TENSES ( Zamanlar ) A ) Simple: Do + V1 1.) Past ( -di ) 2.) Present 3.

) Future

( -ir ) ( -ecek )

B ) Continuous: ( -yor ) Be + V1......ing 1.) Past( -yordu ) 2.) Present ( -yor ) 3.) Future (-yor olacak ) C ) Perfect: ( -mi ) Have + V3 1.) Past( -miti ) 2.) Present ( -mi ) 3.) Future ( -mi olacak ) D ) Perfect Continuous: ( -mekte ) Have Been + V1......ing 1.)Past ( -mekteydi ) 2.)Present ( -mekte ) 3.)Future ( -mekte olacak ) To speak: Konumak ***Not: Bir fiilin mastarsz haline ( tosuz ) o fiilin birinci hali denir. D ) Perfect Continuous: ( -mekte ) Have Been + V1......ing 1.) The Present Perfect Continuous Tense: 2.) The Past Perfect Continuous Tense: 3.) The Future Perfect Continuous Tense: I have been speaking. ( Konumaktaym ) I had been speaking. ( Konumaktaydm ) I will have been speaking ( Konumakta olacam )

Not: ngilizcede, zaman ne olursa olsun bir cmlede yaplacak deiikliklerin hepsi yardmc fiil zerinde yaplr. Not: Formal yazmalarda kesinlikle ksaltmalar yaplmaz. Not: ngilizcede bir olayn basit olmas demek, continuous olmamas demektir. Not: Bir olayn perfect olmas demek iki olaydan ncekini vurgulamak demektir. Tek bana bir perfect olaya nadiren rastlanr.

C ) Perfect: ( -mi ) Have + V3 1.) The Present Perfect Tense: I have spoken. ( Konumuum ) 2.) The Past Perfect Tense: I had spoken. ( Konumutum ) 2 3 3.) The Future Perfect Tense: I will have spoken. (Konumu olacam ) B ) Continuous: ( -yor ) Be + V1......ing 1.) The Present Continuous Tense: I am speaking. ( Konuuyorum ) 2.) The Past Continuous Tense: I was speaking. ( Konuuyordum ) 3.) The Future Continuous Tense: I will be speaking. ( Konuuyor olacam ) 1

V1 V2 V3 Be: am, is, are.......was, were.............been Not: Her zamanda yapy bir arada gsterip zerinde farkll grmek daha reticidir. Continuous: Progressive: Present: Devaml, devam eden. Kademe kademe gelien. u an, hediye.

Not: Devaml zamanlar continuous ile ifade etmek daha uygundur. Continuouslar anlatrken Be fiilleri ve bunlarn hallerinden bahsetmek verimlilii arttrr. Not: Bir cmlenin zamann renebilmek iin ilk nce yardmc fiillere baklr. Bu bize, bu cmlenin 4l gruptan hangisine gideceimizi gsterir. The student has been waiting for us. My father will be repairing his car. He had seen us. We will have completed the study. Not: Perfectli cmleler tek balarna bir yarg ile kullanlmaz. Daha iyi anlalsn diye bu cmleler verildi. Normalde bu cmleler ingilizcede yoktur veya eksiktir. A ) Simple: Do + V1 1. ) The Simple Present Tense: ( Geni zaman ) Ali speaks.( Ali konuur ) 2. ) The Simple Past Tense: ( Dili gemi zaman ) Ali spoke.( Ali konutu )

3. ) The Future Tense: ( Gelecek zaman ) Ali will speak. ( Ali konuacak ) ngilizler dilde ksaltmay ok severler. ngilizcede temel zamanlar 4 gruba ayrarak inceledik. Simple dndaki gruplarda yardmc fiillerle zamanlar ekiyor ve yardmc fiillere bakarak cmlenin hangi zamanla kurulduunu reniyoruz. rnein have varsa perfect, be varsa continuoustur diyoruz. Bu yzden ngilizler, simple dndaki grupta ksaltma yapamamlardr. I You He We You They do do does do do do speak. ( Konuurum ) speak speak speak speak speak

Simple zamanlarda yardmc fiil olmadan da hangi zaman olduunu anlayabiliriz. Cmleye?? ??? ???????????l_????8?????????"?????????????$????????????li ayndr. Simple Tenselerde bu durum karkla yol amaktadr. To decrease: Azalmak ( verb ) To book: Rezerve yapmak ( verb ) The decrease: Azal ( noun ) The book: Kitap ( noun ) Bu zorluu gidermek iin simple cmlelerde nc tekil ahslarda temel fiile s taks getirilir. Bu durum isimlerin tekil-oulu ile ters ilikilidir. s taks kelimenin isim deil; fiil olduunu gsterir. This decrease: This tekildir. Decreasede s taks yok. O zaman bu isimdir diyoruz. (Bu azal ) This decreases: This tekildir. Decreasede s taks vardr. O zaman bu fiildir diyoruz. ( Bu azalma ) O halde imdi simple zamanlara gidebiliriz. 1 .) The Simple Present Tense: ( Geni zaman ): Ali speaks. ( Ali konuur ) Not: Simple presentte do ksaltlr. Eer dz olumlu cmlede do varsa, bu vurgu iin kullanlr. I do believe. ( Tabi ki inanyorum ) 2

2. ) The Simple Past Tense ( Dili gemi zaman ) I did speak. ( konutum ) Did, donun ikinci halidir. Simple past tenste yardmc fiil ksaltlnca, kendisine uygulanan ikinci hale getirme temel fiile uygulanr. Yani temel fiil ikinci halde yazlr. Ksaltlm ekliyle yazacak olursak; I spoke. eklinde olur. Fiillerin ikinci halinin kullanld tek yer Simple Past Tense dir. V2 kullanldndan isim ile kartrma problemi de kalmyor. Eer bu tense te did kullanlrsa simple present tensete olduu gibi anlam pekitirmek iindir. Olumsuz, soru ve olumsuz soru cmlelerinde did yardmc fiili kullanlr. Didin cmlede olmas durumunda temel fiil daima V1 halinde yazlr.

3. ) The Future Tense: ( Gelecek zaman ) ngilizcede Future, bir zaman olarak kabul edilmez. nk gelecekte olayn gerekleip gereklemeyecei belli deildir. Bu sebeple Will ve Shall aslnda yardmc fiil deillerdir. Bunlar Modallar iinde dnlr. Bu sebeple normalde; I shall do speak. ( Konuacam ) You will do speak eklinde yazlmaldr. Do ksaltmas yapldnda, fiil de birinci halde olduu iin dier Simple gruplarndaki gibi karklk olmuyor ve Will ve Shall sanki yardmc fiilmi gibi grev gryor. Bu ekilde ecek, acak anlamn temel fiile ykleyerek gelecek zaman anlamn katyor. Burada nemli bir nokta da udur: Cmleyi olumsuz veya soru yaparken Simple grubunun yardmc fiili olan Do yu armaya gerek yoktur. nk bu grevi yardmc fiil rol stlenen Will ve Shall grr. Modal mant da bu ekildedir. Yani aslnda modallarn kullanmnda da normalde Do yardmc fiili vardr ve ksaltma yapld iin direkt olarak modaldan sonra temel fiil birinci haldedir. PRONOUNS Pro:...nn yerine, ileriye. Noun: sim ( gramatikal olarak )

Bu yzden Pronoun ifadesi ismin yerine geen yani zamir demektir. imdilik ahs zamirlerini greceiz. ahs zamirleri Subject Pronouns ( zne konumunda ), Object Pronouns ( nesne konumunda ), Possesseive Pronouns ( iyelik zamirleri ), Reflexive pronouns ( dnml zamirler ) olmak zere drt gruptur. Ayrca konu ile yakn alakal olmas hasebi ile iyelik sfatlar da verilecektir. (Subject) zne Z. I you he she It +VERB + we you they (Object) Nesne Z. me you him her t its us ours you them (Possessive) (Reflexive) yelik Z. Dnml Z. mine myself yours yourself his himself hers herself its + NOUN itself ourselves our yours yourselves theirs themselves yelik Sfatlar my your his her your their

Subject Pronouns lar mutlaka ekimli bir fiilden nce gelirler. Bu nedenle zaten bu zamirler zne; fiiller de yklem oluyor. Yani ekimli bir fiilden sonra kesinlikle Subject P.a rastlanmaz. Doal olarak bu durumlar ile ben, sen, o, biz, siz, onlar olarak evrilirler. 3

Object Pronounslar da mutlaka ekilmi fiillerden sonra gelirler. Ayrca bu zamirler edatlar ile de kullanlrlar. Bunlar da aslnda zne konumundaki zamirlerle ayn anlamdadrlar. Ama eviride anlam tamamlamak iin beni/bana, seni/sana, onu/ona, bizi/bize, sizi/size, onlar/onlara eklinde ismin hal ekleri eklenerek evrilirler. Yani Inglizce mantnda ismin hal ekleri durumu fiilden g alnarak eklenir ve evrilir. I saw him ( Onu grdm. ), He gave me ( O bana verdi ) gibi. Yukardaki tablodan da grdmz gibi baz zne ve nesne zamirleri birbirinin ayndr. Bir cmlede byle zamirlerin zne veya nesne olduklarn anlamak iin bunlarn fiilden nce-sonra durumuna bakmak gerekir. Not: zneler daima yaln haldedir. Kitap, okul, Ali gibi. Kitab, okulda, Aliye gibi hal ekleri alm durumda kesinlikle zne olamazlar. rnekler: We met them last week ( Onlar geen hafta grdk. ) I talked to them over this issue. ( Ben bu konu hakknda onlarla grtm. ) We work for him. ( Biz onun iin altk. ) imdi de iyelik zamirleri ve iyelik sfatlarn aalm. yelik sfatlar daima bir isim ile kullanlrlar. Sfatlarn tanm dnldnde bu daha rahat anlalr. nk sfatlar ismi nitelerler. Benim, senin, onun, bizim, sizin, onlarn anlamndadrlar. Zamirler ismin yerini alan kelimeler olduklar iin dolays ile iyelik zamirleri de sahip olunan bir nesnenin yerini alacaklardr. Benimki, seninki,onunki, bizimki, sizinki, onlarnki anlamndadrlar. Bu anlamlar ile Trke rnek verelim: Benim kitabm. Burada dikkat edilirse benim kelimesi bir isim ile ( kitap ) kullanlmtr ve bunun kime ait olduunu belirtir. O zaman bu iyelik sfatdr deriz. Eer bu ismi, yerine geecek bir kelime ile kullanmak istesek bu durumda iyelik zamirini kullanmamz gerekecektir. O da benimki olur. I forgot my pen; can I take your pen. ( Ben kalemimi unuttum, senin kalemini alabilir miyim? ) I forgot my pen; can I take yours. ( Ben kalemimi unuttum, seninkini alabilir miyim? ) Birinci cmlede iyelik sfat kullanlmtr. kinci cmlede ise kalem isminin yerine geen yours kullanlmtr ki bu iyelik zamiridir. He completed his thesis, he will write my thesis. ( O tezini tamamlad, benim tezimi yazacak ) He completed his thesis, he will write mine. ( O tezini tamamlad, benimkini yazacak ) This is her money. Its not your money. ( Bu onun parasdr. Senin paran deildir. ) This is her money. Its not yours. ( Bu onun parasdr. Seninki deildir. ) If you forget your book at home, you can take our book. ( Eer kitabn evde unutmusan bizim kitab alabilirsin. ) If you forget your book at home, you can take ours. ( Eer kitabn evde unutmusan bizimkini alabilirsin. ) Bu konudan kesin bir soru gelmektedir. Son ksm bo brakarak iyelik sfat/iyelik zamiri ayrmn sorarlar. Reflexive Pronouns ( Dnml Zamirler ) Bu konu zellikle Ingilizce mant ile dnlmelidir. Aksi halde kark bir durum olarak karmza kar. ki farkl durumda konuyu ele alacaz. Dnml zamirler sz konusu yapy vurgulamak amac ile kullanlrlar. 1. ) zne veya Nesneyi Vurgulama 4

Vurgu neye ait ise reflexive pronoun onun yannda kullanlr. Bir de uygun reflexisvei duruma gre zne veya nesneden hareketle kullanmamz gerekir. I translated this book. ( Ben bu kitab evirdim. ) I myself translated this book. ( Ben kendim bu kitab evirdim. ) ( zne vurguland ) I translated this book itself. ( Ben bu kitabn kendisini evirdim. ) ( Nesne vurguland ) I talked to the manager. ( Ben manager ile konutum. ) I myself talked to the manager. ( Ben kendim manager ile konutum. ) I talked to the manager himself. ( Ben managerin kendisi ile konutum. ) We should persuade the workers. ( Biz iileri ikna etmeliyiz. ) We ourselves should persuade the workers. ( Biz kendimiz iileri ikna etmeliyiz. ) We should persuade the workers themselves. ( Biz iilerin kendilerini ikna etmeliyiz. ) Bu iki uygulama snavlarda pek sorulmaz. 2. ) zne ve Nesne Aynyken Nesneyi Vurgulama Asl snavda sorulan ksm burasdr. Mant iyi renilmelidir. I loked at him ( Ben ona baktm. ) cmlesinde reflexive yoktur. nk zne ile nesne farkldr. Peki ben kendime baktm ifadesini nasl yazarz? Bu durumda sanki I looked at me yazmal gibi bir dnce geliir kafamzda. Burada kesinlikle me gibi object pronounslar kullanlmaz; reflexiveler kullanlr. I loked at myself. ( Ben kendime baktm. ) They shaved themselves. ( Onlar kendilerini tra ettiler. ) Our children should develop themselves. ( ocuklarmz kendilerini gelitirmeliler. ) Yukardaki cmlede olduu gibi zne, zne zamiri deil de direk bir isim olarak verildiinde dikkat edip uygun reflexivee gidilmelidir. Each student must work for himself. ( Her renci kendisi iin almaldr. ) Genel bir her bir ifadesi iin subjective pronoun him; reflexive pronuoun himself tir. Verilen Bir Cmlenin Zamann Bulma Bir cmlede zamann bulmak iin nce asl fiile sonra da yardmc fiillere baklr. Bunlarn zelliine gre cmlenin hangi zamanla kurulduuna karar verilir. We had been conducting the experiment. ( Deneyleri yapmaktaydk ) Be + V1.....ing olduundan Continuouslu bir zamandr diyoruz. Have var, Perfect ; ve V2 formda oldu? ???????????????l_????8?????????"?????????????$????????????aber. Conduct: Beraber Gtrmek, yrtmek anlamna gelir. Aada yazacamz cmlelerin zamanlar da ayn mantkla bulunur: She will be waiting for us this time next week. ( O gelecek hafta bu zamanda bizi bekliyor olacak ) ( Burada for bir edattr. Edatlarn kullanm dilden dile farkllk arz eder. ngilizcede baz fiiller edatla kullanlr. Wait for: ...iin beklemek gibi. Biz yukardaki cmleyi evirirken O, gelecek hafta bu zamanda bizi bekliyor olacak deriz. Ama bir ngiliz bu cmleyi dnrken O, gelecek hafta bu zamanda bizim iin bekliyor olacak der. ) My father was watching them. ( Babam onlar izliyordu. ) 5

I have seen it before. ( Onu daha nce grmm. ) He often criticizes us. ( O bizi sk sk eletirir. ) Thay had been struggling for victory. ( Onlar zafer iin mcadele etmekteydiler. ) (Struggle for: ...iin mcadele etmek) We stadied English at university. ( Biz niversitede nglizce altk. ) At: ...de, ...da. ( Sreklilik arzeder. Ev, hastane, niversite gibi sreklilik gerektiren ifadelerle kullanlr. ) In: ...de, ...da. ( anlk bir sre gerektiren durumlarda kullanlr. ) Zamanlarn Kullanld Yerler Past Perfect xxxxXxxxx Past xxxxXxxxx X X Present Future

Past Perfect Continuous Past Continuous Olay, bir noktada olup bitmise: Simple Olay, bir devamllk arz ederse: Continuous Olay, bir olayn ncesi ile ilgili ise: Perfecttir. Zaman izelgesinden de gzlenebilecei gibi Simple Past ile Past Continuous akyor. Bu yzden ikisi ayn yerde kullanlabilir ve birbirinin yerini alabilirler. Gemite iki olay akmyorsa, biri dierinden nce olumusa Perfect te gideriz. Past Perfect, past ncesi bir noktada; Past Perfect Continuous ise, past ncesi devamllk gsteren bir olayda olumu ve ikisi akyor demektir. Past Perfect, gemiin ncesi olduu iin kompleks bir cmledeki iki cmlecik Past Perfect ile kurulamaz. imdi bu drt zamann alternatif cmle kurma formlarn inceleyelim: 1. ) Gerek Simple Past, gerekse de Past Continuous tek bana bir cmlede kullanlabilirler. I saw them last night. ( S. Past ) I was sleeping last night at ten oclock. ( Past Continuous ) 2. ) Cmlede iki cmlecik var - iki yklem - ve akmsa ikisi de Simple Past olabilir. I saw him when he entered the room. S. Past S. Past 3. ) ki cmlecik var ve akmsa biri S. Past, dieri Past Continuous olabilir. Hangisi nce, hangisi sonra nemli deildir. When you phoned, I was sleeping. ( I was sleeping when you phoned. ) S. Past Past Continuous 4. ) ki cmlecik var ve akyorsa ikisi de Past Continuous olabilir. I was reading the newspaper while my wife was watching TV. Past Continuous Past Continuous zet olarak; a) Bir cmlede iki cmlecik Past Perfect ile kurulamaz. b) Simple Past ve Past Continuous tek balarna bir cmlede olabilirler, ikisi ayn yerde kullanlabilirler. 6

c ) Bir cmlede iki cmlecik var ve ikisi akm ise ikisi de Simple Past olabilir. d ) Bir cmlede iki cmlecik var ve ikisi akm ise biri Simple Past, biri Past Continuous olabilir. e ) Bir cmlede iki cmlecik var ve ikisi akm ise ikisi de Past Continuous olabilir. Gemite iki olaydan biri nce, biri de sonra olumusa; yani olaylar akmyorsa; nce cmle zmlenecek. Bu iki olaydan nceye giden Past Perfect, sonra olan S. Pasttr. The lesson had started when I arrived there. Past Perfect S. Past Burada gemite meydana gelen iki olay vardr. Bunlar, akmamakta ve biri dierinden nce meydana gelmitir. nce olan Past Perfect ile sonra olan S. Past ile ifade edilmelidir. Bu durumdaki cmle kuruluunda baka alternatifler de vardr. nceki Past Perfect Continuous, sonraki Past Continuous veya dier formlar da olabilir. My mother had been serving the table when I arrived home. ( Ben eve vardmda, annem masay hazrlamaktayd. ) My mother was serving the table when I arrived home. ( Ben eve vardmda, annem masay hazrlyordu. ) Trkede Hazrlamaktayd ve Hazrlyordu ayn anlamda kullanlmaktadr. ngilizcede, bunlar tamamen ayr anlamdadr. Hazrlamaktayd ifadesinde, ben eve gittiimde annemin yapt eylemi grmyorum, nk eylem olmu, bitmitir. Hazrlyordu ifadesinde ise, benim eve gitmemle annemin yapt eylem akm; ben annemin yapt eylemi gryorum. Bu iki ifadenin karkla yol amas ngilizcenin yapsndan deil; Trkenin yapsndan kaynaklanmaktadr. My children were sleeping when I arrived home. ( Eve vardmda ocuklarm uyuyorlard ) My children had been sleeping when I arrived home. (................uyumaktaydlar. ) Thomsonun Grameri adl Kitaptan bir rnek: I saw the man on his knees when I opened the door. I understood that he had been looking at throw the key hole. ( Kapy atmda, adam dizlerinin stnde grdm. Anladm ki adam anahtar deliinden bakmaktayd. ) Past Perfect xxxxXxxxx S. Past xxxxXxxxx Pastn Sonras xxxxXxxxx

Past Perfect Cont. Past Continuous Would Trkenin yapsndan kaynaklanan Hazrlamaktayd ve Hazrlyordu ifadelerinin anlam karkln gidermek iin yukardaki rnek verilmi ok gzel bir rnektir. Olayn son cmlesinde, Past Perfect Continuous yerine kesinlikle Past Continuous kullanlamaz. nk kap almtr ve adam eylemini srdremeyecektir. Dolaysyla kapy aann da adamn bakma eylemini grmesi mmkn deildir. Eer Past Perfect Continuous yerine Past Continuous kullanlsayd ki bu kullanm yanl olurdu; kapy ama ile adamn anahtar deliinden bakmas ayn anda olmu olacakt. Bu da cmleden de anlald gibi mmkn deildir. Yukardaki zaman izelgesinde de gzlendii gibi bir de Pastn sonras gerekleen olaylar vardr. Diyelim ki geen hafta biri ile grtk ve o, iinden istifa edeceini syledi. Bu iki olay nasl aktarlacak? Eer biz onunla grtmzde istifa etmi olsayd ve bunu bize syleseydi bu durumda biz cmlemizi S. Past ve Past Perfect ile kurardk. Yani cmlemiz; He said that he had resigned. ( O istifa ettiini syledi ) olurdu. Eer biz onunla grtmzde yukarda dediimiz gibi istifa edeceini syleseydi bu durumda cmlemiz; He said that he would resign. ( O istifa edeceini syledi ) olur. Gemiin sonras durumunda, sonraki eylem bir devamllk da arz edebilir. Eer eylem srekli bir eylem ise, continous ile verilmelidir. O zaman cmlemiz; He said that he would be working as a manager at the bank. ( O, bankada mdr olarak alacan syledi ) 7

When: .....d zaman While: ....iken. ( Bu bala genellikle continuouslularla kullanlr. ) PARTCPLES Trke karl orta, sfat fiil demek olan Participleslar ngilizcede biimsel olarak blme ayrlrlar. Present Participle Sleeping Speaking Coming Past Participle Slept Spoken Come Perfect Participle Having slept Having spoken Having come

Present Tenselerin Kullanld Yerler 1.) The Simple Present Tense 2.) The Present Continuous Tense 3.) The Present Perfect Tense 4.) The Present Perfect Continuous Tense Present Perfect Present xxxxXxxxx X Present Perfect Cont. Present Perfect Tense ile Present Perfect Continuous Tenselerin kullanld yer ayndr. Present Perfect Tense, gemite bir noktada olmutur. Present Perfect Continuous Tense ise ayn yerde, fakat srekli bir durumda olmutur. Bu iki zamann kullanmnda nce ile ilikisi dnlmelidir. Ayrca bu iki zamana zg baz zarf ve edatlar vardr. Aada verilecek olan bu zarf ve edatlar grldnde mutlaka Present Perfect Tense ile Present Perfect Continuous Tenselere gidilmelidir. Present Perfect Tense ile Present Perfect Continuous Tense Gerektiren Zarf ve Edatlar: For: Since: Just: Yet: Already: Recently: Lately: Over: Ever: Never: ...dr ....den beri ...den beri Henz, yeni, az nce, imdi.( ok ksa bir sre nce olan eylemleri anlatr.) Daha, henz. Halihazrda, .......m bile Son zamanlarda Son zamanlarda Boyunca, .....de, ....da Hayatnda, hi, u ana kadar. Hayatnda, hi, u ana kadar. ( Evern olumsuz yapsdr. ) For and Since Future X

For and Since .....den beri anlamna geldii iin konuma annda geen olayn ncesi ile ilikisi kuruluyor. Ayrca olayn etkisi konuma annda devam etmektedir. Bu aklamalar da zaman olarak Present Perfect Tense ile Present Perfect Continuous Tenseleri gerektirir. We have been waiting for you since morning. ( Sabahtan beri seni beklemekteyiz. ) I have been smoking for ten years. ( 10 yldr sigara imekteyim ) Birinci cmlede, bekleme eyleminin sadece konuma an ile ilgilenilmez. Bekleme eyleminin ncesi ile ilikisi kurulur ve ncesinin konuma anna etkisi de belirtilir. 8

kinci cmlede, sigara ime eyleminin sadece u an ile ilgilenilmez. Konuma annn on yl ncesi ile ilikisi kurulur. For and Sincein kullanmnn kartrlmamas gerekir. Bunun iin yle bir ayrm koyabiliriz: ****Zaman ismi varsa: Since ****Zaman miktar varsa: For kullanlr. I have smoked for 10 years eklinde Present Perfect ile de cmleyi kurabiliriz. nk bu iki zaman birbirine eittir. Bu iki cmlenin anlam bakmndan karklk kmas Trkenin bu iki zaman asndan yetersiz oluundandr. Yet We have not decided yet. ( Hala karar vermedik. ) Yet, konuma annda geen eylemin ncesi ile ilikisini kuruyor. Bu yzden yet grld yerde Present Perfect Tense dnlr. Burada karar vermeme ncesinden balam, hala karar verilmemi ve her an karar verilip eylem sonulandrlabilir. ( Yet olumsuz cmlelerde kullanlr. ) Just He has just gone out. ( Henz dar kt. ) Bu cmleden eylemin ok ksa bir sre nce gerekletiini anlyoruz. Yani dar kann merdivenlerde olabilecei, ok uzakta olmadn anlyoruz. Bu anlam katan justtr ve bu yzden Simple Past deil de Present perfect kullanyoruz. Eer ok yeni olmayan olaylar aktarlrsa o zaman just kullanlmaz. Already They have already given up the project. ( Onlar projeden vazgemiler bile. ) Gemite olay belirsiz bir zamanda olduu iin Present perfect kullanlr. Recently = Lately I have not met him recently. ( Son zamanlarda onunla karlamadm. ) Burada bizi perfecte gtren Recentlydir. nk u anda konuulan eylemin ncesi ile ilikisini Recently kuruyor ve olayn etkisinin hala devam ettiini anlyoruz. Ayrca bir zarf olan Recently den ly eki atlrsa, bir sfat olan recent elde edilir. Bu sfatn isimler nnde kullanlmas ile elde edilen szck de Present Perfect gerektirir. rnekleyecek olursak; In recent years, enflation has been falling down. ( Son yllarda enflasyon dyor. ) Ever x Never Have you ever seen such a novel. No, I have never seen such a novel. ( Hayatnda byle bir roman grdn m? Hayr, Hayatmda byle bir roman grmedim. ) Ever ve never Present Perfect gerektirir. nk konuma annda geen eylemin ncesi ile ilikisini kuruyor. Over Boyunca, ....de, ....da anlamna gelen Over n iki kullanm vardr. 1.) oul bir zaman szcnn veya bir etkinliin nnde ise: Eer over bu konumu ile kullanlrsa, zaman olarak Present Perfect gerektirir. Over the past few years, Scientist have developed a new cure. ( Son birka ylda bilim adamlar yeni bir tedavi gelitirdiler. )

Burada over oul bir zaman nnde kullanlmtr. Bu yzden zaman olarak Present Perfect kullanlmtr. Mant da udur: Gelitirilen tedavi bir noktada olup bitmi deildir ve etkisi srmektedir. 2.) Tekil bir zaman szcnn veya bir etkinliin nnde ise: Eer over bu konumu ile kullanlrsa, zaman olarak Simple Past gerektirir. Over the past month, the prices increased by 10 %. (Geen ayda fiyatlar %10 artt. ) Burada over tekil bir zaman nnde kullanlmtr. Bu yzden zaman olarak Simple Past gerektirir. nk olay olup bitmitir. Baka rnekler verecek olursak; Over the last meeting, the chairman explained everything(Geen toplantda bakan her eyi aklad) Over the last meetings, the chairman has explained everything. Overn Dier Kullanm Daha nce de deinildii gibi over n ...de, ...da anlamna gelen kullanm da vardr. Peki bunun, ayn anlama gelen in, at gibi szcklerden fark nedir? Overda gizli bir boyunca anlam vardr. Bu yzden kullanlacak cmlede bir sreenlik varsa over; bir noktada olup bitmise dierleri kullanlr.

rnein; Derste sz ald: at kullanlr. ( Bir noktada olup bittii iin.) Derste uyudu: over kullanlr. ( Bir devamllk gsterdii iin.) Simple Present ve Present Continuous Simple Present, Trkedeki Geni Zamana karlk gelir. Gemite, u an ve gelecekte olabilecek eylemler, alkanlk haline gelmi olan eylemler ngilizcede bu tense ile ifade edilir. Present Continuous ise, iinde bulunan anda yaplan, kontrolmz altndaki eylemleri ifade etmede kullanlr. Her eylemin kontrol elimizde olmayabilir. Duyu eylemleri gibi. Believe in: Dare: Detest = Loathe: See: See off: nanmak cesaret etmek irenmek grmek uurlamak

I am believing in God diyemeyiz. Ancak, I believe in God diyebiliriz. nk Allaha inanmak, kontrolmz altnda olan ve istesek hemen inanmayacamz bir durum deildir. I am loving my country diyemeyiz. Ancak, I love my country diyebiliriz. Btn Linking Verbslerin Continuous formlar yoktur. Ancak bu fiiller eer duyu eylemi anlamnda bir anlama sahip deiller ise continuous formda kullanlabilirler. rnein; See, grmek anlamnda continuous formda kullanlamaz. Yani, I am seeing diyemeyiz. Ama See off uurlamak demektir ve continuous formda kullanlabilir. nk uurlamak eylemi, kontrol elimizde olan bir eylemdir. I am seeing off my friend gibi. Her continuous formu olmayan fiiller iin alternatif simple zaman kullanlr. Present Continuous iin Simple Present Past Continuous iin Simple Past Perfect Continuous iin Present Perfect alternatif olarak kullanlr.

10

Future Perfect Yaplar The Future Perfect Tense ve The Future Perfect Continuous Tenselerin her ikisi de ayn yerde kullanlr. Present X Future Perfect xxxXxxx Future X

Future Perfect Continuous Gelecekte belli bir zamanda olacak eylemleri ifade ettiimizde cmleyi basit Future ile kurarz. Eer gelecekte belli bir zamann ncesine vurgu yaplrsa cmle, The Future Perfect Tense veya The Future Perfect Continuous Tenselerden biri ile kurulur. rnein; Saat bete ders balayacak, Basit Future ile Bee kadar ders balayacak, Future Perfect ile kurulur. The Future Perfect Tense ve The Future Perfect Continuous Tense zamanlarnn kullanmnda dikkati eken By edat vardr. Bu edat, bir cmlede varsa mutlaka Future Perfecti iaret eder. By: Exceed: ...e kadar amak

The population of Turkey will exceed 100 millions in 2010. ( Trkiyenin nfusu 2010 ylnda 100 milyonu aacak. ) Bu cmlede, gelecekte belli bir noktada gerekleecek olaydan sz edildii iin Basit Future kullanlmtr. The population of Turkey will have exceeded 100 millions by 2010. ( Trkiyenin nfusu 2010 ylna kadar 100 milyonu am olacak. ) Grld gibi By edatnn olmas Future Perfectli yap ister. Yani bir cmlede ...e kadar anlamna gelen by edatnn varl Future Perfectli yap gerektirir. Peki bu cmlede niin Future Perfect Continuous deil de Future Perfect kullanlmtr? Future Perfect kullanlmtr. nk 100 milyona ama eylemi srekli olmayp; bir anda gerekleen bir eylemdir. Bu yzden continuous kullanlmamtr. Zamanlarn kullanmnda bu ekilde spesifik zelliklerine de dikkat etmek gerekir. Snavlarda, The Future Perfect Tense ve The Future Perfect Continuous Tenselerle ilgili sorularda bu iki zamann ikisi de klarda verilmez. nk ikisi de ayn yerde kullanlr ve ayn anlama gelir. By ve Until / Till Arasndaki Kullanm Fark By: Until / Till: ...e kadar ...e kadar

kisi de ....e kadar anlamna gelen bu iki edat arasnda ok nemli bir kullanm fark vardr. Eer konuma an ile gelecekte belirtilen zaman arasnda eylem srekli oluyorsa Until / Till kullanlr. Eer konuma anndan sonra ...e kadar ifadesinin getii bir noktada eylem oluyorsa By kullanlr ve bu da Future Perfectli yap gerektirir. Bu aklamay zaman izelgesinde gsterecek olursak; Present Until / till Future XxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxX Present Saat 10 Present Present X by Future X X Saat 10 Olayn gerekletii nokta I will study untill 10 oclock. ( Saat ona kadar alacam ) He will have called us by 10 oclock. ( Saat ona kadar bize telefon edecek.)

11

Birinci cmlede, zaman izelgesinde de grld gibi konuma anndan gelecekte belirtilen zamana kadar alma eylemi srekli yaplacaktr. Burada sreklilik olduu iin by artk kullanlamaz; until kullanlr. kinci cmlede ise, telefon ama eylemi konuma anndan gelecekte belirtilen zamana kadar srekli deil de bir noktada gerekleecektir. Bu kullanm da by edatn gerektirir ve by kullanm da Future Perfecti iaret eder. Not: Edatlarn kullanm zelliinden dolay By cmlenin bana da gelebilir. Normalde edatlarn asl yerleri cmle sonlardr. Ama kullanm yerleri deiebilir. By the end of next month, we will have completed our study. ( Bu ayn sonuna kadar almamz tamamlam olacaz. ) Eer gelecekte yaplacak bir eylemi, ncesi ile iliki kurarak aktaracaksak tense olarak Future Perfect kullanrz. By the end of year, I will have been working at D.U. for 15 years. ( Yl sonuna kadar, Dicle niversitesinde 15 yldr almakta olacam. ) For edatnn Farkl Perfect ifadelerindeki Kullanm Now, I have been studying for three hours. ( The Present Perfect Continuous Tense ) ( u anda saatten beri almaktaym. ) When you phoned, I had been studying for three hours. ( The Past Perfect Continuous Tense ) ( Sen telefon ettiinde, saatten beri almaktaydm. ) By the end of this month, I will have been teaching Engilish for three years. ( The Future Perfect Continuous Tense ) ( Bu ayn sonuna kadar yldr ngilizce renmekte olacam. ) Not: Sorulan bir soru zerine forun kullanm yukardaki cmlelerde anlatld. Zamanlarn Kullanmndaki Karklklar 1. ) Simple Past Present Perfect Kullanm: Bu iki zamann kullanmnda Trkenin yapsndan kaynaklanan baz karklklar vardr. Bu karklklar gidermek iin zamanlarn ngilizcedeki tanmndan balayalm. Simple Past: Gemite, belli bir zamanda olmu, bitmi olaylar aktarr. Yani Simple Past kullanabilmek iin kesinlikle zamann belli olmas ve olayn olmu - bitmi olmas gerekmektedir. Eer bu iki art eksik ise, kesinlikle Simple Past kullanlamaz. Bu durumda Simple Pastn alternatifi olan Present Perfecte gidilmelidir. I saw him three days ago. ( Onu, gn nce grdm. ) They signed a peace agreement in 1990. ( Onlar, 1990 ylnda bir bar antlamas imzaladlar. ) Grld gibi birinci cmlede grme eylemi olu-bitmi ve belli bir zamanda ( gn nce ) olmutur. Bu nedenle Simple Past kullanlmtr. kinci rnek iin de ayn aklama geerlidir. Eer olay gemite belirsiz bir zamanda olmusa ve etkisi konuma annda da devam ediyorsa artk Simple Past kullanlamaz. Bu durumda Simple Pastn alternatifi olan Present Perfecte gidilir. My family has moved many years before. (Ailem, birka yl nce tanm. ) Burada tanma eylemi, hem belirsiz bir zamanda olmu hem de etkisi konuma annda devam etmektedir. Bu nedenle Simple Past kullanlmam; alternatifi olan Present Perfecte gidilmitir. Olayn etkisi durumunu bir rnekle aacak olursak; I lost my key. ( Anahtarm kaybettim. ) I have lost my key. ( Anahtarm kaybetmiim. ) Birinci cmlede gemite olmu-bitmi olan kaybetme eyleminin etkisi konuma annda yoktur. Bu nedenle kaybedilen anahtarn bulunduu anlalr. kinci cmleden ise anahtarn henz bulunamad ve kaybetme eyleminin etkisinin konuma annda da var olduu anlalr. 12

Simple Past Present Perfect kullanmnda yukarda anlatlan detaylara dikkat edilmelidir. Ayrca Present Perfect kullanmnda nemli bir husus daha vardr. Eer verilen bir cmlede bizi Present Perfecte gtren bir iaret yoksa ( yet, just, for, since vb. gibi ) olayn etkisi ve zaman dnlerek sonuca varlr. Present Perfectli bir cmlede eer bir zaman dilimi kullanlmsa ( this month, this century, this day vb. ) bu zaman diliminin etki alan devam etmelidir. Zaman dilimleri de genellikle this ile balarlar. rnein, saat leden nce on birde kahvalt yaplmad sylenmek istense Simple Past kullanlamaz. nk le yemeine kadar yaplacak bir yeme eylemi kahvalt olacaktr. Bu nedenle Present Perfect kullanlmaldr. Eer leden sonra o gn iin kahvalt yaplmad sylense artk yaplacak bir yeme eylemi kahvalt olamayacandan Present Perfect kullanlamaz; kullanlacak zaman Simple Past olmaldr. Saat 11.00 Saat 14.00 Today, I have not had breakfast. ( Bu gn kahvalt yapmamm. ) Today, I did not have breakfast. ( Bu gn kahvalt yapmadm. )

2. ) Present Continuous Present Perfect Continuous Kullanm Present Continuous ksa bir zaman dilimi ile snrldr. Olayn sadece u an ile ilgilenilir, ncesi ile bir ilikisi kurulmaz. Present Perfect Continuousta ise, olayn ncesine gitmek gerekir. Im living in D. Bakr now. ( imdi D. Bakr da yayorum. ) Bu cmlede sadece olayn u an ile ilgileniliyor. Ayrca ksa bir zaman dilimi vardr. Bu nedenle Present Continuous kullanm gerektirir. I have been living in D. Bakr for five years. ( Be yldr D. Bakr da yaamaktaym. ) Bu cmlede ise sadece olayn u an deil ncesi de iin iindedir. Byle bir ifadede artk Present Continuous kullanlamaz, alternatifi olan Present Perfect Continuous kullanlmaldr. She is working in a bank, now. ( at present ) She has been working in a bank since last year. ( ncesi ile ilikili ) Zamanlarn Kullanmna Baz rnekler I havent received the documents yet. ( Hala belgeleri almadm. ) Present Perfect Bu cmlede, have var ve fiil nc haldedir. Bu nedenle Present Perfect ile kurulmu bir cmledir. Bu cmleyi ..........almamm. diye Trkeye evirmek ngilizce asndan daha uygundur. Ama Trkeye uygunluk asndan .......almadm diye evrilir. Bu yzden ngilizceden Trkeye eviri yaparken genel yapy ve anlam bozmamak artyla kulaa ho geldii ekilde evirmek gerekir. Bu ekilde cmleyi evirirken, sanki cmle Simple Past ile kurulmu gibi alglanr. Gerekte cmle grld gibi Present Perfect ile kurulmutur. Bu nedenle yaplan bu aklama eviri iin geerlidir. Yani ngilizcede yukardaki cmlede Simple Past kullanlamaz. To receive To conceive Reception Concept Co, Con, Com Per To perceive De To deceive Deceptive : almak, kabul etmek. : kavramak, alglamak : kabul edilen yer ( Receiven isim halidir. Dier fiiller de bu ekilde isimletirilebilirler. ) : kavram : (ses uyumuna gre ) beraber :...iin, karsnda. : idrak etmek, alglamak. : olumsuzluk katan bir n ektir. : kandrmak, aldatmak. : aldatc.

