaltlmas nedeniyle de zaman kayplar olumaktadr. Metro tnellerinin dier tnellerden daha fazla maliyet gerektirmesinin nedenlerinden biri de budur. te yandan 4Dlik bir derinlik, jeolojik birimlerin mhendislik zelliklerine de bal olarak, tnel mhendislii asndan en uygun derinlik olarak kabul edilebilmektedir. Yeralt kaya yapsnn evresindeki gerilmeleri karlayabiliyor olmas, tneldeki deplasmanlarn azalmas anlamna gelmekte ve bylece ekonomi salanmaktadr.

2.2

Kaya evi ve Stabilitesi

Yeryznn engebeli oluu; yksek noktalardaki kayalarn, deiik kuvvetlerin ve zellikle yerekiminin etkisi ile alak noktalara doru yava, hzl veya birdenbire harekete gemesine neden olur. Zemin (yerinde olumu ve/veya tanm malzeme), gei kayac veya ok krkl kaya ortamlarda bir kayma yzeyi boyunca oluan, deiik hzl ve ani ktlesel hareketlere heyelan ad verilir. Bu harekette ktlenin arlk merkezi aa ve dar doru hareket eder. Doal oluum ve ekilleriyle eimli yzeylere yama, teknik giriim sonucu yeryznde oluturulan, genelde eimli yzeylere de ev ad verilir. Mhendislik amal birok teknik giriim projesinde kaya ortamda evlendirme almalarna ihtiya duyulmaktadr. naat mhendislii projeleri kapsamnda ina edilen otoyol, demiryolu, tnel ve baraj inaatlarnda, endstriyel veya ehircilik amal kazlarda ev tasarmlar kullanlmaktadr. Oluturulan bu evler kt kaya koullarnda 30 derecelik ev alarndan neredeyse dik kesilmi kayalara kadar deiebilmektedir. evler bir kaz veya dolgu ilemi sras ve/veya sonrasnda meydana getirilmi olabilirler. Yama ve evler, geoteknik mhendisliinde heyelan olaylarnn 3

grld ve incelendii alanlardr. Burada; yama veya ev yzeyinin arkasnda bulunan ktlede, deiik koullar altnda gme, kayma ve yklma olaslnn bulunup bulunmad aratrlr. Belirli zellik, nitelik ve davrantaki kayalarda, bilinen veya olas i ve d etmen ve koullara uygun ancak belirli bir eim ve ykseklikte ev yaplabilir. Bu kritik ykseklik ve/veya eim alacak olursa; ev gerisindeki kayacn bir blm stabilitesini kaybederek ana kayatan ayrlr ve ounlukla dzlem olmayan bir yzey boyunca kayar. Kayalarda stabilite bozulmalar genel olarak;

Kaya dmesi, Kaya kaymas, Kaya akmas, Kaya devrilmesi

eklinde meydana gelmektedir. Dzlemsel kaya kaymalar da kendi iinde blok kaymalar ve kama kaymalar olarak snflandrlabilir [1].

2.3

Kaya evlerinde Kayma Tr Stabilite Bozulmalar

Kaya evlerinde doal yollarla ve / veya insanolu tarafndan gerekletirilen teknik giriimler sonucunda ortaya kan ve genellikle bir kayma yzeyi zerinde gelien ktle hareketlerine kaya kaymalar denilmektedir. Kaya evlerinde kayma tr ktle hareketleri fay, atlak, tabakalanma yzeyleri gibi sreksizlik dzlemleri zerinde geliebildii gibi youn krkl ortamlarda dairesel yzeyler zerinde de gerekleebilmekte ve bu kez kaya heyelanlar adn almaktadr. Kaya heyelanlar denildiinde ana malzemesi kaya olduu halde gerilmelerin bykl ve sreksizliklerin paralama etkisiyle, zemindekine benzer ekilde, yer yer kaks yzeyler zerinde oluan ve basamakl krlmalar ve doku gevemesiyle gelien yer kaymalar anlalmaktadr. Rijit olduu ve bir eik sreksizlik dzlemi zerinde hareket edecei varsaylan bir kaya blounun birbirine paralel olan veya ev dna doru alan iki dey sreksizlik dzlemi ile kesilerek ana kayadan koparlm olduu durumlarda; iki 4

boyutlu (dzlemsel) analizler kullanlabilmektedir. Bu ekilde genelde stte doal toporafik yzey ve cephede kaz yzeyi (ev yzeyi) ile snrlanan bu kaya cisimlerine kaya bloklar ad verilmektedir. Benzer ekilde, birbirleriyle ev yzeyi iinde, ev dna eimli bir arakesit verecek ekilde kesien dzlemler arasndaki rijit ve tek para olarak hareket eden kaya cisimleri de kaya kamalar olarak adlandrlmaktadr. evlerde yaygn olarak gzlenen kaya blou ve kama kaymas ekil 2.2de gsterilmitir [2].

ekil 2.2: evlerde Yaygn Olarak Gzlenen Kaya Blou (a) ve Kama Kaymas (b)

2.4

Kayalarda ev Stabilite Analizi

Kaya evlerinin stabilite analizlerinde, zerinde kaymann gerekletii dzlemin kohezyonu (c) ve isel srtnme asnn () bilinmesi gerekmektedir. Bu deerler arazi kesme deneyleri ile saptanabilecei gibi, laboratuvar rnekleri zerinde gerekletirilen deneylerden de elde edilebilmektedir. 5

Yntem uygulanrken; duran ve kayan bloklarn rijit cisimler olduu, bunlarn deforme olmadklar ve paralanmakszn bir arada hareket edebilen birim kaya elemanlarndan meydana geldikleri (krkl, paral tek cisim), hareketin dzlemler zerinde olduu ve yzeylerin basamaklar iermedikleri, etkiyen tm kuvvetlerin, hareket eden bloun arlk merkezinden getii varsaymlar yaplmaktadr. Stabilitenin aratrlmasnda, sistem basit mekanik modellere indirgenerek kuvvetler poligonunun izilmesi sayesinde tutucu ve kaydrc kuvvetler karlkl etkileimleri ile ayr ayr incelenebilmektedir. Kesien iki sreksizlik dzlemi arasnda kalan kaya kamalarnn stabilite analizlerinde ise, blok kaymalarndakine benzer ekilde iki dzlemsel yzey zerindeki kaymann analizi yaplmaktadr. Basitletirilmi varsaymlarda her iki sreksizlie ait mekanik parametrelerin (c ve ) ayn olduu dnlmektedir. Kaya evlerinde stabilite analizleri, stereografik izdm yntemiyle 3-boyutlu olarak incelenebilmektedir. Bu yolla ev stabilitesinde etkili olan kayalarn ierdii sreksizlik dzlemleri kresel projeksiyonlarda gsterilebilmekte, birbirinden farkl dorultulu ve eimlerdeki dzlemlerinin birbirleriyle ve ev dzlemi ile olan geometrik ilikileri ortaya konulabilmekte bylece ayrntl analizlerinin yaplmas gereken kritik evler belirlenebilmektedir [3]. Aada ekil 2.3de bir otoyol yarmasnda sreksizlikler nedeniyle kayada olumu kama kaymas rnei gsterilmitir [4]. Kaya blounun byk bir sreksizlik yzeyi zerinde kayma olaslnn bulunabilmesi iin, sreksizliin eim asnn, evin eim asndan daha kk olmas gerekir. Sreksizliin arakesit dorultusu boyunca uzanan eim vektrnn, ev byk dairesinin dna kmas gerekir (Geometrik koul). Bu koul ekil 2.4de gsterilmektedir [5]. Eer bu koul salanmsa, her dzlem zerindeki srtnme alar ve kohezyon dikkate alnarak, kuvvetler dengesi (Fellenius koulu) irdelenir. Blok kaymalarnda; iki boyutlu (dzlemsel) kayma durumu daha basit mekanik modellere indirgenerek kuvvetler poligonundan yararlanlr ve tutucu kuvvetler ile kaydrc kuvvetler ayr ayr incelenir.

ekil 2.3: lkemizde Bir Otoyol Yarmasnda Meydana Gelmi Kama Tipi Kayma (Alaehir-Manisa)

ekil 2.4: Sreksizlik Konumlarna Bal Olarak ev Stabilitesi Kaydrc kuvvetlerin, istenen gvenlik saysna gre ifade edilmi olan ( tutucu kuvvetler / ) tutucu kuvvetlerden daha byk olmas halinde, dengeyi salayacak

olan kuvvetlerin bilekesi olan R kuvvetinin ynnn ve iddetinin bilinmesi gerekir. Dzlemsel kayma durumunda kuvvetler poligonu ekil 2.5de gsterilmitir. Dengeleme kuvvetinin yn, projeyi yapan tarafndan farkl uygulama alarna gre yaplan hesaplar sonucunda optimize edilir. Dengeleyici kuvvet bir kaya ankraj ile iletilmek istendiinde, sreksizlik dzlemi ile ankraj yn arasndaki ann 30 dereceden daha byk olmas genel ilke olarak benimsenmitir. Bylelikle delgi srasnda tijlerin sreksizlik iine sapmas nlenmekte ve ankraj ucunun ana kaya iinde daha gvenli olarak balanmas salanmaktadr [5].

ekil 2.5: Dzlemsel Kaymada Kuvvetler Poligonu Blok kaymalarnda; sreksizlik yzeyinin {Qs, s, s, cs} (Arazide gzlemlenen sreksizlik) dorultu ve eim alar (s ve s) veya eim yn vektr {s / s}ile tanmlanan dzlemsel sreksizlik yzeyinin, mekanik parametreleri olan srtnme as (s) ve teknik kohezyonu (cs) da bilinmelidir. Arazi incelemeleri srasnda saptanan bu sreksizlik toporafik eimin (top) sreksizliin eiminden daha kk olmas nedeniyle ou kaz ve yarma ilemleri ncesinde yamata izlenemez. Ancak, kaz srasnda oluturulan ev asnn (ev), sreksizliin eiminden (s) daha byk olduu durumlarda evin yzeyinde grnr.

ev > s
Kaymann gerekleebilmesi iin ise;

(2.1)

S = c A + N tan

(2.2)

bantsnda verilen Mekanik Koulun da salanmas zorunludur. Mhendislik amal deerlendirmelerde bunlara ek olarak Gvenlik Koulu;
Gs = c A + N tan K

(2.3)

gvenlik says bants ile kontrol edilir. Yukardaki bantlarda c ve ; kayma yzeyini oluturan sreksizlik dzleminin mekanik parametreleri; c: Kohezyon

: sel srtnme as
A: Kayan bloun taban alan N: Blok arlndan kaynaklanan normal kuvvettir [6, 7]. Arazide kamann geometrisini belirleyen sreksizlik ekil 2.6da gsterilmitir [5].

ekil 2.6: Arazide Kamann Geometrisini Belirleyen Aktif Sreksizlik Kaya evlerinin stabilite analizlerinde genelde zorlayc kuvvetlerin ya da bunlarn oluturduu momentlerin veya gerilmelerin dikkate alnd deiik denge ve tama hipotezlerinden yararlanlmaktadr. Bunlarn bir blm Galilei (1600), Navier (1826), Lam (1831), Tresca (1865), Rankine (1888), Mohr (1900), Lon (1933) ve Coulomb tarafndan ortaya konan klasik dayanm ve tama hipotezleridir. Dier bir blm ise Fellenius (1939) ve Brovicka (1959)nn tanmlad kuvvetler dengesine bal gvenlik says kabuldr. Ayrca ok daha iyi gelitirilmi reolojik davran modellerinin de yenilme krlma - kayma koullar iin kullanld rnekler 9

bulunmaktadr. Analizlerde Talobre (1957)nin srtnme konisi ve stereografik izdm gibi grafik veya sonlu elemanlar (FEM) gibi nmerik analiz yntemleriyle sonuca gitmek mmkndr. Ayrca Muller (1963), Jennings (1969), John (1968), Taylor (1970), Goodman ve Bray (1976), Hoek (1974), Kovari (1976) ve Zanbak (1978) tarafndan yaplan deerlendirilmeler ve zmler evlerin projelendirilmesinde nemli yer tekil etmektedir. Hzl ve yksek kapasiteli bilgisayarlarn devreye girmesiyle byk bir hzla yeni hesaplama teknikleri ortaya kmaktadr [8-15].

2.5

Kaya ev Stabilitesini Etkileyen Faktorler

Heyelanlar, tr, hz, oluum, geliim ve sonularyla deerlendirebilmek iin kayalarn dengesine etki eden, balca faktrlerin en nemlileri; ortamn geometrisi, yaps, bileimi, yeralt suyu, gerilme durumu ve d kuvvetlerdir. D kuvvetler ve gerilme durumu dorudan doruya, bileim, dane ap, biimi, dizilii, yeralt suyu, geometrik durum ve yap ise dolaysyla etki eder. Bunlarn herhangi birindeki olumsuz deime, dengenin bozulmasna neden olur. Kat haldeki kayalarn davranna dorudan doruya etki eden faktrlerin hepsine birden davran belirleyici zelikler ad verilir. Bunlar; ayrk kaya (zemin) niteliindeki ortamlarda danelerin mineralojisi, boyutu, biimi, dizilimi ve dalmdr. Benzer ekilde, kayalarda maddesel zellikler, sreksizlikler arasnda kalan paralarn yani birim kaya elemanlarnn boyutu, biimi, dizilimi ve dalm da ortamn davrann dorudan ynlendirir. Maddesel (substanz) zellikler dnda kalan etmenler, doku ad altnda toplanr [16]. Kayalarda, katmanlarn; gerek oluumlarna bal, kkensel (jenetik) zellik ve nitelikleri (istiflenme, kalnlk, biimlenme, yaylm ve yerleim ekli ve miktarlar) ile i yaplar (dokular), gerekse tektonik gemileri ve durumlar (kvrmlanma, krlma, psdoplastiklemeye bal geveme, faylanma ve bindirme gibi telenme) sonucu kazandklar konum ve sreksizlikler, ortamn stabilitesini, mekanik ve kinematik adan dorudan ynlendirir. Eimli tabakalar ve/veya krk, atlak ve fay dzlemleri zerindeki kaymalar, bunlara en iyi rnektir.

10

Yatay konumlu ve deiik litolojideki katmanlardan olumu yama ve evlerde, d etkilerle, zayf direnli dzeyler anmakta, daha sert ve direnli katmanlar ise konsol eklindeki kntlar oluturarak askda kalmakta ve belirli bir sre sonrasnda da koparak dmektedir. Genelde kil ve silt boyutundaki danelerden oluan bir kaya iinde kum-akl dzeyleri gibi geirimli ara katmanlarn veya merceksi yaplarn bulunmas, dokanak yzeylerinin ykanmasna veya yeralt suyunun durumuna gre, buralarda nemli hidrostatik basnlarn olumasna neden olur. Sonuta, ortam heyelana yatkn zellik ve nitelikler gsterir [17]. Kayalarn iinde ou zaman deiik byklkte ve ekilde sreksizlikler bulunur. Bunlar fissr, atlak, krk fay, astiyet, foliasyon, tabakalama ve aykr tabakalama yzeyleridir. Bunlarn skl, uzan ynelimleri, genilikleri kesme direncine ve evlerin stabilitesine etki etmektedir. Yama ve ev ierisinden aktif bir fayn veya fay zonunun gemesi, ortamn ksa mesafeler iinde ok sk nitelik deitirmesi, katmanlarn ve teki sreksizlik elerinin sayca ve konum olarak birdenbire byk farkllklar gstermesi, yine stabil olmayn ve belirsizliklerin balca nedenleri arasnda saylmaldr. Doada sreksizlik yzleri bazen dolgusuz ve temiz, bazen de eitli maddelerle dolmu olarak bulunmaktadr. Dolgu maddeleri ya sonradan kelmi ya da faylarda olduu gibi oluma sonucu meydana gelmitir. evlerin stabilitesine her birinin etkisi farkl olmaktadr. Dolgu kalnlnn przl ev yzlerinin stabilitesine etki yapt, dolgu malzemesi direncinin nemli olduu ve sreksizliklerin kesme direncinin, dolgu malzemesinin kesme direnci ile balantl olduu bilinmekte, ayrca yaplan deneysel almalar; dolgu malzemesi bileiminin, tane byklnn ve su ieriinin de ev stabilitesine etki yaptn gstermitir [1]. Yeralt suyunun blok kaymalarnda balca iki olumsuz etkisi vardr. i. atlak suyu basnc oluturarak, tanmlanan serbest dolam yzeylerinde istenmeyen kuvvetler oluturur. ii. Sreksizlik dolgusunun mekanik (isel) parametre deerlerinin azalmasna neden olur.

