Salk Bakanl Yayn Numaras ISBN

: :

800 978-975-590-327-9

TEEKKR Trkiye Salk Yaplar Asgari Tasarm Standartlar 2010 Yl Klavuzunun hazrlanmasndan yaynlanmasna kadar olan tm srelerde vermi olduu youn destekten sebebi ile dari Mali ler Dairesi Bakan Dr. nal HLRe, Tedavi Hizmetleri Genel Mdr Do. Dr. rfan ENCANa, Genel Mdr Yrd. Dr. Serdar MERCANa, Genel Mdr Yrd. Uz. Dr. Orhan KOa ve Tedavi Hizmetleri Genel Mdrl alma gurubuna, Salk Bakanl Saha Koordinatrleri Dr. nci YILMAZ ve Dr. Metin DNERe deerli katklarndan dolay ayrca teekkr ederim.

Uz. Dr. Ali Kemal AYLAN

 2010, Kitap olarak baslan ve CD formatnda yaynlanan bu klavuzun telif hakk, T.C. Salk Bakanlna aittir. Salk Bakanlnn izni olmakszn basm, yaym ve datm yasaktr.

Tasarm | Veysel Cebe

Trkiye Salk Yaplar Asgari Tasarm Standartlar 2010 Yl Klavuzu

NDEKLER
LKSZ SUNU Balarken 1. GR 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 2. Genel Yenileme/Tadilat Engellilere Ynelik Tasarm Standartlar Afetlere likin Kurallar Ynetmelikler ve Standartlar Salk Tesisinin Baka Bir Salk Tesisine Dntrlmesi Yatrm n zin/Proje n zin Belgesi

Sayfa
x xv xv

1 2 3 3 3 5 5

TANIMLAR 2.1 2.2 2.3 Fiziksel evre Gizlilik ve Gvenilirlik Hizmet Alanlar 7 8 8

3.

GENEL ZELLKLER 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 Planlama ve Tasarmda Enfeksiyon Kontrol (EK) Safhalandrma / Fazlar Onay ve Teslimat Mimari izimler ve El Kitaplar Kullanm zini n Planlama Gereklilikleri Fiziksel evre 15 17 18 18 19 19 27

3.8 3.9 3.10 3.11 3.12 4.

Bina i Ulam Alanlar Hasta Alanlar Hizmet Alanlar Otopark Alanlar Heliport Alan

25 30 31 36 36

MAR TANIMLARI ve STANDARTLARI 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 Arsa ve Arazi ncelemesinde Gereken Veriler Arsa ve Arazi Bilgileri Yer Seim Kriterleri Arazi Bykl evre Kirliliinin Kontrol 39 40 43 44 48

5.

EKPMAN 5.1 5.2 5.3 5.4 Genel zellikler Snflandrma Byk Teknik Donanmlar Elektronik Donanmlar 51 52 53 53

6.

GENEL HASTANE 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 6.8 6.9 6.10 6.11 6.12 6.13 Genel Hususlar dari ve Eitim Ynetim Alanlar Poliklinikler Yatakl Tedavi nitesi (Dhili ve Cerrahi) Youn Bakm niteleri Yenidoan Blm Pediatri Klinii Psikiyatri Klinii Cerrahi nitesi Kadn Hastalklar ve Doum Klinii Acil Servis Tansal ve Giriimsel Radyoloji Laboratuvar 55 59 64 77 82 87 90 91 93 98 102 110 113

6.14 6.15 6.16 6.17 6.18 6.19 6.20 6.21 6.22 6.23 6.24 6.25 6.26 6.27 6.28 6.29 6.30 7. 8.

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Servisi Hemodiyaliz nitesi (Akut ve Kronik) Kan Bankas Morg Eczane Yiyecek Hizmeti Merkezi Sterilizasyon Hizmetleri Genel Depolar amarhane Hizmetleri Bina i Tama Aralarn Temizleme Blm Ortak Alanlar Kat Hizmetleri/Temizlik Malzemesi Odalar Mhendislik Hizmet Alanlar Detaylar ve Bitiriler Atk leme Hizmetleri Mekanik Standartlar Elektrik Standartlar

115 117 119 120 121 123 123 124 124 125 125 126 126 126 128 128 145 151 179

TABLOLAR KAYNAKLAR

TABLOLAR
Tablo 1 Genel Hastaneler ve Tp Merkezlerinde Ses
Transmisyonu Snrlamalar

Sayfa

151 152 156 160 161 162 164 165 168 169 172 174 176

Tablo 2.1 Hastanelerde ve Ayakta Tedavi Veren Tesislerde Hasta

Bakmn Etkileyen Alanlar in Havalandrma Gereklilikleri

Tablo 2.2 Hastane ve Ayakta Tedavi Hizmeti Salayan Tesislerdeki

Scaklk ve Nem Gereklilikleri

Tablo 3 Genel Hastaneler ve Yatarak Tedavi Tesislerindeki Merkezi

Havalandrma ve Klima Sistemleri in Filtre Etkililikleri

Tablo 4 Scak Su Tasarm Tablo 5 Oksijen, Vakum (Suction) ve Tbbi Hava Sistemleri in
stasyon klar

Tablo 6.1 Bakm Birimlerinin Belirli Alanlarnn Havalandrlmas Tablo 6.2 Bakm Birimlerinin Belirli Alanlar in Scaklk ve Nem Tablo 7 Bakm Birimlerindeki Merkezi Havalandrma ve Klima
Sistemleri in Filtre Etkinlikleri

Tablo 8 Salk Tesislerinde Aydnlatma Tablo 9 Klinik Alanlar in Elektrik Priz Yuvas Gereklilikleri Tablo 10 Hemire ar ve Sinyal Sistemleri Tablo 11 Basn Odas ve Tasarm Boyutlar

LK SZ
Salk Bakanlnn amac ve grevi, salk hizmetlerinin yurdun her kesinde, toplumun btn kesimleri iin eriilebilir, etkili, verimli, nitelikli ve srdrlebilir olmasn salamaktr. Hkmetimizce bu maksatla 2003 ylndan beri yrtlen Salkta Dnm Program erevesinde, yaptmz atlmlarla lkemizde salk hizmet sunumunda nemli gelimeler kaydedilmitir. Salk hizmetleri sunumunda daha ok sayda ve eitte salk yaplarna ihtiya duymaktayz. lkemizde salk yaplarnn yaklak yzde 43, 25 yan zerindedir. Bu binalar salk hizmetleri sunum prensiplerine, tp ve teknolojideki ba dndrc deiimlere ayak uydurmas, yeni ihtiyalara cevap verecek hale getirilmesi iin byk tadilatlara gereksinim duymaktadrlar. Yeni salk yaplarnn inasnda, mevcut binalarn tadilat ve onarm ihtiyalar karlanrken lkemizin snrl kaynaklarn ekonomik ve tasarruflu kullanmak iin azami hassasiyet gstermemiz gerekir. yi plnlanmam, gereksiz ve atl kapasiteli yatrmlara iletim maliyetlerinin de eklenmesiyle kaynak israfnn artaca aikrdr. Yeni yaplacak salk tesislerinin gnmzn beklenti ve ihtiyalarn karlayacak, tp ve teknolojideki gelimelerin kullanlmasna imkn verecek akll binalar olmasn hedeflemekteyiz. Yukardaki hedefler ve anlaylar erevesinde, yeni binalarn ina edilmesi, eski tesislerin ve ek binalarnn onarm ve tadilatlar iin Trkiye Salk Yaplar Asgari Tasarm Standartlar 2010 Yl Klavuzunu hazrlam bulunuyoruz. Bu klavuz ile yaplacak salk tesisleri; eriimin kolaylatrld, ada salk hizmetinin sunulduu, tptaki en son bilgi ve teknolojilerin uyguland yaplar olacaktr. Hizmetin nitelii gelitirilecek, iletme ve onarm maliyetleri en aza indirilerek tasarruf salanm olacaktr. Bu almada emei geen btn arkadalarma, almalarmz srasnda gr ve desteklerini esirgemeyen salk sektrmzn deerli mensuplarna teekkrlerimi sunuyorum.

Prof. Dr. Recep AKDA Salk Bakan

SUNU
Bilim ve teknolojideki ilerlemeler sonucu salk alannda tetkik, tehis ve tedavi yntemleri ile bu yntemlerde kullanlan tbbi uygulamalar ve cihazlar srekli gelimektedir. lkemizde sunulan salk hizmetlerinde bu gelimelere paralel olarak etkililik, eriilebilirlik ve kalitenin ykseltilmesi hedeflenmektedir. Hedeflerimiz dorultusunda salk tesislerinde yeni teknoloji, sistemler ve ortaya kan dier ihtiyalar iin tadilatlar ve yeni ek binalar gerekmektedir. Bakanlmza bal ikinci ve nc basamak salk hizmeti veren binalarn %45,5inin ekonomik ve fiziki mrn tamamlam, %29,4nn ise 25-50 ya diliminde, %15,9unun ise 50 yan zerinde olduu grlmektedir. Ayrca 100 yan zerinde hlihazrda youn salk hizmeti veren 24 salk yaps bina bulunmaktadr. Byk ehirlerimizde yer alan bu tarihi binalarn artk gemiten gelecee k tutacak bir ekilde hizmet vermek amac ile tekrar dzenlenmesi gerekmektedir. Bakanlmz 2004-2008 yllar arasnda bakm ve onarm iin toplam 333.452.108 TL harcamtr. Bu miktarn 310.312.740 TLlik ksm ise Byk onarm kalemi olarak adlandrlan, tadilat ve hizmet eksikliklerini karlamak amacyla yaplan ek binalar kalemidir. 2030 yl ncesine kadar byklkleri yeterli grlen alanlarn, artk yeterli olmad, ihtiya duyulan baz alanlara ise ihtiya duyulmad fakat yeni ve farkl zellikteki, alanlara ve altyapya gereksinim duyulduu grlmektedir. Bu gereksinimi karlamak iin yaplan binalarda, asgari mimari tasarm standartlarnn, neler olmas gereklilii nemli bir konu olarak nmze kmaktadr. Trkiye Salk Yaplar Asgari Tasarm Standartlar 2010 Yl Klavuzunun amac; gerek kamu, gerekse zel salk yaplarnda asgari tasarm standartlarn belirleyerek bu alanda hizmet kalitesini arttrmaktr. htiyalar ngrlerek, tadilat ve ek binalarn yaplmasna gereksinimi azaltarak salk yaplarnn maliyetleri azaltlacak ve salk hizmet sunumunun daha etkili, verimli ve nitelikli olmas salanacaktr. lkemizin salk yaplarnn, asgari tasarm standartlar iin bir klavuz olacak bu yayna katk salayan herkese teekkr ederim. Prof. Dr. Nihat TOSUN Salk Bakanl Mstear

xv

Balarken...
Dn olduu gibi bugn de salk hizmet sunumu hayatmzda byk nem arz etmektedir. Salk hizmet sunumu yllar getike daha karmak bir sistem iinde yer almaktadr. Bireye dayal hizmet sisteminden toplumsal hizmet sunumuna geen sektr biraz daha farkllaarak byk kitlelere hizmet eder olmutur. Devleen bu hizmet tr daha iyi, hzl ve kaliteli hizmet verebilme adna salk hizmeti, malzeme ynetimi, bakm onarm ve inaat gibi yeni yaplanmalara ihtiya duymutur. Gsterilen tm zen ve hassasiyetteki ama hastalara daha iyi hizmet vermek, hzl tan koymak, en ksa zamanda iyiletirmek, maliyetleri azaltmak ve hem alanlara hem de hasta ve yaknlarna bu sreler ierisinde, huzurlu ve rahat bir ortam salamaktr. Bu kavramlar ile yllar boyu oluturulan sistemlerin sonucu yeni klinikler, uygulamalar, grntleme metotlar, laboratuar sistemleri ve hasta bakm yntemleri gelitirilmitir. Gelimeler neticesinde farkllaan ve srekli yenilenen uygulamalarn tatbikine ynelik admlarn mimari anlamda atlmasna ihtiya duyulmaktadr. Bu sebeple gelimi lkelerde olduu zere lkemizde de salk hizmet sunumunun belkemii saylacak salk yaplar tasarm standartlarnn oluturulmas almalar balatlmtr. lk adm olarak Salk Yaplar Asgari Tasarm Standartlar Klavuzunun oluturulmasna karar verilmitir. Salk hizmet sunumu tm dnyada ayn hizmet zelliini, tbbi cihazlar ve klinik uygulamalar tayor gibi grnmesine ramen, lkeler arasnda salk politikalar, demeler, hastalk eitleri ve younluu, alma zellikleri ve kltr gibi farkllarn bulunmas nedeni ile mimari tasarmn her lkede farkllk gstermesi gerekir. Klavuzun hazrlanmasnda bata TSE (Trk Standartlar Enstits) olmak zere, Bakanlmz hizmet kalite standartlar, AIA (Amerikan Mimarlar Birlii), ADA (Amerikan Engelliler Hareketi) ve JCI (Joint Commission International) gibi kaynaklar, aratrmalar, yaynlar ve ynetmeliklerden yararlanlmtr. Daha sonra lkemizde sunulan salk hizmetleri anlay ve politikasna gre almalar ekillendirilmi ve nihayet halkmzn yaam tarz ve kltrne uygun hle getirilmitir. Daha sonra lkemizde salk alannda alan mimarlar, mhendisler, hastane iletmecileri ve klinisyenlerden oluan kamu, niversite ve zel sektr temsilcileri ile eitli altaylar yaplarak rehber tamamlanmtr. Bu almann, lkemizin salk tesislerine ynelik asgari tasarm standartlarnn belirlenmesinde nc olmas ve ilgili tm taraflara k tutmasn temenni ederim. Uz. Dr. Ali Kemal AYLAn

xv

1. GR
Salk hizmeti sunan yaplarn ihtiam, binann mimari alanlarnn boyutlaryla doru orantldr. Binay gzel ve kullanl klan, d grn kadar, giri ve gei alanlar olan koridorlarn geni, odalarn byk ve ferah, tavanlarn yksek olmas ve meknn iyi dekore edilmesidir. Bununla birlikte, gereinden fazla byklk ise mesafeleri artracak, hizmet sunumunu yavalatacak, ileyite kopuklua, alan ve hasta memnuniyetinin azalmasna, ksaca hizmet kalitesinin dmesine sebep olacaktr. Ayrca, meknlarn gereinden byk olmas maliyetleri de artracaktr. Bu sebeple salk yaplarnn asgari standartlarnn belirlenmesi ok nem tamaktadr. Gnmzde salk alannda rnek Proje bal altnda uygulanan baz projeler vardr. Ancak yetersiz planlama ve zaman iinde ihtiyalarn deimesi nedeni ile yaplan yeni binalar kullanlmaya balanmadan nce bile tadilat gerektirmektedir. Bu tadilatlar ise yllar boyu devam etmekte ve tadilat ihtiyac hi bitmemektedir. netice olarak tadilatlarn sreklilii maliyetleri artrmakta ve ou zaman mevcut binann maliyetini geip yine de hibir zaman istenen azami hizmet kalitesine ulalamamaktadr. Trkiyedeki salk yaplarnn asgari mimari tasarmnda zaman iinde oluabilecek deiiklik gereksinimi ilgili komisyonlar tarafndan belirlenip, belirli zaman aralklarnda gerekli deiiklikler yaplacaktr. Bu zellikler ile ilgili asgari standartlar aada yer almaktadr.

1.1.

Genel

nas veya tadilat planlanan binann ihtiya program, ilgili tm taraflarca oluturulacak bir komite tarafndan hazrlanmaldr. Herhangi bir yerde mkemmel plana sahip olan bir bina farkl bir yerde yetersiz kalabileceinden, kopya projelerden kanlmas gerekmektedir. 1.1.1 Gerek yeni, gerekse yenilenen veya tadilat ve eklenti yaplan salk binalarnn projelendirilmesi, tasarm, yapm, bakm ve onarm sz konusu standartlarn gerekliliklerini karlamak zorundadr. Klavuzda belirtilen tm lmler kullanma hazr, ince ileri bitmi haldeki binann lmleridir.

1.1.2 Salk hizmetleri sunucusu, plan deerlendirmesi amacyla ibraz edilen her proje iin, iletme planlarn ve iletme senaryosunu aka anlatan bir rapor sunmaldr. Raporda hizmet verecek personel detaylar, klinik tr ve klinik detay ile yerletirilecek tbbi cihazlar yer almaldr. Bu rapor, tesiste yaplmas dnlen her deiiklik iin ayr ayr istenmelidir. letme senaryolarnda veya raporunda gelecekte artan talebi karlamak amacyla zaruri hizmetlerin geniletilmesi olaslna da yer verilmelidir. letme senaryolar/raporu, proje tasarm ve inaat belgelerinin gelitirilmesi srecinde kullanlmak zere temin edilmelidir. 1.1.3 Yeni bir inaat, ekleme veya yenileme ii yapldnda dier ilgili mevzuatlara uyulmas gerekmektedir. 1.1.4 Salk tesisinin planlamas, yapm ve altrlmasnda hasta gvenlii n planda tutulmal ve hasta gvenliinin salanmasna ynelik nlemler alnmaldr. Bu konuda ilgili mevzuat dikkate alnmaldr.

1.2

Yenileme/Tadilat

1.2.1 Lisansl mevcut bir tesiste veya yenileme/tadilat ilerinin yapld durumlarda, yaplan iin -varsa- Bina Ynetmelii, dare Ynetmelii, Elektrik Ynetmelii, Makine Ynetmelii, Tesisat Ynetmelii, Asansr Ynetmelii ve ynetmeliklerin mteakip blmlerine uygun olmas salanmaldr. Yaplan her trl tadilat, aadaki maddelerle birlikte s ve ses yaltm ile elektrik konusunda TSE 825 standartlarna uygun olmaldr. 1.2.2 Yenilenme projelerinde ve mevcut tesislere ekleme ve tadilat yaplan projelerde, tesisin sadece projeden etkilenen ksm, standartlarn ilgili ksmlarna uymaldr. 1.2.3 Tesisin yenilenme kapsamna dhil edilmeyen ancak tesisin tamamnn ileyebilmesi iin zaruri olan mevcut blmlerinin, yaplacak yeni blmler iin de yeterli olmas gerekmektedir. 1.2.4 Salk binasndaki her trl ek bina veya yenileme almalar inaata balamadan nce sahip olunan gvenlik seviyesini dremez. Yeni tesisler iin gerekli olan gvenlik seviyesinin salanmas zorunludur. 1.2.5 Tesisin yenilenme, onarm ve ek tesis yapm kapsamnda planlama, yapm ve altrlmas aamalarnda hasta gvenlii n planda tutulmal ve hasta gvenliinin salanmasna ynelik nlemler alnmaldr.

1.3

Engellilere Ynelik Tasarm Standartlar

Salk tesisinin inaat, Bina Ynetmelii, dare Ynetmelii ve mteakip blmlerde belirtilen eriim standartlarn karlayacak ve dorudan 5378 nolu ve 01.07.2005 tarihli kanunun esaslarna ve ayrca, ADA (American Disabilities Act) (Engelliler Hareketi) kstaslarna uymaldr. Salk tesisi, her trl engellinin (grsel, iitsel ve bedensel) tesisin ilgili blmlerine erimesine imkn salayan zelliklere sahip olmaldr. Salk tesisi ayrca, 22 nisan 2006 tarih ve 26147 sayl zrllerin ulam ve kullanmna uygun olmayan yaplarn uygun ekle getirilmesine ilikin Yaplarda zrllerin Kullanmna Ynelik Proje Tadili Komisyonlar Tekili, alma Usul ve Esaslar hakkndaki ynetmelie de uygun olmaldr.

1.4

Afetlere likin Kurallar

Planlama ve tasarmda; afet ihtimalinin yksek kabul edildii yerlerde, salk tesisinde bulunan herkesin can gvenliinin korunmas iin gerekli nlemler yer almaldr. Byle bir afetin ardndan hizmetlerin devam etmesi ve ortaya kacak ek ihtiyac karlayacak ekilde planlama tasarm yaplm olmaldr. 1.4.1 Afet Plan

Doal afet (deprem, sel, v.b) sonrasnda mutlaka ayakta kalmas gereken salk tesislerinin farkl ekildeki afetlerin etkilerine dayanma testleri yaplmaldr. Sz konusu testler, yapsal ve dier kritik bina sistemlerinin performans ile haricen temin edilen elektrik, gaz, su ve iletiim hizmetlerinin bu koullar altnda kesilme olasln dikkate almaldr. Tesisin master plan, hastalar iin tehlikeli olabilecek koullar ve tesisin Afet Plann iermeli. Afet plannda, gerekletirme kabiliyetine zarar verecek koullar iin gerekli tedbirler dikkate alnmaldr. Salk tesisleri, bina ynetmeliklerindeki doa artlar ve deprem dayankllna ilikin gereklilikleri karlayacak ekilde tasarlanmaldr.

1.5
1.5.1

Ynetmelikler ve Standartlar
Uyulmas Gereken artlar

Yeni ilerin ve eklemelerin gerekletirildii durumlarda aadaki kanun, ynetmelik ve ilgili oda artlarna uyulmas gerekmektedir. 1.5.1.1 Kanunlar 3194 Sayl mar Kanunu Takn Sulara ve Su Basknlarna Kar Korunma Kanunu Belediye Kanunu

 Bykehir Belediyesi Kanunu l zel daresi Kanunu Kat Mlkiyeti Kanunu 1.5.1.2 Ynetmelikler

Acil Salk Hizmetleri Ynetmelii Afetlere likin Acil Yardm Tekilat ve Planlama Esaslarna Dair Ynetmelik Az ve Di Sal Hizmeti Sunulan zel Salk Kurulular Hakknda Ynetmelik Ambulanslar ve Acil Salk Aralar ile Ambulans Hizmetleri Ynetmelii Atklarn Dzenli Depolanmasna likin Ynetmelik Karayollar Kenarnda Yaplacak ve Alacak Tesislere likin Ynetmelik Otopark Ynetmelii Gayri Shhi Messese Ynetmelii Evsel ve Tbbi Atk Ynetmelii Kat Atk Ynetmelii 3030 Sayl Bykehir Belediyesi Dnda Kalan Belediyeler Tip mar Ynetmelii Plan Yapmna Ait Esaslara Dair Ynetmelik Grlt Kontrol Ynetmelii Karayollar Trafik Ynetmelii Ky Kanununun Uygulanmasna Dair Ynetmelik zel Huzurevleri ve Yal Bakmevleri Ynetmelii Su Kirlilii Ynetmelii Deprem Ynetmelii Yangn Ynetmelii Su ve Kanalizasyon Belediye Ynetmelii Tesisat Projesi Belediye ve Doal Gaz Ynetmelii Snak nasna Ynelik Ynetmelikler Oda artlar

1.5.1.3

Mimari Proje, Mimarlar Odas ve Belediye artlar Statik Proje, naat Mhendisleri Odas artlar Elektrik Projesi, Belediye ve Elektrik Mhendisleri Odas artlar 1.5.2 Kiisel Salk Bilgilerinin Korunmas

Yasalar kapsamnda her trl salk bilgisinin mahremiyetini korumak iin iletme yntemleri ve fiziksel aralarn uygulanmas zorunludur. Tesisler; kt, elektronik kayt ve zel konumalar da dhil olmak zere koruma

altndaki her tr ve ekildeki salk bilgilerinin gizliliini destekleyen bilgi gvenlii ynetim sistemine uygun olarak tasarlanmaldr.

1.6

Salk Tesisinin Baka Bir Salk Tesisine Dntrlmesi

Bu standartlarn tm gereklilikleri, mevcut lisanssz (n izin alm ama almam, iletme ruhsat almam) bir tesisin dntrlmesi srecinde de geerli olacaktr. Tp merkezlerinin hastaneye, tp bebek merkezinin dal hastanesine, dal hastanesinin hastaneye, bakm evinin hastaneye dntrlmesi ilemleri de dhil -ancak bu rneklerle snrl kalmamak zere- daha az ihtiya duyulan mevcut lisansl tesislerin daha ok ihtiya duyulan tesislere dntrlmesi ilemi iin izine gerek duyulabilir. Bu standartlar -standartlarn pencere, oturma/yemek salonu ve eriim gereklilikleri hari olmak zere- daha ok ihtiya duyulan mevcut lisansl bir tesisin daha az ihtiya duyulan bir tesise dntrlmesinde kullanlmamaldr.

1.7

Yatrm n zin/Proje n zin Belgesi

Projeler, ynetmelik erevesince n izin belgesi almal ve ynetmelik gerekliliklerine uygun olmaldr.

2. TANIMLAR
Blmn amac, hasta bakm sistemine dhil olan paydalar (hastalar ve salk personeli) dorudan etkileyen ilevsel gereksinimler ve hasta bakm elerinin -fiziksel evrenin temel elemanlar da dhil olmak zere- tm evresini tanmlamaktr. Yaplan planlamalarn daha etkili ve amaca ynelik olmas tanmlarn ak ve net bir ekilde yaplmas ile salanabilir. Salk yaplarnn, yeni ihtiyalarnn planlamasnda kapasitelerine bal olarak baz benzer alanlar birletirilebilir veya ek alan olarak eklenebilir. neyin nasl yaplmas gerektiine karar vermek iin de salk tesisindeki alanlarn ve durumlarn ne anlam ifade ettiinin ok iyi bilinmesi gerekmektedir. Sonuta oluturulacak farkndalk ve anlayn; hasta iyileme srecini, hasta memnuniyetini, saygnln, mahremiyetini, gizliliini ve gvenliini, tbbi hatalarn orann, hasta ve personel stresini ve operasyonlarn baarsn etkileyecei aktr.

2.1

Fiziksel evre

Fiziksel evre, istenilen bakm modelinin datmn desteklemek ve aada sralanan anahtar elemanlarn yerini belirtmek zere tasarlanacaktr. 2.1.1 Ik ve Manzaralar

Salk hizmeti sunan binada hastalarn ve alanlarn bulunduu tm alanlarn mmkn olduu kadar gn almaldr. Binann iinden darya bakldnda rahatlatc, gze ho gelen manzaralar bulunmaldr. 2.1.2 Ynlendirme ve Yol Bulma

Salk binas ile herhangi bir ilikisi olanlarn gidecekleri yerlere mmkn olan en yksek hzda ve en az soru sorma gereksinimi duyacak ekilde gitmelerini salayacak ekilde iaretlendirmenin yaplmasdr. 2.1.3 Rampalar

Tekerlekli sandalye ve sedye kullanan engelli kiilerin zemin seviye farklar engelini bertaraf ederek ulamn salayan yol dzeneidir. Rampa tanm binann kaldrm giriinden balayarak binay kullanan personel, hasta ve hasta yaknlarnn ilgili yerlere ulam srasnda bina iinde ve dnda kulland alanlarda seviye farkndan dolay meydana gelmi her trl eimi kapsar.

2.1.4

Merdivenler

Acil klar ve ykseklii 2 metreden az olan alanlara ulam amacyla kullanlan alanlardr. 2.1.5 Asansrler

Binada hasta, hasta yakn, personel ve malzeme tanmas iin katlar aras kullanlan tama aracdr. 2.1.6 Koridorlar

Koridorlar, birimler aras eriebilirlii salayan alanlardr. Geni boyuttaki koridorlar binalara i kullanmda ferahlk, kullanm kolayl ve gvenlik zellii katmaktadr.

2.2

Gizlilik ve Gvenilirlik

Gizlilik ve gvenirlilik; hastalarn fiziki mahremiyetinin ve gvenliinin salanmasnn gereklilii hususudur. 2.2.1 Gvenlik

Hastalarn veya hasta yaknlar ile dier kiilerin arasnda baz tbbi durumlarda gvenliin salanmas hususu nem tamaktadr. 2.2.2 Mahremiyet

Hastalarn kendi yaknlarna, yabanclara, ilgili olmayan tbbi personele fiziki ve dokmantasyon olarak mahremiyeti korunmaldr.

2.3

Hizmet Alanlar

Aada listesi verilen hizmetler, her bir hemire nitesinde temin edilmelidir. letme plannda belirtildii veya ngrld takdirde bu hizmetler, tm tan ve tedavi blmlerinde uygulanacaktr. Sz konusu hizmetler, her hasta birimi ierisinde bulunacak veya kolaylkla temin edilebilecektir. Her bir servis alannn bykl ve yeri, hizmet sunulan hasta says ve trne bal olacaktr. Belirtilen fonksiyonlarn her biri iin tanmlanm alanlar gerekmektedir. Her hizmet alan, birden fazla hasta birimine hizmet vermek zere dzenlenebilir veya konulandrlabilir; Aksi belirtilmedike, byle bir hizmet servis alan, her hemire nitesinde bulunmaldr. Oda veya Muayene Odas ifadelerinin kullanld yerlerde, anlan ilev iin ayr ve kapal bir alan amalanmaktadr.

2.3.1

Hasta Hizmet Alanlar

Hastalarn yaadklar ve hizmet aldklar alanlardr. Hasta alan/alanlar her bir hastann ve donanmn rutin olarak hareket etmesine imkn tanyacak ekilde tasarlanmaldr. 2.3.1.1 El Ykama Alanlar El ykama alanlar; Tbbi personelin hasta muayenesi ve benzer iler ncesi ve sonrasnda ellerini ykad alanlardr. Ziyareti, hasta ve dier personelden enfeksiyon yaylmasnn nlenmesine ynelik olarak dzenlenen el ykama alanlar nem tamaktadr. 2.3.1.2 Poliklinik nitesi erisinde bekleme alan olan, kan alma, n hazrlanma odas, hemirelik hizmetlerinin ve ngrlyorsa tuvaletin yer ald blmdr. 2.3.1.3 Kat Muayene/Mdahale Odas/Odalar/Alan Yatakl Tedavi nitesindeki btn hasta odalarnn tek yatakl olmas durumunda muayene odas (mdahale odas hari) gereklilik olmaktan karlabilir. Merkezde bulunan muayene ve mdahale odas/odalar birden fazla tedavi nitesi tarafndan kullanlabilir. Dzenli kullanm iin uygun olmas durumunda bu odalar, dier katlara yerletirilebilir. Bu odalarda en az 7 metrekarelik bo zemin alan ve masann/sedyenin tarafnda da en az 100 cmlik aklk temin edilmelidir. 2.3.1.4 Cerrahi Uyanma niteleri Anestezi Sonras Bakm (veya 1. Faz/Basamak Uyanma) nitesi; hastann tamamen anestezi altnda olduu durumundan daha az akut mdahale gerektirdii duruma getii bir oda veya birim anlamna gelmektedir. Bu yerler cerrahi birimden karlmadan nce hastann tamamen stabil hale geldii alanlardr. 2.3.1.5 Klinik Servis Klinik Servis, tesis ierisinde, hastalarn uyuduu ve geceyi geirdii odalar, destek alanlarn ve personel alanlarn ieren alan olarak tanmlanmaktadr. Klinik servis binann bir kanad, bir kat veya birka katn ierebilir. Klinik serviste bir veya daha fazla hasta modl bulunabilir. 2.3.1.6 Hasta Modl Hasta modl, bir salk tesisinde, hastalarn uyuduu bir veya daha fazla odadan oluan ve tek bir personel istasyonundan hizmet verilen bir nite olarak tanmlanmaktadr.

2.3.1.7 Hemire/kontrol istasyonu/istasyonlar Tm anestezi sonras hastalarn bakm veya benzer acil durumda bulunan hastalar iin, grsel veya edeeri tbbi gzlem yapma imkn salayan alanlardr. 2.3.1.8 Refakati le Girilen Banyolar ve Tuvaletler Hastann durumu ve kulland aletler (sedye gibi) ile ilgili olarak hastann kendi odasnda bulunan veya tahsis edilen banyodan yararlanamad durumlarda refakatisi veya hasta bakc ile birlikte girilen banyolardr. Hastaya elik eden refakati iin gerekli olan alan da dhil olmak zere, merkezi banyolar, sedye, tekerlekli araba ve tekerlekli sandalyedeki hastalar iin 100 yatak bana bir adet veya bunun katlar orannda temin edilmelidir. Kullanm asndan uygun olmas halinde ayr bir katta bulunabilir. Bu alanlar tek kiilik olmaldr. inde tuvalet ve banyo ihtiyac salanmaldr. Ayrca mahremiyet korunmaldr. Sabun, havlu ve dier malzemelerin bu blmlerde muhafazas iin gerekli dzenlemeler yaplmaldr. 2.3.1.9 la/Eczane stasyonu lalarn datlmas iin gerekli dzenlemelerin yapld yerdir. Bu ilem, ila hazrlama odasndan veya nitesinden, mstakil bir ila datm nitesinden veya baka onayl bir sistem tarafndan gerekletirilebilir. 2.3.1.10 Sedye ve Tekerlekli Sandalye Muhafaza Alan Gerek hastanenin girilerinde gerekse servis katlarnda hastalarn kullanmna tahsis edilen tekerlekli sandalye ve sedyelerin trafii aksatmayacaklar ekilde bekletildikleri alandr. 2.3.2 Dier Hizmet Alanlar

2.3.2.1 Temiz Odas inde el ykama blm ve alma tezgh olmas yannda, temiz ve steril malzeme iin temiz malzeme deposu/dolab bulunan odadr. 2.3.2.2 Kirli Odas inde el ykama blm, kirli rtler ve pn konmas iin az kapal mahfazalarn konaca bir alan; szgeli, iki blmeli bir lavabo ve kenardan sifonlu klinik lavabo bulunan bir oda bulundurulmaldr. Kirli odasndan temiz odasna veya depolara dorudan eriim imkn olmamaldr. Sadece kirli rt veya atk kutularnn bulunduu alanlar varsa, ykanm bulaklar iin szgeli, iki blmeli lavabo ve kenardan sifonlu klinik lavabo gereklilik olmaktan karlabilir.

10

2.3.2.3 Temiz rt Dolab Her hemire nitesinde temiz rtlerin konulmas iin belirlenmi alandr. Bu alan temiz odas ierisinde, ayr bir dolap halinde veya her katta planl bir datm sistemi ierisinde olabilir. 2.3.2.4 Kat Mutfa inde lavabo, alma tezgh, buzdolab/soutucu, malzeme dolab ve programlanm nler haricinde scak ve souk yiyecekler iin donanmn bulunduu mutfak anlatlmaktadr. Mutfak ierisinde, yiyecek servisinde kullanlan tepsi ve tabaklar iin yer olmaldr. Yemek zaman kullanlmayan ve toplanmayan kirli yemek tepsilerinin geici olarak konulmas iin gerekli imkn ve yer salanmaldr. 2.3.2.5 Kat Hizmetleri/Temizlik Malzemesi Odas Her hemire nitesi veya blmnde uygun olacak ekilde bir temizlik odas temin edilmelidir. Bu oda, niteden kolaylkla eriilebilir ve niteyle ayn katta olmaldr. Oda ierisinde, servis lavabosu veya tahliye aygt ve rutin olarak kullanlan tm malzeme ve temizlik donanm bulunmaldr. 2.3.2.6 Yaz/Rapor leri Alan Hemire istasyonu iinde yaz, kayt ve dosya doldurma ileri iin alma yeri olan bir alann temini kast edilmektedir. 2.3.2.7 Hasta Dosyalar Dolab letme planna uygun ekilde hastalarn dosyalarnn iinde bulunduu ve yetkili personel dndaki kiiler tarafndan ulalamayacak bir dzenee sahip bir yap kast edilmektedir. 2.3.2.8 Ariv Hastalara ait bilgilerin dosyalar halinde en az be yl saklanmasna ynelik odalar kast edilmektedir. Saklanma sreleri mevzuatla belirlenmektedir. 2.3.2.9 Bilgi Ynetim Odas Hastalar ile ilgili yaplan ilemlerin elektronik olarak kontrol, destek gibi hizmetlerin verildii odadr. 2.3.2.10 Sunucu Bilgisayar Odas Hastane de verilen bilgisayar hizmeti iin gerekli bilgisayar sunucu cihazlarn bulunduu, iinde zgn havalandrma ve soutma sistemi olan toz ve nemden arndrlm oda.

11

2.3.2.11 Bina i Ulam Aralar Hastane binas iinde hasta, refakati ve personelin eitli alanlara ulamalar ve yer deitirmelerine imkan verecek ve kolaylk salayacak zellikte olan aralar kast edilmektedir. 2.3.3 Grnt Arivleme ve letiim Sistemi

Grnt Arivleme ve letiim Sistemi (Picture Archiving and Communication System-PACS), hastaya ait filmlerin grntlerinin dijital ortamda toplanmas, depolanmas ve iletilmesi ile poliklinik, klinik veya ameliyathane ortamnda izlenmesi iin kullanlan bir elektronik aratr. Tasarm aamalarnda grntleme ve iletiim sistemi ile ilgili alt yapnn planlanmasna yer verilmesi gerekmektedir.

12

3. GENEL ZELLKLER
Bu blmde hastanenin bir blmn veya tamamn kapsayan ve btnlk arz eden hususlara yer verilmitir. Genel zellikleri tekil eden bu nemli ksm hastanenin ilevselliinde byk bir deere sahiptir. Gerek mstakil binalara ynelik, gerekse mevcut binalarn geniletilmesi veya yenilenmesine ynelik tesis inaat hastalar ve personel iin tehlikeli koullar oluturabilir. Bu nedenle, salk tesislerinin planlama, tasarm ve inaat srasnda, mekn ve iletim ihtiyalarnn yan sra enfeksiyon kontrol, can gvenlii, ar grlt/vibrasyon ve inaat aamasnda hastalarn korunmas gibi hususlar dikkate alnmaldr. Tanmlamalarnn iyi yaplmad veya zelliklerinin net olarak belirtilmedii durumlarda hastanelerin ilgili ksmlarn ilevsellii btnyle bozulacaktr. Bu sebeple hastalarn ve alan personelin tm hareketleri planlamaya katlmal ve btnsel olarak deerlendirilmelidir. Aada genel zellikleri ieren ve hastane tasarm iinde bir alan ihtiva etmeyen blmlerin zelliklerine yer verilmitir.

3.1

Planlama ve Tasarmda Enfeksiyon Kontrol

Enfeksiyon Kontrol, projenin plan aamasnda, tesisteki hava ve suyla bulaan farkl biyolojik kirleticilerin bulama olaslnn belirlenmesini ve bakl ciddi oranda basklanm hastalarn tespit edilmesini salayan bir ilem olup epidemiyolojik anlamda hastaln apraz bulamasn azaltmaya ynelik bir klavuz niteliindedir. 3.1.1 Enfeksiyon Risk Ynetimi Grevleri

Dorudan hastalarn gvenlii, bakm, ventilasyonu ve epidemiyolojinin korunup salanmas hususunda tesisin tasarlanmas dhil inaatn her aamasnda, alannda uzman kiilerden oluan bir komite (Enfeksiyon kontrol komitesi) grev almaldr. Sz konusu komite, risk deerlendirmesine ilikin gncel belgeleri temin etmenin yan sra planlama, tasarm, inaat ve iletmeye alma aamalarnn tamamnda gncel risk azaltc tedbirler konusunda tavsiyelerde bulunmaldr. Mlk sahibi, projenin mr boyunca, uygulanan protokollerin etkililiinin izlenmesine imkn tanmaldr.

15

3.1.2

Enfeksiyon Kontrolnde Tasarm zellikleri

Enfeksiyon Kontrol gelitirilirken bina tasarm zellikleri de ele alnmaldr. 3.1.2.1 Ters akml izolasyon ve koruyucu ortam odalarnn says, konumu ve tr deerlendirilmelidir. 3.1.2.2 Acil servis bekleme ve kabul salonlarnda zel ventilasyon ve filtrasyon sistemlerinin yerleri planlanmaldr. 3.1.2.3 Cerrahi servislerde ters akml izolasyon ve izolasyon odalar, laboratuvarlar, kimyasal atklar iin lokal boaltma sistemleri ve dier zel alanlarda havalandrma ihtiyac planlanmaldr. 3.1.2.4 Lejyoner hastal ve sudan kaynaklanan frsat patojenleri snrlamak iin nlemler planlanmaldr. 3.1.2.5 Zemin demesi blmlere zgn olarak planlanmaldr. 3.1.3 Enfeksiyon Kontrolnde Planlanmas Gereken Hususlar

3.1.3.1 Enfeksiyon kontrol gelitirilirken, inaat almalarndan etkilenmesi beklenen bina ve alanlar dikkate alnmaldr. 3.1.3.2 Zaruri hizmetlerin kesintiye uramasnn hasta ve alanlar zerindeki etkileri deerlendirilmelidir. 3.1.3.3 Yukarda saylanlarn her biri iin spesifik tehlike ve koruma seviyelerinin tespit edilmelidir. 3.1.3.4 Enfeksiyona hassasiyeti olan hastalarn yerlerinin belirlenerek bu hastalarn her biri iin olas riskler tanmlanmaldr. 3.1.3.5 Muhtemel elektrik kesintilerinin veya acil durumlarn yarataca etkilerden hastalar korunmaldr. 3.1.3.6 Molozlar kaldrlmal; trafik ak, temizlik, test ve sertifikasyon salanmaldr. 3.1.3.7 Harici ve dhili inaat faaliyetleri deerlendirilmelidir. 3.1.3.8 Bilinen tehlikelerin yeri belirlenmelidir. 3.1.4 Enfeksiyon Kontrol Protokolleri

Gerekli protokoller enfeksiyon kontrol komitesi tarafndan hazrlanmal ve aadaki maddeleri iermeli ancak, bunlarla snrl kalmamaldr: 3.1.4.1 Enfeksiyon yayma veya kapma riski bulunan hastalarn yerletirilmesi veya yerinin deitirilmesi durumunda gerekli nlemlerin alnmasnn salanmas,

16

3.1.4.2 Bitiik alanlar ve hassas durumdaki hastalar hava yoluyla bulaan kirleticilerden korumak iin gerekli koruyucu tedbirlerin alnmas, 3.1.4.3 Istma, ventilasyon, klima ve su sistemlerinin geici olarak temin edilmesi veya deitirilmesi, inaat ilerinde safhalandrma yaplmas, 3.1.4.4 Hastane personeli, ziyaretiler ve inaat personelinin eitmek iin tedbirler alnmas, 3.1.4.5 Mlk sahibi tarafndan; inaatla ilgili veya enfeksiyon kontrol kapsamnda oluturulan tasarm gerekliliklerinin proje gerekliliklerine dhil edilmesinin salanmas. 3.1.4.6 Mlk sahibi, ilk kurulumu denetleyecek ve projenin mr boyunca enfeksiyon kontrol tedbirlerinin etkinliinin srekli olarak izlenmesini salayacaktr. Sz konusu izleme sreci, kurum ii enfeksiyon kontrol personeli tarafndan yaplabilecei gibi bamsz harici uzmanlar tarafndan da gerekletirilebilir. Her iki durumda da izlemeye ilikin koullar, ilerin acil durumlarda askya alnmasna ilikin yazl prosedrleri ve taraflarn (mlk sahibi, tasarmc, mteahhit ve izlemeden sorumlu kii) sorumluluklarn ve snrlarn belirleyen koruyucu tedbirleri iermelidir.

3.2

Safhalandrma/Fazlar

Mevcut binalarn yenilemesini ieren projeler, hastalara hlihazrda sunulan hizmetleri en asgari dzeyde bile kesintiye uramayacak ekilde salamak iin, safhalandrlmaldr. Hemirelik nitesi, temiz odas, kirli odas, ila datm nitesi, yardml (refakatli) banyo, acil donanm deposu, temizlik malzemesi ve gerekli olan harici pencere cam ile birlikte yemekhane de dhil olmak zere bakmla ilgili tm zaruri fonksiyon ve blmlerin almas proje boyunca salanmaldr. Sz konusu safhalandrma ilemi, hasta bakmnn yapld alanlarda gvenli bir ortamn temin edilmesi iin elzemdir. Safhalandrma ilemi unlar iermelidir: Temizden kirliye doru hava ak gvencesi salanmal, Acil durum prosedrlerinin planlanmal, Hizmetlerin kesintiye uramamasna ilikin nlemler ve kriterler alnmal, at yzeylerinin kaplanmas ve inas, in kesintiye uramas durumunda yazl bildirim salanmal, letiim ve yetkili merci kademeleri belirlenmeli ve duyurulmal Grlt ve vibrasyon (titreim) kontrol planl olarak yaplmaldr.

17

3.2.1 Yenileme ilerinin yapld alanlar, insanlarn bulunduu alanlardan aada bahsi geen ilgili maddelerin gerekliliklerini karlayan- duman geirmez bariyerle ayrlmaldr. 3.2.2 Hava ak egsozt sistemi; inaat sahasnda negatif hava basncnn salanmas iin yeterli nitelikte olacaktr. Hava kalitesiyle ilgili gereklilikler, Tablo 2 ve 6da belirtilen ekilde karlanmaldr. 3.2.3 Anlan tedbirlerin hepsi iletme/faaliyet raporunda aklanmaldr.

3.3

Onay ve Teslimat

Tm sistemler ve donanm; tasarmn amacna gre iletilmesini salamak amacyla, bina kullanma almadan nce test amal altrlmaldr. Bina bileenleri, mekanik, tesisat, eitli elektrik ve kontrol/izleme sistemleri dier sistemlerle entegre edilecektir. normal ve alternatif enerji kaynaklar arasndaki gei gibi kritik iletimler, bina kullanma almadan nce test edilecektir. Kabul kriterleri ve lm yntemleri, tm kritik sistemlerin tasarmnda belirtilecektir. HVAC (Heating Ventilation and Air Conditioning) sistemlerinin hava balans testleri, tamamen dolu filtre simlasyonu kapsamnda gerekletirilecektir. Filtreler testlerin tamamlanmasnn ardndan deitirilmelidir.

3.4

Mimari izimler ve El Kitaplar

Yeni bir binann planlanp inas veya kapasite deiiklii ve yenileme amacyla yaplan tadilatlarn hepsi bir mimari dzen ierisinde, tm planlarn veya uygulamalarn mimari izimleri olarak kayt altna alnmaktadr. Bu kaytlar zaman iinde binann eitli kademeleri ve elektrik su kanalizasyon havalandrma alarm bilgisayar alt yaps gibi eitli aamalarnn inasnda kullanlrlar. Planlarn dier bir nemi binann tamamlanp tesliminden sonra zaman iinde herhangi bir tesisatn veya tadilat iin baz deerlendirilmelerin yaplmas durumunda ortaya kmaktadr. Mimari izimler ve el kitaplarnn nemi ve detaylar ile ilgili gereklilikler tanmlanmaktadr. 3.4.1 izimler

Szlemenin tamamlanmasn mteakip mlk sahibine izimler, klavuz kitaplar ve tasarm bilgileri tam bir takm halinde teslim edilmelidir. izimler ve tasarm bilgileri en az aadaki zellikleri iermelidir. 3.4.1.1 izimler; Yangn ve dier inaat ynetmeliklerine uygunluu salayacak ekilde, her kat iin bir can gvenlii/yangn koruma plan iermelidir. izimler ayrca; su depolarn, yangn sndrcleri, k/ka yollar ve k/ka kaplarn gsterecektir. Duvarlarn yangn dayankllk snflar belirtilecektir. Proje tasarm

18

srasnda uygulamada olan ynetmelikler her szleme belgesinde liste halinde yer almaldr. 3.4.1.2 Tasarm Bilgileri naatla ilgili, yapsal, mimari, mekanik, elektrik ve tesisatla ilgili ticari ilemleri ieren en son (kullanlan ekli) izimlerin kullancya teslim edilmelidir.

3.5

Kullanm zni

Salk tesisinin inas veya yenilenmesi ya da bunlarn herhangi bir aamas, ayet hasta bakmyla balantlysa, yetkili merci ett yapp kullanma ama onayn vermeden nce, tesis kullanma almamaldr.

3.6

n Planlama Gereklilikleri

Bir tesisin planlanmas ve projesinin izilmesi iin yaplan hazrlklar ve almalar ok nemlidir. zerinde yaplan almalarn ve planlarn detaylar tesislerin kullanm zelliklerini ve kapasitesini arttrmakta, sonu olarak uzun vadede maliyetleri azaltarak daha ekonomik ve uzun sre kullanlabilen binalar ortaya kmaktadr. Salk tesisleri ise, toplumun tamamn ilgilendiren ve zor zamanlarda ihtiya duyulan zellie sahip olmalar nedeni ile daha ok nem kazanmaktadr. Bu balamda yaplan proje hazrlklarna yeterince nem verilmelidir. Avrupa lkeleri ve dier lkelerede salk alanndaki projelerin hazrlk dnemleri kabaca inaat sresine eit olmaktadr. lkemizde ise baz ynetmelikler ile proje izim sreleri iin bir ay gibi ok ksa sreler istenmektedir. Sonu olarak elde edilen projeler de amaca ve hizmet hedefine tam ulaamayan kopyala-yaptr (copy-paste) projeleri olmaktadr. netice olarak, 400 yatakl bir salk tesisinin proje hazrlk sresi en az alt ay olmaldr. Projenin konumu; projenin amac ve kapsam ile birlikte uygun ilevsel program iin aadaki bilgileri iermelidir. Her alann bykl ve fonksiyonu; Tahmin edilen doluluk oran, hasta ykn, personel, hasta, ziyareti eitliliklerini, younluunu ve saylarn, alma alanlar iin ngrlen ilemlerin tanmlarn ve saylarn kapsamaldr. 3.6.1 Kullanm

letme program, proje tasarm ve belgelendirmelerin gelitirilmesinde uygun ve kullanlabilir ekilde yaplmaldr.