Dikkat edilirse, yukardaki kelimelerin hepsi receive den tretilmitir. Dolaysyla bir kelimenin anlam bilinirse, trevlerinin de anlamlarn bulunabilir. renilen bu kelimeleri, trevleri ile birlikte yazarak almak daha verimli olacaktr. The E.U will be contributing to our economy enormously in the years ahead. (Future Continuous) ( A. B, nmzdeki yllarda ekonomimize byk lde katkda bulunuyor olacak. ) 13

Yukardaki rnein aklamasna benzer ekilde cmlemizin zamann zmlyoruz. will var, Future; be var Continuos; yani Futre Continuoustur diyoruz. Enormously Ahead To contribute To distribute To attribute To retribute : byk lde, ok. : dosdoru, ileri : katkda bulunmak. : datmak. : ...e atfta bulunmak, ...e balamak. : cezalandrmak

Tribu Latince bir kelime olup; Roma dneminde ortaya kmtr. Airet anlamndadr. Roma dneminde nemli airet varm. Tribun ise, airet liderinin airet bireylerinin etkinliklerini izlerken oturduu yksek yer demektir. Statta oturulan yer anlamndaki tribn kelimesi buradan gelmektedir. They had been waiting for three hours when we arrived there. Past Perfect Continuous Simple Past ( Oraya vardmzda, onlar saatten beri beklemekteydiler. ) Fiil kelimelerinin anlamlar bilinmezse de zamanlarn kullanmna hakim olmak bizi sonuca gtrebilir. rnein bu cmleyi zaman uyumu asndan irdeleyebiliriz. Burada Past Perfect Continuous yerine Past Continuous kullanlamazd. nk Past Continuous eylemin sonrasna da gider. Halbuki rneimizde, biz oraya vardmzda bekleme eylemi artk bitmitir ve eylemin sonrasna gidilmez. Bu yzden Past Perfect Continuous kullanlmtr. Bu ifadeyi zaman izelgesinde gsterecek olursak; Simple Past xxxxXxxxx Past Perfect Continuous Past Continuous Present X

***** Gramer in Kaynaklar: 1.) A. J. Thomson, A.V. Martinet: Kullanl ngilizce Dilbilgisi Rehberi. 2.) Betty Schrampfer Azar: Fundamentals Of Englsh Grammar ( I, II, III ) The workers will have given up going on strike. ( iler, greve gitmekten vaz gemi olacaklar. ) Go on strike: greve gitmek When he arrived at the station, the train had left. ( O istasyona geldiinde tren ayrlmt. ) S. Past Past Perfect Not: Temel cmlecik Past Perfect ise, zaman cmlecii Simple Past olmaldr. Her iki cmlecikte kesinlikle Past Perfect kullanlamaz. When I arrived home, my father was reparing his car.( Eve vardmda babam arabasn tamir ediyordu. ) ( Bu cmleden, babamn hala arabay tamir ettiini ve benim bu eylemi yaptn grdm anlalr. ) When I arrived home my father had repared his car. ( Eve vardmda babam arabasn tamir etmiti.) ( Bu cmleden, babamn arabay tamir etmi olduunu ve benim bu eylemi grmediim anlalr. ) When I arrived home my father had been reparing his car. ( Eve vardmda babam arabasn tamir etmekteydi. ) ( Bu cmleden, babamn arabay, ben eve varmadan ksa bir sre nce tamir etmi olduunu ve benim bu eylemi grmediim anlalr. ) u ana kadar birka test olduk. We have had several tests so far. imdiye kadar 14

So far By far Up to now Until now Up to the present ( time ) Till now Such far To date Hitherto Hepsi imdiye kadar anlamndadr. Cmlenin akna gre u ana kadar ifadeleri ile hangi zamann kullanlacan kestirebilmek gerekir.

MODALS Modal, mod dan gelir. Mod, kip anlamna gelir. Dolaysyla Modal, Kiplik demektir. Modallar yardmc fiil sisteminden yararlanan ama farkl fonksiyona sahip nitelerdir. I dont speak. ( Konumam. ) I can speak. ( Konuabilirim. ) Grld gibi yardmc fiiller, anlamlarn ykleme katmazlar. Ama Modallar anlamlarn ykleme katarlar. -bilir Can May Be able to Must Have to Should Ought to : ..ebilmek: g, yetenek : ..ebilmek: olas, tahmin : ..ebilmek: Can e eittir. : ..meli, ..mal: Mustta zorunluluk syleyenden kaynaklanr, : zorunda olmak. Zorunluluk var: Have toda ise dardan kaynaklanr. : gerekir. Her ikiside tavsiye neri anlamnda kullanlr. kisinin arasnda : gerekir. ok az bir nans fark vardr, ayn anlamda kullanlabilirler. Modal larn Kullanm 1.) Modal lar ekimsizdir. Yani ahslara gre deimezler. 2.) Modallar daima V1 ile kullanlrlar. 3.) ki modal kesinlikle yan yana kullanlmaz. rnekler; They can accomplish the project in time. (Onlar zamannda projeyi tamamlayabilirler.) (G, yetenek) He may go abroad next year. ( O nmzdeki yl yurt dna gidebilir. ) ( Tahmin ) ***Not: Can ile May yaps olumsuz cmlelerde tamamen birbirinden ayrlr. I may go. ( Gidebilirim ) ( tahmin) I can go. ( Gidebilirim ) ( g, yetenek ) I may not go. ( Gitmeyebilirim ) ( tahmin ) I can not go. ( Gidemem ) ( g, yetenek )

-meli, -mal

We are able to produce more goods. ( Daha fazla mal retebiliriz. ) ( G, yetenek ) Accomplish Produce Goods : gerekletirmek, tamamlamak, bitirmek, yapmak : retmek : rn, eya, mal

You must wait for us untill 5 oclock. ( 5 e kadar bizi beklemelisin. ) ( Zorunluluk syleyenden ) You have to brush your teeth three times a day. ( Gnde defa dilerini fralamalsn.) ( Zorunluluk dardan ). Turkey should put emphasis on the production. ( Trkiye retimine nem vermelidir. ) ( Nasihat var. ) 15

Put: Vermek, koymak, yerletirmek. ***Not: Eer herhangi bir modal, yukarda belirtilen zellie uymazsa veya kullanmnda bu zellikler eksikse o zaman semi modal olur. Be able to ve Have to gibi. rneklerde de grlecei gibi bunlar ekime de girer; baka modallar ile de kullanlabilirler. He must be able to resign. ( O istifa edebilmelidir. ) The minister must be able to confess everything. ( Bakan her eyi itiraf edebilmelidir. ) Confess: itiraf etmek. ***Not: Grld gibi iki modal bir arada kullanldnda nce tam modal sonra semi modal yazlr. eviri yaparken de nce semi modaln anlam sylenir. A child should be able to walk when he is 7 month. (Bir ocuk, 7 aylk olduunda yryebilmesi gerekir) He may have to resign upon corruption. (O istifa etmek zorunda kalabilir. ) A teacher must be able to travel. ( Bir retmen seyahat edebilmelidir. ) We may have to give up the project. ( Projeden vaz gemek zorunda kalabiliriz. ) We must be able to see him tomorrow. ( Onu yarn grebilmeliyiz. ) He may have to explain the events. ( O olaylar aklamak zorunda kalabilir. )

Present Can May Be able to Must Have to Should Ought to

Past Could Might was / were able to ------Had to --------------

Future ------------Will be able to ------Will have to ------------

Future formu olmayan modallarn present formu future anlamnda Trke de olduu gibi kullanlrlar. Modal larn Past ve Future Kullanmlarnn zel Anlamlar Could Was / Were able to Kullanm Could, ( ...e biliyordu. ) gemite yaplm srekli olaylar iin kullanlr ve iinde bir yor anlam gizlidir.( Could not ile Couldnt kullanmlarnn anlamlar birbirinden farkldr. Bunlar sonraki derslerimizde reneceiz. Yaz dilinde ksaltma yapmak uygun deildir.) Was / Were able to, ( ...e bildi ) gemite yaplm bir tek olay iin kullanlr. We could see each other. ( Biz birbirimizi grebiliyorduk. ) Each other: each = her bir, other = dieri. Each other: her bir dieri = birbiri He could put a side some money when he was young. (O genken biraz para bir tarafa koyabiliyordu. ) We were able to see each other. ( Biz birbirimizi grebildik. ) He was able to recognize the corpse. ( Cesedi tehis edebildi. ) Recognize Corpse : tanmak, tehis etmek : ceset

I was able to attain my goal. ( Ben amacma ulaabildim. ) 16

Goal To attain

: ama : ..e ulamak

Attain kelimesinin kk olan tain KPDS iin hayati nem arz eden bir szcktr. Asl Latince olup, tenere dir. Tutmak anlamna gelir. Tainden ngilizcede baz kelimeler tretilmitir. imdi bunlar renelim. Maintain : Main, Latincedeki manodan kken alr. Mano el anlamndadr. Dolaysyla Maintain elde tutmak, muhafaza etmek anlamna gelir. E anlamllar aadadr. Sustain Continue Keep preserve Contain : Con = beraber, Tain = tutmak. Contain, beraber tutmak = iermek, ihtiva etmek Retain : Re = tekrar, yeniden. Retain, yeniden tutmak = ..e tutmak ( soyut anlamda, hafzada tutmak) Detain : gz altnda tutmak. Pertain : Per = iin, Pertain, ...iin tutmak = ilgili olmak. Obtain : elde etmek, salamak. Attain : ..e ulamak. Ama kelimelerini de renecek olursak; Goal, Aim, Purpose, End, Objective, ntention, Motive: ama Mightn Kullanm He might go home. ( O eve gidebilirdi. ) Gidebilirdi ama gitmemi anlamn verir. Mayn Past ifadesi Might, gemite zayf bir ihtimali belirtmek iin kullanlr. Yani may kullanmna gre ihtimal daha zayftr. Fazla yaygn bir kullanm yoktur. Yan cmlecii olan ifadelerde zaman uyumunu salamak asndan might kullanmna gidilir. Must Mustn Past formu olmad iin gemite zorunluluktan dolay yaplan bir eylemin zorunluluunun syleyenden veya dardan kaynaklanmas nemli deildir. Yani gemite yaplan bir eylem iin zorunluluk ayrm ve bundan dolay ngilizcede farkl bir kullanm yoktur. Had to: ...gerekti Gerekti anlamna gelir. lerdeki konularla karmamas iin bunun iyi renilmesi gerekir. Gemite bir zorunluluktan dolay yaplmas gereken ve yaplm eylemleri ifade etmek kullanlr. He had to sell his house. ( O nun evini satmas gerekti. ) Borcu vard veya komular iyi deildi vs. Ama bir zorunluluktan dolay evini satmas gerekliymi ve evini satm. Bu cmleyi ....gerekiyordu diye eviremeyiz. nk evi satma eylemi olmu bitmi bir eylemdir. The Goverment had to punish the responsibles. (Hkmet, sorumlular cezalandrmak zorunda kald. ) Punish : cezalandrmak Responsible : sorumlu Responsible for : ..den sorumlu Responsiblility : sorumluluk He had to give up scheme. ( Onun projeden vazgemesi gerekti. ) Scheme: ema, proje Had to yapsn olumsuz yapmak iin iki yol vardr. kisi de ayn anlama gelir. Bu yapda olumsuzluk gerektiinde ikisinden biri kullanlabilir. 1.) He had not to give up the scheme. ( Projeden vazgemesi gerekmedi. ) 2.) He didnt have to give up the scheme. ( !! !! !! )

We didnt have to accept their sanctions. ( Onlarn yaptrmlarn kabul etmemiz gerekmedi. ) 17

We had not to accept their sanctions. ( Onlarn yaptrmlarn kabul etmemiz gerekmedi. ) Sanction Accept : yaptrmlar : kabul etmek will be able to Kullanm ....e bilecek anlamndadr. ngilizcede, normalde be able to present kullanm bir Future anlam da iermektedir. Bu zellik Trkede de byledir. Bu nedenle ...e bilecek anlamna gelen wiil be able to ifadesi gelecekte yaplabilecek her durum iin kullanlmaz ve zel bir kullanm ekli vardr. Yani will be able to gelecekte ilk defa yaplacak eylemleri ifade etmede kullanlr. After a few lessons, I will be able to drive a car. ( Birka dersten sonra araba kullanabileceim. ) Bu cmleden, daha nce araba kullanmasn bilmediim, dolaysyla hi kullanmadm, aldm derslerden sonra ilk defa araba kullanabileceim anlalr. will have to Gerekecek anlamndadr. Sade ve zor olmayan bir kullanm vardr. Next week, the Cabinet will have to fix salary rise. ( Hkmetin, gelecek hafta maa artlarn saptamas gerekecek.) He will have to come. ( O gelmek zorunda kalacak. ) Fix : tespit etmek, saptamak. Salary : maa Rise : ykseli, art, zam. PERFECT MODALS Adndan da anlalaca gibi bu balk altnda modallarn perfect kullanmn greceiz. Bu yap, modallara present perfect yani have + V3 eklenerek kurulur ve daha sonraki derslerimizde de detayl olarak greceimiz gibi bu yaplar Unreal yaplardr. Modallar ile ilgili olarak daha nce anlatlanlar KPDS de sorulmayan detaylard. Ama hem Perfect Modals konusuna hazrlk hem de temel modal bilgileri anlamnda iyi renilmelidir. KPDS snavnda modal konusundan asl olarak Perfect Modals yaplarndan soru gelmektedir. Anlama, boluk doldurma ve dierleri gibi konularda da Perfect Modals tan soru gelebilir. Bu konu, hem kark hem de KPDS iin nemli olmas nedeni ile dikkatle allmal ve iyi renilmelidir. Ayrca baka kaynaklarda ok kark bir ekilde anlatld iin kursta konu bittikten sonra baka kaynaklardan baklmaldr. Must Have to Should Ought to

+ Have + V3 = Perfect Modals ( Unreal Yaplardr. )

Perfect Modals kullanmlarnda Must + Have V3 ifadesi dierlerinden ayrlarak farkl anlam yklenmitir. Must + Have V3 Must + Have V3, ....m olmal anlamna gelir. Bu yap gemie ynelik gl bir tahmin iin kullanlr. rnein, biri girdii snavdan sonra neeli grldnde snav iyi gemi olmal deriz. Burada gemie ynelik gl bir tahmin yapyoruz. Bizi bu gl tahmine gtren delil de snavdan kann neeli olmasdr. Dar karsnz yerler nemli, akam yamur yam olmal dersiniz. Yine iyi derecede ngilizce konuan biri iin ngilterede renim grm olmal deriz. rnekler oaltlabilir. nemli olan Must + Have V3 n gemie ynelik gl tahminlerde kullanldn bilmektir. The roads are wet, it must have rained last night. (Yollar nemli, dn gece yamur yam olmal. ) She speaks German fluently, She must have studied in Germany. ( O Almancay akc bir ekilde konuuyor, Almanyada renim grm olmal. ) 18

Have to + Have V3 = Should + Have V3 = Ought to + Have V3 ....m olmalyd veya gerekirdi anlamndadr. Her kullanm da ayn anlamdadr. Gemite yaplmas gerekli ama yaplmam olan eylemler iin kullanlr. rnein, biri snava iyi hazrlanm ama snav geememi. Bu durumda gemi olmalyd deriz. ngilizcede bunu sylemek iin yukardaki yapdan birini kullanrz. En sk kullanlan Should + Have V3 yapsdr. Yukardaki aklamada da getii gibi, ....m olmalyd veya gerekirdi diye bu yaplar eviriyoruz. Yani gemite olmas gerekli fakat olmam eylemleri bu ekilde ifade ediyoruz. Bu yaplarn gerekirdi anlam ile daha nce rendiimiz Had to = Gerekti anlam karklk yaratyor. Had to = Gerekti ifadesi ise, gemite yaplmas gerekli ve yaplm olan eylemler iin kullanlr. Yani gerekirdi ifadesi ile gerekti ifadesini kartrmamak gerekir. Bu nedenle KPDS iin ok nemli olan bu konuyu dikkatle almak ve iyi renmek gerekir. The Goverment should have taken the necessary steps. ( Hkmet gerekli nlemleri alm olmalyd) Step: adm, nlem. He study hard ; he should have passed the exam. ( O sk alr; snav gemi olmalyd. ) It is too late. My father should have called up so far. ( ok ge oldu. Babam imdiye kadar aram olmalyd. ) You shouldnt have shouted at me. ( Bana barman gerekmezdi. ) The Goverment should have punished the responsibles. ( Hkmet, sorumlular cezalandrmalyd. ) We ought to have warned them. ( Onlar uyarmamz gerekirdi. ) We had to warn them. ( onlar uyarmamz gerekti. ) Could + Have V3 ...m olabilirdi veya ....e bilirdi anlamndadr. G, yetenek anlamnda, gemite yaplabilecek ama yaplmam eylemleri ifadede kullanlr. Our Goverment could have improved our standarts. ( Hkmetimiz, standartlarmz gelitirebilirdi. ) mprove: gelitirmek, iyiletirmek Bu cmleden, Hkmetin standartlar gelitirme gcne sahip olduunu fakat bu gelitirmeyi yapmadn anlyoruz. They could have caused a crisis of confidence. ( Bir gven krizine yol aabilirlerdi. ) Confidence: gven Cause: ... e sebep olmak Might + Have V3 ...m olabilirdi veya ....e bilirdi anlamndadr. Fakat burada ihtimal anlam vardr. Aslnda gemi bir olayn olasl olamaz ama Might + Have V3 kullanm genelde gemite tehlike arz eden durumlarda kullanlr. Bu kullanm daha sonra Unreal yaplarda detayl incelenecektir. She might have fallen down. ( O debilirdi. ) She might have killed her husband by mistake. ( Yanllkla kocasn ldrebilirdi. ) Mistake: Kill : yanllk, hata ldrmek

Bylece Modal olarak temel kullanmlar grm olduk. Grdmz bu temel kullanmlarn dnda geni bir ekilde modal kullanm varyasyonlar da vardr. Ana kullanmlar rendikten sonra karlaacamz bu varyasyonlar da zebiliriz. rnein: 19

He was ill this morning. He may have gone home. ( O bu sabah hastayd. Eve gitmi olabilir. ) ...m olabilir yaps daima olaslk bildirdiinden bu yapda May + Have V3 yapsnda Can kullanlamaz. Yani Can + Have V3 eklinde bir kullanm ngilizce de yoktur. Ama olumsuz ve soru yaps vardr. Such a man cant have done that. ( Byle bir adam bunu yapm olamaz. ) rnek Modal Cmleleri He may have been waiting for us. ( O bizim iin beklemekte olabilir. ) He may have resigned. ( O istifa etmi olabilir. ) They must be studying now. ( Onlar alyor olmal. ) She must have been developing a new method. ( O yeni bir metot gelitirmekte olmal. ) He was able to see his boss. ( O patronunu grebildi. ) He has been able to see his boss. ( O patronunu grebilmi. ) He had been able to see his boss. ( O patronunu grebilmiti. ) The two sides could have resolved the dispute. ( ki taraf anlamazl zebilirlerdi. ) Unreal yap olduu iin cmle olumlu grlmesine karn olumsuz anlamdadr. Resolve Solve Settle : zmek ( bir problemi, bir sorunu... ) : zmek ( kimyasal anlamda) : halletmek

Bu cmlede, KPDS iin hayati nemde olan putekelimesinin kk ve trevlerini renecek olursak: Pute, Latince kkenli bir kelime olup, Putare den gelir. Putare hesaplamak, dnmek anlamndadr. Genelde bu kelime kknn anlamna gre trevleri evrilir. Dispute Compute Repute Impute : dis = olumsuzluk, pute = dnmek, Dispute = anlamazlk, tartma : com = beraber, Compute = beraber dnmek, Computer: Bilgisayar. : tekrar dnlen, n, hret. : sulamak, itham etmek (Atfetmek, stne ykmak)

I should have turned down their proposal. ( nerilerini ret etmi olmalydm. ) She has to have sold her car. ( O arabasn satm olmalyd. ) They ought to have submitted their report. ( Onlar raporlarn sunmu olmalydlar. ) Submit: sunmak We had to sell all our properties. ( Tm mallarmz satmamz gerekti. ) People shouldnt have exalted the statue of computers. ( nsanlarn bilgisayar statsn yceltmeleri gerekmezdi. ) Exalt: ykseltmek, vmek, yceltmek. He shouldnt have revealed my secret.( Srlarm aa karmas gerekmezdi; ....karmamalyd. ) Reveal: aa karmak, gstermek, aklamak You oughtnt to have said all these to him. ( Bunlarn tmn ona sylemen gerekmezdi. ) We had to discharge this patient. ( Hastay taburcu etmek zorunda kaldk. ) Discharge: taburcu etmek. We must have seen him. ( Onu grm olmalyz. ) 20

****Can ile olumlu perfect modal yaplamaz. Can + Have V3 yaps yoktur. Yani; He can have said this eklinde bir cmle kuramayz. Ama olumsuz yapda olabilir. Cant + Have V3 eklinde cmle kurulabilir. rnek verecek olursak; She cant have killed her friend. ( O arkadan ldrm olamaz. ) They should have considered the offer. ( neriyi dnm olmalydlar. ) He must have gone. ( O eve gitmi olmal. ) He may not have brought it. ( Onu alm olmayabilir. ) She may not have passed the exam. ( O snav gemi olmayabilir. ) He is able to realize his goal. ( O amacn gerekletirebilir. ) He was able to realize his goal. ( O amacn gerekletirebildi. ) He had been able to realize his goal. ( O amacn gerekletirebilmiti. ) We could have passed the exam. ( Snav gemi olabilirdik. ) We might have had an accident. ( Kaza yapm olabilirdik. Ya kaza yapsaydk olarak da evrilebilir. ) ngilizceyi ngilterede renmi olabilirdik. ( We could have learnt English in England. ) Evimizi satmam olabilirdik. ( We could not have sold our house. ) (Bence; olamazdk demeli!) Sen ayan krm olabilirdin. ( You might have broken your leg. ) He had to reject salary rise. ( Maa artn ret etmesi gerekti. ) Ject : atmak, frlatmak anlamndadr. Latince kkenli olup, ngilizceye ject, Franszcaya jet olarak gemitir. Trkede, Franszcadan geldii iin jet (uak ) olarak kullanlr. KPDS iin nemli bir kelimedir. Trevleri ile birlikte ok iyi bilinmesi gerekir. nject : n = iine, ject = atmak, nject = iine atmak, enjekte etmek, ine yapmak Reject : Re = yeniden, Reject = yeniden atmak, ret etmek Eject : darya doru atmak. ( teyplerde vardr. ) Object : ...e atmak, itiraz etmek, kar kmak. Project : Pro = ileriye, ...nn yerine, Project = ...nn yerine atmak, tasarlamak. The committe members could have given more concession. ( Komite yeleri daha fazla dn verebilirlerdi. ) ***Concession: taviz, dn, ayrcalk. KPDS de ok geiyor. yi bilinmeli. He ought to have provided us with more accurate data. (Bize daha doru bilgiler salam olmalyd.) Provide: temin etmek, salamak. nemli bir kelime ve KPDS de de sorulmu nemli bir zellii var. Eer provide, sonrasnda salanan nesne belli ise, with ile gei yapar. Yukardaki cmlede salanan ey daha doru bilgi dir. Yani nesne belli olduu iin with ile gei yapmtr. Provition : teminat Accurate : doru. cure = tedavi den kken alr. Accuracy : doruluk Accuratly : doru bir ekilde naccurate : yanl naccuracy : yanllk naccuratly: yanl bir ekilde 21 evimizi satm

Data : veri. Latince asl Datum dur. Latincede sonu m ile biten kelimeler ngilizceye geince a ile sonulanrlar. The Goverment must have overcome the economic recession in Irak. ( Hkmet, Irakta ekonomik durgunluun stesinden gelmi olmal. ) Recession: (ekonomik ) durgunluk. Concession ve Recession kelimeleri her bir KPDS snavnda en az 20-30 defa geer. Bu nedenle ok iyi bilinmesi gerekir. Overcome: stesinden gelmek Dier Modallar had better: ...se (daha) iyi olur We had better get up early. ( Erken kalksak daha iyi olur. ) would rather / sooner: yelemek, tercih etmek I would rather die than do it. ( Onu yapmaktansa lmeyi tercih ederim. ) Die : lmek Dead : l Death : lm I would sooner sell than rent it. ( Kiralamaktansa almay tercih ederim. ) ****Not: Eer would rather / sooner formundan sonra bir cmlecik gelirse, bu cmleciin zaman mutlaka Simple Past tr. Bu zellik ok nemlidir ve KPDS de sorulmu. I would rather ( that ) you remained at home. ( Evde kalman tercih ederim. ) S. Past I would sooner ( that ) you remained at home. ( Evde kalman tercih ederim. ) Simple Past would rather / sooner formunun ilk kullanmnda, modal olduu iin hemen sonrasnda V1 geliyordu. Burada ise, sonrasnda that ile gei yapm ve znesi olan bir cmlecik gelmektedir. Bu cmleciin zaman mutlaka Simple Past olmak zorundadr. Kark bir konu olduu iin mant daha sonra aklanacaktr. Remain: kalmak used to: ...irdi ( Gemite alkanlk gerei yaplan olaylar ifade ederken kullanlr. ) I used to smoke when I was at university. ( niversitedeyken sigara ierdim. ) Bu cmlede, syleyenin u anda sigara imedii anlam gizlidir. Ayrca genelde used to yaps but ile gei yapar. I did not use to smoke. ( Eskiden sigara imezdim. ) Did you use to smoke? ( Sigara ier miydin?) Used to yapsnn olumlu ve sorusunda grld gibi did yardmc fiilinden faydalanlr. Yardmc fiil devreye girdiinden use eklinde birinci hale dner.( Simple Past Tense nin zelliklerinden hatrlaynz. ) Geri bu tartma konusudur. used to modal olduu iin direk not alabilir diyenler de vardr ve bu kullanm informal olarak kullanlmaktadr. Ama gramer olarak used not to kullanm yanltr. Used to yapsnn soru ve olumsuzunda doru kullanm yukardaki gibidir. She used to gamble, but now she dosent. ( O kumar oynard ama imdi oynamaz. ) Did you use to play football. ( Futbol oynar mydn?) My father didnt use to watch T.V, but now he is always before the screen. ( Babam T.V izlemezdi ama imdi daima ekrann nndedir. ) 22

Screen : ekran Gamble : oyun, kumar Would : ..irdi ( Gemite alkanlk gerei yaplmayan olaylar ifade etmek iin kullanlr. )
toya benzer.)

(Kullanm used

Dare : Cesaret etmek I daresay=I dare say: Sanrm, Galiba may / might as well: Bari..........se Bu yap genelde might ile kullanlr. You might as well come tomorrow. ( Bari yarn gelseydin. ) I Daresay ( Sanrm, galiba ) I daresay you are right. ( Sanrm haklsnz. ) be going to Gelecek zaman ifade etmek iin kullanlan bir kalptr. Yakn gelecek diye de tanmlanr. En gzel ifadesi gelecee dair nceden planlanm veya yakn zamanda olmas kesin olan eylemleri ifade etmektir. I will write his composition. ( Kompozisyonunu yazacam. ) ( nceden planlanmam. ) I am going to write his composition. ( Kompozisyonunu yazacam. ) ( nceden planlanm. ) was / were going to: Gemite yaplmas dnlp yaplmam eylemleri ifade etmek iin kullanlr. Last night, we were going to visit you, but we had some guests. ( Geen akam sizi ziyarete gelecektik ama misafirlerimiz vard. )

NEED Need, dier modallardan farkl bir zellie sahip olduu iin en sona brakld ve dierlerinden ayr olarak veriliyor. Need hem modal hem de esas fiil niteliinde olmak zere iki ayr kullanma sahiptir. Her iki durumda anlam hemen hemen ayndr. ihtiyacnda olmak, gereksinim duymak anlamna gelir. Eer modal olarak kullanlrsa daha nce sylenen modal zelliini de tamas gerekir. Esas fiil olarak kullanlrsa dier fiiller gibi ekime girer. Bu zelliklerden yola karak kullanmnn modal m yoksa esas fiil mi olduu anlalr. I need learn English. ( ng. renmem gerekir veya ng. renmee ihtiyacm var. ) Grld gibi need den sonra fiil birinci halde, ekilmemi ve baka bir modal yok. Bu zelliklere sahip olduu iin need burada modal olarak kullanlmtr. Ama need modal olarak pek olumlu yapda kullanlmaz. Genelde olumsuz yapda modal olarak kullanlr. I neednt go there. ( Oraya gitmem gerekmez. ) She neednt study such a lesson. ( Byle bir dersi almas gerekmez. )

23

Not: Need sadece modal olarak kullanldnda olumsuzluk eki olan not alr. Eer esas fiil olarak kullanlrsa not almaz, bu grevi yardmc fiil stlenir. NEED in Esas Fiil Olarak Kullanm I need to learn that. ( unu renmeye ihtiyacm var veya unu renmem gerekir. ) I need some money. ( Biraz paraya ihtiyacm var. ) I dont need anything. ( Herhangi bir eye ihtiyacm yok. ) She dosent need anything. ( Herhangi bir eye ihtiyac yok. ) She dosent need to resign. ( stifa etmeye ihtiyac yok veya stifa etmesi gerekmez. ) Needin yukardaki kullanmnda grld gibi modal zellii yoktur. Need sahsa gre ekilmi, sonrasnda mastar veya nesne alm. Ksacas bir esas fiil ilevine sahiptir. She didnt need to resign. ( stifa etmesi gerekmedi. ) Need in Simple Past kullanm, daha nce grdmz have to modalnn Simple Past kullanm ile ayn anlamdadr. Yani yukardaki cmleyi; She didnt have to resign ( She had not to resign. ) eklinde de yazabiliriz. Bu zelliklerden dolay Didnt need = Didnt have to diyebiliriz. Need esas fiil olarak tpk dier fiiler gibi tm zamanlar iin ekilebilir. He will need to apply for that. ( Onun buna ba vurmas gerekecek. ) She neednt have studied. ( almas gerekmezdi veya almamas gerekirdi. ) She shouldnt have studied. ( !! !! !! !! )

Yukardaki iki cmle arasnda anlam fark var ama ok nemli olmayan bir ayrntdr. Her iki cmle de almas gerekmezdi diye evrilebilir. *** Need modal olarak iki kullanma sahiptir. Present Modal ve Perfect Modal olmak zere. ( Neednt ve Neednt Have V3 ) rnekler I needed to call off the match. ( Ma iptal etmem gerekti. )

1.) V1 almam, mastar alm

2.) S. Pasta gre ekilmi 3.) Olumlu yapda kullanlm. Bu zelliklerden dolay modal deil; esas fiil olarak kullanlmtr. Call: seslenmek, telefon amak. Call off: iptal etmek. Syn Cancel Did they need to warn you. ( Sizi uyarmalar gerekti mi? ) ( Esas fiil ) They neednt spend so much energy on this project. ( Bu projede bu kadar ok enerji harcamalarna gerek yoktur, (gerekmez). ) ( Present modal ) Have you needed to confess everything. ( Her eyi itiraf etmeniz gerekmi mi? ) (esas fiil ) Confees: itiraf etmek You neednt have spoken to me that way. ( Benimle bu ekilde konuman gerekmezdi. ) ( modal ) Speak to : ..e ile konumak 24

Way sorulur.

: yol, biim, yntem, tarz

***Not: Snavlarda, zellikle Needin Perfect Modal; eviri, e anlamn bulma gibi kilit noktalarda ok She neednt study harder, because her marks are high. ( Daha sk almasna gerek yoktur. nk notlar yksektir. ) ( present modal ) We dont need your help. ( Yardmnza ihtiyacmz yoktur. ( esas fiil. ) You neednt have shouted at us; we are not deaf. ( Bize barman gerekmezdi; sar deiliz. ) (Perfect modal ) She neednt have complained us. ( Bizi ikayet etmesi gerekmezdi. ) ( perfect modal. ) ***Son iki cmle bize byle barmamalydn eklinde de evrilebilir. Dikkat edilirse bu eviri gemite yaplmas gerekli ama yaplmam eylemleri ifade etmek iin kullanlan should + have V3 ve ought to + have V3 modallarnn olumsuz kullanm ile ayn anlamdadr. Bunu dile getirmesi gerekmezdi. ( She neednt have expressed this. ) ( perfect modal. ) Yabanc dilimi deitirmem gerekmedi (I didnt need to change my foraign language) ( esas fiil ) Yarn gelmem gerekir mi? ( Do I need to come tomorrow. ) ( esas fiil. ) Yarn gelmem gerekmez mi? ( Neednt I come tomorrow. ) ( present modal. ) Bir cmlede soru szc olduu zaman ( where, what, who gibi ) need kullanmyoruz. Gereklilik anlam veren should veya ought to kullanlr. bu zellik sadece need iin geerlidir.

GERUNDS AND NFNTVES Bu konuda hem gramer hem de kelime reneceiz. KPDS iin ok nemli birka gramer bilgisi ve nemli kelimeler var ki bunlar ok iyi renilmeli; dierleri snav iin ok nem arzetmese de renilse iyi olur. Gerunds ve nfinitives konularnn her ikisi de tek bana ele alndnda nemli ve geni konulardr. lk nce KPDS iin nemli olan ksmlar reneceiz. Yani Gerunds ve nfinitives lerin cmlede ekimsiz boyutu ile ilgileneceiz. Gerunds ve nfinitives ler, cmlede bir harekete verilen isimdirler. Trkedeki ismin halleri durumunda kullanlrlar. ngilizcede ise bir yklemden sonra ekilmemi fiiller mastar yapsnda gramatikal olarak pozisyonda olabilirler. 1.) Gerund ( speaking, going gibi ) 2.) nfinitive ( to speak, to go gibi ) 3.) Bare infinitive ( Yaln mastar ) ( speak, go gibi ) renmeyi istiyorum cmlesinde istemek cmlenin yklemidir. renmeyi ise ekilmemi konumda olup, ngilizcede gramatikal olarak yukarda da sylendii gibi ekilden biri ile ifade edilebilir. Bu bir sistemdir, kurallar vardr. Bu kurallar erevesinde uygun olan ekliyle cmle yazlr. Yaln mastarlar genellikle Causative ( ettirgenlik ) yapsnda kullanlr ki bu konuyu daha sonra greceiz. Yaln mastar kullanm spesifik zellie sahip olup, kullanm alan snrldr. Bu ekilde kullanlan fiil says da azdr. Bu nedenle cmlede ekimsiz bir fiil denince Gerunds ve nfinitives olmak zere iki kullanm akla gelir. Bu durumda biri dieri iin altarnatif konumundadr. Yani eer cmlede gerund kullanlmyorsa, onun alternatifi olan infinitivee gidilir. Bu zellik olduu iin bir konunun iyi bilinmesi, alternatifinin de zlebilmesi anlamna gelir. Gerundslar ile balayalm.