11

Bylece, sreksizliklerle ilgili olarak; cs cs1 ve s s1 gibi daha dk kesme direnleri veren mekanik davran modellerinin kullanlmas zorunlu olur. Kaya evlerinde suyun etkisiyle isel parametrelerin deiimi ekil 2.7dedir [5].

ekil 2.7: Kaya evlerinde Suyun Etkisiyle sel Parametrelerin (c, ) Deiimi Suyun itkisini, yn ve iddetleriyle belirleyebilmek iin hesaplanacak olan kesitin geometrisi ve hidrojeolojik koullar bulunmaldr. Bu koullar; i. ekme atla su ile dolu blok, ii. Tkanm atlakl blok, iii. ev aynasndan ve ev topuundan su boalml blok olarak verilebilir. Problemin zm iin; kuvvetler poligonundan yararlanlmas ve su itkisinin destekleme dorultusundaki bilekesinin bulunmas (Ur) hzl ve pratik bir yoldur. Bu koullar ekil 2.8de gsterilmektedir [5].

ekil 2.8: i) ekme atla Su ile Dolu Blok, ii) Tkanm atlakl Blok iii) ev Aynasndan ve ev Topuundan Su Boalml Blok

12

2.6

Kaya evleri Projelendirme lkeleri

Yerst kaya yaplarnn byk ounluu kalc karayolu-demiryolu evleri, baraj dayanaklar, yerleim nileri ve daha az geici temel kazlar olarak karmza kmaktadr. Bir ksm ise, zellikle baraj mhendisliinde, ileride gl alan iinde kalmaktadr. Bu adan bakldnda; ilevsel ve gvenli zmlerin yan sra, estetik ve doal grnm koruma veya en azndan irkinletirmeme gibi kavramlarn da projede st dzeyde ele alnmas kanlmaz olmaktadr. Terk edilen taoca, mermer oca ve maden ak iletme sahalar ne yazktr ki, bu gne dein lkemizde bir kaya yaps olarak dnlmemekte olduundan, gze ho gelmeyen ve tehlikeli grnmleriyle giderek yaygnlamaktadrlar. Bu nedenle en azndan, bunlarn kalc evlerinin ayrca projelendirilmesinde byk yarar vardr. Kalc kaz evlerinde; kaya yaplar mekaniinin bata gelen "lk Salamln Korunmas lkesi" kaz ve imalat projelerini de ynlendirmelidir. Bunun sonucu olarak;

Her kaz ileminde olabildiince kk bir alan etkilenmeli, Yeni atlak, fisr, krklar oluturulmamal, Kaya gevetilmemeli, Kaz geometrisi gerilme durumuna uygun seilmelidir.

Yukardan aaya doru anolar halinde yaplan kaz ve salamlatrma imalat bu amaca en iyi hizmet eden ekildir. Yamaca tabandan giderek ilerlemek ve belirli bir ykseklikten sonra basamaklar oluturmak, pek ok koullarda gevemelere neden olacandan inaat mhendislii alannda olabildiince az tercih edilmelidir. Oysa ayn yntemin taoca ve maden iletmelerinde, kayacn kazlabilirliini artrc bir etmen olarak seilmesi yararldr. Salamlatrma ve baz koruma yntemlerinin uygulanmas yukardan aaya doru yaplan kazlarda daha kolay, hzl ve emniyetlidir. Buna karn destekleme duvarlarnn imalatnda aadan yukarya doru veya yamaca paralel olarak ilerleyen bir kaz yntemi daha uygun dmektedir. Projelerde bu nedenle blgesel 13

alma koullarn ve uygulaycnn teknolojik birikim ve olanaklarn da dikkate alan gereki yaklamlarda bulunulmaldr. Kaya evlerinin projelendirilmesi; ou zaman algland gibi, yalnzca bir stabilite analizi hesab deildir. Her kaya evi yeni bir "Kaya Yaps" olup, ayn dier yap projelerinde olduu gibi, mimari ve fonksiyonel zellikler tar. Kolay uygulanabilir, ekonomik, gvenli ve denetlenebilir olmaldrlar. Bu yaplarn ana malzemesini, doal koullardaki kaya oluturur. Bu malzeme tarafmzdan seilemez; ancak tannabilir ve anlalabilir. Bu nedenle bir kaya yaps ancak doal koullarn en iyi korunduu durumlarda en ucuz, en gzel ve en gvenilir olur. Kaya yaplar ile uraanlarn yapaca en byk hata almalarnda "Dan rktlmesi" ne yol aacak ilem ve nlemlere yer vermeleridir [18]. Sayfa 14, 15 ve 16da bir ev iin planlama ve projelendirme almalarnda izlenmesi gereken ynteme ait algoritma verilmitir.

14

Proje Kriterlerinin Belirlenmesi

Standartlar, artnameler, Normlar Szleme Kriterleri Yapm Kriterleri / Snrlamalar (teknik ve teknolojik yeterlilik, personel ve ekipman yeterlilii gibi Saysal Haritalar Enkesitler, Boykesitler Altyap Tesislerinin Konumlar

Proje Verilerinin Temini ve Proje Altlklarnn Oluturulmas

15 Literatr Aratrmalar
Daha nce yaplm almalar Mekanik sondaj, jeofizik verileri Yapsal jeoloji, stratigrafi Depremsellik Su kaynaklar Laboratuvar Deneyleri Fiziksel deneyler Mekanik deneyler

Mhendislik Jeolojisi almalar

Mekanik sondajlar, karot alm Jeofizik Hidrojeoloji Kayalar iin sreksizlik lmleri Kaya kalite snflamalar Mhendislik jeolojisi haritalar Zemin snflamalar

Jeolojik almalar

Saha jeolojisi Jeolojik haritalama

15

Verilerden Bilgi retimi

Jeomorfolojik Model Oluturulmas 16

Toporafik deiimlerin belirlenmesi Morfolojiye bal olarak olas krkl fay sistemlerinin tayini

Jeolojik Model Oluturulmas

Dokanak snrlarnn tespiti Jeolojik haritalama atlak krk dzlemlerinin tayini Tabakalarn dorultu eimlerinin tayini

Mhendislik Jeolojisi Modeli Oluturulmas

Kayalarn jeomekanik zelliklerinin ve dayanmlarnn belirlenmesi Yerinde kaya dayanm tespiti Kritik kesimlerin belirlenmesi Jeomekanik model

16

Mimari ve Teknik Resim almalar

Portal mimarisi Detay paftalar

Geoteknik Model Oluturulmas

Kazlabilirliin deerlendirilmesi Risk deerlendirmeleri Yapm yntemi tayini evre Teknik giriim ilikisi deerlendirmeleri Portal tipi seimi Ksa uzun dnem iin Geoteknik saysal Analizler (Portal evleri stabilitesi) Betonarme yaplar saysal analizler Tnel destek tiplerinin tayini Destekleme, salamlatrma ve iyiletirme gereksinimi Drenaj sistemlerinin tayini Geoteknik lm planlamalar

17

Yapm Kontrol
Geoteknik lm deerlendirmesi ile yapm ynetimi Yapm srasnda stabilite sorunlar ortaya kmadan nce gerekli nlemler alnmas Yapm sonras peyzaj almalar As-Built proje oluturulmas ve arivleme

17

3.

KAITHANE PORTAL TASARIMI VE PROJELENDRMES

Kathane Portali stanbul Bykehir Belediyesi tarafndan Kiska Makyol Adi Ortaklna (KSMAK) ina ettirilen, proje ve mhendislik hizmetleri EMAY Uluslararas Mhendislik Mavirlik ve Ticaret Ltd. irketi tarafndan salanan Kathane - Piyalepaa Tnelinin Hali tarafnda yer almaktadr. ift tpl karayolu tneli olarak ina edilen tnelde sa tp (1+744.563) gidi, sol tp (1+730.756) geli yn olmak zere toplam tnel uzunluu 3475.30 mdir. Tneller Kathane ilesinden balayarak Piyalepaa Feriky spor tesislerinde son bulmaktadr [19]. Tnellerin derinlii Okmeydan Kavanda (KM 1+0001+060) 67.00 m ile en derin, ztoprak Mahallesinde (KM 1+5801+600) ise 14.00 m ile projenin en s olmakta ve iki tp aras mesafe 15.50 myi bulmaktadr. Tneller, stanbul geneline bakldnda, en youn yerleim yerlerinden olan Kathane lesi ve ili Okmeydan mevkiinin altndan gemektedirler. Tnellerin giri portali Kathane rnektepe Mevkiinde Kathane Viyadnn 250.00 m gneybatsnda amlk Sokakta bulunmaktadr. k Portali ise Piyalepaa Bulvar zerinde Feriky Spor tesislerinin 5.00 m kuzeybatsndadr [19]. Aada ekil 3.1de proje yer bulduru haritas gsterilmitir [20, 21]. Kathane portaline ait Google Earth yazlmndan salanan uydu fotoraf ekil 3.2de ve bu fotorafn ait olduu, tnel gzergahnn da zerinde ilendii plan ekil 3.3de gsterilmitir [19, 20]. Kathane portalinde tnel kazsna balayabilmek iin portallerin yer alaca kesimde tnel yaklam kazlar yaplmtr. almalar saha almalar, laboratuvar almalar ve ofis almalar olmak zere blmde gerekletirilmitir. Saha ve laboratuvar almalar kapsamnda alma alannda ayrntl jeolojik-mhendislik jeolojisi aratrmalar yaplmtr. Elde edilen veriler ofis ortamnda deerlendirilerek portal kazlar iin en gvenli ve en hesapl kaz-destekleme yntemi belirlenmi, 18

portal kazlar srasnda oluturulan evlerin gvenlikleri ise eitli nmerik yntemlerle denenmitir.

ekil 3.1: Kathane-Piyalepaa Tneli Yerbulduru Haritas

19

ekil 3.2: Kathane Piyalepaa Tneli Giri Portali Uydu Fotoraf

ekil 3.3: Kathane Piyalepaa Tneli Giri Portali Gzargah Plan Yaplan bu ayrntl almalar neticesinde Kathane Piyalepaa Tneli portal kazlarna balanm ve yapm herhangi bir stabilite sorunu ile karlalmadan tamamlanmtr. Kathane portalinin bu aamalarna ait fotoraflar ekil 3.4, 3.5, 3.6, 3.7, 3.8 ve 3.9da gsterilmitir. 20

ekil 3.4: Kathane Portali Kazya Balamadan nce

ekil 3.5: Kathane Portali Yaklam Kazs

21

ekil 3.6: Kathane Portali ev Kazlar

ekil 3.7: Portal Kazlar Srasnda lk evin Oluturulmas

22

ekil 3.8: Portal Kaz Aamas ve Tneller

ekil 3.9: Kaznn Tamamlanmasnn Ardndan Tnel zerinde Kalan evler

23

4.

KAITHANE PORTAL YAKLAIM KAZILARI JEOLOJK,

GEOMEKANK VE MHENDSLK JEOLOJS MODEL ALIMALARI

Kathane Piyalepaa Tnelinin Hali-Kathane tarafnda yer alan ve projede ncelikli olarak inaatna balanacak olan portal blgesinin kaz plann hazrlanmas ve oluturulacak evlerde kullanlacak olan destekleme elemanlarnn tespiti iin arazi zerinde yzey jeolojisi almalar yaplm ve hesaplamalarda kullanlacak parametrelerin belirlenmesi iin arazide iki noktada yaplan mekanik sondajlardan elde edilen karot numuneleri zerinde laboratuvar deneyleri uygulanmtr. Deneylerden elde edilen sonular yorumlanarak hesaplamalarda kullanlmak zere mekanik parametrelere ulalmtr. Aadaki blmlerde srasyla blgenin genel jeolojisi, stratigrafisi, depremsellii ile arazideki genel jeoloji almalar anlatlmtr. Saptanan lokasyonlardaki yzey jeolojisi ve hidrojeoloji hakknda bilgi verilmitir. Daha sonra mekanik sondaj almalar anlatlm ve alnan karotlardan elde edilen numuneler ile T Maden Fakltesi, Mhendislik Jeolojisi Kaya Mekanii Laboratuvarnda yaplan deneylere yer verilmitir. Bu deney sonular yorumlanarak hesaplamalarda kullanlacak arazi deerlerine RocLab 1.0 bilgisayar yazlm vastasyla ulalmtr.

4.1

Blgenin Genel Jeolojisi

stanbul blgesinde altta yer alan birimler Paleozoik yaldr. Bu birimler Silryenden Alt Karbonifere kadar uyumlu bir istif olutururlar. Genellikle krntl ve karbonata zengin bu birimler, tektonizmayla kark bir yap kazanmlardr. nceleme alanndaki Paleozoik yal birimler Dolayoba, Kartal, Tuzla, Baltaliman ve Trakya formasyonudur. En altta yer alan Silryen yal Dolayoba formasyonu, sk tutturulmu kiretalarndan, kuvars krntl kumtalarndan ve yumrulu bantl kiretalarndan oluur. Kiretalar genellikle resifal zelliktedir. Dolayoba formasyonu zerine, Devoniyen yal Kartal ve Tuzla formasyonlar gelir. Kartal

24

formasyonu; iri taneli kireta merceklerinden, yer yer karbonatl eyllerden, grovaklardan ve bol fosilli killi kiretalarndan meydana gelmitir. Tuzla formasyonu ise; yumrulu kireta, kalkerli eyl ve tabakal rtlerden olumutur. Alt Karbonifer yal Baltaliman formasyonu, Tuzla formasyonu zerine gelir ve ok snrl yzlekler halindedir. Bu birim siyah renkli laminal rtlerden ibarettir. Trakya formasyonu ise; balca kahverenkli kumta (grovak), eyl ve kireta merceklerinden oluur. Alt Karbonifer birimleri zerine asal uyumsuzlukla Eosen istifi gelir. Killi kireta ve kiretandan oluan Soucak formasyonu, beyaz, sarms, beyaz veya grimsi, inceorta katmanl, sert, killi kiretalarnca zengindir. Ara tabakalar halinde yumuak marn katmanlarna da rastlanlr. Formasyon iinde sert, kaln katmanl, masif kireta dzeyleri de yer alr. Bu dzeyler resifal zellik gsterirler. Soucak kiretalar zerine geili ve amal olarak Ceylan formasyonu gelir. Marn ve kil ardm eklinde kelmi olan Ceylan formasyonu zerinde ise Oligosene ait bir istif yer alr. stanbul Yarmadasnda Bykekmece Hadmky - Kkekmece arasndaki alanda karasal koullarda gelimi, krntl ve acsu karbonatlarndan yaplm bir istif izlenir. Grpnar formasyonu olarak tanmlanan bu birim genellikle killerden, volkanik materyalden, kmrl seviyelerden oluur. Grpnar formasyonu zerine ise amurluhan formasyonu gelir. Bu birim; genellikle aklta, kumta ve sar, kahverenkli kumta ara tabakalarn ieren, yeil renkli kil ve marn ardmndan oluur. rgl akarsu rn olan ukureme, gevek tutturulmu, blok, akl, kum ve siltten meydana gelir. st Miyosen dneminde gelien geici gllerde kil kelimleri olmutur. Hakim olarak yeil renkli, ince laminal, plastik killerden meydan gelen birim Gngren formasyonu olarak tanmlanmtr. Bu formasyon ayrca kireta ara katkl olup tedrici olarak, Bakrky formasyonuna geer. Genelde ac su koullarnn egemen olduu bu denizel ortam iinde kireta-marn ardalanmas kelmi ve Bakrky formasyonu olarak adlanmtr [22].

