You are on page 1of 26

Dişli (Nervürlü) ve

Asmolen Döşemeler

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 198
Dişli Asmolen
A B döşeme döşeme
Birbirine paralel, aynı boyutlu, aynı donatılı, kesiti (genişliği
3 ve yüksekliği) normal kirişlere nazaran daha küçük olan
kirişçikler (diş) oldukça sık (40~70 cm) yerleştirilir ve
üzerine ince (5~7 cm) bir plak beraber dökülerek dişli
döşeme oluşturulur. Bir diğer adı Nervürlü döşemedir.
Dişlerin oturduğu kirişlere ana kiriş denir.

İnce plağın görevi yükü dişlere aktarmaktır. Plak üzerindeki


yükler dişlere, dişlerden de dişleri taşıyan ana kirişlere
aktarılmış olur.

Bu nedenle yükü plak değil, dişler taşır. Diş genişliği


genellikle 10~15 cm, yüksekliği 25-37 cm civarındadır.
2
Plağın alt kısmındaki dişler arası boş bırakılabilir veya hafif
bir dolgu malzemesi (asmolen) ile doldurulabilir. Bu tür
Ana taşıyıcı kiriş

dolgulu döşemeye asmolen döşeme denir. Dolgu malzemesi


plak olarak boşluklu beton briket, boşluklu pişmiş kil, gaz beton,
köpük veya benzeri, bu amaç için özel olarak üretilmiş,
diş standart boyutlu hafif bloklar kullanılır. Asmolenin taşıyıcı
plak özelliği yoktur. Sadece yük olarak dikkate alınır, statik ve
Asmolen (dolgu)

betonarme hesaplarda yok varsayılır.


diş

diş Uygulamada dişli döşemeye nazaran asmolen döşeme daha


çok yapılmaktadır. Asmolen döşeme alttan bakıldığında
düzgün bir tavan görünümü verir, ses ve ısı yalıtımı özelliği
vardır.

1 kiriş

İnce plak

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 199
Yastık kiriş donatıları
Dolgu yapılmaması durumunda kalıp masrafı, sıva ve işçilik yüksek olur. Alttan
bakıldığında dişler gözükür. Dolgu yapıldığında dişleri oluşturmak için özel kalıba gerek
İnce plak kalmaz. Asmolenler (dolgu blokları) düz kalıp platformu üzerine dişlerin yerleri boş
donatıları kalacak şekilde dizilir. Dişlerin donatıları bu boşluklara yerleştirilir. İnce plak için gerekli
donatılar da yerleştirildikten sonra beton dökülür. Kalıp platformu söküldüğünde, dişler ve
asmolenler düz bir tavan görünümü oluşturur.
Dişler genellikle bir doğrultuda düzenlenir. Döşeme açıklığının çok büyük olması ve/veya
Diş donatıları yüklerin çok ağır olduğu (kütüphane gibi) yerlerde iki doğrultuda düzenlenebilir.

Altında duvar olmayan ana kirişlerin yüksekliği, sarkmaması için, diş yüksekliğinde
Asmolen yapılır. Bu durumda yüksekliği az ve alışılmışın dışında geniş ana kirişler oluşur. Bu
kirişlere yastık kiriş de denilmektedir. Yastık kirişler, normal kirişler kadar rijit
Bir doğrultuda asmolen döşeme (beton dökülmemiş) olmadıklarından depremde sakıncalıdır.

