You are on page 1of 538

IK PAA

GARB-NME
I/1, 1/2

HAZIRLAYAN

Prof. Dr. Kemal YAVUZ

stanbul, 2000

OSMANLI DEVLETNN KURULUUNUN 700. YIL DNMNDE, TRKYE BYK MLLET MECLSNN AILIININ 80. YILINDA BYK TRK MLLETNE ARMAANDIR.

Bu eser, Prof. Dr. lhan Klzl ile ei Dr. Meral Klzlnn mal katklaryla hazrlanmtr.

ZGEM 1947 tarihinde K. Karapnar Ermenekte dodu. Adiller lkokulu'ndan sonra, sra ile Ermenek Ortaokulu'nu ve Konya Erkek Lisesi'ni bitirdi. 1967 ylnn ubat aynda stanbul niversitesi Trk Dili ve Edebiyat Blm'ne girerek Kasm 1970te Trkiyat Enstits'ne ktphane memuru tayin edildi. 03 Mays 1971 tarihinde bu faklteden mezun olarak ayn yln Kasm aynda doktoraya balad. 1973 Hazirannda Erzurum Atatrk niversitesi slm limler Fakltesi'ne Osmanlca asistan olarak tayin edildi. stanbul niversitesi Edebiyat Fakltesi'nde balad doktora almasn bitirerek, 21 Haziran 1977 tarihinde Doktor unvann ald. 07 Temmuz 1978 tarihinde Atatrk niversitesi Edebiyat Fakltesi Trk Dili ve Edebiyat Blm'ne asistan olarak atand. Yabanc dilini gelitirmek ve sahasyla ilgili aratrmalar yapmak zere 1981-1982 ders ylnda Fransa'ya gitti. 05 Kasm 1982 tarihinde Yardmc Doent ve 20 Nisan 1983 tarihinde Yeni Trk Dili sahasnda Doent oldu. 16 ubat 1984 tarihinde Atatrk niversitesi Fen-Edebiyat Fakltesi Trk Dili ve Edebiyat Blm'ne kadrolu doent olarak atand ve bu tarihten, 25 Austos 1986 tarihine kadar Trk Dili Anabilim Dal Bakanl'nda bulundu. Bu arada bal olduu faklteden baka, Profesr Dr. M. Kaya Bilgegil'in dekanlk yllarnda (1982-1984) Kazm Karabekir Eitim Fakltesi'nde Trk Dili ve Osmanlca derslerini yrtt. 27 Austos 1986 tarihinde stanbul niversitesi Edebiyat Fakltesi Trk Dili ve Edebiyat Blm Eski Trk Edebiyat Anabilim Dal'na naklen tayin edildi. 03 Nisan 1989 tarihinde Eski Trk Edebiyat Anabilim Dal'nda Profesrle ykseltildi. 18 Eyll 1989 tarihinde stanbul niversitesi Edebiyat Fakltesi Trk Dili ve Edebiyat Blm Eski Trk Edebiyat Anabilim Dal Bakanl'na getirildi. Hlen bu grevi srdrmekte olan Kemal Yavuz evli ve ocuk babasdr.

ZET k Paa 1272 ylnda Krehir yresindeki Arapkirde domutur. Baba lyasn olu olan Muhlis Paann oludur. k Paa babasnn vasiyeti zerine eyh Osman tarafndan en iyi ekilde yetitirilmi, zahir ve btin ilimleri renmitir. Devrinin nde gelen bilginlerindendir. 3 Kasm 1332 tarihinde vefat etmi olup, trbesi Krehirdedir. k Paa Trk diline ok byk nem verir ve devlet iin dilin nemini eserlerinde vurgular. Onun en byk eseri 10592 beyitten meydana gelen Grib-namedir. Garib-name on blmden meydana gelir ve bu on blmn iinde de onar kssa bulunur. Eser gerek tertibi ile gerekse muhtevas ile orijinal bir eserdir. Ak ve anlalr bir dille yazlmtr ve devrinin dil hususiyetlerini tar. k Paa bu eserini Trkenin hor grld bir devirde Trk milleti iin kaleme almtr. Eser, muhtevas ve ekliyle dikkat ekici olduu gibi, en ince tasavvuf konular dahi Trke anlatmas asndan da nemlidir. ABSTRACT k Paa was born in 1272 in Arapkir of Krehir Region. He is the son of Muhlis Pasha the son of Baba lyas. Due to his fathers wish and will, he was well educated by Seyh Osman and he had a good knowledge of physical and spiritual sciences.He was the famous scientist of his age. He died in 1332, and his tomb is in Krehir. k Paa gave enormous importance to Turkish language and emphasized the importance of language for the state in his works. His most significant work is Garib-name which consists of 10592 couplets. It has three chapters and each chapter includes ten subsections. Also Garib-name has original content and arrangement. It has written in clear and comprehensible manner and it has given linguistic characteristic of Turkish in its own age. k Paa has written this book for Turks when Turkish was despised. It is not only important as content and form, but also it is important to write mystic topics in Turkish.

NDEKLER zgemi....................................................................................................................................3 zet.............................................................................................................................................4 Abstract.......................................................................................................................................4 N SZ......................................................................................................................................6 GR.........................................................................................................................................9 II. IK PAA...........................................................................................................................9 1.Hayat.......................................................................................................................................9 2. Garib-nme............................................................................................................................12 METN - GARB-NAME.......................................................................................................17 SONU...................................................................................................................................535 Bibliyografya..........................................................................................................................536

N SZ XIV. yzylda Osmanl Devletinin kurulu devrinde yazlm olan Garib-nme, hi phesiz Trk edebiyatnn nde gelen, deerli ve temel eserlerinden biridir. Byle olmasna ramen, eserin bugne kadar, derli toplu ekilde ilm bir neri ortaya konamamtr. Yaplan almalar ise dank ve blk prktr. Bunda eserin hacimli olmasnn yannda, eitli zamanlarda baz almalarn yapldnn veya yaplmakta olduunun bilim evrelerinde sylenti eklinde yaylmas da rol oynamtr. Oysa Garib-nme gibi esiz bir eserin neredilip edebiyat ve kltr dnyamza kazandrlmas bata gelen bir vazife olmal idi. Zira bu byk eser: 1. Anadolu Trkesinde yazlm Trk edebiyatnn XIV. yzyldaki en byk mesnevsi oluu, 2. Telif olup tercmeye yer vermemesi, 3. Trk hayat ve yaayn en iyi ekilde yanstmas, 4. Trk kltrn byk lde kendinde toplamas, 5. Genel anlamda devrinin sosyal ynn vermesi ve hedefler gstermesi, 6. Tertibi ve konular ileme asndan bir benzerinin bulunmamas, 7. Ele alnan konular ok ak ve sade bir ekilde anlatmas, 8. Anadoluda geliecek olan Trk edebiyat alannda ilk yazlan edeb eserlerden olmas ve bu yn ile edebiyatmzn ekillenmesinde temel eserlerden birini tekil etmesi, 9. On drdnc yzyldan beri, her zaman iin, Trkenin nde gelen bir dil hazinesi olmas ve airinin dil uuruna sahip bulunmas, 10. Nasihat edebiyatmz iinde yer almas, gibi ynlerden deerini hibir zaman kaybetmeyecek bir eserdir. Ayrca Garib-nme k Paann mrnn sonuna geldii, btn tecrbe ve bilgilerini tanzim ederek yerletirdii bir eser olarak insanl aydnlatmas bakmndan da nemlidir. k Paa mrnde grd reticilik vazifesini, hayattan el ekerken eseri vastasyla devam ettirmitir. Garib-nmenin eitici ve retici bir nitelie sahip olmas, eserin telif edildii devirden balayarak yzyllar iinde zamanmza kadar istinsah edilmesine yol amtr. Biz bu eseri Trk milletine ve ilim lemine kazandrmay gaye edindik. nce eserin Sleymaniye Ktphanesi Lleli 1752 numarada kaytl, iki ciltten oluan en gzel nshasn ele alp yeni harflere ve gnmz Trkesine evirmeye karar verdik. Fakat bata Kayseri Rait Efendi Ktphanesinde bulunan bir nshann fotokopisinin elimizde olmas, birka nshadan da olsa bizi, karlatrmal metin nerine yneltti. Hl byle olunca vaktiyle rahmetli hocam Prof. Dr. Sadettin Buluun zerinde alt en gvenli nshalardan olan Almanya Tbinger nshasnn fotoraflarn Trkiyat Aratrmalar Enstitsnden temin yoluna gittik. Ayrca eserin en eski nshalarndan olduu sylenen Konya Koyunolu Mzesindeki nshay da elde ettik. Bylece nsha says drde kt ve biz almamz bunlar zerinden gerekletirdik. Nshalar bulunduklar yerlere gre; Sleymaniye Lleli L, Almanya, Tbinger Depot der Staatsbibliothek (Nr. 1684) A, Konya Koyunolu (Nr.13634) K, Kayseri Raid Efendi (Nr. 9344) ise R harfleri ile gsterildi.Eserin btnn ilgilendiren beyit numaralar nshalar temsil eden harflerin srasnda, genellikle be atlamal olarak yazld..

Elinizdeki eser birden ortaya km deildir. Garib-nme zerinde ilk defa doktora yapmam teklif eden merhum hocam Prof. Dr. Mehmet Kaplan olmutu. O vakitten beri geen 28 yl zarfnda zaman zaman esere dndm. Hatta Erzurum Atatrk niversitesi Edebiyat Fakltesindeki hocalm srasnda Garib-nmenin ilk drt bb zerinde Yksek Lisans tezi yaptrdm. Bundan sonraki almalar rencilerimizin daha da ileri gtrmesi temennisi ile Erzurumdan ayrldm. Fakat btn almalar braktmz gibi kald. Bu arada yine ukurova ve nn niversitelerinde, eserin metin olarak tamamn vermeyen doktora almalarnn yapldn rendim. stanbul niversitesi Edebiyat Fakltesinde vazife aldktan sonra Garib-nmenin neri zaman zaman dile getirildi. Rahmetli hocam Prof. Dr. Mehmet Akaln, bir konumamzda eseri yaymlayacaklarn syleyince, yine bir kenara ekilerek nerini bekledim. Fakat o da almalarn bir sona ulatramadan, bu dnyaya veda etti. Gel zaman git zaman Ahi Kltrn Aratrma ve Eitim Vakfnda yaplan toplantlarda eserin garip durumu ve nerinin nasl yaplabilecei dile getirildi. Krehirin vatansever, Trk kltrne gnl vermi evltlar bu zor ii bize teklif edince, eski mitlerim yeerdi ve almaya baladm. Bylece yalnz benim deil, artk aramzda bulunmayan hocalarm Prof. Dr. Mehmet Kaplan, Prof. Dr. Ali Nihad Tarlan, Prof. Dr. Sadettin Bulu, Prof. Dr. Faruk K. Timurta ve Prof. Dr. Mehmet Akaln olmak zere, hayatta bulunanlar da dahil, deerli meslektalarmzn ve k Paa dostlarnn dilekleri gereklemi oldu. Bu saadeti okuyucularmzla birlikte paylarken ahirete intikal eden hocalarm da rahmetle yd ederim. Garib-nme hacimli bir eserdir. Bunun iin manev destek yannda byk madd destei de gerektirir. in manev ynn Ahi Kltrn Aratrma ve Eitim Vakfnn nde gelen mensuplar Galip Demir, Prof. Dr. lhan Klzl, Prof. Dr. lhan ahin, Prof. Dr. Hsn zek, Nevehir Eski Milletvekillerinden Krehirli Ramazan Demirsoy, Yard. Do. Dr. Erol lgen ve Dr. Ali Mazak ile dier gnl ehli arkadalar yklendi. Madd tarafn ise, filmlerinden fotokopi ve bask ilemlerine kadar ne gerekiyorsa, Prof. Dr. lhan Klzl ile ei Dr. Meral Klzl zerine aldlar. Bylece el ele, gnl gnle vermenin sonunda Garibnmenin birinci cildi meydana geldi ve bu hazz hep birlikte tatm olduk. Kendilerinden byk yaknlk, madd ve manev destek grdm bu dostlarma ve eserin temininde bize her trl imkn bah eden Sleymaniye Ktphanesinin deerli mdr Dr. Nevzat Kaya Beye tekrar tekrar teekkr ederim. Ayrca Trkiyat Aratrmalar Enstitsndeki nshann temininde yardmlarn grdm Prof. Dr. Osman Fikri Sertkayaya, gr ve fikirlerinden istifade ettiim Prof. Dr. Necat Birinciye, eserin yazmnda kendi hazrlad yaz tiplerini ltfeden aziz dost Halil Akgze, Arapa ibareleri kontrol eden Eski Trk Edebiyat Anabilim Dalnda birlikte altmz deerli meslektalarm Do. Dr. Yekta Sara ile Do. Dr. Azmi Bilgine; Farsa ile ilgili ksmlarn hallinde yardmlarn esirgemeyen Fakltemiz Dou Dilleri ve Edebiyatlar Blmnden gayretli ve deerli dost Yard. Do. Dr. Mustafa ieklere teekkr ederim. Yine eserin fotokopilerinin alnmasnda ilerimizi takip eden, metni batan sona kadar okuyarak tashih ilerinde yardmc olan Anabilim Dalmz Aratrma Grevlisi, doktora rencim Cemal Aksuya; eserin nshalaryla ilgili bilgi ve dokmanlar bize ulatran doktora rencim Aye Grol ile deerli arkadam Osman Esine ve Seluk niversitesi Fen-Edebiyat Fakltesi retim yelerinden Yard. Do. Dr. Orhan Yavuza teekkr bir bor bilirim. Kltrde devamllk esastr. Garib-nmedeki hayat, Anadoluda bizim ksmen yaadmz, bizden nceki neslin ise aynen, bizden sonraki kuaklarn da az ok yaayaca

ve yaataca bir hayattr. Cumhuriyetimizin kuruluunun 76. ylnn idraki iinde, 670 sene ncesini gnmze getirirken, bu deerli eseri Osmanl Devletinin kuruluunun 700. yl dnmnde, o gnleri yaayan k Paann arzusuna uygun olarak, byk Trk milletine armaan ediyoruz. Prof. Dr. Kemal YAVUZ skdar, 03 Ocak 1999

GR II. IK PAA 1. Hayat Asl ad Ali olan k Paa, 1272 ylnda Krehir civarndaki Arapkirde domutur. Baba ve anne taraf bakmndan devrin hatr saylr ailelerine baldr. Babas Muhlis Paa, Baba lyasn oludur. eyh lyas olarak da anlan Baba lyas, Horasandan Anadoluya g etmitir. Mutasavvf ve fazl bir kimse olan eyh lyasn mritlerinin okluu devrin hkmdar II. Gyaseddin Keyhusrev tarafndan iyi karlanmam, rencilerinden Baba shakn balatt ayaklanma sebebi ile 1241 ylnda ehit edilmitir. 1 Bu ayaklanmaya eyh lyas kardr. Ancak o, Baba shaka ne kadar tavsiyede bulunursa bulunsun; szn geirememi, sonunda bu asi ve sz dinlemez rencisine bedduada bulunmutur. Elvan elebinin verdii bilgilere gre, isyan eden bu topluluk bellerine hristiyanlk alameti olarak znnar kuanan kimselerden olumutur. Bu durumda bu ayaklanma daha ok Baba shak etrafndaki Hristiyan bir topluluk tarafndan karlm ve Baba lyas katiyen bu ayaklanmaya katlmamtr. Kaynaklara baknca Elvan elebi dnda k Paa ile ilgili pek bilgi bulunmaz. Garib-nmesinde de bu konu ile ilgili olarak bilgi vermez. Ayrca tezkire sahiplerinden sadece Ltif (l. 1582) ondan bahseder. k Paa iin; onun vellerden, k, rif ve tarikat yolunda sahib-i maarif biri, aslen Acem snr boylarndan gelen ve Krehiri vatan tutan bir aileden olduunu syler. Sonra Sultan Orhan devrinde Hazret-i Hac Bekta ile ayn ada yaadn ve grp sohbette bulunduklarn zikreder. Ayrca k Paann byk eyhlerden olduunu belirtip, zenginliinden bahseder. 21 Garib-nmenin Almanya nshasnn n sznde ise; sz sultan, imann delili, melekt denizlerinin gezgini, cebert dnyasnn anahtar, hakikat mkllerinin zcs, anlalmas g meselelerin zeni, ilh hazinelerin bilicisi eyh-i Hemedn, veliyy-i sultan Ali bin Muhlis bin eyh lyas eklinde anlatlmaktadr. Bir de byk dedesi eyh lyas iin eyhlerin eyhi lfzna yer verilmitir. Bunun dnda herhangi bir bilgi bulunmamaktadr. 22 Ancak bu ksmn n sze sonradan eklendii anlalmaktadr. k Paann hayatna baknca Ltifnin kaydettii gibi, onun, sadece Sultan Orhan zamannda yaamad grlr. O, artk mrn slle olarak tamamlam bir devletin son hkmdarlarn idrak ettii gibi, Osmanl Devletinin kuruluunu da grmtr. 1272 ylnda doduuna gre, k Paann ocukluu III. Gyaseddin Keyhusrev (1266-1284), genlik yllar Sultan II. Mesud (1284-1296, 1302-1310) ve III. Aleddin Keykubad (1298-1302) zamanlarnda gemi ve Osman Bey devrini olgunluk yllarnda yaamtr. mrnn son yedi senesini ise Orhan Bey zamannda geirmitir. Bu durumda o, Seluklu ve iki Osmanl hkmdar olmak zere be sultann saltanat zamanlarnda mr srmtr. Bu mr iinde tahsiline Krehirde devam etti. Sleyman- Trkmanden tasavvuf dersleri ald gibi kayn pederi eyh Osmann derslerinde yetiti. Devrin siyas ahsiyetleri yannda lim ve eyhleri ile temas kurdu. Osman Gazinin istikllini iln srasndaki trende de bulundu.
1

Bursal Mehmed Tahir; k Paa, Trk Dernei, 1.say, stanbul 1327, s.19. Latf; Tezkere-i Ltif, Dersaadet kdam matbaas, stanbul 1314, s. 44-45. 22 k Paa; Garib-nme, Almanya, Ms. Or. Guart. 1684. Vr. 1b / 2-7.
21

Krehirin Osmanl topraklarna katlmasnda byk rol oynad. Burada at zaviyede ilim nerine alarak halk aydnlatt. Krehir beyi tayin edildi. 23 Ayrca Msra eli gittii, Anadolu valisi Timurta Paann veziri olduu rivayetleri de vardr. Eserinin mirac anlatt ksmlarnda, zellikle Kudusteki, Mescid-i Aksa ve Kubbets-Sahra gibi yerleri tasvir ederken, byk bir gzlem iinde olmas ve hemen her yeri dikkatle ortaya koymas bu fikri kuvvetlendirmektedir. nk bu ekildeki anlatm ancak gren birisi tarafndan verilebilir. Bu durumda airimizin Msr yolculuu srasnda Kuduse de uradn belirtmek gerekmektedir. Elvan elebi babasnn lm tarihini, 3 Safer 733 olarak bildirmi ve 63 yl mr srdn sylemitir. Bu da mild olarak 3 Kasm 1332 tarihine rastlamaktadr. Krehirde vefat eden k Paann trbesi ehrin kuzeydousunda bir tepede, kendi ad ile anlan mezarlkta bulunmaktadr. k Paann en nemli vasf devrinin bir lim ve mutasavvf olarak halkla olan ilikisidir. O Anadolunun buhranl ve kark zamanlarnda Trk milletine yol gsterenlerdendir. Eserini de bu dnceden hareket ederek yazm, Trk dili ile eser vermeyi kendine balca vazife bilmi ve halk aydnlatma yolunu semitir. Bunun iin de kendini ok iyi yetitirmitir. Eserinde Trk kltrnn btn devrelerine gider gelir. Baz ifadelerinde Orhun bidelerine, Kutadgu Bilige, Dede Korkuta, Mesnevye ve Yunusa giderken, baz szleri ile de Sleyman elebiye ynelir. Miracnme ve mevlid gibi trler yannda Leyl ile Mecnun, Yusuf ile Zeliha gibi, kendi devrinden sonra bal bana byk mesnevler olarak ortaya konacak eserlerin de ilk rneklerini k Paa verir. Hatta sz aka getirirsek, Sinan Paadaki syleyiler de Garibnmeden gelir. Tespit edebildiimiz kadar ile Yazcolu Mehmed, Kaygusuz Abdal, Erefolu Rum, Baki, eyh Galip gibi Trk edebiyatnn nde gelen simalar dili kullantan dnce ekillerine kadar, k Paann tesirinde grlrler. Ayrca k Paa hikmet asndan Anadoluda geliecek Trk edebiyat iinde de, ilktir. Bu bakmndan Trk edebiyatnn balangcnda hikmet vardr. Bunu takip eden airlerimizden Ahmed ile XVII. yzylda hikmet sahasnda bir yol am gibi grnen byk airlerimizden Nbi de, hikmet yn ile k Paaya baldr. Bu yol daha sonra Rami Mehmed Paa ile Koca Ragp Paa tarafndan devam ettirilir. k Paada Trke sevgisi nemli bir yer tutar. Bu itibarla Trkecilik cereyan iinde grlr. Gerekten o, btn diller zerinde dnen ilk dilcilerimizdendir. Hangi dil olursa olsun dilin sese bal bulunduunu, cierlerden balayarak hava ve ses yolunun durumunu, sesin meydana geliini ve bir kalba dklerek manaya kadar gittiini en nce iaret eden odur. Yine sesin harflerle olan balln, bunlarn bir araya gelmesi ile kelimelerin oluup manaya ulaldn k Paa bildirir. O bu ynleri ile modern bir dil dnr olarak grlr. Buradan hareketle Trke zerine grleri de vardr. Farsann hl etkili olduu bir zamanda eserini Trke yazmas, gramer fikrine yer vermesi, ortaya koyduu eseri ile Trke bir bide meydana getirmesi, hepsinden nemlisi bu eserde Trk dilinin kaidelerine uygun olarak pek ok kelime tretmesi ondaki dil uurunun ne kadar derin, kkl ve canl olduunun bir delilidir. Ayn uur ada Glehrde de vardr. Fakat Glehr dili, gnlden geldii gibi kullanr. Yalnz gzel Trke ister ve baka bir fikir getirmez. 25 k Paa byle deildir. Onun bu fikirleri Gen Kalemlerde kendini bulan fikirlerdir ve hl geerliliini korumaktadr: 25
23 25

Enver Behnan apolyo; Krehir Bykleri, San matbaas, Ankara 1967, s. 14-15. Kemal Yavuz; XIII-XVI. Yzyl Dil Yadigrlarnn Anadolu Sahasnda Trke Yazl Sebepleri ve Bu Devir

10

Sosyal bakmdan k Paa eserinde gnlk hayata geni olarak yer vermektedir. Ekin ekmekten, oul kz dncesinden, toplumda insanlarn durumlarndan, ocuklara isim vermekten, kzlar evlendirmekten, kszlerin ve itibardan denlerin hllerinden ve cemiyet iindeki yerlerinden bahsettii gibi, devri iin nemli bir mesele olan ve btn zamanlarda geerliliini koruyan hkmdarln; akl, asalet, yiitlik, ilim ve cmertlik gibi salam temeller zerine kurulabileceinden sz aar. Bunlar olmadan toplumu idare etmenin zorluunu belirtir. k Paa ayrca deniz ve karalar da iindeki yaratklarla ele alarak geni ekilde karlatrr. Bir tohumun imlenmesi iin gerekli artlar, insan vcudunu ilikten deriye kadar ele alp anlatmas ve kinatla karlatrmas, yldz ve gezegenlerle ilgili fikirleri k Paann nasl bir gzlem iinde olduunu gsterir. Bu onun tabiata bakdr. O bu yn ile fen bilgilerine de ynelir. Ayrca tarikat ve adabn, eyh-mrit ilikisini en geni ekilde ve sistemli olarak hayatndan rneklerle anlatr. Bu da devri iin bir gerek olduuna gre, yalnz sofilii bile anlatsa bunda da sosyal hayat verir.k Paa, meselele ve hadiseleri aklayan bir bak asna sahiptir. Kinat ona gre bir aynadr. O, kinattan insana gelir. Her bir varln zelliini belirtir. Kyaslar ve benzer taraflar ile ilgi kurduu gibi, ztlklar da gzler nne serer. Ayrca bir ksm tlerinde de ana baba, hoca ve esnaf velisi olan ahiden dua almay da tavsiye eder. Bunlara hizmeti, szlerini dinlemeyi, ilim renmeyi, zellikle hoca eiinde kul olmay; ahilikle ilgili olarak da ihls sahibi olmay, halkn skntsn yklenip gidermeyi, mal mlk insanlarn yoluna ve faydalarna harcamay, gelen gidenle ilgilenip onlar bo gndermemeyi, yolunu arana yol gstermeyi sk skya tenbih eder. hayatn anlatr. Onda yetmi iki millete bir gzle bakmak, hangi dine mensup olurlarsa olsunlar insanlar arasnda ayrm yapmamak fikri de vardr. Btn bunlarn yannda k Paann en nde gelen fikri birlik fikridir. Bu fikir btn devirler iin geerlidir. Ondaki bu dnce bir bakma kendi devrinin de byk derdidir. Halk toplayp bir idare altnda birletirecek hkmdara ihtiya vardr. Memleket birlik ve btnlk iinde olmad, gerek bir idareciden mahrum bulunduu zaman harap olmu demektir. k Paann ilme verdii deer byktr. O limleri rnek gsterir. Drt byk imama ayr bir sevgisi olup, onlar ver; insanlar doruya ektiklerini ve almalar ile skntlar ortadan kaldrdklarn anlatr. k Paa; Prof. Dr. Mehmet Kaplann nemle iaret ettii gibi, Osmanl Trklerinin kurmu olduklar cihan devletinin ideolojik ve metafizik temelini hazrlar. Ayrca edebiyatmzda tasavvuf alannn ilk temsilcileri arasnda yer alr. Devrinde en byk mesneviyi ortaya koymu, ayrca gazeller de kaleme almtr. Ak ve anlalr bir dil ile yazan k Paa, devrine gre aruz veznini en iyi ekilde kullanan bir airdir. O, nder bir lim, mtefekkir bir mrit olarak halk aydnlatmada bir hayli gayret sarfetmitir. Bunun iin Garib-nme adl byk mesnevsini yazmtr. Babas ve dedesi gibi, slm esaslara, drt byk imama sk skya bal olan k Paa bu eseri ile dncelerini, tlerini halka yayd gibi, daha sonraki asrlara da ulatrmtr. k Paann ulalmaz bir gr vardr.
Melliflerinin Trke Hakkndaki Grleri, Trk Dnyas Aratrmalar, 27. say, stanbul 1983, s. 43-45, s. 33 vd.,

11

Eserini tertip ederken bile onlu sistemi kullanr. Ona gre onlar ve katlar sonsuza alan bir penceredir. Bu durumu gz nne alrsak, airimizin ne kadar gereki, hesaba ve sayya bal olduunu ve ne kadar byk dndn grrz. Ayrca o matematikteki kmelerden hareket ederek byle bir eser ortaya koymutur. Bunun da tesinde Trkenin ifade gcn gnmzden daha canl bir ekilde k Paada buluruz. Bu da onun samim oluundan ve Trke iin dnp rpnmasndan ileri gelmektedir. k Paa kendi ana dilinde yazd eseri ile tasavvufu bile anlatabiliyorsa Trke daha o gnden ilim dilidir. k Paa bunu da gerekletiren ve eserini Trk milleti iin yazan bir lim, air ve dnrmzdr. Bu bakmdan Garib-nme devri iin Trk dnce, fikir ve inancnn en iyi ekilde ortaya konduu bir eser olduu gibi, daha sonraki alarda da Trk milletinin hayat ve yaaynda ynlendirici bir rol oynar. Bu yn ile k Paa, hemen her saha ile ilgili olarak alma yapanlara da hitap eder.

2. GARB-NME: k Paann balca eseri Garib-nme adyla bilinen byk mesnevsidir. Eser, baz kaynaklarda; Divan- k, Divan- k Paa, Marifnme ve Gencnme gibi adlarla anlrsa da 31 , k Paa: Bu Garib-nme ann geldi dile Kim bu dil ehli dah mani bile II-237a/5 beytinden de anlalaca zere, eserinin adn Garib-nme koymutur. On blm hlinde yazlan eserin, nshalara gre, beyit says deiiklik gsterir. Eserle ilgili almalarda tahmin olarak on iki bin beyit olduu zikredilirse de, Sadettin Nzhet Ergunun bildirdiine gre 10.293 32 ; mil elebiolunun saymna gre de 10.015 ve 10.312 beyittir 33 . Bata Farsa bir n sze yer veren eser, batan sona kadar; Filtn Filtn Filn vezni ile yazlmtr. Ancak bu n sz, zerinde altmz, Garib-nmenin metnini iki cilt hlinde veren Sleymaniye Lleli nshasndan Trkeye evrilerek verilmitir. Bu nshann birinci cildi, on blmden meydana gelen eserin bir ve yedinci blmlerini ihtiva etmekte ve 5.640 beyti bulundurmaktadr. Bu ksmda eser hakknda bilgi verilmekte ve her blm iki beyitte tantlmaktadr. Daha sonra yer alan 228 beyitlik ksmda ise; tevhid, mnacat ve tevhid iirleri vardr. Bunu sra ile; Peygamberin vgs, drt halifenin methi ve Peygamberin nbvvetinin ispat iin yazlan iirler izlemektedir. Garib-nmede byle bir tertipten sonra asl blmlere geilir. On blmden meydana gelen eserin her blmnn de on kssaya yer vermesi ve blmden blme genileyerek, bir nizam iinde gittike almas Garib-nmenin en dikkat ekici zelliidir. Bu adan baklnca eserdeki konular da birbiri ardndan alp genilemektedir. Bunu blmleri takip edip her blm on ile arptmz takdirde (10+20+30+40+50+60+70+80+90+100=) Garib-nmenin en azndan 550 konuyu ilediini veya bu kadar mesele zerinde durup aklamalara yer verdiini belirtmek gerekir. Bylece; alan ve bu almada genileyen, genileyip byrken de nizam ve intizamn koruyan, insan daha telere gtren, k Paann deyimi ile nelerin olduunu gsteren bir kinat aynas ile karlar ve zerrelerden gnelere yol alr, hikmet ve srlara kavumu oluruz. te Garib31

Sadettin Nzhet Ergun, Trk airleri, 1. cilt, 1 Haziran 1936, No.9, stanbul 1936, s. 130. / Muallim Naci; Lugat- Nci, ar yaynlar, stanbul 1978, s.529. 32 Fuad Kprl; k Paa, A, s.705. 33 Amil elebiolu; Sultan II. Murad Devri Mesnevileri, Erzurum 1976, Baslmam Doentlik tezi, s.32.

12

nmenin en nemli zellii budur. Bu durum, airinin ne derecede geni bir dnce ve ibretle baktn, nasl bir hayal gcne sahip olduunu, ne derecede gr inceliklerine dikkat ettiini, ilm titizliini ve eserinin orijinalliini gstermesi asndan da nemlidir. Bu ynden baklnca eserde karlalan bu artc durum kitabn niin Garib-nme ad ile anldnn da sebebi olabilir. Ayrca eser tasavvuf ynde Hakka kavumann srlarn vermesi bakmndan da nemlidir. Dnya bir gurbet yeri kabul edilirse Garib-nme adnn bir baka anlam ile de karlarz. Eserini Trk milleti iin yazar. Trkenin o devirde hor grldn, her dilin aratrlp incelendiini, teki dillerde eserler verildiini, Trk dili ile kimsenin ilgilenmediini, bu durumu Trk milletinin de bilmediini ve Garib-nme adl eserini bunun iin yazdn, bylece Trkln kendi dilinde eserler okuyup hikmetlere ulamasn ve mahrum kalmamasn ister. Bunu: Geri kim sylendi bunda Trk dili lla malum old man menzili II-236b/11 Trk diline kimsene bakmaz-d Trklere hergiz gnl akmaz-d Trk dah bilmez-idi ol dilleri nce yol ol ulu menzilleri Bu Garb-nme ann geldi dile Kim bu dil ehli dah mani bile ..... T ki mahrm kalmaya Trkler dak Trk dilinde anlayalar ol Hak II-237a/3-5,9 beyitlerinde dile getirir. Ksaca sylemek gerekirse k Paa eserini Trk milletinin hikmetlere ulamas iin Trke yazdn ve mensubu bulunduu millete bir armaan braktn, bylece asrlar tesinde hatrlanacan dnr. O, eserini 730/1330 ylnda yazdn da: Bu kitbun hatm u old tamm Toptolu yz dsitan geldi tamm Yidi yz otuz ylnda hicretn Szi irdi hatmine bu fikretn II-238a/2-3 beyitlerinde anlatmtr. Trk edebiyatnn Anadolu sahasnda verilen temel eserlerinin en nde geleni Garibnmedir. Hacim bakmndan 10592 beyit olan bu eserin balca zellii telif olmasdr. Trk edebiyatnn Farsa ve Arapa edeb eserlerin tercmesi ile ie balad, vezin ve nazm ekillerinde bunlardan etkilendii eskiden beri sylenilegelmitir. Bu iddia zerinde dnlecek olursa, Trkler slm inan dairesi iinde yer alm ve karlat yenilikleri de

13

almaktan ekinmemitir. Bu itibarla slmiyetten sonra edebiyatnda, zevkinde, inancnda ve tarihinde yeni gelimeler olmutur. Ancak bu gelimelere ve yeniliklere alrken kendi zevki ve huyuna gre bir yol tutmu, ele ald konular ruhuna gre ilemitir. Bu bakmdan kendine has orijinal eserler verdii gibi rnek ald eserleri de aynen tercme etmeyerek telif tarafna gitmitir. Bu, Trk edebiyatnn benliini koruyarak geliip yayldn gsteren balca zelliidir. Aslnda Trk edebiyatnn slm medeniyeti iindeki ilk byk eserleri telif olarak karmza kar. Bu durum XI. yzylda Kutadgu Bilig ile kendini gsterir. Garib-nme de tertip bakmndan Kutadgu Bilige benzer. O devir Trk hayatna yer veren k Paa, grp geirdiklerini, tecrbelerini, hayalini, yaayn ve ilmini Garib-nme ile gsterir. Eserin iine girilince airimizin Trk milletinin hayatna gemii ve gelecei ile ne derece nfuz ettii hemen anlalr. O Orhun bidelerinden balayarak, Kutadgu Bilige ve Dede Korkuta kadar gelen baka bir dilde bile yazlsa, Mesnevdeki duruma kadar btn Trk hayatn bilen ve yaayan bir limdir. Bunun yannda babas ve dedesi gibi snn olup slm ilimleri hakkyla bilen biridir. ok dil renmesi ve rendii dillerin edebiyat ve kltrlerini hakkyla bilmesi onu ortak kaynaklara gtrr. Bylece Mevlna Celleddin-i Rum gibi limlerle ayn safta yer alr. Garib-nmede Mevlna tesirinden bahsedilmesi de bu yzdendir. Hlbuki Mesnevnin tertip ve hikye tarz Garib-nmeye hi benzemez. Mesnev hikyeleri anlatmda ne kadar dank ise, Garib-nme onun zddna, o kadar nizam ve intizam iindedir. Her iki eserde de o devir Trklnn hayatna, detlerine yer verilirse de 35 Garib-nmedeki derli toplu durum Mesnevde grlmez. Ayrca ele alnan konular; benzerlik de gsterseler, farkl farkl anlatlr. Ancak k Paa Mesnevden beyit seviyesinde kalan baz ifade ekillerine eserinde yer vermitir. Bundan baka Garib-nmedeki nefis ve akl konusu aa yukar baz farklarla Risletn-Nushiyye ile benzerlik gsterir. Yalnz k Paa konuyu Yunusa gre daha da geniletir. Ayrca Garib-nmede Yunus Divannn baz beyitleri de aklanr. Benzerlik bakmndan Hac Bekta- Veli hazretlerinin Makltn da zikretmek gerekir. Tabi ki btn bunlarda, ayn inanca ve ortak bir kltre balln, ayn evrede hayat yaamann ve dile getirmenin de rol oynadn belirtmeliyiz. Garib-nmenin Trk edebiyatnda nemli bir yeri olan Mevlid zerinde byk tesiri vardr. Gerekte baz syleyiler, ya ksmen deitirilerek veya ayn ekilde Sleyman elebi tarafndan Mevlide alnmtr. Bunu: Allah adn eytlm evvel ibtid Andan old ibtid v intih eklinde, daha Garib-nmenin ilk beytinden itibaren grmeye balarz. Garib-nmede, hacimli bir eser olmas bakmndan baz beyitlerin, aynen veya az ok deitirilerek tekrar edildii de grlr. Ayrca her kssann banda ve sonunda benzer ifadelere yer verildii de bir gerektir. Eserin ak ve ekici bir anlatm, anlalan bir dili vardr. Dikkat eken bir baka zellik Arapa ve Farsa tamlamalara sadece gerek duyulunca, ok az yer verilmesidir. Bunun yannda baz beyitlerde Arapa ve Farsa kelimelere hi yer verilmedii gibi alnanlar da ll olarak alnmtr.

35

Kemal Yavuz; Munnin Mesnev-i Murdiyesi, Baslmam doktora tezi, ..Edebiyat Fak., stanbul 1977.

14

Garib-nmenin ilk nshalar 15. yzyla aittir. Bu yzyldan beri tespit edebildiimiz kadaryla, Konya l Halk Ktphanesindeki nsha yannda, Prof. Dr. smail Ernsal ve Do. Dr. Cem Dilin zel kitaplklar da dahil, 81i yurt iinde 35 adedi de yurt dndaki ktphanelerde olmak zere, eserin bilinen 116 nshas vardr. Bunlardan en eski ve en yeni olan nshalar Adnan tken l Halk Ktphanesinde bulunmaktadr. Burada 320 numarada kaytl en eski nsha 830/1427, en yeni olan ve 57 numarada kaytl bulunan nsha ise 1339/1921 ylnda istinsah edilmitir. 36 Bu durumda bilinen en eski nsha, Garib-nmenin yazlndan 97 sene sonra elimize gemi olmaktadr. Eserin 1920 ylna kadar, 600 sene gibi bir zamanda nshalarnn oalarak gelmesi, Garib-nmenin deerini de gstermektedir. Bunlardan, almamzda faydalandmz Sleymaniye Laleli L, Almanya Tubinger A, Konya Koyunolu K ve Kayseri Raid Efendi R nshalarnn tavsifleri aadadr. Sleymaniye Ktphanesi, Lleli 1752m/1-2 1-2 ciltler, 410 x 300, (290 x 210) mm., 282, 240 v. , 11 satr, sls, harl, krem renk h. bd kt, zahriye, serlevha ve sonu nefis tezhipli, fasl balar altn yaldzl, nefis mein cilt, 882 H. Ba: Allah adn eytlm evvel ibtid Kandan old ibtid v intih Sonu: Her ki dinlerse bu szi iy Cell Rahmetn olsun ana her dem dell Her nefes bin rahmeti Hakkun ana Kim yazan Ftiha birle ana Bu nsha Memlk devdrlarndan Ya Bekin ktphanesi iin yazlmtr. Sultan Gavri zamannda yaayan Ya Bek ayrca airdir. Gavri bu zatn lm zerine mersiyeler de yazmtr. Almanya, Tbinger Depot der Staatsbibliothek nr.1684 26.5 x 18, (20 x 13) cm., 336 v.,17 satr, 2 stn., dzensiz, harekeli, nestalik, kaln, sarms kahverengi lifli, su yollu, filigranl kt, ayetler, hadisler, cedveller ve szb. Krmz souk emseli, kahverengi mein cilt, Ahmed bin Pir Hasan El-Konev el-mevlev, 850 H. Ba: Allah adn eytlm evvel ibtid Kandan old ibtid v intih Sonu: Eydene dinleyene v yazana Rahmet eyle y lhi Rabben
36

Aye Grol; k Paa ve Garib-nmesi, Boazii niversitesi Fen-Edebiyat Fakltesi Trk Dili ve Edebiyat Blm Mezuniyet tezi, stanbul 1991, s.31-70 / Kemal Yavuz; agm. 9 numaral dipnot, s.33.

15

Konya, Koyunolu ktphanesi, nr.13634 18 x 26 (12,5 x 20.5) cm., 361 varak, 15 satr, ara blm balklar krmz. Yarsndan sonrasnda baz yapraklar glkurusu renginde. erevesiz, ak kahverengi bez cilt, harekeli, nesih, aharl kt.

Kayseri, Rait Efendi ktphanesi, nr.9344. 260 x 175 (220 x 135) mm. 287v., 19 satr. Nestalik, harl kt, konu balklar ile ayet ve hadisler krmz, cildi bozuk, mstensih Abdlhasen bin Pr Hac, 1060 H. Bunlar iinde en gzel olan Sleymaniye Lleli; en salam olan ise Almanyada bulunan nshadr. Konya Koyunolu ve Kayseri Raid Efendi nshalarnda eksiklikler tespit edilmitir. Bu kabil eksiklikler baka Garib-nme nshalarnda da vardr.

16

METN

GARB-NME

17

1 BSMLLHRRAhMNRRhM 2 hamd-i vfir ve kr-i mteksir ve sen-i b-hadd ve sips- badd 3 ol vcibl-vcda kim hlk- zemn / ve smn ve sn-i kevn ve mekn 4 ve mbd-i felek-i devvr ve muhter-i / her skin seyyrdur. Ol Kerm kim 5 Kandil-i eltf-y-la klaru glini / Sf ve aydn ider. Ve ol 6 Rahm kim mesbh-i atfyla mminler / mirt- kulbn ren klur. 7 Celle celluhu ve amme nevluhu. / Andan sora slt- salavt- zkiyt 8 ve teslmt- lyikt ol merkad-i / mutahhar ve ravza-i mnevver 9 hulsa-i mevcdt ve nekve-i / kyint, iki lem 10 rahmeti ve ben dem safveti / fahru evld dem kutbu 11 evtdi [l-] lem menbaul-cdi / vel-kerem efsahularabi velacem 12 sdkun bil kezib Muhammedbn / Abdillahibni Abdil-muttalib salavtul-lahi 13 ve selmuhu aleyhi ve li ve ashb / zerine nisr olsun. Andan sora 14 bil kim ulem-i erat ve / ebn-i tarkat ve ashb- hakkat, 15 ve meyihve evliy ve asfiy / anlar kim mbriz-i dn ve sib-i gbe-i 16 yakn ve imm- ehl-i mn ve / mukted-y kafile-i slmdurlar. Her biri 17 z netyic-i efkr ve bedyi-i / esrrndan enva- resyil ve ktb, Arab 18 ve Acem diliyle tasnf idp mr-i azzlerin bu mande sarf idpdrler. 19 ol cihetden kim mslmnlar / eytn cenginden kurtaralar ve bidat ehlini 20 zulumt- cehlden hidyet-i ilme / dellet ideler. T kim hak sbhnehu 21 ve tal rifleriyle makad- / sdk- irfnda inde melikin / muktedir muntazm 54/55 22 olalar. Ve imdi yle bil kim bizm / zamnumuzda halku ok idrk-i 23 man nie kim gerekdr idemez / ve bestn-i marifetden bir gl direbilmez;

18

24 ve blbl vzn glistn iinde iidemez. / Zarret iktiza itdi kim bir 25 kitb Trk diline tertb ola ve bir / ka lafz- manzm ol tertb zre 26 dzele. T nefi mm u hssa irie / ir Geri kim sylendi bunda Trk dili / 27 lla malm old man menzili n bilesin cmle yol menzillerin / 28 Yirmegil sen Trk Tcik dillerin. Her kim kim gli selm\ 29 ve akl mstakm ola n bu kitb / mtlaa ide ferniden maksd 30 neyise bile ve cem-i esrra muttali / ola. Gerek kim zin degre; 31 efl-i kabha ve aml-i fazhadan / ihtirz ide. T kim hak talnu mukarreb / 32 kullar ile mushib ola. md kmiller keremine ve vsllar merhametine 33 Oldur kim bu kitba nazar- rz ve / girime-i saf birle bakp ayb itmeyeler / ir; 34 Ve aynr-rz an klli aybn kelletn / Velkinne aynes-suhti tbdil-mesviy 35 Ve bu kitb on bb zre tasnf olnd. EL-BBL-EVVELU FL-EHADYY 1 Bb- evvelde iit on dsitn / Kim bilesin mani gencin b-gmn 2 Her birisi birikenler medhidr / kilik ire kalanlar kadhdur EL-BBUS-SN FS-SNYY 3 Hem ikini bb iinde on yine / Dsitn var kim an dileyene 4 Biline ezdd lemde ayn / n ten cn n zemn smn EL-BBUS-SLSU FS-SLSYY 5 Var-durur ini bbda yine on / Dsitn n hak buyurd kf u nn 6 Bunlar yaratd Zl-cell / Nitekim mstakbil mz v hl EL-BBR-RB FR-RUBYY 7 Zikr ider drdini bb on dsitn / Her birisi dil-g n bsitn

19

8 Malum ider drtleri drdini bb / Hem-nn ki hk bd u nr u b EL-BBL-HMS FL-HUMSYY 9 Hem biini bb iinde on latf / Dsitn var pr letyif iy harf 10 Bildrr kim kim-durur her fasl u cins / Hem-nn ki pen tat pen hiss EL-BBS-SDS FS-SDSYY 11 Bb- altnda hem on dsitn / Malm eyler altlar h ayn. 12 Kim cihn n yaratd Pdih / Alt zre urd bnyd ol lh. EL-BBS-SB FS-SBYY 13 Hem yidini bb iinde on aceb / Dsitn var kim bular ol alab 14 Yidi yidi yaradupdur hem-nn / Yidi endm u yidi kat smn EL-BBS-SMN FS-SMNYY 15 Hem yine sekzini bb iinde on / Dsitn var malm eyler bize yn. 16 Kim alap bunaya ad urd sekiz / Nitekim umak sekizdr iy azz. EL-BBT-TS FT-TSYY 17 Bb- tokznda hem on dsitn / Malm eyler kim Hudvend-i cihn 18 Tokuz adn urd bunaya hisb / Hem-nn ki nh nfs u nh hicb EL-BBL-R FL-URYY 19 H hakyk h dekyk h beyn / Bb- onnda hem on dsitn 20 Malm eyler anlar kldan kla / Hem-nn ki tilke are kmile EL-BBL-EVVELU FL-EVVEL TARI TEBREKE VE TAL TEVhDN BEYN EYLER VE ERH- 60 CEM- MEVCDT-I LEM ULV VE SFL BEYN KILUR

20

1 Allah adn eytlm evvel ibtid / Kandan old ibtid v intih Evvel ol evvelidr b-gmn / hir hem hiridr cvidn Cmle lem yog-iken ol var-d / yle eksksz gan cebbr-d Klli eyin hlikn den sora hem\ Kala ill vechehu b-b kem 5 Ol zamnda kim henz yokd zamn / B-zamn ol b-mekn vard hemn Her d lem ol ademde gark-d / Hem adem ol asl- demde gark-d Var-d ol pdih- b-niyz / Kandasa ne nz vard ne niyz Kendzine kendsi nz eyledi / Kf nn a urd bir sz eyledi nnem emruh iz erde eyen en-yekle leh kn fe-yeknu Kf u nn dan kopd nagmt u usl / Kim iitdi ilk an ol ulu kul 10 Akl- kldr ad marf ol kulu / Kamu kuldan gelpdr ol bil Klen-nebiyy sallallhu aleyhi veselleme evvele m halakallhul-akle Sz ilkin ol iitdi sald ba / F v y v kf u nn a old ba Akl- kl ilkin iitdi ol ni / Kullga durd haka karu yni Anun ardna iitdi nefs-i kl / Ol iikde ol dah hem old kul Akl- kl ba ol ne h eyledi / Nefs-i kl katlanmad c eyledi 15 Nefs-i kl durd v arh urd sem / Ca geldi yir gk durd sem arha girdi arh dn gndz dner / arh iinde gsterr drl hner Bak bu azrak-p sf arhna / Kim bilesin kend neymi arh ne Sfi ol nden henz gerdn-durur / Yani kim bu arh sergerdn-durur ol bir nden kamus cnbidedr / Grse kim her biri bir idedr 20 Ar gr kim insafa durm durur / Ol iikde nie ba urm durur Levhi gr kim yzini dutm bakar / Allah ad yazla dip intizr

21

Gr kalem nie dner ba stine / Ol semda h kelm dip dstna Ol mukarrebler durupdur kapuda / Cmle izzet iiginde tapuda Hem firitehler durupdur tata / ntizr den soa bir sata L-yasnallhe m emerahm ve yefalne m yumerne 25 Gr mdebbirler ki nie idedr / Ol semda her biri cnbidedr Fel-mdebbirti emren Ol Zuhal gr alt el sunm ie / Allah emrinden gelpdr cnbie Gr ne rey tedbr eyler Mter / undan alur ua virr mlkleri Mirrihi gr kim nie balar bier / Ol semda harket eyler kan saar Gr ki nie geymi altun ton gn / Ol semda harket eyler dn gn 30 Zhreyi bir gr niesi d-km / Ol semda zevka gark olm mdm Gr Utrid ol semda ne dzer / Grdgin iitdgin cmle yazar Ay bir gr kim olur m h mell / Ol semda geh bedirdr geh hill Gr bu ylduzlar ki nie sevnir / Ol semda harket eyler ygrir Gr bultlar nie oynar durmadn / Nie aglar h kimesne urmadn 35 Yili bir gr kim neler eyler neler / Ol semda yani yzler tzeler Suy gr kim nie akar durmadn / Yir komaz kandasa da yz srmedin Yiri gr kim secdeye urm yzin / Ol semda yavu kulm kendzin Gr bu od nie yanar yandurur / Hem dner hlden hle hem dndrr Gr deizler mevci nie alhanur / Ol semda bu deizler yayhanur 40 Gr madinden nie cevher biter / Kuvvetinden nie huk u ter biter Gr nebtdan kim nie nimet gelr / Ol semdan kamus lezzet alur Gr bu hayvnt cmle cins cins / Ol semda ca gelmi nak u cins

22

Gr ben-dem ne iler kaynadur / Ol semda kamusn kim oynadur Kimi peygmber kimi mmetleri / Birbirine bagludur himmetleri 45 Kimi sultndur kimi leker aa / Ol semda ygrirler grsea Enbiy v evliy v hs u m / Ol semda yile virmi neng nm Ca gelmi kamus harket klur / Kim durur u kim gider kim gelr Cmle mahlkt cmle ins cn / Yir gk akl u zt u cism cn Ol semdan harket eyler kamus / Kimseye h ass klmaz nmus 50 Gel gesz kf u nndan n irer / Halk komaz bir karrda h srer Cmle halk oynadan ol n-durur / Bu semu sz kf u nn-durur Kavluh tal: Kn fe-yekne Cmle lem bir iretdr hemn / Yz bi ana mlki var durur nihn Kim an gzler bakup grmi degl / Diller ol ilden haber virmi degl Hem kulak iitmedkdr adn / H kimesne bilmedkdr dadn 55 Fikr aklu iremez ol menzile / Ad ol mlk inan gelmez dile Ol-durur ol mlk-i vahdet ol-durur / Ubu mlki yog-iken ol oldurur Hem dilerse var-iken yog eylemek / Hergiz anu hkmine yokdur emek Ne ulald ol bu mlk olmag-la / Y bu mlk olmaz-sa nesi eksile Ol dimekden n bu del mlk olur / Olmasa bu mlk nesi eksilr 60 On sekiz bi lem kadri aa / Yok-durur bir zerree den soa Kadr kymet kendn var kendye / Kendzin kend bile kend duya Anlayn kim var an kim bile / Y aa lyk ibdet kim kla Ol ki lem halknu fahr-y-d / Ol makmdan bir haber virdi-y-idi Dnyadan n Tarya ad gzin / Ol deizde yavu kld kendzin

23

65 Acz-la pes bir niyz itdi haka / Eytdi y Allah u y hayy u Bek Eyle kim bilmek gerekdi bilmedm / yle kim klmak gerekdi klmadum M arefnke hakka marifeteke vem abednke hakka ibdetike n habibullah bu nlide-durur / Gel kys it ayrug ne idedr Cmle lem acz-ile kalm-durur / Ol deizde klli gark olm-durur Nie bilsn katre dery neydgin / Zerre ne bilsn gne nieydgin 70 Acz u nli pes bize lzm-durur / An bilmek davisinde kim durur Kimsene kim bilmeye kendzini / Nie eyde an bilmek szini MNCT EYLEMEK VE hCETLER DLEMEK y Hudvend sen lutfu delim / Sensin hir hem hakm hem Alm Hem Habr u hem Basr u hem ekr / Hem Rahm u hem Kerm hem Gafr Cmle sensin ikr v nihn / B-zamn u b-mekn u b-nin 75 Ne saa akl irebilr fikr ile / Ni seni dil eydebilr zikr ile Pdihsn sen bize biz kul sen / Yog-duk biz sen bizi var eyled Cn sen vird tene v cna ten / Cn tene cndur u cnu cn sen Ik u devlet akl u dni cn gl / igde cmle boyn baglu kul Cmle sendendr bizm sermyemz / Zt iinde nakd u genc myemz 80 Var ne hd biz bir avu toprag-duk / Toprag olmadn ho kll yog-duk Cmle varlk bes sendr y Cell / Evvel hir saa sensin dell Ne ola bizde ne var lyk saa / Gelmedi bir lyk i den soa Saa lyk kan akl alayas / Y kulak kan sz dileyesi Kan lyk gz ki sini boylaya / Kan ar dil ki zikr eyleye 85 Kan gl kim kla her dem niyz / Kan dstlk kan kullk kan nz

24

Kan tat hazrete arz itmege / Kan kuvvet dogru yola gitmege Kan lyk ten ki emri duta / Emr iinde ola her dem ol d-t Kan nefs kim emre izzet kla / Emr iinde kul ola kemter kula Kan ol cn kim saa lyk-durur / Sini sevmeklik aa bayk-durur 90 Kan ol k- hakk kim bizi / Ala ilte gstere grkl yzi Kamus ol hazrete lyk degl / Anda arza gemegi bayk degl Rahmetle sen kabl klsa meger / Klasn kullarua rahmet nazar Bilrz bizden bize yokdur meded / hazretde fazl u rahmet b-aded Bilrz kim biz k klduk gnh / Sen kermsin yarlga iy pdih 95 hlmze munsfuz den soa / Yolumuz dogru gider senden yaa Kauban kurtlmaga yir yok-durur / Yz saa dutduk ki fazlu ok-durur Senden ayruk yokdur Allh illa sen / Var-du sen cmle lem yog-iken Kimsene ortak degldr ie / Olmad olmaysar den soa L ilhe illallhu vahdeh l erke- leh Ol Muhammed hem kuludur hem resl / An sen sevd sen kldu kabl Klallah tal Muhammedn reslullhi 100 Biz aa girt inanduk sdk-la / Kim bize yarn efat ol kla Ol imm old v biz uyduk aa / Anu-la varuruz senden yaa Kavluh tal yevmeizin eynel-meferru 75/10 ka sensin bu szi eytdren / Cn iinden derdini dara sren Sen kabl eyle niyzn iy Cell / Dogru yolda tevfiku olsun dell Ol habb hurmetiyn iy Kerm / Kamuya sen rahmet eyle iy Rahm TARI TEVhDN BEYN EYLER

25

105 Yine eytlm ol bir birligini / Kim bilr ol kamunu dirligini Birlik aa yaraur kim bir-durur / Yaradup ldrmege kdir-durur Yaradan iki cihn bnydn ol / ikr v nihn kamusn ol Ar u krs yir gk levhu kalem / Ol bindan kopd bu kamu lem Cmle drl bnyadu oldur cn / Cmle ey ygrip ister an 110 Ger gne ger ay u ger ylduz-durur / Kamusnu maksud ol yz-durur Ger felekdr ger melek ger smn / Cmlesin cn oldur b-gmn Ger vuh u ger tuyr ger ins cin / Gzleyben grmedi kend cnn Yir gk kamus anu hazreti / Yirde gkde toptoludur kudreti Eyle garkken yir gk aa iremez / Yir gk ehli cmle gzlep gremez 115 Zhi kudret zhi ibret zhi hl / Zhi lutf u zhi fazl- b-misl nki dzdi mlki bu tertb-ile / Kend gizlendi adn virdi dile Sad kend varlgn bu mlkine / Ddi dpdz sona v ilkine gelenler dah an birledi / So gelen hem yine aa bir didi de soda kamunu maksd ol / Gelmi geldein mabd ol 120 Msivallah ne ki var kuldur aa / Kul iinde kulavuz oldur aa Oldur hir buna cst--c klan / Ol-durur hem isteyp an bulan Kim ire bu ilme v bu hikmete / Kim gire bu ilere bu kudrete Hem getrdi lemi ademden ol / Hem bitrdi demi lemden ol Yog-d bu lem ol var eyledi / Cmlesin ka giriftr eyledi 125 lem zre yazd kudret nshasn / dem zre urd dni noktasn deme ol nshay gsterdi hak / Destur old kim ala andan sebak Ve alleme demel-esme klleh 2/31

26

Her kim ol nak bakup okmad / Srr hayvn geri demdr ad Fatebir y ulil-ebsri 59/2 n bu nak bize gsterdi drst / Kendsi virdi sebak okd cst Cn ki an duyd nie dek durur / Pes bu cna ok kr gerek-durur Lein ekertm le-ezdennekm 14/7 130 Pes bize vcib-durur kr sen / Gnde yz bi kez cana v hem tene Zra kim ten bir avu toprag-d / Bilelikden ol dem ol rag-d n alap ol toprag kld gher / Pes bu ten stinde ok krne var Cmle az kr aa klsa gerek / Neydgin noldugn bilse gerek Ellezne yezkurnallhe kymen ve kuden ve al cnbihim ve yetefekkerne 3/191 Kim hall ola bu cn yoldalg / Hergiz ayrlmaya k koldalg 135 Cn dah klmak gerek kr sips / Kamudan yig olsa yigdr hak-ins Zra cn bilr bu devlet kadrini / Cn griser hem ol ayu bedrini Vchun yevmeizin nzratun il rabbih nzratn 75/22-23 Cn u ten n bu ie kyim dura / Devleti ayrlmadn dyim dura Cn iinden doga ol cn gnei / Ten iinde kona ol devlet ku Cn gnei ire cmle cnlara / Hem bu cndan sye de tenlere 140 Kn ola ol cn u ten gevher kopa / Kul olup cmle cihn aa tapa Her ki kul old bu lem issine / hkim old cmle lem stine Kul olan oldur ki duta emrini / Emr iinde harca sre mrini Dil-ile kulam diyii ok-durur / Dil anda kymeti h yok-durur Her kim kim dirligi lyk-durur / Ol kapuda sevgl bayk-durur

27

145

steyp kimse an nie bula / Y rzs nedr anu kim bile lla anu dstlarn bulmak gerek / Dstlarnu glini almak gerek Dstn sevmek an sevmek olur / Dst rzsnda olan an bulur Nitekim peygmbere kld hitb / kle man yiter ubu cevb n-kntm tuhibbnallhe fettebin yuhbibkumullhu 3/31 k it hak dstna kendzi / Toprag eyle ayagnda yzi

150

Kim bularu toprag iksr olur / Her neye irer-ise gher klur

NEBMZ SALAVTULLAH ALEYH MEDhN SYLER Ol Resl kim hak habbmdr didi Ol habb iken bu lem yog-idi Dzdi anu dstlgyun lemi / Hem aa kld raiyyet demi Eyledi ar aa seyrn-un / Dedi feri aa meydn-un Enbiy kamus anu lekeri / Evliy cmle aa old eri 155 Yir yzini dutd anu heybeti / Gnde bi kez urludur nevbeti Ol gice kim ol Resl bindi burak / Ar anu nalnine old turak Kbe-kavseyn old menzilgh aa / Gr ne devlet virdi ol Allah aa Smme den fetedell fekne kbe kavseyni ev-edn 53/8-9 Kend rzn hak aa rz eyledi / Levhnak old anu ebcedi Fe evh il abdih m evh 53/10 Kalmad h nesne kim ol bilmedi / Aa bezer kimse mlke gelmedi 160 Enbiynu asl v hatmdur ol / Evliy hem cmle andan ald yol

28

Velkin reslallhi ve htemen-nebiyyne 33/40 Pv-y cmle cndur ol habb / Cmle rence hak an kld tabb Kim ilc ol eyledi cn rencine / Ol irrdi cn rahmet gencine Dn anu kavl-y-la kyim-durur / eri anu bk v dyim-durur Muciztn erhidersem b-mr / Ta nutka geldi aga virdi br 165 Ay old bir iretden d nm / arka garba seyr kld her d-nm kterabetis-satu venakkal-kameru 54/1 Yine geldi birikp old bir ay / Grdiler bu mucizi yohsul u bay Sklnp bimi kuz sz virdi hem / Eytdi benden yime zehr-ldeyem L tekl minn fe inn mesmmetn Ol dogak putlar old ser-nign / Cmle putlar serveri kald zebn Ger vuh u ger tuyr ger ins cn / Didiler kim sen reslsn b-gmn 170 lem ire hak an agrlad / Hem hak tevhd-ile ol birledi L-tezerunne vedden vel-suvan vel-yagse 71/23 Sedi dnden kfr irk ekleri / Virdi destr krmaga mrikleri Faktulul-mrikne kffeten 9/36Hak aa inn fetahn yetin / Viribidi virdi feth gyetin Virdi nusret birle fethAllah aa / Yazludur nasrun min-Allah grsez / 61/3 Gr ne hilat viribidi ol Kerm / Geldi hazretden aa hulkun azm Ve inneke leal hulukn azmin 68/4 175 Tha birle gdi anu zini / Yani ayu bedri diyp yzini Vez-zuh vel-leyl tanukdur ol yze / Sa dndr yzi bezer gndze n dn gndz tammet ol-durur / Pes bu lemde kermet ol-durur Bu ben-dem mkerrem oldug / An bilmekdr kermet buldug

29

Ve lekad kerremn ben deme 17/70 Yarn anda bu gnhlu kullara / Ol efat eyleyiser bunlara efat li-ehlil-kebiri min-mmet

180 Ol yarnlar kim anula var-d / Yol iinde yolda u hem yr-dHakdan artuk nesneye tapmad EBUBEKR RAIYALLAHU ANH MEDh DER Birisi Sddk-d gr hlini / Kim nie terk itdi sevdk mln Yagmalatd ml u mlk hnumn / Virdi ol ka gl cism cn Ve seycennebuhl-etk ellez yt mleh yetezekk 92/17-18 Terk ile syndrdi ol hrs odn / Dutd sdk ald Sddk adn 185 MER RAIYALLAHU ANHU MEDh DER Ol biri mmerdi kim dd eyledi / Kend ogln ldrp ad eyledi Ogln ldrdi mutlak dn-in / Eyle sanma siz an kim kn-in nnallhe yemuru bil-adli vel-ihsni 16/90 Dd kld lem ire t-ebed / Hnud andan hem Muhammed / OSMNI RAIYALLAHU ANHU MEDh DER Birisi Osmn- zin-nreyn idi / Kim Kelmullah ol hatm eyledi Mushaf zre virdi ba u dkdi kan / hak yolnda t-ebed kald nin 190 Dkdi kan u virdi ba ald rz / Hnud andan hem Resl hem Hud ALY RAIYALLAHU ANHU MEDh DER Birisi kimdi Emrl-mminn / Ol Al kim ad bu slm dinin hem Ahad

30

Sald kfir boynna ol Zl-fikr / Zl-fikrdan d nm old Zl-humr Dn kln sald kfir boynna / Kimse katlanmad anu oynna Ubu iler kim bular ilediler / Ol Resl hondlgn istediler 195 Her ii kim ol Resl kld kabl / Tar andan rzdur h ek degl Razyallhu anhm ve raz anh 5/119 Siz dah iste Resl hondlgn / Kim bulasz Tarnu ho dutdugn Rahmetiyle h duta Allah sizi / Dstna baglaya kamumuz Dstn sevmek an sevmek olur / An bulan dst rzsyla bulur Nitekim Peygmbere kld hitb / kle man yiter ubu cevb n kntm tuhibbnallhe fettebin yuhbibkmullhu 3/31 200 Her kim anu dstn dst bilmedi / Ham iinde kald rahmet bulmad Mustaf dstlgun old cihn / Ne ki varsa ikr v nihn Levlke lem halaktul-eflke ka pes farz u vcib ol-durur / Mustaf eri ki dogru yol-durur Duta ol dogru yol dogru gide / Ne ki yd ende varsa terk ide Ve enne hz srt mstakmen fettebihu 6/153 y Hudy dogru yoldan rmagl / Ol efatdan bizi ayrmagl NEBMZ NBVVETN SBT DER 205 Kimseyi kim ol gtrdi kim basa / emeyi kim ol aktd kim kese Ol huvn kim hak dedi kim dire / Ol cn kim hak bezedi kim yire Ol kapu kim hakdan alm ola / Ol gerek kim t-ebed bk kala Ol kimesneye ki hak benm didi / Lcerem cnlarda yazld ad Evvel hir devleti kyim-durur / id ol devlet issi kim-durur

31

210

Mustafdur Mustafdur Mustaf / Mctebdur Mctebdur Mcteb Eyle kim sevdi alap ol Ahmedi / Hem reslm hem habbmsin didi Hem didi ger sen degl mise ayn / Yaradur degl idm kevn mekn Levlke lem halaktl-eflk Cmle sen dstlguun eyledm / Sen adula bile yazdum adum Lilhe illallhu Muhammedn reslullhi Pes bil kim gelmedi hem gelmeye / Mustaf gibi kimesne dnyeye

215

Ne dah Kurn bigi hn geliser / Yimeyenler bell mahrm kalsar

Kul leinictemeatil-ins vel-cinn al en yet bi-misli hzl-kurni l yetne bi-mislih 17/88 y alap sen rz kl kullarua / Ol zib hn bu yohsullarua Ger nie kim dil iremez bu sze / Kamusyla farz u vcibdr bize Mustafnu drt yarn yd eylemek / Anu-la glmz d eylemek Kim bular dogru btn yol vardlar / Maksuda v hem murda irdiler Ulikellezine hedhmullhu ve ulikehm ull-elbbi 39/18 220 Bunlar amak gller saykal / Ol Ebubekr mer Osmn Al Dilmzden adlar eksilmesn / Glmzden dadlar kesilmesn Hem bulardan honud olsun humuz / Rahmet ire dutsun ol Allahumuz Kim bulardur kamunu yzi suy / Bunlara virdi alap grkl huy Bunlaru yzi suyun iy Kerm / ka sen rahmet eyle iy Rahm 225 Bunlarula bile kopmak rz kl / Yarn anda cmlemze iy Cell EL-BBUL-EVVEL FL-AhADYY Bb- evvelde iit on dsitn / Kim bulasn mani gencin b-gmn Her birisi birikenler medhidr / kilik ire kalanlar kadhdur

32

DSTN-I EVVEL BB-I EVVELDEN

SAhBEN AhVLN ERh EYLER

id imdi eydeym bir anlar / hak yolnda ol biriken cnlar Birlik ire kim ne devlet buldlar / Birikben nie yolda oldlar 230 hak rzsn buldlar birlig-ile / hazrete irdi bular dirlig-ile Dile imdi Mustaf ahvlini / Kim ne-y-ile ad slm yoln Ol zamn kim dnyaya geldi Resl / Ne yol erkn var-d ne hd usl Yir yzi toptolu kfirler-idi / Dirilben haa taparlar-d Mustaf arz eyledi hak varlgn / Syledi hem kend peygmbarlgn 235 H bular Tarn bilmezler-idi / Mustafya mut olmazlar-d Davet itdi bunlar hak yolna / Eytdi gel iy kavum girek dine Kul hzih sebl ed ilallhi al basretin ene ve menit-tebean 12/108 Bunlar eytdi dnmezz biz sz ile / Nesne gster kim grelm gz ile Mustafdan mucizt istediler / Her birisi bir dilek dilediler Kamusnu maksud old tamm / Her biri dilegini buld tamm 240 Dirilp ol servere eytdi bular / Cmle i cdulkdur ser-te-ser Ve yeklne in hz ill sihrun mbnn 37/15 Dah bedter old dmanlklar / H yritmezler-idi Peygambar Her biri bi drl mekr ider-idi / Ne cef gelse Resl yudar-d T ki drd yr gelmeyine bir yire / Kimse ba indrmedi ol servere nkim ol drd yr dzildi cn-la / Gr ki ne kld bular dmn-la 245 Dn kln ellerine aldlar / Tarya dpdz tevekkl kldlar Ol kl saldlar kfirlere / Mddeye dmana mnkirlere Her ki gelp ol mslmn olmad / Ol kldan bir dem amn bulmad