25

4.1.1

Stratigrafi

4.1.1.1 Dolayoba Formasyonu Gri, mavi bazen ak kahverenkli ve sk tutturulmu kiretalarndan ve grimsi, mavimsi ile bazen de pembe renkli, deiik oranda kuvars krntlarn kapsayan kumta ve bozumsu kahve, mavimsi gri renkli, yumrulu ve bantl kiretandan oluur. Kiretalar bol fosillidir. Dolayoba formasyonu, Gzda formasyonu ile geili yerlerde; mercan fosilleri, kronoid saplar ve brakyopod kavk ve paralarndan oluan taneli yzlekleri ile balar. Bu seviye gri, pembe renkli olup kalnl birka metre arasnda deiir. Bu kesim zerine tablal mercanlardan oluan ve kalnl blgesel olarak farkllklar gsteren resifler gelir. Organik resifler ile resif n kellerini ieren bu fasiyeste; mercan, bryozoa, kronoid saplar bulunur. Resifal blgeler resif n ve set resifi trndedir. Resif ekirdekleri masiftir. Resifal kiretalar zerinde ince eyl ara tabakal koyu mavimsi, gri, pembemsi gri renklerde balksrt apraz laminal, dalgal merceksi, flaser tabakal kireta tabakalar gelir. Gelgit etkisindeki bir karbonat platform koullarn yanstan bu fasiyes iinde younluklu olarak eitli organizma paralarnn karbonat imento ile imentolanmasndan olumu ara tabakalar da yaygndr. Resifal kiretalar zerine ince paralel laminal, koyu mavimsi, gri mikrit ve ince pembemsi renkli laminal amurta ardmndan oluan, dalga taban alt ve dk enerjili platform ii derin ukurluk koullarn yanstan bir fasiyes gelir. Bu fasiyes, Dolayoba formasyonu iinde mercekler halinde yer alr. Dolayoba Formasyonu litolojik olarak deiik kiretalarndan oluur. leri derecede diyajenez bu kiretalarnn yer yer tmyle yeniden kristallemesine sebep olmutur. Bu nedenle birincil dokusal zellikleri kaybolmutur. Tekrar kristalleme nedeniyle kayalarda basn erimeleri sonucunda yaygn bir ekilde stilolitleme ve ikincil dolamitleme daha sonra da didolomitleme meydana gelmitir. Son evre karstlama nedeniyle formasyon iindeki yzleklerde byk boluklar olumutur. Formasyonun snr alt ve st birimlerle uyumludur. Alttaki Gzda formasyonu ile girik, stteki Kartal formasyonu ile dikey geilidir [23].

26

4.1.1.2 Baltaliman Formasyonu Baltaliman formasyonu yzleklerinde gravite kaymalarnn neden olduu sk kayma kvrml bir zon eklinde izlenir. Siyah renkli, ok ince taneli, ince tabakal, paralel laminalanmal rtlerden veya liditlerden oluur. Bol radiolaria fosilleri ieren ok ince kristalli silis agregatlar eklindedir. Bunlar iinde yaygn olarak elipsoidal ekilli fosfat yumrular gzlenir. Diyajenez sonrasnda youn bir ekilde krklandklar hemen hemen her mostrada grlen bir zelliktir. Yumrularn ii youn bir ekilde radiolaria kavklaryla kapldr. Ayrm yzeylerde laminalanma belirgindir. Lidit kelme birimleri iinde veya arasnda daha koyu, organik maddece zengin, yzeyde beyaz ayrma renkli, yass ince mercekler yer alr. Fosfatl ak gri ile beyaz renkte ayran, kresel, diyajenetik orijinli siyah rt modlleri birim iin ayrtmandr. Genel olarak ekirdeklerinde bir fosil (gastrapod, lamellibran, orthoceras) bulunan modller, evreleyen lidit tabakalarna gre ok iyi korunmu, radyolarya kavk ve kalntlarn kapsar. rtler, fosfata yerel zenginlik gsterir. Silisli eyller; ak gri ayrma renklidir. eyllerde genellikle tabakalanmaya paralel ak renkli rt mercekleri ve az miktarda bitkisel materyal bulunur. Silisli eyller lidit seviyeleri ile deiik lekte ara tabakalanma gsterir. Baltaliman formasyonunda youn izlenen kayma kvrmlar bu birimin eimli bir yzey zerinde ve olaslkla karbonat duyarllk snrn (yaklak 4000 m) altndaki dzlklerde keldiini vurgulamaktadr. ok uzun mesafelerde deimeden izlenen ince paralel laminasyon kelme ortam enerjinin son derece dk olduunu belgelemektedir. Fosfat yumrular kelmenin son derece yava gelitiini ve deniz tabannn zaman zaman kelmezlik yzeyi haline dntn ve bu yzey zerinde yumrular eklinde fosfat geliimini belgeler. Formasyonun yaygn olarak kayma kvrmlanmas, kelmeyi hemen izleyen evrede olaslkla kara blgesini de kapsayan iddetli sismik aktivite ile okyanusun kapanma evresinin baladn ifade eder [23]. 4.1.1.3 Trakya Formasyonu Trakya formasyonu, byk ksmyla eyl ve az olarakta polijenik konglomera, kalkerli eyl, kireta, kuvars konglomera ve kuvarsl kumtandan yaplmtr. 27

Formasyonun byk ksmn oluturan eyller genellikle koyu gri ve yeilimsi gri, sarms gri, yersel olarak soluk krmz pembe ayrma renklidir. eyller iinde ok ince laminal silttandan ok kaba konglomeralara kadar trbidit oluuklar bulunur. Birim iinde orta-iyi aras boylanm ve ok kt boylanm iki grovak eidi yer alr. En ok grlen birinci tip grovaklar; yeilimsi gri, sk, yar yuvarlaklam kuvars, koyu renkli rt, ta krntlar, mika ve feldspattan yapldr. Taneler ikincil byme, silis imento ve kil hamuru ile balanmtr. Ayrm rnekleri grimsi sar ile soluk kahve arasnda gzenekli, demirle boyanm, bol mikal ve dirensizdir. Grovaklar devaml dereceli ve laminal tabakalanma gsterirler. eyl ile nbetlemelerindeki grovaklar yatay ve dey tane derecelenmesi, keskin alt snr, taban yaplar, oluuk aras eyl paralar, tane ynelimi, buruma yaps, yarlma lineasyonu, kk lekte apraz ve stratigrafik zellikleriyle trbidit aknt kelleridir. Alttan ste doru laminal tabaklanma gsteren grovaklar, aknt iyaplar bakmndan fakirdir. ok kt boylanm, grovaklar koyu yeilimsi gri, zeytini yeil, gri, sarms gri, ayrma renkli ve dk dokusal olgunluktadr: Bileen taneler ounlukla kaya paras, kuvars, mika, feldspat krntsdr. Bu tip kayalar genellikle masif i yapsz, 16 - 64 cm tabaka kalnl snrlar iinde ince eyllerle ara katkl olabilir. Litik grovaklar ve bunlarla ardkl eyller iyi korunmu bitki kalntlar ve bitkisel ymlar kapsarlar. Konglomeralar ksmen klavuz seviye zelliindedir. Bunlar genellikle ak yeilimsi, gri ve grimsi sar ile soluk kahverengi arasnda ayrma renkli, polijenik ok kt ile orta aras boylanmaldr. Bileen taneler ok ince aklckla ufak blok arasnda yar yuvarlanm, beyaz kuvarsl damarlar, koyu renkli rtler, lidit, iyi yuvarlaklam mikaist, oluuk aras eyl, grovak ve kiretadr. Trbiditler morfolojik olarak kumta, kesitlerinin altnda ve iinde merceksel, kaln eyl kesitlerinde izgisel kanal dolgusu oluuklar, bolluk ve kalnlklar ste doru azalp kaba kumta, laminal kumta ve siltta yoluyla eyle geer [23]. 4.1.1.4 amurluhan Formasyonu Genellikle merceksel aklta-akll kumta ve sar-kahverenkli kum ara tabakal yeil-gri renkli, kil-marn ardmndan ibarettir. Bayrampaa kuzeyinde, Atalanky gneyinde ve Gaziosmanpaa gneybatsnda yzlekleri bulunur. Trakya formasyonu zerine uyumsuz olarak gelen birimin grlebilen tabannda ak 28

kahverenkli karbonat konkresyonlu killer yer alr. Bu kesimin zerine marn-kil ardml bir seviye gelir. ste doru sar, bej renkli, kum tabakalar bulunur. Genellikle kumlu seviyeler merceksel halinde olup kalnlklar deiir. Bu kumun st kesimlerinde ise killi seviyeler grlr [23]. 4.1.1.5 Gngren Formasyonu Genellikle yeil-mavi renkli st seviyelerinde kirli beyaz renkli maktral kireta ara seviyeli, kum cepli kil ve marnlardan oluur. Gngren Formasyonu, Yedikule Kazleme Osmaniye, Rami, Atalan-Esenler aras ve Gngren dousunda grlr. Ayrca irinevler-Yenibosna-Kocasinan-Mahmutbey srtnn dou ve bat yamalarnda enlikky-Sefaky-Halkal srtnn dou ve bat yamalarnda yzeyler. Sarms esmer-yeil renkli kil, beyaz renkli marnlar ile bunlar arasnda ince dzensiz tabakal maktral kalker, beyaz tebeirimsi kalker seviyelerinden oluur. Killer iinde marnl kalker topaklar vardr. Killer iinde ayrca bitki sap ve yaprak izleri, silt ve kum mercekleri gzlenir. Killi kireta-kil ardalanm Bakrky kiretana geite oalr. Killer ince tabakal olup laminaldr. Ayrca ilerinde kum mercekleri bulunur. Yzeye yakn yerlerde organik madde zenginlemesiyle kahverengiye dnmektedir [23]. 4.1.1.6 Kudili Formasyonu Birimin taban kesimi akll ve yanal devamllklar deien kumlar ile gri siyah renkli kil ve amurlardan oluur. Bykekmece ve Kkekmece glleri, Hali civar, Ayamama, Veliefendi, Aksaray vadilerinde tabanda akll seviye ile balayan birim ste doru yanal devamll fazla olmayan kum ve siltlere geer. ste doru siyah renkli bol kavkl kil ve amurtalar yer alr. Bu birimler arasndaki geiler dzensiz olup sklkla deiir [23]. 4.1.2 Yapsal Jeoloji

stanbulda jeolojik yap olduka karmaktr. Bunun balca sebebi stratigrafik istifte birbirine ok benzeyen birimlerin tekrarlanmas, klavuz dzeylerinin seyrek ve kolay tannr olmamas, stlenen orojenik hareketler, interferans kvrmlar, ok sayda faylar ile andezit veya diyabaz dayklarnn sokulmas olarak sralanabilir. 29

Ayrca yerleim blgelerindeki rt veya dolgular da yapsal unsurlarn izlenmesini gletirir. Farkl dorultulardaki kvrmlar veya interferans kvranlanmayla yatay ve dey kesitte oluan geometri olduka karmaktr. Konkordan bir istif oluturan stanbul Paleozoik kelleri Hersiniyen orojenezi ile birlikte kvrmlanmtr. Hersiniyen kvrmlar esas itibariyle skk, kapal, asimetrik ve konsantrik tipte grlrler. Yerel olarak diapirik olanlar da vardr. stanbul Paleozoik istifleri ierisinde relatif olarak daha dayanml birimlerin bulunduu yerlerdeki kvrmlar ise daha geni ve konsantrik olarak grlmektedir. Tersine daha az dayanml dzeylerinde ise skk kvrmlar grlmektedir. Blge zerinde etkili olan Alpin orojenezinde tm yal birimler st KretasePaleosen ve Alt Eosen yal birimler zerine itilmilerdir. Bu hareketlerle Paleozoyik yal birimler yeniden, Mesozoyik-Alt Tersiyer yal birimler ise ilk kez kvrmlanmlardr. Alt Eosen sonrasnda gnmze kadar gelien sedimentler alttaki temelin krlmalarna bal olarak ak kvrmlar oluturmulardr. Paleozoik birimlerini asal diskordansla rten Eosen, Oligosen ve Miyosen kelleri, ou yerde az eik veya yataya yakndr. Soucak, Ceylan, Karaburun, Grpnar, ukureme, Gngren ve Bakrky formasyonlar olarak ayrtlanan bu istiflerde genellikle epirojenik hareketler etkili olmutur. Eosen, Oligosen ve Miyosen kelleri nemli lde tabandaki Trakya formasyonunun paleojeolojik konumundan etkilenmitir. Paleo ykselimden dolay havza ynnde, 10-15 derecelik ilksel eimler ve kel istifinde kalnlama grlmektedir. Pliyosenden itibaren blgede izlenen syrlma tektoniine bal olarak gelien Kuzey Anadolu Fay Zonunun neden olduu deformasyonlarla stanbul Yarmadas gneyindeki Neojen istifinde ak kvrmlanmalar ve faylanmalar meydana gelmitir [22]. 4.1.3 Depremsellik

alma alan 1. dereceden deprem kua ierisinde yer almaktadr. Trkiye deprem blgeleri haritasna gre 1. derece deprem blgesi iin ngrlen etkin deprem ivme katsays 0,4gdir. Blge stanbul ili iinde 2. blgede yer almaktadr. ekil 4.1de stanbul deprem blgeleri haritas gsterilmektedir [19].

30

ekil 4.1: stanbul li Deprem Blgeleri Haritas

4.2

Saha Jeolojisi almalar

Kathane Tneli gzergah boyunca jeoloji almalar iin toplam 26 lokasyon saptanmtr. Projedeki numaralandrmaya gre; Lokasyon 10-11-12-13 ve 14 Kathane Giri Portali blgesinde yer almaktadr. Lokasyon 10; rnektepe Mahallesinde, Kathane Viyadnn sa omzunda yer alan yol yarmalarnda yer almakta ve burada yeilimsi gri renkli siltta birimi gzlenmektedir. Birim krkl ve atlakl bir yap sergilemektedir. Tabaka dorultu ve eimi K54D, 53KB dr. ekil 4.2de gsterilen lokasyonda gzlenen iki ana atlak sisteminin dorultu ve eimi K55B, 41GB ve K20B 68KD dur. Lokasyon 11; Lokasyon 10 a yakn olup burada ince taneli, altere rengi yeilimsi gri, ok atlakl ve krkl, siltta birimi gzlenmektedir. Yaplan lmlerde tabakalarn dorultu ve eimlerinin K50D, 68KB yneliminde olduu belirlenmitir. Lokasyon 11 ekil 4.3de gsterilmitir.