Altında duvar olan ana kirişler normal boyutlarda yapılmalıdır, yastık kiriş
yapılmamalıdır.
Normal kiriş
Yastık kiriş donatıları
İnce plak
donatıları

Diş kalıbı

Diş donatıları

Yastık kiriş

İki doğrultuda dişli döşeme


Foto: Hakan ORAKOĞLU

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 200
Asmolen türleri ve uygulamaları:

Kil Hafif beton Gazbeton Köpük (strafor)

En hafif asmolen: Strafor


En ağır asmolen: Kil
En sorunlu: Strafor (sıva tutturmak zordur, sıva filesi kullanılmalıdır. Yangına dayanıklı değildir.)
En çok kullanılan: Hafif beton ve gazbeton

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 201
Dişli ve asmolen döşemelerde sınır değerler

İnce plak

diş
Sınır değerler:
e ≤ 700 mm
bw ≥ 100 mm
h ≥ Lnet /20 (tek açıklıklı basit mesnetli diş)
Dolgu (asmolen) h ≥ Lnet /25 (sürekli diş)
İnce plak
h ≥ Lnet /10 (konsol diş)
t ≥ 0.1e
t ≥ 50 mm
diş
t ≥ 70 mm(öneri)

•Lnet : diş serbest açıklığı (mesnet yüzünden-mesnet yüzüne mesafe)


•Uygulamada genellikle e=400 mm, bw =100 mm, t=70 mm, h=320
mm alınır.

Genelde üretilen asmolen boyutları:

e=genişlik derinlik yükseklik

40 20 20
Yükseklik

En çok
40 20 25 kullanılan

40 20 30

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 202
Plak dağıtma Plak dağıtma Diş enine donatısı (açık
donatısı, φ8/250 etriye)
donatısı, φ8/250

Açık etriyeli dişli döşeme

Diş boyuna donatıları

Montaj donatısı

kapalı etriyeli dişli döşeme

Diş enine donatısı


(kapalı etriye)

Plak dağıtma donatısı:


Plak için hesap yapılmaz, her iki doğrultuda minimum dağıtma donatısı konur.
Her iki doğrultuda; ρdağıtma =Asdağıtma /(1000t) ≥0.0015 ve en az φ8/250, donatı aralığı en çok 250 mm.
Diş boyuna donatıları:
Hesap tablalı kiriş gibi yapılır, ancak donatı çapı φ10 ve üstü olabilir. En az iki çubuk olmalı. Biri pilye olabilir. Çift donatılı hesap yapılmaz. Açık etriye
kullanılması durumunda montaj donatısı gerekmez. Kapalı etriye kullanılması durumunda en az 1φ10 montaj donatısı konulmalıdır. Dişin kenar
mesnetlerindeki üst donatı kenar açıklıkdaki donatının yarısından az olmamalıdır.

Diş enine donatısı(etriye):


Hesap kiriş gibi yapılır. Etriye aralığı en çok 250 mm.
Vd<Vcr durumunda açık etriye kullanılabilir ve en az φ8/250.
Vd ≥ Vcr durumunda kapalı etriye kullanılmalıdır. Etriye en az φ8/250 olmalı.
Açık etriye, uygulaması kolay olmakla birlikte, önerilmez.

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 203
Bir doğrultuda dişli döşemelerde dağıtma dişi
Bir doğrultuda dişli döşemede Lnet diş açıklığı 4 metre ile 7 metre arasında ise dişlere dik doğrultuda bir adet, 7 metreden daha fazla ise iki adet dağıtma
dişi konur. Dağıtma dişleri için ayrıca hesap yapılmaz, taşıyıcı dişler ile aynı boyutta ve aynı donatılı yapılır. Dağıtma dişinin amacı; yükü elden
geldiğince tüm dişlere dağıtmak, plağı daha rijit kılmak ve çökmeleri sınırlamaktır.

İnce plak

Dağıtma dişi

4 m <Lnet ≤7 m durumunda

Taşıyıcı diş

İnce plak

Dağıtma dişleri

Lnet >7 m durumunda


Taşıyıcı diş

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 204
Dişli ve asmolen döşeme yükü analizi

Dişli döşemenin sabit yükü; plak, kaplama, tesviye, sıva ve 1 m2 deki dişlerin ağırlığından oluşur. Asmolen döşemede bunlara ayrıca dolgu malzemesinin 1
m2 deki ağırlığını da eklemek gerekir.

