Wiki's Met Wikispaces

Moderne Communicatievormen:
Wiki’s in Talenonderwijs
Geert Bonamie
Vakgroep Engels – Universiteit Gent
08
Inhoud
INLEIDING 1
INHOUD VAN HET PROGRAMMA 1

DOELSTELLINGEN 1
STRUCTUUR 2
ONDERSTEUNING 2
1. OVER WIKI’S 3
1.1. WAT IS EEN WIKI? 3

1.2. VOOR– EN NADELEN 3
1.3. SOORTEN WIKI’S 5
WIKI’S – 1 PAGINA 5
WIKI’S – VOLLEDIGE WEBSITE MET GRATIS HOSTINGFORMULES 5
1.4. WIKI’S IN EDUCATIEVE CONTEXT 6
ALGEMEEN 6
SECUNDAIR ONDERWIJS 7
HOGER ONDERWIJS – UNIVERSITEIT 8
EEN PAAR VOORBEELDEN 9
1.5. TIPS VOOR GOED GEBRUIK 9
VROEGE BESLISSINGEN 9
COMMUNICATIE 9
OUDERS 10
PAGINANAAM 10
GEBRUIK 10
GEDRAGSCODE 11
MISBRUIK & VANDALISME 11
SPELLING & TAAL 11
AUTEURSRECHT 11
EERSTE GEBRUIK 12
HANDLEIDING & HOW TO’S 12
FAQ 12
2. PRAKTISCH: AAN DE SLAG MET WIKISPACES 13
2.1. EEN ACCOUNT AANMAKEN 13

2.2. BIJKOMENDE WIKI’S AANMAKEN 14
2.3. INSTELLINGEN 15
PAGINA’S 15
BESTANDEN 16
SJABLONEN 16
TAGS 17
LEDEN 19
PERMISSIONS 19
UITNODIGINGEN 20
LOOK & FEEL 22
SUBSCRIPTION 24
WIKI-INFO 24
DOMAIN NAME 25
DELETE WIKI 26
NOTIFICATIONS 27
WIKI STATISTICS 27
SPACE USAGE 28
BADGES 29
WEB FOLDERS (WEBDAV) 29
IMPORT BLOG POST 29
EXPORT 30
2.4. PAGINA’S 31
EEN PAGINA AANMAKEN 31
EEN PAGINA BEWERKEN 33
LINKS INVOEGEN 33
AFBEELDINGEN INVOEGEN 34
AFBEELDINGEN EN BESTANDEN HERNOEMEN OF VERWIJDEREN 35
BESTANDEN INTEGREREN IN WIKIPAGINA’S 35
WIDGETS INVOEGEN 36
PAGINABEHEER 36
PAGINAGESCHIEDENIS 36
PAGINA'S TERUGZETTEN 36
TAGS GEBRUIKEN 37
2.5. HET NAVIGATIEMENU 37
EEN EENVOUDIG MENU WIJZIGEN 38
GOOD PRACTICE: MENU’S MET WIKITEXT 39
2.6. INHOUD KOPIËREN VAN OP MEESTERHIJBEGINTWEER.WIKISPACES.COM 40
2.7. GEBRUIKERS 41
GEBRUIKERS AANMAKEN 41
GEBRUIKERS IN BULK AANMAKEN 41
PRIVILEGES TOEKENNEN 41
3. IMPLEMENTATIESCENARIO’S IN TALENONDERWIJS 42
3.1. VOORBEREIDINGSFASE 42
WIKI AANMAKEN 42
NAVIGATIEMENU OPSTELLEN 42
PAGINA ASSIGNMENTS OPSTELLEN 43
PAGINA WHO'S WHO OPSTELLEN 43
PAGINA SANDBOX OPSTELLEN 44
SJABLOON PROFIELPAGINA AANMAKEN 44
3.2. ACTIVITEIT 1: PROFIELPAGINA’S AANMAKEN 46
VOORBEREIDING LEERKRACHT: DE PAGINA WHO'S WHO AANPASSEN. 46
OPDRACHT LEERLING: ADD YOUR NAME TO THE LIST ON WHO'S WHO AND LINK IT TO YOUR PERSONAL
PROFILE PAGE. 46
3.3. ACTIVITEIT 2: WRITING SKILLS – BOOK REVIEW (SINGLE AUTHOR) 48
VOORBEREIDING LEERKRACHT STAP 1: SJABLOON BOOK REVIEW AANMAKEN 48
VOORBEREIDING LEERKRACHT STAP 2:DE PAGINA WRITING ASSIGNMENT 1 AANMAKEN & AANPASSEN 48
OPDRACHT LEERLING: ADD YOUR NAME & REVIEW TO THE LIST ON WRITING ASSIGNMENT 1 48
3.4. ACTIVITEIT 3: WRITING SKILLS – SHORT ARTICLE (COLLABORATIVE WRITING) + DISCUSSION 49
VOORBEREIDING LEERKRACHT STAP 1: SJABLOON WRITINGARTICLE AANMAKEN 49
VOORBEREIDING LEERKRACHT: DE PAGINA WRITING ASSIGNMENT 2 AANPASSEN 49
OPDRACHT LEERLING: WRITE A SHORT TEXT ON ANY ASPECT OF ENGLISH / WELSH / SCOTTISH / IRISH
CULTURE. 49
OPDRACHT LEERLING: FOLLOW–UP ACTIVITY 49
3.5. ACTIVITEIT 4: PORTFOLIO BIJHOUDEN 50
VOORBEREIDING LEERKRACHT: SJABLOON PORTFOLIO AANMAKEN 50
OPDRACHT LEERLING: SELF–REFLECTION IN A PORTFOLIO 50
3.6. ACTIVITEIT 5: ORAL SKILLS – PRESENTATION 51
VOORBEREIDING LEERKRACHT STAP 1: SJABLOON PRESENTATION AANMAKEN 51
VOORBEREIDING LEERKRACHT: DE PAGINA PRESENTATIONS AANPASSEN 51
OPDRACHT LEERLING: PRESENTATION GREAT BRITAIN IN MODERN FILM 51
3.7. OPTIONEEL: ROLLEN TOEKENNEN 52
4. APPENDIX 53
4.1. WIKITEXT: WIKISYNTAXIS IN WIKISPACES 53

TEKSTOPMAAK 53
LINKS, AFBEELDINGEN EN BESTANDEN 53
ANDERE OPMAAK 54
WIKITEXT VERHINDEREN 54
Conventies in dit document:
In deze tekst zijn kleine kapitalen gebruikt bij de volgende gevallen:
 om extensies van bestanden aan te duiden, bijv. ZIP–formaat.

 knoppen die u dient aan te klikken, of menu-items, bijv. File > OPSLAAN ALS
 toetsencombinaties, bijv. een document kunt u ook openen via CTRL–O
Inleiding
Web 2.0 bevat heel wat interessante mogelijkheden om de taallessen Engels te verrijken:
collaborative software zoals blogs en wiki’s, al dan niet gekoppeld aan audio–, foto– en video–
omgevingen, stelt studenten in staat om peer teaching & reviewing op een vrij eenvoudige manier in
de praktijk om te zetten. Sommige blogs en wiki’s kun je immers gratis in een paar minuten tijd
opzetten. Dat daarbij de klemtoon niet eens hoeft te liggen op schrijfoefeningen en
schrijfvaardigheid, maar dat ook luister– en zelfs spreekvaardigheid kan worden geoefend, maakt het
alleen maar des te interessanter en boeiender.
Inhoud van het programma
Deze serie nascholingen is er specifiek op gericht om verschillende communicatiekanalen te

integreren in het taalonderwijs. De klemtoon ligt echter om verschillende redenen hoofdzakelijk op
de wiki: die beschikt immers over een ingebouwd discussieforum, waardoor een “extern”
discussieplatform vaak overbodig wordt. Verder zijn er vanuit technisch standpunt veel meer
mogelijkheden bij een wiki dan bijvoorbeeld bij een blog. Misschien wel de belangrijkste reden
waarom vooral de wiki wordt belicht is omdat die vanuit pedagogisch standpunt nu eenmaal veruit
te prefereren valt boven de andere, meer egogecentreerde kanalen. In deze nascholingen wordt een
wiki opgezet ter ondersteuning van schrijfvaardigheid in de lessen Engels.
We beginnen de serie nascholingen met een concrete duiding en plaatsing van het onderwerp: wat is
een wiki precies? Zijn er verschillende soorten wiki’s, en zo ja, wat zijn de onderlinge verschillen?
Eens het specifieke karakter van een wiki duidelijk is uitgelegd, staan we stil bij praktische
implementatiescenario’s: hoe kun je de wiki in je lessen integreren zodat het ook voor de meer
timide leerlingen geleidelijk aan een vertrouwde omgeving wordt? Daarna wordt alles in de praktijk
omgezet: we zetten helemaal gratis een eigen wiki op en bouwen die vervolgens uit zodat het
optimaal is uitgerust om de lessen schrijfvaardigheid maximaal te ondersteunen. Daarbij worden
zoveel mogelijk verschillende aspecten van de wiki verkend en toegelicht: management van pagina’s,
menu’s & users, wiki syntaxis, grafische vormgeving, import van blogs, werken met downloadbare
files, enz.
Doelstellingen
 De deelnemers vertrouwd maken met de specificiteit van wiki’s

 De deelnemers zijn in staat zelf een wiki aan te maken voor hun leerlingen.
 De deelnemers zijn op de hoogte van pedagogisch verantwoorde strategieën om wiki’s te
integreren in taalonderwijs
1
G. Bonamie Inleiding Oktober 2008
Structuur
De structuur van deze handleiding is drieledig:
Deel 1 (Over Wiki’s) is het theoretisch deel, zo u wil, waarin uitgelegd wordt wat een wiki nu precies
is, hoe alles eigenlijk in z’n werk gaat en wat de voor– en nadelen zijn wanneer u wiki’s integreert in
uw lespraktijk. Daarna wordt een aantal scenario’s aangehaald van hoe wiki’s in verschillende
educatieve contexten kunnen werken en krijgt u wat algemene tips mee om onvoorziene
omstandigheden te vermijden.
Deel 2 ("Praktisch: aan de slag met Wikispaces") laat de theorie voor wat het is en gaat, zoals de titel
aangeeft, de praktische toer op. In dit hoofdstuk wordt stapsgewijs een wiki aangemaakt en worden
alle aspecten van de wiki onder de loep genomen: hoe nodigt u gebruikers uit? Hoe past u het
uitzicht aan? Hoe kunt u pagina’s toevoegen? Het zijn stuk voor stuk heel praktische vragen die in
technisch opzicht een antwoord krijgen, los van de educatieve context waarin de wiki zal worden
gebruikt.
Deel 3 (Implementatiescenario’s) borduurt verder op deel 2 en verzamelt een aantal lesactiviteiten

waarbij de wiki kan worden ingeschakeld. Deze activiteiten zijn aanvankelijk zeer laagdrempelig om
zowel de minder behendige als de meer timide leerlingen vertrouwd te maken met de omgeving.
Ondersteuning
Deze handleiding heeft ook twee virtuele componenten:
http://meneerdeuil.wikispaces.com is de leerkrachtenruimte, zeg maar. Deze wiki is publiek, wat wil

zeggen dat u als leerkracht van harte uitgenodigd bent om deze site te verrijken: laat ons weten hoe
u wiki's gebruikt hebt in uw les en hoe de ervaring is meegevallen. Het is nodeloos te zeggen dat deze
zelfreflectie heel leerrijk kan zijn voor zowel uzelf, als uw collega's. Hoe deze site uitgroeit, hangt
grotendeels van u af. Schrijf u snel in!
Is meneerdeuil de reflectieruimte over wiki's, dan bevat http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com