33

Kimisini klc-la krdlar / Kimisin heybet ile kaurdlar Dutdlar yir yzini kafdan kafa / ol sebebden kim birikdiler safa 250 Cmle gelp Mustafya bitdiler / Anu-un yir yzini dutdlar Pes bil kim kanda birlik var-sa / Kim kimle ikiliksz yr-sa Devlet-i her d cihn anlardadur / Anlaru menzilleri cnlardadur Birikenler buldlar girt murd / Mahkum old bunlara bili yd Zra birlik hak alap birligidr / kilik ol siler dirligidr 255 Birlige bitmek haka irmek olur / Pdihu lutfna girmek olur Birlige bitmek nindur devlete / Lyk eyler demni hazrete y yarnlar birlik eyle yr-la / Kim varasz dnyadan ikrr-la Birlige ulamadn varanlaru / Yarn ii dvar ola anlaru y Hudy ka sen rz kl / kiliksz birligi klsun hasl 260 Birikp bile varavuz yr-la / Dah ol girek gelen dstlar-la

KN DSTN BB-I EVVELDEN BU YET K MHALKUKM VELBASUKM LLK TARKIN BLDRR 31/28 A kulagu bir iit iy yol eri / Eydeym ol birlige bitenleri Kim nie bir oldlar den soa / Gstereym mislini senden saa Ol ki hak evvel yaratd lemi / lem iinde kopard demi Ol zamndan t kymet gnine / Bir-durur her kim gelp bitdi dine 265 Mzisi v hzr mstakbili / hak yolnda cmlesi birdr hali Nie yz bi drl kii geldiler / Her birisi dutageldi bir hner Bir degldi sreti v sreti / Bir teferrc it sen ubu hikmeti it imdi hikmet-ile hl nie / idrse eydeven udan ua Yz bi yigirmi drd bi enbiy / Drd yz ol krk drd tabakt- evliy 34

270

Birlik ire cmlesi bir cism-idi / Cism iinde buna drl ism-idi Her birin bir ekil ahvlleri / Birlik ire bikikpdr hlleri Ba gibi v gz gibi kulak gibi / Dil gibi hem el gibi ayak gibi Her birisi bir ekil yumdadur / lla baksa kamus bir idedr Birikenler ahvali bezer ua / Dile imdi eydeym bir bir saa

275

Kim nie bir old cmle enbiy / Nie geldi degmesi bir maniye Her biri bu birlik ire gr nedr / Dile imdi kim hikyet nitedr RET DEME ALEYHSSELM

Kimisi ayak-durur bu birlige / lkin ol geldi cihna dirlige Buna yl halk gtrp yridi / Cmle halku asl andan dridi Nefs dah hem ilkin ayakda olur / Arkun arkun atlayup baa gelr 280 Nitekim anda bileydi ol zamn / Ol sebebden utlu old b-gmn nki bildi sun dem Saf / Pdih lutf an kld af RET NhA ALEYHSSELM Kimisi oldur ki ol yond gemi / Garka virdi buna yz bi demi El gtrdi hazrete kld du / hak katnda ol du old rev Rabbi l-tezer alel-arz minel-kfirne deyyren 71/26 nki buld ol du anda nech/ Cmle garka vard ol buld felh 285 Her kim anu davetiyle gelmedi / Cmlesi gark old h bir kalmad Her kim anu hkmini dutd azm / Kald bnyd cihn ire mukm RET MSYA ALEYHSSELM

Kimisi dildr kim ol old Kelm / Pdihla didi iitdi delim Arz iderdi cmle hct ayn / Maruf u mehr mnct beyn

35

Ol mnct var-d anda mdm / Sylerdi hakk-la bi bir kelm Ve kellemallhu Ms teklmen 4/164 290 Ne olursa kaygusuz syler-idi / Ne gerekse korkusuz sorar-d Bir szine gelr-idi bi cevb / Bir cevba bulur-d bi sevb RET HALLULLAHA ALEYHSSELM

Kimisi gzdr kim ol bn-y-d / Dst yzini grmege ran-y-d Grmeyine kimsene dst m olur / Kurban-un oglna kasd m klur Grmeyine kimse cn terk itmedi / Dst-la ahd vef berkitmedi 295 Dst gir dst gziyle grdiler / Dsta hem dst dstlgyla irdiler Grmeyine kimsene dst olmad / Nemrud odn yle bostn bulmad RET DVDA ALEYHSSELM

Kimisi kulakdur ol iitdi n / n iinde malm old drl yn Eytdi sini biz halfe eyledk / Yir yzine hkm in viribidk Y Dvdu inn cealnke halfeten fil-arz 38/26 Halk iinde hak yoln rmadn / Dogru srgil dnyaya karlmadn

300 n kim iitdi bu szi ol kulak / Gafleti elden brakd old sakHak nie buyurdsa ol iledi / An RET SLEYMNA ALEYHSSELM

Kimisi gl gibi uar-d / Gz yumna bir deiz geer-idiHkmine fermn-d cmle cihn / ik Kle rabbigfirl ve hebl mlken l-yenbag li-ehadin min bad 38/35 Ol gle cmle halk sgar-d / Dilese yirden gge agar-d 305 Cmle halku dilini bilr-idi / Nie hkm ider ise olur-idi Kime degdi anlayn saltanat / Kim gelp kular aar-d kanat RET SYA ALEYHSSELM

36

Kimisi rhdur kim ol dirlik nur / Anu-un lyi kld diri Rh-ladur cmle halku dirligi / Virdi ol Allah aa bu erligi Kanda kim kld du urd nefes / ller old diri virdi nefes 310 Her du anda kabl olmaz bil / Her nefes l diri klmaz bil Degmelere virmedi hak bu ii / Kim-durur kim diri kla lmii RET YSUFA ALEYHSSELM

Kimisi yzdr kim ol yze bakan / Terk kld ol yz-in hn-u-mn Virdi sultnlgn misknlige / Ol yz in ddi ol elkinlige kbet ol yz sebebinden yene / Yii mr virdi hak ol miskine 315 Pdih ol yzi eyle eyledi / Kim anula Msr ehrin toylad Bir dah anu bigi yz kanda var / Cmle cn ol yz-in olsun nisr RET NEBMZE ALEYHSSELM Kimisi badur kim ol dzdi ii / Kamusnu serveridr ol kii Akl-la devlet dah anda idi / Anu-un ne dilerse iledi H kimesne hkmini dndermedi / Kalmad kimse ki ba indrmedi Vem erselnke ill kffeten lin-nsi beren ve nezren 34/28 320 Kamular az-y-d ol ba-durur / hak yolnda birikp yolda-durur nki ba old vcd old tamm / Hem rku hem scd old tamm Ol geliek old hatm-i enbiy / Geldi hem anu nurndan evliy Anu zre kimse gelmedi dak / Hem dah gelmeyiser Tar hak Kle aleyhisselm l nebiyye bad Her ki geldi ol yol-un virdi cn / Dogru durd ol yol zre dkdi kan RET SAhBEYE RAIYALLAHU ANHM

37

325

Ol yarnlar kim anula var-d / Yol iinde yolda olup yr-d Kimisi ol yol-un terk itdi ml / Kimisi ol ka ldrdi ayl Kimisi ba virdi yz dndrmedi / Kimisi urd kl h durmad Ol zamndan t geline bu gne / Cmle kul old gelen ubu dine imdiden sora dah her kim gele / Cmle ba indriserdr bu yola

330

Bil kim ol demden ber cmle gelen / Bir suratdur hak yolna yr olan Ne var eger verzii ayrug-sa / Kimisi eksk kimi artug-sa Cmlesi bir i in geldi bular / Kamusnu maksud hakk diler Sen dah bitd-ise ol birlige / B-riy gird-ise ol dirlige Hak didrn gresin anda bile / naallah kim alap rz kla Vchun yevmeizin nzratun il rabbih nzratun 75/22-23

335

Yzi toprak ku ol kimseye / Kim bu sz manisini alaya Nazm iinde artug eksk var-sa / Ayb dutmaya an kim yr-sa Kim bu szden manidr maksdumuz / Rz klsun kamuya mabdumuz

N DSTN BB-I EVVELDEN BU HADS K EL-CEMAT RAHMETN VEL-FURK TAHRZ VE TAhRK KILUR Cmle i yigregi birlik-durur / Birlige bitmek btn erlik-durur Birlige bitenler irdi menzile / kilikle kimse gelmez hsla 340 Kanda kim iki gl birlikdedr / Gresin bunlar gan dirlikdedr Birlik ehli h gerr vaktn / Birikenler dutd dny tahtn Birlig-ile ad yol Mustaf / hkm kld dnyaya kfdan kafa Birlige biten gller old d / hsl old bunlara cmle murd Ne ki devlet var-sa birlikdedr / Birlik ehli lmesz dirlikdedr 345 Birlig-ile geldi cmle i ele / Birlig-ile vardlar dogru yola 38

Birlik iredr alabu rahmeti / id imdi eydeym bu hikmeti Ol ki tatdur farza Tarnu / Gnde bi vakt kim diregidr din Es-saltu imdd-dnHak an kullarna farz eyledi / Bildrp peygambere arz eyledi Ekmus-salte ve tz-zekte 2/43 Nie kim diri olasn kl didi / Kullk eyle kullgu bil didi 350 Kld peygmber Kamu klmak gerek / lla maksd ne-durur bilmek gerek Maksud oldur anda kim rahmet bula / Arz yirinde hazrete lyk ola ek degl kim rahmet ol tatdadur / lla bilmezler ki ne satdadur Tatu ya kanksnda yazludur / Lcerem kim rahmet anda gizldr Bu tat bir drl degldr ahir / Kimisin baylar klur kimin fakr 355 Kimisi bu nefse hkm olm-durur / Kimisi ml stine gelmi-durur Kimisi oldur kim an cn kla / Kimisi oldur kim emr old dile Kimisin akl stine farz eyledi / Kimisin gllere arz eyledi Her biri durm-durur bir tata / Muntazrdur bir mbrek sata id imdi ol tatlar niedr / Kim bilesin bu hikyet nitedr 360 Aklu oldur tat kim fikr ide / Dil oldur tat kim zikr ide Gl oldur hazrete mlhak ola / Cnu oldur ka mstagrak ola Mlu oldur harc ola hak yolna / Kim anula rahmet-i hak bulna Nefs oldur kim kla bi vakt namz / Anu-la hazrete kla niyz Her birin bir ekil tatlar / Ne kadar kim var-sa tkatlar 365 mdi gel cnumuzu rhatn / steyelm ol alabun rahmetin Kank tatda grelm gizldr / Kanksnu zresine yazludur Arz idelm hazrete her birini / Gzleyelm her birin yirini

39

Kanks lyk gelrse rahmete / Kyim ollum dn gn ol tata ek degl sr- rahmet b-gmn / Kod hak her tat iinde ayn 370 ol gne nr bigi dmi-durur / Cmle drl tat dutm-durur lla asl kandadur bulmak gerek / Dn gn anu-la olmak gerek Her i kim asln bilmeyesin / Hd ol iden fyide bulmayasn Asl oldur kim imma uyalar / Uymag-la hak rzsn bulalar T gller uymayna bir yire / Rahmetine Tarnu kanda ire 375 Tat yaluz dah klsa olur / Farz u snnet neydgin kamu bilr lla emr oldur birikp klalar / Birlig-ile hak rzsn bulalar Birikenler rahmet-ile doydlar / Rahmeti ol cem iinde duydlar Pes bil birlikdedr hak rahmeti / kilikde kod cmle zahmeti Birlik ehline olur rahmet nzl / El-cematu rahmetn didi resl El-cematu rahmetn vel-furkatu azbun 380 Her ki immla birlik eyledi drst / Ol varsar hazrete lk cst y k sen birlige virgil gl / Kim olasn rahmet evinde kabl Her ki bunda ikilikle dirile / Yarn anda tamu dapa srile y Hudy rz klgl birligi / Kamuya ol saa lyk dirligi

DRDN DSTN BB-I EVVELDEN BEYN DER KM N K GZ BRKDLER TA VE HLAT-I MZG GEYDLER 53/17 Eydeym bir h mesel senden saa / Ydigr olsun bu sz benden saa 385 kl-sa birlige ulagr / Ne ki devlet var-sa birlikdedr kiliksz birlik eyle yr-la / Yrlg baarmayasn r-la Yrlg-la hak yolna giresin / Birlig-ile hak didrn gresin Nitekim birlik klanlar buldlar / Bakmaga ddra lyk oldlar 40

mdi gel aklu dir kendze / Fikr idben bakgl iki gze 390 Gzler eyde saa nitmek gerek / Yr-la birlik nie itmek gerek H iki gz iki yaa bakamaz / Eyle bitmidr biri birni komaz kisi bile bakar saga sola / Bilelikdedr nie kim var ola Uyhuya varsa dah bile varur / Uyanak yine bile uyanur Aglayak ikisi aglar bile / Dise dah hem yine dier bile 395 yle btn birlige bitdg-in / mr iinde birikp gitdg-in Gr ne devlet virdi Tar bunlara / Lyk itdi bakmaga ddrna Sen dah birlik iderse yr-la / d olasn kbet ddr-la Yr-la birlik iden mahzn degl / Rahmetinden Tarnu magbn degl Dnyada mrin sre devlet bile / hiretde d ola rahmet bula 400 hak yolna yrlg-la vardlar / Menzile yr yarlgyla irdiler Yzi toprak ku ol kimseye / Kim bu yolda girt yrlk eyleye Degme bir kemter nesene grben / Kalma yrudan yz dndrben Her nede kim kaldu-sa b-gmn / Menzil oldur hakkat iy fln y Hudy dogru yoldan rmagl / Tevfikudan sen bizi ayrmagl BEN DSTN BB-I EVVELDEN BEYN DER KM hAK TAL ELLERDE DRL hKEM GZLED VE HLAT- SLK YEDEKE F-CEYBKE AA GEYDRD 28/32 405 Birlik aslndan diyem bir sz dak / Gle yaz bu szi her dem ok Ger bu szi cn-la dileyesin / lm ibret neydgin alayasn

41

dem cismi kitbdur kamus / Gl ire yazlu-durur manisi Kank gl kim arnd daviden / Ol gl duyd haber bu maniden Degme gl grmedi bu kudreti / Degmeler alamad bu ibreti 410 Cmle azlarda ibret yazludur / hslar okr ol avmdan gizldr mdi gel bir fikr-ile ele bak / El zre yazludur bir h sebak Ele degin birikp geldi kolu / Anda geldi bi budak old el H ikisi dz degl kaddi tamm / Kuvvet ire bir degl haddi tamm T ki bunlar bir yire cem olmaya / Artug eksgi h dz olmaya 415 nki cmle ynlerin dndrdiler / Kamus bir yire ba indrdiler Dpdz old kaddi v hem kuvveti / Bakuban grsene sen bu ibreti Sen ne hcet kimseden kim sorasn / Eli yum stine bak gresin Bu meseldr bize man gsterr / Bir gzet bu maniyi kanda varur Bu yriyen demler kamus / dem oglanlardur m hs 420 Kamusnu asl hazretden-durur / Akl cn cmle kudretden-durur Geldiler dem bilinden szdlar / Kimi dogru vard kimi azdlar Kimi yohsul kimi baydur kimi bek / Kimi sde kimi dartar emek Kimi chil kimi mdur kimi hs / Kimisi bu ortada hs'l-havs Kimisin ilmi var bilr havl / Kimisi gelr sorar andan suvl 425 Kimisi zhid kimi fsk-durur / Kimisi hak yolna k-durur Her birin gli bir nesne sever / Degme biri bir dilek dutm kovar kisin bir degldr hlleri / Birikben bile gitmez yollar T ki bunlar bir yire bitmeyeler / Ulular etegini dutmayalar rmeyeler ikiliksz birlige / Girmeyeler ol lmsz dirlige

42

430

Ubu sz man yiter alayana / Cn kulagn auban dileyene

Birlige bitmek bil kim yahdur / hak didr birikenler bahdurHak bizi ayrmasun ol kapudan / Ev ku hctn klsun kabl / Ger nie kim hazrete lyk degl y Hudy tevfiku ayrmagl / Dnya hir togru yoldan rmagl ALTINI DSTN BB-I EVVELDEN BEYN DER KM hAK TALCHET- CTM VE TThD N SUYI GKDEN NDRD K VE ENZELN MNES-SEM MEN TAHRAN FEAhYBHL-ARZA 25/48 435 Birlik aslndan diyem bir sz yene / Devlet ola ubu sz dileyene Cn-la diler-ise birlik szin / Gstere bu sz saa man yzin Toptolu man-durur ubu cihn / Gzi auk gle grnr ayn Her man her iret dnyada / Her birisi bir bertdur iy dede Her bertda bir sebak yazlu-durur / Her sebak bi drl man gsterr 440 Bize birlikden sebak dutmak gerek / kilik kop birlige bitmek gerek Kimsene kim yaluzn girdi yola / Yoln iltemedi ol menzile Nitekim bu yir yzin sular / Fikr ile klgl teferrc bunlar Bir deizdendr kamu sular ba / Tagluban dutdlar tag ta Katre katre degme yirden kdlar / Yz urup yine deize akdlar 445 Ne kadar gl olursa bir par / Deize yol iltemez yire sier Zra tag u ta aa man-durur / Iss sovuk hem anu yoln urur Yaluzn hd kuvveti yok kim aka / Yolna karu duranlar yka

43

Pes nidp deize iltr yoln / it imdi eydeym ahvln Kend gibi bir su-y-la irir / Birlik eylep anu-la karur 450 Birlig-ile ol kadar kuvvetlenr / Kim ulu rmaga degin katlanur nki irer karur rmag-la / H gmnsuz yoln iltr menzile Zra kim rmak suy kuvvetldr / Kamu akan sudan ol devletldr Tag u ta anu yoln bgeyimez / Yaz v yaban an egleyimez Yaz u k yle akar eksilmedin / Deize girr yol kesilmedin 455 Bu meseldr ubu halk dirligine / Hem tanukdur yol eri birligine Kim bu halk cmle bir evden geldiler / Gelbenin dnyada tagldlar Yine cmle ol evedr ynleri / Anda cem olas-durur cnlar Nie kim uslu olursa bir kii / Olmaz-sa hak yolndan yolda Yoln iledemez ol menzile / Dolaur dnyda yz bi mkile 460 Zra dny perdedr halk yolna / Halk komaz kim vara hak yolna Yaluzn kuvvet kan kim yol aa / Bu kamu perdeleri yrtp gee mdi n byle-durur nitmek gerek / Dogru yr etegini dutmak gerek Ulaubilr-ise togru yara / Yr seni uladura ululara n ulular sohbetine giresin / Eyle bil hak hazretine iresin Men erde en yeclise maallhi fe-yeclis maa ehli't-tasavvufi 465 Zra dny bunlara mni degl / Dnya zevkne bular kni degl Dn gn hazret-durur seyrnlar / Pdiha ulaudur cnlar ku ne didgin tuyar-sa / Dnyada ululara uyar-sa Ulular ilte seni ol hazrete / H gmnsuz deginesin devlete y Hudy dogru yoldan rmagl / Ol ululardan bizi ayrmagl

44

470

YDN DSTN BB-I EVVELDEN BEYN DER KM KAZLAR KULAVUZLARINA MTBAAT KILUP MAKSDA RPDURALAR VE BUNI ERAT VE TARKAT EHLNE TEMSL GETRR Bir szm var eydeym dutarsa / kilik kop birlige biter-ise Deginesin devlete birlig-ile / Birlige bitenler irdi menzile Yaluzn geer-ise mr sen / le irmez kald yabanda cnu Yaluzn h kimsene yol varmad / Kulavuzsuz hak yoln baarmad Kulavuz gerek yola girenlere / Kim ireler diledkleri yire

475

Dirilp kulavuza bitenler / Menzili gevher kndur anlaru Ubu sze ger tanuk ister-ise / Eydeven ger k-la diler-ise Grsez ol kaz kim gelr geer / Cmle bir kulavuza uym uar Kulavuz iltr bular menzile / n birikp bile girdiler yola Trksitnu ol tumanl taglar / Kim bularu ol-durur yaylaklar

480

Andan uuban inerler ummana / Umman klap bular dner yine Buna iller buna taglar atlayup / Buna sular ip otlar otlayup Buna seyrn u teferrcler klup / Bu hev zre geerler dirilp Ubu devlet ne sebebdendr kaza / ol sebebden kim uyar kulavuza Ger yz-ise birisin din dutar / Ol kulavuzdur kamu aa biter

485

Sen dah kulavuza biter-ise / Ulular etegini dutar ise Yol varasn seyr idp cevln-la / H gmnsuz iresin ol menzile Ubu szden maksudumuz kaz degl / Manisi var bu szn desz degl

45

Kulavuz ol ululardur kim gider / Ubu halk hazrete davet ider Dnya Trkistn tagdur kar ok / hiret ummn ki gevherleri ok 490 Uagelp dnya tagn yayladuk / hiretden yaa n azm eyledk Kulavuz iltse gerek bizi aa / Kim azup taglmayavuz drt yaa Kank cemiyyet ki kulavuz var / Cmle halku fark stinde uar Anlaru kim yok-durur kulavuz / Ol-durur bu cmle halku yavuz Bu sze Kurn da vardur hem dell / Yevme ned didi hir ol Cell 17/71 Yevme ned klle nsin bi-immihim 17/71 495 Yani her kim kime kirtendi tamm / Anu-la oknsar ves-selm Ol kiiler kim immsuz kaldlar / Bell bil kim imnsuzdur bular Pes klavuz k'u immdur / Gli cn ol immu rmdur Bel imm oldur gl baglu ola / Anu odna yrek taglu ola Ol immdan hak bizi ayrmasun / Dnya hir togru yoldan rmasun SEKZN DSTN EVVELK BBDAN BEYN DER OL ARAB hLN K KABEYE GDERD YOLI DEZ KIRAGINA DD SAVUGDAN G GRD NE KADAR KM AKMAK ALDI ODDAN ESER GRMED TAZARRU DP MAKSDINA RMEK DLED 500 Bir hikyet eydiserven muhtasar / H meseldr h man h habar Bu habardan bize man alanur / mdi kanda gizldr gr ala nr Nr Allah birlik iinde kod / Nitekim akmak u ta u kav od

46

Ubu szde mani var eydem saa / Dile imdi niedr den soa Rzigr ire meger kim bir arab / Kabe'ye gitmeklige kld taleb 505 Diledi kim yazugndan yolna / Bu niyetle girdi Kabe yolna Kfileye uyd yol dutd gider / Bir iid kim varuban anda nider Ml u nimet terk idp gitmi-idi / Cevr mihnet ihtiyr itmi-idi n beriyye una girdi arab / Aa bir hl vk old bu'l-aceb Kfileden gir kald asuzn / Arkun arkun gider-idi yaluzn 510 Gider-idi karn a gli yavuz / Ne zavda var bile ne kulavuz Ol gn uzun yord yaluz garb / Kond bir yirde gice a u arp Ol ara deiz kinryd meger / Dnle dery sovug kld eser Od gerek old aa snmaga / T ol uht olna kim gne toga akmak u hem ta u kav vard bile / Kavlgndan karup ald ele 515 Bu kamu tev-ile diler sora / Od bularu kanksndadur gre akmag ald eline nz-la / ok azm and virdi aa niyz-la Eytdi iy akmak onu hrmetine / Kim cihn muhtc-durur rahmetine Tap bualdum birez od virgil baa / Bualuban muhtac oldum ben saa Kabe dapa varuram esirgegil / Tary Peygmberi agrlagl 520 Yiri ggi Tary Peygmberi / Cmlesin yd eyleyp kld zar Nie zr kldsa i bitmedi / akmak anu zrisin iitmedi Virmedi bir zerre od ol miskine / Kim ol od yanduruban sna akmag elden brakd ol kii / zzet-ile eline ald ta Dndi bu kez ol od tadan diler / yle kim lmege degdi cn diler 525 Zri klur aglar u hem yalvarur / Tarnu adlarna andlar virr

47

Zrlg yine makbl olmad / Tada dah yalvarup od bulmad Yine mahrm kald ol miskn arab / imi am v gli pr taab Ta dah kod apnd kava / Kavdan ister derdine bu kez dev Kava dah ok tazarru eyledi / Aglayup hem yalvaruban syledi 530 Eydr iy kav bri sen mahrm koma / reszem bakgl hir hlme Tar kyun baa od vir birez / Bu savuk elinden al bini bu kez Tap bualdum baa od vir bri sen / Bualuban muhtac oldum saa ben Kavda dah bulmad istedgin / Akln cem eyledi dirdi gin Bu kezin ta kav dutd bile / Bir yaadan akmag ald ele 535 Urd taa kd od ddi kava / Cmle hcet ol saat old rev nkim od yand haka kr eyledi / Od katnda oturup fikr eyledi Fikr iinde maniyi byle gder / Zikr iinde szi byle erhider Eydr ubu od aceb kanda idi / Buna zr kldugum ben ne-y-idi Ger bu akmakdan msa bula-y-dum / Tada mssa yalvarup ala-y-dum 540 Yoksa ger kavda olayd syleyp / Elbete bula-y-dum cehd eyleyp Bell bildm bu odu kandalgn / Hem dah key aladum dirlik sagn Od bularu birliginde nak imi / Birikene cmle devlet bah imi Bu mesel eyg meseldr birlige / Birikenler girdi girt dirlige Ne ki devlet var-sa birlikdedr / Birlik ehli lmesz dirlikdedr 545 kilik mihnet-durur bell bil / G andan birlik evine gel ol nese kim yle kat ta-durur / Ta u hem demr hem aga-durur Bunlaru birikmegi nr koparur / Kim karau yirlere aydn virr Ger ola bir ka gl birlik kla / Gel kys it sen an kim ne bula

48

y Hudy rz kl sen ka / Kim bu srr eyde cmle sdka 550 Ola kim bir kimsene bu birlige / Gelben ulaa bk dirlige Tze ola dnya hir solmaya / Kim ebed dirlik bula h lmeye DOKZINI DSTN EVVELK BBDAN BEYN DER OL SULTN hKYET KM OTUZ OGLI VAR-IDI VE HR MRNDE HER BRNE DRL VASYYETLER EYLED Glme geldi yene bir h haber / H hikyetdr sarhu muhtasar Bu hikyet birlige iltr bizi / Birlik evindedr ol dirlik zi Her ki bitdi birlige devletdedr / kilik ehli kamu mihnetdedr 555 Birlik ehli vardlar togru yola / Birikenlerdr ki irdi menzile Yaluzn h kimsene yol varmad / kilikle kimse i baarmad Birlik ehli h yavuzlk grmeye / Birikenler dmana boyn virmeye kilikde kalanu grnr hali / Her i iinde zebn irmez eli Ubu sze kim direm tanuk nedr / id imdi kim hikyet nitedr 560 Bir zamnda var-d bir nmdr / Saltanat srmi-idi ok rzigr Ey yavuz ok ie irmi-idi / Dnyada ok drl i grmi-idi Dnya ire nimeti key bol-d / Ol zamnda ne ki varsa ol-d Otuz ogl virmi-idi hak aa / Bir key iit gr ki ne dirven saa Degme birsi bir ile mahdm-d / Yidi iklm bunlara mahkm-d 565 Her bir i dnyada kim i var / H gmn dutmn ki anu so var Nie uzak yol-sa u dnm / Nie uzun mr ise so lm n uzun yau so lmek-durur / Bes bu nie oynamak glmek-durur

49

Belldr bundan gelen turmaz gider / Dile imdi ol hikyet kim ne dir Ol kii n bell bildi kim lr / Dirdi oglanlarn gt virr 570 Eydr iy oglanlarum gedi zamn / Vaktum irdi liserem b-gmn Bri size ben bir gt vireym / Dnyada dirlik yigin gstereym Eytdi irte kamu hzr oluuz / Her birz bir ok alup gelz Kim szm var syleyesi syleyem / Dirlik asln size malm eyleyem Eytdiler fermn sen nider ise / Dutavuz biz her ne kim sen dir-ise 575 rte anda kamu hzr oldlar / Her biri bir ok aluban geldiler Eytdi oklu okuuz s greym / Aa lyk size gt vireym Sdlar oklu okn sylediler / Ne dir-ise imdi syle didiler Eytdi varu getr bir ok dak / Baa vir bu kez ol otuz ok Kim size ol gdi eydem ayn / Bilesiz her bir ii bell beyn 580 Vardlar birer dah getrdiler / Oklu okn ortada kop durdlar Gr bu kez nitdi ol i bilen kii / Sen dah gt idingil bu ii Otuz ok cem idp dutd bile / Baglad badan baa bir ip-ile yle muhkem baglad kim old bir / Getdi andan ol otuzlk kald bir Eytdi bu kez bir gr sya msz / Smasauz didgm tuya msz 585 Ol otuz yigit an udan ua / Aluban her birisi girdi ge Her biri gl gin snadlar / Nie kim cehd itdiler smadlar n acz kald kamu bakd yire / Eytdiler kim atamuz gt vire Atalar eytdi iy oglanlarum / y yregm kanlar iy cnlarum Bu gt tapdur ahr dutanlara / kilik kop birlige bitenlere 590 Kim ol ok yaluz-iken h dymedi / n birikdi h kimesne koymad

50

Pes bil yaluz kii gsz olur / Birikenler devleti usuz olur Kanda kim olur-sa yaluz kii / Her makm iinde snmakdur ii Birikenler dumndur dumn / Bu hikyet girt szdr b-gmn Ol kii kim bu szi anda didi / Eyledr kim ol an bunda didi 595 Zra bunlar dnyadan nakl itdiler / lla bu pendi bize kop gitdiler Pes bil hak sevdgi birlik-durur / Birlik iinde saf dirlik-durur Her ki kald ikilikde yr degl / Yoga saygl sen an kim var degl Biriken cnlardur ol rahmet bulan / Rahmet iinde ebed bk kalan ku cn fid olsun fid / Cnna bu sz gd olsun gd 600 Bilelikden rmasun ol hak alap / Bu du hazretde olsun mstecb ONINI DSTN EVVELK BBDAN BU hADS K HAYRUR RUFAK ERBAATN BEYN DER VE MSL GETRR KM DRD K BR NESNE STNDE EKDLER id iy man soran gr ne direm / Bir kulag ur dile gr ne eydrem Gr alabu kudretin gr mahluk / Gr bu mahlk nie ister Hlk Kamus gr nie gider bir yaa / hllu hlyla ynin dutm aa Gr ki kamu mansb ol birden dutar / Cmlesin maksud andan biter 605 Kamu dil syledgi bir sz-durur / Kamu gz boyladug bir yz-durur Kamu lem sevdgi bir nesnedr / lla birbirn dilin bilmez nedr Anu-un dartukdur ortada / n biribirn dilin bilmez nide Yohsa kamu lem maksd bir / Gelmi geldein mabd bir

51

Bu sze bir h mesel gelmi-durur / Bir kulag ur dile ne olm-durur 610 Rzigr ire meger kim bir yola / Drt kii yolda olup gitdi bile Bir Arabd bir Acem bir Trk eri / Ermeniydi ol biri yoldalar Birbirin dilini bilmez-idi / Biri didgin biri almaz-d Asuzn n bile yolda oldlar / Drdi bir yirde bir aka buldlar Aldlar ol akay v gitdiler / Bir iid kim varup anda nitdiler 615 Var-d anda meger bir ehr ulu / ehr iinde drl nimetler tolu rdi bunlar ehr unda kondlar / Yavlak armlard key dilendiler Bir zamndan nefs iteh eyledi / Karn ad her birin syledi Birbirine eytdi ol aka kan / Getr yiyesiye virlm an Akay orta yire getrdiler / Her birin gli bir nesne diler 620 Dill diline biraz sz syledi / Eytdiler nefs ne kim iteh eyledi Diller ayruk illa dilek bir idi / Bir iid kim her biri ne dir idi lk agz itdi diline ol Arab / Kle y eshbn htu'l-ineb Pris eydr be-n engr harm / H be-hem bineste an-r m-horm Ermeni eydr ceyis hagg kzim / T hagg cerns bs elk hazm 625 Trkmen eydr zm alu yiyelm Bu uak keleileri koyalum Birbirin ne didgin bilmedi / Ol didgin iidp ol almad Sava old cmle r durdlar / Yumrug-la biribirin urdlar Halk iitdi bunlaru gavgsn / Geldiler kim greler nolasn Eytdiler hey ne-durur ahvlz / Ne urursz nedr ahvlz 630 Yine bunlar dill dilin syledi / hll hlin halka malm eyledi

52

Halk iitdi bunlaru dillerini / Lkin alamadlar hllerini Var-d ortada bir kii kim ol / Bulm-d cmle halk gline yol Drl dili virmi-idi hak aa / Malum idi cmle i mutlak aa Ol bularu dilini bildi ayn / Her birin dilegin bell beyn 635 Geldi iler eytdi hey urmauz / Sabr id birbirze dmez Baa vir akay kim ben sizi / Hnud eylep getrem arznuz Akay ald bu vard bagaya / Virdi zm ald ol bir akaya n getrdi zmi kod iler / Kamusnu derdine old dar d oluban her biri sevindiler / Arzularn buluban avndlar 640 Cmlesin maksud old tamm / Kalmad bunlarda zerre intikm n bir-idi istedgi drdin / Merhemi bir yirde-y-idi derdin Pes bu gavg v urmak ne-y-idi / Cmle dilin bilmedginden-idi Bilmeyen katndadur sz sava / Her ki bildi bu ii old yava Bu meseldr dnya ehli hline / Hem tanukdur yol eri ahvline 645 Kim bu cmle mahluktu mabud / Birdr ol bir yirde biter maksud Bir gnedendr bu cmle gz nur / Bir emirdendr bu cmle halk diri Ger surat yz bi ise birdr hayt / Grse kim bir sudan yz bi nebt Sen gerekse bardag yz bi sna / n syasn su hemn birdr yene Bir makmda bi erg olsa mnr / Sras ayrukdur ill nr bir 650 Rengi ayruk zm birdr suy / n arb old kamu birdr huy Bir deizden yil-ile bi mevc olur / nki yil didi yene deiz kalur Bir gne yz bi bacadan ger ine / n gne gitdi baca birdr yene Yl hisbda yz altm gn-durur / lla her gn gelen ol bir gn-durur

53

Her gn bir ad var bir hkm ider / Kamusnda bir gne gelr gider 655 hkm iinde degme gn bir san-durur / Asl iinde kamus yeksn-durur Pes bir evdendr bu cmle mevcudt / Muhtelif dmidr ill mahlukt Degme birn bilsi elvn-durur / Her bilden maksud ol Sbhn-durur Yitmi iki millet maksd ol / Matlub u mak v mabd ol Gam degl ger dilleri ayrug-sa / hl iinde eksk artug-sa 660 Cmlesi ol kapuya muhtc-durur / Kamu tokvan diyen anda a-durur n garaz birdr bire bitmek gerek / Birikben bir yola gitmek gerek kilikde kim kalursa kalsar / Yarn ol hazretde utlu olsar y Ak sen bu ii bild-ise / Ol gller maksudn buldu-sa kilik eyleme h kimse-y-ile / H dirilgil yohsul-la bay-la 665 Kim iresen ol bir birligine / Hem giresen ulular dirligine EL-BBUS-SN FS-SN Hem ikini bb iinde on yene / Dsitn var kim an dileyene Bilinr ezdd lemde ayn / n ten cn n zemn smn EVVELK DSTN KN BBDAN BEYN-I DNYVE HRET DER V SYLER K HER NESNE KM MEVCDDUR BRBRYLE MUHTE- LTDR ZHREN VE BTINAN Bil anu birligin kim bir-durur / ki diyenler aa kfir-durur Aa bir dimek-durur ikrrumuz / Birligine yok-durur inkrumuz 670 Birdr ol birligine ek yok-durur / Andan ayru dnyada tek yok-durur

54

Her ne kim yaratdsa ft eyledi / Her birin bir maksuda kft eyledi Her birin manisi var rtl / An grp alayandur bahtulu mdi bir gr hiretle dnyay / Cn gziyle okgl bu manay Gr bu mande neler gizl-durur / An bu sret gzi kanda grr 675 ki evdr dnya ile hiret / hiretdr menzilmz kibet Bu iki ev birbirisinden ucb / Birisi grn-durur biri hicb Kimsene kim gzi kald dnyada / hak didrndan bular kald yada Kimsene kim ahrete kld nazar / hak didrn griser eksz ol er Dnyada her ne yaparsa ykla / hiretn yapdugu bk kala 680 Kovma dny dilegin utanasn / hiret evinde oda yanasn Dnyay grp yakn aldanmagl / hiret senden rakdur sanmagl Dnya dah hiret cnu-la / Karupdur tendeki kanu-la Nideym kim alamazsn hli / Bri iit eydeym ahvli Dnya cism dilegidr iy saf / Kim gelr andan saa yz bi cef 685 hiret cn maksuddur iy akil / Kim biter andan saa yz bi hasl Cn dilegin terk idp uyma tene / Ten dilegin terk idp uygl cana Kim bu cism asl toprakdan-durur / Lki cnu bnyd hakdan-durur Kim tene uyar-sa toprag ola / Kim cna uyar-sa bk kala Zra kim her nesne varur aslna / Cn kar ara v ten girr sine Kll eyin yerciu il aslih 690 Ten dn gn nefs-ile virr alur / Anu-un hazrete s olur Cn dn gn k-la alur virr / Anu-un mauka dogru varur y Ak sen ka uydur cnu / Kim gresin gze gz sultnu

55

y alap kdan bizi ayrmagl / Dnya hir togru yoldan rmagl KN DSTN KN BBDAN BEYN DER KM HER NE KM YRDE VE GKDE MEVCDDUR LEM- EBhDAN MSL VE NAZR LEM- ERVhDUR VE HER NE KM YR ALTIN695 DA MEDFNDUR NAZR BEDEN- NSNDA MAhZNDUR Gr alabu kudretin kim neyledi / Nie drl nak u bnyd eyledi Her surat her nak kim kld ayn / Cmlesinde mani var bell beyn Yir-ile ggi yaratd ol Kadm / Birbirine ift kld ol hakm kisin arasnda demi / Kld peyd cmle bu hs u am 700 demde cmle drl hl i / Yir-ile gkden biter bu yaz u k Gkden indi cn u akl u fehm dn / Yirden old nefs ten hem kibr kn Gkden indi devlet mertebeler / Yirde bitdi mihnet mefsedeler Gklere tolm-durur rhniler / Yir yzin alm-durur nefsniler Gk yzi cmle firitehler tolu / Bu yir ehli dv-durur irkin hulu Gkler iindedr ol umak kamu / Yirler altnda-durur yidi tamu Yir yzinde yahtulk gkden iner / Dnyaya karaulk yirden dner 705 Drl rahmet cmlesi gkden yagar / Drl mihnet kamus yirden togar Kll inin yeteraahu bi-m fhi Zra kim gk lemi rhnidr / lla bu yir lemi cismnidr Eyle olsa yir tendr gk cn / Bu sze ister-ise eydem nin

56

Yidi kat gk cn iinde gizldr / Yidi kat yir ten iinde yazludur Cndadur umag u hem hr u kusr / Tendedr tamu v hem fsk u fcr 710 Marifet cndan kopar gelr tene / Masiyet tenden kopar gelr cna Cn dilegi umag-la szkr / Ten dilegi tamu-y-la szvr Cn-la ten hikmeti k-durur / Ten kafasdur cn iinde ku-durur Muntazrdur cn kafas kaan sna / zad ola gide kend mlkine Ik getrdi cn tende egledi / kbet cn kend mlkin gledi 715 Yine kdur cnlaru kulavuz / Alur ilter gsterr grkl yzi y Ak sen k yolna gidegr / Ik yolnda cnu terk idegr Kim iresin maksudua b-gmn / Rahmete peyvest olasn cvidn T ki cnlar cnn tz bulasn / hazretinde hslaryla olasn y Hudy ku ayrmagl / Dnya hir togru yoldan rmagl N DSTN KN BBDAN BEYN-I MLK- RhN VE CSMN KILUR V AKLU SEYR TDG MLK- RhNDE SYLER VE NEFS MLK- CSMNDE TAYERN TDGN BLDRR 720 A gzi kim gresin menzilet / A kulagu iidesin marifet Dir gi kendzi aragl / Kank mlkdedr makmu alagl Mlk ikidr yaradan bir dogru bak / Bu iki mlke tolupdur emr-i hak El lehul-halku vel-emru 7/54 Birine rhniler tolm-durur / Birini nefsniler alm-durur

57

Akl vardur nefsi yok rhnin / Nefsi vardur akl yok nefsnin 725 Durmadn hazret sever rhniler / Dn gn dny kovar nefsniler Bunlar iksi birbirine yagdur / Birbirin tedbirini tagdur Su-y-la bezer oda emslleri / Anu-un birikimez hlleri demn mlki geldi mutedil / Nefs tendr varlg hem akl u dil Yani kim ol akl u dil rhnidr / Nitekim bu nefs ten cismnidr 730 Asl berkinmi-durur rhniye / Feri taglm-durur cismniye Kend orta menzili dutm-durur / Ol iki mlk ehlini utm-durur Akl-la rhni mlke seyr ider / Bir iid kim varuban anda nider Nh felekden yokaru seyri geer / rer ol rahmet honndan yir ier Seyr ile her dem varur ol menzile / Cmle gk ehlin grr bu akl-la 735 Hem grr ol hak didrn b-hicb / Pdihlk bulur anda b-hisb Terzuku men teu bi-gayri hisb 3/27 Ol fensuz mlk iinde h olur / Merkezi v menzili dergh olur Akl-la rhnide grdgi ol / Bu kezin cismniye geldi bu yol Nefs-ile cismni mlke seyr ider / Bir iid bunda dah neyler nider Dnyada her drl cism ad var / Her bir adu gizlen bir dad var 740 Cmle cism dem adn bilr / Ad iinde gizlen dadn bilr Girr ol cismni mlke nefs-ile / Alur ol lezetleri kldan kla Geh geyr geh biner h atlara / Geh bakar ol sevgl sretlere Gh alur bu cmle nimetden gd / demiye kamus old fid Akl-la rhniler mlkin bilr / Nefs-ile cismniden lezzet alur 745 Kend orta yirde urmdur kadem / Seyr ider ol iki mlke dem-be-dem

58

Alar-sa ol iki mlk sendedr / Birisi cnda v biri tendedr Gz aup bakdugumuz mlk-i cihn / Gz yumup grdgmz mlk-i nihn Seyr idp vardugumuz hazret-durur / Geydgmz hilat- devlet-durur Myil olup kovdugumuz dnyedr / Bki degl yklas bnyedr 750 Her ki btn mlkine girdi revn / Pdih olasdur an seven Her ki zhir mlkini dutd kav / kibet dzah-durur anu evi y yarnlar zhirz terk id / Btn ire yirzi berkid Kim iresiz ol hakk devlete / hkm idesiz ol fensuz mlkete ku mlki ebed anda-durur / Devleti tende degl cnda-durur 755 naallah kim tene karlmaya / Cn ka yr ola ayrlmaya DRDN DSTN KN BBDAN BEYN DER KM HLIK-I BERR BAhR N KM BERR V BAhRI YARATDI HER EY K YRDE MEVCDDUR ANU NAZR DEZDE MEVCDDUR TARINU KUDRET VE RDET VE MEYYETYLE Tar ilmin h-durur grense ok / Dutmasa grenmeg asss yok Devlet oldur kim duta grendgin / hak yolna baglaya ussn gin bret ala her neye bakar-sa / min ola her neden korkar-sa nne f-zlike leibreten limen yah 79/26 Alaya bu dnyanu ahvlini / Aa gre bile kend hlini 760 Dnyada ne var-sa sende-durur / lm tende manisi cnda-durur

59

nki dnyda ne vardur bilesin / Andan an kendzde bulasn Ve f-enfsikm efel tubsrne 51/21 Bilesin sd u ziynu ne-y-imi / Hem dah ubu ii nie-y-imi it imdi eydeym maksd nedr / Ubu sz zre hikyet nitedr ki nesne var cihnda key ulu / ksi dah mahluk-la toptolu 765 Bunlaru berr bahrdur adlar / Bezemez hem birbirine dadlar Yani berr bahr diyp syledgm / Kuru yir birle deizdr didgm mdi bir iid bularu hlini / Eydeym birin birin ahvlini Deiz ehli balg u bahr-durur / Bunlaru dery kadm ehri-durur Ol deiz ire-durur seyrnlar / Dirlik d v hem cevlnlar 770 Yir yzine ksalar lr bular / H gmnsuz hep fen olur bular Kuru yir ehli vuh u hem tuyr / Dnyada bunlar dah klur srr Kimine meydn-durur tag u ova / Kimine seyrngeh olmdur hev Yir yzindedr bularu lezzeti / Dirligi v disi v nimeti Deiz ehli kuruya ksa lr / Kuru yir ehli deizde gark olur 775 Deiz ehli kuruda eglenimez / Kuru yir ehli deize giremez Pes deiz ehli deizde yaraur / Nitekim yir ehli yirde yaraur Bu meseldr mani gsterr bize / Remzdr bu ten ile glmze Ten kuru yirdr gl deiz-durur / Bir iit bu sz ne man gsterr Cn balkdur k-durur bahr ayn / Gl ire bunlaru hkmi revn 780 Zra kim gldedr cevlnlar / Drr gevher stine seyrnlar Ol ki didmdi vuh u hem tuyr / Tende u nefs hev bunlar-durur Ten iindedr bularu tahtlar / Dnya zre alupdur bahtlar

60

Ten iinde d u hurremdr bular / Arzular dn gn irkin hular Nefs-ile ubu hev elbir ider / Bir iid bunlar ki ne tedbr ider 785 Cn-la k okrlar dnyaya / Maksud ol kim bunlar kul eyleye Ger bular bu nefse mnkd olalar / Dirligi kalmaz gerek kim leler Nitekim balg-la bahr-durur / kak yir yzine ol dem lr Cn-la k dah bir gr nider / Ol hevy nefs-ile davet ider Okr eydr dn gn hakdan yaa / Aslumuz oldur rc itlm aa 790 Rz olmazlar bular kim varalar / Kuru yiri kop deize gireler Nitekim ol cnavarlar kuruya / grenpdr an kop girmez suya Dn gndz dartkdadur bular / Ol yeer kim akl anula old yr Kanksna kim akl kolda ola / Yol iinde yr olup yolda ola Ol gerek kim yoln ilte iler / Yol bula ol ierden ier 795 Cn-la ger k uyarsa tene / Pes geliserdr nedmet cnua Saa ol nefs hev dman-durur / Dstlg iden saa akl u cn-durur Pes bu k akl-la uydur cana / Kim yz tze varasn Sbhana Bu deizde ko helk olsun bular / Yol eri nefsi helk olmak diler y Ak sen nefse yolda olmagl / Ika uygl k yolnda kalmagl 800 Kim seni k kavura mabdua / H gmnsuz iresin maksdua BN DSTN KN BBDAN BEYN-I MECLS- RAhMN V MECLS- EYTN KILUR VE K MECLS EHLN ZKR DER VE ThRZ EHL- MECLS- SN

61

EVVELK MECLS EHLNE KILUR KM MTBAAT-I RAhMN KILALAR kl-sa alagl ne eydrem / A kulagu bir iid gr ne direm Ger bu sz manisin alar-sa / Cn-la gl-ile diler-ise Alayasn dstu dmnu / Kurtarasn dmanudan cnu Bilesin bu dnyada nitme gerek / Neyi terk idp neyi dutma gerek 805 Dile imdi kim ne direm iy akl / Ubu szden fyide klgl hasl ki meclis var cihnda belgl / Her biri hll halinde sevgl Birisi ol meclis rahmnidr / Birisi h ek degl eytnidr id ol rahmni meclis vasfn / Kim nie dzmi-durur Allah an Yz bi yigirmi drt bi enbiy / Drt yz ol krk tabakat- evliy 810 Ehli ubu meclis anlar-durur / Dah bunlara uyan cnlar-durur Cn-durur ol ortada harca varan / Cnna kalmad ol girek eren Ortada yaylup-durur Kurn hon / lm hikmet yir bular dni gni Mustaf ol meclis serdhidr / Pdih ol meclis yrdehidr slm evinde-durur dirnekleri / Yok-durur h bunlaru ivmekleri 815 H Hudy meclis anda kurlup / Hem safdan bdiyeler urlup Toptolu ol bdiye erbet-durur / Kim ierse cnna rahmet-durur Ik-durur ol meclis hem skisi / Eydimezem dile gelmez bkisi Ol ki kdur ne direm alaya / Anlaru kim k yokdur talaya Tevbedr k skisin sagrak / en olur cmle k mstagrak 820 Hem imndur ol arada em-i cem / Yahtu virr orta yirde hem em Ol imn ergn yanduruban / Ynlerin dpdz haka dndrben

62

Ol arb h ierler zevk-ile / Cmlesin cn tolu evk-ile Ol biri meclis kim ol eytnidr / Kim bular bu meclis dmndur Dile imdi an dah ne-y-imi / Ehli kimdr hlleri nie-y-imi 825 Nemrud u eddd u Firavn- lem / Utbe v eybe Ebu Cehl-i zinm Ehli bunlardur bil ol meclis / Nyibidr her birisi blis Serdihi ol meclis eytn-durur / Sevgl nimetleri kfrn-durur Kfr evinde meclisi kurm bular / leridr kibr kn irkin hular Meclis-i eytn anda kurlup / Mkiltdan bdiyeler urlup 830 Toptolu mihnet-durur ol bdiye / Garra olmdur bular ol diye Ubu nefsdr skisi ol meclis / Sagrak fskdur hem ol mkil i Dn gn idkleri mihnet-durur / Eyle sanurlar an iret-durur Sen bulardan kanksn sever ise / Sohbetine varmaga iver ise Anu-la varsarsn hazrete / Rahmeti kop myil olma mihnete 835 y Ak sen ubu hn yrua / Dah hem ol sevgl dstlarua Yidrdur dn gn usanmadn / Her nesen ok yiyen bilr dadn naallah kim alap rz kla / Yiyevz biz ol hon dstlar-la ALTINI DSTN KN BBDAN BEYN-I ELKANATU KENZN LYEFNKILUR V HEM BLDRR KM KANAT HTYR-I ERBB-I DN VE AShB-I YAKNDR VE BLDRR KM KANAT HTYR VE GAYR- HTYRDR

63

Bir szm var h sarh muhtasar / Sz iinde mani vardur muteber Her kimesne kim bu sz dileye / Dileyben manisin hem alaya 840 Devlet issidr hakkat ol kii / Pdiha lyk olmdur ii Anlaru kim gzleri auk-durur / Anu-un azmadn dogru varur Kimsen kim gzi yokdur ne gre / Kldan ine bu yol nie vara Anlaru kim kulag baglu degl / idiek hak szi klur kabl Kimsen kim kulag iitmeye / Lcerem gt viresin tutmaya

Lehm kulbn l-yefkahne bih ve lehm ayunun l-yubsirne bih ve lehum znun l-yesma 845 Virdise ger gz kulak Tar saa / Bir saat dut gz kulak bendin yaa Gz-ile gresin nitmek gerek / Hem bilesin kim nie gitmek gerek id imdi yol eri verzini / Gz a bak kim gresin iini Ne i-ile hak rzsn buldlar / Neyleyben hak yolndan vardlar ki drl kni olmak var-durur / Birisi reh-zen biri rehber-durur 850 Birisin ile iresin Tarya / Birisin klma seni yoldan koya Bir kanat var eri iltr haka / Bir kanat var klan dnden ka Her ki kanise azacuk nimete / residr ol hakk devlete Fe-lenuhyiyenneh hayten tayyibeten 16/97 Her ki tat azna kni ola / Rahmetinden Tarnu mahrm kala Ml azna kim kni olur-sa / Tarya her dem kr klur-sa 855 Tar anu yanudn umak vire / H gmnsuz ol kii hakka ire Lein ekertm le-ezdennekm 14/7 Ol ki tat azna kni-durur / Kend ii kendye mni-durur Komaz an kim ulaa hazrete / Ol kii lyk degldr rahmete

64

Dnyelige kni olmak kn-durur / Zra kim yars Rahmn-durur Ol nese kim kn-durur eksilmeye / Yar kim hakdan-durur kesilmeye 860 Kimse kim yars Rahmn ola / Tag u ta cmle aa fermn ola Tata kni olan kfir-durur / Zra anu yoln eytn urur Ve eclib aleyhim bi-haylike ve racilike ve 17/64 rikhm fil-emvli vel-evldi Sustlg andan-durur ol kiin / hazrete lyk yokdur iin Ol kii kni ann olm-durur / Nefsi elinde zebn kalm-durur kila degmi ola sz manisi / Anbaru bir avu olur nisi 865 Bu kadardan alayasn hli / Bakuban arar-sa sen yolu k anu kuldur kim yol bile / Yoln arap kend eksgin bula y Hudy dogru yoldan rmagl / Ol kanatdan bizi ayrmagl YDN DSTN KN BBDAN BEYN DER K MAGFRET VE MEZELLET SEBEB NEDR MAGFRET- DEM NEDE-Y-D VE MEZELLET- BLS NEDR MAGFRET VE MEZELLET MANSN BU YETDEN K M-ESBEKE STNBT DER 4/79 870 H-durur ekskligin bilse kii / Nite olmaz mahluku eksk ii Kend eksgin bilen mahrm degl / Mahrum oldur kim yola mahkm degl Hayr hakdan erri nefsinden bilen / Oldur hir tevbesi makbl olan Nitekim Kurn haber virr bize / yetin eyde-y-idm gelmez sze M-esbeke min hasenetin fe-minallhi vem esbeke min seyyietin fe-min nefsike 4/79

65

Geri takdr Tardandur her ie / H kimesne eydimez kim bu nie Lki edebdr su nefsden bileler / Her dem istigfr u tevbe klalar Su hakdan dutsa lyk olmaya / Eyle diyen h rahmet bulmaya 875 Nitekim bls-ile dem-durur / Bu sze tanuk bular muhkem-durur Bunlar iksi sulu old ngehn / Geri takdr Tarnudur b-gmn Birisi lanet olup ddi rak / Biri umakdan kup dartd firk Bunlara bu i alapdan bah-d / Takdir ire nsha olm nak-d blise dem bahne oldd / deme bls havle geldidi 880 Degmesi bir drl i ilediler / Ol i-ile sulu oldlar bular Birisi rahmet bulup geldi iler / Birisi lanet olup kald gir Ne sebebdendr bularu hlleri / id imdi niedr ahvlleri Eydeven ger k-la diler-ise / Dileyp sz manisin alar-sa blis eytdi senldr bu cmle i / Senden alur kamu lem perveri 885 Sen ezelde bu ii dzmi-id / Ar zre nshasn yazm-du Her bir i kim ilenr fitne sen / lem ire yriyen fetv sen Bu i ire su ne ben miskin / Emr takdr dilek cmle sen Kul klln min indillhi 4/78 Byle dimek nie sylemek olur / Bu su sen iled dimek olur nki su kendzinden bilmedi / Lanet ire kald rahmet bulmad 890 dem eytdi y lh Rabben / Sulu oldum rahmet it ben miskine Rabben zalemn enfsen ve in lem tagfirlen ve terhamn le-neknenne minel-hsirne 7/23 Bilrem eksklyem su iledm / Kend kend nefsme zulm eyledm Tevbe kldum dndm u senden yaa / Kamu eksgm-ile geldm saa

66

Sen Rahmsin hem Kermsin hem Gafr / Hem Kadmsin hem Mukmsin hem Sabr Ben bilrem suum kldum gnh / Sen kermsin yarlga iy Pdih 895 Dyim bizden yaadan su-durur / Yarlgagl rahmet k-durur Fetelekk demu min Rabbih kelimtin fetbe aleyhi innehHvet-tevvbrrahm 2/37 nki dem munsf old hazrete / Sulu-y-iken lyk old rahmete Rahmetin viribidi ol dem aa / Ubu i ibret yiter saa baa Smmectebhu rabbuh fe-tbe aleyhi ve hed 20/122 Her ki kend eksgin bildura / Durmadn rahmet aa geldura Her ki susuzam diy dav kla / Lcerem ol lanete lyk ola 900 ku szi gtdr dutana / Dutmayanlar magbn olup utana y hudy dogru yoldan rmagl / Rahmetden sen bizi ayrmagl SEKZN DSTN KN BBDAN BU YET K SENRHM YTN FLFKI TEFSR DER VE BEYN-I MN KLL EYN HALAKN ZEVCEYN KILUR PES HER EY K ADEMDEN VCDA GELR BU MAN ANDA MEVCDDUR 51/49

H-durur ol kimse kim man bile / Ne ki varsa kend cisminde bula Cem ola kendzine taglmaya / Kendzinden tara nesne bulmaya

67

Kendden malm ola nak- cihn / Ey yavuz ikr v nihn 905 Zra hak Kurn da malm eyledi / Ne ki lemdedr ol sende didi Ve f enfsikum efel tubsrne 51/21 Dn gndz yir gk umak tamu / Sendedr hir ne kim varsa kamu lla hayf kim sen seni bilimed / Gedi mr bir saa gelemed Bilimed sen seni kim sen nesin / Kendzde sen dah bir dnyesin Ne ki var dnyda var sende dak / Bir elif eksk degl Tar hak 910 Sen eger kendzi bilmez ise / Ben diyeym ger mell olmaz-sa Kim bilesin sen seni hem dnyeyi / Hem bilesin sendeki her nesneyi Ubu dny iki nesnedr i yr / ift iftdr dnyada her ne ki var Ve min klli eyin halakn zevceyni 51/49 Yir gk dn gndz yaz u k / Ubu tertbe varur her drl i Kimi zhir kimisi btn-durur / Nitekim ten asl m u tn-durur nn hlikun beeren min tnin 38/71 915 Yani kim tn iki drl nesnedr / Toprag-la su degl mi bes nedr Cismi undan eyleypdr ol lh / n yaratd lemi ol Pdih ki urd her i bnydn / lem ire cismini v adn Ol ikiden dnyada her ne ki var / Mislini sende komdur hem i yr id imdi her biri nieydgin / Kim bilesin bu hikyet neydgin 920 Dnyada gk var-sa sende gl / Sen dah ol gk gibi yle gi ol Dnyada yir var-sa sende vcd / Sen dah ol yir gibi klgl scd Dnyada gn varsa sende ehliyet / Dnyada dn varsa sende cehliyet

68

Dnyada ar varsa sende cn u dil / Dnyada fer varsa sende b u gil Dnyada yaz varsa hem sende saf / Dnyada k var u hem sende cef 925 Dnyada gr nie nimet huk u ter / Cn gkden sreti yirden biter Sende ilm marifet kandan gelr / harfi dilden manisi cndan gelr Dnyada bir dem gelr gne togar / Bir saat bult olur yagmur yagar Sende d kopdug ol nr gibi / Kaygu bult gz ya yagmur gibi Dnyada hem berr hem bahr eyledi / Hem kuh u kuhsr u hem nehr eyledi 930 Berr sende ten-durur hem bahr cn / Kh u kuhsr azalardur nehr kan Yirde gkde ne ki varsa sende var / Kimisi cnda v kimi tende var Gk tolu hr u kusr bezer nura / Her birisi rahmet indrr yire Sende hb endeler bezer aa / Kim biter cndan gelr her dem saa Bu yir alt cmle dvlerdr tolu / Zit ifrt her biri irkin hulu 935 Sendeki ham u gazab kibr kine / Her biri bezer Sleymn dvine Pes ne kim fk iinde yazludur / Cmle bu nefs iinde gizldr Senrhim ytin fil-fki ve f-enfsihim hatt yetebeyyene lehm ennehl-hakku 41/53 A gz fk iinde gr ne var / mdi bir gel kendze kl nazar Kim bilesin hak nedr btl nedr / Dnya mlkinde saa hsl nedr Her ki bunda bu ii bilmedise / Ol ki maksddur an bulmadsa 940 Yarn anda maksuda irmeyiser / Pdih ddrn grmeyiser Ve men kne f-hzih am fehve fil-hireti am ve ezallu seblen 17/72 Ubu szden sen seni alayasn / rifise bilesin kim sen nesin Sen seni bild-ise bild hak / lm asl sendedr cehd it ok Men arefe nefseh fe-kad arefe rabbeh

69

Zhir btn ne kim varsa ayn / Kamus sende-durur bell beyn Zhirde ilm-i ibret yazludur / Btnuda ilm-i hikmet gizldr 945 Zt iinde hd tolupdur hak nur / Kim hakkat cn anuladur diri Ayrugn eydemezem gelmez dile / Nie eydem malum olmaz dil-ile Aa kim hak malm itmidr ii / Ol kii bilr bu szi ol kii Aa kim bildrmedi nie bile / Aa kim buldurmad nie bula Yol varana reh-nm oldur ahir / Kullarn kendye hem ol ohr 950 Vy aa kim ol okmaya nide / Mbtel klm-durur kana gide ka yol gsteren oldur ayn / Andan alm-durur kef beyn Ol eger dogru yol gstermeye / Ik-la dogru yola gndermeye Bu yol kimse nie vara-y-d / Yhud ol dergha kim ire-y-idi nki kod dstlara ayrmasun / Dnya ahret togru yoldan rmasun DOKUZINI DSTN KN BBDAN BEYN DER K VCD-I DEM BR EHRSTNA BEZER VE AKL VE NEFS ANDA BTRDRLER VE GL HAK HAZNESDR AZYI BDETE DAVET KILURLAR 955 Kan ol kim kendzinden ilm okr / Gelsn eyd ger gandr ger fakr Oklum bu mekteb ilmin bile / lim oldur kendn ilmin bile Kend ilmin her ki bildi mutlak / Kendzinden yol ald ol haka Kendden ol hazrete n buld yol / Seyr ider her dem-be-dem ol yoldan ol Ol kii n kendden ald haber / Ol haberden i tuyld muteber 960 Grdi kend cismini bir ehr ulu / Her ne kim lemde var anda tolu Kfr dn fsk u tat hayr u er / lenr bu ehr iinde her hner ehr iinde her i issi mukm / Her birisi bir ii dutm azm

70

Her biri hond u rz iine / Dile imdi kend kimdr ii ne ehr iinde vardur iki tahtgh / Her birinde oturur bir pdih 965 Bunlar iksi birbirine yagdur / Birbirin tedbirini tagdur H biri birne muti olmaz bular / Andan olur gkek irkn hular Ol iki sultndur hir iy kii / ehr iinde ileden her bir ii Geri bunda hak koyupdur bunlar / Bunlar okr lk her efsnlar Cmle az bunlaru hkmindedr / Geri kim hak emri birle zindedr 970 id imdi her birin ad ne / Kim iresin sen bu sz dadna Birin ad akldur iy saf / Kim anula durd er-i Mustaf Birin ad nedr nefs hev / Kim akl hkmini ol dutmaz rev Var bularu her birin lekeri / Birbirine viribir her dem eri Akl urupdur cn iinde tahtn / Cem idpdr leker ng bahtn 975 Cism iinde nefs taht urm-durur / Leker mfsidlerin dirmi-durur Bu iki leker durupdur sf sff / Birbirisiyle klur her dem mesff Dile imdi adn ol leker / Gr bulardan kanksdur leker Dn gndz kanksyla bilesin / Ubu szden kendzi bilesin lm ibret tat u zikr saf / Berkidpdr akl-la ahd vef 980 hulk u mn u kanat kamus / Akla berkinmi bularu nmus Hem riyzet hem kerem ihls-la / Dzilpdr akl-la dn gn bile Hem mahabbet hem hay hem dogrulk / Akl-la bunlarda yokdur ayrulk Ubulardur lekeri aklu i yr / Bunlara bezer dah her ne ki var Var-durur nefs dah lekerleri / Eydeym kim kimdr ol leker eri 985 Kibr kne fsk u inkr u riy / Nefs ile bunlar diler akl sya

71

Buhl u zerk u ham u cehl hem hased / Dn gn nefse klur bunlar meded Hem kfr hem mekr hlet hem gazab / Nefse bunlar yr olupdur rz u eb Hem hev hem fil fitne hem nifk / Berkidpdr nefs-ile key ittifk Ubulardur nefse i yr-sa / Bunlara bezer dah ne var-sa 990 Sohbeti dn gn bularu nefs-ile / Yani ceng itmek dilerler akl-la Cn iinde bu akl dutm makm / Lekeri birle durur anda mdm Cism iinde hem bu nefs menzili / Lekeriyle dn gn anda mahfili Bunlar iksi birbirine di biler / Birbirin hkmini basmak diler Bu ikin orta yirinde gl / Darturlar kim klarlar an kul 995 Bu gl mlkin bular dutmak diler / Anda genc vardur an utmak diler Geh basar nefsi akl serlekeri / Ten tagndan dagdur bir bir eri Geh basar akl bu nefs eyler zell / Lekeri aklu olur hr u hacl Nefs snuksa sgnur ten tagna / Bu akl snsa girer cn bgna Cism iinde her biri bu azalar / Nefs in key kalalardur kalalar 1000 n akl nefsi yie v nefs sna / Varur anda sgnur kalasna Cnda vardur akl-un key tahtgh / Kim akl her dem aa getrr penh Bu akl snsa girr ol tahtna / Megul olur kend kend vaktna Ol an yurd idinpdr ol an / Bunlar iler hayr-la er olan Orta yirde bu gl bir noktadur / H kimesne bilemez kim bu nedr 1005 Geh ynin akla dutar tat kopar / Cmle az kul olur hakka tapar Geh ynin nefse dner iler fesd / Cmle hayr iler olur anda kesd Kalb anuun didi aa ulular / Kim bu ahs hayra erre ol ular ki yzl oldugyun ad kalb / Altna bakr katld old kalb

72

Bu gl pes bir yire uysa gerek / Kim ola ol akl u nefsden yigirek 1010 Akl hakka dndre i duydura / Lekeriyle nefsi akla uydura Kim-durur ol evliydur evliy / Akl u nefsi bunlar iltr Mevlaya Kul in kntm tuhibbnallhe fettebin yuhbibkmullhu 3/31 Ger haka nefs boyn virmez-ise / Aklu eli nefse irmez-ise Dut ulular etegin iste meded / Kuvvet ire saa andan b-aded Nefsi ol duta ura demre / Sanma kim nefs anda ayruk dem ura 1015 Tevbedr bu nefs ayagnda demr / Tevbel nefs old kul kamu mr Her kim kim nefsi tevbe klmad / Eyle bil kim ol imna gelmedi Evliydur nefse mn greden / Yohsa kfir yurd olur bu beden n fesd i ald her bir azay / Sanki kfir dutd cmle kalay Kald akl ol kalada old zebn / Mahbus old cn dah kald zebn 1020 n bu nefse tevbe virdi ol vel / Klli dartld fesddan nefs eli Kald tende mahbs u hr u zell / Fska hak tevbeyi klsun dell Akl oturd tahtna iler iin / Megul old tata yazn kn Yand mn orta yirde em olup / Allah emri yresinde cem olup M knte tedr mel-kitbu ve lelmnu velkin cealnhu nran 42/52 Orta yirden gitdi ol fsk u fesd / Mazul old nefs ii kald kesd 1025 Her kim kim nefsi byle oldsa / Evliy inde tevbe kldsa Pes mslmn old nefsi mutlaka / Dnyay terk eyledi dndi haka Ve enb il rabbikm ve eslim leh min kabli en yetiyekml-azbu smme l-tunsarn 39/54 Yoksa dek ad mslmndur hemn / Mlki n kfr ald gster kan dn Bu kadar sz tapdur hir kile / Her ki klsa bile kim ne kla

73

Devlet anu kim gnhdan arna / nana ol ulular ikrrna 1030 Gli v akl dne hakdan yaa / Mahkum olup kul ola nefsi aa Cmle varlk hazrete k ola / hak cemlin grmege lyk ola Lcerem hakdan bula her dem meded / B-mr u b-hisb u b-aded k ubu gdi ilkin sen al / Bu gtden olmasun gl mell Sen bu ilmi kend cismde ok / Ger buup kakr-sa nefse kak 1035 Kendzin bilmekdr hir marifet / Kend hlin bilmemekdr masiyet Her ki bildi kendyi bildi hak / Kndzinde ol kii buld hak Men arafe nefseh fekad arefe rabbeh Kendzinden kndye ald yol / hakka ograr kanaru kim varsa ol y Ak sen kend nefs yatlu gr / hak alabu rahmetini bulgr y Hudy togru yoldan rmagl / Rahmetden sen bizi ayrmagl ONINI DSTN KN BBDAN BEYN DER KM IK HER VCDDA SR VE CRDR VE HER KAVULDA V FLDE IKDAN ESER VARDUR YLE KM H VECH-LE MEVCDT IKDAN hL OLMAZ 1040 Ik iinde her ki dogru yr ola / Ayrulk yok nie kim k var ola Ik yolnda birlige yokdur zevl / Ik-la yolda olan buld visl Ik evinde esriyen aylmaya / Ik elinden yazlan yoylmaya Ik-la sevg ebed bnyd ola / Ger surat gamnk ola ger d ola Bu surat ne hlde kim olur-sa / Ik rlmaz ger surat lr-ise