Dişli döşemede yükler:, Asmolen döşemede yükler:,

Plak = ...... kN/m2 Plak = ...... kN/m2


kaplama = ...... “ kaplama = ...... “
tesviye = ...... “ tesviye = ...... “
sıva = ...... “ sıva = ...... “
Dişler = ...... “ Dişler = ...... “
___________________
Dolgu = ...... “
___________________
Sabit : g = ...... “
Hareketli: q = ...... “ Sabit : g = ...... “
Hareketli: q = ...... “
Tasarım yükü:
Pd=1.4g + 1.6q = ...... “ Tasarım yükü:
Pd=1.4g + 1.6q = ...... “

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 205
Bir doğrultuda dişli döşemelerde diş yükünün hesabı
Plak üzerindeki yayılı yükü dişler eşit olarak paylaşırlar. Çünkü dişler eşit aralıklı ve aynı boyutludurlar. Her diş tablalı bir kiriştir. Her dişin gövde
genişliği bw, tabla genişliği b0 ve net açıkğı Lnet tir. Bir dişin taşıyacağı yük, tabla üzerindeki plak yüküdür. Plak yükü alana yayılıdır (kN/m2) . Diş ise bir
çubuk elemandır ve yükü çizgisel (kN/m) olmalıdır. Dişin düzgün yayılı çizgisel yükü, plak yükü ile tabla genişliğinin çarpımıdır. Plak üzerindeki pplak
(kN/m2) yükünden bir dişte oluşan pdiş (kN/m) düzgün yayılı çizgisel yükü Pdiş=Pplak b0 ile belirlenir.

Pplak Pdiş=Pplak b0

Plak üzerindeki yük: Pplak

Bir dişin payına düşen yük Diş çizgisel yükü

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 206
Diş statik hesabı
1. Plak için herhangi bir statik hesap yapılmaz.
2. Dişler tablalı sürekli kiriş gibi çözülür.

Şekildeki N103 dişlerinin hepsinin de kesiti, açıklığı ve


yükü aynıdır. N103 dişlerinden sadece bir tanesi tek açıklıklı
basit kiriş olarak çözülür.

N101 ve N102 dişleri, açıklıkları L1 ve L2 olan iki açıklıklı


sürekli bir kiriş gibi çözülür.

İki komşu açıklıktan küçüğünün büyüğüne oranı 0.8 den


büyük ise ve karakteristik hareketli yükün sabit yüke oranı 2
den küçük ise, bu durumda TS500-2000, Madde 11.2.2-
sayfa 50 de verilen basit formüller kullanılarak momentler
hesaplanabilir.

Bu şartların sağlanmaması durumunda sürekli dişin moment


ve kesme kuvvetleri herhangi bir yöntem ile (el hesapları
için CROSS) dama yüklemesi yapılarak belirlenmelidir.

Diş açıklıkları (şekilde L1 ve L2 açıklıkları) akstan-aksa


ölçülür.

N03

N101 N102

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 207
a) Basit formüller ile çözüm (TS500-2000, Madde 11.2.2-sayfa 50)

Lk1, Lk2 ,..., Lkn diş açıklıkları birbirine eşit veya birbirine yakın ise TS500-2000 de verilen aşağıdaki basit formüller kullanılarak
diş tasarım momentleri belirlenebilir. Ancak aşağıdaki koşullar sağlanmak zorundadır:
Koşul 1: En az iki açıklık olmalı.
Koşul 2: Diş yükleri düzgün yayılı olmalı.
Koşul 3: Herhangi iki komşu dişin açıklıkları oranı 0.8 den büyük olmalı: Lküçük-komşu/Lbüyük-komşu ≥ 0.8
Koşul 4: Dişlerin her birinin karakteristik hareketli yükünün karakteristik sabit yüke oranı 2 den az olmalı: qi/gi < 2

Açıklık ve mesnet tasarım momentleri için TS500-2000 basit formüller aşağıda özetlenmiştir.