meer praktische voorbeelduitwerkingen van wiki–activiteiten voor het vak Engels; hier vindt u
trouwens de verschillende activiteiten uit deel 3 van deze handleiding. Als een activiteit niet duidelijk
genoeg is, dan kunt u zonder probleem online de uitwerking bekijken. Klik telkens op EDIT THIS PAGE
om te zien hoe de pagina tot stand is gekomen.
2
1. Over wiki’s
1.1. Wat is een wiki?
Een wiki houdt zowat het midden tussen een tekstdocument en een website. In zijn simpelste vorm
kan een wiki gelezen worden zoals elke andere website, maar de echte kracht schuilt in het feit dat
gebruikers en gebruikersgroepen kunnen samenwerken om de inhoud van de wiki aan te passen
zonder dat ze geavanceerde webeditors nodig hebben: een eenvoudige webbrowser volstaat. Op
elke pagina van de wiki vind je een “edit”-knop waarmee de inhoud van de pagina kan worden
aangepast. Let wel, afhankelijk van lokale wiki-instellingen kan het gebeuren dat enkel geregistreerde
gebruikers pagina’s kunnen wijzigen. De meeste wiki’s zijn echter publiek -denk maar aan de
Wikipedia. Iedereen kan dus in principe alles aanpassen, en daarin verschilt een wiki fundamenteel
van een meer conventionele website, waar alles in handen ligt van de webmaster. Alle pagina’s en
alle bewerkingen worden overigens bewaard in de database. Op elke pagina kun je de
voorgeschiedenis ervan opvragen. Mocht dat om een of andere reden gewenst zijn, dan kan de
inhoud van een vorige versie heel gemakkelijk worden teruggezet.
Wiki’s maken gebruik van een vereenvoudigde HTML die in veel gevallen met een WYSIWYG-editor
kan worden ingevoerd en dat is best wel handig: de knoppen, die ook in allerhande tekstverwerkers
opduiken, herken je meteen en dat maakt het vormgeven van de tekst heel wat gemakkelijker. Laat
je de editor voor wat het is, en wil je liever met de teksteditor aan de slag, dan zul je merken dat de
codes om bijvoorbeeld genummerde lijsten aan te maken, of links in te voegen ook heel makkelijk te
gebruiken vallen –toch alleszins heel wat gemakkelijker dan hun HTML–broers (voor de specifieke
codes in wikitext zie Appendix A, "Wikitext: wikisyntaxis in Wikispaces" op p. 53).
Elke pagina biedt doorgaans via drie tabbladen de mogelijkheden om de inhoud van de pagina te
editeren, om te discussiëren over de inhoud, en om de voorgeschiedenis van de pagina te bekijken.
Sommige wiki’s bieden je ook de mogelijkheid om via RSS en/of Atom op de hoogte gebracht te
worden van wijzigingen.
1.2. Voor– en nadelen
Als je een wiki gaat vergelijken met een conventionele website, dan zijn er toch een paar
fundamentele verschillen, waarvan we er hier een paar opsommen. Een gewaarschuwd man ...
Wiki’s hebben een heel OPEN STRUCTUUR: iedereen kan alles aanpassen, wat ook wil zeggen dat
iedereen de boel kan beginnen saboteren, en jammer genoeg is dat iets wat elke wiki wel eens zal
overkomen, maar door de band gezien valt dat eigenlijk best wel mee. Een wiki kun je in dat opzicht
vergelijken met een huis dat je verlaat zonder de deur op slot te doen, waarbij je weet dat alle buren
een oogje in het zeil houden. Die sociale controle die uitgaat van de wikigemeenschap wordt ook wel
aangeduid met de term soft security. Daarnaast zijn er nog bijkomende mogelijkheden: je kunt je wiki
“beveiligen” door met een systeem van geregistreerde gebruikers te werken, en als het nog strikter
3
G. Bonamie Deel 1 – Over wiki’s Oktober 2008
moet worden ingesteld, dan kan een firewall (hard security) een oplossing bieden. Sommige wiki’s
bewaren trouwens bij elke wijziging ook het ip-nummer van waarop de wijzing is doorgevoerd. Een
ander frequent genoemd nadeel van wiki’s is dat er een gebrek aan bovenliggende structuur en
organisatie is, hetgeen een chaotische indruk kan geven. De overgrote meerderheid van websites
bieden de gebruiker immers allerhande leidraden aan: menu’s, sitemaps, broodkruimels, ... om
duidelijk te maken waar ergens in de websitestructuur hij of zij zich bevindt. Wiki’s zijn in dat opzicht
enigszins anders -de zoekbox is dan ook een essentieel onderdeel, vooral bij heel grote wiki’s zoals
wikipedia. Wiki’s zijn verder heel herkenbaar -voor de goede verstaander: het zijn niet meteen
pareltjes waarmee je een schoonheidswedstrijd wint. Sommige wiki’s echter bieden de mogelijkheid,
al dan niet tegen betaling, om de look & feel naar eigen inzicht aan te passen: de ene biedt sjablonen
aan, bij de andere kun je rechtstreeks de css (cascading style sheets) bewerken. Hoewel het oog ook
wat wil, toch staat of valt het succes van een wiki hier niet mee. Vanaf het moment dat je beseft
welke immense mogelijkheden een wiki biedt, neem je het wat vervelende uitzicht er makkelijk bij.
Een laatste nadeel waar je je best op voorhand van bewust bent, is dat een wiki in logistiek opzicht
een vervelende onderneming kan zijn, om maar niet te zeggen een kleine nachtmerrie. Als het echt
belangrijk is dat je als leerkracht een goed en duidelijk beeld wil krijgen van wie wat heeft gedaan,
dan kun je op voorhand best eens samenzitten met de informaticus van de school.
Laten we de voordelen van een wiki eens op een rijtje zetten. Eerst en vooral is het zeer
laagdrempelig en kan iedereen zonder voorkennis in de onderneming betrokken worden. Je hebt
helemaal geen technische bagage nodig om bijdragen in de wiki te kunnen publiceren -als je een
tikmachine kunt bedienen, dan is dat in principe al genoeg. In dat opzicht is een wiki zeer
democratisch en zeer eerlijk. In elke groep zitten altijd een paar mensen voor wie elke
computergerelateerde activiteit allemaal wat te technisch is. Het is net die groep, die zich nooit
aangesproken voelt, die je met een wiki snel kunt bereiken: er is geen gedoe meer met pagina’s
uploaden naar een FTP-server, waardoor ook absolute beginners, net zo goed als de computerfreaks
van de klas, teksten kunnen publiceren op een website. Straffer nog, elke gebruiker is in principe
webmaster, wat de betrokkenheid bij het wikiproject alleen maar verhoogt: elk voelt immers aan dat
het een beetje “zijn” of “haar” wiki is. Een wiki geeft haar gebruikers immers een pak méér
mogelijkheden dan een traditionele website, waar een bezoeker hoogstens een reactie bij een artikel
of iets dergelijks kan posten. Bij een wiki levert diezelfde bezoeker zélf de inhoud. Naast het voordeel
van de empowered users, is er ook het enorme gemak dat alle informatie meteen in de meest
recente versie online beschikbaar is. Dat maakt de wiki tot een heel soepel communicatiekanaal,
waardoor het ook heel erg populair is in de bedrijfswereld, al zal in die sector het prijskaartje (in veel
gevallen gratis) ook voor een heel stuk meespelen. Wiki’s zijn dus goedkoop en gemakkelijk voor de
eindgebruiker, maar ook voor de administrator is er bijzonder weinig technische bagage vereist om
een wiki op poten te zetten: in vijf minuten tijd kun je op een site als Wikispaces je eigen wiki online
hebben, klaar om te beginnen, en die schatting is helemaal niet overdreven. Aan back-ups hoef je
niet eens te denken, want die worden allemaal automatisch in de database bewaard. Een laatste en
zeer belangrijk element dat we in dit overzicht willen vermelden, is dat wiki’s uitstekende
omgevingen zijn voor integrative language testing ('grotere' toetsopdrachten zoals het schrijven van
briefen, of het samenvatten van verhaalinhoud). In pedagogisch opzicht zijn deze activiteiten rijker
dan discrete point testing, dat meer slaat op Hot Potatoes–achtige toetsvormen zoals
invuloefeningen waarbij een ontbrekend woord in een geïsoleerde zin dient te worden ingevuld. Of u
wiki's gebruikt als kladblok bij een groespwerk, als cursuswebsite, als syllabus, als
projectontwikkeling (met peer review), als portfoliosysteem of dataverzameling, als
documentatieoverzicht, als presentatiemiddel (met mogelijkheid tot reacties), u zult ongetwijfeld
ervaren dat de variabiliteit van het systeem onmiskenbare voordelen heeft.
4
1.3. Soorten wiki’s
Het kan nooit kwaad om vooraf te polsen bij directie, collega’s en studenten om een duidelijk zicht te
hebben op de verschillende desiderata: aan welke eisen moet de wiki voldoen? Hoewel elke school,
en zelfs elke klas anders is, toch zijn er een paar belangrijke, zeg maar universele criteria voor
educatieve omgevingen:
 Gebruiksgemak Een goede wiki moet kunnen worden aangeleerd in een paar minuten, zelfs voor
diegenen die weinig voeling hebben met computers. Dit geldt voor zowel leerkrachten als
leerlingen!
 Uitzicht Het is zeer waarschijnlijk dat je de wiki zult willen personaliseren met de kleuren en logo’s
van de school. Zorg ervoor dat je op voorhand weet of dit mogelijk is met de wiki die je voor ogen
hebt.
 Prijs Er zijn heel wat gratis wiki’s te verkrijgen, maar die worden meestal met reclameadvertenties
geleverd. Wil je daar liever van af, dan is het best mogelijk -zeg maar, zeer waarschijnlijk- dat je
daar een (kleine) som geld voor betaalt. Daarnaast werken veel wiki’s met verschillende types
abonnementen die de eindgebruiker of de administratie meer dan wel minder mogelijkheden
geeft (webspace, upload, back-ups, personaliseringsmogelijkheden, SSL beveiliging, eigen
domeinnaam, ...) Wikispaces biedt leerkrachten van lager en secundair onderwijs de mogelijkheid
om een gratis reclamevrije wiki te creëren (waarvoor je normaal gezien $5 betaalt). Lees meer.
 Beveiliging Kijk op voorhand of de wiki die je wil implementeren je toestaat om pagina’s te
vergrendelen. Bij wiki’s in schoolomgevingen is het sowieso wenselijk dat niet alles door de
studenten kan worden aangepast. Zorg er ook voor dat je weet of het mogelijk is de wiki op
private view in te stellen zodat niet iedereen in het hart van de wiki kan kijken. Ook de
mogelijkheid om de aanpasbaarheid van de wikipagina’s te beperken tot enkel de eigen
studenten (i.p.v. het grote publiek) zal ongetwijfeld meespelen in je beslissing.
Hieronder vind je een summiere lijst met een aantal veelgebruikte wiki’s. Wil je een volledig
overzicht, ga dan naar WikiMatrix, waar je ook onderling verschillende wiki’s met elkaar kunt laten
vergelijken. De site biedt ook een wizard die je helpt om te beslissen welke wiki best geschikt is voor
jouw doeleinden.
Wiki’s – 1 pagina
JotSpot Live – Writeboard – Writely – RallyPoint – Zoho Writer – StikiPad
Wiki’s – volledige website met gratis hostingformules
 Wikispaces
 @wiki een mooie wiki met een paar leuke plugins: zoekmodules, nieuwsmodules, rss,
commentaar, blogsearch, ... stel je niet in via de sitewide instellingen, maar voeg je wel razendsnel
toe met behulp van plugin-links: voeg je in het menu bijvoorbeeld @@search()@@ toe, dan
wordt daar en dan meteen een zoekbox geplaatst. Leuk, maar vergeleken met andere wiki’s die
standaard een zoekbox leveren, kost dit toch extra moeite. Ontwikkeld in Azië, wat aan het Engels
van de handleiding duidelijk te merken valt.
 Helping Students Education 501©(3)
5
 Wetpaint een wiki die standaard goed is uitgerust als groupware: onboard worden sjablonen
meegeleverd voor fotopagina’s, maandelijkse of wekelijkse kalenders, agenda’s, ...
 PBwiki Komt out of the box zonder reclamebanners, wat visueel altijd aangenamer is. Is verder
uitgerust met een drietal sjablonen (course syllabus, classroom & group project). Het menu
bevindt zicht rechts en kan elke user persoonlijk instellen -handig!
 SeedWiki Ook hier geen reclamebanners in de gratis versie. Kan worden verfijnd met behulp van
een aantal widgets: addcomment, calender, cloud, visitorcounter, ...
1.4. Wiki’s in educatieve context
Vooraleer je begint met het aanmaken van de wiki is het aangewezen eens stil te staan bij de
volgende vragen: wat zal er worden aangeboden op de wiki? Wie zal instaan voor welk onderdeel?
Wat hoop je te bereiken met de wiki? Wanneer kan dit project als geslaagd beschouwd worden?
Deze lijst geeft een paar voorbeelden hoe je wiki's kunt gebruiken in een school:
 de wiki als organisatorisch en intellectueel epicentrum van de klas: verzamelplaats van

opdrachten, cursusmateriaal, projecten, buiten- of naschoolse activiteiten, verslagen van
klasuitstappen en/of –reizen
 woordenschatlijsten: dit wordt gedurende het hele jaar uitgebouwd door de studenten zelf;
 cursusevaluaties
 allerhande faq-lijsten
Algemeen
 een gemakkelijke manier om simpele websites aan te maken Telkens wanneer studenten
gevraagd wordt een website te creëren als onderdeel van een project zijn ze afhankelijk van de
meer technisch onderlegde groepsleden. De werklast en -druk om de website in orde te krijgen
komt dan ook steevast op de schouders te liggen van diegenen die met webdesign vertrouwd zijn.
Met een wiki heb je dit probleem niet langer, omdat iedereen heel gemakkelijk pagina’s kan
toevoegen, wijzigen en structureren. Omdat de technische beslommeringen minder tijd innemen,
waardoor meer aandacht kan gaan naar de inhoud. Omdat steeds meer organisaties, bedrijven en
scholen gebruik maken van wiki’s, is een zekere vertrouwdheid ermee ontegensprekelijk een
voordeel.
 als kladblok bij brainstorming Wikipagina’s zijn fantastisch als gedeelde digitale kladblok, van
waaruit naar verschillende initiatieven kan worden doorgelinkt. Op die manier kunnen ze telkens
gebruikt worden wanneer groepen moeten samenwerken, of dit nu is bij de voorbereiding van
een vergadering of bij de verdeling van de taken in een groepswerk.
 organisatie van allerhande gebeurtenissen: congressen, klasuitstappen of -reizen (1-3)
Inhoudelijk is er uiteraard geen beperking aan de onderwerpen die op een wiki behandeld: het
kan een omkaderende website zijn voor de jaarlijkse klasuitstap, waar plaats is voor foto’s,
toeristische informatie en reacties of anekdotes; een enthousiaste leerkracht kan een wiki
aanleggen als database met clichés in de hedendaagse literatuur of film (zie ook TV Tropes); bij de
organisatie van een studiedag kan een wiki de online companion zijn die gaandeweg opgevuld
wordt, ... De lijst is uiteraard eindeloos.
6
Secundair onderwijs
 (voorbereiding van) individuele taken, al dan niet met peer review & peer editing Een wiki
maakt het gemakkelijk voor scholieren om teksten te schrijven, te editeren en te publiceren als
onderdeel van een taak. Elke scholier kan bijvoorbeeld zijn of haar eigen pagina krijgen op de wiki
waar hij/zij haar onderzoek voorbereidt en uiteindelijk ook publiceert. Via de
discussiemogelijkheid kunnen de leerkracht en/of medeleerlingen bijsturen waar nodig, of
suggesties voor verdere ontwikkeling naar voren schuiven. Dankzij de geschiedenis die bij elke
pagina voor handen is, heeft de leerkracht ook een mooi zicht op de vooruitgang van de scholier.
 (voorbereiding van) groepstaken, al dan niet met peer review & peer editing Groepswerken
vragen heel wat organisatie, niet in het minst in logistiek opzicht. Heel vaak begint het in klas, en
werkt elk op z’n eentje thuis verder en is email of chat het meest gebruikte communicatiekanaal
om bijdragen aan elkaar door te spelen. Commentaar geven op elkaars werk gebeurt vaak niet
systematisch: soms worden de opmerkingen doorgemaild, dan weer worden ze via messenger of
andere chatkanalen doorgespeeld, nog andere scholieren zullen zich de moeite getroosten hun
commentaar als opmerkingen in het Worddocument te integreren om die versie dan terug naar
iedereen rond te sturen, ... Duizend-en-één manieren die het eigenlijk vooral een nachtmerrie
maken voor elke scholier om alle commentaar op zijn of haar eigen bijdrage te verzamelen. En
dan hebben we het niet eens over het gigantische tijdverlies dat er is doordat alle groepsleden op
één bepaalde bijdrage telkenmale dezelfde commentaar geven, of dezelfde passage verbeteren,
elk op zijn of haar eigen manier. Een wiki biedt daarom een zeer interessant alternatief: elke
groep kan zijn eigen ruimte op de wiki krijgen, zodat alles netjes gecentraliseerd wordt.
Verbeteringen kunnen rechtstreeks in de tekst ingevoerd worden zodat het groepswerk te allen
tijde de meest recente inhoud bevat. Via de discussiemogelijkheid kunnen alle groepsleden of de
leerkracht richtlijnen geven, inhoudelijke stukken becommentariëren of kunnen ze suggesties
voor verdere uitwerking leveren. Voor de leerkracht blijft het perfect mogelijk alles op te volgen.
Dankzij de geschiedenis die bij elke pagina voor handen is, heeft hij/zij ook een mooi zicht op de
vooruitgang van de scholier.
 presentaties Steeds meer studenten gebruiken een wiki-website om een presentatie te houden.
Ten opzichte van traditionele presentatiesoftware biedt een wiki het voordeel dat het altijd up to
date is. Is het nodig om op het allerlaatste de inhoud aan te passen, dan hoef je niet meer de hele
presentatie te herwerken: pas gewoon de wikipagina aan, en klaar is kees. What blogs, wikis, and
Soylent Green have in common is een voorbeeld van een dergelijke wikipresentatie. Op deze
pagina vind je er nog een pak meer.
 reflectieplatform Wiki’s kunnen uiteraard ook gebruikt worden om te polsen naar meningen en
ideeën over bepaalde cursusinhouden.
 online dagboek Studenten opdragen een online dagboek bij te houden kan, vooral in het
vreemdetalenonderwijs, een heel interessante en leerrijke opdracht zijn. Dagboek hoeft in dat
opzicht overigens niet letterlijk genomen te worden: over de publicatiefrequentie maakt de
leerkracht best afspraken met de leerlingen zelf. Vooral de mogelijkheid om in Wikispaces een
blog te importeren is in dit opzicht heel handig.
 oefenen van schrijfvaardigheid Vooral in het taalonderwijs is het natuurlijk heel interessant voor
een docent om wiki’s in te schakelen bij schrijfoefeningen, vooral als je de studenten stimuleert
om elkaars werk te lezen en becommentariëren. De organisatie hiervan kun je heel soepel
instellen: hoewel een wiki zich uitstekend leent voor collaborative writing, toch zijn ook
individuele schrijfopdrachten mogelijk: zo kun je bijvoorbeeld elke student(e) bijvoorbeeld
zijn/haar eigen pagina geven waarop alle schrijfoefeningen worden gepubliceerd, ofwel geeft u
elke schrijfoefening een eigen pagina, waarop dan alle studenten vermeld worden. Doorklikken
op de naam brengt je dan naar de schrijfoefening van de desbetreffende student(e). Bij
verhandelingen kun je de studenten opdragen bepaalde concepten aanklikbaar te maken die ze
7
niet kunnen behandelen in de eigen tekst, maar wel graag uitgewerkt zouden willen zien. De
volgende generatie krijgt op die manier ook meteen een mooie aanzet om de wiki verder uit te
bouwen. The Collaborative Writing Project is een voorbeeld van hoe een wiki de docent in staat
stelt om content based language teaching heel gemakkelijk in de praktijk om te zetten. Op
Teaching Wiki kun je lezen waarom wiki’s heel gepast zijn voor schrijfactiviteiten: de klemtoon ligt
op de tekst i.p.v. op de software; het stimuleert close reading en herwerking van materiaal en
beklemtoont bijgevolg meer het schrijven als proces i.p.v. schrijven als eindproduct.
Hoger onderwijs – Universiteit
Eerst en vooral zijn alle toepassingen zoals ze beschreven werden in het bovenstaande stuk
natuurlijk ook mogelijk in het hoger onderwijs. Daarnaast zijn er nog een aantal bijkomende
mogelijkheden:
 ruimte om te discussiëren of samen te werken Er is helemaal niets dat u ervan weerhoudt om