GERUNDS 25

Gerund isim fiil ( verbal noun ) demektir. Bir fiilin ing alm biimidir. Gerund lar, bir fiil ve bir isim zellii tarlar. Cmlede isim veya zamir olarak kullanlrlar. Yap bakmndan ortalara ( present participle ) benzerlerse de kullan ve anlam bakmndan ok farkldrlar. Gerunds yaps geni bir konudur. Drt madde halinde anlatlacaktr. zellikle ilk maddesi KPDS iin ok nemlidir ve konunun % 90 n kapsar. Bunun da yzde 70-80i birinci maddeye dahildir. Bu maddenin ok iyi bilinmesi gerekir. Dier ksm ileri dzey iin nemlidir. renilmesi iyi olur. 1.) Bir Edattan Sonra ( After a preposition ) Edat: Tek balarna bir anlam olmayan, bir isim veya isim trevi ( zamir, isim fiil gibi ) ile birlikte kullanlarak anlamlarn btnletiren szcklerdir. n, on, under, of, off, with, for, over ..... gibi. He comes in the room. ( buradaki in edattr nk isimden nce gelir. ) He comes in. ( in zarftr nk fiili etkilemitir. ) Eer bir cmlede yklemden sonra bir edat varsa ve sonrasnda ekilmemi bir fiil kullanlmsa bu mutlaka gerundtr. lla da gerund olacak diye bir kural yoktur. Yklemden sonra hibir ey olmayabilir veya bir isim gelebilir. Ama eer yklemden sonra edat var ve sonrasnda da ekilmemi bir fiil varsa bu mutlaka gerund olmaldr. Bundan sonra cmleler kurulurken KPDS iin nemli olan kelimeler kullanlacak. Geen bu kelimeleri mutlaka iyi renmemiz gerekir. The members are thinking of appointing him as their president. ( yeler, onu bakanlar olarak atamay dnyorlar. ) a) to appoint b) appoint c) appointing

Bolua appointing gelmelidir. nk yklemden sonra edat vardr ve edattan sonra eer ekilmemi bir fiil varsa bu gerund olmak zorundadr. Byle fiiller bir edat ile nesneye indirekt olarak geerler. Byle sorularda cmlenin anlam bilinmezse de soru zlebilir. Appoint : atamak, kararlatrmak Disappoint : hayal krklna uratmak, bozmak, engel olmak. ( Banda bulunan dis ten dolay appoint in olumsuzu eklinde anlalabilir diye KPDSde sk sk geen nemli bir kelime. Mutlaka bilinmeli. ) Think of : dnmek ( tasarlamak anlamnda ) Think over : dnmek ( bir ey zerinde ) Think about : dnmek ( bir ey zerinde, hakknda) He is thinking of emigrating to USA. ( O Amerikaya g etmeyi dnyor. ) He gave up smoking. ( O sigara imeyi brakt. ) The scientists shouldnt have approved of using hazardous material. ( Bilim adamlarnn tehlikeli materyalleri kullanmay onaylamamalar gerekirdi. ) Hazardous : tehlikeli ( syn: dangerous ) Approve of : onaylamak Disapprove of : onaylamamak ( ikisi de of ile nesneye gei yapar. ) Approve: KPDSde olduka sk geen bir kelimedir. E anlamllar ile birlikte ok iyi bilinmeli. Certify, Attest: onaylamak Ratify: onaylamak. Ratification: onaylama Specify: onaylamak, aka belirtmek. Specification: belirtme, tarifname Notify: onaylamak, bildirmek. Notification: haber, bildirme, ihbarname. Affirm: onaylamak Reaffirm: tekrar onaylamak Confirm: onaylamak Bear somebody/something out: onaylamak 26

As a researcher, he was always interested in developing something beneficial. (O bir aratrmac olarak daima faydal eyleri gelitirmekle ilgilenirdi. ) Interested in : ..ile ilgilenmek ( daima nesneye in ile gei yapar. ) Develop : gelitirmek ( daha nce gemiti ) = mprove = Progress = Advance = Enhance = Extend = Boost = Grow up = Flourish = Thrive Beneficial: faydal. ( syn: useful ) ***Not: Any, some, every, no kelimeleri; think, body, one, where kelimeleri ile birletiklerinde sonralarnda mutlaka bir sfat isterler. Trkedeki manta ters bir yapdadr. Any Some Every No think body one where

Adjective

Yukardaki rnekte de grld gibi Something gemi ve sonrasnda da beneficial sfat gelmitir. You must give up smoking. ( Sigaray brakmalsnz. ) He disapproves of joining the army. ( O orduya katlmay onaylamyor. ) Join : katlmak Disapprove of : onaylamamak They succeeded in persuading us. ( Onlar bizi ikna etmeyi baardlar. ) Succeed in Persuade : baarmak : ikna etmek

2.) Baz Fiillerden Sonra Gerund Kullanlr Bu fiillerin says 30 40 civarndadr. Bunlar yklem olacaklar zaman sonralarnda eer ekilmemi bir fiil gelirse, gerund olmak zorundadr. Bu zellik tamamen ezbere dayal bir durumdur. En nemli 10 - 15 tane fiili greceiz. Dierleri liste halinde bize verilecek. Bu fiilleri yazarsak; Avoid : kanmak, saknmak Understand : anlamak Consider : dnmek Admit : kabul etmek, itiraf etmek Anticipate : sezinlemek Appreciate : taktir etmek Enjoy : holanmak Mind : aldrmak, umursamak, umurunda olmak --------------------------------------------------------------Postpone : ertelemek Delay : ertelemek Defer : ertelemek Put off : ertelemek --------------------------------------------------------------Forgive : affetmek, balamak Pardon : balamak, affetmek Excuse : affetmek, mazur grmek --------------------------------------------------------------Hate : Detest : nefret etmek Abhor : --------------------------------------------------------------Like / dislike : sevmek / sevmemek Complain : ikayet etmek 27

Understand : anlamak Bu fiiller, yklem olarak kullanldnda ve sonrasnda ekilmemi bir fiil geldiinde bu mutlaka gerund olmaldr. You could have avoided hurting him. ( Onu incitmekten kanm olabilirdin veya kanabilirdin. ) She considers moving away. ( O tanmay dnyor. ) Move : tanmak, hareket etmek ( yannda away, in gibi deiik edatlar alabilir. ) He hates getting up early. ( O erken kalkmaktan nefret eder. ) The thief admitted stealing the money. ( Hrsz paray aldn itiraf etti. ) Thief Theft : hrsz : hrszlk

I dont anticipate meeting any problem. ( Herhangi bir problemle karlamay sezinlemiyorum. ) I dont understand your complaining. ( ikayetinizi anlamyorum. ) 3.) Baz Deyimlerden Sonra Gerund Kullanlr ngilizcede, aada yazlan deyimlerden sonra eer bir ekilmemi fiil gelirse, kesinlikle gerund olmaldr. It is no use It is no good That is no point in Cant help Feel like It is worth Look forward to Object to Oppose to Confess to Be used to Be accustomed to Get used to Get accustomed to Get around to Have trouble Cant bear Cant stand Have fun : anlam yok, yarar yok, manas yok : anlam yok, yarar yok : anlam yok, yarar yok : elinde olmamak, bir ey yapmaktan kendini alamamak : can istemek : ...meye deer : drt gzle beklemek : itiraz etmek, bir eye kar kmak : itiraz etmek, bir eye kar kmak : itiraf etmek : ..e alkn olmak : ..e almak : ..e almak : ..e almak : dolamak, yaylmak, kandrmak : zorluk ekmek : dayanamamak : :

Bu kalplardan sonra, ( zaman ne olursa olsun, olumlu veya olumsuz olsun ) eer bir ekilmemi fiil varsa, bu fiil gerund yapsnda olmaldr. Her zaman bunlardan sonra gerund olacak diye bir kural yoktur. Bazen ekilmemi bir fiil dnda da bir szck gelebilir. rnekler I am looking forward to seeing you amoung us. ( seni aramzda grmeyi drt gzle bekliyorum. ) French is no worth learning. ( Franszca renilmeye demez. ) I dont feel like going out tonight. ( Bu gece canm dar kmak istemiyor. ) He must have confessed to committing the crime. (O suu ilediini itiraf etmi olmal. ) Confees to Commit : itiraf etmek ( zihinsel anlamda ) : ilemek ( su, gnah, hata, cinayet anlamnda )

28

The hijackers objected to releasing the hostages. ( Uak karanlar ( hava korsanlar ) rehineleri serbest brakmaya kar ktlar. ) Hijacker Release Hostage : uak karan, hava korsan : serbest brakmak, salvermek : rehine

I am used to studying late at night. ( Ge saatlere kadar almaya alknm. ) He cant help loughing when he sees me. ( Beni grdnde kendini glmekten alamaz. ) She had trouble solving her problem. ( O problemini zmede zorluk ekti. ) English is worth learning. ( ngilizce renmeye deer. ) The minister confess to getting involved. ( Bakan sua bulatn itiraf etti. ) Get involve : biri ile bir sua bulamak

4.) Hem Mastar Hem de Gerund Alan Fiiller ngilizcede, baz fiiller hem mastar hem de infinitive alabilirler. Balamak fiilleri Kesmek, ara vermek Devam etmek Start / Begin Cease Continue Bu fiiller ikisini de alabilirler ( Bu snavda sorulmaz )

I start working on Monday. ( P. Tesi almaya balarm. ) I start to work on Monday. ( P. Tesi almaya balarm. ) Eer bu fiiller Continuous formda ekilirlerse sonrasnda da ekilmemi bir fiil var ise tercihinizi gerundtan yana kullanmayn deniliyor. Gramatikal olarak yasak deil ama iki gerund yan yana gelmesin diye infinitive kullanlr. Bu konu ile ilgili nemli ve temel bilgileri renmi olduk. Bundan sonra reneceimiz detaylar ileri dzey iindir.

Bir nceki derste, eer yklemden sonra ekilmemi bir fiil gelirse yapdan biri ile kullanlabilecei sylenmiti. Aslnda her dilde olduu gibi nglizcede de bu ekilmemi fiil ekilmi olan fiilin bir ksaltmas gibidir. Yklemden dolay ekilmemi olan fiilin zaman ve kimin tarafndan yapld bellidir. rnein; Ben renmek istiyorum derken, ekili olan fiil yani yklem istiyorumdur. nfinitive veya Gerund olacak ekilmemi fiil de renmektir. Burada yklemden dolay renmenin ne zaman istendii ve kimin tarafndan istendii bellidir. kisinin de znesi bendir. Gerund Kullanm ile ilgili rnekler I appreciate helping ( Yardm takdir ediyorum. ) Bu cmlede appreciateden dolay help fiili Gerund olarak kullanlmtr. helpingin de znesi I dr. Baka bir cmlede yklem ile Gerundn znesi farkl olabilir. rnein ayn cmleyi bu ekilde de yazabiliriz. I appreciate you helping ( Yardmnz takdir ediyorum. ) Bu cmlede ise yklem ile Gerundn zneleri farkldr. Yklemin znesi I, Gerundn znesi youdur. Gerund isim fiil olduu iin ve sfatlar isim ile kullanld iin aslnda you yerine yourun kullanlmas daha uygundur. Yklemin nesnesi olan your helping in de nesnesi olabilir. The poor gibi. Bu aklamalardan sonra cmlemizi yazarsak yle olur. I appreciate your helping the poor. ( Fakirlere yardmnz takdir ediyorum. ) 29

This project is not worth maintaining . ( Bu proje devam etmeye demez. ) He accused everybody of being reluctant. ( O herkesi isteksiz olmakla suclad. ) Accuse of Reluctant Will Unwilling Willing Irreluctant : suclamak : isteksiz : istek : isteksiz : istekli : istekli

I do not understand your complaining about your jop. ( iniz hakknda yaknmanz anlamyorum. ) We can not get anywhere without discussing the issues properly. ( Biz meseleleri uygun bir ekilde tartmakszn bir yere varamayz. ) Issue Properly Discuss : mesele, sorun, problem : uygun bir ekilde : tartmak

We get used to living under miserable condition. ( Biz sefil koullar altnda yaamaya altk. ) Miserable : perian, sefil

5. ) Allow = Permit, Advise = Recommend Fiilleri Drdnc madde gibidir. Yani yukardaki iki fiil ( e anlamlar ile birlikte drt fiil ) hem Gerund hem de nfinitive alabilirler. Yalnz drdnc madde gibi istenilen zaman Gerund istenilen zaman nfinitive almyor. Bu gramatikal bir zelliktir. Bu fiiller bazen Gerund bazen de nfinitive alrlar. Allow = izin vermek, Advise: tavsiye etmek, nermek. ***Kural: 1. Eer bu fiillerden sonra bir nesne varsa nfinitive kullanlr. ***Kural: 2. Eer bu fiillerden sonra bir nesne yoksa Gerund kullanlr. He recommended me to rest. ( Bana dinlenmemi tavsiye etti ) Recommendden sonra nesne olduu iin ( me ) nfinitive kullanlmtr. He recommended resting. ( Bana dinlenmeyi tavsiye etti ) Recommendden sonra nesne olmad iin Gerund kullanlmtr. My wife doesnt allow me to go out. ( Karm dar kmama izin vermez. ) My wife doesnt allow going out. ( Karm dar kmaya izin vermez. ) The expert advised us to sell sharing. ( Uzman bize hisse senetlerini satmay nerdi. ) Expert : uzman Sharing : hisse senetleri 6. ) Regret, Forget, Remember ( zgn - piman olmak, unutmak, hatrlamak ) Yukardaki fiil de bazen Gerund bazen de nfinitive alrlar. Buradaki espri biraz da anlama yneliktir. Eer bu fiillerden sonra kullanlacak olan fiil daha nce gereklemi bir olaydan bahsediyorsa Gerund, daha sonra gerekleecek bir olaydan bahsediyorsa nfinitive kullanlr. I regret spending so much money. ( Bu kadar ok para harcadma zgnm. ) I regret to spend so much money. ( Bu kadar ok para harcamaya ( harcayacama ) zgnm. ) *** Regret te genellikle gerund kullanm tercih edilir. 30

I forgot taking my purse. ( Czdanm aldm unuttum. ) ( czdan zerinde demektir. ) I forgot to take my purse. ( Czdanm almay unuttum. ) ( czdan zerinde deil demektir. ) *** Beinci madde kullanmna uyuluyor. Ama altnc madde kullanmda en ok ihlal edilen bir kuraldr. 7. ) Need, Require, Want ( ihtiyacnda olmak, gerektirmek, istemek ) Bu fiil de ayn anlamda kullanlmaktadr. de hem Gerund hem Mastar alabilirler. Yalnz burada ki mastar Pasif Mastar dr. Bu kullanmdaki cmlelerde zne genellikle canszdr. Passive infinitive: to be + V3 This room needs cleaning. ( Bu odann temizlemeye ihtiyac var. ) Ayn cmleyi u ekilde de yazabiliriz anlam olarak ayndr. This room needs to be cleaned. ( Bu odann temizlenmeye ihtiyac var. ) The grass requires cutting. ( Otlar kesmeye ihtiyac var. ) My car wants washing. ( Arabamn ykamaya ihtiyac var. ) My car wants to be washed. ( Arabamn ykanmaya ihtiyac var. ) Bu kullanmdaki zne canl olamaz m sorusu zerine (olabilir diye) u rnek verildi. I need to be accepted in the club. ( Klube kabul edilmeye ihtiyacm var. ) Bu kullanmda yaygn olarak gerund kullanlr. 8. ) See, Hear, Feel, Watch, Notice: ( grmek, duymak, hissetmek, izlemek,farkna varmak ) Hepsi de Gerund veya Mastar alabilirler. Yalnz buradaki mastar Bare nfinitivedir. Yaln mastar = fiilin birinci hali = tosuz mastar. Burada Gerund ve nfinitive kullanmnn nemli bir fark da vardr. Eer yklemden sonra ( ki bu yklem yukardaki drt fiilden biridir ) kullanlacak fiilin yaratt olayn bir kesiti alnmsa bu fiiller Gerund olarak kullanlmak zorundadr; olayn tm alnmsa Bare infinitive olarak kullanlmak zorundadr. I saw him waiting at the bus stop. ( Onu otobs duranda beklerken grdm. ) I saw him wait at the bus stop. ( Onu otobs duranda beklerken grdm. ) Gerund kullanmndan dolay birinci cmlede eer o yarm saat durakta beklemise benim be on dakkasn grdm, tm olaya vakf olmadm anlalr. kinci cmlede ise Bare nfinitive kullanmndan dolay benim bu beklemenin tmne vakf olduum anlalr. We felt the house shaking. ( evin sarsldn hissettim. ) ( sarsntnn bir ksmn ) We felt the house shake. ( evin sarsldn hissettim. ) ( sarsntnn tmn ) Shake : sallanmak, sarslmak Kullanm biraz kark olan bir konudur. Bu madde de Trke eviriden ok Inglzce mantn kavramak nemlidir. I watched them enter the bar. ( Onlar bara girerken grdm. ) ( Bara girme eylemi anlk bir eylem olduu iin tm grlebileceinden bare infinitive kullanlmtr. watch genelde bare infinitive ile kullanlr, ama gerund la da kullanlabilir. I heard her singing. ( Onu ark sylerken duydum. ) 31

***Not: Genelde ksa sren olaylar, hepsi gzlenebileceinden bare infinitive ile aktarlr. Uzun sren olaylar ise, bir ksm gzlenirse gerund ile; tm gzlenmisebare infinitive ile aktarlr.

{{{

Bu spesifik kullanmlar zet halinde yazacak olursak; 5. ) Allow Permit Advise Recommend : Nesne varsa infinitive kullanlr; yoksa gerund kullanlr. : : :

6. ) Regret : nceki bir olay anlatyorsa gerund; sonrakini anlatyorsa infinitive kullanlr. Forget : Remember :

7. )

8. )

Need : Hem gerund hem infinitive ( ama passive infinitive ) kullanlr. Require : Want : See : Olayn bir kesiti alnmsa gerund; tm alnmsa bare infinitive kullanlr. Feel : Hear : Watch : Notice : }}}

INFINITIVES Daha nce de sylendii gibi ekimsiz fiilin kullanld yapdan biri de Infinitiveslerdir. Mastar hareketlerinde Infinitiveslerden faydalanlr. Infinitivesleri kullanm yerlerine gre maddeler halinde greceiz. I want to learn English. ( Ben renmek istiyorum. ) Burada yklemin ve mastarn znesi ayndr. I want you to learn English. ( Ben sizin Inglizce renmenizi istiyorum. ) Bu cmlede ise yklemin znesi I, mastarn znesi Youdur. Madde ayrm bu ekilde fiillerin nesne alma veya zne durumuna gre yaplacaktr. Bu fiillerden sonra mastar gelir diye ezberlemektense yap olarak bunlar renmek daha iyi olacaktr. Ayrca eviri biimini de kavramak nemlidir. imdi maddeler halinde Infinitiveslerin kullanld yaplar renelim. 1.) Verb + Infinitive Yani hemen sonrasnda Infinitive alan fiiller demektir. Bunlarn saylar 1015 tanedir. Burada en nemlilerinden birka rnek verilecektir. Bu gruba giren fiiller liste halinde aada sunulmutur. Bu yapda, yklemden hemen sonra Infinitive geldii iin hem yklemin hem de Infinitive'in znesi ayndr. Appear Can afford Claim Consent Condescend Decide Demand Deserve Happen Hasitate Hope Learn ( How ) Look : grnmek : gc yetmek : iddia etmek : ..e raz olmak : tenezzl etmek : karar vermek : istemek, talep etmek : hak etmek, layk olmak : tesadfen ...mek : tereddt etmek : ummak, mit etmek : renmek : grnmek 32

Know ( how ) Offer Plan Prepare Promise Pretend Refuse Resolve Seek Seem Strive Tend Threaten Try Undertake Would love

: bilmek, tanmak : teklif etmek : planlamak : hazrlamak : vaat etmek : gibi davranmak : red etmek : karar vermek : ..meye almak : grnmek : ..meye almak : eiliminde olmak : tehdit etmek : ..meye almak : stlenmek : seve seve...mek

I cant afford to buy such a car in these economic condition. ( Ben bu ekonomik artlarda byle bir araba alacak gte deilim. ) We decided to give up the project. ( Biz projeden vaz gemeye karar verdik. ) They had to promise to fulfil their commitment. ( Onlar vaatlerini yerine gitirmeye sz vermek zorunda kaldlar. ) Commitment : sz, vaat, taahht. To promise : sz vermek Compromise : uzlamak, dn. KPDSde en kritik yerlerde 4-5 defa geer. yi bilinmeli. Fulfil : yerine getirmek,yapmak Implement : Achieve(eyhiv) : Accomplish : Execute : ( eksikut ) icra etmek Carry out : Built : Construct : Manufacture : Produce : Perform : Conduct : Fulfilden sonra yazlan fiillerin hepsi onun eanlamlsdrlar. KPDS iin ok nemli kelimelerdir. Iyi bilinmeli. He should have tried to resolve the dispute. ( Onun tartmay zmeye almas gerekirdi. ) Try : denemek, ( eer bir infinitive alrsa ) ...meye almak, Dispute : tartma, anlamazlk Conflict : Deliberate : Discuss : Debate : Argue : The two goverments refused to resume the talks. ( Her iki hkmet grmelere yeniden balamay red etti ) Refuse : red etmek Reject : Turn down : Talks : grme Resume : ..e yeniden balamak, srdrmek He must have threatened to kill us. ( Bizi ldrmek iin tehdit etmi olmal. ) Threaten: tehdit etmek Not: Bu yaplar Trkeye evirmek nemli bir husustur. Moda mod bildikten sonra Trkeye uygun bir ekilde evirmek gerekir. I happened to see him. ( Onu tesadfen grdm. ) Happen : olmak Happen + ful Infinitive : tesadfen ....mek. 33

He always tends to hurt people. ( O genellikle insanlar incitmeye eilimlidir. ) Tend : eiliminde olmak. (Trkeye meyil, eilim anlamnda tandans olarak isim hali gemitir.) She consented to step down. ( O ekilmeye raz oldu. ) Consent : ..e raz olmak Step down : geri adm atmak, ekilmek I would love to come along with you. ( Sizinle seve seve gelirim. ) She should not have condescend to take his book. ( Onun kitabn almaya tenezzl etmemeliydi. ) Would love : seve seve ...mek Along with : ..ile Condescend : tenezzl etmek You could have come to see me. ( Beni grmeye gelebilirdin ) 2. ) Verb + Object + Infinitive Bu kullanmda, yklemden sonra bir nesne gelir ve ardndan mastar kullanlr. Burada yklem olarak kullanlan fiiller bir nesneden sonra mastar gerektirirler. Bu gruba giren fiiller aada sunulmutur. Allow : izin vermek Ask : istemek, rica etmek Advise : nermek, tavsiye etmek Cause : sebep olmak Challenge : meydan okumak, delloya davet etmek Coerce : zorlamak, zorunda brakmak Command : emretmek Compel : zorlamak, zorunda brakmak Encourage : cesaretlendirmek, tevik etmek Enable : muktedir olmak, mmkn klmak Find : bulmak Forbid : yasaklamak Force : zorlamak, zorunda brakmak Invite : davet etmek Notify : haber vermek, bilgilendirmek Oblige : mecbur etmek, zorunda brakmak Order : emretmek, siperi vermek Permit : izin vermek Recommend : nermek, tavsiye etmek Remind : hatrlatmak Require : gerektirmek Teach : retmek Tell : sylemek Tempt : ayartmak Urge : istemek, ...e sevk etmek Warn : ikaz etmek, uyarmak Want : istemek The U.N has urged the Iraq Goverment to compile with the resolutions of the security council. (BM ..................) To Compile with : uymak Resolution : karar, azim Security : gvenlik Council : konsey The teacher could have allowed us to play.( Hoca oynamamza izin verebilirdi. ) No one can force me to give up smoking. ( Hi kimse beni sigara imeyi brakmaya zorlayamaz. ) The doctor encouraged the patient to go home. ( Doctor hastay eve gitmeye cesaretlendirdi. ) Cour : kalp, yrek Courage : yrekli Encourage : yreklendirmek, cesaretlendirmek, motive etmek Promote : motive etmek tevik etmek ( promotion ) Not: Bir kalbn iyice renilebilmesi iin szcklerin deitirilerek tekrar tekrar yazlp, Trkeye evrilmesi egzersizleri yaplmaldr. 34

The U N urged the USA to lift the embargo. ( B M Amerikann ambargoyu kaldrmasn istedi. ) Urge: istemek ( iddetle bir eyi ...) Not: alrken arada Trke cmleler yazp Inglizceye evirmek verimlilii arttrr. Ingilizceden Trkeye eviri yaparken, cesaretli bir ekilde, verilmek istenen mesaj Trkeye uygun olarak ifade edilebilmelidir. You ought to have warned us not to go there. ( Bizi oraya gitmemek iin uyarm olmalydnz. ) Negative Infinitive: Infinitivein nne not getirilerek oluturulur. not to go gibi. The inspector obliged the minister to resign. ( Mfetti bakan istifa etmeye mecbur etti. ) Inspector : mfetti

Spect : bakmak Inspect : in:iine, spect: bakmak, Inspect: ine bakmak = incelemek Inspector : iine bakan, inceleyen, = mfetti Spectator : seyirci Expect : ex: dar, pect: bakmak, Expect: dar bakmak = beklemek, ummak Respect : tekrar tekrar bakmak, sayg gstermek Attend : bir yerde hazr bulunmak, devam etmek, katlmak. Attendance : hazr bulunanlar, izleyiciler Oblige : mecbur etmek, zorunda brakmak He orders us to be ready at 11 oclock. ( Saat 11de hazr olmamz emrediyor. ) Order: emretmek, sipari etmek, dzen, sra They advised us to learn English. ( Inglizce renmemizi tavsiye ettiler. ) You should ask him to help us. ( Bize yardm etmesini istemen gerekir. ) The doctor wasnt able to compel to me to give up smoking. ( Doktor beni sigaray brakmaya zorlayamad. ) Compel = Force : zorlamak Compulsive : zorlayc Compulsory : zorunlu We had to forbid them to eat pork. ( Onlara domuz eti yemelerini yasaklamamz gerekti. )

to to to to

forbid: bar ban prohibit

yasaklamak

Pork: domuz eti Kalmamz rica ediyor. ( She ask us to stay. ) Silahlar teslim etmelerini istedik. ( We wanted them to lay down their arms. ) Lay down: teslim etmek Gitmesine izin vermemeliydin. ( You should not have permitted him to go. ) ***Not: Dikkat edilirse bu fiillerde mastar hep bakasna yaptrlyor.

3.) Hem Nesne ile Nem de Nesnesiz Kullanlabilenler Bu gruba giren fiiller hem nesnesiz, hem de nesne ile mastara gei yapabilirler. Yani bu grup fiilleri birinci ve ikinci madde zelliklerini birlikte tarlar. Birka tanesini rnek verecek olursak; Ask : stemek 35

Beg : Rica etmek, stemek Clime : ddia etmek, savnda bulunmak Deserve : Haketmek, layk olmak Desire : Arzu etmek Expect : Beklemek, mit etmek Help : Yardm etmek ntend : Niyetinde olmak nvite : Davet etmek Merit : Haketmek, layk olmak Request : stemek Want : stemek Wish : Dilemek He asked to take part in the meeting. ( Mitinge katlmay istedi. ) He asked me to take part in the meeting. ( Mitinge katlmam istedi. ) Grld gibi birinci cmlede yklemin ve mastarn znesi ayndr. kinci cmlede ise yklemin znesi He, mastarn znesi ise me dir. To take part in : katlmak Participate : katlmak He can expect to win the prize. ( O dl kazanmay umabilir. ) He can expect his son to win the prize. ( Olunun dl kazanmasn umabilir. ) I wished to be amoung you. ( Aranzda olmay diliyordum. ) I wished you to be amoung us. ( Aramzda olmanz diliyordum. ) Amoung Between : arasnda ( ikiden fazla nesne iin ) : arasnda ( iki nesne iin ) rnekler She deserves to be our chairwoman. ( O bakanmz olmay hakeder. ) Deserve : layk olmak, haketmek Merit : layk olmak haketmek, deer, meziyet Meritorious : vlmeye deer, deerli Deservedly : hakkyle, hakl olarak Deserving of : mstahak The man claimed not to see the event. ( Adam olay grmediini iddia etti. ) Claim Event Eventful Ful Eventless Less You edebilirdiniz. Gress Regress Progress : : : : iddia etmek olay olayl ..l

: olaysz : ..sz could have invited us to participate in the congress.( Bizi kongreye katlmaya davet ) : ileri gitmek, yrmek : geri gitmek : ileriye gitmek

Bu konudaki kelimeler ve yaplar iyice kavranmaldr. Trkeden ngilizceye; ngilizceden Trkeye eviri egzersizlerinin yaplmas konuyu daha iyi kavratr.

4.) Mastar ve Sfatlarn Birlikte Kullanm Bu balk madde olarak anlatlacaktr. Madde ayrm sfatlarn deiik kullanm ile ilgilidir. Her bir maddede kullanlan sfatlar ayr ayr verilecektir. Daha sonra rnekleri ve Trke anlamlar verilecektir. 36

----- 1 ----Careless Considerate Inconsiderate Foolish Generous Kind Unkind Polite Unpolite Right Wrong Rude : : : : : : : : : : : : dikkatsiz, ihmalci dnceli, saygl dncesiz, saygsz aklsz, ahmak, sama, aptal, budalaca cmert, nazik nazik deil, kaba nazik nazik deil, Kaba doru, hakl yanl, haksz kaba

Normalde birine naziksiniz dendiinde You are kind sylenecek diye dnlr. Ama Inglizcede bu yap kullnlmaz. Bunun yerine t is kind of you denir. Ders alrken bu kalplar yazmak ve dier sfatlarla yeri deitirilerek tekrar tekrar yazmak daha verimli olacaktr. Eer bu sfatlardan sonra ekilmemi bir fiil gelirse bu mastar olmak zorundadr. Bu konudan alnmas gereken mesaj sfatlardan sonra mastar kullanld ve bu kalplarn eviri mantnn iyi kavranmas gerektiidir. It is kind of you. ( Naziksiniz. ) It is impolite of him. ( O nazik deildir. ) It is very kind of you to help me. ( Bana yardm ettiiniz iin ok naziksiniz. ) It was very considerate of him to carry our luggages. ( Valizlerimizi tad iin ok dnceliydi. ) Grld gibi bu kullanmda belirtilen sfatlardan sonra mastar kulanlmaktadr. rnek olarak verilen cmlelerin zaman deiik olabilir. ----- 2 ----Bu maddede kullanlan sfatlar unlardr: Afraid : korkmu Anxious : istekli ( can atacak ekilde ) Ashamed : utanm Careful : dikkatli Curious : merakl Determined : kararl Eager : istekli Glad : memnun Quick : hzl Reluctant : isteksiz ( rreluctant: istekli ) Willing : istekli ( Unwilling: isteksiz. ) Ept : ..e eilimli Likely : muhtemel Unlikely : muhtemel olmayan Bound- Sure- Certain: kesin Liable : ..e eilimli He is bound to succeed in the exam this time. ( Onun snav zamannda baaraca kesindir. Veya O kesinlikle zamannda snav baaracak. ) Turkey is bound to sign the agreement. ( Trkiyenin antlamay imzalamas kesindir. ) He is reluctant to lend us money ( O bize dn para vermeye isteksizdir. ) We are all quite willing to make sacrificies our family. ( Hepimiz ailemiz iin fedakarlk yapmaya olduka istekliyiz. ) Sacrificy : Kurban, Fedakarlk

Man is always liable to make error. ( insanolu daima hata yapmaya eilimlidir. ) To error Error Unerring : hata yapmak : hata : isabet 37

My students are willing to learn English. ( rencilerim Inglizce renmeye isteklidirler. ) He is unlikely to accept your offer. ( Onun teklifinizi kabul etmesi olas deildir veya O muhtemelen teklifinizi kabul etmeyecektir. ) ***Not: Konuyu ilerken snrl sayda rnekler veriliyor. Bu nedenle btn sfatlar ierecek rnek verilemiyor. Verilen cmlelerde veya yeni cmleler kurarak listede olan btn sfatlar kullanmak daha kalc bir renme salayacaktr. Ayrca yazlan her cmlenin sorusunu, olumsuzunu yazarak almak gerekir. Yine yazlan her cmleyi telafuz etmek, yapsn bozmadan Trkeye uygun bir ekilde evirerek almak verimlilii arttracaktr. ----- 3 ----kinci maddede zne kii veya zamirdi. Bu maddede ise mastar, zne durumuna geer. rnein; nglizce renmek kolaydr ifadesinin nglizcesi normalde To learn English is easy. eklinde olmaldr. Ama gramatikal olarak bu maddede olduu gibi eer mastar zne durumunda ise cmlenin sonunda yazlr ve zne olarak It yazlr. Bu maddeye giren sfatlar tamamen anlatlan mantk ile kullanlrlar. Bu kullanmdaki It bilinen anlamdaki gibi deildir. Yukardaki ifadeyi bu aklamalar dorultusunda yazarsak; it is easy to learn English ( ngilizce renmek kolaydr ) eklinde olur. Bu maddede kullanlan sfatlar unlardr: Asuming Dificult Exciting Interesting Boring Easy Hard Impossible Possible Important Essential Necessary Imperative Urgent Advisable : elenceli : zor, g : heyecanl : ilgin, Enteresan : skc : kolay : sk : imkansz : mmkn : nemli : temel, esas : gerekli : gerekli, zaruri : acil : tavsiye edilebilir

It is impossible to overcome this issue. ( Bu sorunun stesinden gelmek imkanszdr. ) Overcome : stesinden gelmek

It was very difficult to convince him. ( Onu inandrmak ok gtr. ) Convince : inandrmak

It is rather difficult to get along with her. ( Onunla geinmek olduka gtr. ) To get along with : ...ile geinmek, anlamak

It is hard to cope with these problems. ( Bu problemlerin stesinden gelmek zordur. ) Cope with : stesinden gelmek, mcadele etmek. KPDS iin ok nemli bir kelimedir. 3-4 defa sorulmu. Edat veya fiili yine sorulabilir. yi renmek gerekir. Yukardaki cmleler ...renmek kolaydr, ...inandrmak gtr, ...stesinden gelmek zordur gibi genel bir anlatm ifade ederler. Daha nce de akland gibi ister ekilmi, ister ekilmemi bir fiil olsun ncesine zne sonrasna nesne geliyordu. Bu kullanmda da mastar gerekletiren, yklemin znesinden ayr bir zne ise, bunun mastardan nce yazlmas gerekir. Ama bu da anlam karmaasna sebep olmaktadr. Bu karmaay nlemek iin mastarn znesinden nce for edat yazlmaktadr. Burada sadece for edat kullanlr, baka edat kullanlmaz. rnein; It is hard for us to cope with these problems. ( Bizim iin bu problemin stesinden gelmek zordur. ) It is impossible for you to persuade me. ( Sizin iin beni ikna etmek imkanszdr veya beni ikna etmeniz imkanszdr. ) 38

t was necessary for him to submit the report until the next day.( Onun ertesi gne kadar raporu sunmas gerekir. ) To submit- To present Represent Presentation : sunmak : yeniden sunmak : sunu

ACTIVE PASSIVE Etken Edilgen anlamndadr. Bir cmlenin Active kullanmnda yklemi yapan bellidir ve buna zne denir. Yine burada nesne ykleme maruz kalyor. Passive kullanmnda ise zne yklemden etkileniyor. Daha nceki derslerimizden znenin cmlede ekilmi fiilden nce geldiini, bu pozisyonda kullanlan pronounslarn da Subject Pronouns olduklarn biliyoruz. Bir cmlede nesnenin de ekilmi fiilden sonra geldiini, bu pozisyonda kullanlan pronounslarn da Object Pronouns olduklarn biliyoruz. Passive formlar iyi bilmek iin Subject ve Object Pronouns lara hakim olmak gerekir. Active: I saw him. ( Ben onu grdm. ) Passive: He was seen by me. ( O benim tarafmdan grld. ) rnekten de grlebilecei gibi active bir cmlenin nesnesi pasif cmlenin znesi konumuna geiyor. Burada nesne durumlar hakknda baz bilgiler vermek gerekiyor. Baz fiiller yklem olduklarnda nesne alrlar. Byle fiillere geili fiiller denir. Nesne almayan fiillere de geisiz fiiller denir. Geisiz fiillerin olduu cmlelerde ykleme maruz kalan bir nesne olmad iin dolaysyla byle cmlelerin passive formu da yoktur. Active Infinitive To speak To write To give up Passive Infinitive To be spoken To be written To be given up

Active Infinitivein Passive formu % 99 yukardaki gibidir. Get ve Become nin de kullanld Passive form vardr. Bunu da daha sonra reneceiz. ngilizcede btn active zaman ve modallarn passive formu vardr. Bunlar tek tek renmek yerine yap olarak sistemlerinin nasl altn ve en nemlilerini reneceiz. Bunlar iyi bir ekilde rendikten sonra dierlerini de ok iyi almak gerekir. Activei Passivee evirirken sadece yardmc fiil zerinde deiiklik yaplr. Temel fiil de V3 eklinde yazlr. to write ------> to be written gibi. S. Present: He writes a letter. S. Past: He wrote a letter. S.Future: He will write a letter. A letter is written by him.(Bir mektup onun tarafndan yazlr ) A letter was written by him. ( .....................................yazld. ) A letter will be written by him.( ............................yazlacak. ) A letter has

Pr. Perfect: He has written a letter. been written by him.( .........................yazlm. ) Past Perfect: He had written a letter.

A letter had been written by him.( ............................yazlmt. )

Passive form oluturulurken be + V3 kullanlyordu. Bunlarn en nemlileri yukarda verilen be rnekteki zamanlar ile uygulamasdr. Bunlara ok iyi hakim olunmaldr. Dierleri de renilse iyi olur. Present Cont: He is writting a letter. Past Cont: He was writting a letter. Future Cont: He will be writting a letter. A letter is being written by him.( .....................yazlyor. ) A letter was being written by him.( .............yazlyordu. ) A letter will be being written by him.( ...yazlyor olacak. )

Pres.Perf.Cont: He has been writting a letter. A letter has been being written by him. (...yazlmaktadr.) Past Perf.Cont: He had been writting a letter. A letter had been being written by him. (..yazlmaktayd.) Fut.Perf.Cont: He will have been writting a letter. (.........yazlmakta olacak.) A letter will have been being written by him.

Burada nemli olan bir cmledeki pasiflii grp, onu yorumlayabilmektir.eer be fiilinden sonra V3 varsa bu cmle pasif bir cmledir diyoruz. Baka bir deile, be fiilinden sonraki temel fiil ing almamsa bu

39

cmle pasif bir cmledir diyoruz. nk Inglizcede be fiilinden sonra ya ing li bir fiil veya V3l bir fiil gelir ve bu iki kullanm birbirinin alternatifidir. He is known by everyone in the area. ( O blgedeki herkes tarafndan tannr veya tannyor. ) He was found guilty by the jury. ( O jri tarafndan sulu bulundu. ) Guilty : sulu Over the last months, this book has been sold very well. ( Geen aylarda bu kitap ok iyi satlm. ) Not: over n kullanmn hatrlaynz. The robbers had been followed by the police. ( Soyguncular polis tarafndan takip edildi. ) He will be appointed as the new chairman. ( Yeni bir bakan olarak atanacak. ) As : gibi, olarak,...ok deiik anlamlar vardr. gibi anlamnda edat olarak kullanlabilmesi iin sonrasnda bir isim olmaldr.

ki Nesneli Cmlelerde Passive Form Bu durumda nesnelerden biri indirect object dieri Direct object tir. ki nesneli bir cmlede, nesnelerden her biri zne yaplarak iki farkl ekilde Passive formu yazlabilir. Bu tr cmlelerde kullanlan fiiller unlardr: Bring Give Leave Lend Order Pay : getirmek : vermek : ayrlmak : dn vermek : emretmek : demek I gave him a book. ( Ona bir kitap verdim. ) Promise Refuse Send Show Tell : sz vermek : red etmek : gndermek : gstermek : sylemek

Yukardaki cmlenin iki nesnesi vardr. ndirect object = him, Direct object = book tur. Bu durumda ayn anlamda olan iki farkl passive ekli vardr. He was given a book by me. ( Ona bir kitap benim tarafmdan verildi. ) A book was given to him by me. ( Bir kitap ona benim tarafmdan verildi.) Yukardaki cmle iin una dikkat ekmek gerekir: ki nesneli cmlelerde passive formu yazarken yaln object baa alndnda indirect object ten nce to yazlr. Passive Infinitive veya Passive gerund eklinde de Passive formlar vardr. rnein; Active: I want to see. ( Ben grmek istiyorum. )Passive: I want to be seen ( Ben grlmek istiyorum.) Not: Infinitive konusundan hatrlaynz. He is afraid of being killed ( O ldrlmekten korkar. ) Not: Her fiilin Passive gerund hali being + V3 eklindedir. Not: Yukardaki cmlede, neden Passive infinitive deilde Passive gerund kullanld diye bir soru akla gelebilir. Bu durumda Gerund ve Infinitive lerin kullanm dnlmelidir. Bir edattan sonra eer ekilmemi bir fiil varsa bu mutlaka gerund olacaktr diye gerund kullanmnn birinci maddesini hatrlaynz. ( Passive gerundlar da gerundlar gibi kullanlrlar. ) Bu ekilde nce rendiimiz kurallar bazen sonraki derslerimizde geebiliyor. Bu yaplar getiinde dikkat ekilmelidir. They consider being employed. ( Onlar istihdam edilmeyi dnyorlar. )

40

***Not: considern sonrasnda gerund istediini hatrlaynz. Employ: istihdam etmek, altrmak. ( syn: recruit )

CAUSATIVE Ettirgenlik kipidir. ngilizce dnda dier dillerde yaps basittir ama ngilizcede biraz karmaktr. Ettirgenlik, bir eylemi bakasna yaptrmak demektir. Trkede bu tir eki ile salanr, ayr bir fiil yaps yoktur. kestirdim, diktirdim, sildirdim... gibi. ngilizcede ise Have, Make, Get olmak zere ettirgenlii salayan fiil vardr. Bu fiiller, modallar gibi alarak belli bir kurala gre temel fiillerden nce yazlarak ettirgenlik salam olurlar. Ettirgenlik, bir eylemi bakasna yaptrmaktr demitik. Peki, birine yaptrlacak eylem para ile yaptrlabilir, rica ile yaptrlabilir, zorla yaptrlabilir. Trkede bunu salayan art bir ek veya fiil yoktur. Cmlenin anlamna gre rica ile mi, zorla m veya para ile mi yaptrld anlalr. ngilizcede ise bu nans farknn kullanm, baz istisnalar hari yledir: Have Make Get : Birine rica ile bir ey yaptrmak. : Birine zor ile bir ey yaptrmak : Birine para ile bir ey yaptrmak Bu ayrnt KPDS snav iin nemli deildir. Snavda byle bir ayrma dayal soru gelmez. Bakasna bir eylemi yaptrrken bu eyleme maruz kalan bir nesne vardr. rnein arabam tamir ettirdim derken, yaptrdnz tamir etme eylemine maruz kalan araba dr. Bu nesneyi herhangi bir nesne olarak Something ile gsterirsek; Have Make Get Causativein ngilizcedeki bu yapsnda, yaptrlan eylemin kime yaptrld belli deildir. rnein, Sam kestirdim dediinizde, sa kesme eylemini kimin yapt belli deildir. te ngilizcede yukardaki kullanm byledir. I have my hair cut. ( Ben sam kestiririm ) Sth V3 I had my hair cut. ( ......kestirdim. ) Men have their ears pierced. ( Erkekler kulaklarn deldirirler. ) I will have my hair cut. ( ......kestireceim. ) I have had my hair cut. ( ......kestirmiim. ) I had had my hair cut. ( ......kestirmitim. ) I am having my hair cut. ( ......kestiriyorum. ) I was having my hair cut. ( ......kestiriyordum. ) I will have had my house repaired. ( .........tamir ettirmi olacam. ) You could got your tyres changed. ( Tekerleklerinizi deitirebilirdiniz. ) He will have the patient operated. ( O hastay ameliyat ettirecek. ) We can not make our voice heard. ( Sesimizi duyuramyoruz. ) 41 + Sth + V3 eklinde formlletirilebilir.