31

ekil 4.2: Kathane Portali Lokasyon 10

ekil 4.3: Kathane Portali Lokasyon 11 Lokasyon 12; rnektepe Spor tesislerinde bulunmakta ve burada masif, altere rengi yeilimsi-kahverengi, grovak birimi gzlenmektedir. Tabakalarn dorultu ve eimleri K48D, 77KBdr. ekil 4.4de gsterilen lokasyonda gzlenen atlak sistemlerinin dorultu ve eimleri K29B, 21KD ve K30D, 37KB dr.

32

ekil 4.4: Kathane Portali Lokasyon 12 Lokasyon 12 Km 0+300.00de rnektepe Spor tesisleri ile amlk Sokak arasnda bulunan ve yol evi aynasnda yzeylenen grovaklar ezilmi ve ayrmtr (ekil 4.5). ekil 4.6da grnen ezilme zonu, douya doru devam etmekte, ezilme zonu ierisinde kuvarsit damar mostra vermektedir.

ekil 4.5: Km 0+300.00da Ezilme Zonu ve Ar Ayrma

33

ekil 4.6: Km 0+300.00da Kuvarsit Damar Lokasyon 13; Kathane portal sahas iinde bulunmakta ve burada kahve renkli kumta-siltta ardalanmas gzlenmektedir. Bu birim K30D 45KB dorultu ve eimi ile krkl ve atlakl bir yap sergilemektedir. atlak Sistemlerinin dorultu ve eimleri K25D, 66GD ve K60B, 70KDdur (ekil 4.7).

ekil 4.7: Kathane Portali Lokasyon 13 Lokasyon 14; tnel gzergahnn dnda, Kasmpaa yolunun sa yol yarmasnda yer almakta ve burada ok altere olmu, yeilimsi kahve renkli, grovak birimi

34

bulunmaktadr. Birim K20B 65GB dorultu ve eim ile gzlenmitir. atlak sisteminin dorultu ve eimi K83B, 45KDdur (ekil 4.8).

ekil 4.8: Kathane Portali Lokasyon 14 4.2.1 Mekanik Sondaj almalar ve Karot Alm

Kathane Tneli giri portali civarnda iki sondaj kuyusu almas uygun grlm, bunlar projeye uygun olarak SK-8 ve SK-9 numaralar ile adlandrlmtr. SK-8; rnektepe Spor tesislerinin yannda, Km 0+307de sa tp ekseni zerinde yaplmtr. ekil 4.9da SK-8 ve sondaj dzenei gsterilmitir.

ekil 4.9: Kathane Portali SK-8 Grnm 35

Az kotu 72.85 m olan sondajda ilk 3.00 m bitksel toprak ve dolguyu takiben 29.50 mye kadar kahverengimsi gri renkli, ok krk ve atlakl, ayrm grovak birimi kesilmitir. atlak dolgusu kalsit olan bu metreler arasnda kalsit dolgusunun yer yer erimi olduu gzlemlenmitir. atlak aral 0.5 1.0 cm arasnda deimekle birlikte atlak yzeyleri dz-lekeli-dzlemseldir. atlak sistemleri karot eksenine paralel yer yer karot ekseni ile 30o - 45o alar yapmaktadr (ekil 4.10 ve ekil 4.11).

ekil 4.10: Kathane Portali SK-8 3.00-10.00 m Karotlar

ekil 4.11: Kathane Portali SK-8 18.10-23.50 m Karotlar

36

SK-8de 29.50 70.20 m aras siyahms gri renkli, az krkl ve atlakl, ayrmam siltta birimine rastlanmtr. Siltta birimi, masif grnml ve dayanmldr. atlak dolgusu kalsit olan 29.50 70.20m.leri aras sreksizlikler 0.5 1.0 cm arasndadr. atlak yzeyleri dz, yer yer kaygan, sondaj genelinde dzlemseldir. Karot eksenine paralel olan atlaklar yan sra karot ekseni ile 30o - 45o alar yapan atlak sistemleri ekil 4.12 ve ekil 4.13de gsterilmitir. SK-8e ait tm karot sandklar EK-Ada verilmitir.

ekil 4.12: Kathane Portali SK-8 43.00-47.10 m Karotlar

ekil 4.13: Kathane Portali SK-8 59.80-64.60 m Karotlar

37

SK- 9, Km 0+177de, sol tpn 16.00 m kuzeyinde almtr. SK-9 noktas ve sondaj dzenei ekil 4.14de gsterilmitir.

ekil 4.14: Kathane Portali SK-9 Grnm Az kotu 35.00 m olan sondajda ilk 1.50 m tamamen ayrm bitkisel topraa rastlanm, 1.50 - 18.00 m leri aras kahverengimsi yeilimsi gri renkli, ok atlakl ve krkl, orta derecede ayrm grovak kesilmitir. atlak dolgusu sondaj genelinde kalsit olmasna ramen yer yer killi atlak dolgular gzlenmitir. atlak aralklar 1 3 mm, atlak yzeyleri ise dzlemseldir. ekil 4.15 de gsterilen karot eksenine paralel olan atlaklar yer yer karot ekseni ile 45o 50o alar yapmaktadrlar. 18.00 30.00 mleri arasnda, yeilimsi gri renkli, ok atlakl ve krkl, az ayrm, kumta-siltta ardalanmas kesilmitir. Bu derinlie ait karot sand ekil 4.16da gsterilmitir. 30.00 32.00 mleri aras siyahms gri renkli atlakl ve krkl, az ayrm, siltta birimi kesilmitir. Bu aralklara ait karotlar ekil 4.17de gsterilmitir. atlak aralklar 6 mmden kk, atlak yzeyleri kaygan ve dzlemsel, karot ekseni ile 35o - 40o yapan atlak sistemleri gzlenmitir. SK-9a ait tm karot sandklar EKAda gsterilmitir.

38

ekil 4.15: Kathane Portali SK-9 6.40-11.00 m Karotlar

ekil 4.16: Kathane Portali SK-9 21.50-27.00 m Karotlar Sondaj noktalar ve mostra lokasyonlar EK-Ddeki plan zerinde gsterilmitir.

39

ekil 4.17: Kathane Portali SK-9 27.00-32.00 m Karotlar

4.3

Laboratuvar almalar

Sondaj noktalar SK-8 ve SK-9dan alnan karot numuneleri, fiziksel ve mekanik zellikleri belirlenmek zere, sandklar halinde T Maden Fakltesi Mhendislik Jeolojisi Kaya Mekanii Laboratuvarna getirilmi ve burada incelemeye alnmtr. Deneyler iin kullanlacak numuneler, ilgili sondaj kuyularnda, tnel krmz kotu, birinci ve ikinci etkilenme blgelerinin (zone) kesildii kot aralklarndan seilmitir. Aada sondaj kuyusu SK-8 ve SK-9da belirlenmi derinlikten alnan numunelerin deneylere hazrlan anlatlm ve bu numunelere ait fiziksel ve mekanik deneylerden elde edilen veriler tablolar halinde sunularak takip eden blmde bunlarn sonular tartlmtr. 4.3.1 Fiziksel Deneyler

Fiziksel deneyler SK-8 ve SK-9 sondajlarndan alnan eitli boyuttaki karot paracklar zerinde ISRM 1981 (International Society of Rock Mechanics) tanmlamalarnda n grlen koullar altnda; birim hacim arl, porozite ve

40

arlka su emme deerlerini saptamak zere yaplmtr. Deneyler her derinlik aralna karlk gelen birden fazla numune zerinde tekrarlanmtr. Fiziksel deneylerde 0.01 gr hassasiyetindeki elektronik tart aleti ile standardn n grd nitelikteki 500 oC kapasiteli etv, su emme ve efektif porozitenin tespiti iin saf su kullanlmtr [24]. Deney numuneleri; i. 24 saat sreyle etvde kurutulduktan sonra kuru arl (W1) belirlenmitir (ekil 4.18). ii. Soumaya terk edilen numuneler ertesi gn balanmak zere 24 saat sreyle saf su ierisinde bekletilmitir. Bu srenin sonunda sudan karlarak nemli bezle zerlerindeki su alndktan sonra tekrar tartlarak suya doygun arlklar (W2) bulunmutur (ekil 4.19). iii. Bu ilemin hemen ardndan suya doygun numuneler saf suya daldrlarak hacimleri (Vt) llmtr.

ekil 4.18: Laboratuvar Deney Numunelerinin Etve Yerletirilmesi

41

ekil 4.19: Laboratuvar Deneyleri in Saf Suda Bekletilen Numuneler Deneyler sonucunda; Kuru birim hacim arl (k);

k =

W1 Vt

(4.1)

Suya doygun birim hacim arl (d);

d =

W2 Vt

(4.2)

Alka su emme (Sa);

Sa = W2 W1 W1

(4.3)

Porozite (n);
n= W2 W1 Vt

(4.4)

olarak hesaplanmtr [24]. 42

SK-8 ve SK-9 sondaj kuyularndan alnan numuneler makroskobik olarak incelenmi, bu incelemeden hareketle belirlenen litolojik tanmlamalar ve deneylerden elde edilen kuru (k) ve doygun birim hacim arl (d), porozite (n) ve su emme deerleri (Sa) hesaplanarak sonularn ortalamalar Tablo 4.1de sunulmutur. Fiziksel deney sonular daha detayl olarak, tm numunelere ait zellikler tablolanarak EK-Bde verilmitir [24]. Tablo 4.1: Kathane Portali SK-8 ve SK-9 Sondajlarndan Elde Edilen Numunelerin Ortalama ndeks zellikleri Sondaj No (gr/cm3) 2.64 2.75 2.62 2.66
k

(gr/cm3) 2.66 2.77 2.68 2.67

n(%) 2.31 1.34 5.22 1.81

Sa(%) 0.87 0.48 1.99 0.68

Litoloji Kumta Siltta Siltta Kumta

SK-8

SK-9

4.3.2

Mekanik Deneyler

Kathane Piyalepaa Tneli Kathane Portalinde yaplan SK-8 ve SK-9 sondajlarndan alnan 6 cm apndaki numunelerin mekanik parametrelerini belirlemek zere T MJKM laboratuarnda tek eksenli basn deneyi, eksenli basn deneyi, nokta ykleme deneyi ve dolayl ekme (brezilyan) deneyi yaplmtr. Aada numunelerin deneylere hazrlanmas ve deney sonular aklanmtr. 4.3.2.1 Numunelerin Deneylere Hazrlanmas SK-8 ve SK-9 sondajlarndan alnan karotlar sandklar halinde T MJKM Laboratuvarnda incelenmi ve deneylerde kullanlabilecek karotlar uzunluklar llmek suretiyle saptanmtr. Saptanan karotlar ekil 4.20de gsterilmitir.

43

ekil 4.20: Deneylerde Kullanlabilecek Karotlarn Uzunluklarnn Saptanmas Daha sonra saptanan karot numuneleri tek eksenli ve eksenli basn deneyleri ile nokta ykleme ve dolayl ekme deneylerinde kullanlmak zere; deney iin gerekli uzunluklarda kesilmitir. Uygun uzunluklarda kesme ilemi ekil 4.21de gsterilmitir.

ekil 4.21: Laboratuvar Deneylerinde Kullanlacak Numunelerin Uygun Uzunluklarda Kesilmesi

44

Tek ve eksenli basn deneylerinde kullanlacak numunelerin boy / ap oranlarnn 2 olmasna dikkat edilmitir. eksenli basn deneyinde numuneler 3 cm apnda olmas gerektiinden 6 cmlik karot numunelerinden laboratuar ortamnda 3 cmlik karotlar alnmtr. Karotlar iinden laboratuvarda karot alma ilemi ekil 4.22 ve ekil 4.23de gsterilmitir.

ekil 4.22: Laboratuvarda Karot inden Karot Alma lemi (balang)

ekil 4.23: Laboratuvarda Karot inden Karot Alma lemi (biti)

45

Son olarak boyutlar ayarlanan numunelerin ba ksmlar korun tozu ile andrlarak deneylerde olas yzey kayplarn minimuma indirgemek iin parlatlmtr. Korund tozu ile andrma ilemi ekil 4.24de gsterilmitir.

ekil 4.24: Deney Numunelerinin Ba Ksmlarnn Przlerinin Giderilmesi Boyutlar ayarlanan ve ba ksmlarnn przleri giderilen numuneler, sondaj noktalarna ve derinliklerine gre gruplanarak deneylere hazr hale getirilmitir. Aada ekil 4.25de rnek olarak SK-8 sondaj 53.60 - 55.80 mleri arasndaki karotlardan hazrlanan deney numuneleri gsterilmitir.

ekil 4.25: Laboratuvar Deneylerinde Kullanlmak zere Hazrlanm SK-8 53.60 55.80 m Derinlie Ait Numune Grubu 46

4.3.2.2 Tek Eksenli Basn Deneyleri Tek eksenli deneylerde belirli ykleme dzeylerine karlk gelen boyuna ve enine deformasyonlar ekil 4.26da gsterilen 0.01 mm hassasiyetindeki mekanik ve elektronik sayalar yardmyla okunmutur.

ekil 4.26: Tek Eksenli Basn Deneyi Dzenei Deney numunelerinin ounun fissrl ve/veya atlakl yapda olmas nedeniyle zellikle deneyler sresince llen enine deformasyonlar dzensizlik gstermitir. Bu nedenle bu tr numuneler iin poisson oran deerleri hesaplanamamtr. Tablo 4.2de deneylerde kullanlan numunelerin basn direnci ve elastisite modl deerlerinin farkl derinliklere gre sonular verilmitir. Mekanik deneylerde kullanlan karot rneklerinin ou primer veya sekonder zr iermektedir. ou deneyde yenilme numunedeki mevcut sreksizlikler boyunca olumutur [24]. Tablo 4.2: Tek Eksenli Basn Deneyi Sonular Sondaj No Derinlik(m) Basn Direnci (kg/cm2) 449* 690 578 218* 523 Elastisite modl (kg/cm2) 60954 12852 87007 60383 68120 Litoloji Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta

SK-8

36.00-38.50

47

Tablo 4.2 devam 356 337 138* 305 80* 449 449 536 613 401 99* 514 103* 518 128* 169* 236* 336* 325* 257* 70574 80817 55650 64496 83048 62409 43275 69072 95939 92944 58419 74855 91042 71187 45695 25954 43403 41011 65139 80352 Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Kumta Kumta Siltta

45.00-47.00

SK-8

53.60-55.80

63.00-68.00 7.50-10.50 SK-9 17.00-21.50 27.00-32.00

*: Krlma tabakalama dzlemi, atlak veya fissr boyunca olumutur. 4.3.2.3 Eksenli Basn Deneyleri eksenli basn deneyleri 3 cm apndaki ve boy/ap oran yaklak 2 olan silindirik numuneler zerinde standart elik hcre kullanlarak yaplmtr. eksenli basn deney dzenei ekil 4.27de gsterilmitir.

ekil 4.27: Eksenli Basn Deneyi Dzenei 48

atlakl karotlardan laboratuarda numune hazrlanamadndan, yalnzca zrsz karotlardan deney numuneleri hazrlanabilmitir. Bu nedenle eksenli deneyler tek eksenli deneylere gre daha az sayda numune zerinde uygulanabilmitir. Yalnzca SK-8 sondajna ait numuneler zerinde uygulanabilen eksenli basn deneylerinde 10 50 kg/cm2 arasnda deien evre basnlar uygulanmtr. eksenli basn deneyleri sonular Tablo 4.3de gsterilmitir [24]. Tablo 4.3: Eksenli Basn Deneyi Sonular Sondaj Derinlik(m) Boy(cm) ap(cm) 3 (kg/cm2) 1 (kg/cm2) No 6.55 6.5 6.55 6.5 6.55 6.55 6.6 5.65 6.65 6.6 6.45 6.1 6.5 6.4 6.55 5.2 6.38 6.55 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 10 20 30 40 50 10 20 30 40 50 10 20 30 40 50 10 20 30 807 821 934 1019 1132 835 1005 750 1118 1189 686 800 870 1040 1069 708 1040 616 Litoloji Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta

36.00-38.50

45.00-47.10 SK-8

53.60-55.80

63.00-68.00

4.3.2.4 Nokta Ykleme Deneyleri Boylar ksa olan ve tek eksenli basn deneyi iin uygun olmayan karot numuneleri zerinde uygulanan deneylerde standart nokta ykleme aleti kullanlmtr. Nokta ykleme deneyi dzenei ekil 4.28de gsterilmitir. Deney numuneleri apsal olarak yklenmi ve elde edilen nokta ykleme indeksi deerleri boyut etkisi dikkate alnarak ISRM 1981e gre dzeltilmitir. Deney sonular Tablo 4.4de gsterilmitir [24].