wiki’s enkel te gebruiken als discussiefora. Vooral voor die instanties die geen eigen leeromgeving
met een discussiefora hebben kan een wiki een gemakkelijke uitweg bieden. De concrete
organisatie van de fora hebt u als administrator volledig onder controle: volledig open of enkel
toegankelijk voor studenten met een login & paswoord.
 researchplaats voor eind- of tussentijdse verhandelingen Voor studenten kan het bijzonder
handig zijn om alle nuttige informatie over een bepaald onderwerp te verzamelen in een wiki: de
data wordt automatisch geback-upped, waardoor zelfs een computercrash of een kapotte
memorystick of harde schijf geen ramp hoeft te zijn. De promotor of docent kan te allen tijde
bijsturen waar nodig.
 verzamelplaats van data Omdat de editeermogelijkheden zo ruim en gemakkelijk zijn kan een
wiki zeer nuttig zijn om data te verzamelen. De wiki die hiervoor het best is uitgerust is JotSpot,
dat standaard een data collection tool aan boord heeft. JotSpot is momenteel overgenomen door
Google, en is daardoor tijdelijk onbeschikbaar.
 aanmaken van een knowledge base rond een studieobject Wiki’s worden heel vaak gebruikt als
knowledge base: een verzamelplaats waar alle informatie over een onderwerp wordt verzameld:
literaire stijlperiodes, schrijvers, medische ontwikkelingen, technische handleidingen voor
computers, overzichten van sociologische leertheorieën, ... het lijstje is uiteraard eindeloos. Een
knowledge base is per definitie heel encyclopedisch.
 organisatie congressen - themadagen Voor congressen en studiedagen is een actuele website
zonder meer een must. Een wiki biedt in dit opzicht heel wat voordelen: de sprekers kunnen zelf
hun abstracts online zetten, hetgeen de werklast bij de organisatie vermindert; per lezing zijn er
via de discussiefora mogelijkheden om feedback vanuit de zaal te publiceren; een fotopagina met
sfeerbeelden is in een paar muisklikken aangemaakt, ... Misschien nog het belangrijkste van
allemaal is dat een wikisite altijd de meest actuele info zal bevatten: wordt een avondactiviteit
verschoven naar een andere datum, dan hoeft u slechts de wiki aan te passen en that’s it -geen
gedoe met foute brochures waarvoor allerhande addenda moeten worden afgedrukt.
8
Een paar voorbeelden
 The Collaborative Writing Project

 English 15 Rhetoric and Composition
 The Social Software and Computing Wiki
 Weblogs and Wikis
 Case Western Reserve University http://wiki.case.edu
 UIUC http://wik.ed.uiuc.edu
 Washington State University http://wiki.wsu.edu
 Eckerd College http://academics.eckerd.edu/facultywiki
1.5. Tips voor goed gebruik
Vroege beslissingen
Sommige beslissingen neem je best voor je daadwerkelijk aan de wiki begint:
 Hoe ga je de wiki gebruiken? Wat is het doel dat je hoopt te bereiken? Gebruik je de wiki als
organisatorisch hulpmiddel, of wil je ook inhoudelijke materie behandelen?
 Hoe ga je de werking uiteenzetten aan collega’s - leerlingen - ouders?
 Wie krijgt toegang tot welk deel van de wiki? Welke delen zijn publiek opengesteld en welke voor
members only? Wie zal zich kunnen inschrijven in de wiki: enkel de eigen studenten, ouders,
gasten op uitnodiging, of iedereen?
 Hoe worden de inschrijvingen gereguleerd? Zijn alle inschrijvingen individueel, of wordt gewerkt
met subgroepen? Is er per klas ook een rol weggelegd voor een klasvertegenwoordiger? Zo ja,
krijgt die meer permissies toegewezen?
 Welke wiki-inhoud wordt afgesloten zodat bewerkingen erop niet mogelijk zijn?
 Wie neemt de rol van eye in the sky op zich? Wie houdt toezicht op het nettiquettegehalte van de
wiki?
 Wie zal welke permissies krijgen? Welk soort lid krijgt bijvoorbeeld de mogelijkheid om
aanpassingen teniet te doen?
 Hoe worden de loginnamen geregulaliseerd?
 Qua inhoud: Welke teksten/foto’s/bestanden kunnen wél en welke niet? Zorg op voorhand voor
een gedragscode.
 Bespreek op voorhand de mogelijkheden met de IT-verantwoordelijke van je school om een
degelijk zicht te hebben op de reële mogelijkheden.
Heb je wat klaarheid in deze materie gebracht, dan garandeert dat natuurlijk geen succes, maar het
voorkomt wél dat je tijdens de eerste weken om de haverklap moet veranderen van regels en
organisatie. Zo’n stabiele indruk creëert geloofwaardigheid, en dat is heel wat.
Communicatie
Als de onderliggende organisatie en visie vastligt, dan kun je beginnen. Vooral tijdens de eerste
weken is zeer belangrijk dat u goed communiceert met uw studenten over het gebruik ervan. Hoewel
wiki’s heel anders zijn dan andere technologieën die in educatieve contexten worden gebruikt, toch
9
hebben ze een gemeenschappelijk raakpunt: allemaal zijn ze ergens ontstaan uit een soort gemis,
een onvrede met de traditionele manieren van kennisconstructie en samenwerking.
Leeromgevingen, discussiefora, en inderdaad ook wiki’s proberen nieuwe manieren uit om tot
kennisvergaring, kennisconstructie, samenwerking te komen. Hebt u voor uzelf uitgemaakt waar u
een wiki wil gebruiken, dan is het aangewezen om eens samen te zitten met uw studenten of
collega’s, al was het maar om een aantal misvattingen snel de kop in te drukken: het is helemaal
geen kernfysica, de gebruiksvriendelijkheid is inderdaad zo simpel als het klinkt, enz. Als alle neuzen
wat in dezelfde richting wijzen en iedereen beseft goed hoe, waarvoor en waarom de wiki gebruikt
wordt, dan zijn de slaagkansen al meteen heel wat hoger.
Ouders
De beste manier om ouders warm te maken voor de wiki is niet enkel ze voldoende informatie
bezorgen, maar ze ook daadwerkelijk betrekken bij de wiki. Vooraleer je de studenten toegang geeft
tot de wiki is het aangewezen om een brief voor de ouders mee te geven waarin je uitleg geeft over
de wiki, over hoe de veiligheid & privacy van de studenten zal worden geregeld en waarin je ten
slotte ook vraagt om hun toestemming. Het is ook nooit een slecht idee om een ouder-sectie te
voorzien in de wiki waar ze hun mening kunnen ventileren, ervaringen kunnen uitwisselen,
informatie krijgen, etc. Deze sectie hoef je trouwens niet eindeloos uit te breiden, dus heel veel extra
werk heb je er niet aan.
Paginanaam
Vooraleer u begint is het best dat u ook eens nadenkt over het systeem dat u eventueel in de
paginanamen wil doorvoeren. Het is namelijk zo dat de wikipagina’s niet in folders en subfolders
kunnen worden georganiseerd: er is slechts één niveau, en daar worden alle pagina’s verzameld. Het
gevolg is dat elke pagina uniek moet zijn. Vermijd dus paginatitels zoals het veel te algemene
opdracht. Heb je voor een ander hoofdstuk binnen uw cursus nog opdrachten, dan zul je daarvoor
immers andere namen moeten verzinnen. Beter is het in dat opzicht om een aantal codes te
gebruiken waardoor elke pagina sowieso uniek wordt. Een aantal voorbeelden
 eng_schr_01_review Op een wiki waar andere vakken ook vertegenwoordigd zijn zorgt u
met dit soort namen dat deze pagina meteen duidelijk bij Engels thuishoort en dat het
daarnaast ook duidelijk verwijst naar de eerste schrijfopdracht.
 0809_6a_schr_01_review Bent u van plan om de wiki ook over meerdere jaren en/of
meerdere klassen te gebruiken, waarbij de schrijfopdrachten van vorige generaties online
blijven staan als werk– en voorbeeldmateriaal, dan is het geen slecht idee om het schooljaar
en/of klasnummer ook in de naam te vermelden.
Gebruik
Bent u goed en wel begonnen met de wiki, zorg er dan voor dat u all the way gaat: gebruik de wiki
zoveel mogelijk! Stel bijvoorbeeld dat uw wiki opgezet is rond Da Vinci, dan is het een stap terug als u
aanwijzingen, instructies, handleidingen, e.d. via een papieren syllabus of een ad valvas notitie, of
zelfs via een mail zou verspreiden. Er niets wat u tegenhoudt om al deze zaken in een aparte sectie
op de wiki te plaatsen, ook al heeft het op de keper beschouwd weinig met Da Vinci te maken.
Precies doordat u zelf de wiki intensief gebruikt, krijgen uw studenten het signaal dat de wiki ten
volle wordt geïmplementeerd. Daarnaast kan elke opdracht, elk agendapunt, elke instructie het
startpunt zijn voor een nieuwe pagina of zelfs een nieuwe sectie op de wiki. Het is precies deze
10
organische vorm van ontwikkeling -bottom-up in plaats van top down- die een groot aandeel heeft in
de succesfactor en de groei van wiki’s: in plaats van eerst een structuur op te stellen en die daarna in
te vullen met inhoud gaat een wiki net omgekeerd te werk. Omdat elk woord mogelijk het startpunt
is van een nieuwe pagina of sectie ontstaat de structuur vanuit de inhoud. Het feit dat de
wikigebruiker daadwerkelijk mee de bakens helpt uit te zetten en niet simpelweg een door de
leerkracht opgestelde structuur invult, verhoogt niet enkel de betrokkenheid en het engagement,
maar is ongetwijfeld ook een verrijking in de leerervaring.
Gedragscode
Alle partijen die meewerken aan de wiki kun je een document bezorgen waarin een aantal zaken
worden gestipuleerd omtrent gedrag, taalgebruik, e.d. Dit document kan uiteraard op de wiki
geplaatst worden -zorg er wel voor dat studenten de inhoud hiervan niet kunnen editeren.
Misbruik & Vandalisme
Het is een illusie te denken dat iedereen zo maar netjes zal meewerken aan de wiki -er zal altijd wel
ergens iemand met een anarchistisch trekje pogingen doen om de boel plat te leggen door de inhoud
te wissen, offensieve taal te gebruiken, of iets dergelijks. Zorg ervoor dat het Gedragscodedocument
misbruik en de gevolgen daarvan duidelijk behandelt. De lijn tussen vandalisme en editeren is
immers niet altijd zo duidelijk te trekken: iemand kan een paragraaf uit een tekst wissen om de tekst
beter te maken, of om de bijdrage van een ander slechter te maken -hierin ben je als leerkracht de
scheidsrechter, en dat dienen je leerlingen duidelijk te weten. Je kunt je leerlingen opdragen eerst
overleg te plegen op de discussieruimte van een wikipagina vooraleer ze een substantiële wijziging
doorvoeren. Is er plots een hele hap tekst verdwenen zonder dat overleg werd gepleegd, dan kun je
dit al sneller als misbruik bestempelen.
Spelling & taal
Wiki’s hebben voorlopig nog geen spellingcheckers. In het taalonderwijs hoeft dit echter helemaal
geen nadeel zijn, aangezien daardoor de taalvaardigheid van de studenten zelf wordt geoefend.
Gebruik je de wiki voor een algemeen vak, zorg er dan voor dat je met de studenten tot een regeling
komt over spelling op de wiki. Teksten die tjokvol spellingfouten blijven staan horen niet thuis in een
schoolomgeving.
Auteursrecht
Op wiki’s kun je naast tekst ook allerhande foto’s, video’s, audio, muziek, en dergelijke meer
plaatsen. De meeste wiki’s vallen onder een speciaal auteursrechtelijke overeenkomst, nl. Creative
Commons. Het komt er in het kort op neer dat je bij deze overeenkomst toestaat dat je werk met
vermelding van de auteur gebruikt wordt door derden. Zelf kan je ook inhoud van derden overnemen
op voorwaarde dat je ook hier duidelijk de bron/auteur vermeld. Muziek, foto’s, afbeeldingen,
film(fragmenten), van op andere websites zijn meestal eigendom van derden en vallen als dusdanig
auteursrechtelijk beschermd. Als multimedia gebruikt wordt op de wiki, vergewis je er dan van dat
het ook onder de Creative Commons valt. Dit geldt bijvoorbeeld voor heel wat foto’s op Flickr.
11
Eerste gebruik
Probeer de les waarin je de wiki aan je studenten voorstelt in het computerlokaal van de school te
geven, als dat mogelijk is. Maak bij wijze van voorbereiding op voorhand één pagina aan met een lijst
van alle namen van de studenten uit de klas, en link elke naam door naar een eigen nieuwe pagina.
De eerste kennismakingsactiviteit is best heel simpel is: laat je studenten navigeren naar de wikisite
en laat hen een account aanmaken, voor zover dat nog niet geregeld is. Als ze al een account
hebben, laat hen dan inloggen. Zorg er voor dat elke student op eigen houtje de weg kan vinden naar
de wiki en dat hij/zij zelfstandig kan inloggen. Laat hen navigeren naar de pagina met de namenlijst
waar ze elk op hun eigen naam klikken. Hierdoor komen ze elk op een eigen persoonlijke pagina
terecht, uitermate geschikt om hun persoonlijk profiel in te bewaren. Oefen met hen deze
vaardigheden in: tekst invoeren & vormgeven en de pagina bewaren. Tip: beschikt je wiki over
verschillende sjablonen voor nieuwe pagina’s, dan kun je overwegen om een profielsjabloon aan te
maken waarin je criteria voor het persoonlijk profiel vastlegt, zodat alles wat uniformer eruit komt te
zien. Hoever je gaat in deze kennismaking hangt af van je eigen motivatie, maar ook van
infrastructuur & tijd. Indien mogelijk kun je verder gaan en demonstreren hoe je links legt,
multimedia invoert, enz.
Handleiding & how to’s
Het kan nooit kwaad om ergens op de wiki een aantal richtlijnen te plaatsen die de werking van de
wiki verduidelijken, al was het maar om te voorkomen dat je continu als helpdesk geraadpleegd
wordt. Een voorbeeldfilmpje of screencast kan immers wonderen doen. Als je zelf geen zin of tijd
hebt om handleidingfilmpjes te maken, neem dan misschien een kijkje op de site van de wiki zelf -wie
weet heb je geluk, en bieden zij wel net die screencasts aan die je studenten op weg kunnen zetten,
zoals deze van Wikispaces.
FAQ
Een tweede manier waarop je je eigen helpdeskfactor naar beneden kunt halen is door op de wiki
een faqpagina aan te maken waarop studenten terecht kunnen met vragen. Op deze pagina leg je
zelf een lijst met veelgestelde vragen aan -de bedoeling is uiteraard dat studenten eerst deze lijst
doorlopen vooraleer ze naar jou komen met vragen. Plaats op deze faqpagina sowieso een link naar
de handleidingen & how to-sectie van de wiki, voor zover die aanwezig is. Heb je geen handleidingen
in de wiki geïntegreerd, dan kun je de faqpagina misschien best onderdelen in een algemene en een
technische sectie. Reserveer de algemene sectie voor vragen zoals “waarvoor gebruiken we deze
wiki?”, “krijgen we punten voor medewerking?”, “hoeveel dien ik precies te doen?”, etc. In de
technische sectie geef je korte antwoorden op technische vragen, genre “hoe voer ik een tabel in?”,
“kan ik cgi-scripts gebruiken?”, ...
12
2. Praktisch: aan de slag met Wikispaces
In dit hoofdstuk gaan we concreet aan de slag en tonen we u hoe u een wiki aanmaakt en beheert.
De keuze voor een “Wikispaces–wiki” is voornamelijk bepaald door het kostenplaatje (gratis), de
gebruiksvriendelijkheid van de omgeving en de transparantie van het systeem voor zowel front–end
(de gebruikers) als back–end (administrator). Bovendien is het vrij simpel om al uw leerlingen een
account te bezorgen zonder dat het u al te veel werk kost.
2.1. Een account aanmaken
Net zoals bij vele andere wiki’s gebeurt het aanmaken van een account en het creëren van een wiki
tijdens dezelfde procedure. Surf naar www.wikispaces.com en vul in het tekstvak rechtsboven de
gewenste gegevens in en dat volstaat om uw eigen account en wiki aan te maken.
1. Navigeer naar www.wikispaces.com (Figuur 1).