74

1045

ki hlden bu surat hli degl / Kim ola kim ol anu hli degl Geh gam u geh ddr sretde hl / Bundan ayruk srete dirlik muhl kisinde k biledr cn-la / Dile bir bir eydeym brhn-la Grsee kim bir kii k olur / nki kend kna sdk olur Ol iki hlde aar sevdgini / H gidermez sevdginden gini Kad egafeh hubben 12/30

1050

di gelse ol yzi grmek diler / disin anu-la srmek diler Kaygu gelse hem an ister yine / Zra dermn andan old derdine Ik biledr kayguda v dide / Cna boyanm-durur kanda gide Hem iki hlde biledr k yine / Komaz iltr gli sevdgine Bu iki hli dah bilgil nedr / id imdi eydeym kim nitedr

1055

Y zikirdr y fikirdr kiide / Y diye y dek dura ayruk nide Ellezne yezkrnallhe kymen ve kuden ve al cnbihim 3/191 Dek durak aklnu fikridr ol / Syleyiek dilin zikridr ol Men ehabbe eyen eksere zikrah Sevdgin syletdrr k komadn / Grd-ise hd bilesin dimedin Yine vardur demde iki hl / Bu ikiden tara hd kii muhl Oldug nie-y-imi bilgil ayn / Dile imdi eydeym bell beyn

1060

Y uyur ya uykudan bdr olur / kisinde k anula yr olur Grsee her neyi kim sevse kii / Gndzin ii olur dnle di Ik iinde dn gndz bir olur / Cmle halde k eri kir olur n rlmaz k hl dnmeg-ile / Nie hl dner-ise bunlar bile Pes mahabbet birligi ayrlmaya / Ik-la diri olan h lmeye

75

1065

Eyle olsa k ebed bnyd olur / Ik iinde bilelik bd olur Ikdan ayruk ne ki varsa fndr / Ik berk dut ayrugnu terkin ur Ik saa sermyedr tap dut an / Kim an dutd-y-sa old gan y Ak sen ka dutgl yzi / Ik yolnda harca sr kendzi Kim ebed dirlik bulasn lmesz / Hem gl olup alasn solmasuz

1070

ste hak rahmeti yagadura / Talat ay karua togadura y Hudy togru yoldan rmagl / Kend kudan bizi ayrmagl k ol k ki k iltr haka / k ol kim bulasn mr-i bek k ol kim k olan kiiler / Hak katnda arza gedi mutlaka ku evvel nin ol-durur / Gzleri ya gerek dyim aka

1075

Her kime kim yolda oldysa bu k / Yapdug dzgnlerin gerek yka Ik erine kfr dn kaygus yok / Ik eri mak-un dnden ka Geri kim geydi piln gtdi touz / Ne ziyn old ol Abdurrezzaka Dil-ile olmaz myesser k ere / k mak gerek kend aka k olan kiin Mecnnlayn / Yregi yagn gerek bu k yaka

1080

Ika mahkm eyle k sen sini / Vardugna gele sz revnaka Kim ebed dirlik bulasn lmesz / Hem gl olup alasn solmasuz ste hak rahmeti yagadura / Talat ay karua togadura y Hudya togru yoldan rmagl / Kend kudan bizi ayrmagl EL-BBS-SLSFS-SLSYY Var-durur ini bbda yine on / Dsitn n hak buyurd kf u nn Bunlar yaratd Zl-cell / Nitekim mstakbil mz v hl EVVELK DSTN N BBDAN

76

BEYN-I MEBDE VE MAD VE MA-I CSMN KILUR VE BLDRR KM Rh-I NSN GKDEN NEYE GELD VE NE HSIL TD VE NEYLE RC DER Vasf- hl eydem saa iid cnum / Bu hikyet hem sendr hem benm Senligi v benligi ko bir yaa / Bir kulag ur dile ne dirven saa 1085 Sen sen ahvli bilse-y-id / Bir saat kendze gelse-y-id Alasaydu andag dirligi / Ol ezelde h-la birligi Ol ezel evinde sen kanda-y-du / Ne makmda nie madinde-y-id Ol makmdan nie geld bu ile / Hem dah andan ne getrd bile Bunda ne kesb eyled bilr misin / Bu kadar kesbe kani olur msn 1090 U yene bundan gersin bir ile / Key sakn sermyei virme yile Bu evde hli bilse gerek / Aa lyk kullgu klsa gerek Ger bilmezse bilenden al haber / Ol haberden i tuyasn muteber id imdi biz ezelde ne-y-idk / yle kim h eksgi yok bay-idk Yog-d tev gussa ol zamn / Rahmetinden toptolu-y-d cihn 1095 Ekmedin biter-idi drl yimi / Varmadn olur-d cmle yum Sylemedin alanurd her cevb / lemedin yazlurd her sevb Her sevb ilemedin gelr-idi / Ne dilerse glmz olur-d Sunmadn dutar-d ellermz / Klli rste-y-idi hllermz Varmadn irer-idk her menzile / Korkusuz girr-idk her mahfile 1100 Bakmadn grnr-idi mak yzi / yle birlikde dutard ol bizi yle birlikde-y-iken gr bu ii / Nie dutsag old ol hazret ku

77

Frig u zd-iken olduk esr / Gr ki ne kld bize ol b-nazr nki sald bizi ubu dnyaya / Bunda gelben sataduk gussaya Cmle drl imz old emek / Yok-durur emekszin lokma yimek Fel yuhricennekm minel-cenneti fetek 20/117 1105 Buna drl i ki bu dnyda var / Kan bir dem sudalk kanda var Bir saat yaydur gne yanmak gerek / Bir saat kdur oda onmak gerek Bir saat saglk u bir dem sayrulk / Bir saat birlik bir dem ayrulk Bir saat h karnumuz tok sude / Bir saat alk elinden aluda Bir saat nefse esr hayvn gibi / Bir saat dirligmz oglan gibi 1110 Bir saat gzmze uyku gelr / Bir saat glmzi kaygu alur Bir saat dirligmz hakdan yrak / Bir saat vaslat gibi bir dem firk Bir saat dirlik-in emek gerek / Bir saat lm gamn yimek gerek Bir saat bu kaygudan kamazuz / Bir nazar hakdan yaa bakamazuz Ev barh u hn-u-mn ml u tavar / Cmlesi kaygu-durur her kimde var 1115 Anlaru kim eli irmez bi biter / Kaygudadur h idp dtni dter Ubu iler cmle dny hlidr / Kim-durur kim bu emekden hlidr mdi bu derde bize dermn gerek / Bu bizm dirligmze cn gerek Ubu dirlikde geen diri degl / Anu-un kaygudan ayr degl Dirlik oldur kim lmi olmaya / dlk oldur ki kaygu gelmeye 1120 Kamusyla nki bundan gidevz / H bilmezz ki anda nidevz nki i bunda haka lyk degl / Anda ne olasmuz bayk degl Buna i buna hisb u hem cevb / Buna hl buna ikb u hem sevb

78

Buna hulk u buna lutf u buna nz / Buna evk u buna zevk u buna rz Cmlesi bizm in erbet-durur / Kimisi hilat kimi zarbet-durur 1125 Kim niye lyk-sa iresidr / Bilmezz kim bize ne viresidr y aceb biz ol ezelde ne-y-idk / Nie dirlikde v ne hlde-y-idk Kim bu cn eyle gan zd-idi / Gussas v kaygus yok d-idi Anu-un kim bizmle ol zamn / Yog-d kfr nifk u hem gmn Cnumuz tolu-y-d hak sevgsi / Glmzde yog-d nefs kaygus 1130 Dn gndz cnumuz sohbet idi / Anu in hnumuz rahmet idi Yog-d bizm-ile buhl u hased / Dnyada ksid unuladur cesed Pes nie dirlik gerek bunda bize / Kim yarn ud gelmeye anda bize Dirilelm ol ezel dirligini / Kim bilevz pdih birligini Kfr inkr u gmn terk idelm / Glmz gireklige berkidelm 1135 Terk idp hrs u hased bullum safa / Ulular sohbetine kllum vef Kim bize dny dah hazret ola / Cmle drl hnumuz rahmet ola Ger klursa pdih bize yar / Hem geerse dnyada dirlik ar Yarn anda cnumuz zd ola / Dirligmz lmesz bd ola ol kadar mlket vire degmemze / Kim anu vasf u hali gelmez sze 1140 Degme bir kk yitmi ubu dnyaca / Yitmi anu gibi kk andan uca Kk-ile hr u kusr bezm yarak / Hulle v tc u kemer taht u turak Cmlesin vire bize almayavuz / Dah yz bi anaya kalmayavuz Eydevz kim seni gerekdr bize / Cnumuz mtk-durur grkl yze Ol saatda cmle perde ala / Drl rahmet stmze sala 1145 Gzmze grngele pdih / k ise ol hevesn urgl h

79

Vchun yevmeizin nzratun il rabbih nzratun 75/22-23 Dah ne eydem saa bundan latf / Ger aksa ger alimse ger zarf Ubu szden hli alayasn / Alayumazsa ahir talayasn ku cn fid ol kimseye / Kim bu szi cn iinden dileye Aa lyk dirligi ar ola / Yol iinde nmus r ola 1150 y Hudy ar dirlik rz kl / Arlarla bize birlik rz kl KN DSTN N BBDAN TAKRR- NKISM-I AMR-I BEN DEM KILUR KISM-I EVVEL MERTEBE- TUFLYYET KISM-I SN MERTEBE- BBYYET KISM-I SLSMERTEBE- EYHHYYET VE PRLK y akl dir gi kendze / Kim grine gizl hller gze Kullaru istedgin virr alap / rgrr her kim neye klsa taleb Tlib olgl kend hl bilmege / Kni olma gn gnin eksilmege 1155 kil oldur kim bile kend hlin / Her hl ire komaya elden yoln Chil oldur kim dimez i nicedr / yledr kim gndz aa gicedr Ubu szden maksudum bir ka cevb / Kim an bilmek bize yavlak savb id imdi eydeym maksd nedr / Ubu sz ire hikyet nitedr demn mri menzil-durur / Degme bir menzilde bir mahfil durur Her birin bir ekil ahvlleri / Bezemez birbirine h hlleri 1160 hl dah ayruksdur sret dak / H makmda bu surat kalmaz bak

80

Nie kim rzgr geer yldan yla / Dndrr bu sreti hldan hala Nie kim dner bu devr-i rzigr / H makmda bu surat dutmaz karr Ol ki menzil didm ala nedr / mr iinde vasf- hl nitedr Oglan u yigit kocadur didgm / Kend mrm kaygusdur yidgm 1165 Ben yirem bu kayguy yi siz dak / Kim degir yimegine Tar hak mr h sermyedr bilenlere / Vy an hayfn yavu kulanlara Dile imdi eydeym vasf u sfat / Kim nie hlden hle dner surat Her makmda hl nedr bil nedr / Her birin gline tolu nedr Geldk imdi iid oglanlk halin / Ne i iinde geer gr ahvalin 1170 Oglan-iken kii h kaygu yimez / Dnyaya geldm yine gidem dimez Yok-durur anda lm endesi / Dn gndz oynamakdur pesi Ne yirinr dnyada nimet in / Ne sevinr umaga rahmet in Ne bilr kim dst nedr dmn nedr / Ne bilr kim kfr-ile mn nedr Ne bilr kendzini ne ayrug / Ne bilr kim niedr hak buyrug 1175 Ne gzi bakubann ibret dutar / Ne ho glinde anu hikmet biter Ne kulag Tar ilmin iidr / Ne dili Allah eyitmek iidr Ne edeb var ne hay ne tat / Oynamaga sarf ider her sat Atasyla anasn bilr hemn / Bu kamu endelerden ol emn Byle geer cmle oglanlk hal / Bu hal iinde kan Tar yol 1180 Gedi oglanlk bu kez old yigit / Ol dah ne hl-durur bir key iit Yigid hli geer gaflet ile / gi uss dn gn iret ile Endiesi ol-durur kim h gee / Dnyada ura duta yiye ie At bine v ton geye devlet sre / Yiri duta mlk ala ok ml dire

81

Bagalarda dn gn seyrn kla / Bezenp cilve urup cevln kla 1185 Kayguya karlmaya h d ola / Her bir az dnyadan bir dad ala Kulag sazlar ni tola mdm / Gli kaygu grmeye gle mdm Agz dny nimetin yiydura / Dili dny szlerin diydura dlkda gere gnlerini / Gkl yzde besleye gzlerini Dnyada her neyi kim gzi gre / Cehdi oldur kim aa eli ire 1190 Bundan artuk fikri hergiz yok-durur / Ubu hller nie dirsek ok-durur Ne lm endesin yir ol kii / Ne gnh dip terk ider mekrh ii Ol yigitlik hli dah byledr / Ubu szi kend hlm syledr Kan Allah buyrug kan saf / Kan hl kim hnud ola Mustaf Gedi yigitlik dah old koca / Bir iit anu dah hli nie 1195 Dile imdi ol kocalk hlini / Eydeym bir bir saa ahvlini Kocalak kii olur ten zaf / Gitdi kuvvet gitdi et old nahf Oturursa durmaga yok tkat / Rhatndan dnyada ok zahmeti Cmle az kald iden old sst / Kopd andan hrs u sagn old cst Bulsa-y-d lemi ol bay-d / hrs anu dnyay yuda-y-d 1200 Gzi toymaz lemi yudmag-la / Tola meger bir avu toprag-la Tedbirin eydr-isem talayasn / kil-ise didgm alayasn Bg u ift irket satu bazr / gi uss durmadn an dzer Dn gn ogl kz endesi / Yay u k kaygu yimekdr pesi Ol ki vardur endieden geemez / Ol ki yokdur gussadan gz aamaz 1205 Cmle mri unu-la harc olur / rmedin sagnna bir gn lr Kan tat kan kullk kan hl / Kald cmle ev barh u mlk ml

82

Kocalk mlki dah old fen / Masiyet kim kldd kald cana A gz gedi mr vard yile / Gn ki gedi ol gir girmez ele Hak seni bunda niye viribidi / mri var yle mi harc it didi 1210 Kullga geld ahir kullk kan / Dnyaya sarf eyled akl can Ubu hl bir gn ahir arz olsar / Nieler ol demde udlu kalsar Ol gusay imdiden yimek gerek / Yola giden yaragn itmek gerek Ol kii kim oglan-iken tapuda / Gere oglanlgn hak kapuda Anu-la kimsen ne ii var / Tar hnd hem Resl an sever 1215 Ol yigit kim tevbeye gelmi ola / Tar hslar elin alm ola Tat ire gere yigitligin / hak yolna baglaya ussn gin Aa degl bu szmz bilz / Ol veldr aa hrmet kluuz Ol koca kim dnyay elden kod / Dnya szlerin kamu dilden kod Tat u zikr huzrdur dirligi / Pdiha birikipdr birligi 1220 Anu-la degl ubu szmz / Ayagnda toprag olsun yzmz naallah kim alap sizi dak / Bunlara baglaya bizi dak Yzi toprak ku ol kimseye / Kim bu szi cn iinden dileye Dileyben araya kend yoln / Yoln arap alaya kend haln Hlin alap davasndan uana / Uanuban hak yolnda dene 1225 y Hudy topraga denleri / Rahmetle sen gtrgil anlar N DSTN N BBDAN TAKRR DER K MVELLEDT KISM ZREDR KISM-I EVVEL LEMDR KM ADEMDEN MEVCD OLDI KN

83

DEM LEMDEN VCDA GELD N DEMDEN KELM ZHR OLDI Pdih lutfn diyem diler-ise / Dileyp sz manisin alar-sa Dileyendur alayan ubu szi / Gzi grendr seven grkl yzi Grmeyen katnda birdr hb u zit / Bilmeyene i duzahdur i bihit Pes grendr hem bilendr alayan / Alayandur ubu szi dileyen 1230 Grmek bilmek saa virdiyse hak / gi dir gz a bir dogru bak

Gr kim ol Allah neler klm-durur / Kudret elinden neler gelmi-durur Sni sunn grp bildi bilen / Genci genc-nme-y-ilen buld bulan Ol Kadmdr h zevl yokdur aa / Bir kulag ur dile ne dirven saa Hem anu dstlarna yokdur lm / Fedhulh hlidn okr ulm 39/73 1235 Hem anu dstlarna yokdur fen / Cism-in geldi lm yokdur cana Ubu sze ger tanuk ister-ise / Eydeven ger k-la diler-isen nesene dnyada mevld-durur / Bir gzet bu sz ne man gsterr Birbirinden toguban geldi bular / Degmesinde buna drl mani var Bunlaru oldur yiri evvel kadem / Kim bu lem yog-iken vard adem 1240 Cmle varlk yoklk ire gark-d / Ni dn gndz ne garb u ark-d Ne yir ne gk ne arh u felek / Ne ten ne cn u ne ins melek Ol ademde kamus penhn-idi / Sanasn kim togmaduk oglan-idi n iret kld hak bir kez aa / Cmlesi old tamm den soa Togd lem ol saat ismi bile / Grngeldi gzlere cismi bile 1245 Ar u krs yir gk levh kalem / Ol ademden kopd bu cmle lem nki togd lem old pyidr / Anu zre gedi buna rzigr 84

Togd lemden dah dem ayn / Hs u m u cmlesi old beyn Hem sad hem ak v hem erf / Cmle sret baglad zit latf nki cmle azalar old tamm / Togd demden dah grkl kelm 1250 Her yaradlm ki var ad-y-la / Sz oluban her biri geldi dile Pes bu lem kamus kim halk bilr / Ey yavuz ne ki dilde eydilr Ol ademden togd bil b-gmn / B-nindan geldi bu cmle nin Hem bu dem lem ogldur yine / Ata ana yir gkdr bu tene Atas gk anas yir dem / Eyle olsa ogl olur lem 1255 nki lem ogldur dem beyn / Togd demden dah bu sz ayn dem-ile malm old i kamu / Ey yavuz hayr u er umak tamu Gel imdi ynmz dutlum Haka / Grelm kimdr fen kimdr bek Kimdr ol kim liserdr b-gmn / Kimdr ol kim kalsardur cvidn Grelm ol fn olan kim-durur / Kim bu Azryil aa hkim-durur 1260 Hem bilelm kimdr ol bk kalan / Pdih derghna lyk olan Geldk imdi pdih takdrine / Girelm bir bu sz takrrine Grelm fn nedr bk nedr / Dile imdi kim hikyet nitedr Ol ki lem eytdm-idi hlini / Ol ademden dogdug ahvlini Kamu dilde sylenr ismi anu / lla bir grlm nedr cismi anu 1265 Drd neseden hak anu bnydn / Eyledi v urd lem adn Birisi toprak-durur kyim-makm / Birisi sudur anu yorr mdm Birisi yildr eser destr-la / Birisi oddur mnevver nr-la Hem bu drdden hak yaratd drd vcd / Kim kamu nesne aa kld scd Birisi anu nebtdur kim biter / Bir gr andan nieler mansb dutar

85

1270

Birisi hayvn-durur merkeb in / Gr nie rhat virr ol dn gn Birisi insn-durur ehl-i hitb / Bunlaruundur beret hem itb Hem melekdr birisi rhniler / hazrete megl-durur dn gn bular Ubu drt nesne keyitdk hlini / Arza klduk dstlara ahvlini lem cisminde bunlar cn gibi / Cn-la sret gibidr tertibi

1275

Cn-durur kim sreti kyim dutar / Nie kim yolda-durur dyim dutar mdi gel bunlaru ahvlini / erhidben isteyelm hlini Grelm kanksdur bk kalan / Hem bilelm ne-y-imi fn olan Kim bular drdi bile demsz-durur / Nie kim varlkdadur hem-rz-durur lemi tutd bular drdi bile / Ey yavuz ne ki var grdi bile

1280

lla bu birlik gerek ayrlsar / rizdr nite kyim kalsar Eysinden yavuzn semek gerek / Magzn alup krn samak gerek Ol ki magzdur u bk kalsar / ol ki krdur u fn olsar lem-i pkden gelen pkdr yine / lem-i hkden gelen hkdr yine Pes nebt lr bayk hayvn-la / Bki kalsar melek insn-la

1285

Dnya fndr nebt lmek gerek / Hem dah hayvn fen olmak gerek Lkin insn u melek lmeyiser / hazret ehlidr fen olmaysar El-mminne l-yemtune velkin yunkalne min-drin il-drin

lmegi oldur ki bu mlkden gider / Ol makma varak gr kim niderHak cemlin griserler b-g Ulike ashbul-cenneti hm fh hlidne 2/82 Zra bunlar hak nurndandur baykHak nur fn mi olur iy ayk Kll men aleyh fnin ve yebk vechu rabbike zl-celli vel-ikrmi 55/26-27 1290 nki bild nie-y-imi lemi / mdi bir gel erhidelm demi

86

Grelm bir dem asl nedr / id imdi eydeym kim niedr Drt asl nesne-durur dem dah / Ubu nak kendzde gr oh Sret nefs akldur cn-la / Drdi bir yirde bile insn-la Degmesinde hsiyet vardur drst / Her birinde bir hamiyyet var drst 1295 Sreti gr let olm bunlara / leti yok kimse ne i baara Cn gr kim diri dutar bunlar / Ol sebebden birikipdr ynleri Nefsi gr kim dnyadan ne dd alur / Nefs gediek tende ne lezzet kalur Akl gr ne rey tedbr dridr / Yidi iklm zre hkmin yridr Nie kim dny dura dirlikdedr / Dzilp drdi bile birlikdedr 1300 Hb u zit kahr u lutf u hayr u er / Birikip drdi bile grr bular lla bu birlik gerek kim ayrla / id imdi eydeym nie ola Sret-ile nefs fn olsar / Cn-la bu akl bk kalsar Sret misli nebtdur kim biter / hazrete irmez gir bunda yiter Nefs asl hayvana bezer ayn / Olsar hayvn fen bell beyn 1305 lla cn insn u akl asl melek / Bunlaruun urlupdur nh felek Hem ezelde var-d bu akl u cn / T ebed hem kalsardur cvidn Eyle olsa akl u cn lmeyiser / Pertev-i hakdur fen olmaysar Nefs ile sret-durur ol kim lr / Asl toprakdur gir toprag olur Minh halaknkm ve fh nudkm ve minh nuhrickm treten uhr 20/55 Yoksa hazret ehline yokdur memt / Umak ire bunlara dyim hayt 1310 Bell bildk demn hlini / Hem bir aslu aladuk ahvlini mdi bir grlm nitedr ol kelm / Kim togadur demlerden mdm Ol dah hem asl drd nesne-durur / Dile imdi eydeym kim ne-durur

87

Birisi anu nefesdr kt- cn / Biri vzdur kim ol cna nin Birisi harfdr kim ol cndan gelr / Birisi man olur kndan gelr 1315 Ol nefes vz u harf manidr / Dile imdi eydeym kim niedr Kanda kim syler-ise yohsul u bay / Drdi birlikde bile yl on iki ay Kfr mn her ne kim gelr dile / Sylenen szde bular drdi bile Sylenben sz tamm oldug dem / iden gline toldug dem Ol saatda bunlaru dirlikleri / Bozluban taglur birlikleri 1320 Kimi varur akl-la cn evine / Anda varan ek degl kim sevine Kimisi ayruluban tende kalur / Tende kalan bil ki yabanda kalur

Ol nefes vz-la olur fen / Ayrug anda ne zikir var ne senHarf-la man gir bk kalur / Cn-la Yazlur harf cn iinde nak olur / Mani varur klli akla bah olur 1325 Nie kim akl-la cn varlkdadur / harf-la man bile yarlkdadur n nefes vz-la olur fen / Ubu szden saa hl alana Pes melek insn u hayvn u nebt / kisi sbitdr iksi b-sebt Hem bu sret nefs-ile hem akl u cn / ksi lr iksi kalur cvidn Bu nefes vz harf man dak / kisi fn-durur iksi bak 1330 Sz tamm old kamu erhi bile / Bki v fn nedr geldi dile Malum old kim bu cmle mahlukt / Cismi lr cnna yokdur veft Ne var hir nakl iderse dnyeden / Cn haka varur eger lr beden Dnyadan gidenlere ldi dime / Bunlar kll fen old dimen Zra hazret ehline yokdur fen / Fedhulh hlidn geldi sen 39/73 Vel tahsebennellezne kutil fseblillhi emvten bel ahyun inde rabbihim yrzakn 3/169

88

1335

len oldur kim bu ii duymad / Dnyada hak dstlarna uymad / Sdk oldur kun ol dstlara / Ikdan esrk ol ezelden mestlere Kim lm yokdur olara b-gmn / Rahmet ire kalsarlar cvidn Dstlarndan hak bizi ayrmasun / Dnya hir togru yoldan rmasun DRDN DSTN N BBDAN BEYN DER KM ERVh-I BEN DEM MERTEBE ZREDR EVVELK MERTEBEYE DEVLET VRLD DNYADA VE HRETDE KNYE MhNET VRLD NYE DEVLET MhNET BLE VRLD Kan ol kim mani ister dilesn / Didgm sz manisini alasun

1340

Eydiserven maniden bir ka cevb / Dileyen cnna yz bi sevb Dile imdi eydeym cndan haber / Hem yine gir saa senden haber Kim bilesin sen seni hem ayrug / Hem bilesin neymi ol hak buyrug Ol ki bilmez kendyi bilmez hak / Ol kiin adn hayvn ok Kendzin bilmek ulu devlet-durur / Kendye gelmek ulu nimet-durur

1345

Ger dilerse kim bilesin hli / hl iinde alayasn yolu lk saa bilmek gerek kim cn nedr / Cn iinde kfr-ile mn nedr Cn duta m geldi bu cmle hali / Yohsa geldi bunda m buld yol Dogru yol varanlara nedr sebeb / Azanu azmag neymi iy aceb Dogal ikrr-la gelmek neden / Togmadn inkr-la lmek neden Ol ki yavuz hulk terk itmez nen / Bi gt eydesin iitmez nen

89

1350

Ol ki h gt aa hcet degl / Kanda kim bulsa klur hakk kabl Yhud ol kim kfr mn biledr / Geh gelr mna geh kfr-iledr Bu kamu iler ki vardur muhtelif / Ne sebebden byle olur iy rif Bu ii Hlk mdur cmle klan / Yohsa bu mahlk mdur byle olan

1355

ini bilmek revdur kamuya / bileni iltmeyeler tamuya Y kii bu ileri bilmek gerek / Y bilenden iidp almak gerek Vy aa kim kend iin bilmeye / Y bilenden iidben almaya Chil oldur dnyada h ekszin / hak bize gstermesn anu yzin mdi bir grlm gel bu i nedr / hl iinde bu kamu tev nedr

1360

Mkili yokdur eger alar-sa / Eydeven ger k-la diler-ise Dile imdi eydeym cndan haber / Bu haberden i tuyasn muteber Ol ezelden grh geldi bu cn / Degmesinde bile geldi bir nin Birisi devlet dutagelmi-durur / Birisi mihnet ile kalm-durur Birisinde devlet mihnet bile / Ol sebebden dndrr hlden hale

1365

Ol ki devlet dutageldi dnyaya / Devletinden hergiz ol ayrlmaya Zra kim hak eyle klmdur an / Rahmete yolda olup geldi cn Ol ki mihnetle bile gelmi-durur / Mihnet iinde ebed kalm-durur Hem anu zre dah hkm-i lh / Eyle emr itdi aa ol pdih Tardandur bunlara bu i kamu / Bunlarula bezenr umak tamu

1370

Ol biri kim ikisinden bah var / Ol-durur kim kimi grrse uyar Devlet issine uyarsa ol kii / Devlete degrilr cmle ii Mihnet ehline uyarsa hd ayn / Kald ol mihnet-ile bell beyn Pes aa mrid gerek yol gstere / Kim anula hak yoln dogru vara

90

Mrid olmaz-sa yol varmaysar / Yolda kald menzile irmeyiser 1375 mdi gel bir irdegil sen yolu / Yol iinde alayasn hli Bunlaru kanksnu hlindesin / Dn gn yolda olup yolndasn Bu ii bilmez-ise nesne degl / Bilmedin bildm dimegil iy fozl Ger diyesin devleti geldm duta / n degl dogru bu sz kanda uta Ol ki devlet dutageldi dnyaya / Kim-durur ol enbiy v evliy El inne evliyallhi l-havfun aleyhim velhm yahzenne 10/62 1380 Kim bular h mihnete dmeyiser / Nitekim Kurn bize virr haber Yohsa ger eydr-ise mihnet-ile / Yolda olup geldm evvelden bile Bu dah gemeyiser dogru degl / Yal nite klur kimse kabl Mihneti dutagelen kfir-durur / ol nifk ehli kara mnkir-durur Kim bular h devlete girmeyiser / Pdih ddrn grmeyiser 1385 Hem bu sz malm-durur Kurn-la / yetin eydeyidm gelmez dile Kell innehm an-rabbihim yevme izin le-mahcbne 83/15 Kald bu kez ol biri blk kim ol / Ulupdur cnna ol iki yol Devlet mihnet bile cn bile / Karupdur hayr u er kan bile Key amel ilerse irr devlete / Yavuz ii iltr an mihnete Ol kii pes kend filinden bulur / Hayr u er iledgi karu gelr 1390 Bu makmdur menzil bilgil ayn / Grndur hd dirlig bell beyn Sdk u tat devlete iltr seni / Nefs ehvet mihnete yiltr seni Devlet ehli hak rzsn duydurur / Mihnet ehli kendzine uydurur Ortada aklu hakemdr ste / Ey yavuz grn-durur aklua Hem bilrsin devlet ehli yoln / Hem grrsin mihnet ehli hlini

91

1395

Kanksn kim sen klursn ihtiyr / Sohbetinde dn gn olursn i yr Anu-la varsarsn hazrete / Devleti kop myil olma mihnete Yohsa ger bild gc yitmez-ise / Nefs inde sz tmez-ise Dut ulular etegini sdk-la / Kim bular ilte seni ol menzile Maksudu anda bulasn b-gmn / Rahmet iinde kalasn cvidn

1400

Yz toprak ku ol kimseye / Kim bu szi cn iinden dileye Aa lyk dirligi ola tamm / Kim bula ol rahmet evinde makm y alap sen rz kl kullarua / Ol dkenmez hn yohsullarua BN DSTN N BBDAN

BEYAN-I GM VE BAKIR DER BL KM HAK TAL N ADEMDEN LEM VC ZULMETNDE D AY-ILA GNE YARATDI TEB RZ SEYR DP LEM MNEVVER DELER Ol alabu rahmetin zikr idelm / Virdgi nimetlere kr idelm B-dirg gkden inedur rahmeti / B-hisb yirden bitedur nimeti 1405 Cmle drl nimeti ol bitrr / Cmle halka yidrr yitrr Her suratda buna drl azalar / Her birin buna nimet bah var Kulaga h nleri hn eyledi / Gzi grkl yzler ile toylad Agza gr nie nimet yidrr / Gr dimga nie lezzet tadurur Gli gr kim neler gizl-durur / Alna bak bir neler yazlu-durur 1410 Akl bir gr kim ne iler dridr / Devleti gr ne hkmler yridr Gr nefesden ne du agar gge / Kimse anu lutfn nie ge Dah yz bi ana nimet dnyada / Kim yaratd pdih geldi ada

92

Ger bah virse gelr cmle ele / id imdi eydeym kim ne-y-ile Dnyada drl nesne var-durur / Kamu nesneye bah bunlar-durur 1415 Bunlarula bulnur ne istese / Bunlarula alnur her bir nese Ol bah altun gmi pul-durur / Dnyada nimet bulara kul-durur lla kimse kim diler gevher ala / Neylesn kim pul-la gelmez ele Satus pulu sogandur y tere / Pul kaan lyk olsar gevhere Aka virse ok nesene bulnur / Dnya ire drl nmet alnur 1420 Aka dah gevhere lyk degl / Zra gevher akay klmaz kabl Gevhere altun gerek lyk ola / Kim an almaklga bayk ola Gevheri bir tat iinde dikeler / Altun ol gevher zre dkeler Altunu addna yokdur karr / B-hisb u b-dirg u b-mr Gevhere altun bah ol dem olur / Kim gher altun iinde ornlur 1425 Y terzya koyalar gevheri / Darta altun birle an mter T ki kend kymetini almaya / Nie ok altun virrse gelmeye Satus byle-durur ol gevher / Alayasn var-sa hd cevher Bu meseldr kim bize hl gsterr / Allaha varmaklga yol gsterr mdi gel bu maniyi irdeyelm / Kendzmzde ne var isteyelm 1430 Ol kim eytdm pul-la altun gmi / Bir grelm bizde anlar ne-y-imi Gevheri bir isteyelm bulalum / Ne-y-ile gelr ele bir bilelm / Ol ki nimetler didm bilgil nedr / id imdi kim hikyet nitedr Pul dildr hem gmi tendr ayn / Ol kzl altun bil cndur beyn Ol kamu nimet ki didmdi saa / Yani umak nimetidr baksa 1435 Ol gher cn maksuddur iy habb / A kulagu ubu szden al nasb

93

rmeyesin maksuda bu dil-ile / Nitekim gevher alnmaz pul-la Dil-ile dny-durur ele gelen / Zra kim az nesnedr dile gelen Ten dah ol maksuda irmez eli / Grndur kim ne kadardur ten hali Ten amel klsa aa umak gelr / Nitekim aka cihn mlkin alur 1440 Ten ile maksd ele girmeyiser / hak cemlin ten gzi grmeyiser Cn gerekdr cn gerekdr cn gerek / Cn fidy klsun kime sultn gerek T ki cn harc olmayna mutlaka / Bell bil kimsene irmez haka Cn dah yle gerekdr b-mr / Pdih derghna ola nisr Degme cn-la lik m alnur / Bi can ire anda bir cn bulnur 1445 Bilene sz manisi degdi tamm / Bilmeyenn hd ne gam var vesselm kl-sa nesne arz eylemegil / Akl u cn u tatum var dimegil Degme nesne mi geer ol hazrete / Degme cn lyk m olur rahmete Hak meger fazl eyleye rahmet kla / Kullaru tatna ragbet kla Yohsa ne var bizde arz eyleyesi / Ne dilmz var an syleyesi 1450 ku arz idesi nesnesi yok / Nie kim ister-ise eksgi ok

Hak meger eksgmz kend dze / Yohsa kend hlmzde vy bize y kamu b-reye feryd-res / Bu kamu b-reye ferydres ALTINI DSTN N BBDAN BEYN-I HSL- SELSE KM DEM OGLINDADUR EYDR N TEVFK MSADET DE BU HASLET KDE R VE DSR OLUR SRME- MZG EKP MHEDE- CEML KILUR

94

53/17 Key murddur dnyada drl hl / Kim tufeyldr anu bu mlk ml Dnya mlki ol ie nisbet degl / Degme cna ol at ksmet degl 1455 Tardan bahyi hilatdur ol / Bil an key ulu hasletdr ol Hak kime virdiyse ol hasleti / Bell andan savd cmle mihneti Yokdur anula kimesnen ii / Yars hak erendr yolda Sevdgine virdi hak ol devleti / Degmeler kanda bulur ol nimeti Rz klsun hak an gireklere / Kime virdi hak an girek ere 1460 id ol hsiyyet imdi neydgin / Kim bilesin bu ii nieydgin Nedr ol kim degme cna virmedi / Degme ahsu eli aa irmedi ERh- HASLET- EVVEL Evvel ol kim nefsi aa kul ola / Ne ki nefse hkm iderse ol ola Her bir ide kdir ola nefsine / Nefsi merkeb eyleyp nefse bine Mahkum ola nefs, aa neyler-ise / Dileye hakdan ne kim syler-ise 1465 Olmaya h nefsin hkm itmegi / Nefs aa kul ola ol nefs begi Ne glde kne duta kimseye / Ne dilinden bhude sz syleye Ne tama kla gzi grdk yire / Ne galat suna eli irdk yire Kamusndan arnuban pk ola / hak yolnda denben hk ola Ol ii ilemeye kim ud ola / Ol sebebden yiri yarn od ola 1470 Her ki nefsi byledr ol d ola / Cmle drl kaygudan zd ola Ol ki nefsi mahkum old kendye / Bil an evliydur evliy Korkus kaygus yok ayruk anu / Lyk old hazretine Mevlanu El inne evliyallhi l havfunaleyhim velhm yahzenne 10/62

95

ERh- HASLET- SN id imdi ol ikini hasleti / Rz klsun dstlara ol devleti Her kime virdiyse hak ol dirligi / Ol kiiden savd cmle erligi 1475 oldur ol dirlik ki nefsinden ten / Kamudan yig ol ola szin dutan Pend virrse pendini bekleyeler / Ne dir-ise didgin ileyeler Cmle ehli mahkum ola kendye / Ol ne kim dirse bular aa uya Kimse kim ehlini yola dndre / Yir gk ehli aa ba indre Zra hak Kurnda yd itmi-durur / Dstumuz dmnumuz eytmi-durur nnem emvlkm ve evldkm fitnetn 64/15 1480 demn dmeni oglandur / Ger nie kim yregin kandur Kimsene kim dmenin kul eyleye / Cn iinde hak aa yol eyleye ERh- HASLET- SLS id imdi ol inisin dah / ol-durur kim koymaya dmn oh Mnkir kfirden ol kayurmaya / Aa karu mdde dem urmaya Kamu yirde bekleye Allah an / y ho ne bahtlu anu can 1485 H halk aa elem degrmeye / hkm idp kimse aa yol srmeye Ger mslmn ger chd ger nasran / Kim bakup grr-ise sever an Cmle halk andan yaa iver ola / Kamular ol dah sever ola / Devlet ola yitmi iki millete / Dmeye an sevenler mihnete rirse yir yzi halk bile / Kamusn kul eyleye hulk bile 1490 mdi bell bildz mi bu ii / Ne sebebden eyle olur ol kii Kim kul olur cmlesi an gren / Mddlkdan geer aa iren nki basd kul idindi nefsini / Kendye dndrdi cmle ehlini

96

Kamu lem kul-durur ol kimseye / Kim-durur kim aa karu syleye Byle olan kimsene devletldr / Mansb u bahyi hilatldr 1495 Rz klsun dstlara an alab / ku olsun dus mstecb / y Hudvend Kerm Hlk / Pdih Krsz Rzk / Rz klgl dstlara bu dirligi / Dirlik ire ol riysuz birligi y Hudy tevfiku ayrmagl / Dnya hir dogru yoldan rmagl YDN DSTN N BBDAN OL PDH hKYETN BEYN DER KM BR BAGA YAPMAGA AZM TD VE HER MEYVE AGACI K LEMDE VAR D OL BAGADA EKD N YD YIL TAMM OLDI PDH BUYURDI K YD KLM DAVET TDLER VE HALYIK LEM GRH DP BGA GRDLER VE TENVL- SMRA MEGL TDLER Var-d bir pdih anu zamn / Dnyada olm-d hkmi revn 1500 Dutm-d yir yzini ad-la / Dzmi-idi halk adl u dd-la

Yidi iklm halkna mahdm-d / Ne ki dirse halk aa mahkm-dHkmi gl mri uzun ml ok Ayrug ende kamu gitmi-idi / Gli ire bir heves bitmi-idi Glib old ol heves yavlak aa / id ubu hikmeti batgl taa / 1505 Diledi kim bir ulu baga eyleye / Yidi iklm halkn anda toylaya Dnyada ne var-sa anda ola / Her ki ne ister ise anda bula Ey yavuz ac tatlu ne ki var / Baga iinde bula ol nmdr

97

nki sultn ubu szi syledi / Bu sz zre durd gl baglad Okd beglerini tapusna / Syledi bu tedbiri kamusna 1510 Begler eytdi mahkumuz ne dir-ise / leyevz nie hkm ider-ise Ol gice sabr eyleyp katlandlar / rte old durdlar atlandlar / Yridi sultn kamu begler bile / Yidilrdi tz yedekler bile Begler leker kamu sultn-la / Bir nie gn yridi seyrn-la Grdiler sular akar bir sahrada / Geldiler eglendiler ol arada 1515 Bakdlar ol sahray begendiler / Emr kld sultn anda indiler Eytdi bu yir bagaya lyk-durur / Bunda baga olmaga bayk-durur Begler eytdi didg ileyelm / Buyurursa yapmaga balayalum / Sultn eydr getr mimrlar / Kim bular yapabilr dvrlar Nie mimr ol gn anda geldiler / Nie altun aka pn aldlar 1520 Irgad in kii gitdi yollara / Bu habar yayld cmle illere Krk bi rgat cem oluban geldiler / Her bir usta bir yann baladlar Yidi ylda yapdlar dvrn / Drd yaadan kodlar yollarn eh buyurdu bagavnlar geldiler / Her birisi bir yaasn aldlar Kazmaga baladlar drd yaadn / Dn gn ilediler h durmadn 1525 Bagay badan baa dzetdiler / Arklarn h dartuban uzatdlar Drl yimi dikdiler ol bagada / Nie eydem vasfn gelmez ada Nie nimet kim cihnda var-sa / Yir yzinde her ne kim biter ise Bitdi anda cmlesi old tamm / Sanasn kim umak old ol makm Pdih grdi begendi old d / Diledi kim kara dnyda ad 1530 n gzine h grindi ol ara / Pes buyurd yapdlar kk ser

98

Gendziyn durmaga yir eyledi / Durd anda klad v yaylad Kii sald evre yaa yollara / Eytdi varu malum eyle illere Yidi iklm halkn davet klu / Gelmeyeni geszin alup gel T ki cmle bu yimiden yiyeler / Nie kim dny dura syleyeler 1535 nki bu szi iitdi halk var / Geldi cmle baylar yohsullar Sen iit ol bagada biten yimi / Her birinde hsiyet nie-y-imi Kimi akln artururd kiin / Kim kard uhdesinden iin Kimi del eyler idi yiyeni / Kim griek korka-y-du sen an Kimi halku nr virrdi gzine / Kim bakayd grkller yzine 1540 Kimisi gz nrn alur-d / Kim ki yirse n-bin olur-d Kimisi glleri klurd d / Eyler-idi halk kaygudan azd Kimisin yiyen derdi korkuya / Her ki yirse bragurd kayguya Kimi halku dzer-idi dirligin / Yiyen hem artururd erligin Kimisin yiyen kii lr-idi / Bgevnlar kamusn bilr-idi 1545 h buyurd bgevnlar geldiler / Pdihdan emr destr aldlar Eytdi bala halk gir bageye / Gster kim ne kefretdr neye Her yimi hsiyyetin eyd beyn / Kangsndan kim gerek yisn yiyen Ger olursa kimsene kim yala / Yiemeye nefsini ol yiile Y tama ide yavuz yimilere / ol saat tiryk ir bunlara 1550 Kim helk olmayalar kem nesneden / H selmet yriyeler dnyede Ol ki tiryk imezem dir ko an / Ger lrse boynna kend kan nki destr old cmle bagevn / Bir blk halk alup old revn Ne ki h eyitdise eytdi bular / Yimi her birisin gsterdiler

99

Hem dah alatdlar ol tiryak / Eytdiler kim iene bizz sak 1555 nki sz degdi tamm old sal / Ol yimiden her biri ald ele id imdi halk iin kim nitdiler / Bagaya nie gelben gitdiler Bunlar ol gn grh old kamu / Kim bulara muntazr umak tamu H yidiler baganu yimiini / Dile imdi her birin iini Bir grh ol yimiden yidiler / Kim yiyenler bu eydr didiler 1560 Sunmadlar ayrugna ne-y-ise / Yimediler yavuz eger keyise H selmet kdlar ol bagadan / min olup cmle drl korkudan Bir grh eysini yir-iken / Yavuzn yidi yimezem dir-iken Bildi kim yavuz imi dndi gir / Tiryk idi derdine old dar Ol dah sag kd gir yolna / H selmet vard kend iline 1565 Bir grh yidi ne grdi ise / Yirmedi h her neye irdi ise n ziyn itdi bulara yidgi / Topraga ddi kamu gitdi gi Bagevnlar n bu ii bildiler / Her birisi tiryak alup geldiler Eytdiler alu i bu erbeti / Gider kendzzden zahmeti Uymadlar bunlar an eydene / Ol saatda cmlesi old fen 1570 Her ki ne iler-ise an bulur / Kim neye lyk ise eyle olur Leh m kesebet ve aleyh mektesebet 2/28 y Hudy rz klgl kullara Kim saa lyk yol dogru vara Bu meseldr kim bize yz gsterr / Cnumuz bisleyesi rz gsterr Bu meseldin bir gt al iy kii / hzrn gr neydrz ol gemii Sultan oldur kim yaratd lemi / lem iinde dritdi demi /

100

1575

Begler ol hslar-durur kim hakk-la / Dn gn ayrlmadn old bile Ne ki hak iler-ise dir bunlara / kil-ise gli vir bunlara / Bagevnlar ubu mridler-durur / Kim bu halka ey yavuz gsterr Bage bu dnya-durur kim eyledi / Anu-la cmle halk toylad Ol kim eytdm baganu yimileri / Ey yavuz cmle dny ileri

1580

Tevbe ol tiryka bezer bilene / Kim alapdan shhat irer klana Ol kavum kim girdilerdi bageye / Dnya halkdur ki girdi dnyeye Pdih hkmi getrdi bunlar / Kim belrdi her birin hlar Drd yaadan tolp tolp geldi revn / Degme tolb balad bir bagevn Ey yavuz her ne kim geldi ada / Cmlesin gsterdiler bu dnyada

1585

nki hayr u er bilindi saldlar / Sen iit bu halk kim ne kldlar / grh old cihnda hs u m / Her birin dirligin dile tamm Kim cihnda neylediler nitdiler / Her birisi nie gelp gitdiler Bir grh dutdlar iitdgin / hak yola bagladlar ussn gin Sunmadlar dnyada yavuz ie / Zikr tat bunlara old pie

1590

Lcerem h vardlar ol hazrete / Her birin cn irdi rahmete Bir grh bilr-iken hak yoln / Nefsini yiemedi old yuln Bildiler kim h degl terk itdiler / Tevbe klup mrid elin tutdlar Pdih hem yarlgad bunlar / Dnyadan bunlar dah kd ar Bir grh ey yavuz dimedi / Dnyada ilemedk i komad

1595

Yavuz iden hsl old ok gnh / Kaan olsa isteyiser pdih Dnyada itdklerin bilr kamu / Hem dah bilr ki var umak tamu Eyle-y-iken tevbeye gelmez bular / Ulular gdini almaz bular Tamu odna bular lyk-durur / Hi gmnsuz ubu sz bayk-durur nnellezne fetenul-mminne vel101

mminti smme lem yetbu felehm azbu cehennem velehum azbl-Harki 85/10 1600 y yaranlar kimde akl var-sa Her ki akl kendsiyle yr-sa Ubu szden fide baglaya ol / Kim belrdi nie-y-imi dogru yol k eydr dogru yol varana / Toprag olsun yzmz ol erene Ve inneke le tehd il srtin mstakmin 42/52 T bulardan bir du ire meger / Kim kla Rahmn bize rahmet nazar Ol nazardan hak bizi ayrmasun / Kend kend talatndan rmasun SEKZN DSTN N BBDAN SZ GNEN TERFN BEYN DER BL KM SZ GNE MENZLDE TUL VE GURB DER VE SMLER SEMN B-HTABU FESTEMU LEHU MZEYYEN KILUP MAGRBDEN MATLNE RC DER 7/204, 22/73. 1605 H-durur kend halin bilse kii / Malum olsa kendye kend ii Vkf olsa cmle ii alasa / rif olup ubu szi dilese Bilse bu sz manisin kandan gelr / Asl neymi kank madinden gelr Dilemeg dilegi bilmek-durur / Bilmeg kendzine gelmek-durur Manisin bilmek dilerse bu sz / gi dir kendze a gz Gr cihnda bu yaradlmlar / Bak aa ibret getr iy yol eri 1610 Her ki grd nesneden ibret duta / Gli ire kaynaya hikmet bite id imdi maniden birka cevb / Dileyen cnna yz bi sevb Cn kulag iidr mani szin / Cn gzi grebilr mani yzin Nefs-durur bu maniyi duydurmayan / Gli ol hak kna uydurmayan y Hudy rz klgl kamuya / Kim koya nefs dilegin ka uya

102

1615

Geldk imdi szmz syleyelm / Bu szi kana varur soylayalum makmdadur bu sz menzili / Her birin bir ekildr mahfili Degme bir menzilde bir yz gsterr / Degmesinde bir ekil man virr Evveli gl-durur kim gizldr / Cmle sz asl anda yazludur Sylemedin sz glde var-durur / Gl ire yazlu defter-durur

1620

Oknur her dem gelr andan dile / Kim cihnda hayr u er malm ola Ger glde olmasa bnyd aa / Olmayayd bu gl std aa Hem ikini menzili bu dil-durur / Dil dah bir gr nie menzil-durur Sz glden n kopar dile gelr / Halk gdi cmle bu dilden alur Dil-durur malm klan ubu szi / Dil okd drd kitb dpdzi

1625

Dil-durur kim kiin ahvlini / Malum eyler cmle halka hlini Maniyi ger dil beyn eylemese / Kim bileydi szi dil sylemese Pes ini menzil oldur kim iner / iden gli iinde konar Yazlur anda gl evrkna / hzr olur nuht gerek olsa yene Nr-y-la gli aydn dutar / Ol sebebden buna hikmetler biter

1630

Ubu menzildedr sz mahfili / Geh gl mlkin dutar u geh dili Geh dogar bu srete dirlik dzer / Geh iner anda gl mlkin bozar Sz-ile dutd dutanlar itibr / Sz-ile old olanlar ihtiyr Sz gnedr manisi Tar nur / Anu-un h dutar glleri Ol gne bu cn gginde hey dner / Geh togar bize grinr geh iner Ubu agz arkna gelr togar / Bu nefes burcna seyr idp agar

1635

Ubu sohbet mlkine tb bragur / Pes bu kulak magribinden uyagur Bu avz menzilgehinde seyr ider / Bir gzet kandan gelr kana gider Yine evrinp gelr bir dem dah / Ubu nak kendzde gr oh Kend nakn okyan olur harf / Kend nefsin alayan olur zarf

1640

Kend nefsin bilmeyen bell beyn / Ol-durur bu maniden mahrm kalan Kendzinden kend ilmin bilene / Yirde gkde ne ki varsa biline

103

Kendzin bilendr ol hakk bilen / Kendye gelendr ol hakk bulan k ol kendzini bilenlere / Toprag eyle yzi sen anlara Kim bularu toprag iksr olur / Her neye irer-ise altun klur 1645 y Hudvend Kerm Krsz / Irma bizi ol iikden k u yaz DOKIZINI DSTN N BBDAN BEYN DER KM hAK TAL DRL HALK KETM- ADEMDEN VCDA GETRD BU YETDEN K FEMNHM ZLMN L NEFSH KTBS DP MALM VE MEFHM OLUR 35/32. Dile imdi eydeym birka haber / Ger cnuda var-sa kdan eser Bu haberden bir nashat alasn / Aa bakup kend hl bilesin Kamuya vcib-durur hl alamak / hlini bilmekdr ahvl alamak Kend hlin bilmeyen hayvn-durur / Ger nie kim sreti insn-durur 1650 id imdi eydeym halk hlini / Kim bakup alayasn ahvlini blkdr ne ki halk var dnyada / Her biri bir i-ile geldi ada Degme birn ileri elvn-durur / Cmlesi bu dnyada mihmn-durur ltesidr ne ki kazand ise / residr neye uzand ise Geldk imdi bir bular eydelm / Her birin dirligin erhidelm 1655 Dirliginden malm ola hlleri / Dile imdi niedr ahvlleri Bunlaru bir blgi yavuz hulu / i ta zehr-ile fitne tolu Ne duz etmek bilr ne konlk / Tamarnda yok-durur h togrulk Nie kim eylk idesin sen aa / Aygutn yavuzlk ider ol saa Sen aa dstlk halin arturasn / Ol saa dmanlk ide gresin 1660 Sen an gtresin dmi iken / Ol saa karu biter olur diken ua bezer kim imi ilan / Isdasan koynu iinde an Dne seni urmaga kasd ide ol / Zahm ura derhl bulursa saa yol

104

Eylge yavuzlk itmekdr ii / Pes mnfkdur hakkat ol kii Ol biri blk dah iit nie / Mertebeyle bu blk andan yce 1665 Eylk idene bular eylk ider / Gi yitdke yola togru gider Dsta dstdur dmana dman-durur / Dst dst u dman dman bilr Kim aa eylk iderse ol yene / Eylk eyler hem anu eylgine Her ki yavuzlk iderse ol hemn / Klur aygut hem yavuz bell beyn Her kiiyi kend hlinde dutar / Her met kend haddinde satar 1670 Ol kii mmin-durur bell bil / zzete lyk-durur izzet klu id ol ini blk dirligin / Bir teferrc it bularu erligin Kim bular rahmet-durur kamulara / Hem yarn feryd ire tamulara Bunlara dpdz-durur cmle cihn / Ne ki varsa ikr v nihn Cmle halku dirligin bilr bular / Nie kim fsk u fesd irkin hular 1675 Gredurken cmle irkin hlar / Eyle-y-iken h dutarlar bular Ol kiiler gnee bezer olur / Nr-y-la dnyay aydn klur Togagelr cmle lem stine / Yahtu virr dmanna dstna Y dah ol yil gibi kim dpdzi / n eser tze klur cmle yzi irkin gkek kamu birdr aa / H yirer mi kimseyi bir baksa 1680 Y dah ol su gibidr hikmeti / Kim bitrr cmle drl nimeti Kim yunur kim abdest alur kim ier / Cmlesine maksudn virr geer Hem dah ol yir gibi skinligi / Kamulara var-durur misknligi Her ne kim iler-ise ol gtrr / Kim yriyr kim durur kim oturur Tarnu hs kullardur pes bular / Kim bular yavuzlga eylk ular 1685 Tarnu erenleridr ol kii / Eylk itmekdr yavuzlga ii Sen bulardan kankssn iy saf / Kanksnu yolna kldu vef Gr bulardan yoldau kanksdur / Sendeki h kanksnu hsdur Anu-la kopsarsn gz a / Ko mnfk dirligin mmine ka Kim iresen ol erenler yolna / Ol makmda degme cn m bulna

105

1690

Yzi toprak ku ol kimseye / Kim bu szi cn iinden dileye Aa lyk dirligi ola tamm / Kim bula rahmet evinde ol makm Cn gli ubu szden dad ala / Mani ire ol kii std ola Girt mmin ol-durur kim maniye / idiek sdk-la saddak diye y Hudy rahmet it kullarua / Lyk eyle kbet ddrua ONUNI DSTN N BBDAN BEYN DER KM PDH-I LEM ,CHET- ZABT-I BENDEME DRL TAHTA BAHT-I EBED VRD VE TC-I ZZET BALARINA KODI VE OLARU HAKKINA SYLED K FAhKM BEYNEN-NS BL-hAKKI 38/26

1695

Glme geldi yine bir vasf- hl / Kim bize bu sz cevbdur hem sul Malum eyler her makmu hlini / Gsterr hem yol eri ahvlini Devlete yolda nie olur kii / Baa neyle iledr her bir ii Her makmda neyleyp nitmek gerek / Yol eri yolda nie gitmek gerek Ubu sz eydivirr dileyene / Dileyp sz manisin alayana

1700

id imdi hl nedr dirlik nedr / Her makm iinde serverlik nedr Gr bu mlki nie dzdi ol lh / Nie kod her makmda pdih Kim anula ol makm rstedr / Pdih olmayan mlk yastadur Dnyada taht yaratd ol Cell / Kim bulara yok-durur olmak zell Ger lrse tahta hkm iden kii / Taht lmez bell bil bu ii

1705

Zra kim bunlar-durur gge direk / Nie kim dnya dura bunlar gerek Ol zamn kim bunlaru hkmi kala / Bu felek hkmi gerek mazl ola Dile imdi eydeym ol tahtlar / Kim bularu Tardandur bahtlar Birisi sultn-durur hkmi revn / Mahkum olur hkmine cmle cihn Diler-ise dnyada adl eyleye / Nimet-ile cmle halk toylaya

1710

Ger dilerse zulm-la yka ili / Ne ola kim irmeye anu eli

106

Biri ilm ehli-durur kim er-ile / Dn iinde hkm ider kldan kla Mismili murdr bunlardur bilen / Dn iinde gsterp malm klan Zra kim bunlar-durur dn diregi / er iinde cmle halku yigregi Hem birisi evliydur evliy / Bu gl yzin gerek bunlar yuya 1715 Kank gl kim yzi yunm-durur / Ol gldr kim haka dnmi-durur Evliydur gle saykal uran / Cism iinde nefsler boynn buran Degmesi bir drl mlke hkm ider / Her biri bir drl i dutm gider Ol ki sultndur ile hkmin srer / Gle hkmi anu kanda irer Adli v zulm yorr il stine / Yazlur fermnlar ml stine 1720 Her ki dutmazsa anu fermnn / ldrben yire dker kann lla ilm ehli dine hkim-durur / Dn iinde mahkum olmaz kim durur Dn ilin dzer bular dnin gnin / Bunlara bildrdi hak slm dinin Her ki mahkm olmaz-sa bunlara / Yarn anda kopsar yzi kara Evliynu hkmi glde yrir / Anu-un kamular yzin srr 1725 Bunlara virdi alap gl ilin / Bunlara bildrdi hem kudret dilin Kimsene kim bunlara mnkir ola / hak didrndan gerek mahrm kala mdi bir grlm bu tahtlar ne-y-ile / Devlete yolda olup gider bile Tahta hkm itmek geez midr i yr / Sanmagl kim degmen hkmi irer Bunlara drl hl lzm-durur / Anu-la tahtna hkim-durur 1730 Kanksnu eksk olursa ii / Tahtna hkim degldr ol kii id imdi eydeym ol hl nedr / Kim bilesin bu hikyet nitedr Sultanu evvel gerek asl ola / Andan ikini btn akl ola Asl olmazsa aa kim tapsar / Akl olmazsa ili kim yapsar Hem ini devleti muhkem ola / Kim halyk kamus mahkm ola 1735 Devleti olmazsa hd sultn degl / H kimesne hkmini klmaz kabl n ola asl v akl devleti / Yir yzini duta anu heybeti Andan ol sultnlga lyk ola / Pdihlg anu bayk ola

107

Byle olmazsa bir addur dad yok / Bu zaf mazlmlara feryd yok Geldk imdi ol erat ehline / Kim bular mutlak hakemdr bu dine 1740 Mescid minber bularu tahtlar / lm Kurndur bularu rahtlarHkm iderler nefse hak emri-y-ile / Gsterrler hak yoln kldan kla Hem bular hner dyim dutar / Dn iinde tahtn kyim dutar Ol hnerden ger biri eksk ola / hkmini iltmeye ciz kala Dile imdi ol hner nie-y-imi / Kim bilesin bunda maksd ne-y-imi 1745 Evvel oldur kim ola ilmi tamm / lm iinde malum ola her makm Bir suvle bin cevb hzr ola / Mkili hall itmege kdir ola Hem ikini didgin ileye ol / Didgin dutmak olur key dogru yol Didgin kend duta evvel kadem / hlini irdeydura dem-be-dem Hem ini kni ola dnyaya / Ne ki hak virdi-y-ise kr eyleye 1750 Kim kanat key ulu genc-hnedr / H dkenmez harc idp drdnedr El-kanatu kenzn l-yefn n ola ilm amel rste / Hem kanat kla ol b-vsta Kamu lem hkmine fermn ola / eksz ol derdllere dermn ola Yohsa ger byle deglse nidiser / Kend cizdr kime hkm idiser Evliy tahtn dah alar-sa / Eydeven ger k-la diler-ise 1755 Gr ini tahta hkim kim-durur / Kim gl mlki aa mahkm-durur Evliydur kim alap hkmi ile / h olup hkmin yridr gle Bu gl hir alap mlki-durur / Mlkini sevdk kulna bildrr Ve allemnhu min lednn ilmen 18/65 Mevlin sevdk kuldur evliy / Evliydur dogru varan Mevliya Evliydur kim bulara korku yok / Dnyada hem hiretde kaygu yok El inne evliyallhi l havfun aleyhim velhm yahzenne 10/62 1760 id imdi evliy tahtn dah / Gle yaz bu szi her dem oh Ol dah gr ne-y-ile hkim-durur / Kim gl mlki aa mahkm-durur nasb bah eyledi Allah aa / Tahtn ol kyim dutar den soa 108

Ger biri eksk olursa i degl / H nasbsz kii yol varm degl id imdi ol nasb nedr ayn / Kim bilesin bu ii bell beyn 1765 Evvel oldur kim btn k ola / Kim bu halk dndre hldan hala Hem saf ola ikini hem ar / Ar glde olur Tar nur Hem ini duta Allah hulkn / Hulk-la h duta lem halkn Tahallak bi-ahlkillhi tal n ola k btn gli saf / Andan ola anda hulk- Mustaf Huzil-afve vemr bil-urfi ve arz anil-chiln 7/199. Pes glde ol kii sultn-durur / Cmle lem hkmine fermn-durur 1770 Ger deglse byle kim didm tamm / Gl ilinde aa yokdur makm Zra kim sultnlga lyk degl / Evliy hlinde ol bayk degl Sz tamm old kamu erhi ile / lla ol kim manidr gelmez dile Maniyi bu dil beyn eyleyimez / Eyle kim gldedr syleyimez Anlara kim mani kef olm-durur / Bahri olup deize talm-durur 1775 Kanda gevher var-sa oldur bulan / Bu sz manisini oldur bilen Anlaru kim srete kald gzi / Ne dimekdr ne bilr ol bu szi Sz kamus ol degl kim dildedr / Ol kim asldur sz gldedr Gle gir ki hakkat bilesin / Bu sz mansin anda bulasn y Hudy ka sen kl yar / Kim bu halka bildre bu szleri 1780 Dstlarnu dstlgn artur dak / Dmann dst eyle birlig hak Sun baglagl hslarua / Lyk eyle kbet ddrua EL-BBUR-RBU FR-RUBYY / Zikr ider drdini bb on dsitn / Degme birsi dilg n bsitn Malum eyler drdleri drdini bb / Hemnn ki hk bd u nr u b EVVELK DSTN DRDN BBDAN BEYN DER KM ANSIR LEM- SUGRNU DRD DREGDR VE

109

RB-I LEM- KBRKM REF VE NASB VE CERR VE SKNDUR MMSLE DRD ERKNDUR VE BEYN-I MEN AREF DP LE-N EKERTM RET DER 14/7 Gr kim ol Allah neler klm-durur / Kudret elinden neler gelmi-durur 1785 Diledi kim kendzini bildre / Mlk yarada mahlk-la toldura Ol didi old cihn u cism cn / Durd yir gk malm old ins cn Her bir ii bir ie kld sebeb / Ol sebebden kamuya old neseb Hi sebebsz dnyada i olmad / H nesebsz dnyaya halk gelmedi Her ki geldi kamusnu asl var / Asl olan nesnen hem nesli var 1790 Ol ki asl nesli yokdur kimdr ol / Oldur ol kim kamuya hkimdr ol Kul huvallhu ehad Allhus-samed lem yelid velem yled velem yekun leh kfven ehad 112/1-4 id anu kudretin eydem ayn / Kim bilesin bu ii bell beyn Gr ki ne kld v nitdi neyledi / Ne yaratd neyi neden eyledi / Bu ii vcib-durur bilmek saa / Dile imdi eydeym batgl taa lk yaratd kudretinden akl- kl / Akl- klden eyledi drd drl kul 1795 Kld ol drdi cihna drd stn / Andan old nasb u cerr ref u skn b u te bd u hk ad eyledi / Bunlar bu mlke bnyd eyledi Drdine drd hkm virdi ol Cell / Kim bulara yok-durur olmak zell Her birisi bir ie kyim-durur / Bunlarula bu cihn dyim durur id imdi her birin ii ne / Gr ki nie honud il iine 1800 Birisinden tze olur det bg / Biter anu hslnda bal u yag Birisi mlke erg olm-durur / Aydnndan yir gk tolm-durur Birisi yir yzin ferrdur / Hem sular hem sprr hem ardur Birisi mahkm olup tutd karr / T ki mahlk sre anda rzigr Drdi drd ide durupdur h latf / l iinde vel drdi harf

110

1805

T kopna ol kymet gnleri / Kimse mazl itmeyiser bunlar lem asl bu drd server-durur / lemi kyim dutan bunlar-durur Bunlarula bu cihn dutd sebt / Bunlarula dnyada bitdi nebt Dnyada nesne vcda gelmeye / Kim bulardan anda mevcd olmaya Sret asl cmle bu drdden biter / Hem yene cmle gd andan dutar

1810

mdi gel mani bile bak hle / k-sa vkf ol ahvle Gr kim ol Allah senle neyledi / Nie dzdi seni neden eyledi Ne inyet kld saa ol hakm / Ne kermet virdi saa ol Kerm Ger bilrse kadrini kr eylegil / Dn gndz durmadn zikr eylegil Lein ekertm le-ezdennekm 14/7 kr iderse artura bahyi / Dile imdi eydeym nedr i Fe-emm bi-nimeti rabbike fehaddis93/11

1815

nkim ol Allah saa virdi vcd / Toprag u su yil od kld scd Drdi bir kezden sen kullgua / Geldi teslm old ululgua Her birisi kullga dutd boyn / Girt bilgil bu szi dutma oyn Eydeym her birin ii nedr / Kim bilesin bu hikyet nitedr Od gr kim yregde yanadur / Isslgu od degl mi y nedr

1820

Madei hall eyleyen oddur sen / Anu-la kyim olur bu ten Hem gne oddur dogar her gn gelr / Karauken evi aydn klur Ne dikerse besler an bitrr / Ne biterse perverile birr Kim sen an yiyben kr idesin / Dn gn Allah adn zikr idesin Lein ekertm le-ezdennekm 14/7 Yil dah geldi saa old nefes / Kim anula diri yorr bu kafes

1825

Ger nefes gidp gir gelmez-ise / Ten lr yilden nefes almaz-sa Degme bir satda bi kez iy vel / Saa nimet eyler Allah ol yili kr iderse sen dah ol nimete / H nefesler viribigil hazrete Lein ekertm le-ezdennekm 14/7

111

Suy gr kim tamaruda kan-durur / Hem ierse susayak kandurur Sret hem anu-la h geer / Hem yunur hem avdaz alur hem ier 1830 Dn dny ehline ol skidr / Hem alap ddarnu mtkdur An dah nimet eylep ol Cell / Kend lutfndan saa kld sebl Kim iesin kr idesin sen dak / Yirine gelmek gerek kullk hak Lein ekertm le-ezdennekm 14/7 Toprag hem gr ki nitdi ol lh / Kim senn eyledi h tahtgh Toprag stinde saa virdi makm / Kim olasn ol makmda sen mdm 1835 Hem bu toprakdan surat virdi saa / Kim gren hayrn olup kalur taa Sen dah kr sen klsa gerek / Ubu lutfu kadrini bilse gerek Lein ekertm le-ezdennekm 14/7 Kim hall ola saa bu k u dem / Devlet artadura her dem-be-dem n bu drd nesne kuludur iy saf / Sen dah hak kna klgl vef Hem kuludur hem dah aslu kk / Ubu sze olmasun hergiz ek 1840 Zhir iinde bular senden ulu / Btn iinde bular senden alu Sret baksa bular bisler seni / Manide kuldur saa bilgil un Geldi bunlar bislemek-in teni / Gelmedi kul idine kll seni Kamu nesne cna kul olm-durur / Cn haka kullg-un gelmi-dururHayf aa kim kul ola kullarna / Kullk ide kend yoksullarna 1845 Ubu szler kile man yiter / Bu kadar szden delim man biter Chile sz ki ass degl / n iidp maniyi klmaz kabl Kimsene kim kendzin bilmi ola / Cem olup kendzine gelmi ola Manin asl aa malm olur / Anu-un munsf u mahkm olur Ik szidr ka man viren / Maniden vkf degl ksuz eren 1850 y Hudy bu szi alayanu / Ikn artur cn-la dileyen Kend kudan an ayrmagl / Dnya hir dogru yoldan rmagl KN DSTN DRDN BBDAN BEYN DER KM NFS-I DEM 112