19

Mekn ve konum onayl iletme program; dier tasarm datalaryla gelecekteki program deiikliklerine, tadilatlara ve ilavelere fayda salayp bunlar kolaylatrmak iin fonksiyonelliini koruyup srdrecek nitelikte olmaldr. 3.6.2 Yenileme/Tadilat

Tadilat, yeni bir mimari tertip yaratmak iin mevcut bir binann duvarlarnda veya farkl blmlerinde deiiklik yaplmas, sistemin tasarm, rotas ve kapasitesinde nemli deiikliklere yol aacak ekilde mekanik, elektrik veya tesisat sisteminin yenilenmesi ve deitirilmesi anlamna gelmektedir. normal bina bakm, tamiri, muhafazas veya donanmlarn benzer donanmlarla deitirilmesi tadilat olarak adlandrlmaz. Bir blmn; zemininin, blounun veya binann yzde 50sinde veya daha fazlasnda yenileme gerekletirilmesi blmn, zeminin, bloun veya binann tamamnn bu standartlar karlamasn gerektirir. 3.6.3 Ynlendirme ve Yol Bulma

Tbbi tesise giri noktalar, tm d ana girilerden itibaren (yol eritleri, otobs duraklar, ara park) aka tanmlanmaldr. Ynlendirme ve iaretler kolayca grlebilir ve anlalabilir grsellie sahip olmaldr. Kamusal ve zel alanlar arasndaki snrlar iyi iaretlenmeli ve aka ayrt edilmelidir. Bir lejant (kullanlan iaretlerin anlamn ieren izim) sistemi, istikametin kavranmas ve anlalmasnda kullanclara yardm etmek iin gelitirilmelidir. Bunlar, binadaki balca karar noktalarndaki zellikleri; yaratclk, ayrc renk ve dekoratif ilemleri kapsayabilir. Bu zellikler, grsel fark edili kadar dokunsal, iitsel iaretler ierebilir. aret sistemleri; esnek, bytlebilir, adapte edilebilir ve salanmas kolay olmaldr. 3.6.4 Donanm

Her proje iin farkllklar gsterecektir ve bu sebeple donanm, yaplacak salk tesisinin ihtiya programna gre planlanacaktr. 3.6.4.1 Donanm Listesi Donanm listesi, ilk mimari avan proje almas ile birlikte hazrlanmaldr. Liste, inaat tamamlandnda donanmn tedariki, montaj ve yerine yerletirilmesi esnasnda da kullanlacaktr. Donanm listesi, tesiste kullanlacak her trl -sarf malzemeleri ve el aletleri dhil- donanm kapsayacaktr.

20

3.6.4.2 Donanmn Snflandrmas a. Bina Hizmet Donanm Bina hizmet donanm: Istma, havalandrma, iklimlendirme donanm; elektrik g datm donanm; acil durum g retme donanm; enerji/deerlendirme ynetim sistemleri; tama sistemleri ve binann iletme sistemi iin gerekli temel donanm (nemlendirme, filtrasyon donanm; soutucular, stclar ve yangn pompalar vb.) gibi maddeleri kapsamaldr. Sabit Donanm: Sabit donanm, bir hizmet datm sistemi de belli bir fonksiyonu yerine getirmek iin binaya kalc olarak balanm malzemeleri kapsar. Sabit donanm zel yapsal tasarmlar, elektromekanik gereksinimler ya da baka etmenler gerektirebilir. Medikal Sabit Donanm: Sterilizasyon aleti, iletiim sistemleri, monte edilmi kasa, grntleme donanm, radyoterapi donanm, bilgisayarl tomografi cihaz, hidroterapi tanklar, iitme testi cihazlar, cerrahi ve zel prosedr klar vb. donanmlar kapsar. Medikal Olmayan Sabit Donanm: Soutucular, mutfak donanm, genel amal bilgisayarlar, amarhane vb. donanmlar kapsar. Hareketli Donanm: Tekerlekli malzemeler, tanabilir malzemeler, ofis tipi mobilyalar, test ve grntleme cihazlar gibi alana gereksinim duyan veya elektro-mekanik balant gerektiren, hareket edebilen donanmlar kapsar. Hareketli Medikal Donanmlar: Tanabilir rntgen cihaz, EEG, EKG, egzersiz donanmlar, solunum cihazlar, mdahale masalar, laboratuvar cihazlar, muayene ve tedavi masalar vb. donanmlar kapsar. Medikal Olmayan Hareketli Donanmlar: Kiisel bilgisayar istasyonlar, hasta odas mobilyalar, yiyecek servis arabalar, hasta dosyalar vb. hareketli donanmlar kapsar. b. Donanm Gereksinimleri Ana Teknik Donanmlar: Ana teknik donanmlar (medikal olsun ya da olmasn), genellikle retici ya da satc tarafndan monte edilmesi uzmanlk gerektiren donanmlar kapsar. zel yapsal tasarmlar, elektromekanik gereksinimler ya da baka etmenler gerektirebilir. Bu sebeple, mal sahibi, bina tasarmcs, montajc, taeron ve dierleri arasnda yakn koordinasyon gerektirir. Elektronik Donanmlar: ok ilemli laboratuvar test cihazlar, bilgisayarlar gibi elektrik dalgalanmalarndan ya da kesintilerinden zarar grebilecek donanm ya da program gibi baz bilgisayarla iletilen cihazlar kapsar.

21

3.6.4.3 Donanm Kurulumu a. Sabit donanmlar aada belirtilen ekilde olacaktr: Yere sabitlenmi, Tm gereklilikleri karlayacak ekilde ykseltilmi bir platform zerine kurulup sabitlenmi veya Zemin ve donanm arasnda en az 15 cmlik aklk temin edilecek ekilde, bacaklar zerinde ykseltilmi, duvara monte edilmi veya tavandan sarktlm. b. Donanm aadaki koullar karlad takdirde portatiftir: Tekerlek zerine monte edilmise, Herhangi bir altyap hizmetine balants yoksa veya bir altyap hizmetiyle kolayca kopabilen bir balants varsa ya da donanmn temizlik iin hzlca hareket ettirilmesine imkn veren yeterli uzunlukta esnek bir balant hatt varsa, Destekler yardmyla duvara aslmsa ve temizlik personelinin kullanabildii bir aletle temizlenmesi iin duvardan indirilebiliyorsa. 3.6.4.4 Sabit donanmlarda tm nitelerinin arasn, arkasn ve stn kolaylkla temizlemek iin yeterli alan temin edilmelidir. Bu salanamaz ise donanm ve yanndaki donanm niteleri ile bitiikteki duvar veya tavanlar arasndaki boluk 2.5 cm / 81 cm den fazla olmayacaktr. Aksi takdirde donanm, yanndaki donanmla, duvarlara ya da tavana monte edilmelidir. 3.6.4.5 Donanmn Korunmas Elektronik donanmlarn korunmasna ynelik dzenleme yaplmaldr. 3.6.4.6 Kesintisiz G Kayna Veri girii kaybna neden olaca ve hasta salnn olumsuz etkilenebilecei (ameliyathaneler, acil servis, youn bakm, diyaliz, acil servis ile ilgili laboratuvarlar) yerlerde kesintisiz g kayna bulunmaldr. 3.6.5 evrenin Kontrol

evre kontrolnn salanabilmesi amacyla hasta/hastane personeli ile bina yeri uygunluunun ilevsel planlara gre dzenlenmesi gerekmektedir. Her tasarm ve planlama; s, k, ses yaltm ile evrenin btn elementlerinin olabildiince mmkn ve makul oranda- bireysel kontrollere izin verecek ekilde yaplmaldr.

22

 Hasta ve personel alanlarnda klandrma bireysel olarak kontrollere izin vermeli. Deiik seviyelerde ve tiplerde klandrmalar sunmaldr. Termal kontrol ynetimi, hastalar ve alanlarn bireysel kontrol edebilecekleri dizayn inaattan nce tasarm aamasnda, planlanmaldr. Hastalar ve personel iin sesin, negatif ve skntya neden olan bir evre faktr olduu ispatlanmtr. Dolaysyla, ses, fiziksel evrenin tasarm ve operasyonel sistem ve donanmlarn seimi ile birlikte minimize edilmelidir.

3.6.6

Gizlilik ve Gvenilirlik

Hastalarn gizlilik ve mahremiyetinin salanmasna ynelik mekan uyumu ilevsel plana gre salanmaldr. Genel sirklasyon ve personel/hasta sirklasyonu birbirinden ayrlmaldr. Sedyeli veya pijamal hastalar iin bekleme yerleri, plan dhilindeki zel bir snr iinde ve genel umumi sirklasyon sisteminin dnda olmaldr. Hastalar hakknda bilgi aktarm iin; hastalarn hastalk bilgileri, bakm planlar, sigorta ve finansal durumlaryla ilgili kiisel bilgi ve belgelerin saklanmas amacyla odalar veya odalarn iinde zel blmeler bulundurulmaldr. Birden fazla yatakl hasta odalarnda; refakatilerin, hastalarn ve ailelerin gerek kendi aralarnda gerekse doktor ile zel olarak grebilmeleri iin bir alan bulundurulmadr.

3.6.7

Gvenlik

Hastalarn, personelin ve ziyaretilerin gvenlii ve emniyetine ynelik mekan uyumu ilevsel plana gre salanmaldr. Vaziyet plan, acil durumlarda kolaylkla ulalabilen, kontrol ve gvenlii salanan, belirgin d eriim yollar ve kontrol noktalar bulunan ekilde olmaldr. Binaya giri noktalar ve park yerindeki yeterli d aydnlatma, uygun resepsiyon ve gvenlik servisleri gibi faktrler, gvenli bir evre salamak iin gerekli temel unsurlardr. Salk tesisine girite, gvenlik amal sk bir kontroln uygulanmas mmkn deildir. Gvenliin bina iinde salanmas gerektiinden mekn ii ulam ve ak plannn ilevsel olarak tasarlanmas gereklidir. Personelin, ziyaretilerin ve hastalarn kiisel eyalarn korumak iin gerekli artlar salanmaldr.

23

 Fiziksel evre, kurumun btn gvenlik politika ve protokollerini desteklemek zere tasarlanmaldr.

3.6.8

Kltrel Uyumluluk

Hastalarn, personelin ve ziyaretilerin sahip olduu kltrel zellikleri ile mekann uyum salamas gerekmektedir. Tasarm, projenin uygulanaca yerin kltrel zellikleri gz nnde bulundurularak yaplmaldr.

3.7

Fiziksel evre

Fiziksel evre, istenilen bakm modelinin sunumunu desteklemek ve aada sralanan anahtar elemanlarn yerini belirtmek zere tasarlanacaktr. 3.7.1 Pencereler

3.7.1.1 Yeni inaatlarda hasta yatak odalar veya sitlerinde pencere bulunmaldr. Tm pencerelerin alabilir hizasnn balama izgisi zeminden 90 cm den daha az ykseklikte olmamaldr. Pencere gereklilii bulunan odalarda, pencerelerin effaf caml ksm, odada gerekli zemin alannn en az yzde 10una karlk gelmelidir. Camlar hasta yataklarndan en fazla 12 metre uzak olabilir. 3.7.1.2 Odann iinin dardan gzlenmesine imkn salayacak, normal gr hizasna yerletirilen pencereler hasta mahremiyetini salayacak ekilde ayarlanmaldr. 3.7.1.3 Pencereler, ak olduunda kazara dmeleri nleyecek ekilde tasarlanacak veya mlk sahibinin zel talebine gre planlanmal ve gerekli grlen hallerde gvenlik siperleriyle donatlmaldr. 3.7.2 Ik ve Manzaralar

Doal n kullanm ve sreklilii durumu ile aydnlatma ve manzaralar fiziksel evrenin tasarmnda gz nne alnmaldr. Doal k, doa manzaralar ve d mekna eriim fiziksel evrenin tasarmnda mmkn olan her yerde gz nne alnmaldr. 3.7.2.1 Yerleim ve binann organizasyonu, doal manzaralara ve dier doal arazi zelliklerine uygun olmaldr. 3.7.2.2 Doal a eriim, zel meknlara gitmeden salanmaldr. Personel, doal a ulamak iin bir hasta ya da ikamet edenin odasna girmek zorunda kalmamaldr.

24

rnein, koridorlarn sonundaki pencereler, binann youn geili yerlerdeki derin alanlara doru olan klklar, kap st pencereleri ve kap yanndan gelen klar doal k kayna olarak kullanlabilir. 3.7.2.3 Salk bakm sunan her trl mekna ait yemek alanlar, salonlar ve aktivite alanlar doal k alacak ekilde tasarlanmaldr. 3.7.2.4 Salk tesisleri -uzun sreli bakm tesisleri dhil- bina personelinin, hasta ve yaknlarnn eriebilecekleri, kontrol edilebilir bahe ve d mekna sahip olmaldr. Salk tesisi ve hastalar iin zel olarak tasarlanm teraptik ve canlandrc baheler ilevsel programn bir paras olacak ekilde gz nne alnmaldr. 3.7.2.5 Yapay klandrma stratejileri aydnlatma seimi, renklerin temsil zelliklerini gstermelidir. 3.7.3 Su Faktr

emeler ve dier ak dekoratif su elerinin insan psikolojisi zerinde olumlu etkileri olmakla birlikte suyun mikroorganizma barndrma ve retme zellii gz nnde bulundurulmaldr. Havuz evresi nceden hazrlanmsa suyun tasarm, insan etkisiyle snrl olmal ve su dezenfekte sistemi uygulanmaldr. Suyun evresindeki materyaller kimyasal rmeye kar dayankl malzemeden imal edilmelidir. Havuz evresi, su damlacklarn minimize edecek ekilde ina edilmelidir. Binann havalandrma egzost klar dorudan suyun evresine verilmemelidir. Ak su sistemi, bulac ve rahatsz edici aerosollerden mekn sakinlerini korumak iin suyun kalitesi gvenli olacak bir ekilde donatlmaldr.

3.8

Bina i Ulam Alanlar ve Tavanlar

Hastane binas, iinde hasta, refakati ve personelin eitli alanlara ulamalar ve yer deitirmelerine imkn verecek ve kolaylk salayacak zellikte olmaldr. Bu zellikler aada tanmlanmtr. 3.8.1 Koridorlar

Birimler aras eriebilirlii salayan alanlardan olan koridorlarn geni olmas hem trafii rahatlatacak hem de ferahlk, kullanm kolayl ve gvenlik salayacaktr. 3.8.1.1 Koridorlarn geniliklerinin hesaplanmasnda, yatak veya sedye enine ilave olarak beraberinde tanma ihtimali olan ekipmann boyutlarnn ve elik edecek personelin bulunaca aklda bulundurulmaldr. Ayrca koridorlar yatak/sedye tanmas dnda dier trafie de ak ise boyutlar daha geni olmal ve ngrlen younlua gre koridorun eni tekrar hesaplanmaldr.

25

3.8.1.2 Trafiin olmad, tek yn geilerin planland alanlarda koridorlar, sedyenin veya hasta yatann en az bir personelin yannda yryerek mesafe kat etmesine imkn verebilmesi iin en az 200 cm eninde olmaldr. 3.8.1.3 ki ynl geilerin planland durumlarda koridorun genilii en az 350 cm olmaldr (ekil 1). 3.8.1.4 me suyu, telefon, hazr yiyecek makineleri ve portatif donanm gibi kalemler, bulunduklar yerler itibariyle koridor trafiini engellememeli veya koridor asgari standart geniliini azaltmamaldr. 3.8.1.5 Kk dolap gibi eyalar hari, dier tm kaplar koridora doru alrken herhangi bir noktada yaya trafiini engellememeli veya gerekli koridor geniliini azaltmamaldr. 3.8.1.6 Koridorlarn 90o veya 180o dne sahip olduu durumlarda her iki yatan veya sedyenin yanlarndaki ekipman ve personel ile birlikte ayn anda geecekleri varsaym ile koridorun dn ksmlar dne engel olmayacak ebatta olmaldr (ekil 2). ekil 1 U Koridor: Sedye yanlarnda hastaya mdahale eden bir kii gerektii durumlarda iki sedyenin yan yana geebilmesi iin gerekli asgari alan

26

eden bir kiinin gerektii durumlar da yan yana geebilmesi iin gerekli asgari alan

ekil 2 180 derecelik Koridor: ki sedyenin yanlarnda hastaya mdahale

3.8.2

Rampalar

Tekerlekli sandalye ve sedye kullanan engelli kiilerin seviye farklarn bertaraf ederek ve ulam imknlarn salayan yol dzeneidir. 3.8.2.1 30 cmnin zerinde olan bir rampann yannda tekerlekli sandalye kullanmayan dier engelli vatandalarn ulam iin mutlaka merdiven ve 2 mden daha yksek ksmlar iinde asansr gibi baka dzenek konmaldr. 3.8.2.2 Rampa hemen grnmyorsa rampann yerini belirten bir iaret konmaldr. 3.8.2.3 Rampann eim uzunluunun en ok 1:12 olmas gerekmesine ramen mesafeye ve artlara gre en fazla 1:20 eim uzunluuna sahip olmaldr. Rampa ksa mesafe iin de 1:20 eim uzunluuna sahip olabilir.

27

3.8.2.4 Rampann uzunluu 10 myi ve balad noktadan biti noktas arasndaki ykseklik ise 50 cmyi gememelidir. 3.8.2.5 Toplam rampa ykseklii 2 mden fazla ise mutlaka asansr kullanm gerekmektedir. 3.8.2.6 Rampa ykseklii 30 cmden yksek ise yannda mutlaka alternatif merdiven olmaldr. 3.8.2.7 Rampann eni en az 150 cm olmaldr. 3.8.2.8 Rampann ykseklii 15 cmden fazla veya yolu 180 cmden uzunsa o zaman her iki tarafnda tutunacak trabzanlar bulunmaldr. 3.8.3 Merdivenler

Acil klar ve 2 metreden az ykseklikler iin kullanlan ulam alanlar. 3.8.3.1 Tm merdivenler Yangn Ynetmeliine uygun olmaldr. 3.8.3.2 Tm merdivenlerin genilii en az 150 cm olmaldr. 3.8.3.3 Merdivenin yaps ve sslemeleri enini 9 cmden daha fazla ksaltamaz. 3.8.3.4 Merdivenin tutunma yerleri her iki taraftan merdivenin enini toplam 9 cmden daha fazla ksaltamaz. Kiriler 4 cmlik knt yapabilir. Merdiven tutunma yerleri erikin ve ocuklarnda tutunabilecei ekilde iki seviyeli olmaldr. 3.8.3.5 Her basaman rh ykseklii en az 15 cm, en ok 17 cm olmaldr. 3.8.3.6 Her basaman genilii (yatay) en az 28 cm olmaldr. 3.8.3.7 Her basaman genilii tm ksmlarda (dnd yerler dahil, 3/8 oranndan daha kk ve 3/8 oranndan daha byk olamaz. Basaman orta noktas 28 cm olmaldr. 3.8.4 Asansrler

Hastalara ynelik hizmet alanlar (yatak odalar, yemek alanlar veya dinlenme meknlar gibi) ya da dorudan hastalara ynelik hizmetlerin (ameliyat, doum, tan veya tedavi) zemin katn dndaki katlarda konuland tm hastanelerde elektrik veya hidrolik asansrlerin bulunmas gerekir. 3.8.4.1 Trafik ak mhendislii yaplmam binalarn hepsinde aada belirtilen say zelliklere sahip asansrlerin bulunmas gerekir: Acil ve ameliyathane arasnda birden fazla kata sahip olan tm binalarn asansr olmaldr. Asansrler ziyareti, yatan hasta ve yk asansr olarak ayrlmaldr.

28

 Ziyareti asansrleri engellilerin de kullanabilecei zelliklere sahip olmaldr. Ziyaretilerin ve ayaktan hastalarn bulunduu alan ortaklaa kullanlan bir alan ise katlara kmak iin ayn asansrler kullanlabilir. 60 ila 200 arasnda yatak saysna sahip hastanelerde en az 6 asansr bulunmaldr. 201 ila 350 hasta yatak kapasitesi iin en az 9 adet asansr gerekmektedir. Ameliyathanelerin acil servisin st katlarndan birinde yer almas halinde, ameliyathaneler iin ayrca bir asansr bulunmaldr. Bu asansr toplam asansr saysna dhildir. 3.8.4.2 Yatakl/sedyeli hasta asansrlerinin i boyutlarnn, hastaya elik edenler ile beraber bir hasta yatan alabilecek ekilde en az 170 cm geniliinde ve 230 cm derinliinde olmas gerekir. Asansr kaplarnn, 120 cm eninden ve 210 cm yksekliinden daha az olmayacak ekilde rahat bir alm salamas gerekir. Yenileme durumlarnda, hastanede kullanlan hlihazrdaki hasta yataklarnn sabildii asansrlerin boyutlarnda bir art yapmak gerekmez. 3.8.4.3 Yk tama iin kullanlanlar hari olmak zere her asansrn personel kullanmna ynelik olarak tm asansr arlarn iptal etmek ve yalnzca kendi arlarna asansr armak iin bamsz bir anahtar ile donatlm olmas gerekir. 3.8.4.4 Tm asansrler TSE standartlarna uygun olmaldr. 3.8.5 Tavanlar

Tavanlar salk yaplarnn nemli unsurlarndan birisidir. Gnmz teknolojisinde birok donanm alt yapsnn aktarm tavanlardan yaplmaktadr. Bunun salanmas iin tavan ykseklikleri, mimari izim planlarnda belirlenen yksekliklerden daha bask olmaktadr. Tavanlarn gereinden fazla bask olmas, hesaplanan hava akmlarn, s seviye ayarlarn, klandrma glerini, enfeksiyon kontroln bozmakta ve alan personel, hasta ve yaknlar zerinde olumsuz etki brakmaktadr. Gereinden yksek tavanlar ise snma maliyetlerini arttrmakta, zellikle ameliyathane gibi ortamlarn havalandrma ve enfeksiyon kontroln bozmakta ve klandrma maliyetlerini arttrmaktadr. 3.8.5.1 alma odalar, hasta odalar, izole odalar, kardiyak youn bakm, mutfak, toplant salonu, yemekhane, koridor gibi ortamlarn tavan ykseklikleri ince ileri bitmi durumda iken en az 270 cm olmaldr. 3.8.5.2 Genel ksmn, cerrahi, pediatrik youn bakmlar, mahede, doumhane, ameliyathane, kateter laboratuar ve cerrahi giriim odalar gibi alanlarn tavan ykseklikleri ince ileri bitmi durumda en az 300 cm olmaldr.

29

3.8.5.3 nadir kullanlan, hasta veya yaknlarna kapal olan zel koridorlarn tavan ykseklikleri daha az olabilir. Ancak bu koridorlarn uzunluu 3 metreyi geemez.

3.9
3.9.1

Hasta Alanlar
Hasta Alanlar zellikleri

Aadaki tanmlar ierir: 3.9.1.1 Hasta alan tek yatakl hasta odalarnda klinikte ok yatakl odalar hariyatak veya sedye bana, -odadaki yatak, dolap, dier benzer eyalar ve tuvalet vs. dnda kalan alan- den bo zemin alandr. Bu alan asgari 9 m2 olmaldr. 3.9.1.2 Birden fazla yatan bulunduu odalarda (kou tipi youn bakm veya acil mahede gibi), yatak veya sedye bana en az 7 metrekarelik bo zemin alan olmaldr. Ayrca bir blme ve sz konusu blmenin 120 cm geniliinde girii olmaldr. 3.9.1.3 Bo zemin alan; birden fazla hasta koltuunun bulunduu odalarda, hasta/ koltuk bana asgari 5 metrekarelik bo bir zemin alan temin edilmelidir. Sz konusu bo zemin alann, her bir hasta koltuuna ulam akl en az 115 cm geniliinde olmaldr. 3.9.1.4 Yataklar veya sedyeler arasndaki mesafe; duvar ile yatan ya da sedyenin arasnda en az 110 cm mesafe bulunacaktr. Hasta koltuklar arasnda; duvar ile hasta koltuu arasnda en az 90 cm mesafe bulunacaktr. 3.9.1.5 Hava ile bulaan enfeksiyonun izole edilmesine ilikin dzenlemeler, Blm 5.1e uygun olarak, Enfeksiyon Kontrol uygulanmas hususunda belirtilmitir. 3.9.1.6 Blmelerdeki perdeler veya dier donanm; birden fazla hastann bulunduu odalarda, grsel mahremiyeti salamak iin her bir blmenin evresini sarmak amacyla kullanlr. 3.9.1.7 Hemire kontrol istasyonlar; tm anestezi sonras hastalarn bakm veya benzer acil durumda bulunan hastalar iin grsel veya edeeri tbbi gzlem yapma imkn salayan alanlardr. 3.9.1.8 El ykama blmleri; Tbbi personelin hasta muayenesi ve benzer iler ncesi ve sonrasnda ellerini ykad alanlardr. Blm 6.1.5ye uygun olarak temin edilmelidir. 3.9.1.9 Tuvalet oranlar; hastalarn ayakta tedavi grd yerlerde, her sekiz hasta muayene yeri bana bir adet veya bunun katlar orannda, uygun alanda

30

hasta tuvaleti temin edilmelidir. Tuvaletlerde kadn/erkek oran 1/1 olup her iki tip tuvalette ocuk hastalar ve/veya ziyaretiler iin dzenleme yaplmaldr. 3.9.1.10 Destek alanlar; Blm 3.10a ve letme planna uygun olarak ve ngrlen ekilde, destek alanlar temin edilmelidir. 3.9.1.11 Her Alana uygun olarak, personel tuvaletleri temin edilmelidir. (baknz Blm 6.2.1.23 ve 3.10.1.4) 3.9.1.12 Hasta alan/alanlar mnferit blmelere veya zel olarak belirlenen alanlara zarar vermeden hastalarn ve donanmn rutin olarak hareket etmesine imkn tanyacak ekilde tasarlanacaktr. 3.9.2 zolasyon Odalarnn Ventilasyon Gereksinim zellikleri

Enfeksiyon kontrol iin hasta odasnn havalandrma ve insan/donanm giri-k kontrolnn saland odadr. Enfeksiyon Kontrol gereksinim kstaslar hakknda Blm 5.1.1 ve Tablo 2.1ya (dip notlar dhil) baknz.

3.10 Hizmet Alanlar

Aada listesi verilen hizmetler, her bir hemire nitesinde temin edilmelidir. letme plannda belirtildii veya ngrld takdirde bu hizmetler, tm tan ve tedavi blmlerinde de uygulanacaktr. Sz konusu hizmetler, her hasta birimi ierisinde bulunacak veya bu birimler kolaylkla temin edebilecektir. Her bir servis alannn bykl ve yeri, hizmet sunulan hasta says ve trne bal olacaktr. Belirtilen fonksiyonlarn her biri iin tanmlanm alanlar gerekmektedir. Her hizmet alan, birden fazla hasta birimine hizmet vermek zere dzenlenebilir veya konulandrlabilir; aksi belirtilmedike, byle bir hizmet servis alan, her hemire nitesinde temin edilmelidir. Oda veya Muayene Odas ifadelerinin kullanld yerlerde, anlan ilev iin ayr ve kapal bir alan amalanmaktadr; aksi takdirde, tanmlanan alan baka bir oda veya ortak kullanm alan ierisindeki zellikli bir alan anlamna gelebilir. 3.10.1 Hasta Hizmet Alanlar 3.10.1.1 Poliklinik nitesi erisinde bekleme alan olan, kan alma, n hazrlanma odas, hemirelik hizmetlerinin ve ngrlyorsa tuvaletin yer ald blmdr. Poliklinik Hizmet Alanlar; hastalarn randevu veya poliklinik sras alarak geldikleri ve muayene olduklar, giriimsel ilem yaptrdklar, laboratuvar, grntleme ve dier tbbi tetkik sonularn gsterdikleri ve tedavileri iin

31

gerekli sonular hakknda bilgilendirildikleri alanlardr. Poliklinik Bekleme Alanlar; muayene olmak iin gelen hastalarn elik edenler ile birlikte muayene olmay bekledikleri ngrlen yeterli byklkteki alanlardr. Hasta ve yaknlar, bu alanlarda otururlar ve temel ihtiyalarn giderecek hizmetlerden yararlanrlar. Bu alanlarda tekerlekli sandalyeli hastalar iin de bekleme alanlar ve muayene sra listelerini gsteren teknik donanm bulunmaldr. Bu alanlar, kalabalk topluluu barndraca iin, ses yaltm iyi olmaldr. Mmknse bu alanlar, poliklinik zelliklerine gre ayrlmal; bylece, kalabalk datlarak hasta mahremiyeti korunmaldr. Poliklinik Odas/Muayene odas; doktorun, hemire ile veya ilgili teknik personel ile birlikte hastay eitli aletler (ultrason, EKG, biyomikroskop gibi) kullanarak muayene ettikleri alanlardr. Polikliniin zelliine gre hasta yatarak, oturarak veya zel bir masada muayene edilir. Odann donanm ve blmeleri (sit hali) klinik brana gre deiebilir. 3.10.1.2 Kat Muayene/Mdahale Odas/Odalar/Alan Yatakl Tedavi nitesindeki btn hasta odalarnn tek yatakl olmas durumunda muayene odas (mdahale odas hari) gereklilik olmaktan karlabilir. Merkezde bulunan muayene ve mdahale odalar birden fazla tedavi nitesi tarafndan kullanlabilir. Dzenli kullanm iin uygun olmas durumunda bu odalar, dier katlara yerletirilebilir. Bu odalarda en az 7 metrekarelik bo zemin alan ve masann/ sedyenin tarafnda da en az 100 cmlik aklk temin edilmelidir. 3.10.1.3 dari Merkez veya Hemire stasyonu Resepsiyon ve iletiim merkezleriyle birlikte olabilir. Bu merkez, nitenin tm trafiine hkim bir yerde olmaldr. Her tedavi katnda personelin kullanmna uygun bir yerde en az bir personel tuvaleti bulunmaldr. nite personelinin kiisel eyalar iin kilitlenebilen dolap veya ekmece; hemire istasyonu, personel alma odas veya salonu ierisinde ya da yaknnda bulunmaldr. Bu dolap veya ekmeceler, iine en az anta veya czdan sabilecek byklkte olacaktr. Kyafetler, her kattaki veya merkezi personel dolap odasndaki kilitli dolaplara konabilir. Personel, hastalar ve hastalarn ailelerine ynelik olarak konferans, rapor, eitim seanslar ve konsltasyon iin kullanlacak ok amal oda/odalar olmaldr. Bu odalar tedavi niteleri ve klinik blm iin uygun bir yerde olacaktr. Dzenli kullanm iin uygun olmas durumunda, ok amal odalar; baka katlarda da olabilir. Byle bir oda birden fazla tedavi nitesi veya blm tarafndan kullanlabilir. Bu oda, uygun bir ekilde tasarlanmsa Blm

32

3.10.2.9 uyarnca personel salonuna ilikin gereklilikleri karlamak iin de kullanlabilir. 3.10.1.4 Tuvaletler Hasta ve yaknlar iin poliklinik alanlarnda tuvaletler bulunmaldr. Bu tuvaletlerin zellikleri ve says hem engellilerin kullanmna uygun olmal; hem de hizmet verdii hasta grubuna (kadn sal, ocuk gibi) uygun olmaldr. Hasta tuvaletleri, kadn ve erkekler iin ayr olmaldr. ok amal odaya/odalara uygun ilave hasta tuvaleti/ tuvaletleri temin edilmelidir. Gerekli yerlerde, yeterli sayda tuvalet bulunmaldr. Kullanc saysna gre tuvalet saylar hesap edilmelidir. Tuvaletler, hastanede alan personel ve genel kullanm iin ayrca planlanmaldr. Tuvalet say hesab; kadn-erkek iin ayr olacak ekilde; toplam insan says / 12 = kabin says olarak hesaplanr. Erkek tuvaletleri iin ayrca pisuar hesab; erkek says / 10 = Pisuar says olarak hesaplanr (neufert, Ernst. 1983, Yap Tasarm Temel Bilgileri). ayet tuvaletler engellilerin kullanmna uygun ise ilave engelli tuvaleti aranmaz. Engelliler ve eitli rahatszlklar nedeniyle yryemeyen ya da yrmekte zorluk eken hastalar iin onlara yardm edecek ilgili personelle birlikte tuvaleti kullanmalarn salayacak ya da olabiliyorsa onlarn kendi bana hareketini ve manevrasn salayacak nlemler alnmaldr. Tuvaletlerde kullanlacak tm vitrifiye elemanlar hastaneler iin zel retilmi, hijyenik, anti-bakteriyel ve su tasarrufu salayacak tipte olmaldr. ok amal odalara hizmet veren tuvaletler, halkn genel kullanmna da sunulabilir. 3.10.1.5 Refakati le Girilen Banyolar ve Tuvaletler Bu tip alanlar hastaya elik eden refakati iin gerekli olan alan da dhil olmak zere, merkezi banyolar, sedye, tekerlekli araba ve tekerlekli sandalyedeki hastalar iin 100 yatak bana bir adet veya bunun katlar orannda temin edilmelidir. Bu tesisler kullanm asndan uygun olmas halinde ayr bir katta bulunabilirler. Bu alanlar tek kiilik olmal. inde tuvaleti ve banyo ihtiyac salanmaldr. Ayrca mahremiyet korunmaldr. Sabun, havlu ve dier malzemelerin, bu blmlerde muhafazas iin gerekli dzenlemeler yaplmaldr. 3.10.1.6 la/Eczane stasyonu lalarn datlmas iin gerekli dzenlemelerin yapld yerdir. Bu ilem, ila hazrlama odasndan veya nitesinden, mstakil bir ila datm nitesinden veya baka onayl bir sistem tarafndan gerekletirilebilir.

33

 la Hazrlama Odas: Bu oda, tedavi personelinin grsel kontrol altnda olacaktr. Oda ierisinde bir alma tezgh, soutucu ve kontroll ilalar iin kilitli bir depo/dolap bulunacaktr. la hazrlama odasnn bir veya daha fazla mstakil ila datm nitesini muhafaza etmek amacyla kullanlmas durumunda, oda; mstakil ila datm nitesi/niteleri oradayken bile ilalarn hazrlanmas iin yeterli alana sahip olacak ekilde tasarlanacaktr. Mstakil la Datm nitesi: Mstakil bir ila datm nitesi, nitenin kontroll ilalar iin yeterli gvenlik dzeyine sahip olmas kouluyla hemire istasyonunda, temiz alma odasnda veya bir blm/hcre ksmnda yer alabilir. Acil lalar: Acil mdahale arac kullanlmayan durumlar iin ila istasyonunda acil ilalar iin ayr bir yer bulunmaldr. Yeil Reeteli lalar: Bamllk yapc ve narkotik zellii olan bu ilalar kilit altnda saklanmaldr. Eer bu ilalar istasyonda bulundurulacak ise planlamann buna gre yaplmas gerekir. 3.10.1.7 ok Amal Oda Personel, hasta ve hasta yaknlar iin derslik, eitim ve dier amalarlar iin kullanlabilecek odadr. 3.10.1.8 Acil Donanm Alan Kardiyo pulmoner ressitasyon (CPR) cihaz gibi tedavi personelinin dorudan kontrol altndaki acil donanm iin yer temin edilmelidir. Bu yer, tedavi bakm personeli iin uygun fakat normal trafiin dnda bir alanda olmaldr. 3.10.1.9 Medikal Cihaz Muhafaza Odas Hasta bakm iin gerekli olan ve iletme plannn gerektirdii veya ngrlen medikal cihazlarn muhafazas iin uygun oda ve odalar temin edilmelidir. Bu oda ayn kattaki birden fazla nite tarafndan kullanlabilir. 3.10.1.10 Sedye ve Tekerlekli Sandalye Muhafaza Alan Bu alan, normal yaya trafiini kstlamayacak bir yerde bulunmaldr. 3.10.2 Dier Hizmet Alanlar Hastanenin hizmet temelli alanlar ile ilgili alanlardr. 3.10.2.1 Temiz Odas inde el ykama blm ve alma tezgh olmas yannda, temiz ve steril malzeme iin temiz malzeme deposu/dolab olmaldr. Kirli odasndan veya kirli depolama odalarndan temiz odasna dorudan eriim olmayacaktr. Sadece temiz ve steril

34

malzeme deposu varsa el ykama blm ve alma tezgh gereklilik olmaktan karlabilir. 3.10.2.2 Kirli Odas inde el ykama blm, kirli rtler ve pn konmas iin az kapal kutularn konaca bir alan; szgeli, iki blmeli bir lavabo ve kenardan sifonlu klinik lavabo bulunan bir oda bulundurulmaldr. Kirli odasndan temiz odasna veya depolara dorudan eriim imkn olmayacaktr. Sadece kirli rt veya atk kutularnn bulunduu alanlar varsa, ykanm bulaklar iin szgeli, iki blmeli lavabo ve kenardan sifonlu klinik lavabo gereklilik olmaktan karlabilir. 3.10.2.3 Temiz rt Dolab Her hemire nitesinde temiz rtlerin konulmas iin bir yer belirlenecektir. Bu yerin temiz odas ierisinde, ayr bir dolap halinde veya her katta onayl bir datm sistemi iinde olmasna izin verilecektir. 3.10.2.4 Kat Mutfa inde lavabo, alma tezgh, buzdolab/soutucu, malzeme dolab ve programlanm nler haricinde scak ve souk yemek iin donanm yer alan mutfak bulunmaldr. Mutfak ierisinde, nceden programlanmam yiyecek servisinde kullanlan tepsi ve tabaklar iin yer olacaktr. Yemek zaman kullanlmayan ve toplanmayan kirli yemek tepsilerinin geici olarak konulmas iin gerekli imkn ve yer salanacaktr. 3.10.2.5 Kat Hizmetleri/Temizlik Malzemesi Odas Her hemire nitesi veya blmnde uygun olacak ekilde bir temizlik odas temin edilmelidir. Bu oda, niteden kolaylkla eriilebilir ve niteyle ayn katta olacaktr. Oda ierisinde servis lavabosu veya tahliye aygt ve rutin olarak kullanlan tm malzeme ve temizlik donanm iin gerekli imknlar bulunacaktr. 3.10.2.6 Yaz/Rapor leri Hemire istasyonu iinde yaz, kayt ve dosya doldurma ileri iin alma yeri olan bir alan temin edilmelidir. 3.10.2.7 Hasta Dosyalar Dolab letme planna uygun ekilde hastalarn dosyalar, bir dolapta bulunacak ve bu dolaplar kapakl ise yetkili personel dndaki kiiler tarafnda ulalamayacak bir dzenekte olmaldr. Eer dolap koridorda ise koridoru kapatmayacak ekilde yerlemi olacaktr.

35

3.10.2.8 Ariv Hastalara ait bilgilerin dosyalar halinde en az be yl saklanmasna ynelik ariv odas olmaldr. Bu odann bykl ve says hastanenin kapasitesine baldr. 3.10.2.9 Personel Giyinme Salonu Personelin giyinme ve soyunmas iin bir salon temin edilmelidir. Bu alan baka katlarda olabilir. 3.10.2.10 ofr Odas ngrld takdirde bir dinlenme odas gerekmektedir. Aksi takdirde personel salonunu paylarlar.

3.11 Otopark Alanlar

Otopark alan ve ara says hesaplamalar yaplrken 01.07.1993 tarih ve 21624 sayl Otopark Ynetmeliine ve deiiklik maddelerine ve zellikle Madde 5e (Deiik madde: 22.05.2006 tarih ve 26147 sayl S.R.G. Yn/3.mad) uygun yaplmaldr. Otopark alanlar detaylar iin Blm 4.4.4ye baknz.

3.12 Heliport Alan

Heliport bulundurma zellikleri Salk Bakanl Temel Salk Hizmetleri Genel Mdrlnn planlamas kapsamnda olup iletme izni Bakanla aittir. 3.12.1 ngrlen hastanede bir Heliport alan bulunmaldr. Heliport alan inaat zellikleri Salk Bakanlnn Heliport letme Talimat Blm 3, 4 ve 5de belirtilmi olup talimattaki tm maddeler yerine getirilmelidir. 3.12.1.1 Hareket alan; 25 m x 25 m ebadnda olmaldr. 3.12.1.2 Deme ve tekerlek kesme alan; 20 m x 20 m ebadnda olmal ve 30 cm eninde beyaz boya ile iaretlenmelidir. Bu alan ierisinde 13 m apnda deme iaretlemesi 0,5 m eninde sar boya ile belirlenmelidir. Bu alann ortasnda 1,8 m x 3 m ebadnda 0,4 m eninde hkim rzgr ynnde krmz H harfi bulunmaktadr. 3.12.2 Fiziksel zellikler 3.12.2.1 VFR artlarda kullanlacak heliport iin her hastanenin rzgr uygunluk ve yn raporu bulunmal ve alann inas bu rapora gre inas yaplmaldr.

36

3.12.2.2 Heliportun hareket alanndan itibaren 5 m geniliinde beton/ im/ toprak emniyet alan bulunmaldr. Emniyet alann etraf 1 m ykseklikteki tel itlerle evrilmelidir. 3.12.2.3 Heliporta giri-klar kontroll olarak 112 Acil Servise en yakn tek kapdan yaplmaldr. Ayrca hangar tarafndan personel ve malzemenin girii ve k iin bir kap daha bulunmaldr. 3.12.2.4 Heliport ile Acil servis veya Acil Servis asansr arasndaki yol kara ambulans aracnn veya tekerlekli sedyenin heliporta yaklaacak kadar genilikte ve zemini dzgn olmaldr. 3.12.3 Grsel Yardmclar 3.12.3.1 Rzgr Tulumu, emniyet alannn dnda pilotun yaklama ve kalk srasnda grebilecei ve mnia oluturmayacak bir yerde, 3,5 m ykseklie montaj yaplmaldr. 3.12.3.2 Deme ve tekerlek kesme alan klandrlmas 5 m aralkl olmak zere 16 adet, yere gml 50 W gcnde yeil aydnlatma lambalaryla klandrlmaldr. ni paneli iindeki H harfinin boyuna olacak ekilde 1,5 metre aralklar ile 7 adet yere gml vaziyette 50 W gcnde beyaz renkli tekerlek koyma klandrma lambalar bulunmaldr. Ayrca 6 adet 300 W gcnde halojen evre aydnlatma lambalar bulunmaldr. Iklandrma lambalar tek bir elektrik panosundan kontrol edilebilmelidir. 3.12.3.3 Heliportun 20 m x 20 m olan deme ve tekerlek kesme alannn sa st kesine Sivil Havaclk Ynetmelii 14Bye gre heliportun maksimum izin verilebilir arlk iaretlemesi, sol st keye ise heliportun ad iaretleme ile ayn standartta beyaz renk ile yazlmaldr. 3.12.4 Heliport Gvenlii/Korunmas 3.12.4.1 Heliportun i ve d emniyeti 24 saat esasna gre gvenlik grevlilerince salanmak zorunda olduundan konuyla ilgili gvenlik dzenlemeleri yaplmaldr. 3.12.5 Yangnla Mcadele 3.12.5.1 Yangnla mcadelede kullanlacak sistem ve donanm iin dzenek bulunmaldr (Baknz SHY 14-B Ynergesi H1 ve Heliport Yangn Talimat Ek-2).

37

4. ARAZ VE MAR TANIMLARI VE STANDARTLARI

lkemizde salk ve dier kamu altyaplarnn sunumunda, fiziksel yetersizliklerin banda arazi bykl ve standartlar gelmektedir. Gerek salk gerekse dier kamu binalar iin yeterli arazi byklkleri ve doru yer seiminin yaplmas salk yaplarnn tasarmnda ok byk nem tamaktadr. Yatrmn doru yerde, yeterli byklkte, gerekli standartlar dhilinde planlanmas ve etkin hizmet sunumu yatrmn verimli olmasn salayacaktr. Standartlar belirlemek, salk yaplar iin arsa ve arazi, imar, mlkiyet ve tahsis gibi konularda gerekli tanmlamalar aklamak, mevzuat hkmlerini ortaya koymak adna aadaki hususlara uyulmasn gerektirir.

4.1
4.1.1

Arsa ve Arazi ncelenmesinde Gereken Veriler

mar Plan Verileri

Salk yatrmna konu olan her tr ve lekteki imar ve yakn evresi iin oluturulan planlar iin mar Plan Verileri temin edilmelidir. Verinin elde edilmesindeki ama, yatrmn gereklemesine imkn veren arazi kullanmna sahip olduu ve yatrma konu olan alann salk tesis alan olarak tahsis edildiinin belirlenmesidir. ayet alan, farkl bir kullanma ayrlm ise mevcut ve ngrlen ulam balantlar dikkate alnarak yatrma imkn verecek ekilde arazinin, imar plan deiiklii ile tekrar dzenlenmelidir. mar plan deiiklikleri, onay kurulular olan Bykehir Belediye Meclisleri, le Belediye Meclisleri, Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Kurullar, l Genel Meclisleri, evre ve Orman Bakanl vb. kurumlara nceden sunulmaldr. zetle yatrma konu olan alann imar plan ile kesin snrlarnn, yaplama koullarnn ve alan kullanm kararlarnn (salk tesis alan, kamu tesis alan) belirlenmesi zaruridir. Sz konusu arazilerin imar bilgileri, belediye snrlar ierisinde ise belediyelerden, belediye dnda ise l zel darelerinden temin edilebilir. Temin edilmesi gerekli imar bilgileri unlardr; mar plan paftalar (1/1000 lekli uygulama imar plan, 1/5000 lekli nazm imar plan), Varsa st lekli master planlar (1/25.000-1/100.000 lekli evre dzeni planlar),

39

 Arazilerin yerleme ierisindeki iaretlenmi konumlar (tercihan geni lekli krokiler, yerleme haritas gibi haritalar zerinde), Belediye imar mdrlklerinden temin edilecek ve zerinde emsal, yaplama koullar, ekme mesafeleri, yap ykseklii gibi bilgileri ieren imar ap (1/1000 lekli), xy, koordinatl aplikasyon krokisi (Belediye Harita Mdrlkleri veya Kadastro Mdrlklerinden), lgili belediyeden elde edilecek 1/1000 veya 1/5000 lekli hali hazrdaki haritalar, lgili belediyeden elde edilecek olan kadastral pafta ozalitleri (Sz konusu kadastral haritalar, belediyenin dnda kadastro mdrlklerinden de istenmeli). 4.1.2 Ulam Verileri

Salk yatrmlar, kendi doal zelikleri sebebiyle, youn bir ekilde kullanlan kamu tesisleridir. lk basamak salk tesislerinden son basamak ihtisas merkezlerine kadar sz konusu yatrmlar, kamunun ska kulland ve bulunduu blgelerde gnlk kii gidi ve gelileri; trafik byklklerini, debilerini, ara trafiini artrdndan blgedeki mevcut yol sistemi, altyaps, gelecekteki yatrmlar, ulam tr ve nitelikleri belirlenmelidir. Genel olarak hava, kara, demiryolu, varsa denizyolu gibi ulam altyaps ve yatrmlarna dikkat edilmeli ve mevcut altyapnn yeterlilikleri tespit edilmelidir. Buna ilaveten ulam sisteminin bir paras olan otopark sisteminde, ara says, otopark bykl, eriilebilirlii, ara giri ve k zelliklerine dikkat edilmelidir. Salk tesisleri ierisinde veya evresinde bu ve benzer altyap aratrlmaldr. Ara giri ve klar, doru yerde konumlandrlm, yeterli byklklerde tasarlanm blgelerde, mevcut ulam sistemi ierisinde ele alnmaldr. Benzer ekilde salk yatrmlarnn kendi isel eylemleri erevesinde acil giri ve klarnn, personel ara trafii, yaya trafii, lojistik giri ve klarnn da nceden ngrlmesi ve bu erevede ulam tespitlerinin yaplmas gerekmektedir.

4.2
4.2.1

Arsa ve Arazi Bilgileri

Mlkiyet Bilgileri

Tahsis edilecek veya edilmesi dnlen arsa ile ilgili olarak, arsann hlihazrda mlkiyetinin kime ait olduu; mlkiyeti Maliye Hazinesine ait ise, herhangi bir kurum veya kurulua tahsisinin bulunup bulunmad; herhangi bir kuruma

40

tahsisi yok ise, Bakanlmz veya ilgili birimler nezdinde yazl talepte bulunulup bulunulmad; bu talepler dorultusunda arazinin Milli Emlak Mdrl tarafndan Bakanlmza tahsisinin yaplp yaplmad; tahsis almalar devam ediyor ise, tahsis ilemlerinin hangi aamada olduu; arazi ierisinde zel mlkiyet bulunup bulunmad; bulunmas durumunda ise bykl ve yaklak metrekare bedeli, ilgili yazmalarn fotokopileri; sz konusu arazilerin hisseli olup olmad; mlkiyet snrlar ierisinde baka kullanmlarn bulunup bulunmad; zerinde enkaz bedeli oluturacak bir mtemilatn bulunup bulunmad; herhangi bir arazi temini sz konusu deil ise, blgede yer alan ve atl konumdaki dier kamu kurumlarna ait arsa ve araziler ile Milli Emlak Mdrlklerinin ellerindeki kamu arazi stokunun byklkleri ve konumlar gibi hususlarn aklanmas ve gerekli bilgi ve belgelerin elde edilmesi beklenmektedir. 4.2.2 Jeolojik Bilgiler

Yatrma konu arazide, zemin ve buna bal veriler, bir deprem blgesi olan lkemiz iin nem tamaktadr. Arazilerin depremselliinin yan sra, yer alt yaps, heyelan durumu, toprak yaps, yer alt su seviyeleri gibi pek ok jeolojik/ jeofizik veriler, balang maliyetinin nemli bir ksmn oluturan yap maliyetlerini belirleyeceinden, arazinin nceden zemine bal olas risk ve maliyetlerinin bilinmesi gerekmektedir. Yatrma konu arsa veya arazilere ynelik jeolojik veya jeofizik ett raporlarnn temininde birka yol izlenebilir. Bunlardan birincisi, belediyelerin imar planlarnn sondajl verilere dayal olarak hazrlanmas ve imar planna esas olacak ekilde (yaplamaya uygun olan, nlemle uygun olan veya uygun olmayan alanlar) var olmas, blgeye ynelik birtakm jeolojik verilerin elde edilmesine imkn tanmaktadr. Bu veriler, ilgili belediyeden temin edilebilir. kincisi, alanda edeer bir zemin yaps bulunmas kaydyla, yaknda yaplan bir yapya ait sondaj verileri elde edilebilir. Bu veriler, yap sahipleri veya ruhsata esas jeolojik verilerin ruhsat dosyasnn bir eki olmas hasebiyle belediyeden temin edilebilir. Alana ait jeolojik veri bilgileri ayn zamanda, (varsa) Bayndrlk ve skn l Mdrlklerindeki jeolojik veya jeofizik bilgi ve raporlarnda yer almaktadr. Arsa ve arazi deerlendirmelerinde, yatrma konu alana ynelik jeolojik veriler iin; asgari gzlemsel, tercihen sondajl deerlendirmeler ve raporlar istenmelidir. 4.2.3 Arazinin Mevcut Durum Bilgileri

Arazinin mevcut durumu hakknda deerlendirme yapabilmek amacyla, Belediye veya dier kurulularda hlihazrda bulunan haritalar kullanlabilir. ncelemeye konu arazilerin; eim dzeyi dk, grlt ve evre kirliliinden uzak olmas tercih edilmelidir. ncelemeler esnasnda arazinin mevcut durumu, bitki veya orman rts, su kaynaklar, zerindeki eski yap ve eklentileri ile mevcut kullanm deerlendirilmelidir. Arazi zerinde yer alan dik yarma, ev, dere, tarmsal faaliyetler gibi fiziksel zeliklerin detayl bir ekilde belirlenmesi gerekmektedir.