2. Kies een gebruikersnaam & paswoord.
3. Vul uw emailadres in.
4. Kies ten slotte een naam voor de wiki. Bij wijze van voorbeeld kiezen we hier voor
UAvoorbeeld. Deze wiki zal te vinden zijn op http://uavoorbeeld.wikispaces.com.
Opmerking: beperk de karakters van uw wikinaam tot letters, cijfers en koppeltekens.
Exotische symbolen vermijdt u best. De naam kunt u overigens later nog wijzigen.
5. Bevestig alles via de knop JOIN.
6. Vooraleer u uw wiki te zien krijgt, wordt u omgeleid naar de helpsectie waar u een aantal
handleidingen vindt voor de meest courante handelingen. Wilt u dit overslaan, klik dan op
SKIP GETTING STARTED of klik op het kruis rechtsbovenaan.
7. Uw wiki is aangemaakt en zou er moeten uitzien zoals afgebeeld op Figuur 2.
Figuur 1
Op www.wikispaces.com
kunt u heel snel een eigen
wiki aanmaken
13
G. Bonamie Deel 2 – Praktisch aan de slag met Wikispaces Oktober 2008
Figuur 2
Dit is de startpagina van uw

wiki.
2.2. Bijkomende wiki’s aanmaken
Het is best aannemelijk dat u meerdere wiki’s wil gebruiken: misschien wil u per studiejaar een wiki
opstarten, of per klas, of per richting. Hoe dan ook, niets staat u in de weg om meerdere wiki’s aan te
maken met uw eigen account, op voorwaarde dat de naam natuurlijk niet al in gebruik is.
1. Klik op MY ACCOUNT rechts bovenaan.

2. In de navigatiekolom aan de linkerkant klikt u op MAKE A NEW SPACE.
3. Kies opnieuw een naam voor de wiki, en stel ook de zichtbaarheid in. Hier hebt u drie
mogelijkheden, waarvan de eerste twee gratis zijn: PUBLIC wil zeggen dat iedereen de wiki kan
aanpassen; PROTECTED komt erop neer dat iedereen de wiki kan zien, maar dat enkel wikileden
de pagina’s kunnen aanpassen; bij een PRIVATE wiki, ten slotte, kunnen enkel leden de wiki
zien en editeren. Het laatste type kunt u gratis uitproberen gedurende 30 dagen – daarna
betaalt u momenteel 5 US$ per maand abonnementsgeld.
4. Klik op CREATE om de wiki aan te maken.
Figuur 3
Een bijkomende wiki is

slechts drie stappen van u
verwijderd.
14
TIP
Om de zoveel maand geeft Wikispaces een 100.000-tal
abonnementen voor K12 (lager en secundair onderwijs) gratis weg.
Voor alle duidelijkheid: het gaat om de abonnementen waarvoor u
anders 5$ betaalt en die u ondermeer een reclamevrije en volledig
afschermbare wiki geven. Interessant genoeg om in de gaten te
blijven houden dus! Abonneer u op de gratis nieuwsbrief van
wikispaces om van dergelijke initiatieven op de hoogte gehouden
te worden.
2.3. Instellingen
Uiteraard wil u eerst en vooral een aantal van de hieronder beschreven instellingen in orde brengen.
We bekijken de instellingen volgens de volgorde waarin ze op Wikispaces worden behandeld. De
instellingen vindt u telkens via Space settings in de linkerkolom.
Content
Pagina’s
In het paginaoverzicht krijgt u uiteraard een volledige lijst van alle pagina’s die in uw wiki voorkomen.
Handig is dat je hier via de tabbladen bovenaan ook meteen alle pagina’s kunt bekijken die als wees
in uw wiki voorkomen: pagina’s die met andere woorden nergens aan gelinkt zijn en die
onbereikbaar in het ijle rondzweven. Het derde tabblad bovenaan geeft een overzicht van alle
wanted-pagina’s: dit zijn vooralsnog onbestaande pagina’s, waarnaar echter wel al links bestaan op
andere pagina’s. In het paginaoverzicht kunt je via de uitklaplijst in de kolom Actions per pagina
afzonderlijke handelingen verrichten: afdrukken, vergrendelen, verwijderen, hernoemen en
omleiden.
15
Figuur 4
Het paginaoverzicht.
Bestanden
Het overzicht met alle beschikbare bestanden is heel gelijklopend aan het paginaoverzicht. Eerst en
vooral kun je er via Bladeren & Upload file bestanden naar je wiki overzetten. Zoals u kunt lezen op
de Files-pagina mag elk bestand maximaal 10 Mb groot zijn. Onder File List krijgt u een lijst te zien
met alle beschikbare bestanden. Handig hier is vooral de recent ingevoerde versiecontrole: vanaf nu
blijven oudere versies van een bestand eveneens bewaard op de wiki. Vroeger was het zo dat als u
een recentere versie had van een document, dat u dan eerst de oudere versie moest verwijderen. Dit
is nu niet langer het geval.
In dit overzicht kunt u ten andere ook meteen zien wie de wat heeft geupload en hoe groot elk
individueel bestand is. In de kolom Actions kun je ten slotte elk bestand afzonderlijk hernoemen of
verwijderen.
Figuur 5
De beschikbare bestanden
binnen de wiki.
Sjablonen
Sjablonen staan u toe om nieuwe pagina's aan te maken die al tot op zekere hoogte
voorgeformatteerd zijn. Het voordeel van sjablonen is uiteraard dat uw leerlingen heel wat werk uit
de handen genomen wordt, en tevens dat er gelijkvormigheid in het systeem zit.
16
Het sjabloonoverzicht is eveneens extreem simpel georganiseerd: bovenaan heb je een lijst met de al
aangemaakte en dus beschikbare sjablonen op uw wiki. Onderaan het scherm kunt u nieuwe
sjablonen aanmaken, al dan niet gebaseerd op bestaande exemplaren. Wilt u een sjabloon bewerken
of verwijderen, klik dan in de kolom actions op edit resp. delete.
Figuur 6
Dit is de lijst met alle

sjablonen die actief zijn op
uw wiki.
Tags
Tags zijn de trefwoorden die u metadatagewijs aan uw pagina’s kunt vasthangen. Ze zorgen er vooral
voor dat pagina’s sneller gevonden kunnen worden en kunnen zowel op een pagina als in het menu
worden weergegeven in de vorm van een tag cloud. Op die manier vormen ze een alternatieve vorm
van navigatie en leggen ze ook bloot waar het zwaartepunt van een wiki ligt: tags die op meer
pagina’s voorkomen, verschijnen immers groter en vetter in de lijst dan tags die minder voorkomen.
17
Figuur 7
Het overzicht met tags die

op de wiki zijn gebruikt.
Het overzicht met tags die op de wiki worden gebruikt, kunt u eveneens in lijstvorm opvragen of in
een wolk laten weergeven, al dan niet gekoppeld aan specifieke wikileden. Overigens, de tagwolk is
een puur visuele voorstelling, waar u geen bijkomende handelingen kunt verrichten. Daarvoor dient
u in het lijstoverzicht te zijn: u ziet hier hoeveel keer een tag gebruikt wordt en u kunt in de
actiekolom tags hernoemen of verwijderen.
TIP
U als administrator hebt altijd toegang tot uw pagina’s, en in de
statistieken van uw wiki kunt u eveneens relatief snel de edits van
user X opvragen. Vergeet echter niet dat uw leerlingen die
mogelijkheid niet hebben. Voor hen is het met andere woorden
niet mogelijk om een overzicht te krijgen van al hun eigen
aanpassingen. Geef uw leerlingen in dat geval de raad bij elke
pagina die ze editeren hun eigen naam als tag in te voeren. Klikken
ze dan op hun naam in de tagwolk, dan krijgen ze wel dat
persoonlijk overzicht te zien. Het is niet hetzelfde als hetgeen de
wikibeheerder krijgt, maar het is toch al iets!
18
People
Leden
Klikt u op Members, dan krijg je een lijst te zien van al uw wikileden.
Figuur 8
In het ledenoverzicht kunt u

de status van leden
aanpassen, aanvragen voor
lidmaatschap goedkeuren
en leden uitnodigen.
De permissies die u in de kolom Actions kunt instellen zijn vrij eenvoudig: u kunt de status van uw
leden omzetten naar administrator of gewoon lid, en u kunt daarnaast ook leden meteen
verwijderen. Het inschrijven op uw wiki kan op twee manieren gebeuren: ofwel schrijft iemand zich
spontaan in, en dan verschijnen ze in de lijst onder Pending Membership Requests, ofwel nodigt u
zelf uw leden uit. Dat kunt u doen via het venster onderaan de afbeelding, ofwel via Invite People dat
u meteen onder Settings > People kunt vinden (zie ook “Uitnodigingen” op p. 20).
Permissions
Dit kan wat misleidend zijn: klikt u immers hierop, dan kunt u niet de bevoegdheden van leden
aanpassen (dat doe je in de ledenlijst, cf. supra) zoals u misschien zou verwachten. Het gaat hier
integendeel om de algemene Wikispace-permissies, meerbepaald de status van uw wiki (public,
protected & private). Bijkomend kunt u ook aanvinken of u ook niet-leden toestaat commentaar te
posten in de discussietab van uw wikipagina’s.
19
Figuur 9
Permissions brengt u naar

de algemene wikispace-
instellingen; niet de
individuele bevoegdheden
voor leden.
Uitnodigingen
Klikt u op Invitations, dan kunt u zoals naam zelf aangeeft, uitnodigingen versturen naar collega’s,
leerlingen, of derden. In het tekstvak bovenaan vult u zoveel e-mailadressen in als u wil (ofwel
gescheiden door komma’s, ofwel elk adres op een eigen regel). In het tekstvak wat meer naar
beneden kunt u de uitnodiging met een zelf geschreven tekst personaliseren. Klik ten slotte op Send
om de uitnodigingen te versturen (Figuur 10). U krijgt meteen te zien of alles goed is verlopen. De
bestemmeling in kwestie krijgt de uitnodiging in de bus met daarin een link die hij/zij dient aan te
klikken om de inschrijving definitief te bevestigen (Figuur 11). Dit gebeurt in twee stappen: eerst
wordt de uitgenodigde naar een pagina geloodst waar hij/zij zijn/haar gebruikersnaam en paswoord
kan kiezen (Figuur 12); daarna krijgen ze een laatste scherm te zien waarop ze hun inschrijving
definitief kunnen bevestigen.
TIP
Om wildgroei te vermijden in de gebruikersnamen, is het zonder
meer aan te raden om dit wat te regulariseren. In de uitnodiging
kunt u er bijvoorbeeld op aansturen om bij de accountnaam
simpelweg de formule “voornaamfamilienaam” aan te houden. Op
die manier is het voor u als administrator meteen duidelijk wie wie
is en vermijdt u obscure namen als LittleElf, Black Widow en
dergelijke meer.
20
Figuur 10
Nodig al uw leerlingen uit

om uw wiki te vervoegen.
Figuur 11
Elke uitnodiging dient

bevestigd te worden door te
klikken op de voorziene link.
21
Figuur 12
Nadat de gebruikersnaam
en paswoord zijn gekozen
bevestigt men definitief zijn
of haar inschrijving.
Settings
Look & feel
Klikt u op LOOK AND FEEL, dan krijgt u een pagina te zien waar u uw thema kunt aanpassen, individuele
kleuren kunt wijzigen, of een eigen logo in de linkerbovenhoek te plaatsen ter vervanging van de
standaard bloempot. Mits u betaalt kunt u ook de stylesheet wijzigen en de reclameadvertenties aan
de rechterkant verwijderen. Om deze aanpassingen door te voeren volgt u deze stappen.
1. Om het thema te wijzigen klikt u op CHANGE OR MAKE A NEW THEME. Wikispaces biedt u vier
verschillende thema’s aan: AQUAFLUID, BUBBLE, ONEBOX en ORIGINAL. Het thema dat
momenteel geselecteerd is, staat staat geel gemarkeerd (Figuur 13). Wil u eerst een
voorsmaakje, klik dan op PREVIEW. Om een thema definitief te selecteren klikt u op USE THEME.
Belangrijk om weten: een thema heeft betrekking op de integrale wiki! Als uw abonnement
dat toestaat kunt u ook een eigen thema ontwikkelen.
2. Bent u tevreden met het thema van uw wiki, en wilt u enkel de kleuren aanpassen, dan kunt u
dat rechtstreeks doen in de sectie COLORS: PICK COLOR opent een kleurenwiel waar u naar keuze
een kleur kunt kiezen voor de achtergrond, de tekst en de links (Figuur 14). Als u wil, kunt u
het kleurenwiel links laten en meteen de hexadecimale code invoeren. Klik telkens op SAVE
om de wijzigingen op te slaan.
3. Beschikt u over een eigen logo dan is het vrij simpel om dat in de wiki te integreren, op
voorwaarde dat uw logo in het bestandsformaat GIF, JPEG of PNG is bewaard én dat het niet
groter is dan 150 op 150 pixels. Voldoet uw logo aan deze eisen, dan klikt u op BROWSE en
22
navigeert u vervolgens naar de locatie van het logo op uw computer. Klik daarna op Save om
het logo op te slaan.
Figuur 13
Kies één van de vier gratis