49

ekil 4.28: Nokta Ykleme Deneyi Dzenei Tablo 4.4: Nokta YklemeDeneyi Sonular Sondaj No Derinlik (m) Nokta ykleme indeksi (kg/cm2) 13,4 47,9 47,9 35,3 49,1 63 68 60,5 68 50,4 34,4 88,2 35,3 37 5,3 5,3 Dzeltilmi nokta ykleme indeksi (kg/cm2) 52,7 52,7 52,7 38,8 54 69,3 74,8 66,5 74,8 55,4 37,8 97 38,8 40,7 5,8 5,8 Litoloji Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Kumta Kumta Siltta Kilta Kumta

45.0-47.1

SK 8

53.6-55.8

63.0-68.0 7.5-10.5

SK 9

17.0-21.5

27.0-32.0

50

4.3.2.5 Endirek ekme Deneyleri Endirek ekme deneyleri silindirik numuneler zerinde uygulanmtr. ekme deneyi sonucunda elde edilen krlma ykleri yardmyla ekme direnleri ();

2. p .d .l

(4.5)

Eitlii yardmyla hesaplanmtr. Burada; p: Krlma annda llen yk d: Numune ap l: Numune boyu olarak tanmlanmtr. Endirek ekme deneyi dzenei ekil 4.29da, SK-8 ve SK-9 sondajlarndan alnan numuneler iin elde edilen endirek ekme direnci deerleri Tablo 4.5de gsterilmitir [24].

ekil 4.29: Endirek ekme Deneyi Dzenei

51

Tablo 4.5: Endirek ekme Deneyi Sonular Sondaj No Derinlik(m) Endirekt ekme Direnci (kg/cm2) Litoloji

23.50-28.00 36.00-38.50
SK-8

45.00-47.00 53.60-55.80 63.00-68.00 7.50-10.50

SK-9

17.00-21.50 27.00-32.00

27 48 77 81 74 72 107 71 79 38 31 70 21 102

Kumta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Kumta

4.4

Arazi ve Laboratuvardan Elde Edilen Verilerin Deerlendirilmesi

Polilit olarak adlandrlan ok paral, atlakl ortamlar monolit yani tek paral, atlaksz kaya ortamlara gre daha dk diren gsterir ve kolayca ekil deitirerek plastikleebilir. Bunun nedeni, bir gerilme durumunda kayaya aktarlan kuvvetlerin sreksizliklerden tr farkl noktalarda farkl byklklere ulamasdr. Paradan paraya kuvvet aktarmlar srasnda przl atlak yzeylerinde gerilme ylmalar oluur. kincil etmenler arasnda ise sreksizlik yzeylerinin gemiteki oluumlar srasnda geirdikleri rselenmeler ve buna bal olarak gelien ayrma olaylar gsterilebilir. Sonu olarak sreksizliklere yakn kesimlerde yer alan parack, i kesimlere gre nceden daha fazla zorlanm ve rselenmitir. Parack kldke bu zayf kesimlerin hacim ierisindeki pay artar, sonuta ok parallk arttka kayann dayanm parametreleri laboratuvarda incelenen ta rneklerinde bulunan deerlere kyasla ok belirgin azalmalar gsterir [16]. Kaya mekaniinde (diskontinuum mekaniinde) kayalarn arazide sahip olduklar jeomekanik byklkleri belirlemek iin Hoek & Brown, Lama, Denkhaus & Bieniwaski, Protodjakonov gibi ok sayda yntem gelitirilmitir [25].

52

Hoek & Brown tarafndan gelitirilen ve laboratuvar ta rneinin tek eksenli basn dayanm deeri ile birlikte kayacn arazide sahip olduu sreksizlik miktarn ve rselenme durumunu kullanarak hesaplama yntemi (Hoek), internetten salanabilen yazlm (RocLab) nedeni ile uygulamalarda ska kullanlmaktadr. Modern kaya mekaniinin kurucularndan Mller L. tarafndan temeli atlan ve Vardar tarafndan gelitirilen bir baka yntem ile kayacn sahip olduu dokusal zellikler, sreksizlik zellikleri, kaya tek eksenli basn dayanm, sistem bykl kullanarak kaya iin yerinde jeomekanik byklkler hesaplanabilmektedir [16, 26]. Bu amala RocLab 1.0 program ile laboratuvar deneyleri ve arazideki gzlemler sonucunda elde edilen bilgiler yorumlanarak laboratuvar deerleri in-situ deerlerine indirgenmitir. RocLab 1.0 program kaya ktle dayanm parametrelerini Hoek Brown yenilme kriterlerini temel alarak hesaplamaktadr. RocLab 1.0 ile ok zayf kaya ktleleri iin Hoek-Brown yenilme kriterlerini uygulayabilir ve Hoek-Brown yenilme zarfndan edeer Mohr-Coulomb parametreleri hesaplanabilmektedir. Aada SK-8 sondajnn 53.60 - 55.80 mleri arasndan alnan sondaj numunelerinin RocLab 1.0 ile ulalan arazi deerleri ekil 4.30da gsterilmitir.

ekil 4.30: Kathane Portali SK-8 53.60-55.80 m Derinliine Ait Numunelerin Laboratuvar Deney Sonularnn RocLab Analizi

53

Kathane Portali SK-8 ve SK-9 sondajlarnn farkl derinliklerinden alnan numunelerinin zerinde RocLab 1.0 program ile yaplan analiz ile ulalan in-situ deerleri Tablo 4.6da gsterilmitir. Ayrca program analizleri EK-Cde ayrntl olarak verilmitir [27].
Tablo 4.6: Kathane Portali SK-8 ve SK-9 Numunelerinin Laboratuvar Deney Sonularna Dayanarak Yaplan RocLab Analizi Sonular Sondaj No Derinlik (m) Basn Elastisite d Direnci Modl Litoloji 3 (gr/cm ) (kg/cm2) (kg/cm2)

(o) 46 42 46 42 31 36 44

c (kg/cm2)

SK-8

SK-9

36.00-38.50 45.00-47.00 53.60-55,80 63.00-68.00 7.50-10.50 17.00-21.50 27.00-32.00

2.77 2.77 2.77 2.77 2.68 2.68 2.67

492 243 490 247 128 267 257

39494.1 19506.2 39333.6 19827.3 4006.8 8358 8045

Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Kumta

5.03 3.02 5.05 3.09 1.19 1.73 2.10

54

5.

GEOTEKNK MODEL OLUTURULMASI

Kathane - Piyalepaa Tneli, Kathane portali yaklam kazlar srasnda oluturulan evler mrleri asndan deerlendirildiinde, hizmet srelerinin tnel am sresi ile orantl olduu grlmektedir. Tnel amnn tamamlanmasnn ardndan ina edilecek olan betonarme portal yaplar ile birlikte yaklam kaz ukuru dolgu malzemesi ile kapatlaca iin evler de mrlerini tamamlam olacaktr. Tnel imalat sresi yaklak 2 yl olarak dnldnde, Kathane portalinde oluturulan evlerin de 2 yl sresince statik ve dinamik koullar altnda stabilitelerini korumalar hedeflenmektedir. ev stabiliteleri ya da evler iin gvenlik saylar genellikle ilgili projeler iin hazrlanan artnameler ile idare tarafndan belirlenmektedir. stanbul Bykehir Belediyesinin BB Tnellerindeki evler iin dikkate ald ev gvenlik saylar, Karayollar Genel Mdrl Aratrma Mhendislik Hizmetleri Teknik artnamesinde belirtilen gvenlik saylar ile ayndr. Buna gre uzun ve ksa dnem koullarnda ve statik durumda bir evin efektif jeomekanik parametreler ile salamas gereken gvenlik says 1.50 iken, uzun dnem depremli durumda evin sahip olmas gereken gvenlik says 1.10dir [28]. Bilindii gibi yerst kaya yaplar ak ocak, ev, yarma, temel ukuru ve benzerleri gibi toporafik yzeylerin dorudan ilenmesi ve kullanlmas srasnda etkilenen kaya ortamnn addr [6]. Kaya evleri gibi yerst kaya yaplarnn projelendirilmeleri srasnda yaplacak olan jeolojik, mhendislik jeolojisi ve jeomekanik almalarndan salanan veriler bir arada deerlendirilerek bir geoteknik model oluturulur. Geoteknik model almalar srasnda kaya yapsn oluturan malzeme litolojisi ve mhendislik zellikleri detayl bir ekilde incelenmi ve deerlendirilmi olmaldr. Buna gre kuru, slak ve suya doygun koullarda sreksizlik yzeylerinde beklenen kaya dayanm parametreleri salanm olmaldr. Bu sreksizlik yzeyleri boyunca kaya

55

malzemesinde hareket beklenecei iin, saysal analizlere geilmeden nce ortam davran deiken koullar iin biliniyor olmak zorundadr. Salanan verilere dayanarak kaya evi iin geici ve kalc kendini tutabilme sresi belirlenmeli, koullar tariflenmelidir [29]. ev yzeyinde olabilecek kama ve blok kaymalar, bunlarn derinlikleri Markland, Fellenius, Janbu gibi yntemlerle analiz edilmelidir. ev yzeylerinde doku hareketlilii ynnden stabilite koullar aratrlmal, kayann enjeksiyon kabul etme zellikleri, n salamlatrma veya destekleme gereklilii bilinmelidir. evlerin uzun dnem stabilitelerinde nemli bir etkisi olan su etkisinin nlenmesi iin yzey ve/veya daha farkl drenaj yntemlerinin gereklilikleri incelenmelidir. Yaplan tm bu aratrmalar neticesinde kaz, drenaj, salamlatrma, iyiletirme ve destekleme konularnda yeterince seenek oluturulmu; nlem, ilem ve yntemler karlatrmal olarak belirlenmi olmaldr. Ancak bu almalar tam anlam ile tamamlandnda planlanan ve projelendirilen teknik yapnn ikincil durum aamasna ait hesap ve deerlendirmeler yaplabilir. Bu ekilde titiz ve gvenilir almalara dayandrlan plan ve projeler, yine yeterli zen ve denetim altnda uyguland takdirde ok zel haller dnda sorunlarla karlalmamaktadr. Mhendislik projelerinin zmlerinin ok seenekli oluu, daha kullanl ve uygun seenein belirlenmesine ynelik tasarm ve boyutlandrma kararlarn alrken; ortamn ikincil zorlanmalara, gerilmeler ve deformasyonlar asndan nasl kar koyabileceinin bilinmesini gerektirir. Bu nedenle ortamlarn hibir nlem alnmakszn karlayabilir, ancak salamlatrma ve destekleme nlemlerinin alnmas halinde karlayabilir veya n salamlatrma ve/veya iyiletirme olmakszn karlayamaz olma durumlarna gre hareket etmek, seeneklerin deerlendirilmesinde en belirleyici etmendir [30]. Kathane portali evlerinin projelendirilmesi srasnda yukarda belirtilen aamalara uyulmaya allmtr. Sahada ve laboratuarda yaplan detayl aratrmalar neticesinde portal evlerinin herhangi bir nlem almadan stabilitelerini karlayabilir olma durumlar ile ancak destekleme nlemleri ile stabilitesini salayabilir seeneklerinin deerlendirilmesine karar verilmitir. Yukardaki paragrafta anlatlan seeneklerin deerlendirilmesi iin saysal analiz yntemlerinin kullanlmtr. Analizlerin gereki sonu vermesi iin deerlendirmeler iki farkl program ile yaplmtr. Bunlardan ilki kuvvetler dengesi 56

esasna gre ev yzeyinde oluabilecek kama tipi kaymalar deerlendirebilen GeoSlope programdr. Bu analizler statik ve depremli durumlar iin yinelenmitir. Desteklemenin yaplmad ve yapld durumlarda, statik ve deprem koullar altnda evlerin gvenlik saylar hesaplanmtr. Tek bir yntemle elde edilen sonuca bal kalnmamas iin analizler sonlu elemanlar yntemi ile gerilme - deplasman hesab yapan Plaxis adl yazlm ile tekrarlanmtr. Buradan elde edilen sonular GeoSlope sonular ile karlatrlm, evler iin olmas gereken minimum tasarm kriterleri belirlenmitir. Her iki yazlmda da kayalardaki krk ve atlaklara bal kaya dayanmn azalmas ve zamana bal etkisinin olduu gibi modellenmesi imkan bulunmad iin bu eksiklik jeomekanik parametrelerin belirlenmesi aamasnda giderilmeye allmtr. Laboratuar deneylerinden salanan veriler Blm 4.4te anlatlan yntemle arazi verilerine (in-situ kaya dayanm) indirgenmitir. Analizlerde kullanlan jeomekanik parameteler Tablo 5.1de verilmitir.
Tablo 5.1: Hesaplamalarda Kullanlan Yerinde Jeomekanik Parametreler Litoloji d (kN/m3) Poisson Oran Elastisite Modl (kPa)

(o) 41

c (kPa)

Grovak

27.3

0,2

1.979E+06

30

Yaplan SK-8 ve SK-9 sondajlarnda yeralt suyuna rastlanlmamtr. Dolaysyla hesaplamalarda yer alt suyunun etkisi dikkate alnmamtr.

5.1

evlerin Boyutlandrlmas ve Stabilite Analizi lkeleri

Kaya evlerinde doal yollarla ve/veya insanolu tarafndan gerekletirilen teknik giriimler sonucunda ortaya kan ve genellikle bir kayma yzeyi zerinde gelien ktle hareketlerine kaya kaymalar denilmektedir. Kaya evlerinde kayma tr ktle hareketleri fay, atlak, tabakalanma yzeyleri gibi sreksizlik dzlemleri zerinde geliebildii gibi youn krkl ortamlarda dairesel yzeyler zerinde de gerekleebilmekte ve bu kez kaya heyelanlar adn almaktadr. Kaya heyelanlar denildiinde ana malzemesi kaya olduu halde gerilmelerin bykl ve

57

sreksizliklerin paralama etkisiyle, zemindekine benzer ekilde, yer yer kaks yzeyler zerinde oluan ve basamakl krlmalar ve doku gevemesiyle gelien yer kaymalar anlalmaktadr. Dzlemsel kayma hareketi ev dna eimli tek bir sreksizlik dzlemi boyunca gerekletiinde blok, birbirleriyle kesien sreksizlik dzlemlerinin arakesit dorusu boyunca gerekletiinde ise kama tipi kayma hareketleri sz konusu olmaktadr [2]. Limit denge yntemi olarak da bilinen analitik yolla blok ve kamalarn stabilite analizi yaplabilmekte ve kayma srasnda momentlerin olumad ve kaymann Coulomb yenilme kriterine uygun olarak gerekletii varsaylmaktadr. Bir kaya evinde, ev dna doru eimli byk bir sreksizlik dzlemi zerinde bulunan bir kaya blouna etkiyen kuvvetlerin denge denklemleri yazlarak, kaydrc ve tutucu kuvvetler saptanmaktadr. Bylece Coulomb yenilme kriterine uygun olarak,
S = c A + N tan bants ile verilen tutucu srtnme kuvveti (S), Gs = c A + N tan K (5.2) (5.1)

oran ile tanmlanan Fellenius gvenlik saysn (Gs) verecek ekilde, harekete geirici toplam kuvvetlere (K) karlatrlmaktadr. Gs=1 yani S=K olmas durumunda limit denge hali sz konusu olmakta, Gs<1 olmas durumunda kayma hareketi gereklemektedir. Sistemin stabil ve gvenli olabilmesi iin Gs>1 koulu salanlm olmaldr. Yukardaki bantlarda c ve ; kayma yzeyini oluturan sreksizlik dzleminin mekanik parametreleri; c: Kohezyon

: sel srtnme as
A: Kayan bloun taban alan N: Blok arlndan kaynaklanan normal kuvvettir.