MESCD- CM- LEM- ULV VE SFLDR VE AKIL EVVEL HUTBEY VAhDET- MENBER- DMGDA HALK BAI ZRE OKIR VE TAKRR- HLAT-I VCD-I BEN DEM KILUR lk saa bilmek gerekdr ol lh / Kim neden kld seni ol Pdih T cihnda h nesne kalmad / Kim anu mnendi sende olmad 1855 Bu sen cism makmdur muteber / Muteber bil bilme an muhtasar Bil kim ol bir mescidi cmi-durur / Eyleyen bu mescidi sni-durur Anu-un eyledi bu mescidi / Cmle mahlk bunda cem olsun didi n surat cmi dimg minber-durur / Cmi ire cmle nesne var-durur Akl agupdur bu dimg minberine / Hutbe okr cmle halk zerine 1860 Dnyada mr dah bilgil nedr / yle san bir yaluuz dnedr Halk var cem olm u bunda bugn / Nitekim mesciddedr dne gn Kamu lem bunda cem olm-durur / Bu vcd mescidine tolm-durur Kim bu aklu hutbesin dileyeler / Kul nedr sultn nedr alayalar Akl okr ol vahdet-i hak hutbesin / Hlk sultn kul eydr kamusn Pdih hkmini kul dutmak gerek / kl-sa bilesin nitmek gerek 1865 Ol zamn kim pdih lutf eyledi / Yapmaga bu mescidi hkm eyledi Buyrug old topragn dirrdiler / Drt kavuldur kim nie getrdiler Bir kavulda topragn bu mescid / Ta feritehler getrdi iid Bir kavulda ol firitehler-idi / Kim bular hak resle virbidi Bir kavulda hd hkm Azryile / Old kim ol toprag hzr kla 1870 Bir kavulda sund kudret kabzasn / Cem kld mahluktu kamusn Fe-kabazt kabzaten min cemil-arz Drd kavul drdi dah geldi drst / Drd asldan bu beden old drst Degme asl iinde bir kudret kod / Bir iit gr kim nie hikmet kod

113

Birisi ol hikmet ryendedr / Birisi hayvn gibi pyendedr Birisi insn gibi gyendedr / Birisi hemn melek cyendedr 1875 Drdine drt nesne ksmet kld hak / Her biri hll halinde old hak Nahnu kasemn beynehm maetehm fil-haytid-dny 43/32 Her birin erhini eydem ayn / Dile imdi niedr bell beyn Ol ki ryende-durur hemn nebt / Bitmek uzanmak-durur anda sft ol firitehler topragn cem eyledi / Kim bularu menzili tara-y-d Suy cn virdi alap ol topraga / Gr kim andan nie nimetler doga Ve cealn minel-mi klle eyin hayyin 21/30 1880 Ol ki pyende-durur hayvn hulu / Gli yimekde v gzi uyhulu Topragn unlar getrdi bir yire / Kim rislet iltdi peygmberlere Emr-ile ol toprag kld diri / Yokdur anu tertibi v tedbiri Kulir-rhu min-emri rabb 17/85 Ol ki gyende-durur dem gibi / Dimek iitmekdr anu tedbiri Topragn dirrtdi ol Azryile / Diri kld hak an nefha-y-la 1885 Nefhay ol topraga cn eyledi / Anu-un ilm hikmet syledi Fe-nefahn fhi min rhin 66/12 Ol ki cyende-durur hemn melek / Zr-i py old aa ol nh felek Topragn kudret eliyle ol Cell / Cem kld var-durur aa dell Vel-arzu ceman kabzatuh yevmel-kymeti 39/67 Rh- kudsi bunlara cn eyledi / hazretin hem aa seyrn eyledi Ve eyyednhu bi-rhil-kudsi 2/87 Ubu drt nesne saa ksm eyledi / Drdini katd bile cism eyledi 1890 id imdi her birin adn / Kim bilesin ubu sz dadn Cism iinde drdi dutd drt makm / Anu-la bu beden old tamm Grsez ryendedr ubu ayah / T aa degin ki olmdur d h Eyle san iki direk durm-durur / Bu surat evini gtrmi-durur

114

Vallhu enbetekm minel-arz nebten 71/17 Hem ayakdan yokaru pt ikem / Neydgin diler-ise eydivirem 1895 Bu ikem pyendedr hayvn gibi / Yimek imekdr anu mansb Yeklne kem tekll-enmu 47/12 ehvet hrs u hevesdr pesi / Yok-durur ayruk anu endesi n ikemden gedi gr ubu sine / Neye bezer dirligi v hs ne Dile degin bu sine gyendedr / Anu-un ilm hikmet andadur Y eyyher-resl bellig m nzile ileyke 5/67, Ve yetefekkerne f-halks-semvti vel-arz 3/191 Zra kim olm-durur dem-sfat / Syledgi cmle ilm marifet 1900 Zikr tesbh temenndur ii / demn pes dah nedr ii Sneden sz n kopar konar dile / Dil an malum klur kldan kla dem bu sz-ile old erf / Sz iinde hsa kim olsa zarf nki dilden gedi menzil old ba / Pes bil cyende milki old ba ol firitehler gibi kim dem-be-dem / Gh urur yirde v geh gkde kadem 1905 Yirde gkde ne ki varsa seyr ider / Bir iit kim seyr iinde ol nider Ve yetefekkerne f-halks-semvti vel-arz 3/191 Ne ki man var-sa ister bulur / Dirligi cyenden byle olur Ubu drt nesne kim eydildi ayn / Malm old dirligi bell beyn Grelm bir bunlaru lmi nie / Dile imdi eydeym udan ua Ol ki ryende-durur topragn / Ta firitehler getrmidi an 1910 Suy cn virmi-idi Allah aa / id ubu hikmeti batgl taa Yine cnn ol feritehler alur / Kuran ire yeti byle gelr Ellezne teteveffhml-meliket tayyibne 16/32 Ol biri pyende kim den soa / Vasfn erheyleyp eytdm saa Kim resller topragn dirmi-idi / Allah emrinden cann virmi-idi Yine bunlar alur anun cnn / Nazma gelmez kim diyem Kurnn Hatt iz ce ehadekml-mevt teveffethu rsln 6/61 115

1915

Ol biri gyende kim eytdm-idi / Vasf u hlin cmle erhitdm-idi ol ki emr olm-d Azryile / Kim anu topragn hzr kla Nefhadan cn virmi-idi hak aa / Eytdm-idi bunlar cmle saa Yine Azryil-durur cnn alan / Kuran eydr bu szi dutma yalan Kul yeteveffkm meleklmevtillez vkkile bikm 32/11 Geldk ol cyenden ahvlini / Eytdm-idi saa cmle hlini

1920

Kim anu topragn ol pdih / Kendsi cem eylemidi ol lh Rh- kuds hem bulara cn-d / Nh felek udan ua seyrn-d Yine cnn bunlaru Allah alur / Bu sze Kurnda hem yet gelr Allhu yeteveffel-enfse hne mevtih 39/42 Vellet lem temut f-menmih 39/42 Anlaru kim cnn Allah alur / Eyle bil katre gir dery olur Ayruk aa katre olmak olmaya / Eyle dirlik buld ol h lmeye

1925

Malum old bu beden birin birin / Eytdk ol cevherler yirl yirin Sbit old cmlesi yt-la / erh takrr beyn kldan kla lla ol man ki vardur gizldr / Dile gelmez ol glde yazludur H kimesne kim glde yol bula / Ol gl genc-hnesini ol bile y Hudy k bu maniden / Bir nefes bir dem ayrma an sen

1930

Dileyen gline rahmet brak / Bunlara gstermegil hecr firk Dstlaru yzi suyun iy Kerm / Bizi bizden istemegil iy Rahm N DSTN DRDN BBDAN BU YET K VEL TALEM ADEDES-SNNE TEFSR DER BL KM hAK 17/12 BL KM hAK TALFUSL-I RZGRI DRD FASL ZRE KISMET TD VE AMR-I BEN DEM AA GRE DRD KISM EYLED ANI BEYN DER KM

116

NEDR y cihnda ilm ibret isteyen / A gz bir dem bu gafletden uyan Gr ki lem toptolu ibret-durur / Her neye bakar-sa hikmet-durur Dek gl birle gresi gz gerek / Grene malm-durur ne sz gerek 1935 Anlaru kim gzini ad Cell / Kamu nesne aa yt u dell Kanda kim baksa okr andan sebak / Aug-sa gzler sen dah bak Kim gresin ilm-ile ibret nedr / Hem bilesin bu hikyet nitedr Yohsa ger bakup gz grmez ise / Fikr idp aklu aa irmez-ise Dut kulagu ol erenler szine / Kim bilesin dilegi ne szi ne 1940 Sz iinde malm ola i nedr / Dile imdi eydeym kim nitedrHak yaratd kudretinden dnyay / Hem yaratd dnyada gni ay Ay u gne togmag uyakmag-la / Gn hisb aya varur ay-la Yl geer mri bile harca srer / Nie uzun yalar una irer imdi hd ok yaayan seksen yaar / Doksana irer-ise akl aar 1945 Pes mr yigregi seksen ya olur / Kim akl anda bile yolda olur Ubu seksen ya kim eytdm hlini / Ne kadardur eydeym ahvlini Sekseni gelmi-durur bir yl gibi / Bir yl iinde dpdr tertibi Bilmeyen bu tertibi hayvn-durur / Ger nie kim sreti insn-durur Tertib-ile dzmi Allah her ii / Nideym bilmez-ise degme kii Ve klle eyin fassalnhu tafslen 17/12 1950 Dile imdi eydeym asl-y-la / Grsez bir yl drt fasl-y-la Degme faslu ad vardur bana / Dile imdi ad nedr ii ne Evveli gelmi-durur fasl- bahr / Mutedildr anda bu leyl nehr Ol zamn cmle cihn gkek olur / Yir yzi levn--levn iek olur Kamu nesne biter anda uzanur / Drl drl renkler-ile bezenr 1955 Alur ferri v artar kuvveti / Byle olur yaz gnin heyeti Ol bahr ay iinde hatm olur / Ol geer ardna tbistn gelr 117

Anu iinde dah gr nedr i / Nie gelr reng hl perveri Ol zamnda bu hav key germ olur / Nie hamlar kynilben nerm olur Ol nebtlar kim biter haddi yiter / iegi v yaprag kaddi yiter 1960 lla ol mevsmde yimi ulalur / Az iken her nesne artar bolalur Ne ki nimet var-sa grnr gze / Dzilp cilve urur karu bize Yay gnin byle olur hleti / Zra eyle tertib olm leti Srer ay ol dah kend iin / Kul nite dutmaysar hak yumn Anu ardna bu kez pyz gelr / Ubu iler ka cyiz gelr 1965 Gr bu kez pyz iinde i nedr / Dile imdi kim hikyet nitedr Ol zamnda hsl olur cmle i / Hm gider kynilr cmle yimi Ne ki nimet var-sa bell beyn / Gizl kalmaz kamus grnr ayn Nimete batm olur her bir makm / Ol dah ay olur yle tamm Ol geer ardna bu kez k irer / Cmle drl nesneye tev irer 1970 ol bezenmi bg u bage bozlur / Nie varlk anda yoga yazlur ol elif gibi duran drl nebt / ki bkilben olur dl sfat Karaulk k olur aydn az / Zra kim gn ksa olur eb dirz Issdan anda sovuk artar olur / Gn yzin her dem bult rter olur Ne ekerse bitben gelmez ie / Ubu hli virmi Allah ol ka 1975 lla bir i var kim anda h olur / Ger nie kim bg u bge bo olur Kiler artk u anbrlar dolar / Aa karu issin bezi gler Yaraur tat u sohbet ol zamn / Girt bilgil bu szi dutma gmn Kimse kim yazn yeil yaprak seve / Yay gninde yaylayu klge kova Gz geliek nesne girmez eline / Grndur kim kn anu hli ne 1980 Her ki yazn nimete bnyd ura / Yay gninde gnee karu dura Gzin oldur ol zahre baglayan / K iinde h bygn yaglayan Nieler ol kiiye muhtc ola / Ol tok ola cmle lem ac ola mdi sen kendze gelse gerek / Bu meseldr kim didm bilse gerek

118

Ubu sz cmle sen hl-durur / Ne ki didm cmle ahvl-durur 1985 Bir ylu erhi ki bu drt fasl-la / Takrir itdm ben saa kldan kla Ol sen seksen yau bezer ua / id imdi eydeym den soa Ubu seksen yl dah drt fasl olur / Degme faslna yigirmi yl gelr Her birin erhini eydem ayn / Dile imdi niedr bell beyn Fasl- evvel kim yigirmi yl-durur / ol yazu ayna kbil-durur 1990 Ol ayda ne ki lemde olur / Cisme bu yigirmi ylda ol gelr Grsez sret biter boy uzanur / Et tolar u renk gelr yz bezenr Ne iidrse kii an dutar / Nitekim yazn den ol dem biter Boy u sk artar u ilik dolar / Ferr d alur bezi gler Bu yigirmi yl surat byle olur / Anu-un yaza ol kbil gelr 1995 Gedi andan geldi yigirmi dah / mdi gel anu dah ilmin oh Ubu yigirmi dah gr niedr / id imdi kim hikyet nitedr Sret anda kyim muhkem olur / H fasl h mevsm h dem olur Gizl kalmaz ilm sanat feth cd / H ganmet alur ol dem bu vcd demn ii ta bay olur / Eyle sankim yl iinde yay olur 2000 ret d v kuvvet had alur / Zra kim krk ya ulu menzil olur Bu beden krka degin byle gider / nki krkdan gedi bu kez gr nider nki krkdan gedi geldi altma / Ol yigirmi yl dah ddi ie Anu iinde dah gr hl nie / Dile imdi eydeym udan ua Cmle i anda dutar hadd u karr / Sret olur her bir ide pyidr 2005 Akl kmil reyi muhkem ml ok / Dutm olur kii anda var u yok Muhkem olur ol zamn akl u bil / lm hikmet cn gl olm tolu Ne ki cevher var-sa bell beyn / Gizl kalmaz cmlesi grnr ayn Her bir az bir hner issi olur / Krkdan altma degin byle olur Nitekim ol gz gninde hs u m / Nimete batm olur her bir makm 2010 Ol zamnda dem byle olur / n geer ol dem iit kim ne gelr

119

Gedi altmdan vard seksene / Anda dirlik k degl midr ya ne Grsez kim drl cevher dkilr / Sa u sakal agarur bil bkilr Azalardan gider ol drl hner / Sretng ekli azar rengi dner Gussa v tev kaygu ol zamn / dlkdan artuk olur b-gmn 2015 Mihr efkat k u bz kem olur / Made iinde sovuk muhkem olur Nitekim ku dni artuk-durur / Aydnndan karaus ok-durur Yimi olur sssn ol zemherr / ua bezer dem nkim karr Kocalk bil ua mnend olur / Anu-un hlleri bede gelr Kimse kim oglan-iken oyn kova / n yigit ola yimek imek seve 2020 Kedhud oldukda dny ked ider / Kocalak Tar an redd ider Oglan-iken mektebe megl olan / Yigid-iken tevbe v tat klan Kedhudlkda der ol sohbete / Kocalak lyk olur rahmete Mnim olur manide ol kimseler / Marifetden tolu anda bi kiler Hem akl artaklar hikmet tolu / Kocalar unu-la olur ulu 2025 Yohsa ol dermnde mahrm kald bil / Diri dime kaan-sa ldi bil Bu hikyet u tamm old tamm / Kamu mr bir yla geldi tammHlini byle gden old vel / Bir yl iinde grr seksen yl Ol ki seksen yaad gaflet ile / Eyle san kim gelmedi bu menzile Dogmaduga say an kim var degl / n bu dni anu-la yr degl 2030 dem oldur bile kendzini / hazrete dutm ola ol yzini ku cn fid olsun aa / Andan ayru olmasun den soa Bu temenny alap klsun kabl / Dileyen hceti olsun kabl y Hudy togru yoldan rmagl / Bu menden bizi ayrmagl DRDN DSTN DRDN BBDAN BEYN DER KM hAK TALDEM DRD MERTEBEDE CD TD MERTEBE- EVVEL TCI NBVVET BAINA KOYUP DD K VE FAALNHM ALEL-LEMNE, 120

KN MERTEBEYE HLAT-I VLYET GEYDRP ELNNE EVLYALLH L-HAVFUN ALEYHM N MERTEBEYE KM TAT BAGLADI K VE YUTNALLHE VE RESLEH DRDN MERTEBEYE MHR- MhNET BRLE MUKAFFEL TD K HATEMALLHU ALKULBHM VE AL SEMHM VE ALEBSRHM GIVETN 45/16, 10/62, 9/71, 2/7. Bir aceb hikmet szi geldi yene / Ho gtdr k-la dileyee Anlaru kim girek istidd var / Ulular gdine istd var 2035 Anlaru kim cevheri kbil degl / Bi gt virr-ise klmaz kabl Pes gdi hsmna virmek gerek / Ne neye lyk-durur grmek gerek kil oldur ii alap syleye / Ne nedeyse an andan isteye Nitekim hikmetde sz gelmi-durur / P-revlerden bize kalm-durur Dr sadefde didiler hda nf / Gl erenlerdedr childe lf 2040 Bu gt mminlere devlet-durur / Yohsa ol mnkirlere mihnet-durur Chile renc iltmegil hsl degl / Zra kim cn aa kbil degl Ubu sz tanugn eydem saa / id imdi niedr den soa Drt blk mahlk yaratd ol lh / Kamus kuldur u kend pdih Yog var eylemege kdirdr ol / Kanda kim ister-ise hzrdur ol 2045 n yaratd bunlar cismi-y-ile / Malum old her biri ismi-y-ile Her birin hlini eydem ayn / Dile imdi niedr bell beyn Birine virdi nbvvet hilatin / Kamulardan yce kld devletin Birine virdi vilyet tahtn / Urd gllerde anu rahtn Birisin mn-la yr eyledi / Anu-un dilde ikrr eyledi 2050 Birin gline mhr urd alap / Klsardur bunlara kat azb

121

Hatemallhu al kulbihim ve al semihim ve al ebsrihim gvetn 2/7. Ol blk kim rahmet old hnlar / Ol nbvvet hilatidr tonlar Enbiydur ol blk bu dnyada / Mehur olup her biri geldi ada Bunlara peygm geldi Tardan / Hem bulardur bu yol dogru giden Mucizeyle dnyay dutd bular / Nie men men diyeni utd bular 2055 Bir grh kim vilyet ehlidr / ol erendr kim kermet ehlidr Evliydur ol blk bell beyn / Halk iinde her biri old ayn n bular hak yolna basd kadem / hakdan ald bulara fethu demHak yolnda gitdi ol girt eren / Kopd bunlardan kermet b-kern Bir grh kim imndur yolda / tikd u sdk u ikrrdur ii 2060 Mmin eydr bunlara Kurnda hak / Mrid inde okr bunlar sebak Ne ki mrid dir-ise diler bular / Her ii ilhm-la alar bular Mmin bahyii ilhm olur / Gizl iler gline grn gelr Bir grh kim mhrlenmi-durur / Kfr inkr anda yirlenmi-durur Kfir mnkir mnfkdur bular / Birbirine h muvfkdur bular 2065 Fil fitne zerk u hle ileri / Mahrakadur ulu bahyileri Zra maksd viriidr ol alap / rgrr her kim neye klsa taleb Vellezne ched fn le-nehdiyennehm sblen 29/69 Ubu drd drl halyk hlini / Kim didm bir bir saa ahvlini dem asl dnyada bunlar-durur / Ey yavuz cmle ne kim var-durur mdi gel sen bir acyib mani gr / Nie bisler ubu halk Mevli gr 2070 Ol kim eytdm drd blk halk hlini / Dile imdi niedr ahvlini Her ne kim hak hazretinden feyz olur / Drdin zresine dpdz gelr lla gr kim her birinde ne biter / Alayana ubu sz mani yiter Enbiynu muciztn arturur / Kim anula ubu yol kyim-durur Evliydan h kermetler kopar / Kim grenler kul olur hakka tapar 2075 Mmin hem arturur ilhmn / Dn iinde berkidr akdmn Kfir mnkir mnfk gr nider / Ger gremezse grenden sor haber 122

Nesi artar bunlaru ol feyz ile / Dile imdi eydeym kldan kla Fili artar fitnesi hem kalplg / Zulm v mekri v ham sarplg Cmlesi bahyi ol birden dutar / lla ztnda ne varsa ol biter 2080 Nitekim ol grkl mays yagmur / Kim iinde gizldr Tar nur Grleyp gk yzine bult agar / Yir yzine dpdz ol yagmur yagar ol deiz karndaki gizl sadef / kar aa karu durur saff u saf Agzn aar her biri ol yagmura / Yagmur iinde duran gizl nura Yir iinden hem kar ifrt ylan / ol bihitde deme dmn olan 2085 Ol dah ol yagmura agzn aar / Nie kim yagmur der bir bir ier mdi gr sen bu alabu kudretin / Anlagl hem bu hikyet hikmetin Kim sadefde drr olur yagmur suy / undan eyler Pdih ol llyi Ol ylanlar kursagnda zehr olur / Her kim aa sataursa kahr olur kisin asl bir yagmur-durur / lla an biri yle dndrr 2090 Hem yene ol yagmuru bir hikmeti / Kamu yirde dpdz olur kuvveti lla baglarda biter drl iek / re yirlerden gelr hr u haek Yine baksa ikisin suy bir / Pes nedendr degme birn hy bir Ubu sze bir dell eydem yene / Devlet ola ubu sz dileyene Dile imdi Tarnu birligini / Hem Resl yr-la dirligini 2095 Dnyada gr nitdi bunlar neyledi / Birbirini gr ki neyle toylad Tardan her ne hitb olur-d / An cn-la Resl alur-d Malum eylerdi an yrnlara / Karusnda sdk-la duranlara Drdine syler-idi bir lafz-la / Emr nehy ol ne-y-ise kldan kla Degmesinde bir hner artar-d / ol ki kend cevherinde var-d 2100 Her iret kim klurd Mustaf / Sddka artar-d sdk u saf mmer hem artururd adln / Anu-un katl kld ogln Yz suy Osmnda hem artar-d / Kend cismin kendden rter-idi Hem Alde fethartard seh / Kend cnn karu dutard oha

123

Hem iret kim bular grr-idi / hkmi anu kamuya varur-idi 2105 Kamu lem ol iret hkmine / Teslim olup yz ururd bu dine Utbe v eybe Ebucehl-i lan / Eydr-idi kim zhi sihr-i mbn Klel-kfirne inne hz le-shirun mbnn 10/2 Dah artard bularda kibr kn / Fil fitne zerk u hle gn gnin Kamuya bir hkm olurd Tardan / Kim kfr hsl klurd kim imn Her birin cevherinde ne-y-ise / Ol biterdi yavuz u ger keyise Kll inin yeteraahu bim fhi 2110 Pes bil her nesne kim asl degl / Bi gt virr-ise ehli degl Her ki burya kamna renc yiye / Sanmasun kim andan ol ekker yiye kl ise chile renc yimegil / Yir-ise sora dnp incinmegil Kimse kim bisledi ilan gencini / kbet aldurd elden gencini Bu kadar sz mani yiter kile / Mani bilen alad kldan kla 2115 Anlaru kim mani bilmez cnlar / demiyye saymagl sen anlar y Ak sen ol yire harc it seni / Kim yavu kulmayasn anda dini Dn dah ger harc olursa sehl ola / lla ol kimselere kim ehli ola y Hudy mnkir-ile chile / Yolda eyleme bizi bir dem bile BN DSTN DRDN BBDAN BEYN-I NEBT VE hAYVN VE NSN VE MELEK DER VE HER BRSN DRL MERTBN BLDRR VCD-I DEMDE KM OKIYANLARA MALM VE MUhAKKAK OLA KM KANSI SIFATLA BU SIFT-I ERBAADAN MUTTASIF OLUPDUR OL SIFATLA hAR OLACAKDUR VES-SELM Eydeym senden saa vasf u sfat / A kulagun dile ilm marifet

124

2120

Ubu szden alayasn hli / Bildre bu sz saa ahvli Hem sen hl saa grngele / Hem dah sende ne var malm ola Bilesin her sret asl nedr / Dile imdi kim hikyet nitedr Hem gresin kend tahtu nakn / Hem bilesin kamularu bahn Dnyada drd drl bnyd urd hak / A gz bir bunlaru stine bak

2125

Gr ki bunlar her biri ne idedr / Asl nedr kend ne, ad nedr id imdi her birin adn / Kim bilesin sen bu sz dadn Birin adn nebt eydr kelm / Mecmunu nie kim varsa tamm Birisi hayvn-durur cemi-y-ile / Ubu bir szde gelr cmle dile Birisi insn-durur den soa / Kamusn bir lafz-la eytdm saa

2130

Birin ad melek bell beyn / Ol dah bir lafz-la old ayn Drdin drd drldr bahyii / Birbirine bezemez ryii n kim ol Allah seni var eyledi / Bunlar sen ile yr eyledi Drdini dzdi saa ayrlmasuz / yle berkitdi ki h rlmasuz Drdin yirl yirin eydem ayn / Dile imdi niedr bell beyn

2135

Ol nebt cism degl mi kim biter / Ger timr itmez-ise bir dem yiter Ol ki hayvndur sen nefs-durur / Kim yk dartar saa kuvvet virr Ol biri kim anu insndur ad / ol-durur ol sende kim cndur ad Ol melek kim vasfn eytdmdi saa / ol sen aklu-durur ol grsee Drdi yoldadur saa ayrlmaya / Nie kim mr ola rlmaya

2140

Degme birn bir ekildr hlleri / Birbirine bezemez ahvlleri Her birin hli sende var-durur / Zra kim asl senle yr-durur mdi gel sen kendzi izdegil / Bunlaru hlini sende irdegil Gr ki sen kanksnu hlindesin / Dirligin dirliklenp yolndasn Kanksnu cevher glib-durur / Kim seni kendzine alup-durur

2145

Bil kim oldur mertebele menzil / Anu-la olsardur mahfil n bu i malm ola senden saa / Gnde yz bi kez selm benden saa

125

Yohsa ger alaymazsa hli / Dile imdi eydeym ahvli Gr ki bezer mi nebta mertebe / Yohsa hayvn dirligi mi saa de Yhud insn mahfili mi mahfil / Yohsa ol mlk-i melek mi menzil 2150 dem oldur ki bu remzi bile / Dile imdi eydeym kldan kla Ger alap ad sen zikr ise / Y anu sun sen fikr-ise Yhu kullar hlini alar-sa / Dimedin hcet rev eyler-ise Pes melek bahyiidr mertebe / Anu-un geldi hl aa de Zra bunlar Hlku zikrin klur / Hem bu cmle mahluku hlin bilr 2155 Ger dilerse kim kla hcet rev / Gz ana irgre derde dev Yohsa ger halku hlin bilmez ise / Dimedin hcet rev klmaz ise Alaymazsa glde dneni / Bri dutgl sylenben dineni Ger bu dirlikde olursa menzil / Bil ki insn mansbdur hslu Zra insn ol-durur kim sz duta / Buyrug iinde dura gl uta 2160 Kim resl zre hitb inmi-durur / Emr iinde dogru dur dinmi-durur Festakm kem mirte 42/15 Ger ulular szini almaz-sa / Emr-i maruf neydgin bilmez-iseHkm ile iler-ise her bir ii / Bil ki sen hayvn gibisin iy kii Zra kim hayvn aga zahm-y-la / Yk gtrben gider ilden ileHkm ile buyruk dutan hayvn olur / Belki hayvndan dah gir kalur 2165 Kuran eydr ubu sz gyetin / Ger inanmazsa baa, gr yetin / Ulike kel-enmi belhm ezall 7/179 Vay eger byle dah olmaz-sa / hkm-ile hem hsla gelmez-ise Pes hakkat sendeki bu cism zt / yledr kim dagda bitmidr nebt Kaan olsa oda yanmakdur ii / Gr ki ua bezemegil iy kii Yohsa sen dah desin tamuya / Ubu szler h gtdr kamuya 2170 Belki senden yigrek ola ol nebt / Kim dege andan bize bir h sft Ol kii kim hayr degmez kimseye / Ta u aga yig gele andan giye

126

Ubu sz takriri old tamm / erhi birle malum old her makm Malum old her vcdu asl ne / Nie dner her birisi aslna Gr sen aslu dah kanksdur / Sendeki h kanksnu hsdur 2175 Ger melek hulkn dutarsa iy saf / kbet peyvest olasn ol safa Yhud insn dirligiyse dirlig / Ol erenlerle birike birlig Yohsa ger hayvn husysa h saa / dem-iken hayvn oldu y saa Vy eger dutdu-sa hulk- nebt / n lesin ummagl ayruk hayt y Hudy ka sen kl yar / Kim bu halka bildre bu szleri 2180 Tevfikn artur kamu dileyen / Dileyp sz manisin alayanu Cmle ekskligmzle iy Kerm / Rahmetden ayru dutma iy Rahm ALTINI DSTN DRDN BBDAN BEYN DER KM VCD-I NSN BR EHRE MSLDR VE OL EHRDE BR TAHT URILUPDUR VE OL TAHT ZRE HKM hKMLEDR VE OL EHR DRD KAPUSI VAR CEM MEVCDT K KAPUDAN GRRLER VE KDEN IKARLAR Bir aceb hikmet diyeym nazm-la / erh takrr beyn kldan kla Kim bu hikmet sr viriser cnua / Cn iinde kt ola mnua Hem bu hikmetden bilesin hli / Alada bu sz sen ahvli 2185 Bilesin mmin mnfk ne-y-imi / Dnyada dirlikleri nie-y-imi Dile imdi niedr eydem ayn / Kim bilesin bu ii bell beyn demde drd kapu var rehgzer / Yir gk ehli gelr andan geer Eyle san bir d der kervnsary / Kruvn durmaz geer yl on iki ay Yir gk degme biri bir il gibi / Orta yirde dem bir yol gibi 2190 Yol zere bu surat bir ehr ulu / Kim gelr andan geer uslu del ehr iinde var-durur bir tahtgh / hkim ol taht stine hkm-i lh 127

Cn anu mlki gl genc-hnesi / Akl keyyli fehim peymnesi Bu surat ehri makmdur muteber / Ger nie kim grinrse muhtasar Bu ehirde drt kapu vardur ayn / Adlu adyla diyem bell beyn 2195 Birisi gzdr biri kulak-durur / Birisi dildr biri barmak-durur Nk bed cmle gelr andan geer / Akl inde arz olur cndan geer Kimisi gzden girr elden kar / Kimi kulakdan girr dilden kar Zra gz grdgin el eyler olur / Kulak iidr dil syler olur Gz alur nak virr cn mlkine / El karur ubu cihn mlkine 2200 Kulak alur szi virr gle / Yine glden gelr ol sz dile Pes bil gzden giren elden kar / Hem bu kulakdan giren dilden kar Zra lem dn gn devrndadur / Geh suratda geh gl geh cndadur evrindr durmadn dlb gibi / Degir andan her vcda mansb Her surat hll haline mansbn / Alur andan her birisi lykn 2205 Geldk ol mmin mnfk hline / Gr bularu dirligi ne hli ne Grmek iitmekde bunlar niedr / lemekde sylemekde nitedr Dile imdi eydeym erhi bile / Kim bilesin bu ii kldan kla Grmek iitmekde bunlar fark yok / lemekde sylemekde fark ok Ne ki mmin grr-ise dnyada / Hem mnfk grr an iy dede 2210 lla mmin hayr iler erri yok / Ol mnfk hayr klmaz erri ok Zra mmin n grr hayr olur / Kursagnda bir ey i bi olur Cmle elinden kar ol i anu / Ol sebebden yol hakdur mmin Vel-mminne vel-mmintu bazuhum evliyu bazn 9/71 Ol mnfk dah hem hayr grr / Grdgi i cmle gline girr lla kyner kursagnda yog olur / Anu-un gelmez elinden kalur Vel-mnfkne vel-mnfiktu bazuhum min bazn 9/67 2215 Yavuz ii grr ol mmin dak / Hem grr n-hakk hem grr hak Ol ki hakdur ilenr hsl olur / Ol ki n-hakdur kalur btl olur

128

Gz yoln eytdm nite vard ele / Gr kulak dah nie varur dile Kim tuyasn bu sz mansini / Hem bilesin ayrug v hem seni Sz kulakdan iner otrur gle / Yine glden gelr cmle dile 2220 Ey yavuz her nie kim sz olur / Kulag iitmekde cmle dz olur Ne ki dil sylerse kulak iidr / Zra iitmek kulagu iidr Sz iitmekde bu cmle hs u m / Fark yok ulu kii birdr tamm lla gir sylemekde salur / Kimde ne gizl-y-ise ol alur Kfr mn degmesi bir sz-durur / Bu kulakdan cmle gle girr 2225 lla mmin kfri kat eyler ykar / Biri bi olur imn dilden kar Ve emmellezne men fezdethm mnen ve hm yestebirne 9/124 Ol mnfklar dah idr ahir / Kim bu mminler nie tesbhokr Kulagndan girr hir gline / Lki biden biri gelmez diline lla kfre gr nie ragbet ider / nki kfri iidr gr kim nider Biri bi olur dilinden salur / Bu i ile ol mnfk seilr Fe-akabehm nifkan f-kulbihim il yevmi yelkavneh 9/77 2230 Pes bil grmekde bu kamu ii / Fark yok dpdz-durur her bir kii lla gir ilemekde fark var / Kim neyi sever ise an kovar Men ehabbe eyen eksere zikrah Hem bu szde bir-durur cmle kulak / Sz iitmekde kulaga dutma dak Sylemekde salur kfr imn / Girt bilgil bu szi dutma gmn Sz iidende degl dutandadur / Tohm ekilende degl bitendedr 2235 Kii oldur kim elinden i kar / Yohsa bu gz kanda olursa bakar y Ak sen ol i issi erene / Kurban eyle cn ol yol varana Kim dilerse maksudua iresin / B-hicb ol dst yzini gresin y Hudy dogru yoldan rmagl / Dstlarudan sen bizi ayrmagl BU DSTN GARB VE BEDDR OL

129

SEBEBDEN BU ARADA ZKR OLINDI SUL DER KM NEFS- NTIKA DHL- VCDDUR YHRC- VCD VE CEVB VRR y cihnu mkilin hall eyleyen / Dn gndz ilm hikmet syleyen 2240 Ben dah bir mkilm var soraym / hall iderse krne cn vireym Her nese kim kii an bilmeye / Ger sorarsa bilene ayb olmaya Mkili olan kii sormaya m / ekker-in kam sormaya m Geri ksthlkdur ill soraram / n sulde mani vardur grrem Geldk imdi szmz syleyelm / Bu szi kana varur soylayalum 2245 Grelm sz manisi kana gider / Degme gz grmez azm ine gider mtihn birle degldr bu sul / htiycdan hem degldr ubu hl lla bir k mevcidr geldi dile / Maksud oldur kim kii hlin bile id imdi eydeym kim hl nedr / hl iinde sordugum ahvl nedr Kend hlm soraram hl bilene / Cism iinde kendzini bulana 2250 Zra bu cismi alap drt nesneden / Eyledi kim kyim old bu beden Od suy toprag katd yile / Drdi bir yirde bu cism old bile Kend emrinden bu cisme virdi cn / Cism anula zinde old b-gmn Akl hem ol cna yolda eyledi / Nefsi dah bile kolda eyledi Degme birsi iine kyim-durur / Kim bu cism anu-la dyim-durur 2255 Eyt bulardan kanksdur dem / Kim anuladur mkerremlik demi Kanksdur hak gp syledgi / ol firitehler scd eyledgi Velekad kerremn ben deme 17/70 Gzlerem ben demin cismini / Bulmazam cism iinde hsmn Bilmezem kim cn mdur y akl u nefs / Y su m toprak m od m y nefes Kanks gider-ise bu cism lr / Btl olur i ev issz kalur

130

2260

Pes bularu ortasnda kimdr ol / Kim bu evde mutlaka hkimdr ol Hd bular her birisi yumdur / buyuran kan bunlar iidr bitiek taglsar her biri / Nire varur grndur yirl yiri Gir bunlar cmle gider aslna / Toprag topraga su suya yene Yil yile karr u hem od oda / Akl u cn dergha varur iy dede

2265

Nefs lr hd ortada bell beyn / Kan ol alnn aup benven diyen Kll nefsin zikatl-mevt 3/185 Kan ol kim ben flnam dir idi / Drl nimetler cihnda yir-idi Kana vard kan ol gster baa / Ubu szdr ol ki ben sordum saa Eyt baa kanaru vard kan ol / un bilendr ki bildi an ol ol kiidr sordugum ben ol kii / Kim benmdr dir-idi cmle ii

2270

Akla aklum cna cnum dir-idi / Nefse v hem cisme benm dir-idi Akl u cn u nefs ten old cd / Kanda vard ortadan ol kethud Akl-la m vard yohsa cn-la / Nefs-ile mi kald yohsa ten-ile Yohsa ol bunlardan ayruk bana / Kii midr kim hakemdr iine un bilendr ki bildi kendyi / Kendyi bildi v buld Tary Men arefe nefsehu fekad arefe rabbehu

2275

Kendzin bilmeyene dav harm / Ne diyem ben ol kiiden ne soram Kendzin bilen bilr kim ne-y-idi / Ubu mlke gelmedin kanda idi Hem bu mlke ne-y-in geldi bilr / Allah an ne ie sald bilr Yine bu mlkden gidiek ol kii / Hem bilr kim ne olur anda ii ol kii kim kendzin kimdr bilr / Ol hakkat menzile irmi olur

2280

Hem dilerse irgre kalmlar / sa bigi dirgre lmileri Ol kiiye kul olan magbn degl / Dek bizi ol kullga klsun kabl ku cn fid olsun aa / Andan ayru olmasun den soa Bu temenny kabl klsun Cell / Dileyenler olmasun hr u zell y Hudy tevfiku ayrmagl / hazretden sen bizi h rmagl

131

2285

Hem dah bu dileyen klaru / Sdkn artur ya lh bunlaru YDN DSTN DRDN BBDAN BU YET K MESELL-CENNETLLET V DEL-MTTAKNE TEFSR DER BL KM HAK TALKABLE HALKULEBDN 47/15 YREG CENNETE MSL YARADUPDUR VE OL DRT YARMAK KM CENNETDE MEZKRDUR ANU MSL GLDE VAR ERBB-I ZEVKE GZL DEGL Eydiserem yine bir h vasf- hl / H hikyetdr latf h misl Hem teferrcdr rifler gzine / Hem temdur erenler zine Hem ulular glin erhi-durur / Hem ol umak ehlin medhi-durur Hem mukbildr gl ol umaga / Belki yigdr bakma hr kumaga

2290

lem glidr umak ggsi gg / lemi ko umag ko gli g Gli hak kendzi-y-in eyledi / stesnler beni glde didi Umag ev eyledi mminlere / hri kudurmag-un mmin ere Ne kim ol umakda var glde var / Ik-la diler-ise eydem ne var Dile imdi eydeym ol umag / Umag iinde akar drd rmag

2295

Kim nie akar bile karmadn / id imdi eydeym bir bir adn Biri sudur biri stdr biri bal / Birisi hamr u velkin h hall Fh enhrun min min gayri sinin ve enhrun min lebenin lem yetegayyer tamuh ve enhrun min hamrin lezzetin li-ribne 47/15 Umag iinde akar drdi bile / Drdini mminlere virdi bile Taht u tc u hulle v hr u kusr / Kamus mmin in hzr-durur F-cenntin ve uynin yelbesne min sndsin ve istabrakn mtekbiln 44/52-53 Nr tabaklar tolu drl yiyesi / Kim bu mminler varuban yiyesi

2300

Hem dah ddr gsterde alap / Ol mde halk klur dn gn taleb 132

naallah rz kla kullara / Ol dkenmez hn bu yohsullara mdi gel girlm gl umagna / Lyk ise hrisin kumagna Bir iid nedr bu umak hrisi / Yz bi umak bigi degir birisi Hem didm drd rmag ol umakda var / Dyim eksilmedin anda akar 2305 U glde akadur drdi bile / Dile imdi eydeym kldan kla Anda bir rmag sudur bundag seyr / Kim ne mescid kor ne bthne ne deyr Anda birsi hamr u bunda marifet / Kim bu cn serho eyler mey-sfat Anda bir rmag stdr bunda ilm / Ol biri kim anda baldur bunda hilm n gl h ekszin umak-durur / Pes bular her biri bir rmak-durur 2310 U glde akadur drdi bile / U bular kim adlar geldi dile lk glde hak an nak eyledi / Dndi bu dstlarna bah eyledi kisin rz eyledi derve hak / Ik odndan suhte v dil-re bak kisin hn eyledi ilm ehline / T anula kyim ola bu dine mdi gr kanksdur dervler / ol alap k bile dil-rler 2315 Ol hakmdr ne neye lyk bilr / Olm olday bayk bilr Virdi seyri marifetle bunlara / Leyli kndan yanan mecnnlara Seyr iderler cn-la dst evine / Anda varan aglamaya avna Cn varuban grdgin dil syleye / Marifetle bize malm eyleye Ol kii kim yaluz anu seyri var / ol suya bezer ki dn gn h akar 2320 Anu-la ay u iret olmaya / Sudan ayruk yaluzn i gelmeye oldur ol kim bir kanna ieler / nki kand terk idben geeler ol ki yaluz marifetdr key gibi / Ol dah ol suy eksk mey gibi Her kim ier kyndrr kursagn / Sayru eyler demn sagn Ol dah hem key degldr yaluzn / Dile imdi eydeym dirlik zin 2325 Kimde kim iksi bile mevcd ola / Ol kiin ii feth cd ola Yol iinde serdih ola ol kii / Meclis ola dyim anu ii Andan iren hn-u-mnn terk ide / Cmlesi ayk gele esrk gide

133

Seyr-ile ol marifet issi budur / Zra kim biri hamr biri sudur Geldk imdi st ile bal erhine / Dile bir gr takriri ne ne erhi ne 2330 Ol st rmagn eyitdm ilm-idi / Ol biri kim bal-durur ol hilm-idi Bunlar ilm ehline virdi Cell / Kim anula olalar halka dell Ol dah hem yaluzn nesne degl / Yaluz an kimsene klmaz kabl Kimsede kim ilm ola hilm olmaya / Ol hilimsz ilmi kimse almaya Zra kim bu ilm n b-hilm ola / Ol ilimden ok kiiye zulm ola 2335 Y ilimsz hilm olursa yaluzn / Ol kiide tz harb ola bu dnHilm yaluz bilim ide degl / An dah kimsene klmaz kabl Pes ikisi bile gerek kiide / Kim anu didgini halk iide Halk davet eyleye hilmi bile / Emr-i marf bildre ilmi bile Udu il sebli rabbike bil-hikmeti vel-mevizatil-haseneti 16/125.

Ol kii ne dir-ise bayk-durur / Halk davet klmaga lyk-durur 2340 Ger olursa kimsede drdi bile / Bu cihnda ol kii ndir ola Pes ola ol kimsene kutb- zamn / Rahmet ola leme ol b-gmn Ol glde kim bu drd rmag ola / Pes hakkat ol gl umag ola Hem alap ddr anda grine / Bugn iste an gyme yarna Her ki bunda gle girmez-ise / Gl ire dst yzin grmez-ise 2345 Yarn anda umaga girmeyiser / Pdih ddrn grmeyiser k ister dn gn ol gli / Olmag-un gl issin kul Her kim aa kul olursa d ola / Dnya hir kaygudan zd ola naallah kim alap rz kla / Lyk eyleye bizi ol gle SEKZN DSTN DRDN BBDAN BEYN DER KM HER MEVCD VCD-ILA RSTE VE MZEYYENDR VE GEREK KM DRD UNSURDAN DRD DRL FERZEND VCDA GELE VE YED- MEMT 134

OLARU ZEYL- hAYTINA RMEYE Kimsene kim erlige degmi ola / Eydeym kim neyleye ol ne kla 2350 Neyleye kim bileler ol er-durur / Drl bahyiler anda var-durur Ger nie kim gizldr erde hner / Belrr elbette andan bir eser Kim anula ol hnerler bilinr / Nitekim mk yiylemekle bulnur Ol hnerden eydeym bir ka habar / ol kadar kim muteberdr muhtasar Sanma kim bunak-durur erlik ii / Bide biridr ki direm iy kii 2355 Yohsa ben an nie eydem tamm / Ulu yirde urlupdur ol makm Kamusyla geldk erlik erhine / Bir gr anu dirligi ne erhi ne Kim bilesin erlige irmek nedr / id imdi kim hikyet nitedr Her kim erlik tahtna agm ola / Ol kiiden drd ogul dogm ola Drdi drd ide ola kyim-makm / Atasnu adn adura mdm 2360 Drdi toga drd yirinden ol er / Eydeym ger aug-sa gzler id imdi her birin adn / Kim bulasn ubu sz dadn Bir ogul oldur ki mlndan dogar / yle kim mln dker mescid yapar Medrese hem kpri hem krvnsary / Ataya alk ider yl on iki ay Zra mlndan dogan ogl-durur / Anu-un ata adn adurur 2365 Bir ogul oldur ki nefsinden biter / Ata gider yirini ogl dutar Ogl-y-la ata ad alur / Ogln gren du aa klur ol oguldur ol bitp nefsden gelen / Kim bu halk eydr fuln ibni fuln n slle mukbil ola dnyada / Ata adn yirde komaz iy dede Bir ogul oldur kim ol cndan gelr / Ata bu mlkden gider ogl kalur 2370 Dn gndz sohbet ider halk-la / Atasnu ad kendyle bile Ol ogul ubu kitblardur ayn / Atasn bildrr bell beyn Her kitb kim dnyada kalm-durur / Cmlesi cndan dogup gelmi-durur Pes bu sz cn ogldur h ekszin / Maniye bak kim gresin cn yzin Bir ogul oldur ki ztndan iner / ol erglar kim rgndan yanar

135

2375

Ogldur ztndan inmi eyh ol / Ger srerse eyhi gibi dogru yol Bu halfe kim kopar erden kopar / Ol ere k olan aa tapar Zra kim ogl anu baykdur ol / Aa ogul olmaga lykdur ol eyhi gider dnyadan bunlar kalur / eyh yol nieydgin malm klur Kimsen kim h halldur lokmas / Hem dah gitmi-durur gli pas

2380

Ger kala ol kiiden bu drd ogul / Olmaya h dirliginde b-usl Ger harmdan kursag dolm-sa / Andan ubu drd ogul kalm-sa H bulardan gelmeye bir h kln / Kim aa yolda olanlar ola renc U didm ol drd ogul erhin saa / Malum old her biri den soa Her kim ubu takrir issi ola / Kend gide drd ogul bunda kala

2385

Ol hakkat diri-durur lmedi / ol kii ldi kim oglu kalmad Bu kadar sz mani yiter kile / Her ki kildr bile kim ne kla Ubu szden malum ola i aa / iinde gelmeye tev aa Devlet ol kimseler kim i bile / Dnya ire hakka lyk i kla i kala kend gide dnyadan / Cn lmeye lrse bu beden

2390

y yaranlar ubu ie cehd id / iinde pdiehle ahd id Eyle ile kim geiek rzigr / Kala sizden dnyada bir ydigr An gren aa sizi dem-be-dem / Eydeler kim zhi yol zh kadem Eyle etme kim grenler kakya / Arduuza kamu lanet okya Ubu dnya bk kalmaz kimseye / Cn gl harc eyleme bu dnyeye

2395

Dnyadan h kimsene almad dad / Devlet anu kim koya bir ey ad Kendden sora cihnda yd ola / Kendn anda revn d ola ku szi gtdr dutana / Dutmayanlar yarn anda utana y Hudy rahmetden sen bizi / Aydn eyle bu tonuk glmzi Bizi bizm hlmzle sormagl / Dnya hir dogru yoldan rmagl DOKUZINI DSTN DRDN BBDAN BEYN DER KM hAK TAL

136

VCD-I NSNI DRD ZIDDAN YARATDI VE ANDA BR TAHT DZD VE BR SULTNI TAHT ZRE MUKARRER TD VE ANSIRA EMR TD K HIDMETNDE OLALAR KIRK YILA DEGN ANDAN MUHTELF hL OLUP ASLLARINA RC TMEK DLERLER AKL BR NE GN MULCET DER HR HER BR MERKEZNE VARUP TEFERRUKA hSIL OLA 2400 Yine geldi glme hakdan eser / Ol eserden eydiserem bir haber Vasf- hldr bu haber alar-sa / Sini saa bildre diler-ise Ger dutarsa kulagu bir dem baa / Gsterem man-y-ile seni saa Nedr aslu nie geld bu ile / Kim-durur bunda harf sen-ile Alayasn sen seni kim kandasn / Dirlig ne kim harf sen nesin 2405 Ol harflerle bu evde birlig / Niedr yoldalgu u dirlig un bildse bilrsin hli / Ger bilmezse iit ahvli Eydeym kim ten nedr cn nedr / Cn-la tende ehr erkn nedr Bu ne tertbdr ki dzdi ol Cell / Gh izzetde bu tertb geh zell Baga v bg u sary u taht u baht / Ay u iret hl u dirlik nerm saht 2410 h oturm ileyinde drd harf / Geh muvfk hlleri geh muhtelif Ne sebebden muhtelfdr hlleri / id imdi niedr ahvlleri Her birin hllerin eydem ayn / Kim bilesin bu ii bell beyn Bir kulag ur gr ne direm iy zarf / Nedr ol sultn u hem ol drd harf Baga v kk sary u taht nedr / Dile imdi kim hikyet nitedr 2415 Ubu lem bagadur dny sary / Bu saryda kim gandr kim gedy Her saryda bu surat bir taht-durur / Taht issz grme sultn oturur Kanda kim taht var-sa sultn var / Nitekim her bir vcdu cn var

137

Drd harf dzlp-durur sultn-la / Yani toprak yil od su cn-la Cn oturmdur surat tahtnda h / Tapuda ol drd harf durmdur u 2420 Dyim bunlar bile iret klur / Cn oturm ayrug hidmet klur Dn gn megl olur bunda bular / Bu hayt ayn srer tende bular Akl oturm bezm dzmi ortada / Hem vezr hem nyib hem kethud Nefsi gr kim bunlara sk olur / Hem arbu lezzetin ilk ol alur Ski nefs sagrak ideh bde hl / Bdiye bu rz u hefte mh u sl 2425 Bu hayt hliyle bunlar ay ider / Ey yavuz ne ki gelse n ider Krk yl olna bular h szkr / nki geldi gedi krkdan rzigr Sr olur her biri aydan usanur / Asln aar asl zre uzanur Zra kim mstagrak old mestlige / Balad her biri bir bed-mestlige lk fozullk toprak eyler ortada / Aslna kavumak ister iy dede 2430 Asl khil ol dah khil olur / Yoldayla yrimez gir kalur Oturak gir durmak dilemez / Yatmak ister ie varmak dilemez enr her bir ii ilemege / Dilemez kim de bir dem emege Eyle olsa meclis zevk gider / Akl an cem itmek in gr nider Tbdan aa erbet eyler irr / An ol khllgndan gerr 2435 Kim yene yolda ola yrnlara / Szkr ola harf olanlara Ol dzildi bu kezin yil mestlige / balad hem ol dah bed-mestlige Yani diler kim bulardan ayrla / Asl yildr kara hem yil yile n diler aslyla ola sohbeti / Kasd ider vrn kla bu sreti Bu surat gh ksrr gh aksurur / Ubu iler cmle yil fili-durur 2440 Geh yregin agrdur geh bgrini / Geh beli geh gksi v geh yagrn Geh dutar dizin geh kollarn / Yani kim amak diler yollarn Yol aar yil aslna gitmek-in / Bundag dzgni terk itmek-in Yil gidiek yine meclis daglur / Gitmesn dip akl aa dermn klur Yine tbdan erbet eyler ol yile / T dzile yil bayag menzile

138

2445

Yil dzildi bu kezin balar bu od / Mest olup bir gr ki ne iler bu od Geh teni tlak ider geh kabz ider / Geh dimg huk olur akl gider Geh olur kim hasba iin kyndr / Geh yarakan renci rengin dndrr Kamus od filidr gitmek diler / Yani kim bu bezmi terk itmek diler Od gidiek yine bu bezmi bozar / Akl aa tbdan yine erbet dzer

2450

Komaz od gitmege vazgetrr / Yine bu od skin olup oturur Od dzildi bu kezin su old mest / Diler eyvndan ka kla ikest Yir yirin yol eyledi szd kar / Geh gzinden gh burnndan akar Geh katarul-bevl olur bir bir tamar / Geh teninden zilr bir bir tamar Kamus su filidr maksd ne / Yani diler su suya gide yene

2455

Su giderse yine bu dirlik gider / Ubu meclis daglur birlik gider Yine dzer akl aa tbdan arb / Dilemez kim ola bu meclis harb Su dah sabr itdi cem old yine / H dzildi ol bayag hline Bu kezin bed-mesligi sultn klur / Yani gitmek azmini bu cn klur Ayrug aa kiin dermn yok / Anu zre kimsen fermn yok

2460

Akl ana pes rey tedbr klamaz / Tb iinde erbet ister bulamaz Pes ecel oldur bil bell beyn / Mahluku aa eli irmez ayn Emr ile gelmi-idi ol bu ile / Yine bu mlkden gider hem emr-ile H kil aa dermn bulmad / Kamu ii bildi an bilmedi nki h bezmin gtrdi kul nide / Her birisi kend aslna gide

2465

Od oda v suv suva v yil yile / Gitdi kald toprag toprag-la Kll eyin yerciu il aslihi Ubu sohbetde ki bunlar var-d / Drd harf sultn-la kim yr-d Nie yimek nie imek ortada / Nie zevk kim srdiler bu dnyada Ger alap hond-sa ol dirlige / Hergiz olmaya zevl ol birlige Yohsa hond olmadysa ol Cell / T ebed kald bular hr u zell

2470

Dah ne eydem saa bundan latf / Ger harfse ger erfse ger zarf

139

Ubu szden alayasn hli / dem-ise bilesin ahvli Yzi toprak ku ol kimseye / Kim bu szi cn iinden dileye Aa lyk ar ola dirligi / Dirlik issiyle birike birligi y Hudy rz kl kullarua / Ol dkenmez hn yohsullarua ONINI DSTN DRDN BBDAN BEYN-I TAhKK-I YET- MHALKUKM VELBASUKM DP BLDRR KM hAK TALDLED KM Z GENCN ZHR DE K KNT KENZEN MAHFYYEN YED- KUDRETLE VCD-I DEM TAhMR TD PES CMLE NFSI KE-NEFSN VhDETNDR 31/28 2475 Her ki bildi kend hlin dnyada / dem oldur hakkat iy dede Kend hlin bilmeyen dem degl / Aa hayvn dir-ise sen gam degl demi bu nak u sret bilme sen / Manisz dem degldr hd bu ten Manidr kim sreti kyim dutar / Mani olmazsa suratdan ne biter Sreti nkim yaratd ol lh / Gr ne tertb eyledi ol pdih 2480 Od u suy toprag katd yile / Sret old drdi bir yirde bile Hem bu drtden bitdi drd nesne tamm / Drdi dutd sret ire drt makm Anu-la sret old muteber / Ta degl ger grnr-ise muhtasar Her birin adn eydem saa / Dile imdi niedr den soa Birin adn nebt eydr ulm / Birini hd hayvan eydr bu dilm 2485 Birisi insn-durur bell beyn / Hem melekdr birisi bilgil ayn Yani tendr nefs cn u akl-la / Sret old drdi bir yirde bile Ol melek insn u hayvn u nebt / Bu suratda her biri dutd sebt Her birin yirini eydem ayn / id imdi niedr bell beyn Ba gr kim yir idinmi ol melek / Yani aklun taht andadur dlek

140

2490

Gksi gr insn-un old sary / Yani cn anda olur yl on iki ay Bil karn old mlk hayvna hem / Yani kim nefs tahtdur pt ikem Bu ayaklar hd nebta dek-durur / Yani direkdr bu mlki gtrr Pes melek insn u hayvn u nebt / Akl u cn u nefs ten dzdi hayt dem bnydn ol pdih / Ubu drd nesneden urd ol lh

2495

yle kim her birini eytdm saa / erhi birle takririn den soa Yine eydem k-la diler-ise / Dileyp sz manisin alar-sa Bu ayak geldi nebta bezedi / Anu-un bitdi yle uzad Hem bu karn old ol hayvn yiri / Grsez kaplapdur an bir deri Gks old h sary insn-un / Bu yrek anda makmdur cn-un

2500

Gksi gr kim nie muhkem eyledi / Drd yaadn berk skle kaplad lle ba old melek mlki tamm / Anu-un dutd akl anda makm Ba muhkem kala kld ol lh / Ba iinde virdi akla tahtgh Yani ol mlk-i melekdr ekszin / Her kim andan bakd grdi dst yzin n bu i byle tamm old drst / H yaradld beden lk st

2505

dem old v geldi dnyaya / Kim aa bunlaru adn kim saya Kamusn kld alap bir dem / Pes aa mlk eyledi bu lemi Ve hvellez eneekm min nefsin vhidetin 6/98 dem bir nefs-durur den soa / erhi birle adn eydem saa M halkukm vel basukm ill ke-nefsin vhidetin 31/28 n ke-nefsin vhid old dem / id imdi eydeym ol demi Ol Safiyyullah ki halk eydr dedem / Bu ke-nefsin vhide old kadem

2510

Cmle halk sulbna alm-d / Bunlara kend ayag olm-d nki ol dem ayag old ayn / Aa bu ryendelk geldi beyn Aa bu ryendelk gelmi-idi / Boy anu-un blend olm-d Gedi dem devri geldi Msaya / Ol dah bir gr neye bezer neye Msaya pyendelk gelmi-idi / Yani kim pt ikem olm-d

141

2515

Dutd hayvn mlkini srdi iin / Gtdgi hayvn-d yazn kn Pes ke-nefsin vhid karndur ol / Kavmin hayvnlg ann da bol Ol kavum hayvn deglmisse i yr / Ot nin klalard ihtiyr Her dem umak nimetin yirler-idi / Biz bua katlanmazuz dirler-idi Len nasbira al tamin vhidin 2/61 Eytdiler kim y Mus hakdan dile / Tze nimetler ki bu yirden gele

2520

Nuht dilersevz biz an yiyelm / Sini her dem kanaru isteyelm Fedu len rabbeke yuhric len mimm tnbitl-arzu 2/61 Msa ol dem sdk-la kld du / hak katnda ol du old rev Bitdi bakla inhiyr n kld nz / Sarmusak hem mercmek hem piyz Min baklih ve kssih ve fmih ve adesih ve besalih 2/61 Pes hakkat ol kavum hayvn-d / Msa hem anu-un bn-d Bir dah hem bunlaru hayvnlg / ol-d kim dogak oglancug

2525

Anasndan ton-la dogar-d / Ten ulalduka ton artar-d Nitekim hayvn togadur ty-ile / Tsi artadur bile kend-y-ile Bir dah tanuk bularu hline / Mutlak hayvnlg ahvline Muciztn Msanu ol Pdih / Asasnda kom-d ol lh Vem tilke bi-yemnike y Ms kle hiye asye 20/18 Zra hayvn srilr aga-la / Srmeyine yrimez dogru yola

2530

Gedi Ms saya geldi zamn / saya gyendelik geldi ayn Anu-un dogdug dem syledi / Kendzini halka malm eyledi Ve ykellimn-nse fil-mehdi ve kehlen 3/46 Pes bil s ke-nefsin vhid / Gksi-durur h gmnsuz iid Zra kim sz cmle gksde olur / Nuht gerekse bu dile andan gelr Bu gks insna mlkdr iy kii / sa geldi manide anu tu

2535

sa insn mlkine hkim-durur / Pes melek mlkine hkim kim-durur Ol melek mlkine hkim iy saf / Mustaf geldi cihna Mustaf

142

Aa bu cyendelk gelmi-idi / Ne ki old olsar bilmi-idi Yirde gkde ne ki varsa buld ol / T ebed i neydgini bildi ol Ullimt ilmel-evvelne vel-hirne Pes ke-nefsin vhide ol ba-d / Akl-la devlet ann yolda-d 2540 nkim ol geldi tamm old vcd / Anda dzildi rk u hem scd Ol ke-nefsin vhid u old tamm / Drd kii drd menzili dutd makm Evvel dem ayag old grsez / Mertebe ryendelik geldi aa Msa kim karn-durur ol gvden / Mansb pyendelik geldi anu sa anu snesidr iy kii / Grsez gyendelik old ii 2545 Pes Muhammed geldi ba old aa / Menzili cyendelikdur grsez Bki nie halk ki vardur dnyede / Tbidr bu vcdu iy dede Oldur Allah gdgi ol dem / Aa bir ev eyledi bu lemi Ve lekad kerremn ben deme 17/70 n birikdrdi bular ol alap / Pes anu zre bu kez kld hitb Eytdi ile nie buyrld ise / Dogru durgl nie emr old ise Festakm kem mirte 11/112 2550 nki durd ol ulu dem r / Boy gedi yidi gkden yokaru Durd dem kim ayakdur Mekkede / Yani Mekke pyighdur iy dede Msa kim karn-durur agd Tura / Yani kim pn gerek tagda dura sa kim ol dem gksi-durur / Aa ol drdini gk krs-durur Mustaf kim ba-d kd tamm / Tarnu ar aa old makm 2555 Kbe-kavseyn old anu menzili / T ebed ol hazret old mahfili Fekne kbe-kavseyni ev-edn 53/9 Cmle peygmberler old bir beden / Kbe-kavseyne iridi Mekkeden Pes cihnda ubudur ol ulu kul / Bu kii akl-durur ol akl- kl Akl dutmdur cihn dpdzi / Yire gge toptoludur kendzi Cmle enbiynu ol asl-durur / Evliy cmle anu feri-durur

143

2560

Z vcd- muteber rste / Ez-zemn t nh felek ber-hste Ol ke-nefsin vhid u old ayn / Cmle halk bir nefs-durur bell beyn nki old cmle mahlk bir vcd / Yir gk ehli aa kld scd Ve iz kuln lil-meliketiscd li-deme feseced 2/34 Cn kulagn a ki bu sz alana / H ganmet ola cnu dilene Cn gziyle bak kim an gresin / Ubu sz manisine iresin

2565

k anu kuldur kim cn var / Cn iinde bhesz mn var Girt mmin dnyada ol kiidr / Mani szin kanda bulsa iidr Her ki man neydgin bilmez-ise / Mnkir oldur maniden almaz-sa y Hudy dogru yoldan rmagl / Mani ehlinden bizi ayrmagl EL-BBL-HMS FL-HUMSYY Hem biini bb iinde on latf / Dsitn var pr letyif iy harf

2570

Bildrr kim kim-durur her fasl u cins / Hemnn ki pen perde pen hiss DSTN-I EVVEL BN BBDAN HKYET DER BU hADSDEN K MAASSEMVT, LHR VE TEMSL GETRR LEM- SUGRVE KBR AA YAN VCD-I DEM MUKBLE- LEM- ULV VE LEM- SFLDR Ol kadm sultn kadm-durur kadm / Ol azm Sbhn azm-durur azm Dilerem sultnlgn vasf eyleyem / Dile gelmez nideyim ne syleyem Bedei yok ortag yok birdr ol / Kanda kim ister-ise hzrdur ol Aklum anu sunna kald taa / ciz hayrn haber virmez saa

2575

Anu ululgna had yok-durur / Vhid oldur dah vhid yok-durur Ubu azmet kim anu var b-zevl / Nie eyde kimse aa vasf- hl Ubu azmet ileyinde hs u m / Msivallah ser-be-ser cmle tamm Kamus ol bir mcerred sz gibi / yle durm bir muallak koz gibi Mas-semvt vel-arazne fil-azametillhi ill ke-cevzetin muallakatin

144

n mukbil geldi lem bir koza / Ol kozu mansi ne gellm sze 2580 Kim bilesin koz nedr lem nedr / id imdi kim hikyet nitedr lemi bi kat yaratd ol Cell / Kimisi izzetdedr kimi zell Bir kat cism-i nebtdur kim biter / hazrete irmez gir bunda yiter Bir kat hayvn-durur bell beyn / Ol dah ta kat-durur bilgil ayn Bir kat insn-durur ehl-i hitb / Bunlaruundur beret hem itb 2585 Hem yene cism-i melekdr bir kat / Kim bularu yiri ol hak hazreti Andan ayru var-durur bir kat dak / Ol-durur bu kamusnu revnak Ol alap srr-durur h ekszin / Gsterr klara mauk yzin lem bi katn eytdm saa / Adlaryla her birin den soa id imdi niedr ol koz dah / Dut mukbil leme ilmin oh 2590 Koz dah bi kat-durur lem gibi / Anu-un bezer aa tertibi Dile imdi her birin adn / Kim bilesin ubu sz dadn Bir kat ol gk kap-durur hemn nebt / Kim anu varlgna yokdur sebt Bir kat andan ierki kat kap / Cism-i hayvndur olur hem ol harb Bir kat ol lb kim kozu cndur ol / yle bil kim cism-i insndr ol 2595 Bir kat ol yagdur ki lbb cndur / Ol melekdr kim bular rhnidr Bir kat ol nrdur ki yag gizler an / Oldur ol eytdkleri cnlar can Ol-durur ol gizlen genc-i nihn / An ister ygrp cmle cihn Koz dah bi kat tamm geldi dile / Takrir old kamus kldan kla leme geldi mukbil takriri / Gr ki neyler pdihu takdiri 2600 nki ol azmetle nesne de degl / lem anda koza olsa ta degl Y aceb mi ger muallak durdsa / Durmaya m ger muallak dur dise Yz bi anadur anu cebbrlg / Hem ezeldr hem ebeddr varlg Kanda kim ister ise hzrdur ol / Yog var eylemege kdirdr ol Hem var yog eyleyen oldur yene / Kamu nesne mahkm anu emrine 2605 Ol getrdi yog-iken bu lemi / Ol bitrdi lem ire demi

145

lem zre yazd ibret nshasn / demiye virdi dni noktasn lemi bu demde gizledi / Ehl-i dni geldi an izledi Grdi lem demde gizldr / Gizl ilm nak zhir yazludur Okd ol nak bildi lemi / Ubu ilmi bilen old dem 2610 mdi gel sen kendzi irdegil / Ubu ilmi kendzde istegil Gr ki sen kimsin bu lem nedr / it imdi kim hikyet nitedr Bi kat ol lem ki eytdm tertibi / Durm-d bir muallak koz gibi demde kamus vardur ayn / Dile imdi niedr bell beyn Hem vcd bi kat-durur biin dah / Ben diyem adn u sen ilmin oh 2615 Biri tendr biri nefsdr biri cn / Biri akl u biri esrr- nihn Ten mukbil ol nebta kim biter / hazrete irmez gir bunda yiter Nefs tamm hayvn gibi gelmi-durur / Anu-un hrs-la tolm-durur Cn mukbildr tamm insn gibi / Aa bezer cmle drl tertibi Akl hem gelmi-durur misl-i melek / Kim muayyen ileyinde nh felek 2620 Ol kim esrr didm ol ol nr-durur / Kim gren ddr anula grr Hem mukbildr vcd ol koz gibi / Aa bezer urlupdur tertibi yle kim bi kat-durur eytdm saa / id imdi niedr den soa Ten kozu gk kabdur nefs kat kap / Kaan lse olsar bunlar harb Cn iidr akl u cn iinde yag / Pdih k-durur anda rg 2625 Yag iinde gizlenr ol nr ki var / ol mahabbetdr kim ol Allah sever Grsez nie yanupdur iy saf / hak nurndan ol erg- Mustaf Ve diyen ilallhi bi-iznih ve sircen mnren 33/46. Ol ergdan sen dah yandur erg / Yandurasn var-sa bauda yag Akl u dni yani yagdur mani nr / Akl ol umaga bezer mani hr Kimsede kim akl u dni var ola / Lcerem kim mani aa yr ola 2630 Kimsen kim akl yar klmaya / Lcerem bu maniden dad almaya dem bu akl-la buld eref / Grsez akl giden old haref

146

k eydr mani szin akle / kl oldur maniye saddak kla Maniye her kim gl virmi ola / Hi gmnsuz maksuda irmi ola Mani bilen bu sz dadn bilr / Gizl naku rengin adn bilr 2635 hak bizi bu maniden ayrmasun / Dnya hir dogru yoldan rmasun KN DSTN BN BBDAN BEYN DER KM hAK TALLEM- KBRYI B YARATDI VE LEM- SUGR K DEMDR ANU MUKBLNDEDR AMM HEYETNDE AKS OLUPDUR DEM N KABRDEN BA KALDURA LEM- VCDI VhD GRE MAN YEVME TBLES-SERRU BLNE 86/9 / 2636 Tar gdi Kurn ire demi / dem nedr bilendr demi Nshasdur dem ubu lem / Serveri v hsdur her nesnen lem ire ne ki varsa nak u bah / Kamus bu demde old nak yle kim bir zerree yokdur kemi / Ne ki lemdr hemndur dem Senrhim ytin fil-fki ve f-enfsihim 41/53 2640 Pes nin lem durupdur muteber / dem nie dpdr muhtasar Ne sebebdendr bularu hlleri / Dile imdi niedr ahvlleri Ol ekil kim hak yaratd lemi / lem aksine dzdi demi Anu-un ol uludur bu kii / Kim anu ta bunu old ii Dile imdi niedr eydem saa / Takrir tertbini den soa 2645 lemi bi kat yaratd pdih / Gr ki neyledi v nitdi ol lh Birbirine kaplad ol top gibi / id imdi bu acyib tertibi Biri toprak biri sudur biri yil / Birsi oddur birisi emr-i Cell Ol ki toprakdur durupdur ortada / Toprag su kaplamdur iy dede Suy hem yil kaplayupdur yili od / Od Allah kaplam b-emr-i hd