beschikbare thema’s …
Figuur 14
… en pas daarna indien

gewenst de kleuren aan via
het kleurenwiel.
23
Subscription
Als u niet tevreden bent met het type abonnement dat u gekozen hebt voor uw wiki, dan kunt u hier
nog altijd tegen betaling upgraden naar een ander type abonnement. Het spreekt voor zich dat u
best op voorhand eens goed afweegt wat u precies nodig denkt te hebben; denk daarbij ook op
langere termijn om het kostenplaatje in zijn totaliteit te kunnen beschouwen. Het is handig om te
weten dat op geregelde tijdstippen Wikispaces een aantal abonnementen gratis weggeeft, telkens
voor specifieke doelgroepen. Zo werden er bijvoorbeeld in oktober 2008 100.000 gratis
abonnementen weggegeven voor K12-leerkrachten (lager en secundair onderwijs).
Figuur 15
Upgraden naar een ander

abonnement kan via
SUSBSCRIPTION.
Wiki-info
Hier voert u algemene gegevens in over uw wiki. De beschrijving ervan wordt bijvoorbeeld vermeld
als uw wiki opduikt bij de resultaten van een zoekopdracht op de website van Wikispaces. In het
eerste tekstvak kunt u de naam wijzigen mocht u dat wensen (Figuur 16). Verder krijg u hier ook de
mogelijkheid om de auteursrechtelijke licentie aan te passen: zo kunt u bijvoorbeeld kopiëren en
verspreiden toestaan, maar dan enkel voor niet–commerciële doeleinden. Het type licentie wordt
onderaan elke wikipagina vermeld.
24
Figuur 16
De naam van uw wiki kunt u

te allen tijde wijzigen.
Domain Name
Hebt u bijvoorbeeld de naam van uw wiki veranderd, dan kunt u ook de domeinnaam
overeenkomstig aanpassen, mocht u dat wensen. De nieuwe domeinnaam zal opnieuw van de vorm
xxx.wikispaces.com zijn. Beschikt u echter over een eigen domeinnaam, dan kunt u die eveneens
koppelen aan uw wiki; daarvoor neemt u dan best wel eens contact op met uw ISP.
25
Figuur 17
De domeinnaam kunt u één

keer per maand wijzigen.
Delete Wiki
Dit spreekt tamelijk voor zich: wees gerust, klikt u op deze knop dan wordt uw wiki niet meteen
verwijderd. Vooraleer het zover is, krijgt u eerst een aantal verschillende scenario’s voorgeschoteld
(zieFiguur 18). Het is de bedoeling dat u goed overweegt of u deze stap wel wil zetten: eens u uw wiki
hebt verwijderd, is er immers geen weg terug! Niet alleen bent u uw verwijderde wiki volledig kwijt
(pagina’s, afbeeldingen en bestanden), u kunt ook geen nieuwe wiki meer aanmaken met dezelfde
domeinnaam. Goed nadenken dus!
Figuur 18
De wiki verwijderen is
tamelijk definitief: zorg
ervoor dat u helemaal zeker
bent!
26
Tools
Notifications
Als u heel veel tijd hebt en uw wiki is niet al te groot, dan is het misschien nog doenbaar om alle
pagina’s manueel op te volgen. Hebt u echter een aantal klassen, of wordt de wiki heel intensief
gebruikt, dan is een manuele opvolging simpelweg onmogelijk. Gelukkig maar is het mogelijk om
automatisch u op de hoogte gebracht te laten brengen als bepaalde pagina’s zijn aangepast –in hun
totaliteit, enkel de inhoud of enkel de discussietab. Ten andere, u kunt ook via een RSS–feed de
recentste aanpassingen oplijsten. Er zijn verschillende manieren om dergelijke RSS–feeds te lezen:
ofwel gebruikt u een programma dat zich daartoe leent (de meeste e–mailclients zoals Outlook,
Eudora, Spicebird kunnen kunnen RSS lezen), ofwel maakt u gebruik van een online service zoals het
Bloglines –gratis, overigens.
Figuur 19
Een e–mail brengt u telkens

op de hoogte als bepaalde
pagina’s zijn gewijzigd. U
kunt zich ook abonneren op
een RSS–feed mocht u dat
wensen.
Wiki Statistics
Statistieken kunnen interessant zijn, misschien niet meteen omdat ze de zwaartepunten van uw wiki
weergeven, maar misschien des te meer omdat ze ook pijnpunten blootleggen waar u zich misschien
niet meteen bewust van was –bij pagina’s met weinig bezoekers kunt u zich afvragen waarom de
pagina niet veel volk trekt: misschien is het een kwestie van inhoud, maar mogelijk is het ook zo dat
27
de resp. pagina niet gemakkelijk bereikbaar is vanuit het menu of dat uw wikistructuur niet
transparant genoeg is.
Bovenaan de statistiekenpagina hebt u verschillende tabbladen om statistieken op te vragen over

resp. de wiki in het algemeen, pagina's en ten slotte de leden. U kunt de gegevens telkens exporteren
in csv–bestanden.
Figuur 20
Voor elk wat wils: algemene

statistieken, en daarnaast
ook nog pagina– en
gebruikersgerelateerde
grafieken.
Space Usage
Space Usage is eigenlijk niets meer dan een korte, numerieke samenvatting van uw wiki: je krijgt er
meteen te lezen hoeveel pagina’s en/of bestanden uw wiki heeft, hoeveel keer er een back–up is
gemaakt en hoeveel webruimte er waaraan wordt gespendeerd.
Figuur 21
Globale statistieken voor uw

wiki vindt u via SPACE USAGE.
28
Badges
Badges zijn afbeeldingen, de een al groter en kleurrijker dan de andere, die u op uw website kunt
plaatsen om zo wat meer volk naar uw wiki te lokken. Als u dat wil kunt u zelfs dynamische badges
(Live Changes Badge) gebruiken die naast de wikinaam ook de meest recent aangepaste pagina’s
vermelden. De werkwijze om een badge op uw site te krijgen is zeer simpel: kopieer de code and plak
die in de code van uw webpagina, en klaar is kees!
Figuur 22
Lok meer bezoekers naar uw

wiki met een badge.
Web Folders (WebDAV)
Web Folders bieden u de mogelijkheid om uw zelf aangemaakte pagina's, bestanden en uw eigen

editeergeschiedenis te bekijken. Gebruikt u een gratis wiki, dan zult u hier niet zo veel kunnen
uitrichten, aangezien de mogelijkheden dan beperkt blijven tot bekijken. Vanuit de Webfolders
nieuwe pagina's aanmaken, bestanden uploaden, of massaal pagina's hernoemen gaat bijvoorbeeld
niet. Daarvoor dient u in te schrijven op het SUPER PLAN.
Import Blog Post
Vroeger was de Blog import relatief beperkt en kon je enkel TypePad blogs importeren, maar hier
hebben de ontwikkelaars goed werk geleverd, waardoor momenteel de meest gebruikte blogs
kunnen worden binnengehaald. Voer de URL van de blog in en u krijgt meteen de laatste tien blog
posts te zien. Selecteer een bericht, laat de blog naar verschijnen op een nieuwe of reeds bestaande
pagina en specifieer of dat boven– dan wel onderaan dient te gebeuren.
29
Figuur 23
Wordpress, Blogger,
Typepad, … de meest
gebruikte blogs zijn netjes te
importeren in uw wiki.
Export
Het valt aan te bevelen om geregeld back–ups te maken van uw wiki. U hebt daarbij de keuze om de
wiki te exporteren als Space of als html–pagina’s. Beide kunnen bewaard worden als ZIP– of tgz–
bestand. Het maken van back–ups op Wikispaces is trouwens louter een kwestie van op uw eigen pc
een veiligheidskopie te hebben; het is jammer genoeg niet zo dat u in een rampscenario in een paar
klikken uw wiki met deze zip–bestanden terug kunt uploaden, maar de tekst en de bestanden die op
uw wiki stonden bent u toch alvast niet volledig kwijt.
1. Kies in de linkerkolom MANAGE SPACE.

2. Onder SPACE CONTENTS vindt u vier knoppen: twee om de wikispace te exporteren naar resp.
een ZIP– of TGZ–bestand en twee om de wiki als HTML–pagina’s op te slaan, opnieuw in het ZIP–
of TGZ–formaat.
30
2.4. Pagina’s
Een pagina aanmaken
Er zijn een tweetal manieren om een nieuwe pagina op de wiki te plaatsen: ofwel kiest u de knop
NEW PAGE in de linkerkolom, ofwel maakt u gebruik van wikitexts.
Methode 1: New Page
1. Klik in de linkerkolom op de knop NEW PAGE.
Kies een naam voor de nieuwe pagina en selecteer indien desgewenst een sjabloon. Hoe u sjablonen
aanmaakt, kunt u lezen in "Het valt aan te bevelen om geregeld back–ups te maken van uw wiki. U
hebt daarbij de keuze om de wiki te exporteren als Space of als html–pagina’s. Beide kunnen
bewaard worden als ZIP– of tgz–bestand. Het maken van back–ups op Wikispaces is trouwens louter
een kwestie van op uw eigen pc een veiligheidskopie te hebben; het is jammer genoeg niet zo dat u
in een rampscenario in een paar klikken uw wiki met deze zip–bestanden terug kunt uploaden, maar
de tekst en de bestanden die op uw wiki stonden bent u toch alvast niet volledig kwijt.

3. Onder SPACE CONTENTS vindt u vier knoppen: twee om de wikispace te exporteren naar resp.
een ZIP– of TGZ–bestand en twee om de wiki als HTML–pagina’s op te slaan, opnieuw in het ZIP–
of TGZ–formaat.
4. " op p. 30.
5. Bevestig via CREATE.
Methode 2: via link
Stel, u bent druk bezig bent met het schrijven van een tekst over stijlfiguren op een van uw
wikipagina’s. Het is uw bedoeling dat belangrijke concepten –bijv. metafoor, metonymie, e.d. – elk
afzonderlijk gelinkt worden hun eigen pagina waar meer uitleg te lezen valt; alleen, die pagina’s
bestaan nog niet en moeten nog worden aangemaakt. Dan kan het link dialoogscherm u een handje
helpen.
1. Selecteer een woord dat naar een nieuwe pagina dient te linken; METAFOOR bijvoorbeeld, en
klik in de editor op de knop INSERT LINK. Kies naast PAGE NAME voor NEW PAGE en voer naast NEW
PAGE NAME de naam METAFOOR in. Opmerking: als u wil kunt u ook gebruik maken van wikitext.
Plaats in dat geval dubbele vierkante haken om metafoor heen. Op Figuur 24 ziet u een
voorbeeld van een demotekst over stijlfiguren. Merk op dat de woorden taal, literatuur, en
verder alle namen van de stijlfiguren omgeven zijn door dubbele vierkante haken.
2. Bewaar de pagina via SAVE.
3. Figuur 25 toont de net bewaarde pagina. Het woord metafoor, en alle woorden die met
dubbele vierkante haken waren omheind, staan nu rood gelinkt: in wikiwereld wil dit zeggen
dat ze gelinkt zijn naar een pagina die nog niet bestaat. Logisch, want de pagina’s over taal,
literatuur en de stijlfiguren zelf zijn immers nog niet aangemaakt. Het volstaat echter om te
klikken op zo’n rode link om de pagina meteen aan te maken. Op die manier maakt u al
schrijvenderwijs nieuwe pagina's aan en zijn ze meteen onderling gelinkt.
31
Figuur 24
Via vierkante haken maakt u

snel een link aan in uw wiki.
Figuur 25
Dit is de hoe de pagina uit

de vorige figuur eruit ziet
nadat u op SAVE hebt geklikt.
32
Figuur 26
Als u klikt op een rode link

in uw wiki opent dit meteen
een nieuwe pagina. Hier ziet
u wat gebeurt nadat de rode
link TAAL werd aangeklikt.
TIP
Het gebruik van vierkante haken om te linken naar pagina’s die nog
niet zijn aangemaakt, kan ook gezien worden als een roep om hulp:
als auteur signaleert u immers aan andere wikigebruikers dat het
hier zaken betreft die nog verder uitgewerkt dienen te worden en
waarvoor u een beroep doet op hen. Zo draagt elk zijn steentje bij
en is de wiki echt een collaborative writing–project.
Een pagina bewerken
1. Klik op de knop EDIT THIS PAGE bovenaan de pagina.

2. De inhoud van de pagina is nu editeerbaar, hetgeen wil zeggen dat u tekst kunt invoeren of
verwijderen en verder ook alle handelingen kunt uitvoeren die de editor u toestaat, bijv.
afbeeldingen of tabellen invoegen, tekst opmaken, lijsten aanmaken, en dergelijke meer. De
editor heeft twee modi: een visuele editor, vergelijkbaar met de knoppen–interface die u kent
uit bureausoftware, en een teksteditor die alle codes in wikisyntaxis invoert. Noot: om de
visuele editor te kunnen gebruiken hebt u wel Javascript nodig. U kunt overigens te allen tijde
wisselen van editor via de knop TEXT EDITOR of VISUAL EDITOR.
3. Voer de nodige wijzigingen door en bewaar de pagina via SAVE.
Links invoegen
1. Klik op de knop EDIT THIS PAGE bovenaan de pagina en selecteer de tekst die u wil linken. Een
link invoegen is zowel in de visuele editor als de teksteditor erg makkelijk.
2. In de visuele editor klikt u op het icoon met de wereldbol & ketting. Dit opent een scherm
met een aantal keuzes: voor links naar externe websites voert u onderaan het webadres in
waarnaar u wil linken; bij interne links kunt u kiezen tussen linken naar een bestaande pagina
(in het uitklapmenu) of naar een nieuwe pagina (Figuur 27), die u meteen ook een naam kunt
geven.
3. In de teksteditor kunt u links invoeren met behulp van wikitext: plaats aan beide kanten van
het woord dat u wil linken dubbele vierkante haken. Het algemene stramien van zo’n
33
wikitext-link bestaat eigenlijk uit twee delen: [[NAAMDOELPAGINA|TEKST DIE GELINKT DIENT TE
WORDEN]]. Hieronder volgen een aantal voorbeelden om de werking ervan te verduidelijken:
[[AFWIJKING]]: dit linkt het woord afwijking in uw tekst naar een pagina met als naam
afwijking.Wanneer de naam van de doelpagina niet expliciet wordt vermeld, dan
wordt dezelfde naam gegeven als de eigenlijke link-tekst.
[[AFWIJKING|LITERAIRE AFWIJKING]]: dit linkt het stuk tekst literaire afwijking naar een pagina met als
naam afwijking.
[[HTTP://WWW.BBC.CO.UK|AFWIJKING]]: dit linkt het woordje afwijking in uw tekst naar de website

van de BBC.
Figuur 27
Het dialoogscherm INSERT

LINK.
LET OP
In de activiteiten die in deel 3 van deze syllabus worden
beschreven zijn dus telkens twee concrete
uitwerkingsmogelijkheden, afhankelijk van de modus waarin u
liever werkt (visuele modus of teksteditor). Hou er rekening mee
dat de beschreven methode slechts één van de vele mogelijkheden
is om het doel te bereikeni
Afbeeldingen invoegen
Via de visuele editor kun je vrij gemakkelijk afbeeldingen en bestanden invoeren. Ga daarbij als volgt
te werk:
1. Klik op de knop EDIT THIS PAGE bovenaan de pagina

2. In de editor kiest u voor de knop met het boompje in.
3. Via UPLOAD NEW FILE of EXTERNAL IMAGE URL navigeert u naar de afbeelding die u op uw pagina
wil invoegen.
4. Plaats uw cursor op de plaats in de pagina waar u de afbeelding wil invoegen.
34
5. Dubbelklik op de afbeelding om die daadwerkelijk in te voegen.
U kunt ook afbeeldingen op uw pagina's invoegen met behulp van wikitext. Daarover kunt u in meer
lezen in "Wikitext: wikisyntaxis in Wikispaces" op p. 53.
Afbeeldingen en bestanden hernoemen of verwijderen
Als u een afbeelding wil verwijderen van een pagina, dan volstaat het de pagina via Edit This Page te
openen en vervolgens de afbeelding te selecteren en te verwijderen. Als u echter de afbeelding
meteen overal uit de wiki wil verwijderen, dan is het raadzaam om dat elders te doen:
1. Klik op "Manage Space" en daarna op "List Files".