***NOT: Grld gibi Causative yaps tm zamanlar iin uygulanabilir. Ayrca tm modallar iin de uygulanabilir. alrken, bu yapy tm modal ve zamanlara uygulayarak almak daha verimli olacaktr. I must have my hair cut. ( ......kestirmeliyim. ) I can have my hair cut. ( ......kestirebilirim. ) ***Not: Snavda veya okurken Causative yapsn grebilmek nemlidir. Eer have, make, get ten sonra bir nesne var ve sonrasnda V3 varsa bu Causative dir diyoruz. He got his car repaired. ( O arabasn tamir ettirdi. ) He had got his car repeared. ( ...........tamir ettirmiti.) We shall get room cleaned. ( Oday temizleteceiz. ) My father had his eyes examined. ( Babam gzlerini kontrol ettirdi. ) We had had a pool built in our garden. ( Bahemizde bir havuz ina ettirmitik. ) The teacher will have a composition written. ( retmen bir kompozisyon yazdracak. ) Neden V3 Kullanlmaktadr????? Causative yapsn ezbere deil de mantn kavramak eklinde renmek asndan bu soruyu cevaplamak ok nemlidir. ................a composition written. derken yazma eylemini a composition yapmyor; buna maruz kalyor, etkileniyor. rnek olarak yukarda verilen dier cmlelerin de mant byledir. Yani Causative kullanmnda nesne zamiri konumundaki szck, sonrasndaki eylemi yapmyor, ona maruz kalyorsa, bu eylem V3 olma durumundadr. Bu zelliklerden dolay ettirgenliin bu ekildeki kullanmna Passive Causative denir. Ama bu tartma konusudur. Asl Passive Causative yaps bu deildir. Daha sonra bize anlatlacaktr. Peki V3 yerine V1 kullanlrsa ne anlama gelir? Eer Causative yapda nesne zamirinden sonra V1 kullanlrsa nesne zamirinin V1 i gerekletirdii anlamna gelir ki bu da aktiflik durumu olduu iin ettirgenliin bu yapsna da Active Causative denir. Forml olarak bunu ifade edecek olursak: Have Make Get ***Not: Active Causative yapsnda ok nemli bir zellik var ki KPDSde sorulan bir ayrntdr. Bu kullanmda Get, to ile birlikte kullanlr. Yani Get bu kullanmda fiili Full Infinitive olarak ister. I had a doctor test my eyes. ( Gzlerimi bir doktora kontrol ettirdim. ) We could have had him translate our article. ( Makalemizi ona evirtebilirdik. ) We could have had our article translated ( Makalemizi evirtebilirdik. ) ***Not: Son cmlede passivelik olduu iin cmle sonuna by him gibi bir ifade ekleyebiliriz. I got a mechanic to repaire my car. ( Arabam bir motorcuya tamir ettirdim. ) ***Not: Getin bu kullanmda to ile birlikte kullanldna dikkat ediniz. They must have gotten their roof repaired. ( Evlerinin atsn tamir ettirmi olmallar. ) We should get a repairman to fix the plug. ( Prizi bir tamirciye tamir ettirmemiz gerekir. ) Fix : tamir etmek, saptamak, dzenlemek Mechanic : tamirci, teknisyen, motorcu. Plug : priz 42 +SO+ V1 +Sth eklinde olur.

They had to get a mechanic to test the motor. ( Onlarn motoru bir tamirciye kontrol ettirmeleri gerekir. ) ***Not: nemli olan okurken veya soru zerken Causative yapsn grmektir. You can not make me tell the secret. ( Bana srlar syletemezsiniz. ) We had our baby vaccinated. ( ocuu alattk. ) Vaccinate : alamak

Their family had to have the patient operated. ( Ailesinin hastay ameliyat ettirmesi gerekti. ) You must have your tooth filled. ( Dilerinizi doldurtmalsnz. ) They had to have someone mend their roof. (Evlerinin atsn birine tamir etirmek zorunda kaldlar.) ***Not: V1 ve V3 kullanm, ncesindeki nesne bunlara maruz mu kalyor yoksa bunlar yapan mdr? ayrmna gre yazlr. V1 kullanmnda, ncesindeki nesne V1 i gerekletiriyor demektir. V3 te ise ncesindeki nesne V3 e maruz kalyor demektir. Ayrm bu mantk ile yaplr. Formlsel olarak ezberlemekten ziyade mantn kavramak daha iyidir. nk formle uymayan baz istisnalar da vardr.

IMPERATVE Emir kipi demektir. Trkede emir tm ahslara verilebilir. ngilizcede byle deildir. ngilizce mantna gre emir sadece kardakine verilir. Dier ahslara emir verilmez. Olumlu I speak. ( Konuurum. ) You speak. He speaks She speaks. We speak. You speak. They speak. Olumsuz I dont speak. ( Konumam. ) You dont speak. He doesnt speak. She doesnt speak. We dont speak. You dont speak. They dont speak.

nglizcede emir yaps Simple Present Tense ile kurulur ve sadece kardakine verilir. Bu da sen ve siz olmak zere iki kiidir. ngilizcede Simple Present Tensede zne sylenmedii zaman emir kipi oluturulmu olunur. Emir kipinin mastar yapsndaki to nun atlarak oluturulduunu savunanlar da vardr. Ama bu aklama sadece olumlu emir yaps iin geerlidir. Olumsuz emir yaps iin geerli deildir. Bu yzden Inglizcede emir kipinin Simple Present Tenseden geldii aklamas dorudur. Speak slowly. ( Yava konu. ) Dont speak loudly. ( Yksek sesle konuma. ) Sen ve siz iin emir yaps bu ekilde oluturulur. Peki dier ahslar iin emir yaps acaba nasldr??? Dier ahslar iin emir yaps izin vermek anlamna gelen let fiilinden faydalanlarak oluturulur. Let us speak. ( Konualm. ) Dier ahslar iin de emir kipi oluturulurken aslnda yine Simple Present Tenseden faydalanlr. Normalde yukardaki cmlede yazlmam bir you vardr. zin ver konualm anlamna gelir. you atlarak we iin emir kipi oluturulmutur. Bunu Trkeye uygun ekilde konualm diye eviriyoruz.

43

Emir verilecek subject pronouns lar Verbden sonra geleceklerinden object pronouns lar konumuna geerler ve gideyim, gitsin, gidelim, gitsinler anlamnda emir yapsna girerler.

Olumlu Let me speak. ( konuaym. ) Let him / her speak. ( konusun. ) Let us speak. ( konualm. ) Let them speak. ( konusunlar )

Olumsuz Dont let me watch. ( seretmeyeyim. ) Doesnt let him / her watch. ( seyretmesin. ) Dont let us watch. ( seyretmeyelim. ) Dont let them watch. ( seyretmesinler. )

Normalde let ten nce you var ve yazlmayarak dier ahslar iin emir kipi oluturulmu demitik. Olumsuzunu yazarkan de ayn mantkla let ten nce you var, atlm ve sonrasnda olumsuzluk ( Do not ) eklenerek dier ahslar iin olumsuz emir kipi oluturulmu olunur. Emir kipinin soru formunu oluturmak iin de shall den faydalanlr. Soru Shall I answer the phone? ( telefona cevap vereyim mi? ) Shall he come in? ( ....gelsin mi? ) Shall we go out? ( ........kalm m? ) Shall they be here? ( burda olsunlar m.? ) Olumsuz Soru Shall I not answer the phone? ( telefona cevap vermeyeyim mi? ) Shall he not come in? ( ....gelmesin mi? ) Shall we not go out? ( ........kmayalm m? ) Shall they not be here? ( burda olmasnlar m.? ) ***Not: Emir kipinin oluturulmas ksaca yukardaki gibidir. Birka fiil zerinde emir kipinin olumlu, olumsuz, soru ve olumsuz soru yapsn tm ahslar iin yazarak almak daha verimli olacaktr. Let ve Help Bu iki fiilin causative olup olmadklar tarma konusudur. Sonralarnda V1 geldii iin causative olarak dnlrler. My mother doesnt let me go out. ( Annem dar kmama izin vermez. ) Let i causative olarak dnenler bu cmleyi Annem beni dar kartmaz. diye evirirler. Aslnda nceki eviri daha dorudur. Help iin de ayn aklama geerlidir. Our teacher helped me improve English. ( retmenimiz Inglizceyi gelitirmeme yardm etti.)

RELATVE PRONOUNS lgi zamiri demektir. KPDS de direk olarak ya bir soru gelir veya gelmez. Ama eviri, anlama gibi kilit noktalarda olduka sk geen bir konudur. Dier gramer bilgileri ok iyi bilinse bile bu konuda eksiklik varsa hem 44

snav hem de genel anlamda nglizce bilgisi asndan sknt var demektir. Bu nedenle mutlaka ok ok allmas gereken nemli bir konudur. Inglizcede cmle zne, yklem ve nesne yaps zerine kurulur. Bu l yap temel yapdr. Yerleri ve sralamas deimez. zne ve yklemden sonraki yaplar obsiyoneldirler. Olsa da, olmazsa da olur. Bir cmlede tm hareketler yklem etrafndadr. zne yklemi yapan, nesne yklemden etkilenendir. Tmleler ise yklemin nerede, ne zaman, nasl yapldn aklayan elerdir. Yani bir cmlede temel e yklemdir. Yklem tek bana da bir cmle olabilir. Ama yklemsiz bir cmle olamaz. Ykleme kim, neyi, nerede, ne zaman, nasl gibi sorular sorarak cmlenin dier elerini buluruz. Bu aklamalardan sonra yap olarak bir cmle biimini yazacak olursak; zne + Yklem + Nesne +hal zarf + yer zarf + zaman zarf eklinde olur. zne, yklem, Nesne: Yerleri ve sralamas bu ekilde olup, sabittir. Tmle: Nesneden sonraki yaplar tmletir. Doru yazlm yukardaki ekildedir. Ama zellikle konuma dilinde yer ve sralamalar deiebilir. Bir rnek zerinde bu yaplar grelim. Ben ngilizceyi geen yl ngilterede iyi bir biimde rendim. I learnt English well in England last year. Dn onu okulda fark ettim. ( I noticed him at the school yesterday.) Ben pahal bir araba satn aldm. ( I bought an expensive car. ) Bu cmledeki an expensive car bir sfat tamlamasdr. Buradaki a artikeli car iindir. Bir isim nne bir niteleme sfat geldiinde -ngilizcede sfat daima ismin nne yazlr- bu sfat isim ile artikel arasna gelir. Burada ses uyumunu salamak iin a artikeli an haline dnmtr. The people ( insanlar ) the rich people ( zengin insanlar ) gibi. ***Not: ngilizcede nnde a ve the artikeli olan kelimeler isimdirler. Bir sfat szc yarine ayn grevi gren bir cmlecik de gelebilir. Bu durumda bu cmleciin ismi sfat cmlecii olur. Cmleciklerin kurulma mant da cmle kurma mant gibi iler. imdi sfat yerine sfat cmlecikleri kullanlan ve ilgi zamirleri ile birbirlerine balanan komplex cmleler grelim. lgi zamirleri hem zamir hem de bala gibi grevlidir. 1.) I received the report. ( Raporu aldm. ) You had sent the report. ( Raporu gndermitin )

2. ) I found the book. ( Kitab buldum. ) The book was important. ( Kitap nemliydi. ) Bu cmleleri kendi aralarnda birletirecek olursak; I received the report which you had sent. ( Gndermi olduunuz kitab aldm. ) Dikkat edilirse bu cmlede nesne konumunda olan the report kelimesi ilgi zamiri olan which ile yer deitirdi. which ayn zamanda iki cmleyi birbirine balayarak bala olarak ilev grd. which you had sentcmlecii Relative pronoun, Relative Clause veya Adjective Clause olmak zere ekilde adlandrlabilir. ***Not: Nesne iken ilgi zamiri ile ksaltlanlar Trkeye ...d olarak evrilir. Baka bir deile ilgi zamirinden sonra zne varsa Trkeye ...d olarak evrilir I found the book which was important. ( nemli olan kitab buldum. ) Bu cmlede ise zne konumunda olan the book kelimesi, ilgi zamiri olan which ile yer deitirdi.

45

***Not: zne iken ilgi zamiri ile ksaltlanlar Trkeye ...en, ...an olarak evrilir. Baka bir deile ilgi zamirinden sonra fiil varsa Trkeye ...en, ...an olarak evrilir. Which : Canszlar ve hayvanlar iin kullanlr Who : nsanlar iin kullanlr.

Hem who hem de which yerine that kullanlabilir. kisi de nesnel formda iken ...d; znel formda iken ...en, ...an olarak evrilir. lgi zamirinden sonraki cmle bir cmlecik olur ve ncesindeki ismi niteler. Trkeye evirirken bu cmleciin anlamn isimden nce sylemek gerekir. The agreement which they signed. ( Onlarn imzalad anlama ) The workers who I met.( Karlatm iiler. ) The man who you are waiting for. ( Beklediiniz kii. ) ***Not: Cmleciin zamann kestirebilmek gerekir. Son KPDS snavlarnda zellikle sorulan ksm burasdr. Test almalarnda ayrca bunun zerinde durulacaktr. ***Not: Trkede yan cmleciklerin zneleri n eki eklenerek sylenir. eviri yaparken Trkenin bu zelliine dikkat edilmelidir. The scientist who devised this method. ( Bu metodu bulan bilim adam. ) Devise: bulmak, kefetmek, vasiyet The student who won the scholarship.( Bursu kazanan renci. ) A car which runs 100 miles on hour. ( Saatte 100 mil giden araba. ) ***Not: lgi zamirinin nnde mutlaka bir isim vardr ve yan cmlecik bu ismi niteler. Unfortunately, we can not publish the article which you have sent. ( Maalesef gnderdiiniz makaleyi yaynlayamyoruz. ) *** Eer the article niteleyen bir sfat kelimesi olsayd article den nce yazlmas gerekirdi. the article bir sfat cmlecii ile nitelendii iin bir ilgi zamiri ile sonrasndan gelmitir. eviride sfat cmleciinin anlam isimden nce sylenir. KPDSde geen cmlelerin % 70-80 ni bu yapdadr. He had to dismiss the boy who made noise. ( Grlt yapan ocuu kovmak zorunda kald. ) Dismiss: kovmak, grevden almak The man who robbed the bank was cought by the police. ( Bankay soyan adam polis tarafndan yakaland. ) ***Not: Bu cmlede adjective clause, zne konumunda olan bir ismi niteliyor. Yukardaki cmlelerde ise nesne konumunda olan isimleri niteliyordu. We have a lot of problems that we have to solve. ( zmek zorunda olduumuz ok problemimiz var) The women who are working in bad condition are demanding social security. ( Kt koullarda alan bayanlar sosyal gvenlik istiyorlar. ) lgi zamirinin alan nereye kadardr???? *** Eer zneyi nitelemise ikinci bir ykleme kadardr. *** Eer nesneyi nitelemise cmle sonuna kadar devam eder.

46

The boy who we saw yesterday found the money which you lost. ( Dn grdmz ocuk kaybettiiniz paray buldu. ) The two sides who were in conflict signed a new agreement which would last for centries. (atma halinde olan her iki taraf, asrlarca srecek olan yeni bir antlama imzaladlar. ) in conflict Last : atma halinde olma : srmek, geen, son

The man who committed the crime was arrested. ( Cinayet ileyen adam tutukland. ) Arrest : tutuklamak My father, who committed the crime, was arrested. ( Cinayeti ileyen babam tutukland. ) Eer sfat cmlecii bir cins ismi niteliyorsa ki onu tanmlyor demektir, ilgi zamirinin bu kullanmna Defining relative pronouns denir. Eer zel bir ismi niteliyorsa buna da Non-Defining relative pronouns denir. nk zel isimler belli olma niteliindedir. Tanmlanmaya ihtiyalar yoktur. lgi zamiri cmlecii sadece ek bir aklama verir. lgi zamiri cmlecii atldnda cmlenin anlam bozuluyorsa Defining ilgi zamiri, bozulmuyorsa NonDefining ilgi zamiri olduu anlalr. ngilizler parantez kullanmadndan Non-Defining yaplarda sfat cmlecii virgl (,) arasnda ifade edilir. Virgl duraklama demektir. Konumada ise byle cmleler sylenirken virgllerde duraklayarak sylenmesi gerekir. ***Not: Non- Defining yaplarda ilgi zamiri yerine that kullanlmaz. Bu ok nemli bir zelliktir. KPDSde sorulur. yi bilinmeli. Turkey, which we visited last year, is a leading country in the Middle-East. ( Geen yl ziyaret ettiimiz Trkiye Ortadouda lider bir lkedir. ) Our dean, who studied abroad, speaks french fluently. ( Yurt dnda renim gren dekanmz Franszcay akc bir ekilde konuur. )

lgi Zamirleri, isminden de anlalaca gibi zamirdirler ve ayrca bala olarak da iki cmleyi birbirine balarlar. Bu konu ile ilgili bilinmesi gereken birinci husus budur. kinci husus ise lgi Zamirlerinin her zaman bir ismin yannda kullanlddr. Bir isimden sonra gelirler ve bu ismi bir sfat gibi nitelerler. Bu nedenle bunlara Sfat Cmlecii de denir. The information which / that you gave was inadequate. ( Verdiiniz bilgiler yetersizdi. ) Adequate : yeterli, uygun inadequate : yetersiz, uygun olmayan The people who / that were waiting for you went away.( Sizi bekleyen insanlar ekip gittiler. ) To go away: ekip gitmek, dalmak ( gitme belli bir noktaya olmadndan ) lgi Zamirlerinin Edatlar le Kullanm I saw the book which you are looking for. ( Aradnz kitab grdm. ) Yukardaki cmle ilgi zamiri ile balanmadan nce iki ayr cmle eklindedir: I saw the book. Ve You are looking for the book. olmak zere.

Grld gibi look fiili for edat ile nesneye ( the book ) gei yapmtr. Yani for edat nesneye aittir. Cmle ilgi zamiri ile birletirilirken, ilgi zamiri nesne konumunda olan the book yerine kullanlr. O halde 47

kendisine ait olan edat da ilgi zamirinin yanna tanabilir. Bu aklamaya gre cmlemizi u ekilde de yazabiliriz ki ikisi de ayn anlamdadr: I saw the book for which you are looking. ( Aradnz kitab grdm. ) She dismissed the student who you talked about. ( Hakknda konutuunuz renciyi kovdu. ) She dismissed the student about whom you talked. ( Hakknda konutuunuz renciyi kovdu. ) Dismiss: kovmak ***Not: ki cmlenin ayn anlamda olduuna ve edat hareketinin sadece nesnel formda olan ilgi zamiri ile yapldna dikkat ediniz. ***Not: lgi zamirlerinin edat ile kullanmnda KPDS iin ok nemli olan iki zellii vardr ki ok iyi bilinmeli:

1. Edat ile birlikte that kullanlamaz. 2. who ilgi zamiri edat ile kullanlrsa whom a dner.
My car which I paid ten thousand dollars for was broken down. ( On bin dolar dediim arabam bozuldu. ) My car for which I paid ten thousand dollars was broken down. ( On bin dolar dediim arabam bozuldu. ) He is not a person on whom you can rely . ( O gvenebilecein biri deildir. ) Rely on : gvenmek Reliable : gvenilir Unreliable : gvenilmez Reliability : gvenilirlik ***Not: Bu iki farkl kullanm bir ihtiyatan domutur. Daha sonra greceimiz ilgi zamirlerinin ksaltlmas konusunda mant aklanacaktr. Pollution is a serious problem for which we must fight.( evre kirlilii mcadele etmemizin gerektii ciddi bir sorundur. ) Fight for: Combat: Struggle for: mcadele etmek, savamak, dvmek.

Pharasal Verbs: Deyimsel fiil demektirler. Bir fiil kk ve bir edattan oluurlar. rnein; Give, vermek anlamndadr. up edatn alp give up Pharasal verbini oluturur ve bu da brakmak, vaz gemek anlamndadr. ngilizcede 1000 e yakn Pharasal verb vardr. Grld gibi edat ile pharasal verb oluarak yeni bir anlam ortaya kt. Eer edat fiil kknden ayrlrsa artk yap pharasal verb olma niteliini kaybeder. Her pharasal verbn mutlaka bir e anlamls vardr. rnein; give up n e anlamls quit tir. Amerikan ngilizcesinde pharasal verbler ok kullanlr. ***Not: Pharasal Verblerde edatlar ayrlmadndan ilgi zamirleri ile birlikte hareket edemezler. nk edatn ayrlmas durumunda yap pharasal verb olma niteliini kaybeder ve anlam deiir. nemli bir zelliktir. yi bilinmelidir. They didnt like the study which we carried out. ( Yaptmz almalardan holanmyorlard. ) Bu cmledeki Carry out teki out edat ilgi zamirinin yanna ekilemez. nk pharasal verbdr. This is the woman on whom we performed the operation. ( Bu ameliyat ettiimiz kadndr. ) The crime of which he was accused was very lenient. ( Suland su ok hafifti. ) Lenient : hafif 48

Accuse of : sulamak Arraign : sulamak Blame : ayplamak, sulamak She lost her bag in which there was alot of money. ( O iinde ok paras olan antasn kaybetti. ) There be: bulunmak, var olmak There must be something which we can do. ( Yapabileceimiz bir ey olmaldr. ) The car in which we were had had brakes. ( inde olduumuz araba bozulmutu. ) His stepfather, with whom he is living, is not kind to him. ( Birlikte yaad vey babas ona kar nazik deildi.) ***Non- Defining yap olduu iin virgln kullanmna ve edat ile kullanld iin who nun whom a dndne dikkat ediniz. The horse on which he was kept stoping to eat grass.( zerinde olduu at, ot yemek iin hep durdu. ) Burada keepin zel kullanmlarna dikkat ekmek gerekiyor. Keep ( kept, kept ): tutmak, saklamak, iletmek....................otuza yakn anlam var. Keep on + V1+ing : .......meye devam etmek Keep + V1+ing : durmadan .........mek He kept on speaking. ( O konumaya devam etti. ) He kept speaking. ( O durmadan konutu. ) Stop fiili iin de benzer bir zellik vardr. Stop + Gerund: .........meye ara vermek Stop + Infinitive: .........iin durmak We stoped smoking. ( Sigara imeye ara verdik. ) We stoped to smoke. ( Sigara imek iin durduk. )

OF WHOM ve OF WHCH ...ki onu, ...ki onlarn anlamnda da evrilebilirler. of whom canllar iin; of which canszlar iin kullanlr. Bu iki ilgi zamiri bir grup iinden bazlarn tanmlarken kullanlr. I have four sons who are students. ( renci olan drt olum var. ) Bu cmlede sfat cmlecii ( renci olan ) ocuklarn hepsini niteler. Peki bu drt cocuun hepsi deilde, ikisi veya renci olsa cmlemizi nasl syleyeceiz? te burada ofwhom ve of which devreye girer. Eer ikisi renci olan drt cocuk var ise cmle yle kurulur: I have four sons, two of whom are students. ( kisi renci olan drt olum var. ) Virgle ve gruptan belirtilmek istenen saynn ilgi zamirinden nce geldiine dikkat ediniz. Bu kullanmda artk sfat cmlecii drt cocuu deil; ilgi zamirinden nce gelen ve ocuklardan ikisini belirten twoyu niteler. He had many houses which were in Ankara. ( Onun Ankarada olan bir ok evi vardr. ) He had many houses, some of which were in Ankara. ( Onun, bazlar Ankarada olan bir ok evi vardr. ) My friend has three cars, one of which is a foreign mark. ( Arkadamn biri yabanc marka olan arabas vardr. ) 49

I have three friends, for one of whom I bought a present. ( Birisi iin hediye aldm arkadam vardr. ) I have got a hundred students, fourty of whom are married. ( Krk evli olan yz rencim vard. ) ***Not: lgi zamirlerinin kullanmnda zaman uyumu olmaz.

WHOSE ...ki onun, ...ki onlarn anlamndadr. yelik belirten zamirdir. Son on yln KPDS snavlarnda en ok sorulan ilgi zamiridir. Snav teknii kolay, uygulamas zordur. Hem canl hem de canszlar iin kullanlr. Direk sorulmas beklenen bir konudur. The woman who was wounded was crying. ( Yaralanan bayan alyordu. ) Wound: yaralamak, .....n gnln krmak The woman whose husband was wounded was carying. ( Ei yaralanan bayan alyordu. ) ***Not. Mutlaka ama mutlaka whosedan nce ve sonra bir isim olmaldr. Sonrasnda bir zamir veya baka bir kelime gelemez. Sonrasnda gelen ismin nnde kesinlikle the artikeli olamaz. Bu zellik posessivelikten kaynaklanmaktadr. I bought a car whose engine was out of order.( Motoru bozuk olan bir araba aldm. ) The houses whose roofs were shaking in the storm collapsed.( atlar frtnada sallanan evler ykld. ) Collapse : yklmak

Our manager, whose son studies in the USA will go there next month. ( Olu USAda okuyan mdrmz nmzdeki ay oraya gidecek. ) lgi Zamirleri konusunda imdiye kadar grdmz, konunun gramatikal boyutuydu. Bir de bu konuda ksaltmalar var. Asl problem ksaltmalarda kmaktadr. Bu ksaltmalarn uygulamada grlmesi ve zlmesi ok nemlidir. Konunun esprisi budur. yi kavranrsa anlama ve eviriye ynelik rahatlama salanr. Ayrca yaklak 50 sayfalk not verilecek. Bu not hem gramer hem de kelimeleri ierecek. Aralkl renmeyi ( yaklak ay iinde ) uygulayarak bu notu iyi renmek KPDS iin ok nemli bir avantaj salayacaktr. Grdmz ilgi zamirleri dnda da pek sk kullanlmayan baz ilgi zamirleri vardr. Bunlar da rendikten sonra ksaltmalara geeceiz. DER LG ZAMRLER Where: When: Why: ...ki oraya, ...ki orada. Nitelenen isim yer ismi ise kullanlr. ...ki o zaman. Nitelenen isim bir zaman ismi ise kullanlr. ...ki onun iin. Nitelenen isim bir sebep ismi ise kullanlr.

Bu ilgi zamirlerinin de canszlar iin kullanlr. which in alternatifleridirler. Bunlardan en sk kullanlan wheredir. Baz snavlarda where in sorulduu grlr. Dier ikisinden pek soru gelmez. The hotel where we stayed last year was closed down. ( Geen yl kaldmz otel kapatld. ) Close down : kapatmak ( Soyut anlamda bir eyi kapatmak, bir kapy kapatmak sadece close ile sylenir.)

Eer bu cmlede ilgi zamirinin yeri bo braklsa ve klarda da which ve where olsa where tercih edilmelidir. Ayrca at which de where yerine kullanlabilir. 50

The hotel which we bought last year was full of tourist. ( Geen yl aldmz otel trist doluydu. ) Full of : bir ey ile dolu. Bu cmlede where kullanlamaz. nk ...ki orada biz aldk gibi bir anlam kar. Bu nedenle which kullandk. Demekki which ve where tercihi cmlenin anlam zlerek yaplmaldr. I can not forget the moment when we first met. ( lk karlatmz an unutamyorum ) when kullandk. nk nitelenen isim bir zaman ismi ise which yerine when tercih edilir. I cant understand the reason why they have resign. ( Onlarn niin istifa ettiklerini anlayamyorum ) why ok nadir kullanlr. Sadece the reason ile birlikte kullanlr. Bu ilgi zamirinden en sk kullanlan wheredir. Bu kullanm da genellikle nesnel formda olup ....d eklinde evrilirler.

What Mays KPDSde ok sk rastlanr. nemli bir ilgi zamiridir. En nemli zellii kendisinden nce bir ismin kullanlmamasdr. Bu zellik what n en nemli ayrt edici zelliidir. O zaman akla yle bir soru gelmelidir. Madem ki ncesinde bir isim yok peki what ilgi zamiri olarak neyi niteler? Bu soruya cevap verebilmek iin what n orjinine inmek gerekir. Aslnda what isim olarak the thing den gelmektedir. the thingde bir isimdir ve kendisinden sonra ilgi zamiri olarak which veya that gelir. Bu durumda eer what kullanlrsa the thing that in yerini alr. Bu nedenle whattan nce isim yoktur. rnek zerinde bu aklama daha iyi anlalacaktr. The things that you said were not true. ( Sylediiniz eyler doru deildi. ) Bu cmlede yukardaki aklamalar dorultusunda the things that yerine what kullanrsak cmlemiz yle olur: What you said was not true. ( Sylediiniz doru deildi. ) what kullanlrken, yerini ald eyler in tekil-oul durumu belirsizdir. ngilizcede belirsizlik durumunda daima tekil kullanldndan what ile her zaman tekil kullanlr. evirisinde de genellikle ey sylenmez. I can not understand what you speak. ( Konutuklarnz anlayamyorum veya Ne konutuunuzu anlayamyorum. ) Can not Cant : kullanm bir sreklilii ifade eder.

: kullanm bir noktada olan olay ifade eder. what da bir ilgi zamiri olduundan duruma gre ...en ...an veya ...d eklinde evrilir. What is claimed can not be approved. ( ddia edilenler onaylanamaz. ) The things that are claimed can not be approved. ( ddia edilen eyler onaylanamaz. )

Grld gibi ikisinin de anlam ayndr. Eer the things that yerine what kullanlm ise eviride ey sylenmemesi daha uygun olur. Zaten ey i dememek iin bu kullanma gidilmitir. What is important is your health. ( nemli olan salnzdr. ) What they put forward cant be justified. ( Onlarn ortaya koyduklar hakl gsterilemez. ) Put forth / forward Just Justly Justness Justice : ortaya koymak : doru, drst, adaletli, hakl : hakl olarak : doruluk, drstlk, hakllk : adalet, mahkeme, yarg, drstlk, hakbilirlik 51

Justifiable Unjustifiable Justification Justify

: hakverilebilir, savunulabilir : hakverilemez, savunulamaz : hakl neden, gereke, hakl gsterme : hakl gstermek, temize karmak

What you are doing is not consistent with what you are saying.(Yaptklarnz syledikleriniz ile tutarl deil.) Consist with: ...ile tutarl, ...ile uyuan. ( Sfat ve edattan oluan bileik bir edattr. Ingilizcede genellikle sonu ent ile biten kelimeler sfattrlar. ) Those Yaps Bekleyen renciler, bekleyen insanlar, bekleyen kiiler gibi ifadeler yerine bazen bekleyenler terimi kullanlmaktadr. Bu zellik btn dillerde vardr. lgi zamirlerinin olduu bir cmleyi bu ekilde kurarsak yap nasl olur?? The students who are waiting for you want to see you. ( Sizi bekleyen renciler sizinle grmek istiyorlar. ) Bu cmleyi Sizi bekleyenler sizinle grmek istiyorlar eklinde yazacak olursak; Those who are waiting for you want to see you. ( Sizi bekleyenler sizinle grmek istiyorlar. ) those genelde oullar iin kullanlr. Eer nitelenen isim sylenmek istenmezse mutlaka those kullanlmaldr. Zaten Ingilizcede eer isim kullanlmyorsa mutlaka onun yerine bir zamir kullanlr kural vardr. nemlidir, iyi renilmeli. Those who study more are usually succesful. ( Daha fazla alanlar genellikle baarldrlar. ) Those who you talked to. ( Sizin konutuklarnz. ) Dier ilgi zamirleri konusundan zellikle what ve those kullanmn iyi bilmek gerekir. what grld yerde the things that; those grld yerde people yazmak iimizi daha da kolaylatracaktr. lgi Zamirlerinde Ksaltma zne durumunda ( ...en, ...an ) iken ksaltma: 1. ) Active cmlelerde Bir kompleks cmlede bir temel cmle ( main clauses ) ve bir ( veya birden fazla ) yan cmlecik (subordinate clauses ) vardr. Main clauseda kesinlikle ksaltma yaplamaz. Ksaltma yan cmlecikte yaplr. Konumuz sfat cmlecikleri olduuna gre yapacamz ksaltma sfat cmleciinde olacaktr. Bu konuya hakimiyet iin belli ipular gelitirilebilir. I dont approve of the events which are occuring in the area. ( Blgede meydana gelen olaylar onaylamyorum. ) Main clause: I dont approve of the events. ( Olaylar onaylamyorum. ) Subordinate clauses: The events are occuring in the area. ( Olaylar blgede meydana geliyor. ) Ksaltma yaplrken ilgi zamiri ile beraber be fiili de cmleden atlr. nk sadece ilgi zamiri ksaltlsa ...en, ...an anlam verilemez. Bu yzden ilgi zamiri ile beraber be fiili de ksaltlr. Geriye sadece gerund kalr ve ...en, ...an anlam verilmi olur. O halde cmlemiz ksaltlm ekliyle. I dont approve of the events occuring in the area. (Blgede meydana gelen olaylar onaylamyorum) Gelitireceimiz ipucu: Eer bir cmlede bir isimden hemen sonra bir gerund varsa burada bir ilgi zamiri ksaltmas vardr demektir. Occur : olmak, vukku bulmak, meydana gelmek

52

Approve of: ...i onaylamak, ...i tasvip etmek ( of: ...nn demektir. Inglizcede ...nn onaylamak diye sylenir. Trkede bu ...i onaylamak eklinde ismin i ki Ingilizcesi to dur- haliyle sylenir. Ama gerek edat of tur. Trke mantnn byle olmasndan dolay KPDSde gelebilir. Bununla birlikte byle yapda olan dier fiilleri de renmek gerekir. ) The women working ( alan bayanlar. ) The students demonstrating. ( Gsteri yapan renciler. ) The PM visiting Germany. ( Almanyay ziyaret eden Babakan. ) Ksaltmadan sonra yan cmlecik tek bir sfat szc gibi baa da alnabilir. Ama yaygn kullanm yukardaki gibidir. Yani yukardaki ifadeler yle de yazlabilir: The working women ( alan bayanlar. ) The demonstrating students. ( Gsteri yapan renciler. ) The visiting Germany PM. ( Almanyay ziyaret eden Babakan. ) Ksaltma yaplm yan cmleciklerde olaylarn zaman belirsizdir. Main clausedan ksaltlan olaylarn zaman karlabilir. The children who make noise. The children who making noise. ( Grlt yapan cocuklar. ) Ksaltlacak cmlede fiil ingli deilse bile ksaltlrken ing li yazlr. 2. ) Passive cmlelerde I dont recognize the man who was killed. ( Ben ldrlen adam tanmyorum ) Bir yapnn passive olabilmesi iin mutlaka be fiili olmaldr. Oysa burada ksaltma yaplrken be fiili cmleden atlyordu. Demek ki ksaltlan bu yaplarda V3 tek bana passive anlam veriyor. Ksaltlm haldeki cmlemiz yle olur: I dont recognize the man killed. ( Ben ldrlen adam tanmyorum. ) Gelitirceimiz ipucu: Eer bir cmlede bir ismin hemen sonrasnda tek bana bir V3 varsa burada bir ilgi zamiri ksaltlmtr demektir. The method used ( Kullanlan metod. ) The language spoken ( Konuulan dil. ) The car sold ( Satlan araba. ) The man speaking. ( Konuan adam ) The man spoken. ( Konuulan adam ) The boy beating his friend. ( Arkadalarn dven ocuk. ) The boy beaten. ( Dvlen ocuk. ) The employee sending this pocket. ( Paketi gnderen memur. ) The employee sent. ( Gnderilen memur. ) The members appointing. ( Atayan yeler. ) The members appointed. ( Atanan yeler. )

53

ou fiillerin ( dzenli fiiller ) birinci ve ikinci halleri birbirine eittir. Bu nedenle Simple Past ve ksaltmadaki Passive yaps karkl douyor. Bu karklk nasl giderilebilir? nmzdeki ders reneceiz. lgi Zamirlarinin ksaltlmas konusunu pekitirmek iin birka rnek yazalm. nk nemli bir konudur. alrken en fazla egzersizin bu konuda yaplmas gerekir. We cant approve of the events occuring in the region. ( Blgede meydana gelen olaylar onaylayamayz. ) Occur: Take place: olmak, vukku bulmak, meydana gelmek Happen: Bu tr cmleleri evirirken lgi Zamiri cmleciini daire iine alp, kalan ksm eviririz. Daha sonra lgi Zamiri cmleciini de evirip, cmledeki isimden nce syleyerek tm cmleyi evirmi oluruz. I havent received yet the letter sent. ( Gnderilen mektubu henz almadm. ) I havent received yet sent the letter ( Gnderilen mektubu henz almadm. ) lgi Zamirinin ksaltmasndan sonra geriye kalan ve passivelik anlamn katan V3 , bir sfat szcym gibi ayn gerund daki harekete sahip olup, ismin nne getirilebilir. Yukardaki cmleyi bu aklamaya gre yazdk. kisinin de anlam ayndr. The matter reported revealed his innocence.( Bildirilen husus onun susuzluunu ortaya kard. ) nceki dersimizde, dzenli fiillerin V2 ve V3 hallerinin birbirine eit olmasndan dolay Passive durumdaki lgi Zamirleri cmleciinin ksaltlmasnda Simple Past ksaltmadaki Passive karklndan bahsetmitik. Ayrca bu karklk nasl zlebilir diye bir soru sormutuk. Bu sorunun cevabn imdi renelim: Byle bir cmlede V3 olan ismin yannda olandr. smin yannda olma zellii ile Passivelik anlamn veren V3 fiilini ayrd etmi oluyoruz. Dieri ise ekime girmi ve V2 olarak kullanlan fiildir. Veil : rtmek Reveal : ortaya karmak He had to accept the price offered. ( nerilen fiat kabul etmesi gerekti. ) The information given as regards this was not true. ( Buna ilikin olarak verilen bilgi doru deildi. ) Regard: ...e ilikin The police had to disperse the crowd gathering. ( Polis toplanan kalabal datmak zorunda kald. ) Disperse = Dispel : datmak Crowd : kalabalk Gather : toplanmak, bir araya gelmek, anlamak lgi Zamirlerinin ksaltmasnda Active ve Passive yaplarnn olumsuz yaplar da vardr. Bunun iin gerund ve V3 ten nce olumsuzluk eki olan not yazmak yeterli olacaktr. Olumsuz yapdan rnek verecek olursak; The information not given was true. ( Verilmemi olan bilgi doruydu. ) lgi zamirleri cmleciklerinde imdiye kadar yaptmz ksaltmalar gemite veya u an iinde olan olaylar kapsyordu. Peki gelecek zaman iin yap nasldr??? ***Not: Gelecee ynelik ksaltmalarda mastarlardan faydalanlr. Active cmlecikler iin active mastar; Passive cmlecikler iin passive mastar kullanyoruz. The teacher to give the course. ( Kursu verecek (olan) hoca ) Yapnn ilgi zamiri ksaltmas olduu nasl anlalacak??? Normalde bir cmlede mastar yklemin hemen yanndadr. lgi zamirleri cmleciklerinin ksaltmasnda ise ( ismi nitelediinden ) mastar ismin hemen yanndadr. Bu zellii ile ilgi zamirleri cmleciklerinin ksaltmasndaki mastar - ki bu gelecek zaman anlam katyor - ayrt etmi oluyoruz. 54

The results of the election held last week were not announced. ( Geen hafta yaplan seimlerin sonular ilan edilmedi. ) Announce Election Hold : ilan etmek, duyurmak : seim : (held, held ) tutmak, yapmak, durmak ( nnde bir aktivite ile yapmak anlamna gelir )

He will not become a candidate in the election to be held next year. ( O gelecek yl yaplacak (olan) seimde aday olmayacak. ) I didnt want to participate in the party to be done by our friends. ( Arkadalarmz tarafndan yaplacak (olan) partiye katlmak istemedim. ) Not: Dikkat edilirse to participate mastar yklemden sonra gelmitir. Bu nedenle normal olarak kullanlan mastardr. to be done olarak passive yapda kullanlm olan mastar ise isimden hemen sonra kullanlmtr. O zaman bu mastar gelecek zaman anlamn veren mastardr diyoruz. Yapy bu ekilde grp, eviriyi yapmak ok nemlidir. The members to participate in the meeting should apply to me as soon as possible. ( Toplantya katlacak olan yelerin mmkn olan en ksa zamanda bana bavurmalar gerekir. ) The bridge to be constructed ( na edilecek (olan) kpr. ) Construct : ina etmek, yapmak, kurmak

The students to go abroad. ( Yurt dna gidecek (olan) renci. ) The passengers to get on the plane. ( Uaa binecek (olan) yolcular. ) The project to be conducted. ( Yrtlecek (olan) proje. ) Conduct : gtrmek, yrtmek, tamak

The man to see you is a doctor. ( Sizi grecek (olan) adam doktordur. ) The man to kill ( ldrecek (olan) adam ) The man to be killed. ( ldrlecek (olan) adam. ) The man killing. ( ldren adam. ) The man killed. ( ldrlen adam. ) The man to kill. ( ldrecek adam. ) The man to be killed. ( ldrlecek adam. ) Aslnda ldrlen adam ifadesinde de bir gerund vardr. Bu cmlenin Ingilizcedeki normal yazlm the man (being) killed eklindedir. Burada being ksaltld iin yazlmyor. Bu durumda ksaltmalarda ister aktif ister passif olsun, u an ve gemiteki olaylarda gerunddan faydalanyoruz. Gelecekteki olaylar da ksaltrken mastarlardan faydalanyoruz. Peki mastar neden ...ecek, ...acak anlamn veriyor? Bunun cevab Be to kalbnda sakldr. Be to: Inglizcede be to kalb yerde kullanlmaktadr. 1-) ...mektir: My duty is to teach English. ( Grevim Ingilizce retmektir. ) 2-) Gerekir ( have to) : I am to leave my countyr. ( lkemi terk etmem gerekiyor. ) 3-) ...ecek, ...acak ( Shall=Will ): The President is to visit Romenia.( C.Bn Romanyay ziyaret edecek. ) Yalnz ikinci kullanmda be to ifadesi have to dan farkl olarak bir yor anlam ierir. 55

Be to ifadesinin bu ekilde farkl kullanm vardr. Kullanmn hangi yapda olduunu ereveden karyoruz. Daha ok cmlenin anlamna bakarak uygun den ifadeyi kullanyoruz. The students who will participate. ( Katlacak olan renciler. ) The students who are to participate. ( Katlacak olan renciler. ) Birinci cmlede will, ikinci cmlede be to kullanlmtr. ki kullanmda ...ecek, ...acak anlamn vermektedir. kinci kullanmda ilgi zamiri ksaltmasn yaparsak; ilgi zamiri ile birlikte be fiili de kartlacandan sadece mastar kalm olur ve bu da ...ecek, ...acak anlamn verir. Not: Mastarlarn ksaltma yapsnda mutlaka bir tmle olmaldr. KPDSde bu ayrnt sorulmaz.