58

Kayma yzeyinin her zaman dairesel olmas beklenemez. Ortamn yer yer niteliini deitiren ve homojenliini bozan, dokusal veya yapsal etmenler bu kesilme kayma yzeylerinin ou kez karmak ekiller almasna neden olurlar. Tabakal yaplar, deiik konumlu anakaya ile zemin dokanaklar, ayrma zonlar, farkl bileimli ve nitelikli merceksi oluumlar, ardalanmal veya apraz geili birikimler ve benzerleri, dairesel olmayan birleik kayma yzeyleri olutururlar. Bu gibi durumlarda dairesel veya srekli fonksiyonlarla ifade edilebilen erisel yzeylerin kullanld hesaplama ve analiz yntemlerinden yararlanlamaz. FEM dndaki konvansiyonel hesaplama yntemleri arasnda, gerekte sve Dilim Ynteminin ana ilkelerini kullanan, ancak hazrlanm abaklardan da yararlanarak aamal ekilde gvenlik saysn irdeleyen Janbu Yntemi de bulunmaktadr. Janbunun gelitirdii Gvenlik Says bantlar iinde biri f0, dieri n olmak zere, abaklardan okunmas gereken kendine zg katsaylar vardr. Yntemdeki bu abaklarn birinci grubunda, kayma yzeyinin art ve eksi deerler alabilen eim alar iin geometrik ilikilendirme says n deerleri verilmektedir. Dier grupta ise bal (rlatif) kayma derinlii (d/L) ile isel parametrelere bal olarak dzeltme faktrnn f0 deiimi yer almaktadr. Abaklardan okunan bu deerler, daha sonra formllerde yerlerine konularak her dilimin Gvenlik Says hesaplanmaktadr [3, 7]. Janbu ynteminde geliigzel seilebilen kayma yzeyi ve kullanlan geometrik ve mekanik parametreler ekil 5.1de gsterilmitir. Ayrca Janbu ynteminde kullanlan abaklarn basitletirilmi halleri ekil 5.2 ve 5.3de verilmitir [5].

ekil 5.1: Janbu Ynteminde Geliigzel Seilebilen Kayma Yzeyi ve Kullanlan Geometrik ve Mekanik Parametreler

59

Gvenlik Saysnn hesaplanmasnda genel durum iin aadaki bant geerlidir;

Gs = f 0

[(c + p ) tan ] x / n G tan Q

i ui i i

(5.3)

Dey ekme atlanda su bulunmamas (Q = 0) ve dilim geniliklerinin eit olmas (xi = sabit) koullarnda, zel durum denklemi olan:
Gs = f 0

[(c + p ) tan ]/ n tan

i ui i

(5.4)

Hesaplarda kolaylk salamak amacyla her dilim iin:

Kayma olaslkl ktlenin ve dilimlerin geometrisine (L, d, xi, hi ,hw, i), Dilimlerin isel parametrelerine (ci, i), Dilimlerin arlklarna (Gi, i = .hi) Boluksuyu basnc ve atlak suyu itkisine (pui, QH2O)

ilikin deerler bir izelge halinde derlenir. Ayn ekilde, pay ve paydada yer alan ara sonular da bu izelgede ayrlan stunlara yazlr. Her dilim iin hesaplanan pay ve payda deerlerinin toplanarak oranlanmas sonucunda da Gvenlik Says Gs hesaplanm olur. Ancak; en olas gvenlik saysnn ve en olumsuz kayma geometrisinin saptanmasnda, geometrik ilikilendirme katsays olan nnn deitirilmesi ve aamal olarak, kabul edilenler ile hesaplanm olan gvenlik saylar birbirleriyle akncaya kadar, hesaplarn yinelenmesi gerekir [5].

ekil 5.2: Janbu Ynteminde Kullanlan Abaklar - fo

60

ekil 5.3: Janbu Ynteminde Kullanlan Abaklar - n 5.2 GeoSlope ile ev Stabilite Analizi

GeoSlope ya da dier adyla Slope/W zemin ve kaya evleri iin gvenlik saylarnn hesaplanmasnda yaygn olarak kullanlan bir bilgisayar yazlmdr. Program ile deiken zellikler gsteren, farkl geometrilerdeki yzeyler gibi basit ve karmak problemler modellenebilmekte, boluk suyu basnc etkisi, zemin zellikleri ve eitli analiz yntemleri ile ykleme koullar belirlenebilmektedir [31]. Limit denge koulu kullanarak analiz yapan Slope/W heterojen zemin tiplerini, karmak stratigrafik durumlar dikkate alabilmektedir. Analizler deterministik ve olaslk yntemlerine gre yaplabildii gibi limit denge analizlerine ek olarak sonlu elemanlar analizi de ilave edilebilmektedir. Kathane portali iin yaplan GeoSlope analizleri destekleme elemanlarnn kullanld ve kullanlmad durumlar iin statik ve dinamik koullar altnda yinelenmitir. ev stabilite analizi, tnelin de ierisinde oluturulduu ev iin (boykesit) ve tnelin yannda kalan kesimde yer alan en yksek ev iin (enkesit) yaplmtr. ekil 5.4de Kathane portali plan grn ve analizlerde kullanlan evler gsterilmitir. Ayrca analizlerde kullanlan evlerin yer ald Kathane Portali plan EK-D zerinde grlebilmektedir. 61

ekil 5.4: Kathane Portal Plan ve Analizlerde Kullanlan A-A Enkesiti ile B-B Boykesiti)

62

ekil 5.4: Kathane Portal Plan ve Analizlerde Kullanlan A-A' Enkesiti ile B-B' Boykesiti

62

5.2.1

B-B Boykesiti Desteksiz Olarak Statik ve Depremli Durum Analizi

ekil 5.4de gsterilen planda yer alan ve tnelin de ierisinde yer ald B-B kesitinde yaplan desteksiz-statik durum analizinde elde edilen sonu Janbu yntemine gre ekil 5.5deki gibidir.
36 1.107 34 32 30 28 26 24 22 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

Description: KAGITHANE TUNELI KAGITHANE AGZI Seismic Coefficient: (none)

Description: Grovak Unit Weight: 27.3 Cohesion: 30 Phi: 41

ekil 5.5: B-B Kesiti, Desteksiz - Statik Durum in GeoSlope Analizi

Yaplan hesaplamalar evin hibir destekleme kullanlmadan stabilitesini statik durumda koruyamadn ve gvenlik saysnn; Gs = 1.10 < 1.50 Gvensiz ev

olduunu gstermitir. ekilde grlen yeil alan ev iin olabilecek en kritik kayan ktleyi gstermektedir. Destekleme yaplmamas halinde B-B kesitinin gvenlii depremli durumda ekil 5.6daki gibi bulunmutur.

63

36 0.789 34 32 30 28 26 24 22 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0

Description: KAGITHANE TUNELI KAGITHANE AGZI Seismic Coefficient: Horizontal and Vertical
Description: Grovak Unit Weight: 27.3 Cohesion: 30 Phi: 41

10

15

20

25

30

35

40

45

ekil 5.6: B-B Kesiti, Desteksiz - Depremli Durum in GeoSlope Analizi

Depremli durum analizlerinde yatay deprem ivmesi 0,2g ve dey deprem ivmesi 0,4g olarak alnmtr. Elde edilen sonuta gvenlik saysnn; Gs = 0.79 < 1.10 Gvensiz ev

olduunu gstermitir. evin en kritik durumda ekilde gsterildii yeil yzey boyunca yenileceini tespit edilmitir.
5.2.2 B-B Boykesiti Destekli Olarak Statik ve Depremli Durum Analizi

evde bulonlar ile destekleme yaplmas durumda oluacak gvenlik says hesaplanmtr. Bulon boylar belirlenirken deiik bulon uzunluklar iin denemeler yaplm, istenilen gvenlik says snr deerinin zerine klmaya allmtr. Buna gre evde uzunluklar 3 6 metre arasnda deien bulonlarn kullanlmas uygun grlmtr. ekil 5.7de evde kullanlan bulon paterni gsterilmitir.

64

ekil 5.7: B-B Kesiti Desteklenmesi in Belirlenen Bulon Paterni

evde bulonlar ile destekleme yapldnda statik durumda gvenlik says; Gs = 2.66 > 1.50 Gvenli ev

olduu grlmtr. Bu gvenlik says limit deerlerin zerinde kald iin gvenlik asndan yeterli olmaktadr. Bulonlu durum ile yaplan GeoSlope analizi ekil 5.8de gsterilmitir. Ayn destekleme elemanlarnn kullanld eve deprem ivmesi verildiinde gvenlik says; Gs = 1.49 > 1.10 Gvenli ev

olduu grlmektedir. ekil 5.9da bulon destekli evde depremli durumda oluan kama kaymas gsterilmitir.

65

2.661

Description: KAGITHANE TUNELI KAGITHANE AGZI Analysis Method: Janbu Seismic Coefficient: (none) Description: Grovak Unit Weight: 27.3 Cohesion: 30 Phi: 41

ekil 5.8: B-B Kesiti Bulon Destekli - Statik Durum in GeoSlope Analizi

1.490

Description: KAGITHANE TUNELI KAGITHANE AGZI Analysis Method: Janbu Seismic Coefficient: Horizontal and Vertical Description: Grovak Unit Weight: 27.3 Cohesion: 30 Phi: 41

ekil 5.9: B-B Kesiti Bulon Destekli - Depremli Durum in GeoSlope Analizi

66

5.2.3

A-A Enkesiti Desteksiz Olarak Statik ve Depremli Durum Analizi

ekil 5.4de verilmi olan planda gsterilen A-A enkesiti zerinde herhangi bir destekleme eleman kullanlmamas halinde, statik ve depremli durum iin GeoSlopeda Janbu yntemi ile analiz yaplmtr. Elde edilen sonularn evin desteksiz - statik durumda; Gs = 1.99 > 1.50 Gvenli ev

olduu; desteksiz - depremli durumda ise; Gs = 1.37 > 1.10 Gvenli ev

olarak hesaplanmtr. Analiz sonular desteksiz statik durum iin ekil 5.10da ve desteksiz despremli durum iin ekil 5.11de gsterilmitir.
1.998

18

Des cription: KAGITHANE TUNELI KAGITHANE PORTALI Analys is Method: Janbu Seis m ic Coefficient: (none) Des cription: Grovak Unit Weight: 27.3 Cohes ion: 30 Phi: 41

17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0

-2

10

12

14

16

18

20

22

24

26

28

ekil 5.10: A-A Kesiti, Desteksiz - Statik Durum in GeoSlope Analizi

na edilen tnellerde gvenlik her zaman n planda olduu iin projede mavirin ve idarenin de grleri dorultusunda destekleme yaplmasna karar verilmitir. GeoSlope analizleri A-A enkesiti iin destekleme elemanlar kullanlarak depremli durum iin tekrarlanmtr.

67

1.373

18

Des cription: KAGITHANE TUNELI KAGITHANE PORTALI Analys is Method: Janbu Seis m ic Coefficient: Horizontal and Vertical Des cription: Grovak Unit Weight: 27.3 Cohes ion: 30 Phi: 41

17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0

-2

10

12

14

16

18

20

22

24

26

28

ekil 5.11: A-A Kesiti, Desteksiz - Depremli Durum in GeoSlope Analizi 5.2.4 A-A Enkesiti Destekli Olarak Statik ve Depremli Durum Analizi

Kathane portali A-A enkesiti zerine uygulanmasna karar verilen bulon paterni ekil 5.12de gsterilmitir.

ekil 5.12: A-A Kesiti Desteklenmesi in Belirlenen Bulon Paterni

68

Destekleme olmamas halinde evlerde yeterli gvenlik salanabildii iin, destekleme elemanlarnn kullanlmas halinde evde kritik kayma olmam; Gs = > 1.10 Kritik kayma yok

bu nedenle Gvenlik Says hesaplanamamtr. Depremli durumda elde edilen GeoSlope analizi sonucu ekil 5.13de gsterilmitir.
Description: KAGITHANE TUNELI KAGITHANE PORTALI Analysis Method: Morgenstern-Price Seism ic Coefficient: Horizontal and Vertical 7 Description: Grovak Unit Weight: 27.3 Cohesion: 30 Phi: 41
10

9 5 4

12

14

11

13 16

18

15

20

17

19 22 21

24 8 2 3 25

23

1,2

ekil 5.13: A-A Kesiti Bulon Destekli - Depremli Durum in GeoSlope Analizi

GeoSlope ile yaplan analizlerde elde edilen sonular Tablo 5.2de zetlenmitir.
Tablo 5.2: GeoSlope Analiz Sonular zeti

Kesit B-B boykesiti A-A enkesiti

Destekleme yok Statik durum 1.10 1.99 Depremli durum 0.79 1.37

Bulon ile destekli Statik durum 2.66 Depremli durum 1.49

Kritik kayma yok

69

5.3

Plaxis ile ev Stabilite Analizi

Plaxis Hollandada Delft Teknoloji niversitesi retim yelerinin almalar ile Plaxis BV adl irket tarafndan gelitirilmi olan bir yazlmdr. Sonlu elemanlar yntemi ile gerilme - deplasman analizi yapan yazlm dnyada birok geoteknik projede baar ile kullanlmtr. Birincil gerilme durumu ile yeralt veya yzey sularnn etkisinin modellenebildii ve ortama ait kaz-destekleme aamalar ayr ayr tariflenerek her bir aama iin gerilme - deplasman durumunun yeniden hesapland yazlmda evler iin kritik kayma derinlikleri, deplasmanlar, gerilme dalmlar ve destekleme elemanlarna gelen kuvvetler bulunabilmektedir [32]. Plaxis ile yaplan ev analizlerinde Mohr-Coulomb yenilme modeli kullanlm ve plastik analiz yaplmtr.
5.3.1 B-B Boykesiti Desteksiz ve Statik Durumda Sonlu Elemanlar Analizi

Plaxisde oluturulan hesap modeli ekil 5.14de gsterilmitir. Yaplan analizde herhangi bir destekleme kullanlmamas durumunda evin yenildii grlmtr. Gerilmeler kayann dayanmn at iin hesaplamalar tamamlanamam, yazlm tarafndan zemin yeniliyor (soil body collapses) uyars verilmitir. ekil 5.15de sistemde oluan deplasmanlar ve ekil 5.16da oluan gerilmeler gsterilmitir.