2. Naast het bestand of de afbeelding die u wil verwijderen klikt u op ofwel "Delete" of
"Rename".
3. Wilt u hernoemen, voer dan een nieuwe naam in; hebt u gekozen om een bestand te
verwijderen, dan dient u nog eens te bevestigen via de knop DELETE FILES.
Bestanden integreren in wikipagina’s
We gaan ervan uit dat u de bestanden al via de Space Settings > Files hebt geupload naar uw wiki.
1. Om op een wikipagina een koppeling naar dit bestand te leggen volstaat het
[[file:EXERCISE_TEST.pdf]] in te tikken. In Figuur 28 en Figuur 29 ziet u twee keer dezelfde
pagina: Figuur 28 toont de geëditeerde inhoud, terwijl Figuur 29 het uiteindelijke resultaat
weergeeft. Gaandeweg zult u wel merken dat het gebruik van vierkante haken typisch is voor
wikitext (zie "Wikitext: wikisyntaxis in Wikispaces" op p. 53). Het is misschien wat
eigenaardig in het begin, maar als u hier wat behendig in wordt, dan zult u ervaren dat het
een heel snelle manier is om hyperlinks in uw pagina's in te voegen, afbeeldingen in te
voegen, en dergelijke meer.
2. Als u wil kunt u uiteraard ook de tekst Exercise_Test.pdf aanpassen naar iets wat beter in uw
tekst past.
Figuur 28
Dit is de editeermodus van

een pagina. Via vierkante
haken kunt u snel linken
naar een bestand.
35
Figuur 29
Dit is hoe dezelfde pagina

eruit ziet als nadat u op SAVE
hebt geklikt.
Widgets invoegen
Wikispaces beschikt over een groeiend aantal widgets die u toestaan razendsnel heel uiteenlopende
zaken op uw pagina's te plaatsen: dit kan variëren van filmpjes over audiobestanden en rekenbladen
naar diashows en polls. Dit is hoe u bijvoorbeeld een Youtube–filmpje invoert
1. Klik op EDIT THIS PAGE bovenaan de pagina waarop u een filmpje wil invoegen.
2. Plaats uw cursor waar u de film wil invoegen en klik op de knop met het televisiescherm.
3. In het grote tekstvak onderaan het dialoogscherm plakt u de code die bij het filmpje hoort. Op
de Youtubepagina is dat de code die u naast EMBED kunt vinden.
4. Klik op SAVE om alles op te slaan.
Paginabeheer
Als u de status ORGANIZER hebt, dan kunt u pagina’s vergrendelen, hernoemen of verwijderen. Dit is
hoe u te werk gaat:
1. Klik op MANAGE SPACE in de linkerkolom en daarna op LIST PAGES.

2. U krijgt een overzicht te zien van alle pagina's op de wiki, met aan de rechterkant telkens
knoppen om de resp. pagina af te drukken (PRINT), te vergrendelen (LOCK), verwijderen
(DELETE), hernoemen (RENAME) of om te leiden (REDIRECT).
Paginageschiedenis
Telkens iemand een pagina editeert, wordt een kopie van de aanpassingen gemaakt zodat u later
gerust kunt nagaan wat precies bij elke wijziging is.
1. Klik op "History" bovenaan een pagina om alle veranderingen te zien.

2. Wilt u twee versies vergelijken, klik dan op de knop "select/compare" naast de pagina's in
kwestie. U krijgt nu de inhoud van de pagina te zien: wat rood gemarkeerd staat werd
verwijderd, groene tekst duidt op tekst die werd ingelast.
Pagina's terugzetten
Dankzij de paginageschiedenis kunt u de inhoud van gelijk welke vroegere versie terugplaatsen. Als
een pagina het slachtoffer van vandalisme is geworden, of u wil simpelweg een verkeerde edit
ongedaan maken, dan is dit een oplossing om alsnog de inhoud te reconstrueren. Let wel, u dient
ingelogd te zijn om pagina's terug te zetten naar een vroegere status. Dit is hoe u best te werk gaat:
36
1. Klik op de HISTORY tab bovenaan de pagina waarvan u een vroegere versie wil terugplaatsen.
2. Selecteer de versie die u wil terugzetten door te klikken op de datum.
3. Klik vervolgens op "revert" bovenaan de pagina.
Tags gebruiken
Onderaan elke pagina kunt u een serie tags toekennen. Tags kunt u misschien nog best beschouwen
als een soort van labels die op een pagina kleven en die u helpen om alles georganiseerd en
makkelijk doorzoekbaar te houden. Als een zoekopdracht overeenstemt met een of meerdere van de
tags, dan wordt de pagina in kwestie bij de zoekresultaten opgevoerd. Pagina's kunnen ook
meerdere tags hebben, dus u kunt het in zoveel categorieën onderbrengen als u zelf wil. In dat
opzicht zijn tags een veel soepelere manier van categoriseren dan het werken met een systeem van
folders en subfolders, waarbij een pagina tot slechts één map kan behoren. In een systeem met
folders dienen bovendien de folders eerst te bestaan vooraleer u de pagina's erin kunt
onderbrengen. Tags, daarentegen, kunt op gelijk welk moment toevoegen aan de pagina; u hoeft
niet vooraf zitten te denken welke termen u zult gebruiken.
Een lijst van alle tags opvragen
1. Klik op MANAGE SPACE in de linkerkolom en daarna op LIST TAGS.

2. Selecteer de eerste tab, List, om een overzicht van alle tags in de wiki te krijgen. Indien u dit
wenst kunt u filteren op gebruiker of datum.
De Tag Cloud
Een tag cloud is een visuele voorstelling van de tags die op de wiki gebruikt worden: tags die vaak
gebruikt worden, verschijnen in grotere, vettere letters en andere kleuren; op die manier is het
meteen duidelijk wat de belangrijkste concepten zijn van de wiki in kwestie. De kans dat uw
studenten tags en tag clouds kennen is tamelijk reëel, aangezien social community sites zoals flickr,
del.icio.us en technorati ze ook gebruiken.
1. Klik op MANAGE SPACE in de linkerkolom en daarna op LIST TAGS.

2. Selecteer de eerste tab, List, om een overzicht van alle tags in de wiki te krijgen. Indien u dit
wenst kunt u filteren op gebruiker of datum.
2.5. Het navigatiemenu
Aan de linkerkant van elke pagina zie je de Navigatiekolom. Het overzicht dat u daarin ziet, kunt u
eveneens editeren door aan de onderkant te klikken op EDIT NAVIGATION. De inhoud ervan wordt nu
geopend in een pagina die bijna gelijk is aan de normale pagina's in de wiki. Net als bij andere
pagina's kun je hierin immers links of afbeeldingen invoeren of koppen gebruiken -eigenlijk alles wat
u ook op een normale pagina kunt, behalve lijsten aanmaken: om ruimte te besparen worden de
kogels van een lijst niet afgebeeld. Het navigatiemenu blijft trouwens hetzelfde doorheen de wiki.
37
Een eenvoudig menu wijzigen
1. Klik op EDIT NAVIGATION aan de onderaan het menu. De inhoud van het menu wordt
gepresenteerd op identiek dezelfde manier als een normale pagina, alleen staat er links
bovenaan SPACE.MENU ter aanduiding dat het hier het menu betreft (Figuur 30).
2. Voer de nodige aanpassingen door in het menu. U kunt bijvoorbeeld de volgende categorieën
voorzien, elk op een eigen lijn: WRITING, SANDBOX en WHO'S WHO. WRITING is het menu–item dat
linkt naar de portaalpagina waar alle schrijfopdrachten worden verzameld; SANDBOX is de
testruimte op de wiki waar leerlingen allerlei probeersels kunnen uittesten en WHO'S WHO is
bijvoorbeeld een link naar alle profielpagina's van de leerlingen.
3. Link elk woord naar de overeenkomstige pagina.
4. Klik op SAVE om het menu op te slaan.
Figuur 30
Het menu laat zich

bewerken als een normale
pagina.
38
TIP
Wikispaces beschikt slechts over één menu. Het is met andere
woorden onmogelijk om te werken met meerdere menublokken,
zoals op Wikipedia. Om binnen de grenzen van het ene
beschikbare menu toch te werken met grote subsecties, kunt u de
titels van die secties vet opmaken en een horizontale lijn eronder
plaatsen. Zie Figuur 30 voor een voorbeeld.
Good practice: Menu’s met wikitext
Het kan best voorkomen dat uw hele wiki eigenlijk opbouwt vanuit het menu –dat kan ergens logisch
lijken, aangezien u hier grotere structurele componenten kunt aanvatten: u start er een sectie voor
Engels met subniveaus voor alle schrijfopdrachten, alle spreekopdrachten, en dergelijke meer.
Daarnaast begint iemand anders een sectie Frans uit te bouwen, nog een andere collega begint het
luik godsdienst uit te werken, en ga zo maar door.
Het is verleidelijk om het menu als volgt te beginnen opbouwen:
 [[Engels]]
o [[writing assignments]]
o [[presentation]]
o [[sandbox]]
 [[Nederlands]]
o [[spreekoefening]]
o [[schrijfopdracht]]
 [[Godsdienst]]
o [[teksten]]
 [[Aardrijkskunde]]
Waarom is dit nu eigenlijk niet zo’n best menu? Wel, de reden is eigenlijk heel simpel: als bij een link
in wikitext geen bijkomende specificaties gebruikt worden voor de doelpagina, dan wordt dezelfde
naam gebruikt als de eigenlijke linktekst. Met andere woorden, [[schrijfopdracht]] linkt naar een
pagina met de simpele naam schrijfopdracht. Het probleem hier is echter dat op drie plaatsen in het
menu het woord schrijfopdracht wordt vermeld. Als de schrijfopdracht voor godsdienst als eerste van
de drie effectief wordt aangemaakt, dan zullen de schrijfopdracht–links onder Nederlands en
aardrijkskunde automatisch daarnaartoe linken.
Wat is de oplossing om dit probleem te omzeilen? Het komt er eigenlijk op neer dat u ervoor dient te
zorgen dat elke pagina een unieke naam heeft. Elders in deze handleiding hebben we er al gewezen
dat u misschien op voorhand best nadenkt over bepaalde taalcodes die als prefix bij paginanamen
gebruikt kunnen worden. Hieronder vindt u een mogelijke oplossing voor dit menu:
 [[eng_home|Engels]]
o [[writing assignments]]
o [[presentation]]
o [[sandbox]]
 [[nl_home|Nederlands]]
39
o [[nl_spreekoefening_01|spreekoefening]]
o [[nl_schrijfopdracht_01|schrijfopdracht]]
 [[gd_home|Godsdienst]]
o [[gd_teksten|teksten]]
o [[gd_schrijfopdracht_01|schrijfopdracht]]
 [[aar_home|Aardrijkskunde]]
o [[aar_schrijfopdracht_01|schrijfopdracht]]
2.6. Inhoud kopiëren van op meesterhijbegintweer.wikispaces.com
Op meesterhijbegintweer.wikispaces.com zijn alle activiteiten die in deze handleiding zijn vermeld

uitgewerkt. Hebt u geen tijd of geen zin om zelf sjabloonpagina’s aan te maken of zo, dan kunt u
zonder probleem de sjablonen of andere pagina’s overnemen uit meesterhijbegintweer. Daarbij hou
je best de volgende werkwijze aan:
 Ga naar de pagina die je wenst over te nemen uit meesterhijbegintweer en klik bovenaan op
EDIT THIS PAGE.
Visuele editor
 Plaats u uw cursor in de paginatekst, druk CTRL-A in en plaats alles op het klembord via CTRL-C.
 Open Wordpad of Notepad en plak de tekst via CTRL-V. Selecteer daarna alles opnieuw via
CTRL-A en kopieer alles via CTRL-C. De bedoeling van deze tussenfase is om alle eventuele links
uit de gekopieerde tekst weg te filteren. Neemt u deze links over en plakt u ze op uw eigen
wiki, dan worden deze links onder de motorkap gewijzigd. Ze zien er in dat geval immers als
volgt uit: [[meesterhijbegintweer:eng_who'swho_1|Who's who 1]]. Met andere woorden,
zoals u in het eerste luik van de link kunt zien (het stuk tot aan de verticale streep) zullen uw
links de bezoekers wegleiden naar meesterhijbegintweer, en dat is hoogstwaarschijnlijk niet
wat u wil.
 Navigeer naar de pagina op uw eigen wiki en plak via EDIT THIS PAGE & daarna CTRL-V de inhoud
van het klembord.
 Pas de pagina-opmaak verder aan naar uw eigen smaak en bewaar alles via SAVE.
Teksteditor (aan te raden)
 Bekijkt u de pagina die u wil kopiëren in tekstmodus, dan is alles veel simpeler.
 Selecteer alles via CTRL-A en kopieer de inhoud naar het klembord via CTRL-C.
 Ga naar de doelpagina op uw wiki en plak via CTRL-V de gekopieerde tekst op uw pagina. Bent
u daarbij in tekstmodus of visuele modus doet er zelfs niet toe.
 Bewaar uw pagina via SAVE. Als alles goed is verlopen, dan zullen de overgenomen links nu
rood aanklikbaar zijn, en niet langer linken naar meesterhijbegintweerpagina’s, maar wel
naar pagina’s binnen uw eigen wiki!
40
2.7. Gebruikers
Gebruikers aanmaken
1. Klik op MANAGE SPACE in de linkerkolom.

2. Helemaal onderaan de pagina, onder SPACE PROMOTION, klikt u op INVITE PEOPLE.
3. In het tekstvak naast To: voert u de emailadressen of Wikispaces accountnamen in, elk
gescheiden door een komma of een harde return.
4. In het tekstvak onderaan kunt u indien u dat wenst een persoonlijke tekst schrijven.
5. Klik op SEND om de uitnodiging te versturen.
Gebruikers in bulk aanmaken
Wikispaces biedt een dienst aan (gratis) waarbij accounts in bulk kunnen worden aangemaakt. Het
enige wat u dient te doen is een e–mail sturen naar help@wikispaces.com met een lijst van alle
accounts die het Wikispaces–team voor u dient aan te maken. Die lijst dient als volgt te worden
opgesteld:
Gebruiker1,e–mail1@address.com,paswoord1
Meer informatie vindt u op de volgende pagina:
http://www.wikispaces.com/help+teachers#accounts
Privileges toekennen
Zie "Permissions" op p.19.
41
3. Implementatiescenario’s in Talenonderwijs
Er zijn natuurlijk duizend–en–een mogelijkheden om wiki’s te implementeren in de onderwijspraktijk.