Nesne Durumunda ( ...d ) ken Ksaltma 1. ) Defining ( tanmlanan ) Yaplarda: The letter which he had sent was lost. ( Onun gnderdii mektup kayboldu. ) The letter he had sent was lost. ( Onun gnderdii mektup kayboldu. ) Defining yaplarda ksaltma yaplrken sadece lgi Zamiri atlr. Ksaltlm bu yaplar grmek ve evirirken ...d anlamn vermek zordur. Gelitirilecek pucu: Bir cmlede, birinci kelimeden sonra virgl olmadan bir ahs zamiri veya bir isim gelmise burada mutlaka bir lgi Zamiri ksaltmas vardr demektir. nk Inglizcede iki isim yanyana gelmez. We couldnt decided on the matter they put forward. (Onlarn ortaya koyduu konuda karar veremedik.) I didnt received the document he sent. ( Onun gnderdii belgeleri almadm. ) The price they asked was to high ( Onlarn syledii fiat olduka yksekti. )

2- Non-Defining ( Tanmlanmayan ) Yaplarda: Non-Defining yaplarda ksaltma yaplamaz. Your brother , who(m) I met yesterday, seems very sempathic. ( Dn grdm kardeiniz ok sempatikti. )

nemli Bir Not Eer lgi Zamirinin niteledii isimden nce the first, the only, the last, the second gibi bir sra says veya the most gibi superlative yap var ise mastar , gelecek zaman yerine gemii vurgulayacaktr.Yani eviride ...cek, ...cak eki ...en, ...an ekine dner. The man to get out off the bus. ( Otobsten inecek adam ) The first man to get out off the bus. ( Otobsten ilk inen adam ) kinci cmlede, lgi Zamirinin niteledii man isminin nnde bir sra says olduu iin gemi vurgalanm oldu. The country not to be represented. ( Temsil edilmeyecek lke. ) 56

The only country not to be represented. ( Temsil edilmeyen tek lke. ) The report to be submitted. ( Sunulacak rapor. ) The last report to be submitted. ( Sunulan son rapor. ) The man to be killed. ( ldrlecek adam. ) The only man to be killed. ( ldrlen tek adam. ) Ahmet was student to leave the classroom. ( Ahmet snftan ayrlacak renciydi. ) Ahmet was the last student to leave the classroom. ( Ahmet snftan ayrlan son renciydi. )

Connective Relative Pronouns Bu yapda sadece which kullanlr. which kendisinden nceki bir ismin yerine deil de bir cmleciin yerine kullanlr. eviride de ...ki bu da olarak evrilir. He failed again, which dissappointed his parents. ( O yine baarsz oldu ki bu da anne-babasn hayal krklna uratt. ) Bu kullanmda which, ilgi zamiri he failed againin yerini almtr. Trkede bu ifade iki ayr cmle ile sylenir. Ingilizce ifadesinde cmlede ilgi zamirinden nceki virgl (,) yapy dierlerinden ayrr. Bu yapda that kullanlamaz. Ayrca tek virgl olduu iin ilgi zamirinden nceki isim zel isim de deildir. Bu zellikleri ile dier yaplardan ayrt edilir. We will have to across the frontier, which will be difficult. ( Snr gememiz gerekecek ki bu da ok zordur. ) He was rude to the customer officcer, which made things force. ( Gmrk memuruna kaba davrand ki bu da ileri zorlatrd. ) Ksaltlmas: He failed again, which upset the whole family. ( O yine baarsz oldu ki bu da tm aileyi zd. ) He failed again, upsetting the whole family. ( O yine baarsz oldu ki bu da tm aileyi zd. ).
ben yle eviriyorum: O yine baarsz olarak tm aileyi zd. Bu tip cmleleri

Aktif yapda olduu iin ksaltmada gerund kullanld. The goverment made investment in education, leading to welfare. ( Hkmet eitime yatrm yapt ki bu da refaha yol at. ). Hkmet eitime yatrm yaparak refaha yol at. nvestiment: yatrm Lead to: ...e yol amak Whole: tm, btn ( saylamayanlarda kullanlr, they baa alr. the whole) All: tm, btn ( saylabilenlerde kullanlr, they sona alr. all the ) The patient didnt respond to treatment, dissappointing all doctors. ( Hasta tedaviye cevap vermedi ki bu da tm doktorlar hayal krklna uratt. ). Hasta tedaviye cevap vermeyarek tm doktorlar hayal krklna uratt. Not: Test almalarnda connective yapsnn ksaltmas virglden sonraki fiil bo braklarak ok sorulur. lgi Zamirlerinin Ksaltmalar le lgili kark rnekler t was difficult to arrange a date which was convenient for everyone. ( Herkes iin uygun olan bir tarih bellirlemek zordu. ) Arrange: ayarlamak, dzenlemek, belirlemek 57

Convenient: uygun, elverili nconvenient: uygun olmayan Treat: davranmak, tedavi etmek Threaten: tehdit etmek Threat: tehdit lgi Zamirlerinin olduu komplex cmleleri evirirken ilk nce sfat cmlecii gzard edilerek kalan yap evrilir. Daha sonra sfat cmlecii evrilir. Sonrasnda sfat cmlecii, ilgi zamirinin niteledii isimden nce sylenerek yap evrilmi olunur. Komplex cmleleri, bu ekilde evirerek sk egzersiz yapmak sratl anlama alkanln gelitirecektir. The man who was arrested finally confessed to being a spy. ( Tutuklanan adam sonunda bir casus olduunu itiraf etti. ) Arrest: tutuklamak, durdurmak Spy: casus Confess to: itiraf etmek We had to give up the research which we have already undertaken. ( Daha nce stlendiimiz aratrmay brakmamz gerekti. ) Already: halhazrda, ...m bile( tek bana kullanldnda ), daha nce ( balantl cmlelerde ) Research: aratrma Undertaken: stlenmek My colleage, with whom I have been working for long, has decided to give in his resignation.( Uzun sredir beraber almakta olduum meslektam istifasn vermeye karar vermi. ) Colleague: meslekta Give in: vermek ( verilen soyut bir eyse give nesneye in edat ile gei yapar ) Counterpart: kar taraf ( bakanlar iin ) The minister, whose life has been threatened, applied to the police for protection. ( Yaam tehdit edilen bakan koruma iin polise bavurdu. ) Protect: korumak Protection: koruma Expect: ummak, beklemek Except: hari, dnda Treat: davranmak, tedavi etmek Threaten: tehdit etmek Threat: tehdit The inflation rate, expected to be 20 %, has already passed the target envisioned. ( % 20 olmas beklenilen enflasyon oran belirlenen hedefi gemi bile. ) Envision: gz nne almak, ngrmek, belirlemek Envisage: syn envision Target: hedef The information we have obtained was not reliable.( Elde etmi olduumuz bilgiler gvenilir deildi) Reliable: gvenilir Obtain: elde etmek, salamak We have to find new alternative energy resources to be used instead of fossil-fuel. ( Biz, fosil yaktlar yerine kullanlacak yeni bir alternatif enerji kayna bulmak zorundayz. ) Resource: Source: nstead of: n place of: Renewable: kaynak kaynak ...nn yerine , -cek yerde ...nn yerine, -cek yerde yenilenebilir

PREPOSTONS Trke ile bat dilleri arasndaki en byk farkllk edatlarn kullanmndadr. Trkede edatlar hangi ismi etkilerse o ismin sonrasnda gelir. Ingilizcede ise edatlar isimden nce gelirler. Inglizcede edatlarn kullanm yeri ismin yandr. Ama ismi nitelemezler. nk ismi niteleyen sfatlardr. Tanmndan da anlalaca gibi edatlar, tek balarna kullanlmayan, bir isim ile kullanlp o ismin anlamn tamamlayan kelime gruplardr. Edatlar isim ile beraber kullanldklarndan Ingilizcede kullanm yerleri vardr.

58

1.) simler ile for money 2.) Zamirler ile for them 3.) Gerundlar ile for learning Bir cmlede eviri yaparken edatlarn etkiledii ismi bulmak problemlidir. nk edatlarn Inglizcedeki kullanm Trke ile terstir. Biz, sklkla grlen yze yakn edatlar basit ve komplex olmak zere iki gruba ayrarak reneceiz. Basit Edatlar In: iinde ( sabit durumda ve dnda olmayan ) At: ...de, ...da Into: iinde ( hareket olduunda ) On: zerinde ( statik olarak ) Onto: zerinde ( dinamik olarak ) Under: altnda Up: yukarya, yukarda Down: aaya, aada After: ...den sonra Before: ...den nce With: ile Without: ...sz Of: ...nn ( telafuzu hafif bir v sesi iledir ) Off: haricinde, dnda ( tek bana kullanlmaz, deyimsellemi kalplarda. of olarak telafuz edilir. ) By: ile, tarafndan, ...e kadar Near: ...nn yaknnda, ...e yakn Next to: ...nn yanna, bitiiinde Like: gibi Unlike: aksine As: olarak From: ...den, ...dan, ( somut olarak ) Out of: ...den, ...dan ( soyut olarak ) Beyond: tesinde Behind: arkasnda Beneath = below = underbeneath: altnda Beside: ...den baka, ...nn yannda Over: stnde ( temas olmadan ) over bir nek olarak kullanlrsa sonrasndaki kelimeye ar, fazla anlamn katar. Bu kullanmda artk edat deildir. 1.) Komplex Edatlar KPDSde bu edatlardan bir-iki soru geliyor. n spite of: Despite: Due to Owing to On account to: Because to n view of ...e ramen

...den dolay

KPDSde genelde bu iki gruptan soru gelmektedir. Regarding Concerning As regards: ...e ilikin With regard to About 59

n case: n the event of n terms of: With respect to: According to: n addition to: nstead of n place of Rather than: Apart from: Prior to Before Unlke n contrast to Different from As well as: n relation to n proportion to For my part: By way of: By means of: Except =

...durumunda, ..d taktirde.

itibariyle, bakmndan, asndan ...e gre ( kyaslamada ) ...e gre ( gr belirtirken ) ...e ilaveten ...nn yerine, ...cek yerde

...den ziyade ...den baka ...den nce

...nn aksine

hem.......hem, yansra ...e oranla

bana gre yoluyla vastasyla except of:...hari, ...dnda

From the point of view of n terms of With regard to For my part As far as I am concerned As well as n addition to Besides Appart from

bakmndan

bana gre

ayrca, yansra

NOUN CLAUSES Sfat Cmlecikleri kadar zor olmayan ama nemli bir konudur. nce mantn kavramak gerekir. Sfat Cmleciklerinde bir isim, bir sfat szc gibi bir cmlecik tarafndan niteleniyordu. Noun Clauses'larda ise kullandmz isimler ( veya zamirler ) bu cmlecikten etkilenirler. Bir cmlede isimler zne, nesne ve tmle durumundan biri ile kullanlabilirler. Demek ki Noun Clauses'lar ( ismin yerine kullanldklarndan ) da bir complex cmlede zne, nesne veya tmle olarak kullanlabilirler. Bu durumda isim bir kelime ile deil de bir cmlecik ile ifade edilmi olur. Baka bir deile bir ismin kullanlabildii her yerde bir Noun Clauses kullanlabilir. Bunu nglizce'deki cmle kuruluu zerinde gsterecek olursak; 60

VO

Tmle

Bu cmle yapsnda bir noun clause S, O ve tmle durumundan biri ile ifade edilebilir. I know his failure. ( Ben onun baarszln biliyorum. ) Bu cmledeki "failure" ( baarszlk ) kelimesi isimdir ve cmlede nesne konumunda kullanlmtr. Bu isim yerine bir cmlecik de gelebilir. Dolaysyle bu cmlecik bir noun clause olmu olur ve nesne durumunda kullanlm olur. "failure" ismi yerine "he has failed" ( O baarsz olmu ) cmleciini kullanabiliriz. Ancak burada iki cmlecik olduu iin bu iki cmleyi balayacak bir balaca ihtiyacmz vardr. Bu ekilde cmlemiz; I know that he has failed. ( Biliyorum ki o baarsz olmutur.) Yalnz bu eviri konuma dili iin geerlidir. Yaz dilinde ve snavda kesinlikle byle evirmiyoruz. Balacn anlamn "ki" olarak deil de cmlecie ykleyerek eviririz. Bu aklamalardan sonra artk cmlemizi u ekilde evirebiliriz: Onun baarsz olduunu biliyorum. Not: Yan cmleciklerin trkeye evrilirken znenin "n" eki alarak evrildiini hatrlaynz. Sfat cmlecikleri de dahil bu konuyu ilerken temel cmle, yan cmlecik gibi kavramlar da greceimizden bunlara hakim olmak gerekir. sim Cmlecikleri le Kullanlan Balalar sim cmlecikleri ile tr bala kullanlr. 1. ) That: ki ( En ok kullanlan balatr. Olaya tek ynl bakar. ) 2. Whether: ..ip ..imedii ( Olaya ikili bakar. "or not" ile beraber de kullanlabilir) 3. Question Word: Tm soru kelimeleri isim cmleciklerinde bala olarak kullanlabilir. Bu balalarn anlamlar farkl ama kullanl biimleri ayndr. Bu nedenle en sk kullanlan "that" i nce iyi reneceiz. "that" in kullanm iyi zlnce sistem ayn olduu iin dierleri de rahat bir ekilde anlalr. THAT Daha nce de sylendii gibi Noun Clauses'lar ( NC ) complex bir cmlede durumda kullanlabilirler. imdi bunlar madde madde inceleyelim: A ) zne Olarak sim Cmlecikleri Bu yapda genelde formlsel olarak cmle yledir: It is + ( sfat ) that + NC Byle bir cmle kuruluu grldnde, bu bir isim cmleciidir ve zne durumunda kullanlmtr diyebiliriz. It is clear that he will confess to his guilt. ( Onun suunu itiraf edecei aktr. ) zne durumundaki NC'lar "what" sorusuna cevap verirler. rnein bu cmleye sorarsak; What is clear? That he will confess to his guilt ( Onun suunu itiraf edecei ) eklinde cevap alrz.

ngilizce'de normal bir cmlede zne cmlenin bandadr. Bu nedenle yukardaki cmle kuruluunun bir alternatifi de vardr. Orijinal kullanm da ikinci kullanmdr. Birinci kullanmda zne sona alnd iin ekili fiile bir zne gerekliliinden "it" zne olarak kullanlmtr. Burada "it" asl znenin yerini tutar. kinci kullanmda ise zne asl yerine ekileceinden artk "it" kullanmna gerek yoktur. ngilizce'de asl kullanm ikinci dediimiz kullanmdr. Ama zor olduu iin birinci kullanm daha yaygndr. Bu durumda NClarn zne olarak kullanm iki farkl ekilde yazlabilir. imdi yukardaki cmleyi bu aklamaya gre yazalm: It is clear that he will confess to his guilt. ( Onun suunu itiraf edecei aktr. ) That he will confess to his guilt is clear. ( Onun suunu itiraf edecei aktr. ) 61

Her iki kullanmda da anlam ayndr. KPDS'de cmlelerin % 90'n bu yapdadr. Direk olarak da 2 - 3 soru gelebilir. It is difficult that he will give it up. ( Onun ondan vazgeecei zordur. ) That he will give it up is difficult. ( Onun ondan vazgeecei zordur. ) Byle cmleleri "vazgemesi" eklinde de evirebiliriz. It was very hard that we overcame this issue. ( Bu meselenin stesinden gelmek ok zordu. ) That we overcame this issue was very hard. ( Bu meselenin stesinden gelmek ok zordu. ) It is + Sfat formlnde kullanlan sfat yerine daha nceki bilgilerimizden biliyoruz ki sfat cmlecikleri de kullanlabilir. Ayrca yine biliyoruz ki sfat cmleciklerinin ksaltmasnda eer aktif ise "gerund" eer passive ise V3 kullanlyordu. Demek ki formldeki sfat yerine bir gerund veya bir V3 de kullanlabilir. It is expected that they will resume peace talks. ( Onlarn bar grmelerine yeniden balayacaklar beklenilmektedir. ) That they will resume peace talks is expected. ( Onlarn bar grmelerine yeniden balayacaklar beklenilmektedir. ) Resume: yeniden balamak ( restart ve rebegin kelimelerinin yerine kullanlr. KPDS'de ok geer. ) It is known that our world is round. ( Dnyamzn yuvarlak olduu biliniyor. ) It is surprising that he has escaped. ( Onun ka artcdr. ) Bu yaplarda iki cmlecik olduu iin haliyle zaman uyumu da aranmaldr. imdilik sadece gramatikal boyut ile uraacaz. Zaman uyumuna dikkat etmekle beraber daha sonra detayl olarak reneceiz. B ) Nesne Olarak sim Cmlecikleri Bu yapda isim cmlecikleri nesne konumundadr. Cmlede nesne konumunda bir isim yerine bir isim cmlecii kullanlr. We learnt that they had agreed on the matter.( Onlarn mevzuda hemfikir olduklarn rendik. ) Nesne yapsndaki isim cmlesini, ykleme kimi, neyi, kime, neye sorularn sorarak bulabiliriz. Bu yapnn tek kullanm vardr. sim cmlecii zne durumundaki gibi hareket edemez. The judge decided that the suspect was innocent. ( Hakim zanlnn masum olduuna karar verdi. ) The judge decided this. ( Hakim buna karar verdi. ) Dikkat edilirse ikinci cmlede nesne "this" dir ve tek bir kelimeden olumutur. Birinci cmlede ise cmlenin nesnesi bir isim cmleciidir. Nesne harektinin her iki cmlede ayn olduuna dikkat edininiz. Suspect: nnocent: Judge: zanl, pheli susuz, masum hakim, yarglamak C ) Tmle Olarak sim Cmlecikleri Tmleler, zne, yklem ve nesne dnda cmleyi tamamlayan yaplardr. Ingilizce'de "be" ve "become" ( olmak ) fiillerinden sonra gelen kelimeler tmletirler. My father is an engineer. ( Benim babam bir mhendistir. ) My advantage is that I can speak three foreign languge. ( Benim avantajm dili konuabilmemdir. ) My belief is that you will get over this problem. ( nancm sizin bu sorunu aacanzdr. ) Get over: stesinden gelmek 62

Their claim is that the minister got involve in corruption. ( Onlarn iddias bakann yolsuzlua karmasdr. ) Get involve in: ...e bulamak ( daima nesneye in ile geer. ) Corrupton: bozulma, yolsuzluk Whether = If "....ip ....imedii" anlamnda olup, olaya iki ynl bakan bir balatr. Bu bala, bazen "or not" ile de kullanlabilir. Genellikle "or not" ifadesi parantez iinde verilir. Bu balacn deiik konumlu isim cmleciklerindeki kullanmn grelim. It is not known whether he has ratified the bill. ( Onun yasa tasarsn onaylayp onaylamad bilinmiyor. ) Ratify: Specify: Approve of: onaylamak Notify: Yukardaki cmleyi ( isim cmlecii zne konumunda olduu iin ) u ekilde de yazabiliriz. Anlam ayndr. Whether he has ratified the bill is not known. Not: Cmlede zne konumunda olan isim cmlecii baa alnrsa bu kullanmda bala olarak "If" kullanlamaz. I am not sure whether he has accepted the offer. ( Onun neriyi kabul edip etmediinden emin deilim. ) No one knows whether they live in the country or not. ( Onlarn lkede yaayp yaamadklarn kimse bilmiyor. ) My doubt is whether they will stay or not. ( Benim kukum onlarn kalp kalmayacadr. ) Not: Gramatikal olarak isim cmleciklerinde balalardan sonra daima bir zne vardr.

Soru Kelimelerinin sim Cmleciklerinde Bala Olarak Kullanlmas Queston Words ( QW ) What: ne Where: nerede, nereye When: ne zaman Who: kim Whom: kimi, kime From whom: kimden With whom: kiminle To whom: kime (to whom it may concern: ilgili makama) Whose: kimin Which: hangi How: nasl Why: niin How many: ka tane, ne kadar, ka ( saylabilenler iin ) How much: ka tane, ne kadar, ka ( Saylamayanlar iin ) How long: ne kadar ( zaman sorar ) How far: ne kadar ( mesafeyi sorar ) How often: ne kadar ( frekans sorar ) sim cmleciklerinde QW'larn kullanmn, normal soru cmleleri ile kartrmamak gerekir. Bir soru cmlesinde QW'lar daima cmlenin banda sylenir ve cmle sonunda soru iareti vardr. Soru szc olsun 63

veya olmasn bir soru cmlesinde yardmc fiil vardr ve zneden nce yazlr. Bazen bu kural konuma dilinde ihmal edilse de cmlenin soru olduunu hissettirecek bir vurgu mutlaka vardr. What can I do for you? ( Sizin iin ne yapabilirim? ) Where are you going? ( Nereye gidiyorsun? ) When will you come back? ( Ne zaman dneceksiniz? ) How long will you be staying here? ( Burada ne kadar sre kalacaksnz? ) Soru cmlelerini, QW'larn bala olarak kullanld isim cmlecikleri ile bu ekilde ayrabilmek gerekiyor. Bu da yardmc fiilin kullanm, QW'larn soru cmlelerindeki konumu ve soru cmlelerinde ?'nin kullanmn hatrlanarak yaplabilir. imdi QW'larn isim cmleciklerinin her yapsnda kullanmn grelim. a) zne olarak; t is not known where he hides. ( Onun nereye sakland bilinmiyor. ) Hide: saklanmak Bu kullanmda QW'un bala niteliinin grlmesi gerekir. Dikkat edilirse QW'dan sonra cmle sonuna ? konulmamtr. Ayrca yardmc fiil zneden nce yazlmamtr. O zaman "where" bala olarak kullanlmtr diyoruz. Burada nemli bir zellii de hatrlatmak gerekiyor. Complex bir cmlede yan cmlecik soru formu ile kurulamaz. Eer byle bir cmlede soru formu oluturulmak istense bu deiiklik yan cmlecikte deil, temel cmlede yaplr. s it not known where he hides? ( Nereye sakland bilinmiyor mu? ) zne olarak kurulmu bir isim cmleciinde zne hareketini hatrlayarak cmlemizi dier alternatifi ile yazalm. Where he hides is not known ( Onun nereye sakland bilinmiyor. ) Bu complex cmleyi soru yaparsak; s where he hides not known? ( Onun nereye sakland bilinmiyor mu? ) t is not obvious what he will do. ( Onun ne yapaca belli deil. ) t was uncertain how long they would stay there. ( Orada ne kadar kalaca belli deildi. ) Obvios: belli, apak Obviousness: besbellilik Cmlelerdeki zaman uyumuna da dikkat etmek gerekiyor. Anlamdan temel cmlenin ve yan cmlenin zamann karabilmek gerekir. Gemiteki olay, ncesi sonras durumunu iyi bir ekilde irdeleyip sonuca gidebilmek gerekir. t was not known how he had committed the crime. ( Onun suu nasl iledii bilinmiyor ) Was not known Was unknown bilinmiyor, mehul

b) Nesne Olarak; I don't know where he is working now. ( Onun imdi nerede altn bilmiyorum. ) Zaman uyumunda temel cmle ve yan cmle arasnda bir zaman uymu vardr. Bunun evirisi deil de inglizce mant nemlidir. Zaman tespitinde hem temel cmlecikte hem de yan cmlecikte olan zaman szcklerine dikkat etmek gerekiyor. 64

We couldn't learn how this event happened. ( Bu olayn nasl olutuunu renemedik .) She didn't decide where we had to meet. ( O nerede bulumamz gerektiine karar veremedi. ) c) Tmle Olarak; Our doubt is who killed the man. ( phemiz adam kimin ldrddr. ) I am anxious to know how much he earns by month. ( Aylk olarak ne kadar kazandn renmeye can atyorum ) Anxious: endieli Anxious + full nfinitive: ...meye can atmak It is expected that the embargo will lifted next year. ( Ambargonun gelecek yl kaldrlaca umuluyor ) t was climed that the minister had embezzled money. ( Bakann zimmetine para geirdii iddia edildi ) Embezzle: zimmete para geirmek The two sides announced that they had signed an aggrement. ( Her iki taraf bir anlama imzalam olduklarn bildirdiler ) Announce: bildirmek, ilan etmek

We feared that the results could be negative. ( Sonularn negatif olabileceinden korktuk ) Fear: korkmak Fearless: korkusuz It is said that he can be detained. ( Onun gzaltna alnabilecei syleniyor ) ***Not: Modal'larn ( zellikle "can ve may" ) bala ile aktarld zaman evirisinde bir "...ecek, ...acak" anlam katldna dikkat ediniz. Soru: Byle cmlelerde neden temel cmlecik ksadr? Bunu bir rnekle aklayalm: I bought this present last year in taly. ( Ben bu hediyeyi geen yl talya'dan aldm. ) Bu cmlemizin elerinin zne+Yklem+Nesne+Tmle ( Zaman zarf+yer zarf ) eklinde sralandna dikkat ediniz. Ayrca "bir cmledeki her ismin yerine bir NC gelebilir" zelliinin hatrlaynz. Cmlemizdeki "the present" isminden sonra bir NC yazarsak; zaman ve yer zarflar NC'a ait olacandan cmle sonuna atlr. Bu yzden de temel cmlecik ksa olur. No one knows how this problem can be resolved. ( Kimse bu problemin nasl zlebileceini bilmiyor )

Subjunctive Mood ( stek kipi ) Trke'de dilek kipi "...mesi, ...mas" eklindedir. Cmle olarak rneklersek; Ben Ali'nin burda olmasn istiyorum. Doktor O'na dinlenmesini syledi, gibi. ngilizce'de Subjunctive Mood ( SM )'un kullanld belli fiiller vardr. Bunlarn says 15'tir. Eer bu fiiller temel cmlede kullanlrsa mutlaka yan cmlecikte SM kullanmn isterler. Bu fiilleri kolay olsun diye grup halinde yazacaz.

1.) Aadaki Fiillerden sonra stemek Fiilleri: Desire Request Ask Beg 65

Urge Demand nermek Fiilleri Recommend Advise Propose Suggest Geri kalan be fiil bir grup halinde verilemiyeceinden ayr yazacaz. nsist: Prefer: Require: Order: Move: srar etmek tercih etmek gerektirmek emretmek hareket etmek ( pek kullanlmaz. )

ngilizce'de bu fiiller dilek kipini gerektirirler. Bunlar temel cmlede olduklarnda mutlaka dilek kipi kullanlmaldr. The doctor recommended that he should rest as much as possible. ( Doktor O'na mmkn olduu kadar dinlenmesi gerektiini tavsiye etti ) ngilizce'de SM yapsnda sadece "should" kullanlr. Yalnz "should" un kullanlmas obsiyoneldir. Yani olsa da olur olmazsa da. Bu nedenle yukardaki cmleyi u ekilde de yazabiliriz: The doctor recommended that he rest as much as possible. ( Doktor O'na mmkn olduu kadar dinlenmesini tavsiye etti. ) Grld gibi "should" un kullanlmamas durumunda sonrasndaki fiil ekilmemi gibi grnr. Yani "bare infinitive" olarak kalr. "should" un ksaltlmas formuna dikkat etmek gerekir. KPDS'de bu fiil bo braklarak sorulur. nemlidir, iyi renmek gerekir. SM yapsn Trke'ye evirirken "should" un gerekir anlam yerine Trke'deki dilek kipi anlam olan "...mesi, ...mas" eklinde eviririz. I insisted that my son ( should ) be a doctor. ( Olumun bir doktor olmasnda srar ettim ) ***Not: Dilek kipinin yan cmlecikte kullanldna dikkat ediniz. The committee requested that the documents ( should ) be summitted until tomorrow. ( Komite belgelerin yarna kadar sunulmasn istedi. ) I advised her that she ...............breakfast early. Bo olan yere ne gelmelidir? a) have b) has c) had d) to have e) has had "have" doru cevap olur. nk temel cmlecikte "advise" fiilinin olmasndan dolay yan cmlecik yaps SM olmaldr. Bu nedenle asl olmas gereken "should have" dir. "should" ksaltldndan doru cevap "have" olur. ok dikkatli olmak gerekir. I advised her that she have breakfast early. ( Erken kahvalt yapmasn nerdim )

2. ) Aadaki sfatlardan sonra SM kullanlr Sfatlar NC'larn zne yapsnda kullanldklarndan bu maddede sadece NC'larn zne yaps olacaktr. SM' un kullanld en nemli sfatlar unlardr: nemli Szckleri mportant Crucial Vital Significant ( anlaml ) Gerekli Szckleri Necessary 66

mperative ( zorunlu ) Mandatory ( zorunlu ) Essential possble nglizce'de bu sfatlar kullanldklarnda dilek kipi gerektirirler It is necessary that he ( should ) work hard. ( Onun sk almas gerekir. ) It is essential that our environment be protected. ( evremizin korunmas temeldir. ) Protect, Preserve, Conserve: korumak rnek Noun Clauses ve Relative Pronouns Cmleleri It is estimated that the economic sanction can not be lifted in the near future. ( Ekonomik yaptrmlarn yakn gelecekte kaldrlamayaca tahmin ediliyor ) Sanction: yaptrm, meyyide ( nemli bir kelimedir, KPDS'de ok sk geer ) Bir cmlede bir ismin yanna her zaman iin onu niteleyecek bir sfat yazlabilir. Relative Pronouns ( RP ) bilgilerimizden de biliyoruz ki bir sfat cmlecii ( RP ) bir sfat kelimesinin yapt grevi bir cmlecik olarak yapabilir. Bu aklamaya dayanarak cmledeki "sanction" isminden sonra onu niteleyecek bir RP cmlecii yazarak cmlemizi evirecek olursak; ( Kaln ve italik yazlan cmlecik ksaltlm bir RP cmleciidir.) It is estimated that the economic sanction impossed on Serbia can not be lifted in the near future. ( Srbistan'a uygulanan ekonomik yaptrmlarn yakn gelecekte kaldrlamayaca tahmin ediliyor ) mpose on: ...e empoze etmek, uygulamak ***Not: KPDS'deki cmlelerin byk bir ounluu bu yapdadr. Byle cmleleri iyi almak snavda byk kolaylklar salar. Pose Brakmak, tutmak anlamnda olan bu kelime kknden bir ok kelime tretilmitir. mpose: im: iine, pose: brakmak. mpose:iine brakmak, empoze etmek, uygulamak. Expose: ex:d, pose: brakmak. Expose: darya brakmak, maruz brakmak. Repose: dinlenmek Compose: birletirmek Dispose: sralanmak, dzenlemek Oppose: kar koymak Prepose: nceye brakmak Bu kelimeler de KPDS iin ok nemlidir. t was reported that the plain had taken off one hour later due to the in adequancy of measure. ( nlemlerin yetersizliinden dolay uan bir saat ge kalkm olduu rapor edildi ) Take off: havalanmak Due to: ...den dolay Adequate: yeterli, uygun, elverili Adequancy: yeterlilik nadequancy: yetersizlik Measure: tedbir, nlem ( lme(k), anlam var ve kartrlabilir diye KPDS'de ok geen bir kelimedir) Cmledeki "measure" isminden sonra ksaltlm bir RP cmlecii olan "taken" ekleyip cmlemizi tekrar yazalm: t was reported that the plain had taken off one hour later due to the in adequancy of measure taken. (Alnan nlemlerin yetersizliinden dolay uan bir saat ge kalkm olduu rapor edildi ) The rescue team suggested that the disaster area ( should ) be evacuated immediately. (Kurtarma ekibi felaket blgesinin derhal boaltlmasn nerdi ) ***Not: Dilek kipinin kullanmn ( Should'un kullanmn ) hatrlaynz. Rescue: Evacuate: kurtarma(k) boaltmak, tahliye etmek 67

Calamity = Disaster: felaket We aware that it is rather difficult to draw some conclusions from the data. ( Verilerden baz sonular karmann olduka zor olduunun farkndayz ) To be aware of: farknda olmak, haberdar olmak ***Not: Yukardaki cmlede "to be aware of" un "of" edat yazlmad. Neden? ( Noun Clause'larda sadece "that" in edat almadn dier tm NC balalarnn edat alabildiklerini hatrlaynz. ) "Data" dan sonra bir RP ekleyerek cmlemizi yeniden yazalm: We aware that it is rather difficult to draw some conclusions from the data presented by the committe. ( Komite tarafndan sunulan verilerden baz sonular karmann olduka zor olduunun farkndayz ) Clude "Kapatmak" anlamnda olan bu kkten bir ok kelime tretilmitir. Conclude: sonucuna varmak Conclusion: sonu Conclusve: sonuca gtren, somut, kesin nconclusive: sonuca gtrmeyen, somut olmayan nclude: dahil etmek, iermek Exclude: hari tutmak Preclude: engel olmak The scientists aren't sure certain whether this treatment can achieve the results desired. (Bilimadamlar, bu tedavinin arzulanan sonular gerekletirip gerekletiremeyeceinden kesin emin deiller ) Hatrlanaca zere RP ksaltmalarnda aktifler iin "gerund" pasifler iin "V3" kullanlayordu ve bunlar bir sfat szc gibi niteledikleri ismin nne yazlabiliyordu. imdi birka cmlemizi bu kurala gre yazalm. The scientists aren't sure certain whether this treatment can achieve the desired result. (Bilimadamlar, bu tedavinin arzulanan sonular gerekletirip gerekletiremeyeceinden kesin emin deiller ) t was reported that the plain had taken off one hour later due to the in adequancy of taken measures. (Alnan nlemlerin yetersizliinden dolay uan bir saat ge kalkm olduu rapor edildi) Grld gibi RP ksaltmalar bir sfat szcnn yapt hareketi yapabilirler. The industrialists entering this market claim that a fierce competition will occur in the month ahead. ( Bu piyasaya giren sanayiciler, nmzdeki aylarda acmasz bir rekabetin meydana geleceini iddia etmektedirler ) Market: pazar, piyasa Fierce: acmasz Competition: rekabet Relative Pronuns ve NC konularn birlikte kullanabilmek gerekir. nk bu iki konu Ingilizce'nin en karmak konulardr. He was rather reluctant to tell us how long the experiment he was conducting would last. ( O yapmakta olduu deneyin ne kadar sreceini bize sylemeye olduka isteksizdi ) Bu cmlenin, "us" ve "how long the experiment he was conducting would last" olmak zere iki nesnesi vardr. Dikkat edilirse ikinci nesne bir NC cmleciidir. Byle iki nesneli cmlelerde karkl nlemek iin NC nesnesi sonra sylenir. t is reported that the election to be held next week may be postponed. ( Gelecek hafta yaplacak olan seimlerin ertelenebilecei bildirilmektedir. ) They said that there were other methots which we could resort to. ( Onlar, bizim bavurabileceimiz baka metotlarn olduunu sylediler ) Resort to: bavurmak, mracaat etmek ( syn: apply. Soyut anlamda bavurmak. KPDS'de ok geer. ) Byle cmleler de zaman uyumuna da zellikle dikkat etmek gerekir. We are unable to convince the patient that he could recover soon. ( Biz hastay ksa srede iyileebileceine inandramadk. ) 68