İki açıklıklı kiriş üç açıklıklı kiriş

Dört veya daha fazla


açıklıklı kiriş

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 208
Kesme kuvveti ve momenti azaltması
Dişlerin oturduğu ana kirişler genellikle çok geniş olur. Bu nedenle kesme ve
moment azaltması önemlidir. Diş açıklıkları akstan-aksa alındığından, kuvvetler
mesnet (ana kiriş) aksında hesaplanmış olur. Betonarme hesaplarda mesnet Kesme
yüzündeki azaltılmış Vd kesme kuvveti ve Md momenti kullanılır. Vd kesme
diyagramından orantı ile bulunabilir. Md momenti ise

M: mesnet eksenindeki moment


V: mesnet eksenindeki kesme Vd
Md = M-V a/3 a: mesnet genişliği (ana kiriş genişliği)
a≤2 h
h: diş yüksekliği
Diş Ana kiriş Diş

Bağıntısından bulunur. a mesnet genişliği 2h dan büyük ise a=2h alınır.


Mesnet
mesnet aksı mesnet yüzü

Moment

Betonarme hesaplar
M d = M − Va / 3
1. Plak için betonarme hesap yapılmaz. Minimum donatı konur.
2. Diş kesiti tablalı alınır. Boyuna ve enine donatılar kirişlerdeki gibi
hesaplanır. Kesme hesabında Vd , mesnet donatısı hesabında Md Diş Ana kiriş Diş
kullanılır.

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 209
ÖRNEK: Asmolen döşeme

Bir okulun +3.20 ve +6.40 m kotlarına ait kalıp planı


verilmiştir. N101, N102, N103 hacimleri sınıf olarak
kullanılacaktır.

Malzeme :
C20/25/S220a (plak ve etriye)
C20/25/S420a (diş)
Kaplama: mozaik karo
Dolgu (asmolen): en hafif gaz beton blok
Duvar: dayanımı düşük gaz beton
iç duvarlar 10 cm
dış duvarlar 25 cm
Şantiye denetimi iyi.

a)Döşeme statik ve betonarme hesaplarını yaparak


gerekli çizimleri veriniz.
b)1-1, 3-3, A-A ve B-B akslarındaki kirişlerin
yüklerini hesaplayınız.

+3.20 ve +6.40 m kotları kalıp planı

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 210
ÇÖZÜM:

Diş yüksekliği kontrol:


N101/N102 de: h=32 cm>(6.20-0.50)/25=23 cm  Statik hesap:
N103 de: h=32 cm>(6.20-0.50)/20=29 cm 
N103 dişi:
Döşeme yükü:
Plak 0.07•25 = 1.75 kN/m2
kaplama 0.025 • 22 = 0.55 “
tesviye 0.05 • 22 = 1.10 “
sıva 0.02 • 20 = 0.40 “
Diş 2 • 0.10 • 0.25 • 25 = 1.25 “
Dolgu 2 • 0.40 • 0.25 • 5 = 1.00 “ -7.0•6.22 /24= -11.2
_________________________________
-11.2
Sabit : g = 6.05 “
Hareketli: q = 3.50 “
-7.0•6.22 /8 = 33.6 kN•m
Tasarım yükü: 21.7
Pdplak=1.4 • 6.05+1.6 • 3.50 = 14.07 “

N101, N102, N103 dişleri yükü:


gdiş= 0.50 •6.05 = 3.0 kN/m
qdiş= 0.50 •3.50 = 1.8 “ -7.0•6.2 /2= -21.7 kN
Pddiş= 0.50 •14.07 = 7.0 “

Not:
Kenar mesnetlerde minimum moment –Pddiş L2/24 alınmıştır.

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 211
N101/N102 dişleri:
Lküçük-komşu/Lbüyük-komşu = 6.2/6.2=1.0>0.8, qdiş/gdiş=0.18/0.30=0.6<2 olduğundan TS500-2000, Madde 11.2.2-sayfa 50 de verilen basit
formüller kullanılarak momentler hesaplanabilir.