Wat u in dit deel krijgt is dan ook slechts een startpunt, of hoogstens een bron van inspiratie. Het
enige wat misschien dient te worden opgemerkt is dat het belangrijk is voor de leerkracht om de
implementatie zo goed mogelijk te begeleiden zodat iedereen goed en wel mee aan boord is. Ze
worden ongetwijfeld zeldzamer en zeldzamer, maar ook tussen de leerlingen zitten er nog die niet zo
behendig zijn met computers. Verwacht dus niet dat iedereen zo maar eventjes doorheen alle
opdrachten slalomt.
Alle activiteiten van dit deel zijn ter illustratie uitgewerkt op
http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com/engels
Zijn de richtlijnen in deze handleiding niet duidelijk, dan kunt u online de pagina's bekijken –om die
reden zijn trouwens in dit deel het aantal schermafbeeldingen héél beperkt.. Vooraleer u de
leerlingen op de wiki loslaat dient u natuurlijk de wiki aan te maken en vervolgens een aantal secties
in te richten.
3.1. Voorbereidingsfase
Wiki aanmaken
Vooraleer u activiteiten op de wiki kunt plaatsen dient u uiteraard eerst en vooral de wiki aan te
maken. Volg de stappen zoals beschreven onder "Een account aanmaken" en "
Bijkomende wiki’s aanmaken" op p. 13 en 14 voor meer informatie ter zake.
Navigatiemenu opstellen
1. Klik op EDIT NAVIGATION onderaan de linkerkolom.

2. Het menu wordt in een pagina geopend. Op elke regel voert u een categorie in die u
bruikbaar lijkt. Op meesterhijbegintweer heeft de sectie Engels voorlopig drie subsecties, nl.
ASSIGNMENTS, WHO'S WHO en SANDBOX.
3. Link elke categorie meteen naar een nieuwe pagina. De gemakkelijkste manier is het menu
herediteren en elke subsectie in het menu zodanig aan te passen dat het tussen dubbele
vierkante haken te zetten, dus bijvoorbeeld [[assignments]]. Bewaar het menu: ASSIGNMENTS
wordt nu als rode link weergegeven: klikt u er nu op, dan wordt meteen de gelijknamige
pagina aangemaakt. Bij wijze van alternatief kunt u in het menu ook ASSIGNMENTS selecteren en
vervolgens in de editor op de knop INSERT LINK klikken. In het nieuwe dialoogscherm selecteert
42
G. Bonamie Deel 3 – Implementatiescenario’s Oktober 2008
u in het uitklapmenu naast PAGE NAME voor NEW PAGE. en naast NEW PAGE NAME voert u in dit
geval ASSIGNMENTS in.
4. Doe hetzelfde voor de menu–item: WHO'S WHO en SANDBOX.
5. Klik op SAVE om het menu op te slaan.
Pagina ASSIGNMENTS opstellen
1. Als u het menu hebt aangemaakt zoals beschreven hierboven, dan verschijnt ASSIGNMENTS in
het menu als een rode link. Klik erop om de pagina aan te maken.
2. Voer een overzicht in van alle opdrachten voor deze cursus. Een voorbeeld vindt u op
http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com/assignments.
3. Optioneel kunt u deze pagina ook vergrendelen, zodat de inhoud ervan niet door studenten
kan worden gewijzigd: Klik op MANAGE SPACES > LIST PAGES. Zoek de pagina ASSIGNMENTS op in de
lijst en klik in de rechterkolom op LOCK.
Pagina WHO'S WHO opstellen
1. Als u het menu hebt aangemaakt zoals beschreven hierboven, dan verschijnt WHO'S WHO in het
menu als een rode link. Klik erop om de pagina aan te maken.
2. Begin een lijst aan te leggen met dummy items zoals name 1, name 2, enz. Plaats uw eigen
naam bovenaan te lijst om duidelijk te maken wat er verwacht wordt.
TIP
U kunt zonder meer elke leerling zijn of haar naam laten toevoegen
aan de lijst zoals beschreven hierboven, maar het is natuurlijk
evenzeer mogelijk om hen een klaslijst voor te schotelen waarbij ze
enkel op hun naam dienen te klikken om meteen hun eigen pagina
aan te maken. Als u uw klaslijst in Excel of een ander rekenblad
hebt, dan kunt u alles zelfs in geen tijd klaarstomen!
Stel bijvoorbeeld dat in uw Excel klaslijst de voornaam in
kolom A staat en de familienaam in kolom B, dan volstaat een
simpele formule om in kolom C iets te krijgen à la [[voornaam
familienaam]]. Plaats de cursor in kolom C en voer volgende
formule in:
=”**“ & A1 & “ “ & B1 & “++”
Let wel: tussen de aanhalingstekens in het midden staat een
spatie; anders wordt de familienaam achteraan de voornaam
geplakt. Rechts onderaan cel C1 breidt u deze formule uit over uw
volledige leerlingenlijst.
En als je het helemáál in orde wil doen, dan vervang je
[[voornaam familienaam]] best nog door
[[pp_voornaamfamilienaam|voornaam familienaam]] Waarom
precies dit nóg beter is, dat kunt een beetje verderop in deze
brochure lezen.
43
Pagina SANDBOX opstellen
1. Als u het menu hebt aangemaakt zoals beschreven hierboven, dan verschijnt SANDBOX in het
menu als een rode link. Klik erop om de pagina aan te maken.
2. Een sandbox is doorgaans een testruimte. Het volstaat bovenaan de pagina kort te
vermelding dat studenten deze pagina kunnen gebruiken for testing purposes only. Een
voorbeeld kunt u vinden op http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com/sandbox
Sjabloon profielpagina aanmaken
Kopieer de sjabloon PROFILE vanop meesterhijbegintweer.wikispaces.com (zie “Inhoud kopiëren van

op meesterhijbegintweer.wikispaces.com” op p. 40)of volg onderstaande stappen:

2. Klik onder SPACE CONTENTS op TEMPLATES.
3. In het tekstvak naast TEMPLATE NAME vult u een naam in van de sjabloon die u wil ontwerpen.
In dit geval kiezen we voor PROFIEL (Figuur 31). Klik op CREATE TEMPLATE.
Figuur 31
Via Space SETTINGS >

TEMPLATES creëert u vrij snel
een sjabloon.
4. Een blanco pagina wordt geopend. Voer een paar categorieën in en verzorg de opmaak zodat
duidelijk is waar de eindgebruiker zijn / haar gegevens dient in te voeren. U kunt uw
profielpagina opmaken zoals op Figuur 33, maar u bent uiteraard volledig vrij om dit naar
eigen inzicht aan te passen.
5. Telkens iemand via NEW PAGE in de linkerkolom een nieuwe pagina aanmaakt, krijgt hij / zij de
mogelijkheid om de pagina te baseren op de sjabloon die net is aangemaakt (Figuur 32). Het
volstaat de gewenste sjabloon te selecteren in het uitklapmenu en op CREATE te klikken. De
nieuwe pagina beschikt meteen over de zaken die in stap vier door u werden vooringesteld.
44
Figuur 32
Bij het aanmaken van

blanco pagina's kunt u het
aangemaakte sjabloon
selecteren in het
uitklapmenu.
Figuur 33
Dankzij het sjabloon

beschikt de nieuwe pagina
meteen over vooringestelde
inhoud.
45
3.2. Activiteit 1: Profielpagina’s aanmaken
Dit is wegens de lage instapdrempel een uitstekende activiteit om de wiki te introduceren bij uw
leerlingen. We gaan er hier van uit dat u al een sjabloon voor een profielpagina hebt aangemaakt.
Het voordeel daarvan is dat uw leerlingen niet zoveel werk hebben en dat alle profielpagina’s er
bovendien dan ook min of meer hetzelfde uitzien.
Voorbereiding leerkracht: de pagina WHO'S WHO aanpassen.
1. Methode 1: U hebt de pagina WHO’S WHO al aangemaakt met behulp van dubbele, vierkante
haken zodat elke naam rood & aanklikbaar verschijnt. Klik op uw eigen naam om uw eigen
pagina aan te maken en in het uitklapmenu op de nieuwe pagina selecteert u de sjabloon
PROFILE. Voer wat info & gegevens in en bewaar de pagina via SAVE. Zo hebben de leerlingen
een voorbeeld van wat van hen verwacht wordt. Een voorbeeld hiervan vindt u op WHO’S WHO
1 in de sectie Engels op meesterhijbegintweer.
1. Methode 2: de pagina WHO’S WHO is niet voorzien van reeds aangemaakte links. In dit geval
voert u in de namenlijst uw eigen naam in, selecteert u die en klikt u vervolgens op de knop
INSERT LINK. Kies naast PAGE voor NEW PAGE en ken er de naam PP_UWVOORNAAMUWFAMILIENAAM
aan toe. Klik op SAVE. Op WHO'S WHO verschijnt uw naam als een rode link. Klik erop en in het
uitklapmenu dat u op de nieuwe pagina te zien krijgt, kiest u de sjabloon PROFILE. Maak uw
eigen profielpagina aan en klik op SAVE om alles te bewaren. Deze methode is ongetwijfeld
minder interessant dan methode 1. Een voorbeeld van wat hier is bedoeld staat op WHO’S WHO
2 in de sectie Engels op meesterhijbegintweer.
Opdracht leerling: Add your name to the list on WHO'S WHO and link it to your personal
profile page.
1. Instructies voor methode 1: Go to WHO'S WHO and click on your name in the list. This will
create a new page that is named after you. In the dropdown list, choose the template PROFILE.
Complete your profile page and save all changes via SAVE.
2. Instructies voor methode 2: Go to WHO'S WHO and click on EDIT THIS PAGE. Add your name to the
list and link it via INSERT LINK to a new page named PP_FIRSTNAMEFAMILYNAME. Hit SAVE. On WHO'S
WHO Your name should now appear red. Click on it to create a page associated with your
name, and in the dropdown list you choose the template PROFILE.
3. Complete your profile page and save all changes via SAVE.
46
TIP
Van zodra iemand een persoonlijk profiel heeft aangemaakt, kan
hij/zij overal waar zijn/haar naam wordt vermeld meteen gelinkt
worden naar die profielpagina. In opdracht twee moeten de
leerlingen bijvoorbeeld hun naam toevoegen aan een lijst met
leesverslagen. Ze kunnen natuurlijk hun naam gewoon invoeren en
dan de link naar hun profielpagina maken via de knop INSERT LINK,
maar wikitext is misschien een beetje sneller ter plaatse: het
volstaat bijvoorbeeld dat de gebruiker Geert Bonamie in plaats van
zijn naam het volgende invoert: [[eng_pp_geertbonamie|Geert
Bonamie]] Voor de verticale streep wordt de doelpagina vermeld,
na de verticale streep volgt de tekst die gelinkt wordt. Het stuk
tekst Geert Bonamie linkt nu naar diens eigen profielpagina binnen
het vak Engels.
TIP
Waarom zou u in godsnaam een pagina
ENG_PP_VOORNAAMFAMILIENAAM noemen? Wel, de reden is eigenlijk
heel simpel: voor je het weet zal je wiki namelijk barsten van de
pagina’s. Als je geen systeem hanteert in de naamgeving, dan staat
alles in het pagina-overzicht maar kriskras door elkaar: de ene zijn
profielpagina heeft de naam PROFIEL_VOORNAAMFAMILIENAAM, de
andere heeft de zijne/hare PERSOONLIJK PROFIEL VAN
VOORNAAMFAMILIENAAM genoemd terwijl nog iemand anders
gekozen heeft voor VOORNAAMFAMILIENAAMPROFIEL. Het is al meteen
zo klaar als een klontje dat dit soort zaken de transparantie van uw
paginalijst helemaal niet ten goede komt. Besluit je echter om alle
persoonlijke profielpagina’s te laten beginnen met PP_ of met
ENG_PP_, dan wordt de lijst al meteen heel wat ordelijker.
In Tips voor goed gebruik staat op p. 10 wat informatie over
de Paginanaam: als u hier wat denkwerk vooraf verricht en de
juiste instructies meegeeft aan uw leerlingen, of bepaalde
wikipagina’s al goed aanmaakt, dan kun je de overzichtslijst van
pagina’s al meteen heel wat ordelijker krijgen! Dat maakt dat u
sneller net die pagina vindt die u zocht en dat u bovendien ook niet
gefrustreerd bent door een te lange en vergeefse zoektocht.
47
3.3. Activiteit 2: Writing Skills – Book Review (single author)
Bij deze opdracht –het schrijven van een leesverslag of literaire analyse– gaat het om een oefening
waarbij de auteur eveneens helemaal alleen verantwoordelijkheid draagt voor het eindproduct.
Hij/zij hoeft nog niets te doen in samenwerking met anderen, en kan dus rustig op zijn/haar eigen
tempo gewoon worden aan de omgeving, zonder druk van de buitenwereld.
Voorbereiding leerkracht stap 1: sjabloon BOOK REVIEW aanmaken
Kopieer de sjabloon WRITINGBOOKREVIEW vanop meesterhijbegintweer.wikispaces.com (zie “Inhoud

kopiëren van op meesterhijbegintweer.wikispaces.com” op p. 40) of voer volgende stappen uit:
1. Klik op MANAGE SPACE in de linkerkolom en daarna op TEMPLATES.

2. Voer de naam WRITINGBOOKREVIEW in en klik op CREATE TEMPLATE.
3. Maak naar eigen inzicht een sjabloon voor een BOOK REVIEW aan. Een voorbeeld kunt u
bekijken op http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com/space.template.WritingBookReview
Voorbereiding leerkracht stap 2:de pagina WRITING ASSIGNMENT 1 aanmaken & aanpassen
1. Ga eerst naar de pagina ASSIGNMENTS en klik op EDIT THIS PAGE.