Convince: inandrmak Recover: iyilemek Soon: sonra, ksa sre Cover: kapatmak Uncover: amak RP ve NC konular ngilizce'nin en karmak konulardr. Bu konuda geen rnekleri iyi renmek konunun anlalmasnda kolaylk salayacaktr. Bir sonraki konumuz NC'larda ksaltmalar olacaktr. NC'larda ksaltma yaplrken mastarlardan faydalanlr. Bu nedenle bir sonraki derse hazrlk anlamnda mastarlarn olabilecek formlarn grelim. Bir cmlede mastarlar iki deiik formda kullanlabilirler. Bu iki formun ayrca hem aktif hem pasif kullanm olacandan mastarlar drt ekilde kullanlrlar. Aktif Simple nfinitive: Perfect nfinitive: to see ( grmek ) to have seen ( grm olmak ) to speak to have spoken Pasive to be seen ( grlmek ) to have been seen ( grlm olmak ) to be spoken to have been spoken

We decided to improve the installation. ( Biz tesisleri gelitirmeye karar verdik. ) nstallation: tesis, tesisat, montaj Yukardaki cmlede aslnda bir NC ksaltmas vardr. Ama biz bunu bilmeden de imdiye kadar byle cmleleri kullandk. evirisini de rahatlkla yaptk. Yine aada yazacamz cmlede de bir NC ksaltmas vardr. I don't know what to do. ( Ben ne yapacam bilmiyorum. ) t is understood that he has studed in Germany. ( O'nun Almanya'da renim grm olduu anlalyor. ) ***Not: Byle cmlelerde zaman uyumuna da dikkat etmek gerekir. zaman uyumu temel cmle ile yan cmle arasnda aranr. t is stated that agreement will be signed. ( Anlamann imzalanaca ifade ediliyor. ) State: ifade Statement: ifade t is suspected that he is in the USA. ( O'nun USA'da olduundan pheleniliyor. ) Temel cmlenin zaman simple present, yan cmlenin zaman simple present. nk zamanlar akyor. Yani temel cmle ile yan cmle arasnda her iki olayn ncesi sonras dnlerek zaman uyumu aranmaldr. Aktif Simple nfinitive: Perfect nfinitive: to see ( grmek ) to have seen ( grm olmak ) to speak to have spoken Pasive to be seen ( grlmek ) to have been seen ( grlm olmak ) to be spoken to have been spoken

Mastarlarn bu drt kullanmndan faydalanarak NC'larda ksaltma yaplr. imdi bu ksaltmann nasl yapldn grelim 69

1. ) zne yapsnda t is claimed that he will be released the next mounth. ( O'nun gelecek hafta serbest braklaca iddia ediliyor ) NC'larda ksaltma, yukarda alt izili olan ksmda yaplr. NC'larda balatan sonra mutlaka bir zne olmak zorunda idi. Ksaltma yaplrken "he" znesi cmlenin bana ekilir, bala ksaltlr ve fiil mastar biiminde ( to ) kullanlr. Bu aklamadan sonra cmlemizi ksaltlm biimi ile yazalm. He is claimed to be released the next month. ( O'nun gelecek hafta serbest braklaca iddia ediliyor. ) NC ksaltmalar ok iyi allmas gereken bir konudur. zne hareketine ve mastar dnmne iyi hakim olmak gerekir. Ksaltma ile komplex cmle tek bir cmleye indiinden artk balaca da gerek yoktur. t is reported that the minister has approved of the proposal. ( Bakann neriyi onaylam olduu belirtilmektedir. )

Ksaltma: The minister is reported to have approved of the proposal. ( Bakann neriyi onaylam olduu belirtilmektedir. ) t is said that they have been cought by the police. ( Onlarn polis tarafndan yakalanm olduklar syleniliyor. ) Ksaltma: They are said to have been cought by the police. ( Onlarn polis tarafndan yakalanm olduklar syleniliyor. ) ***Not: NC ksaltmas KPDS iin hayati derecede nemli bir konudur. Konuma dilinde pek kullanlmaz ama yaz dilinde olduka sk kullanlr. Snav boyutunu ise maddeler halinde yazalm. 1.) Cmledeki ksaltmann mastar ksm bo braklarak sorulur. 2.) Cmlenin ksaltlm eklini verip eanlamlsn sorabilirler. 3.) eviride sorulabilir. 4.) Anlama ynelik ok nemli bir konudur. Snavda kritik yerlerde olduka sk geen bir cmle kalbdr. t is feard that the boy will be killed. ( ocuun ldrleceinden korkuluyor. ) Ksaltma: The boy is feared to be killed. ( ocuun ldrleceinden korkuluyor. ) t is expected that inflation will drop. ( Enflasyonun decei umuluyor. ) Ksaltma: nflation is expected to drop. ( Enflasyonun decei umuluyor. ) Ksaltmalarda mastarn aktif - pasif durumunun ayrmn yapmak ok nemlidir. Bu durumda zne yklemi yapyor mu, yklemden etkileniyor mu sorularnn cevaplanarak duruma gre ksaltmada aktif veya pasif mastar kullanlr. He is stated to have fled the country. ( Onun lkeden kam olduu belirtiliyor. ) Flee: kamak, terketmek Leave: ayrlmak, terketmek ( Aslnda ikisi de "terketmek" anlamndadr. "from" edatn istemezler. Kullanldklarnda sanki bir "from" olmas gerektii hissi Trke'den kaynaklanmaktadr. ) The results of the election are reported to be announced tomorrow. ( Seim sonularnn yarn ilan edilecei bildirilmektedir. )

70

Cmlenin ksaltma ncesi: t is reported that the results of the election will be announced tomorrow. ( Seim sonularnn yarn ilan edilecei bildirilmektedir. ) The manager is said to have been involved in illegal affairs. ( Mdrn yasa d ilere bulam olduu syleniliyor. )

Cmlenin ksaltma ncesi: t is said that the manager has been involved in illegal affairs. ( Mdrn yasa d ilere bulam olduu syleniliyor. ) nvolve: iermek, kapsamak nvolve: kartrmak, bulatrmak nvolve: gerektirmek ( hangi anlamda kullanlrsa kullanlsn daima "in" edat ile nesneye geer. ) Affair: olay, i The agreement is reported to have been signed by both side. ( Anlamann her iki tarafa imzalanm olduu bildiriliyor. ) Cmlenin ksaltma ncesi: t is reported that the agreement has been signed by both side. ( Anlamann her iki tarafa imzalanm olduu bildiriliyor. ) Seem, Appear, Look de "grnmek" anlamndadr. Bu fiil NC yaps iinde kullanlabilirler. Anlam olarak pasiflik durumlar olduu iin ayrca pasif yaplmazlar. t seems that he has passed the exam. ( Onun snav gemi olduu grnyor. )

Ksaltma: He seems to have passed the exam. ( Onun snav gemi olduu grnyor. ) Pass: gemek Passage: geit, pasaj ***Not: KPDS'de zellikle bu yapda "seem, appear, look" fiillerinden sonraki ksm bo braklarak mastar kalb sorulur. Daha nce bu kullanmda geen "it is V3" kullanmnn mant ile zlr. They seem to move to another town next year. ( Onlarn gelecek yl baka bir kasabaya tanacaklar anlalyor. ) Cmlenin ksaltma ncesi: t seems that they will move to another town next year. ( Onlarn gelecek yl baka bir kasabaya tanacaklar anlalyor. ) Your family seems to be extremely happy. ( Ailenizin son derece mutlu olduu grnyor. ) Cmlenin ksaltma ncesi: t seems that your family is extremely happy. .( Ailenizin son derece mutlu olduu brnyor. ) She seems to have won the prize. ( Onun dl kazanm olduu grnyor. ) Cmlenin ksaltma ncesi: She seems that she has won the prize. ( Onun dl kazanm olduu grnyor. ) 71

Dier NC Ksaltmalar 3. ) Nesne Yapsnda We can not decide whether we will stay at home or go out. ( Evde mi kalacaz darya m gideceiz karar veremiyoruz. ) Ksaltma: We can not decide whether to stay at home or to go out. ( Evde mi kalacaz darya m gideceiz karar veremiyoruz. ) Byle yaplarda bala anlamn cmleye katt iin ksaltlamaz. Mastar ksaltmas ise daha nce anlatld gibidir. He doesn't know where to go. ( O nereye gideceini bilmiyor. ) Cmlenin ksaltma ncesi: He doesn't know where he will go. ( O nereye gideceini bilmiyor. ) 3. ) Tmle Yapsnda My job is that I teach English. ( im nglizce'yi retmektir. )

Ksaltma: My job is to teach English. ( im nglizce'yi retmektir. ) Grld gibi NC'larn cmlede tmle olarak kullanld yapda da ksaltma mastarlardan faydalanlarak yaplr.

CONDITIONAL SENTENCES artl cmleler demektir. Bunlar genellikle her dilde temel ekilde sylenirler. artl cmle yapsnn ngilizce ve Trke kullanmlar arasnda baz farkllklar vardr. Konuya girerken nce Trke yaps anlatlacak. Kullanmda aralarndaki farkll ve ngilizce mantn kavramak gerekir. Trke Uygulamas A- 1) Gerekleebilir art cmlecii: alrsan renirsin, Yarn gelirsen alabiliriz, vb. Grld gibi bu yapda art yerine getirilecei taktirde temel istenen gerekleebilir. Bu nedenle bu yapya "Real Yap" denir. B) Gerekleemeyen art cmlecii: Bu yap iki ekilde kurulur. Bunlarda artn yerine getirilme olana olmad iin temel istenenin gereklemeyecei yaplardr. Bu nedenle bunlara "Unreal Yaplar" denir. 2 ) alsaydn renirdin. Grld gibi gemi zamanda birinci maddenin uygulanmasdr. 3 ) alm olsaydn renmi olurdun. Real yaplarda ister olumlu ister olumsuz olsun istenen gerekleebilir. Unreal yaplarda ise cmle kuruluu anlamla terstir. Yani cmle kuruluu olumlu iken anlam olumsuz; cmle kuruluu olumsuz iken anlam olumludur. Peki bu aklama neye yarar? artl cmlelerin ngilizce mant iin bu aklama gereklidir. nk unreal yaplarda zamanlar real yaplara gre bir nceye ekilerek sylenir. Trke'de Type 2 ve Type 3 n kullanm hemen hemen ayndr. Aradaki ayrm ok net deildir. Rahatlkla birbirlerinin yerine kullanlabilirler. Trke'de durum byle iken ngilizce'de neden iki type'e gerek duyulmutur? 72

ngilizce'de Type 2 ve Type 3 birbirinden ok ayr eylerdir. Type 2: inde bulunulan veya gelecekteki bir olay iin kurulan unreal yaplardr. Snfta olmasaydk, yarn geleceksen gibi. Type 3: Gemiteki bir olayn aktarld unreal yapdr. Eer aktarlacak olay gemite ise mutlaka type 3' e gidilmelidir. Geen yl mezun olsaydn, dn gelseydin gibi ***Not: Trke'de balalarn anlamlar ykleme eklenerek sylenir. Gelse alrken gibi. ngilizce'de ise balalar ayr bir kelime olarak kullanlr. if, while, when gibi. Balalar konusu ayrca ele alnacaktr.

imdi art Cmlelerinin ngilizce kurulularn grelim: Type 1 f you study, you will learn. ( alrsan renirsin. ) f +Simple Present, +Simple Future Type1'i formlletirecek olursak yukardaki forml kar. Genel kullanm verildii gibidir. Type1'de eer aktarlan olay genel bir ifade ise temel Cmlecikte de Simple present olabilir. Ama bu istisnai bir durumdur. Genelde kullanm verildii gibidir. Type 2 f you studied, you would learn. ( alsaydn renirdin. ) f + Simple Past , + would +V1 Genel kullanm formldeki gibidir. f'li cmlecikte bir present etkisi vardr. nk olay u an ve gelecek ile ilgilidir. Ama unreal yap olduu iin gemie ekilerek aktarlyor. Type 3 f you have studied, you would have learnt. ( alm olsaydn renmi olurdurn. ) f +present perfect, + would have V3 zet olarak; Type 1:f + Simple present, Type 2:f + Simple past, Type 3:f + Presentperfect, + + + will + V1 would + V1 would + Have V3

art cmlelerinin informal olarak deiik kullanmlar varsa da asl gramatikal boyutu aklananlardr. KPDS'de mutlaka anlatlan ekilde gelir. Snavda 7 - 8 soruyu ilgilendiren bir konudur. Mutlaka iyi bilmeli. imdi uygulamalarn grelim. Type 1 f the goverment takes stricter measures, the inflation will drop. ( Hkmet daha sk tedbirler alrsa enflasyon decek. ) f you learn a foreign language, you will find a good job easily. ( Bir yabanc dil renirsen kolayca bir i bulursun. ) ***Not: artl cmlelerde, eviriden ziyade yapnn ngilizce boyutunu kavramak gerekir. Olay ne zaman olmu, gerekleebilir mi, gerekleemez mi? Yapya bu ekilde yaklamak gerekir. I will help you with this matter if you call me next week. ( Gelecek hafta beni ararsan, sana yardm edeceim ) 73

Grld gibi "if" balac arada da yazlabilir. MC ve f Clause'den hangisinin bata syleneceini vurgu belirler. Hangisi vurgulanacaksa o nce sylenir. Bala arada iken (,) e gerek yoktur. nk balaca kadar olan ksm MC, balatan sonraki ksm if clause'dr. f clause cmlecii bata ise bu cmleciin snrn belirlemek iin (,) kullanlr.

Help+s.o: Help+s.o+with+sth:

birine yardm etmek birine bir ey iin yardm etmek Type 2

f I knew some English now, I would go abroad. ( Eer imdi biraz ngilizce bilseydim, yurt dna giderdim ) f I were you, I wouldn't accept his offer. ( Yerinizde olsam onun nerisini kabul etmezdim ) f the next week were holiday, we would go for a picnic. ( Eer gelecek hafta tatil olsayd, piknie giderdik ) Grld gibi type 2 u an ve gelecek ile ilgili olan unreal yaplardr. Eer cmlede u an ve gelecek ile ilgili bir ifade varsa mutlaka type 2'ye gidilmelidir. Type 3 f I had known that he was your friend, I wouldn't have rejected him. ( Eer onun arkadanz olduunu bilseydim onu redetmezdim. ) f they had invited me, I would certainly have participated in their wedding ceremony last week. ( Eer beni davet etmi olsalard , kesinlikle onlarn geen haftaki dn trenlerine katlrdm. ) Grld gibi type 3 yapsnda mutlaka bizi gemie gtren bir ifade vardr. Bu ifade genellikle gemie ynelik baz zaman zarflar ile kurulur. Ama dikkatli olmak gerekir. Bazen bize gemii verecek bir zaman zarf yerine ayn grevi gren bir NC'da verilebilir. ( birinci cmlede olduu gibi ) Ama hangi biimde olursa olsun eer olay gemite olmusa mutlaka type 3'e gidilmelidir. Snavda MC ve if clouse'n fiilleri bo braklarak sorulur. Her yapnn kullanm zelliklerine hakim olursak kolayca zebileceimiz bir soru olur. MIXED STRUCTURE artl cmlelerin kark yaplardr. Belki de konunun en zor olan ksmdr. Bazen type 2 ve 3 kartrlarak sorulur. Dolaysyla mx yap unreal olan iki yap arasndadr. Bu kullanmda genellikle F Clouse type 3, MC type 2'dir. Snavda pek sorulmayan bir konudur. Ama KPDS'nin ii belli olmaz. Bilinmesi iyi olur. "Geen yl mezun olsaydm imdi ben de alrdm" ifadesi mix bir yapdr. If I had graduated last year, I would work with you now. ( Eer geen yl mezun olsaydm imdi sizinle alrdm. ) Grld gibi IF Clause type 3, MC type 2'dir. Her iki tarafta da bizi type 2 ve 3'e gtren zaman zarflarna dikkat ediniz. f he had been operated on last month, he would start to work next week. ( Eer o geen ay ameliyat olmu olsayd gelecek hafta ie balard. )

artl Cmlelerde Modallarn Kullanm Modallar da daha nce anlatlan mantk ierisinde artl cmle kalplarnda kullanlabilirler. Tm if clouse type'lerinde modallar kullanlabilir. Hem if clause'da hem main clause'da veya sadece birisinde olabilirler.

Type 1

can

may

should

must

74

Type 2 Type 3

could could have V3

might might have V3

-----------------

----------------

Bu yapda sk olarak grlen "can ve may" dir. Dierlerinin snrl bir kullanm vardr. Byk bir olaslkla soru gelse "can ve may" den gelir. f I had time, I could visit you. ( Zamanm olsayd sizi ziyaret edebilirbim. ) f he had helped us, we could have completed this project. ( Bize yardm etseydi bu projeyi tamamlam olabilirdik. ) f he could have given up smoking, he would certainly have recovered. ( Eer o sigaray brakabilseydi kesinlikle iyileirdi. ) DEVRK YAPI artl cmlelerin her type'inde de devrik yap olabilir. Bu yap genelde konuma diline yneliktir. Ama yaz dilinde de ska rastlanr. En nemli devrik yap artl cmlelerde olandr. KPDS'de kesinlikle gelir. Mutlaka iyi bilinmelidir. En nemli devrik yap type 3'te olandr. type 1ve 2'de pek devrik yap olmaz ve snavda pek sorulmaz. imdi her type de ayr ayr devrik yaplar grelim: Type 1 Sadece "should" kullanmnda devrik yap vardr. f you should see him, let me know. ( Eer onu grecek olursan, bana bildir. ) Bu cmleden onu grme ihtimalinin zayf olduunu anlarz. Nasl devrik yaplr? f atlr ve "should" baa getirilir. Should you see him, let me know. ( Eer onu grecek olursan, bana bildir. ) Devrik yap olduunu nasl anlarz? Cmle soru formundadr ama soru iareti yok. Bu durumda tek alternatif cmlenin devrik olmasdr. nk sadece soru ve devrik yapda yardmc fiil batadr. Type 2 Sadece "were" de yaplr. f I were you, I would not go there. ( Yerinizde olsaydm oraya gitmezdim. ) Type 1'deki gibi "if" atlr ve "were" baa getirilerek devrik yaps oluturulur. Were I you, I would not go there. ( Yerinizde olsaydm oraya gitmezdim. ) Soru gibi grnd halde cmle sonunda ? yoktur. O halde devrik yapdr diyoruz. Type 3 f she had informed us, we would have taken action. ( Eer o bize bilgi vermi olsayd, tedbirlerimizi alrdk. ) Yine ayn mantkla devrik yaps oluturulur. Had she informed us, we would have taken action. ( Eer o bize bilgi vermi olsayd, tedbirlerimizi alrdk. ) Soru eklinde olup cmle sonunda ? yoktur. Bu yzden kesinlikle devrik yapdr diyoruz.

75

Kesinlikle snavda artl cmlelerin bu devrik formu sorulur. En gzel sorusu cmle tamamlamadr. Bu durumda cmlenin soru formunda olduunu ve sonunda ? olmadn grmemiz gerekmektedir. Bunu grebilirsek soruyu zmz demektir. Hemen cmlenin bir type 3'l artl cmle olduunu ve zaman uyumunun buna gre yaplmas gerektiini anlarz. Had she informed us, ............................................................................................... Bu ekilde cmleyi bo brakp sorarlar.

f he continues to underrate his abilities, he can't achieve anything. ( O yeteneklerini kmsemeye devam ederse hibir ey baaramaz. ) Underrate: Underestimate: kmsemek

Overrate: Overestimate: Overstate: abartmak Exaggerate: Enhance: f I were you, I wouldn't miss such an opportunity. ( Yerinizde olsaydm byle bir frsat karmazdm. ) Miss: zlemek, karmak f we hadn't missed the train, we could have arrived earlier. ( Eer treni karmam olsaydk daha erken varabilirdik. ) zellikle snavda mx yaplara dikkat etmek gerekir. Sorusu az, gelme olasl zayftr ama bilinmesi iyi olur. f Turkey had completed her power plants long ago, this shortage of electricity wouldn't happen now. ( Eer Trkiye enerji santrallerini yllar nce tamamlam olsayd, imdi bu elektrik sknts (azl) olmayacakt ) Dikkat edilirse F Clause'da "long ago" , MC'da "now" zaman szckleri vardr. Bu zaman szcklerine gre cmleyi type 3ve 2'ye gre kurarz. nk art gemite, etkisi u andadr. Eer MC'da "now" olmasayd o zaman MC'da type 3'e gre kurardk. Plant: bitki, fabrika, ( elektrik ) santral lke, Kta: dii olarak kabul edildiinden "her" kullanld. f I had known that you were coming, I would certainly have participated in the party. ( Senin geldiini bilmi olsaydm, kesinlikle partiye katlrdm. ) Yukardaki cmle bir snav soru tipidir. Snavda alt izili fiil kullanmlar bo braklr ve sorulur. Bu cmlede bizi type 3e gtren bir zarf szc yok. Onun yerine ayn grevi gren "that you were coming" NC vardr. Bu ekildeki kullanmda ok dikkatli olunmaldr. Dier art Balalar Even if: ...se bile ( olumsuz bir yargya gtrr. ) Only if: sadece ....se Unless = if not: ...medike. ...mezse ( olumsuz anlam iindedir, ayrca "not" istemez. Provided = Providing: ...artyla On condition that: ...artyla But for: ...olmasayd ( En nemli zellii bala olmamasdr, bir edat olmasdr. ) Bu art balalarnn hepsi de "if" ile ayn kullanma sahiptir. f iin aklanan her kullanm bunlar iin de geerlidir. Snavda eanlaml cmlelerde, cmle tamamlamada, gramer sorularnda vb. Direk olarak 7 - 8 soru artl yaplardan gelmektedir. Ayrca bu konuya hakim olmak anlamaya ynelik byk kolaylklar salamaktadr. "but for" bir edat olduu iin kendisinden sonra bir cmlecik deil de bir isim gelir. 76

But for your valuable contributions, we couldn't have implemented this scheme. ( Deerli katklarnz olmasayd, bu projeyi gerekletiremezdik. ) But for'lu cmleciin etki zamanna gre MC type 2 veya 3'e gre kurulur. Nadir olarak type 1'de olabilir. But for, bu kullanm ile genellikle cmlenin banda olur. Eer cmle ortasnda ise genellikle baka anlamdadr. Yukardaki but for'lu cmleyi F ile de yazabiliriz. Type 2: f it weren't for your valuable contributions, we couldn't implement this scheme. (Eer deerli katklarnz olmasayd, bu projeyi gerekletiremezdik. ) Type 3: f it hadn't been for your valuable contributions, we couldn't have implemented this scheme. ( Eer deerli katklarnz olmasayd, bu projeyi gerekletirememi olurduk. ) Unless the goverment can curb inflation, the parties in the coalition may face great trouble in the next election. ( Hkmet enflasyonu durduramadka ( durdurmazsa ) koalisyondaki partiler nmzdeki seimlerde byk sknt ile yz yze gelebilirler. ) Curb: durdurmak Unless he cuts down on smoking, he will get seriously ill soon. ( O sigara imeyi ksmadka, ciddi bir ekilde hastalanacak. ) Cut down on: ( bir eyi ) ksmak Unless the workers are satisfied with their salaries, no one can stop them going on strike.(Eer iiler maalar konusunda tatmin edilmezlerse, kimse onlar greve gitmekten alkoyamaz. ) Go on strike: greve gitmek Satisfy with: tatmin etmek, doyurmak Salary: maa ***Not: artl cmlelerde "be to" kalb "...cek, ...cak" anlamn verir ve ama belirtir. f the goverment is to curb inflation, it must take stricter measures. ( Eer hkmet enflasyonu durduracaksa, daha sk tedbirler almal. ) "be to" kalb ayn zamanda ama da bildirdiinden bu cmleyi "Eer hkmet enflasyonu durdurmay ama edinirse, ........" eklinde de evrilebilir. Soru olarak her type'de de gelebilir ama sklkla type 1 de kullanlr. Eer type 2 ve 3 de gelirse cmle, bunlarn zelliklerine gre kurulur. f you are to learn English, you must go to England. ( Eer nglizce reneceksen ngiltere'ye gitmelisin ) ***Not: artl yaplarda Should kullanm "...cek olursa" anlamndadr. Bu yap bir art yapsnn gelecee uygulanmasdr. f you should see him, recall him that we have moved to another building. ( Eer onu grecek olursan, baka binaya tandmz ona hatrlat. ) Unreal Yaplar nglizce'de unreal yaplarn getii yer vardr 1. F Clouse'larn type 2 ve type 3'nde 2. Keke yaplarnda ( I wish ve If only ) 3. ...m gibi yapsnda ( As if ve As though ) Bu yaplar unrealdir. Yani cmle olumlu iken anlam olumsuz; cmle olumsuz iken anlam olumludur. Unreal yaplarda bundan dolay zamannn bir nceye ekilerek aktarldn hatrlaynz. 77

Real

Unreal Past Past Perfect Would

Present Past Future ( will )

f only I had some money now. ( Keke imdi biraz param olsayd. ) ( u an olduu iin bir ncesi Past kullanld. ) f only I had had some money yesterday. ( Keke dn biraz param olmu olsayd. ) ( Gemi olduu iin bir ncesi Past Perfect kullanld. ) f only I were a doctor now. ( Keke imdi bir doktor olsaydm ) ( u an olduu iin bir ncesi Past kullanld ) f only the next week would be holiday. ( Keke gelecek hafta tatil olsayd. ) ( Gelecek olduu iin bir ncesi would kullanld. ) She acts as if she passed the exam. ( O snav gemi gibi davranyor. ) Olay u anda olduu iin bir ncesi olan Past ile aktarld. She was acting as if she had passed the exam. ( O snav gemi gibi davranyordu. ) Olay gemite olduu iin bir ncesi olan Past perfect ile aktarld. My boss insulted me as if he had been my father. ( Patronum bana babamm gibi hakaret etti. ) Olay gemite olduu iin bir ncesi olan Past perfect ile aktarld. nsult: hakaret etmek Trke'de olay ister gemite ister u anda olsun ayn ekilde ifade edilir. nglizce'de bu farkldr. nemli olan bu konunun nglizce mantn anlamaktr. Olaylarn etki alanlarn hissederek olay belirtilen zellikte aktarlr. t seems as if inflation has dropped. ( Enflasyon dm grnyor. ) Bu cmlede neden unreal ifadeler iin aklanan kurallar uygulanmam? Real ve unreal yaplar birbirine kartrmamak gerekir. Bu balalarn olduu her cmle unrealdir demek yanl olur. Bazlar real yaplarda da kullanlabilir. Yukardaki cmle real bir ifade olduu iin aklanm kurallara ters dt. Olay gemite ve etkisi u anda da olduu iin Present perfect ile aktarld. Unreal yaplarda Present ve Future tenseler yoktur. Bu kural zaman uyumuna ynelik sorular iin ok nemlidir. f only I knew English now. ( Keke imdi nglizce bilseydim. ) f only I had known English last year. ( Keke geen yl nglizce bilmi olsaydm. ) He sat down next to me as if he had been my friend. ( O arkadamm gibi yanma oturdu. ) He always comes to sit down next to us as if he were our friend. ( O daima arkadamzm gibi yanmza oturmak iin gelir ) ***Not: Unreal yaplarda modal'lar da aklanan kural erevesinde kullanlabilirler. Strive to: abalamak Seek to: aratrmak Try to: denemek + bir etkinlikle kullanldklarnda "....meye almak" anlamna gelirler.

78

ADJECTIVES AND ADVERBS Sfat ve zarflar konusu birbirleriyle ilikili olduu iin beraber verilecektir. Bu iki grubun inglizce'de nerelerde kullanldklarn bilmek gerekir. nce sfatlardan balayalm: ADJECTIVES nglizce'de sfatlar iki yerde kullanlrlar. 1. ) Sfatlar ismi nitelerler: Sfat + isim. Trke'deki gibi nglizce'de de sfatlar isimden nce sylenir. Franszca gibi baz dillerde bu kural byle deildir. Sfatlarn bu ekilde kullanm ile "sfat tamlamalar" oluur. Eer ismin nnde bir artikel varsa sfat isim ile artikel arasna gelir. Student ( isim ) intelligent student ( Sfat tamlamas ) an intelligent student

Sfat tamlamas bu ekilde oluur. Ama bazen sfat olmas gereken yerde olmayabilir. Buna bozuk sfat tamlamas denir. ntelligent a student gibi . Buna, sonra deinilecektir. 2. ) Sfatlar Linking Fiiller le Beraber Kullanlrlar: Saylar onbetir. Bunlar, beraberlarinde sfatlar kullanld iin ezberlemek gerekir. Kolaylk olsun diye bunlar grup halinde verilecek. Olmak Fiilleri Be Become Sound Grnmek Fiilleri See look appear Kalmak Fiilleri Stay Remain

Bylece sekiz tanesini grm olduk. Geriye kalanlar da iki grup halinde verelim Feel: Taste: Smell: Go Get Grow Turn hissetmek tad olmak kokusu olmak Geri kalan drd "gitmek" fiilleri olup; sfatlarla beraber "...lemek" anlamn alrlar.

.....lemek

Aralarnda baz nans farklar vardr. rnein "go" olumsuz durumlarda, "turn" kaba ifadelerde kullanlr. Daha sonra deinilecei iin imdilik burada brakyoruz. He looks happy ( O mutlu grnyor ) He looks sad ( O zgn grnyor ) Burada sanki sfat yerine zarf kullanlmal hissi vardr ama "look" bir Linking fiil olduu iin zarf ( happly, sadly ) deil; sfat ( happy, sad ) kullanyoruz. He felt terrible. ( not terribly ) He is very young ( O ok gentir ) gibi ***Not: Bunlarn dndaki btn fiillerle bereaber zarf kullanlr. ADVERBS Zarflar, ilkin ngilizce'de kullanldklar yere ve oluma ekillerine gre iki ayr balkta ele alacaz. Daha sonra KPDS iin zel baz zarflar ve sfatlarla birlikte "Comparision" durumlarn inceleyeceiz. Zarflarn Kullanldklar Yerler Zarflar nglizce'de yerde kullanlrlar. Kullanldklar yer % 90 birinci maddeye dahildir 1.) Zarflar Fiiller le Kullanlrlar Bu kullanmda zarf fiili nitelemi olur. Please speak slowly ( Ltfen yava bir ekilde konuun. ) 79

He passed the exam because he had studied hard. ( O snav geti. nk sk bir ekilde almt ) She speaks English fluently ( O nglizce'yi akc bir ekilde konuur. ) Trke'de "bir biimde, bir ekilde" ifadeleri sfatlara eklenerek zarflar oluturulur ve kullanlr. ( Zarflarn oluma ekillerini grdmzde buna deineceiz ). rnein "yava" bir sfattr, "yava bir ekilde" dediimizde artk bu zarf olur. Hatta ou zaman Trke'de konuurken "bir ekilde, bir biimde" ifadelerini atarak zarflar sfatlara benzeterek aktarrz. nglizce'de byle bir dnm yanl olur. nglizce'de sfat olarak aktarlacak ise sfat; zarf olarak aktarlacak ise zarf olarak sylenir. 2. ) Zarflar Sfatlar le Kullanlrlar Bu kullanmda zarf sfat nitelemi olur. She speaks English well ( O nglizce'yi iyi konuur ) an expensive dress a rather expensive dress

3. ) Zarflar Zarflar le Kullanlrlar Bu kullanmda zarf, zarf nitelemi olur. He always gets up late. ( O daima ge kalkar ) He always gets up very late. ( O daima ok ge kalkar ) She speaks English fluently. ( O nglizce'yi akc bir ekilde konuur ) She speaks English fairly fluently. ( O nglizce'yi olduka akc bir ekilde konuur ) Fair: Fairly: adil, doru olduka, adil bir ekilde Zarflarn Oluturulmas nglizce'de zarflarn oluumunu drt madde altnda inceleyeceiz. Oluumlar % 90 birinci maddeye dahildir. 1. ) Sfatlara "ly" Eklenerek Zarflarn Oluturulmas Bu maddedeki tm zarflar kken aldklar sfatlara e anlamdadrlar ve ounun anlamna "bir ekilde, bir biimde" eklenerek Trke'ye evrilir. Extreme: True: Whole: Undue: Reluctant: Adequate: Accurate: ***Adamant: ***Vehement: ar doru, gerek tm, btn gereksiz isteksiz uygun, elverili doru sert sert Extremely: Truly: Wholly: Unduely: Reluctantly: Adequately: Accurately: Adamantly: Vehemently: ar bir ekilde, son derece doru bir ekide bsbtn, tamamen gereksiz yere, gereksiz bir ekilde isteksizce, isteksiz bir ekilde elverili bir ekilde doru bir ekilde sert bir ekilde sert bir ekilde, fkeli

***Not: Son ikisi hem sfat hem de zarf olarak KPDS'de ok sk geer. 2. ) yi Szckleri Bunlarn sfat ve zarflar birbirleri ile ilikili deildir. Bunlarn sfat ve zarflar iin ayr kelimeler oluturulmutur. Good:iyi ( sfat ) Well: iyi ( zarf )

3. ) Sfat ve Zarf Ayn Olan Szckler 80

Bunlar iin sfat ve zarf olarak ayr kelimeler tretilmemitir. "ly" de almazlar. Cmlede kullanmlarna gre zarf veya sfat olurlar. Zarf olarak kullanldklarnda sfat anlamlarna "bir ekilde, bir biimde" eklenerek evirisi yaplr. Hard: sk Fast: hzl Near: yakn High: yksek Enough: yeter, yeterli Much: ok ( saylamayanlar iin ) Little: az, kk Late: ge Early: erken He has enough money. ( Onun yeterli paras var. ) enough = sfat She doesn't study enough. ( O yeterli bir ekilde almaz. ) enough = zarf A late decision. ( Ge bir karar ) late = sfat He gets up late. ( O ge bir ekilde kalkar. ) late = zarf 4. ) Tunik (brahim Tunik= yazarn ad) Maddesi Bu zarflar, birinci maddedekiler gibi sfatlara "ly" eklenerek olutururlar. Ama zarf olduklarnda anlamlar kken aldklar sfatlardan farkl olur. Bu yzden bunlar birinci madde iinde verilmedi. Bu zarflar KPDS iin ok byk nem arzederler. Kken aldklar zarflara benzetilip kartrlacak diye bu zarflar snavda ok kullanrlar. Bu yzden iyi allmas gereken bir konudur. Sfat Hard: Scarce: kt Bare: Near: Late: Fair: Eventual: Consistent: Steady: Constant: sk Scarcely: yaln yakn ge adil, doru olas, muhtemel uygun, tutarl istikrarl sabit Zarf Hardly: pek........mez pek........mez Barely: pek........mez Nearly: yaklak olarak Lately: son zamanlarda Fairly: olduka Eventually: sonu olarak, sonunda Consistantly: srekli olarak Steadily: srekli olarak Constantly: srekli olarak

Bu zarflardan zellikle "eventually" ve "hardly, scarcely, barely" grubu KPDS'de ok geer. Bu grup cmlede bir olumsuzluk oluturur. t is a hard question. ( Zor bir sorudur. ) hard = sfat She can hardly work. ( O pek almaz. ) hardly:zarftr ve cmleye olumsuzluk katar D.Bakr is very very hot, so anyone can live hardly in there. ( D.Bakr ok ok scaktr. Bu yzden kimse orada pek yaayamaz. ) Snavda sorulursa "hardly" sorulur. "scarcely ve barely" de paralarda ok geer.