N101 N102

-7.0•6.22 /8= -33.6


-11.2
-7.0•6.22 /24= -11.2

24.5
7.0•6.22 /11= 24.5 kN•m

7.0•6.2 /2+[-33.6-(-11.2)]/6.2= 18.1 25.3

-18.1

-7.0•6.2 /2+[-33.6-(-11.2)]/6.2= -25.3 kN

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 212
Betonarme hesap:(M.R AYDIN tabloları)
fcd=13.33, fctd=1.07, fyd=365.22, fywd=191.30 N/mm2, ρb =0.0160
min ρ=0.8•1.07/365.22=0.0023 (açıklık ve mesnet)
max ρ=0.85•0.0160=0.0136
=0.02

N101/N102 dişleri:
A-B ve B-C açıklıkları:
Md=24.5 kN•m, d=320-20=300 mm, hf/d=7/30=0.23, b/b0=50/10=5
m=24.5 •106/500/3002/13.33=0.041 ω = 0.044
As=0.044 •13.33 • 500 • 300/13.33=240 mm2
Seç.: 1φ12+1φ12 (113+113 mm2) Kapalı erriye kullanılacak,
Mont.: 1φ10 (79 mm2) donatılar kesilecek,
her açıklığa ayrı konacak!
Kont.: ρ=226/100/300=0.0075 >min ρ=0.0023 
< max ρ=0.0136 

A ve C mesnetleri:
M=11.2 kN•m (eksende), d=300 mm,
Md=11.2 - 18.1•0.50/3=8.2 kN•m (azaltılmış)

300 100
kh = =10.48 → k s = 0.287
100 8.2

As=104 • 0.287 •8.2/300=78 mm2


Asmev=79+113=192 mm2
Asek=78-192<0, gerekmez!

Kont.: Asüst =192>Asaçıklık/2=2 • 113/2=113 mm2  (sadece kenar mesnetlerde!)


Asalt =113 ≥ Asüst/2=192/2=96 cm2 
ρ=192/100/300)=0.0064>min ρ=0.0023 
< max ρ=0.0136 

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 213
B mesnedi:
M=33.6 kN•m, d=300 mm,
Md=33.6 - 25.3•0.50/3 = 29.4 kN •m

300 100
kh = = 5.53 → k s = 0.322
100 29.4

As=104 • 0.322 •29.4/300=316 mm2


Asmev=2 • 79+ 2 • 113 =384 mm2
Asek=316-384 <0, gerekmez!
Kont.: ρ=3184/100•300=0.0128 > min ρ=0.0023 
< max ρ=0.0136 

Asalt=2 •113 >Asüst/2=384/2=196 mm2 

Etriye hesabı:
Vd/25.3=3.36/3.61Vd=23.5 kN.
Vmax=0.22•13.33•100•300=88 kN.
Vcr =0.65•1.07 •100 •300=21 kN
Vcr<Vd<Vmax olduğundan min etriye yetmez, etriye hesabı gerekir:
2 kollu φ8 etriye kullanılırsa, Asw=2•50=100 mm2
Asw/s=Vd/(fywd •d), 100/s=23500/(191.30•300)s=244 mm
s ≤h/2 olmalı, s=160 mm.
Seç.: φ8/160 kapalı etriye! (Vd>Vcr olduğu için)
Kont.: ρw=100/(100•160)=0.0063>min ρw=0.3•(1.07/191.30)=0.0017 

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 214
N103 dişi:
A-B açıklığı:
Md=33.6 kN•m, d=30 cm, hf/d=7/30=0.23, b/b0=50/10=5
m=33.6•106/500/3002/13.33=0.056 ω = 0.061

As=0.061 •13.33 • 500 • 300/365.22=334 mm2


seç.: 1φ16+1φ16 (201+201 mm2)
Mont.: 1φ10 (79 mm2)

Kont.: ρ=2 • 201/100/300=0.0134 >min ρ=0.0023 


< max ρ=0.0136 

A ve B mesnetleri:
N103 dişinin mesnetlerindeki momenti Md=11.2 kN•m, N101 dişinin A mesnedindeki moment ile
aynıdır. Kesit de aynı olduğundan, gerekli donatı da aynı olmalıdır. Ek donatı gerekmez!