147

2650

Zra kim Allah muhtdr leme / lemi bild bu kez gel deme Vallhu min-verihim muhtun 85/20 dem hem gr niedr tertibi / Ol dah bi kat-durur lem gibi Birbirini kaplamdur ol dah / id imdi niedr ilmin ok lem ii olupdur bunda kap / Kap ii vallahu alem bis-savb Alayumazsa diyem her birini / Adlaryla her birin yirini

2655

Toprag u su yil od v emr-i hak / lem aksine durur sende bak Da yanu toprak dutupdur kaplayu / Ten-durur toprak bakarsa alayu Ten iinde ol damarlar tolu kan / Su degl mi kim akar dn gn revn Ol sudan dah ier yildr yene / U nefes kim varur iner ykene Yine yilden ier od yanadur / ol harret od degl mi y nedr

2660

Hem bu oddan ier emr-i Hud / Hd degldr emr mirden cd lem ol tana olan muht / demn iine ol mrtebit U eyitdm demyle lemi / lem aksine geldi dem Ol anuun muteber durm durur / An kudret kaplayup dutm-durur Biz anuun muhtasar kalduk zaf / Bizi toprak kaplayupdur iy harf

2665

lla gr kim imz ne muteber / Yirden gkden virr her dem haber Bu kez lp dirriek hak bizi / Ta yaa dndriser imzi nki zhir ola gizl yirmz / Ubu leme ola her birmz Gizl genci alup malm ola / Gizl srlar gzlere grngele Yevme tbles-seriru 86/8-9. Bunda cn var cism-ile ill nihn / Bakup an gremez kimse ayn

2670

Yarn anda ten ola hem cn-la / lla kimse grmeye nin-la Bunda u ten kaplayupdur cnlar / Anda hem cn kaplaysar tenleri n kla hak yarn anda bu ii / Dpdrst leme ola bir kii ol yire kim bunda irer glmz / Yarn anda aa irer elmz Anu-un bir kiin mansb / Ola yitmi katla bu dnya gibi

148

2675

Belki haddi v hisb olmaya / hakka iren aa dah kalmaya Cn gl peyvest ola kll haka / hak vire anda bize mr-i bek Ayruk lmek olmaya anda bize / Dst yzi grndura her dem gze Vchun yevmeizin nzratun il rabbih nzratun 75/22-23.

k iver ol yzi grmek-in / Zerreyi ol gnee virmek-in Kan yolda kim olur gelsn bile / Gidelm eglenmedin ol menzile 2680 y Hudy tevfiku ayrmagl / Dnya hir dogru yoldan rmagl N DSTN BN BBDAN BEYN DER KM hAK TAL B DRL LM BU CHNA NZL TD VE HER BEN BE DRL MAhALLE BEDEN- NSNA ERZN KILDI V YENE HER LME B DRL DELL ATKILDI Kan ol ilden ile ilm isteyen / Gelsn iitsn ayn-ender-ayn Nahv u tasrf u lugat hcet degl / Bg ne hcet n bulnur evde gl Msr nidersin saa ekker gerek / Hna gel kim yiyesin ekker brek Ne gerekdr ol Htyistn saa / Ger dilerse mk-i hlis gel baa 2685 n geez kld alap her bir ii / Nie dartarsn emek sen iy kii Maksudu ilm ameldr bil kl / Ne gerekdr mcer v kl u klHazrete irmek dilerse sdk ol / Mauka irmek dilerse k ol Ik kitbndan okrsa bir sebak / Malum ola saa senden ilm-i hak Zra kim genc-hne kld hak seni / Kod sende klli kend ilmini 2690 Hlku hd ilmi okdur b-hisb / lla ol kim mahluka kld hitb Tardan bi drl ilm inmi-durur / Kullaru bi yirine konm-durur Ik-la diler-ise eydem tamm / Kank ilme nirei kld makm Dile imdi her birin adn / Kim bilesin ubu sz dadn Birisi bu ilm-i zhirdr ayn / Birisi ibret-durur bell beyn 149

2695

Birisi oldur kim ol hikmet-durur / Biri esrr u biri kudret-durur id imdi eydeym her birini / Gstereym sende yirl yirini lm-i zhir Tardan n dstna / Geldi hkim old bu nefs stine T ki nefse emr-i marf bildre / Pdiha karu kullk kldura Nefse bu dogru yol gstere / Sini eytn gretinden kurtara

2700

lmi zhir itmeseydi ol Ahad / Nefs kalayd zulmet ire t ebed Levlel-ulem sran-nsu kel-behyimi lm-i zhir pes bu nefsde oturur / i oldur nefsi yola getrr Ol ki ibret ilmidr gr ol nedr / Kendzde ol dah gr kandadur lm-i ibret ol-durur akl alaya / Grmedgin hem gre hem talaya Zra lem zre ibret yazludur / lmi anu akl iinde gizldr

2705

Gz grr akl okr ol ibretleri / H ola m hem del ibret eri Ol ilim pes akl iinde oturur / Kanda kim bakarsa ibret getrr nne f-zlike le-ibreten li-ulil-ebsri 24/44 nki bild ilm-i ibret ne-y-imi / Dile hikmet ol dah kanda-y-mHikmeti hak gle kld nzl / Bil an kim kend sylepdr nugl El-hikmet nutkullhi talHikmeti gllere hak bildrr / ol gle kim aa kbil-durur 2710 Pes bu hikmet nak olupdur gle / Andan ol kaynar gelr her dem dileHikmeti bild bu kez esrr gr / Ol dah kanda-y-m bir an gr lm-i esrr alap cnda kod / Sanma kim nefsde v y tende kod ol zamn kim cn ezelde var-d / Anda syledgi bu esrr-d Pes bu esrr ol ezelden cn-la / Bile geldi bunda nite ayrla

2715

Cn iinde kod esrr Ahad / Cndan ayrlmaysardur t ebed Gel bu kez ol ilm-i kudret gr nedr / Kendzde ol dah bil kandadur lm-i kudret zt iinde oturur / Nie bitmez ileri ol bitrr Kudrete bu zt iinde pdih / Kend dzdi aa lyk tahtgh Zra kudret ilmi kll hak-durur / lem ire hkim-i mutlak-durur

2720

Pes bu kudret cmle ilm cndur / Zt iinde pertev-i Yezdnidr 150

Ubu bi ilm tamm den soa / Adlaryla yirlerin eytdm saa id imdi her birine ol Cell / Nie virdi hll hline dell Ol delldr kim bu ilmi gerr / erbet eyler cmle halka irr Pes dellsz ilmi hd almaz kii / Mni olur degme bir olmaz kii 2725 mdi her ilm delli gr nedr / Kim bilesin bu hikyet nitedr lm-i zhirde dell gyeti / Y hadsdr yhu Kurn yeti Zra zhir ilmi nefsde oturur / Nefs fozldur dem-be-dem ba gtrr Kimsen ayruk szin klmaz kabl / lla ol kim Tar eytdi y Resl Pes bu zhir ilmine oldur dell / Kim Resl eytmidr an y Cell 2730 Gel bu kez ibret dellin gr nedr / Dile imdi eydeym kim nitedr brete yokdur dell ill misl / n misl geldi dah yokdur mecl Zra ibret bu cihnda yazludur / Srr anu cism iinde gizldr Akl oturmdur bakar ol ibrete / Grr anda niedr bunda nite Y cihnu ibretin eydr bize / Cism iinden bir mesel dir ol sze 2735 Yhu cism ibretin eydr saa / Bu cihndan bir mesel getrr aa Bu mesel bir yinedr ortada / lm-i ibret anda grnr iy dede Pes meseldr ibret evinde dell / Nitekim Kurnda eydr ol Cell Ve tilkel-emsl nazribh lin-nsi 59/21 bret bild delli ne-y-imi / mdi gr hikmet dah nie-y-imiHikmete hergiz dell yokdur ayn / lla ol kim sdk ola dileyen 2740 hikmete ger sdk olmazsa dell / Kanda sylerse olur hr u zell Zra kim hikmet alap nutk-durur / Pes delli mmin sdk-durur Sdk yoga hikmeti sen syleme / Key sakn ol hikmete zulm eylemeHikmeti Allah gllerde kod / An gayr- ehline eytme didi L-tutul-hikmete li-gayri ehlih fe-tazlimh Ehli oldur kim anu sdk ola / Sen diyine karudan saddak gele 2745 Pes delli hikmet bu sdk-m / Allah an sende anuun kom Kim alasn hikmeti saddak ile / Hem kopasn yarn ol Sddk ile

151

Ve yefalullhu m yeu 14/27 Yahkumu m yrdu 5/1Hikmeti bild bu kez esrra gel / Ne-durur anda dell ikrra gel Ol dah malm gerek nie-durur / Dile imdi eydeym kim ne-durur lm-i esrru delli sevgdr / Zra sevg cn iinde eygdr 2750 T ki sevg olmaynca ortada / Cn iinden srr almaz iy dede Sevmedk yire kii rz amaya / Ger aarsa szi anda gemeye Cn cn sevse aa rzn aar / Kfr-ise slm-sa anda geer Pes bu esrra dell sevg-y-imi / Bu sevimek dstlara eyg-y-imi Yuhibbnehum ke-hubbillhi vellezne man eedd hubben lillhi 2/165 Ol tamm old bu kez gel kudrete / Gr bu kudret ilmini kal heybete 2755 Anda dah alagl nedr dell / Kudret ire ne kom rabbi Cell Kudrete oldur dell kim syleye / Ne ki dirse didgini ileye Zra kudret ol-durur kim el ire / Dilese hem cn ala hem cn vire Ve yefalullhu myeu 14/27 Yahkumu m yrdu 5/1 lemege eli ire her ii / Yapmag u ykmak ola kemter ii Ne dell gerek dah ayruk aa / Didgin n ileye den soa 2760 Pes dell bu ilm-i kudretde ayn / hkmini srmek-durur bell beyn Kanda kudret ilmi varsa hak-durur / An bilen hkim-i mutlak-durur Her ki shib-kudret ola ekszin / An gren bil ki grdi hak yzin Gzg-durur ol kii her kim baka / Gren hak ddrn anda mutlak Ubu ilm bidr tamm eytdm tamm / Biine bi yirmz old makm 2765 Bi dell hem biine geldi ayn / Kim anula gedi ol bell beyn Her kime kim Tar rz kldsa / Ubu bi ilmi tamm ol bildise H mkil kalmad ol kiide / Rahmet ola ol kii bu dnyede ku cn fid olsun aa / Andan ayru olmasun den soa Ol kiiden hak bizi ayrmasun / Dnya hir dogru yoldan rmasun 152

DRDN DSTN BN BBDAN BEYN-I KIRAT-I KURN DER BL KM KURNDA B DRL MAKM VAR VE HER K OL B MAKMI BLE ZMRE- EHLULLAHDAN OLA VE LLACEB OLMAYA KM KURNDAN H NASB OLMAYA 2770 Tar ilmin h-durur bilse kii / lese anu-la her bir ii Okmag u bilmek klmakdur i / Kldug anda kabl olmakdur i Manisin bilmezse ilmi olur muhl / Bildgin klmazsa hd kll vebl El-ilm bi-gayri amelin vebln Kldug anda kabl olmaz-sa / Pdihu rahmeti gelmez-ise Okmak bilmek klmak ass yok / Fsid iler ileyen uss yok 2775 id imdi eydeym ben ol kii / Neyleye kim fsid olmaya ii Ol gerek kim kend eksgin bile / B-riy ihlas-la tevbe kla n riysuz tevbeden erbet ie / Ne amel ilerse hazretde gee Ol kiin ii fsid olmaya / leyben sora mahrm kalmaya Geri bu ilm amel hakdan bize / Farz olupdur ilemek kamumuza Talebl-ilmi farzatn al klli mslimin ve mslimetin 2780 lla tat tevbesz kbil degl / Ol kiin maksud hsl degl Ubu sz maksudn eydem saa / Dile imdi niedr den soa ol kelamullah ki Kurndur kadm / Viribidi an bize ol Kerm Hem ok hem manisin bil didi / n bilesiz didgin klu didi Klnan n lyk ola hazrete / T ebed yolda olasz rahmete 2785 Okmag u bilmek klmak nedr / Kldugu anda kabl olmak nedr id imdi eydeym bir bir ayn / Kim bilesin bu ii bell beyn

153

Kurn oknmakda vardur bi makm / Bi kez oknmag-la olur tamm Degme birne buna drl renc gerek / Renc yiye ol kimseye kim genc gerek Dile imdi bi kez oknmak nedr / Kim bilesin bu hikyet nitedr 2790 Bir oknmak ol ki Kurn hfz ola / hfz an yidi kratla bile Ka airdr nie yetdr tamm / Malm ola ka durakdur ka makm lla bilmez manisin lafzn bilr / Eyle olsa bir kez oknmak olur Pes ikini okmag ol-durur / Kim bire bir taht- lafzn bildrr Degme bir harf kim okr manisin / Bilr anu ne dimekdr kamusn 2795 Taht- lafzu bilr ol ne didgin / lla bilmez anda maksd neydgin Manin maksdn bilmekdr i / Pes ini okmag ol-m Hem sre hem maniyi maksdna / Hem bile her yet maksd ne Sebeb-i nezli nedr an bile / erh takrr eyleye kldan kla Bu ini okmakdur kamus / Zra bilnr bunda mani manisi 2800 mdi gel drdinisin gr ne-y-imi / Bir iit kim ol dah nie-y-imi ol-durur drdinisi kim ol kii / hazrete lyk ola her bir ii Bildgi ilmi tamm iler ola / Ol ilim birle amel eyler ola Ol ki drdini oknmak ol-durur / lmi byle okmaklk yol-durur Geldk ol biini oknmaklga / oldur ol kim kldug gge aga 2805 Tatu ol hazrete lyk gele / Pes saa hak rahmeti bayk gele n kim Allahdan saa rahmet ire / lme hem tatua cn vire Dirile ilm amel sende tamm / Mahkum ola saa cmle hs u m Her bir aza bir hner issi ola / id imdi eydeym nessi ola Gz ola hak nurndan yahtulu / Kime bakarsa klasn bahtulu 2810 Kulaguda yle ola ol eser / Kim alasn her bir nden bir haber lm hikmet kim gelr senden dile / iden gli ire yazla Her du kim gele agzudan doga / Bir nefesde ol nefes gge aga Ellerle gtresin dmii / Dutar-sa bitresin her ii

154

Ayagu basduk yire rahmet gele / Nire kim varur-sa ilden ile 2815 Aklu Allah sunn fikr eyleye / Sun iinde Snia kr eyleye Gl Allah rahmetiyle d ola / Cmle drl kaygudan zd olaHasl ola cnua kurb- visl / Iyd ola saa bu cmle mh u sl Saa bakan an gre ekszin / Gzg olup gsteresin dst yzin ol sebebden saa bu devlet gele / Kim i ol hazrete lyk ola 2820 nki tat anda makbl olmaya / Ol kiiyye ubu devlet gelmeye n kabl olmaya hazretde ii / hsla gelmeye hergiz ol kii Neye bezer ubu sz eydem saa / Ik-la diler-ise den soa ua bezer kim kii hn eyleye / Anu-la dstlarn toylaya nkim ol nimet tamam kaynar bier / Ol biine hs u m anda er 2825 A biiek zre hn-slar gelr / Zra hnu tertibini ol bilr Kotarur ol nimeti anaklara / Dzer ol anaklar tbaklara nki hn rste olur u tamm / Buyurur kim otururlar hs u m Bragur hn v halk zre bakar / Yimege virr sal kend kar n sal degdi v halk megl olur / rdgine sunar ol hndan alur 2830 Kank a kim h gelrse gline / Lokma lokma alur andan eline Pes eliyle iltr an agzna / Di urur eyner ki ka magzna Lezzeti n kar an hal ider / Toklg anda hsl olur kim yudar Yidgi n kursagnda hazm olur / Cmle drl azaya kuvvet gelr Kuvvet-i ten hsl olur kiiye / Ubu szden saa man ya 2835 Bu meseldr manisin eydem saa / Dile imdi niedr den soa Hn bu Kurndur ki virdi ol Cell / Kim bu hna yok-durur olmak zell El-Kurnu midetullhi n diledi hak bu hn mutlak / Dzdi yz yigirmi drt bi matbaha Gksi peygmberler matbah-durur / Gli hd mlek gibi mutlak-durur El-kalb fis-sudri kel-kudri Yirde gkde ya kuru kalmad h / Kim bu matbahlarda olmad havc 155

Ve-l ratbin ve-l ybisin ill f-kitbin mbnin 6/59 2840 Yidi bi yl kaynad bidi tamm / Kamu dne daveti old makm Geldi hn-slr u dzdi tertibi / Zra aa virdi hak bu mansb Yidi kat hn eyledi dzdi tamm / leme dpdz bu hn ddi tamm nne lil-Kurni batnen ve li-batnih batnen il sebati abtunin Ala hn-slr kimdr iy saf / Mustafdur Mustafdur Mustaf Grsez her bir varak old tabak / Degme bir harf ol tabakda bir anak 2845 Degme harf manisi bir nimet-durur / Biribirne bezemez lezzet virr n Neb dzdi bu rahmet hnn / Hna dndrdi bu halku ynini n brakd hn v urd sal / Vy aa kim yimeye mahrm kala Dile imdi yimegi nie-y-imi / Kim bilesin bunda maksd ne-y-imiHfz oldur hn kynda oturur / Kank adan diler-ise gtrr 2850 Taht- lafzn bildgi oldur yene / Kim iledr aldugn agzna Ol nzln bilmege yimek emek / ol-durur kim ol tam eynemek ol kim ol bildgini tutmak-durur / Yani ol eynedgin yutmak-durur ledgi lyk olmak hazrete / Yidgi simek bigidr srete Yidgi simez-ise erbet ier / Ol dutlm mideyi erbet aar 2855 Tat gemez-ise nitmek gerek / Tevbe klup el etek tutmak gerek Ve tb ilallhi ceman eyyuhel-mminne 24/31. Ubu szn takriri old tamm / Bi kez oknmak dile geldi tamm Malum old nie oknmak gerek / Oknan grnr ne ginmek gerek Halk sanur kim kendsi Kurn okr / lla bil kim bizi Kurn okr Kuran biz kanaru okyavuz / Ol okr ol gsterr ey yavuz 2860 Ol-durur mminler kulavuz / Hem anula bilinr dirlik zi Devlet anu kim aa yolda ola / Renc yimekden aa bagr ba ola Ba hodur ku Kurn-la / Sever an gl-ile cn-la Ger deglmisseydi Kurn inmegi / Malum olmayayd bu dn yigregi Yanmasayd cnlar ire bu erg / Zulmet ire bulmayayd cn firg 156

Ol ergu talatndan degdi tb / Kim tevecch eyler aa eyh bHak bizi ol sevgden ayrmasun / Dnya hir dogru yoldan rmasun BN DSTN BN BBDAN BEYN-I KEYFYYET- HALVET- EHL- SLK DER BL KM DNYDA B DRL GALEBE VARDUR VE H KMSE ZN ANDAN HALS DEMEZ MEGER K NYET- MENYEHDLLHU RE HALVETLER TECELL- ZT-ILA MNEVVER B-NURLLH OLA 7/178 Kan ol kim halvete girmek diler / Halvet ire nefsi ldrmek diler Kasd ider kim anda ana otura / T ki nefsi aa mn getre Fikr-i fsid kendzinden yd ola / Rzigr errinden ol zd ola 2870 Yani diler kurtla endeden / hazrete tat kla bu cn u ten Kelerde bir evi halvet klur / Oturur anda an halvet bilr Nie halvet kim cihnu tevii / Deiz olm batm aa ol kii Gli cn tevi gavg tolu / Yani halvetde miyem dir ol del Halvet oldur anda galbe olmaya / Endie ol gle yol bulmaya 2875 Yani bi kat galbe vardur dnyada / Halvet andan ierdr iy dede Her kim andan kurtla bell beyn / Halvet issi ol-durur bil ayn id imdi bi kat ol galbe nedr / Kim bilesin bu hikyet nitedr Vasf birle erhini eydem tamm / Kim saa malm ola halvet makm Geldk imdi birisi ol galben / Saltanat hkmidr stde sen 2880 Her dem anu galbesi eksk degl / Ten mi vardur kim aa ol yk degl Sultnn zikr eylemez dil olmaya / Ol almaz h mahfil olmaya Kamu dilde sylendur durmadn / Kim ola kim amaya sultn adn Hem aarlar adn hem iini / Kimse var m kim yimez tevini Gh adli gh zulm sylenr / Hs u m cmle an zikr eylenr 157

2885

Gh begler aludur geh eri / Geldi vard akd urdu illeri Gh ili szi al tamga-y-la / ehr tolu galbe v gavg-y-la Geh yasama gh kapur geh tagar / Kona kom ili her dem sagar Ubu szden hli olmaz hs u m / Bu kelei toptoludur her makm Birisi bu sz-durur ol galben / Bu kelei tesbihdr hd sen

2890

Yine bundan ier bir kat dah / Galbe var anu dah ilmin oh Ol dah gr dnyada nedr ayn / Dile imdi niedr bell beyn oldur ol kim i kon dst u yr / Her birin sende bir maksad var Kimisi ldi yasa varmak gerek / Kavmnu hem glini sormak gerek Kimisi h dgn eyler il gelr / Okd varmaz-sa gli kalur

2895

Kimi sayru sormak ister sor an / Kimi bir dem grmek ister gr an Kimi kst birbiriyle kni var / H saf kl birbiriyle an var Kimisi un diler irte gice / Kim soralar nitesin hl nice Her birin hlini sormak gerek / Her birin maksudn virmek gerek H eksilmez bu i yldan yla / Nieler mrini virdi yile

2900

Yine vardur bir kat galbe dah / yledr kim bir dem adurmaz hak Nie ba ol galbeden old sem / mri gedi bulmad halvet demi Dile imdi ol dah nedr i yr / Bg u ift mlk ml u rz davar ifti koup tohmn samak gerek / n ekin old bugn bmak gerek Ml iletmek baarmak gerek / Gtrp ilden ile varmak gerek

2905

Ger imret olmaz-sa mlk dak / hsl bitmez olmaz revnak Hem baarlmak gerek rz u davar / re yok kanda ise kaygus var Hs u m u beg kul yohsul u bay / Gark olupdur bu ie yl on iki ay Bir dem uht bu galbeden hli degl / Kim ola kim ol anu hli degl Yine vardur bir ulu galbe yene / yle kim h bezemez ayrugna

2910

Ol dah bir key iit nie-y-imi / Kim bilesin bu hikyet ne-y-imi Ata ana avrat oglan kz gelin / Kamusnu sen yise gerek gamn

158

Ataya v anaya hrmet gerek / Avrata v oglana nimet gerek n ulald ogul evermek gerek / Ag atlas at katr virmek gerek Kz boya degdi bu kez eyle ehz / Elin alup erine smarla tz Accil bentikm bit-tecvz 2915 n ogul kz sag ola kaygus var / Sayru olsa hd dah korkus var Ubu galbe teviinden hs u m / mri gedi bulmad halvet makm Kamusndan ulu bir galbe dak / Var-durur kim h iitdrmez hak Ayrugndan cehd idenler kurtlur / lla bu galbe liek ayrlur Dirliginde andan ayrlan kii / Ol-durur mutlak hak bulan kii 2920 Nedr ol galbe diyem diler-ise / Dileyp sz manisin alar-sa oldur ol nie ki tende cn ola / yz altm damaruda kan ola Kan iinde ygrr nefs hev / Erdr ol kim an kendden sava Kibr kn buhl u hem fsk u fesd / Katlarnda hak szi yavlak kesd Fil fitne hrs u hkd u err r / Halvet olmaga kiiyi kanda kor 2925 Hm u gaybet cehl inkr u riy / Kor m sini kim varasn Tarya Degme birn galbesinden akl u cn / C iinde kan halvet iy fln Her ki bu bi galbeden kurtlmad / Bil an h halvet bulmad Ol gerekse gge ksun yaluzn / Halvet olup grmeyiser dst yzin Gerek insn yidi deiz karna / Halvet issi olmaysar ol yene 2930 Gerek agsun yce daglar bana / Dst-la olmaysardur in nki dny galbesinden kmad / Halvet ire dst yzine bakmad Halvet issi ol-durur kim dnyeden / Kurtla diri yrirken bu beden lminden iler lmi ola / Halvet issi ol kii olm ola Mt kable en-temt Kendzinden kmayna dem / Bulmad kandasa da halvet demi 2935 nki kend varlgndan yd ola / Kanda olsa ol kii zd ola Galbe ire halvet ola ol kii / hakdan ayru olmaya hergiz ii

159

k anu etegin elden koma / Tesbihidin adn dilden koma Ol-durur ol Pdiahu rahmeti / Bu cihnu ol cihnu devleti Ger bulardan kimse behre ala ol / T kymet rahmet ire kala ol 2940 Bunlarula vargrgil hazrete / Kim ebed lyk olasn rahmete y Kerm pr kerem sen kl kerem / redursun rahmet her dem-be-dem ALTINI DSTN BN BBDAN BEYN-I hADS- SFR TAShhU TAGNEM EYDR BL KM DEMDE B DRL LLET VARDUR ZHREN VE BTINAN YLE KM BDEN BR VE OKDAN AZI OL B DRL LLETDEN SIhhAT BULUPDUR VE BU B DRL LLET B DRL MN VE DF VARDUR id iy sagvan diyp dav klan / Olmasun kim ola bu dav yalan Ud ola sagvan dimek sayru kii / Ayb ola bayvan dimek yoklu kii Halk kamu yohsuldur ill Tar bay / Kamuya rzkn virr yl on iki ay Vallhlganiyy ve entml-fukaru. nnallhe hver-rezzku zl-kuvvetilmetn 47/38, 51/58 2945 Halk skeldr illa kim bilmez neden / Ne var eger yrise sag bu beden H dert yok kim anu dermn yok / lla halku kendye fermn yok Mustaf eytdi sefer klmak gerek / Saglg hem baylg bulmak gerek Sfir tasihh tagnem Ger bu halk sayru deglmisse-y-idi / Saglg iste nin diye-y-idi id ol saglg u sayrulk nedr / Kim bilesin bu hikyet nitedr 2950 demn bi yiri sayru olur / Sayruya tmr id yohsa lr H hcet yok kim ol olmaz rev / H derd yok kim aa yokdur dev lla meger kim ecel irmi ola / Kamu iden ol kii kalm ola 160

Kim anu derdine dermn olmaya / Rencine tmr ass klmaya Yohsa ayruk nie kim b-re var / Kamusnu derdine bir re var 2955 Pes bil sayrulara vardur meded / Tarnu fazl kdr b-aded Geldk ol bi sayrulk gr ne-y-imi / Kendzde her biri kanda-y-m Ne yir sayru olur bilgil i yr / Saglgn ister ise klgl timr Dile imdi her birin adn / Kim bilesin ubu sz dadn Birisi oldur ki ten sayru olur / Biri nefsdr hd ayn sayru olur 2960 Birisi aklu-durur bilmez misin / Biri gldr timr klmaz msn Birisi cndur kim ol rencr olur / Nieler cn kim ol rencden lr id imdi her birin renci ne / Ne kefretdr bularu rencine Ne-durur ten renci nie em gerek / Ol cerhatdur aa merhem gerek Tende y nesne kar y zahm olur / Aa ne dermn gerek cerrhbilr 2965 Bu ten sayrulg oldur ayn / Aa cerrhdur hekm bell beyn nki ten sayrulgn bild nedr / Dile imdi bir bu nefs niedr Nefsde oldur sayrulk kim halk bilr / Sayru dip dstlar an soragelr n yimek imek bu nefs elindedr / Pes tagayyurlk dah yolndadur Y yimekden n-muvfk lokmalar / Gelr olur dem-be-dem nefse zarar 2970 Y sovuk koym olur yhd hev / Tb iinde iste ol derde dev Ol ki nefs sayrulgdur ol-durur / Aa dermn tb iinde bol-durur Nefsi bild imdi bu kez akl gr / Ne-y-imi anu dah rencini sor n bilesin sen bu aklu rencini / Alayasn ubu sz gencini Aklu oldur renci kim fikri aar / Fikrine olmayas iler der 2975 Gh olur kim fikr ile ok ml bulur / Virr an fikr-ile mlkler alur Geh alur bir ulu beg kzn / Sultn eyler fikr-ile kendzini Geh varur fikri-y-ile iller aar / Geh metlar gtrr dery geer Geh yapar u geh ykar geh ldrr / Fikr-ile h olmaz iler oldurur Ortada amaz alap emrini h / Bu hevesler gle tolm p-e-p

161

2980

Byle olsa pes akl rencr olur / Ubu rencden akl sohbetden kalur Evliynu sohbetin her kim bula / Akl anu ibu rencden kurtla erbeti aklu vel katndadur / Dile bu kez kim gl renci nedr Bu gl rencin dah bilse gerek / Ne-y-imi dermnn klsa gerek n gl rencr ola kaygu dutar / Kaygudan kaynar yene kaygu biter

2985

Bu gl sayrulg kaygu-durur / Vy aa kim kaygu aa h-durur Kaygu eglense glde jeng olur / Jeng olak gzg yzi neng olur Gussa v kaygu glden gidiek / Bu gl bagalar virr iek Biter anda marifet yimileri / Sag gl byle olur ileri Her kim ister gli rencden kurtla / Eydeym kim neyleye v ne kla

2990

Ol ulular sohbetini istesn / Varsun anda ilm hikmet dilesn nki hikmet iide ol d ola / Gli kamu kaygudan zd ola n glden kaygu kll srile / Renci anu saglga degrile Bil ki irdk yirde bu hikmet nur / Dirgrr lmi-iken glleri

nnallhe yuhyil-kalbelmeyyite binril-hikmeti kem yuhyil-arzal-meyyite bimil-matari Nitekim yagmur suy gkden yagar / l yirler dirilr nimet dogar Ve enzeln mines-semi men tahren linuhyiye bih beldeten meyten 25/48-49 2995 Pes bu gl rencini hikmet savar / Zra kim hikmetde Allah nr var Ol dah bitdi bu kez gel cn gr / Derdini bild yine dermn gr Cn dah sayru nedendr derdi ne / Gr ne dermn olur anu derdine id imdi eydeym erhi bile / Kim bilesin bu ii kldan kla Nuht ki nefsden sdr olsa bir gnh / Kim duta kul zre an pdih 3000 Anun odndan bu cn sayru der / Zra dstdan dirligi ayru der Ger gnhdan zevk alur nefs yaglanur / lla cnu yol hakdan baglanur n gnh cn gelr kat kat basar / Mahbus eyler seyrini hakdan keser Bu gnhu her biri bir tag olur / Cn anu altnda nite sag olur 162

Yarn anda bu gnhu cirmini / Cn griser ol azb ol kn 3005 Pes ol oddan cn bu kez sayru olur / Zra dstdan dirligi ayru olur Grsez kim miskin olup baslur / Zikr tatdan gds kesilr Nitekim rencr olan nesne yimez / Yimege sylemege renci komaz mdi bu rence bize dermn gerek / stesn dermn kime kim cn gerek Dile dermn ne-durur eydem ayn / Kim bilesin bu ii bell beyn 3010 Tevbedr cn rencine erbet bil / y yarnlar tevbeye ragbet klu Her kim ister cn rencden kurtla / Ol gerek gerekleyin tevbe kla nki cn bu tevbeden erbet ier / hak anu zresine rahmet saar Halakallhul-ervha f zulmin smme ree aleyhim nrah Cna shhat irer ol dem ekszin / Gzin aar karu grr dst yzin Hem krden hem utanmakdan kzar / Ne gnh var-sa derler szar 3015 Sagalur cn drl rencden arnur / Kanda baksa gzine dst grinr Bu kadar sz tap-durur alayana / Sdk-la ikrr-la dileyene Kii oldur kim anu ikrr var / Neylesn sz aa kim inkr var ku istedgi ol kiidr / Kim bu szi cn iinden iidr Szi dilerken gzi man gder / Gli ol mani-y-ile tolm gider 3020 y alap sen rz klgl kamuya / un kim szden gl man tuya YDN DSTN BN BBDAN BEYN-I hAVSS-I HAMSE VE FARK-I BEYNE hAVSS-I AVM U HAVS KILUR hAVS-I AMME BSIRA SMA MME ZYKA LMSE HAVS-I HSSA NEFS KALB Rh SIRR-I HAKKAT SIRRUL-ESRR VE BEYN-I AhVL- AVM VE HAVS DP BEYN-I AKL KM HALFETULLAHDUR KILUR lk saa bilmek gerek kim ol lh / Nie dzdi lemi ol Pdih 163

Kf-la nun ortasndan bu cihn / Nie dogd ikr v nihn n bu halk yog-iken var eyledi / Hn brakd kamusn toylad H halk yokdur ki ol nimet yimez / Degrr h kimseyi mahkm komaz 3025 Halka hd nimet yimek bayk-durur / lla hn kendye lyk-durur Her birin hn lyk zine / Hem muvfk nimeti kendzine Yirde gkde ne ki mahlk var diri / hak honnda yiyedurur her biri Her yir hline hn var-durur / lla bu akl ortada server-durur Akl bu milke halfe eyledi / Kamulardan akl artuk toylad Ve iz kle rabbke lil-melketi inn ciln fil-arz halfeten 2/30 3030 Anu-un kim anu pen hissi var / Her nense lezzetini ol duyar id imdi eydeym hissi nedr / Kim bilesin bu hikyet nitedr Biri yimekdr cihnda hnlar / Biri iitmek-durur h nleri Biri oldur h yiyiler yiyleye / Biri gre h teferrc eyleye Biri dutmakdan alur lezetleri / Virdi hak bi hisse bu nimetleri 3035 Geh yimekden lezzet alur muteber / Geh iitmekden alur datlu haber Geh yiyiler h latf iekleri / Geh bakar gzle grr gkekleri Geh neye kim meyl iderse el sunar / hiss iinde gizldr bu bi hner lla ol kim evliy akl-durur / Anu ii kamudan al-durur Zra kim ol akl- kldr iy kii / id imdi niedr bahyii 3040 Nie lezzet rz kld hak aa / Dile ubu hikmeti batgl taa Geldk imdi eydeym hn nedr / Kim bilesin bu hikyet nitedr Ol zamn kim hak yaratd akl- kl / Kim cihnda yokdur andan ulu kul Yog-d bu yir gk umak tamu / Akla hn olmag-un geldi kamu ol nefes kim dogd bu akl acd / Yani kim kuldur haka muhtc-d 3045 Pdihdan hn tevakku eyledi / h anuun gr kim ol dem neyledi Ad yoklk matbahn ol hakm / Dartd varlk hnn anda ol Kerm Ddi aklu ine urd sal / Vy aa kim yimeye mahrm kala

164

Pes bu lem Tar hndur i yr / id imdi eydeym hnda ne var Cmle sret kim yaradlm-durur / Ol ademden leme gelmi-durur 3050 Her biri bir ksedr nimet tolu / Nimeti hikmetdr ala iy ulu Nie bi yldur ki bu akl an yir / Ne bu hn eksildi ne akl old sr erbetl-hubbe kesen bade kesin fem feraga-arbu vel ruviytu Hn- lem nimet-i hikmet-durur / Ol ki hn-slr-durur kudret-durur n yidi bu kez sem ister sem / H avzlar klmak ister istim Kulagn ol kf-la nna dutar / idp alayana ol sz yiter 3055 Zra ol sazdan bu sf kim-durur / Raksa girmi durmadn hey arh urur Cmle halk ol nagmeden cnbidedr / Grsenz kim her biri bir idedr Zhi nagme dimedi bir dem ni / Ol-durur evrindren ay u gni Ol didi old oludur olsar / Knfekn pes nie, mazl kalsar Ol zamn kim hak bu saz dndre / Otura bu sfi hrka indre 3060 nki saz ister akl diler un / H sem eyler haka karu yni Bu kez ister h yiyiler yiyleye / Dile imdi eydeym kim neyleye Yirde gkde ne ki mahluk var-durur / Kamusna bu akl burnn urur Yiyiler hak yiyisin ister bulur / Kanda varsa ol yiyi malm olur Nitekim ol Mustaf eytdi ayn / Baa Rahmn yiyisi gelr revn nn leecid nefeser-Rahmni min kbelil-Yemeni 3065 Ger dilerse sen dah yylayasn / Anu-la cnu toylayasn Karu durgl evliynu yzine / Dut akl burnn bularu szine Kim alasn ol nefesden yiyiler / Yiyleyenler an byle yiyiler n akl hak yiyisin h yiyledi / Bu kezin grkl yze meyl eyledi Geldi gzden bakd lem nakna / Bildi kim nakk kimdr nak ne 3070 Nak kor nakkna hayrn olur / Yani hak derghna seyrn klur Kanda kim baksa grr hak yzini / Anu-un undur kendzini

165

Fe-eynem tuvell fe-semme vechullhi 2/115 Akla her dem grndur kudret yzi / Ol yzi nie gre sret gzi Ger dilerse kim gresin sen dak / Bakdugu yirde gmnsuz ol hak Gzg dutgl aklua sunn sen / Kim gresin Snii ol gzgden 3075 Yine ddi akla bir h rz / Diledi kim kua h h hb-r Eydeym kim ne klur akl alagl / Alayak ubu szi talagl Mushaf ire sahralar var kfur / Kim dpdr bunlara Allah nr Sahra yzi toptolu dr-durur / Ne dilerse anda sen hzr-durur Mk anberden-durur ol haymeler / Hayme iinde neler vardur nelerHrun maksrtun fil-hiymi 55/72. 3080 Hayme ire oturur h hb-rular / Kim alabu rahmetindendr bular Yzleri nr gneden grklrek / Degme birn boy nrdan bir direk Sahra kgd hayme yazu mani hb / Niesi sabr ide akl aa bakup Pes akl ol sahraya seyrn klur / Grr ol gkekleri hayrn kalur Girr ol haymelere v el sunar / Her birinden hazz alur z-h hner 3085 hr u glmn sanmauz gkden yagar / lla bil kim bu sohbetden dogar Ol kiiden kim bu sohbet gelmeye / Yarn anda hr u glmn bulmaya Ger inanmazsa baa, bak mushafa / harf iinde manisin gr iy saf Maniyi dut akla var kim iresin / T ne lezzet vardur anda gresin Akla virdi hak bu bi drl ii / kl-sa sen dah ile iy kii 3090 Evliy bahyiidr bu hner / Degme chil bu ie el mi sunar k anu kuldur kim i bile / Ubu bi drl hner andan gele Cmle mrin zevk iinde gere / Ol ezelden t ebed devlet sre y alap sen rz kl kullarua / Ol dkenmez hn yohsullarua SEKZN DSTN BN BBDAN BEYN DER KM BE DRL KAPU HAKDAN CHNA AILMIDUR VE NM-I RAhMET KAPUNU KAPUILARINA RP-DURUR KAPUNU 166

GENGLG VE VSAT BEYN DER Kan ol kim alk ister uludan / Vasf- hlin dilesn ben delden 3095 Eydeym kim neyleye ol ne kla / Kim ululardan mdm alk ala Neyleye kim devlet aa yr ola / Yir gk ehli aa dildr ola Kank dilden alk ala ol kii / Kim dne hndlga her bir ii Ol ki bilmez alk kimden ala / Ne bilr kim hond andan kim ola Ger dilerse kim bulasn dilegil / Didgm sz manisini alagl 3100 Eydeym alk u hondlk nedr / Kim bilesin bu hikyet nitedr Dnyada bi kapu vardur iy saf / Her birine cn-la klgl vef Her kim ol bi kapudan alk ala / ekszin andan alap hond ola id imdi her birin adn / Kim bilesin ubu sz dadn Birisi ata-y-la ana-durur / Biri stdu degl mi ne-durur 3105 Biri ah birisi eyh kapus / Olsa gerek her birin tapus Biri hd hazret-durur bell beyn / Bi kapu bunlar-durur bilgil ayn id imdi her birine ne gerek / Tapus v kullg nie gerek Vasf birle erhini eydem tamm / Kim saa malm ola bu bi makm Her birinde ne gerekdr bilesin / Aa lyk kullgu klasn 3110 Geldk evvel ata ana kapus / Eydeym nedr bularu tapus Bu ogul kz ataya v anaya / Farz u vcibdr kim ikrm eyleye Ne ki dirse karu sz kaytarmaya / Mahkum ola h kan kantarmaya Fel-tekul lehum ffin vel-tenherhm ve kul lehum kavlen kermen 17/23. Bir zamn ata ana iler-idi / Ogln v kzn bisler-idi Bu kez ogul kz gerek kim ileye / Atay v anay h bisleye 3115 Ataya ogul gerek kim yr ola / Dogru yolda dzile dildr ola Ata glin bekleye h armadn / Ana glin isteye h durmadn Ol kii her dem-be-dem alk ala / Pes bil andan alap hond ola Ol tamm old bu kez stda gel / Cehd kl anu dah alkn al

167

Kim alap hond ola her dem saa / Rahmet ola yoldau den soa 3120 Nidp std alkn sen alasn / Hem alap hondlgn bulasn Eydeym kldan kla diler-ise / Dileyp sz manisin alar-sa Hidmet it stdua sen kul gibi / yle kim ol bay sen yohsul gibi gren anu ilmini olma mell / Her ne kim dir ilm in klgl kabl Her kim std iiginde kul ola / Tar katnda szi makbl ola Setecidun inallhu sbiren vel as leke emren 18/69 3125 Bu eratdur kim std gredr / Resm erkn u nin ad gredr Farz u snnet bildrr nefse ayn / Davet eyler tata bell beyn Kank nefs kim tata gelmedi ol / Tarnu emri nedr bilmedi ol Pes bil std limler-durur / Kim erat neydgini bildrr Eyle olsa anlara izzet gerek / Hem edeb erkn u hem hidmet gerek 3130 Kimse kim stdna hdmet kla / H gmn dutma kim ol alk ala Hem alap hond ola andan ayn / Girt bilgil bu szi bell beyn Ol dah bitdi bu kez gel ahya / Kullg it ihls-la klma riy Berk kuan ol kapuda sen er gibi / G gtrgil sabr idp ol yir gibi Mlu terk it yz dndermegil / Geleni h dut kuru gndermegil 3135 hak yolnda dogru durgl snmadn / Yol gster yolsuza kaypnmadn Toprag eyle yzi yol ehline / Olmasun kim dutasn kibr kine Elem yeni lillezne men en tahaa kulbhm li-zikrillhi 57/16 Kim ah her dem saa alk kla / Hem dah senden alap hond ola Ahdan gedi bu kez eyh kapus / Gr anu dah niedr tapus Nidesin kim ol dah alk kla / Hem yene senden alap hond ola 3140 eyh inde yle durgl sen i yr / eyhden ulu grme sen h ihtiyr

ol gz ile kim bakarsn sen haka / Ol gzin bak eyhe hem mutlakHakdan ayru grmegil sen eyhi / eyhe bagla gli v aklu eyh gli gzgdr sen bak aa / Grine ol gzgden Allah saa 168

eyh inde sen fid kl zi / Er-ise sen vir aa kendzi 3145 n klasn sen bu bzr tamm / Sen bulasn eyh glinde makm eyh nefsinden saa alk gele / Lcerem senden alap hond ola Ol dah old bu kez gel hazrete / Gr anu kullgn kal heybete Anda hdmet neyimi bilgil ayn / id imdi niedr bell beyn Ol iikde yzi ur topraga / Varlgudan k fen ol yoklga 3150 hakdan ayruk her ne kim sermye var / Terkin urgl kamusnu sen i yr lm hikmet zikr tat kamusn / Und ol dem umagn u tamusn Tecrid olgl varlgudan klli dur / Akl u cn u nefs gl terkin ur Ko bu yoldalaru sen yaluz ol / Sen dah sgmazsn anda sensz ol Neng nm u nms u erkn nin / steme anda zamn u ne mekn 3155 Kamu nesne mahv olak gz kala / Pdihdan ol gze grmek gele Anu-la gir an gresin / Ol gller maksudna iresin Takrir old u tamm ol bi kapu / Bildk anda ne-y-imi kullk tapu Neyleyben lyk ola kul haka / Malum old h gmnsuz mutlaka bilindi ileyesi er gerek / Bu yol varmaga key server gerek 3160 Kim bilesin kana varur bu mesel / Szi nedr manisi neye bedel k anu kuldur kim yol vara / hak kimi sevdiyse yol ol vara Anlaru yzi suyun iy Kerm / Bizi bizden istemegil iy Rahm Rahmetden yarlga kullaru / Rz klgl sen bize ddru DOKIZINI DSTN BN BBDAN BEYN DER KM SLKNG MSL NEDR VE VKIT VE MKFT K SLKDEN SRETE GELR NE TARKILADUR VE AKABT VE DEREKT KM YOLDADUR BLDRR KM NE NESNE VE NEDR

169

Yine buldum bir mesel senden saa / Dut kulagun bir dem uht benden yaa 3165 Kim bilesin bu mesel kana varur / Sz nedr hem manisi ne gsterr Bildre bu sz saa nitmek gerek / hazrete kimse nie gitmek gerek Anda varanlar nider alayasn / Alayak bu ii talayasn id imdi eydeym erhi bile / Kim bilesin bu ii kldan kla Bir kii kim durd sultna varur / Bu meseldr dile bir ne gsterr 3170 Ol kii bi drl i klsa gerek / id imdi eydeym nolsa gerek Ol gerek evvel dze yol zdn / Aluban gitmek-in ol zdn Hem dze sultn-un hdmet tapu / Kim bula ol vardug yirde kapu nki cmle yol yarag cem ola / Hem muvfk ol yola yolda bula n yaragn eyledi nitmek gerek / Bu kezin yola kup gitmek gerek 3175 Yolda hem gr nie zahmet dartar ol / Hd emeksz olmad hergiz bu yol Geh inidr geh yokudur yaz yir / Yola giden geh sovuk geh ss yir Alk u arnuk harm korkus / Yol erin h dkenmez kaygus T kim ol varna sultn ehrine / Kendzin virmek gerek yol kahrna nkim irdi menzile nitmek gerek / Bir kolay yir buluban konmak gerek 3180 Anu-un konar anda ol kii / T tefahhus eyleye her bir ii Gre begler kan, sultn kandadur / Alar anda i nitedr hl nedr Dutnur ol sultnu pes bir begin / Komaz elden ol beg h etegin Kullg eyler ol beg glin alur / yle kim ol beg aa hond olur Beg ninde arza klur hlini / T bilr ol beg anu ahvlini 3185 Hem dah arza klur hidmetlerin / Gsterr hem ol bege pikelerin Beg varur syler ehe bu hlleri / Destr alur, alur iltr ol eri Beg bile n tapuya gitdi kii / Kald anda ii kavm yolda H kimesne anu-la varamaz / Varsa dah pdih hkmi komaz Yaluzn varmak gerek ol tapuya / Kamusyla nki vard kapuya 3190 Grdi anda degme bir kullar durur / Kim muti olmaz-sa boynn urur

170

Zehresi yok dnmaga h kimsene / Kim dursar karu sultn hkmine Her kim kim nesnesi yok virmege / An komazlar saraya girmege Bu kezin ol beg aa old sebeb / ltdi sultn ine kld aceb Gerr ol perdelerden beg an / Zra kim dutm-d etegini 3195 n hakkat grdi sultn yzini / Yavu kuld korkudan kendzini Syleyesi bir kelei bulmaz / Kald ciz neyleyesin bilemez Bu kez i sultna kald hkm anu / re ne n hkim oldur hkm anu Ne ki sultn hkm iderse ol-durur / Y virr hilat veyahd ldrr Ol kiin dah yokdur resi / lla ol kim yz urup yalvaras 3200 Ger kabl kld gerdi lutf anu / Yohsa ger ham itdi srdi unf anu U tamm itdk bu bi drl ii / Eytdgm ol sultana giden kii Biri ol kim eyledi yol yaragn / Biri ol kim yola basd ayagn Biri ol kim vard kond menzile / Biri ol kim h grdi gz-ile Biri ol kim pdihun hkmine / H kimesne zehresi yok kim dine 3205 Ubu bi drl ii kim diled / erhi birle ben didm sen aladun Bu meseldr bagla an mahluka / Gr bu mahlk nie varur Hlka Hem bu bi drl ii ala nedr / Bu erat hem tarkat niedr Marifet hem ol hakkat ne-y-imi / Ol ledn ilmi dah nie-y-imi Eydeven ger k-la diler-ise / Dileyp sz manisin alar-sa 3210 Bu erat ol-durur kim ad ola / Bil kl kim yolda saa zd ola Yol yaragn eylemekdr mutlak / Usa olma n gidisersin haka lm tat hem saa azuk-durur / Hem alap derghna lyk-durur ok yarak it aa andan k yola / H-durur kim yolda azuk bol ola lla cehd itgil ki yola gidesin / Ger gidemezse bu zd nidesin 3215 Pes tarkat ol yola gitmek-durur / Yol emegin ihtiyr itmek-durur Bu riyzet ol yolu ftdur / Lcerem kim yol yrimek katdur Dost u dman zahmetin dartmak gerek / Dn gndz durmadn yortmak gerek

171

Terk tecrd ol ini yoku-durur / Yola gitmek yavlak ulu i-durur Nefs harmdr bu yolda key sakn / Hem bu yolu ugrsdur kibr kn 3220 Key hazer kl bozmasun bunlar seni / Ger zafer bulur-sa iltr dini Bu tarkatdur ki ben eytdm saa / Yolda iste yaluzn gitme aa Vargrgil bu yol yolda-la / Varmayasn menzile bir ba-la Marifet nedr bu kez bilgil ayn / Kim bilesin bu ii bell beyn Marifet menzildr anda cn iner / Durag eyler bir zamn anda konar 3225 T tefahhus eyleye nitmek gerek / hazrete kim-ile gitmek gerek Alaya kim kim-durur hazret begi / Ol-durur sultn inde hsek Etegin dutmak gerek bu cn anu / n bilr szin smaz sultn anu Cn anula hazrete girmek diler / Yani kim sultn yzin grmek diler Ol ki hazret begleridr ekszin / Enbiy v evliydur gr yzin 3230 Dile beglerbegi kimdr iy saf / Mustafdur Mustafdur Mustaf Cn bu ii bildgidr marifet / Olmaya ol cn inde masiyet Pes hakkat kanksdur bilelm / iden bilmez grenden soralum id imdi niedr eydem ayn / Kim bilesin bu ii bell beyn n alap derghna yol buld cn / Cn iinde kalmad hergiz gmn 3235 Grdi kim karu duran ol hak-durur / hak cemlin grdgi mutlak-durur n hakkat gredurur dst yzin / Pes hakkat dimek oldur ekszin Zra kim h kalmad ekk gmn / Ol zendgi yire irdi bu cn Ol dah bitdi bu kez ilm-i ledn / Bir iid kim ne-y-imi ol min-ledn Min-ledn oldur ki hkm ider alap / Kul iinde kalmad ayruk taleb 3240 Ol hkmden aaru kul geemez / H kimesne anda agzn aamaz Enbiy v evliy ciz kalur / Ne kim Allah dilegiyse ol olur Lutf iderse rahmeti ok hkm anu / Kahr iderse pdihdur ham anu Yef alullhu m yeu ve yahkumu m yrdu 14/27, 5/1 Yarlgarsa rahmeti ok ves-selm / Ham iderse hd azizn zntikm 3/4

172

Yagfiru limen yeu ve yuazzibu men yeu 48/14 An kim bilmez bu kullar ol bilr / Dilegin iler hem hkmin klur 3245 Ol arada hkmi yokdur mahluku / Emr takdr dilek ol Hlku Ne klursa hkim oldur mutlak / Ol arada syleymez kul haka Sylemedin kamu sz malm aa / Min-ledn budur ki didm u saa Bu ledn pes Tarlk ilmi-durur / yle kim her ne dilerse buyurur Kendn ol kendligi ilmidr / Kim diye kim adli v y zulmdur 3250 Mahluku anda eli irmez eli / ciz hayrn neb v hem vel U tamm itdk bu bi ilmi tamm / Hem ilimdr alayana hem makm Aklumuz irdgi yirden syledk / G yiten yirden szi erheyledk lla ol kim ulular ilmi-durur / Bu kadar bilmek kim ol al-durur Yzi toprak kun ol uluya / Kim bu sz ire dilek nedr diye 3255 Sz iinde artuk eksk var-sa / Dzivire her ki dogru yr-sa Kamumuz ol hak katnda eksgz / Davimz yok bilrz eksgmz naallah kim alap avf eyleye / Rahmetiyle cmlemzi toylaya ONINI DSTN BN BBDAN BEYN-I MUhB VE MAhBB DER BL KM N hARF- KF NNA ULADI OL EMR KM SBIK-I LMULLAHDA MEVCD-IDI hAZRET- ZZET KATINDA MUALLAK DURUP hL DLNE HDNAS-SIRTAL-MUSTAKME ND RD K DEME VAR KM B PERDEDEN UBR DP MNTEHYA RESN Yine bir sz eydiserem iy saf / dem-ise bu sze klgl vef Zra bu sz demler iidr / Ol bile kim akl anu yoldadur 3260 demi sen nak u sret sanmagl / Degme sret grben aldanmagl

173

dem ol kimsenedr mutlak / Kim iinden yol almdur haka Ol glden kim haka yol yok-durur / Pes anu hayvnlg mutlak-durur demi Kurnda gdi ol Cell / Vardur hir aa yt u dell Velekad kerremn ben deme ve Hamelnhm fil-berri vel-bahri ve razaknhm minet-tayyibti ve fazzalnhm al kesrin mimmen Halakn tafzlen 17/70. Dnyada bi perde vardur muteber / dem oldur bile andan haber 3265 Ol biini perde demdr ayn / Dile imdi niedr bell beyn Ol zamn kim pdih lutf eyledi / Kn diyp kudret diliyle syledi n doknd birbirine kf u nn / Dogd lem old yir gk ay u gn nnem emruh iz erde eyen 36/82 Ol emir kim mutlak hakdan-d / lem anu cismidr ol cn-d lem ire ser-nign durm-d / hazret inde yzin urm-d 3270 Ser-nign durmken ol emr-i Hud / Perde ddi ortaya kald cd Gir hazretden yaa yol bulmad / Kald yle ne klasn bilmedi Pes agrd ol dem ol vz-la / Nli itdi hazrete bi nz-la Eytdi iy hak dogru yol gster baa / Kim duram karu sen ddrua Tardan ol dem aa geldi hitb / Eytdi sabr it bu sat klma itb 3275 Yort kim ol sen istedg dogru yol / Bell bil dem nihdndadur ol Yol ola ol dem gli saa / Andan ol yoldan gelesin sen baa n iitdi bu szi ol emr-i hak / Yire indi ddi hazretden yrak Yir iinde nki durd bir zamn / Madin old her makmda kd kn

174

n boyand emr-i hak bu madine / hazrete yol istedi andan yine 3280 Madeni dem nihdn sand ol / hazrete andan dah bulmad yol Yine eytdi ol emir kim iy lh / Dogru yol gster baa iy pdih Sen kulavuzla beni dogru yola / Kim ynm ddrua karu ola Yine geldi hakdan aa bu hitb / Eytdi vargl deme klma itb Yol ola ol dem gli saa / Andan ol yoldan gelesin sen baa 3285 idiek bu szi nitdi bu kez / yle kim durm-d bitdi bu kez Vallhu enbetekm minel-arz nebten 71/17 Ba ol madin iinde ser-nign / Ayag bitdi budag old uzun Yani madinden nebta geldi ol / Kim nebtdan bula bu kez dogru yol Pes nebtlar ser-nign durm-durur / Grsez agzn suya urm-durur n nebta geldi ol emr-i lh / Bu nebt old aa h tahtgh 3290 Durd h u ad yaprak virdi gl / n emir bakd nebta grdi gl Bu gli dem nihdn sand ol / Gl iinden hazrete istedi yol stedgin bulmad anda yine / Kim varayd pdih derghna Yine eytdi iy alap gster yolum / Kim saa karu ola dogru ynm Yine geldi Tardan aa hitb / deme var deme klma itb 3295 Yol ola ol dem gli saa / Andan ol yoldan gelesin sen baa n yine geldi alapdan bu nid / Ol emir kendzini kld fid Grsez hayvnlara yim old ol / Yani kim bulmag-un dergha yol n yidi hayvn nebt semridi / Semriden bu hayvan ol emr-idi Ol nebtda ser-nign durmd r / hayvana geldiyse dndi arkuru 3300 Yir ier old bu kez idr grr / Birbirinden hazz alur lezzet virr

175

nki lezzet buld hayvnda tamm / Dutd ol hayvn vcdnda makm Yine dem sand an bilmedi / stedi ol dogru yol bulmad Yine eytdi y lh sen baa / Dogru yol gster ki varam ben saa Yine geldi Tardan aa hitb / deme var bunda sen klma itb 3305 Yol ola ol dem gli saa / Andan ol yoldan gelesin sen baa Yine ubu szde ciz kald ol / Neylesn n hazrete bulmad yol Kendzin virdi bu kez kurbnlga / Yani ister yol bula gge aga deme hn eyledi ol zini / Gr nie kld fid kendzini li-klli mmetin cealn mensekenhm nsikhu 22/67 Maksud ol dergha yol bulmag-un / Katre gir deize tolmag-un 3310 n yidi dem bu hayvn hnn / Pdiha dogru dutd ynini Ol emir kim hazrete bulmazd yol / deme geldi bu kez hayvndan ol dem iinden yol ald aa / Yol dogrld bu kez hakdan yaa Bakd bir yoldan ezel grnr ayn / Grdi bir yoldan ebed bell beyn Karusnda grdi bir yol var dak / Bakd ol yoldan bu kez grdi hak 3315 Geldi ol bi perdeden gedi bu kez / Gizlen cn rzn ad bu kez Cn iinden agrup ubu szi / Eytdi grdi Tary glm gzi M kezebel-fudu m re 53/11Hceti v maksud old tamm / hazrete irdi yine buld makm deme secde ann old hell / Kim bu sretden bilindi ol visl Ubu sze bir mesel eydem yine / Kim vire sr bu mesel dileyene 3320 Dile imdi nicedr eydem ayn / Kim bilesin bu ii bell beyn n diler benn yapa bir h sary / Ol sary t gre yohsul u bay

176

Sretin ilk baglar anu fikr-ile / Ta u aga yog u kerp yok bile n sary ister ki benny gre / Kendyi eyleyene fehmi ire Cehd idben gremez benny ol / Pes bu kez ister bulmaz dogru yol 3325 agrur kim dogru yol gster baa / T varam ol dogru yoldan ben saa Eydr ol benn seni ben eyledm / Fikr iinde bir muallak syledm Ol didm oldu u grdm ben seni / Ol suratdan grmeyesin sen beni Ser-nignsn sen henz irmeyesin / Sen beni bu hl-la grmeyesin Bu latfden ol kesfe var ki ben / Grinem saa bulasn beni sen 3330 n iitdi ubu szi ol sary / Ddi benndan rag u kld ry Vard taa kerpe boyand ol / Yani kim anda bula mimra yol Yine yol bulmad an grmege / Tkat olmad aa irmege Yine eytdi dogru yol gster baa / Kim varam ol dogru yoldan ben saa Eytdi benn deme gel deme / Kim ol demden gelesin sen baa 3335 n olasn h sary u h makm / Bulasn bini ola maksud tamm n sary ald bu benn szini / Virdi benn eline kendzini Kerpi ta benn yapd h / Ol sary kim eydr-idm old u Ol saryu sretidr bu sary / Kim bu benn kldd tedbr ry Grmedi benny eydr bu kezin / Hi gmnsuz grdi bu kez ekszin 3340 Eyledi mimr an h tahtgh / Lyk old otura bir pdih Nitekim man ki akl an sever / Neyleyben ol gir akla irer id imdi eydeym erhi bile / Kim bilesin bu ii kldan kla lk der man mrekkeb engine / Rengini kor dner anu rengine Anu iinden diler akl gre / Kan ol akl evine kanda ire

177

3345

Kaygurur akla ki yol gster baa / T varam ol dogru yoldan ben saa hdinas-srtal-mstakme 1/6

Akl aa eydr sen dogru yolu / dem glindedr degr halHibr iinde oldugua ekszin

Bu akldan mani n ald cevb / Ol cevb kendye grdi savbHibr iinden geldi bu harf evine / Y

3350 Mani bu kez harf iinden irdedi / Yani akla irmege yol istediHarf iinde yine akl grmedi / Yine eytdi dogru yol gster baa / Kim varam ol dogru yoldan ben saa Ve enne hz srt mstakmen fettebihu 6/153 Akl eyitdi mniye, var deme / Yolda olgl ol nefesle ol deme Ol nefesde n dutasn sen vcd / Saa halk anda kla cmle scd 3355 Ol nefes yol eyleye hakdan saa / Andan ol yoldan gelesin sen baa nki man ald aklu szini / Dartd ol harfden bu kez kendzini

Yani dilde sylenr sz old ol / Sz iinden akla buld dogru yolHarf iinden mani yol bulmaz-d T ki kelme olmayna harf u harf / Olmad h kimseye bu mani sarf 3360 Yani kim dem dilinden buld yol / Bir akldan varmaga bir akla ol Pes bil kim demdr krgh / demden alanur ol Pdih Ol emir kim hakdan ayrlm-d / Eyle san kim ol dem ol lmi-idi ldi andan old madinde diri / Toprag kn eyleyen anu nur ldi madinde yine buld hayt / Ol haytdan bitdi bu cmle nebt 3365 Yine l emri u nebtlar da lr / Dirilr bu kez varur hayvn olur ldi hayvn da v old dem / Saltanatla dutd cmle lemi Bu kez dem de liek mutlak / Dirilben vasl olsar ol haka Anda varup nolsar gelmez dile / dem oldur ki bu remzi bile

178

mire irdi emir buld bek / Asl hakdand yine vard haka 3370 Gemeyine ubu bi evden tamm / Olmad hazret aa mlk makm Bu hikyet yol eri vasf-durur / Sz degldr szler asl-durur Cmle kend hlmzdr eydilen / Alaya ol yol varan u hl bilen demlk key ulu menzil-durur / hazrete yavlak yakn mahfil-durur Her ki gedi iler ol old hak / Gitdi kend varlg v told hak 3375 Ol ki dndi gir hayvn mlkine / So nefesde meyli ol mr ilkine Gir hayvn u nebta gitdi ol / hazrete kanda irer bagland yol n gir meyl eyledi cn u gl / Redd-i hazret bil an bilme kabl ka oldur temenn kim Cell / Kendye ola yene kend dell Komaya ol bizi gir dnmege / Sarmauban dnyada eglenmege 3380 Dnyay kop cn gl ka uya / Kend k darta ilte kendye y Hudy dogru yoldan rmagl / Kend kudan bizi ayrmagl Rahmet eyle dileyenler cnna / Sen irr bunlar man knna Her nefes bi rahmeti hakku aa / Kim yazan ftih birle aa Mustaf nr hakyun iy Hud / Rahmetden eyleme bizi cd EL-BBS-SDSU FS-SDSYY 3385 Bb- altnda bu on dsitn / Malm eyler altlar b-gmn Kim cihn n yaratd pdih / Alt zre urd bnyd ol lh DSTN-I EVVEL ALTINI BBDAN BEYN DER KM hAK TALLEM ALTI GNDE YARATDI VE ANA ALTI CHET VARDUR VE Z TEBREKE VE

179

TALMUKADDES VE MNEZZEHDR CHETDEN lk saa bilmek gerek kim ol Kerm / Nie yaratd cihn ol hakm Nie getrdi ademden lemi / Nie bitrdi lemden demi Yiri ggi nie dzdi muteber / Dile imdi niedr eydem haber 3390 Kn didi kudret diliyle syledi / Ubu mlki yog-iken var eyledi Kend ilminden bu mlk old tamm / Ar u krs yir gk her bir makm lla zhirde cihnu cismini / Alt gnde urd anu resmini Velekad halaknas-semvti vel-arza vem beynehum f-sitteti eyymin 50/38 Ar dzdi gkden evvel ibtid / Yine hir an kld intih Kabeyi ilk yire bnyd eyledi / Yine sora an bd eyledi nne evvele beytin vuzia lin-nsi lellez bi-bekkete mbreken 3/96 3395 n yaratd yir ggi pdih / Gr ki ne kld v nitdi ol lh Yire gge alt gn virdi zamn / Hem dah alt yaa urd mekn id imdi her meknu adn / Kim bilesin ubu szn dadn Ol meknu birisi mark-durur / Kim gne andan dogar aydn virr Biri magribdr ki gn anda batar / Ol batak karau mlki dutar 3400 Birin ad cenbdur muhtasar / Kim harr her dem-be-dem andan eser Birine hd marf eydrler iml / Drt mekndur drt yaa dutd keml Drt mekndur drt rkndr drt yaa / Drt divrdur cihnu grsea Eyle olsa ar anu sakf-durur / Hem dah bu fer anu sahn-durur Baglad u e cihet old tamm / Sakf u sahn u drt divr u h makm

180

3405

Pes bu dny bir ev old key ulu / Ev ii ibret-ile nimet tolu Sakfa baksa dopdolu ibret-durur / Sahna baksa dpdzi nimet-durur n bu mlki byle dzdi ol lh / Eyledi mahlk-un h tahtgh Viribidi mahluk kim geldiler / Her birisi bir dilekle kaldlar Her birin bir nesneye tu eyledi / Anu-la glini h eyledi Kll hizbin bim ledeyhim ferihne 30/32

3410

Kimisi ol ibrete kalm-durur / Kimisi ol nimete talm-durur Kimi dmi dn gn iret kovar / Kimi durm ilm-ile hikmet sever Kimisi mtk-durur hak nrna / yle kim gymez bugnden yarna Kimi yle gark olupdur dnyaya / Bilmez kim ne kla v neyleye Degmesin hak baglamdur bir ie / H kimesne eydemez kim bu nie

3415

Kend gizlenmi kimesne gremez / H mahlk kudretine iremez Yir gk anu kandalgn bilmedi / Ay u gne ygrben bulmad Ar u krs v kalem bilmez an / Birbirine sorurlar kim kan Yidi ylduz dn gn hkmindedr / lla bilmezler ki hkim kandadur ol mukarrebler ki vardur tapuda / yle sergerdn kalupdur kapuda

3420

Cmle gk ehli biribirne sorar / An bilmege kim akl irer arh an bilmege sergerdn-durur / Anu-un durmadn gerdn-durur Nh felek hayrn kalupdur ol haka / Kandalgn bilimezler mutlaka dem per v cinn kurd u ku / Buyrugnda ger inidr ger yoku lla bakup gremezler gz-ile / Syleben iremezler sz-ile

3425

Ne dil irer aa ne bu akl u cn / Ne zamn var ne mekn var ne nin e cihet kim urd bu halk hlidr / Yohsa ol bu e cihetden hlidr

181

Klli frigdr bu mlkden zt-la / Sbit old ubu sz yt-la Lki cmle mahlukt andan-durur / Emri anu cmle halka cn-durur Gn anu emri-y-ile her gn dogar / Yir anu hkmi-y-ile dutd karr 3430 Yil anu hkminde eser durmadn / Su anu emrinde akar dimedin Her yaradlm ki var ansuz degl / Nitekim her bir beden cnsuz degl lla aa kimsen irmez eli / Cmle sergerdn neb v hem vel Yir gk anu-la kyim-durur / O mnezzeh bk v dyim-durur Sundur halk grdgi sni degl / An seven sunna kni degl 3435 e cihetden nesne kim hlidr ol / Pes aa nie bula kimsene yol id imdi aa irmek niedr / Kim bilesin bu hikyet nitedr e ciheti sen dah yksa gerek / Yani bu endeden ksa gerek Sag u sol u zr bl p pes / Ubu fikri kendzden klli kes Gnli cem eyleyben b-hod / T meger vuslat bulasn b-Hud 3440 Alayana bu kadar sz tap-durur / Gli bu sz klli aa tapdurur Yzi toprak ku ol kimseye / Kim bu szi cn iinden dileye Cn gl virmi ola kll haka / hazrete gz rmadn dogru baka Ikn artur k-la dileyen / Dileyp sz manisin alayanu y Hudya dogru yoldan rmagl / Rahmetden sen bizi ayrmagl KN DSTN ALTINI BBDAN HKYET DER KM DEM-ZD ALTI CHETDE MAhBSDUR VE ANDAN HALS OLMAZ PES ZARRET SLKE BR ZGE TARK GEREK VE OL TARK-ILA TARIYA RMEK BEYN DER