Bu dersimizde grup zel zarflar ve kullanmlarn greceiz. Bu zarflardan KPDS'de iki soru kesin olarak; bazen de soru gelir. Bu yzden bu grup zarflar ayr olarak ele alnd. Too - Enough Too: Enough: ok ok fazla, ar yeterli 81

Bunlar da zarf olduklar iin zarf kullanmnn tm zelliklerine sahiptirler. Ama snavdaki boyutu sadece kelime anlam ile snrl deildir. Belli bir yapda kullanlrlar. imdi bunu grelim Too ............+ Sfat biiminde bir kullanm vardr. Snavda bu ekilde sfatn ncesi bo braklarak "too" sorulur. Bu kullanm cmleye olumsuzluk katar. He is too young to undertake such a job. ( O byle bir ii stlenemeyecek kadar gentir. ) Undertake: stlenmek Undertaking: teebbs The coffe was too cold to drink. ( Kahve iilemeyecek kadar souktu. ) ***Not: Sfattan sonraki fiilin "full infinitive" eklindeki kullanmna dikkat ediniz. Enough Sfat +................ biiminde bir kullanm vardr. Snavda bu ekilde sfatn sonras bo braklarak "enough" sorulur. Normalde zarflar sfattan nce kullanlr. Sfattan sonra kullanlan tek zarf "enough" tr. He is experienced enough to overcome this issue. (O bu meselenin stesinden gelecek kadar deneyimlidir ) ***Not: Enough'tan sonraki fiilin "full infinitive" eklindeki kullanmna da dikkat ediniz. This car is too expensive for us to buy. ( Bu araba bizim iin alnamayacak kadar pahaldr ) He is talking too quickly for us to understand. ( O anlamayacamz kadar hzl konuuyor. ) An ordinary English should speak clearly enough for a foreigner to understand. ( Sradan bir nglizin, bir yabancnn anlayabilecei kadar ak bir ekilde konumas gerekir. ) Bir cmlede iki "too", iki "enough" veya bir "too" bir "enough" bulunabilir. He is qualified..................... to negotiate such a cricial situation, but the goverment is ...............unwilling to send him. ( O byle kritik bir durumu grecek kadar niteliklidir ama hkmet onu gndermeyecek kadar isteksizdir. ) Birinci bolua Enough , kinci bolua Too yazlmaldr. Ordinary: sradan Negotiate: grmek Negotiation: grme Byle sorularda boluun ncesi ve sonrasn ok iyi tahlil etmek gerekir. kisinden en fazla "enough" sorulur. Hardly - Scarcely - Barely de ayn anlamdadr. Genellikle soru "hardly" den gelir. Dier ikisi paralarda geer. Her de kullanldklarnda cmleye olumsuzluk katarlar. Bunlarn kullanmn iyi renmek gerekir. Ayrca taq question'larda da karmza kacaklardr. He can hardly walk. ( O pek yryemez. ) Anyone can hardlyever live there. ( Kimse pek orada yaayamaz. ) Hardly ve hardlyever ayn anlamdadr. Birbirlerinin yerine kullanlabilirler. Since he never studies, he can .........................succeed in the exam. ( O hi almad iin snavda pek baarl olamaz. ) Bolua "hardly veya hardlyever" gelmelidir. Bu zarfn kullanm bilinmezse pek zlebilecek bir soru gibi grnmyor. 82

Fairly Quite - Rather Her de "olduka" anlamndadr. Kullanm olarak aralarnda kk nans fark vardr. kili durumlarda ( aptal - zeki, tembel - alkan ) arzu edilen nitelik iin "fairly"; arzu edilmeyen niteli iin "rather" kullanlr. snavda bu ayrnt sorulmaz. He is rather stupid, but his sister is fairly clever. ( O olduka aptaldr ama kzkardei olduka zekidir.) Qute bir fiili niteledii zaman "tam, tam olarak" anlamn katar. Sfat ve zarf ile kullanmnda ise "olduka" anlam vardr. I could not quite understand what you said. ( Tam olarak ne sylediinizi anlyamadm ) Bu konudan soru gelirse "qute" n "tam, tam olarak" anlam ile gelir. KPDS'nin ilk 24 sorusu gramer sorulardr. Bunlarn; Kelime: Bala: Fiil: Kark: 8 tane 5 tane 5 tane 6 tane. 2 veya3 tanesi son ilenen zarf konusundandr.

83

COMPARISON "mukayese, karlatrma" demektir. Her dilde olduu gibi nglizce'de de sfat ve zarflar her biri kendi arasnda karlatrlabilir. nemli iki mukayese yaps vardr. Birincisi "daha" anlamnda olan "comperative" ; ikincisi ise bir grup iinde "en iyi" anlamnda "superlative" yapsdr. Dier dillerde bu yaplar kolay olmasna ramen nglizce'de biraz karktr. imdi bunu sfat ve zarflarda ayr ayr grelim. Sfatlarda Mukayese Sfatlarda mukayese hece saysna gre yaplr. Bu yzden tek heceli sfatlarda, ikiden fazla hecelilerde ve iki hecelilerde olmak zere maddelere ayrarak konuyu iliyeceiz. 1. ) Tek Heceli Sfatlarda Tek hecelilerde comperative "er", superlative "the .........est" ekleri ile yaplr. Adjective ( yaln ) High ( yksek ) Dark ( koyu ) Tall ( uzun ) Brave ( cesur ) Comperative ( stnlk ) higher ( daha yksek ) darker ( daha koyu ) taller ( daha uzun ) braver ( daha cesur ) Superlative ( en stnlk ) the highest ( en yksek ) the darkest ( en koyu ) the tallest ( en uzun ) the bravest ( en cesur )

2. ) kiden Fazla Heceli Sfatlarda kiden fazla heceli sfatlarda comperative "more", superlative "the most" ekleri ile yaplr. Adjective ( yaln ) Expensive ( pahal ) nterested ( ilgili ) Frightening ( rktc ) 3. ) ki Heceli Sfatlarda ki heceli sfatlarda durum biraz daha karmaktr. Bunlardan tanesi tek heceliler gibi "....er ve the.....est" ekleri ile dierleri "more ve the most" ekleri ile yaplr. Narrow ( dar ) happy ( mutlu ) Simple ( basit ) narrower ( daha dar ) happier ( daha mutlu ) simplier ( daha basit ) the narrowest ( en dar ) the happiest ( en mutlu ) the simpliest ( en basit ) Comperative ( stnlk ) more expensive ( daha pahal ) more interested ( daha ilgili ) more frightening ( daha urktc ) Superlative ( en stnlk ) the most expensive ( en pahal) the most interesred ( en ilgili ) the most frightening (en rktc )

Bunlarn dnda kalan iki heceli sfatlar "more ve the most" ekleri ile mukayese edilir. Aslnda bu konu daha karmaktr. En anlalr sade halde verilmeye alld. Bu temel ekli ile konuyu rendikten sonra baka gramer kitaplarndan allabilir. imdi rneklerle konunun KPDS ile ilgili boyutunu irdeleyelim. KPDS'de comperative bir yap sorulursa mutlaka bir "than" eki vardr ve cmlede bu ek aranmaldr. nk comperativede kyas iki kii veya nesne arasnda yaplr. Eer "than" eki yoksa bu comperative deildir. Bu durumda superlative aranmaldr. Superlativede kyas ikiden fazla kii veya nesne arasndadr. I am older than you ( are ) ( Ben sizden daha yalym. ) Sfatlarda comperative durumunda yukardaki cmlede parantez iinde gsterilen fiil obsiyoneldir. Genelde kullanlmaz. Ama zarflarda nemlidir. This camera is more expensive than yours. ( Bu kamera sizinkinden daha pahaldr. ) 84

My son is the most intelligent student in the classroom. ( Olum snftaki en alkan rencidir. ) Eer kyas, kiinin bulunduu yere ( konuma ) gre ise "in" edat kullanlr. My son is the most intelligent student of all his friends. ( Olum arkadalarndan en alkan olan rencidir. ) Eer kyas, kiinin emsalleri arasnda ise "of" edat kullanlr. Soru ekli Your article is the most informative ( article ) of all the article we have received. ( Sizin makaleniz aldmz makalelerden en kapsaml olandr. ) "of veya in" edatlar oldumu mutlaka superlative gidilmelidir. Ama ii daha ok karmak hale getirmek iin of'tan sonraki yapy baa alarak sorarlar. Bu konudan en yaygn olarak sorulan soru ekli budur. Of all the article we have received, your article is ......................... informative. ( Sizin makaleniz aldmz makalelerden en kapsaml olandr. ) eklinde cmleyi bo brakarak sorarlar. Burada "than" olmad iin comperative deil; "of" olduu iin superlative'dir deyip, klardan "the most" u iaretliyoruz. Byle sorularda bir de zne - tmle uyumuna ok dikkat etmek gerekir. zne tekil ise tmle tekil; zne oul ise tmle oul olmak zorundadr. Bu zellikten de soru gelebilir. He is ...............lenient managers we have ever had. ( O hayatmda grdm en yumuak mdrlerdendir ) The most One of the most

Doru cevap "one of the most" dur. Burada zne - tmle uyumu aranmaldr. Eer "the most lenient" i seersek "o hayatmda grdm en yumuak mdrlerdir" anlam kar ki yanltr. Sfatlarda comparision konusundan gelebilecek sorular ve nasl yaklalmas gerktiini zetlersek; 1. Than'in olup olmamas durumu: Varsa comperative dir yoksa superlative aranmaldr. 2. "n" ve "of" edatlarnn kullanm: Mukayese konuma gre ise "in" , emsallere gre ise "of" edat kullanlr. Eer bu iki edattan biri varsa mutlaka superlative'e gidilmelidir. 3. Bu edatlarn baa alnarak karmak bir ekilde sorulmas: Burada dikkatli olup yapy grebilmek gerekir. 4. Superlative'de zne - tmle uyumu: zne ve tmlecin tekil - oul asndan uyumunu ve yapnn superlative olduunu grmek soruyu zm olmak demektir. Equality Sfat ve Zarflarda "...e kadar" anlamna gelen eitlik yapsdr. Sorulabilen bir kalptr. Yap olarak "as / so.........as" eklindedir. Araya sfat veya zarf gelir. Olumlu: Olumsuz: as.........as as/so.........as

She is as intelligent as her brather. ( O kardei kadar zekidir. ) She isn't as / so intelligent as her brather. ( O kardei kadar zeki deildir. ) Yukardaki rnekte iki kiinin karlatrlmas vardr. Bu yapda ayrca bir kiinin iki meziyati de karlatrlabilir. He is as intelligent as hardworking. ( O zeki olduu kadar alkandr da. )

85

Katlamal fadelerde The same...........as eklindedir. "..........ile ayn" olarak evrilir. ncekinden fark araya bir isim gelmesi ve as'in the same'e dnmesidir. The same + noun + as eklindedir. He is the same age as I'm. ( O benimle ayn yatadr. ) pucu: Aradaki kelimenin sfat / zarf m yoksa isim mi olduunu tespit etmek gerekir. This manager is more capable than the previous ( manager ). ( Bu mdr ncekilerden daha yeteneklidir. ) Bu ekildeki kyaslamalarda ikinci isim obsiyoneldir, kullanlmayabilir. Onun yerine "one veya ones" kullanlabilir. Burada zne - tmle uyumu nemlidir. Eer zne tekil ise tmle tekil ( one ); zne oul ise tmle oul ( ones ) olacaktr. This manager is more capable than the previous one. ( Bu mdr ncekilerden daha yeteneklidir. ) Bu zamir iki yerde kullanlr. One - ones ve that - those' dur. Birincisi genellikle sfatlarla kullanlr. kincisinin kullanmn sonra greceiz. The students are more prolific than the other ones. ( Bu renciler dierlerinden daha verimlidirler. ) This writer is the most distinguished that I have ever seen. ( Bu yazar u ana kadar grdmz en sekin yazardr. ) ***KPDS'de bu yapnn yn sorulabilir: 1. the most yaps sorulabilir. 2. u ana kadar ( ever, so far .......vb ) szckleri sorulabilir. 3. Present perfect yaps sorulabilir. Present Perfect yaps her zaman superlative'de kullanlabilir. Bu cmleyi ayrca deiik kelimelerle birka defa yazp iyi kavramak gerekir. Snavda bu iyi kavranmsa rahatlk salar. Dzensiz Sfatlarda Comparision Daha nce anlatlan comparision yapsna uymayan sfatlara "dzensiz sfatlar" denir. Bunlarda comparision iin "er - the.....est veya more - the most" yerine farkl szckler tretilmitir. Adjective ( yaln ) Good ( iyi ) Bad ( kt ) Many, much ( ok ) Little ( az ) Old ( yal ) Far ( uzak ) Comperative ( stnlk ) better ( daha iyi ) worse more less older elder farther further Superlative ( en stnlk ) the best ( en iyi ) the worst the most the least ( few kuralldr ) the oldest the eldest ( kardeler arasnda ) the farthest ( mesafe olarak ) the furthest ( soyut olarak )

***Not: zellikle ilk drd ok nemlidir. yi bilmek gerekir. He is the oldest student in the classroom. ( O snftaki en yal rencidir. ) She is my elder sister. ( O benim ablamdr. ) This is the best film I have so far watched. ( Bu film u ana kadar izlediim en iyi filmdir. ) Superlative, present perfect ve u ana kadar ifadelerine dikkat ediniz. This study is not worse than the previous one. ( Bu alma ncekinden daha kt deildir. ) 86

Multiple Comparison ok , katl karlatrma olup, KPDS'de en ok sorulan yapdr. Gerek sfatlarda gerekse zarflarda kat ifadesinden sonra "as many / much as" ifadesi yazlr. As many as: As much as: saylabilenler iin kullanlr. saylamayanlar iin kullanlr

I have twice as many books as you have ( do ) ( Ben senden iki kat daha fazla kitaba sahibim. ) Bu cmle u ekilde de yazlabilir. I have twice books as many as you have ( do ) ( Ben senden iki kat daha fazla kitaba sahibim. ) He has twice as much money as I have. ( O benden iki kat daha fazla paraya sahiptir. ) Soru ekli 1. much ve many ayrm sorulabilir 2. katlama szc ( once, twice, three times......) sorulabilir. 3. Tm kalp ( as much as, as money as ) sorulabilir To double: iki kat artmak To triple: kat artmak To quadruple: drt kat artmak Our population has doubled over the last twenty five years. ( Nfusumuz son 25 ylda iki kat artm.) Bu yapda ".....daha fazla ifadesi nasl eklenebilir? ( iki / / drt kattan daha fazla ). Yardmc fiil ile temel fiil arasna "more than" yazlarak bu anlam verilir. Our population has more than doubled over the last twenty five years. ( Nfusumuz son 25 ylda iki kattan daha fazla artm. ) Comparision konusunun en zor sorusu bu yapdaki "more than" ifadesidir. Bir kez KPDS'de sorulmutur.

Zarflarda Mukayese Zarflar da sfatlar gibi kendi aralarnda kyaslanabilirler. Sfatlarn kyaslamalarnn iyi anlalmas bu konuya ok iyi bir hazrlk olur. nk orada anlatlan kurallar zarf kyaslamalar iin de geerlidir. Maddeler ( iki madde ve dzensizler olmak zere ) halinde zarflarn kyaslamalarn aklamaya alalm. 1. ) Sonuna "ly" alan Zarflarda: Bunlarda kyas "more ve the most" ile yaplr. Adverb ( yaln ) Quickly ( hzl ) carefully ( dikkatli ) fortunately ( ans eseri ) Comperative ( stnlk ) more qickly ( daha hzl ) more carefully more fortunately Superlative ( en stnlk ) the most quickly ( en hzl ) the most carefully the most fortunately

2. ) Sonuna "ly" almayan Zarflarda: Bunlarda kyas "......er ve the .....est" ile yaplr. Adverb ( yaln ) hard ( sk ) Fast ( hzl ) Early ( erken ) Comperative ( stnlk ) harder ( daha sk ) faster earlier Superlative ( en stnlk ) the hardest ( en sk ) the fastest the earlist

Early zarf sonunda "ly" olduu iin birinci maddeye dahil olmaldr diye bir dnce akla gelebilir ama bu istisnai bir durum olup orjin olarak "ly" harfleri vardr. Yani sfattan "ly" eki ile tretilmemitir. 3. ) Dzensiz Olan Zarflarda: Sfatlarda olduu gibi dzensiz zarflarda da comparison iin kelimeler tretilmitir. 87

Adverb ( yaln ) Well ( iyi ) Badly ( Kt ) Much ( ok ) Little ( az )

Comperative ( stnlk ) better ( daha iyi ) worse more less

Superlative ( en stnlk ) the best ( en iyi ) the worst the most the lest

Dikkat edilirse dzensiz sfat ve zarflarn comparison durumlar ayndr. Bunlar kullanmlarna gre sfat veya zarf durumuna geerler. He has a better English than my English. ( O, benim nglizcemden daha iyi bir nglizce'ye sahiptir. ) He speaks better than I do. ( O benden daha iyi nglizce konuur. ) Birinci cmlede "better" sfat, ikincisinde zarftr. She drives the best carefully of all her friends. ( O tm arkadalarndan en dikkatli bir ekilde araba kullanr ) My wife drives more carefully than I do. ( Eim benden daha dikkatli bir ekilde araba kullanr. ) **Not: Zarf comparisonlarnda karlatrlan kiiler deil; kiilerin yapt eylemlerdir. Bu yzden comperative yapsnda sonda "than I me" diyemeyiz. Bir fiil sylemek zorundayz. nk karlatrlan iki eylemdir. I like football more than my wife like does. ( Ben fotbolu eimin sevdiinden daha fazla severim. ) Eer yukardaki cmleyi "than my wife" ile bitirirsek "Ben fotbolu eimden daha fazla severim" anlam kar ki bu da tehlikeli bir durumdur. Equality Zarflarda eitlik, sfatlardaki eitlik durumu ile ayndr. Tek fark sfat ve zarf kullanmndan kaynaklanan ( araya zarf gelme, much kullanma vb. ) farklardr. He is unlikely to learn as much as I'm. ( Onun benim kadar kazanmas olas deildir. ) This boy doesn't study so hard as his brother does. ( Bu ocuk kardei kadar sk almaz. ) You earn twice as much as I do. ( Siz benim iki katm kadar kazanyorsunuz. ) Katlamal ifadelerde sfatlarda "as much as" kullanlr. CONJUNCTION nglizce'yi iyi bir ekilde renme ve snavdaki baarnn byk bir ksm iyi bir bala hakimiyetine baldr. Balalarn iyi bilinmesi halinde normaldeki snav puan 10- 15 puan artar. Bu yzden her ders mutlaka iyi bir ekilde renilerek bir sonraki derse gelinmelidir. Balalar konusu gramer kitaplarnda ok karmak halde verildii iin gerekli mesaj alnamyor. Her dersimizde 15 - 20 tanesi geecek. Bunlarn anlamlar, kullanmlar ve snav boyutu ile ilgili ipular verilecektir. Kolaylk olsun diye grup halinde verilecek. Her dersin konusunu mutlaka biriktirmeden iyice almak gerekir. Bala: ki cmlecii ( kelime veya cmleyi deil ) birbirine balayan yaplardr. "Conjunction", balant anlamna gelen "junc" kknden tremi olup "bala" anlamndadr. Ahmet and Mehmet quarrelled. ( Ahmat ve Mehmet tarttlar. ) Bu kullanmda "and" bala deil; edat gibi kullanlmtr. I studied hard, and the exam seems fairly easy. ( Ben sk bir ekilde altm ve snav olduka kolay grnyor. ) Bu kullanmda "and" bir bala olarak kullanlmtr. 88

Balalar ayn kullanma sahip olduklarndan grup halinde verilecektir. Bir grup iinden birinin iyi renilmesi dierleri iinde geerli olur. Ayrca snav asndan nemli olanlar iaretlenecektir. 1. ) Coordinating Conjunction ki cmlecik arasndaki balanty salayan balalardr. Tartmal olmasna ramen genelde saylarnn yedi olduu kabul edilir. And: But: Or: Nor: So: ***For: ***Yet: ve ( paralellik arzeden balatr. ) ama, ancak, fakat ( ztlk balacdr. ) veya ( iki alternatiften birini seen balatr. ) ne de ( or'un olumsuzu olup iki alternatiften hi biri anlamndadr. ) bundan dolay ( sonuca gtren balatr. ) edat olarak, "iin"; bala olarak iki cmlecik arasnda "zira" anlamndadr. zarf olarak, "henz" anlamnda; bala olarak "halbuki" anlamndadr. ***Not: Bu balalarn, mutlaka iyi bilmemiz gereken temel zellik vardr. zellik 1 : Coordinating Conjunction balalar mutlaka iki cmlecik arasnda bulunurlar. Peki, bu zellii bilmenin faydas nedir? Eer snavda cmlelerin banda ve sonunda bir boluk varsa ve bir bala isteniyorsa, iki cmlecik arasnda olmad iin kesinlikle bu balalardan biri olamaz. zellik 2: Coordinating Conjunction balalarndan nce mutlaka bir virgl (,) vardr. Bu zellii bilmenin faydas ne olacak? Eer snavda ortas bo braklm bir cmle var ve bala soruluyorsa eer boluktan nce bir virgl (,) yoksa bu yedi balatan biri olamaz. zellik 3: Coordinating Conjunction balalarnn olduu cmleler kesinlikle batan sona doru evrilir. Bunun salyaca fayda ne olabilir? Cmle tam evrilemezse bile en azndan evirinin batan sona olduunu bilirsek zmde kolaylk salar. Coordinating Conjunction balalarna ve kullanm zelliklerine hakim olmak ok byk fayda salar. imdi rneklerle kullanmlarn grelim. t was raining heavily, so we postponed the match. ( Yamur iddetli bir ekilde yayordu, bundan dolay ma erteledik. ) zelliin uygulanmasna dikkat ediniz. He studied eight hours a day, but he failed the exam again. ( O gnde sekiz saat alt, ancak yine snavda baarsz oldu. ) ***Not: So sonu balac olduu iin kendisinden sonra, birinci cmlenin sonucu gereklemi veya gerekleecek bir durum vardr. Ayn ekilde "but" ztlk balacdr. Kendisinden sonra birinci cmlenin ztt bir durum vardr. "and" paralellik arzettii iin kendisinden sonra birinci cmlenin paralelinde gerekleen bir durum olacaktr. Bu ekilde balalarn kullanmna da dikkat etmek gerekir. They were requesting higer wages, and the employer had to give in their demand. ( Onlar daha yksek cretler istediler, ve iveren onlarn taleplerine boyun emek zorunda kald. ) Give in: Wage: boyun emek, teslim olmak cret

"and, but ve so" balalarnda genellikle zne ortak olduu iin ikinci kez yazlmaz. Bu yzden (,) bu ksaltmalarda kullanlmaz. Bu ayrntdr. imdilik konuyu genel kurallar ile reneceiz. Daha sonra bu ayrntya deinilecektir. I wanted my son to be an engineer, yet he preferred the medicine. ( Ben olumun bir mhendis olmasn istedim, halbuki o tp tercih etti. ) "but ve yet" ztlk balalardr. Konuma dilinde genellikle "but" geer. "yet" kullanm ileri dzey iindir. You must obey the rules the school, or you must leave it. ( Okul kurallarna uymalsn veya okuldan ayrlmalsn. ) 89

Virgln (,) mant konumadaki duraklama iindir. He didn't call us, nor did he write to us. ( O bizi aramad, ne de bize yazd. ) ***Not: Coordinating Conjunction balalarnn kullanmnda istisnai bir durum vardr. "nor" balac kendisinden sonra devrik bir yap ister. Yukardaki rnee dikkat ediniz. ***Not: Bu yaplarda kullanlan cmleciklere "independent clause" denir. Cmlecikler bamsz olduklar iin aralarnda zaman uyumu yoktur. Eer byle bir cmlenin zamanlar sorulursa, iki cmlecik arasnda zaman uyumu aranarak zlmemelidir. Her cmlenin kendi iine bakp, zamann kestirebilmek gerekir. He arrived yesterday, but he insists on going tomorrow. ( O dn geldi, ancak yarn gitmek iin srar ediyor. ) 2. ) Sentence Connectors Bu gruptakler cmlecik deil de cmleler arasnda balant kurarlar. Bu zelliklerinden dolay bala tanmna uymazlar. Bu yzden bunlara bala deil de "cmle balayclar" denir. Bu yaplarda iki cmle vardr. Birinci cmle bitmi, noktalanmtr. Ama ikinci cmle birinci cmleye ok uzak deil, onunla ilikilidir. te bu cmle balayclar ikinci cmlenin banda, ortasnda veya sonunda olabilirler. Bu maddedekiler grup halinde verilecektir. Hepsinin kelime anlam iyi bilinmelidir. Kullanmlar ayn olduu iin birini iyi bilmek dierlerini de bilmek anlamna gelir. Grup: 1. ki cmle arasnda paralel bir iliki salayanlar Furthermore: Moreever: what's more: n addition: Also:

ayrca ( en ok kullanlan ilk ikisidir. )

Grup: 2. ki cmle arasnda bir ztlk iliki salayanlar. However: Nevertheless: Nonetheless: On the contrary: Still:

ancak bununla bereaber ( en ok kullanlan "however"dr. )

Grup: 3. Sonuca gtren balayclar Therefore Thus Hence Consequently Grup: 4. Alternatif belirten balayclar Or else: Otherwise: aksi taktirde Kullanmlar: There were serious claims about him. Therefore, he had to give his resignation. ( Onun hakknda ciddi iddialar vard. Bu yzden istifasn vermek zorunda kald. ) pular: 1. ) ki cmle olduu iin ve aralarnda nokta olduu iin bala kullanlamaz, connector kullanlmaldr. 2. ) Connector ikinci cmlededir. kinci cmle connector asndan ekilde yazlabilir. 90

Sonu olarak, bylece ( en ok kullanlan ilk dr. ) As a result

Therefore, he had to give his resignation. He had to, therefore, give his resignation. He had to give his resignation, therefore. 3. ) Connector eviride bata sylenir. 4. ) Noktal virglden sonrada connector kullanlabilir. nk (;) de de cmle bitmitir. t was very cold outside. However, he went out to play. ( Dars ok soktu. Bununla bereaber o oynamak iin dar kt. ) ki cmle arasnda nokta olduu iin "connector" kullanld. Bu cmleyi bir bala kullanarak da yazabiliriz. Bu durumda nokta yerine virgl olacaktr. Bu iki farkl yazlm anlam olarak ayn; gramatikal olarak farkldr. t was very cold outside, but he went out to play. ( Dars ok soktu, ancak o oynamak iin dar kt. ) The results were favourable; still, we couldn't persuade him. ( Sonular olumluydu; buna karn onu ikna edemedik. ) They offered a good job; therefore, I accepted it. ( Onlar iyi bir i nerdiler; bu nedenle ben onu kabul ettim. ) We had to punish him; otherwise, he could do something else. ( Biz onu cezalandrmak zorunda kaldk; aksi taktirde o baka bir ey yapabilirdi ) ***Not: "else" kelimesi "some, any, no, very" gibi szckleri ve trevlerinden sonra "baka" anlamnda kullanlr. Bunlarn dnda "baka" anlamn ismlerden nce "another" kullanarak veririz. Any, some, no, every trevleri + else another + noun eklindedir.

nflation rate was extremely high; therefore, the goverment put into effect some measures. (Enflasyon oran son derece yksekti; bu nedenle hkmet baz tedbirleri yrrle koydu. ) Put into effect: yrle koymak ( "into" edat birka kez sorulmu )

3.) Correlative Conjunction "liki salayan balalar" demektir. En rahat renilen ve snavda en rahat grlebilen balalar, bu maddedeki balalardr. nk ikili szcklerden oluurlar ve her iki cmlecie de serpiirler. nceleri bu balalarn bir szc bo brakp, dier szcn sorarlard. Ama artk her iki szc de bo brakp, zorlatrarak soruyorlar. Bu nedenle sorusunda cmle iyi irdelenerek uygun balaca gidilmelidir. imdi bu grup balalar yazalm. Not only ..........but also: Both ..........and: Either ..........or: Neither ..........nor: Whether ..........or: sadece deil ..........ayn zamanda hem..........hem de ya ..........ya da ( ki alternatiften biri ) ne ..........ne de ( ki alternatiften hi biri ) gerek ..........gerekse ( olsun ..........olsun )

"Not only ..........but also" ve "Both ..........and" balalar anlam olarak birbirlerine yakndrlar. Eer bir bala sorusunda bu ikisi klarda var ise byk bir olaslkla ikisi de cevap deildir. "Not only ..........but also" balacnn kullanmnda "but also" ksmnda baz istisnalar vardr. Yalnzca "but" veya yalnzca "also" olabilir. Yani bu bala "not only ..........but" veya "not only ...........also" eklinde de kullanlabilir. Bu balata ayrca baka bir kullanm daha da vardr. "also" de, da anlamndadr. Bu anlama gelen "as well" szc de "also" yerine kullanlabilir. Yalnz bu kullanmda nemli bir zellik vardr. "as well" szc 91

"but" tan ayrlr ve cmle sonuna gider. nk "as well" szc daima cmle sonunda yazlr. rnek zerinde bu zellik daha iyi anlalacaktr. The robber not only shot around but also crashed everything. ( Soyguncular sadece etrafa ate etmediler, ayn zamanda her eyi yerle bir ettiler. ) The robber not only shot around also crashed everything. ( Soyguncular sadece etrafa ate etmediler, ayn zamanda her eyi yerle bir ettiler. ) The robber not only shot around but crashed everything. ( Soyguncular sadece etrafa ate etmediler, ayn zamanda her eyi yerle bir ettiler. ) The robber not only shot around but crashed everything as well. ( Soyguncular sadece etrafa ate etmediler, ayn zamanda her eyi yerle bir ettiler. ) "Not only ..........but also" ve "Both ..........and" balalar anlam olarak birbirlerine yakn olduklar iin yukardaki cmle "both ...........and" ile de yazlabilir. The robber both shot around and crashed everything. ( Soyguncular hem etrafa ate atlar, hem de her eyi yerle bir ettiler. ) Grld gibi iki cmle arasnda anlamca pek fark yoktur. Ama gramatikal olarak birbirinden farkldrlar. I both tried to learn English and to know people in England. ( Ben ngiltere'de hem nglizce renmee hem de insanlar tanmaya altm. ) You must either obey your superior or leave such a job. ( Siz ya stnze itaat edersiniz ya da byle bir ii brakrsnz. ) He neither studied nor helped his father with his business. ( O ne renim grd ne de babasna iinde yardm etti. ) Bu iki bala birbirlerinin olumsuzudur. Bu iki cmlede bala yeri bo braklp sorulursa, hangi balacn uygun olaca mesaj cmle ett edilerek karlmaldr. nemli Kural "Not only ..........but also" balacnn kullanmnda "not only" ksm cmlenin bana alnarak da yazlabilir. Bu kullanm balacn rahat grlebilmesi iin yaplan bir harekettir. Bu durumda kural ihlal edildii iin telafisi gerekmektedir. Bu da "not only" den sonraki cmleciin devrik olmas ile salanr. nemli bir zelliktir, iyi bilinmeli. He not only insulted his friends but also beat them. ( O sadece arkadalarna hakaret etmedi ayn zamanda onlar dvd. ) Not only did he insult his friends but also beat them. ( O sadece arkadalarna hakaret etmedi ayn zamanda onlar dvd. ) Snavda "not only" nin bata kullanld bir cmle verilerek devrik yap istenir. Eer bu kural bilmezsek zorlanacak bir sorudur. Sult: stne atlamak Consult: con: beraber, sult: ( bir insann ) stne atlamak. Consult: danmak nsult: in:iine, sult: ( bir insann ) stne atlamak. nsult:hakaret etmek Beat: dvmek, malup etmek Superior: amir, stn Superiority: stnlk

4. ) Adverbial ( Subordinating ) Conjunction Asl bala ilevi olan bala grubudur. Zarf szcn irdeliyerek mantn anlamak gerekir. Bir zarf szcnn yapt ii bir cmlecik de yapabilir. Bu durumda iki cmlecik olur ve birbirine balamak iin de bir balaca ihtiyacmz vardr. Bu bala "adverbial conjunction" olur. 92

I met them last week. ( Ben onlarla geen hafta karlatm. ) "last week", zaman belirten bir zarf tmlecidir. Bunun yerine bir cmlecik de kullanlabilir. Bu durumda bir temel cmle ve bir yan cmle olmak zere iki cmlecik olur ve bunlar birbirine balamak iin bir balaca ( adverbial conjunction ) ihtiyacmz vardr. I met them when we were in London. ( Biz Londra'dayken onlarla karlatm. ) ***Not: Bu bala grubunu dierlerinden ayran nemli bir zellik vardr ki ok nemli ve mutlaka iyi bilinmelidir. Bu balalar anlamlarn yan cmleciin fiiline yklerler. Zarflarn kullanlma zelliininden zarfn baa alnabileceini hatrlaynz. Bu durumda Zarf Cmlecii de baa alnabilir. Yani yukardaki cmleyi yle de yazabiliriz. When we were in London, I met them. ( Biz Londra'dayken onlarla karlatm. ) When you are at home, .......... ( Siz evde olduunuzda, .........) When you were at home, .......... ( Siz evde olduunuzda, .........) While you are studing, ........... ( Siz alrken.........) While you were studing, ........... ( Siz alrken.........) Grld gibi bu balalarda balacn anlam ykleme eklendiinden zamann ne olduu kayboluyor. Bu nedenle bu grup balalarda zaman uyumu vardr. Temel cmlenin zamanna gre yan cmleciin zaman tespit edilir. Bu zaman uyumu ok nemlidir. Fazla sayda rnek zlerek hakim olunabilir.

Adverbial Conjunction'lar anlamlarna gre gruplara ayrarak inceliyeceiz. Her grup iin hem tek tek anlamlar hem de kullanm zellikleri verilecektir. zellikle KPDS asndan nemli olan zelliklerine dikkat ekilecektir. Grup 1: Time Conjunction: Zaman balalardr. Eylemin ne zaman yapldn belirlerler. When: After: Before: As: While: Just as: Until / Till: By the time: Since: As soon as: As long as: Once: No sooner ..........than: Hardly / Scarcely ..........when: ..........d zaman ..........den sonra ..........den nce ..........iken ..........iken ..........tam iken ..........ceye kadar ..........ceye kadar ..........dndan beri ..........ir, ..........imez ..........d srece ...........ce / ca .....mesi ile .....mesi bir oldu tam ............mt ki ...........oldu

Son ikisinin yaps farkl olmasna ramen aslnda anlamlar ayndr. nceleri ska bu ikisi sorulurdu. Time balalarndan en nemlileri yukarya alnd. Anlamlar ile birlikte ok iyi bilinmeli. Direk bir soru kesin gelir. Ayrca iyi bilinmesi snavn anlama ynelik sorularnda byk kolaylk salar. Kullanmlar 1. ) Zaman balalarnn olduu cmlecikte hi bir future tense kullanlmaz. ( Bu kural sadece nglizce'ye has bir zelliktir. ) Zaman uyumunda kesinlikle temel cmlecik ve yan cmlecik aadaki ekilde kurulamaz. Bunun bilinmesi zaman uyumu sorularnda byk bir rahatlk salar. Past Present Future Past 93

2. ) Since: ..........dndan beri. Bu bala genel zaman uyumunu bozan tek balatr. ( Present Perfect ) + Since + ( Simple Past ) I haven't seen them since they moved to another town. ( Onlar baka bir kasabaya tandklarndan beri onlar grmedim. ) Balacn bulunduu cmlecik yan cmleciktir. Bazen yan cmlecik baa alnarak da verilebilir, dmemek gerekir. Since they moved to another town, I haven't seen them. ( Onlar baka bir kasabaya tandklarndan beri onlar grmedim. ) Since balacnn bulunduu cmlede neden temel cmlecik "present perfect"; yan cmlecik "simple past" tr? Bu soruyu bir cmle yazarak aklayalm: I haven't seen him since last year. ( Ben onu geen yldan beri grmedim. ) Zamanlar konusu ilenirken "since" in present perfect ile kullanldn nk bununla gemite olan bir olayn etkisinin u ana kadar devam ettiini sylemitik. Bu cmlede zarf olan "last year" szcnn yerini tutan bir cmlecik de yazabiliriz. Bu cmleciin eylemi gemite olacandan bunun da zaman past olacaktr. Bundan dolay since'in olduu cmlede temel cmlecik "present perfect"; yan cmlecik "simple past" olur. Bu nedenle "since" balac genel zaman uyumunu bozan tek balatr. 3. ) As ve While: ikisi de ".........iken" anlamndadr. Aralarndaki fark nedir? Olaylarn oluma sreleri bu iki balacn kullanmn belirler. As: Ksa sreli olaylarda kullanlr. dar karken, eve girerken vb. Bu nedenle "as" balacnn olduu cmlecikte simple zamanlar ( continuous olmayan ) kullanlr. While: Uzun sreli olaylarda kullanlr. televizyon izlerken, oyun oynarken vb. Bu nedenle "while" balacnn olduu cmlecikte continuous'lu zamanlar kullanlr. As I went out, it began to rain. ( Ben dar karken yamur yamaya balad. ) While I was waiting, it began to rain. ( Ben beklerken yamur yamaya balad. ) 4. ) Just as: Bu balacn kullanmnda yan cmlecik zaman "as" ten dolay ksa olaylardr; "just" tan dolay da continuous'ludur. Bu srekli zaman genellikle "past continuous" tur. Just as I was leaving home, the phone rang up. ( Tam ben evden ayrlrken telefon ald. ) 5. ) By the time / until - till: by edat olup ( zamanlar bilgisinden hatrlaynz ) bir ismin nnde ve future perfect ile kullanlr. the time'n eklenmesi ile bala olur. Until ve till arasnda hemen hemen bir kullanm fark yoktur. de ".....ceye kadar" anlamndadr. Future perfect By the time Past perfect Simple Past Mant: Balatan nceki zaman sonrasndaki zamann ncesidir. Futurlu tenseler bala cmleciklerinde kullanlmadklarndan alternatifi olan Simple present'e gidilmitir. Yani "by the time" balacnn kullanmnda zaman uyumu asndan iki alternetif vardr. The children will have slept by the time we arrive at home. ( Biz eve varncaya kadar ocuklar uyumu olacak ) By the time we arrive at home, the children will have slept. ( Biz eve varncaya kadar ocuklar uyumu olacak. ) Bu cmlede eve varma olaynn gelecekte olduunu, ocuklarn uyumasnn da gelecek te olan eve varma olayndan nce olduunu anlyoruz. 94 Simple present

The children had slept by the time we arrived at home. ( Biz eve varncaya kadar ocuklar uyumutu. ) By the time we arrived at home, the children had slept. ( Biz eve varncaya kadar ocuklar uyumutu. ) Bu cmleden eve varma olaynn gemite olduunu ve ocuklarn uyumasnn gemite olan eve varma olayndan nce gerekletiini anlyoruz. Turkey's population will have exceeded 100 millions by the end of next decade. ( Trkiye'nin nfusu nmzdeki on yln sonuna kadar 100 milyonu am olacak. ) Turkey had applied to the EU by the end of 1950s. ( Turkiye 1950'lerin sonuna kadar AB'ne bavurmutur. ) "by" l cmlede zaman dilimi gelecekte ise: Future Perfect "by" l cmlede zaman dilimi gemite ise: Past Perfect kullanlr. Konuyu ezberlemeden mantn anlamak gerekir. "by ve by the time" n dnda gramer olarak future perfect kullanlmaz. Eer soruda future perfect verilmise by ve by the time; bunlar verilmise future perfect istenir. Bu nedenle soruyu iyi okuyup bizi sonuca gtrecek ipularn bulmak gerekir. By the time iin verilen zellikler Until / Till iin geerli deildir. nk by the time'daki nceye ekme hareketi Until / Till'de yoktur. I will wait for you until you return. ( Siz dnnceye kadar sizi bekliyeceim. ) zellikle "since ve by the time" balalarnn kullanmlarn ok iyi bilmek gerekir. I had no sooner left home than it began to rain. ( Evden ayrlmamla yamurun yamaya balamas bir oldu. ) ki olay vardr. En son olan past; ncesinde olan Past perfect ile ifade edilir. Bu cmleyi "hardly...........when" ile de ayn anlama gelmek zere aktarlabilir. I had hardly left home when it began to rain. ( Tam dar kyordum ki yamur yamaya balad. ) He had no sooner bought a car than he had an accident. ( Arabay almas ile kaza yapmas bir oldu. ) ***Not: "no sooner..........than" ve "hardly............when" balalar kullanmda baa alnabilir. Bu kural ihlali olduu iin telafi olarak cmle devrik yaplr. No sooner had he bought a car than he had an accident. ( Arabay almas ile kaza yapmas bir oldu. ) Hardly had I left home when it began to rain. ( Tam dar kyordum ki yamur yamaya balad. )