41

4.2.4

Arazinin Geometrik Bilgileri

Yer seimi yaplacak arazilerin, mmkn olduunca yaplamaya msait geometride olmas tercih edilmelidir. rnein kare veya dikdrtgen formda olmas, yola yeterli genilikte bir cephesinin bulunmas gibi birtakm fiziksel kriterler salk yaplar iin nemlidir. ayet arazinin konumu ve dier nitelikleri ile uygun bir yere sahip olduu; ancak kadastral adan parsel geometrisi uygun bir ekilde yer almyorsa, geometrisi bozuk sz konusu parselin ve yakn evresindeki dier parsellerin nitelikleri dikkate alnmak suretiyle evresindeki parseller ile birlikte dzenleme yaplabilme imknlar aratrlmaldr. Parseller zerindeki bu geometrik dzenleme 3194 sayl mar Kanununun 18. maddesinin uygulamas yntemi ile gerekletirilebilir. 4.2.5 Altyap Bilgileri

Arazi ve yakn evresinin; elektrik, su, yamur suyu, kanalizasyon, doalgaz, sulama kanal, telefon hatlar gibi altyap tesisleri asndan mevcut durumu, varsa belediyesi ve ilgili dier kurum ve kurululardan (TEDA, Su ve Kanal dareleri vb.) temin edilecek bilgiler erevesinde deerlendirilmesi gerekmektedir. 4.2.5.1 Altyap Hizmetlerinin Mevcudiyeti Genel kanalizasyon sisteminin mevcut olmad ve zel sv atk sisteminin kullanld durumlarda, bu sistem; ilgili ynetim tarafndan onaylanmal ve ilgili tm yasalara uygun olmaldr. 4.2.5.2 Tm salk tesisleri en az 5 gnlk yedek ime suyu kaynana sahip olmaldr. 4.2.5.3 Yzey alt atk sistemi (septik tanklar ve kuyular) ynetmelikler ve uygulamalarca kabul edilemez. 4.2.6 Fotoraflar

Koordinasyon amacyla arazinin yakn evresinin de grlebilecei uydu grntleri ile arazinin eitli cephelerden fotoraflar elde edilmelidir. Fotoraflarn yol ve cephesi, arazi zerinde varsa nemli yap ve tesisler ile arazinin niteliinin anlalabilmesini temin amacyla yakn ve uzak grntleri elde edilmelidir. 4.2.7 Dier Bilgiler

Arazinin; yerleme ierisindeki konumu, yerlemenin gelime yn ve bykl, yol ve ulam emas ierisindeki eriilebilirlii, evresindeki toplu tama gzerghlarnn bulunup bulunmad, evresinde mevcut ve olas yatrmlar, gelime senaryolar (yakn bir evrede herhangi bir kamu veya zel yatrmnn olup olmayaca hakknda) deerlendirilmelidir.

42

Salk yaplarnn yksek dzeyde yolcu arz retmesi sebebiyle, kavak, alt veya st geit, yol geniletilmesi gibi yatrmlara ihtiya olup olmad, alternatif gzergh ve eriilebilirlik potansiyelleri belirlenmelidir. Arazinin yakn evresinde mezarlk, sanayi alan, p depolama tesisleri gibi salk tesisleri ile bir arada bulunmas istenmeyen herhangi bir yatrmn varl veya uzun vadede planlanan bylesi yatrmlarn tespiti gerekir. Arazi ve yakn evresinde mimari almalara yn verecek, manzara, hkim rzgr yn, gnelenme ve aydnlanma imkn, nem gibi hususlarn belirlenmesi nemlidir. lgili kurumlardan temin edilecek her trl grafik (bilgisayar kts, ozalit kopya ve fotokopiler) dokmanlarn yan sra saysal ortamda bilgi ve belgelerin de temin edilmesi gerekmektedir. Saysal bilgilerin mmkn olduunca netCAD, AutoCAD dosyalar formatlarnda alnmas, bunlarn bulunmamas halinde dier saysal uzantl (Microstation, ArcInFO-GIS vb.) dosyalarn temin edilmesi nem tar.

4.3

Yer Seim Kriterleri

Salk alannda yaplacak yer seimlerinde de kendi isel gerekliliklerine bal olarak belirlenmi yer seim kriterleri gerek kamu sektr, gerekse zel sektr yatrmclar iin byk nem tamaktadr. Kullanclara en hzl ve en iyi salk hizmetini sunabilmek iin ilk basamak salk tesislerinden dal merkezlerine kadar tm salk yaplar iin en uygun yerde faaliyet gstermek bir zarurettir. Gerekli olan kriterleri aadaki balklar altnda toplamak mmkndr. Yerleim birimlerine yakn olmak, Trafik younluundan az etkilenmek, Balang maliyeti (satn alma maliyeti) az olmak, Toplu tam aralar ile rahat eriilebilir noktalarda bulunmak, evresel olumsuz faktrlerden uzak olmak (grlt, p, toz, yetersiz aydnlanma vb.), Yeterli ara park yeri bulunmas, Yakn ve orta vadede gelime potansiyeli yksek bir blgede olmak, Elektrik, doalgaz, su, kanalizasyon gibi altyapsnn planlanm olmas, Dier salk tesislerine ve nfus younluu bulunan alanlara yakn olmak

43

Salk yaplarnn gerek lke ve blge, gerekse il bazndaki yer seimlerinde belirleyici olan en nemli husus mlkiyet durumudur. Bu sebeple belediyeler salk tesisi alanlarn Salk Bakanlnn bilgisine bavurmadan planlar. Bunun dnda ters bir srele mlkiyeti hazineye ait olan; ancak imar plan ile kullanm baka amala ayrlm alanlarn Bakanln uralar ile salk tesisi alanna dntrlmesi sz konusu olabilir.

4.4
4.4.1

Arazi Bykl
Genel zellikler

Salk tesislerinin yeterlilik ve kalite unsurlarndan biri de meknsal byklk ve standartlardr. lkemizde salk tesisi iin yeterli arazi byklnn ayrlmam olmas, srekli ek yaplar ile younlaan ve yeterli ak alan kalmayan yap ve tesislerin varl ortadadr. Buna karn yeterli miktarda ak alan braklmas, uluslararas norm ve standartlara gre srekli gelitirilen ve salk yaplarnda tercih olmayp zorunlu olan kalite araynn bir sonucudur. Mkemmeli arayarak salk mimarisinde vazgeilmez olan kalite hususu yakalanm olur. Modern salk yaplar tasarmnda, salk yaplar iin kapal ve ak alan standartlarnn belirlenmesi, nemli bir ura alan olmutur. Bu standartlar, srekli gelitirilmekte ve kamunun kullanm standard ykseltilmektedir. Salk yaplar tasarm, prensipleri erevesinde ak alan byklkleri hususunda belirgin bir standart bulunmamakla birlikte inaat alannn zeminde oturumunun (taban alannn) mtemilatlar dnda kalan ksm iin asgari 1 kat byklnde ak alan ayrlmas, dier lke uygulamalar da dikkate alndnda temel bir tasarm kriteri olmaktadr. Bu ak alan kullanm ierisinde otopark alan kadar dinlenme ve vakit geirmeye yarayan aklklar, peyzaj alanlar ile yaya ve tat yollar da yer alabilir. Sosyal alanlar kafeterya ve dinlenme alanlar refakati ve hastalar iin planlanmaldr. 4.4.2 Salk Yaplarnda Alan Standartlar

Salk tesis alanlarnn belirlenmesi, belediyelerde hazrlatlan imar planlar ile salandndan imar plan zerinde belirlenen alanlar; 3194 sayl mar Kanununa bal dzenlenmi Plan Yapmna Ait Esaslara Dair Ynetmeliin Ek-1c maddesinde belirlenen standartlar salanmaldr. 3194 Sayl mar Kanunu, Plan Yapmna Ait Esaslara Dair Ynetmelik Hkmlerine gre

44

EK-1c Salk Tesisleri Asgari Alan Bykl (m2)

Ky tipi salk oca le tipi salk oca le tipi salk evi Salk merkezi (15 yatak) Hfzsshha enstits Halk sal laboratuvar Dispanser-semt poliklinii Ana ocuk sal ve aile planlama merkezi Az ve di sal merkezi * Acil yardm ve kurtarma istasyonu * Doum ve ocuk bakm evleri (75-250 yatak) * Devlet hastaneleri (25-700 yatak) * htisas hastaneleri * Fizik tedavi ve rehabilitasyon hastaneleri * (*) Yatak bana 130 m2 alan ayrlr.

2.240 m2 2.300 m2 1.050 m2 2.300 m2 3.200 m2 1.000 m2 5.000 m2 1.050 m2

Halen yrrlkte olan imar mevzuatnda yatak bana en az 130 m2 olarak belirlenmi olan bu byklk standartlarna karn, modern salk yaplar uygulamalarnda ve dnya rneklerinde; Cerrahi arlkl hastanelerde en az 150 m2 Dhili hastanelerde en az 120 m2 Rehabilitasyon hastanelerinde 200 m2 Psikiyatri hastanelerinde 150 m2 olarak belirlenmitir. Bu oran, ok zel yapsal standartlar ortaya koyan salk kamps almalarnda ise yatak bana 200 m2 ye kadar ulaabilir.

45

4.4.3

Salk Yap Alanlarnda Yeil Alan Standard

Salk yaplar iinde yeterli yeil alan ayrlmas husunda belediyelerin kanun ve ynetmeliklerine uyulmas ve salk yaplarnn planlama aamasnda yeterli yeil alan ayrldnn ilgili belediye tarafndan yazl olarak belgelenmesi uygun olacaktr. 4.4.4 Salk Yaplarnda Otopark Standartlar

Salk yaplarnda uygulanan dier bir standart ise otopark says, byklk ve miktardr. Belediye snrlar ierisinde uygulanan yaplamalarda dikkate alnan 3030 Dnda Kalan Belediyeler Tip mar Ynetmeliine bal hazrlanm olan Otopark Ynetmeliinde, salk yaplar iin; 125 m2 lik kapal alan = 1 otopark alan ngrlmektedir. Otopark Ynetmeliinde 125 m2 iin en az 1 otopark yeri ayrlr hkmne ilaveten; bu otopark miktarnn, engellilere ayrlanlar da dhil ara park yerlerinin, varsa parsel snrndan itibaren otopark rampasnn, trafik aknn ve tesis kapasitesinin yapnn onayl mimari projesinde saysal deerleri ile birlikte belirtilmesi zorunludur. Otopark rampas, hibir koulda parsel snr dndan balatlamaz. Otopark rampasnn yap yaklama snr iinden balatlabilmesi iin imar plan karar alnmas ve rampa projelerinin hazrlanmas zorunludur. Ancak, belirlenen otopark miktarlar yre ihtiyalar gz nnde bulundurularak belediye ve mcavir alan snrlar iinde belediye meclislerince, dnda il genel meclislerince artrlabilir. Otopark says, ak tesislerde parsel alan zerinden, dier yaplarda ise emsal hesabna konu alan zerinden belirlenir. Bu rakam, imar mevzuatnda hasta yatak bana belirlenen kapal alan byklne olduka yakn olduundan, pratik olarak asgari hasta yatak says kadar otopark yeri ayrlmas zaruridir hkmleri de belirtilmitir. Bu belirlemelere gre sadece otopark says deil, otopark dzeni, ilevsel dalm ve yerel otoriteler tarafndan ynetmelik hkmlerine ilave tedbir ve nerileri talep etme imkn bulunduu hatrda bulundurulmaldr. Her ne kadar otopark ynetmeliinde hesaplama usulleri belirtilmi olmakla birlikte pratik anlamda otopark hesaplamasnda ele alnmas gereken unsurlar ve hesaplama yntemlerinin aadaki ekilde yaplmas uygun olacaktr. Her yeni tesis, byk ekleme veya fonksiyon deiiklii hastalarn, personelin ve halkn ihtiyacn karlayacak ekilde park alanna sahip olmaldr. Resmi bir park alan etd yaplmal ve etdn yaplamad durumlarda her yatak iin iki park yeri veya her alan iin bir park yeri temin edilmelidir. Ayaktan tedavi ve dier hizmetler iin ek park yerlerinin de olmas gerekmektedir. Hizmet aralar ve acil hastalar iin kullanlan aralar iin ayrca park yeri temin edilmelidir.

46

Park yeri hesaplamasnda pratik dier bir yo ise; Tesiste alan her doktor iin bir otopark alanna ilaveten dier alan her 4 salk personeline bir otopark ve ilaveten her 1 yatak bana bir oto park alan bulundurulmas eklindedir. 4.4.5 Salk Tesis Alanlar erisinde Bulunan Yollar

4.4.5.1 Genel Salk tesis alanlar ierisinde sirklasyonu salayan yollar, zerindeki ilevlere bal olarak deimekle birlikte, tat (zel, personel, lojistik ve ambulans), yaya ve dier iletim yollar olarak ayrlr. Salk tesis alan ierisinde yer alan bu farkl tr ve zellikteki yollarn tasarlanmasnda en temel tasarm kriteri, tat ve yaya yollarnn ayrtrlmas, ayr bir sath ve dzende iletilmesidir. Hasta, ziyareti ve alanlar iin ayrlan tat yollar, mal ve hizmet iin kullanlan tat yollar ile acil iin kullanlan tat yollarnn giri ve klarnn tespiti, bu kullanm gzerghlarnn mmkn olduunca ana giri ve klardan balamak zere ayrtrlarak sathlarnn belirlenmesi gerekmektedir. Bu sathlarn bazen rtmesi ve snrl alanlarda ortak kullanm takiben ayrmas, sz konusu olabilir. Salk yaplarna ilikin arazilerin belirlenmesi, ierisindeki yaplarn tasarm ve yerleiminde yollarn bu prensip ile datlmas bir gerekliliktir. Salk yaplar ierisinde belirlenmi ve ayrtrlm olan dier bir yol tr ise servis yollardr. Bu yollar sayesinde, lojistik hizmetler, mal ve rnler, atk ve dier gereksinimler iin eriim imkn salanmaktadr. Salk tesisleri ierisinde depo ksmlarna ve atk depolarna gerekli olan bu eriimin, mmkn olduunca gnlk youn kullanlan ksmlardan uzak tutulmas ve giri ve klarnn da ayrtrlmas gerekmektedir. 4.4.5.2 Dzenlenecek yol ve servis alanlarnn farkl byklk ve nitelikteki otopark alanlarna ulamas salanmaldr. 4.4.5.3 Tesis ierisinde, tm girilere ve ykleme/boaltma noktalarna (teslimat kamyonlar iin) eriim iin kaplama yollar, parke tal yollar temin edilmelidir. Blgede organize olmu acil servis hizmeti veren hastaneler, bulunduklar semte ulaan ana yol ve caddelerden itibaren hastane ve acil servis girilerini gsteren, gecede kolayca grlebilen ynlendirmelere sahip olmaldr. Dier ara veya yaya trafii, acil servis giriine mani olmamaldr. 4.4.5.4 Acil servis girileri sel ve dier doal afetlerden en az zarar grecek ekilde konumlandrlmaldr. Yaya trafii iin kaplamal yaya yollar (parke tal) temin edilmelidir.

47

4.5

evre Kirliliinin Kontrol

4.5.1 Tesisler; yerel, ehir ve lke dzeyindeki evre ynetmeliklerine uymak zorundadr. Tbbi ve biyolojik atklarn boaltlmas iin izin konusu zlmelidir. Geri dnm mmkn farkl atklarn ise gvenli bir ekilde muhafazas iin gerekli aralar temin edilmelidir. 4.5.2 Evsel ve Tbbi Atk Ynetmelii ile Su Kirlilii Ynetmelii nin gereklilikleri yerine getirilmelidir.

48

5. EKPMANLAR
Ekipman, gnmzde hastanelerin planlanmasnda nemli unsurlardan biridir. Yaplan tasarmlarda kullanlacak ekipman eitlerinin ve konulanmas gereken yerlerin belirlenmesi ayn zamanda hizmet verecei kiilerin veya grubun bilinmesi ekipmann ulalabilirlii, kullanm, bakm ve temizlii gibi durumlarda byk kolaylk salayacaktr. Ekipmanlar ncelikle hareketli ve sabit olmak zere ikiye ayrlrlar. Sabit ekipmanlar hareket etmeyeceklerinden yerlerinin nceden belirlenip alanlarn ve alt yapnn planlanmas yeterlidir. Hareketli ekipmanlar iin ise sadece yerlerinin belirlenmesi yeterli olmayp hizmet verecei insan gurubunun, alanlarn ve hizmet ekli, sresi ve kapasitesinin bilinmesi bahsi geen alanlarn planlanmasnda nem tamaktadr. Hastanelerde kullanlan ekipmanlar tbbi ve tbbi olmayan ekipmanlar olarak iki gruptur. Her trl hastalklarn tehisinde ve tedavisinde kullanlan tbbi ekipmanlar yukarda belirtildii gibi hareketli veya sabit olmak zere ayrca iki gruba ayrlrlar. Mimari tasarmda cihazlar ister hareketli isterse sabit olsun ekipman iin bulunmas iin ayrlacak yerin nemi, ekipmann korunmas bakm hizmet snrlar, birlikte kullanlaca paralarn varlna gre planlama yaplma aamasnda ortaya kmaktadr. Planlamaya dhil edilmemi bir ekipmann koridora konmas koridorda oluan trafii aksatacak cihazn eskimesini hzlandracak, kalabalklar arttracak ve grnt kirliliine de sebep olacaktr. Bu bilgiler nda ekipmanlar iin yaplan planlamalar aadaki gibi olmaldr.

5.1

Genel zellikler

5.1.1 zel bina hizmeti veya zel yap gerektiren ya da meknla ilgili ok nemli bir fonksiyonu yerine getiren donanmlarn kurulumuna ilikin dzenlemeler, izimlerde gsterilmelidir. Donanmlar tamamlandnda inaat belgelerinde gerekli ayarlamalar yaplmaldr. 5.1.2 Sabit donanmlar ile bina servis donanmlarna eriim ve bu donanmlarn onarm iin gerekli olan alan, imalatnn tavsiyelerine gre temin edilmelidir. 5.1.3 Baz donanmlar, inaat szlemesine dhil edilmeyebilir; ancak inaat srasnda koordinasyon gerektirir. Bu tr donanmlarn mlk sahibi tarafndan temin

51

edildii veya koordinasyon nedeniyle szlemede bulunmad inaat belgelerinde beyan edilmelidir.

5.2

Snflandrma

Donanmlar, mnferit inaat projelerine gre farkllk gsterecektir; bu nedenle dikkatli bir planlama sreci arttr. Projelerde kullanlacak donanmlar bina servis ekipman, sabit donanm veya portatif donanm olarak snflandrlacaktr. 5.2.1 Bina Servis Donanm

Bina servis donanm snfna, stma, klima, ventilasyon, nemlendirme, filtrasyon, soutucu, elektrik enerjisi datm, acil durumda enerji retimi, enerji/altyap hizmeti ynetim sistemleri, nakliye sistemleri ve birincil fonksiyonu bina hizmeti olan dier donanmlar dhildir. 5.2.2 Tbbi ve Tbbi Olmayan Sabit Donanm

Sabit donanm snfna, daimi olarak binaya sabitlenmi veya zgn kullanm iin tasarlanan ve kurulan bir hizmet sistemine bal donanmlar girmektedir. Sabit donanm; zel yapsal tasarm, elektromekanik gereklilikler ve baka unsurlarn mevcudiyetini gerektirebilir. Sabit tbbi donanm; aspiratr, sterilizatr, iletiim sistemleri, gmme dolap/ raf, grntleme donanm, radyoterapi donanm, bbrek ta krma cihaz, hidroterapi tanklar, odyometri testi blme/odalar ve aydnlatma ve bunun gibi donanmlardr. Sabit tbbi olmayan donanm; ticari soutucu, yemek piirme donanm, yemek servis hatlar, tama band, ana bilgisayar, amar makinesi ve bunun gibi donanmlardr. 5.2.3 Tbbi ve Tbbi Olmayan Portatif Donanm

Portatif donanm snf; elektriksel veya mekanik balant gerektiren ancak hareket ettirilebilen tekerlekli aletler, portatif aletler, ofis tipi mobilya ve izleme (monitoring) donanm gibi kalemleri iermektedir. Portatif donanmlar; zel yapsal tasarm, elektromekanik balant, koruyucu kaplama (zrh) gibi hasta ve alan gvenliine ynelik ek unsurlarn kullanlmasn gerektirir. Portatif tbbi donanm; portatif rntgen cihaz, elektro ensefalogram (EEG), elektrokardiyogram (EKG), ultrasonografi, yrme band ve egzersiz donanm, pulmoner fonksiyon donanm, ameliyat masas, laboratuvar santrifj, muayene ve tedavi masalar ve bunun gibi donanmlardr.

52

 Portatif tbbi olmayan donanm; kiisel bilgisayarlar, hasta odas mobilyalar, yemek servis arabalar, datm arabalar ve bunun gibi portatif donanmlardr.

5.3

Byk Teknik Donanmlar

Byk teknik donanmlar, geleneksel olarak imalat veya satc tarafndan kurulan zellemi tbbi veya tbbi olmayan donanmlardr. Byk teknik donanmlar; zel yapsal tasarm, elektromekanik koullar ve dier unsurlarn mevcudiyetini gerektireceinden mlk sahibi, binay tasarlayan, donanm kuran, inaat mteahhitleri ve dier taraflar arasnda koordinasyon salanmaldr.

5.4

Elektronik Donanmlar

Radyoterapi uygulanan hastanelerde; Multifazik laboratuvar test niteleri ve bilgisayar gibi donanmlara zarar verecek elektrik g sapmalarndan korunmak amacyla deerlendirmeler yaplmaldr. Veri girdi kaybnn, hasta bakm srecine zarar verme olasl bulunuyorsa kesintisiz g kaynann temin edilmesi ve donanma eklenmesi gerekir.

53

6. GENEL HASTANE
Hastaneler; salkl veya saln kaybetmi kii ve yaknlarnn tan, tedavi, destek
ve danmanlk hizmeti aldklar tesislerdir. Hastaneler verdikleri hizmetlere gre snflanrlar. eitli snflamalar kullanlmakla birlikte genel olarak hastaneler, Eitim ve Aratrma Hastaneleri ve Hizmet Hastaneleri olarak ikiye ayrlrlar. Bu ayrmdan sonra hizmet hastaneleri; Dal Hastaneleri, Genel Hastaneler ile Ruh ve Sinir Hastalklar hastanesi olarak ayrlrlar. Dal hastanelerine rnek olarak Kadn Sal ve Hastalklar hastaneleri, Gz Hastalklar hastaneleri ve Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastaneleri saylabilir. Kadn Sal ve Hastalklar Hastaneleri ile ocuk Sal ve Hastalklar Hastaneleri genellikle tek bir at altnda bulunmaktadr. Bu iki bran birbiri ile ilikili ve ou alanda birbirini tamamlaycdr. Aada hem eitim hem de genel hastanelerin zellikleri anlatlmaktadr. Ayrca farkllk arz eden her kliniin zelliklerine de yer verilmitir. Anlatlan her kliniin zelliklerine, hastanelerin genel zellikleri eklendii zaman Dal Hastanesinin tasarm da eksiksiz olarak tamamlanm olacaktr.

6.1
6.1.1

Genel Hususlar
Standartlar

Hastanenin geneli, bu almada aklanan tm standartlar karlamaldr. Bu standartlardan sapmalar, ancak yetkili kurumlarn izni ve onay ile gerekleebilir. 6.1.2 Boyutlar

Blm bykl ve bo zemin alanlar, klinik gerekliliklerine ve hastane ierisindeki hizmet organizasyonuna bal olmaldr. Yerleim plannn emniyet standartlarna, tbbi uygulamalara ve hemirelik uygulamalarna zarar vermemesi kouluyla baz ilevler birletirilebilir veya paylatrlabilir. 6.1.3 Giriler

Salk tesisleri, her zaman youn insan trafiine maruz kalmakta ve bu yaplarda hastalar, refakatiler ve personel uzun vakit geirmektedir. Dolaysyla hastalarn karlanma ve bekleme alanlarnn boyutlar iyi ayarlanmaldr. zellikle de ana giri,

55

poliklinik ve acil servis giri alanlar, youn bakm ve ameliyathane giri alanlarnda, hasta yaknlarnn beklemeleri iin alanlar ayrlmaldr. Bu alanlarn boyutlar kliniin zelliine, muhtemel hasta ve refakati saysna uygun byklkte olmal ve kiilerin fizyolojik ihtiyalarn (oturma, ime, yeme ve tuvalet gibi) karlayacak yeterli dzenee sahip olmaldr. 6.1.3.1 Ana Giriler Ana giriler, hastanenin hasta potansiyeline gre dzenlenmelidir. Hastane ana girii, arala eriime msait bir alanda ve aracn mmkn olduu kadar binaya yakn bir noktaya gelebilmesini salayacak ekilde planlanmaldr. Giri, zeri kapal, ara ile gelen ahslarn inmelerine elverili, tekerlekli sandalye ve sedyeye gereksinim duyan hastalar iin bu imknn saland alan olmaldr. Girite, i ve d havay birbirine karmayacak ekilde ayran, kontroll alan rzgrlk yaplmaldr. Kaplar, biri aldnda dieri kapanr ekilde olmaldr. Kaplarn says ve rzgrlk bykl, hasta says ve trafiine gre belirlenmelidir. Kaplarn arasndaki mesafe en az 3 metre olmaldr. Yangn annda, kaplarn Acil ka izin verecek ekilde almas salanmaldr. Giri alanlarnda elektronik ve fiziksel zelliklerle gvenlik nlemlerinin salanm olmas gerekmektedir. Bununla birlikte danma ve mracaat gibi birimler bu alanlarda bulunabilir. Hastanenin bu alanlar, hastalar ve yaknlarndan oluan kalabalklar datma zellii de tamaldr. 6.1.3.2 Poliklinik Girileri Poliklinik girilerinde her seviyede gvenlik nlemleri iin dzenleme yaplm olmaldr. Bu ksmlarda mracaat, danma ve vezne gibi alanlar da yer alabilir. Bu alanlarn zellii, kalabalklar hzla datmak; fakat hastalarn ilemlerini de mmkn olduu kadar abuk bitirmek olmaldr. Hasta giri kaytlar ise iletme durumuna gre her Poliklinik nitesinde de olarak yaplabilir. 6.1.3.3 Acil Servis Girileri Ambulans ve yaya girii olarak dzenlenmelidir. Bu alanlarn zerleri kapal; hasta indirme ve bindirme imkn veren zellikte olmaldr. Acil servisin byklne gre ambulans girileri birden fazla ambulansn hasta indirmesine izin vermelidir. Ambulans girii resusitasyon (canlandrma) blmne yakn olmaldr. Acil giriinde tekerlekli sandalye ve sedye park alanlar bulunmaldr. Bu alanda hastane gvenlik birimi ve polis iin ayr yerler olmaldr. Bu alanlarda mracaat, vezne ve karlama ekibinin konulanaca alanlar bulunmaldr. Hasta yaknlar iin en hareketli trafiin younlaaca alan Acil Servis Girileri olacandan buralarda oluturulacak bekleme alanlarnn daha zellikli olmas gerekmektedir. 6.1.3.4 Ameliyathane ve Youn Bakm Girileri Ameliyathane ve youn bakm giri ksmlarnda; hasta yaknlarnn, hastalar hakknda bilgi alabilecekleri, oturacaklar, bir eyler iebilecekleri ve doktor ile ve kendi aralarnda zel grme yapabilecekleri bir oda ieren alanlar olmas

56

tavsiye edilmektedir. Bu alanlarn bykl ve donanm veya benzer alanlar ile birletirilmesi ngrlen ekilde olmaldr. 6.1.4 Otopark

Her tesis, tesise ina edilen ek binalar veya tesisteki fonksiyon deiiklii durumunda; hastalarn, refakatilerin, personelin ve hizmet salayclarn ihtiyacn karlayacak ekilde otopark alanna sahip olmaldr. Ynetmelikler erevesinde resmi bir park alan etd yaplmaldr. Byle bir etdn yaplamad durumlarda, Blm 4.4.4 hususlarna uyulmas gerekir. 6.1.5 El Ykama Alanlar

6.1.5.1 El ykama alanlar, invazif hasta aktivitelerinin gerekleebilecei, rn korumasnn gerekli olduu yerlerde, kimyasal veya mikrobik temas ve bulamadan kaynaklanan tehlikelerden bireylerin korunmasn salamak amacyla tahsis edilen alanlardr. 6.1.5.2 El ykama alanlar, Blm 6.1.5de gerekli grlen durumlarda, elektrik kesildiinde de kullanlabilmelidir. A. El ykama blmleri aadaki alanlara dhil edilmelidir. Ancak aadaki alanlarla snrl kalnmamaldr; Yemeklerin hazrland blmler, Kirli malzemelerin bulunduu alanlar, Kimyasal veya mikrobik malzemelerin bulunabilecei laboratuvarlar, Personelin hastalarla dorudan fiziki temasnn olduu alanlar (ameliyathane ve doumhaneler hari), Personelin kan alma veya damar ii uygulamalar gibi invazif aktivitelerde bulunduu alanlar ve odalar, Temiz veya steril malzemelerin hazrland veya maniple edilebilecei alanlar veya odalar, Eczaneler ve ila hazrlama odalar, Personel ve hastalarn yemek yedii salonlar, nbeti personel odalar, Poliklinik odalar, Ksa ve uzun tedavi hizmetlerinin verildii hasta odalar.

57

B. El ykama alanlar aada belirtilen ekilde yerletirilmelidir; Acil Servisteki tm hasta bakm alanlar, yatarak/ayaktan tedavi dhil olmak zere kullanlan tm kuvz-yatak, sedye ve muayene/tedavi alanlarna 5 metreden uzak olmamaldr. Ayaktan tedavi iin kullanlan tm sandalye, sedye ve muayene/tedavi alanlarndan, hasta bakm iin ila/malzeme ve yemek hazrlanan yerlerden veya toksik, potansiyel olarak enfeksiyz materyal gibi dier tehlikeli malzemelerin rutin olarak bulunduu yerlerden en fazla 8 m uzaklkta olmaldr. Bo ve engelsiz veya depolama amacyla kullanlan alanlarda, blmelerdeki perdelerin, stunlarn veya kaplarn arkas veya malzeme/donanmn arkasnda kalmayacak ekilde olmaldr. El ykama alanlar, bahsi geen alanlarla ayn oda veya ayn alan ierisinde olmaldr. C. Hasta ve nbeti personel odalarnn kulland tuvaletlere el ykama blmleri yerletirilecektir. Fakat bu alanlarda Blm 6.1.5nin gerekliliklerine uymak zorunlu deildir 6.1.5.3 El ykama blmlerinde, lavabo en az 30 cm x 20 cm x 15 cm llerine olacaktr. Lavabo haznesi, musluk kndan kaynaklanan her trl su srama olaslna kar uygun bir bykle sahip olacaktr. Lavabolardaki tm musluklarn kontrol edilebilen scak ve souk su ksmlar olacaktr. Musluklarn el demeden altrlabilen mekanizmaya sahip olmalar tercih edilmelidir. Gereken yerlerde kullanlan dirsek ile su ama-kapama kanatlarnn uzunluu en az 10 cm olmaldr. 6.1.5.4 El ykama iin kullanlan lavabo/tezgh, porselen, paslanmaz elik veya sert yzey malzemelerinden yaplabilir. ayet lavabolar plastik laminant tezghlar iine oturtulmusa kullanlan malzeme asgari olarak su geirmez ve szdrmaz snf olmal balantlarda szdrmaz conta kullanlmaldr. 6.1.5.5 El ykama blmleri hastalardan veya temiz/steril malzeme depolarndan en az 90 cm uzakta olmal ya da sramadan kaynaklanan kontaminasyonu (bulama) engellemek iin srama muhafaza aparat ile donatlmaldr. 6.1.5.6 El ykama blmlerinde sv veya kpkl sabun hazneleri ve tek kullanmlk el havlusu hazneleri bulunmaldr. El havlusu hazneleri sensr ile almal ve havlu aaya veya yana doru ekildiinde alnabilmelidir. Hava fleyen el kurutucularnn kullanm uygun deildir. 6.1.5.7 El ykama blmlerinin ve lavabolarn n tarafna en az 120 kglk yke dayanacak ekilde montaj salanmaldr.

58

6.2

dari ve Eitim Ynetim Alanlar

Hastanenin idari ksm, hastane genel dolamn etkilemeyecek ve ondan etkilenmeyecek ekilde ve konumda tasarlanmaldr. Ynetim ksm ise hastanenin kritik alanlarna yakn olmaldr. Hastanenin idari blm; giri hol ve ana trafik noktalar ile direkt koridor balantl olmaldr. Bu blm hastanenin tedarik ve ikmal blm ile de balantl olmaldr. dari ksmn bykl alanlarn saysna gre belirlenir. Kapal ofis sistemine gre her alan iin 8-12 m2 alan, ak ofis sistemiyle planlanacak meknlar iin ise kii ba 5 m2 alan ayrlmaldr. dari blm deme ve duvar kaplamalar iin anma dayanm yksek, kolay temizlenebilir, kaymaz, hijyenik ve dekoratif malzeme kullanlmaldr. Tavanda, dekoratif asma tavan kullanlabilir. Bu blmde yer alacak idari brolar ihtiya programnda belirtilecek A,B,C grubu hastanelere gre planlanmaldr. Tm hastane gruplarnda hastanelerin byklne gre bulunmas muhtemel birimler; bahekim odas ve bahekim sekreteri, bahekim yardmcs ve bahekim yardmclar sekreter odas, bahemire odas, bahemire sekreter odas (A gurubu hastanelerde), bahemire yardmclar odas, hastane mdr, hastane mdr sekreteri odas ve hastane mdr yardmcs odasdr. Hastanenin ait olduu gurup C ise bahemire sekreteri ve bahemire yardmclar odalarnn bulunmas gerekmemektedir. Bulunmas gereken dier birimler ise; muhasebe blm, istatistik ve dokmantasyon odas, bilgi ilem merkezi, halkla ilikiler ve hasta haklar odas, sosyal hizmetler brosu, sivil savunma uzman odas (A grubu hastanelerde), ayniyat brosu, toplant salonu, tbbi kayt/ ariv ve tuvaletlerdir (Kadn ve erkek personel iin ayr ve yeteri kadar). Hastanenin byklne gre baz birimler birletirilebilir veya ak ofis eklinde dzenlenebilir. 6.2.1 dari Ynetim Alanlar

dari ve genel alanlar iin ngrlen salk iletme uygulamalar, yapnn bykl ve zelliine gre planlanmaldr. 6.2.1.1 Lobi Lobide aadakiler bulunacaktr; Resepsiyon, bilgi ve gvenlik iin bir banko veya masa, Genel bekleme alanlar, Genel tuvaletler, Genel telefonlar, me suyu (sebil), Tekerlekli sandalye/sedye ile bekleme alan.

59

6.2.1.2 Hasta Kabul Hastalarn ilk kabul edildikleri alan aadakileri ierecektir; Hastalar ve refakatileri iin ayr bir bekleme alan, Personel iin bir adet alma bankosu veya masa, normal trafik aknn dnda, tekerlekli sandalyeler/sedye iin bir bekleme blm. 6.2.1.4 Bahekim Odas Hastanenin byklne gre i ie 2 ayr mekn olarak dnlebilir. Bunlar, makam odas (koltuklu oturma ve alma meknlar, tuvalet ve banyosuyla birlikte) ve kk toplant odas olmaldr. Her bir oda en az 15 m2 olmaldr. Sekreterlik ve bekleme mahallinin planlamas da ayrca yaplmaldr. Makam odasna, birisi bamsz ve dieri sekreterlikten olmak zere iki ayr giri olmaldr. 6.2.1.5 Bahekim Sekreteri Odas Bahekim odasyla balantl ve ziyareti bekleme hol ile birlikte planlanmaldr. Sekreterin alma mekn ile ziyareti bekleme hol hastanelerin kapasite byklne bal olarak toplam 20-30 m2 olarak dnlebilir. 6.2.1.6 Bahekim Yardmcs Odas Oda says, ihtiya programna gre belirlenir. Yerleim yerleri sorumlu olduklar alanlar dnda toplu halde dare Alannda ise toplant salonu gibi ortak alanlar paylalabilir. Bahekim yardmclarnn odalar 2 kiilik olabilir. alma ve oturma ksmlarndan oluur. Oda bykl 20 m2 civarnda dnlebilir. Bahekim yardmclarnn tek kiilik odalarda oturmalar ngrld takdirde oda boyutu en az 12m2 olmaldr. 6.2.1.7 Bahekim Yardmclar Sekreter Odas Tm bahekim yardmclarna hizmet veren bamsz tek bir sekretarya olmaldr. Bahekim yardmclarnn odalaryla balantl ve ziyareti bekleme hol ile birlikte planlanmaldr. Sekreterin alma mekn ile ziyareti bekleme hol toplam 15-20 m2 dnlmelidir. 6.2.1.11 Hastane Mdr Odas Hastane mdr odas hastanenin boyutuna gre planlanmaldr. Planlamada, en azndan makam odasna (koltuklu oturma ve alma mekn ve tuvalet) ve kk bir toplant odasna yer verilmelidir. Her bir blm en az 12 m2 olmaldr. Sekreterlik ve bekleme mahalli de ayrca planlanmaldr. Makam odasna, sekreterlikten ve bamsz olmak zere iki ayr giri olmaldr.

60

6.2.1.12 Hastane Mdr Sekreteri Odas Hastane mdr odasyla balantl ve ziyareti bekleme hol ile birlikte planlanmaldr. Sekreterin alma mekn ile ziyareti bekleme hol toplam 15-20 m2 dnlmelidir. 6.2.1.13 Hastane Mdr Yardmcs Odas alma ve oturma ksmlarndan oluur. Hastane mdr yardmcs saysna gre tek kiilik odalar en az 9 m2 ve 2 kiilik odalar ise en az 15 m2 olmaldr. Odada kk 4 kiilik toplant masas bulunmaldr. 6.2.1.8 Bahemire Odas Oda bykl en az 9 m2 olmaldr. Hastanenin kapasite byklne gre hemen yannda en az 15 m2 lik kk bir toplant salonu olmaldr. Hastanenin byklne gre toplant salonu Bahekim yardmclarnn toplant salonu ile paylalabilir. 6.2.1.9 Bahemire Yardmclar Odas htiya programnda belirtilen kapasiteye gre hesaplanmaldr. alma ve oturma ksmlarndan oluur. Oda bykl 2 kii iin 12 m2, 3 kii iin 16 m2 ve 4 kii iin en az 20 m2 olmaldr. 6.2.1.10 Bahemire Sekretarya Odas A gurubu hastanelerde bulunmas uygundur. Tm bahemire yardmclarna hizmet veren tek bir sekretarya olmaldr. Bahekim yardmclarnn odalaryla balantl ve ziyareti bekleme hol ile birlikte planlanmaldr. Sekreterin alma mekn ile ziyareti bekleme hol toplam 15-20 m2 olarak dnlmelidir. 6.2.1.14 Muhasebe Blm Bu blm, ak ofis alma mekn olarak tertiplenebilir, iinde effaf bir blmeyle muhasebe yetkilisi odas olarak ayrlabilir. Ak ofis eklinde alacak blm kii bana 6 m2, muhasebe yetkilisi odas 9 m2 ve kk bir toplant nii 15 m2 olarak planlanmaldr. Ak Ofisler 2 kii iin 12 m2 , 3 kii iin 16 m2 ve 4 kii iin 20 m2 lik alan olmal ve ortasnda toplant yapmak iin yuvarlak toplant masas bulunmaldr. Oda da ayrca kk sebil ve iecekler iin bir dzenek bulunmaldr. 6.2.1.15 dari Yaz leri alma ve oturma ksmlarndan oluur. Oda bykl en az 16 m2 civarnda dnlebilir. Kapasiteye gre arttrlmaldr.

61

6.2.1.16 statistik ve Dokmantasyon Odas alma ve oturma ksmlarndan oluur. Oda bykl 16 m2 civarnda dnlebilir. 6.2.1.17 Bilgi lem Merkezi Bu blm, ak ofis alma mekn olarak tertiplenebilir. inde effaf bir blmeyle bilgi ilem mdr odas ayrlmaldr. Ak ofis eklinde alacak blm kii bana 8 m2, bilgi ilem mdr odas 15 m2 ve kk bir toplant nii 15 m2 olarak planlanmaldr. 6.2.1.18 Bilgi Ynetim Odas Ynetim mahallinde en az 16 m2 byklnde bir oda gerekmektedir. 6.2.1.19 Sunucu Bilgisayar odas Ynetim mahallinde en az 16 m2 byklnde bir oda bulunmaldr (Baknz Blm 2.3.2.10). Odann kaps gvenlikli olmaldr. 6.2.1.20 Halkla likiler ve Hasta Haklar Odas Poliklinik mahallinde, oda bykl 16 m2 civarnda kaps veya n duvar effaf/ cam olarak dnlebilir. 6.2.1.21 Sosyal Hizmetler Brosu Poliklinik veya idari alan mahallinde, sekretaryasn da ieren alma ve oturma ksmlarndan oluur. Oda bykl 16-24 m2 civarnda kaps veya n duvar effaf/ cam dnlebilir. 6.2.1.22 Sivil Savunma Uzman Odas A grubu hastanelerde bulunur. alma ve oturma ksmlarndan oluur. Oda bykl 16 m2 civarnda dnlebilir. 6.2.1.23 Ayniyat Brosu htiya programnda belirtilen kapasite byklne gre alma ve oturma ksmlarndan oluur. Oda bykl 16 m2 civarnda dnlebilir. 6.2.1.24 Toplant Salonu dare blmnde genel amal bir toplant salonu tertiplenmelidir. Hastanelerin ihtiyacna gre toplant salonu ve balantl alanlar ile birlikte en az kii ba 2 m2 alan dikkate alnarak planlanmaldr. Toplant salonu ierisinde bilgisayar balants, ses kayt ve seslendirme sistemi ile barkovizyon tehizat bulunmaldr.

62

6.2.1.25 Tbbi Kaytlar/Ariv dari blmn genel arivi olarak kullanlacak olan bu blm, hitap edecei blm bana en az 5 m2 olarak planlanmaldr. Aadaki alanlar, salk tesisinin kapasite byklne gre planlanp temin edilmelidir; Tbbi kayt yneticisi/teknisyeni ofisi, Gzden geirme ve dikte alan, Tasnif, kayt veya mikrofilm kaytlar alan, Tbbi kaytlarn gizliliini temin edecek ekilde kayt muhafaza alan, Tbbi kaytlarn gzden geirilmesi iin genel eriimli alan. 6.2.1.25 Tuvalet Uygun alanlarda yeteri kadar kadn ve erkekler iin ayr tuvaletler planlanmaldr. (Baknz 3.10.1.4) 6.2.1.26 Salk Kurulu Birimi Bu birim Salk Kurulu oluturabilecek byklkteki hastanelerde bulunmaldr. lgili polikliniklere yakn ve kolay eriilir bir noktada planlanmaldr. Salk Kurulu birimi aadaki zelliklerden oluur. Mracaat: alma masas ve banko ksmlarndan oluur. Oda bykl 8 m2 olarak dnlebilir. Bekleme Alan: Bu blmn bykl, bekleyen her kii iin 1 m2 olarak hesaplanmaldr. Tercihan gn alabilecek bir blmde planlanmaldr. Kurul Toplant Salonu: Baz durumlarda hastann, kurula alnmas ve hekimlerin hastay birlikte muayene etmesi gerektiinden bu ihtiyaca gre dzenlenmelidir. Kurulu oluturan dal hekimlerinin says ile orantl olarak bykl belirlenmelidir. Salon bykl, en az 40 m2 olmak zere, hekim bana 6 m2 planlanmaldr. Hasta Muayene Odas: Hasta muayene odas Blm 6.3.1.2nin zelliklerinde olmaldr. alma Ofisi: Oda bykl 16 m2 dnlebilir. Ariv: Salk kurulunun genel arivi olarak kullanlacak olan bu blm, hitap edecei blm bana en az 5 m2 olarak planlanmaldr.

63

6.2.2

Eitim Ynetim Alanlar

Planlanan salk tesisinin, hizmet ilevinin yannda eitim hizmeti de vermesi planlanyorsa her bir klinik iin aadaki zellikler bulunmaldr. 6.2.2.1 Klinik ef Odas Kliniin bulunduu alanlarda ihtiya programnda belirtilen klinik says kadar iinde tuvalet ve duu olan 12-16 m2 bir alma odas olmaldr. 6.2.2.2 Klinik ef Yardmcs Odas Kliniin bulunduu alanlarda ihtiya programnda belirtilen klinik says kadar iinde tuvalet ve duu olan 12-16 m2 bir alma odas olmaldr. 6.2.2.3 Ba Asistan Odas Her klinikte ba asistanlarn oturup alabilecekleri 12-18 m2 bir oda olmaldr. 6.2.2.4 Derslik Her klinik iin en az bir derslik planlanmaldr. Derslikler 2-3 klinik tarafndan kullanlabilir.

6.3

Poliklinikler

Hastanenin en ok kullanlan ve trafiin en fazla olduu alan zellii tadndan poliklinikler, hastane giriine yakn olmal ve aadaki zellikleri tamaldr. 6.3.1 Poliklinik nitesi

erisinde, zgn bekleme alan, hasta kayt, ayn brana ait muayene odas/odalar, sekretarya, numune alma, n hazrlanma odas, sonu gsterme, kk mdahale ilemlerin yapld alanlar, kk testlerin yapld alanlar, yardmc hemirelik hizmetlerinin verildii ve ngrlyorsa tuvaletin yer ald, hizmetlerin verilmesine ynelik bir blmdr. 6.3.1.1 Poliklinik Bekleme Alan Bu alanlarda hastalarn ve yaknlarnn baz giriimsel ilemler iin uzun sre bekleyecek olmalar gz nne alndnda bekleme alanlarnn bykl ve donanm ngrlen ekilde olmaldr. Her hasta ile birlikte poliklinie ortalama 1,8, acil servise ise 2,2 refakati gelmektedir (Ref. Kayseri Salk Kamps htiya Program). Bekleme alan hem yatakl tedavi hem de poliklinik hastalarna hizmet veriyorsa; bekleme alanlar, hastalar iin grsel mahremiyeti gvence altna alacak ekilde tasarlanmal ve aadaki zellikleri tamaldr. Hastalar ve yaknlarnn sra takiplerini yapabilecekleri bir sistem kurgusunun olduu alan olmaldr.

64

 Bekleme alanlarndan muayene odalarna ulamn dorudan saland durumlarda, bekleme alanlarnda oluan grlt ve sesi bekleme alanndan muayene odasna yanstmasna engel olan donanm ve yap zelliklerine sahip olmaldr. Alanlarda tekerlekli sandalye ve sedye ile de hastalarn gelecekleri gz nne alnarak dzenlemeler yaplmaldr. Hasta kaytlarnn ve n bilgilerin doldurulduu sekreter ve hostesin bulunduu bir alan olmaldr. ngrlen ekilde hastann muayenesi iin gerekli olan n hazrln yaplmasna imkn veren bir alan temin edilmelidir. 6.3.1.2 Genel Poliklinik Odas/Muayene Odas Aadaki zellikleri tamaldr. Her poliklinik, olanaklar nispetinde gn almaldr. Poliklinik odas, brana uygun olmal ve hasta mahremiyetini hastaya elik edenlere kar da koruyabilme zelliinde sahip olmaldr. Polikliniin zelliine gre hasta yatarak oturarak veya zel bir masada muayene edilir. Odann donanm ve blmeleri, brana gre deiebilir olduundan hasta mahremiyetinin korunmas amacyla (rnek; kadn doum, cerrahi, adli poliklinik ve ocuk poliklinikleri) polikliniin i dzenlemesi ngrlen ekilde olmaldr. Bu odalarda en az 13 m2 lik bo zemin alan olmal ve masann/sedyenin tarafnda da en az 100 cmlik aklk temin edilmelidir. alma alannda kii bana den alan en az 4-5 m2 dir. Poliklinik odasnda en az bir doktor, bir hemire veya bir tbbi sekreter, hasta ve bir hasta yaknnn bulunaca varsaym ile genel poliklinik odalar en az 20 m2 olmaldr. (ekil 3) Doktorun hemire ile veya ilgili teknik personel ile birlikte hastay eitli aletler (ultrason, EKG, eitli gz muayene cihazlar gibi) kullanarak muayene ettikleri alanlar gerektiinden aletlerin kullanmn kolaylatran n azaltlmasna ynelik dzenek bulunmaldr. Poliklinik odas bekleme salonuna alyorsa hasta ve alan gvenlii ve memnuniyeti asndan, muayene odas dardan ses almayacak zellikte olup akustik yaltma sahip olmaldr. (Tablo 1.) 6.3.1.3 Poliklinik Mdahale Odas Baz mdahale ve tetkiklerin yaplabilecei 24 m2 lik bir oda bulunmaldr. Mdahale odalarnda medikal gaz donanm ve el ykama alan bulunmaldr.