182

3445

Yine geldi glme bir vasf- hl / Kim bu hlden alur kurb- visl Cmle dvr ileri den soa / Klli sn eyleye bu hl saa resin maksdua bu hl-la / d olasn devlet ikbl-la Kim bu hli hllenrse ekszin / B-hicb ol griserdr dst yzin Dile imdi eydeym ol hl nedr / Kim bilesin bu hikyet nitedr

3450

e cihetle bagludur her dem / Anu-un hazrete irmez demi Ger nie kim hazret aa iredur / Her nie hlde ki varsa gredur lla bu halku eli irmez aa / e cihta baglanupdur grsea Ne-durur ol e ciht baglayan / Dile imdi edeym bilgil ayn Alt yaa alt nesne perdedr / Eydeym ol perdeler bir gr nedr

3455

Biri madindr nebtdur hem biri / Sag u soldur bu iki perde yiri Biri hayvndur biri insn-durur / de soda her biri bir san-durur Biri aslu biri ferudur ayn / Zr bl yirleri bell beyn id imdi eydeym tafsl-ile / Kim bilesin bu ii kldan kla Evveli madin-durur ol perden / Anu-la baglanupdur sag yanu

3460

Maksud ol madin dimekde ne-y-imi / Yani madinden biter altun gmi Baglayupdur ol sen sag yanu / hazrete varmaga komaz cnu Zra sag eldr cihnda kesb eli / Sag eliyle iler olur kesb eri n saa altun gmi sagdan gelr / Seni komaz hazrete man olur Pes sen sag yanua perdedr ol / Sag tamm old v bu kez kald sol

3465

Sol yanu baglap duran perde nedr / Dile imdi ol dah kim niedr Hem nebtdur birisi ol perden / Anu-la baglanupdur sol yanu Ol nebtdan maksudum nedr diyem / Arpa bugdaydur kim eydrsin yiyem

183

Pes nebtu yigregi bunlar-durur / Anu-un halk an anbr urur Her ne kim anbr urursa dnyede / Perdedr hakdan yanuda iy dede 3470 Baglayupdur ol sen sol yanu / hazrete varmaga komaz cnu Bu kezin ardudag perde nedr / Kim bilesin bu hikyet nitedr Ol yanu hayvn dutupdur mutlaka / Seni komaz kim varasn ol haka Yani hayvndur hulsa yigregi / At katrdur cmle hayvnu begi Grse begler biner seyrn ider / H yidekler kullar ardna yider 3475 Ol dutupdur pes sen ard yanu / hazrete komaz ki vara cnu Geldk insna bu kez gr ne-y-imi / Ol dah nedr yiri kanda-y-m Yani bu insn dimekden iy begm / Kul karavadur bu szde dilegm Biri kullk biridr hide / Bu gl egleye ol kullk ide Bunlar iksi kiiye karu durur / Cn komaz hazrete man olur 3480 Pes sen ileyi baglapdur ol / Saa virmez hazrete gemege yol id imdi bu kezin aslu kk / ol kim anu feri sensin ol kk

Yani asl u kk dimek maksd nedr / Dilek ubu szde ata anadur / Ol kkdr budag sensin anu Endiesinden geemezsin haka / Perdel gz hazrete nie baka 3485 Pes sen andan dah irmez el / hazrete girmeklige yokdur yolu Kald bu kez yaluz ol stin yanu / Bir iit kim perdesi neymi anu Bir budakdur ol yanu baglap duran / Perde olup sini hakdan ayran Bir budak dimekde maksd ne-durur / Yani oglan kz saa perde-durur Seni komaz kim varasn ol haka / yle bil kim dmanudur mutlak nne min ezvcikm ve evldikm aduvven lekm fahzerhm 64/14 3490 Tar hd eydp-durur sz gyetin / Fahzerhum didi ok yetin

184

Dmanuuzdur hazer eyle didi / Nie yol ehlin bular yoldan kod Pes sen stin yanu baglapdur ol / Saa virmez Tarya varmaga yol Alt nesne cnu u kaplad / Alt yaa seddi muhkem baglad yle muhkem seddr ol alt nese / Kim ykamad an h kimise 3495 Kasd iderse kimse an ykmaga / re yokdur kimse ykup kmaga Ger nie kim degmesin bir perdedr / lla baksa kamus bir yirdedr Kank yola apnursa iy vel / Alts bir kezde baglar ol yol Altsn bir kezde kim terk idiser / Ubu sedlerden kup kim gidiser yledr bu sedler agyrlg / Kim hicbdur yoklg hem varlg 3500 Kimde kim var kaygusndan gark olur / Anda kim yok hasretinden hd lr Varlg hem yoklg perde-durur / hle bak kim bilesin ne-durur Ubu hlde bagludur halk kamus / Kan pes bu yol erin nmus Hayf degl mi perde ardnda dura / Perdel gz dst yzin nie gre Kell innehm an rabbihim yevmeizin le-mahcbne 83/15 n yolu bagludur ol alt yaa / e cihetden varmazsn sen aa 3505 Geri kyimdr anula e cihet / Klli frigdr cihtdan ol sfat mdi bunda sen bir i klsa gerek / e cihetden ayru yol bulsa gerek Zra Allah e cihta girmedi / e cihetle kimse aa irmedi e cihetden ayru bir yol var dak / Ol yola gir kim bilesin ol hak mdi n byle-durur nitmek gerek / Ol yaasuz yaaya gitmek gerek 3510 Kim iresin ol yaadan Tarya / Andan ola cmle i b-riy Sag u sol u fevk u taht u p pes / Yokdur anda nedr ol yol ad bes Adn gl komlardur anu / Tarya dogru yolu oldur sen

185

Bir gl var kim ulamdur haka / B-hicb ol dst grdi mutlaka Bir gl vardur aa irmi-durur / Yani kim ol greni grmi-durur 3515 Gr sen gl bularda kankdur / Bu ikiden ayru gl sank dr Y gl ol hazrete irmi gerek / Y irene kendzin virmi gerek mdi gel sen izdegil bir hli / hl iinde niedr gr yolu Ger uladysa haka gl btn / Gam yime ol e cihtu bendi-n Bir glden dstlk eyle durmadn / Bakadur dst yzine gz rmadn 3520 Yoksa ger gl aa irmez-ise / Y an gl gzi grmez-ise Gli vir aa gl virene / Toprak eyle yzi ol erene Ol erenden maksudua iresin / Ol glden dst yzini gresin Gzg ola ol gl bakgl aa / Grine ol gzgden Allah saa Gresin an ayn-eder-ayn / Kalasn ol rahmet ire cvidn Ybeiruhm rabbhm bi-rahmetin minhu ve rzvnin ve cenntin lehm fh namn mukmn 9/21 3525 Bu kadar sz tap-durur alayana / Sz ne ass, iidp almayana Yzi toprak ku ol kimseye / Kim bu szi cn iinden dileye Hem bu sze lyk ola dirligi / Yol eriyle btn ola birligi Kibr kne olmaya ol kiide / Ubu szi cn iinden iide y alap sen rz klgl kamuya / Kim koya kibr kini ka uya N DSTN ALTINI BBDAN BEYN DER KM SLK- DN VE MLK- YAKN K ALTI CHETDEDR

186

B CHETDEN SLM DEGL VE AA DRL FETLER OL B CHETDEN RR VE OL BR CHETDEN AA RAhMET GELR OL NE OLDUGIN BLDRR 3530 Vasf- hl eydem saa iy yol eri / Kim bilesin niedr ol yol eri Eydiserem yol erin vasfn / Eyle kim kldan kla sz asln Yol erinden evliydur maksudum / Evliydan dile nedr maksudum Evliy glinde hak cevher kod / yle kim key kymeti gevher kod Kendziyn an genc-hne eyledi / Bir iit kim anu-la neyledi 3535 Alt yolu orta yirinde tamm / Evliynu gline virdi makm Sag u sol u p pes hem fevk u taht / ol aradan ol gle virdi taht e cihetden ol gle yol gelr / Degme yoldan bir iit ne hl gelr Eydeven ger k-la diler-ise / Dileyp sz manisin alar-ise Sag yaasndan melletler gelr / Ol melletden gl iden kalur 3540 Sol yaasndan meakkatler biter / Ol meakkatden gl bozlur yiter leyinden hem melmetler eser / Ol dah ibu gl seyrin keser Art yaasndan mezelletler irer / zzet evinden gl tahtn rar Aagadan dem-be-dem mihnet kopar / Ejdeh gibi gl gencin kapar Yokarudan rahmet iner durmadn / Ol dutar tahtn bu gl rmadn 3545 Bir yaadan gle rahmet gelr / Bi yaadan mutlak zahmet gelr Kimdr ol kim aa fet irmedi / Glini hak hazretinden rmad Anu-un ok kii gelmez ie / Neylesn kim iek irmez yimie

187

mdi bu bi fete kalkan gerek / Nesne kim derddr aa dermn gerek Yohsa bu gli helk eyler ykar / Ol sebebden yol eri yoldan kar 3550 Ne-durur kalkan aa eydem ayn / Kim bilesin bu ii bell beyn Geldk imdi yol erin hline / Bir iit kim dirligi ne hli ne Yol erinden maksudum mrd-durur / Kim bu halka Tar yoln bildrr Halk anu irdna uym gider / Gr giderken Tar yolnda nider Saff u safdur bu mrd mrid-ile / Yol iinde yolda olmdur bile 3555 Degme saffu pri vardur bana / Dile imdi yiri nedr ii ne Bir saf oldur sag yaa durm-durur / Mrid-in dnya terk urm-durur Bir saf ol kim sol yaa bitmi-durur / Mrid an hidmete dutm-durur Bir saf oldur mrid ine gider / Yani varur illere malm ider Bir saf ol kim mrid ardna gelr / Yani suyna anu davet klur 3560 Drd yannda mrid drdi gider / Mrid-ile gr nie yrlg ider Mrid dogru mrid key yrdur / Dogru durmazsa bil agyrdur Bu kez ol fetlere geldk yene / Bu mrd kalkan anu her birine Ol mrd kim sag yaa durm-d / Mridiyn dnya terk urm-d Ol melmet kalkan bunlar-durur / Kim bu yolda dnyalik terkin urur 3565 Dnyeligi kiin n kedile / Pes gerek anda mellet yol bula Mride n nimet eksk olmaya / Yol iinde h mellet gelmeye Sag yaa duran mrd pes iy kii / Mutlak def-i melletdr ii Sag tamm old bu kez ge sol yaa / Gr mrd kanksdur ol yaa Kank fet kalkandur ol dah / id imdi eydeym ilmin oh 3570 Ol mrd kim sol yaa bitmi-idi / Mrid an hdmete dutm-d

188

Ol meakkat kalkan bunlar-durur / Ol mrdler mride h yr-durur Zra hzr olmasa hdmet klan / Ol meakkat mride irer iy fln Her mrd kim hdmet itmekdr ii / Ol meakkat kalkandur iy kii Sol yannda mrid pes ol-durur / Ol sebebdendr ki mrid yol varur 3575 Sol dah bitdi bu kez gel safa / Neye kalhan ol dah gr iy saf Ol mrd kim mrid ine gider / Karudan dman gelrse def ider Bu melmet karudan gelse gerek / An eyden yze yz olsa gerek Hd melmet ol degl ki gayb ola / Gayb iinde syleyen sz ayb ola Pes melmet karudandur mride / An ol saf gerek kim men ide 3580 Ol dah bitdi bu kez gel so safa / So saf oldur kim bular kld vef Gitdi mrid bunlar ardna gelr / Yani halk ol yola davet klur Ol mrdlerdr mezellet kalkan / Nie bolsa eyle bilr halk an Ey yavuz neyse mridden dutar / Ey olsa yavuz olsa da atar Pes mezellet mride sodan gelr / Ol ki so safdur aa kalkan olur 3585 Ol mrdler hlin u eytdm saa / Drdi ol kim durm-d drt yaa Dzilp mridle pes turd tamm / Drt yanndan mrid dutd makm Def ider bu drt saf ol drd feti / Dogru-y-sa mrid-ile sreti Mrid dogru mrd kalkandur / Dogru olmazsa bil dmndur Drd yaanu erhin eytdm aladu / Bu mrdle mrid iin diled 3590 Gel bu kez ol iki yaa erhine / Bir iit kim hli nedr erhi ne Aagadan dem-be-dem mihnet kopar / Ejdehdur mridi tahtdan kapar Mrid dirligidr kalkan aa / Yoksa h yokdur meded halkdan aa Bu mrd hlinden aa ass yok / Tekye klanu mrde uss yok

189

lla kend dirligi dogru gerek / Kendzinde hakka lyk h gerek 3595 nki mrid lyk ola hazrete / Dirligi kalkan ola ol mihnete Dirligi lyk deglse hd ayn / Tahtn mihnet ykar bell beyn Pes bil kim mihnet ayakdan gelr / Durm-iken mridi magbn klur Kamusyla sag ola n dirligi / Def ola anula mihnet erligi Mride ol mihnet ayruk irmeye / Gli bgn hergiz fet urmaya 3600 min ola kamu iden ol kii / Olmaya ol bi yaadan tevii Kald stin yan bu kez mrid / Ne gelr andan dah bir iid Ol yaadan durmadn devlet gelr / hazretinden Hlku rahmet gelr Cn zre mrid hem avk iner / Hem saf v hem vef hem zevk iner Cn anu marifet issi olur / Cmle i andan gir ass olur 3605 Pes bil bir yaadur devlet yol / Ol yan aug olan old vel Grse her kimse kim klur du / El gtrr ynini eyler gge steyenler yokaru kld taleb / Yokarudan yokarudur ol alab e cihtu erhi u old tamm / Malm old ne-y-imi ol e makm bilindi er gerek kim yol vara / hak kimi sevdiyse yol ol vara 3610 kvan yol erin k / Komasun di yol eri ben k Srineven nie kim mrm ola / naallah kim alap rz kla y Hudy tevfiku ayrmagl / Dnya hir dogru yoldan rmagl DRDN DSTN ALTINI BBDAN BEYN DER KM ALTI NESNE EYH LE MRD ARASINDA GEREKDR ANU EYHE MTEALLIKDUR K

190

MRD ANU-ILA TERBYET DE VE OL ALTINU MRDE MTEALLIKDUR KM MTBAAT-I EYH YRNE GETRR Yine geldi glme birka gt / Akla erbetdr bu szler cna kt Hem gtdr alayana hem edeb / Hem atdur yol varana hem sebeb 3615 Hem bu szler art u lzmdur size / Hem dah key farz u vcibdr bize Hem klur malm meyih hlini / Hem dah eydr mrd ahvlini An eydr kim mrd nitmek gerek / eyh-ile yolda nie gitmek gerek Hem mrdle bu meyih neyleye / Yol iinde nie dirlik eyleye Ubu sz malm klur dileyene / Dileyp sz manisin alayana 3620 Dile imdi eydeym maksd nedr / Kim bilesin bu hikyet nitedr Alt drl i gerek yol ehline / Kim ol iler direk ola bu dine n ola bu alt i kyim drst / Yol eri yolda ola lk st Birisi eksk olursa i degl / Eksk il kimse yol varm degl eyh-ile bu i mrd katndadur / Dile kank kanks ztndadur 3625 i ol i gerek eyhde ola / Kim anula eyhligi kmil ola Kyim ola kend yolnda ii / Lyk ola hazrete her bir ii Hem mrddedr anu drlsi / eyhe lyk olanu oldur hus Her mrd kim farz ola bu i aa / Rahmet ola yolda den soa Yani bu i didgm dirlik-durur / lemek ol dirligi erlik-durur 3630 Geldk imdi gr meyih hlini / Bu mrdle gr anu ahvlini eyh mrdin gr nie dutmak gerek / art nedr neyleyp nitmek gerek

191

eyh evvel art oldur iy kii / Kim alapdan ne-y-ise bahyii Klmaya hergiz mrdinden dirg / Nitekim hak klmad andan dirg lm hikmet ibret esrr u rz / Tevbe v tevfk u tat izz nz 3635 Ne ki hakdan feyz olursa kendye / B-dirg an muhiblerne diye eyh evvel art ubudur tamm / Bu i ile dutd glde makm Hem ikini art eyh ol-durur / hazrete ol key mnsib yol-durur Kim bu halk zre baka Hlk gibi / Bakmaya h kimseye mahlk gibi Yani kim Hlk gibi bakmak nedr / Dile imdi eydeym kim nitedr 3640 Bakmaya h kimsen ol cismine / lla baka cism iinde hsmna Bakmaya h kimsen pesine / lla baka gli endesine Bakmaya h kimsen ol mlna / lla baka dirligine hlna nnallhe l-yenzuru il suverikum vel il libsikm vel il amlikm bel yenzuru il kulbikm ve niyytikm Ubudur ol didgm hak bak / id imdi niedr halk bak Halk gzinde baylara izzet gerek / Yohsulndan gizlenp uzlet gerek 3645 Halk gzi gkegi h grmek diler / irkinin redd eyleyp srmek diler Halk bak byle-durur mutlak / Bu bakla kimsene irmez haka Pes meyih ol-durur kim ol ayn / Tar gziyle baka bell beyn Gel bu kez ini art gr nedr / Kim bilesin bu hikyet nitedr ol-durur eyh ini art kim / Kend yolnda hakm ola hakm 3650 Alaya kim her mrd derdi ne / Ne kefret olur anu derdine n bile her birin yirl yirin / H duta yirl yirine her birin

192

mirn en-nnezzilen-nse

menzilehm

Ol yki urmaya kim dartamaya / Amaya ol rz kim rtemeye Her i haddin bile kldan kla / Bir kl zmeye n haddin bile mirn en-nnezzilen-nse menzilehm

Ol ini art eyh ubudur / Tar yolnda bu dirlik h hudur 3655 Pes meyih dirligi byle gerek / Dile bu kez kim mrde ne gerek Gr mrd hem yene artn / Kim anula kyim olupdur dini id imdi eydeym tafsl-ile / Kim bilesin bu ii kldan kla Geldk evvel kend eyhine mrd / Eyde kim budur Cneyd Byezid tikd yle ola ekszin / eyh yzinde gre ol hakku yzin 3660 Sretinde nie az var-sa / Dil oluban her biri syler-ise eyhine hakdur diye ol kamu dil / Ayrug anda olmaya h kl-u-kl Gel mrd ol ikini artna / Bir iit kim neyleye ol eyhine Kim mrid eyh gline lyk ola / Ol mrdm didgi bayk ola Tar aa ne ki dnya virdise / Dnya ire eli neye irdise 3665 H eyhinden dirg eylemeye / eyhe karu l diyp sylemeye lla g yitdke teslm rz / Kim meger hond ola andan Hud Bu mrd kald bir art dah / Eydeym an dah erhin oh Kim bilesin sen mrdlik hlini / Dile imdi eydeym ahvlini Ol mrd kim yni dogrld haka / Bir nin vardur anu mutlaka 3670 Ol gerek kim eyhine hakdur diye / hakdan ayru h ii yokdur diye Ne ki eyhi dir-ise hakdan bile / Ne klursa eyhi sziyle kla eyhi adyun bu dnya dadn / Terk ide v berk duta eyh adn

193

H dnya dadna el sunmaya / T ki eyhi adna toz konmaya Hayr anu ad-y-un berk duta / erri anu yol-y-un terk ide 3675 eyhi sevenler anu dst ola / Her ki sevmezse an dman bile Ol kii andan ola girt mrd / Lcerem hakdan ola her dem mezd U tamm old tamm ol alt art / Gelsn eyd ehl-i dni ehl-i zabt lesn bu ileri varsun yol / Bu yol byle varan old vel bilindi ileyesi er gerek / Bu yol varmaga key server gerek 3680 nki kld eyhi ol art tamm / Pes mrd gli aa old makm Y mrd kim ol bu art ileye / eyh glin klli hnd eyleye n ola bunlarda bu dirlik saf / Ortalarnda btn ola vef Hak bulardan rz ola b-gmn / Kala bunlar rahmet ire cvidn Yarlganmak bunlara bayk ola / Hem alap ddarna lyk ola 3685 kdur k ol yol varanu / Yol iinde ol riysuz eren Anu-un durmadn fikrindedr / Szleri tesbholup zikrindedr Men ehabbe eyen eksera zikrah Ol erenden hak bizi ayrmasun / Dnya hir dogru yoldan rmasun BEN DSTN ALTINI BBDAN BEYN DER K FELLhLIK ALTI NESNEYE BAGLUDUR VE MAGAL BU ALTI NESNESZ SRET BAGLAMAZ VE MEYH DAHI BU TARK-ILA MRDLER hSILA GETRRLER Yine bir man szi geldi dile / erh takrr beyn kldan kla

194

Hem ilimdr hem meseldr hem rumz / Bir iit kim ne klur ol Tarmuz 3690 Gr nie kyimdr anu kudreti / Nie tolmdur cihna rahmeti Emrine bak kim nie hkim-durur / Halkn gr kim nie mahkm-durur Neylesn n emr elinde kamu i / Kamu lem andan alur perveri Her neye kim ol emir yolda degl / Kend hlinde kurudur ya degl Kim emirden ayrlursa an gr / Nie izzetdeyse ol dem old hr 3695 Pes alap emri dutupdur her ii / Dek aa bu halk sebebdr iy kii Ubu sz manisin eydem saa / Bir dem uht urgl kulak bendin yaa Kim bilesin bunda maksd ne-y-imi / Dile imdi eydeym nie-y-imi Alt nesneyle biter yirden nebt / Bu nebt ol altdan buld sebt Ger biri ol altdan eksk ola / H nesne gelmez andan hsla 3700 id ol alt nedr eydem ayn / Kim bilesin bu ii bell beyn Birisi ol ekin eken kiidr / Kim bu ekinilik anu iidr Biri tohm u dnedr kim ol saar / n biter kaddi yiter gir bier Biri toprakdur ki dne beklenr / Biter ol toprak iinde kklenr Biri sudur kim nebt andan biter / Hem bitrr dmii hem ter dutar 3705 Biri gnedr aa tbi virr / Tbi-ile gr ne bahyi virr Birisi hak emridr kim oldurur / Halk ol hem dirgrr hem ldrr Ger biri eksk ola ol altdan / Baarmaz nesne yz bi cehd iden Eksk olsa ne olur eydem ayn / Dile imdi eydeym bell beyn Ger ekini olmaz-sa kim eke / Renc yiyp ol kat yiri kim ske 3710 Vardur ekini tohum yokdur nide / Ne eke ol ne gtre iy dede Bu kezin buld tohum toprak gerek / Tohm hem ol topraga samak gerek

195

Toprak old su gerek kim bitre / Ger su olmazsa an kim bitre Su dah old bu kez gn grmedi / Bitdi ulald bu kez br virmedi Gn dah grdi bu kez hkm-i lh / Yar klmazsa olur kamu tebh 3715 Pes alap emriyle kyim her makm / Emr-ile olm-durur her i tamm Her neye kim ol emir yolda olur / ol nefesde kur-y-iken ya olur Bu meseldr kim didm bir bir saa / Dile imdi manisin den soa Neye bezer ubu sz mansi ne / A gl gzini bak mansine n baka her nesneye gl gzi / Grngele anda ol man yzi 3720 Ol mesel kim eytdm iit niedr / Kim bilesin bu hikyet nitedr Bu meyih ol ekiniler gibi / Aa bezer cmle drl tertibi Alt nesneyle biter kamu ii / Nedr ol alt bir ala iy kii Biri kend kim i stddur / Bu meyih dimek anu addur Ol ekini yani kim kend-durur / Mani ekmek her dem aa h-durur 3725 Biri Kurndur ki her dem salur / Drl nimet biter andan alur Yani kim tohm- ezel oldur i yr / eksz ol dahl- ebed andan biter Biri mmin glidr toprak gibi / lm ekilmek her dem anu mansb Yani kim toprak gibi alak-durur / Ta gibi kat degl yumak-durur Biri hikmetdr gl zre yagar / Ol yagak gr glden ne dogar 3730 Yani kim hikmet gl yagmurdur / Diri dutan gli hikmet nrdur nnallhe yuhyil-kalbel-meyyite bi-nril-hikmeti kem yuhyil-arzal-meyyite bi-mil-matar Birisi kdur ki bu gle der / Drl ilm andan biter hem bier Yani kim gne gibi ol bitrr / Bitrr hem cmle hm birr Birisi devlet-durur kim kamu i / Anu elinde bu kamu perveri

196

Yani kim ol emr-i hakdur mutlak / hkim oldur ger yapa v ger yka 3735 Ger biri bu altdan eksk ola / Ubu dervlik yol btl kala Nitekim eytdm ekini hlini / ua nisbet dut bu derv yoln Ger meyih olmasa yol kim aa / hak kln uruban il kim aa Bu kezin vardur meyih neyleye / lmi olmazsa kime ne syleye lmi var bulmaz bu kez diler kii / Eyle olak yene kald ii 3740 Kii buld ilmi sad stine / hikmet olmazsa bil bitmez yene Hikmeti var bu kezin k irmedi / Ol gl bagas yimi virmedi Ik dah irdi bu kez devlet gerek / Srmege bu ileri kudret gerek Devlet olmazsa kamu mazl olur / ciz bre kalm kul olur Dni ubu alt i kyim dutar / Hem imret hem dah dyim dutar 3745 Eytdm hir her birin adn / Yine eydem kim bilesin dadn Hem meyih hem ilim hem dileyen / hikmet hem k u hem devlet ayn Ubu alt nesnedendr dn diri / Dn iinde bir direkdr her biri Nitekim ol alt nesne dnyada / Her birisi bir direkdr iy dede Adlarn eytdm-idi bir bir saa / Yine eydem dilegil den soa 3750 Hem ekini hem tohum hem topurak / Hem sudur hem gne hem emr-i hak Dnyay bunlar-durur kyim dutan / Dnya ehlin dnyada dyim dutan Bu ekini dnya ire gr nedr / Ol meyih dn iinde yledr Bu ekini dnya tertbin dzer / Ol meyih hiret mlkin bezer Bu ekini ekin eker ten in / Ol meyih mani eker cn-un 3755 Pes meyih mani eker cnlara / Cn fid klmak gerekdr anlara Ol meyihler ki geldi dnyaya / Bir gr hir kim neye geldi neye

197

Her birisi ekdi ilm marifet / Ubu ekinden biter ol magfiret hiret zdn bulardur kim eker / Ekin oldur ki birine bi biter Sekiz umak ol ekin anbrdur / Ol ekindr kim gller ardur 3760 Kank gl kim an bulm ola / Kaygudan kll ber olm ola Anu-un ol ulular d olur / Cmle drl kaygudan zd olur Dem-be-dem k temenn kldug / Cn u ten terk eyleyben buldug Ol ulular gli yoldalgdur / Himmeti hem k koldalgdur y Hudy dogru yoldan rmagl / Ol ululardan bizi ayrmagl ALTINI DSTN ALTINI BBDAN BEYN DER K hAK SBhNEHU VE TALENBYYI ALEYHMSSELM PTE- MThN VE BTLDA MBTEL KILUP H U ZR KILDUGLARI AL SEBLL-CML BLDRR ALEL-HUSS ALTI PEYGMBER SALAVTULLAH ALEYHM 3765 Her kim ol hak kna virdi gl / Ne ki hakdan geldise kld kabl Kahr u lutf u her ne kim geldi aa / Kamusn n eyledi den soa H hazretden yzin dndermedi / Anda kim bakm-d gz rmad Dogru durd her ne kim geldi-y-ise / Pdih anula ne kld-y-sa Belki minnet dutd kend cnna / Andan irdi derdin dermnna 3770 Tanug eydem bu sze diler-ise / Dileyp sz manisin alar-sa Gr alabu dstlar ne kldlar / Dstlg ire bir iit ne buldlar

198

Nie kirdr bular ilerine / Geri geldi vka balarna Ol alabu dstlar hd ok-durur / Nie eydem kim hisb yok-durur Bir kanu takrir eylep vasfn / Eydevem kim bilesin sz asln 3775 Ayrugn andan kys eyleyesin / Anu-la cnu toylayasn Geldk imdi eydeym maksd nedr / Kim bilesin bu hikyet nitedr Alt peygmber birer sz syledi / Her biri bir gn in h eyledi yle kim kd ttn ol h-la / Gr bilimek ne-y-imi Allh-la id ol h eyleyenler adn / Kim bilesin ubu sz dadn 3780 Biri brahim-idi kim urd h / Eytdi bir yine grem mi iy lh ol gni kim Nemrd od urm-d / Od katnda mancnk kurm-d Nemrd od dolm-d yir yzi / Ttninde tunm-d gkyz Yanar odu yalndan bu hav / Toptolu olm-d tag u ova Ol oda atm-d Nemrd beni / Kanda bulam bir dah ben ol gni 3785 Sordlar kim y Hallullah digil / Nie-y-idi hl ol dem sylegil Didi kim ol dem baa mirc-d / Pdih nr baumda tc-d Cmle perde gtrlben ol alap / Gzme grn-dururd b-hicb Kanda bulam ol demi ben bir yene / Kim bakam yle anu ddrna Bir dah h iden smal-idi / h idp ol dah iid ne didi 3790 Dem-be-dem eydr-idi kim h u h / ol gni kanda grem ben y lh Kim senn cn u ten kurbn-d / El ayak baglu saa fermn-d Bogazumda alnurd iti bak / Bir dah kanda grem un i hak Sordlar ol demde ne hlde id / Ne-y-idi zikr ne klde id Didi kim mirc-d ol dem baa / Cn u gl virmi-idm ben aa

199

3795

hazrete irmi-idm h ekszin / Gzlerm gr-tururd dst yzin Kanda bulam ol demi ben bir dak / Kim hicbsuz yle grem ol hak Bir dah kim-idi ol h eyleyen / h iinde zr klup syleyen Ysuf idi kim didi h iy alap / Bir dah ol gni grem mi aceb Kim yalnak dmi-idm kuyya / Gider-idm kuy dibinde suya

3800

Ne anam bilrdi hlm ne atam / Kim bilr kanda dem kanda yatam El ayag u ba undlm-d / Ubu varlk cmle mahv olm-d Klli yavu klm-dum ben beni / Kanda grem bir dah ben ol gni Sordlar ol demde hl ne-y-idi / Ne-y-id sen menzil kanda idi Didi kim ol hazrete irmi-idm / B-hicb ol dst yzin grmi-idm

3805

Kanda bulam ol demi ben bir dak / Kim hicbsuz grdm-idi ol hak Bir dah kim-idi kim ol urd h / Ynus idi eytdi h iy pdih Bir yene ben ol gni kanda grem / Y anu gibi deme kanda irem Kim mnfklar beni dutm-d / Baglayuban deize atm-d Yutd balk deiz iinde beni / Kanda grem bir dah ben ol gni Feltekamahl-htu ve hve mlmn 37/142

3810

Sordlar ne hlde-y-id anda sen / Kim anak h idersin bunda sen Didi kim ol dst benmle yr-d / Dn gndz grdgm ddr-d Pes anu gibi deme kanda irem / Kim hicb gide bakam dst grem Bir dah ol h iden Eyyb-d / Kim tagayyurlk aa mensb-d Eytdi h iy pdih ire miyem / Bir dah ben ol gni gre miyem

3815

Kim tenm kaynar-d toptolu kurd / Kandasa bulmaz-dum duras yurd Kanda varsam beni sylerler-idi / Renci yavuz diy yirrler-idi

200

Yimi-idi itmi ol kurd benm / Sgm kalmd getmidi tenm ol gne kim stme der-idi / Bu yanumdan ol yana geer-idi Bu tenm galbr gibi olm-d / Ne diriydi v ne hd lmi-idi 3820 Bir dah ben ol demi kanda bulam / Anlayn d olup kanda glem Sordlar ol dem nieydi dirlig / Kim-ile birikpdi birlig Didi kim Allah benmle yr-d / Dn gndz grdgm ddr-d Bir dah ben ol deme kanda irem / Dst yle b-hicb kanda grem Kald bir kii dah kim urd h / Cercis idi kim eyitdi y lh 3825 Kanda irem bir yene ben ol deme / Kim melmet olm-dum leme Kfir elinde siysetde-y-idm / Hem azbda hem melmetde-y-idm Drl drl ldrrlerdi beni / Kanda bulam bir dah ben ol gni Sordlar anda hl neydi sen / Kim unu gibi azbdayd ten Didi kim karumda ol Allah idi / Kanda baksam grdgm ol h-d 3830 Ol gni kanda bulam ben bir dak / Kim hicbsuz yle grem ol hak Ubu alt kiin hli saa / Mutlaka tanuk yiter den soa Kim alabu dstlar ne kldlar / btildan nie rahmet buldlar Pes bil kim kahr iinde lutf var / un bilen kld kahr ihtiyr Anu-in sabr iden her bir ie / Her ne kim olursa dimez bu nie 3835 Ubu dirlikdedr ol hakka iren / Yol byle vard ol girt eren y Ak ger sen dah yolda ise / kr iinde ol nie hlda-y-isen Kim olasn ol erenlerle bile / naallah kim alap rz kla y Hudvend sen fazlu delim / Sensin hir hem Kerm hem Rahm Yolda eyle bizi dogru yr-la / kbet d eylegil ddr-la

201

YDN DSTN ALTINI BBDAN BEYN DER KM hAK TAL Z KAHHRLIGIYLA ALTI DRL KAHR U CEFADEMDEN VCDA GETRPDR ASAMENALLAHU AN-ZLKE 3840 Bir acyib vasf- hl eydem saa / Dut kulagu bir dem uht bendin yaa Gr alabu hkmini kim ne klur / Halk iinde dile ne iler olur Gr ne hller srilr halk stine / Hhi dmnna hh dstna Hsa ma dnyada yok itibr / Kanksysa geh yapar u geh ykar Bu surat hlinde cmle bir-durur / Zra bu hkmi sren takdr-durur 3845 Ulu kii cmle fermndur aa / Neler eyler dnyada bir baksaa Grsee kim bay u kim yoksul-durur / Kimi begdr kimi aa kul-durur Kimisi h yir ier oynar bker / Kimi dn gn durmadn zahmet eker Kahr u lutf u d v gam dnyada / H surat var m kim irmez iy dede Her birine hll hline irer / Hlku hkmi-durur halka srer 3850 lla birka hkmi vardur Hlku / Kim gin kll zer bu mahluku Ol hkmler yle dvr i-durur / Kim lmden ol kat tev-durur Alt drl halka gelmidr bular / Alts alt gne tudur bular Beklesn Allah bu cmle kullar / Kimseye gstermesn ol hlleri Dnya ire alt hlde alt i / Cmle dvr iden ol dvr imi 3855 Dile imdi her birin eydem ayn / Kim bilesin bu ii bell beyn Birisi ograr tfl oglanlara / Birisi ograr yigit olanlara

202

Birisi hd pirlik uhtnda gelr / Birisi gr kim gariblkda olur Biri ograr mansb issi beglere / Birisi ol dstlk ire yiglere Ubu alt drl i sarp i-durur / Bil lmden kat tev-durur 3860 Pdih gstermesn h kimseye / Dsta v dmna yoksula baya id imdi eydeym ol ileri / Ol lmden katrak tevleri Her birinin erhini eydem saa / Dile imdi niedr den soa Evvel ol bir kim tuful iken gelr / Eydeym an bir iid kim nedr oldur ol kim ata v ana le / Bu ogul kz tfl-iken ksz kala 3865 Kimi grse aa karu yirmre / Gzlerinden durmadn ya dormura Bezi saru sa yatm don kir / Kim sger kim buar u kim kakr Yalm alag u szi sz degl / Syleyiek kimsene klmaz kabl Hi aa efkat klur kimsene yok / Nie dirse kyngi v derdi ok Hakdan ayruk hsm yokdur dnyada / Ol yetmler hli budur iy dede 3870 Pes bil kim ol lmden kat hl / Kim tfllkda yetm ola ayl Ol bir i kim ol yigitlikde gelr / oldur ol kim ol cvna merg olur Asuzn irer alap hkmi aa / Bulmaz ol dermn istep drd yaa i kur evre oturm olur / Orta yirden an hak hkmi alur Kalmaz anda cnbi nutk u nefes / lla kalur hasret-i k u heves 3875 y nie d klan gamnk olur / y nie ok rzular kim hk olur y nie ejdhalar basd ecel / y nieler mrini kesdi ecel Her ki geldi dnyaya hd gidiser / Ol arb cmle mahlk dadsar lla bil kim yigitlikde len / Ol-durur bu dnyadan mahrm kalan Pes hakkat bu yigitlikde lm / Bi kez lmekden katdur iy ulum

203

3880

Ol tamm old bu kez gel prlige / Bak bir ol prlikde geen dirlige Niedr anda geen ol kat i / Dile imdi ol dah nie-y-imi oldur ol kim prlik uhtnda kii / Sretine zaf ire kala ii Dnyeligi kalmaya yoksul ola / Ol sebebden kapularda kul ola rte gice kimse gregelmeye / Kend varsa halk selmn almaya

3885

Sormayalar hlini kim niedr / Eydeler kim bu dileni kocadur Koca kim yohsul ola oldur ii / lse yigdr eyle olna kii Pes hakkat koca kim yoksul olur / yle bil kim gnde yz bi kez lr Ol dah bitdi bu kez gel gurbete / Grgil imdi gurbet ire hl nite n kii yirden sudan ayru de / Andan ol ayru-y-iken sayru de

3890

Bulmaya bir yir varuban yatas / B-nev v nesnesi yok satas Dke hasret yan irte gice / Kimse gelp sormaya hl nice Ne karnda ne ata ne ana var / Kanda varsa eydeler klhna var Vara klhnda yata miskn olup / tiykdan gzleri kan ya dolup Aglaya klhn iinde zr u zr / Eyde kan im evm kan yr

3895

Var m kimse baum baglayas / lr-isem stme aglayas Kan bu demde gerekdi yr baa / Bu garblk hlin eydeydm aa Gurbet ire sayrulk yle olur / Kamu bir kez lse ol bi kez lr Sayrulk gurbetde pes Tar hak / Bi kez lmekden katdur ol dak Ol dah bitdi u kez gel beglige / Bir nazar kl beglik ire yiglige

3900

Ol makmda ol lmden kat i / Dile imdi ol dah nie-y-imi oldur ol kim beg kii mazl ola / Gir kend kullarna kul ola H kimesne dilemeye szini / Dndre halk cmle andan yzini

204

Ne ki dst var-sa dmn ola / O ekerler kim yir-idi kan ola Srdgi devlet kamu gzden ka / Gerdi-i gerdn ne kim yapd yka 3905 Halk katnda kalmaya h hrmeti / hak katnda yog-d hd ragbeti Dnya dah hiret iksi bile / Mazl olmak hacletinden ykla Eyle olsa lmek andan yig olur / Zra mansbdan den her gn lr Pes bil kim mansbndan ayrlan / Ol-durur diri-y-iken bi kez len Ol tamm old bu kez dstlg gr / Andag dirlik nedr bir an sor 3910 Nie katdur lmden ol dah / it imdi niedr ilmin oh oldur ol kim sevgl dstlar-la / Asuzn ol birbirinden ayrla Biribirni grmeye irte gice / Bilmeye ne idedr hli nice Furkat odndan yregi ba ola / Durmadn gzi tolu kan ya ola h idiek duta ggi ttni / Zrisi eksilmeye dni gni 3915 Ml u nimet glini eglemeye / Kanda olsa h karr eylemeye lla dn gn hasreti ol yr ola / Andan ayruk halk kamu agyr ola y nie sevgller ddi rak / y nieler bagrn yakd firk y nie d klan ddi gama / Zri klup h ider demden deme Bell bil dnyada yr hasreti / Bir azbdur kim lmden key kat 3920 Zra lmek dnyada bir kez olur / lla yrdan ayrlar bi kez lr Pes bil kim yr firk dnyada / Bi kez lmekden katdur iy dede Ubu alt nesne kim den soa / Takrir eylep erhini eytdm saa Her kime ograr-sa bilgil ayn / Tarnu ham-durur bell beyn Kimseye gstermesn Allah an / Tag u ta gtrmeye vallah an 3925 Miskin dem oglan pes neylesn / Bu kamu derde nie sabr eylesn

205

Ola ol hakdan meger rahmet yine / Yohsa kim sabr ide anu hmna ku hli size malm-durur / Kim bu yol ire nie mahkm-durur lla tkat kan sabr eyleyesi / Kan dil y hlini syleyesi Yine ol hakdan meger tevfk ire / Yohsa kimdr kim rlmadn dura 3930 y Hudy tevfiku ayrmagl / Dnya hir dogru yoldan rmagl SEKZN DSTN ALTINI BBDAN BEYN DER MESKENET AhVLN BL KM hAK SBhANEHU VE TAL Z KEML KUDRETNDEN LEM YARATDI VE CEM- LEME HTB TD K BENM DSTLARUM GELECEKDR BEN SZ OLARA MUSAHHAR TDM TEVZU D Her kim ol kendzini miskn gre / hakdan aa durmadn rahmet ire Her ki ddi topraga gtrdiler / Eksgi her ne-y-ise bitrdiler Her ki kend eksginden yirine / Bitile ol cmle halka grine Kendzin eksk gren old tamm / Ulular glinde ol dutd makm 3935 Ol kim alak geldi yol ycedr / id imdi kim hikyet niedr H teferrcdr eger alar-sa / Eydeven ger k-la diler-ise Dile imdi bu hikyet vasfn / Kim bilesin sen bu sz asln n yaratd lemi ol Pdih / Gr ki ne kld v nitdi ol lh Yir ggi dzdi muhkem muteber / Aya gne durmadn virdi sefer 3940 Yir yzinde sular kld revn / Hem havda bu yili kld devn

206

Dzdi drl reng-ile bu yir yzin / Nak andan grenr nakk- in Kudretiyle yiri gge asd ol / Yidi iklm snurn kesdi ol Drl nimet dnyada dold tamm / Yani kim dstlar-un kld makm Ne ki varsa ac datlu huk u ter / Ey yavuz kahr u lutf u hayr u er 3945 Kamus rste n olm-d / Yire gge dpdzi tolm-d Pes bu kez hak bunlara kld hitb / Hem inyet hem beret hem sevb Eytdi sizi dstlarumun eyledm / Ben bular rahmetmle toyladum Hzr olu kim geliserdr bular / Bunlara virdm baa lyk hular Her ne nesne kim bulara h gele / Ol heme rahmetme tu gele 3950 Ol benm dstlaruma h gelmeyen / Rahmetme ol-durur tu gelmeyen n iitdi bu hitb kamular / Yirde gkde ey yavuz ne ki var Grdiler kim hlleri bayk-durur / Dst kabl itmeklige lyk-durur Her birisi kend hlin irdedi / Dsta lyk kendde hl istedi d oluban her biri sevindiler / h grp hll halin avndlar 3955 lla alt nesne yz dutd haka / Nli itdi kend hline baka Grdiler kim hlleri bayk degl / Dst kabl itmeklige lyk degl Bakdlar hllerine yavlak aceb / Zr klup eytdiler kim iy alab Ne aceb nesne yaratdu sen bizi / yle dvr eyled hlmzi Kim bu hller grmege lyk degl / Grben kim klsar bizi kabl 3960 Ol sen hs dstlarudan iy alap / Mahrum olup kalsar mvuz aceb n bular byle diyp nz eyledi / Nli itdi zr-y-la syledi Pdihdan rahmet indi bunlara / Kendzin eksk gren misknlere Her kim ol kendzini miskn gre / Lcirem hakdan aa rahmet ire

207

Kimdr ol kim kendzin eksk gren / hazretinden Allahu rahmet iren 3965 Eydeym adlarn bir bir ayn / Kim bilesin bu ii bell beyn Alt nesne ol ki nli itdiler / Zr klup hall hlin eytdiler Her birin vasfn eydem saa / Dile imdi niedr den soa Ol zamn kim yir gk old tamm / Drl nesne dnyaya told tamm Kudretiyle n bu yiri dedi / Yir yzin h renkler-ile bezedi

3970 Kamusnu stine ol hak alap / Dstlarum gele diyp kld hitbHzr olu dstlarumun diy lla yirindi kara renk ortada / Yirinben gr ne didi iy dede Eytdi iy lemlere devlet viren / Viy kamu misknler hlin gren Sen yaratdu kamuy h reng-ile / Ben varup kime klam senden gile 3975 nki bu rengm benm gitmeyiser / Dstlarum bini kabl itmeyiser Korkaram bu reng-ile mahrm kalam / Dst begenmeye beni mahzn kalam n kara reng ubu szi syledi / Nli itdi hazrete nz eyledi Yirinben bakd kend hline / Zri klup iledi ahvline Gr alapdan ne hitb indi aa / id ubu hikmeti batgl taa 3980 hak eyitdi sen yirinme iy kara / Senden eyleyem bezek ol dstlara Grkl yz ryiin senden dzem / Kada gzde sen in cn zem Kank yz kim anda bir be var ola / Bi kiin gli anda zr ola Hem dah ol dstlara inen hitb / Hem senle yazla cmle kitb Sen yirinmegil ki ben misknler / Eksgin bitriiyem bunlaru 3985 n alapdan bu hitb indi aa / Eksgi bitdi tamm den soa Karaya hak anda klmd nazar / Mushaf anu-la halk ann yazar Her kim ol kendzini miskn gre / Lcerem hakdan aa rahmet ire

208

Bir dah gr kim-idi zr klan / Yirinben kend eksgin bilen An dah eydeym erhi bile / Dile imdi niedr kldan kla 3990 ol garblk hli-y-idi biri hem / Kamulardan kendzini grdi kem Seviniek kamu nesne ol dak / Yirinp zr-y-la ad hak Eytdi iy lutf issi cmard Pdih / Seni koyup kime varam y lh Sensin hir kamuya devlet viren / Kamu dermndelere feryd iren Sen yaratdu kamuy h hl-la / Ben nidem dnyda bu ahvl-la 3995 Bu kat hl kim baa vird bu dem / Dstlaru bini begenmezse nidem Kim baa ograr-sa d olmaya / H benm ucumdan ol dad almaya Gzi ya dimeye irte gice / Kimsene sormaya kim hl nice nki benden kimse d olmaysar / Dstlaru bini kabl klmaysar Ol sen hs dstlarudan iy alap / Ger kalam mahrm olup nidem acab 4000 n garblk ubu szi syledi / Yirinben hlini arz eyledi

Pes alapdan h hitb indi aa / Dile imdi niedr den soaHak didi kim iy garblk dime sen / zzetm hakk-y-un kim ben saa / Dstlarum tu eyleyem den soa Kimi seversem klam an garb / Gezdrem ilden ile ac u arp 4005 Cmle hsmndan an yd eyleyem / lla ben dostlk klam d eyleyem n benm dstlgum unda bula / Dstlarum cmle aa rz ola T garblk dartmayna her biri / Halk iinde olmaya dn serveri Gurbete n hak bu szi syledi / Gurbet iitdi an kr eyledi d kld kend hli stine / Tu olam dip yani ol hak dstna 4010 Ol zamn hak anda klmd karr / Dstlar bunda ann gurbet sever Her kim ol kendzini miskn gre / Lcerem hakdan aa rahmet ire

209

Biri dah ol nli iden ne-y-idi / Yirinben ol dah gr ne didi erhi birle eydeyin an dah / id imdi niedr ilmin oh Kahr-d ol kim eyitdi ol Cell / Bu kamu dermndeye sensin dell 4015 Sensin ol kim kamuya vird vcd / Hulk u lutf u bahi ihsn u cd Ortada kldu beni kahr u cef / Klmaya hergiz baa kimse vef Pes kabl klmaya ol dstlar beni / Olmaya bendin yaa hergiz yni Ger kalam mahrm ol dstdan bu dem / Ayrluban yd olursam ben nidem nki kahr ubu szi eytdi tamm / Yirinp misknligi dut makm

4020 hakdan ol dem h hitb indi aa / Allahu lutf yene dndi aaHak didi kim iy kahr sen dn Ben seni dstlaruma tu eyleyem / Kend klaruma n eyleyem Kim baa dogru dutarsa ynini / Senden eyleyem ben anu hnn Bini seveni senle toylayam / ka her dem seni hn eyleyem 4025 nki klar seni byle gre / Pes kahr yutmaklga gl vire Sen yirinmegil ki mahrm komayam / Dstlarumdan sini yd eylemeyem nki kahr ubu szi bildi ayn / Kend hline kr kld beyn Kahr-la klmd hak ahd vef / Dstlara ann virr bunda cef Her kim ol kendzini miskn gre / Lcerem hakdan aa rahmet ire 4030 Ol tamm old bu kez gr bir yene / Nli iden kim-idi sor bir yene Eydeym an dah diler-ise / Dileyp sz manisin alar-sa Ol zamn kim lemi dzdi alap / Kamu nesne hazrete kld taleb Kld malm her birin yirini / Dzdi yirl yirine her birini Gkde yidi yulduza virdi makm / Yirde yidi iklimi kld tamm 4035 Kamusnu stine ol hak alap / Dstlarum gele diy kld hitb

210

Yidi iklm hem an bilmi-idi / Dsta kar intizr olm-idi Alts kld beret bu sze / Her birine h kelem dip ol gze Ortada yirindi ol mlk-i hicz / Nli itdi hazrete kld niyz Eytdi iy dermndeler destgri / Yir gk senden tolu senden diri 4040 Sensin hir hkim-i mutlak tamm / Senden alur nimeti her bir makm Kamuya sen vird ol h hilati / eme v rmag u drl nimeti Bini kldu drl nimetden fakr / Kamu yirden olsaram ben hakr Rabben inn eskentu min-zrriyyet bi-vdin gayri z-zerin inde beytikel muharremi 14/37 Dstlaru bini kabl itmeyiser / Kimsesi bende makm dutmaysar Ol sen hs kullarudan iy alap / Ger kalam mahrm olup nidem acab

4045 n hicz mlki didi ubu szi / Bakd anu stine rahmet gziHak didi kim sen yirinme iy hic Ben seni dstlaruma kabe klam / Baa dapalar saa vire selm Her ki saa ynelrse d ola / Tamu odndan teni zd ola Ol habbmn seni yurd eyleyem / Ylda bir kez halk sende toylayam 4050 Sen yirinme kim bu cmle lem / Ynini saa klam hs u mu n hicz mlki bu szi diledi / hak anula neyleyesin alad

Pes beret kld kend hline / Tu gelem dip yani ol dst yolnaHak anula anda ahd itmi-idi / h Anu-un anda kopd Mustaf / Kble old leme ol iy saf 4055 Her kim ol kendzini miskn gre / Lcerem hakdan aa rahmet ire Ol dah bitdi bu kez geldk yene / Nli iden kimdi kend hline

Eydeyim an dah diler-ise / Dileyp sz manisin alar-sa / An dah eydeym bir bir saa / Di

211

Ol zamn kim kld Nemrd slk / Yir yzinde dav kld tarlk 4060 Kod kartal kd gkler altna / Ald bir ok atd Allah adna Yani kim gk Tarsn vurmag-un / Tar benven diyben durmagun Ol saburlu pdih gr neyledi / ol saatda Cibrile emr eyledi Eytdi var bir balg al tz gel yene / Balg dut bu lan okna Nie kim sysa magbn gitmesn / Maksudn bulsun u mahzn gitmesn 4065 ol saat Cibrl indi deize / Yani kim ol snu glin dze Ald bir balg tz geldi yene / Karu dutd ol lan okna Dartd ok v brakd tahtna / Vard Nemrd megl old vaktna Balg ol dem hazrete nz eyledi / Nz iinde nli idp syledi Eytdi iy misknler hlin gren / Viy cigerler zahmna merhem uran 4070 Kamu lem rahmetden kr ider / Bu gninde cmle sini zikr ider Ne diyem ben hazrete derdm delim / Sensin hir hem Habr hem Alm Eksgm ok iy alap derdm k / Ulu derdm oldur oldum oka tu Karu dutdu bini s okna / Kim satad dnyada ubu kna Ne gnhlu kul-dum ben iy aceb / Kamu kullar arasnda iy alab 4075 nki balk byle nli eyledi / Yirinben kend hlin syledi Tardan ol dem hitb indi aa / Eytdi sen yirinmegil kim ben saa H bak zahmn dah gstermeyem / ol bogazlanmak azbn virmeyem Kend hlle kaan kim lesin / Cmle mahfillerde msmil olasn nki degdi balga ubu cevb / hline kr eyledi buld sevb 4080 Balga hak anda klmd kerem / Pes bak anu-un old harm Her kim ol kendzini miskn gre / Lcerem hakdan aa rahmet ire

212

Bir yene gr kimdi nli eyleyen / Yirinben kend hlin syleyen An dah eydeym bir bir ayn / Kim bilesin bu ii bell beyn Dile imdi Nh peygmber iin / Ol zamnda ol halyk teviin 4085 Tardan n Nhtfn diledi / Cmle kfr ehlin helk itgil didi Rabbi l-tezer alel-arz minel-kfirne deyyren 71/26. Pdih kld kabl ol Nhszin / kd tfn dutd cmle yir yzin nki told ol tfn tag u dere / Durd krk arun su dpdz her yire Krk gn ol su dnyay dutd tamm / Garka virdi bay u yoksul hs u m lla ol kald ki Nha uydlar / Bir alabu birligini duydlar Vem mene maah ill kalln 11/40 4090 Fni old ayrug badan baa / Ygrp kurtlmad kadan kaa Gitdi kfr ehli krld kamus / Su yzinde kald Nhu gemisi

Bir nie gn yzdi ol yle revn / Vakt old kim oturayd tufnHl diliyle ol saat ol hak alap / C Eytdi iy taglar size olsun haber / hzr olu Nh gemisi geliser 4095 Kankuzda eglenrse ol gemi / Andan eksilmeye dstlarum demi An ben seyrn klam dstlaruma / ol ezelden esrimi mestlerme Bu hitba ne ki tag var kamus / di kld gele dip Nhgemisi Her biri eytdi gele bunda dura / Ben yceyem ol kadem bende ura Orta yirde Cd Tag zr-la / Nli itdi hazrete bi nz-la 4100 Eytdi iy iki cihnu hlk / Sen yaratdu cmlesin bu mahluk Kamusn kldu yce dzd ulu / Orta yirde ben zaf ide alu

213

Ol gemi ben miskine kanda gele / Kank tag yce-y-ise anda kala Mahrum olsaram u ben nideym / Seni koyup kime nli ideym Didi hak yirinmegil y Cdi sen / Benven hir kamuya devlet viren 4105 nki sen kendzi grd zaf / Ben klam Nhgemisin saa harf Auram ben kamu taglardan an / kbet menzil klam aa seni T ebed sen ol gemiyle kalasn / Ol sebebden h ziyret olasn Cdile hak anda ahd itmi-idi / Aa ubu szleri eyitmi-idi Anu-un anda durd ol gemi / Varur anda buna yz bi dem 4110 Her kim ol kendzini miskn gre / Lcerem hakdan ana rahmet ire Ubu alt nesne kim den soa / Vasfn erheyledm bir bir saa Kendzin ekskl n grdi bular / Gr ki nie devlete irdi bular Men tevzaa lillhi refeahullhu Pes hakkat kendzin miskn gren / Ol-durur ayrlmasuz devlet bulan Kendzin alak gren old yce / Nitekim erheyledm udan uca 4115 Her kim ol kendzini grdi ulu / kbet oldur olan iden alu Kim zin alak dutarsa ycele / Durmadn hakdan ana rahmet gele Her kim kim gli togrld haka / Aa hd dav harmdur mutlak Anu-un ku davsi yok / Nie dirse eksgi v derdi ok Derdine dermn meger hakdan ola / Yohsa lyk kan dirlik bu yola 4120 y Hudy dogru yoldan rmagl / Hslarudan sen bizi ayrmagl DOKUZINI DSTN ALTINI BBDAN BEYN DER MTEACCBLER VE MKTEKEBBRLER AhVLN BL

214

KM hAK SBhNEHU VE TAL DR-I DNYDA ALTI NESNEYE UCUB VE TEKEBBR TDKLER N HR VE HAKR DP MELN VE HKSR TD K NNALLHE L-YUhBBLMSTEKBRNE 16/23 Her kim ol kendzine ucb eyledi / Kend hlin yiglenben syledi kbet Allah an kld hacl / T ebed ol hl-la kald zell Her ki kend zini dutd yce / Devleti old harb udan uca Her ki bakd hline benven didi / Rahmetinden hak an mahrm kod 4125 Anda kim man ola davsi yok / Kanda kim dav ola mansi yok Mani v dav bile yolda degl / Davi ehlin Pdih klmaz kabul Davi oldur kim anu kibri ola / Kibr-ile yolda olup dav kla Ol hakr ola gerek kim kbet / Aa ne dny kala ne hiret Hasirad-dny vel-hirate zlike hvel-Husrnl-mbnu 22/11 Tanug eydem bu sze diler-ise / Dileyp sz manisin alar-sa 4130 Alt nesne dnyada ucb eyledi / Ucb-la her biri bir sz syledi Her birin erhini eydem saa / Dile imdi niedr den soa Birisi bls-idi kibr eyleyen / Kibr iinde dav klup syleyen Kibr-ile n garra old hlna / Bilmedi kim ne geliser yolna Didi dny hiret mlkm-durur / Ubu mlki benden alan kim-durur 4135 yle mutlak hkimem ben her ie / Kim kimesne hkmme eytmez nie Ne dilersem ilerem hkmm geer / Bini Allah birliginden kim seer Ger deglmisse anu hkmi revn / Baaraydum ben bu mlki b-gmn

215

nki bls ubu kibri eyledi / Kend glinde bu szi syledi Ar ayagnda olok dem ol Ahad / Yazd lanet nshasn t-ebed 4140 Grdi ol nak Azzil okd / Cmle gk ehlin mukbil okd Bunlara gsterdi ol nak ayn / Eytdi bil iy kavum bell beyn Bir kii sizden gerek lanet ola / Rahmetinden Tarnu mahrm kala Gfil olma siz bu iden znhr / Pdihu gizl ok ileri var Hli eytdm ubu ii ben size / Eytmez kim dimeddi sen bize 4145 Kald ol sz ol karrda bir zamn / Grdi an cmle gk ehli ayn Her biri ol yazuya bakar-d / Kendzin sanuban korkar-d lla bls ihtiytn itmedi / H kend hline zann iltmedi Menber urmd v vaz eydr-idi / yle kend hline magrr-d Kend hli kendye old hicb / Bilmedi kim ne klsar ol alap 4150 Bu hikyet ok zamn dutd karr / Gedi anu zre nie rzigr T ki Allah deme virdi vcd / Buyrug old kim klarlard scd Ve iz kuln lil-meliketiscd li-deme fe-seced ill blse 2/34 Kamu secde kld bls klmad / Tar emrin dutmadugn bilmedi Fe-secedel-meliket kllhm ecmane ill blse eb en yekne maas-scidne 15/30-31 Eytdi bini Tar oddan eyledi / An toprakdan u sudan eyledi Kle ene hayrun minhu halakten min nrin ve halakteh min tnin 7/12 4155 Nie ola secde klam ben aa / Halk iinde r ola bu i baa Nie bi yldur ki tat kluram / Kim bilr ol hli kim ben bilrem imdi geldi ol henz bu leme / Nie klam secde ben ol deme nki bls ubu szi syledi / Ol dem Allah an lanet eyledi

216

Ve inne aleyke lanet il yevmid-dni 38/78 Ol yazlm nshanu srrn ayn / Anu-m bildiler bell beyn n feritehler bu ii grdiler / Kendler kr itdi an srdiler 4160 Ucb-la n yce dutd zini / yle magbn eyledi kendzini Her kim ol ucb eyledi yle olsar / T ebed magbn u mahrm kalsar Bir dah gr kim-idi ucb eyleyen / Ucb iinde davi klup syleyen An dah eydeym bir bir saa / Kim bilesin bu ii den soa Hd peygmber zamnnda meger / d kavmi var-d key muteber 4165 Degme birn boy bir dvr-d / Dnyada her biri bir cebbr-d Ve iz betatm betatm cebbrne 26/130 ol kadard her birin kuvveti / Kim elinde mum olurd her kat Yir gtrmezdi bular durak / Yumrug tadan geerdi urak Hd peygmber alap emri-y-ile / Davet itdi bunlar dogru yola Didi kim dn haka y Kavm- d / Btleri s hakka bagla itikd Kle y kavmibudullhe mlekm min ilhin gayruh 7/59 4170 hakdan ayruk kimseye klma tapu / Ol-durur yalvaras girek kapu Ol iikde ne dilerse bulnur / Gne andan togar anda tolnur Anu elinden gelr bu cmle i / Dn gndz kar u yagmur yaz u k Aa dn kim helk olmayasz / Yohsa dny ire yir bulmayasz Didiler muhtcumuz yokdur aa / Korkumuz yok kim uyavuz biz saa Kl y Hdu m citen bi-beyyinetin vem nahnu bi-trik lihetin 11/53. An kavlike vem nahnu leke bi-

217

mminne 11/53 4175 Var elden ne karsa ilegil / Tar inde bu szi sylegil Hd peygmber yzin dutd gge / Zri kld aglad gksin dge Eytdi iy misknler hlin gren / Bu gninde kamuya feryd iren Sen bilrsin hlmi kldan kla / Sen virrsin rzkum yldan yla Ubu kfirler baa uymadlar / Birlig eydgrp duymadlar 4180 Sen fen kl bunlar den soa / Okyup gelmediler senden yaa n dketdi Hd kend zrsn / Diledi kendzine hak yarsn nn tevekkeltu alallhi rabb ve rabbikm 11/56 Geldi Cebryil getrdi h haber / Didi sen git bunlara hak gr nider Hak diler kim bunlar badan baa / Yil-ile perrn kla tadan taa n iitdi bu szi Hdun-neb / Eytdi duru y bneyye y eb 4185 Biz kalum ortadan kim hak diler / Yil elinde fn ola diler Dirdi kavmin gitmege azm eyledi / Tar ham itdi size dip syledi Eytdiler Tar eri mi viribir / Biz harfz kim duravuz bie bir Didi Hd Allah diler kim yil ese / Kime degse tz kldan yig kese An didi Hd vard iine / Gr ne geldi d kavmi bana 4190 Yidi gn old savug u esdi yil / Tag ta kld ol yil til til nn erseln aleyhim rhan sarsaran f-yevmi nahsin mstemirrin 54/19; Tenziun-nsa ke-ennehm acz nahlin mnkairin 54/20. diler kad sgnd taglara / Tar hmndan kaup kanda vara

218

Yil-ile hak bunlar kld fen / Kald Hd u Tarya kld sen d kavmn fn kld ol Ahad / Lanet ire kald bunlar t-ebed Her kim ol ucb eyledi yle olsar / T-ebed magbn u mahrm kalsar 4195 Ol dah bitdi iit imdi yene / Ucb-la kibr eyleyen kimdi yene erhi birle eydeym bir bir saa / Dut kulagu bir dem uht bendin yaa Var-d bir vakt Belm- Bar / Kend rzvn olm-d kavm hr Zhd ile takv-y-d dn gn ii / Yog-d dnyda dah tevii Cmle halk aa mrd olm-d / Ey ad dnyaya tolm-d 4200 B-hisb olmd halk aa mrd / Sen sanaydu her biri bir Byezd Cmle seccde-nin hrka-p / eyh elinden klm-d cra n Her birine eyh ztndan keml / Degmi-idi ilm zhd k u hl yle kim efsn okrsa her biri / Bir nefesde l olurd diri eyh bir gn dara kd yridi / Ol mrdler geldi yzin sridi 4205 eyh bakd bunlara eydr baa / Dnyada kim bezeye den soa Benden ulu kimsene gelmi degl / Kimse ben kldugum klm degl Virdi hak kudret kln elme / Kim ola kim karu dura yoluma Kim ola bu dnyada benden ulu / Kamu lem bini sevmekden del nki garra old eyh ol iine / Gr ki ne hl geldi eyh bana Vetlu aleyhim nebeellez teynhu ytin fenselaha minh feetbaaheytnu fekne minel-gvne 7/175 4210 Ucb-la ol eyh durmd meger / Bir kii geldi aa virdi haber Didi iy eyh Msa gelr bu ile / Yresinde krk bi er vardur bile

219

Suca su yitmez bulara imege / Gelmedi bunlar bu ilden gemege Geldi kim yaylaya v hem klaya / Kim bile kim ol bize ne ileye Ol bu mlki bizden alur b-gmn / Pes mrdler kamus kld fign 4215 eyh inde cmle r durdlar / Bir ogurda yz yire indrdiler Didiler klgl du kim gelmesn / Gelp ubu mlki bizden almasun Ol gelrse bunda halk dirile / Kaht ola v cmle yohsul krla eyh bularu didgin dilemedi / Mddelk Msaya eylemedi Bir fakre var-d eyh meger / Aa dah degdi bu yal haber 4220 Sord kim nedr bu ne gavg-durur / Bir hakkat baa eyd ne-durur Didiler Ms gelrmi bu ile / Kim bu mlki hkm-ile bizden ala Eydrz eyhe du kl dilemez / H bizmn kaygus yok alamaz Siz diyesiz bu szi eyhe meger / Yohsa bizm szmz klmaz eser Ol salta ca geldi kakd / Viribidi eyhi eve okd 4225 Bir agrd eyhe karu ham-la / Eytdi tz dut el gtr hakdan dile Msi peygmber bu ile gelmesn / Gelben bu mlki bizden almasun eyh iinde hd kibir bitmi-idi / Ol ki dervlig-idi gitmi-idi El gtrdi hazrete kld du / Didi iy hak hcetm klgl rev Msi peygmber bu ile gelmesn / Kasd iderse gelmege yol bulmasun 4230 Allah anu szini kld kabl / Kald Ms anda sergerdn mell Krk yl ol Th yazusnda yord / Oglan ucald v yigit kard Kle fe-inneh muharrametn aleyhim erbane seneten yethne fil-arz 5/26 Bulmad yol kim kayd yazdan / Bilmedi kendyi kimdr azdan Msa peygmber haka nz eyledi / Bu ne hikmetdr diyben syledi

220

Kld malm Belam Allah aa / Msi iit neyledi batgl taa 4235 Tevriti kod yire yrtd yaka / Nli itdi aglayu karu haka Eytdi adu amayam ayruk sen / Ger imnsuz cnn almazsa anu Gitdi ol Belam imnsuz dnyadan / Bildz mi bu i asl neden Ucb-la kld du ol b-haber / Anu-un geldi aa bu hatar Her kim ol ucb eyledi yle olsar / T-ebed magbn u mahrm kalsar 4240 Ol tamm old bu kez bir sz dah / Ben diyem erhin sen ilmin oh Alagl bir ol dag gr niedr / Dile imdi ol hikyet nitedr Bir zamnda var-d Eshb- fl / Kl bilme sen bu szi hl bil Bi bi erden artug-d lekeri / Neylesn n olmaya hakdan yar Kasd kld kim ykayd Kabeyi / Yani kim dpdz dutayd dnyeyi 4245 Cmle fl binmi demr geymi-idi / Bir kiisin bi ere saym idi Elem tera keyfe feale rabbke bieshbil-fli 105/1 Lekerin cem eyledi dzdi eri / Kabe zre iltdi ol bi bi eri Kabe ykmak kasdna n geldiler / Mekke ehrin klli evre aldlar Pes mcvirler haka dutd yzin / hazrete smarladlar kendzin Mekke kavm cmle karu kdlar / Her birisi boynna ip dakdlar 4250 Eytdiler kim biz saa alkyuz / Sanat issi rencberz hem iiyz Eytdi geldm Kabeyi ykmag-un / Gelmedm ben yohsula akmag-un Ger size dirlik gerekse gidz / Her biriz ba yaragn idz Ykmayna Kabeyi ben gitmeyem / Korkmauz siz yohsula zulm itmeyem Eytdiler sen bu gge bakmaz msn / Kabe Tar evidr korkmaz msn

221

4255

Didi ben dav-y-ile geldm aa / Ol ev issi greyim neyler baa n bu ucb eyledi ashb- fl / Gr ki ne ham itdi aa ol Cell Viribidi ol Ebbil kun / Bunlar alup geldi tamu tan Ve ersele aleyhim tayran ebble 105/3 Her biri bir ta brakd bir ere / Erden filden gep batd yire Ol eri ehli kamu old fen / Kabe ehli Tarya kld sen

4260

Neyledgin aa ol dem ol Cell / Eydr hir saa yt u dell Termhim bi-hicretin min sicclin fecealehm keasfin meklin 105/4-5 Ucb-la dav klan yle olur / Rahmetinden Tarnu mahrm kalur Ucb-la klmd dav ol kii / Anu-un ol hle degdi ii Her kim ol ucb eyledi yle olsar / T ebed magbn u mahrm kalsar Ol dah bitdi bu kez bir gr yene / Kim-idi ucb eyleyen bir sor yene