ekil 5.14: B-B Kesiti Desteksiz Durum Plaxis Modeli

70

0.000

10.000

20.000

30.000

40.000

30.000

20.000

10.000

0.000 Deformed Mesh -3 Extreme total displacement 4,80*10 m (displacements scaled up 500,00 times)

ekil 5.15: B-B Kesiti Desteksiz Durum Oluan Deplasmanlar

ekil 5.16: B-B Kesiti Desteksiz Durum Oluan Gerilmeler

71

ekil 5.16da gsterilen gerilme dalmndan da grlebilecei gibi, evde ak mavi ile gsterilen blme kadar 60 kPa basn gerilmesi etki etmektedir. evin birinci ve ikinci palyesinde ise -20 kPa byklnde ekme gerilmeleri olumaktadr. bulunamamtr.
5.3.2 B-B Boykesiti Destekli ve Statik Durumda Sonlu Elemanlar Analizi

Hesaplamalar

tamamlanamad

iin

evde

gvenlik

says

Belirlenen destekleme elemanlarnn kullanlmas durumu iin oluturulan Plaxis modeli ekil 5.17de ve sonlu elemanlar a ekil 5.18de gsterilmitir. Sistemde oluan deplasman vektrlerinin ynelimi ekil 5.19da ve oluan gerilmeler ekil 5.20de verilmitir.

ekil 5.17: B-B Kesiti Bulon Destekli Durum Plaxis Modeli

Deplasman-Gerilme sonularndan da grlebildii gibi sistemde destekleme yaplmas halinde deplasman vektrleri ev yzeyine doru deil, bulonlarn uygulad kuvvetlerin etkisi ile tabana doru ynelmeye balamaktadr. Bu ise ev yzeyinde stabiliteyi salamakta, evde yenilme olmamaktadr. evde oluabilecek en kritik kama kaymas ekil 5.21de gsterilmitir. Sistemde kama kayma dzlemi snr sar-yeil ve ak mavi renkler ile gsterilen alandr. Bulonlar bu snra kadar uzandklar iin yeterli gvenlik en olumsuz koul altnda dahi salanabilmektedir. Plaxis kritik gvenlik says deeri bulmamtr. 72

ekil 5.18: Kesiti Bulon Destekli Durum Plaxis Modeli - Sonlu Elemanlar A

ekil 5.19: B-B Kesiti Bulon Destekli Durum Deplasman Vektrlerinin Ynelimi

73

ekil 5.20: B-B Kesiti Bulon Destekli Durum Oluan Gerilmeler

ekil 5.21: B-B Kesiti Bulon Destekli Durum En Kritik Kama Kaymas Snr

74

5.3.3

A-A Enkesiti Desteksiz ve Statik Durumda Sonlu Elemanlar Analizi

A-A enkesiti iin yaplan GeoSlope analizleri sistemin statik ve depremli durumda herhangi bir destekleme eleman kullanlmamas durumda stabilitesini koruyabildiini gstermitir. Plaxis ile bu analizler yinelenmi ve durum yeniden deerlendirilmitir. ekil 5.22de Plaxisde oluturulan model gsterilmitir.

ekil 5.22: A-A Kesiti Desteksiz Durum Plaxis Modeli

Yaplan hesaplamalar deplasmanlarn durmadn, sistemin gerilmeler altnda yenildiini gstermitir. ekiller 5.23de sistemde oluan deplasmanlar, 5.24de deplasman vektrlerinin ynelimi ve 5.25de oluan gerilmeler gsterilmitir.

ekil 5.23: A-A Kesiti Desteksiz Durum Oluan Deplasmanlar

75

ekil 5.24: A-A Kesiti Desteksiz Durum Oluan Deplasman Vektrleri Ynelimi

ekil 5.25: A-A Kesiti Desteksiz Durum Oluan Gerilmeler

ev yzeyinde etkili olan maksimum gerilme, ekilde de grld gibi yeil ile tanmlanm alandr. Bu kesimde gerilemeler 80-100 kPa mertebesine kmaktadr. Sistemde oluan kritik kama kayma dzlemi ise ekil 5.26daki gibidir:

76

ekil 5.26: A-A Kesiti Desteksiz Durum Oluan En Kritik Kama Kaymas Yzeyi

A-A kesiti iin statik - desteksiz duruda Plaxisin hesaplad gvenlik says; Gs = 1.24 < 1.50 Gvensiz ev

olduu iin evde desteklemenin yaplmas gerekli grlmtr. ekil 5.27de hesaplanm olan Gvenlik Says grafii gsterilmitir.

ekil 5.27: A-A Kesiti Desteksiz Durum Gvenlik Says Grafii

77

5.3.4

A-A Enkesiti Destekli ve Statik Durumda Sonlu Elemanlar Analizi

A-A enkesitinde destekleme elemanlar olarak bulonlarn kullanlmas durumda oluacak gvenlik says iin Plaxis analizleri yinelenmitir. Plaxisde oluturulan hesap modeli ekil 5.28de ve sonlu elemanlar a ekil 5.29da gsterilmitir.

ekil 5.28: A-A Kesiti Bulon Destekli Plaxis Modeli

ekil 5.29: A-A Kesiti Bulon Destekli Plaxis Modeli - Sonlu Elemanlar A

78

Hesaplamalarn tamamlanmasnn ardndan sistemde oluan deplasmanlar ekil 5.30da, deplasman vektrlerinin ynelimi ekil 5.31de ve oluan gerilmeler ekil 5.32de gsterilmitir.

ekil 5.30: A-A Kesiti Bulon Destekli Durum Deplasmanlar

ekil 5.31: A-A Kesiti Bulon Destekli Durum Oluan Deplasman Vektrlerinin Ynelimi

79

ekil 5.32: A-A Kesiti Bulon Destekli Durum Oluan Gerilmeler

Sistemde oluan en kritik kama kayma yzeyi aadaki ekil 5.33de sar-turuncu ile gsterilen ksmdr. Bulon uzunluklar bu derinlie kadar indii iin sistemde istenilen gvenlik deeri elde edilebilmitir. Hesaplanan gvenlik says desteklemenin yaplmasnn ardndan; Gs = 2.06 > 1.50 Gvenli ev

olduu grlmtr. ekil 5.34de hesaplanm olan Gvenlik Says grafii gsterilmitir. Tablo 5.3de Plaxis ile yaplan hesaplamalar sonucunda elde edilen sonular zetlenmitir.
Tablo 5.3: Plaxis Analiz Sonular zeti

Kesit

Destekleme yok Statik durum

Bulon ile destekli Statik durum Sistem gvenli, byk gvenlik says, deplasmanlar mm mertebesinde, gerilmeler kaya dayanmn amyor Gs = 2.06 > 1.50 sistem gvenli

B-B boykesiti

ev yenildi gk oldu

A-A enkesiti

Gs = 1.24 < 1.50 evde istenilen gvenlik salanamad 80

ekil 5.33: A-A Kesiti Bulon Destekli Durum Oluan En Kritik Kama Kaymas Yzeyi

ekil 5.34: A-A Kesiti Bulon Destekli Durum Gvenlik Says Grafii

81

5.4

Analiz Sonularnn Deerlendirilmesi

GeoSlope ve Plaxis ile yaplan ev stabilite analizleri mhendislik projelerinin zmlerinin ok seenekli olduunu, daha kullanl ve uygun seenein belirlenmesine ynelik tasarm ve boyutlandrma kararlarn alrken; ortamn ikincil zorlanmalara, gerilmeler ve deformasyonlar asndan nasl kar koyabileceinin bilinmesinin zorunluluunu gstermitir. Bundan nceki blmlerde akland gibi ortamlar:

Hibir nlem alnmakszn karlayabilir, Ancak salamlatrma ve destekleme nlemlerinin alnmas halinde karlayabilir,

n salamlatrma ve/veya iyiletirme olmakszn karlayamaz

olma durumlarna gre deerlendirilmektedir [30]. Nmerik analizler yaplmadan nce gerekletirilen ayrntl toporafik, jeolojik, mhendislik jeolojisi, jeomekanik ve geoteknik modellemeler, nmerik analizler sonrasnda elde edilen verilerin deerlendirilmesinde temel oluturmaktadr. Kathane portali iin yaplan ayrntl almalar, nmerik analiz sonularn olduklar gibi kabul etmememiz gerektiini gstermitir. Bu analizler ncesinde yaplan almalar kullanlarak analiz sonular yorumlandnda ok daha gereki tasarmlar yaplabilmektedir. Nitekim GeoSlope ile yaplan analiz sonucuna gvenli olarak grlen bir ortam, Plaxis ile gvensiz olarak deerlendirilebilmektedir. Bu nedenle yapm srasnda herhangi bir problemle karlalmamas iin planlama ve projelendirme almalar srasnda ama ve hedeflerin belirlenmesinden sonra ortam ve koullar ayrntl olarak tanmlanmal ve ayrntl olarak allan alandan veri retilmelidir. Salanan bu veriler projeyi yapana yapm srasnda karlalabilecek sorunlar hakknda bilgi verecektir. Eldeki olanaklar, birikimler, koullar ve beklentiler bir arada deerlendirilerek proje iin en uygun nlem, ilem, yntem ve ynetim ekilleri tariflenmelidir. Aratrma aamasnda yaplan geoteknik lm ve gzlemlerle yaplan proje, yapm aamasnda ve iletim aamasnda yaplan lmlerle desteklendiinde hedef olan risksizlik kantlanm olacaktr.

82

6.

SONU VE DEERLENDRMELER

Tnel yaklam kazlar srasnda oluturulan portal evlerinin planlama ve projelendirme yntemlerinin ilke ve temellerinin aklanmas ve gncel bir uygulama olan stanbul Kathane - Piyalepaa tnellerinde, Kathane portal kazlar zerinde uygulanmas amacyla gerekletirilen tez almas, geoteknik mhendislii ile kaya yaplar mhendislii projelerinin planlamasnda ve hazrlanmasnda izlenmesi gereken yntemin ne kadar titizlikle yrtlmesi gerektiini gstermitir. Kaya evleri gibi yerst kaya yaplarnn projelendirilmeleri srasnda uygulanacak olan jeolojik, mhendislik jeolojisi ve jeomekanik almalarndan salanan veriler bir arada deerlendirilerek oluturulacak geoteknik modelin doruluu; teknik giriimin mrn, ekonomisini, yapm sresini, yapm kolayln ve gvenliini etkilemektedir. Yaplan tm bu aratrmalar neticesinde kaz, drenaj, salamlatrma, iyiletirme ve destekleme konularnda yeterince seenek oluturulmu; nlem, ilem ve yntemler karlatrmal olarak belirlenmi ise bir projede teknik yapnn ikincil durum aamasna ait hesap ve deerlendirmeler yaplabilir. Ancak bu ekilde titiz ve gvenilir almalara dayandrlan plan ve projeler, yine yeterli zen ve denetim altnda uyguland takdirde ok zel haller dnda sorun dourmamaktadr.

Mhendislik projelerinin zmlerinin ok seenekli oluu, daha kullanl

ve uygun seenein belirlenmesine ynelik tasarm ve boyutlandrma kararlarn alrken; ortamn ikincil zorlanmalara, gerilmeler ve deformasyonlar asndan nasl kar koyabileceinin bilinmesini gerektirir. Bu nedenle ortamlarn; Hibir nlem alnmakszn karlayabilir, Ancak salamlatrma ve destekleme nlemlerinin alnmas halinde karlayabilir veya n salamlatrma ve/veya iyiletirme olmakszn karlayamaz

83

olma durumlarna gre hareket etmek, seeneklerin deerlendirilmesinde en belirleyici etmendir.

Kathane portali kazs srasnda oluturulan evlerin bu seeneklerden

hangisi ile projelendirilmesi gerektiinin anlalmas iin saha almalar ve ofis almalar olmak zere iki farkl alanda kapsaml aratrma yaplmtr.

Kathane Portali stanbul Bykehir Belediyesi tarafndan ina ettirilen

Kathane - Piyalepaa tnelinin Hali tarafnda yer almaktadr. ift tpl Karayolu tneli olarak ina edilen tnelde sa tp (1+744.563) gidi, sol tp (1+730.756) geli yn olmak zere toplam tnel uzunluu 3475.3 mdir.

Tneller Kathane ilesinden balayarak Piyalepaa Feriky spor

tesislerinde son bulmaktadr. Tneller, stanbul geneline bakldnda, en youn yerleim yerlerinden olan Kathane lesi ve ili Okmeydan mevkiinin altndan gemektedirler. Tnellerin Kathane portali rnektepe Mevkiinde Kathane Viyadnn 250 m gneybatsnda amlk Sokakta bulunmaktadr.

Kathane Tneli gzergah boyunca jeoloji almalar iin toplam 26

lokasyon saptanmtr. Projedeki numaralandrmaya gre; Lokasyon 10111213 ve 14 Kathane Giri Portali blgesinde yer almaktadr. Kathane Viyadnn sa omzunda yer alan yol yarmalarnda yeilimsi gri renkli siltta birimi gzlenmitir. rnektepe Spor tesisleri civarnda yaplan incelemeler burada masif, altere rengi yeilimsi-kahverengi, grovak birimlerinin bulunduunu gstermitir. Kathane portal sahas iinde ise kahve renkli kumta-siltta ardalanmas gzlenmektedir. Kasmpaa yolunun sa yol yarmasnda ok altere olmu, yeilimsi kahve renkli, grovak birimi bulunmaktadr.

Kathane Tneli giri portali civarnda iki sondaj kuyusu almas uygun

grlm, bunlar projeye uygun olarak SK8 ve SK9 numaralar ile adlandrlmtr. SK-8 rnektepe Spor tesislerinin yannda, sa tp ekseni zerinde Km 0+307de, SK-9 sol tpn 16.00 m kuzeyinde Km 0+177de almtr.

Mekanik sondajlardan salanan karot rnekleri zerinde yaplan fiziksel ve

mekanik deneyler sonrasnda ta rneklerine ait jeomekanik byklkler bulunmutur. Bilindii gibi polilit olarak adlandrlan ok paral, atlakl ortamlar

84

monolit (tek, atlaksz kaya) ortamlara gre daha dk diren gsterir ve kolayca ekil deitirerek plastikleebilir. Bunun nedeni, bir gerilme durumunda kayaya aktarlan kuvvetlerin sreksizliklerden tr farkl noktalarda farkl byklklere ulamasdr. Paradan paraya kuvvet aktarmlar srasnda przl atlak yzeylerinde gerilme ylmalar oluur. kincil etmenler arasnda ise sreksizlik yzeylerinin gemiteki oluumlar srasnda geirdikleri rselenmeler ve buna bal olarak gelien ayrma olaylar gsterilebilir.

Sreksizliklere yakn kesimlerde yer alan parack, i kesimlere gre

nceden daha fazla zorlanm ve rselenmitir. Parack kldke bu zayf kesimlerin hacim ierisindeki pay artar, sonuta ok parallk arttka kayann dayanm parametreleri laboratuvarda incelenen ta rneklerinde bulunan deerlere kyasla ok belirgin azalmalar gsterir. Bu nedenle laboratuvar rnekleri RocLab adl yazlm yardm ile arazi kaya dayanm byklklerine indirgenmitir. RocLab ile hesaplanan yerinde kaya dayanmlar Tablo 4.6da verilmitir. Bu veriler ortalamalar alnarak saysal analizlerde kullanlmtr. Hesaplamalarda kullanlan byklkler Tablo 5.1de gsterilmitir.

GeoSlope ve Plaxis ile yaplan ev stabilite analizleri mhendislik

projelerinin zmlerinin ok seenekli olduunu, daha kullanl ve uygun seenein belirlenmesine ynelik tasarm ve boyutlandrma kararlarn alrken; ortamn ikincil zorlanmalara, gerilmeler ve deformasyonlar asndan nasl kar koyabileceinin bilinmesinin zorunluluunu gstermitir.