65

ekil 3 Genel Poliklinik

66

6.3.2

zellikli Poliklinikler

Bu blmde, genel poliklinikler dnda, kendine zg yaplanma ve donanm gerektiren poliklinikler ele alnmaktadr. zellikli alanlar dndaki dier yardmc alanlar, Genel Poliklinik nitesi alanlarnda olduu gibi dzenlenecektir. 6.3.2.1 Gastroenteroloji Poliklinii Genel poliklinik nitesinde bulunan muayene odalar ve ortak mahaller dnda bir takm tetkiklerin yaplaca birimler gerekmektedir. Bu tetkikler, giriimsel olacandan ilgili birimlerin muayene meknlarna yakn, tercihen poliklinik nitesinin iinde olmasnda fayda vardr. Bu sebeple burada bir Endoskopi nitesi bulunmaldr. Endoskopi nitesinin zellikleri aadaki gibi olmaldr; Endoskopi Odas: Kolonoskopi, rektoskopi ve gastroskopi odas/odalar olarak ihtiyaca gre planlanmaldr. Bu odaya/odalara hizmet eden bir tuvalet bulundurulmaldr (Tercihen operasyon odalarnn iinde). Bu odalarn bykl en az 24 m2 olarak planlanmaldr. Odalar karartma dzeneine sahip olmaldr. Gzlem Odas: Mdahale sonras hastann dinlenecei bir gzlem odas olmaldr. Hasta younluuna gre gzlem odas ebatlar, yatak bana 12 m2 olacak ekilde planlanmaldr. Bu oda nite ile paylalmyorsa hemire bankosu/deski, ila deposu ve destek birimleri (temizlik odas, srg ykama, vs.) bulunmaldr. Tesisat zellikleri: Mdahale yaplyorken ortaya kan atk maddelerin kanalize edilmesi iin gerekli tesisat altyaps dzenlenmelidir. Bunun iin, ap en az 100 mm olan yer sifonu veya gider kullanlmaldr. Bu odalarda havalandrma ile ilgili nlem alnmal, yzde yz egzoz salanmal, ieriye koku yaylmas engellenmelidir. Mikrop remeyecek ekilde havalandrma salanmaldr. Fan-coil tercih edilmez. Istma-soutma ve havalandrma sistemi % 100 taze hava ile olmaldr. Scak ve souk su tesisat, odann ykanmasna olanak verecek ekilde tertiplenmelidir. Oda ierisinde lavabo, kullanlan ekipmanlarn n temizliinin yaplmas iin yeterli byklkte eviyeli banko ve malzeme dolaplar yaplmaldr. 6.3.2.2 Kardiyoloji Poliklinii Genel poliklinik nitesinde bulunan muayene odalar ve ortak mahaller dnda kardiyoloji polikliniinde; EKG mahalli, eforlu EKG odas, eko-kardiyografi odas ve hasta hazrlama ve dinlendirme odas yaplmaldr. Bu mahallerin varl ve says hastane ihtiya ve younluuna gre deiir. EKG Odas: EKG cihaz, muayene masas, hasta elbise dolab/asks ve malzeme dolaplar bulunur. Odann hem poliklinik ii hem de dier polikliniklere hizmet

67

verecei gz nnde bulundurularak say ve yer tespiti yaplmaldr. Oda, yatak bana en az 8 m2 olarak dzenlenmelidir. Eforlu EKG Odas: Odada en az bir EKG cihaz ile kou band bulunmaldr. Ayrca, taraftan eriilir bir hasta sedyesi, alma masas, lavabo, hasta elbise dolab/asks, malzeme dolab ve Crash Cart denilen acil mdahale arabas bulunmaldr. Gerekli medikal gaz donanm salanmaldr. Oda, en az 24 m2 olarak dzenlenmelidir. Hasta Hazrlk Odas: Bu odayla balants olan bir hasta hazrlk ve dinlenme mahalli/odas olmaldr. Bu ksm, en az 16 m2 olarak dzenlenmelidir. Yukardaki odalar bir nite ierisinde yer alyorsa bu oda dier tetkik odalarna da hizmet edebilir. Eko-Kardiyografi Odas: taraftan eriilebilir bir hasta sedyesi, lavabo, malzeme dolab, hasta elbise dolab ve doktor alma masas bulunmaldr. En az 16 m2 lik bir alan salanmaldr. 6.3.2.3 Endokrinoloji Poliklinii Genel poliklinik nitesinde bulunan muayene odalar ve ortak mahaller dnda; Enjeksiyon Odas: eitli enjeksiyon tedavilerin yapld ve eitiminin verildii 16 m2 lik bir oda gerekmektedir. Biyopsi Odas: Biyopsilerin alnd ve baz kk ilemlerin yapld 16 m2 lik bir oda bulunmaldr. Kk Mdahale Odas: Baz mdahale ve tetkiklerin yaplabilecei 24 m2 lik bir oda bulunmaldr. Blm 6.3.1.3 zelliklerine uygun olmaldr. Dinlenme Odas: Giriimler sonrasnda hastann ksa bir sre dinlenebilecei en az 12 m2 lik bir oda bulunmaldr. Diyet ve Endokrinoloji Poliklinikleri: Her iki poliklinik ilikili olduundan bir birine yakn planlanmaldr. Numune Alma Mahalli: Kan ve idrar alnmas iin bir numune alma mahalli dnlmelidir. 6.3.2.4 nroloji Poliklinii Genel poliklinik nitesinde bulunan muayene odalar ve ortak mahaller dnda; EEG Odas: Hastann yatarak yaplacak tetkiki iin 16 m2 gerekmektedir. lik bir alan

EMG Odas: Hastann yatarak yaplacak tetkiki iin 16 m2 lik bir alan gerekmektedir. Younlua gre EEG ve EMG odalar birlikte olabilir

68

 Psikolojik Test Odas: Hastaya eitli testlerin uygulanaca 16 m2 lik bir alan gerekmektedir. Bu mahaller; karanlk, sessiz ve gn almayan yerlerde planlanmaldrlar. 6.3.2.5 KBB Poliklinii Genel poliklinik nitesinde bulunan muayene odalar ve ortak mahaller dnda; Odiometri Odas (sessiz kabinle beraber): Sessiz kabin bykl 2-4 m2 arasnda deiken, prefabrik bir yapdr. Bulunduu oda bykl 16 m2 olabilir. Bu oda ierisinde ayrca Bera testi de yaplabilmelidir. Mdahale Odas: Mdahale ve pansumanlarn yapld 24 m2 boyutunda bir alan gerekmektedir. Blm 6.3.1.3 zelliklerine uygun olmaldr. Alerji Laboratuvar: Alerjik testlerin yapld, iinde 1 adet hasta muayene masas, bir adet buzdolab, bir adet anaflaktik durumlarda da kullanlan acil mdahale tepsisi ve defibrilatr bulunan 24 m2 boyutunda bir alan gerekmektedir. Odann oksijen ve vakum balantlar olmaldr. Bu oda klinik katta da yer alabilir ve ihtiyaca gre dier alerji laboratuvarlar ile birletirilebilir. 6.3.2.6 Gz Poliklinii Genel poliklinik nitesinde bulunan muayene odalar ve ortak mahaller dnda; Bu blm, hastanenin byklk ve kullanmna gre dier poliklinikler ile birlikte konumlanabilecei gibi ayr bir alan olarak da planlanabilir. Dier poliklinikler ile birlikte planland takdirde; Ortak mahaller dnda gz polikliniinde - Biyometri, - Laser, - Pakimetri, - Ortoscan ve - Dinlenme odalar ihtiyaca gre ayrca bulunmaldr. zgn poliklinik olarak planlandnda ise; - Muayene odas - HRT

69

- Biyometri odas, - Grme alan odas, - Anjio + Laser odas, - Pakimetri + Ortoscan odalar Yukardaki odalarn genel poliklinik zellikleri tayan doktor muayene odas ile birlikte, ihtiyaca gre planlanmas gerekmektedir. Operasyon blm iin; - Ameliyat odalar - Excimer Laser odas - Gzlem odas Ameliyat odas, gzlem ve Excimer Laser odalarnn bulunduu blm steril alandr ve dier ameliyathanelerde alnan nlemler bu blge iin de geerli olmaldr. Ameliyat ve Excimer Laser odalar byklkleri en az 36 m olmaldr. 6.3.2.7 Cildiye Poliklinii Tercihen gn nn direkt alnabildii bir blme konulandrlmas gereken poliklinik nitesi dier polikliniklerde de bulunan ortak mahallere sahip olmas yannda; Kk mdahale odas, Blm 6.3.1.3 zelliklerine uygun olmaldr. Hasta dinlenme-gzlem odas bulunmaldr. Pansuman odas/odalar planlanmaldr. Pansuman ve kk mdahale odalar 16 m olarak planlanmaldr. Hasta dinlenmegzlem odas, yatak bana 12 m, hemire bankosu 8 m ve ila depolama/hazrlk 8 m olarak planlanmaldr. 6.3.2.8 Plastik ve Rekonstrktif Cerrahi Poliklinii Dier polikliniklerde de bulunan ortak mahaller dnda, Kk mdahale odas, Blm 6.3.1.3 zelliklerine uygun olmaldr. Hasta dinlenme-gzlem odas bulunmaldr. Pansuman odas bulunmaldr. Cildiye polikliniine mmkn olduu kadar yakn planlanmaldr.

70

Pansuman ve kk mdahale odalar 24 m2 olarak planlanmaldr. Dinlenmegzlem odas, yatak bana 12 m2, hemire bankosu 8 m2 ve ila depolama/hazrlk 8 m2 olarak planlanmaldr. 6.3.2.9 roloji Poliklinii Bu blm hastane byklk ve kullanmna gre dier polikliniklerin olduu mahalde konumlanabilecei gibi ayr bir nite olarak da planlanabilir. Dier poliklinikler ile birlikte planland takdirde ortak mahaller dnda roloji poliklinii nitesinde olmas gereken blmler, - rodinami, - Gzlem odalar, - Sistoskopi odas gerekmektedir. roloji polikliniinin zellii hastalarn byk bir orannn ultrasonografi ile muayene edilmesidir. Poliklinik odasnn donanm yukardaki zellikleri karlayacak nitelikte olmaldr. Poliklinik alanndaki operasyon blm iin; - ESWL odas, - Gzlem odas, - Medikal alet odas, - Hemire odas, - Seminer odas, - Temiz ve kirli depolar ve - Kat hizmeti odas bulunmaldr. ESWL odasnn bykl bir kenar en az 6 m olmak kouluyla en az 36 m olmaldr. Gzlem odasnn bykl de yatak bana 12 m2 olmak zere hesaplanr. ESWL odas iinde akustik nlem alnmaldr. Ses geirmezlik zellii olarak duvar, tavan ve demede yaltm 80 desibel olmaldr. 6.3.2.10 Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Poliklinii Genel Poliklinik nitesinde bulunan muayene odalar ve ortak mahaller dnda; rodinami nitesi roloji blm varsa roloji blmnde yoksa FTR blmnde yer alr.

71

 EMG-EVOK nitesi sokinetik nitesi gibi kliniin byklne ve zelliine gre ngrlen niteler bulunmaldr. 6.3.2.11 Kadn Hastalklar ve Doum Poliklinii Kadn hastalklar ve doum polikliniinde; muayene, mdahale, aile planlamas, gebe izleme ve istirahat odalar bulunmaldr. Ek olarak ngrld takdirde nST, ofis sistereskopi, rojinokoloji, endokrin blm, androloji blm olmaldr. Bu mahallerin says hastane ihtiya ve younluuna gre deiir. Kadn doum poliklinii, dier polikliniklerden ayr ve eriebilirlii kontroll olmaldr. Bu blmde hasta mahremiyeti asndan, doktor odas ile muayene odalarnn dorudan irtibatl olmas uygun olacaktr. Muayene odas: erisinde bir tuvalet, soyunma-giyinme mahalli, taraftan yaklalabilir jinekolojik muayene masas, ultrason cihaz, hasta elbise dolab/ asks ve lavabo olmaldr. Oda bykl en az 18 m2 olmaldr. Mdahale odas: Tercihen poliklinik odasna bal olmaldr. Bu amala, en az 24 m2 lik bir alan gereklidir. Kk mdahale odasnda yerde muhakkak bir temizlik gideri bulunmaldr. Blm 6.3.1.3 zelliklerine uygun olmaldr. Hasta hazrlk ve dinlenme mahalli/odas: Mdahale odas ile dorudan balantl olmaldr. Bu ksm, en az 16 m2 olarak dzenlenmelidir. Aile planlama odas: Cinsel salk, doum kontrol ve reme bilgilerinin ailelere verildii odadr. Toplant odas veya kk konferans odas gibi tasarlanabilir. Oda bykl iin 24 m2 yeterlidir. Gebe izleme odas: Gebelikte yaplmas gerekenler ile ilgili bilgilerin verildii odadr. Uygulamal bilgiler verileceinden alak oturma ve kltrfizik hareketlerinin yaplabilecei donanm konulmaldr. Oda bykl en az 24 m2 olmaldr. Medikal gazdonanm bulunmaldr. Non Strest Test (NST) odas: nST, Anne karnndaki bebein-fetusun kalp atlarnn seyrini ve bebek hareketleriyle olan ilikisini temel alarak fetal distres taramasnda kullanlan bir testtir. Test iin sakin bir ortam ve hasta yata bulunmaldr. Bu ksm, en az 16 m2 olarak dzenlenmelidir. Androloji odas: reme sal iin erkekten sperm toplama ileminin yapld odadr. inde tuvalet ve duu olan 18 m2 ebadnda rahat bir ortam olan oda bulunmaldr.

72

ekil 4 Kadn Hastalklar ve Doum Poliklinik Odas

73

6.3.2.12 ocuk Sal ve Hastalklar Poliklinii (Pediatri) Dier polikliniklerde bulunan ortak mahaller dnda bu poliklinikte, Ateli ocuk mdahale ve dinlenme odas, Bebek emzirme odas, Oyun odas/ak alan, Tart ve bebek bezi deitirme odas bulunmaldr. Bekleme alan dnda, ateli ocuklarn beklemesi iin ayr bir dinlenme odas/ mahalli ayrlabilir. Oda byklkleri en az, ateli ocuk dinlenme odas iin yatak bana 8 m2, hemire bankosu iin 8 m2 ve ila depolama/hazrlk iin 8 m2 olmaldr. Bebek emzirme, tart ve alt deitirme odalarnn byklkleri de en az 8 m2 olmaldr. Oyun odas ise en az 24 m2 olarak planlanmaldr. Mobilya ve malzeme seimleri ocuk leinde, ocuklarn zarar grmesini engeller ekilde olmal; yumuak keli ve canl renkli mobilyalar seilmelidir. Yer, duvar ve tavan kaplamalarnda ocuklarn houna gidecek renk ve desenler tercih edilmelidir. 6.3.2.13 Psikiyatri Poliklinii Genel Poliklinik zellikleri tamaldr. Oda bykl iin en az 18 m2 lik bir alan bulunmaldr (ekil 5). Psikiyatri polikliniinde hasta muayenesi 30 ile 45 dakika arasndadr. Gelen hastalarn davranlar ajite, hareketli veya tamamen sakin ve depresif olabilir. Bu sebeple hasta ve yaknlar iin oluturulan bekleme alanlarnn tasarlanmasnda bu konu gz nne alnmaldr. 6.3.2.14 Az ve Di Sal Birimi Az ve Di Sal Birimi; sekretarya, mdahale odas (poliklinik), grme odas, protez alma odas, baka alanda grntleme yoksa rntgen ve malzeme deposuna sahip olmaldr. Bu mahallerin says ve bykl, hastane ihtiya ve younluuna gre deiir. Mdahale odas: nite bana en az 12 m olmal. Burada di nitesi, alet dolab, gerekli tehizat ve lavabo bulunmaldr. Kompresr ayn odada ise kompresrn ses izolasyonu yaplm olmal ve darya ses verme zellii olmamaldr. Temiz ve pis su tesisat olmal bu tesisat sva alt veya zemin alt olarak planlanmaldr.

74

ekil 5 Psikiyatri Poliklinii

75

 Di malzemeleri deposu: En az 8 m olmal ve kapal dolaplar bulunmaldr. Di rntgen odas: En az 8 m olarak planlanmal, di nitesi bulunmal, (varsa) en az 8 m byklnde film banyo odas ile balantl olarak dzenlenmelidir. Rntgen odas gereken ekilde kurunla kaplanmaldr. Di protez alma odas: En az 24 m olarak dzenlenmeli, lavabolu, raf ve ekmeceli, evre bankosu, banko alt dolap, seramik kapl eker ocak bulunmal. Banko altlar zeminden ykanabilir ykseklikte, zemin ve kaplamalar korozif maddelere dayankl, ykanabilir olmal ve iklimlendirilmelidir. 6.3.3 Genel Tuvaletler

6.3.3.1 Hasta, refakatiler ve ziyaretiler iin poliklinik ve dier gerekli alanlarda tuvaletler bulunmaldr. Tuvaletler, kadn ve erkek tuvaleti olarak ikiye ayrlmaldr. Kadn/erkek oran 1/1 olmaldr. Tuvaletlerde ocuk ziyaretilere gre de dzenleme yaplmaldr. Tuvaletlerin zellikleri ve says hizmet verdii hasta grubuna (kadn sal, ocuk gibi) ve engellilerin kullanmna uygun olmaldr. Blm 3.10.1.4n zelliklerini tamaldr. 6.3.3.2 Her tuvalette el ykama alan bulunmaldr. Tm el ykama alanlarnda kt havlu depolanacak aparatlar ve kullanlan ktlarn atlaca aparatlar bulundurulmaldr. 6.3.3.3 Ayrca bahsi geen tm tuvalet/banyo alanlarnda en az bir mekanik veya doal havalandrma salanmaldr. 6.3.3.4 Kabin tarz tuvaletlerde her bir tuvalet alan 100 cm x 140cmden kk olamaz. Duvarda uygun yerde klozet rts ve tuvalet kd konacak aparatlar bulunmaldr. 6.3.3.5 Tek kiilik tuvaletler, el ykma alan/lavaboda dhil 3 m2 den kk olamaz. Duvarlardan birinin eni de 120 cm den kk olamaz. 6.3.3.6 Tuvalet kaplarnn eni, en az 90 cm olmal ve tamam darya doru almaldr. 6.3.3.7 Tuvaletler de pisuar kullanldnda her pisuar alan en az 75 cm genilikte olmaldr. Pisuar blme duvar en az 45 cm x 30 cm olmal ve blme yerden 85 cm ykseklikten balamaldr. Pisuarlar da taharet musluu bulunabilir. Pisuar blmne alan kap bulunduu takdirde ak durumdaki kap izgisi ile pisuar vaziyet durumu arasnda en az 1 m mesafe bulunmaldr. 6.3.3.8 Genel tuvaletler engellilere uygun tasarlandnda ayrca engelli tuvaleti yapma zorunluluu yoktur. 6.3.3.9 Hastalarn kulland tm klozet, du, kvet ve oturma banyolarnn ve dier banyolar duvarna 4 cm akla sahip tutunma kollar yerletirilecektir. Sabun

76

haznesi gibi demirbalarn paras olan kollar, 120 kg yk tayacak ekilde duvarla birletirilecektir.

6.4

Yatakl Tedavi nitesi (Dhili ve Cerrahi)

zellik gerektiren; uyanma odas, youn bakm nitesi, pediatri nitesi, rehabilitasyon nitesi, klinik bran ve hemire bakm gibi niteler iin bu almann ilgili ksmlarna baknz. 6.4.1 Klinik Hasta Odalar/Tuvaletler

Her hasta odas aada verilen standartlar karlamaldr. Her serviste hasta odalarndan biri zrller iin gerekli tm zellikleri tamaldr. 6.4.1.1 Bir odann azami kapasitesi iki hasta olmakla birlikte odalarn tek kiilik olarak planlanmas enfeksiyon kontrol, hasta mahremiyeti, hasta gvenlii, ve uzun dnemde ekonomik olmas nedeni ile tavsiye edilmektedir. Yenileme almasnn yapld durumlarda, azami oda kapasitesi 2 hastadan fazla olmamaldr. 6.4.1.2 Birden fazla yatak bulunan odalarda donanma ve yataklara gei mmkn olacak ekilde her yatan ayak ksmnn nnde 110 cm ve iki yatak arasnda 120 cmlik bir aklk olmaldr. Stun ve tuvaletler de dhil olmak zere, fonksiyona mani olmayan kk engeller, hasta odalar iin bo alan gerekliliklerini belirlerken gz ard edilebilir. 6.4.1.3 Tek kiilik odalarda yatak etrafnda, ayak ksm ve her iki yannda 110 cmlik bir aklk bulunmaldr. Bu zellikler ile birlikte hasta odasnn ebad en az 15 m2 olmaldr. 6.4.1.4 Yeni binalarda birden fazla yataa sahip odalarda yatak bana den bo zemin alan en az 9 m2 , tek yatakl odalarda ise en az 11 m2 olmaldr. 6.4.1.5 Yenileme almalarnn yapld durumlarda, yukarda belirtilen asgari standartlarn karlanmas iin her trl aba gsterilmelidir. Yukarda belirtilen metre kare standartlarna uymann mmkn olmad hallerde yetkili mercilerden sz konusu gereklilikten saplmas iin onay istenebilir. Byle bir durumda hasta odalarnda birden fazla yatak varsa yatak bana den bo zemin alan 7 m2 den, tek yatakl odalarda ise 9 m2 den az olmamaldr. 6.4.1.6 Her hasta odasnda Blm 6.5.1.8 ile uyumlu bir pencere bulunmaldr. 6.4.1.7 Hasta odas tuvaleti ve kabinli hasta tuvaletleri aadaki zellikleri tamaldr. Her hasta, hasta odasndan genel koridora (ara koridor hari) kmadan tuvalete eriim imknna sahip olmaldr. Bir tuvalet, drt yataktan ve iki hasta

77

odasndan fazlas iin hizmet vermemelidir. Tuvaletler kadn erkek olarak ikiye ayrlmal ve iinde en az bir klozet ve bir lavabo bulunmaldr. Kabinli tuvaletlerde her bir tuvalet alan 120cmX150cmden kk olmamaldr. Duvarda uygun yerde klozet rts ve tuvalet kd konacak aparatlar bulunmaldr. Hasta odas tuvaleti ve engelli tuvaleti, kap izgisi, lavabo ve klozet-kvet geninde bir daire izildiinde dairenin ap en az 152 cm olmaldr. Bu husus ayn zamanda tm engelli tuvaletleri iin de geerlidir. Klozetler duvara gmme eklinde olmal, altnda temizlenmeye imkn brakacak boluk mesafesi bulunmaldr. Klozetlerin montaj en az 350 kg. yke dayanacak ekilde yaplmaldr. Oda iinde bulunan tuvaletlerin kap eni en az 90 cm olmal ve kaplarn tamam darya doru (oda iine) almaldr. Hasta odalarndaki dulu tuvaletler ise el ykama donanm dhil 3,35 m2 den kk olamaz. Banyo/dularda tutamaklar bulunmal ve bu aygtlar 130 kg yke dayankl olmaldr. Tm el ykama alanlarnda kt havlu depolanacak aparatlar ve kullanlan ktlarn atlaca aparatlar bulundurulmaldr. Ayrca bahsi geen tm tuvalet/banyolarnda en az bir mekanik veya doal havalandrma salanmaldr. 6.4.1.8 Her hasta odasnda, hastalarn uzun kyafetlerini katlamadan asabilecei ve kiisel eyalarn koyabilecei kendisine ait bir gardrop veya dolaba sahip olmaldr. 6.4.1.9 Birden fazla yatan bulunduu odalarda her hastann dier hasta veya ziyaretilerin gayri ihtiyari kendisini grmesine engel olacak ekilde grsel mahremiyet salanmaldr. Mahremiyetin korunmasna ynelik tasarm hastann tuvalete veya lavaboya eriimini engellememelidir.

78

ekil 6 Tek Kiilik Hasta Yatak Odas Alanlar 1 adet evye/tezgh/alma masas 1 adet komodin 1 adet hasta karyolas 1 adet dolap 1 adet ekyat Tuvalet Ara toplam Bo Alan Toplam Bitmi Alan Gerekletirilmi Alan En cm 60 40 100 60 90 Boy cm 120 40 230 60 220 cm 7200 1600 23000 3600 19800 41000 96200 110000 206200 24,90m

79

ekil 7 ki Kiilik Hasta Yatak Odas Alanlar 1 adet tezgh/alma masas 1 adet komodin 1 adet hasta karyolas 1 adet dolap Refakati koltuu Tuvalet Ara toplam Bo Alan Toplam Bitmi Alan Gerekletirilmi Alan En cm 60 40 100 60 90 Boy cm 120 40 230 60 90 cm 6800 1600 23000 3600 8100 4100 80150 90000 cm 6800 3200 46000 7200 16200 4100 120800 180000 300800 32,50m

80

6.4.2

Hizmet Alanlar

Blm 3.10nun gerekliliklerine uygun olarak temin edilmelidir. 6.4.3 Deiken Basnl zolasyon Odalar

6.4.3.1 En az bir adet deiken veya ters akml izolasyon odas temin edilmelidir. Tek kiilik hasta niteleri iin ters akml izolasyon odalarnn says, bu amala oluturulmu ok disiplinli grup tarafndan hazrlanan enfeksiyon kontrol karar ile arttrlmaldr. Bu odalar, tek kiilik oda olarak klinik servis ierisine dhil edilebilir ve izole edilmesi gereken vakalar iin kullanlmadnda klinik hasta yata olarak kullanlabilir veya ayr bir izolasyon nitesi olarak da gruplandrlabilirler. Her odada sadece bir yatak bulunmal ve klinik hasta yata odas ile ilgili klinik ksma ve aada belirtilen hususlara uygun olmaldr. 6.4.3.2 zolasyon Odas Blm 6.4.3n zelliklerini tamaldr. En az 15 m2 ebadnda olmaldr.. 6.4.3.2 zolasyon Oda Antresi Ters akml izolasyon odalarnn her birinde oda giri kapsnn hemen dnda el ykama, giyinme ve temiz/kirli malzemelerin konulmas iin bir alan bulunmaldr. Antre alan en az 4 m2 olmaldr. 6.4.3.3 Ters akml izolasyon odasn evreleyen duvarlar, tavan ve zemin perimetre duvarlar dhil olmak zere, oda ierisindeki havann dardaki ortama ve dier meknlara szmamas iin tam etkin bir ekilde szdrmazl salanmaldr. 6.4.3.4 Ters akml izolasyon odalarnn tm k kaplar kendi kendine kapanmasn salayacak cihazlarla donatlmaldr. 6.4.3.5 zolasyon Oda Tuvaleti Ters akml izolasyon odalarnn her biri iin ayr klozet, du ve el ykama blm gerekmektedir. Tuvaletlerin biraz byk olmas enfeksiyon kontrolnn salanmasn kolaylatrr. Bu sebeple tuvalet en az 6 m2 olmaldr. 6.4.4 Gvenlikli Oda

Hastane, tbbi veya psikiyatrik bakm iin yakn takip gerektiren hastalara bir veya daha fazla tek yatakl oda temin edecektir. Tek yatakl oda veya odalar, akut bakm nitesinin bir parasysa, aadaki istisnalar geerli olmak kaydyla Blm 6.4.4nin hkmleri uygulanacaktr. Her oda, tek kiinin kalmas iin kullanlacaktr. Gvenlikli odalar, tercihen hemire istasyonundan, personelin gvenlikli odann giriini grmesine imkn salayacak bir yerde olmaldr. Her oda; kama, saklanma, kendini yaralama veya intihar etme olaslklarn asgari dzeye indirecek ekilde tasarlanmaldr. ayet hasta gzlemi iin ekran kullanlyorsa, yaplan dzenleme hasta mahremiyetini koruyacak ve hastalarn ve ziyaretilerin dier hastalar izlemelerini nlemelidir.

81

6.5

Youn Bakm niteleri

Youn bakm nitelerinde her trl planlama, donanm ve ileyi Youn Bakm nitelerinin Standartlar konulu 03.04.2008 tarih ve 113958 (2008/25) sayl Genelge hususlarna uygun olmaldr. Dier hususlar aadaki zellikleri tamaldr. 6.5.1 Genel Youn Bakm zellikleri

6.5.1.1 Genel Youn Bakmn yeri, bina trafiinin iinden gemeye gerek kalmayacak ekilde belirlenmelidir. Youn bakm nitesinde yatan hastalarn bekleyen yaknlar iin oturma, bekleme ve bilgi alma alan bulunmaldr. Bu alanlar dier benzer alanlar ile birletirilebilir. 6.5.1.2 Yeni yaplarda; durumu kritik olan hastalarn tanmasn salayan asansrn, kabin kontrol zellikleri (dmeye basldnda herhangi bir katta durmadan ilgili kata gitmesi gibi) bulunduran zellie sahip olmaldr. 6.5.1.3 Youn bakm odalar, tek kiilik ya da kou tipi veya her iki grup olarak bulunabilir. Ancak tek kiilik odalar tavsiye edilmektedir. 6.5.1.4 Tek kiilik odalar, en az 13 m2 lik bo alana sahip olmaldr. Odada bulunan tuvalet Blm 6.4.1.4n zelliklerine uygun olmaldr. Odann boyutlar ve ekli yatan kenarlar ve ayak ksmyla herhangi bir duvar veya sabit engel arasnda asgari 120 cm aklk bulunacak ekilde dzenlenmelidir. Stunlar ve tuvaletler de dhil olmak zere ilevsellie mdahale etmeyen kk engeller, hasta odalar iin meknsal gereklilikler belirlenirken gz ard edilebilir (ekil 8). 6.5.1.5 Birden fazla yatan bulunduu meknlarda, blmeli alanlar (giri blm, antreler, tuvaletler, dolaplar, gardroplar veya raflar hari) yatak bana asgari 13 m2 lik bo zemin alan bulunacaktr. Yataklar arasnda grsel mahremiyeti salayacak dzenek olmaldr. Hem pediatrik hem de erikin tip youn bakmda yataklar aras mesafe en az 240 cm olmaldr (ekil 9). 6.5.1.6 zel odalar veya blmeler temin edildiinde, koridorun grlmesini salayacak gr panellerinin (cam duvar) bulunmas ve bu panellerin kapatlabilen perdelerle donatlmas gerekmektedir. Yatan bulunduu alana alan kap en az 120 cm geniliinde olmaldr. Yatak veya byk donanm hareketlerinden asgari dzeyde etkilenecek ekilde ayarlanmaldr. Srgl kaplarn yerde raylar olmayacak ve skma olasln asgariye indiren donanma sahip olacaktr. 6.5.1.7 Hasta yatann bulunduu her alanda, yatan her iki tarafnda da ziyaretilerin durabilecei bir boluk olacak ve dier hastalarn veya ziyaretilerin ieriye rastgele bakmasna kar grsel mahremiyet de temin edilecektir. 6.5.1.8 Hasta yataklarnn her biri, bulunduu alanda en az bir pencereyle dary grmelidir. Her bir yatak ile pencere aras 12 metreden fazla olmamaldr. Pencereler Blm 3.7.1 ile uyumlu olmaldr.

82

ekil 8 Bir (1) Kiilik Youn Bakm Odas (Kardiyoloji) Alanlar 1 adet eviye 1 adet komodin 1 adet hasta karyolas 1 adet dolap 1 adet ekyat Tuvalet Ara toplam Bo Alan Toplam Bitmi Alan En cm 50 40 100 65 60 Boy cm 50 40 230 65 150 cm 2500 1600 23000 4225 9000 26000 66325 130000 19,63 m2

83

ekil 9 ki Kiilik Karma Youn Bakm Odas Alanlar En cm 1 adet eviye 50 1 adet komidin 40 1 adet hasta 100 karyolas 1 adet dolap 65 Refakati koltuu 50 Tuvalet Ara toplam Bo Alan Toplam Bitmi Alan Boy cm 1 kii cm 50 2500 40 1600 230 65 50 23000 4225 2500 0 33825 110000 143825 2 kii cm 2500 3200 46000 8450 5000 0 67650 220000 287650 3 kii cm 2500 4800 69000 12675 7500 0 101475 330000 43,15 m2

84

6.5.1.9 Hizmet alanlar, Blm 3.10.2nin gerekliliklerine uygun olarak youn bakm blm iinde temin edilmelidir. Bu birime ait depo odas baka birimler iin kullanlamaz. 6.5.1.10 Her bir nitede, hayati bulgularn srekli izlenmesini salayacak ve her hasta yatann yannda ve hemire istasyonunda grsel monitrlerin olduu donanmlar bulunmaldr. Monitrler, gr ve eriim kolayl salayan ancak hastaya eriimi engellemeyen yerlere yerletirilmelidir. 6.5.1.11 Youn bakm hastalar srekli olarak gzlenir. Bunu salamak iin hemire masas; hemirenin, hasta ile srekli gz temas salayabilecei bir yerde olmaldr. Her birim, bu imkn verebilecek ekilde tasarlanmaldr. 6.5.1.12 En az bir adet deiken/ters akml izolasyon odas temin edilmelidir. 6.5.1.13 Birden fazla yatakl youn bakm odalar olan nitelerde tuvaletler dorudan ulam olmayan, enfeksiyon riski oluturmayan alanlarda ve Blm 6.4.1.7de belirtilen zellikleri de olmaldr. Kullan-at tipi srglerin kullanlmad durumlar iin tuvaletlerde srg ykama mahalli tasarlanmaldr. 6.5.1.14 Rntgen filmlerinin grntlenmesi iin negatoskop bulunmaldr. 6.5.1.15 Blm 3.10da belirtilen gerekliliklere uygun hizmet alanlar ile aada listesi verilen alanlar, temin edilecek veya kolaylkla eriilebilir olmas kouluyla nite dna yerletirilebilmelidir. Telefonlara ve tuvaletlere eriimin kolay olduu bir ziyareti bekleme odas temin edilmelidir. Birden fazla youn bakm nitesi iin bir bekleme odas hizmet verebilmelidir. Youn bakm nitesinin ila ve bakm ynetimi iin youn bakm nitesine bitiik yeterli byklkte bir ynetim alan temin edilmelidir. Ynetim alan/ odalar youn bakm ekibinin ye ve ziyaretileriyle konsltasyona imkn salayacak byklkte olmaldr. Ofisler, niteye telefon veya dhili iletiim sistemiyle balanabilir. Personel salonlar, acil durumlarda hastalar iin arldklarnda personelin hzla oraya ulamasn salayacak ekilde konumlandrlmaldr. Salon, hizmet verdii youn bakm nitesiyle telefon veya dhili iletiim sistemi ve acil durum kod alarm balantlarna sahip olmaldr. Youn bakm alanlarnn yanndaki salonlar, bu hizmeti verebilir. Gerekli grlrse zel prosedr (hasta ile ilgili) odas temin edilmelidir. Hasta yaknlarnn ve ziyaretilerin youn bakm nitesine girmeden hastalar hakknda bilgi alabilecekleri ve bekleyebilecekleri bir alan olmaldr. Bu alanda hasta yaknlarnn oturacaklar yerler, telefon, sebil, yiyecek istasyonu veya kafeterya ve TV/Bilgi grnt ekran bulunmaldr.

85

6.5.2

Koroner Youn Bakm nitesi

Koroner youn bakm hastalarnn zel ihtiyalar vardr. Bilin kayb olmamasna ramen acil bakma ihtiya duyarlar. Blm 6.5.1de belirtilen standartlara ek olarak koroner youn bakm nitesi iin aadaki standartlar geerlidir. 6.5.2.1 Her koroner youn bakm hastasnn bir odas olmaldr. Hasta, refakatisi ile birlikte kalabilmelidir (ekil 8). 6.5.2.2 Her koroner youn bakm hastasnn odasnda tuvalet bulunmal ve tuvalette klozet olmaldr. Tuvalet yar ak oda eklinde olabilir. 6.5.3 Birleik Tbbi/Cerrahi ve Koroner Youn Bakm

ayet tbbi, cerrahi ve koroner youn bakm servisleri tek bir youn bakm nitesinde birletirilirse ve odalarda birden fazla hastann kalmas eklinde dzenlenmi ise Blm 6.5.2.1 ve 6.5.2.2de belirtilen zellikler aranmaz (ekil 9). 6.5.4 Pediatrik Youn Bakm

Pediatrik youn bakm zellikleri erikin tip youn bakm zelliklerini tamaldr (Baknz Blm 6.5.1). 6.5.5 Yeni Doan Youn Bakm nitesi (YDYB)

Yeni Doan Youn Bakm nitesi, Kadn Doum klinii iinde Sezeryan ameliyathaneleri ve doumhane ile yakn ilikili olmas birok klinisyen tarafndan tercih edilmektedir. YDYB aadaki maddelere uygun olmaldr. 6.5.5.1 YDYBne tm giriler kontrol edilmelidir. Aile girii ve mracaat alan aka belirlenmelidir. Alan, niteye giren trafiin tamamnn grsel olarak izlenmesine ve temas kurulmasna imkn salamaldr. 6.5.5.2 nitedeki her odann en az bir kaps, tanabilir rntgen donanmnn sabilecei byklkte olmaldr. 6.5.5.3 Merkezi bir alan, kontrol istasyonu olarak grev yapmaldr. erisinde tezghlar ve malzemelerin ksa sreli depolamas iin yer bulunmal ayrca buradan el ykama blmlerine eriim kolay olmaldr. Bu alan resepsiyon, iletiim ve hasta izleme merkezleri ile birletirilebilir veya bahsedilen zellikleri ierebilir. 6.5.5.4 Tedavi alan iinde uygun yerlerde el ykama blmleri olmal ve el ykama alanna eriim be metreden fazla olmamaldr. 6.5.5.5 Her hasta bakm alannda, lavabolar ve koridorlar hari, kuvz bana asgari 9 m2 lik bir alan bulunmaldr. Bir kuvz ortalama 100cmX60cm llerine sahiptir. Birden fazla kuvz olan odalarda iki yatak aras en az 90 cm olacaktr. Bir YDYB odasnda 12 bebek istasyonundan fazlas bulunmayacaktr.

86

6.5.5.6 Hastane ierisinde en azndan en st seviyede bir adet ters akm izolasyonlu bakm odas gerekmektedir. Bu oda uzun sreli, zel bakm veya yeni doan youn bakm ihtiyac olan hastalar iin gereklidir. Odann etraf kapal ve pediatrik bakm nitesinden ise ayr olacak, ancak bebein bitiikteki pediatri bakm nitelerinden veya kontrol odasndan/odalarndan gzlenmesine imkn tanyacaktr. Ters akml izolasyon odalarnn tamam, ayr bir klozet, kvet veya duun bulunmas zorunluluu hari Blm 6.4.3nin gerekliliklerini karlamaldr. 6.5.5.7 nite iin uygun olacak ekilde bir konsltasyon/demonstrasyon odas ve bir emzirme veya pompa odas temin edilmelidir. El ykama blmleri, alma tezgh, soutma ve dondurma, pompa ve eklentilerinin muhafazas iin ve ayrca eitim materyalleri iin gerekli dzenlemeler yaplacaktr. 6.5.5.8 Blm 3.10un gerekliliklerine uygun servis alanlar temin edilmelidir. 6.5.5.9 Personelin kullanm iin birim ierisine veya bitiiine bir salon ve dolapl oda temin edilmelidir. 6.5.5.10 nite iin kat hizmetleri/temizlik malzemesi odas temin edilmelidir. Bu oda, dorudan niteden eriilebilir olacak ve mnhasran yeni doan youn bakm nitesinin kullanmna tahsis edilecektir. erisinde bir servis lavabosu ilgili malzemeler ile temizlik donanmlarnn muhafazas iin gerekli dzenlemeler yaplmaldr. 6.5.5.11 Blm 6.5.1.15in gerekliliklerine uygun bir ziyareti bekleme odas temin edilmelidir.

6.6

Yeni doan Blm

Bu blm doumhane blm ierisinde veya doum blm ile yakndan ilikili olmaldr. Bebek bakm odalar, ilgili yaya trafii zerinde olmaldr. Bebek bakm odalar dier bebek odalarna dorudan almamaldr. 6.6.1 Bebek Bakm/Term Bebek Odas

Yeni doan salkl bebekler doumdan sonra anne yanna verilmektedir. ngrld takdirde salkl yeni doan bebekler aadaki standartlara uygun bebek bakm odasna yerletirilebilir. 6.6.1.1 Bebek bakm odalarndan belirli zamanlarda bebeklerin grlmesine imkn veren, gzlem rahatl salayan pencereleri olmaldr. 6.6.1.2 Bebek bakm odalarnn her birinde en fazla 16 bebek kuvz bulunabilir. Bebek yata bana den zemin alan yardmc alma alanlar hari 2,75 m2, yataklar arasnda ise her taraftan en az 90 cm mesafe olmaldr.

87

Bebek kuvz says lisansl postpartum (doum sonras) yatak saysnn yzde 110ununa sahip olmaldr. ayet kuvz anne odasnda konulandrlyorsa kuvz saylar anne yatak saylar ile orantl olabilir. Fakat doum hizmeti veren bir tesiste (dal hastanesi) ayr bir term bebek odas da olmaldr. 6.6.1.3 Her bebek odasnda, rtler ve bebek malzemeleri iin uygun ve eriilebilir bir depo bulunmaldr. 6.6.1.4 Blm 6.5.5.6nn gerekliliklerine uygun bir konsltasyon demonstrasyon odas ve bir emzirme veya pompa odas bulunmaldr. veya

6.6.1.5 Blm 6.4.3de belirtilen gerekliliklere uygun ters akml izolasyon odas temin edilmelidir. 6.6.2 Yakn Takip Gerektiren Bebek Bakm nitesi

Yeni Doan Youn Bakm nitesinden farkl olarak; Postpartum yatak says 25 veya daha fazla olan hastanelerde, yakn takip gerektiren bebekler (dk doum arlkl bebekler, RDSli bebekler vb.) iin srekli bakm salayan ayr bir Bebek Bakm nitesi bulunmaldr. Bebek bana asgari zemin alan, yardmc alma alanlar hari, 4,5 m2, kuvzler arasnda ise her taraftan en az 120 cm mesafe olmaldr. Her bebek bakm odasnda en fazla 12 bebek istasyonu bulunmaldr. 6.6.3 alma Odas /Odalar

Her bir bebek bakm odas kendisine balanan bir alma odasndan faydalanabilir. alma odasnda alma tezgh, buzdolab ve malzeme dolab bulunmaldr. Bir alma odas, gerekli hizmetlerin hepsine yeterli olmas durumunda birden fazla bebek bakm odas tarafndan kullanlabilir. Bebek bakm odalarna gemeksizin alma odasndan, koridora dorudan eriim imkn bulunmaldr. 6.6.4 Yeni Doan Mdahale/Muayene/Hazrlama Alan/ Odas

Postpartum yatak says 25in zerinde olan klinikler iin geerlidir. Kadn doum servisinde yeni doanlarn doum ya da sezeryan ile doumla ezamanl yaplmas gereken mdahale iin gerekli muayene ve tedaviye imkn tanyan bir oda ya da alandr. Burada asgari bo zemin alan 7 m2 olmal ve sezeryan ameliyathanesinin iinde veya birinci derecede ilikili bir yerde olmaldr. Bu oda/alanda; alma tezgh, depolama imkn, muayene masas veya tezgh ve stc bulunmaldr. Bebek bakm odalarna gemeksizin odadan, koridora dorudan eriim imkn bulunmaldr. 6.6.5 Temiz Odas

Blm 3.10.2.5 ile uyumlu en az 8 m2 byklnde olmaldr.

88

ekil 10 Oniki Kiilik Yeni Doan Youn Bakm nitesi

89

6.6.6

Kirli Odas/Odalar

Blm 3.10da belirtilen gerekliliklere uygun olarak kirli odas ve kirli bekletme odas/odalar temin edilmelidir.

6.7

Pediatri Klinii

Pediatrik hastalar refakati ile birlikte kalmalar gerektiinden pediatrik hasta odalar, erikin hasta odalar ile ayn zellik, boyut ve donanma sahip olmaldr. 6.7.1 Hasta Odalar

Her hasta odas aadaki standartlara sahip olmaldr. 6.7.1.1 Azami oda kapasitesi Blm 6.4.1.1de belirtilen gerekliliklere uygun olmaldr. 6.7.1.2 Pediatrik hasta odalarna ilikin mekna ait gereklilikler, Blm 6.4.1.2de belirtilen gerekliliklerle uyumlu olmaldr. Mekanik sistemler, Blm 6.29un gerekliliklerine uygun olmaldr. 6.7.1.3 Her hasta odasnda Blm 3.7.1 ile uyumlu bir pencere bulunmaldr. 6.7.1.4 Blm 6.4.3n gerekliliklerine uygun, en az bir adet ters akml izolasyon odas temin edilmelidir. 6.7.2 Muayene/Tedavi/Giriim Odas

Blm 3.10.A.2nin gerekliliklerine uygun muayene/tedavi odas/odalar temin edilmelidir. Medikal gaz donanm bulunmaldr. 6.7.3 Hizmet Alanlar

Pediatrik ve yetikin nitelerindeki servis alanlar, Blm 3.10.1e uygun olmal ve aadaki standartlar karlamaldr. 6.7.3.1 Fiziksel engeli olan/olmayan, pediatrik ve yetikin hasta ve refakatilerine hizmet veren alanlar ierisinde veya bitiiinde; yemek, eitim, geliime yardmc oyun ve elence iin eriim imkn ve donanm salayan ok amal veya bireysel oda/odalar temin edilmelidir. 6.7.3.2 letme plannda gerekli grlmesi durumunda, ebeveyn/aile iin zel grme, teselli, danma ve eitim iin bireysel bir oda temin edilmelidir. Sz konusu ok amal oda/odalarn zemin, duvar veya tavanlarnn ses yaltm, izolasyonu ve yapsal dzenlemeleri gerekletirilmelidir. 6.7.3.3 Odalar iin uygun hasta tuvaletleri temin edilmelidir.

90

6.7.3.4 Oyuncaklarn, eitim ve elence materyallerinin konulduu dolaplar veya saklama dolaplar temin edilmelidir. 6.7.3.5 ocuk yataklarnn ocuk karyolas ile deiimine imkn salayacak depolama alan temin edilmelidir. Hastayla birlikte geceyi hastanede geirecek ebeveynlerin ihtiyac olan donanm ve malzemelerin (alr kapanr yatak veya yatan koltuk, fazladan nevresim vb.) muhafazas iin gerekli dzenlemeler yaplmaldr.

6.8

Psikiyatri Klinii

Genel hastanenin bir paras olduunda, bu niteler gn (gece yatlmayan, kalnmayan) ve tam gn (24 saat) olan yatakl tedavi hastalarna bakm sunmak zere tasarlanmaldr. Alann farkl psikiyatrik tedavi trlerine uyarlanmas iin tasarmda gerekli dzenlemeler yaplmaldr. 6.8.1 Hasta Odalar

Aadaki madde dnda Blm 6.4.1de belirtilen standart, tm psikiyatrik bakm nitelerindeki hasta odalar iin geerli olmaldr. 6.8.1.1 Birden fazla yatan bulunduu odalarda grsel mahremiyetin temin edilmesi (rnein; blmeler ve kullanlan perdeler) zorunlu deildir. 6.8.2 Hizmet Alanlar

Psikiyatrik bakm nitelerine ynelik servis alanlar aadaki eklemelerle birlikte Blm 3.10nun gerekliliklerine uygun olarak dizayn edilmelidir. 6.8.2.1 Potansiyel olarak zararl grlen hasta eyalar (tra ba, trnak trps, akmak vb.) iin gvenli bir muhafaza alan temin edilmelidir. 6.8.2.2 nitedeki yemek servisi aada belirtilenlerden biri veya bunlarn bileimi eklinde olmaldr: Yiyecek istasyonu (para atlp biskvi gibi eylerin alnd makine ortam), Hastalarn kullanm iin tasarlanm, stma ve piirme cihazlarnn personel tarafndan kontrol edildii kk bir mutfak, nite ierisinde depolama alan, buzdolab ve yemek hazrlama blmn ieren bir mutfak servisi. Yiyecek hizmeti Blm 6.19.un gerekliliklerini karlamaldr. 6.8.2.3 Sedye ve tekerlekli sandalyeler iin bir depolama alan temin edilmelidir. Sz konusu depo, engelli hastalarn ihtiya duyduu uygun eriim koullarn yerine getirdii takdirde psikiyatri nitesi dnda olabilir.