4265

erhi birle ol dah gelsn dile / id imdi niedr kldan kla Ol zamn kim Pdih lutf eyledi / Kn diyp kudret diliyle syledi arh arha girdi yir dutd karr / Sabit old yirde gkde ne ki var Ay u gn ylduz tammet gk yzin / H mzeyyen kld dnin gndzin nn zeyyennes-semed-dny bi-znetinil-kevkibi 37/6

Hem dah levnlevn drl iek / Bitdi bu yir yzine old bezek 4270 Bu yir bnydn ol Pdih / Deiz zre urm-d ol lh n sular akd deizler kaynad / Pes karr eylemedi yir oynad ks kld taglar hak bu yire / T ki bu yir dlenp kyim dura

222

Elem necalil-arza mihden vel-cible evtden 78/6-7 nki bu yir dlenp dutd karr / kr kld yir yzinde ne ki var Pes ulu taglar bu kez ucb eyledi / Ucb-la her biri bir sz syledi Ve cealn fh revsiye mihtin / 77/27 4275 Eytdiler bu yir yzin dutduk dlek / Dutmad bizsz an bu nh felek Pes bu yir bh bnyd bizz / Bu yidi kat yir bizmle durd dz n bizmle dutd bu dny karr / Bize hkm itmeyiser h ehsvr Bizz ol kim Tar zd eyledi / Bizm-ile mlki bd eyledi dem asl h bize hkm itmeye / Bize irmez hkm idenler dnyeye 4280 n ulu taglar bu ucb eyledi / Gr ki Allah bunlarula neyledi Bunlara ham eyledi ol krsz / Gitmedi kar stlerinden k u yaz Geh dipidr geh bultdur geh tuman / Tamu rengi var bularda b-gmn Nitekim ucb ehlin oldur ii / H gitmez kaygus v tevii Her kim ol ucb eyledi yle olsar / Lcerem magbn u mahrm kalsar 4285 Bir yene ucb eyleyen gr kim-idi / An dah bir baa sor kim-idi erhi birle eydeym bir bir saa / Dile imdi niedr den soa Ol zamn kim geldi dem dnyeye / Diledi kim dnyede nimet yiye stedi h nesne hzr bulmad / Neylemek nitmek gerekdr bilmedi Pes ynin dutd haka nz eyledi / Nz iinde nli itdi syledi 4290 Eytdi iy hak rzkum vir kim yiyem / Hem im gster baa kim ileyem nkim umakdan kardu dnyeye / Eyt baa bunda gelen ne ileye

Ben dah hem ol ii ileyeym / Anu-la dirligm eyleyeymHak didi var bugday sa topraga / n

223

Rzku oldur ek gtr kim yiyesin / Anu-la dirlig eyleyesin 4295 Vard dem bugday sad yire / Yani kim rzk alap andan vire Bitdi bugday dartd boy u virdi br Kopd toprakdan ulald ihtiyr Boynn egdi bakd kend zine / Pes bu kez ucb eyledi kendzine Eytdi benven cmle nimet serveri / dem asln ben klavan perver Yirmi dutmaya h nimet benm / Dnyada server benem izzet benm 4300 Ben dutaram tende cn rmadn / Bini ister ulu kii durmadn Ben dutaram halku mnn drst / y nie lk bensz old sst Hi kimesne bini hr eylemeye / Kimse bensz kimseyi toylamaya Ben azzem halk iinde mutlak / H kimesne bensz irmeye haka nki bugday kendzin grdi yce / Tograd orag an udan uca 4305 Altna ald dgen srdi yire / Ba u ten sag komad ol servere Hem degirmen gr kim an neyledi / Bozd cmle varlgn un eyledi Ta iinden kad kd unlga / Hem elekden gedi ddi yumruga Bidi odda ddi di ortasna / Ugradysa bri Tar dstna Yarlgand cmle ol ucb u gnh / Ol nefesden honud ola Pdih 4310 Yohsa an bir mnfk yir-ise / Andan anu kursagnda erise kbet yle olur bugday ii / Kim ynin andan dner gren kii Kanda vard kan ol izzet i yr / Toprag old ol gzde ihtiyr Kald murdr old hr ol yaz u k / Gr ki ne ibretdr hir ubu i Her kim ol ucb eyledi yle olsar / T ebed magbn u mahrm kalsar 4315 Pes bil ucb ehlin yol harb / kbet menzil aa tahtet-trb

224

Kimde kim mn ola ucb olmaya / Ucb-la h kimse rahmet bulmaya Kang glde ki vardur kibr kn / Klmasun hak bize an hem-nin Her kim anda var-durur sdk u saf / Bagladuk anu-la ahd vef k eydr sdk-la geldk yola / T ki sdklar bize yolda ola 4320 k- sdk bize yolda yiter / Her ne kim istersevz andan biter Tar bunlardan bizi ayrmasun / Dnya hir dogru yoldan rmasun ONINI DSTN ALTINI BBDAN HKYET DER SEYR- SLKDEN BL KM MENZL- DNY ALTI DRLDR VE HER MENZLDE BR DRL MN VAR KM SLKE MAZARRATI VAR SLK CEHD DP BU MENZL KAT DP Z ASLINA RMEK GEREK Vasf- hl eydem saa diler-ise / Dileyp sz manisin alar-sa Sergzetdr bu ki eydrem saa / Ne ki grdi gzlerm den soa Yolum ugrad v grdm gz-ile / Eytmez kim bizi aldar sz-ile 4325 Vallah an eydrem kim grmiem / Davim ol yirden-durur kim irmiem Grmedgm bilmedgm eytmeyem / Elm irmez ie dav itmeyem Her ki grdiyse bu ben grdgmi / Pes kabl ide nin virdgmi Sz anuladur ki grdi yoln / Yol iinde bildi kend haln Bildi kim kandan gelr kana gider / Kend yolnda neye ugrar nider 4330 Ubu mlke gelmedin kanda-y-idi / Yolda kimdi v kend ne-y-idi Bunda geldi kanda urd menzili / Y kimle old dn gn mahfili

225

Hem geiek bu cihndan ol yine / Ne geliser ol cihnda ine Tanugum oldur ki bildi bu ii / Ol kiidr istedgm ol kii Yol ninn ol kii sorsun baa / Ben dah ne grdgm eydem aa 4335 Ben diyem ol dilesn kldan kla / Yolda olam Tar yolnda bile Ol dah hem sylesn ben dileyem / Ol kadar kim aklum irer alayam Diyelm iidelm h durmadn / Bakalum dst yzine gz rmadn Dst bizmdr ev bizmdr sz bizm / Gzgde ol grdgmz yz bizm Grdg yz gir sensin bak saa / Pes saa sen h nazarla baksaa 4340 Diledg kend sz hem yene / Dile ne dir tutmagl dak eydene Dile imdi eydeym grdgmi / Yol iinde ol nin virdgmi Ben ne grdm yolda ne geldi baa / Eydeym den soa bir bir saa Ol zamn kim ben bu tende yd idm / Cmle drl kaygudan zd idm Alt nesne mansb olmd baa / id ubu hikmeti batgl taa 4345 Cn u gl hem akl nefs ten dah / Her biri bir key ganiydi ben dah Her birin mansbn eydem ayn / Dile imdi niedr bell beyn Cnum ol hak hazretinde durmadn / Bakm-d ol yze gz rmadn Aklum anu sunna kalm-d / Ol deizde klli gark olm-d Glm anu kna dmi-idi / Ol eserden kaynayup tam-d 4350 Nefsm anu iiginde hk-idi / Dnyaya el sunmadukd pk-idi Bu tenm hem dmemidi korkuya / Rahmet ire gark olupd uykuya Ben ho kll bir-idm ol bir-ile / Bile ilerdm ii takdr-ile Ol emir kim takdir ire var-d / Ben anula ol benmle yr-d Yog-d bende bu benlik ol zamn / Ne zamn vard hod anda ne mekn

226

4355

Kyim-idi klli anu birligi / Andan alduk biz bu bk dirligi Gizlen bir genc-idi ol Pdih / Diledi kim alayd ol lh Knt kenzen mahfiyyen fe-ahbebt en-urafe Pes yaratd kudretinden lemi / Hem gtrdi lem ire demi nki sald hak bu halk dnyeye / Geldi kald her biri bir nesneye Her kim ol genc istedi hd kalmad / Andan artuk h nesne almad

4360

Sz kdr hliy geldm baa / Nie geldm dnyaya eydem saa Kamu geldi ben dah geldm bile / lla grdm yolum kldan kla Grdm alt nesne dutm dnyeyi / hkmine zr eylemi her nesneyi Alt mahfil alt menzilde-durur / Kim gelrse dnyaya bunlar grr Bunlara ugramadn gemez kii / Anda kom Pdih her bir ii

4365

Ben dah geldm satadum bunlara / n dah yol yok gelen kana vara Grdm evvel bir kii hkmi revn / Mahkum anu hkmine cmle cihn Ml u nimet kul karava taht u tc / Her gn anda toynudur bi bi a Saltanat rste v hem adl u dd / hkmi gemez anda i bili i yd Sordum eytdm ne kiidr bu kii / Kimden ald byle mutlak bu ii

4370

Eytdiler sultn budur bell beyn / Tardandur devleti bilgil ayn Gemedi h kimse bundan tumadn / T ki bu hkm altna ol dmedin Ben dilerdm kim geeydm dutdlar / Nie buyruk dutmadu dip eytdiler Gemesem yoldan kaluram nideyim / n komazlar nie gep gideyim Pes teni smarladum ol tapuya / T dura kullk ide ol kapuya

4375

Kald sret ol ikde kullga / Rz old baylga yohsullga Gedm andan ben ikini menzile / Ugradum anda yene bir mahfile

227

Grdm ol mahfil dah lk st / Kavli muhkem szi h hkmi drst Nefse dirlik gredr kim h gee / Dnyada h h yiye h h ie Bu tabat neyle kyimdr bilr / Cmle halka gsterr malm klur 4380 n tabat sst ola durmaz nefes / Pes ku elden gitdi v snd kafes

Grdm ol mahfilde bir sz eydilr / Diledm grdm bu ilmi key bilrHkim-i mutlak iinde kor Pes bu kez sordum ki bunlar kim-durur / Kim tabat stine hkim-durur Eytdiler bunlardur ol hikmet bilen / Maden rencin bilen hltn silen 4385 Bunlara hakdan gelpdr bu bil / Ograyup gese gerek uslu del Ben dilerdm kim geeydm asuzn / Pes bu nefsm dutd bini geszin Didi kim kana geersin iy kii / Yani sen alamadu m bu ii Gemegil kim bundadur hikmet tamm / Kanda bulnur bunun gibi makm Gemesem yoldan kaluram nideyim / n komazlar nie gep gideyim 4390 Pes kodum nefsi bularula bile / Nideyim n varamad menzile Kald nefsm anda erbet imege / Sag oluban dnyada h gemege Ben ini menzile gedm yene / Anda bir mahfil drst grdm yene slam evinde bular dutm makm / Gnde bi kez dirilrler hs u m Dn iinde tahtlar h muteber / Halka bunlar Tardan virr haber 4395 Farz u snnet bildrrler kamuya / hkm iderler umaga v tamuya Emr nehy hayr u er bunlar seer / Halk iinde ne ki dirlerse geer Ellerinde hcceti Kurn drst / lerinde her biri lk st Pes bu kez sordum bu ne mahfil-durur / Kim bu halka ey yavuz bildrr Eytdiler bunlardur ol ilm slar / Kamudan artuk bularu uslar 4400 Geldi fermn Tardan peygmbere / Kald peygmber dilinden bunlara

228

Bu erat kim bular eydr ayn / kil andan gemedi bell beyn Sen dah geme eger kil-ise / Hem ulular szine kbil-ise Ben dilerdm kim geeydm yoluma / Kavuaydum gir kend ilme Aklum eydr gemegil kim i degl / Bu makmdan kimsene gemi degl 4405 Gemesem yoldan kaluram nideyim / n komazlar nie gep gideyim Pes bu kez akl kodum ol tapuda / Kim dura kullk kla ol kapuda Kald aklum ol iikde tata / Muntazr den soa bir sata Gedm ol drdini menzile bugur / Yine grdm anda bir mahfil durur Zikr tesbh tevekkl ileri / Kalmaduk ayruk dah tevleri 4410 Dillerinde durmadn Allah ad / Her birin gli tolm k od Klli vahdet mlkini dutm bular / Kamu halku glini utm bular H dzilmi em cem ryide / Cmle halk alur bulardan fyide Mansb olm bunlara sdk u saf / Birbiriyle baglam ahd vef Ve evf bi-ahdillahi iz hedtm l6/91 n bular byle h grdm yene / Pes bular kimdr diyp sordum yene 4415 Eytdiler ehl-i tarkatdur bular / Bunlara virdi alap grkl hular Kimseyi bunlar yavuz dip semedi / H kimesne bunlar kop gemedi Sen dah geme ki menzil ubudur / Bu makm ehlin grrsin h-hudur Ben dilerdm kim geeydm iler / Yol varaydum ierden ier Glm eydr gemegil menzil budur / Ol varup istedg mahfil budur 4420 Gemesem yoldan kaluram nideyim / n komazlar nie gep gideyim Pes kodum gli bularula bile / Kim dura ol kapuda kullk kla

229

Kald glm ol iikde sohbete / Yani bir gn tu olam dip rahmete Ben bu kez gedm biini menzile / Anda yine ugradum bir mahfile Grdm ol mahfil dah key muteber / hll hlinden virr her dem haber 4425 Szleri kendzini bilmek-durur / leri kendzine gelmek-durur Men arafe nefseh fekad arefe rabbeh Davi-yi irfn klurlar durmadn / Yiri ggi seyr iderler varmadn Cmle lem halknu glindeki / Grndur bunlarda her bir dilegi Tenleri yle zaf sst-hl / Kim bir evden kamazlar mh u sl Cnlar eyle kav olm-durur / Kim bulardan yir gk tolm-durur 4430 Bunlaru n byle grdm hllerin / Pes bu kez kldum sul ahvllerin Eytdm eyd bunlar kimdr baa / Kim bularu hline kaldum taa Eytdiler bunlardur ol rif eren / Yirde yrirken bakup ar gren Cmle lem halknu emi bular / Cnlaru bu dnyada cemi bular Gemedi cn bulardan kimsen / Gemeye bilgil hakkat hem sen 4435 Ben dilerdm kim geeydm durmadn / Sabr idemezdm makma irmedin Cnum eydr geme bundan yol degl / Ben hele bu mahfili kldum kabl Gemesem yoldan kaluram nideyim / n komazlar nie gep gideyim Pes bu kez cn kodum ol kavm-ile / T dura kendzini kimdr bile Kald cn anda v ben gedm yene / Bu kez irdm menzil altnsna 4440 Grdm anda bir kavum yavlak aceb / Ne sknet var bularda ne taleb Ne bilrler kendyi ne ayrug / leri ne fsk u ne hak buyrug Dillerinde kalmad h neva sz / Tkat yok kimsen kim aa gz Her birisi yavu klm kendzin / Acz iinde hazrete dutm yzin

230

Pes bu kez sordum yene kimdr bular / Kim bu yolda byle mahkmdur bular 4445 Eytdiler bunlardur ol ciz kalan / Pdihlk deizinde gark olan Acz evidr kald bunda hs u m / Buna varlk yoga virdi bu makm y nie ygrkler buld un / y nie zrekler zdi gin y nie sermyeler virdi yile / ssi kald ubu evde mbtel Ben dilerdm kim geeydm olmad / Tkatum tk old hlm kalmad 4450 Kaldum anda ciz hayrn u zr / Kan gayret kan nms kan r Kan ten kim ki idem gemege / Kendzm bu acz evinden semege Kan nefs kim merkeb olmd baa / Anu-la apnurdum drt yaa Kan ol akl u bil kim var-d / Acz evinden kmaga key yr-d Kan glm kim greydi hlmi / Ubu evden kurtarayd yolum 4455 Kan cn kim zeneydi gitmege / Bu aczlk mlkini terk itmege Kald bunlar kamus benden rak / U baa bu acz evi old durak Hakdan ayruk kalmad hsmum dak / Pes bu kez zr klup adum hak Eytdm iy dermndeler destigiri / Yir gk senden tolu senden diri Sensin hir kalma kuvvet viren / Bu gninde kamuya feryd iren 4460 Benm ile yr u yolda gelmedi / Senden ayruk destgrm kalmad Evvel hir dell sensin baa / Sen-ile varuram senden yaa Rahmet ok fazlu k iy Kerm / Koma bini acz evinde iy Rahm H meded yokdur dah benden baa / Gitdi benlik kamu i kald saa n bu zr bitdi ztumdan haka / Gr ki ne fazl itdi ol hayy u bek 4465 Alt nesne baa irsl eyledi / Cmle drl klmi hl eyledi Geldi evvel dem inyet karudan / Elmi dutd kard kaygudan

231

Geldi ardnca hidyet hem yene / ekdi bini ol alap derghna Geldi tevfk old key kuvvet baa / Yolda old gitmege hakdan yaa Bu kez andan sora geldi akl- kl / Baa gretdi usl ire usl 4470 Akl- klden sora geldi k- yr / Ol geliek kld bini ehsvr Pes bu kez devlet iridi ekszin / Kanaru bakdumsa grdm dst yzin Ubu alt nesne dutd elmi / Ol aczlkdan gerdi yolum ltdi bini hazrete buldum murd / Grdm anda fazl u rahmet adl dd Her kim anu adlna tu old ol / hazrete irmedi yolda kald ol 4475 Her kim anu fazlna hemrh ola / Lcerem menzil aa dergh ola Vasf- hlm u size arz eyledm / Ol kadar kim dile geldi syledm Her ki bildi benileyin bu ii / Tanugum oldur bu sze iy kii Niderem ben ol bilr den soa / Rzum ben aa eytdm ol baa Her kim kim Pdih ad gzin / Alad hlin bildi kendzin 4480 Dnyaya gelmedin ol neydi bilr / Yolda kimdi v kandayd bilr Hem bilr kim nie geldi dnyaya / Ayb mdur ger kend hlin syleye Kanda gdi kanda kond yol eri / Nite bilmez gedgi menzilleri Yzi toprak ku ol kimseye / Kim bu szi cn iinden dileye Bakmaya bu srete man gde / Dnyaya aldanmadn dogru gide 4485 y Hudy dogru yoldan rmagl / Hslarudan sen bizi ayrmagl EL-BBS-SB FS-SBYY Bu yidini bb iinde on aceb / Dsitn var kim bular ol alap Yidi yidi yaradupdur hem-nn / Yidi endm u yidi kat smn DSTN-I EVVEL YDN BBDAN

232

YD YILDUZI KM SEBA- SEYYRE BRET ANDANDUR BEYN DER KM NUTFE RAhMDE NE TERBYET DP PERVER DERLER TARI EMRYLE Yine bir man szi geldi dile / Sen bu szden k-la man dile Nie kim man dilerse bilesin / Sun iinde snia yol bulasn 4490 Sni sunn grp bildi bilen / Sun iinden buld aa yol bulan Nme kld sun kend gencine / Suna bak gr sun nedr genci ne nki bu ilmi bilesin sen tamm / Pes dutasn mani evinde makm Kanda baksa mani gre gzler / Ne ki dirse mani ola szler Bilesin ol hak neler klm-durur / Ne yaratd ne neden gelmi-durur 4495 Halka bak kim alayasn Hlk / Nitdi gr ol halku emr hlk El lehl-halku vel-emru 7/54 Diledi kim yaradayd lemi / leme hkim klayd demi lk yaratd kudretinden akl- kl / Kendzine evvel an kld kul Tarlk kld aa buna zamn / Yog-iken bu nh felek heft smn Eyledi ol akl- klden nh felek / Yir gk cism cn ins melek 4500 Yidi kat gk yidi kat yir eyledi / Yani kim kullar-un yir eyledi Her birin smarlad pes bir kula / Kim dura kul anda h kullk kla Yidi kat gkde yidi ylduz kod / Her birin yirl yirinde uz kod Kend emrinden bulara virdi i / Kim cihna hkm iderler yaz u k Zra kim bunlar mdebbirler-durur / Ne dilerse ellerinde var-durur

233

Fel-mdebbirti emren 79/5 4505 Yohsul bay bay yohsul eylemek / Kullar beg begleri kul eylemek Bunlaru hkminde kod ol Cell / Kim azz olur bulardan kim zell Suret hkim kod hak bunlar / Neylemege kod bir bak bunlar Her birin hkmini eydem saa / id imdi niedr den soa Er bilinden n iner nutfe tamm / Ana rahminden dutar mlk makm 4510 Terbiyet ilkin Zuhl virr aa / Su-y-iken ol kana dner grsee Pes bu kez ol Mter kuvvet klur / Tar emri birle kan et klur Degdi nevbet Mirrihe kld nazar / Et sk dutd v bitdi azalar Anu ardna gnedr bu kezin / Geldi suret baglad dzdi yzin Drd ay on gnlik olak cn gelr / Yani taht old bu kez sultn gelr 4515 Pes gerek sultn-un ay u tarab / Zhre geldi d kld z-aceb Zhre ardna Utrid nz-la / Geldi dni virdi aa rz-la Bisledi ol alt ylduz alt ay / n yidini ay dogd geldi ay Ay dah virdi gd v perveri / Yine evrindi Zuhala degdi i nki sekzini aya hkm itdi Zuhal / Mterye degdi bu kez akd u hal 4520 Baglamak emek iidr pes anu / Baglu yoln aan oldur oglanu Tokuz aydan sora bu kez edi bag / Geldi oglan dara grdi det bg Ol karau yirde kim ol yirdi kan / Eyle sanurd ki mlk oldur hemn Bilmez-idi bu cihn nieydgin / Bunda cemiyyet ne sohbet neydgin Rz olmd ki zindnda dura / Kan iinde kan ip dirlik sre 4525 nki ol evden bu ev hter-durur / Pes bil kim dah yig ev var-durur Frig olup dirme dny nimetin / Kanda varan buld ol dst hazretin

234

Ana karnndan yigdr bu cihn / hiret pes dah yigdr b-gmn hiret firdevs bu klhan-durur / Aa baksa bu cihn zindn-durur Her kim ol dirlik sre lyk aa / Cenneti yurd eyleye Hlk aa 4530 Sz kdr hli geldk ylduza / Bir iit kim neyler ol ylduz bize nki tfl oglan gelr bu dnyaya / Dye olur Ay aa aydan aya Bisler an drd yl drd ay Ay / Pes Utrid hem virr h ry ry Bisler on yl ol dah dni virr / Mektebi grse aa ne i virr Geldi bu kez Zhre h kld tarab / Bitdi glinde hev-y bul-aceb 4535 ret bs u kenr u ay u n / Nefs iinde bu hevesler kld c Zhre ardna bu kez geldi Gne / Eyle sankim bu kii old gne Dzdi sret baglad hatt tamm / Grmek ister an cmle hs u m Gne ardna gelr Merrhaa / Urmag ister dutmag ister grsee Bzular kuvvet dutar alplk gelr / Ol eserden gziler alplk klur 4540 Geldi bu kez Mter kld nazar / ahs anuun cem ider ok sm zer Mtern kethudlkdur ii / Mlke myil ann old bu kii Geldi hir-kr hkm itdi Zuhal / n aa degdi surat dutd mahal Zra kheldr Zuhal srmez ii / kbet ann kalur iden kii Sret andandur evvel bitmegi / Yine hir andan olur yitmegi 4545 n ademden geldi sret dem-be-dem / kbet vard yine old adem lla cn kim Tarnu emri-durur / Ol dkenmez mr anu mri-durur Ol tamm old bu kez sen gelsee / Kendz bilmek dilerse gel saa Gr ki sen sret mi yohsa cn msn / Mlk iinde kul m y Sultn msn Sen bu ilmi kendzde gr ok / Her ki bildi kendyi bildi hak

235

Arif nefseke tarif Rabbeke 4550 Sen seni sret bilrse hayf ola / hayf degl mi kul ola sultn kula Pes hakkat cn bilenler kendzin / Kul idindi yidi kat gk ylduzn Sret ol ylduzlaru mahkmdur / Cmle ten hdim bular mahdmdur Cn alabu emridr ylduz kul / Emrine kul eyledi dpdz kul Ve yeselneke anir-rhi kulir-rhu min emri rabb vem ttum minel-ilmi ill kallen 17/85 Cn-ise sen pk-bz ol pk-bz / Aslua dn b-niyz ol b-niyz 4555 Ten ise hd olsardur ten harb / Kaan lse ten yiri tahtet-turb Yiri ggi hak senn eyledi / Hem senn eyledm dip syledi Sen ol asldansn hir kim Cell / Senden tr blisi kld zell Hvellez haleka lekm m fil-arz ceman 2/29 Nideyim kim bilemezsin sen seni / Yavu kldu bulmazsn sen seni Yirde gkde sensin ol istedg / Sen saa gel sen saa gel dir g 4560 Her kim ister gre kend yzini / Gzgye baksun gre kendzini Pes bu lem gzgdr bir baksaa / Ne grrse sensin ol, bir bak saa n bu ilmi virdi hak bu ka / Vcib old eyde cmle ka k makna iltmek-durur / Zra dirlp gnee yitmek-durur Rz klsun dstlara bu erbeti / Kim bu erbetdr alabu rahmeti KN DSTN YDN BBDAN EYDR KM GKLE YR TARINU

236

KULI V KIRNAGIDUR VE DEMOGLI HAK TALNU BENDE-ZDESDR VE BU KUL VE KIRNAGI KFRSTN-I ADEMDEN ZUHRA GETRP YD YILDUZI AA YD ENDM EYLED 4565 Hlk oldur ol yaratd mahluk / Mahluku oldur gmnsuz hlk Yog var eyleyen oldur var yok / og az eyleyen oldur az ok Ol getrdi yog-iken bu lemi / Ol bitrdi lem ire demi Yidi kat gk ol yaratd b-stn / Yidi kat yir ol durtd b-skn / Halakas-semvti bi-gayri amedin terevneh ve elk fil-arz revsiye en temde bikm 31/10 Yidi iklm ol yaratd hadd-la / Yidi deiz ol dzetdi sedd-ile 4570 Yidi ggi ylduza bah eyledi / Yidi gge ylduz nak eyledi nn zeyyennes-semed-dny bi-znetinil-kevkibi 37/6 Yidi ylduzdur yidi gkler begi / Yidi sultndur yidi iklm begi Yidi gkde her ne kim nak eyledi / Cnlara v tenlere bah eyledi Yirde gkde ne ki varsa sende var / Sen saa gel bir saa gel sen i yr Senrhim ytin fil-fki ve f-enfsihim 41/53 Gr ki sen kimsin bu yir gk nedr / Dile imdi kim hikyet nitedr 4575 n yaratd yiri ggi ol Kadm / Gr ne hikmet birle dzdi ol hakm Yog-iken bu yir gk ol var-d / yle eksksz gan Cebbr-d

237

htiyc yog-d h nesneye / lla takdr old kim mlk eyleye Doldura ol mlkine bu mahluk / mdi gr nitdi cihnu hlk Yog-d lem be-kll ol adem / Yoklg ire yle basmd kadem 4580 Eyle san bir kfiristnd mukm / Bir gr aa nitdi billahi ol Kadm Viribidi ilmini ol yoklga / Yani yoklkdan diler varlk doga Vard bu ilm illa kim kr itmedi / Davetin ilm adem iitmedi Gelmedi anu sziyle davete / Pes alapdan destur old kudrete Ol adem bir kfiristnd kat / Kim eser klmazd kimse daveti 4585 Vard kudret ykd kfristnn / Yagma kld klli hn-u-mnn Dartd bir kul bir karava keken / Ol ademden leme geldi revn Boynna dn dakd kudret bunlaru / Nitekim bir bag ilden kullaru Tavan ev kerhen getrdi tata / Gel gesz geldiler n hazrete Fe-kle leh ve lil-arztiy tavan ev ker-Hen klet eteyn tin 41/11 Kul rkda dutd durd kendzin / Ol karava secdeye urd yzin 4590 Kul rkdan ban kaldurmad / Ol karava secdeden h durmad hak tal k-la akd baglad / Biribirne bunlar ift eyledi Ol ikiden dogd bu cmle vcd / Kim rkda kald kim kld scd Yir gk ad dakdlar ol iksine / Kul karavadur bakarsa stine Aladu m kim bular nedr sen / Biri ata biri anadur sen 4595 Pes bularda ne ki varsa sende var / Bazs cnda v baz tende var Gz gerek gre an gl bile / Dile imdi niedr kldan kla Yir yzinde yidi iklm var ayn / Maruf u mehr-durur bell beyn Yidi iklm u tende zhir- / Kim anula hkm idersin zhir

238

Yidi gkde yidi ylduz hkm ider / Kim grr kandan gelr kana gider 4600 Yidi ahkm ol-durur kim sendedr / Yidi endm ire asl cndadur Yidi tamu kim yir altnda kod / slarun toptoludur ham od Yidi aznda hem ol vardur sen / Ann olur tamuya lyk ten Yidi gn var evrinr yl on iki ay / Ansuz olmaz dnyada yohsul u bay Yidi mushafdur kim an cn grr / Dn cihnndan togar aydn virr 4605 Yidi kat yir kim gne kaplap-durur / Ubu sz hd saa man tapdurur Yidi mushaf manisidr iy saf / Kim anu burc nihd- Mustaf Yidi dnden demi gn kurtarur / Kim durur dstlar birbirin grr Yidi dn yazuglarndan mmini / Yidi mushaf kurtarur her birini Kim anu hkmin dutarsa d ola / Yidi tamudan teni zd ola 4610 Nitekim gne nuryla hs u m / Kurtlur dn zulmetinden her makm Yidi gn yidi reng yidi dad / Yidi iklmi dutupdur yidi ad Yidi kat gevdede cmle yazludur / Kend ilm kendzde gizldr mdi gel kendze dir aklu / Kendzde oh kend naklu Gr ki sen kimsin nedr bu cihn / Sen gir senden saa virgil nin 4615 Bu hisb sen senle eylegil / Kend rzu kendze sylegil Kim saa senden yakn yokdur kii / Sen saa gel kim bilesin bu ii Ger gelrse sen saa bell beyn / Ala senden saa genc-i nihn nkim ol genci bilesin bil ki sen / hkm-ile kll dutasn mlki sen re arkdan garba hkm hakk-la / Kanda sen olsa senle hak bile Vallhu maakm ve len yetirakm amlekm 47/35

239

4620

Yiryzi gk alt bir evdr tamm / Ol saa kll ola mlk makm Belki yir gk saa bir ev ola / Ol rakdan bakdugu yakn gele Ne kim isterse bulasn sende sen / Bilesin kim h sensin bende sen Beglik kullk kamu yeksn ola / Ne rak yakn ne n n ola Cmle varlk sarf ola ol birlige / Kamu lmek degrile dirlige

4625

Kalmaya h so u kl u kl / Pes ola ol dem bize mutlak visl L ilhe ill hve kll eyin hlikn ill vecheh 28/88 Orta yirden gtrile bu sen ben / Ol deizde garka vara cn u ten k u mak u k bir harf ola / Gir kend manisine sarf ola Mahv ola harf u savt u n sz / Niteliksz grine ol b-niyz Kendyi kend gre kend bile / Bkisin eydmezem gelmez dile

4630

Sz dkendi bunda u dil old mt / Garka vard cism cn u akl u zt Kald ol hayy u Kadm Lemyezel / Hem ebeddr ol hakkat hem ezel Ik anudur k oldur mauk ol / hir andan varur aa cmle yol Kendzinden kendye kend dell / Kendzi kendzine olm hall k imdi varlgu vir yoklga / Yoklk iinde saa varlk doga

4635

Dut an sermye tapdur ol saa / Kendz sarf eylegil kll aa Kul-iken sultn olasn t-ebed / Vv gitdi evhad kald ehad Bunda irer maksuda her dem / Rz klsun dstlara hak bu demi N DSTN YDN BBDAN BEYN DER KM DEM OGLINU MRN YD MENZL VARDUR VE

240

HER MENZLDE KR-FERMYDURUPDUR VE DEM MENZLDEN MENZLE RDRRLER y gl gel hikmete tal hikmete / A gz bak ibrete kal ibrete Gr kim ol hak neylemidr lemi / lem ire nie dzmi demi 4640 Bu ben dem ki dutd yiryzin / Nie dutm hazrete bir gr yzin Cmle yz dutm aa b-n u kf / Tesbihin gr dillerinde h v kaf Cmlesin tesbihi ol hak-durur / Aa mnkir h kimesne yok-durur Oldur hir mahluktu mabud / Anda bulnur her birin maksud n getrdi dnyaya hak bunlar / Durdlar dergha karu ynleri 4645 Cmle yz ol hazrete dutm durur / Yani kuldur kullga durm-durur Yidi safdur dem den soa / hazrete karu giderler grsee Ulu kii nk bed yohsul u bay / Bu yidi safdan gider yl on iki ay Birbiri ardna h durmaz gider / varan so gelen bilmez nider Cmle sergerdn u hayrn ol haka / Bilimezler niedr i mutlak 4650 Aylagrken yir gk an gremez / H mahlk kudretine iremez Eyle-y-iken ne sondan eksilr / Ne in kana varur kimse bilr Hkm-iledr gel gesz neylesn / Varmasa kor m ne tedbr eylesn Bu yidi saf demn hlini / Eydeym bir bir saa ahvlini erhi birle vasfn eydem saa / id imdi niedr den soa 4655 Bir saf ol sd emendr anadan / Kim bulara analardur mihribn N-resde ne ki varsa dnyede / Kamus bir safdur hir iy dede Zra kim hemreng hemtdur bular / N-resde ann eytdi uslular

241

Ne ki varsa anasndan sd emer / Bunlaru zre hakemdr ol Kamer Nie kim gese Kamer bunlar geer / Arkun arkun oglan ol safdan geer 4660 ol safa varur kim ol ygrir yrir / Syler oynar gler hem irir e gce viribirlerse varur / Bildgine iler i baarur Ger virrsen sanata y mektebe / grenr ol safda oldur mertebe Yazmag u ilm okmakdur anda i / Pes Utrid virr aa perveri ol Utrid kim hakemdr ol safa / An Allah kod anda iy saf 4665 Kim bu halk ol makmdan gre / ol blgiyyet safna gere Anda hem durm-durur bir saf yene / Megul olmlar bu dny ayna Ol saf ehli cmle h gemek diler / Dnyada h h yiyp imek diler Oynamak glmek bularu ileri / Yok-durur ayruk dah tevleri Meclis-i ay u tarab ister bular / Gzleri grkl yzi grmek diler 4670 Pes bu saffu hkimi ol Zhredr / Grsez kim kend iin gredr Zhren ay u tarabdur pesi / Ann oldur ol safu endesi Bu mr andan dah gese gerek / Kondug evden konuk gse gerek Gmese hd grrler geszin / Bulnur drdini safda asuzn n bu safdan gedi vard ol safa / Bell bil kim ol dah klmaz vef 4675 hli vard dutd ol safda makm / Kendzin ryide eyler mdm Zra ol safda duranlar tertibi / Kendzin dzmek-durur gne gibi Anda varanlar yzi bezer gne / rilikden hem yzi bezer gne Ol saf stinde gnedr pes hakem / Ne karau anda ne kaygu ne gam Her birin gli h bezi gler / Bir gren an yene grmek diler 4680 ol saf ehli kamus ol hlldr / Gn gibi kanda yrirse belldr

242

Bu mr durmaz geer andan dah / nki ben gedm geesin sen dah Kosalard gemeyeyd re ne / hli geldk ol iler varana nki mr irdi biini menzile / H dzildi bu kez ol saf ehl-ile Ol saf ehli tnd tzdr hlar / Yok-durur h kimseden korkular 4685 Urmag u dutmak olursa kamus / H dnmez key btndr nmus Eyle geymidr bular gayret tonn / Kim hisb dutmaz biri halku nin Eyle kim elde kl dutm gibi / Baksan ol Mirrhe bezer tertibi Pes hakemdr Mirrhol saf stine / Myil anndur bular ba kasdna Ol safu yle-durur dirlikleri / Nisbet eyler Mirrhe erlikleri 4690 mre durmak yok-durur bunda dah / Ubu ilmi kend cismde oh Kend hal manisidr baksaa / Ayrug gr grmez-ise bak saa Gedi bu kez vard altn safa / Yz aa urd buna virdi kaf Gemeseydi srdiler nr u r / Gerr gedke bu lely nehr Vard grdi ol saf kim key drst / Ehl-i dny dirmege lk st 4695 Eyle sevmiler bu dny mln / Kim untmlar lm ahvln Dnya olm dn gndz ileri / Uykularnda hem oldur dleri Ml u mlk sm zer cem eylemek / Kedhudlk rey tedbr sylemek Ol saf ehli bu ie yle svr / Kim dimezler kim cihnda kimse var Sanki bunlardur bu mlk shibi / Kim begenmez her biri bir shibi 4700 Mterdendr bulara bu eser / Zra hakdan aa degdi ol nazar Shibl-mlk memlik ol-durur / Bu saf pes mahz- mlik ol-durur Anu-un aa bezer hlar / Dnyay dutmak-durur rzlar Bu dah bir muteber menzil idi / H dzilmi saff u h mahfil idi

243

Hem komazlar mri kim bunda dura / Bu saf ehliyle bile dirlik sre 4705 Biz gl virmi-idk bu dirlige / lla gesz hkm alnd prlige Prlig ol yidini safdur iy saf / Kim kimesne bulmad anda vef Hatm-i mr ol makmdur ekszin / Lki n ahs irdi anda asuzn Grdi ol saf ehli cmle zaf-i hl / Kimsene anda kav olmak muhl Cmle let kalm iden bergi yok / Dnyadan h kesbi yog u terki ok 4710 Bezi tnd gli tar u akl kic / Sovum made v sst olm mezc Nefsi mfred dnyadan u gli ift / Azalar zilmi ill gli kft Ululkda urlupdurken yiri / Oglan uak teviidr tedbiri Cmle halkdan ilerken menzili / Cmle szn hurdesin syler dili Ulvideyken sfliye klm nazar / El-iyzubillah ol hlden hazer 4715 Eyle san kim yidi kat gkde durur / Yir yzinde drip bnyd urur Bu Zuhal fenni-durur hd iy kii / Kocalar anuun iler ol ii Kim Zuhal yidini gkdeyken yiri / Ananu rahmnda iler elleri Pes Zuhaldur ol yidini saf begi / Nisbet eyler begine halku yigi En-nsu al dni mlkihim Vard mr u irdi hir menzile / Yolda olup gedi ylduz hkm-ile 4720 Amad h ol alabu emrini / Ylduza sarf itdi cmle mrini Ne alap emri v ne kavl-i Resl / Dutmad ylduzlara virdi gl Hak katnda kymeti yokdur anu / Olmasun kim ola bu dirlik sen rdegil bu dirlig den soa / Alayasn ger bakarsa hle Bilesin kim nie gedi dirlig / hkm iinde kime bitdi birlig 4725 Ol yidi saf u tamm old tamm / Srete bundan te yokdur makm

244

n bu safdan gedi ol old harb / Menzili old anu tahtet-turb lediyse bunda ol eyg amel / Zr-i dest ola aa Sevr hamel Yidi ylduz kul ola eksz aa / Ola ol hak hazreti menzil aa Yohsa yle hr ola toprakda ol / Kim bilinmeye bu beg mi yohsa kul 4730 Cn mevkfda kala mahrm u zr / Sala oddan aa her dem nisr Bu yidi safdan geine dem / Z-inyet k-la srse demi Eyle dutsa k-la hak emrini / Kim gerse emr iinde mrini Yolda olup Tarnu hslarna / Lyk ola dem-be-dem ddrna ka sermye bu k tap-durur / hazrete kdur ki an tapdurur 4735 Ger deglmiseydi k bir admn / Admayayd yle kalayd hemn y Hudy ku ayrmagl / Dnya hir dogru yoldan rmagl DRDN DSTN YDN BBDAN BEYN DER KM YD NESNE YD NESNEYLE MAMR VE MAZBTDUR VE REVNAK VE DRLKLER BLEDR EGER YLE KM ORTADAN BR RBITA TARh OLA RABBYLE MRTEBT VE MLTEM OLMAZ y gl sen yol eriyle yr-sa / Yol iinde y ull-ebsr-sa Ne grrse ibret al ol nesneden / Kim bilesin her i asl neden Gz ki grdk nesneden ibret duta / Pes glde kaynaya hikmet bite 4740 Ala andan aa genc-i nihn / Ol bile kim niedr ubu cihn

245

Alagl kim bu cihn ka kat-durur / Katlar nedr nin kat kat durur Degme katnda nedr hl u sfat / Ubu ii alamakdur marifet Dile imdi sen bu sz hikmetin / Kim bilesin pdihu kudretin Alagl kim yidi katdur bu cihn / l talu biribirinden nihn 4745 Bu yidi kat birbirin cndur / Eyle sankim ol tamar ol kandur er ol kamudan cnlar can / Ol-durur kim cn u ten ister an Bu yidi kat nesne tendr cn ol / Kim biliser bile meger an ol Hli gedk bu sz takrrine / Bir nazar kl Pdih takdri ne Gr ki lem yidi kat durm durur / Cmle yz ol hazrete urm durur 4750 Her birin erhini eydem saa / Dile imdi niedr den soa Bir kat bu yir gkdr ten gibi / Sen iit bir bu acyip tertibi Bu yidi kat birbirin cndr / Aslna baksa bular cismnidr nki bu yir gk mcessemdr ayn / Pes muhakkardur bil bell beyn Her surat kim anu ii bo ola / Bir dah nesne gerek kim ol tola 4755 Bu imretler ki vardur dnyede / Dnyanu cn bil an iy dede Ol imretle diridr bu cihn / Yohsa cnsuz bir suratdur dek hemn Dnyada bu ehr bu kyler ki var / Dnyay bil diri bunlar dutar Kanda kim bunlar harb olm-durur / Eyle bil kim ol makm lmi-durur Kank yirde kim imret olmaya / Kimse anda h rhat bulmaya 4760 Pes imret bu cihnun cndur / Geri kim kend dah cismnidr Bu kezin geldk imret cnna / Bir iit kim cismi nedr cn ne n imret diri dutar lemi / An kimdr diri dutan dem demn sreti cndur aa / Dile ubu hikmeti batgl taa

246

Her imret ki anda dem olmaya / Bil andan h rhat gelmeye 4765 n halyk olmaya her bir mekn / Eyle bil kim l gevdedr hemn Kank mlkde kim raiyyet yok-durur / Ol makmu ldgi mutlak-durur Bu raiyyet mlkleri kyim dutar / Dirligin devletin dyim dutar Mlkler pes cn halkdur mutlak / Halk gidiek mlk lr dutmaz bek Halk dah okdur cihnda lki hs / demdr dem hsl-havs 4770 Cmle halkun demdr yigregi / Kim bulardur dnyada mlkler begi Pes ben-dem dutar mlki diri / demsz mlk ldr her biri demn cn var hem cismi var / Cndur kim cismini kyim dutar Cn gidiek cism lr iden kalur / Mln v mlkini ayrug alur Sret bu cn-ladur revnak / Cn gidiek ragbeti kalmaz dak 4775 Cn-la idr grr bu gz kulak / Cn-la dutar yrir bu el ayak Cn-ladur dil dah syledgi / lden ile halka hkm eyledgi Sretin halku diri bu cn dutar / nki cn gitdi suratdan ne biter Ol tamm old bu kez gel cn gr / Cn dah neyle diridr an gr Cn diridr ilm-ile bilgil ayn / Cna cndur ilm-i hak bell beyn 4780 Kank cn kim ilmi yokdur ldr / Grsez kim kamudan ol aludur Bu fazlet ilm-iledr cnlara / Anu-un hkm ider sultnlara Cn kim anu Tar ilmi cndur / Grsez ol kamunu sultndur Diri pes cn bu hak ilmi dutar / Drl hikmet ol diri cndan biter Chil cnnda dirlik yok-durur / hak bil siz bu szi kim hak-durur 4785 Dirligi limlere virdi alap / hazrete ann klur bunlar taleb Cnlaru pes cndur bu ilm-i hak / Aladurgl Tar ilminden sebak

247

Tar ilmi cnlaru hd cndur / Ol ilim neyle diridr an gr Akl-ladur dirligi ilm dah / Akl-la bak bu sz ilmin oh Her kim kim akl yokdur ilmi yok / Akl kmil kiin hd ilmi ok 4790 lmi diri akl-la dutd dutan / lmi hem bu akl-la utd utan ldr ilmi aklsuz kiin / Anu-un hsl yok iin Bu akldur cn ilm mutlak / Akl nks ilm-ile irmez haka Kank ilm issi kim ol kil degl / H ilminden amel hsl degl Pes dri ilm ol-durur kim akl aa / Yolda olmdur bile den soa 4795 lmi bild akl-laym dirligi / Akl bir gr kim nieymi dirligi Akl dirlikde dutan bir gr nedr / id imdi kim hikyet nitedr Diri akl k dutar bilgil ayn / ldr ksuz akl bell beyn Kank akl kim haka k degl / Ol hakkat hazrete lyk degl Ika yolda olmayan akl ldr / Kend nefsinden anuun aludur 4800 Ol akl kim ka yolda olmad / hikmet esrr aa e olmad Dirligi aklu bu hak kyladur / Bil ki akl hazrete k iledr Ol akl kim hazrete hayrn degl / Aa bil kim Tar k cn degl Anu-un kayguda kalmdur ol / Cn yokdur yani kim lmidr ol Pes bu aklu cn kdur mutlak / Grsee ksuz akl irmez haka 4805 Bell bild k bu akla cn-m / Ik grlm dirligi kandan-m Grelm neyle diridr k dak / Ika cn bilgil hakkat ol hak Hakk-ladur dirligi ku tamm / hakdan ayruk yok-durur ka makm Dnyada ku dilegi yok-durur / Ika maksd u murd ol hak-durur Ik iinde hakdan ayruk nesne yok / Cmle lemden anuun gli tok

248

4810

Ik iinde yok-durur nm u nin / Ik iinde ok-durur genc-i nihn Hak szidr syledgi k dili / hak iidr iledgi k eli Ik gzinden hak gzidr kim bakar / Anu-un hem yapar u hem ykar Ik kuldur akl u nefs cism cn / Ika zr hak dolupdur b-gmn Ik diridr hakk-la pes mutlak / Ik berk dut kim iresin ol haka

4815

Ik anudur mak oldur k ol / Ger aa irmek dilerse k ol Ik sen h andan ayru bilmegil / Gli kdan ayruga h ilmegil Kamuya k cn-durur hak ka cn / B-nindan ier ol b-nin Ubu yidi nesne kim geldi dile / Birbirin cndur man bile Ik hakdur diri dutan iy saf / Ik eri anuun olmaz b-vef

4820

Akl diri k dutar h ekszin / Akl anuun ka dutmdur yzin lmi dirlikde akl dutm-durur / Ol sebebden bu amel bitmi-durur Cn diridr ilm-ile bilgil ayn / ldr cn b-ilim bell beyn Ten diridr cn-la cnsuz harb / Cndan ayru ten yiri tahtet-trb Bu imretler diridr cism-ile / Mlk imret neyle olur hsm-la

4825

lemi diri imretler dutar / B-imret bu cihnda ne biter Bu yidi nesne ki erhold tamm / Kamusndan gedg yirdr makm ua bezer kim yidi perde-durur / Matlub an gedg yirde durur mdi bunlardan gep gitmek gerek / Gemege g yitmese nitmek gerek Ik dut kim key klavuzdur saa / Kamusndan gerp iltr aa

4830

Zra kim k ilerdr kamudan / Ik mekndur mekn- l-mekn Kim varursa k-la irdi haka / lmeye hergiz bula mr-i bek Kim bakarsa k-la dst yzine / Kanda baksa grngele gzine

249

k imdi k-la urgl demi / Ik-la gedi bu mlkden dem Her kim kim perr bli k ola / ha kim ol kimsene yirde kala 4835 y Hudy dogru yoldan rmagl / Kend kudan bizi ayrmagl BEN DSTN YDN BBDAN BEYN DER YET- ALLAHU NRUSSEMVT VEL-ARDI DER VE VCD-I DEM KANDLLE TEMSL DER KM YD NESNE OLMAYINA ZEVY-YI SLK VE MEYIH MZEYYEN VE MNEVVER OLMAZ VE N BU YD NESNE CEM OLA MAhFL VE MECLS NS MAhALL VE MZEYYEN OLUR 24/35 / Kan ol ibret soran gelsn ber / Gzi gli bir dem uht olsun ber Alasun gliyle grsn gz-ile / Mani yaluz malm olmaz sz-ile Gze grmek geldi gle alamak / Grben alayanudur talamak Ger birikmezse gz gl bile / Kim ne alar grmek iitmeg-ile 4840 Anlaru kim gzi gli bir-durur / Cmle drl ilm aa zhir-durur Ger birikdiyse gz gl tamm / Gr kil man toptoludur her makm Kanda baksa cmle ibret yazludur / brete bak ki anda hikmet gizldr bret al dip neyn eytdi hak bize / Neyn old bu emir gle gze Fatebir y ulil-ebsri 59/2 Yani her bir nesneyi kim gz gre / Bu gl andan gerek man dire

250

4845

T bile bu dem kendzini / Nitekim gzgde grr yzini mdi gel bir srrna gir bu sz / Gli dir kendze a gz Alagl kim dnyada ibret nedr / Dile imdi kim hikyet nitedr Bir kitbdur bu cihn ibret tolu / Kim okrsa an oldur bahtlu Ok imdi ol kitbdan bir sebak / Gli cem eyle bir kandle bak

4850

Gr muallak neyn asmlar an / An bilmekden bilesin sen seni Yidi nesne kandili kyim dutar / Cem iinde cismini dyim dutar Gr hulsa kanksdur ortada / Ayrug letdr aa iy dede Bu yidi nesne ki bir yirde bile / Kandil adyla gelr bunlar dile Alts ol birisiyledr diri / Ayrug gz gibidr ol gz nur

4855

Birisiyn alts varlkdadur / Zra kim anu-la yrlkdadur Ol biri olmazsa yok dut altsn / Manisin gzle bu sz manisin Adlaryla manisin eydem saa / id imdi niedr den soa Birisi bu kandil ol cismidr / Kim hakkat kandil anu ismidr Asl toprakdan-durur sret gibi / Sen iit bir bu acyib tertibi

4860

Biri sudur kim tolupdur kandile / Revnak bu kandil ol su-y-la Sudan ayruk nesne h lyk degl / Ol dah yog olmaga bayk degl Biri oldur kim fetle cismini / Anda berkitmiler anu resmini Bu fetle cismini dyim dutar / Kandil iinde an kyim dutar Birisi hd ol fetle kenddr / Kim anula malum olur bunda nr

4865

Nr ansuz alasa olmaz kii / Aa mensb eylemiler ol ii Bir dah vardur kim anu ad yag / Ol dkense kyim olmaz bu erg Yag-ladur bu ergu varlg / Od-la yag eyledi h yrlg

251

Birisi oddur ki kandlde yanar / Andan aydn hem miyn u hem kinr Revnak u yz suy oldur kamuya / Ansuz evler cmle bezer tamuya 4870 Biri ipdr kim dutupdur kandili / Ol ip sakfa irpdr menzili Sakfa berkinmi u sahna iner / Aa aslupdur bu kandl kim yanar Ta yanndan kaplayu ipdr dutan / Kamusndan ier oddur dten Pes hulsa ortada ol od durur / Kim karau yirlere aydn virr Anu-un geldi bunlar bir yire / Kim ol od anda yana aydn vire 4875 Ger ol od olmazsa andan ayrug / Eyle bil kim yoga bezer varlg Bu yidi nesne ki u geldi dile / let old birikben kandile demde her biri bir nesnedr / dem kandil degl mi pes nedr mdi gel bir sen bu szi alagl / Bu meseldr kendze baglagl Alagl kim sen nesin kandl nedr / Dile imdi kim hikyet nitedr 4880 Gr kim ol kandl sen cism gibi / Asl toprakdan tamm hsmu gibi Bu surat toprak degl mi pes yine / nki snd topraga ddi yene Su-y-la kandl neye bezer neye / Su meseldr cna kandl gvdeye Nitekim ol su tolupdur kandile / Gevde hem yle olupdur cn-ile Ol demr kim bu fetl gemi-durur / Yani bu era mesel gelmi-durur 4885 Dutmasayd ol durmayayd bu fetl / Pes hakkat an er ahkm bil Ol fetle hd bu nefsdr iy saf / Kim dutupdur an er-i Mustaf Nefsi hak zre dutan ahkm-durur / Nefs anuun bu yola mahkm-durur Gr bu kez kandl yag nedr sen / Alagl kim aklua dedr sen Nitekim yagsuz erg yanmaz olur / Pes aklsuz baa k konmaz olur 4890 dem n kandil ola akl yag / Pes alap k gerek anda erg

252

Yandur imdi akl ol k odna / Ger erg olmak dilerse bu dine Ol ipi gr sakfa berkinmi durur / Bir u bakgl yire inmi durur Ol bu Kurndur ki indi mahluka / Asl muhkem berkinipdr ol haka yle kim kandl ipe aslp-durur / Ubu Kurandur ki halk yapup-durur 4895 Pes vcd bir kandile benzer i yr / Ne kim ol kandlde varsa anda var Sras cism degl mi suy cn / Ol demr ahkm- erdr b-gmn Pes fetl nefs yag aklu-durur / Ol yanan od ol sen ku-durur Ol ipi kim kandil aslpdur aa / Tarnu kudret ipidr grsee Kudret ipi yani Kurndur bize / Tardan indi ki bu halk dze 4900 Yapuban ol ipe yanmak gerek / mdi bu gafletden uyanmak gerek Vatesm bi-hablillhi ceman 3/103 Bu kamu tertbde kim kandl-durur / Maksud oldur kim yanar aydn virr Yanmasa pes varlg bezer yoga / Yoga bezer nesneden hd ne toga dem n kim meseldr kandile / Pes gerek kim yahtu vire mahfile Duta hak kna her dem yana / Aydnndan kamu lem dilene 4905 Her ki ka dmedi ol yanmad / Sohbetinden kimsene dilenmedi Yanmaduk kandle bezer bil an / Var-iken yokdur yoga saygl an dem oldur ki anda k ola / hak yolnda kynedura k-la Her ki yokdur k yokdur kendzi / Eyle bil kim dne bezer gndzi Kendzden bilmegil bu k sen / k idi ol saa sen yog-iken 4910 Kullarn ilk kend sevdi ol Cell / Ol mahabbet kullara old dell Fe-sevfe yetillhu bi-kavmin yuhibbuhum ve yuhibbneh 5/54

253

ekdi ol hs kullarn andan yaa / Pes anu k-durur ilten aa Ubu mlki k-un dzdi alap / Yir gk olmaklga kdur sebeb Yirde gkde zerre zerre k kod / Anu-un told lem k od Ne ki varsa cmle kdur aa / hasreti ol kim yite bir kez aa 4915 Her birine bir nazar klm-d / Bir iret kullga olm-d Kald bunlar ol iret stine / Her biri h grinem dip dstna Yire bir kez dur didi durd durur / Ik iinde yz yire urd urur Suya bir kez ak didi akd akar / Ik iinde dn gndz b-karr Yile bir kez es didi esdi eser / Ik iinde gnde bi menzil keser 4920 Oda bir kez yan didi yand yanar / Yandurur hem k-la kend yanar Pes bil her nesne ka kul-durur / Ik-durur kim agladur hem gldrr Cmle cnbi k-ladur k-la / Pes bil kim hak biledr k-la Ik degl mi arh sergerdn klan / Ay gni durmadn gerdn klan Ik degl mi akla dni greden / lerin unutdurup i greden 4925 Ik degl mi ol yrekler kaynadan / Ml yagma buyurup ba oynadan Ik degl mi tc taht terk iden / Pdihla ahd peymn berk iden Ik degl mi dil iinde syleyen / Gizl ilmi erh takrr eyleyen Ik degl mi ol nefesde h olan / Nefs iinde kul u cnda h olan Ik degl mi gz iinden gzleyen / Grkller grkin glde gizleyen 4930 Ik degl mi ol kulakdan dileyen / Sz iinden gizl man alayan Ik degl mi ol glde dg olan / Hem gl bendin kesen hem bag olan Ik degl mi akl iinde alayan / Grdginden ibret alup talayan Pes bu k cnna krnedr / Kim anu kyla her dem yanadur

254

Ikdur an durmadn h ndeyen / Dsta dogru yol budur gel gel diyen 4935 y Hudy dogru yoldan rmagl / Kend kudan bizi ayrmagl ALTINI DSTN YDN BBDAN BEYN DER KM hAK TAL VCD-I DEM YD TABAKA YARATMIDUR VE YD DRL MELBS-ILA LBS DP DR VE YD DRL HN DAHI NM TM-DURUR Yine glm mevci geldi shile / Bir hikyet srdi getrdi dile Bu hikyet dilde sylenmi degl / Kimsene kimseden grenmi degl Lki makl u muhakkakdur ayn / iden tahsn kla bell beyn Geldi glm madininden bu dile / Kim bu dilden de cmle mahfile 4940 Hem hikyetdr bu sz hem vasf- hl / H bu hle dmedk sret muhl Hllenpdr ubu hli her vcd / Bu i krin bilen kld scd Dile imdi bu hikyet neydgin / Eydeym bir bir saa nieydgin n gresin kend cism hlini / Hem bilesin kamunu ahvlini n viresen kend hlnden haber / Ol haber lemde ola muteber 4945 Zra cmle halku oldur hlleri / id imdi niedr ahvlleri Vallhu al m neklu vekln 28/28 Ol zamn kim hak yaratd lemi / Hem kopard lem ire demi n yaratd lemi cismi-y-ile / Yidi kat cism eyledi ismi-y-ile Hem bu cisme yidi kat ton eyledi / Hem yidi kat hn brakd toylad

255

Her birin cismini eydem saa / Dile imdi niedr den soa 4950 Bir kat cism ilikdr iler / Yiri anu ierden ier Kuvvet-i cismn ki anda gizldr / Sanki cevherdr ki knda gizldr lik stinde skdr bir kat / Kim bu cism kamusndan ol kat Nie kim tende sk kyim-durur / Sk iinde ilik dyim-durur Sk stinde yene bir kat siir / Dartlupdur denpdr bir bir 4955 Sk an ol uladurm-durur / An anda hak ann urm-durur Bir kat yine tamardur dartlup / Kan revn olsun diyben kertilp Cism iinde yirdr ol kan durmaga / Arga bezer ol damar kan rmaga Bir kat kandur ki ol dn gn revn / Ygridr durmadn her dem revn Sret bu kan-ladur revnak / Kan gidiek dirligi kalmaz dak 4960 Bir kat hem kandan stin et-durur / Srete et revnak u ragbet-durur Nie gelr sret olmazsa eti / Kymeti kalmaz u olmaz ragbeti Yine andan yokaru bir kat deri / Kaplayup dutmdur ol her bir yeri Anu-la yidi katdur ten tamm / Ne ki varsa bay u yohsul hs u m Yidi kat ten aladu m ne-y-imi / Yidi kat ton dile hem nie-y-imi 4965 Eydeym an dah bir bir ayn / Kim bilesin bu ii bell beyn Ton dah hem yidi katdur yidi cins / Geyr an bay u yohsul cmle ins Kang cinsden el virrse az u ok / Geyr an er avrat ayb yok Ol yidi kat ton nedr eydem saa / Bir kat panbukdur anu grsee Adem ilk ton oldur gelen / Sonra hem andan olur cmle kefen 4970 Pes bu tonu bir kat panbuk-durur / kbet ol tondan ayruk yok-durur Anu-la varsaruz sinleye / Cmle halk ol gn gerek an geye

256

Bir kat kettndur ol nzk dutar / Geymeg-in an cmle ten diler Er avrat an geyr avnur / spah tondur diyben sevinr Ebriimdr bir kat hem ol harr / Kim an geyse anu gli erir 4975 Tonna bakduka gli d olur / Kaygudan her dem teni zd olur Var-durur bir kat dah hayvn tsi / Hrka v pemne sfdur kamus Andan alur geyr an sfiler / Gayr- sf her kim gli diler Bir kat hem pst-durur kim krk-in / Bay u yohsul m u hs u trk-in Kakum u sincb u kunduz u semr / El viriek kim gerekse ol geyr 4980 Ton olur ok drl hayvn derisi / Geyr andan hs u m her birisi Ne kadar kim irer ise elleri / Ne takz eyler-ise yollar Ol deriden ton geyr her bir kii / Anu-la gerrler bu k Hem demr ton var-durur bir kat yene / Kim dpdr alp erenler egnine Ol zirihdr kim geyrler yagda / Yani yag dirnegini dagda 4985 Yine bir kat ton dah vardur aceb / Rz klsun dstlara an alap Hulledr ol ton gerek mmin geye / Ne diyem kim bezemez ol nesneye Sunuban irmez aa sultn eli / Cn elidr aa iren cn eli Kim geyrse an bugn dnyede / Bil oldur hazret ehli iy dede U eyitdm yidi kat ton adn / Dile imdi yidi kat hn adn 4990 Eydeym bir bir saa ad-y-la / Kim bilesin her birin dad-y-la Bir katnu erb-durur gr adn / Kim ki yirse bilr anu dadn Ne ki yaglu nesne var erb ol-durur / Yiyeni h semridr toldurur Bir kat ol hnu irndr ad hem / Ad rn irndr dad hem Akl artar her kim andan yir ise / Hassa kim tala yiyben yrise

257

4995

Bir kat vardur yene kim acdur / Yiyen ol dilin agzn acdur Dnyada ok drl nimet var-durur / Dad ac lki ten-perver-durur Bir kat hem ol-durur kim nefs diler / Ne-durur ol drl drl turlar Lokma hazm eyler iteh arturur / Geri yiyen kii yzin burtarur Bir kat oldur kim oldur ser dutar / Yregi hem savudur hem ter dutar

5000

Bir kat sudur yine hem ol honu / Susayak zahmete ugrar ten Savug olsa olur anu lezzeti / Dek mizcnda degldr hasleti Nitekim su sovuyak dad var/ n ilidr dad yok dek ad var Bir kat ol nimet hem issidr / Sreti hem toyurur hem issidr Sovuyak yimez an kimsene / Savug adan kimse yir mi bir dene

5005

Bir kat ol hndan dah hem var-durur / ol-durur kim dad anun r-durur Tuzludur nimetler ol bir kat / Ol getrr zabta drl nimeti Bu yidi kat hn ki eyitdm adn / Hem eyitdm ad birle dadn Yidi kat cism-in kld sebl / Cmle kend rahmetinden ol Cell Hem yidi kat ton geyrdi cisme / Yani kim hilat brakd ste

5010

Yidi kat cism yidi kat ton geyr / e her gn yidi kat hn gelr Ubu nimetler ki virdi hak saa / Sen mi aldu hak m virdi baksa Sen satun aldusa gster nakdi / hak virrse kre sarf it vakti kr iderse yz bi ana artura / Seni dnya kaygusndan kurtara Lein ekertm le-ezdennekm l4/7 dem oldur kim anu kri var / Kend hlin bilmek zre fikri var

5015

n bile kendzini hem ayrug / Hem bile kim niedr hak buyrug Aa lyk dnyada dirlik sre / Neye sunsa lcerem hkmi ire

258

Bu beni-dem gerek hlin bile / Tarya varmak nedr yoln bile Gide ol yola vara andan aa / Anu-la yriye den soa Bu ii alamayan hayvn-durur / Geri kim ad anu insn-durur 5020 Sanmagl kim bu suratdur dem / Maniye kul eyledi hak lemi Mani kuldur bu lem kamus / Dnyas hem umag v tamus kun ol mani-durur yolda / Yol iinde kuvveti v kolda Gzlerin nr ol man-durur / Diline bu szleri man virr Maniden man biter man gelr / Maniyi man bilr man alur 5025 hak bizi ol maniden ayrmasun / Dnya hir dogru yoldan rmasun YDN DSTN YDN BBDAN YD NESNE KM LEMDE ANDAN MUTEBER VE YGREK NESNE YOK BEYN DER KM hAK TAL OL YD NESNE KULLARINA KERMET DPDR AL-TARKT-TESVYET Tarya bir demde bi kr idelm / Grkl adn eydben zikr idelm Alum anu drl drl nimetin / B-dirg ol drl drl rahmetin B-kern u b-hisb u b-mr / Kend fazlndan klur her dem nisr Fazln anu kank dil syleyesi / Feyzin anu kim hisb eyleyesi 5030 krin anu kim getre yirine / Alayan bu lutf nin yirine Ne getrdk ubu mlke geliek / Ne aluban gidiserz liek Bunda geldk b-nev v b-haber / Bunda bulduk hem nev v hem eser Bildk anu varlgn u birligin / Bulduk anu nimetin dirligin

259

Virdi evvel iki sdden emesr / Kim bizmn durmadn hey st akar 5035 dk an dn gndz durmadn / Kimseye h tanmadn u sormadn Virdi bir kul bir karava b-bah / Kullk itdi yle kim lyk aha Ata ana dip bilinmez kymeti / Ann olmaz halku aa minneti Virdi gzler bu cihn grmege / Virdi eller almaga v virmege Virdi ayak tata durmag-un / Hem dah dogru yola varmag-un 5040 Virdi dil kim syleyesin szi / kr idp yire sresin yzi Virdi sz iitmege kulak saa / Gr ne devlet rz kld hak saa Kan bu nimetler krnesi / kr iderse bi ola bir dnesi Tarnu nimetleri hd ok-durur / B-kerndur h hisb yok-durur Ve in-teudd nimetallhi l-tuhsh 14/34 Lki vardur yidi nesne dnyede / Kim bahsuzdur cihnda iy dede 5045 Kimse an kimseye satm degl / Halk anula birbirin utm degl Ulu kii bay u yohsul hs u m / Bu yidi nimetde dpdzdr tamm Biri alup birine virmez degl / Birin vardur biri irmez degl Yidi iklm halkna dpdz ayn / Ryegn hndur bil bell beyn i saadur i baadur i ua / Eydeym ol hn nedr den soa 5050 Geldk imdi nedr ol hn evveli / Bu nefesdr kim alursn iy vel Degme bir satda bi kez hak seni / Anu-la h dutar mutlak seni Hak honndan bu nefesler her biri / Lokmadur kim yimeyen olmaz diri Bu nefesle cn dutar tende karr / n nefes gitdi bu cn tenden kar Kamusyla bu nefes u ryign / Alur andan hs u m pr cevn 5055 Kimseden kimse satun alm degl / Byle h bey ir olm degl

260

Tag u yaz ev yaban toptolu / Alur andan dn gn uslu del Pes bu i hakdan bize rahmet-durur / B-hisb u b-bah nimet-durur Kan bu nimetlere kr eyleyen / kr ile Allah adn zikr eyleyen Bu tamam old bu kez gel bir yine / Girelm anu dah takrrine 5060 Grelm ol nimeti dah nedr / Dile imdi eydeym kim nitedr Ol Gnedr ki dutupdur lemi / Anu-la dirlik eyler demi Dne dse topraga ol bitrr / Hem bitende hm olursa yitrr Ger vuh u ger tuyr u ins cn / Anu-la barnurlar b-gmn 5065 Kimi anu sssndan barnur / ol savuklar zahmetinden arnur Kimi anu aydnndan d olur / Karau dnden teni zd olur Ol gerekdr kamu halka ekszin / Halk dirilmez grmese anu yzin Kamulara ryegndur ol dah / Satun almaz bay u hem yohsul dah Gnei h kimsene satm degl / Aruna lp hisb itmi degl Mdde girp batmana tartlmad / Evlere dmeg-ile eksilmedi 5070 Gebr ters v mselmn evleri / Birdr aa kul u sultn evleri B-dirgdr ol gne halk stine / B-bahdur dmenine dstna Pes bu i hakdan bize rahmet-durur / B-hisb u b-bah nimet-durur Kan bu nimetlere kr eyleyen / kr-ile Allah adn zikr eyleyen Ol dah bitdi bu kez gel grelm / Ryign nedr cihnda soralum 5075 Bilelm anu dah ahvlini / Dile imdi niedr her hlini oldur ol kim b-mr u b-hisb / lem yzin grrsin b-hicb Nuht dilerse kim bakarsn ol yze / H dolnmaz karu durmdur gze Kimse neyn sen bakarsn dir degl / Diyen hem didgi olmaz kabl