Etriye hesabı:
N103 dişindeki deki kesme kuvveti V=21.7 kN, N101-N102 dişlerindeki kesme kuvvetinden
(V=25.3 kN) küçüktür ve kiriş boyutları aynıdır. N101 ve N102 kirişlerinde min etriye
kullanıldığından N103 için de min etriye gerekecektir: φ8/160 kapalı etriye!
Plak dağıtma donatıları:
Min donatı konacaktır: φ8/25 (2.01 cm2)
Kont.: ρdağıtma =Asdağıtma /(100t) =2.01/(100•7)=0.0029>min ρdağıtma =0.0015

Çizimler:
•Plak dağıtma donatıları kalıp planı üzerine çizilir.
•Diş donatıları kirişlerdeki gibi çizilir.

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 215
+3200 ve +6400 m kotları kalıp planı

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 216
70
250
320

70
250
320
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 217
+3.20/+6.40 kotu kiriş yükleri:

Duvar yükü analizi: K107/K108/ K109 (50/32): g q


Gaz beton(25 cm) 0.25 . 7 = 1.75 kN/m2
Kiriş öz 0.50x(0.32-0.07)x25= 3.1 kN/m -
Gaz beton(10 cm) 0.10 . 7 = 0.70 “
Dış sıva 0.02 . 20 = 0.40 “ Duvar (3.20-0.32)x2.45= 7.1 “ -
İç sıva 0.015 . 20 = 0.30 “ N101(veya N103) den (g) (6.20/2)x6.05= 18.8 “ -
N101(veya N103) den (q) (6.20/2)x3.50= - 10.9 kN/m
Dış duvar 2.45 kN/m2
İç duvar 1.30 kN/m2 -------------------------------------
g = 29.0 “ q = 10.9 “

K101/K102 (25/50): g q K110/K111 (50/32): g q


Kiriş öz 0.25x (0.50-0.07)x25= 2.7 kN/m -
Kiriş öz 0.50x(0.32-0.07)x25= 3.1 kN/m -
Duvar (3.20-0.50)x2.45= 6.6 “ -
--------------------------------- Duvar (3.20-0.32)x0.130= 3.7 “ -
g = 9.3 “ q=0 N101 den (g) (6.20/2)x6.05= 18.8 “ -
N101 den (q) (6.20/2)x3.50= - “ 10.9 kN/m
K103 (50/32): g q
N102 den (g) (6.20/2)x0.605= 18.8 “ -
Kiriş öz 0.50x (0.32-0.07)x25= 3.1 kN/m -
Duvar (3.20-0.32)x1.30= 3.7 “ - N102 den (q) (6.20/2)x0.350= - “ 10.9 kN/m
------------------------- -------------------------------------
g = 6.8 “ q=0 g = 44.4 “ q = 21.8 “
K104 (50/32): g q
Kiriş öz 0.50x(0.32-0.07)x25= 3.1 kN/m - K112 (50/32): g q
Duvar (3.20-0.32)x2.45= 7.1 “ - Kiriş öz 0.50x(0.32-0.07)x25= 3.1 kN/m -
---------------------------- Duvar (3.20-0.32)x2.45= 7.1 “ -
g = 10.2 “ q=0 N103 den (g) (6.20/2)x6.05= 18.8 “ -
N103 den (q) (6.20/2)x0.350= - “ 10.9 kN/m
-------------------------------------
g = 29.0 “ q = 10.9 “

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 218
5 K109 25/50 K110 25/50

Örnek (29.04.2002 sınavı )

Spor salonu olarak kullanılacak bir yapının kiriş ve kolon kalıp planı
verilmiştir (ölçeksiz). Döşemeler asmolen yapılacaktır. Kenar 4 K107 60/32 K108 60/32
kirişlerde duvar vardır, iç kirişlerde yoktur.