91

6.8.2.4 Hasta odalarndaki banyolardan faydalanamayan her alt yatak bana bir banyo veya du temin edilmelidir. Banyo/du, hastalar iin uygun olacak ve ayrca mahremiyeti koruyacak ekilde tasarlanp ve konumlandrlmaldr. Her du ykanma, kurulanma ve giyinme esnasnda mahremiyeti salayacak ekilde bireysel bir oda veya kapal bir alan ierisinde olmaldr. Hasta tuvaleti/tuvaletleri dorudan merkezi banyolara almaldr. 6.8.2.5 Akustik mahremiyetin saland ayr bir dosya yazma alan temin edilmelidir. 6.8.2.6 Bir tanesi grltl, dieri ise sessiz aktiviteler iin olmak zere en az iki ayr soysal alan temin edilmelidir. Hasta bana den ortak kullanm alan en az 3,50 m2 olmal ve bu iki alannn her biri iin en az 11 m2 lik alan temin edilmelidir. Bu alan, yemek salonu ile paylalabilir. 6.8.2.7 Grup terapisi iin alan temin edilmelidir. Aadakilerin mevcut olmas kouluyla yukarda anlan sessiz faaliyet alan ile birletirilebilir; Grup terapi faaliyetleri iin kullanlabilecek en az 20 m2 kapal zel alan, veya 7.8.2.6da gerekli grlen aktivite alanna ek olarak hasta bana 100 cm2 aktivite alan (bylece hasta bana toplam 4,5 m2 alan temin edilmi olacaktr). 6.8.2.8 Hastalarn kullanm iin, iinde otomatik amar makinesi ve kurutucu olan amar ykama blmleri temin edilmelidir. 6.8.2.9 Her 30 psikiyatri yatana bir konsltasyon odas olacak ekilde, asgari bo zemin alan her birinde 9 m2 olan ayr konsltasyon odas/odalar temin edilmelidir. Oda ve odalar, akustik ve grsel mahremiyeti koruyacak ekilde tasarlanmal ve en az 45 desibellik grlt azalmasn salanacak ekilde ina edilmelidir (Baknz Tablo 1). 6.8.2.10 Psikiyatri niteleri, mesleki terapi iin, hasta bana 1,40 m2 lik ayr bir alan veya en az 18 m2 lik toplam alandan hangisi daha genise o seenek temin edilmelidir. Bu alan ierisinde el ykama imkn, alma tezghlar ve depo bulunmaldr. Mesleki terapi alanlarna birden fazla hemire nitesi hizmet verebilir. Psikiyatri bakm niteleri 16 yataktan daha az olduunda, mesleki terapi fonksiyonlar, hasta bana en az 90 cm2 lik ek alan temin edilmesi kouluyla grltl aktiviteler iin ayrlan bir alanda gerekletirilebilir. 6.8.2.11 Psikiyatri nitesi tarafndan kullanlmak zere bir toplant ve tedavi planlama odas temin edilmelidir. 6.8.3 Deiken/Ters Akml zolasyon Odas

ngrld takdirde ters akml izolasyon odas iin gerekli dzenlemeler hastane dhilinde yaplmaldr. Enfeksiyon izolasyon odalarnn toplam says enfeksiyon

92

kontrol komitesi tarafndan deerlendirmesi sonucu belirlenmelidir. Ters akml izolasyon odas/odalar Blm 6.4.3de belirtilen gerekliliklere uygun olmaldr. 6.8.4 Tecrit Odas

En az bir adet tecrit odas bulunmaldr. Tecrit tedavi odas iddete eilimli bir hastann ksa sreyle orada kalmasna imkn vermektedir. Bu alan, psikiyatrik bakm niteleri dhilinde, gvenlik ve korunma ihtiyac olan hastalara yneliktir. Oda ve odalar, tedavi personelinin dorudan gzetimine uygun bir yerde olmaldr. Her odada sadece bir hasta bulunmaldr. Bo alan en az 9 m2 olmal ve hastalarn saklanmasna, kamasna veya yaralanmasna olanak tanmayacak ekilde ina edilmelidir. Tecrit odalar birlikte gruplandrlabilirler. zel demirbalar ve elektrik devresi donanm kullanlmaldr. Asgari tavan ykseklii 3 metre olmaldr. Kaplar 110 cm geniliinde, darya doru almal ve bir yandan hasta mahremiyetini salarken dier yandan hastann personel tarafndan izlenmesine imkn tanmaldr. Tecrit tedavi odalarna, tuvalete dorudan eriimi olan bir n oda veya antreden geilerek ulalmaldr. Tuvalet ve n oda hastann emniyetli bir ekilde kontrol edilmesi iin yeterince byk olmaldr.

6.9

Cerrahi nitesi

Aada belirtilen hususlara yaplacak ekleme ve uyarlamalar, daha byk tesislerdeki zel ilem gerektiren ameliyathaneler iin geerli olacaktr. 6.9.1 Cerrahi Alanlar

Cerrahi alanlar kirli, yar steril ve steril alanlardan oluur. Steril alanlar; ameliyathane ve steril youn bakm odalardr. Yar steril alanlar; hastalarn ameliyata hazrland ve sonrasnda bekletildii, aylma odalar, ameliyathane koridoru ve sedye transferi yaplan alandan ameliyathaneye kadar olan ksmdr (ekil 11). ekil 11 Alanlar aras gei zellii

STERL ALAN

YARI STERL ALAN

KRL ALAN

93

Kirli alanlar ise; sedye transferinin yapld ksmn d taraf, giriteki bekleme alanlar, personelin kyafet deitirdii alanlar, du ve tuvaletler, ameliyathane kirli malzeme odas ve koridordur. Bu alanlarda trafik her zaman yar steril alandan temiz alana, temiz alandan yar steril alana ve buralardan kirli alana doru olmaldr. Fakat hibir zaman kirli malzemenin dn temiz alanlara doru olmamaldr. Cerrahi alanlar aadaki genel zellikleri tamaldr. Cerrahi nitesi, ilgisiz trafiin cerrahi nitesi iinden geemeyecei ekilde konumlandrlmal ve dzenlenmelidir. Cerrahi nitesinin bir giri alan olmaldr. Bu alanda ameliyata alnan hastalarn yaknlarnn bekleyecekleri, bir eyler iebilecekleri, doktorlar tarafndan bilgilendirilecekleri ve bilgi alacaklar bir alan bulunmaldr. Cerrahi niteye (acil servise zg bir ameliyathane yok ise) gerek Acil Servisten, gerekse Youn Bakm nitesinden dorudan ve kolay ulam olmaldr. Ameliyathaneler blmnde, giriin hemen nnde sedye transferinin yapld bir alan olmaldr. Hastalarn hazrlandklar alanlar, sedye transferinin yaplmadan nceki alanlarda olmaldr. Ameliyathaneler ve dier destek birimleri aadaki zellikleri tamaldr. 6.9.1.1 Genel Ameliyathane ve Ameliyathaneler Blm Her orta boy ameliyathanede, sabit veya duvara monte dolaplar ve gmme raflar hari asgari bo zemin alan 42 m2 ve ameliyathanenin bir duvar asgari 6 metre uzunluunda olmaldr. Ameliyathanede, cerrahi nitesi kontrol istasyonu ile acil durumlarda iletiim kurmak iin bir sistem bulunmaldr. Her ameliyathane de en az drt filmin e zamanl olarak ele alnmasn salayan negatoskop veya benzer sistem bulunmaldr. (ekil 12) 6.9.1.2 zellikli/Byk Ameliyathaneler lave personel veya geni donanm gerektiren; kardiyovaskler, ortopedik, nrolojik ve dier zel prosedr odalar; yukarda belirtilen zelliklere ek olarak, sabit veya duvara monte dolap ve gmme raflar hari asgari 50 m2 lik bo zemin alanna sahip olmal ve bir duvar asgari 6 metre uzunluunda olmaldr. Ak kalp ameliyatlarnda, cerrahi blmn kstl alannda, ekstrakorporeal pompalarn, malzemelerin, aksesuarlarn konulmas ve kullanlmas iin ameliyathane ile birleen ek bir oda, temin edilmelidir. Kompleks ortopedik ve nrocerrahi ameliyatlarnda, cerrahi blmn kstl alannda, bu prosedrlerin desteklenmesi iin kullanlan byk donanmlarn konulmas iin tercihen zel ameliyathanelerle birleen ek odalar belirlenmelidir. Kardiyovaskler, ortopedik, nrocerrahi, pompa ve donanm odalarnda gerekli tesisat ve elektrik balantlar temin edilmelidir.

94

ekil 12 Ameliyat Odas

95

6.9.1.3 Ortopedik Cerrahi Odas Blm 6.9.1.2de belirtilen gerekliliklere ek olarak, bu odada splint ve traksiyon donanm iin kapal bir depolama alan temin edilmelidir. Bu depo ameliyathane dnda olabilir. Ancak byle bir durumda uygun bir yere yerletirilmelidir. Alnn at iin lavabo kullanlmas durumunda al tutaca (plaster trap) temin edilmelidir. 6.9.1.4 Endo-rolojik Giriim Odas Sistoskopik cerrahi ve dier endo-rolojik ilemler iin oda, en az 32 m2 lik ak alan iermeli ve bir duvar asgari 4,50 metre uzunluunda olmaldr. Oda ierisindeki dolaplar raflar vs. buna dhil deildir. En az drt filmin e zamanl olarak ele alnmasn salayan negatoskop veya sistem bulunmaldr. 6.9.1.5 Endoskopi nitesi Endoskopi nitesi gereksinimleri iin Blm 6.9.1.4'e baknz. 6.9.2 liik Hasta Alanlar

6.9.2.1 Ameliyat ncesi/Preop Hasta Alan/Alanlar ki veya daha fazla ameliyathane bulunan tesislerde, hastalarn ameliyata hazrlanmalar iin bir alan temin edilmeli ve bu alanlar cerrahi nite iin uygun bir yerde bulunmaldr. Bu alanlar, Blm 3.9.1in gerekliliklerini karlamaldr. Ameliyat ncesi/preop alanlarnn says her koulda ikiden daha az olmamaldr. 6.9.2.2 Anestezi Sonras Bakm niteleri/Postop nitesi Her, Anestezi Sonras Bakm nitesi (Post Anesthesia Care Unit), Blm 3.9.1de belirtilen hasta preop alan gerekliliklerini karlamaldr. En az bir kap, hastanenin genel koridorlarn gemeye gerek kalmadan, cerrahi nitesinden dorudan 1. Faz uyanma odasna eriimi salamaldr. Hasta preop istasyonlarnn says her koulda ikiden az olmamaldr. Blm 3.10.1.7, 3.10.2.1, ve 3.10.2.2ye uymak iin gerekli dzenlemeler, PACU dhilinde veya PACUnun hemen bitiiinde yaplmaldr. 6.9.3 Hizmet Alanlar

Servis alanlar, cerrahi blm ierisinde Blm 3.10unun gerekliliklerine uygun olarak temin edilmeli ve ek gereklilikler aadaki zellikleri iermelidir. 6.9.3.1 Her ameliyathane giriinin yanna, iki ykanma/fralanma imkan temin edilmelidir. Eer iki ameliyathanenin girileri birbirine bitiikse, iki ykanma/ fralanma pozisyonu iki ameliyathaneye de hizmet verebilir. Ykanma/fralanma blmleri, yakndaki personel, tbbi donanm veya malzeme arabalarna kazara srama olasln asgariye indirecek ekilde dzenlenmelidir. Ykanma/fralanma lavabolar ana trafik alanlarnn dnda olmaldr.

96

6.9.3.2 Sadece cerrahi blm tarafndan kullanlmak zere kirli alma odas temin edilmelidir. 6.9.3.3 Hzl Sterilizasyon Odas Ameliyathaneye kolaylkla eriilebilen kstl nite ierisinde, cerrahi malzemelerin acil durumlarda kullanlmak zere yeniden hazrlanmasna hizmet edecek bir oda temin edilmelidir. Cerrahi blm, bu odalara ameliyathaneden gemeye gerek kalmadan eriilebilecek ekilde dzenlenmelidir. Oda ierisinde, kullanlan alet kutularnn sabilecei byklkte bir alma lavabosu, tezgh, yeniden hazrlama iin gerekli malzemelerin konulduu gmme dolap, ayr el ykama blmleri hzl sterilizatr cihaz bulunmaldr. Oda, uygun temizlik, dekontaminasyon ve denetim aletlerinin sterilizasyondan nce mahfazalarn konulmasn ve evresel kontaminasyonun nlenmesini destekleyecek yeterli alana sahip olmal ve kirliden temize i akna izin verecek ekilde tasarlanmaldr. 6.9.3.4 Tbbi Gaz Depolama Blm Ana tbbi gaz deposu TSE standartlarna uygun olmaldr. En az bir gnlk prosedr tamamlamaya yetecek kadar rezerv gaz tanklarnn konulaca, mevcudun dnda ayr bir depolama alan temin edilmelidir. 6.9.3.5 Anestezi donanm ve malzemelerinin yeniden hazrlanmas, test edilmesi ve muhafazas iin alma tezgh, alma lavabosu ve raflar temin edilmelidir. Temiz ve kirli malzemenin ayrlmasna imkn salanmaldr. Anestezi mobil cihazlar, tanabilir tbbi gaz tpleri ve dier anestezi donanmnn depolanmas iin yeterli alan temin edilmelidir. 6.9.3.6 Personel Kyafet Deitirme Alanlar Cerrahi nitede alan erkek ve bayan personele kyafet deiimi iin (ameliyathane personeli, teknisyenler, hemireler, doktorlar) uygun alanlar temin edilmelidir. Bu alanlarda dolap, du, tuvalet, el ykama blmleri ve cerrahi kyafetlerin giyilmesi iin uygun yerler ayrlmaldr. Alan dzenei, personelin cerrahi niteye girdikten sonra kyafetini deitirerek dorudan cerrahi alana gemesini salayacak ekilde kurulmaldr. 6.9.3.7 Personel Odas Personelin ihtiyalar iin ameliyathane ve postop nitesinden kmay gerektirmeyecek donanma sahip bir personel salonu ve kadn erkek tuvaleti temin edilmelidir. 6.9.3.8 Uyanma Odas Gnlk cerrahi uygulanmas durumunda, gnlk cerrahi hastalarnn iki kategoriye ayrlmas iin gerekli dzenlemeler yaplmaldr; genel anestezi verilen hastalar

97

(1.Faz) ve genel anestezi verilmeyen hastalar (2.Faz). Bu gereklilik ayr odalarla karlanmaldr. Uyanma alanlar Blm 3.3.1.3n gerekliliklerini karlamaldr. 6.9.3.9 Gnlk cerrahi hastalar ve dier cerrahi hastalar iin kyafetlerini karp hasta nl giyebilecekleri ve cerrahi ileme hazrlanabilecekleri ayr bir alan temin edilmelidir. Bu alanda, bekleme odas, dolap(lar), tuvalet(ler) ve kyafet deitirme ya da giyinme alan bulunmaldr. Kyafet deitirme, zel bekleme odasnda veya blmede yaplabilir. 6.9.3.10 Gnlk cerrahi hastalarnn muayenesi, anamnez/hikye alm hazrl, testleri ve hayati bulgulara baklmas iin gerekli imknlar (alanlar ve kaynaklar) temin edilmelidir. 6.9.3.11 Portatif rntgen donanm, sedye, katlanabilir masa, stma cihazlar, yardmc aydnlatmalar vb. iin muhafaza alanlar temin edilmelidir. Bu alanlar, koridorlardan ve kalabalktan ayr bir yerde olmaldr. 6.9.3.12 Acil durum aletlerine kolay eriim ve bunlarn kolaylkla kullanlmas iin hem cerrahi alanlarda hem de uyanma blmlerinde yer temin edilmelidir. 6.9.3.13 Cerrahi blmne zgn bir temizlik malzeme odas bulunmaldr. 6.9.3.14 Frozen section hazrlanmas ve mikroskopi muayenesi iin bir alan temin edilmelidir. 6.9.3.15 rnek Hazrlama Ve Muhafaza Alan Materyalin Patoloji blmne gnderilme ncesi gerekli olan rnek hazrlama ve muhafaza alan temin edilmelidir. 6.9.3.16 karlan dokular iin kullanlan soutma blmleri temin edilmelidir. 6.9.3.17 Soutucu/Buzdolab Kan Bankas Deposu Kan bankasnda gelen kanlarn ameliyat iin bekletildii uygun bir soutucu/ buzdolab temin edilmelidir.

6.10 Kadn Hastalklar ve Doum Klinii

6.10.1 Genel Kadn Doum nitesi, ilgisi olmayan trafiin nite ierisinden gemesini engelleyecek ekilde tasarlanmal ve konumlandrlmaldr. Doumhane ve ameliyathaneler, birbirine bitiik ise personel ya da hastalarn bu alanlara ulamak iin birbirinin iinden gemesine gerek kalmayacak ekilde eriim ve hizmet dzenlemeleri

98

yaplmaldr. Burada aksine izin verildii durumlar hari, yenileme almalar yaplan mevcut tesislerde, gerekli tm destek hizmetleri temin edilmelidir. 6.10.1.1 Hasta Odas Blm 6.4.1deki hasta odalar iin belirtilen gereklilikleri karlamaldr. 6.10.2 Doum Blm Ameliyathane (Sezaryen); gmme raf veya dolaplar hari asgari 36 m2 lik bo zemin alanna sahip olmal ve bir kenar asgari 5 metre uzunluuna sahip olmaldr. Her kadn doum servisinde, doumhane yannda sezaryen ameliyatlarnn yapld en az bir ameliyathane bulunmas nerilmektedir. Doum Salonu; her doum iin ayr bir oda bulundurulmad durumlarda en az bir doum salonu bulunmaldr. Her doum salonunda en az iki doum masas bulunmaldr. Masann drt tarafnda iki metrelik aklk bulunmaldr. Masann ba ksmnda gerektiinde kullanlmak zere tbbi gaz sistemi bulunmaldr. Odaya konacak dolaplar, aletler, tezgh, bebek bakm ve mdahale masas ve radyan stc dnda 15 m2 lik bo alan bulunmaldr. Odann ebatlar 30 m2 den az olmamaldr. Odann hemen dnda veya iinde cerrahi ykanma alan bulunmaldr. Bebek Ressitasyon Alan; radyan stc, aspiratr, oksijen ve dier ressitasyon malzemesi hazr bulundurulduu tercihen sezeryan/doum odasnn iinde veya ayr fakat derhal ulalabilecek Blm 3.3.1.3e uygun bebek ressitasyon alan bulunmaldr. Travay Odas; her doum evresi iin ayr odalar temin edilmedii durumlarda, sezeryan ve doum masas bana en az iki travay yata bulunmaldr. Travay odas Blm 6.10.2.ye uygun olmaldr, ancak pencere gereklilii bulunmamaktadr. Kendisine balanan bir banyo veya duun hizmet vermedii durumlarda her alt yatak bana en az bir adet ve bunun katlar orannda banyo veya du temin edilmelidir. Bu blmlerden, tuvalet ve el ykama blmlerine dorudan eriim salanmal, kullanclarn mahremiyeti korunmal ve ortak bir koridordan eriim imkn verilmelidir. Uyanma Odas (ikame edilebilir); uyanma alanlar, Blm 3.3.1de belirtilen gereklilikleri karlamaldr. Ylda 1500den az doum gerekleen hastanelerde kapsam d braklabilir. Her uyanma odasnda en az iki yatak bulunmal ve hemire istasyonundan tm yataklarn grsel kontroln salayan, hastalarn vital bulgularn gsteren teknik imkn salanmaldr. Bebek yataklar ve bebek kuvz iin yeterince alan ayrlmal ve refakati iin oturma amal bir koltuk bulunmaldr. Hizmet alanlar; Blm 3.10da belirtilen gerekliliklere uygun olarak temin edilmelidir.

99

Ek gereklilikler ise aadakileri iermelidir: 1. Kirli (ksa sreli bekletme) Odas; doum blm tarafndan kullanlacak kapal, kirli alma odas veya kirli malzemelerin toplanmas ve bertaraf edilmesine ynelik sistemin bir paras olan kirli bekletme odas bulunmaldr. 2. Sterilizasyon Blm (ikame edilebilir); acil durumlara ynelik hzl sterilizatrler ve dier sterilizasyon donanmn bulunduu sterilizasyon blm/blmleri, Blm 6.20ye uygun etkili ve rahat kullanm amacyla, birden fazla doumhane iin dzenlenmelidir. 3. Ykanma Blmleri; her doumhanenin giriinin yanna iki adet ykanma alan temin edilmelidir. ki doumhanenin girileri yan yana olduu durumlarda iki ykanma alan iki doumhaneye birden hizmet verebilir. Ykanma blmleri, yakndaki personel, tbbi donanm veya malzeme arabalarna kazara sramalar asgariye indirecek ekilde dzenlenmelidir. Ykanma lavabolar ana trafik alanlarnn dnda olacaktr. Ykanma lavabolar steril alann dna yerletirilecektir. 4. Tbbi Gaz Depolama Blmleri; ana tbbi gaz deposu tesis iinde veya dnda TSE standartlarna uygun olmaldr. En az bir gnlk prosedrleri tamamlamaya yetecek kadar rezerv gaz tanklarnn konulaca mevcudun dnda, fazladan bir depolama alan bulunmaldr. 5. Anestezi alma Odas; anestezi donanmnn temizlenmesi, test edilmesi ve muhafazas iin bir anestezi alma odas temin edilmelidir. Bu odada alma tezghlar, lavabolar ve tbbi gaz silindirleri iin raflar bulunmaldr. Temiz ve kirli malzemelerin ayr depolanmas iin gerekli dzenlemeler yaplmaldr. Anestezi alma odasnda anestezi donanm arabalar ve dier anestezi donanmlar iin yer ayrlmaldr. 6. Personel Kyafet Deitirme Alanlar; kadn doum blmnde alan erkek ve bayan personele (ameliyathane personeli, teknisyenler, hemireler, doktorlar) uygun alanlar temin edilmelidir. Bu alanlarda dolap, du, tuvalet, el ykama blmleri ve cerrahi kyafetlerin giyilmesi iin yer bulunmal ve personelin kadn doum blmne girdikten sonra, kyafetini deitirerek gemesini salayacak ekilde dzenlenmesi gerekir. 7. Kadn ve Erkek Destek Personeli Kyafet Deime Alan; yukarda anlatlan ekilde tasarlanmaldr.

100

8. Personel Salonu ve Tuvaletler; kadn ve erkek personel iin ayr veya ortak salonlar bulunmal ve salonlar kadn doum blmnden kma ihtiyacn asgariye indirecek ve uyanma odasna kolay eriim salayacak ekilde tasarlanmaldr. 9. Nbet Odas/Odalar; hekimler ve/veya personel iin bir nbet odas/odalar tesisin farkl bir yerinde de bulunmaldr. 10. Kat Hizmetleri veya Temizlik Odas; doum blm tarafndan kullanlacak temizlik malzemeleri odas bulunmaldr. 11. Depolama Alanlar; portatif rntgen donanm, sedye, katlanabilir masa (kalp masaj iin birbirine gemeli sedye), stma cihazlar, yardmc klar vb. iin depolama alanlar; koridorlardan ve kalabalktan ayr bir yerde olmaldr. 6.10.3 Postpartum nitesi Postpartum odalar, Blm 6.3.1de hasta odalar iin belirtilen gereklilikleri karlamaldr. ngrlen ekilde bebek ile anne ayn odada kalacaklar ise beik bana 280 cm2 ek bo alanla birlikte duvarlar ile beiin kenarlar ve ayak ksm arasnda ve yatak ile kuvz arasnda en az 90 cm aklk bulunmaldr. Bu nitenin hizmet alanlar, Blm 3.10un gerekliliklerine uygun olarak temin edilmelidir. Ek gereklilikler unlar iermektedir: 1. Personel salonu temin edilmelidir. 2. Sadece kadn doum blm tarafndan kullanlmak zere kirli alma odas temin edilmelidir. 3. Hasta odasna ait bir banyo veya du bulunmaldr. 4. Postpartum nitesi tarafndan kullanlmak malzemeleri odas temin edilmelidir. zere temizlik

5. Yeni doan niteleri Blm 6.5.5nin gerekliliklerine uygun olarak temin edilmelidir. 6.10.4 LDR ve LDRP Blmleri Doum srecinin bir hastalk deil, doal (fizyolojik) bir eylem olmas nedeni ile gnmzde pek ok aile doum eyleminin tek bir odada takip edilmesini ve baz aile bireyleri ile birlikte paylalmasn ancak istenmeyen bir durum olutuunda ise profesyonel kadro ve donanm ile derhal mdahale edilmesini arzulamaktadr. Bu sebeple Kadn Doum servislerinde LDR veya LDRP (Labor-gebelik ve doum ncesi, Delivery-doum, Recovery-annenin kendini toparlamas ve baz tbbi

101

ilemlerin yaplmas ve Postpartum-doum sonras doum organlarnn ve kanama kontrollerinin yapld evre) olarak tanmlanan doum evrelerinin tek bir odada gerekletirilebildii blmler bulunmaktadr. Yukardaki gerekeler ile LDR ve LDRP blmleri ngrld takdirde aadaki zelliklerde dzenlenebilir. Doum ilemleri LDR veya LDRP odalarnda gerekletirilebilir. LDR odalar, ayr bir LDR blm olarak veya sezeryan/doum blmnn bir paras olarak bulunabilir. Postpartum nitesinin dahil edildii LDRP odalar; tuvalet, dolap, raf veya antre hari asgari 23 m2 bo zemine ve bir kenar en az 4 metre uzunluunda bir alana sahip olmaldr. Kot (bebek yata) ile destek iin orada bulunan refakatinin kullanaca alr kapanr koltuk arasnda yeterli mesafe bulunmaldr. Odada annenin alanna ek bir alanda bebek iin stabilizasyon ve ressitasyon dzenlemesi yaplmaldr. Odadaki tbbi gaz klar anne doum alan ve bebek ressitasyon alanndan da kolaylkla eriilebilir ekilde yerletirilmelidir. Her LDR veya LDRP odas tek bir kii kalacak ekilde tasarlanmal ve Blm 6.4.1.2 ve 6.4.1.4e uygun, dulu zel bir tuvalete dorudan eriim salanmaldr. Her odada el ykama imkn bulunmaldr. Her LDRP odasnda Blm 3.7.1e uygun bir pencere bulunmaldr. nitenin hizmet alanlar, Blm 6.9.1.1 ve 6.9.1.2nin gerekliliklerine uygun olarak temin edilmelidir. 6.10.5 Deiken/Ters Akml zolasyon Odas/Odalar Blmde kadn doum hastalarna ynelik ters akml izolasyon dzenlemeleri gerekletirilmelidir. Ters akml izolasyon odalarnn toplam says, enfeksiyon kontrol komitesinin deerlendirmesi sonucu belirlenmelidir. Ters akml izolasyon odalar Blm 6.4.3de belirtilen gerekliliklere uygun olmaldr. 6.10.6 Bekleme Odas Doum iin gelmi kiinin yaknlarnn doumumu bekleyebilecekleri ve bilgi alabilecekleri uygun bir yerde konulanm bekleme odas ve oda ile ilintili tuvalet, telefon ve sebil gibi destek donanm salanmaldr.

6.11 Acil Servis

6.11.1 Genel zellikler Her hastane acil hastalar iin acil tedavi imkn veren bir hizmete sahip olmaldr. Asgari acil servis hizmeti; temel yaam destei, ileri yaam destei, temel kardiyak yaam destei, ayakta hasta bakm ve youn bakm gerektirmeyen hastalarn, mahede ortamnda takip edilmesinden olumaktadr.

102

Byk acil servis hizmeti; acil servis hizmet seviyesine gre, ileri kardiyak yaam destei, kritik ve youn hasta bakmn salayacak imkan ve donanma, travma merkezine, ileri grntleme imknlarna sahip ve 24 saat uzman dzeyinde hizmet verecek ekilde planlanmaldr. lkemizde acil servis hizmeti uygulamalarnda gelen hastalarn tamamnn muayene ve tedavi edilmesi ngrlmektedir. Bu sebeple, acil girii ve bekleme alanlarnn planlanmas, hastanenin ngrlen kapasitesi gz nne alnarak yaplmaldr. Ayrca hasta younluu asnda hastanelerde gece ynetim ekibi bulunmaktadr. Gece ynetim ekibi iin ayrlacak alanlar acil servis iinde bulunmal veya yakn ilikili olmaldr. 6.11.1.1 Ynlendirme Yakn yollardan Acil Servisin bahe snrlarna ve sonrasnda binann acil giriine ulaana kadar uluslararas iaretlere gre hazrlanm ve dzenlenmi gndz ve gece de kolayca grlebilen (klandrlm) ynlendirme levhalar bulunmaldr. 6. 11.2 Acil Servis Dzenlemesi Acil Servise ilikin dzenlemeler aadakileri iermelidir. 6.11.2.1 Acil servisin dzenlenmesi, Acil Servis Ynetmeliindeki hususlara gre yaplmaldr. Ynetmelikte ...acil servis hizmeti hastanenin Acil Servis Hizmet Seviyesine gre dzenlenir... denmektedir. Acil servis, verilen hizmetin uygulama biimine gre; krmz, sar ve yeil alanlar iermelidir.

Canlandrma Mahede Poliklinik

Farkl hizmet zelliklerine sahip olan alanlar arasnda birbirine geiler kesin hatlar ile ayrlmazlar. 6.11.2.2 Acil Girii Acil servis zemin katnda iyi aydnlatlm ve zeri kapatlm bir girie sahip olmaldr. 6.11.2.3 Ambulans Girii Ambulans girii ile hususi aralar ile gelen hastalar ve yayalarn girii ayr olmaldr. Ambulanstan hasta indirimi iin ykseltilmi bir platform kullanldnda, yaya ve tekerlekli sandalye girii iin ayr bir rampa temin edilmelidir. Rampann zellikleri Blm 3.8.2de belirtilmitir.

103

6.11.2.4 Ambulansn Hazrda Bekleme Alan 6.11.2.4 Ambulansn Hazrda Bekleme Alan Hastanenin kendi ambulans sistemi varsa hazrda bekletilen ambulanslar iin binaya Hastanenin kendi ambulans sistemi varsa hazrda bekletilen ambulanslar iin binaya yakn kapal bir alan planlanmaldr. yakn kapal bir alan planlanmaldr. 6.11.2.5 Ambulans Ekibi Bekleme Alan 6.11.2.5 Ambulans Ekibi Bekleme Alan Hastanenin kendi ambulans sistemi bulundurulduunda hastaneye ait ambulans Hastanenin kendi ambulans sistemi bulundurulduunda hastaneye ait ambulans ekibi iin bekleme alan olmaldr. Ekip, acil servisin personel ile ortak bir alan ekibi iin bekleme alan olmaldr. Ekip, acil servisin personel ile ortak bir alan paylaabilir. paylaabilir. 6.11.2.6 Yaya Hasta Girii 6.11.2.6 Yaya Hasta Girii Acil Servise yaya veya kendi aralar ile gelen hastalarn ve/veya yaknlarnn acil Acil Servise yaya veya kendi aralar ile gelen hastalarn ve/veya yaknlarnn acil servise ulamalarn salayan ayr bir giri olmaldr. servise ulamalarn salayan ayr bir giri olmaldr. 6.11.2.7 Tekerlekli Sandalye ve Sedye Muhafaza Alan 6.11.2.7 Tekerlekli Sandalye ve Sedye Muhafaza Alan Hastalar iin tekerlekli sandalye ve sedye muhafaza alan temin edilmelidir. Sedye ve Hastalar iin tekerlekli sandalye ve sedye muhafaza alan temin edilmelidir. Sedye ve tekerlekli sandalye alan trafiin dnda, acil girilerden rahatlkla eriilebilecek bir tekerlekli sandalye alan trafiin dnda, acil girilerden rahatlkla eriilebilecek bir yerde bulunmaldr. Alann bykl Acil Servisin kapasitesine gre hesaplanmaldr. yerde bulunmaldr. Alann bykl Acil Servisin kapasitesine gre hesaplanmaldr. 6.11.2.8 Karlama/Gvenlik Birimi Alan 6.11.2.8 Karlama/Gvenlik Birimi Alan Karlama ve gvenlik birimi alan; personeli, tedavi alann, yaya ve ambulans Karlama ve gvenlik birimi alan; personeli, tedavi alann, yaya ve ambulans girilerini ve genel bekleme alanlarnn gzlenmesi ve kontrol edilmesine imkn girilerini ve genel bekleme alanlarnn gzlenmesi ve kontrol edilmesine imkn salayacak ekilde yerletirilmelidir. Bu alan genel bekleme alan iinde yer alabilir. salayacak ekilde yerletirilmelidir. Bu alan genel bekleme alan iinde yer alabilir. 6.11.2.9 Tuvaletler 6.11.2.9 Tuvaletler Blm 3.10.1.4, ve 6.3.3ye uygun olmaldr. Hasta tuvaletleri, asgari her sekiz Blm 3.10.1.4, ve 6.3.3ye uygun olmaldr. Hasta tuvaletleri, asgari her sekiz tedavi istasyonu bana bir (1 kadn ve 1 erkek) veya bunun katlar orannda temin tedavi istasyonu bana bir (1 kadn ve 1 erkek) veya bunun katlar orannda temin edilmelidir. Tuvaletler, idrar ve dk numunelerinin toplanmas esnasnda gerekli edilmelidir. Tuvaletler, idrar ve dk numunelerinin toplanmas esnasnda gerekli olan aparatlara ve dzenee sahip olmaldr. olan aparatlara ve dzenee sahip olmaldr.
ACL SERVS LETM PLANI NERS ACL SERVS LETM PLAnI nERS

104 104

6.11.2.10 Polis ve Gvenlik Odalar Polis iin ayr ve Gvenlik iin ayr birer oda bulundurulmaldr. 6.11.2.11 Muayene/Tedavi Odalar Blm 3.10nun gerekliliklerine uygun olmaldr; ancak odalarda, mahremiyet korunmal ve vital donanm imknna sahip olmaldr. Birden fazla yatan bulunduu tedavi odalarnda, hasta blmesi bana asgari 7 m2 alan temin edilmelidir. 6.11.2.12 Cerrahi lem/Cerrahi Mdahale Odas Tam bir ameliyathane ve ekipman gerektirmeyen, kk cerrahi ilemler iin en az 24 m2 lik bir oda bulunmaldr. Oda da hastalara mhale etmek amacyla medikal gaz donanm bulunmal ve odann d ksmnda cerrahi ykanma ve hazrlanma alan bulunmaldr. Tavanda muayene lambas duvarda en az 4 filmin konabilecei bir negatoskop veya ngrlen bir sistem ve dier gerekli aletler, dolaplar ve donanm bulunmaldr. Genel tbbi/cerrahi acil servis malzemeleri, ila ve ventilatr, defibrilatr gibi donanmlar muhafaza etmek iin hizmet trafiinin dnda ve personel kontrolnde, hzla hizmet imkn veren bir depolama alan temin edilmelidir. 6.11.2.13 Laboratuvar ngrlen byklk ve donanma sahip acil kan ve idrar parametrelerinin alld bir laboratuvar bulunmaldr. Laboratuvarn boyutlar, laboratuvara konacak cihazlarn teknik alan gereklerine ve bulunacak personel saysna gre belirlenmelidir. ngrld takdirde laboratuvarda alma tezgh, kapsaml eviye ve gerekli alet ve malzemenin konulduu dolap bulunmaldr. Hastalardan kan almak iin laboratuvarn n ksmnda Kan Alma Odas veya Alan bulunmal, boyutlar ise ngrlen younlua gre tasarlanmaldr. Ayrca laboratuvarn n ksmnda Numune Teslim Alan da bulunmaldr. 6.11.2.14 Grntleme Blm ngrlen sayda radyografi odas ve ultrasonografi odas bulunmaldr. Bu alanlar Blm 6.12deki zellikleri tamaldr. 6.11.2.15 Enjeksiyon Pansuman Odas Kk mdahaleler ve enjeksiyon iin planlanan odada, her trl sabit dolap veya gmme raf hari asgari 10 m2 bo zemin alan ve hasta masas veya sedyenin her tarafnda en az 150 cm aklk bulunmaldr. Odalarda Blm 3.10 uyarnca temiz malzeme muhafaza blmleri, alma tezgh ve el ykama alanlarn zellikleri Blm 6.1.5 ile uyumlu olmaldr.

105

6.11.2.16 Destek Alanlar Destek alanlar, nitede ngrlen ekilde ve Blm 3.10a uygun olarak hizmet verecek ekilde dzenlenmelidir. 6.11.2.17 Acil Servis Ynetim Alan Acil Servisin byklne gre planlanmaldr. Aadaki alanlar yer alabilir; nbeti ef Odas Gece Amiri Bahemire Odas Vezne 6.11.3 Tam Teekkll Acil Servis (Seviye II ve III) Servislerin tipi, bykl ve says ngrlen ekilde olmaldr. Yukarda bahsedilen Seviye Iin zelliklerine ilave olarak aadakiler temin edilmelidir. 6.11.3.1 Acil Servis Girii Blm 6.11.2nin zelliklerine sahip olmaldr. Ek olarak; zemin katta olan Acil Servis Girii, birden fazla ambulansn hasta indirmesine imkn verecek ekilde olmaldr. Hususi aralar ile gelen hastalar ve yayalarn girii birden fazla aracn hasta indirmesine imkn salamaldr. Giri, giri yolu, k, k yolu ve park alan tabelalarla aka gsterilmelidir. 6.11.3.2 Resepsiyon ve Kontrol stasyonlar stasyonlarn en az birisindeki personel, tedavi alann, yaya ve ambulans girilerini ve genel bekleme alanna eriimi gzlemesine ve kontrol etmesine imkn salayacak ekilde konumlandrlmaldr. 6.11.3.3 Giri Alan Havalandrma zellii Hava yolu ile bulaan, tan koyulmam ve tedavi edilmemi enfeksiyon hastalar iin giri veya deerlendirme noktas olan Triyaj alan, personelin, hastalarn ve ailelerin hava ile bulaan enfeksiyz hastalklara maruz kalma durumunu azaltacak ekilde tasarlanmal ve havalandrlmaldr. Enfeksiyon kontrol komitesi tarafndan talep edildii takdirde, ters akml izolasyon odas olarak tasarlanan ve havalandrlan bir ya da daha fazla ayr, kapal alan gerekli olabilir. 6.11.3.4 Tekerlekli Sandalye ve Sedye Muhafaza Alan Hastalar iin tekerlekli sandalye ve sedye muhafaza alan temin edilmelidir. Bunlar, trafiin dnda, acil girilerinden rahatlkla eriilebilecek bir yerde bulunacaktr. Alann bykl Acil Servisin kapasitesine gre hesaplanmaldr. Alann bykl Acil Servisin kapasitesine gre hesaplanmaldr.

106

6.11.3.5 Triyaj Alan Hastalarn acil servise girdikleri anda hastalk durumlarn annda belirleyen, derhal mdahale eden ve ileri muayene tetkik ve tedavilerinin yaplmas iin ilgili alanlara sevkin yapld bir alan gerekmektedir. Genellikle paramediklerin veya yardmc salk personelinin bulunduu bu alanlarda tedavi tetkik ve detayl muayene yaplmamaktadr. Bunun yerine hasta ilgili klinie veya alana (resusitasyon, travma, genel cerrahi gibi) gitmesi konusunda ynlendirilmektedir. Triyaj alan ngrlen altrlma planna gre muayene odalarndan oluabilecei gibi yar kapal alanlardan da oluabilir. 6.11.3.6 Genel Bekleme Alan inde tuvalet, ime suyu (sebil) ve telefon hizmeti bulunan alann bykl, hasta ve yaknlarnn muhtemel younluuna gre hesaplanmal ve en az bir genel bekleme alan planlanmaldr. Hastane enfeksiyon komitesi, deerlendirme sonucunda gerekli grd takdirde acil servis bekleme alannda, zel tedbirlerin alnmasn gerekli grebilir. 6.11.3.7 letiim Merkezi Hemire istasyonu iinde uygun bir yerde olmal ve iinde telsiz, telefon ve dhili iletiim sistemleri bulunmaldr. 6.11.3.8 Resusitasyon/Canlandrma Odas Acil Servise gelen veya serviste bulunan her trl hasta iin Resusitasyon gerektiren durumlarda kullanlmak zere en az 24 m2 lik bo alan olan bir oda temin edilmelidir. En az drt filmi birden gsteren negatoskop veya film grntleme sistemi bulunmaldr. Odada, bir muayene lambas, alma tezgh, tbbi donanm, dolap, hasta bakm malzemeleri deposu ve yaz yazmak iin ayrlm yeterli byklkte alan olmaldr. Resusitasyon odasnda ayn zamanda birden fazla hastann bulunmas planland durumlar iin mahremiyetin salanmasna ynelik dzenlemeler yaplmal ve gerektiinde ilave alan temin edilmelidir. Hastann izlenmesi iin gereken dzenlemeler yaplmaldr. 6.11.3.9 Ulam Koridoru Ambulans giriinden kardiyak/travma/resusitasyon odasna bir koridor ile ulalmasnn planland durumlarda koridorun genilii; sedye, donanm ve personelin ayn anda hastann yannda bulunacak genilikte en az 200 cm olmaldr. Eer dolap ve benzeri donanm koridora konacak ise koridorun enini 200 cmnin altna drlmemeli ve var olan dolaplarn kapaklar vs., kapal tutulmaldr. Yenileme projelerinde, mevcut kardiyak/travma/resusitasyon odalarnn yukarda belirtilen asgari standartlara uymas iin her trl aba gsterilmelidir. Tadilat uygulamalarnda yukardaki standartlara uymann mmkn olmad durumlarda, ambulans giriinden kardiyak/travma/resusitasyon odasna alan koridorlarn genilii en az 120 cm olabilir.

107

6.11.3.10 Muayene ve Tedavi Odalar Blm 3.10.1.2nin gerekliliklerine uygun olarak tasarlanmaldr. Birden fazla yatan bulunduu tedavi odalarnda blme bana asgari 7 m2 alan temin edilmelidir. Ancak tm oda ve blmlerde eitli zellikte blmeler kullanlarak mahremiyet korunmaldr. 6.11.3.11 Ortopedik lemler/Travma Odas Ortopedik ilemlerin ve alya alma ilemlerinin ayr odada /odalarda veya travma odasnda yaplabilmesi iin gerekli imknlar temin edilmelidir. inde, splint ve dier ortopedik malzemeler, traksiyon kancalar, alma tezghlar ve muayene lambalar iin bir depo bulunmaldr. Her odada en az bir adet negatoskop veya film grntleme sistemi bulunmaldr. Eer al bertaraft iin lavabo kullanlyorsa, lavaboya szge (al tutucu) temin edilmelidir. Odalar, Blm 3.10.1.2nin gerekliliklerine uygun olarak tasarlanmal, ancak odada ayn anda birden fazla hastann bulunabilmesi halinde mahremiyeti korumak amacyla blmelerle ek yer ve imkn salanmaldr. Birden fazla yatan bulunduu odalarda, Blm 3.10.1.2ye uygun olarak blme bana en az 7 m2 lik alan temin edilmelidir. 6.11.3.12 Cerrahi Ykanma ve Hazrlanma Alan Personel ykanma blm (cerrahi giriim ncesi); travma odasnn hemen bitiiinde olmaldr. 6.11.3.13 Kk Cerrahi lem Odas Tam bir ameliyathane ve ekipman gerektirmeyen yine de cerrahi ilem gerektiren iler iin kullanlacak olan odann bykl en az 24 m2 olmaldr. Odann d ksmnda ykanma ve hazrlanma alan bulunmaldr. Tavanda muayene lambas, duvarda en az 4 filmin konabilecei bir negatoskop ve film grntleme sistemi bulunmaldr. 6.11.3.14 Pansuman Odas Kk mdahaleler iin planlanan odada, her trl sabit dolap veya gmme raf hari asgari 10 m2 bo zemin alan ve hasta masas veya sedyenin her tarafnda en az 150 cm aklk bulunmaldr. Odalarda Blm 3.10.2.1 uyarnca temiz malzeme muhafaza blmleri, alma tezgh ve el ykama blmleri bulunmaldr. Blm 6.30.6nin gerekliliklerine uygun olarak bir adet personel acil durum iletiim sistemi bulunmaldr. 6.11.3.15 Acil Donanm Alan Kardio Pulmoner Resusitasyon (Cardiopulmonary Resuscitation) aleti ve tayc arabas, splint, pompalar, ventilatrler, hasta izleme donanm ve portatif rntgen nitesi gibi Tedavi/Mdahale personelinin dorudan kontrol altnda olan genel tbbi/cerrahi acil servis malzemeleri ve acil donanmlar iin uygun ak, yar ak

108

veya kapal alanlar temin edilmelidir. Bu alanlar, personel tarafndan kolaylkla eriilebilen ancak normal trafik aknn dnda bir yerde bulunmaldr. 6.11.3.16 Servis alanlar Blm 3.10nun gerekliliklerine ve n grlen ekle uygun olmaldr. 6.11.3.17 Gvenlik Tedavi alanlar, bekleme alanlar ve nemli girilerin grnrln azamiye karacak bir gvenlik istasyonu veya sistemi yerletirilmelidir. Bu sistem, hem acil serviste dhili olarak hem de girilerde ve park yerlerinde harici olarak tesis edilen grsel izleme cihazlarn iermelidir. Hastane gvenlik personeli, polis memurlar ve izleme donanm iin yeterli alan temin edilmesi, gvenlik istasyonun meknsal gereklilikleri arasnda bulunmaldr. Tasarm; sessiz alarm, panik dmeleri, dhili iletiim sistemleri ve hasta girilerindeki kaplar gibi fiziksel bariyerlerin kurulumunu iermelidir. Gvenlik izleme sistemi, hastanenin acil durum enerji destek sistemine dhil edilmelidir. 6.11.3.18 Polis ve Gvenlik Odalar Polis iin ayr ve Gvenlik iin ayr birer oda bulundurulmaldr. 6.11.3.19 Ters Akml zolasyon Odas Blm 6.3.3ye uygun olarak, en az bir adet ters akml izolasyon odas temin edilmelidir. Ek ters akml izolasyon odas ihtiyac, enfeksiyon komitesinin deerlendirmesi sonucu belirlenmelidir. 6.11.3.20 Grme Odas Durumu kritik olan veya hayatn kaybeden hastalarn ailelerine mahremiyet salamak iin ana hizmet trafii aknn dnda, tedavi alanlarndan uzakta bir grme odas temin edilmelidir. ila alt kiinin rahata oturabilecei kapal ve telefon balants olan salon veya oturma odas ortamnda ve beyaz k aydnlatmasna sahip en az 8 m2 byklnde bir oda bulundurulmaldr. 6.11.3.21 Gvenli Bekletme/Tecrit Odas En az 11 m2 ebadnda bir bekletme/tecrit odas temin edilmelidir. Oda; hastann gvenliinin salanmas, personel emniyetinin korunmas amacyla planlanmal ve hastann gzlenmesine imkn tanyacak ve ses geirmeyecek zellie sahip olmaldr. 6.11.3.22 Grntleme Merkezi Acil Servis iinde veya dorudan ksa mesafe ulam olan bir grntleme merkezi bulunmaldr. MR, CT, Ultrason ve rntgen gibi grntleme aletlerinin mevcudiyeti ve saylar ngrlen ekilde olmaldr. Bahsi geen birimler ile ilgili oda ve alan gereklilikleri Blm 6.12deki zelliklere uymaldr.

109

6.11.3.23 Laboratuvar ngrlen tetkikler ve ilemler iin gerekli donanm bulunduran alma tezgh/ tezghlar olan ve gn n alan bir alan gerekmektedir. Laboratuvarn n ksmnda, yakndan ilikili kan alma odas/alan olmaldr. Laboratuvara alan bir numune teslim alan bulunmaldr. Dier zellikleri Blm 6.13e uygun olmaldr. 6.11.4 Acil Servis dari Ynetim Alan Acil Servisin byklne gre planlanmaldr. En az aadaki alanlar bulunmaldr; nbeti ef Odas Gece Amiri Bahemire Odas Vezne 6.11.5 Acil Servis Eitim Ynetim Alan Acil Servis Klinii; Eitim ve Aratrma hastanesinin ihtisas veren bir blm olduu durumlarda eitim hizmetlerine ynelik planlamalar Blm 6.2nin zelliklerine gre yaplmaldr. Eitim alanlar Acil Servisin hareketli ortamnn dnda fakat alan ile yakndan ilikili olmaldr.

6.12 Tansal ve Giriimsel Radyoloji

6.12.1 Genel zellikler Tansal ve Giriimsel Radyolojide; anjiyografi, MRI, kardiyak kateterizasyon laboratuvar, nkleer tp, radyasyon terapisi, PET, CT, radyoloji, floroskopi, mamografi ve benzer cihazlar, hastalarn tan, tedavi ve takibinde kullanlrlar. 6.12.1.1 Tansal ve giriimsel radyoloji odalarnn bykl, imalat firmann tavsiye ve gereklerine gre belirlenmelidir. Odada masa kullanldnda, odann bykl, hastaya masann tarafndan eriilebilecek ve yatak transferi kolaylaacak ekilde asgari 110 cm boluk brakarak tasarlanmaldr. ki tarafa da alabilen kaplar donanmn bulunduu, hasta sirklsyonunun olduu alanlar ile transfer alann engellememelidir. rnek alanlar: - Radyografi ve stereotaktik mamografi odalar en az 16 m2 olmaldr. - Tomografi ve Radyografi/Floroskopi (R ve F) odalar en az 23 m2 olmaldr. - PET odalar derinlik olarak tomografi odalarndan en az 2,5 m daha derin olmaldr.