Grup 2: Cause Conjunction ( Sebep balalar ) : Sebep balalar ana cmlecikteki eylemin neden gerekletiini anlatan yan cmleciin banda bulunur. Bu balalarn hepsi de ".......d iin" anlamndadr. Ayrca zaman uyumu bu balalarda da vardr. Because As Since Seeing that Now that Given that Seeing that, Now that, Given that balalar, eviride daha gl bir anlam asndan mademki veya .......dna gre olarak da evrilebilir. Aada verilmi olan yaplar normal kullanmlar ile edat yapsndadrlar ve biliyoruz ki edatlar bir isim ile kullanlrlar. Bu edatlarn hepsinin anlam ".....den dolay" dr. Bunlar bir ekleme ile balaca dntklerinden 95

yukardakilerden ayr olarak verildi. Bu edatlar "the fact that" eklenmesi ile balaca dntrlr. Bala olduklarnda yukardakiler gibi "....d iin" anlamndadrlar. Sebep balalarnn anlamlarnn bilinmesi yeterli olur. Ayrca aadakilerin gramatikal olarak edat bala ayrmn yapabilmek nemlidir. Due to Owing to Because of On account of n view of

..........den dolay

+ the fact that: ..........d iin

We had to give up the project since it began to be expensive. ( Proje pahal olmaya balad iin ondan vaz gemek zorunda kaldk. ) Since, As ve daha sonra greceimiz While balalar farkl bala olarak kullanlabilirler. nglizce'de bu kullanma sahip olan sadece bu balatr. Yap ve kullanmlarna gre hangi bala anlamnda olduunu grebilmek gerekir. rnein tense uyumundan dolay yukardaki cmlede since "....den beri" olarak deil de ".....d iin" anlamnda kullanlmtr. They couldn't arrived there in time because the traffic was heavy. ( Trafik youn olduu iin oraya zamannda varamadlar. ) He was dismissed since he was always late for the work. ( O daima ie ge kald iin kovuldu. ) Miss: grevlendirmek; dismiss: grevden almak We called off the match owing to the rain. ( Biz yamurdan dolay ma iptal ettik. ) Bu kullanm ile "owing to" edattr. nk edatlar bir isim ile kullanlr; bir cmlecik ile deil. Ayrca "the fact that" almamtr. imdi bunu bala olarak kullanalm. We called off the match owing to the fact that it was raining. ( Biz, yamur yad iin ma iptal ettik. ) "owing to the fact that" in bala olduna, ve sonrasnda bir cmlecik olduuna dikkat ediniz. No one could live over there due to cold weather. ( Souk havadan dolay kimse orada yaayamaz. ) No one could live over there due to the fact that it was extremely cold. ( Orada hava son derece souk olduu iin kimse yaayamaz. ) nceleri bu konu ile ilgili edat - bala ayrm sorulurdu. Bir de anlama gre hangi balacn uygun olduunu sememizi isteyen sorular sorulurdu. Son snavlarda direk edat veya bala sorulur. Hem bu balalar hem de bu edatlar e anlamldrlar, birbirlerinin yerine kullanlabilirler. Bu nedenle eer bunlardan ikisi klarda varsa ikisi de cevap olamaz. Sadece "due to" nun ileri dzey olarak bir nans fark vardr. Bunun sadece "be" fiilinden sonra kullanld sylenir. Bu zellik KPDS'de imdiye kadar hi sorulmad. Due to his illness, he failed the exam. ( O hastalndan dolay snavda baarsz oldu. ) Due to the fact that he was ilness, he failed the exam. ( O hasta hasta olduu iin snavda baarsz oldu ) Grld gibi edat ve bala baa da alnabilir. Bu durumda balal cmleciin snr (,)'e kadardr. Not: Buradan Grup 3e kadar yazlanlar yeni kurstan yazlan rneklerdir. Owing to the bad condition of the road, we couldnt arrive there on time. ( Yolun kt artlarndan dolay oraya zamannda varamadk. ) On time: On time: zamannda ( dakikas dakikasna ) zamannda ( genel olarak )

96

Snav uygulamalarnda ncesi bo braklarak edat bala ayrm sorulur. Bu ekilde KPDSde sorulmazd ama DSde sorulur. Eer bir cmlecik varsa bala; tmce varsa Edat kullanlr. Bu ayrm bilmek gerekir. Because the roads were bad, we couldnt arrive there on time. ( Yollar kt olduu iin oraya zamannda varamadk. ) We couldnt arrive there on time because the roads were bad. ( Yollar kt olduu iin oraya zamannda varamadk. ) Grld gibi bala ortaya alnarak da yazlabilir. Since he was involved in illegal activities, he was detained. ( O yasa d olaylara katld iin gzaltna alnd. ) was involved eklinde neden passive voice ile yazlm sorusu zerine u aklama yapld: to involve ( kartrmak ), to surprise ( armak ), to convince ( inanmak) gibi 5-6 fiil iin zel birzelliktir. Bunlar Trke asndan iki passive formlu olarak dnlebilirler.rnein;

Active to involve: to surprise: to convince: kartrmak armak kartrmak

Passive kartrlmak, karmak artlmak, armak inandrlmak, inanmak

Due to the atrocities of Serbs in Kosova, The Nato decided to intervene in the events. (Srplarn Kosovadaki zulmlerinden dolay Nato olaylara mdahale etmeye karar verdi. ) Atrocity Intervene : zulm : mdahale etmek

Burad vene kelime kkn amak faydal olacaktr. Vene Convene Convention Revenue : gelmek anlamndadr. Inter: ara, vene: gelmek, Intervene: araya gelmek=mdahale etmek : toplanmak : toplant : gelir

In view of the rise in interest rates, I invested my money in to the bank. ( Faiz oranlarndaki ykselmeden dolay param bankay yatrdm. ) Mart DSde zellikle owing to edatnn sorulmas bekleniyor. Grup 3: Concession Conjunction ( Ztlk Balalar ): Concession taviz, dn demektir. Gramatikal olarak ztlk anlam vardr. Ayrca bu gruba "contrast" balalar da denilebilir. Though Even though Although Despite the fact that n spite the fact that Bei de eanlaml olup ".....e ramen, .....d halde" anlamndadr. "despite ve in spite of" edat olup "the fact that" eklenmesi ile balaca dnrler. Whereas While Bu iki ztlk balac "....iken, oysa, halbuki" anlamndadr. "while" n bu anlam ztlk anlamndaki "iken" dir. Yani "ben ders alrken o TV izliyordu" rneindeki gibi. Eanlaml olduklar iin ikisi klarda olursa ikisi de cevap olamaz. However + ( Sfat - Zarf ) 97

Whatever + ( sim ) No matter + ( QW ) Ztlk balalarnn en nemlileri bunlardr. Kullanldklar szcklere gre "ne olursa olsun" gibi bir ztlk anlam katarlar. KPDS' de kesin olarak bu nden birisi ( byk bir olaslkla however ) sorulur. Byle bir soruda bu balalardan sonraki szc iyi bir ekilde ett etmek gerekir. n spite of vigorous efforts, the two sides couldn't aggree on the border dispute. ( Youn abalara ramen her iki taraf snr anlamazlnda gr birliine varamadlar. ) Vigorous: Effort: Border: Border line: youn, canl aba, gayret snr snr hatt

Although he worked hard, he failed once again. ( O sk almasna ramen bir kez daha baarsz oldu. ) In spite of cold weather, we played outside. ( Souk havaya ramen darda oynadk. ) In spite of the fact that the weather was cold, we played outside. ( Havann souk olmasna ramen darda oynadk. ) Grld gibi ilk kullanmda edat iken the fact that eklenerek bala olarak ikinci cmlede kullanld. Bu ekilde edat-bala kullanm iyi bilinmelidir. Gramerde bu edat kullanm ile ilgili bir soru gelir. n spite of the fact that the UN made vigorous efforts, the two sides couldn't aggree on the border dispute. ( BM'lerin youn aba gstermesine ramen, her iki taraf snr anlamazlnda gr birliine varamadlar. ) Cmlede her iki tarafn anlam olarak paralel mi, zt m, sonu mu olduu irdelenerek uygun balaca gidilmelidir. Ayrca edat - bala kullanm iin sonrasnda isim mi var yoksa cmlecik mi var eklinde cmle irdelenerek uygun kullanma gidilir. However + ( Sfat - Zarf ) Whatever + ( sim ) No matter + ( QW ) Normalde bala kullanmnda balatan hemen sonra bir zne vardr. Eer bir bala kullanmnda zneden nce bir szck varsa, bala mutlaka yukardaki nden biridir. Bu yapda genellikle kullanlan ve KPDS'de sorulan "however" dr. Bu balacn kullanmlarnda zneden nceki szc iyi ett ederek uygun olan bala kullanlr. However hard he may study, he can't be succesful. ( O ne kadar sk alrsa alsn, baarl olamaz.) "hard" n balatan hemen sonra, zneden nce kullanldna dikkat ediniz. Eer hard burada kullanlmasayd ve zarf ( veya sfat ) olmasayd "however" balac kullanlamazd. Ayrca bu balalarn kullanldklar kelimeye gre anlam kazandklarna dikkat edilmelidir. Whatever decision the goverment may take, inflation seems to rise. ( Hkmet hangi karar alrsa alsn, enflasyonun ykselecei grnyor. ) Bu balalarn sonralarnda kullanlan szck iyi ett edilmelidir. rnein sonu "sion, tion, oul eki s, ance, ent" gibi ekler ile biten szckler isimdirler. Sonu "ly" ile bitenler zarftrlar. Bu ekilde bala sonras szckler iyi ett edilerek uygun bala kullanmna gidilmelidir. No matter what he does, he can't persuade us. ( O ne yaparsa yapsn bizi ikna edemez. ) No matter where he may go, he will be cought. ( O nereye giderse gitsin, yakalanacak. ) However well he may swim, he cant be succesful. ( O ne kadar iyi yzerse yzsn baarl olamayacak. ) However hard he work, he cant be as succesful as his father. ( O ne kadar alrsa alsn babas gibi baarl olamaz. )

98

No matter what he dose, he cant convince us. ( O ne yaparsa yapsn bizi inandramaz. ) However qualified the young surgeon may be, he must work on probation. ( Gen cerrah ne kadar kalifiye olursa olsun bir sre denemede almaldr. ) Probation: deneme

Son cmle ilk DS snavndan bir soruydu. However bir cmleyi ......e ramenli bir balala nasl yazarz? However rich he may be ( O ne kadar zengin olursa olsun...... ) Although he may be rich ( O zengin olmasna ramen... ) However rich he may be, he is unlikely to be happy. ( O ne kadar zengin olursa olsun, onun mutlu olmas muhtemel deildir. ) Whatever suggestion they may propose, this program is not likely to succeed. ( Onlar hangi nerileri nerirlerse nersinler, bu programn baarl olmas muhtemel deildir. ) No matter where he runs away, the police will eventually catch him. ( O nereye kaarsa kasn, polis sonunda onu yakalayacak. ) Eventual: Eventually: Sooner or later: olas sonunda er ge

Eer bu balalardan sonraki szck bo braklarak sorulursa ( ki bu KPDS'de sorulmaz ) kullanlan balaca gre bu szcn isim, bala veya QW olduunu tespit ederiz. Peki hangi durumda zarf, hangi durumda sfat kullanrz? Eer balacn kullanld cmleciin fiili "linking verb" ise sfat; deilse zarf kullanlr. However .....she may sign, she will not be selected. ( O ne kadar iyi .....sylerse sylesin, seilemeyecek. ) Good Well Goodness

Good sfat, Well zarf, Goodness isimdir. Bala "however" olduu iin sfat veya zarf kullanlmaldr. Bala cmleciinin fiili "linking" fiil olmad iin de zarf kullanlmal diye bolua gelecek szc seiyoruz ki "well" dir. The control group's results were favourable, whereas the patient group's results were unfavourable. ( Kontrol grubunun sonular olumluydu, oysa hasta grubunun sonular olumsuzdu. ) The control group's results were favourable, while the patient group's results were unfavourable. (Kontrol grubunun sonular olumluydu, oysa hasta grubunun sonular olumsuzdu. ) Whereas ve While eanlaml olup birbirlerinin yerine kullanlabilirler. Yukardaki iki cmlenin anlam grld gibi ayndr. Ayrca bu iki balacn kullanmndaki virgle dikkat ediniz. Bu iki bala "Connecting Conjunction" balalar ile ayn kullanma sahiptirler.

Gurp 4: Result Conjunction ( Sonu balalar ) Bu balalar ana cmlecikteki yargnn sonucunu veren yan cmleciin banda kullanlrlar. Bu bala grubunda iki tane bala vardr. kisi de "yle.........ki" anlamndadr. KPDS'nin fix sorusudurlar. Gramatikal boyutu nemli olan bu iki balacn kullanm biraz karktr. rnekleri birka defa yazarak egzersiz yapmak konuyu daha iyi kavratacaktr. So ( Sfat, zarf ) that Such ( isim ) that 99

She is so clever that everyone admires her. ( O yle zekidir ki herkes ona hayrandr. ) Admire szc latince olan "mirore" den kken almaktadr. Mirore: bakmak Miror: ayna Admire: hayranlk duymak She speaks Germany so fluently that you can not distinguish him from a german. ( O yle akc bir ekilde Almanca konuur ki onu bir almandan ayrt edemezsiniz. ) Distinguish: ayrt etmek Distinguished: sekin He is such a man that you can rely on him. ( O yle biridir ki ona gvenebilirsiniz. ) Sfat ve zarflar iin "so..........that"; isimler iin "such..........that" kullanldna dikkat ediniz. Eer balacn olduu cmleciin fiili Linking Verb ise sfat; deilse zarf kullanlr. Bu iki balacn kullanm sadece yukarda anlatlan boyutu ile snrl deidir. Esas zor olan ve KPDS'de sorulan kullanm bakadr. Buna gemeden nce ilgili olduu iin Sfat Tamlamalar'ndan bahsetmemiz gerekir. Sfat Tamlamalar: Trke'de bir ismi bir sfat niteledii zaman bu bir sfat tamlamas olur. Hava, isimdir; "gzel bir hava" derken bu bir sfat tamlamas olur. Yalnz belgisiz tantc eki olan "bir" in ( nglizce'deki "a veya an" ) Trke'deki kullanm nglizce'deki kullanm ile terstir. imdi nglizce'deki sfat tamalamalarna bakalm. a wheather a car a girl bir hava bir araba bir kz a nice wheather an expensive car a beautiful girl gzel bir hava pahal bir araba gzel bir kz

Yukardaki sfat tamlamalar tekil veya saylabilen isimlerin kullanld sfat tamlamalardr. Ayrca oul ve saylamayan isimlerin de kullanld sfat tamlamalar vardr. Doal olarak bunlarn nnde "a veya an" belgisiz tantc eki yoktur. cloth cars girls kuma arabalar kzlar nice cloth expensive cars beautiful girls gzel kuma pahal arabalar gzel kzlar

nglizce'de yukardaki verilen sfat tamlamalar dzenli sfat tamlamalardr. Yani sfatn belgisiz tantc ek ile isim arsna geldii sfat tamlamalar dzenlidirler. Eer sfat tamlamalarnda sfat ile belgisiz tantc ek yer deitirirse bu sfat tamlamalar bozuk sfat tamlamalar olurlar. imdi bunlara da rnek verelim. Dzenli Sfat Tamlamas a nice wheather an expensive car a beautiful girl gzel bir hava pahal bir araba gzel bir kz Bozuk Sfat Tamlamas nice a wheather expensive an cars beautiful a girl gzel bir hava pahal bir araba gzel bir kz

Grld gibi bozuk sfat tamlamasnda belgisiz tantc eki sfat ve isim arasna gelmektedir. Her iki tamlama da ayn anlamdadr. ***Not: Dzenli sfat tamlamalarnda "such...........that"; Bozuk sfat tamlamalarnda "so..........that" balac kullanlr. He is such an intelligent student that he can study abroad. ( O yle zeki bir renci ki yurt dnda renim greblir. ) He is so intelligent an student that he can study abroad. ( O yle zeki bir renci ki yurt dnda renim greblir. ) They were such naughty boys that the teacher had to shout at them. ( Onlar yle yaramaz ocuklard ki retmen onlara barmak zorunda kald. ) This is such useful information that we have to evaluate it. ( Bu yle yararl bir bilgi ki onu deerlendirmek zorundayz. ) So'dan that' e kadar olan yap baa alnabilir. Bu kullanm kural ihlali olduu iin bunun telafisi olarak bala cmlecii devrik yaplr. Snavda bu yap sorulmad iin imdilik buna deinilmeyecektir. 100

Nicelik ( Quantitiers ) Sfatlarnda bu iki balacn kullanm: 1.) a little, a few, a lot of, gibi nnde a / an belgisiz tantc varsa "such..........that" balac kullanlr. 2.) much, many, little, few, , gibi nnde a / an belgisiz tantc yoksa "so..........that" balac kullanlr. Bu yap ayrntdr, KPDS'de sorulmaz. Ama renilse iyidir. Tunik tahmini: Snavda bozuk bir sfat yaps ile bu konudan soru elebilir. He has so much money that he can buy the whole Diyarbakr. ( Onun o kadar paras var ki o tm Diyarbakr alabilir. ) He has such a lot of money that he can buy the whole Diyarbakr. ( Onun o kadar paras var ki o tm Diyarbakr alabilir. ) "So" ve "such" tek balarna da "byle, yle" anlamnda ayn mantkla kullanlrlar. Yani sfat ve zarf ile "so"; isim ile "such" kullanlr. Grup 5: Purpose Conjunction ( Ama Balalar ): Ana cmlecikteki yargnn amacn belirten yan cmleciinin banda kullanlrlar. ki tanedirler ve ikisi de ayn anlamdadrlar. "..........mesi iin" anlamndadrlar. n order to So as to

Bu yap ile mastardrlar ve "..........mek iin" olarak evrilirler. Yaplarndaki "to" atlp yerine "that" eklenerek balaca dntrlrler. Balaca dnrken "so as to" daki "as" te atlr. Bylece ama balalarmz "in order that" ve "so that" olur. The goverment took drastic measures ***to curb inflation. ( Hkmet enflastonu durdurmak iin kkl tedbirler ald. ) Yukardaki cmlede iaretli yerde aslnda "in order to" vardr. Bundan dolay "....mek iin" anlam verilir. Ama ksaltma olduu iin "in order" atlm, geriye sadece "to" kalmtr; ve bu "to" szc ".....mek iin" anlamn vermitir. Yoksa normalde bir mastarn ".....mek iin" anlam yoktur. n order to So as to ....mek iin ( mastar yaps ) ....mek iin ( mastar yaps ) in order that so that ....mesi iin ( bala yaps ) ....mesi iin ( bala yaps )

I went abroad in order to learn English. ( Ben nglizce renmek iin yurt dna gittim. ) I sent my doughter abroad in order that she could learn English. ( Kzm nglizce renmesi iin yurt dna gnderdim. ) Ama cmleciklerinde genelde modallar kullanlr. Dier balalarda olduu gibi bunlarda da zaman uyumu vardr. n order that ile so that balalarnn kullanm arasndaki fark udur: n order that: So that: .....mesi iin ifadesinde ikisinin de istei vardr. .....mesi iin ifadesinde sadece syleyenin istei vardr.

I barred my windows so that no one could get into my house. ( Evime kimsenin girememesi iin pencerelerimi demirledim. ) Grup 6: Expectation Conjunction ( Beklenti Balalar ): Ana cmlecikteki yargnn hangi beklentiden dolay istendiini aklayan yan cmleciin banda kullanlan balalardr. ki tanedirler ve birbirinin alternatifidirler. n case: Lest ( for fear that ): ...........diye ...........mesin diye

Aslnda her ikisi "..........ihtimaline karn" diye evrilebilirler. Ama birbirlerinden ayrlabilinsin diye farkl iki anlam verildi. I have to make some preparions in case someone may drop in. ( Birisi urar diye baz hazrlklar yapmak zorunda kaldm. ) 101

Drop in: ( bir yere ) uramak Eer yukardaki cmlede "lest" balac kullanlsayd anlam ters olurdu. I have to make some preparations lest someone may drop in. ( Birisi uramasn diye baz hazrlklar yapmak zorundaym ) You shouldn't forget to take your credit card in case you may need money. ( Paraya ihtiyacnz olur diye kredi kartnz almay unutmamanz gerekir. ) We have to bar our windows lest someone may break into house. ( Birisi eve girmesin diye pencerelerimizi demirlemek zorundayz. ) Break into: ( bir yere soygun amac ile ) girmek Bu gne kadarki KPDS snavlarnda "in case" ok soruldu. Ayrca paralarda ok geti. "lest" ise klarda var ama direk olarak sorulmam. Comparison Conjunction ( Karlatrma Balalar ) The more.........................the more: ne kadar .................. olursa o kadar ................ olur. The more we study the more we learn. ( Ne kadar ok alrsak o kadar ok reniriz. ) Not: Anlama gre the more............the more kalb deiebilir The more I study the less I learn. ( Ne kadar ok alrsa o kadar az reniyorum. ) The earlier we sleep the more sound we may wake up. ( Ne kadar erken uyursak, o kadar zinde uyanabiliriz. ) The tinner the oson layer gets the more ultraviolet rays will reach the world. ( Ozon tabakas ne kadar incelirse ultraviole nlar o kadar dnyaya ulaacak. ) Son cmle DS sorusuydu. Bold olarak yazlan ksm bo brakarak sorarlar. nemli Balalarn Tekrar KPDS asndan en nemli olan drt balacn tekrarn yapacaz. Dierleri de elbette nemlidir ama bunlar kark olduu iin ayrca zerinde durulmaldr. Bu drt balacmz "since, as, while ve so that" tir. imdi bunlar tek tek grelim. Since: ki deiik kullanm vard. Birincisi zaman balac olarak ".....dndan beri" dieri ise sebep balac olarak ".....d iin" anlamndayd. Zaman balac durumundaki spesifik tense'sinden dolay ayrmn yapabiliyoruz. As: En karmak kullanma sahip olan balatr. Drt deiik anlamda kullanlr. 1. ) .....iken As he stopped up the stairs, he fell down ( O merdivenleri karken aa dt. ) 2. ) .....d iin As he was a prominent figure, everyone respected him. ( O saygn bir ahsiyet olduu iin herkes ona sayg gsterir. ) Prominent: saygn Fgure: ekil, ahsiyet 3. ) .....d gibi As I told you he was unright. ( Sana sylediim gibi o haksz kt. ) nglizce'de ".......d gibi" ifadesi bala olarak kurulur. Bu nedenle "as" kullanlr. "like" gibi anlamndadr ama edat olduu iin bir cmlecik nnde kullanlamaz. nk edatlar isimler ile kullanlrlar.

102

4. ) .....dka As we grow old, we become more sensitive. ( Biz yalandka daha hassaslarz. ) Deiik anlamlar olduu iin soru "as" ten gelebilir. Verilen rnekleri birka defa yazp almak iyi olacaktr. While: ki deiik anlamda kullanlr. .....iken: .....oysa, iken: Zaman balac olarak. Ztlk balac olarak

So that: ki farkl anlamda kullanlr. .....mesi iin: Zaman balac olarak bu anlamda kullanlr. The doctor explained my illness in medical terms so that I couldn't understand. ( Doktor anlyamamam iin hastalm tibbi terimlerle aklad. ) Bu nedenle: Sebep balac olarak bu anlamda kullanlmaktadr. The doctor explained my illness in medical terms, so that I couldn't / didn't understand anything. ( Doktor, hastalm tibbi terimlerle aklad, bu nedenle hi bir ey anlyamadm / anlamadm. ) Dikkat edilirse bu kullanm ile birinci grup balalarn kullanm zellii ile ayndr. Bu yzden hem modal hemde normal bir fiil kullanlabilir. Anlam olarak iki cmle arasnda bir fark yoktur. Ama gramatikal olarak farkldrlar.

Tag Question ( TQ ) Kuyruka sorular demek olup, ".........deil mi?" diye Trke'ye evrilir. Dier dillerde pek nemli bir ayrnt olmamasna ramen nglizce boyutu nemli olan bir konudur. Tag Question, ( TQ ) cmle sonlarnda ".....de / da, .....deil mi, tamam m" gibi ifadelerdir. nglizce' de ne yazk ki TQ'lar bir kelime ile yalnz yaplmyor. Yzlerce versiyonu olan ve belli bir sisteme gre alan bir konudur. Mant anlaldktan sonra aslnda pek de zor deil. KPDS'nin fix sorusudur. Ya "de, da" veya "deil mi" den kesin bir soru gelir. zellikle "...de,... da" dan kesinlikle soru gelir. Eer "deil mi" yi de sorarlarsa bu konudan iki soru gelmi olur. Bu nedenle iyi bilmek gerekir. 1. ) .....deil mi? Bu ifade nglizce'de belli bir manta gre alr. Kesinlikle ezberlemeden, bu mant yakalamak gerekir. imdi mantn anlamak iin uygulamalarn maddeler halinde grelim: a. ) .......deil mi ifadesi yardmc fiil ile kurulur ve cmle olumlu ise TQ olumsuz; cmle olumlu ise TQ olumlu olur. Bu nedenle ncelikle cmlenin zaman ve olumlu-olumsuz durumuna baklmaldr. He refused to participating in the meeting, didn't he? ( O taplantya katlmay red etti, deil mi? ) She doesn't study, does she? ( O almyor, deil mi? ) Yardmc fiilin cmlede kullanlan tense'nin yardmc fiili olduuna dikkat ediniz. Yani nglizce'de TQ'n olutururken herhangi bir yardmc fiil deil de cmlemizin tense'sinin yardmc fiilini kullanyoruz. b. ) TQ'larda daima ahs zamirleri kullanlr. The workers demand raise, don't they? ( iler zam talep ederler, deil mi? ) "Don't the workers" deil de "don't they" yazld. nk TQ'larda daima ahs zamirleri kullanlr. Bu durumda cmledeki znenin zamirini tespit etmek nem kazanmaktadr. Ayrca znenin tekil - oul oluu da nemlidir. 103

Everybody was against the project, weren't they? ( Herkes projeye karyd deil mi? ) Every, no trevlerinde fiil tekil ekilir. ( nk bunlarn zamirleri belgisiz zamirlerdir ve belgisiz zamirlerin fiilleri tekil ekilir. ) Ama zne oul olacandan TQ'n oluturulurken zamir olarak "they" kullanlr. "they" kullanm da yardmc fiili oul ister. Bu nedenle yukardaki cmlede "weren't they" kullanld. Everything has to be taken into consideration, haven't they? ( Her ey gznne alnmaldr, deil mi? ) Take into consideration: gznne almak

c. ) Fiilin olumlu - olumsuz tespiti de ok nemlidir. Baz cmlelerde olumsuzluk eki olan "not" olmad halde cmle olumsuzdur ve byle cmlelerin TQ' olumlu olarak kurulur. No money was asked, was it? ( Para istenmedi, deil mi? ) They can hardly get on well, can they? ( Onlar pek iyi geinemiyorlar, deil mi? ) Get on well: iyi geinmek d. ) Bir bileik cmlede TQ temel cmlecie gre yaplr. Some of the members claimed that inflation would raise, didn't they? ( yelerin bazlar enflasyonun ykseleceini iddia ettiler, deil mi? ) He should have rung up as soon as he arrived there, shouldn't he? ( Onun oraya varr varmaz telefon amas gerekirdi, deil mi? ) Ring up: telefon amak Temel cmlecik eviride sona gelen cmleciktir. Bu nedenle TQ eviride sona gelen ykleme sorulur da diyebiliriz. e. ) I think, I suppose, I believe, I guess ( sanrm, galiba ), I am afraid ( korkarm ) gibi giri cmlelerinde TQ bunlardan sonraki cmlecie sorulur. nk temel cmlecik bunlardan sonraki cmleciktir. I think, he will resign, won't he? ( Sanrm o istifa edecek, deil mi? ) I am afraid, the other team will not come, will it? ( Korkarm dier takm gelmeyecek, deil mi? ) ***Not: Yukardaki ifadelerin bulunduu cmlelerde iki cmlecikten herhangi birisi olumsuz ise TQ olumlu kurulur. nk birinin olumsuzluu dierini de etkiliyor. I don't think, they will accept the offer, will they? (Sanmyorum, onlar neriyi kabul edecekler, deil mi? ) Giri cmlesi olan "I don't think" olumsuz olduu iin TQ olumlu kuruldu. nk yukardaki cmle ayn zamanda yledir: I think, they won't accept the offer, will they? ( Sanrm, onlar neriyi kabul etmeyecekler, deil mi? ) Bu ayrnt KPDS' de pek sorulmuyor. f. ) TQ'larda yardmc fiil ile olumsuzluk eki "not" mutlaka kontraktl yazlr. The money is everything, isn't it? ( Para her eydir, deil mi ? ) Yani "is not it?" eklinde yazlamaz. g. ) Birinci tekil ahsta "f" maddesinden dolay TQ, "aren't I?" eklinde kurulur. I am right, aren't I? ( Ben haklym, deil mi? )

104

Normalde bu cmlenin TQ' "amn't I" eklinde olmalyd. Ama "am" yardmc fiili ile "not" olumsuzluk eki "amn't" eklinde ksaltlamadndan alternatifi olan "are" yardmc fiiline gidilmitir. Eer cmle olumsuz ise byle bir sknt yoktur. TQ "am I" eklinde kurulur. I am not unright, am I? ( Haksz deilim, deil mi? ) h. ) Emir cmlelerinde "will" yardmc fiili ile TQ kurulur. Don't go outside, will you? Let iin de benzer bir durum vardr. TQ kurulurken "shall" den faydalanlr. Let's go shopping, shall we? Emir cmlelerinde TQ "tamam m?" anlamndadr. Bu nedenle olumlu - olumsuz; olumsuz - olumlu durumu yoktur. rnekler He can swim well, can he? ( O iyi yzebilir, deil mi? ) He sold his car, didnt he? ( O arabasn satt, deil mi? ) He didnt sell his car, did he? ( O arabasn satmad, deil mi? ) The teacher makes us write composition, doesnt he? ( retmen bize kompozisyon yazdrr, deil mi?) Your brother was seriously ill,wasnt he? ( Kardeiniz ciddi bir ekilde hastayd, deil mi? ) Their mother cant speak English, can he? ( Anneleri ngilizce konuamaz, deil mi? ) The workers will go on stike tomorrow, wont they? ( iler yarn greve gidecekler, deil mi? ) He has never visited his family, has he? ( O asla ailesini ziyaret etmedi, deil mi? ) Your son can hardly speak can he? ( Olunuz pek konumaz, deil mi? ) Everybody is here, arent they? ( Herkes burda, deil mi? ) Everything is all right, arent they? ( Her ey yolunda deil mi? ) Everybody agrees on the matter dont they? ( Herkes konu zerinde hem fikir, deil mi? ) He said that he would resign, didnt he? ( O istifa edeceini syledi deil mi? ) They hardly admitted that they had stolen the money, didnt he? ( O pek paray alm olduunu kabul etmedi deil mi? ) She said that we should wait for a while, didnt she? ( O bir an beklememiz gerektiini syledi, deil mi? ) I think he will resign, wont he? ( Bence o istifa edecek, deil mi ) I dont think she will join us, will she? ( Bence o bize katlmayacak, deil mi ) Dont go ok. , will you? ( Gitme tamam m? ) I am right on this issue, arent I? ( Bu konuda haklym, deil mi? ) 2. ) nclusion ( Dahil Etme ) ".......de/da" anlamndadr. Bu yapdan soru gelme ihtimali daha yksektir. nglizce'de bunu salayan ok sayda kelime vardr. Trke'de katlnan yarg ister olumlu olsun ister olumsuz olsun dahil etme ayn 105

ekilde "......de/da" ile yaplr. nglizce'de byle deildir. Dahil etmeyi salayan bir ok kelime vardr. fadenin olumlu-olumsuz oluuna gre deiik kelimeler kullanlr. imdi bir tablo halinde bunu verelim. Olumlu Olumsuz Neither / Nor Either ( Sonralarndaki cmlecik devriktir ) ( cmlecik kuralldr )

So Too / Also / as well

He can speak German fluently; so can I. ( O Almancay akc bir ekilde konuur; ben de. ) He can speak German fluently; I can too. ( O Almancay akc bir ekilde konuur; ben de. ) He can speak German fluently; I can also. ( O Almancay akc bir ekilde konuur; ben de. ) Grld gibi her kullanm da ayn anlamdadr. Bu konuda unlara dikkat etmemiz gerekir: * Yargnn olumlu - olumsuz tespiti. * Eer olumlu ise so, too, also as well'den birini seeriz. Eer "so" semisek sonras devrik olmak zorundadr. Bu, bala anlamndaki so ( bu nedenle ) ile karkl nlemek iindir. Eer too also, veya as well semisek sonralar kurall bir cmleciktir. * Eer yarg olumsuz ise neither, nor veya eitherdan birini seeriz. Neither veya nor semisek sonralarndaki cmlecii devrik yaparz; eer either semisek sonras dzgn bir cmleciktir. Either'da olumsuzluk anlamn katan "n" olmad iin sonrasndaki cmlecikte yardmc fiil ile birlikte olumsuzluk "not" eklenerek olumsuz olarak yazlr. They don't like Turkish coffe; neither do I. ( O Trk kahvesini sevmez; ben de. ) They don't like Turkish coffe; nor do I. ( O Trk kahvesini sevmez; ben de. ) They don't like Turkish coffe; I don't either. ( O Trk kahvesini sevmez; ben de. ) Grld gibi her de ayn anlamdadr. He can travel all over the world, so can I. ( O dnyann her tarafna gidebilir, ben de. ) He can travel all over the world, I can too. ( O dnyann her tarafna gidebilir, ben de. ) He can travel all over the world, I can also. ( O dnyann her tarafna gidebilir, ben de. ) He can travel all over the world, I can as well. ( O dnyann her tarafna gidebilir, ben de. ) He doesnt smoke, neither does his mother. ( O sigara imez, annesi de ) He doesnt smoke, nor does his mother. ( O sigara imez, annesi de ) He doesnt smoke, his mother doesnt either. ( O sigara imez, annesi de ) Sorusu: * ".....de, da" anlamn veren yapnn hepsini bo brakarak sorarlar. Bu daha zordur. Tunik tahmini: Soru olumludan gelecek. ( Kasm - Mays snavlar ters mantkla iledii iin bu tahminde bulunuyor. ) He tried to estimate the likely effects of the new millenium at the meeting and, ........................ 106 Either - Neither ( veya dierlerini ) cmlede bo brakarak sorarlar.

a) neither did I b) I didn't either c) So do I

d) so did I

e) I did so

KPDS'de sorusu bu ekilde gelir. lk aramamz gereken cmlenin olumlu - olumsuz oluudur. Yukardaki cmle olumlu olduu iin a ve b klarn eliyoruz. kinci bakmamz gereken cmlenin fiilidir ki Simple Past olduu iin yardmc fiilimiz "did" olmaldr. c kk da elendi. So kullanmnn sonrasnda devrik istediini de bilirsek cevap ( d ) kendiliinden kyor. Grld gibi cmleyi anlamaya bile gerek olmadan soruyu zebiliyoruz. He has never been to the US and, ...................................... a) neither I have b) I have either c) so have I d) so do I e) nor have I

Yukardaki aklamann ayns bu soruya da uygulanrsa cevabn ( e ) olduu rahatlkla grlecektir. Other Baka, dier anlamlarna gelen bu kelime kartrld ve KPDS iin nemli bir uygulama olduu iin ayr olarak deiniliyor. Other ( trevleri ile birlikte ) sfat olarak ve zamir olarak olmak zere iki kullanm vardr.

Sfat Olarak: Daha nceki bilgilerimizden biliyoruz ki sfatlar isimler ile kullanlrlar ve deimez szcklerdir. Yani oul ( s alarak ) olmazlar. rnein "zengin adam" derken rich man; zengin adamlar derken rich men deriz. kincisinde ifade oul olmasna ramen sfat deimedi. Sfat olarak kullanmnda eer nnde "the" belirtili tantc yoksa "baka" anlamndadr. nk bahsedilen belli deildir. Eer the varsa "dier" anlamndadr. nk sz edilen bellidir. Other student: Another student: Other students: The other student: The other students: Zamir Olarak: Other bu kullanm ile "s" alabilir. Ama belgisiz tantc alamaz. nk belgisiz tantclar isimler ile beraber kullanlrlar. Zamir formunda "the" l ve "the" sz; "s" li ve "s" siz yaps sorulabilir. Cmlenin anlamna gre hangisinin olaca tahmin edilmelidir. Other: Others: The other: The others: baka bakalar dier dierleri Each Other One Another Birbirleri ile anlamndadrlar. Each Other: One Others: ikiden fazla nesne iin kullanlr ki nesne iin kullanlr baka renci baka bir renci baka renciler dier renci dier renciler

Aralarnda yukardaki nans fark olmasna ramen bu gnk kullanmda bu fark ortadan kalkmtr. Eer bir soruda bunlardan biri cevap ise klarda dieri kesinlikle yoktur. Bu nedenle ikisi eanlaml olarak kabul edilebilirler. Any ( herhangi bir ), Some ( herhangi bir ), No ( hi ), Every ( her ) Bu szckler sfat olarak kabul edilirler ve her isimden nce kullanlabilirler. Ancak body, one thing where gibi szcklerle kullanlrken kontraktl yazlrlar. Anybody: herhangi biri Anyone: herhangi biri 107

Anything: Anywhere:

herhangi bir ey herhangi bir yer

+ sfat

Bu kontraktl yapda eer ikinci bir sfat kullanlrsa, bu sfat kontraktl yapdan sonra yazlr. Any olumsuz ve soru clelerinde kullanlr. Olumlu cmlelerde alternatifi olan some kullanlr.

Have you seen anybody? ( Herhangi birini grm msn? ) Yes, I have seen somebody. ( Evet herhangi birini grmm. ) Eer byle bir soruya cevabmz olumsuz ise iki ekilde syleyebiliriz. No, I havent seen anybody. ( Hayr, herhangi birini grmemiim. ) No, I have seen nobody. ( Hayr, herhangi birini grmemiim. ) ki cevapta ayn anlamdadr ama ikinci cevap daha keskin bir ifadedir. Have any friend in Italy? ( talyada herhangi bir arkadan var m? ) Yes I have some friends in Italy. ( Evet talyada baz arkadalarm var. ) No I havent any friend in taly. ( Hayr, talyada herhangi bir arkadam yok. ) No I have no friend in taly. ( Hayr, talyada hi bir arkadam yok. ) Do you speak any foreign language? ( Herhangi bir yabanc dil konuur musun? ) Yes I speak some foreign language. ( Evet, herhangi bir yabanc dil konuurum. ) No, I dont speak any foreign language? ( Hayr, herhangi bir yabanc dil konumam. ) No, I speak no foreign language? ( Hayr, herhangi bir yabanc dil konumam. ) What are you looking for? ( Ne aryorsun?) I am looking for somewhere cheap. ( Ucuz bir yer aryorum. ) I have not found anything useful. ( Yararl herhangi bir ey bulmamm. ) kinci sfatlarn kontraktl yapdan sonra kullanldna dikkat ediniz.

108