•Asmolen döşemeyi ve kesitini çiziniz.


•Döşemenin statik ve betonarme hesaplarını yapınız.
•Gerekli çizimleri veriniz.
•K103, K111, K115 kirişlerinin yüklerini hesaplayınız.
3 K105 60/32 K106 60/32
Diğer veriler:
Malzeme: C20/S220a (plak)
C20/S420a(diş)
Duvarlar: 20 cm düşük dayanımlı gazbeton
Sıva : 2.5 cm iç ve dış duvarlarda
2 cm tavanda
Kaplama: 2 cm meşe parke
2 K103 60/32 K104 60/32
Asmolen dolgu: en hafif gazbeton
Kat yüksekliği: 3.5 m
Şantiye denetimi: iyi

1 K101 25/50 K102 25/50

12.5 47.5 12.5 12.5


600 cm 415

A B C

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 219
Çözüm:

1.Adım: dişlerin hangi doğrultuda konulacağına karar verilir. X


veya Y yönünde konulabilir. Bu sistemde X yönünde diş serbest
açıklığı büyük, Y yönünde küçük olur. Ancak birinde büyük
açıklıklı ana taşıyıcı kirişler, diğerinde küçük açıklıklı ana taşıyıcı
kirişler yüklenmiş olur. Şekildeki kalıp planında dişler Y yönünde
yerleştirilmiştir.
2.Adım: Plak kalınlığı, diş kesiti, dolgu genişliği seçilir.
Plak kalınlığı: 7 cm
Diş genişliği bw=10 cm
Diş yüksekliği h=32 cm>(500-42.5)/25=18.3 cm
Dolgu genişliği e=40 cm

3.Adım:Açıklıklara sığabilecek diş ve dolgu sayısı belirlenir.


Dolgu sayısı diş sayısının daima bir fazlası olmalıdır.
A-B açıklığında:
Lnet=600-12.5-47.5=540 cm
n bw+(n+1)e=Lnet
10 n+40(n+1)=540n=10 adet diş, 11 adet dolgu
B-C açıklığında:
Lnet=415-12.5-12.5=390 cm
10 n+40(n+1)=390n=7 adet diş, 8 adet dolgu
Diş sayısı tamsayı çıkmazsa dişlere paralel ana kirişlerin genişliği
artırılarak/azaltılarak ve/veya diş genişliği değiştirilerek tam sayı
olması sağlanmalıdır. Dişler arası mesafeyi değiştirmek standart
asmolen veya kalıp nedeniyle uygun olmaz.
4.Adım:Statik ve betonarme hesaplar yapılır. Burada statik ve
betonarme hesap adımları verilmemiştir.
5.Adım:Gerekli çizimler yapılır.
Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 220
160 Ø8 160 Ø8 160 Ø8 160 Ø8 Etr. Ø8/160 L=

70
a

320

250
1Ø10+1Ø12 2Ø10 2Ø10 1Ø10+1Ø12
300 a 300 300 2Ø10

15
125 5000 5000 5000 5000 100
125 a-a

1Ø12 L= 1Ø10 L=
1Ø10 L=
1Ø10 L= 1Ø12 L=
1Ø10 L=
1Ø10 L= 1Ø10 L=

160 Ø8 160 Ø8 160 Ø8 160 Ø8 Etr. Ø8/160 L=

70
a

250
320
1Ø10+1Ø12 2Ø10 2Ø10 1Ø10+1Ø12
300 a 300 300

15
125 5000 5000 5000 5000 2Ø10
100
125 a-a

1Ø12 L= 1Ø10 L=
1Ø10 L=
1Ø10 L= 1Ø12 L=
1Ø10 L=
1Ø10 L= 1Ø10 L=

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 221
Dişli ve asmolen döşemelerin avantaj/dezavantajları