110

- Mamografi odalar en az 9 m2 olmaldr. - Simlatr odas en az 24 m2 olmaldr. - Akseleratr odalar iin asgari byklk, blmeler dhil 60 m2, kobalt odalar iin ise 41 m2 olmaldr. 6.12.1.2 Radyoterapi blm iin bir fizik (mold-zrh) odas temin edilmelidir. Rntgen ve gama n donanmlarna ynelik radyasyon korumas (zrh zellikleri) Atom Enerjisi Radyasyon Kontrol Standartlarna uygun olmaldr. 6.12.1.3 Grnt Arivleme ve letiim Sistemi (Picture Archiving and Communication System PACS) Grnt Arivleme ve letiim Sistemi (PACS), hastaya ait filmlerin grntlerinin dijital ortamda toplanmas, depolanmas, iletilmesi ve izlenmesi iin kullanlan bir elektronik aratr. Ancak eski veya kullanlm filmlerin saklanmas iin bir yer bulunmaldr. Filmlerin grntlenip izlenmesi acil artlarda da gerekli olduundan dhili, cerrahi, acil veya youn bakm ile balantl sistemin elektrik kesilmesi ihtimaline karn acil durum g kaynana bal olmaldr. 6.12.1.4 Hasta Hazrlanma Alan Bu alanlarn giriinde her cihaz iin hastalarn soyunup giyinecei en az iki alan olmaldr. 6.12.1.5 Her bir ultrason ve floroskopi odasndan dorudan eriilebilen ayr tuvaletler temin edilmelidir. 6.12.1.6 Anjiyografi Odas/lem Odas Kardiyak kateterizasyon laboratuvarlar ve benzer prosedr odalar, dolaplar hari en az 40 m2 lik kullanlabilir zemin alanna ve giriimsel ilem masas etrafnda en az 110 cm akla sahip olmaldr. ki tarafa da alabilen kaplar, donanmn bulunduu ve hasta sirklsyonun olduu alan engellemeyecektir. 6.12.1.7 Kontrol/Raporlama Odas Asgari personelin birlikte alabilecei imknna sahip en 14 m2 byklnde ve ilem odasna bitiik olmaldr. Kontrol/Raporlama odas iki ilem odasna hizmet verebilir. 6.12.1.8 Temiz Odas Cerrahi ilemler iin kullanlacak steril rt ve donanm malzemelerinin depoland Blm 3.10.2.1 zelliklerinde, en az 8 m2 byklnde bir oda olmaldr.

111

6.12.1.9 Anjiyografi ve kardiyak kateterizasyon laboratuvarlar ile benzer giriimsel ilem odalarnda, odann personel giri kaps dnda bir adet ykanma yeri temin edilmelidir. 6.12.1.10 Hasta Dinlenme Odas ngrld takdirde baz grntleme ilemleri sonras hastalarn ksa bir sre dinlenmesi iin en az 8 m2 byklnde yatakl oda bulunmaldr. 6.12.1.11 Donanm odas/odalar Rntgen cihaz transformatrlerini, g modllerini, ilgili elektronik cihazlar, anjiyografide kullanlan elektrikli donanmlar, kardiyak kateterizasyon ve benzer giriimsel ilem odalarn kapsayabilecek, imalatnn tavsiyelerine uygun, evre emniyeti alnm donanm odas/odalar veya blm/blmler temin edilmelidir. 6.12.2 Destek Alanlar ve Servisleri 6.12.2.1 Hasta Bekleme/Bekletme Alan: Sedyedeki ve yataktaki hastalar iin, trafik ak dnda ve personel kontrol altnda bir bekletme alan temin edilmelidir. Bekletme alan Blm 3.9.1.1, 6.2.1.1 ve 6.2.1.2nin gerekliliklerini karlamaldr. 6.12.2.2 Bir kontrol/resepsiyon alan temin edilmelidir. 6.12.2.3 Hasta bekleme alanlarnda, uygun el ykama imknl tuvaletler ve acil durum ar sistemi tesis edilmelidir. 6.12.2.4 Hasta giyinme odalarna bir koltuk veya bank, ayna ve hastalarn kyafetlerinin ve deerli eyalarnn muhafaza edilmesi iin gerekli imknlar temin edilmelidir. 6.12.2.5 Personel Blmleri Servislerde alan personele yetecek miktarda tuvalet, dolap ve giyinmeleri iin yer temin edilmelidir. 6.12.2.6 Blm ierisindeki grntleme servisleri iin aktif hastalarn filmleri veya kaytlarnn muhafaza edilecei iin bir film depolama alan temin edilmelidir. 6.12.2.7 Arivleme amacyla film ve tbbi kayt muhafaza alan iin emniyetli bir yer temin edilmelidir. 6.12.2.8 ekilmemi filmler iin uygun bir muhafaza alan temin edilmelidir. 6.12.2.9 Az kullanlmakla birlikte kullanld durumlarda Film Banyo Prosedr iin gerekli dzenlemeler yaplacaktr. Film banyo donanm, film ekme odalarna yakn bir yerde bulunacaktr. Film banyo ileminin ardndan filmlerin deerlendirilmesi iin negatoskoplar, film banyo donanmna yakn bir yere yerletirilecektir. Otomatik film ilemcileri kullanldnda, ilemci raflarnn temizlenmesi iin yeterli byklkte bir lavabo temin edilmelidir

112

6.12.2.10 Grntleme, konsltasyon ve filme bakma ilevleri iin hekim ve idari personel ofisleri temin edilmelidir. 6.12.2.11 zel Destek Odalar veya Alanlar: Kontrast madde hazrlk odalarnda bir adet lavabo, tezgh ve malzemeler iin gvenli bir muhafaza bulunacaktr. Radyofarmastik hazrlk ve/veya nceden hazrlanm malzemelerin depolanmas iin bir oda temin edilmelidir. Radyoterapi tedavilerinde kullanlan bloklarn depolanmas iin yer salanmaldr. Radyoterapi blmnde ngrlen ekle uygun muayene odalar temin edilmelidir. Her muayene odas Blm 3.10.1.2ya uygun olmaldr. nvazif prosedrler iin hasta hazrlk ve prosedr sonras gzlem alan, radyoloji odalarna uygun bir yerde olacak ve 3.10.1.2 gerekliliklerini karlayacaktr. 6.12.2.12 Blm 3.10.2ye uygun hizmet alanlar temin edilmelidir. 6.12.2.13 MRIya hizmet veren destek blmlerinde kriyojenik gazlarn depolanmas iin yer temin edilmelidir. 6.12.3 Tansal ve Giriimsel Radyoloji Eitim Ynetim Alan Radyoloji Servis Klinii: Eitim ve Aratrma hastanesinin ihtisas veren bir blm olduu durumlarda eitim hizmetlerine ynelik planlamalar Blm 6.2.2nin zelliklerine gre yaplmaldr. Eitim alanlar Radyoloji Servisin hareketli ortamnn dnda fakat alan ile yakn ilikili olmaldr.

6.13 Laboratuvarlar
Klinik laboratuvar blmleri, n grlen ekle gre detaylar verilen hizmetlerin kapsamna uygun olarak temin edilmelidir. 6.13.1 Genel zellikler 6.13.1.1 ngrld takdirde zerinde mikroskop, kimyasal analizatrler, inkbatrler, santrifjler vb. gibi cihazlarn yerletirilmesi iin yer olan laboratuvar tipi almalar iin alma tezgh/tezghlar ve saklama dolaplar temin edilmelidir. alma alanlarnda su ebekesine bal lavabolar ve vakum, gaz, hava ve elektrik hizmetlerine eriim imkn bulunmaldr. 6.13.1.2 Kan nakli iin soutuculu kan depolar temin edilmelidir. Kan depolanan soutucular scaklk izleme ve alarm sinyalleri ile donatlmaldr.

113

6.13.1.3 El ykama imknl lavabolar veya tezgh st lavabolar bulunmaldr. 6.13.1.4 Soutma, reaktif maddeler, yanc sv, standart, malzeme, boyanm rnek mikroskop slytlar vb. dhil, depolama blmleri temin edilmelidir. 6.13.2 Numune Toplama Alan numune (kan, idrar ve dk) toplama blmleri laboratuvar alma alanndan ayr bir yerde olarak temin edilmelidir. 6.13.2.1 Kan toplama alannda alma tezgh, hastalarn oturmas iin yer ve el ykama blmleri bulunmaldr. 6.13.2.2 drar ve dk toplama odasnn tuvaletler haricinde ayrca planland durumlarda; odada klozet ve lavabo bulunmaldr. Bu blm laboratuvar blmnn dnda yakn bir yerde olmaldr. 6.13.2.3 Enfeksiyon kontrol komitesinin talep ettii durumlarda, tberklozdan phe edilen hastalar iin balgam toplama imkn temin edilmelidir. Ayn ilem HEPA filtresi olan ve d ortama alan havalandrmaya sahip bir odada da yaplabilmelidir. 6.13.3 eker Ocak ngrld takdirde alma alanlarnda kimyasal maddeler ile almak iin eker ocak kullanlmaldr. 6.13.3.1 eker ocaklarn kullanlmas ngrldnde, eker ocaklar seramik kapl olmal ve asit ntrolize edici donanma sahip olmaldr. 6.13.3.2 Kimyasal maddeler ile manel allan ortamlarda kimyasal emniyet dzenlemeleri (acil du, gz ykama aralar dhil) temin edilmelidir. 6.13.4 Hizmet Alanlar 6.13.4.1 Ofis ve sekreterlik ileri, dosyalama ve kayt tutma iin ayrlan alanlar da dhil olmak zere idari blmler temin edilmelidir. 6.13.4.2 Salon, dolap ve tuvaletler, kadn ve erkek laboratuvar personeli iin uygun bir yerde bulunacaktr. Bu blmler, laboratuvar alannn dnda bir yerde olabilir ve dier blmler ile paylalabilir. 6.13.4.3 Hasta bekleme alan uygun bir yerde olacaktr. Bu blm laboratuvar alannn dnda bir yerde olabilir ve dier blmlerle paylalabilir. 6.13.5 Laboratuvar Eitim Ynetim Alan Biyokimya, Mikrobioloji, Endokrinoloji, Patoloji Klinikleri gibi laboratuvar hizmeti veren ihtisas dallar bulunan hastanelerde eitim hizmetlerine ynelik planlamalar Blm 6.2.2nin zelliklerine gre yaplmaldr. Eitim alanlar laboratuvar

114

hizmetlerinin hareketli ortamnn dnda fakat laboratuvar alan ile yakn ilikili olmaldr.

6.14 Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Servisi

6.14.1 Genel Rehabilitasyon tedavisi temelde vcut fonksiyonlarnn yeniden tesis edilmesi anlamna gelip bir veya daha fazla hizmet kategorisini ierebilir. ayet resmi bir rehabilitasyon tedavi servisi projeye dhil edilmise, ilgili blmler ve donanm ngrlen ekle uygun olmaldr. ki veya daha fazla Fizik tedavi ve Rehabilitasyon servisinin dhil edilmesi durumunda, ilgili blmler uygun ekilde paylalabilir. 6.14.2 Ortak Unsurlar 6.14.2.1 Her rehabilitasyon tedavi blmnde, aadaki servisler tarafndan paylalabilecek veya her servis iin ayr bir nite olarak temin edilecek hizmet alanlarna ek olarak, Blm 3.10.1.3, 3.10.1.10, 3.10.2.5 ve 3.10.2.9un gerekliliklerine uygun servis alanlar bulunmaldr. 6.14.2.2 Hastalarn ulam, muayenesi, tedavisi ve bakm iin kullanlan tm alanlar tekerlekli sandalye ve sedye geilerine imkan veren ekilde dzenlenmelidir. 6.14.2.3 Dosyalama ve hasta kaytlarnn bulunmas iin ofis ve sekretarya alan temin edilmelidir. 6.14.2.4 Bekleme ve aktivite alanlarnn grsel kontrolne imkn salayan resepsiyon ve kontrol istasyonu/istasyonlar (Bunlar ofis ve sekretarya alan ile birletirilebilir) temin edilmelidir. 6.14.2.5 Tekerlekli sandalye ve sedye kullanmna uygun, hizmet trafii dnda hasta bekleme alan/alanlar temin edilmelidir. 6.14.2.6 Tuvalet ve dolaplara kolay eriim salanmaldr. 6.14.2.7 Blmde bir toplant odas bulunmaldr. Toplant odasna her tr (tekerlekli sandalye, sedyeli veya deiik felli hastalar) hastann eriimi salanacak ekilde dzenleme yaplmaldr. 6.14.3 Tedavi Alanlar 6.14.3.1 Tedavi Kabinleri/Odalar Mahremiyetin saland tek kiilik tedavi alanlardan olumaldr. Masa veya sedye gerektiren bu alanlarn her birinde, bo zemin alan 6,5 m2 den daha az olmamaldr. Tek kiilik odalar eklinde planland durumlarda odann bykl 8 m2 den az olmamaldr.

115

Odalarn veya blmlerin kaps 120 cm genilikten az olmamaldr. Bu alanlarda kayar caml kaplar veya farkl bir dzenek kullanlabilir. Tm terapi alanlarnn tavan ykseklikleri en az 4m olmaldr. Tedavi alanlar grltl alanlardr. Bu sebeple ses izolasyonlar ok iyi yaplmaldr. 6.14.3.3 Temiz rt ve Havlu Deposu Tedavi alanlarndaki temiz rt ve havlu dolaplarna malzeme salamak amac ile ara depo grevi yapan Temiz rt ve havlu deposu bulunmaldr. 6.14.3.4 Kirli rt, Havlu ve Malzeme Deposu Tedavi alanlarnda kullanlan rt ve havlularn kirli odalarna tanmadan nce ksa sreli depoland bir oda bulunmaldr. 6.14.3.5 Hasta Giyinme Alan Hastalarn tedavi ncesi ve sonrasnda mahremiyetin saland, kyafetlerini deitirecekleri bir alan bulunmaldr. Alanlarda dolaplar, tuvalet ve du temin edilmelidir. Tedaviye gelen hastalarn bir ksm tedavi iin sedye ile gelmekte olduundan dzenlemelerin bu tr hastalara da uygun yaplmas gerekmektedir. 6.14.3.6 Tedavi Alanlar Aada yer alan tedavi alanlarnn eidi ve says ngrlen ekilde olmaldr. Elektroterapi/Ultrasonoterapi; ngrlen sayda kabinler eklinde olmaldr. Her kabin tek kiilik ve en az 8m2 olmaldr. Kabinlerin en az birinde ok iyi ses izolasyonu olmaldr. Hidroterapi; kvetler ve havuzlarn boyutlar ve zellikleri ngrlen ekilde olmaldr. Hastalarn havuza veya kvete tanmasna ynelik dzenek bulunmaldr. Mahremiyetin saland, hastalarn soyunma ve giyinmesine imkn veren alanlar planlanmaldr. Havlu/rt dolaplar bulunmaldr.

Whirlpool, 4 hcreli galvanizli havuz, kontrast banyo, sauna, parafin odas ve Trk hamam; Hidroterapi alan iinde veya bileik olabilirler. Ortak alanlar paylalabilir. Spor Salonu; eitli dallarda hasta tedavisinin, ortak bir alanda hem malzeme hem de insan gc paylalarak yaplmasna imkn veren bir salon bulunmaldr. Salon en az 45 m2 olmaldr. Salonun iinde egzersiz merdiveni, egzersiz bisikleti, kondisyon aleti, tam boy aynas, paralel bar, makara sistemli arlklar gibi alet ve donanmlar bulunmaldr.

116

6.14.4 Mesleki Terapi 6.14.4.1 Mesleki terapi servisinin saland durumlarda tekerlekli sandalye kullanmna uygun alma alanlar, tezghlar ve dzenek bulunmal ayrca farkl bir engelli olan hastalarn olaan yaama altracak eitli dzenein bulunduu ve altrma egzersizlerini yapabilecek bir alan/bina/blm gibi dzenek bulunmaldr. 6.14.5 Prostetik ve Ortotik Prostetik ve Ortotik hizmetinin verildii durumlarda, en azndan aadaki alanlar bulundurulmaldr: 6.14.5.1 Teknisyenler iin alma alan, 6.14.5.2 Hasta mahremiyeti salanan, deerlendirme ve takma alan, 6.14.5.3 Cihazlarn fabrikasyonu/modifikasyonu iin evresel olarak kontrol edilen prostetik/ortotik laboratuvar iin alan. 6.14.6 Konuma ve Duyma Terapisi Konuma ve duyma tedavi hizmetinin verildii durumlarda, en azndan aadaki alanlar bulundurulmaldr: 6.14.6.1 Akustik dzeni salanm, grltl ortamdan uzak bir deerlendirme ve tedavi alan.

6.15 Hemodiyaliz nitesi (Akut ve Kronik)

6.15.1 Genel Diyaliz ilemi, youn bakm nitelerinde ve ngrlen dier alanlarda, hastann yata banda gerekletirilebilir. Bu tr vakalarda, bu ama iin tahsis edilen hizmetler (su ve atk drenaj) temin edilmelidir. Hastane ve bakm tesislerindeki ayakta tedavi blmleri veya diyaliz hastalarnn yatakl tedavi niteleri iin Blm 6.14.2.1de yer alan zellikler uygulanmaldr. 6.15.1.1 Diyaliz nitesine bir adet bekleme odas, tuvalet, ime suyu, genel telefona eriim ve oturacak yer temin edilmeli veya bunlar diyaliz nitesinden eriilebilir olmaldr. 6.15.2 Tedavi Alanlar 6.15.2.1 Tedavi alan, idari alanlardan ve bekleme blmlerinden ayr olmaldr. 6.15.2.2 Hemire stasyonlar Diyaliz tedavi alannn ierisinde bulunmal ve tm hasta istasyonlarnn, grsel olarak izlenebilmesine imkn tanyacak ekilde tasarlanmaldr.

117

6.15.2.3 Muayene ve tedavi amacyla kullanlan yatak/sedye tedavi istasyonu bana, en az 9 m2 lik bo zemin alan temin edilmelidir. Her diyaliz tedavi istasyonu bana, en az 7 m2 lik bo zemin alan temin edilmelidir. Koltuk/yatak/sedyeler arasnda 120 cmlik aklk, koltuk/yatak/sedye ve duvarlar arasnda ve istasyonun ayak ksmnn nnde istasyona eriim alan olarak en az 120 cm aklk temin edilmelidir. 6.15.2.4 nite, her hasta iin mahremiyet salayacak ekilde tasarlanmaldr.

6.15.2.5 Hastalarn eyalarn koyabilecei uzun boy giysilerini asabilecekleri bir yer temin edilmelidir. 6.15.2.6 Ters akml izolasyon odalarna duyulan ihtiya ve bu odalarn says, enfeksiyon kontrol komitesinin deerlendirmesi sonucunda belirlenmelidir. Gerekli olduunda, ters akml izolasyon odalar Blm 6.4.3de belirtilen gerekliliklere uygun olmaldr; ancak tuvalet ve banyolarn bulunmas zorunlu deildir. 6.15.2.7 Diyaliz aletlerinin yeniden kullanlmas durumunda, yeni bir hazrlama odasna ihtiya duyulacaktr. Bu oda gerekli fonksiyonlarn gerekletirilmesine yetecek bir bykle sahip olacaktr. Yeniden hazrlama odas kirliden temize i akn salayacak ekilde tasarlanmaldr. 6.15.2.8 Her tesis, n grlen ekle uygun olarak kullanlan malzemelerin ve diyaliz solsyonlarnn temininde ve solsyonlarn hazrlanmasnda kullanlan donanm iin ayr bir oda bulundurmaldr. Bu oda, su artma ve dier kullanlan malzemelerin depolama fonksiyonlar iin kullanlabilir. 6.15.2.9 Su artma donanm kapal bir odada bulunacaktr.

6.15.2.10 Hizmet alanlar, Blm 3.10nun gerekliliklerine uygun olmaldr. 6.15.2.11 Tuvalet Tedavi alanna uygun bir hasta tuvaleti temin edilmelidir. Blm 3.10.1.4 ve 6.3.3nin zelliklerine uygun olmaldr. Hepatit B ve Cli diyaliz hastalarna ynelik ayr bir tuvaletin planlanmasna gerek yoktur. 6.15.2.12 Kat Hizmetleri/Temizlik Malzemesi Odas Kat hizmetleri/temizlik malzemesi odas sadece bu nite tarafndan kullanlacaktr. 6.15.2.13 Personel Kyafet Deitirme Alan Personel kyafet deitirme alanlar temin edilmelidir. nitede alan bayan ve erkek personel (temizlik personeli, teknisyenler vd.) iin mahremiyeti salanm uygun alan temin edilmelidir. Bu alanlarda, dolap, klozet, el ykama blmleri ve kyafet deitirme alanlar bulunmaldr.

118

6.15.2.14 dari servisler iin ofis ve klinik alma alan temin edilmelidir.

6.16
6.16.1

Kan Bankas
Genel

Hastanede yatan hastalarn tedavileri iin gereken kanlarn topland testlerinin yapld ve depoland alandr. Kendine zg sirklasyonu mevcut olduundan kendisine zg bir giri k dzenlemesine sahip olmaldr. 6.16.2 Mracaat/Kayt/Bekleme

Kan vermek isteyenlerin ve hasta yaknlarnn mracaat ve kayt ilerinin yaplabilecei Blm 3.10.1.1in zelliklerine uygun bir alan bulunmaldr. Gerek kan vermek isteyenler ile birlikte gelenler gerekse hastas iin kan bulmak amacyla gelenler iin bekleme alan bulunmaldr. Alan ierisinde gelen kiiler ve personel iin tuvaletler kadn ve erkekler iin ayr olarak bulunmaldr. 6.16.3 Kan Verme Alan

Kan verme ilemi yatarak zel koltuklarda yaplmaktadr. Kan verme ilemi 30 ila 45 dakika arasnda srmektedir. lem sonrasnda kan verenlere sv iecekler ikram edilmektedir. Buna ynelik dzenek bulunmaldr. 6.16.3.1 Hasta Koltuu Yerletirilen koltuklarn kenarnda en az 70 cm bo alan bulunmaldr. Koltuk adedi ngrlen kapasiteye gre dzenlenmelidir. 6.16.3.1 Hemire stasyonu Kan verme ileminin gereklemesini salayan hemirenin ilem srasnda kan verenleri gzlemlemek iin hkim bir yerde bulunmaldr. 6.16.4 Laboratuvar

Kanlarn testlerinin allmas iin cihazlarn bulunduu alandr. Alann boyutlar retici firmann tavsiyelerine gre tasarlanmaldr. 6.16.4.1 alma tezgh Ender olmakla birlikte ngrld takdirde lavabo ve alma alan olan bir alma tezgh bulunmaldr. eitli solsyonlarn ve alet edevatn konabilecei bir dolap olmaldr. 6.16.4.4 Soutma ve Depolama Dolaplar Toplanan kan rnlerinin soutulup depolanmas amacyla bir dolap bulunmaldr. Dolaplardan giri k yaplan rnlerin kayt altna alnmasna ynelik bir dzenek bulunmaldr.

119

6.17 Morg
Morg, gerek hastanede gerekse darda len kiilerin cesetlerinin ailelerine veya grevli kiilere teslim edilmesi iin bekletilen alandr. Buras personel hem de mevtann yaknlar iin zor ve hassas bir ortamdr. Morgun bulunduu alan, acil servis, poliklinik, ameliyathane, youn bakm, servisler, laboratuvar ve grntleme alanlarndan bamsz bir yerde olmaldr. 6.17.1 Gerekli Alanlar

6.17.1.1 Morg Girii Morgun girii, acil girii, poliklinik girii ve personel giriinden ayr olmaldr. Hastane iinden personel iin ayr bir gei olmaldr. Mevtann, tabut ile alnmasna imkn veren bir ara girii olmaldr. Personel ve ara girii birlikte olabilir. 6.17.1.2 Mracaat Alan Morg giriine hakim bir alanda; mracaat, gvenlik ve dier kayt hizmetlerinin bulundurulduu bir alan olmaldr. Bu alanlar bir arada planlanabilir. 6.17.1.3 Bay ve Bayan mam Odas Dini vecibelerin gerekletirilmesi iin bulunan bay ve bayan imamlar iin ayr birer oda bulunmaldr. Oda en az 8 m2 olmaldr. 6.17.1.4 Savc Odas Adli ilemlerin yaplmas amacyla grevlendirilen savcnn almas iin en az 8m2 byklnde bir oda bulunmaldr. 6.17.1.5 Gasilhane Mevta saklama odas ve otopsi odas ile ilikili bir gasilhane bulunmaldr. 6.17.1.6 Mevta Saklama Odas Mevtann saklanmas iin soutmal blmler veya uygun amal dolaplarn bulunduu bir oda temin edilmelidir. 6.17.1.7 Mevta Tehis Alan Cesetlerin gsterilmesi ve kimlik tespiti iin gerekli alan ve dzenlemeler gerekletirilmelidir.

120

6.17.1.8 Mevta Teslim Alan Teslim ve k dzenei, aralarn rahatlkla yanap mevtay teslim alamaya elverili olmaldr. 6.17.1.9 Otopsi Odas Otopsilerin hastanede gerekletirildii durumlarda aadaki hususlar temin edilmelidir. Otopsi odasnda; Scaklk kontroll ve zgn havalandrmal, Derin lavabolu bir alma tezgh ve doku bertaraf iin tc, Malzeme, donanm ve rnekler iin bir muhafaza alan, Bir adet otopsi masas bulunmaldr. 6.17.1.10 inde du, klozet ve dolap bulunan bir kyafet deitirme alan temin edilmelidir. 6.17.1.11 Alana uygun bir temizlik odas temin edilmelidir.

6.18
6.18.1

Eczane
Genel

Eczanenin bykl ve burada sunulacak hizmet trleri, kullanlan ila datm sistemine, hizmet verilen hasta saysna ve paylalan veya satn alnan hizmetlerin derecesine bal olacaktr. Eczane odas veya blm eriim kolayln personel kontroln ve gvenliini salayacak bir yerde olacaktr. Blmler ve donanm, verecei hizmetin byklne uygun olmaldr. Alt birim eczanesi ise gerekli kalemleri ierecektir; asgari artlar olarak aadakiler dhil edilecektir. 6.18.2 Datm

6.18.2.1 Toplama ve kabul alan. 6.18.2.2 alma tezghlar ve otomasyonlu veya manel datm faaliyetleri iin alan. 6.18.2.3 Tama aralarnn geici depolanmas, deitirilmesi ve yeniden doldurulmas iin bir alan 6.18.2.4 Datm tezgh alanndaki ilalar ve personel iin gvenlik tedbirleri

121

6.18.3 la Hazrlama 6.18.3.1 Karm hazrlama alan 6.18.3.2 Paketleme ve etiketleme 6.18.3.3 Kalite kontrol alan 6.18.4 Depolama (dolap, raf ve/veya ayr oda veya dolap olabilir) 6.18.4.1 Parti (byk miktarlar) halinde depolama 6.18.4.2 Faal Depo 6.18.4.3 Souk Depo 6.18.4.4 narkotik ve kontroll ilalar iin gvenli depo 6.18.4.5 Kullanlmayan genel malzeme, kayt ve donanm iin depo 6.18.5 Eczane Ynetim Alan 6.18.5.1 Mnferit hastalarn ald ilalarn ve ila profillerinin karlkl olarak kontrol edilmesi imkn 6.18.5.2 Zehir kontrol, reaksiyon verileri ve ila bilgi merkezleri 6.18.5.3 Masa, dosyalama, iletiim ve referans dhil ofis fonksiyonlar iin ayr bir oda veya alan 6.18.5.4 Hasta danma ve talimat iin dzenleme (eczaneden ayr bir alanda olabilir) 6.18.5.5 Eitim ve retim odas (dier blmler ile paylalan ok amal bir oda da olabilir)

6.18.6 Dier zellikler 6.18.6.1 Tuvalet ve dolaplara kolay eriim salanmaldr. 6.18.6.2 ayet birim doz prosedr kullanlyorsa, malzemeler, paketleme, etiketleme ve muhafaza ilemleri iin yer ve donanm temin edilmelidir. Tama aralar iin de yer temin edilmelidir. 6.18.6.3 Steril solsyonlar eczanede hazrlanyorsa, rn koruma amacyla tasarlanm bir laminer akl alma istasyonu olan temiz bir alma alan temin edilmelidir. Laminer ak sisteminde dioctyl phthalate (DOP) ile test edilmi % 99.97 dereceli (HEPA) hidroskopik olmayan bir filtre bulunacak ve filtreden szntlar veya hatalar tespit etmek iin grnr bir basn sayac olacaktr. Teknik El Kitab uyarnca, sitotoksik kemoterapi ajanlar, Biyolojik Gvenlik Kabinlerinde hazrlanacaktr.

122

6.19 Yiyecek Hizmeti

Gda servisi blmleri ve donanm, ilgili mevzuata uygun olmaldr. 6.19.1 Mutfak Mutfak ve ilgili birimlerin ngrlen verilecek hizmet trne gre bulunup bulunmamasna karar verilmelidir. 6.19.2 Yemek Salonu 6.19.2.1 ngrlen personel saysna ve eidine gre yemek salonu veya salonlar planlanmaldr. 6.19.2.2 Yemek salonu gn almal, ferah ve i ac olmaldr. 6.19.2.3 Birok kiinin bir arada bulunaca ve yemek gerelerinden ilave grlt oluacandan bu alann ses izolasyonu salanmal ve ses transformasyonu iin nlem alnmaldr.

6.20 Merkezi Sterilizasyon Hizmetleri

Hizmet sunumu iin aadaki artlar karlanmaldr. 6.20.1 Alet Dekontaminasyon odasnda (Kirli alma Odas) kirli alet ve donanmn konabilecei blmler, kullanlan aletlerin sabilecei byklkte alma lavabosu/ lavabolar, tezgh st, dekontaminasyonla ilgili malzemelerin konmas iin sabit muhafaza alan, el ykama blmleri ve ngrlen ykama ve temizleme ilemleri iin zel donanm temin edilmelidir. Oda, personel hareketlerini engellemeyecek ekilde yeterli alana sahip olacak; i aknn sorunsuz bir ekilde ilemesini salayacak ve evresel kirlenmeyi nleyecek ekilde tasarlanacaktr. 6.20.2 Temiz Odas/alma Odasnda, tbbi ve cerrahi donanm/malzemelerin terminal sterilizasyonu iin alma alan ve donanm bulunacaktr. 6.20.3 Tasnif ve Depolama Blmleri 6.20.3.1 Temiz ve steril malzemelerin tasnifinin yaplmas ve depolanmas iin bir alan temin edilmelidir. 6.20.3.2 Hasta bakm donanmlarnn depolanmas iin bir alan temin edilmelidir. 6.20.4 Blm ierisinde erkek ve kadn personel iin uygun alanlar temin edilmelidir. Bu alanlar; dolap, klozet, el ykama blmleri ve i kyafetlerinin giyilmesi iin temin edilen yerlerdir.

123

6.21. Genel Depolar

ngrlen planlama erevesinde aadakiler temin edilmelidir: 6.21.1 Bina inde Yk Boaltma Blmleri 6.21.2 Kabul Alannda rn dorulama, hasar tespit ve envanter fonksiyonlar iin bir yer bulunacaktr. 6.21.3 Yatakl tedavide yatak bana en az 1,5 m2 toplam alan olan genel depolama odas/odalar temin edilmelidir. Depolama, kurum ierisinde ayr, youn alanlarda veya sahadaki bir ya da daha fazla mnferit binada olabilir. Blm, hasta bakm malzemeleri nakliyat mahfazalarndan karldnda, genel depolardan alnp temiz malzeme ara depolarnda muhafaza edilecek ekilde tasarlanp dzenlenecektir.

6.22 amarhane Hizmetleri

6.22.1 Her tesiste, temiz ve kirli rtlerin muhafazas ve ilenmesi iin gerekli dzenlemeler mevcut olacaktr. leme tesis ierisinde, saha iinde veya dnda ayr bir binada veya ticari ya da ortak kullanmdaki bir amarhanede yaplabilir. 6.22.2 Gerekli zellikler 6.22.2.1 Kirli malzemenin ykama ncesi depolanmas iin ayr bir oda bulundurulmaldr. 6.22.2.2 Merkezi bir rt kabul/depolama odas planlanmaldr. 6.22.3 ayet rtler hastane ve hastane kamps ierisindeki bir amarhanede ileniyorsa, aadakiler temin edilmelidir: 6.22.3.1 inde ticari donanm bulunan, olaan haftalk alma program dhilinde en az yedi gnlk malzemeyi ileyebilecek byklkte ayr bir amar ileme alan bulundurulmaldr. 6.22.3.2 amar ykama odas ve donanm, temiz rtlere apraz kontaminasyon riskini asgariye indirecek ve dzenli bir i akn salayacak ekilde dzenlenecektir. 6.22.3.3 Temiz rtlerin ayrlmas, katlanmas ve onarlmas iin bir alan temin edilmelidir. 6.22.3.4 Ekstra rtlerin depolanmas iin bir alan temin edilmelidir. 6.22.3.5 Ticari bir amarhaneden hizmet alnmas halinde dahi belirlenmi artlar aranr.

124

6.23 Bina i Tama Aralarn Temizleme Blm

Merkezi servis blmne, yiyecek blmne ve rt servisine hizmet veren mobil aralarn temizlenmesi ve sanitasyonu iin bir alan temin edilmelidir. Bu blm merkezi veya mnferit blmlere ait olabilir.

6.24

Ortak Alanlar

6.24.1 Genel dari ve genel alanlar ngrlen iletme planlar ve politikasna gre yapnn bykl ve zelliine gre planlanmaldr. 6.24.2 Lobi Lobide aadakiler bulunmaldr; 6.24.2.1 Resepsiyon ve bilgi iin bir banko veya masa bulunmaldr. 6.24.2.2 Genel bekleme alanlar planlanmaldr. 6.24.2.3 Genel tuvaletler planlanmaldr. 6.24.2.4 Genel telefonlar bulunmaldr. 6.24.2.5 me suyu (sebil) bulunmaldr. 6.24.2.6 Tekerlekli sandalye ile bekleme alan planlanmaldr. 6.24.3 badethane Tesiste personel hasta yakn (hasta hari) ve refakatilerin bireysel dini vecibelerini yerine getirebilecei kk kapal bir mekna yer verilmelidir. 6.24.4 Hasta Kabul ngrldnde, hastalarn ilk kabul edildikleri alan aadakileri iermelidir; 6.24.4.1 Hastalar ve refakatileri iin ayr bir bekleme alan bulunmaldr. 6.24.4.2 Personel iin bir adet alma bankosu veya masa bulunmaldr. 6.24.4.3 normal hizmet trafii aknn dnda, tekerlekli sandalyeler iin bir bekleme alan planlanmaldr.

125

6.25 Kat Hizmetleri/Temizlik Malzemesi Odalar

Baz blmler de gerekli olan temizlik malzemesi odalarna ek olarak, temiz ve shhi bir ortam salamak iin Blm 3.10.2.5in gerekliliklerine uygun yeterli sayda temizlik malzemesi odas, tesis apnda temin edilmelidir. Her katta en az bir temizlik malzemesi odas bulunmaldr.

6.26 Mhendislik Hizmet Alanlar

Donanm bakmnn uygun bir ekilde yaplabilmesi iin tm mekanik ve elektrikli donanm odalarnda yeterince yer temin edilmelidir. Donanmn baka yere tanmas ve deitirilmesi iin gerekli dzenlemeler yaplmaldr. 6.26.1 Mhendislik Ofisi inde dosya alan ve tesis izimleri, kaytlar, el kitaplar vb.nin gvenli bir ekilde muhafaza edilebilmesi iin gerekli dzenlemelerin olduu mhendislik ofisi bulunmaldr. 6.26.2 Genel Bakm Atlyesi/Atlyeleri ngrlen byklkte donanm tamiri ve bakm iin genel bakm atlyesi/atlyeleri bulunmaldr. 6.26.3 Depo Bina bakm malzemeleri iin mekanik ve elektrikli donanm odalarndan ayr depolama odalar bulunmaldr. 6.26.4 Elektronik Eya Tamir Odas Spesifik olarak elektronik ve dier tbbi donanmlarn muhafazas, onarm ve test edilmesi iin ayr bir alan veya oda (Burann bykl ve altyap hizmetlerinin tr, donanmn tipi ve kullanlan harici szlemelerin trne gre deiecektir), bulunmaldr.

6.27 Detaylar/Bitiriler
6.27.1 Detaylar 6.27.1.1 Yatak ya da sedye eriimi gereken odalardaki tm kap aklklar en az 1,05 metre olmaldr. Tekerlekli sandalye eriimi gereken hasta tuvaletlerine ve dier odalardaki kap aklklar en az 90 cm olmaldr. 6.27.1.2 Tekerlekli sandalyelerin ve tama aralarnn rahatlkla kullanlmas iin eikler ve ekler kaplanm ve yerle hemzemin olmaldr.

126

6.27.2 Bitiriler/nce iler 6.27.2.1 Zemin malzemeleri kolayca temizlenebilir ve kullanldklar yere gre suya dayankl olmaldr. Yemek yapma veya yemek hazrlama alanlarndaki zeminler suya dayankl olacaktr. Zemin yzeyleri, yer karolarnn ek yerleri de dhil olmak zere gda asitlerine kar dayankl olacaktr. Islak temizlik yntemlerine tabi tutulan tm alanlarda, zemin malzemeleri, mikrop ldrc solsyonlardan fiziksel olarak etkilenmeyecektir. Du, banyo, mutfak vb. alma alanlar kaymaz zemine sahip olmaldr. Mutfak, kirli alma odalar ve slak temizlik yntemlerinin sklkla kullanld dier alanlardaki zeminler ve evresi homojen olmaldr, ancak skca birletirilmi ek yerlerine sahip olabilir. 6.27.2.2 Yeni inaatlarda veya byk apl yenileme/tadilat almalarnda, tm ameliyathane, kk cerrahi prosedr odalar, sistoskopi, roloji, doumhaneler ve sezeryan iin kullanlan zeminler ve evresi tek para olacak ve ek yerleri olmayacaktr. 6.27.2.3 Duvar boyalar ykanabilir zellikte olacaktr. Tesisat donanmlar civarndaki duvar boyalar przsz ve suya dayankl olacaktr. Duvar yapm, boyas ve ss, duvar ve zeminlerin ek yerleri de dhil olmak zere bcek ve kemirgenlerin saklanabilecei yerlerden arndrlm olacaktr. Ameliyathane, doumhane, izolasyon odalar ve steril ilem odalarnda, duvar boyalar przsz olacak ve kir taneciklerini tutabilecek veya bunlarn geiine izin verecek atlak, birletirilmemi ek yeri veya yarklardan arndrlm olacaktr. 6.27.2.4 inden boru, kanal ve kablo borusu geen zemin ve duvarlar kemirgen ve bceklerin giriini asgariye indirmek amacyla skca birletirilecektir. Yapsal elemanlarn ek yerleri de benzer ekilde birletirilecektir. 6.27.2.5 Tm tavanlar, rutin temizlik donanm ve malzemesi ile temizlenebilecek zellikte olmaldr. Ameliyathane, doumhane, izole odalar, koruyucu ortam, steril ilem, giriimsel radyoloji, otopsi, sterilizasyon odas ve film ileme odalarndaki tavan boyalar przsz, kimyasallarla temizlenmeye dayankl olmaldr. Ayrca boyalar emici ve delikli olmamal, kf ve bakterilerin oalabilecei atlaklardan arndrlm olacaktr. Asma tavan kullanldnda, tavann stndeki boluktan partikl geiini engellemek iin ksmlar contalarla skca tutturulmaldr. Delikli, kaplama, oluklu veya dokusu youn tavan demeler kabul edilmez. Psikiyatri hasta odalar, tuvaletler ve tecrit odalarndaki tavanlar, kama veya intihar olasln engellemek iin tek para olacaktr. Tavana monte havalandrma ve aydnlatma cihazlar emniyetli olacak ve yangn nleyici balklar gizli olacaktr. 6.27.2.10 Yemek hazrlama alanlar, hasta bakm niteleri, temiz ve steril malzeme alanlar, cerrahi ykanma lavabolar ve dier alanlarda sa tarandnda asepsi kontrol azalacandan el ykama blmlerine ayna yerletirilmeyecektir.

127

6.28 Atk leme Hizmetleri

6.28.1 Depolama ve Bertaraf Etme /Atma Hastanelerde, ilgili salk ve evreyle ilgili makamlar tarafndan kabul edilebilir shhi depolama ve ileme veya bertaraf, hizmetlerinin salanmas gerekir. Bertaraf iin atk kategorileri ve hacimleriyle birlikte her biri iin bertaraf ynteminin belirtilmesi gerekir. 6.28.1.1 p atma kanallarnn tasarm ve inas, Belediye ve evre mevzuatna uyumlu olmaldr. 6.28.1.2 nkleer atklar Atom Enerjisi Kurumu ynetmeliklerine uygun depolanmaldr.

6.29 Mekanik Standartlar

6.29.1 Genel Tm mekanik standartlar TSE, En, ISO, DIn ve ASHRE standartlarn karlamaldr. 6.29.1.1 Istma, havalandrma ve klima (HVAC) sistemlerinin borularnn, Tablo 2.1 ve 2.2ye uygun olarak, ortama rahatlk salama artlarn ve Tablo 3e uygun olarak, filtrasyon etkinliini salayacak ekilde tasarmnn yaplmas gerekir. 6.29.1.2 Kullanlan HVAC donanmlarna hizmet eden yeniden yaplandrlm alanlarn, Tablo 2.1 ve 2.2deki standartlarla beraber Tablo 3teki filtrasyon verimliliini karlamas gerekir. Yeniden yaplandrlm alanlara hizmet eden hlihazrdaki besleme, geri dn ve egzoz kanal sistemlerinde i kesimlerinin temizlenmesi ve yaltmnn uygun bir ekilde yaplmas gerekir. 6.29.1.3 Titreim ve grltnn tesise girmesini engellemek amacyla, HVAC donanmlarn kanal ve borular iin titreim ve ses yaltma nitelerinin kullanlmas gerekir. 6.29.2 Is ve Ses Yaltm 6.29.2.1 HVAC sistemleri iin, enerji tasarrufu, gvenlii, youmay engellemek ve grlty azaltmak amacyla, boru, donanm ve kanallarda yaltmn salanmas gerekir. 6.29.2.2 Souk yzeylerdeki yaltmda, harici buhar bariyerleri kullanlmaldr. nemi emmeyen veya iletmeyen maddenin sz konusu olduu durumlarda ayr bir buhar bariyerine gerek yoktur. 6.29.2.3 Hlihazrdaki denmi egzoz ve geri dn hava kanallarnn bir yenileme/ tadilat projesinde yeniden yaplandrld durumlarda, ince atlaklar ve deliklerin izolasyonunun yeniden yaplmas veya deitirilmesi gerekir. Eer kanal astar

128

kullanldysa, zerinin kapatlmas, izolasyonunun yaplmas ve TSE standartlarna uyumlu olmas gerekir. Hlihazrdaki yeniden dzenlenen alanlara hizmet eden eski besleme hava kanallarnn yeni hava kanallaryla deitirilmesi gerekir. 6.29.2.4 Eski, kullanlm malzeme tekrar kullanlamaz. Bu gereklilik, bu tr bir geirmezlik tabakas iin zel kaplamas olan hava karm kutular ve akustik kapanlar iin geerli deildir. 6.29.3 Buhar ve Scak Su Sistemleri 6.29.3.1 TSE tarafndan yaynlanm net oranlara dayanarak, tm kazan sistemleri ve donanmlarnn normal stma, scak su ve buhar gerekliliklerini karlayacak kapasitesinin olmas gerekir. Kazanlarn say ve dzenlemeleri, bir kazanda meydana gelebilecek bir bozulma veya rutin bakm durumunda mevcut alan kazanlarn ihtiyalar karlayabilir zellikte olmaldr. 6.29.3.2 Besleme, sirklasyon, nem geri dn ve fueloil pompalar ile atk s kazanlarn ieren kazan aksesuarlarnn, hem normal hem de acil hizmet salayacak ekilde balanm ve kurulmu olmas gerekir. 6.29.3.3 Hem giri hem k veya geri dn borularnn ve kollarnn ana borulardan ayrldklar veya katldklar yerlerde valf olmaldr. 6.29.4 Klima, Istma ve Havalandrma Sistemleri Klima zelliklerinde genel olarak bahsedilecektir. Klima sistemlerinin kurulumu, bakm ve testlerinin yaplmas ve izlenmesi konular hastanenin enfeksiyon kontrolnde ve dolaysyla ekonomik anlamda byk nem tamaktadr. 6.29.4.1 Meknn havalandrma sistemi, mekn yk gerekliliklerini karlamal ve Tablo 2.1 ve 2.2de belirtilmi olan artlar asgari dzeyde tamaldr. Tablo 3te belirtilen filtreleme verimlilii kullanlmaldr. Temiz hava alm ve aktarm kontrol altnda tutulmal ve kaynak d hava karmna kar muhafaza edilmelidir. Sistem hasta bakm iin kullanlan tm odalarn scaklk ve nem kontrolnn salanmas ve Tablo 2.2de belirtilmi olan standartlarda uygunluk gstermesi gerekir. 6.29.4.2 Hasta bakm alanlarna hizmet veren klimalarn egzoz sistemlerinin, boaltm ucu, egzost fanlar ile balanm olmal ve kullanl bir ekilde konulandrlmaldr. Hasta bakm alanlarnda, devir daim sistemlerine izin verilmemelidir. 6.29.4.3 D Hava Girileri ve Egzost klar Otopsi odalar, hava yoluyla bulaan enfeksiyonlar iin izolasyon odalar, etilen oksit boaltmlar, hasta dekontaminasyonu, kemoterapi bacalar/aspiratrleri, laboratuvar aspiratrleri, radyo-farmasi aspiratrleri, yanma gazlar (doalgaz ve propan dnda) ya da tat egzozu veya dier zararl dumanlarn k yerleri, d hava giri yerlerinden(yanma havas alm dndakiler) en az 750 cm uzakta olmaldr.

129

Dardan hava alm salayan merkezi sistemlerin alt taraf, kullanlabilen en yksek seviyede ancak zeminden en az 180 cm ykseklikte veya at zerine kurulmu ise at seviyesinden en az 90 cm ykseklikte olmaldr. Kontamine olabilecek alanlarn egzoz k noktalarnn at seviyesinden yukarda olmas ve egzoztan kan havann binaya yeniden sirkle olmasn en aza indirgeyecek ekilde dzenleme yaplm olmas gerekir. Egzost klar: Tm dardan hava almlarnn (yanma havas alm dndakiler), egzoz fanlar, tbbi vakum boaltm noktalar veya boru azlarndan en yakn 300 cm uzaa konulandrlmas gerekir. Montaja hazr hava ileme niteleri ve hava tahliyesi, kendi yanma azlarndan dolay bu gerekliliklerden muaftr. Temiz havann alnd ve egzostun kn ayn ortamda olduu havalandrma cihaz sistemleri kullanld durumlarda, egzost ksmlarna gelen duvarlarn en st izgisi egzost fannn alt izgisinden 90 cm daha aada olmal ve egzost gc 5 m/sn olmaldr. 6.29.4.4 Yeni inaat ve byk yenileme/tadilat ilerinde, ameliyathane ve doumhaneler, kardiyak kateterizasyon laboratuvarlar ve anjiyografi odalar gibi majr invazif ilem odalar iin hava donanmnn, hava girileri tavandan ve alannn ortasndan olmaldr. Geri dn ve egzoz zgaralarnn yere yakn olmas gerekir. Her ameliyathane ve doumhanenin en az iki geri dn ve egzoz zgaras olmal ve birbirinden en uzak yerlerde konulandrlmaldr. 6.29.4.5 Rutin olarak, inhalasyon anestezisi ve inhalasyon analjezisinin verilmesi iin kullanlan her alann, atk gazlar boaltmak iin bir havalandrma sistemi ile donatlm olmas gerekir. Vakum sisteminin kullanld durumlarda, gaz toplama sistemi, hastalara ynelik solunum sistemlerini rahatsz etmeyecek ekilde dzenlenmi olmaldr. Toplama sisteminden gelen gazlarn, dorudan darya boaltlmas gerekir. Atk Anestezi Gaz Boaltm, nerilene uygun olmaldr. 6.29.4.6 Havalandrma (besleme/geri dn) menfezlerinin alt taraflarnn, zeminden en az 15 cm yukarda olmas gerekir. 6.29.4.7 Tm merkezi havalandrma veya klima sistemlerinin, Tablo 3te belirtilmi olan filtre etkililiklerine edeer veya onlardan daha stn zellikte filtrelerle donatlm olmas ve TSE standartlarna uygun olmas gerekmektedir. ki filtre yatann gerekli olduu durumlarda, 1 numaral filtre yatann, klima donanmndaki her fan veya pervaneye ters ynde, 2 numaral filtre yatann ise fan ve pervane akm ynnde yerletirilmesi gerekir. Filtre etkililiklerinin, Minimum Etkililik Raporlama Deeri (MERV) ASHRAE 52.1-92 ile tutarl bir ekilde test edilmesi gerekir. Filtre erevelerinin, denen kanallarla havay szdrmayacak dayankllkta ve oranda olmas gerekir. Filtre segmentleri ve denen kanallar arasndaki tm ek yerlerinde,

130

hava szntsna kar pozitif koruma salayacak conta ve kilitler olmaldr. Gerekli olan MERV 12 etkililiine veya daha fazlasna sahip, hot DOP testini geen HEPA filtreleri dhil tm eker kabinler iin de, bir manometre ya da basn diferansiyelini izleyecek baka aralarn, her filtre yatana yerletirilmesi gerekir. 6.29.4.8 nemlendiricilerin, nihai filtrelerin tersine konulandrlm olduu durumlarda, nihai filtrelerle arasnn en az 450 cm olmas gerekir. Kanal ierisine yerletirilmi olmas durumunda, kanallarda, bir su giderinin olmas gerekir. Ayarlanabilir yksek limitli bir nemlendiricinin, kanal ierisindeki olas younlamay azaltmak iin, nemlendirici akm ynnde konulandrlmas gerekir. Tm kanal klarnn, tam rutubet emilimini salamas iin nemlendirici akm ynnde olmas gerekir. Buhar nemlendiricileri kullanlmaldr. Rezervuar tipi su pskrtc veya buharlama borulu nemlendiriciler kullanlmamaldr. Tm nemlendiricilerin TSE standartlarna uymas gerekir. 6.29.4.9 Hava ileme kanal sistemlerinin, kanallar temizlemek iin eriime imkn salayacak ekilde tasarlanm olmas ve TSE standartlarna uygun olmas gerekir. 6.29.4.10 Sitotoksik ajanlarn hazrland yerlerde Snf II, B tipi veya Snf III Biyolojik Gvenlik Kabininin olmas gerekir. 6.29.4.11 Aspiratr/Baca ve gvenlik kabinlerinin, bir meknn tek egzost yolu olarak kullanlmamas gerekir. Tablo 2.1deki hava deiimi standartlar, egzost bacalar ve gvenlik kabinleri (kullanmda olduklar zamanlarda) normal alr durumda yeterli hava salamyorsa, bu nitelerin etrafnda gerekli hava akmna ve egzoz hzna ulamak iin ek hava donanm (filtreli ve nceden stlm) ilave edilmelidir. lave hava donanmnn kullanlmas, dardan veya kontamine alanlardan gelen hava szntlarn nleyecektir. Aspiratr/Bacalar iin ilave hava donanmnn, havann ksa devre yapmasn en aza indirgeyecek ve kontaminasyonun olduu noktada havann hzn drmeyi engelleyecek ekilde dzenlenmesi gerekir. 6.29.4.12 Laboratuvar aspiratr/bacalarnn aada belirtilmi genel standartlarla uygunluk gstermesi gerekir; 0,40 metre/saniyeden az olmamak kaydyla ortalama 0,50 metre/saniyelik bir yzey hz gerekir ve hz artrc bir kontrol dzeneine sahip olmas gerekir. Bina egzoz sisteminden ayr olarak darya, bir egzoz sistemine balanmas gerekir. Laboratuvar havasnn yeniden sirkle etmesi veya transferine izin verilmez. Sistemin boaltm ucuna yerletirilmi, egzoz kanalnn negatif basn altnda olduu bir egzoz fannn olmas gerekir. Binann iine yerletirilmi olan boaltm kanalnn olabilindiince ksa ve sznt yapmayacak ekilde kapatlmas gerekir. Egzoz havasnn ieri yeniden tanmasn en aza indirgeyecek ekilde dardan hava boaltmn dzenlemek gerekir. Planlanan kabin kullanmnn karlanmas iin, egzoz kanal sisteminin yanc olmayan srtnmeye dayankl bir materyalden olmas gerekir.