2. Selecteer de tekst WRITING ASSIGNMENT 1 en vervang die door
[[eng_writing_assignment_01|Writing Assignment 1]]. Klik op SAVE om de pagina te bewaren:
de tekst WRITING ASSIGNMENT 1 verschijnt nu als rode link.
3. Klik op de rode link om de pagina WRITING ASSIGNMENT 1 effectief aan te maken. Maak via de
knop INSERT TABLE een tabel aan met 2 kolommen en een paar rijen meer dan het totaal aantal
leerlingen. In de bovenste rij plaatst u in kolom 1 NAME en kolom 2 TITLE REVIEW. Optioneel
kunt u nog bijkomende kolommen aanmaken voor bijv. commentaar. Indien u dat wenst kunt
u ook uw eigen naam en een eigen review bij wijze van voorbeeld in rij 2 plaatsen.
TIP
Het is natuurlijk perfect mogelijk om de instructies van alle
opdrachten op één en dezelfde pagina te verzamelen. Plaatst u
echter elke opdracht op een aparte pagina, dan is er ook telkens
een apart forum beschikbaar dat u kunt gebruiken voor
verschillende zaken: technische problemen met de resp. opdracht
kunnen door de leerlingen worden gepost; het forum kan door u
worden gebruikt een follow–up activiteit waarbij over de opdracht
gereflecteerd wordt; … Verzamelt u alle opdrachten op één pagina,
dan wordt het forum van die ene pagina al gauw een warboel als je
dezelfde zaken wil realiseren!
Opdracht leerling: Add your name & review to the list on WRITING ASSIGNMENT 1
1. Instructies voor methode 1: Go to WRITING ASSIGNMENT 1 and click on EDIT THIS PAGE. REPLACE PUT
YOUR TITLE HERE by the title of your review. Save the page. Click on the red title link. This will
create a new page where you can publish your essay. Just make sure you select the template
WritingBookReview in the dropdown list. Make sure you save your review page regularly.
2. Instructies voor methode 2: Go to the page WRITING ASSIGNMENT 1 and click on EDIT THIS PAGE.
Add your name in the left column and the title of your essay in the right column. Select your
48
name, and link it to your personal profile page. Select the title of your essay and link it to a
new page which you name ENG_REVIEW_YOURNAME. Click SAVE to save the changes. Again on
WRITING ASSIGNMENT 1, click on the title of your essay which now should appear red. A new
page will be created. Choose the template WRITINGBOOKREVIEW to make life a bit easier for
you.
3.4. Activiteit 3: Writing Skills – short article (collaborative writing) + discussion
Deze activiteit bestaat uit een aantal schrijfopdrachten die opgehangen zijn aan Groot–Brittannië. De
bedoeling is dat de leerlingen in kleinere groepjes (5 auteurs maximum) samenwerken aan één
schrijfopdracht. Het technisch gehalte van deze opdracht is in principe niet moeilijker dan de eerste
twee opdrachten; het gaat per slot van rekening ook enkel om het invoeren van tekst. Het verschil
met de eerste opdracht is dat de leerling nu voor het eerst aan collaborative writing doet: samen
schrijven aan dezelfde tekst.
Voorbereiding leerkracht stap 1: sjabloon WritingArticle aanmaken

2. Voer de naam WRITINGARTICLE in en klik op CREATE TEMPLATE
3. Maak naar eigen inzicht een sjabloon voor een SHORT ARTICLE aan. Een voorbeeld kunt u
bekijken op http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com/space.template.WritingArticle
Voorbereiding leerkracht: de pagina WRITING ASSIGNMENT 2 aanpassen
1. In het menu klikt u op ASSIGNMENTS, vervolgens op de link WRITING ASSIGNMENT 2 en ten slotte .
op de knop EDIT THIS PAGE. Voer de schrijfopdracht in. Een voorbeeld kunt u vinden op
http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com/Writing+Assignment+2.
Opdracht leerling: Write a short text on any aspect of English / Welsh / Scottish / Irish
culture.
1. Navigate to Engels > assignments and click on Writing Assignment 2.

2. Choose a group and verify whether or not you can still join. If the link is red, it means you are
the first student to join: make sure you select the template WRITINGARTICLE in the dropdown.
After that, add your name to the author list and make sure your name also links to your
personal profile page. Subsequent authors need not worry about the page template.
3. Optional: On your article page, select the word BRAINSTORM and link it to a new page. Use that
page to brainstorm on the topic. Do not use the discussion tab of your article page, as it will
be used for the follow-up activity.
Opdracht leerling: Follow–up activity
1. In the discussion tab of the page containing the article, each group presents three issues
related to the topic of the text to discuss and debate. Each student is required to join at least
two different discussions.
49
TIP
Het is aangewezen om bij groepsteksten geen kwantitatieve
criteria te hanteren, bijvoorbeeld het aantal wiki–edits per leerling.
Het is immers niet mogelijk om per gebruiker een overzicht op te
vragen van al diens activiteiten. Dit is trouwens geen beperking van
Wikispaces; ook andere wiki's bieden dit niet aan.
3.5. Activiteit 4: portfolio bijhouden
Heel wat literatuur wijst naar de blog als ideale omgeving om een persoonlijk portfolio bij te houden,
maar mogelijk wordt het dan allemaal wat te veel voor de leerling, wat te verwarrend misschien ook:
er is de leeromgeving van de school, maar daarnaast dan ook nog de wiki voor Engels, waarbij ze dan
ook nog eens een eigen blog op Blogger dienen te onderhouden… Er is echter geen reden waarom
een persoonlijk portfolio op de wiki niet mogelijk zou zijn, zeker niet als u de leerlingen ook
profielpagina's hebt laten aanmaken.
Voorbereiding leerkracht: sjabloon Portfolio aanmaken

2. Voer de naam PORTFOLIO in en klik op CREATE TEMPLATE.
3. Maak naar eigen inzicht een sjabloon voor een Portfolio aan. Een voorbeeld kunt u bekijken
op http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com/space.template.Portfolio
Opdracht leerling: Self–Reflection in a Portfolio
1. On your profile page, select the words MY PORTFOLIO, and via the INSERT LINK button on the
editor, insert a link to a new page. Name this page PORTFOLIONAME, e.g. PORTFOLIOGEERTBONAMIE.
Click SAVE.
2. On your profile page, click on the now red link MY PORTFOLIO. Choose PORTFOLIO in the
dropdown menu. This will add a few categories on your portfolio page. The idea is that from
now onwards, alongside the assignments you also reflect on the activities: write down what
you thought was good, or perhaps did not at all work for you. See this as a personal diary, if
you want, albeit one that is solely focused on assignments.
50
3.6. Activiteit 5: Oral Skills – Presentation
Hoewel een wiki een schriftelijk medium is, toch kan het zonder probleem ingeschakeld worden bij
mondelinge activiteiten, zoals het geven van presentaties.
Voorbereiding leerkracht stap 1: sjabloon Presentation aanmaken

2. Voer de naam PRESENTATION in en klik op CREATE TEMPLATE
3. Maak naar eigen inzicht een sjabloon voor een PRESENTATION aan. Een voorbeeld kunt u
bekijken op http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com/space.template.Presentation
Voorbereiding leerkracht: de pagina PRESENTATIONS aanpassen
1. Onderaan het menu klikt u op EDIT NAVIGATION. Het menu wordt in paginavorm geopend.
2. Voer in de sectie Engels het item PRESENTATIONS in en link het via de knop INSERT LINK naar een
nieuwe pagina met de naam PRESENTATIONS. Klik op SAVE om de pagina te bewaren.
3. In het menu verschijnt PRESENTATIONS in een rode link. Klik erop om de pagina te openen. Voer
een volledig overzicht in van alle presentatieopdrachten, of geef de aanzet daarvoor. Een
voorbeeld kunt u vinden op http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com/presentations.
4. Link PRESENTATION ASSIGNMENT 1 naar een nieuwe, eigen pagina, waar u meer informatie plaatst
over de presentatie in kwestie. Een voorbeeld vindt u op
http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com/Presentation+assignment+1
Opdracht leerling: Presentation Great Britain in modern film
Prepare a 15 minute presentation on the representation of Great Britain in modern film. You are
allowed to use any multimedia to illustrate your points.
1. Navigate to ENGELS > PRESENTATIONS and click on PRESENTATION ASSIGNMENT 1. You are required to
prepare a 15 minute presentation on the representation of Great Britain in modern film. You
are allowed to use any multimedia to illustrate your points.
2. Choose a group and verify whether or not you can still join. If you can, enter your name in the
parenthesis and link it to your profile page. The first student to start a group is free to use the
template PRESENTATION when creating the presentation page.
51
TIP
U kunt uw de aparte dia’s van een presentatie elk op een aparte pagina
zetten, maar er zijn gelukkig heel interessante alternatieven: de slidecast
(online slideshows die in een eigen player worden weergegeven). Deze
hebben het voordeel dat alle dia's op 1 wikipagina verzameld zijn; via de
ingebouwde navigatieknoppen van de speler gaat u makkelijk en snel naar
de vorige en volgende dia's. Het enige wat u dient te doen is een account
aanmaken op Slideshare, wat helemaal gratis is. Vervolgens plaatst u een
PowerPoint op Slideshare, kopieert u de embed–code ervan en plakt u die
op de wikipagina. Bekijk
http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com/eng_presentation_1_example
voor een voorbeeld.
3.7. Optioneel: Rollen toekennen
Het toekennen van rollen kan helpen om een en ander te vergemakkelijken, ook voor uw leerlingen.
Een rol kan worden toegekend, met dien verstande dat het de leerling in kwestie helemaal niet hoeft
te verhinderen om ook elders op de wiki actief te zijn. Hier volgen een paar rollen die u eventueel
kunt overwegen.
 Vernieuwers: gaan op zoek naar nieuwe ideeën en integreren ze in de wiki.

 Onderzoekers: bekijken de gepresenteerde informatie kritisch en zijn vooral actief in de
discussiesecties van elke pagina.
 Linkers: gaan vooral op zoek naar onderlinge verbanden tussen verschillende wikipagina's en
leggen vooral links tussen de desbetreffende pagina's.
 Editors: houden zich vooral bezig met de tekstopmaak; zorgen ervoor dat alles wat
gelijkvormig is opgesteld, controleren ook spelling.
 Bewakers: zorgen ervoor dat op de wiki geen gevallen van plagiaat voorkomen, zodat de
integriteit wordt bewaard.
52
4. Appendix
4.1. Wikitext: wikisyntaxis in Wikispaces
Als u gekozen hebt om te werken met de teksteditor, dan kunt u binnen Wikispaces volgende codes
gebruiken om tekst op te maken, lijsten te creëren, links te leggen, en andere zaken. Let wel: als u
kiest voor de visuele editor, dan kunt u deze codes gerust links laten.
Tekstopmaak
Kop 1 =uw tekst=

Kop 2 ==uw tekst==
Kop 3 ===uw tekst ===
Ongenummerde Lijst * duid elk lid aan met een asterisk
Genummerde Lijst # duid elk lid aan met een hekje
Vet **vet**
Cursief //cursief//
Onderlijnd __onderlijnd__
Monospace {{monospace}}
Escaping ``escaping``
Insprong > insprong
Links, afbeeldingen en bestanden
Paginaglink [[paginanaam|tekst]] of enkel [[paginanaam]]

Paginalink naar andere wiki [[wikispace: paginanaam |label]] of enkel
[[wikispace:paginanaam]]
URL http://some.url
E–mail help@wikispaces.org
tekst URL [[http://www.webadres.url|tekst]]
Afbeelding [[afbeelding:naam.jpg]] (png, jpeg, en gif)
Bestand [[Bestand:naam.txt]] (elk type wordt ondersteund)
Anker [[#anker]]
Link voorbeelden
[[foo]] Dit zal de tekst FOO linken naar een pagina in dezelfde wiki met paginanaam FOO
heet.
[[foo|bar]] Dit zal de tekst BAR linken naar een pagina in dezelfde wiki met paginanaam FOO.
53
G. Bonamie Appendix Oktober 2008
[[hep:vb]] Dit zal de tekst HEP:DE linken naar een pagina, genaamd VB uit een andere wiki met
als naarm HEP.
[[hep:vb|bar]] Dit zal de tekst BAR linken naar een pagina, genaamd VB, uit een andere wiki met als
naarm HEP.
Andere opmaak
Horizontale lijn ----

Tabel || tabelcel || tabelcel || tabelcel ||
Tabelcel hoofding ||~ hoofding 1 ||~ hoofding2 ||
Tabelcel uitlijning ||= gecentreerd ||> rechts ||
Inhoudsopgave [[toc]] of [[toc|flat]]
Let wel: [[toc|flat]] geeft enkel een Kop1–inhoudsopgave
weer
Tekst rechts naar links [[rtl]] ... [[rtl]]
Let wel: de RTL tags moeten op een eigen regel staan
Wikitext verhinderen
Gaandeweg zult u merken dat wikitext niet altijd even gewenst is: sommige van de gebruikte
karaktersymbolen in wikitext komen ook in andere contexten voor, en dan wil u natuurlijk niet dat ze
de wiki–opmaak regelen. Om dat te voorkomen plaatst u rondom de tekst in kwestie twee back ticks,
bijvoorbeeld ``*nu wordt de asterisk gewoon afgebeeld en introduceert het geen lijst``.
54

Wiki's Met Wikispaces

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Wiki's Met Wikispaces

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Moderne Communicatievormen:

INHOUD VAN HET PROGRAMMA 1

1.1. WAT IS EEN WIKI? 3

2. PRAKTISCH: AAN DE SLAG MET WIKISPACES 13

2.1. EEN ACCOUNT AANMAKEN 13

4.1. WIKITEXT: WIKISYNTAXIS IN WIKISPACES 53

Conventies in dit document:

In deze tekst zijn kleine kapitalen gebruikt bij de volgende gevallen:

 om extensies van bestanden aan te duiden, bijv. ZIP–formaat.

Inhoud van het programma

Deze serie nascholingen is er specifiek op gericht om verschillende communicatiekanalen te

 De deelnemers vertrouwd maken met de specificiteit van wiki’s

De structuur van deze handleiding is drieledig:

Deel 3 (Implementatiescenario’s) borduurt verder op deel 2 en verzamelt een aantal lesactiviteiten

Deze handleiding heeft ook twee virtuele componenten:

http://meneerdeuil.wikispaces.com is de leerkrachtenruimte, zeg maar. Deze wiki is publiek, wat wil

Is meneerdeuil de reflectieruimte over wiki's, dan bevat http://meesterhijbegintweer.wikispaces.com

1.1. Wat is een wiki?

1.2. Voor– en nadelen

JotSpot Live – Writeboard – Writely – RallyPoint – Zoho Writer – StikiPad

Wiki’s – volledige website met gratis hostingformules

1.4. Wiki’s in educatieve context

 de wiki als organisatorisch en intellectueel epicentrum van de klas: verzamelplaats van

Hoger onderwijs – Universiteit

 ruimte om te discussiëren of samen te werken Er is helemaal niets dat u ervan weerhoudt om

Een paar voorbeelden

 The Collaborative Writing Project

1.5. Tips voor goed gebruik

Sommige beslissingen neem je best voor je daadwerkelijk aan de wiki begint:

Misbruik & Vandalisme

Spelling & taal

Handleiding & how to’s

2.1. Een account aanmaken

1. Navigeer naar www.wikispaces.com (Figuur 1).

Dit is de startpagina van uw

2.2. Bijkomende wiki’s aanmaken

1. Klik op MY ACCOUNT rechts bovenaan.

Een bijkomende wiki is

Dit is de lijst met alle

Het overzicht met tags die

Klikt u op Members, dan krijg je een lijst te zien van al uw wikileden.

In het ledenoverzicht kunt u

Permissions brengt u naar

Nodig al uw leerlingen uit

Elke uitnodiging dient

Look & feel

Kies één van de vier gratis

… en pas daarna indien

Upgraden naar een ander

De naam van uw wiki kunt u

De domeinnaam kunt u één

Een e–mail brengt u telkens

Bovenaan de statistiekenpagina hebt u verschillende tabbladen om statistieken op te vragen over

Voor elk wat wils: algemene

Globale statistieken voor uw

Lok meer bezoekers naar uw

Web Folders (WebDAV)

Web Folders bieden u de mogelijkheid om uw zelf aangemaakte pagina's, bestanden en uw eigen

Import Blog Post

1. Kies in de linkerkolom MANAGE SPACE.

Een pagina aanmaken

Methode 1: New Page

1. Klik in de linkerkolom op de knop NEW PAGE.