Avantajları:
• Büyük açıklıklı, ağır yük taşıyan döşeme yapılabilir (8~15 m)
• Asmolen döşeme düz bir davan görüntüsü sağlar.
• Asmolen döşemenin kalıp maliyeti düşüktür.
• Asmolen döşeme ısı ve ses yalıtımı sağlar.
• Döşemede boşluk oluşturmak kolaydır
• Döşeme üzerindeki tekil ve duvar yüklerini taşıtmak kolaydır.
• İç kuvvetlerin hesabı farklı ve karmaşık modeller gerektirmez.
• Kat kalıp planındaki dişlerin çoğunluğu için tek hesap yeterli olur.

Dezavantajları:
• Kat yüksekliği az olan yapılarda uygulanamaz.
• Asmolen kullanılmaması durumunda kalıp, sıva ve işçilik maliyeti çok yüksek olur.
• Döşeme yükü, dişleri taşıyan ana kirişlere aktarılır. Bir doğrultuda dişli döşemlerde dişlere paralel ana kirişlere döşemeden yük aktarılmaz. Bu
nedenle dişi taşıyan ana kirişler taşımayanlara nazaran daha çok zorlanırlar.
• Deprem bölgeleri için uygun değildir. Depremde, dişler doğrultusunda döşeme rijit davranır, deprem yükleri akstan-aksa aktarılır. Dişlere dik
doğrultuda gelen deprem kuvvetlerinin aktarılmasında dişlerin hiçbir katkısı olmaz, sadece ince plak (5~7 cm) bu görevi üstlenmek zorunda kalır.
• Altında duvar olmayan ana kiriş yükseklikleri de diş yüksekliğinde yapıldığından, yüksekliği az ve çok geniş yastık kirişler oluşur. Kiriş genişliği,
yönetmelikler gereği, oturduğu kolon genişliği+kiriş yüksekliğini aşamayacağından yapısal (konstrüktif) zorluklar ortaya çıkar. Yastık kirişli
çerçevelerin depreme direnimi düşüktür.
•Depremde yapı yıkılmasa dahi; asmolenler, ek tedbirler ile bağlanmamışlarsa, yerinden kurtularak can kaybına neden olur.
• Yastık kirişli yapı süneklik düzeyi normal sistem sınıfına girer. Bu nedenle dişli ve asmolen döşemeler, ek tedbirler alınmadığı taktirde, sadece 3. ve
4. derece deprem bölgelerindeki Hn ≤13 m (4 kat) olan yapılarda uygulanabilirler. Yapıda perdeler kullanılarak bu sınır aşılabilir (Bak: Deprem
Yönetmeliği - 2007, madde 2.5.1.4, sayfa 22, madde 2.5.3, sayfa 24).

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 222
Uygulamada dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta:
Foto: İbrahim TORUNOĞLU

Bu deliklerin kapatılması gerekirdi !

Bir tarafı kapalı


asmolen

Yanlış
Doğru

Asmolenler delikleri yatay konum alacak şekilde dizilirler. Aksi durumda


delikler alttan görünür ve sıva yapılamaz.

Asmolenin ana kirişe dayanan yüzündeki boşluğunun kapalı olması gerekir.


Kapatılmadığı takdirde kirişe dökülen beton asmolen içine dolar. Döşeme
ağırlaşır, hesaplanandan çok beton kullanılmak zorunda kalınır.

Bazı firmalar, bu amaca yönelik, bir tarafı kapalı asmolenler veya plastik
kapak üretmektedirler. Temin edilememesi durumunda asmolenlerin ana kiriş
Plastik kapak
ile birleşen yüzleri önceden hazırlanmış plastik, konraplak veya benzeri
levhalar ile kapatılabilir, ancak bu da işçiliği artırır.

Prof. Dr. Ahmet TOPÇU, Betonarme II, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, http://mmf.ogu.edu.tr/atopcu 223

You might also like