131

Tm egzoz sistemleri, TSE standartlarna uygun olmaldr. 6.29.4.13 Laboratuvar aspiratr/bacalarnn aadaki zel standartlara sahip olmas gerekir: Yeni inaat ve byk yenileme/tadilat almalarnda, enfeksiyz veya radyoaktif maddeleri ilemek iin kullanlan her kabinin hava emi hzlar, hibir noktada 0,43m/saniyeden daha az olmayacak ekilde ayarlanmaldr. Ortalama emi hz ise en az 0,50m/sn olmaldr. Basntan bamsz uygun hava debisi kontrol cihazlarnn, sabit hava debisinin muhafazas iin kullanlmas nerilir. Fann bozulmas veya hava akmnn kayb alarm, her kabinde bulunmaldr. zleme cihaznn, hava ak debisini gsteren, normal ve emniyetsiz mod klar ve susturuculu bir alarm ddnn olmas gerekir. Her kabinde, egzoz akmnda, kontamine filtrelerin gvenli bir ekilde kaldrlabilecei, deitirilebilecei ekilde tasarlanm, donatlm ve % 99;97 orannda bir etkililie sahip DOP (dioktilftalat) test metodu temelinde alan filtrelerin olmas gerekir. HEPA filtre sisteminin, yerinde DOP test sertifikasyonuna imkn salayacak ekilde dzenlemeler ve cihazlara sahip olmas gerekir. Kanal kontaminasyonunu en aza indirgemek iin, filtrelerin baca ksmna mmkn olduu kadar yakn mesafede olmas gerekir. Radyoaktif izotop iin kullanm planlanan duman kabinlerinin, zel seramik kapl ve ilgili mevzuata uyumlu olmas gerekir. 6.29.4.14 Anestezik gaz depo odalar iin kullanlan havalandrma sisteminin, yerekimi hesaba katlarak, TSE gerekliliklerini karlamas gerekir. Bu odalarda, mekanik olarak ileyen hava sistemlerinin kullanlmas tercihe baldr. 6.29.4.15 Etilen Oksit sterilizasyon cihazlarnn bulunduu meknlarda kullanlan havalandrma sisteminin aadaki zelliklere sahip olmas gerekir: TSEye uyumlu olarak, zel tasarlanm (geri dn havasna veya dier egzoz sistemlerine bal olmayan) bir egzoz sistemi salanmaldr. Sterilazr donanm odas, hizmet/havalandrma alanlar dhil tm kaynak alanlarnn sterilazr kaps ve havalandrma zerinden boaltmnn yaplmas gerekir. ETO silindirlerinin, iyi havalandrlmayan, bir bo donanm meknnda konulandrlm olmas halinde, bir egzoz kabininin silindirlerin zerine yerletirilmesi gerekir. Emniyet valfnn iyi havalandrlan, bo bir donanm alannda veya binann dnda sonlandrlmas gerekir. Sterilizasyon cihazlarnn boaltm yapt zemin drenajnn iyi havalandrlan, bo bir donanm alannda yerletirilmemi olmas durumunda, bir egzoz drenaj supabnn tedarik edilmesi gerekir. Genel hava aknn sterilizasyon operatrlerinden uzak olmas salanmaldr. Egzoz sisteminde hava aknn olmamas durumunda, iitilebilir ve grlebilir bir alarmn, sterilizasyonun yapld ve 24 saat boyunca personelin bulunduu alanda harekete gemesi gerekir.

132

6.29.4.16 Yaktla alan donanmlarn olduu odalara, donanm yanma oranlarn muhafaza etmek ve alma alan scakln snrlamak iin yeterli miktarda d hava salanmas gerekir. 6.29.4.17 Tecrit edilmi hastalarn ve psikiyatrik vakalarn bulunduu odalardaki stma ve soutma birimleri, havalandrma k noktalar ve aksamlarnn zelliklerine nem verilmelidir. En azndan aada belirtilmi olan hususlar uygulanmaldr: Tm hava mazgallar ve difzrleri, yabanc cisimlerin girmesini engelleyecek ekilde olmaldr. Darda kalan tm kilitlerin darbeye dayankl olmas gerekir. Odalarda dardan eriilebilecek tm s vericileri veya HVAC kutular yuvarlak kenarlara sahip olmal ve kilitleride darbeye dayankl olmaldr. HVAC donanm, oda ierisindeki bakm ihtiyacn en aza indirgeyen zellikte olmaldr. TSE standartlarna uygun olmaldr. 6.31.4.18 Tberkloz ihtimali olan hastalarda, ksrk indkleyen her ilemin, dar boaltm salayan HEPA filtreleri veya dorudan darya egzoz veren blme veya zel odacklar ierisinde gerekletirilmesi gerekir. Bu ilemler, havadan bulaan enfeksiyonlarn kontrol amacyla, havalandrma gerekliliklerini salam olan odalarda da yaplabilir. Havalandrma gereklilikleri iin Tablo 2.1e baknz. 6.29.4.19 Hava yoluyla bulaan enfeksiyon izolasyon odalar ve ameliyathaneler gibi kritik ortamlarn, minimum 0,025 cm su seviyesi basn fark ve minimum 28,3 dakika/kbik litre hava ak diferansiyelinin olmas gerekir. Bu odalara hizmet veren tuvalet egzozunun, bu diferansiyele gre deerlendirilmesi gerekir. Tablo 2.A ve ilikili dipnot 2ye baknz. 6.29.4.20 Istma ve soutma amal kullanlan bamsz oda nitelerinin (fan coil niteleri, s pompas niteleri vs.) MERV 8 standartlaryla uyumlu filtrelerle donatlm olmas gerekir. Bu niteler, yalnzca yeniden sirklsyon amacyla kullanlp tek bir odaya hizmet salyor olabilir. Tm dardan gelen hava gerekliliklerinin, Tablo 3te de belirtildii zere, dzgn filtrasyona sahip ayr bir merkezi hava ileme sistemi tarafndan karlanyor olmas gerekir. 6.29.4.22 Basn likileri ve Ventilasyon Hastanelerinin deiik blmlerinde hastann tedavisini dorudan etkileyen koku kontrol, konfor, tbbi temizlik amal vantilasyon nerileri Tablo 3de verilmitir. Belirli standartlarn verilmedii alanlar iin ASHRAE Standart 62, kabul edilir. mahal hava kalitesi iin ventilasyon kullanlmaldr (ASHRAE Standart 62). Tablo 3de belirtilenden daha fazla taze hava gereksinimi gsterilen yerler iin, yksek olan deer kullanlmaldr. Organ nakli ve yank birimleri dhil olmak zere zellikli hasta tedavi alanlarnn,

133

i mahal hava kalitesinin kontrolnde ek olanaklara sahip klnmas uygun olur. Ventilasyon sisteminin, temiz alanlardan temiz olmayan alanlara, olanak orannda fazla hava tamas gerekir. Kritik-tedavi alanlarnda doru basn ve ventilasyon ilikilerinin salanmas iin sabit hacimli sistemler kullanlmaldr. Mahalde insan bulunmad zamanlarda gsterilen hava deiim miktarlar % 50 azaltlabilir. Hava deiim miktarnn azaltlmas; (1) mahal boken hava deiim miktarlar yeniden belirlenme, (2) hava deiim miktar larnn azaltlmas durumunda komu mahallerle basn ilikileri korunmas artlarna baldr. Temizleme gl olan ve kirlilik toplanma potansiyeli bulunan mahallerde resirklasyon stma ve/veya soutma niteleri kullanlmamaldr. Davlumbaz ieren odalarda, tasarmdaki basn ilikilerinin korunabilmesi iin, davlumbazlara fazladan hava salanmas gereklidir. Laboratuvar ventilasyonu konusunda daha fazla bilgi iin Laboratuarlar ile ilgili Blm 6.13e bavurunuz. 6.29.4.23 Duman Kontrol Aktif duman kontrol sistemlerinde, yangn ve duman partisyonlar ile birlikte, dumann yaylmasn nlemekte pozitif ve negatif basn alanlar yaratan ventilasyon sistemleri kullanlmaldr. Ventilasyon sistemi, yanma rnlerinin mekanik yoldan egzost edildii bir duman atma konumunda da kullanlabilir. Aktif duman kontrol sistemlerinin tasarm, mhendisin ve kodlarn uygulanmasndan sorumlu yetkilinin, sistemin alma ve dzenlenme biimi hakknda birlikte alarak planlama yapmas gerekmektedir. 6.29.5 Spesifik Alanlarn Havalandrma Kriterleri Youn bakm servisi ihtiva eden genel hastanelerde yedi adet temel blm bulunur: (1) Cerrahi ve kritik bakm, (2) Hasta bakm mahalli, (3) Yardmc tesisler, (4) Ynetim, (5) Tan ve tedavi, (6) Sterilizasyon blm ve datm, (7) Servis alanlar. 6.29.5.1 Cerrahi ve Kritik Bakm Ameliyathaneler: Ameliyathane hava datm cihazlarnn alma sistemi, havay tavandan verip, aada kart duvarlarn alt tarafna yerletirilmi egzost azlarndan eken ekilde olmaldr. Tamamen delikli, ksmen delikli tavanlar ve tavana kurulu difzrler uygulanabilir. Ameliyathane, kateterizasyon (catheterization), kemik ilii nakli ve krk-kk odalarnda aadaki koullar nerilir: 1. Enerji tasarrufu iin, olanak bulunduunda ventilasyon sisteminin ameliyathanelerin tm yada bir ksmna gnderilen havay ksma zelliinde olmas gerekir. Steril koullarn salanmas iin, dk

134

hava koullarnda da ierideki pozitif basn koullar salanmaldr. Etkin durumda olmayan bir mahallin tekrar kullanma girmesi iin gereken sre dikkate alnmaldr. 2. Anestezik gazlarn atlmas iin zel bir vakum sistemi salanmaldr. Her ameliyathaneye, anestezik atk makinesini emme borusuna balayan bir yada birka k az yerletirilebilir. 3. Radyasyon yoluyla ameliyathane havasnn dezenfeksiyonu yntemi kullanlacak ise; zel kurulum tasarm gereksinimine, personel gereklerine ve lamba veriminin srekli gzlemlenmesine ihtiya vardr. 4. Scaklk ve nem iin ayar noktalar tbbi personel tarafndan belirlenmelidir. Kalp ameliyat gibi zellikli ilemlerde sistem, mahalli 17C de tutabilme yeteneinde olmaldr. Bu dk scaklklar evredeki komu alanlar olumsuz etkiliyorsa ek soutma olanaklar tasarlanmaldr. 5. Fazla besleme havas vererek mahalde pozitif basn koullar salanmaldr. 6. Mahallerdeki basnlar okuma olana salayan bir diferansiyel basn gstergesi konulmaldr. Basn farkn koruyabilmek iin, kaplar, pencereler, tesisat elemanlarnn duvar, deme ve tavanlardan gei yerlerinin evresinde ok iyi szdrmazlk uygulanmal ve kaplarn boluksuz, sk bir biimde oturmas salanmaldr. 7. nem ve scaklk gstergeleri kolayca okunabilecekleri bir yerde bulunmaldr. 8. Filtre verimleri Tablo 1e uygun olmaldr. 9. Btn kurulum, nFPA Standart 99 Salk Tesisleri, adl standardn gerekliliklerine uygun olmaldr. 10. Btn hava tavandan verilmeli, egzost yada dn demeye yakn en az iki noktadan yaplmaldr (minimum ventilasyon miktarlar iin Tablo 3e baknz). Dier bir deile havandrmann te ikisi demeye yakn ksmdan ve te biri ise tavana yakn ksmdan yaplmaldr. Besleme difzrleri tek ynl olabilir. Yksek flemeli tavan ya da yan duvar difzrleri kullanlmamaldr. 11. Kaplamann alt akm blgesine % 90 verimli terminal filtreleri uygulanmadan, akustik malzemeler kanal ii kaplamas olarak kullanlmamaldr. Kanala kurulumlu ses tutucular salmastrasz trden yada akustik dolgu evresinde polyester film kaplama malzemesi ieren trden olmaldr.

135

12. Sprey-uygulamal btn yaltm ve yangn kesici malzemeye, mantar nleyici ilem uygulanm olmaldr. 13. nemlendirme ekipmannn alt akm blgesine, havann mahalle boaltlmasndan nce suyun tam olarak buharlamasn salamak zere, yeteri uzunlukta, su geirmez paslanmaz sa kanal yerletirilmelidir. 14. Cerrahi kontrol masasna scaklk, nem ve hava basn gzlem ve ayarlar iin kontrol merkezleri yerletirilmesi uygun olur. Anne ve ocuk Sal Alanlar: Anne ve ocuk sal blmndeki basnlar pozitif yada dier alanlardaki basnca eit olmaldr. Doum ameliyathanesi: Bu mahaller, ameliyathanelerle ayn koullarn iermelidir. Aylma Odalar: Ameliyathanelerle balantl olarak kullanlan ameliyat sonras aylma odalar % 45-55 nemlilikte tutulmaldr. Aylma odalarnn ventilasyonu komu odalarla dengeli bir basn ilikisi oluturmaldr. Youn Bakm niteleri: 21Cden 24Cye deien scaklk, en az % 30, en ok %60 nem ortam ve pozitif basn bulunmaldr. Bebek-Bakm niteleri: klimlendirme sisteminin hastanede yeni doan bebeklerin gereksinim duyduu sabit scaklk ve nem koullarn salamas gereklidir. stenmeyen hava akmlarnn nlenmesi iin bu alanlardaki hava akm dikkatli tasarlanmaldr. Egzost azlar yerden en az 75 mm (ortalama 20 cm) ykseklikte olacak biimde tasarlanmaldr. Hava sistemindeki filtre verimlerinin Tablo 1deki deerleri karlamas gerekir. Kanatl boru radyatrler ya da dier tr konvektrler bebek-bakm odalarnda kullanlmamaldr. Basnl bakm odalar: Basnl pediatri odalar, giriim odalar ve alma mahalleri % 30-60 arasndaki nemlilikte olmaldr. Bakm odas, alma ve muayene odalar ile koridor arasnda kalan herhangi bir odaya gre pozitif basn altnda tutulmaldr. Koridor da bulunduu konuma gre benzer biimde basnlandrlmaldr. Kuvz Mahalli: Bu odalarda 24-27C ortam arasnda ve % 30-60 arasnda deien nem deerlerinde olmaldr. Bu tr odalar scaklk ve nemin ayarland zel kuvzler bulunur. Kuvz mahallinin basn durumu, Basnl bakm odalarna benzer olmaldr. Gzlem-Bakm Odalar: Gzlem-bakm odalarndaki scaklk ve nem koullar, Basnl bakm odalarndaki gibidir. Bu odalardaki bebekler olaan d semptomlara sahip olduklarndan bu hava dier bakm odalarna girmemelidir.

136

Odada, alma-odasna gre negatif basn bulunmaldr. alma-odas koridora gre basnlandrlmaldr. Acil Muayene Mahalli: Acil muayene odalar ve bekleme salonunun scaklk ve nem koullar konfor snrlarnda tutulmaldr. Travma Odas: Travma odalarna Tablo 3de belirtilen gereksinimleri karlamak zere ventilasyon uygulanmaldr. Acil servise yakn bulunan gzlem odalar ameliyathanelerle ayn nem, scaklk ve ventilasyon koullarnda bulunmaldr. Anestezik Madde Depolama Odalar: En az bir mekanik ventilasyona sahip olmaldr. 6.29.5.2 Hasta Bakm Mahalleri Hasta Odalar: Hasta bakm odalarnn iklimlendirilmesinde merkezi sistemler kullanldnda, enfeksiyon ve kokularn odalar arasnda dalmasn nlemek zere, Tablo 1 ve 3de belirtilen filtrasyon ve hava deiim miktarlar kullanlmaldr. Enfeksiyonlu hastalar yaltmak amacyla kullanlan izolasyon odalarn tm havas d mahalle aktarlr. K tasarm koullar olarak 21-24C scaklk ve % 50 nem olmaldr. Her hasta odas kendine zg bir scaklk kontrolne sahip olmaldr. Hasta odalarndaki tuvaletlerde ve dier tuvaletlerdeki hava dorudan d mahalle aktarlmaldr. Odalarda nit sistemler kullanldnda, ventilasyon amacyla ieri verilen havaya eit miktardaki hava egzost edilmelidir. Tuvalet, lazmlk, banyo ve btn i mahallerin ventilasyonu yrrlkteki standartlara uygun olmaldr. Deiken Basnl Odalar: Baklk sistemi zayflam hastalar (kemik ilii yada organ nakli geirmi, lsemi, yank ve AIDS hastalar) yksek riskli olgulardr. Bu birimler de aspirasyon zellii olmayan difzrler arasndan saatte en az 15 hava deiimine dayanan bir hava trblans bulunmaldr. Basn dzeyleri negatif ve pozitif olarak ayarlanabilmelidir. Steril koullarn korunmas iin btn birim ve komu mahalleri arasnda pozitif basn koullar korunmaldr. 6.29.5.3 Yardmc Tesisler Radyoloji Blm: Bu odalardaki ventilasyonu etkileyen faktrler arasnda belirli klinik ilemlerden kaynaklanan koku ile radyasyondan korunmak iin yaplm zel konstrksiyonlar yer alr. Fluoroskopi, radyografi, terapi ve karanlk oda alanlar zel bir ilgi ve dikkat gerektirir. Fluoroskopi, Radyografi ve Derin-Terapi Odalar: Bu odalar 26-27C scaklk ve % 40-50 bal nem gerektirirler. Bu bal nem kontrol aral, ou zaman kendine ait bir ekipman ve kontrol gereini ortaya koyar. Besleme klar ve egzost girilerinin yerlerine gre, dier mahallere

137

radyasyon szntsn nlemek zere, besleme ve dn kanallarnn deiik klinik alanlara giri noktalarnn kurun-astarlanmas gerekmektedir. Karanlk Oda: Karanlk odalarn bamsz bir sistemle havay d mahalle egzost gerei vardr. Film ilemcisinden yaplan egzost, karanlk odann egzostuna balanabilir. Laboratuarlarn Genel zellikleri: Ekipman slar genellikle soutma yknn nemli bir ksmn oluturduundan, bu laboratuarlarda kullanlan ekipmann byklk ve trne zel bir dikkat gsterilmelidir. Genel hava datm ve egzost sistemleri, kullanlan sistem trne uygun standart malzemelerden tasarlanmaldr. erisinde radyoaktif malzeme, uucu solventler ve perklorik asit gibi gl oksitleyici maddeler ieren davlumbazlara hizmet veren egzost sistemleri paslanmaz elikten retilmelidir. Perklorik asitle ilgili kanal ve davlumbazlara ykama olanaklar ve kendine ait fanlar uygulanmaldr. erisinde radyoaktif yada enfeksiyon maddeleri barndran davlumbazlar egzost eden kanallarda ultra-yksek verimli (ULPA) filtreler ve dolu filtrelerin yerlerinden kartlmasnda kullanlan zel ekipmanlar kullanlmaldr. Egzost kanallar olanak orannda minimum tutulmal ve yatayda en az sayda kasis yapmaldr. Bu yaklam ok zehirli ve patlayc olabilen perklorik asit davlumbazlarna uygulanmaldr. Laboratuvardaki vantilasyon iin gerekli hava miktarlar, davlumbazlarn egzost edilmesi iin gerekli olan miktara yakn olduunda, laboratuvar egzost sistemi tm mahallin vantilasyonunda kullanlabilir. Davlumbaz egzostu iin gerekli olan hava miktar, laboratuvar besleme havasndan fazla olduunda, davlumbaz iin ek bir taze hava sistemi kullanlabilir. Tamamen koullandrmaya gerek gstermeyen besleme havas normal ventilasyon sisteminden bamsz bir sistemle salanmaldr. Ayrk davlumbaz sistemleri, yardmc hava sistemi ile ilevsel-balantya sahip olmaldr. Ayrca yardmc sistem arza yaptnda davlumbaz sistemi bu balant nedeniyle durmamaldr. Kimyasal madde depolama mahalleri, bir terminal fanna sahip srekli alan bir egzost sistemi ile donatlmaldr. Davlumbaz egszost fanlar, egzost rnlerinin binaya girmesini nlemek iin, kanal sisteminin boaltma ucuna yerletirilmelidir. Biyokimya, histoloji, sitoloji ve patoloji, cam-eya ykama /sterilizasyon, seroloji/bakteriyoloji birimlerine ait davlumbazlardan gelen egzost havas, hibir resirklasyon yaplmakszn d mahalle atlmaldr. Egzost edilen havann taze hava girileri yada binann dier aklklarn kullanarak tekrar bina ierisine girmemesi iin, egzost k azlarnn yerleim ve uyarlama tasarmna dikkat edilmelidir. Bu azlar taze hava girilerinden ayrmakta, rzgar yn ve hz, bina geometrisi ile egzost k elemannn yerden ykseklii ve boaltma hz nemlidir ve tasarmda gz nne alnmaldr.

138

 Bakteriyoloji Laboratuarlar zellikleri: Bu birimler uygunsuz hava hareketine maruz kalmamal ve hava hz bir minimumda snrlandrlmaldr. Bakteriyoloji mahalleri ierisinde yada yaknnda olabilen steril transfer odalar, steril ortamn (media) datld ve numunelerin kltr ortamna transfer edildii yerlerdir. Steril bir evrenin korunmas iin, kanal zerinde odaya giri noktasna yakn bir yere yksek verimli bir HEPA filtresi yerletirilmelidir. Media odas koku ve buharlarnn atlmas iin havalandrlmaldr. Seroloji-bakterioloji birimi, havann infiltrasyon yoluyla girerek numuneyi kirletme olasln azaltmak iin komu mahallere gre pozitif basn altnda tutulmaldr. Koku yada kirliliklerin, hastanedeki dier ksmlara yaylmn en aza indirmek iin btn laboratuvar mahalli hafif bir negatif basn altnda tutulmaldr. Scaklklar ve nemlilikler konfor snrlar ierisinde olmaldr. Enfeksiyon Hastalklar ve Virs Laboratuarlar zellikleri: Herhangi bir hava kirlilik elemannn komu her hangi bir mahalle eksfiltrasyonunu nlemek iin negatif basn altnda bulunmas gereken bu laboratuvarlar iin, saatte en az 6 hava deiimi yada egzost davlumbazlarnn deiim hava hacmine eit miktarda besleme havas nerilmektedir. Duman davlumbazlarndan yada gvenlik kabinlerinden emilen hava d mahalle egzost edilmeden nce sterilize edilmelidir. Bu ilem, egzost sistemine seri biimde yerletirilmi, 315Cye kadar stma yeteneinde elektrikli ya da gaz yaktl stclarla yaplabilir. Daha ucuz ve daha sk kullanlan sterilizasyon yntemi olarak HEPA filtreleri kullanlr. Nkleer Tp Laboratuarlar zellikleri: Bu tr laboratuvarda radyoizotop maddeler azdan, damardan yada hastaln tan ve tedavisini kolaylatrmak zere solunum yoluyla verilir. yot-131 ieren ampuller, doz hazrlamak iin aldnda havaya szarak havay kirletici madde yayarlar. Bu nedenle ampullerin standart bir laboratuvar davlumbaz iinde almas genellikle uygulanan yntemdir. Bu ama iin minimum 0,5 m/s lik bir ortalama hz yeterli olur. Bu miktarlar sadece basit ilemlerdeki kk miktarlar iin geerlidir. Dier durumlarda eldivenli-kabin yada benzeri olanaklara gerek vardr. Ksenon-133n kullanmnda, gaz hastann ekmesine ve soluduktan sonra tekrar geri vermesine yarayan bir aparat uygulanr. Geri verilen gaz bir kmrl filtre arasndan genellikle dar egzost edilir. Bu ilem srasnda bir ksm gazn i mahal havasna karma potansiyeli bulunmaktadr. Bu ilemin kendine-zg nitelikte olmas ve kullanlan ekipmann da ayn yapda bulunmas nedeniyle, tasarmc kullanlacak arac belirlemeli ve reticisi ile yol gsterici bilgiler almak amacyla grmelidir. Dier bilgiler ABD nkleer Tp Dzenleme Komisyonunun, Dzenleyici Rehber10. 8(nRC 1980) adl yaymndan elde edilebilir. zellikle, Ksenon-133n mahal havasna szmas durumunda alnacak acil nlemler, mahallin geici boaltlmasn ve/ veya hava miktarlarnn artrlmasn da iermelidir.

139

nkleer tp laboratuarlarnda mahaller arasndaki basn ilikisi, besleme havas filtrasyonu, besleme havas miktar ve hem egzost hem de besleme hava sistemlerindeki dier zellikler iin, patoloji, histoloji, sitoloji laboratuarlardaki zellikler ile ayn olabilir. Radyoaktif maddelerin kullanld yerler iin nRCnin tanmlad zel vantilasyon sistemleri de bulunmaldr. Otopsi Odalar/Patoloji Laboratuarlar zellikleri: Hastanenin patoloji biriminin bir ksm olan ve ar bakteri (rnein tberkloz) ve koku younluuna maruz bulunabilen otopsi odalarna zel dikkat harcanmaldr. Egzost azlar hem tavanda hem de yan duvarn demeye yakn ksmlarnda bulunmaldr. Egzost sistemi havay hastanenin ats zerinden boaltmaldr. Kirlilik dalmn nlemek iin otopsi odalarnn komu odalara gre negatif basn altnda bulundurulmas gerekir. ok miktarda formaldehit kullanlan yerlerde, konsantrasyon dzeyini maksimumun deerlerin altnda tutmak iin zel egzost davlumbazlar gerekebilir. Otopsi odasnn seyrek kullanld kk hastanelerde, ventilasyon sisteminin lokal kontrol ile aktive edilmi kmr yada potasyum permanganatla zenginletirilmi aktive almina koku kontrolnde kullanlabilir. 6.29.5.4 Ynetim Alanlar Bu departman, ana lobi, danma, tbbi kaytlar ve alma brolarndan oluur. Danma alanlar tan konmam hastalklarn hava yoluyla iletilme riskini barndran mahallerdir. Burada, havay hastaya doru hareket ettiren lokal egzost sistemler dnlmelidir. Geceleri meskun olmayan bu alan hastanenin dier blmlerinden doru biimde ayracak mstakil bir hava-hazrlama ekipman dnlebilir. 6.29.5.5 Tan ve Tedavi Alanlar Bronkoskopi, Balgam Toplama ve Pentamidin Ynetim Alanlar: Bu alanlarda ok miktarda enfeksiyonlu su damlacklarnn mahal havasna karma potansiyeli vardr. Bu alanlarda yksek miktarda hava kirlilii yaratacak olan enfeksiyon maddelerinin retilecei varsaym ile genel oda ventilasyonu artrlmaldr. Manyetik-Rezonans Grntleme (MRI) Odalar: Bu mahaller scaklk, nem ve ventilasyon ynnden muayene odalar gibi ele alnmaldr. Buna karlk, kontrol odasna bilgisayarl ekipmanlarn yksek dzeyde s yaymas ve muayene odasna mknatslarn soutulmasnda kriyojen kullanlmas nedeniyle zel dikkat harcamak gerekir. Fiziksel-Terapi Blm: Elektroterapi blmnn soutma yk mahalde kullanlan ksa-dalga diatermi, kzl tesi ve mor tesi ekipmanndan etkilenir. Hidroterapi: Deiik su banyolar ile birlikte bu blm, genellikle 27C scakla kadar olan scaklklarda korunur. Mahalde reyen yksek gizli s ve nem gz-ard edilmemelidir. Egzersiz blm iin zel ilemler gerekmez, burada scaklk ve nem

140

konfor snrlarnda tutulmaldr. Havann mahalde resirklasyonu olanakl olup koku kontrol salayan bir sistem nerilir. Mesleki Terapi Departmanlar: zel ventilasyon ilemi gerektirmeyen bu gibi yerlerde resirklasyon havasnn sistemdeki orta-dereceli filtreler arasndan gemesine izin verilebilir. Rehabilitasyon alannda uzmanlam olan hastanelerde her bir blm iin uygulanan iklimlendirme ve ventilasyon gerekleri, her bir daldaki normal pratiklere ve bunlarla ilgili standartlara uygun olmaldr. Scaklk ve nemlilikler konfor snrlarnda korunmaldr. Solunum Terapisi Blm: Blmn havas son derecede temiz ve mahal komu alanlara gre pozitif basn altnda olmaldr. -mahalleri: Temiz i-mahalleri temiz malzemeler iin datm ve depolama olarak hizmet verirler ve pozitif basn altnda tutulmaldrlar. Kirli-ilikler, ncelikle kirli alet ve malzemelerin toplanma noktas olarak ilev grr. Buralar kirli odalar olarak dnlrler ve komu odalara gre negatif basn altnda tutulurlar. Scaklk ve nem konfor snrlarnda tutulur. 6.29.5.6 Sterilizasyon Blm ve Datm Alan Kullanlm ve kirlenmi tbbi aletler, lm aralar ve ekipman, tekrar kullanlmadan nce temizlenmeleri iin buraya getirilir. Mahal genellikle bir temiz blge, bir sterilizasyon blgesi ve tekrar istendiinde datm iin bir depolama blgesi ierir. Eer btn bu alanlar bir tek geni mahal ierisinde bulunuyorsa, hava temiz depolama ve sterilizasyon alanndan kirli alana doru akmaldr. Mahal basn ilikileri Tablo 3de gsterildii biimde olmal, scaklk ve nemlilik ise konfor snrlar ierisinde bulunmaldr. Merkezi sterilizasyon ve datm biriminin tasarmnda aadaki bilgiler yol-gsterici niteliktedir: Is yknn drlmesi amacyla sterilizasyon ekipmanna yaltm uygulanmaldr. Sterilizasyon ekipmannn bulunduu kabinlerdeki sy ekmek zere ventilasyon hava miktar yksek tutulmaldr. Etilen oksitli (ETO) gaz sterilize ediciler kullanlan yerlerde, terminal fan bulunan bir ayr egzost sistemi kurulmaldr. (Samulas ve Eastin, 1980) ETOnun sznt olasl bulunan blgelerde uygun bir kapma hz bulunmas gereklidir. Sterilize edici boaltma hatt ve ekipman kaps zerinden bir egzost yerletirilmelidir. Havalandrma ve servis odalar egzost edilmelidir. ETO konsantrasyon sensorlar, egzost ak sensrleri ve alarmlar kullanlmaldr.

141

 Sterilizasyon ekipman, en az saatte 10 hava deiimi olmak zere komu alanlara gre yksek negatif basn altnda bulunan bo ve sadece bu ekipmana ayrlm mahallere konulmaldr. Sterilize edilmi datm malzemelerini bal nemi % 50den fazla olmayan bir depolama biriminde tutmak gerekir. 6.29.5.7 Hizmet Alanlar Hizmet alanlar; diet yemek hizmetleri, kat hizmetlerini ve igren tesislerini ierir. Bu alanlarn vantilasyonu sadece egzost sistemleriyle snrl olmayp, tasarma besleme havas da dahil edilmelidir. Bu hava filtrasyondan sonra kontroll scaklklarda verilir. Diyet Besin Tesisleri: Bu alanlar genelde ana mutfak, frn, diyetisyenin oturduu bro, bulak ykama blm ve yemek salonu gibi alanlar ierir. Deiik koullarla karlaldndan (rnein yksek s ve nem retimi, kokular vb) kabul edilebilir bir evre salamak iin zel bir dikkat gerektirir. Diyetisyen brosu ana mutfak iinde yada ona yakn bulunur. Bu oda genellikle zel nitelikte ve kokular nedeniyle tamamen kapal tasarlanr. normal konfor koullarnn salanmas iin iklimlendirme uygulanmaldr. Bulak ykama odas, kapal olmal ve bulak makinesi davlumbaz egzostuna eit olan bir minimal ventilasyona sahip olmaldr. Yemek salonunun ventilasyonu TSE gereklilikleri karlamaldr. Yemek salonu ventilasyon havasnn, % 80i verimli filtreler arasndan geirilmek kouuyla, hastanedeki besin hazrlama blmlerinde tekrar kullanlmas nerilir. Kafeterya servisi bulunan yerlerde, servis alan ve buhar reten tezgahlar davlumbaz ile donanmaldr. Bu davlumbazlarn hava-hazrlama kapasitesi evresel alann metre karesi bana en az 380 L/s olmaldr. Mutfak Kompresr/ Kondenser Mahalleri: Bu mahallerin havalandrlmas aadaki gerekler ile birlikte TSE gereksinimlerini karlamaldr: (1) mutfak ierisinde yerleik ekipmanlar iin kompresrn kW soutma yk bana 220 L/s vantilasyon havas uygulanmaldr, (2) kondenser biriminin optimal alma scakl 32 C salanmaldr, (3) hava scakl ve hava miktarlar marjinal dzeylerde olduunda hava ve su soutmal kondenser birimlerinin birletirilmesi dnlmelidir. amarhane ve Beyaz-amar Tesisleri: Bu tesisler ierisinde kirli beyaz-amar depolama odas, kirli-giysi ayrma odas, kirli el aletleri blm ve amarhane ilem alan zel dikkat gerektirir. Kirli-amarlarn (nlk, eldiven, gmlek vb) ticari amarhaneye gnderilmeden nce depoland oda kirli bir mahal olup kt kokular da ierdiinden ventilasyon uygulanmal ve negatif basn altnda tutulmaldr. Kirli donanm blm, sadece yatakl hastalarn bulunduu blmlerde olur ve zehirli kokularla kirlenmitir. Oda, mekanik aralarla dorudan d havaya egzost edilmelidir. amar ileme alan, ykayclar, dz t makineleri, silindir tler gibi ekipman

142

ierir ve bu ekipmanlar hemen zerlerinde nemin azaltlmas amacyla davlumbaz iermelidir. Yksek radyasyon ss yaydklarndan bu ekipmanlar olanak bulunduunda, perdelenmelidir. Dz-tleme tablas zerine yerletirilen bir sundurma, ierdii egzost eki azlar yardm ile snn alnmasn en etkili biimde gerekletirir. Besleme havas, ileme alanna doru ve s reten cihazlarn zerinden geecek biimde ynlendirilmelidir. Dz-ve silindirli t ekipmanlar genel ventilasyondan ayr bir egzost sistemine ve filtrelere sahip olmaldr. klimlendirme dnldnde, mutfak davlumbazlarnda nerildii gibi, ayr bir besleme havas olana tlerin zerindeki sundurmaya uygulanmaldr. i gerei belirli alanlarda bulunma durumunda olan insanlarn konforu iin noktasal souma olanaklar dikkate alnmaldr. Mekanik Tesisler: Kazan ve brlr byklkleri maksimum yakma havas gereklerini belirler. Bu nedenle hava miktarlar yakt trne gre hesaplanmaldr. Kazan dairesine egzostu beslemek amacyla olduu kadar kazanlar beslemek iin de yeterli besleme havas gnderilmelidir. alma alanlarnda, ventilasyon sistemi scakl 32Cde snrlandrlmaldr. D hava scakl bundan yksek olduunda, i mahal scakl, motorlarn ar sdan korunmas amacyla 36Cye kadar d hava scaklklarna eit olabilir. Bakm Atlyeleri: Marangozhane, makine, elektrik ve shhi tesisat bakm-onarm atlyeleri olaan d ventilasyon gereksinimi sergilemez. Boya atlyelerinin ve boya depolama odalarnn doru havalandrlmas nemlidir. Kaynak ileri yaplan bakm atlyeleri egzost ventilasyonuna sahip olmaldr. 6.29.6 Tesisat ve Dier Tesisat Sistemleri

6.29.6.1 Bu belgede aksi belirtilmedii srece, tm tesisat sistemleri, yetkili makamn talimatlarna uygun olarak tasarlanp kurulacaktr. 6.29.6.2 me suyu salayan sistemler iin aadaki standartlar geerlidir: Her ana su borusu, tali boru ve ykselticinin valflarnn olmas gerekir. Her balantda vanalarn yerletirilmi olmas gerekir. Tm vanalara eriim salanmaldr. ilmez svlar, katlar veya gazlarn, apraz balantlarla ime suyu kaynana karmas halinde meydana gelecek kontaminasyonu engelleyecek ekilde tasarlanmas, kurulmas ve muhafaza edilmesi gerekir. Hasta srg ve rdeklerinin ykanmasn kolaylatran klozete kadar ulaan uzunlukta du hortumlar, her hasta odas tuvaletinde bulunmaldr. Psikiyatri ve AMATEM odalarnda bu durum gerekmemektedir.

143

 Srekli kullanma ynelik olmayan ime suyu depolama kaplarnn (scak ve souk) yerletirilmemesi gerekir. 6.29.6.3 Scak su sistemleri iin aadakiler geerli olacaktr: Su stma sisteminin, Tablo 4te gsterilen scaklklar ve miktarlarda su tedarik edebilmesi gerekir. Su scakl, kullanm noktasnda veya donanm aznda llr. Hasta bakm alanlarna hizmet veren scak su datma sistemlerinin, srekli olarak her scak su k noktasnda devaml scak su tedariki iin yeniden sirklsyonunun olmas gerekir. Banyo aksam ve el ykama amal lavabolarn k noktalarndaki scak su scaklnn 49oC gememesi gerekir. 6.29.6.4 Aadaki standartlar, drenaj sistemler iin geerli olacaktr: Mmkn olduu kadar, drenaj borularnn, tavana yerletirilmemesi veya ameliyathane ve doumhanelerde, ocuk bakm odalarnda, gda hazrlama merkezlerinde, gda servisinin yapld birimlerde, gda depolama alanlarnda, merkezi hizmetlerde, elektronik veri ilenilen alanlarda, elektrik dolaplarnda ve dier hassas alanlarda akta olmamas gerekir. Bu alanlarda olduu srece havai drenaj borularnn nnden geilemez. Dolaysyla bu meknlar; sznt, younlama veya toz partikllerinden korumak iin zel artlarn yerine getirilmesi gerekir. Zemin drenajlarnn ameliyathane ve doumhanelerde kullanlmamas gerekir. Sitotoskopinin yapld alanda bir zemin drenaj mevcutsa, drenajn, fkrtmayan, drenaj plakas altnda yatay ak salayan bir gider deliinin olmas gerekir. Otopsi masalar alanndaki drenaj sistemlerinin, zemine srama veya tamay pozitif anlamda nleyecek veya geri ekme salayacak, ayn zamanda da kolay temizleme ve sifon mekanizmasna imkn verecek ekilde tasarlanmas gerekir. Bina kanalizasyonun, toplu kanalizasyona boaltm yapmas gerekir. Byle bir sistemin olmad durumlarda, tesis, pn yerel ve Belediye ynetmelikleri uyarnca ilemelidir. (Blm 1.5e baknz) 6.29.6.5 Yanc olmayan medikal gaz ve hava sistemlerinin kurulumu, testi ve sertifikasyonunun TSE standartlarnn gereklilikleriyle uyumlu olacak ekilde belirlenmesi gerekir. Medikal hava kompresrlerini kontrol etmek amacyla bilgisayar tabanl kontrollerin manel baypassna izin verilir. (stasyon klar gerektiren odalar iin Tablo 5e baknz )

144

6.29.6.6 Klinik vakum sistemi kurulumlarnn TSE ile uyumlu olmas gerekir. Medikal vakumu kontrol etme amacyla bilgisayar tabanl kontrollerin manel baypassna izin verilmez. (stasyon klar gerektiren odalar iin Tablo 5e baknz ) 6.29.6.7 Kontrol hatt borular dndaki tm borularn, tanmlanmas gerekir. Tm hizmet ana borusu, yan borular ve ykseltici valflarnn etiketlenmesi ve sabit kayt ve referans iin tesis sahibine bir valf izelgesinin verilmesi gerekir. 6.31.6.8 Soutma bobinleri iin demontaja gerek kalmadan temizlenebilecek younlama drenajlar tedarik ediniz (Yerel makamlar tarafndan spesifik olarak belirtilmedii srece, younlama drenajlar iin sifon/ gider/szgec(trap)e gerek yoktur. Younlama drenajlarnn zemin drenajna dkld yerlerde hava boluu braklmaldr. Dondurucular veya donmann sorun olabilecei dier alanlardaki younlama hatlar iin stc elementler tedarik edilmelidir.

6.30 Elektrik Standartlar

6.30.1 Genel 6.32.1.1 Bu tr standartlarn gerekli grld hallerde, kondktrler, kontroller ve sinyal cihazlar dhil tm elektrikli gere ve donanmalarn, TSE standartlarnn ilgili blmlerine uygun olarak kurulmas ve snflandrma kurumlarnn mevcut standartlar veya dier benzeri belirlenmi standartlara uygun olmas gerekir. 6.30.2 Hizmetler, Elektrik Panolar, Kumanda Panolar ve Transformatr Ana elektrik panolarnn, kumanda panolar ve transformatrlerin, borularn ve mekanik donanmlarn olduu alanlardan ayr bir alana yerletirilmesi ve yalnzca yetkili kiilerin eriimine ak olmas gerekir. Elektrik panolar, kumanda panolar ve transformatrlerin, kullanma elverili, bakm iin kolayca eriilebilir ve andrc veya patlayc duman, gaz veya her trl yanc maddeden uzak, kuru, havalandrlan meknlara yerletirilmi olmas gerekir. Ar yk korumas salayan cihazlar ortam oda scaklyla dzgn bir ekilde alyor olmaldr. normal klandrma iin kullanlan kumanda panolarnn ve aksam devrelerinin, ilgili devreler ile ayn katta olmas gerekir. Acil durum devreleri iin kullanlan kumanda panolarnn, nemli kullanclarn (ameliyathaneler, doumhaneler, youn bakm vb.) olduu her kata yerletirilmesi gerekir. Yaam Gvenlii iin kullanlan kumanda panolar altndaki veya stndeki katlara hizmet verebilir. 6.30.3 Aydnlatma 6.30.3.1 Aydnlatma, Tablo 8de belirtilen minimum aydnlatma seviyelerini karlamal veya bu seviyeleri gemelidir.

145

6.30.3.2 Hasta odalar ve bitiiindeki tuvaletlerin genel klandrmas ve gece klandrmas olmaldr. Her hasta iin bir okuma tedarik edilmelidir. Okuma kontrollerinin hastalar tarafndan kolayca eriilebilir olmas gerekir. Hasta veya yatak nevresimleri zerinde yana neden olmasn engellemek iin s reten akkor ve halojen k kaynaklarndan kanlmaldr. Oynar balkl lambalarn kullanld durumlarda da bunlarn yatak nevresimiyle temasn engellemek iin mekanik olarak kontrol edilmesi gerekir. 6.30.3.3 Hareketsiz hastalar rahatsz eden ve kimi hastalarn da gzlerinde kalc krlk yapacandan koroner bakm, her trl youn bakm, yeni-doan odalar, hasta transfer koridorlar ve radyoloji blmlerinin sedyeli hasta bekleme alanlarnda tavan direkt k ile deil yapay klandrma kullanlmaldr. 6.30.3.4 Koroner bakm ve her trl youn bakm yatak alanlar iin klandrma, personelin hastaya en az rahatszlk verecek ekilde ve hastay gzlemlemesine imkn salayacak gte olmaldr. En az bir adet zemine yakn bir konuma sahip duvara monte edilmi bir gece nn, hem hasta hem de personel kullanmna ynelik olarak hasta tuvaleti yoluna yerletirilmesi gerekir. Bu gereklilik, koridorlarda effaf panellerin bulunmas halinde youn bakm nitesindeki hastalar iin geerli deildir. 6.30.3.5 Ameliyathane ve doumhaneler, LDR (Sanc, doum, doum sonras iyileme) ve LDRP (sanc, doum, iyileme ve doum sonras) odalarnda, cerrahi ve doum masalar veya yataklar iin salanan zel klandrma nitelerine ek olarak genel klandrmann da olmas gerekir. Genel klandrma ve zel klandrmann ayr devreler zerinde olmas gerekir. 6.30.3.6 Bakm niteleri koridorlarnda, gece k seviyesini azaltmak artyla, genel aydnlatma olmaldr. 6.30.3.7 Tablo 8le uyumlu olarak, muayene/tedavi ve ilem odalar iin tanabilir veya sabit bir muayene nn tedarik edilmesi gerekir. 6.30.3.8 Acil Servis iin d bina uyar klar ve giri klarnn acil durum gcne bal olmas gerekir. Jeneratrl yedek klandrmann, acil durum jeneratr alanlarnda, acil durum g transferi anahtar alanlarnda ve gerekli ngrlen dier alanlarda yerletirilmesi gerekir. 6.30.3.9 Jeneratrl klandrmann, Ameliyathaneler, Doumhaneler, Kardiyak Katetarizasyon Laboratuvarlar, Anjiyografi Laboratuvarlar ve Travma Odalar ve dier genel olarak anestezi uygulanan meknlarda bulundurulmas gerekir. Jeneratrn normal ve acil durum gcnn kaybndan sonra, en az 240 dakika boyunca, klandrma salamas gerekir.

146

6.30.4 Priz Yuvalar 6.30.4.1 Elektrik prizi yuvalarnn, Tablo 9a uygun bir ekilde tesis edilmesi TSE standartlarna uygun olmas gerekir. 6.30.4.2 Priz yuvalar; inaat ve oda konfigrasyonunun, kurulumu kullanl klmad durumlarda, d duvarlardan kartlabilir. 6.30.4.3 Genel kullanm iin dubleks priz yuvalarnn, aralarnda, tm koridorlarda yaklak 15 metre uzaklk ve koridor sonlarnda 7,5 metre olacak ekilde konumlandrlmas gerekir. Pediatrik ve psikiyatrik nite koridorlarndaki priz yuvalarnn darbeye dayanakl trden olmas gerekir. X n kullanm iin tahsis edilen zel priz yuvalarnn, hasta alanlar koridorlarnda tesis edilmesi; bylece, 15 metre veya daha az uzunluktaki bir kablo kullanmyla hasta odasnn herhangi bir yerinde tanabilir donanm kullanlabilir. Ayn tanabilir X n nitesi ameliyathane veya bakm alanlarnda kullanlyorsa, X n kullanm iin olan priz yuvalarnn, tm konumlarda bir fiin kullanmna imkn verecek ekilde olmas gerekir. G kayna veya batarya gcyle alan X n nitelerinin kullanlmas durumunda, zel X n priz yuvalarna gerek yoktur. 6.30.4.4 Acil durum sistemleri zerinden alan elektrik prizi yuvalarnn, ayr bir renkle belirtilmesi veya tannmas iin iaretlenmesi gerekir. Eer belirtmek iin renk kullanlyorsa, tm tesiste ayn rengin kullanlmas gerekir 6.30.5 Malzeme 6.30.5.1 Ameliyathanelere bir seferde en az 4 filmin okunmasn salayacak negatoskoplar yerletirilmelidir. Acil muayene odalarnda ve radyoloji blmlerinde en az iki filmin okunmasn salayacak byklkte negatoskop yerletirilmesi gerekir. Tm negatoskoplarn ayn younluk, renk ve k gcne sahip olmaldr. Film grntlenmesi amacyla bilgisayarl bir sistem kullanlyor ise negatoskop kullanmna gerek yoktur. 6.30.6 Hastane Uyar ve Hemire ar Donanmlar Hastane Uyar ve Hemire ar Donanm drt tip ar istasyonunu ierir: Hasta Odas ar stasyonu Banyo ar stasyonu Acil Durum Uyar stasyonu (Personel Yardm) ar Kod stasyonu (Mavi Kod) 6.30.6.1 Her yatakta iki ynl ses iletiiminin salanabilecei bir sistemin olmas gerekir. Bitiik yataklara hizmet eden iki ar cihaz bir Hasta stasyonuyla ynetilebilir. arlarn grlebilir bir sinyali aktive etmesi gerekir. Hasta stasyonunun, bir ar yapldnda yanan bir ar lambasnn olmas ve arnn

147

iptal edilmesi iin bir Reset dmesinin olmas gerekir. ki veya daha fazla Hasta stasyonunun bulunduu odalarda, ar lambalarnn her istasyonda bulunmas gerekir. Her Hasta stasyonunun ses devresi alt srece yank kalan bir ar lambasnn olmas gerekmektedir. 6.30.6.2 Banyo ar stasyonunun da her hastann tuvaleti, kveti, oturularak ykanlan kveti ve dua kabinlerinde yere dm yerde yatan bir hastann eriebilecei ve ekerek aktif hale gelebilecei bir alarm dzenei bulunmaldr. Bu alanlardaki alarmn yalnzca alarmn verildii Banyo ar stasyonundan kapatlabilir olmas gerekmektedir. 6.30.6.3 Kod ar stasyonlar (lkemizde Mavi Kod olarak ifade edilir), belirli her hasta yata, masas ve sandalyesinde gr hizasnda yerletirilir. Kod arsn balatan kiiye srekli olarak iitsel ve grsel teyit gndermesi gerekir. Bu sre ve bu arlara cevap veren personelin, iletim raporu vastasyla belgelenmesi gerekir. 6.30.6.4 Psikiyatri servislerinin hemire blmlerinde, bir hemire ar istasyonu gerekmez. Ancak bir istasyon varsa, kolayca kaldrlmasna veya ar dmesi klarnn kaplanmasna ilikin dzenlemelerin yaplmas gerekir. Psikiyatrik hemire blmlerinde, tm hemire ars donanmlarnn darbeye dayankl tutalarnn olmas gerekir. 6.30.6.5 Hasta stasyonu, Banyo stasyonu, Acil Durum Uyar stasyonu (Personel Yardm) ve Kod ars stasyonunun (Mavi Kod) grevlileri, n grlen ekilde ve Tablo 10da belirtildii zere, rapor vermesi gerekir. Mmkn olduu durumlarda, ana istasyonlarn, iitsel/grsel uyarlar vermesi ve tm bekleyen arlar grntlemesi gerekir ya da snrl grntleme olanaklarnn bulunduu durumlarda n grlen ekilde ncelii olan grntlemelidir. 6.30.6.6 Hasta istasyonlar, banyo stasyonlar, Acil Durum Uyar stasyonlar ve Kod ar stasyonlarnn, Tablo 10da ve n grlen eklinde belirtilmi olan uygun grev istasyonlarna rapor vermesi gerekir. 6.30.7 Acil Durumlarda Elektrik Hizmeti Acil durum elektrik gcnn, TSE standartlarnda tm bina ve ileyiine hizmet salayacak ekilde ve tam ykte, en az 24 saat hizmet verecek kapasitede olmas gerekir. 6.30.8 Yangn Alarmlar Tm salk tesislerinde Yangn Ynetmeliklerine ve TSE standartlarna uygun bir yangn alarm sisteminin olmas gerekir. 6.30.9 Telekomnikasyon ve Bilgi Sistemleri 6.30.9.1 Telekomnikasyon ve bilgi sistemleri cihazlarnn (server gibi) konaca yerlerin tesis edilmesi gerekir.