GeoSlope ile yaplan analiz sonucuna gvenli olarak grlen bir ortam,

Plaxis ile gvensiz olarak deerlendirilmitir. Bu nedenle yapm srasnda herhangi bir problemle karlalmamas iin planlama ve projelendirme almalar srasnda ama ve hedeflerin belirlenmesinden sonra ortam ve koullar ayrntl olarak tanmlanmal ve ayrntl olarak allan alandan veri retilmelidir. Salanan bu veriler projeyi yapana yapm srasnda karlalabilecek sorunlar hakknda bilgi verecektir. Eldeki olanaklar, birikimler, koullar ve beklentiler bir arada deerlendirilerek proje iin en uygun nlem, ilem, yntem ile ynetim ekilleri tariflenmelidir. Aratrma aamasnda yaplan geoteknik lm ve gzlemlerle oluturulan proje, yapm aamasnda ve iletim aamasnda yaplan lmlerle

85

desteklendiinde hedef olan risksizlik kantlanm olacaktr. Bu deerlendirme ile Kathane portali evleri boyutlandrlm ve evlerde belirlenen bulon destekleme paterni ile istenilen gvenlik snrna eriilebilecei grlmtr. Sonu olarak; bu tez almas kaya evlerinin tasarm ve projelendirilmesi iin izlenecek olan yolun seilmesinde nemli bir kaynak niteliindedir. Benzer bir almann zemin evleri iin de yaplmas, ev stabilitesi iin planlama ve projelendirme eksikliini giderecektir.

86

KAYNAKLAR

[1] Erguvanl, K., 1995. Mhendislik Jeolojisi, s. 150-219, Se Yaynevi, stanbul. [2] Vardar, M., 1987. Heyelanlarn nceden Kestirilmesi. Mhendislik Jeolojisi Trk Milli Komitesi Blteni 9, s. 25-28. [3] Wyllie, D.C. and Mah, C.W., 2006. Rock Slope Engineering Civil and Mining, pp. 4-21, pp. 153-175, Spon Pres, New York. [4] Teknik Rapor, 2007. Salihli Ayrm - Alaehir - Buldan (Aydn - Denizli) Ayrm Yolu Km 22+140 - 80+320 Etd, Proje Mhendislik Hizmetleri. EMAY Uluslararas Mh. M. ve Tic. Ltd. ti., stanbul. [5] Vardar, M., 1987. Kaya evlerinin Hesaplanmasnda Balca Yntemler. Dayanma Yaplar Semineri, Samsun, Cilt I. [6] Vardar, M. ve Yzer, E., 1986. Kaya Mekanii, s.106-128, stanbul Teknik niversitesi Vakf Kitap Yaynlar No 11, stanbul. [7] Arolu, E. ve Tokgz, N., 2005. zml Problemlerle ev Stabilite Analizi, s. 128-184, Evrim Yaynevi, stanbul. [8] Fellenius, W., 1939. Erdstatische Berechnungen, Ernst und Sohn, Berlin. [9] Browicka, H., 1959, Ober die Sicherheit im Grundbau. Mitl. Inst. Fr Grundbau u. Bodenmechanik, H. 2, TH-Wien. [10] Talobre, J., 1957. La Mchanique des Roches. Dunod, Paris. (ev. Tanrverdi . (1970), Kaya Mekanii ve naat lerinde Tatbikat, Mars Matbaas). [11] Mller, L., 1963. Felsbau. Band I, Ferdinand Enke Verlag Stuttgart. [12] Jennings, J.E., Robertson, A. and Mac, G., 1969. The Stability of Slopes Cut into Natural Rock. In Prac. 7th Int. Conf. Soil Mech. Found. Eng. 2, Mexico, pp. 585-590.

87

[13] John, K.W., 1968. Graphical Stability Analysis of Slopes in Jointed Rock. Journal Soil Mech. and Foundation Div., ASCE, 94, No. SM2, pp.497-526. [14] Hoek, E., Bray, J.W., 1976. Rock Slope Engineering. Institution of Mining and Metallurgy, London. [15] Zanbak, C.,1973. Kaya ev Stabilitesi ve Stereografik zdm Yntemi ile Stabilite Analizi. Madencilik, Cilt XII, S. 3, Mays. [16] Vardar, M., 1977. Zeiteinfluss auf das Bruchverhalten des Gebirges in der Umgebung von Tunneln, Fakultt fr Bauingenieur und Vermessungswesen der Universitt Karlsruhe (TH), pp.1-26 [17] Vardar, M., 2005. Time Dependent Stability Problems in Tunnels and TimeDependent Behavior of the Rock Mass, ITA / AITES Training Course Tunnel Engineering, stanbul, pp.12-13 [18] Vardar, M., 1987. Kaya evlerinin Projelendirme Esaslar. Dayanma Yaplar Semineri, Samsun, Cilt II. [19] Teknik Rapor, 2006. Dolmabahe Dolapdere Piyalepaa - Kathane Tnelleri naat, Piyalepaa - Kathane Tneli Giri Portali Portal Kazs ve ev Destekleme Jeoteknik Raporu. EMAY Uluslararas Mh. M. ve Tic. Ltd. ti., stanbul. [20] Trkiye Deprem Haritas, 1997. 16 July 2006 <http://www.sayisalgrafik.com.tr/deprem/tr_frames.htm> [21]
Google Earth, 2006. Google Earth Ver. <http://earth.google.com/index.html>

4.2.

28

June

2006

[22] Teknik Rapor, 2006. Kathane - Piyalepaa Tneli Mhendislik Jeolojisi Deerlendirme Raporu. EMAY Uluslararas Mh. M. ve Tic. Ltd. ti., stanbul. [23] Karagz, S.D., 2007. Kathane Piyalepaa Tnelleri Mhendislik Jeolojisi almas, Yksek Lisans Tezi, .T.. Fen Bilimleri Enstits, stanbul.

88

[24] Teknik Rapor, 2006. Kathane - Piyelepaa Tneli Gzergahnda Yaplan Aratrma Sondajlarndan Alnan rneklerin Fiziksel ve Mekanik zellikleri Raporu. T Maden Fakltesi Uygulamal Jeoloji Anabilim Dal, stanbul. [25] Koak, B., 2006. Yer alt Kaya Yaplarnn Denetimi ve Ynlendirilmesinde Uzaman Sistem Oluturulmas, Doktora Tezi, .T.. Fen Bilimleri Enstits, stanbul. [26] Hoek, E., 1991. Mller Lecture, When is a design in rock engineering acceptable?, Proceedings of The 7th International Congress on Rock Mechanics, Aachen, Germany, September, pp. 1-20. [27] Users Guide, 2002. RocLab Users Guide, Rocscience Inc., 16 July 2006 <http://www.rocscience.com/downloads/Downloads.asp#freeware> [28] Teknik artname, 2005. Aratrma Mhendislik Hizmetleri Teknik artnamesi. Karayollar Genel Mdrl, TADB, Ankara, s. 74-76. [29] Hoek, E. and Londe P., 1974. The Design of Rock Slopes and Foundations, General Report for Third Congress of the International Society of Rock Mechanics, Denver, USA, September, pp. 37-49. [30] Vardar, M., 1994. Metro Tnellerinde Durayln Korunmas ve Salanmas, Salamlatrma Destekleme - yiletirme, T.M.M.O.B. Maden Mhendisleri Odas Ulamda Yeralt Kazlar 1. Sempozyumu, stanbul, Aralk 1-3, s. 41-51. [31] Users Guide, 2002. Slope/W Ver. 5, Geo-Slope International Ltd., Calgary, Alberta, Canada (EMAY Ltd. ti. lisansl). [32] Users Guide, 1998. Plaxis Finite Element Code for Soil and Rock Analyses Ver. 7, Plaxis B.V., A. A. Balkema, Rotterdam (EMAY Ltd. ti. lisansl).

89

EK-A

ekil A.1: SK-8 Sandk No: 5

ekil A.2: SK-8 Sandk No: 6

90

ekil A.3: SK-8 Sandk No: 7

ekil A.4: SK-8 Sandk No: 8

91

ekil A.5: SK-8 Sandk No: 9

ekil A.6: SK-8 Sandk No: 10

92

ekil A.7: SK-8 Sandk No: 11

ekil A.8: SK-8 Sandk No: 12

93

ekil A.9: SK-8 Sandk No: 13

ekil A.10: SK-8 Sandk No: 14

94

ekil A.11: SK-8 Sandk No: 15

ekil A.12: SK-9 Sandk No: 1

95

ekil A.13: SK-9 Sandk No: 2

ekil A.14: SK-9 Sandk No: 3

96

ekil A.15: SK-9 Sandk No: 4

ekil A.16: SK-9 Sandk No: 5

97

ekil A.17: SK-9 Sandk No: 6

98

EK-B
Tablo B.1: Tek Eksenli Basn Deneyi Sonular Sondaj No Derinlik(m) Basn Direnci (kg/cm2) Elastisite modl (kg/cm2) 60954 12852 87007 60383 68120 70574 80817 55650 64496 83048 62409 43275 69072 95939 92944 58419 74855 91042 71187 45695 25954 43403 41011 65139 80352 Litoloji

36.0-38.5

45.0-47.0
SK-8

53.6-55.8

63.0-68.0 7.5-10.5
SK-9

17.0-21.5 27.0-32.0

449* 690 578 218* 523 356 337 138* 305 80* 449 449 536 613 401 99* 514 103* 518 128* 169* 236* 336* 325* 257*

Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Kumta Kumta Siltta

*: Krlma tabakalama dzlemi, atlak veya fissr boyunca olumutur.

99

Tablo B.2: Eksenli Basn Deneyi Sonular Sondaj Derinlik(m) Boy(cm) ap(cm) 3 (kg/cm2) 1 (kg/cm2) No Litoloji

36.00-38.50

45.00-47.10
SK-8

53.60-55.80

63.00-68.00

6.55 6.5 6.55 6.5 6.55 6.55 6.6 5.65 6.65 6.6 6.45 6.1 6.5 6.4 6.55 5.2 6.38 6.55

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

10 20 30 40 50 10 20 30 40 50 10 20 30 40 50 10 20 30

807 821 934 1019 1132 835 1005 750 1118 1189 686 800 870 1040 1069 708 1040 616

Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta

100

Tablo B.3: Nokta Ykleme Deneyi Sonular Sondaj No Derinlik (m) Nokta ykleme indeksi (kg/cm2) 13,4 47,9 47,9 35,3 49,1 63 68 60,5 68 50,4 34,4 88,2 35,3 37 5,3 5,3 Dzeltilmi nokta ykleme indeksi (kg/cm2) 52,7 52,7 52,7 38,8 54 69,3 74,8 66,5 74,8 55,4 37,8 97 38,8 40,7 5,8 5,8 Litoloji

45.0-47.1

SK 8

53.6-55.8

63.0-68.0 7.5-10.5

SK 9

17.0-21.5

27.0-32.0

Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Kumta Kumta Siltta Kilta Kumta

Tablo B.4: Endirek ekme Deneyi Sonular Sondaj No Derinlik(m) Endirekt ekme Direnci (kg/cm2) 27 48 77 81 74 72 107 71 79 38 31 70 21 102 Litoloji

23.5-28.0 36.0-38.5
SK 8

Kumta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Kumta

45.0-47.0 53.6-55.8 63.0-68.0 7.5-10.5

SK 9

17.0-21.5 27.0-32.0

101

Tablo B.5: SK-8 ndeks zellikleri Sondaj No SK 8 Derinlik (m) Kuru Arlk (gr) 167,21 149,93 209,67 441,85 376,6 263,2 280,11 266,28 357,06 276,7 Doygun Arlk (gr) 168,81 151,58 211,61 443,86 380,16 264,45 281,49 267,62 358,71 278,09 Hacim (cm3) 63,46 57,02 79,44 164,68 142,88 95,47 101,73 96,76 129,41 100,38

23.5-28.0

53.6-55.8
102

k (gr/cm3) 2,63 2,63 2,64 2,68 2,64 2,76 2,75 2,75 2,76 2,76

d (gr/cm3) 2,66 2,66 2,66 2,7 2,66 2,77 2,77 2,77 2,77 2,77

n(%)

Sa(%)

Litoloji

2,52 2,89 2,44 1,22 2,49 1,31 1,36 1,38 1,28 1,38

0,96 1,1 0,93 0,45 0,95 0,47 0,49 0,5 0,46 0,5

Kumta Kumta Kumta Kumta Kumta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta

102

Tablo B.6: SK-9 ndeks zellikleri Sondaj No SK 9 Derinlik (m) Kuru Arlk (gr) 279,79 218,01 242,49 212,43 151,87 148,25 178,36 66,93 121,06 267,52 261,75 411,47 362,29 335,1 181,85 340,33 91,56 210,87 236,44 95,48 Doygun Arlk (gr) 286,03 223,55 248,5 217,34 155,53 149,71 180,97 68011 123,57 271,96 264,71 413,06 366,11 337,18 184,25 341,82 91,98 212,22 237,3 95,93 Hacim (cm3) 106,92 84,12 93,23 81,64 58,21 56,12 66,53 25,08 46,29 100,21 99,96 153,03 138,32 1254,92 69,98 126,92 34,16 78,76 87,66 35,66

7.5-10.5

17.0-21.5
103

17.0-21.5

27.0-32.0

k (gr/cm3) 2,62 2,59 2,6 2,6 2,6 2,61 2,64 2,68 2,67 2,62 2,67 2,62 2,69 2,62 2,66 2,6 2,68 2,68 2,7 2,68

d (gr/cm3) 2,68 2,66 2,67 2,66 2,67 2,67 2,72 2,72 2,67 2,71 2,65 2,7 2,65 2,68 2,63 2,69 2,69 2,69 2,71 2,69

n(%)

Sa(%)

Litoloji

5,84 6,59 6,45 6,01 6,29 2,6 3,92 4,7 5,42 4,43 2,96 1,04 2,76 1,65 3,43 1,17 1,23 1,71 0,98 1,26

2,23 2,54 2,48 2,31 2,41 0,98 1,46 1,76 2,07 1,66 1,13 0,39 1,05 0,62 1,32 0,44 0,46 0,64 0,36 0,47

Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Siltta Kumta Kumta Kumta Kumta Kumta Kumta Kumta Siltta Siltta Kumta

103

EK-C

ekil C.1: SK-8 36.0-38.5 m RocLab Analizi

ekil C.2: SK-8 45.0-47.0 m RocLab Analizi

104

ekil C.3: SK-8 53.6-55.8 m RocLab Analizi

ekil C.4: SK-8 63.0-68.0 m RocLab Analizi

105

ekil C.5: SK-9 7.5-10.5 m RocLab Analizi

ekil C.6: SK-9 17.0-21.5 m RocLab Analizi

106

ekil C.7: SK-9 27.0-32.0 m RocLab Analizi

107

ZGEM

08.03.1981de zmirde dodu. 1999 ylnda Manisa Fatih Anadolu Lisesinden, 2000 ylnda deiim rencisi olarak gittii Michigan, A.B.D.de Imlay City High Schooldan mezun oldu. Eyll 2000de stanbul Teknik niversitesi naat Fakltesi naat Mhendislii Blmnde eitimine devam ederek Ocak 2005de buradan mezun oldu. Ocak 2005de stanbul Teknik niversitesi Zemin Mekanii ve Geoteknik Mhendislii yksek lisans programna balad. Halen bu blmde eitimini srdrmektedir.

109