148

6.30.9.2 Merkezi donanm yerleri iin bir odann tesis edilmesi gerekir. zel klima ve voltaj dzenlemelerinin, retici tarafndan tavsiye edilmesi durumunda salanmas gerekir.

149

7. TABLOLAR
Tablo 1 Genel Hastaneler ve Tp Merkezlerinde Ses Transmisyonu Snrlamalar Hava Yoluyla Tanan Ses Geirgenlii Snf (STC)a Yeni naat Blmeler Katlar Hasta odasndan hasta odasna 45 desibel 40 desibel b Genel alandan hasta odasna 55 desibel 40 desibel c Servis alanlarndan hasta odasna 65 desibel 45 desibel d Hasta odasna giden koridor 45 desibel 45 desibel Poliklinik koridorud 65 desibel 45 desibel Devam Eden naat Hasta odasndan hasta odasna 35 desibel 40 desibel b Genel alandan hasta odasna 40 desibel 40 desibel Servis alanlarndan hasta odasna 45 desibel 45 desibel a Ses geirgenlik snf (Sound transmission class) (STC), ASTM E90 ve ASTM E413te belirtilen yntemlere uygun testler ile belirlenmelidir. Blmelerin, yukardaki yapya ulamamas durumunda, tavanlardaki ses iletimi ve kompozit STC performansnn gzden geirilmesi gerekir.
b

Genel alanlar, koridorlar (hasta odalarnn ald koridorlar hari), lobiler, yemekhaneler, dinlenme odalar, tedavi odalar ve benzeri mekanlar ierir.

Hizmet alanlar, mutfak, asansr, asansr makine dairesi, amarhane, garaj, bakm odalar, kazan ve mekanik donanm odalar, ve yksek grltnn olduu benzeri mekanlar ierir. Hasta odalaryla ayn veya hasta odalarnn zerinde konulanan mekanik donanm, ofisler, hemire istasyonlar ve kiilerin olduu benzeri meknlarn, zemin yaltmnn etkin bir ekilde salanmas gerekir.
c d

Hasta odalarnn ald koridorlarda, kap/pencerelerin bulunduu birleik duvarlar vardr ve hasta odasna dorudan eriim salanr.

151

152
Hava hareketinin D havann Minimum saat bitiik alanla saat ba hava ba toplam hava ilikisi2 deiimi3 deiimi4 Dorudan dar boaltlan hava5 Oda niteleri tarafndan yeniden sirklasyon6 Darda Darda eride Darda eride Darda Darda Darda _ Darda Darda Darda Darda 2 2 2 2 2 3 3 2 2 3 12 6 15 15 6 6 12 2 6 12 2 6 3 15 8 3 15 Evet Evet Hayr Hayr Hayr Hayr Hayr Hayr Hayr Hayr Hayr Hayr

Tablo 2.1 Hastanelerde ve Ayakta Tedavi Veren Tesislerde Hasta Bakmn Etkileyen Alanlar iin Havalandrma Gereklilikleri1

Belirtilen Alan

CERRAH VE KRTK BAKIM

Ameliyathane/cerrahi/sitotoskopik/minr cerrahi odalar9 Travma odas10 Anestezi gaz depolama alan

Endoskopi18

Bronkoskopi Dier ilem odalar Kardiyak Kataterizasyon/Anjiografi16 Doumhane9 Uyanma odas9 Kritik ve youn bakm Hcre nakil Odas

BAKIM

Hasta odas Yeni doan bakm Koruyucu ortam odas11

Hava yolu enfeksiyon izolasyon odas12 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 10 6 6 10 10 10 10 6 10 12 Evet Evet Evet Evet Evet Evet Evet 6 10 10 Evet Evet 2 2 Hayr Hayr Hayr Hayr Hayr Hayr Hayr Hayr 10 Evet Hayr

12

Evet

Hayr

zolasyon odas veya n oda11, 12

Travay/doum/kontrol Travay/doum/kontrol /postpartum eride eride Darda eride eride eride eride Darda eride eride eride

eride eride / darda -

TAnI VE TEDAV

nkleer Tp ve X n (tan & tedavi)17 Karanlk oda nkleer tp laboratuvar LABORATUVAR Genel13 Biyokimya13 Sitoloji Cam Ykama Mikrobiyoloji13 Patoloji Seroloji Sterilizasyon Otopsi odas Soutulmayan beden (body) bekletme odas

153

154
eride eride eride eride Darda Darda eride 10 2 10 10 10 10 4 4 Evet Evet Evet Evet 6 10 Evet Hayr Darda Darda Darda eride eride eride 4 2 4 10 10 10 Evet Evet Evet Hayr Hayr Hayr

TAnI ve TEDAV

Muayene/Tedavi/Fiziksel Terapi10 Hidroterapi

MERKEZ CERRAH TEHZATI

ETO-sterilizr odas Sterilizr mekanik donanm odas Kirli veya dekontaminasyon odas Temiz alma odas Steril depo

GIDA HZMET

Gda hazrlama merkezi14 Kiler Gda ykama

DESTEK MEKnLAR

la odas Temiz amar deposu Temiz alma odas veya temiz odas Diyaliz yeniden ileme odas Endoskop optii yeniden ileme odas Temizlik malzemesi odas

amarhane-ileme Hasta dekontaminiasyon odas Eczane (Genel) Eczane (Steril karm alanlar) Kirli amar (ayrm ve depo) Kirli amar ve p atma odas Kirli alma odas ve kirli odas Triyaj19 Tuvalet/Banyo/Du Odalar Bekleme odas19

eride Darda Darda eride eride eride eride eride eride

2 2 2 2 2

10 12 4 4 10 10 10 12 10 12

Evet Evet Evet Evet Evet Evet Evet

Hayr Hayr Hayr Hayr Hayr -

155

Tablo 2.2 Hastane ve Ayakta Tedavi Hizmeti Salayan Tesislerdeki Scaklk ve nem Gereklilikleri CERRAH VE KRTK BAKIM Ameliyathane/cerrahi sitotoskopi9 Doumhane9 Uyanma odas9 Kritik ve youn bakm Tedavi odas10 Travma odas10 Hasta odas Endoskopi odas Bronkoskopi odas Yeni doan bakm odas X n (cerrahi/kritik bakm ve kateterizasyon) odas notlar: 1. Bu tablodaki havalandrma oranlar, rahatlk salayacak havalandrmalar; ayn zamanda, hastanelerin akut bakm birimlerinde, hasta bakmn dorudan etkileyen asepsi ve koku kontroln ierir ve hastanelerin byk ounluunda Sigara ilmez olduundan, Sigara ilmez kural salk tesisleri temelinde belirlenmitir. Organ transplantasyon nitesi, yank nitesi, zel ilem odalar gibi uzmanlam hasta bakm alanlarnn, uygun olduu takdirde, hava kalitesi kontrol iin ek havalandrma artlarnn olmas gerekir. 2. Havalandrma sistemlerinin tasarm, genelde temizden daha az temiz alanlara olacak tarzda, grlebilir (erit ve duman testi vastasyla) bir hava hareketi salayacak ekilde olmaldr. Enerji tasarrufu iin herhangi bir tip deiken hava debisi veya ar yk kesme sistemi kullanlyorsa bunun, koridordan odaya basn ayar ilikilerine veya tablo tarafndan gerekli grlen minimum hava deiikliklerine zarar vermiyor olmas gerekir. Mnferit bir odadan gelen infiltrasyon veya exfiltrasyon debisinin, tablo tarafndan belirtildii zere, saat ba minimum toplam hava deiikliliinin %15ine veya kap akl bana 1416 litre/ dakikaya tekabl etmesi gerekir (hangisi daha bykse). 3. Egzost ihtiyalarn karlamak iin, dardan hava replasman gereklidir. Tablo 21de listelenen alanlar dnda kalan mnferit mekanlara gidecek d hava miktarn spesifik olarak belirtmemitir. Gerekli egzozu dengelemek iin sisteme eklenen dardan havann datm, iyi mhendislik uygulamalar gereinde salanmaldr. Minimum hava miktarnn, sistem alrken, sabit kalmas gerekir. Rlatif nem7(%) 30-60 30-60 30-60 30-60 30-60 30-60 30-60 30-60 30-60 30-60 30-60 stenen scaklk C 20-23 20-23 21-24 21-24 21-24 21-24 21-24 20-23 20-23 24 21-24

156

4. Hava deiim says, odada kimsenin kalmad durumlarda, drlebilir. Hava deiim says drldnde, hava hareketi ynnn ayn kalacana ilikin artlarn olaca dzenlemeler yaplmaldr. Srekli yn kontrolnn saland belirtilmemi olan alanlarda, meknda kimsenin kalmamas ve havalandrmaya gerek duyulmad durumlarda, havalandrma sistemleri kapatlabilir. 5. Kontaminasyonun veya koku sorunlarnn olduu alanlardan gelen havann, darya boaltlmas ve dier alanlara yeniden sirkle edilmemesi gerekir. Havann darya boaltlmas hususunda, baz alanlarn zel ihtimam gerektirebileceini dikkate alnz. rn; pulmoner enfeksiyonlu hastalarn tedavi edildii youn bakm nitelerinde ve yank hastalar odalarnda. 6. Yeniden sirklasyon odas HVAC niteleri, birincil olarak havann stlmas ve soutulmas iin kullanlan lokal niteler iindir; hava dezenfeksiyonu iin deildir. Temizleme zorluu ve kontaminasyonun toplanma olaslndan dolay, yeniden sirklasyon odas nitelerinin, karsnda Hayr yazan alanlarda kullanlmamas gerekir. Ancak, hava yolu enfeksiyon kontrol iin, HEPA filtrelerinin kullanld mnferit izolasyon odalarnda hava yeniden sirkle edilebilir. zolasyon ve youn bakm nitesi odalar, yalnzca merkezi sistem tarafndan tedarik edilen birincil havann yeniden stma nitesine getii yeniden s indkleyici niteler tarafndan havalandrlabilir. Radyatr veya konvektr gibi yerden stma veya soutma nitelerinin ameliyathane, youn bakm, zel bakm niteleri, PACU, anjiyografi, giriimsel radyoloji ve kardiyak kateterizasyon laboratuarlarnda kullanlmamas gerekir. HEPA filtreli yeniden sirklasyon cihazlarnn, halihazrdaki tesislerde, hava yoluyla bulaan enfeksiyz ajanlarn kontrol iin olan gereklilikleri karlamadr. Tanabilir veya sabit sistemlerin tasarm, hava aknn tkanmasn ve ksa devre yapmasn engeller nitelikte olmaldr. Besleme ve egzoz konumlanmas, temiz havay, salk hizmetleri alanlarnn en ok alt yerlere, enfeksiyz kaynaktan karya, ardndan egzoza yneltecek ekilde olmas gerekir; bylece, salk hizmetleri alan, enfeksiyz kaynak ve egzoz noktas arasnda kalmaz. Bu tr sistemlerin tasarm ayn zamanda, zaman belirlenmi koruyucu bakm ve temizleme iin eriime imkn salayacak ekilde olmaldr. 7. Listelenmi deerler, kontroln spesifik olarak gerektii yerlerdeki alt ve st snr deerlerdir. 8. Sistemlerin scaklk deerlerinin belirtilen yerlerde, odalar bu deerde tutabilecek kapasitede olmas gerekir. Tek bir rakam genelde, en az belirtilmi scakln stma veya soutma kapasitesini gsterir. Bu, genelde, hastalar giysisiz olduunda ve daha scak bir ortam gerektiinde geerlidir. Bu tasarm standartlarnda belirtilenler dhil, hastalarn rahatl ve tbbi artlar neticesinde daha dk scaklklarn istenmesi durumunda, belirtilen scaklklardan daha dk scaklk ayarnn yaplmasn engellemez. Depo alanlar gibi srekli olarak personelin olmad alanlarn, amalanan ileve uygun scaklklarnn olmas gerekir.

157

9. Azot Oksite Mesleki Maruziyetine ilikin TSE kriterleri, sz konusu gazlarn kullanld alanlarn hem lokal egzoz (sprme) sistemleri hem de genel havalandrlmasna ilikin bir ihtiya olduunu ortaya koymaktadr. 10. Burada kullanlan travma odas ibaresi, acil servisteki ameliyathane veya acil cerrahi mdahale iin kullanlan dier travma alandr. Kaza madurlarnn ilk tedavisinde kullanlan ilk yardm odas veya acil durum odas, tedavi odas iin belirtilen ekilde havalandrlabilir. Bronkoskopi iin kullanlan tedavi odalarnn, Bronkoskopi odalar olarak deerlendirilmesi gerekir. Azot oksitin kullanld kriyoterapi ilemleri iin kullanlan tedavi odalarnn, atk gazn boaltlmasna ilikin artlara sahip olmas gerekir. 11. Koruyucu evre hava ak tasarm zellikleri hastay genel evresel hava yoluyla bulaan enfeksiyz etkenlerden (rn; Aspergillus sporlar) korur. Bu zel havalandrma alanlarnn, en temiz hasta bakm alanndan daha az temiz alanlara hava ak salayacak ekilde tasarlanm olmas gerekir. Bu odalar, besleme hava akmnda bulunan HEPA filtreleriyle (MERV 17) korunur. Bu tutucu filtreler, hastay, havalandrma sisteminin bileenlerinden gelebilecek, bakmla treyen evresel mikroplarn salnmasndan korur. Yeniden sirklasyon salayan HEPA filtreleri, edeer oda hava deiimini artrmak iin kullanlabilir. Sabit debili hava ak, korunan ortamn tutarl havalandrmas iin gereklidir. Tesisin, havaya yoluyla bulaan enfeksiyonlar iin izoloasyonun, korunan ortamlardaki hastalar iin gerekli olduuna karar verilmesi durumunda, bir n odann tedarik edilmesi gerekir. Korunan ortam ve hava yoluyla bulaan enfeksiyon izolasyon ilevleri arasnda deiim salayabilmek iin, tersinir hava ak bulunan odalar kabul edilemez. 12. Bu klavuz ilkelerde tanmlanan enfeksiyz hastalk izolasyon odalar, kzamk, suiei veya tberkloz gibi enfeksiyz hastalklarn hava yoluyla bulamasn engellemek amacyla kullanlr. Hava yoluyla bulaan enfeksiyon izolasyon odalarnn, izolasyon nlemleri gerektirmeyen dnemlerde normal hasta bakm koullarna sahip olmas gerekir. Yedek sirklasyon cihazlar, edeer oda havas deiimini artrmak iin hasta odasnda kullanlabilir; ancak, bu tr yeniden sirklasyon cihazlar d hava gereklilikleri kontroln salamaz. Mnferit izolasyon odalar ierisindeki hava, HEPA filtrelerinin kullanlmas halinde, yeniden sirkle edebilir. Korunan ortam ile enfeksiyon izolasyonu ilevleri arasnda deiim salayabilmek iin ters ynde hava ak bulunan odalar kabul edilemez. 13. Gerekli grldnde, zararl gaz veya kimyasal buharlarn ekilmesi iin uygun kabinler veya egzoz cihazlarnn salanmas gerekir. Baknz Blm 7.31.412. ve 13. 14. Gda hazrlama merkezlerindeki havalandrma sistemlerinin hava tedarik mekanizmalarnn, egzost kabin kontrolleri ve emniyet azlaryla uygun bir ekilde ara yznn salanmas gerekir; bylece k koridorlarna veya koridorlarndan olacak exfiltrasyon ve infiltrasyon, Yangn Ynetmeliine uygun k koridor kstlamalar, basn gereklilikleri veya tabloda belirtilmi maksimum deere zarar vermeyecek ekilde olabilir. Meknn kullanlmamas durumunda, koku kontrol iin gerekli olan hava deiimi says drlebilir veya deitirilebilir.

158

15. Bulan ykand odalarda, daha yksek seviyelerde hava deiimi gerekli olabilir. 16. Burada kullanlan kardiyak kateterizasyon/anjiyografi ibareleri, deri insizyonu veya steril kaviteye bir enstrmann girmesinde cerrahi asepsinin kullanld her trl invazif tanya veya tedaviye ynelik ilemi ierir. 17. X n ibaresi (tan ve tedavi), ilemin bir paras olarak steril bir teknik gerektirmeyen non-invazif tanya ynelik ilemler iin kullanlmtr; ancak bu ilemler esnasnda, ksa dnemli bir toplar damar girii gerekebilir. 18. eitli ilemlere imkn salamak iin, hem endoskopi hem de bronkoskopi iin kullanlan odalardaki havalandrmann, bronkoskopi odalarndaki standartlara uymas gerekir. Bronkoskopi ilemleri iin kullanlan odalarn Blm 6.3.1.2, 6.3.2.1 ve 6.3.2.11e uygun olmas gerekir. 19. Acil durum departmannn gerekli grd ve Tberkloz taramasnn gerekletirildii, radyoloji ve laboratuvar gibi dier departmanlarda resirklasyon salayan bir havalandrma sisteminde, geriye dnen havann darya verilmeden nce, HEPA filtrelerinden geirilmesi gerekir.

159

Tablo 3 Genel Hastaneler ve Yatarak Tedavi Tesislerinde Merkezi Havalandrma ve Klima Sistemleri in Filtre Etkilikleri Belirtilen Alan no. Filtre Yataklar Filtre Yata no. 1 (MERV) Filtre Yata no. 2 (MERV)

Yatan hasta bakm, tedavi ve tan iin tm alanlar ve shhi ve temiz 2 8 ileme vb gibi dorudan hizmet veya temiz malzeme salayan alanlar * %100 d hava sistemleri iin MERV 13 seviyesine drlebilir. Koruyucu Ortam Odas 2 8 Laboratuarlar 1 13 dari, byk depolama, kirli bulundurulan alanlar, gda hazrlama alanlar, kimyasal baml 1 8 hasta birimleri, psikiyatri niteleri, ayakta tedavi diyaliz nitesi ve amarhaneler notlar:

14*

17

lave kafes veya n filtreler, MERV 12 den yksek etkililie sahip filtreler iin gerekli bakm azaltmak iin dikkate alnabilir. Filtrasyon etkilik oranlar, ASHRAE 52.2-99 Standart 52.2-1999 Genel Havalandrma Hava Temizleme Cihazlarnn Partikl Boyutuna Gre Ortadan Kaldrma Etkiliklerini Test Yntemi Minimum Etkililik Raporlama Deeri (MERV) ASHRAE Std.52.2 ile ASHRAE Std.52.1, Toz Yeri Verimlilii ve IEST-RP-CC001.3: MERV 17 MERV 15-16 MERV 14 MERV 13 MERV 11-12 MERV 9-10 % 99.97 >% 95 ASHRAE/AnSI 52.1Standard, filtre tarafndan tutulmu olan tozun arlna dayanarak etkililii % 90-95 ler ve, yzeylerin kirliliini azaltmak iin filtrelerin etkinliini saptamak iin retildi. ASHRAE/AnSI 52.2% 80-90 1999 Standard, solunumu yaplabilir partikllerin tutulmasndaki ve HVAC donanmn korumadaki % 60-75 filtre etkinliini test etmek iin gelitirildi. Minimum Etkililik Raporlama Deeri (MERV), bu partikl % 40-55 erimini kullanarak yaplan testlerden gelitirilmitir.

MERV 8 % 30-35 HEPA filtreleri Standard 52.2ye gre test edilmedi; ancak performanslar temelinde, IEST test standartlaryla uyumlu olarak kendilerine bir MERV deeri verilmitir. Aadaki apraz referans ASHRAE/AnSI Standard 52.2-1999, Ek E.deki bilgilere dayanmamaktadr.

160

Tablo 4 Scak Su Tasarm Klinik Yemekhane/Mutfak amarhane Yatak ve saat bana litre* 11.3 7.6 7.6 Scaklk (oC)** 49 49 71** malatnn tavsiyelerine uygun olarak ve YM tarafndan onaylanan ekilde, ykaycdaki durulama suyunun 82oC olmasna imkn tannacaktr (Ayr bir amplifikatr temin edilebilir). *Scak su iin tasarmda talep edilen miktarlar, genel referans niteliindeki minimum miktar olup, monte edilmesi gereken demirbalarn fiili say ve tiplerinin kullanld mhendislik tasarm prosedrlerinin yerine gemeyecektir. Tasarm ayn zamanda, kartrma iin kullanlan souk suyun scaklk derecesinden, aktma sresinden ve s kaybna nispetle izolasyondan vb. etkilenecektir. rnein, ktaki scaklk kaynak tanktaki scakla yakn olduunda ve yumuatma amacyla kullanlan su nispeten lk olduunda ihtiya duyulan scak suyun toplam kalitesi daha dk olacaktr. **Gerekli olduunda, amar ykama donanmna 71oC scak su temin edilmesine imkn tannacaktr (Bu istimli stc veya ayr bir amplifikatrl stcyla yaplabilir). Ancak, bunun, kullanlan tm suyun bu scaklkta olaca anlamna gelmedii vurgulanmaktadr. amar ykama ileminin kabul edilebilir bir sonu vermesi iin gerekli olan su scaklklar, evrim tipi, sabun ve beyazlatc forml ile lekenin tr ve derecesi esasnda deiiklik gsterecektir. Birok tesiste daha dk scaklklar ou ilem iin yeterli olabilir; ancak zel koullar altnda ihtiya duyulduunda 71oCnin zerindeki scaklklar da temin edilebilmelidir. Bu konuda TSE standartlarna da uyulmas gerekir.

161

Tablo 5 Oksijen, Vakum ve Tbbi Hava Sistemleri in stasyon klar KOnUM Yatan hasta yata (tbbi ve cerrahi) 1 Yatan hasta muayene/tedavi yerleri 1 (giriimsel radyoloji dahil) Kritik bakm (genel) Kritik bakm muayene/tedavi Koroner kritik bakm Yeni doan youn bakm Yeni doan bakm nitesi (salkl)2 zel bakm nitesi Pediatrik ve ergen Psikiyatrik hasta odas Tecrit tedavi odas n ilem yatan hasta bekleme odas Ameliyathane Cerrahi olmayan sitotoskopi, litotripsi, roloji minr cerrahi odas Bronkoskopi Cerrahi olmayan endoskopi Anestezi sonras bakm nitesi Anestezi alma odas Ayakta hasta uyanma Ameliyat sonras yatak odas Doumhane Sanc odas Uyanma odas Doum ncesi /doum/uyanma (LDR) Doum ncesi /doum/uyanma / ameliyat Sonras (LDRP) OKSJEn 1 1 2 2 2 3 1 1 1 1 2 1 1 2 1 1 alma istasyonu bana 1 adet 1 1 2 1 1 2 2 VAKUM 1 1 3 3 3 3 1 1 1 1 3 1 1 2 2 3 1 1 3 1 3 2 2 TIBB HAVA 1 1 1 3 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 alma istasyonu bana 1 adet 1 1 1 1

162

Yatak bana ilk acil durum ynetimi Triyaj alan Acil Muayene ve Tedavi Odalar Travma/Kardiyak/ ressitasyon ve ilgili grntleme odalar Ortopedik ve al odas Kardiyak katerizasyon/anjiyografi & Giriimsel radyoloji laboratuvar Otopsi odas

1 1 1 2 1 2 -

1 1 1 3 1 2

1 1 1 1

alma alma istasyonu istasyonu bana 1 adet bana 1 adet

1. Baz hastalar, yksek oksijen seviyelerini tolere edemezler; dolaysyla, oksijen yerine tbbi havaya ihtiya duyarlar. Bu nedenle, bu odalarda, zellikle de daha ok solunum vakalarnn kabul edilebilecei izolasyon odalarnda, tbbi havann bulunmasn tavsiye ederiz. 2. ki salkl yeni-doan bebek, bu k/girileri paylaabilir; ancak Salk Bakanl, her salkl yeni doan bebek iin bir vakum girii gereklilii getirmitir.

163

Tablo 6.1 Bakm Birimlerinin Belirli Alanlarnn Havalandrlmas1

Hava hareketinin bitiik alanla ilikisi2 eride eride D havann saat ba hava deiimi3 2 2 Minimum Oda Dorudan saat ba niteleri dar toplam tarafndan boaltlan hava yeniden 5 hava deiimi4 sirklasyon6 2 2 10 12 Evet Evet Hayr

lev Alan

nbeti doktor odas nbeti doktor nitesi koridoru Tuvalet, banyo, du, ve hidroterapi odalar Havayolu enfeksiyonu izolasyon odalar, varsa zolasyon hcre (ni) veya n odalar, varsa 9 Yemekhaneler Faaliyet odalar, varsa Gzellik salonu Fiziksel terapi Mesleki terapi Kirli alma odas veya kirli holding Temiz alma odas veya temiz holding la odas Muayene ve Tedavi Odalar amar ve p atma odas, varsa amar ileme Kirli amar ayrma ve depo Temiz araf deposu Gda hazrlama birimleri 10 Gda ykama Gda depolama alanlar Temizlik malzemesi odalar

eride / Darda eride eride Darda Darda eride

2 2 2 2 2

10 2 2 12 6 6 10 4 4 6 10 10 10 2 2 10 2 10

Evet Evet Evet Evet Evet Evet Evet Evet

Hayr Hayr Hayr Hayr Hayr Hayr Hayr Hayr Hayr Hayr

164

Tablo 6.2 Bakm Birimlerinin Belirli Alanlar in Scaklk ve nem1 lev Alan nbeti doktor odas11 nbeti doktor nitesi koridoru Tuvalet Havayolu enfeksiyonu izolasyon odalar varsa zolasyon hcreleri veya n odalar varsa9 Yemekhaneler 11 Faaliyet odalar11 Fiziksel terapi Mesleki terapi Kirli alma odas veya kirli alan Temiz alma odas veya temiz holding la odas Sterilizr egzoz odas amar ve p atma odas, varsa amarhane (genel) varsa Kirli amar ayrma ve deposu Temiz amar deposu Gda hazrlama birimleri10 Gda ykama Gda depo alanlar Temizlik malzemesi odas Banyolar notlar: Rlatif nem7 Tasarm Scakl8 21-26 24 21-26 24 24 24 24 24 26 26 24

1. Bu tablodaki havalandrma oranlar, rahatlk salayacak havalandrmalar; ayn zamanda, hastanelerin akut bakm birimlerinde, hasta bakmn dorudan etkileyen asepsi ve koku kontroln ierir. Bu tabloda, spesifik havalandrma oranlarnn verilmedii alanlar gereince havalandrlmaldr. 2. Havalandrma sistemlerinin tasarm, genelde temizden daha az temiz alanlara olacak eklide, grlebilir (erit ve duman testi vastasyla) bir hava hareketi salayacak ekilde olmaldr. Enerji tasarrufu iin herhangi bir tip deiken hava debisi veya ar yk kesme sistemi kullanlyorsa bunun, koridordan odaya

165

basn ayar ilikilerine veya tablo tarafndan gerekli grlen minimum hava deiikliklerine zarar vermiyor olmas gerekir. TSE standartlarnn spesifik olarak izin verdii durumlar haritir. 3. Egzoz ihtiyalarn karlamak iin, dardan hava replasman gereklidir. Tablo 6A, listelenen alanlar dnda kalan mnferit mekanlara gidecek d hava miktarn spesifik olarak belirtmemitir. Gerekli egzostu dengelemek iin sisteme eklenen dardan havann datm, iyi mhendislik uygulamalar gereinde salanmaldr. Minimum hava miktarnn, sistem alrken, sabit kalmas gerekir 4. Hava deiim says, mekn kullanld srece hava deiimi saysnn yeniden saptanacan salayacak artlar getirilmise odada kimsenin kalmad durumlarda, drlebilir. Hava deiim says drldnde, hava hareketi ynnn ayn kalacana ilikin artlarn olaca dzenlemeler yaplmaldr. Srekli yn kontrolnn saland belirtilmemi olan alanlarda, meknda kimsenin kalmamas ve havalandrmaya gerek duyulmad durumlarda, havalandrma sistemleri kapatlabilinir. 5. Kontaminasyonun veya koku sorunlarnn olduu alanlardan gelen havann, darya boaltlmas ve dier alanlara yeniden sirkle edilmemesi gerekir. Havann darya boaltlmas hususunda, mnferit vakalarn zel ihtimam gerektirebileceini dikkate alnz. 6. Temizleme zorluu ve kontaminasyonun toplanma olaslndan dolay, yeniden sirklasyon odas nitelerinin, karsnda Hayr yazan alanlarda kullanlmamas gerekir. zolasyon odalar, yalnzca merkezi sistem tarafndan tedarik edilen birincil havann yeniden stma nitesine getii yeniden s indkleyici niteler tarafndan havalandrlabilir. Radyatr veya konvektr gibi yerden stma veya soutma nitelerinin zel bakm nitelerinde kullanlmamas gerekir. 7. Listelenmi terimler, kontroln spesifik olarak gerektii yerlerdeki minimum ve maksimum limitlerdir. 8. Scaklk erimlerinin belirtildii yerlerde, sistemlerin, odalar bu erimde herhangi bir noktada tutabilecek kapasitede olmas gerekir. Tek bir rakam genelde, en az belirtilmi scakln stma veya soutma kapasitesini gsterir. Bu, genelde, nbeti doktorlar giysisiz olduunda ve daha scak bir ortam gerektiinde geerlidir. Bu tasarm standartlarnda belirtilen hibir ey, nbeti doktorlarn rahatl ve tbbi artlar neticesinde daha dk scaklklarn istenmesi durumunda, belirtilen scaklklardan daha dk scaklk ayarnn yaplmasn engellemez. Depo alanlar gibi srekli olarak kiinin olmad alanlarn, amalanan ileve uygun scaklklarnn olmas gerekir. 9.Bu klavuz ilkelerde tanmlanan enfeksiyz hastalk izolasyon odalar, kzamk, suiei veya tberkloz gibi enfeksiyz hastalklarn hava yoluyla bulamasn engellemek amacyla kullanlr. Hava yoluyla bulaan enfeksiyon izolasyon 2. seviye

166

odalarnn, izolasyon nlemleri gerektirmeyen dnemlerde normal hasta bakm koullarna sahip olmas gerekir. Ek yeniden sirklasyon cihazlar, edeer oda havas deiimini artrmak iin hasta odasnda kullanlabilir; ancak, bu tr yeniden sirklasyon cihazlar d hava gereklilikleri kontroln salamaz. Mnferit izolasyon odalar ierisindeki hava, HEPA filtrelerinin kullanlmas halinde, yeniden sirkle edebilir. Korunan ortam ve AII ilevleri arasnda deiim salayabilmek amacyla tersinir hava ak bulunan odalar kabul edilemez. HEPA filtreli yeniden sirklsyon cihazlarnn, hlihazrdaki tesislerde, hava yoluyla bulaan enfeksiyz ajanlarn kontrol iin gereklilikleri karlamada, geici, ek, evresel kontrollerde kullanm vardr. Tanabilir veya sabit sistemlerin tasarm, hava aknn tkanmasn ve ksa devre yapmasn engeller nitelikte olmaldr. Besleme ve egzoz konumlanmas, temiz havay, salk hizmetleri alanlarnn en ok alt yerlere, enfeksiyz kaynaktan karya, ardndan ekzoza yneltecek ekilde olmas gerekir; bylece, salk hizmetleri alan, enfeksiyz kaynak ve egzoz noktas arasnda kalmaz. Bu tr sistemlerin tasarm ayn zamanda, zaman belirlenmi koruyucu bakm ve temizleme iin eriime imkn salayacak ekilde olmaldr. 10. Gda hazrlama merkezilerindeki havalandrma sistemlerinin hava tedarik mekanizmalarnn, egzoz kabin kontrolleri ve emniyet azlaryla uygun bir ekilde ara yznn salanmas gerekir; bylece k koridorlarna veya koridorlarndan olacak da filtrasyon (exfiltrasyon) ve ie filtrasyon (infiltrasyon), k koridor kstlamalar, basn gereklilikleri TSE standartlarna uygun olmal veya tabloda belirtilmi maksimum deere zarar vermeyecek ekilde olabilir. Meknn kullanlmamas durumunda, koku kontrol iin gerekli olan hava deiimi says drlebilir veya deitirilebilir. 11. Tedavi amacyla hastalarn kulland odalarn gnlk scakl dzenli bir seviyede, zeminden 90 cm ykseklikten lldnde 22OC den az olmayacak ekilde salanmaldr. Buna gre, ruhsatn tebliin yaynlanma tarihinden sonra alan tesislerin, 21-27OC scaklk seviyesini muhafaza etmeleri gerekir.

167

Tablo 7 Bakm Birimlerindeki Merkezi Havalandrma ve Klima Sistemleri in Filtre Etkinlikleri Belirtilen Alan Minimum Filtre Yata Says Filtre Etkilikleri (MERV) Filtre yata no: 1 Filtre yata no: 2

Yatan hasta bakm, tedavi veya tan iin tm alanlar ve 2 8 dorudan hizmet veya temiz malzeme salayan alanlar * %100 d hava sistemleri iin MERV 13 seviyesine drlebilir dari, byk depolama, kirli depolama 1 8 alanlar, amar, gda hazrlama alanlar Etkilikleri

13*

not: Filtrasyon etkilik oranlar, ASHRAE 52.2-99 Standart 52.2-1999 Genel Havalandrma Hava Temizleme Cihazlarnn Partikl Boyutuna Gre Ortadan Kaldrma Etkiliklerini Test Yntemi ile MERV temelinde belirlenmitir. Minimum Etkililik Raporlama Deeri (MERV) ASHRAE Std.52.2 ile ASHRAE Std.52.1, Toz Yeri Verimlilii: MERV 13 MERV 11-12 MERV 9-10 MERV 8 MERV 7 MERV 6 % 80-90 % 60-75 % 40-55 % 30-35 % 25-30 < % 20

ASHRAE/AnSI 52.1 Standard, filtre tarafndan tutulmu olan tozun arlna dayanarak etkililii ler ve yzeylerin kirliliini azaltmak iin filtrelerin etkinliini saptamak iin retildi. ASHRAE/AnSI 52.2-1999 Standard, solunumu yaplabilir partikllerin tutulmasndaki ve HVAC ekipmann korumadaki filtre etkinliini test etmek iin gelitirildi. Minimum Etkililik Raporlama Deeri (MERV), bu partikl terimini kullanarak yaplan testlerden gelitirilmitir.

168

Tablo 8 Salk Tesislerinde Aydnlatma Aadaki tablolar, temsil amaldr; tm klinik birimlerini kapsamaz. Burada llm (mumluk=foot-candle) olan deerler, zeminden 91 cm ykseklikten veya uygun olduunda, grev yerlerinden ve ampul ve donanm kayb alnarak hesaplanmtr. Elektriklerin kesilip g kayna devreye girdii zaman aydnlatma seviyelerinin yars, acil durum gc zerindeyken, Ameliyathaneler, Doumhaneler, Travma Odalar ve Acil Durum Muayene Odalar, Hemire stasyonlar, Youn Bakm Odalar, zel Bakm niteleri, Tam Zamanl Bakm niteleri, Anjiyografi Laboratuvarlar, Giriimsel Radyoloji Odalar, Kardiyak Kateterizasyon Laboratuvarlar, Ressitasyon Alanlar, PACU, Hasta Bekleme Alanlar, la Hazrlama ve Datma Alanlar ve Laboratuvar ierisindeki alma alanlarn aydnlatma seviyesi yarm (1/2)gte almay muhafaza edilecektir. Bu seviyelerin karlanmas, Acil Durum Gcne gei esnasnda en fazla 10 saniye sre gerektirmektedir. 150 mumluk Ameliyathane/Doum/Travma Odalar1 Bu aydnlatma dzeyleri muayene masas veya sedyenin 180 cmlik alannda geerlidir. Odann kalan ksm en az 75 mumluk=k ile aydnlatlmaldr. Kritik Grev Alanlar 75 mumluk 1 Kardiyak kateterizasyon Laboratuvarlar Anjiyografi 1 Giriimsel radyoloji1 El ykama lavabolar Merkezi sterilizasyon yerleri Hasta muayene/tedavi yerleri 2 Dekontaminasyon yerleri Eczane ve laboratuvar kabinleri Youn bakm yatak ve beik alanlar1 Travay, Doum, postpartum yatak alanlar 1 PACU/Kardiyovaskler iyileme 1 lem Odalar 2 Otopsi 1 Hasta muayenesi, ressitasyonu, veya hastann yaknndaki bir ilem iin 75 mumluk minimum deer kabul edilir. Hasta yakn, hasta yata/masasnn kenarlar ve bandan 3 fit olarak tayin edilir. Bu odalarn geri kalan alanlarnda minimum deer 15 mumluk.dir. Hasta acil durum ve ressitasyon durumlar iin kullanlan baz alanlarda 75 mumluk seviyesi gerekir. Kardiyak kateterizasyonu gibi normal ilemler esnasnda bu seviyenin salanmas gerekmez.

169

Uzmanlam Grev Alanlar 50 mumluk Gda hizmeti alma tezgh la hazrlama ve datma yerleri Hemire , Doktor ve Klinisyen (kat) hasta kayt hazrlama yerleri Uzmanlam Grev Alanlar 50 mumluk Laboratuarlar Triyaj alanlar Scak Laboratuvar alanlar Diyaliz alanlar Grev Alanlar 30 mumluk Hasta bakm yata, sedye, masa ve sandalye konumlar (muayene iin olmayan) nbeti doktor yata konumu El ykama, su kabinleri ve kvet/du Personel alma alan Hasta ve nbeti doktor oturma/yemek odalar Hasta ve nbeti doktor okuma alanlar Hasta hazrlama ve bekleme alanlar Genel radyoloji odalar, MRI, PET, CT, ve Litotripsi Morg Genel Alanlar 15 mumluk 3 Koridorlar Genel hasta ve nbeti doktor odas/alanlar Temiz ve kirli odas (alma tezgah iin yukarya baknz) Klinik malzeme bulundurma ve depolama Giysi deiim odalar Hizmetli dolaplar Merdivenler, asansrler, bekleme odalar 1 Sabit grev aydnlatmas (acil durum gc zerinden olmaldr) 2 Blm 7.32.4.8 ile uyumlu grev aydnlatmas salanmaldr. 3 Gece iin en az 5 mumluk seviyesinde aydnlatma salanmaldr.

170

1 mumluk seviyesindeki aydnlatmann, ameliyathane, doumhane ve travma odalarnda, acil durum gcne geite kullanlmas gerekir. Yukardaki gerekliliklerin, ruhsatlandrma ve sertifikasyon teftileri srasnda gerekli grldn dikkate alnz. Salk tesisi aydnlatma seviyeleri, Enerji Yasasndan muaf olabilir. Ancak, tesisin aydnlatma plann, genel enerji tasarrufu programnn bir paras olarak deerlendirmede fayda vardr. Kontrol seeneklerine, ksmi aydnlatma seviyelerinin kullanc tercihlerini salamas iin izin verilir.

171

Tablo 9 Klinik Alanlar in Elektrik Priz Yuvas Gereklilikleri Belirtilen Alan Says Konum Her duvarda olacak ekilde yatan banda Her duvarda olacak ekilde yatan banda

Hasta Yata Konumlar Tbbi, Cerrahi, Pediatrik, Postpartum, Fiziksel 12 Rehabilitasyon Kritik Bakm/neonatal YB/ Pediatrik YB (ve ilgili muayene/ 16 tedavi) Psikiyatrik/Madde Bamll Asgari deer yok Yeni Doan Bakm 4 zel Bakm nitesi 8 Anestezi Sonras Bakm- Evre 1 8 Anestezi Sonras Bakm - Evre 2 Ameliyathane/Doumhane 4 24

Travay/Doum Travma/Ressitasyon/Kardiyak acil durum odas /minr (genel anestezi yok) cerrahi ilem odas Acil Servis Bakm - Genel Genel Muayene/Tedavi odalar Kardiyak Kateterizasyon/ Giriimsel Radyoloji/Anjiyografi Endoskopi, Bronkoskopi, Cerrahi Olmayan Sitotoskopi, Litotripsi, roloji

16

Her kot yata/beik iin Her kot yata/beik iin Sedye veya yatak banda Sedye veya hasta koltuu banda Her iki duvarda iki adet olmak zere masa zerinde 16 adet Anne yatann banda 8 ve her duvarda bir adet olmak zere 4 adet Sedye veya yatak banda

16 12 8 12 Sedye veya yatak banda Sedye veya yatak banda 4 adet Her duvarda 1 adet olmak zere masa zerinde 8 adet

172

notlar: 1. Tekli veya dupleks tipi veya kombinasyonu olabilir. 2. Hasta yata balar, Ameliyathaneler, Doumhaneler ve Travma/Resusitasyon/ Kardiyak acil durum odalar iin, transfer anahtarnn bozulmas durumunda, baz klara acil durum gc bazlarna da normal g verilmesini dikkate alnz. 3. Her hasta yata konumu veya ilem odasnda, birinin acil durum sistemi dier biri veya daha fazlasnn normal sistem zerinden olmas kouluyla, en az iki yan devrenin salanmas gerekir. Acil durum sistemi zerindeki iki ayr transfer anahtarnn hizmet ettii kritik bakm alanlarnda, normal sistemin dnda bir ayr devrenin kullanlmasna gerek yoktur. 4. Kritik bakm alanlarnda, yalnzca zel amal priz yuvalarna veya ekipmanlarna hizmet eden yan devrelerine, dier kumanda panolar zerinden kontrolne izin verilir. 5. Odada televizyonun bulunmas durumunda, ilave bir kn salanmas gerekir 6. Her kritik hasta konumuna minimum bir adet devre tesis ediniz. 7. Ak Kalp Ameliyat Anestezi Sonras Uyanma Meknlar, eylem raporu temelinde yukarda belirtilmi klardan farkl olan klar gerektirir.

173

174
Gerekli Opsionel fakat gereke belirtilmelidir. Hasta Banyo stasyonu Acil Durum kaz stasyonu Kod ar stasyonu Hemire Ana stasyonu Grev Yeri stasyonu notlar 1, 2, 3, 4 2 Hasta stasyonu 2 2 1, 2, 3, 4 2, 4 1, 2

Tablo 10 Hemire arma Aralarnn Yerleri

Belirtilen Alan

Bakm niteleri

Yatan hasta yatak konumu

Hasta Klozeti, Du ve Banyolar

Hemire/Kontrol stasyonu

Temiz odas

Temiz Malzeme odas

Kirli odas

Kirli Depolama odas

la Hazrlama odas

Muayene/Tedavi odas

Hemire Dinlenme Alan

Temiz rt deposu

Yemek istasyonu

Malzeme Depo odas

ok amal Oda

Dier Klinik Alanlar

Ameliyathane/Doumhaneler

lem odalar

Travay/Doumhane

Post-op (aylma)-Faz 1

Post-op (aylma)-Faz 2

Belirtilen Alan

Hasta stasyonu notlar 1, 2, 4 1, 2 1, 2, 4, 5

Hasta Banyo stasyonu

Acil durum kaz stasyonu

Kod ar stasyonu

Hemire Ana stasyonu

Grev yeri istasyonu

Dier Klinik Alanlar

Acil Durum Muayene/Tedavi/Triyaj

Hasta Hazrlama ve Bekletme Alanlar

Kritik Bakm Yatak Konumlar (YDYB dahil)

Yeni doan ve zel Bakm niteler

Kardiyak kat./Giriimsel Radyoloji/ Anjiyografi 2, 4

MRI, BT, Stres Testi Alanlar

Poliklinik oda alanlar 2

Poliklinik bekleme ve soyunma oda alanlar

Psikiyatri tecrit odas (antre ve muayene) 2 2

Poliklinik tuvaletleri/dular

Psikiyatrik hasta odas

Yatan Hasta Yatak 1. Tek bir cihaz hem Hasta stasyonunun hem de Acil Durum Personel Yardm stasyonunun ilevini salayabilir. 2. Hasta kapsnn ald koridor, Hemire/Kontrol stasyonu ve tm grev istasyonlarnda grsel bir uyar balatmas gerekir. ok koridorlu bakm nitelerinde, ilave grsel uyarlarnn, koridorlarn kesitikleri noktalarda tesis edilmesi gerekir. 3.Hemire/Kontrol stasyonu ile 2 ynl ses iletiiminin salanmas gerekir. Tek bir cihaz, hem Acil Durum Personel Yardm stasyonunun hem de Kod ars stasyonunun ilevini salayabilir 4. YDYB ierisinde hasta istasyonu gereklilii yoktur.

175

Tablo 11 Basn Odas ve Tasarm Boyutlar Ana blme (MC) kapasitesi n blme (AC) kapasitesi Odann i ap Ana blme uzunluu n blme uzunluu MC hava hacmi (kullanlan malzeme hari) Oda ii yry yolu (ykseklik-genilik) Koltuklar (1 kii iin genilik x boy) malat materyali Kaplarn says Dikdrtgen kap ls (hasta giri kaps) Dier kaplarn lleri MC gzetleme lumbozu says Kap lumbozu Kamera lumbozu n blme gzetleme lumbozu says Kap lumbozu Kamera lumbozu Gzetleme lumbozu ap Kap ve kamera lumbozlarnn ap Medikal blme says Medikal blme boyutlar (i ap- derinlik) 10+1 kii 2 kii 2000 mm (en az) 4500 mm (en az) 1000 mm (en az) 1 m/kii 1800mm - 600 mm (en az) 500 x 400 mm (en az) Boiler elik H II En az 2 1600 x 700 mm (en az) 1600 x 600 mm (en az) En az 4 1 En az 4 En az 1 1 1 250 mm (en az) 150 mm (en az) 1 200-300 mm

176

8. KAYNAKLAR
1. 2. 3. 4. TSE Kamu Binalarnda Mekn htiyac-Salk Binalar-Genel Kurallar, TS 12813 Mart 2002 zel Hastaneler Ynetmelii, Kasm 2006 Youn Bakm nitelerinin Standartlar konulu 03.04.2008 tarih ve 113958 (2008/25) sayl Genelge Diyaliz Merkezleri Hakknda Ynetmelik, 18.08.2007 tarih ve 26617 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Diyaliz Merkezleri Hakknda Ynetmelikte Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik Amerikan Mimarlar Birlii, Salk Yaplar Tasarm Klavuzu, 2006 (American Institude of Archetects - AIA Guidelines for Design and Construction of Health Care Facilities, 2006) JCI Salk Yaplar Kriterleri, Austos 2007 (Joint Commition of International, 2007) Amerikan Engelliler Birlii Kriterleri, 1994 (American Disabilities Act - ADA), 1994 Michigan Salk Yaplar Asgari Standartlar 2007 (Minimum Design Standarts for Health Care Facilities in Michigan 2007) Hastaneler ve Tp Merkezleri in Tasarm Klavuzu, Victoria-Avustralya (The Department of Human Resourses, Design Guidelines for Hospitals)

5.

6. 7. 8. 9.

10. Isnma, Havalandrma, klimlendirme ve Soutma Alannda Bilimi ve Sanat Gelitirme Amac Tayan Uluslararas Teknik zellikler Organizasyonu (ASHRAE) . 11. Teksas Bina Eriim Standartlar (Texas Accessblty Standards - TAS) 12. ngiltere Birleik Krall, evre Eriim Merkezi (Centre for Accessible Environments-United Kingdom - CAE) 13. IDAHO General Safety and Health Standarts 14. Uniform Federal Accessibility Standards (UFAS) 15. Emekliler Birlii VA Virginia Amerika Birleik Devletleri (Department of Veteran Affairs)

179

nOTLAR

180