261

Bay u yohsul beg kul dpdz-durur / Bi kii baksa hemn bir yz grr 5080 lem bir yzi var halk gzi ok / Ol yzi grmekde hergiz fark yok An kimse kimseye satm degl / Dedem milki diyp dutm degl Kimseden hem kimsene almaz satun / Kamu gzler ypranursa ol btn Nuht bakarsa karu durmdur saa / Ne durursn gz aup grsee Ryigndur bakmag anu yzine / Mni olmaz kimse kimse gzine 5085 Pes bu i hakdan bize rahmet-durur / B-hisb u b-bah nimet-durur Kan bu nimetlere kr eyleyen / kr-ile Allah adn zikr eyleyen Ol dah old tamm alayana / Tasuk idr dileyp talayana Bir dah var ryign eydem saa / Dile imdi niedr den soa Ol fikirdr kim gider gl rak / Vuslata degrilr cmle firk 5090 Gl irer neye kim irmek diler / Grr ol dem neyi kim grmek diler Fikr iinde i ahurdur i sary / Fikr iinde bir-durur Hind Hty Geh ahurda geh serda yorr ol / Gh Hind geh Hitya varur ol Geh dilerse ol ser-perdeleri / Get ider tara durursa bi eri Geh hazne mln yagma klur / Komayan ldrr rsv klur 5095 Gh mirc ileyinde gh Tr / Gh firdevs iiginde gh hr Kank derydan dilerse gerr / Kank erbetden dilerse irr Ubu kamu ryigndur iy harf / Fikr iinde i kavdr i zaf Kimse fikri kimseye satm degl / Satun almaz bay u yohsul mr kul Kim dilerse fikr ile iler iin / Nuht dilerse el virr yazn kn 5100 Pes bu i hakdan bize rahmet-durur / B-hisb u b-bah nimet-durur Kan bu nimetlere kr eyleyen / kr ile Allah adn zikr eyleyen

262

Ol dah bitdi bu kez bir gr yene / Ryign nedr cihnda sor yene An dah eydeym erhi bile / id imdi niedr kldan kla oldur ol kim d gresin uykuda / Geh seni tagda gresin geh suda 5105 Geh gresin sen seni gkde uar / Geh gresin yir yzinde yir ier Gh grrsin kendzi at-la / Gh vaslatda geh furkat-la

Geh grrsin Hlku takdrini / Geh duyarsn mahluku tedbrini / Geh grrsin kim lr kendz Gh urursn geh dutarsn uykuda / Ubu kamu ryigndur iy dede 5110 Di h kimse satun alm degl / Di satmak olmad olm degl Bay u yohsul kim gerekse ol grr / Ryigndur beg grr kul grr Mni olmaz kimse kimse dine / hkm idemez d iinde iine Pes bu i hakdan bize rahmet-durur / B-hisb u b-bah nimet-durur Kan bu nimetlere kr eyleyen / kr ile Allah adn zikr eyleyen 5115 Ol dah bitdi tamm old tamm / iden sz manisin ald tamm Ol dah bitdi bu kez bir gr yene / Ryign nedr cihnda sor yene Bir dah var ryign hn nedr ol / Dile imdi eydeym nitedr ol Addur ol kim urnur bu hs u m / Toptoludur ark u garb u Rm u m Kim kim adn dilerse urnur / Ad bulnmaz diyben kim yirinr 5120 Hhi peygmber hoh sultn adn / Virr oglna dilerse han adn Hh grkl hatun adn kzna / Virr ol bakmaz kimesne szine Kank alpu kim dilerse adn / Daknur h sanmadn halk udn Bu acebdr kimse ayb urmaz aa / H eyitmez ubu ad kandan saa Ryigndur bay u yohsul dpdzi / Satun ad alm degl ogl kz 5125 Ad kimse kimseneden kormaz / Bulmadum dip kimse adsuz yormaz

263

B-bahdur kim gerekse ol alur / Beg adn kul bay adn yohsul alur Pes bu i hakdan bize rahmet-durur / B-hisb u b-bah nimet-durur Kan bu nimetlere kr eyleyen / kr ile Allah adn zikr eyleyen Bir dah vardur bahsuz ryign / B-bahdur ol azzken kamudan 5130 An dah erhi birle eydem u / Alaya kimde ki varsa akl u h A kulagu dile imdi cn-la / erhidben eydeym kldan kla erh-ile n iidesin adn / Bilesin andan bu man dadn oldur ol kim halk gvenr Tarya / Her biri Tar benm dir b-riy Hem ben anu kulyam dip sevinr / H olur gli anula avnur 5135 Kimse eytmez ne-durur Tar sen / Yohsa hd ne lyksn sen anu Ol benm Tarm-durur benven kul / Byle diyp kimse rmaz yohsul Ryigndur ol benm Tarm dimek / Hem ben anu dimege yokdur emek Cmle lem halknu oldur szi / Ol benmdr dimege boldur szi Bay u yohsul hs u m ulu kii / Ben anuvan ol benmdr diyii 5140 Kimi andan derdine ister dev / Kimi eydr hcetm klgl rev Kimi eydr ml u nimet vir baa / Kamu kullardan yaknvan ben saa Kimi eydr ben senven sen benm / Sen-ile diri yrr bu tenm Cmle millet bilr an kendn / Ol-durur sermyesi cmle din Ryigndur kendn bilmek an / Kimse ygmaz ben anunvan diyeni 5145 Pes bu i hakdan bize rahmet-durur / B-hisb u b-bah nimet-durur Kan bu nimetlere kr eyleyen / kr-ile Allah adn zikr eyleyen Ol yidi nimet ki hak virdi bize / erhi birle u tamm geldi sze Takrr olup manisi den soa / Malm old kim bah yokdur aa

264

Yokdur ol nimetlere hergiz bah / lla ol kim kr idesin Allaha 5150 kr iderse artura bahyi / Lyk ola hazrete her bir i Vekr nimetallhi in-kntm iyyhu tabudne 16/114 kr ulu tat-durur sen kl an / Yarlgar hak eksz an klan kr in yarlgad hak demi / Pes heme kr idendr dem ka vcib-durur kr eylemek / kr ile Allah adn zikr eylemek Hak aa tapdurd bu nimetleri / Ol eserden eytdi bu hikmetleri 5155 Pes revdur her nefesde kr aa / kr ile gesn gni den soa Ol krden hak bizi ayrmasun / Dnya hir dogru yoldan rmasun SEKZN DSTN YDN BBDAN BEYN DER KM Rh-I NSN NE VECH LE NZL DP KLIB-I BEDENDE SKN OLDI Yine geldi glme bir vasf- hl / Kim bu hlden hsl olur asl- hl Bilinr bu srete cn geldgi / Kank menzilden kandan geldgi Nie geldi nie menzil grdi cn / rdgi menzile nie vard cn 5160 Ne ie geldi v bunda neyledi / Ne haber virdi v ne sz syledi Bir bir eydem k-la diler-ise / Dileyp sz manisin anlar-sa Dile imdi eydeym cn hlini / Anu ol hazretdag ahvlini Kim bu cn ol evde nieydi mukm / Bunda neyn viribidi ol Kadm Cn ol evde hakkla durm-d / Takdir iinde kadem urm-d 5165 Kanaru takdr dnerse ol dak / Byle dnerdi v gzlerdi hak

265

Bir iret gelmegine intizr / Durm-d ol latf ihtiyr Geldi Allahdan iret b-zebn / Eydi vargl leme dutgl mekn Pes gerek kim dirgresin tenleri / Getresin cnbie meskenleri Gz olasn grkller yzine / Nr viresin gevdeler gzine 5170 Dil iinde syleyesin szleri / Hem kulakdan dileyesin szleri Virmek almak kamus sende ola / Kanda varsa dirlik ol tende ola n alapdan bu iret cnlara / Old cn azm itdi bu erknlara Bu ehr erkn ki vardur dnyede / Cna merkezdr merkeb iy dede Kamusyla cn azm itdi ber / Tarnu emri-y-ile gitdi iler 5175 Ulvideyken sfliye indi revn / Ba zre dem kond hemn Grdi bir gevde yatur heybet ulu / Alayu bakd ii hikmet tolu n tefahhus itdi ol hikmetleri / Eytdi kim z Tarnu kudretleri Grdi vardur gevdede yidi durak / Birbirine hem yakndur hem rak Zhir baksa nikbdur sreti / Yok-durur hergiz hnerde nisbeti 5180 Bu yidi menzilde var yidi hner / Geh gge agar her biri v gh iner Cn grdi bu ii h alad / Z aceb tahtdur diyben talad Kamusyla old n destr- hak / Girdi ol cn, cn ine nr- hak Girdi nr ardna cn ol gevdeye / Bir iit anda neye ograr neye Ne grr ol yidi menzilde bu cn / Dile imdi eydeym bir bir ayn 5185 Cn evvel menzile irdi tamm / Grdi muhkem yaplupdur bir makm H mdevver kubbe v h muteber / i yavlak gi ta muhtasar Hem mdevver hem mcevvef hem tolu / Daras kiik ii yavlak ulu yle gidr kim yidi kat gk sgar / Yag grmez muteber muhkem hisr

266

Genc-i fikret toptolu ol kalada / Rey tedbr cidl u arbede 5190 Hem mkerrem hem mzeyyen hem azz / Grdi nimet vardur anda key semiz Bu evi sord bu kez cn ol nura / Eytdi bunda kim gele v kim tura Bu makmu issi kimdr eyt baa / Ol baa yolda gerekdr ben aa Nr eyitdi akl evidr bu makm / Ol gerek yolda ola saa mdm Bile olup baarasz her ii / Kayguy v diyi v tevii 5195 n bu szi cn iitdi old d / Hem bu szn manisinden ald dad Gedi bu kez cn ikini menzile / leyine hak nur vard bile Cn ikini menzili n alad / Hem aceblep an dah talad Grdi bir ev iki kapu alur / Bu kapudan ol kapuya geilr Hem ier evde yol var giresi / Evde yir var ok nesene turas 5200 Cn eyitdi bunda i var ek degl / hliy bu iki kapu dek degl Pes bu kez cn nra sord bu ii / Eytdi bu ne kapulardur iy kii Nr eyitdi cna ubu kapular / ol-durur kim olsar shib-haber ol haber kim Tardan emr olsar / Saa ubu kapulardan geliser Bu iki yoldan gele her dem hitb / Hem iret hem biret hem itb 5205 nki nrdan cn bu szi alad / Z aceb hikmet diyben talad Gedi bu kez cn ini menzile / Yine vard ol nr ine bile Cn irdi ol eve basd ayak / Grdi kim ol ev dah bir h durak Alupdur iki ifte pencere / Cm urlmu ag kara h kanara Bu eve andan der her dem k / Hem bezekdr srete hem yarauk 5210 di v gam giriser andan eve / Hem mihir sevdgini andan seve n yene bu hikmeti cn alad / ok taaccb eyledi ok talad

267

Yine sord ol nura cn bu ii / Eytdi ubu ne makmdur iy kii Nr eyitdi bu makm oldur saa / Kim sen andan baksarsn drt yaa Grisersin Tarnu kudretlerin / Alsarsn ilm-ile hikmetlerin 5215 Baksarsn grkl yzler stine / yle kim dstlar bakadur dstna H teferrc idisersin lemi / Hem tasarruf klsarsn demi n bu szi nr dilinden ald cn / Hem sevindi d olup hem geldi cn Vard drdini makma durmaga / An dah grmege v sormaga nki cn azm eyledi ol menzile / Yine vard cn ine nr bile 5220 Cn bu kez ol menzile kld nazar / Grdi dartlm iki dervze var ki zkak uzunna dartlup / Agz auk sti muhkem rtilp Yz iinde yaplupdur sed gibi / Bezemez ayruk makma tertibi Yine sord ol nura cn bu ii / Eytdi ubu ne makmdur iy kii Kamu evlerden bu ev ayruksrak / Ev iinden kapuya yavlak rak 5225 Nr eyitdi Tarnu kudret yili / Olsar ili saa budur yol rgre hakdan saa her dem nev / Kim bu evde olmayasn b-nev Sen dah anu-la kr niyz / Gnderesin kendzden gizl rz Hem sen dirlige tanuk ola / Gevde uyursa ol uyanuk ola Hem saa gkek yiyiler irgre / lem ire kanda bulsa dirre 5230 nki nrdan cn bu szi alad / Hem sevindi d olup hem talad Gedi bu kez ol biini menzile / Yine vard cn ine nr-la Cn grr ol evde bir h kapu var / yle uludur ki ne gelse sgar Ev iinden yol geer hem iler / Girr ol yol ierden ier Bir kii var ev iinde h bker / Bkdgine tara evden dr dker

268

5235

Yine sord ol nura cn bu ii / Eytdi ubu ne makmdur iy kii Eyt baa bu ne makmdur ne ola / Ne eve bezer bu ne bezer yola Nr eyitdi cna bilgil bu makm / ol makmdur ki gele cmle tam Bunda hal olup vire lezzetlerin / Kim bilesin Tarnu nimetlerin Bu saryu oldur ulu kapus / Kanda bite ol kapunu tapus

5240

Nieler ol kapuya kul olsar / Ne dilerse ol kapu ol olsar Bundag ol oynayan bken kii / Yapsar hem yksar cmle ii Tar birdr ol diyp syleyiser / Tar ilmin takrr ol eyleyiser Nr dilinden n bu szi ald cn / Bu sze yavlak taaccb kld cn nki bildi maniyi tahkk-ile / Gedi gitdi ileyine nr bile

5245

Gedi cn andan dah vard iler / Degdi altn eve girdi ier Grdi bu kez ev ii bir h sary / Krubr baglamaga yavlak kolay Hcreler var b-hisb u b-imr / Her ne kim getrr-ise anda sgar Yir var anda cmle drl nimete / Yani kim Kurn u ilm hikmete Hem saf v hem kdret anda bol / Hayr u err yiri vardur sag u sol

5250

Kne v buhl u hased kibr riy / tikd ihls u mn Tarya Ol sarayda kamus yazlu-durur / Geri kim fili henz gizl-durur Yine sord ol nura cn bu ii / Eytdi ubu ne makmdur iy kii Nr eyitdi bu saryudur sen / Muteber mlk yigrek mesken lm hikmet cmle bunda cem ola / Hem imn ol cem iinde em ola

5255

Hem kdret hem hased hem kibr kn / Bundadur dirnekleri olma emn Bu sarayda nie iler bitiser / Nieler bagr yanup ttiser Nieler cn bundan hazrete / Ulasar b-gmn ol rahmete

269

Bu sarayda kopsardur cmle i / Ulu dirnek bunda ola yaz u k Nr dilinden cn bildi bu ii / Hem sevindi hem yidi bu tevii 5260 Yine gedi getdi andan nr-la / Vard bu kez ol yidini menzile Grdi ol bir tahtghdur muhtasar / Lki kuvvet gizl anda muteber Cmle cism anu-la dyim-durur / Nie ol kyim beden kyim-durur nne f-cesedi ibni deme muzgaten iz saluhat saluhal-cesedeh Orta yirde aslu bir kandl gibi / Bezemez ayruk makma tertibi Ta yzinden tartlupdur brgh / yzinden h msemmen tahtgh 5265 Hem mcevvefdr ii hem tolu kan / Bu ie yavlak taaccb kld cn Pes yene sord nura cn bu ii / Eytdi ubu ne makmdur iy kii Nr eyitdi bu sen tahtu-durur / Ayrug evlerde kamu rahtu-durur nki geld bu eve durmak gerek / Pdihsn tahta oturmak gerek Sen otur hkm yaylsun illere / Yani kim ayaklara v ellere 5270 Cmle az hkme fermn ola / Lcerem taht zre n sultn ola Sen otur bu taht bezensn h ile / Muhkem eyle ahdi Allah ile Hem gl hem akl hem mn dak / Yolda olup adura her dem hak Olmaya kim nefsden gt alasn / kbet sen hakdan udlu kalasn bu pendi nr dilinden ald cn / Agd ol tahta v anda kald cn 5275 Gedi cn tahtna n dutd makm / ehr kavmi didiler cmle tamm Hkmini yayd bu cmle srete / Kim iresi bu acyib hikmete Ol yidi ev u tamm old tamm / erhi birle dile geldi her makm Malm old cn ii nieydgi / Ne makmdan geldgi v neydgi

270

Vasf- hldr ubu kim eytdm saa / i saadur bu hikyet i baa 5280 Kend hlmdr saa erhitdgm / Grdgm idr bu bir bir eytdgm Sen dah bu hikmete ird-ise / hak digil benileyin grd-ise dem oldur ki hlin alaya / Yridk yirlerde yoln alaya Kandadur kandan gelr kana gider / Her makmda kim irer neyler nider un bilendr bilen kendzini / Ne haber virrse diler szini 5285 ol ki hak ad mkerrem demi / Anu-un eyledi bu lemi Velekad kerremn ben deme 17/70 Ol bu sret ire dek bir ad-durur / ok surat vardur kim anda yd-durur dem man-durur sret degl / Anu-un cmle sret old kul ka bu mani yr olm-d / Birikben srete gelmi-idi Yine sretden gidiek cn-la / Yolda olup varsar ol menzile 5290 hak bizi ol maniden ayrmasun / Dnya hir dogru yoldan rmasun DOKUZINI DSTN YDN BBDAN BEYN DER KM NEFS- NSN BR CEVHERDR MTEhARRKDR VE VCD-I DEMDE YD MENZL VAR BADAN AYAGA VE NEFS YTM LE DEGR BU YD MENZLDE MAKM DER VE KUVVET ARTAR VE ANDAN SORA AZ AZ VATAN-I ASLSNE DNER Bir hikyet eydeym senden saa / Ydigr olsun bu sz benden saa

271

Bu hikyetden bilesin hli / Alayasn niedr ahvli Hem bilesin bu ii sen sz ile / Hem i fil gresin gz ile Hem gresin kendzde bu ii / Hem bilesin niedr her bir kii 5295 n bu sret hlini alayasn / Kendz kendzi talayasn Bilesin bu nefs ile sret iin / Nitedr yoldalg yazn kn Nefs-ile sret nedr eydem saa / Dile imdi niedr den soa Ol zamn kim hak yaratd lemi / Hem yaratd lem ire demi Cismi toprakdan yaratd ol lh / Eyledi ol nefs-in h tahtgh 5300 Toprag n dem olmak diledi / Nefs-ile cn geldi cismi eyledi Cn- ulv ulviden indi tene / Geldi badan yaadn kond tene Girdi badan dutd yrekde makm / hkmi birle gevdeyi dutd tamm Nefs-i sfl sflidendr cevheri / Kibr kne cmle anu lekeri nki bitdi sfliden nefs hev / Srete gelmek ann old rev 5305 Geldi dem sretine emr-ile / Kim bile yolda ola bu mr-ile Urd hayme kond ayag altna / Kasd ol kim kalka ba zre bine Bu ayakdan t kna baa ol / Nie drl hikmete sataa ol Cism iinde ne grr eydem saa / Dile imdi niedr den soa Cism iinde yidi menzil var tamm / Her birinde var bu nefse bir makm 5310 Yidi menzilde bular neyler nider / Eydeym bir bir saa nie gider nki tfl oglan gelr bu dnyaya / Ulalur gnden gne aydan aya Ol zamn bu nefs dah tende olur / Lki taht ayag altnda olur Nefs evvel menzili bu gevdede / Ayag altdur hakkat iy dede ol depinmek kamus andan-durur / Sanmagl kim yaluuz cndan-durur

272

5315 Sd emen ol n-resde oglanu / Ayagndadur ol uhtn nefs anu Anu-un durmadn harket klur / Kim bu nefs geldk yire harket gelr Pes ayakdur nefs evvel menzili / lkin anda geldi urd mahfili Gedi bu kez nefs ikini menzile / Yine vard harket anula bile Nefsn inckdr ikini menzili / Geldi bu kez anda kurd mahfili 5320 Kuvvet-i nefs incge geldi bu kez / Hem yrr hem ygrr old bu kez Kalkd oglan ayaga bindi durur / Kanaru virbir-ise ygrr varur Sanki bu inckdedr nefs at / Zra ol dem andadur nefs kuvveti Nefs iridk yir gerek kuvvet duta / Kuvvetinden hem anu kuvvet bite Nefs bu tende key drst cevher-durur / Sreti ger mde v ger ner-durur 5325 Nie sret olur-sa nefs iin / Komaz iler harketin cnbiin n bu nefs inckde baldrda-y-iken / Ygrr armaz dn gndz ubu ten T varna oglan on drt yana / Nefs kar uylug u diz bana kd dizden nefs girdi uyluga / Bir gr andan dag ne iler doga Nefs uylukdur ini menzili / Vard bu kez anda kurd mahfili 5330 Nefs n irdi uyluga basd kadem / rzu v iret klur her dem-be-dem Hem hev v hem heves hem ay u n / Klur old her zamn her lahza c Ik u bz iret bs u kenr / Bitdi cndan gitdi rm u karr T varna nefs uylukdan bile / Bu gl pervz urur uar bile Bile varna bu nefs ileri / Fsid idr harket cnbileri 5335 n yigirmi iki yaa degdi hl / Nefs oturd tahta ilden ald ml li uylukdur bu nefs taht bil / Tahta kim otursa anu olur il Alur uylukdan harc u harc ider / T geine bilden ol yle gider

273

Nefs uylukda v hem bilde-y-iken / Dn gndz mefsede kovar bu ten Gedi bilden kd bu kez yagrna / Omzaur her ne gelrse agzna 5340 Sne v yagrn-durur dndini evi / Anda varsa nefs olur yavlak kavi Bazular kuvvet dutar grbz olur / Bir kii ol demde sankim yz olur Ol zamn bu nefs urup dutmak diler / H utuzmak dilemez utmak diler Sne v yagrn u bz nefs-ile / Birikp kuvvet birikdrdi bile Cism anuun ol zamn kuvvetldr / Ger eydr kuvveti ger yatludur 5345 Ne dutarsa nefs ol uht muhkem dutar / Anu-un dutdugn cmle utar T mr krka varna bu kii / Gce girp iler olur her ii Hem bahdurlk dah krka degin / Alplk ire kimseye virmez egin Zra nefs taht ol dem snedr / Anu-un dirligi pr knedr nki krk yl old nesf kd dile / mdi gel ondan bu kez man dile 5350 Dil-durur nefs biini menzili / Vard bu kez anda kurd mahfili Hem ibret hem man hem beyn / Dildedr bu erh takrr ol zamn Nefs ol uht dilde kulakda gzdedr / Hem grr hem iidr hem szdedr Kank az kim aa nefs atlana / Cism iinde ol gerek kuvvetlene Sret bu nefs-iledr harketi / harket olduk yirde olur berketi 5355 Krkdan altm yaa varna tamm / Dil kulag u gz-durur nefse makm Sylemek grmek iitmek diler / Nefs ol uht bunlarda i itmek diler Gz kulag u dil anu meydndur / Dirligi rahmn ger eytndr nki mr irdi bu kez altm yaa / Nefs batd kayguya v tevie Zra vard beyniye kd tamm / Akl evinde taht urup dutd makm 5360 Nefs altn evi beyni-durur / Endie anda anu dni-durur

274

nki beyni akl evidr fikri var / Nefs dah hem vard aa old yr Nie fsid endieler yir bile / Fikr iderler lemi kldan kla Gh uzak sagn u gh gussa v gam / Yir bu nefs olmaz yire her dem-be-dem Geh ogul kz gussas geh yaz u k / Fsid endeler old her dem i 5365 nki altmdan geer bu dem / dlklar eksilr artar gam Azalar mazl olur her peden / Gz aamaz akl u cn endeden Akl-la nefs ol zamnda yr olur / Lki seyri dkenr yir tar olur n kaf baglu-durur kana gide / Gussa yimekdr ii ayruk nide Nefs ol tz budug undan-durur / Yiri tardur tarlg andan-durur 5370 mr irine seksene yle gider / nki seksenden geer bu kez nider Nefs kar badan u ba zre durur / n hevydr havda taht urur Ol-durur nefs yidini menzili / Vard bu kez anda kurd mahfili Nefs gidiek harketi kalmaz ten / Bile gider lezzeti her nesnen nki vard gedi bu kez sekseni / kd badan ddi ahsu sksni 5375 Ten yire dmek diler nefs uar / El ie irmez glden geer Nefs havda ten yire dmek diler / Anu-un egilr bu kad iner mdi gel bu kez acyib nesne gr / Ol havda nefs neyler an sor Neyledgin nitdgin eydem saa / Dilegil bu maniyi batgl taa Nefs ol uht kim ayag altnda idi / B-gnh u pk-idi zb-y-idi 5380 T ki sret vard seksen yana / Nefs ayakdan girdi kd bana Gedi taht urd havda oturur / hl iinde hayr u er i bitrr Nefs ki tende yidi menzil eyledi / Yidi yirde kond mahfil eyledi Bu yidi menzilde nefs dirligi / Birikp ka biterse birligi

275

Hem dutarsa k-la hak emrini / Emr iinde gerrse mrini 5385 n ka badan havda taht ura / Gzg olan cna karu h dura Cn gre ol gzgden ahvlini / hiretde ne olsar hlini n amel ar ola nefs arna / Her dem Allah nr anda grine Cn baka andan gre hak nrn / Hem bile umakda kend yirini Lcerem kim ol yaa meyl eyleye / An aa her dem an syleye 5390 hasreti v arzus hem ol ola / hazrete varmaga meyli bol ola Yohsa ger nefs ar dirilmez-ise / hazrete lyk amel klmaz-ise n ka badan havda yir duta / Cn h bakdurmaya ol hazrete ol bult kim gn yzin rter ola / Hem bu nefs andan dah bedter ola Kaplaya cn haka bakdurmaya / Cn gzi ol hazreti h grmeye 5395 nki nefs fili cn kaplad / hiretden yaa yoln baglad Lcerem ol cn dne dny dapa / Dnyay bt idine dn gn tapa nki ynin dnyaya dutd bu cn / Gemi iin aa her dem her zamn Eyde iy hayf u dirg kan ol / ret mak u ski sag u sol Gedi benden ayrug el irmeyiser / Ger sunarsam sret el virmeyiser 5400 Ubu hasret rzusnda cn vire / hak didrn ol kii kanda gre Yidi menzil tende nefs urm-d / Yidi yirde eglenp durm-d n bularda nefs ar dirlik sre / Cn Allah rahmetine irgre Yohsa olursa peld mefsede / mri bu hlde geerse dnyede kbet tamu ola menzil aa / Alagl ubu ii batgl taa 5405 Pes bil kim ar dirlik ardur / Er yoln bu ar dirlik ardur Her kim erdr girsn ar dirlige / Ar dirlik issi irdi erlige

276

Kimsen kim dirligi ar degl / Bi du klsa biri olmaz kabl Hak sever hem ary hem tyibi / Anu-un old su hak nyibi nnallhe yuhibbut-tevvbne ve yuhibbul-mutetahhirne 2/222 Arlk oldur ki hak k-y-la / Cn u ten yolda ola dn gn bile 5410 Tenleri ar suya yunmak dutar / Cnlar k odna yanmak dutar Ve enzeln mines-semi men tahran 25/48 Cn u ten kll ol uhtn arna / Kim gele emr-i erat yirine Emr-ile ol bisleye mnn / Ik-la hem tze duta cnn Tar andan rz ola lcerem / redura dem-be-dem fazl u kerem Hem dah ol ulular hond ola / kbet anu ii mahmd ola 5415 ku oldur temenns mdm / Ar dirlikde duta cn makm Arlarla birikben bu yola / T ebed ayrlmadn yolda ola y Hudy sen hidyet vir bize / Mbtel kaldug u feryd ir bize Sen ile saa irmek rz kl / Tevfiku olsun kamu yirde dell ONINI DSTN YDN BBDAN BEYN-I SEYR- SLK- SLK DER BL KM SLK SLKNDE YD MENZLE RER VE HER BR MENZLDE AA MN RIZ OLUR YD YOLDA-I SDIK GELR ANI MENZLE RDRR hAK SBhNEHU CIVRINDA Yine geldi glme bir vasf- hl / Kim bu szden alanur ol asl- hl

277

5420

Eydiserem kend hlm vasfn / hller hlin vasfu asln Cn kend kendden gayb olmaya / Kend hlin sylese ayb olmaya Yol eri yolda ne var grmek gerek / Sorana bir bir nin virmek gerek mdi ben grdgmi den soa / erhi birle eydeym bir bir saa Nie menzil grben gedgmi / Nie yirde konuban gdgmi

5425

Takrir eylep eydeym diler-ise / Dileyp sz manisin alar-sa Ol zamn kim yog-d bu nh felek / Gelmedkdi srete ins melek Anda biz hak varlgyla var-duk / Ol zib dildr-lan dildr-duk Orta yirde yog-d h ayrulk / Ne firk u ne lm ne sayrulk Vahdet yignalkd hlmz / Neye degdi bir iit ahvlmz

5430

n alapdan takdir old bu ie / Kim bu cnlar ayrla tara de Viribidi her birin bir srete / Bir nazar kl bu acyib kudrete Bu suratda her biri ne oldlar / Ayrulk evinde nie kaldlar erhi birle eydeyim bir bir ayn / Dile imdi niedr bell beyn Ol zamn kim srete geldi bular / Perde ddi ortaya kald bular

5435

Gir gemek olmad ol perdeden / Kim geiser gitmeye n ortadan Neylesn n perdeler dutd yol / Gemege h kimsen irmez eli Her biri bir reng iinden ahd ider / Gemege bu perdelerden cehd ider Gl gi yitdgine drir / Kimi kalur yolda kimi irir mdi ben kend szm syleyeym / Yolda ne grdmse erheyleyeym

5440

Sen dah bundan kys it hli / Kim bilesin niedr ahvli Ol zamn kim ten baa old durak / Perde ddi ortaya kaldum rak Diledm kim yine varaydum aa / Ynmi dutdum gir andn yaa

278

gmi dirdm geldm hlme / Gzmi adum u bakdum yoluma Yolda grdm yidi yirde perde var / Cmle lem kalm anda zr u zr 5445 Perde ardnda kalupdur ins cn / Ben dah miskn ciz n-tvn Diledm ol perdelerden gemege / Kendzm bu ins cndan semege Pes kefret istedm bu rence ben / Neyleyim kim iriem ol gence ben Neyleyim bu perdelerden kurtulam / Gir kend madenme yol bulam nki anda varmaga yol istedm / Geldm evvel kend hlm irdedm 5450 Yani bilmekn ki bu perde nedr / Aladum kim yidi nesne perdedr Cmle kend varlgum perde baa / Beni komaz kim varam dstdan yaa Kendzm kendzme perde-y-imi / Bir iit ol perdeler gr ne-y-imi Yidi perde adlu adyla ayn / Biri sret biri nefs biri cn Hem gl hem akl u hem k u hev / Perdelerdr cmle n dnya kova 5455 Biri hd bell rz-y hak-durur / An basup gemege yol yok-durur Rz kimden olmadysa ol Cell / hazrete yol bulmad kald zell Fe-innallhe l-yerz anil kavmil-fskne 9/96 Kendzmde n bu yidi nesneyi / Perde buldum diledm bu perdeyi Gtrem dstdan yanumdan giderem / Baa mni olmaya dsta varam Geldm evvel sreti terk itmege / Yani yolda braguban gitmege 5460 Eytdm iy sret sefer ddi baa / Dst adum giderem dstdan yaa Gel bile gitlm benmle yr-sa / Yohsa terk idem seni agyr-sa Sret eydr ben hak bilmez miyem / Sen varursn ben bile gelmez miyem Bini nin terk idersin itmegil / Merkebven yolda koyup gitmegil Bir bi on gn gy baa kim yitilem / Bad-ez-n altuda oka atlam

279

5465

Nie gnler gydm aa olmad / Ol ho bini aldar-m gelmedi Vardugna berk yapd dnyaya / Kasd oldur kim beni yoldan koya Bell bildm kim benmle gidemez / Berk dutupdur dnyay terk idemez Gedi mrm yoldaa gymeg-ile / Gydgm ne ass n gelmez bile nki sret asl toprakdan-durur / Top rakdandur yakn kanda gelr

5470

Kodum an kendye kald rak / Ben yene dst yolna kldum yarak Pes bu kez ol szi nefse syledm / Ol yola bu nefsi davet eyledm Eytdm iy nefs ben kuandum ol yola / Yr-sa gelgil bile gitlm bile Yohsa gelmezse seni terk iderem / Bile gelmez yolda ben niderem Nefs baa eydr beni terk itmegil / nigrven saa koyup gitmegil

5475

Ben hak bilmez miyem kim varmayam / Kulam hir nite boyn virmeyem Gel birez gn gy baa kim cem olam / Bad-ez-n yanam yoluda em olam Nefse bakdum dirligi oldur hemn / Ben bu ikrr zre gydm bir zamn Dnyay varduka berk dutd dak / yle mstagrak ki h amaz hak Yr sandum ben an agyr-m / Bile gitlm dip beni aldar-m

5480

Gedi mrm yoldaa gymeg-ile / Gydgm ne ass n gelmez bile nki nefs ud yok hem korkus / Aladum kim gitmedk ol hr husu Kodum an kald ol hr h-y-la / Ben yene girdm yola korhu-y-la Geldi bu kez akla tu old yolum / An davet kld bu kez bu dilm Eytdm iy aklum benmle gel bile / Dsta gitlm baa yolda ol bile

5485

Yohsa gelmezse seni terk iderem / H karrum kalmad ben giderem Aklum eydr bu szi sylemegil / Nyibven beni terk eylemegil Sen varursn dsta ben neyn kalam / Kank gn kim dir-ise yolda olam

280

lla birka gn baa gy duraym / Taglupvan kendzm dirreyim Bad-ez-n yolda olup gitlm bile / Kul olam kullk klam kldan kla 5490 Yine gydm bu sze ok rzigr / Yirine gelsn diyip kavl u karr Nie gydmse akl dirilmedi / Gelmedi ahde vef h klmad Gn gnin artd dah endesi / Dnya kovmak old kll pesi Eyle dutm dnyay terk idemez / Dek beni egler velkin gidemez Gedi mrm yoldaa gymeg-ile / Gydgm ne ass n gelmez bile 5495 n akl hd kend ayak bagdur / Dnyay n dutd kanda tagdur Kodum an fikri birle kald ol / Geldi bu kez gle tu old yol Gli dah davet itdm ol yola / Gel didm dstdan yaa gitlm bile Sen ahir dstdan tuyaru var-durur / Dst bilen bunda durmak r-durur Gel bile gitlm taalll klmagl / Dnyaya meyl eyleyp ayrlmagl 5500 Ayrlursa sini dah terk idem / Dst bini okyupdur ben nidem Glm eydr Allah Allah gitmegil / Ben hazneven sen terk itmegil Dsta neyn varmayam ben mani ne / Dst koyup dnya sevmek yani ne Lki birka gn baa gygil i yr / Eyle dut kim ben uyurvan sen uyar Meylmi kll cihndan dartaym / Bad-ez-n yolda yanua yortaym 5505 nki glm bu szi itdi baa / Bir nie mddet yine gydm aa Yani eytdm ahdi gelsn yirine / Gymesem kim bile glm yirine Ben gyerem nideym kim gelmez ol / Meyli varduka cihna old bol Gydrben dek beni aldar-m / Kend gelmez bini yoldan kor-m Gedi mrm yoldaa gymeg-ile / Gydgm ne ass n gelmez bile 5510 nki bildm aldagudur bu gl / Bini egler kend olm nefse kul

281

Kodum an dah kend meyline / nki bildm maksud ne meyli ne Ben yine kasd eyledm dst yolna / naallah dogru yolda bulna Yine ben dst yolna basdum kadem / Diledm kim yine ol dsta gidem Ogradum cna bu kez gr neyledm / An dah yola davet eyledm 5515 Diledm kim cn baa yolda ola / Eytdm iy cn gel bile gitlm bile Sen bilrsin yol dur bala beni / Yolda idinmek dilerven ben seni Y bile gel yohsa ben u giderem / Gelmese gesz seni terk iderem Cnum eydr ha kim ben terk olam / Benem de sen kyim-makm lla gygil eksgm var dzeyim / Kendzmi cmle iden zeyim 5520 Bad-ez-n iltem seni ol hazrete / riesin rhata v rahmete Nie gydm yine ben bu sz-in / T meger ola diyp kavli btn Cn beni gydrdi lkin gitmedi / Dnyanu mimrlgn terk itmedi Vardugna meyli artd dnyaya / Maksud ol kim beni yoldan koya Gedi mrm yoldaa gymeg-ile / Gydgm ne ass n gelmez bile 5525 nki cn bu dnyanu mimrdur / Hem surat hem nefs anu key yrdur Sarmaupdur klli mlk ml-la / Pes kodum an dah ol hl-la Cn dah kald bu kez nitmek gerek / re yok elbette ben gitmek gerek Dsta gitmek n baa old rev / Geldi yolum baglad k u hev Sandum ol k baa geldi meger / Dst dapa gitdgmi bildi meger 5530 Eytdm iy k al beni gitlm bile / Yohsa ben dsta klam senden gile El dutup gitlm ol dstdan yaa / Yolda olgl sen baa v ben saa Sen bilrsin dsta bala ilt beni / Dsta iltmezse niderem ben seni Y bile gel y seni terk iderem / Dsta varmaz yolda ben niderem

282

Ik baa eydr anu ilisiyem / Kim gelrse ben aa iltiiyem 5535 Bini terk itmek saa lyk degl / Yoldau benven szm klgl kabl lla birka gn baa gyse gerek / Ubu hicret zahmna dyse gerek Almum vardur bu mlkde alaym / Bad-ez-n yanua yolda olaym Balayam iltem seni ol hazrete / Hicret vasl ola kll vuslata Yine gydm buna yl ben bu sze / Yani k ilte beni dip ol yze 5540 Ben hevy k diyp aldanmam / Gydgm old an k sanmam Nie kim gydmse hsl olmad / Dnyay kop benm-ile gelmedi Gedi mrm yoldaa gymeg-ile / Gydgm ne ass n gelmez bile n hev k sretiyle grinr / Nieler anu sona srinr Nieleri kod ol yoldan hev / Pes anu terki baa old rev 5545 An dah terk idp gedm yene / Ol hevdan dst dapa kadum yene Sz kdr ayrugn kolum bu kez / Ol rzya ograd yolum bu kez Grdm an dst yoln alm-durur / Kimi gerr kimi gir dndrr Pes eyitdm iy rz dutgl elm / nki geldi saa tu old yolum Y bile gel yolda olgl sen baa / Yhu yol vir varaym dstdan yana 5550 Didi benden gemege tkat gerek / Tkat yitmeyene tat gerek Kan tkat var m sende gitmege / Kan ya tat durup nz itmege n gep gitmege yokdur tkatu / Y niyz itmege yokdur tatu Pes hakkat bil ki gemek yok saa / Nieler bunda kalupdur grsez Grdm anda halk durupdur b-hisb / Cmle dermnde v virmezler cevb 5555 Ne neb v ne vel gemez szi / Ol rz inde toprakda yzi Yzm urdum ben dah ol topraga / hak rzsndan meger rahmet yaga

283

Eytdm iyvh kan ol yoldalarum / Kim gerdm bunlarula yalarum H kimesne yok benmle kan yr / Agladum kend hlme zr zr mrmi sarf eyledm ben bunlara / Gelmedi bunlar benmle bu yola 5560 Kan ol sret ki merkebdi baa / Anu-la apnurdum drt yaa Kald benden ortaya ddi firk / Asl toprakdand kald top rak Kan nefs kim baa ngr-idi / Her i iinde benmle bir-idi Kald benden yr-iken utanmad / Dnya sevdi hiri h sanmad Kan ol akl- kifyet kan ol / Kim bulurd cmle drl hle yol 5565 Kald benden garra old zine / Kendzi bend old ol kendzine Kan glm kim haznedr-d / Dn gndz ol benmle yr-d Kald benden aldadum m sand ol / Dnyaya sarmad v aldand ol Kan cn kim ol yapard dnyay / Baa mlk eylerdi her bir nesneyi Kald benden sarmauban dnyaya / Yani kim mimr ola her nesneye 5570 Kan ol k u hev v mefsede / Kim beni eglerdi her bir nesnede Kald benden k deglmi ol hev / Ann ol ayrulg grdi rev Ben bular yr sanurdum kan yr / Herbiri bir nesne kld ihtiyr Egledi bunlar beni yldan yla / Nzenn mrm bular virdi yile kibet birsi benmle gelmedi / Dst yolnda baa yolda olmad 5575 Ben teni tenh v miskn eli bo / Dst rzs iiginde kaldum u Ol iikde kald toprakda yzm / Ne elm var ne dilm var ne szm Bir iret irdi ol dem pes baa / Eytdi sen, sen de an istesez Ol-durur dermndeler destgiri / Yir gk andan tolu andan diri Anu-la an iste an bul / Aa yalvar ol kla sz kabl

284

5580

Rz oldugn dilerse ol Cell / Aa varmaga an dutgl dell Gere kend rzsndan seni / Kend ala kurtura senden seni Bu iret beni bdr eyledi / Eyle bil kim yog-iken var eyledi Cem olup kendzme dirdm gm / Hd baa benden yakn istedgm Ve nahnu akrebu ileyhi min hablilverdi 50/16.

5585

Ben baa perde-y-imiem aladum / Alayak ibu ii taladum Bu yidi nesne ki bende var-d / Yr-d hem yr-iken agyr-d U tamm old bularu takriri / Malum old kim nieymi her biri H bular yolda baa yr olmad / Her biri kald benmle gelmedi Nie varam ben bu yol yaluzn / Nie grem iy aceb ol dst yzin n bu yol yaluz varlmaz mutlak / Yaluzn h kimsene irmez haka

5590

Bir kulavuz hcet old pes baa / Kim beni bensz ala ilte aa stedm buldum anu pertvn / Aa ol ilte meger bensz beni Berk yapdum dutdum anu etegin / Ol meger ilte beni dsta degin Zt iinden h mnct eyledm / B-zebn b-harf u b-savt syledm Eytdm iy pertv- hak dutgl elm / Hd ne el var ne ayak agl yolum

5595

Al beni bensz ilet andan yaa / Kendsz varmak gerek dstdan yaa Bilmesn bu akl u cn u nefs dil / T benmle itmeyeler kl-u-kl Bu temenny kldum b-zebn / Eyle kim duymad akl u nefs cn Ortadan gtrildi ol hicr firk / Pes yakn old baa cmle yrak Yidi nesne grngeldi karudan / Beni kurtard bu cmle kaygudan

5600

Ol yidi kim b-vef olm-d / Yolda yolda olmadn kalm-d

285

Bu yidi dutd bularu yirini / erhi birle eydeym her birini Geri sret baa yolda olmad / Top rak kald yakna gelmedi Sret old u baa dst varlg / Kim ebed h olmaya agyrlg Ger baa ol nefs-i emmre ki var / Dst yolnda olmad yolda u yr 5605 Yolda old nefs-i marziyye baa / Her nefes dartar beni dstdan yaa Geri ol akl- ma kaldsa / Dnyay dirmege myil oldsa Yolda old u baa bu akl- kl / Cmle im redd-iken old kabl Ol gl kim yoldauvan dir-idi / Gelmez-idi dek beni aldar-idi Gelmediyse bir gl geldi baa / Kim eker her dem beni dstdan yaa 5610 Cn dah kim her dem aldard beni / Yoldaumken dnyaya dutd yni Kaldsa ol old rh- kudsi cn / U anula mrm old cvidn Ol hev k kim baa yolda-d / Dnyay sevmekle ba h-d Dnya sevdi kaldsa ol vakt h / Dst sevmek baa yolda old u Ol rz kim baglamd yolum / Yalvaruban dutmaz-d elmi 5615 Geldi Allah fazl u ad yolum / Acz-la kalm-iken dutd elm Zlike fazlullhi ythi men yeu 5/54 Ald bini bensz iltdi ol yire / Kim ne gge bezer ol yir ne yire nki benlik gitdi benden mutlak / Bir nazarda bakum irdi haka Cmle varlk mahv olup kald bak / Ol bakdan hsl old bki i Grdm anda bir cihn kim ne cihn / B-nihyetdr nihn-ender-nihn 5620 Ggi gge yiri yire bezemez / Tag ta yol erini eglemez Cmle yol menzil yakn cmle rak / Degrilmi vaslata cmle firk

286

nki ben ol mlke vardum benszin / Kanaru bakdumsa grdm dst yzin Ve lillhil-marku vel-magribu feeynem tuvell fe semme vechullhi innallhe vsiun almun 2/115. Dst inde yire urdum yzmi / Pes aceb grdm bu kez kendzmi Ayagum altnda buldum gkleri / leymde kul grdm begleri 5625 Ar-la grdm dururvan b-karr / arh-la grdm dnerven b-karr Ay u gn grdm me ygrir / Cmle ylduz baa karu sevnir Cmle gk ehli yni benden yaa / Bu benm ahvlme kalm taa Grdm olmam deizler gevheri / Yir yzinde cmle madin cevheri Birikben bitmiem glzr-la / Bile bitdm her nebtdan br-la 5630 Geh dner benden yaa leyl nehr / Gh payz oluram u geh nevbahr Geh dogaram lem zre gn gibi / Geh tunarvan halk iinde dn gibi Geh eserven yil gibi halk stine / Ugrayam dip yani ol dst dstna Geh akarvan su gibi ilden ile / Dstlar alsun dip beni elden ele Geh dutarvan yir gibi sabr u karr / T yzm basa diyp ol dogru yr 5635 Gh almaz yir gk ay u gn / Bilmezem hd var m yok m dn gn Gah oluram cmle lemden ber / dlkdan frig u gamdan ber Ol nefesde cmle lem sehv olur / H almaz k ad mahv olur Kalur ol dst varlg bk ebed / B-hisb u b-imr u b-aded U dkendi ikilik agyrlg / Kald kll bki ol dst varlg 5640 Cmlemz mstagrakuz ol varlga / y Hudy kamuy sen yarlga Hem Kermsin hem Rahmsin hem Gafr / kr iinde dut bizi sen y ekr

287

VE YETLHU FL-CZS-SN TEMMEL-CZLEVVEL MN-DVN- IK P RAHMEHULLHU TAL

IK PAA

GARB-NME
288

II/1, I/2

HAZIRLAYAN

Prof. Dr. Kemal YAVUZ

stanbul, 2000

289

N SZ

1272 ylnda Krehirde doan k Paay Osmanl Devleti kurulduu zaman btn retim ve renimini tamamlam ve her bakmdan hedefler gsteren bir lim ve edip olarak grmekteyiz. Bu itibarla o, devrin tek ideologu olarak karmza kar. Hl byle olunca Trk milleti, bu kargaa ve kurulu gnlerinde kendisinden ok eyler beklemektedir. k Paa bu beklentileri boa karmaz. Fikir ve kalem yn ile o gnn idarecilerinin yannda yer alarak gelecek Trk devletinin her bakmdan temellenip ekillenmesinde rol oynar. Bata idareci zerinde durur. Padiahsz lkenin yasa boulacan syler. Hkmdarlkta soy temizlii, cmertlik, cesaret, adalet, merhamet ve gven duygusu verme gibi esaslar iaret ederken, kurulacak orduda alpln dokuz artn da sralar ve bunlar limlerde bulunmas gereken zelliklerle tamamlar. Her snftan insana sz ve eserleri ile yol gsterir. nsann nasl olmas gerektiini, tasavvuf hayatn uyuukluk olmadn ve gazilik duygusunu en st seviyede herkesin yaamasn o tler. lmi n plnda tutar. nsan olmann yollarn gsterir. k Paa bunlar anlatrken ifade ekli olarak nazm seer. On bin be yz doksan iki beyitten meydana gelen Garib-nme adl eserini yazar. Bylece, Yunus Emreye paralel olarak, telif eserlerde nclk eder. Trk fikir hayatn, her bakmdan zerine alr. Edebiyatmzn temellenip ekillenmesinde bu yn ile de nemli rol oynar. Celleddn-i Rum gibi limlerin yolunu izler. XIV. yzyldan itibaren Osmanl sahasnda geliecek olan Trk Edebiyat ilk klarn onun eserinden alr. Ysuf ve Zeliha, Leyl le Mecnun gibi ak hikyelerini ilk defa o yazar. Mevlid, mirac-nme gibi konular da en nce ileyen odur. Gl ve blbl herkesten evvel o konu edinir. Tasavvuf alanda ise, derli toplu ekilde en nemli bilgileri sistemletirerek belirli kurallar dhilinde ve basit ekilde, hayattan rnekler vererek anlatr. Akl ve nefisten, ilmin stnlnden, madencilikten ve gm elde etmekten, gemicilikten, deniz ve iindeki canllardan, gk ve yerin durumundan, bitkilerin imlenmesi iin gereken artlardan, ekin ekip bimekten, deirmenden ve budayn un hline gelmesinden, kibrin insan felkete srklediinden, tevazuun yararlarndan, insann nasl olmas gerektiinden, ayrca snf insan olup bunlarn dokuz blkte grlmesinden, ak ve klk hlleri ile daha pek ok meseleden bahseden k Paa, yazd Garib-nme adl eseri ile bir nevi hayat dersi de verir. Btn bunlarn tesinde bazen bir beyti ile, XIV. yzyldan balayarak daha da gelimi ekilde, XIX. yzyla kadar btn bir Trk Edebiyatn dolamak mmkndr. Onun nefesleri ile edebiyatmzn

290

canlandn grrz. Ksaca k Paann ortaya koyduu Garib-nme, Trk Edebiyatnn temelinde yer alr. Burada ikinci cildini okuyucuya sunduumuz Garib-nme, aldka kubbeleip genileyen bir emsiyeye benzer. Biz bir ekirdek hlinde de olsa, XIV. yzyldan sonra balayp gelierek devam eden Trk Edebiyatnn ilk rneklerini bu kubbenin altnda buluruz. Burada sz k Paaya brakyorum. Bugnn Trkesi ile verirsek o, unlar sylemektedir: O yzden bu kitabn asln on yaptk. Blmlerinde de on kssaya yer verdik. Her bir blmnde, yerine ve durumuna uygun olarak, on kssa yazld. Kitapta on defa on kssa, nazm olarak, inceden inceye aklanp anlatlmtr. Bu kitab batan sona kim okursa onun asln hi bozup deitirmesin. Kim buna gre i yaparsa rahmet bulup dnya ve ahirette stnlklere kavusun. Kim bu kitab okuyup renir ve anlarsa her trl gizliliklerin temeline ular ve srlara kavuur. Geri burada Trke sylendi, fakat bu dille de srlarn, manalarn ve hikmetlerin menziline ulald. Her dilde kanun nizam vard ve bunlarn stne btn akllar mt. Trk diline ise, kimse bakp onu aratrmaz ve Trklere asla gnl vermezlerdi. Trkler de o dilleri, onlarn inceliklerini ve byk konaklarn bilmezdi. te Garib-nme onun iin yazld ve bu dili konuanlarn ince srlara kavumalar saland. Bylece Trkler ve Tacikler Trke ile manalara ulap yolda olmallar. Ayn yolda birbirlerini knamasnlar ve dile bakp da sylenen manalara kmseyici bir gzle bakmasnlar. Trkler bu bilgilerden mahrum kalmasnlar ve Trk dilinde Hakk anlayp bilsinler. Geri menzile ulaan gnldr; fakat orada bulunan her ey dile gelip anlatlamaz. Her ne kadar bu sylediklerimizle ona tam olarak ulaamamsak da, bu durumda bu dil, doru haber sylemektedir. Bilen iin her dilde mana vardr, aratran iin de her yolda Hakk bulmak mmkndr. Her nefeste Tanrya alan yol vardr. Yalnz onu can ve gnlden samimiyetle anmak gerekir. Her dilde srlar anlatan sz vardr; fakat bunu gren iin manann yz kapal deildir. Manann kymetini bilenler, ona sahip olan kimselerdir; zaten onlar nerede olurlarsa olsunlar, hikmet ve manaya deer verirler. ok acayip, ok alacak eyler dilde sylenir, fakat daha sylenecek neler neler vardr. Siz manay yalnz bir dilde sanmaynz; phesiz btn diller onu anlatr. Btn dillerde sylenen o szdr; her bir gzden gren de o gzdr. Btn canlarn sevdii bir eydir; ancak kimse onun ne olduunu bilmemektedir. Her biri, bir varla balanmtr; lkin hepsi bir maksada gre suret bulmutur. O varlkta bulunan eyi can grr, ite bu yzden onun iin kendini feda eder. Bu kitap tamamlanp sona erdi ve dolu dolu yz kssa, eksiksiz anlatld. Peygamberin Medineye hicretinin yedi yz otuzuncu ylnda sz sona erdi. Fakat hi kimse manay bitiremedi ve bu sz kesip gitmedi. Herkes bildii kadar syledi ve kimse bunu tamamlayamad. Bizim de eksiimiz bulunabilir, anlattklarmzda artk eksik varsa, bunu kim dostumuz ise, tamamlayversin. Zaten Allah yannda kn eksii oktur; ancak Hakkn eksikli kuluna iyilii ve ihsan pek fazladr. Btn insanlarn eksiini o giderdii gibi, herkesi ltuf ve ihsan ile ho tutan da odur. Erdem ve ltuf o eikte pek fazladr; kullarn da midi, bakasnda deil ancak ondadr. Ey Allahm! Senin ihsan ve ltfun oktur, nnde sonunda her eyi bilen Hakm sensin. Sen kullarn rahmetinle balar, kendi muhtalarn sen esirgersin. Garib-nmenin tamamlanp baslmas Trk dili, Trk edebiyat, Trk tarihi, Trk hayat ksacas Trk kltr ve medeniyeti iin bir kazantr. Eserin bu hle gelmesinde her trl madd destei salayan Sayn Prof. Dr. lhan Klzl ile ei

291

Sayn Dr. Meral Klzlye tekrar teekkrlerimi sunarken, Garib-nmenin baslmas iin gayret gsteren Trk Dil Kurumunun deerli mensuplarna, bata Kurum Bakan Sayn Prof. Dr. Ahmet Bican Ercilasun ile Sayn Prof. Dr. smail Parlatra, bilgisayar, tashih ve matbaa maceralarna katlanan Ara. Gr. Muhammet Ali Emeliye, tashihlerinde yardmc olan Ara. Gr. Murat Karavelioluna, MAS Matbaas mensuplarna ve emei geen herkese ayr ayr teekkr ederim. Ayrca k Paa rasnn yanmas ve ocann ttmesi iin alan ve bu uurda, sabr ve tahamml gstererek, hibir hizmeti esirgemeyen aziz eim E. R. Halide Hanm ile sevgili yavrularm Ali Sait, Hayriye Hande ve Mehmet Faruka teekkr borluyum. Hepsi vatan ve millet hizmetinde, her zaman sa olsunlar, var olsunlar. Biz yedi yz yl ncesini, eserin asl ekli, o gnn dili ve gnmz Trkesi ile verirken her trden okuyucunun istifadesini dndk. Ancak almamzda gzmzden kaan baz noksanlklar ve hatalar olabilir. Bu itibarla k Paann; Bildgine syledi her bir kii ltmedi kimse kemle bu ii Sz iinde artug eksk var-sa Bitrivirsn an kim yr-sa Hak katnda kun eksgi ok Allahun eksklye eylgi ok beyitlerini biz de tekrarlarz. Birinci cildin n sznde belirttiimiz gibi; kltrde devamllk esastr. Garib-nmedeki hayat, Anadoluda bizim ksmen yaadmz, bizden nceki nesillerin ise aynen, bizden sonraki kuaklarn da az ok yaayaca ve yaataca bir hayattr. Cumhuriyetimizin kuruluunun 76. ylnn idraki iinde 670 sene ncesini gnmze getirirken, bu deerli eseri Osmanl Devletinin kuruluunun 700. yl dnmnde, o gnleri yaayan k Paann arzusuna uygun olarak, byk Trk milletine armaan ediyoruz.

Prof. Dr. Kemal Yavuz skdar, 30 Austos 1999

292

EL-BBS-SMN FS-SMNYY EL-BBS-SMNU FS-SMNYY VALLAHU YEKULUL-hAKKA VE HVE YEHDS-SEBLE 33/4 Yine bu sekzini bb iinde on / Dsitn var malm eyler bize yn Kim alap bunaya ad urd sekiz / Nitekim umak sekizdr iy azz DSTN-I EVVEL SEKZN BBDAN BEYN-I SEKZ CENNET DER BL KM HER NE CENNETDE MEVCDDUR DEM GLNDE DAHI MEVCDDUR BES HER KM B-GZ (OLA) GLNDE SR-I DDR-I hAK MTLAA TMEYE ANDA MAhRM KALA MEN KNE F HZH AM FEHVE FL-HRET AM17/72 Yine kldum u tevekkl ol Haka / Cnum ister kim Haku gencin aka 5645 Fni mlkden bki mlki ad cn / B-nindan yani virmekn nin Her ne grdi erhidp eytmek diler / Ol fensuz leme gitmek diler n fendur dnya bk hiret / Cnlar anda varsardur kbet Bes diler kim cnum ol mlki gre / Her nin kim anda var bunda vire Gre kend kendye nedr durak / Kank menzildedr ol hr u burak 5650 Nie yirde dutsar mlk makm / Y ne evde olsar kyim-makm

293

nki meyl itdi aa bu akl u cn / Bir iit andan nie eydr nin Eydem an dil-ile bir bir saa / Dut kulagu bir dem uht bendin yaa n alapdan cnlara bu k u dem / Devlet tevfk yolda old hem Pes batlet kfrdr sst hat / n alapdan cna geldi bu at 5655 Eytdm an kim an eytmek gerek / An hem eydenden iitmek gerek Andan iiden kla ittifk / Orta yirden gtrile bugz u nifk Pes revdur bad ez-n eytmek szi / T grine anda bu man yzi Nedr imdi dile bu szden murd / Niedr umak ne mlkdr ol bild Dilerem ol mlki takrr eyleyem / Nie mlkdr vasfn bir bir diyem 5660 n iret geldi Allahdan bize / Hem beret old ol hdan bize Ol iretdendr hir ubu sz / Ne var an ger gremezse bu gz Cn u gl gzin a kim gresin / Umag u hr u kusra iresin Nie mlkdr cennet hr u kusr / Ne-durur glmn u vildn u tuyr id imdi neydgin eydem saa / Kim bilesin bu ii den soa 5665 n kim Allah dnyaya virdi vcd / Kim anudur bahi ihsn u cd Yiri ten kld v ggi kld cn / ikr yir gk old nihn Ol bihiti gge gl eyledi / Cmle yir ehlin aa kul eyledi Yok-durur mnkirlere anda makm / Kalsar bunlar cehennemde mdm n bu mmin gayba inand drst / Agd mn gge lk st 5670 B-gmn yazld ol gk gline / Umag ann mlkdr mn ehline Zra ol gkden inen yetleri / Kim bularu yok-durur gyetleri Ubu mminler an gle yazar / Mmin gli ann gge agar

Ku kafasdan boanup umak diler / Bes bu mminler ann Umak dilerHak sekiz umag bu mm

294

5675

Cmle snds ton u merkebler burak / hr u glmn mnis kk durak Hem akar su erbet uar ku gd / Olsar mmine bi ana fid Ol kkler anda bu gkden yce / Ll mercn kamu udan uca Aga tb evre kkler stine / Vire anda bi hr bir dstna Mmine yitmi vire ol kkleri / Kim ola yitmi bu dnya biri

5680

Biri bu leme ola kkin / haddi ann olmaya h mlkin Anda ne kaygu v ne tev ola / dlk her dem bulara i ola Bie h h alar od yanmadn / Yine ol alar vel eynenmedin H iekler ire aka selsebl / ile tesnm kevser zencebl Veyskavne fih kesen kne mizch zenceblen aynen fh tsemm selseblen 76/17-18 Ne kim isterse gl hzr gele / Gz aup yumna ol hzr ola

5685

Bu tenaum cmle bu ay u bu hl / H degldr bil ol evde muhl Belkim ola bu dinene bi dak / Kalmayuban isteyeler ol hak Eydeler ddr gster iy lh / Ol hevesn cmle cnlar kla h ol satda gtrile cmle hicb / Gzlere grngele ol hak alab Vchun yevme izin nzratun il Rabbih nzratun 75/22-23 Greler an ayn-ender-ayn / A gz imdi bu gafletden uyan

5690

U sftn umagu eytdm saa / mdi gel bir kl nazar senden yaa Alagl kim sen nesin umak nedr / Hem ol umakda hr kumak nedr Her ki bugn bunda bildi bunlar / Ol-durur yarn ki bula anlar

295

A gz bir imdi bu maniye bak / Bak ki didm cmle saa virdi hak Eydeym den soa bir bir saa / Tut kulagu bir dem uht bendin yaa 5695 n yaratd seni evvel ol Kadm / Gr ki senle ne kld ol hakm Eyledi bu yirden gkden seni / Cn bu gkden hem yirden teni Bes bu yirde gkde ne kim var ayn / Kod sende kamusndan bir nin Ve fil-arz ytun lil-mkinne ve f enfsikm efel tubsrne 51/20-21 Yir tolu dvler-durur gkler melek / Tende yavuz fil cnda h dilek Dn yir glgesidr gndz gg / Tende hb- gaflet cnda g 5700 Yir kesfdr nitekim tenler kesf / Gk latfdr nitekim cnlar latf Yir iinde tamu v gkde cinn / Cism iinde fil-i bed cnda cenn Bu cinn umak ki hak gkde kod / Ol cennu cnda gldr ad Bes mukbildr cinna bu cenn / Ne kim anda var bunda var hemn Umag u hr v glmn u kusr / Sende bunlar her biri bir nesnedr 5705 Bu gl umak-durur k ol burak / Kasr hulk u mani hr dogru bak Akl ol tb-durur kevser kerem / Kim halyk dirlr anda dem-be-dem dris ol ihsn-durur Rzvn rz / Kim rz-y hak bulnmaz b-rz Bes ezelden bir ehirdr ol cinn / Kim akadur drt nehir anda revn Biri sudur biri stdr biri bal / Birisi hamr u velkin h hall Fh enhrun min-min gayri sinin ve enhrun min-lebenin lem-yetegayyer tamuh ve enhrun min hamrin lezzetin li-ribne 47/15

296

5710

U yaplm ehr ezelden bu gl / ste bir bunda bu drd rmag bul Su siyerdr bunda hamr ol marifet / St ilimdr hem hilim ol bal sfat U eyitdm ol bihit vasfn / Anda beze hem bu gl erhini Gl ol umaga bededr ayn / Umag ehli bunda vardur b-gmn ste ol umag bugn bunda bul / Kim olasn yarn umakda kabl

5715

Gresin ddr yarn ekszin / Ger grrse bunda bugn dst yzin Umag dzdi senn ol Cell / Anda ne kim var saa kld seblHak yaratd sini manzargh-un Bu gl bugn nazargehdr aa / Manzar ola yarn ol umak saa Bes bu nak gr bugn bunda ok / Kim gresin yarn anda ol hak

5720

Her ki bugn bunda aa irmeye / Bil anda yarn an grmeye Her ki gzszdr hakkat bunda ol / Dst yzin grmeye bil anda ol Vemen kne f-hzih am fehve fil-hireti am 17/72 Gz bu ikrrdur kim ol dst grr / Ol ninsuz lem vasfn virr Bes bil ikrr-la sdk ol-durur / Kim bu gle genc-i pinhn toldurur Umag bu sdk-la ald alan / Rahmeti ikrr-la buld bulan

5725

Her ki sdk yog-sa mmin degl / Bes mnfkdur degl anda kabl Enbiy v evliy sdk-durur / Anu-un umaga lyk-durur Ger dilerse kopasn anda bile / Ko gmn gel iler sdk-la Mmin oldur kim gmn olmaya / Kim gmnluysa mn olmaya ku ad nin k-durur / Anu-un kim yola sdk-durur

5730

Oldugyun sdk bu yol ehline / Alad kim yol nedr ehli ne Ann aar bunlar dilde mdm / Kim dernnda bular dutd makm y alap bunlardan ayrma bizi / Bunlaru yolnda dut rma bizi

297

KN DSTN SEKZN BBDAN BEYN DER KUDS- MBREK VE HAZRET- RSLET MRCINI VE HER NE KM OL MAKM-I MBREKDE VARDUR SIRAT VE MZN VE GAYRH TEFHM TDRP TAFSL DER Ol alap kim bezei yok bir-durur / Yog var eylemege kdir-durur Yog-iken bu lemi var eyledi / Gizl ilmin ad izhr eyledi 5735 Hem bu yir gk yog-iken virdi vcd / Gk rkda kald yir kld scd Her birin bir kullga emr eyledi / Her biriyle bir iit kim neyledi Gkde evvel ar kod ol hakm / Gge bnyd old ol ar- azm Yir yzinde eri kod muteber / Aksidr aru virr ardan haber Gkler iinde yaratd gn ay / Aydnndan yarnur yohsul u bay 5740 Yir yzinde eyledi altun gmi / Kim anula hsl olur her bir i Gk iinde arh sergerdn dutar / Dyim h durmadn gerdn dutar Yirde aksi gr anu iy pr hner / Dn gndz durmadn dyim dner Her nen kim gk iinde asl var / H gmnsuz yir yzinde misli var Bes bihit bunda aksi ne-durur / Kuds iinde Kubbets-sahr-durur 5745 Eyle sankim umagu aksidr ol / Kim anu iinden agd gge yol Dile imdi Kubben vasfn ayn / Kim bilesin bu sz asln beyn Ol mbrek Kuds ehrinde meger / Dartlupdur bir harem key muteber Yiri ak mermer denmi dpdzi / yle kim grnr gibi halku yzi ki mescid var iinde h makm / zzet eyler aa cmle hs u m 5750 Birn ad Mescidl-Aks-durur / Birn ad Kubbets-Sahr-durur

298

Yir yzinde umagu aksidr ol / Anu iinden bulnd gge yol Gge andan agd hir ol habb / Andan ol mirc aa old nasb Sbhnellez esr bi-abdih leylen minel-Mescidil-harmi 17/1 Kubbets-Sahr-durur ad anu / Dile imdi vasf nedr kubben Kubben resmi msemmendr i yr / Yani bilgil kim sekiz dvr var 5755 Bu sekiz dvr hem umak sekiz / Umaga bezer ann old azz Ol sekiz dvrda vardur drt kapu / Yir gk ehli klur anda tapu Degme dvrnda var bi penere / Degmesi bi drl nak u kanara Degme bir penerede bi drl cm / Penereler kamus krkdur tamm Krk direk var kubbede o krk kemer / Cmle altunla svanm ser-be-ser 5760 Ortada bir kubbe kmdur yce / Kaplanupdur kuruna udan uca yzi cmle fssdur kubben / Diymezem dil-ile erhin anu Yazludur Th v Ysn harf harf / Bahtulu ol cn kim old anda sarf Dvud gr kim demrden neylemi / Sahray evre tarabzon eylemi Bir divr dartm demrden pr girih / Birbirine berkinpdr n zirih 5765 Bir muabbak peneredr nak-la / Nie eydem vasfn gelmez dile Penere ire nr agalar var / Yaprag v budag v nr var Bir demrdendr ki direm iy aceb / Dvuda mm eylemidi ol alab Ve elenn lehul-hadde enimel sbigtin 34/10-11 er andan dah Sahr-durur / Bir iit ol seng-i Sahr ne-durur Seng-i Sahr bir ulu tadur yatur / Alt bir h tuhfe yirdr gir otur

299

5770 Ol ta zre bir kadem basm Neb / Tada ol bir h iz olm y eb Bir burak indi Resl atlanmaga / Yani kim anula gge agmaga Sahranu bir kesi kalkd bile / Bile gitmek diledi ol menzile Kf ya Sahr didi ol demde Resl / Durd Sahr ol szi kld kabl kd bir dil Sahradan u syledi / Nli itdi hlini arz eyledi 5775 Didi untma efatdan bizi / Bir kez agl yarn anda sen bizi Kald ol Sahra v vard Mustaf / Baglad Allah ile ahd u vef Kbe-kavseyn old menzilgh aa / in old der dergh aa Fekne kbe kavseyni ev edn 53/9 Dst inde mahv kld kendzin / Cmle gz old v grdi dst yzin Ol mukarrebler ki vardur tapuda / rmedi bu srra kald kapuda 5780 Dst vislin neydgin kim ne bile / Kimsene bilse dah gelmez dile Hli doksan bi kelme rz-la / Degdi dstdan dsta yz bi nz-la Dst inde ol habb old habb / Dst-la mirc aa old nasb Bu ie bu kudrete ne akl ire / Sz kdr n gir indi yire Geldi Sahr altna oturmaga / Diledi ilkin namza durmaga 5785 Boy degdi rst olmad kym / Kalkd Sahr old ol bir h makm n namz kld oturd Emn / Gkden ol dem indi Cibrl-i emn Sofra indrdi Resl toylad / Yidi ol hn Resl kr eyledi Yir gk ehli Resl hlini / Bildiler mirc-la ahvlini Cem oluban cn peygmberler / Hdmete geldi kamu serverler 5790 Mustaf mircn n bildiler / Dirilp cmle selma geldiler Anda hzr cem-iken ol cmle cn / Bir namz vakt iridi ngehn

300

nki kmet eyledi ol mukted / Cmle cnlar kld aa iktid Oldlar bunlar cemat ol imm / Ol namz kldlar anda tamm Bir kavulda yledr kim ol namz / Gkler stinde klnd ol niyz 5795 Enbiy ervh anda cem-idi / Mustaf ol cem iinde em-idi Ol mekn- l-mekn kim var-durur / Ol meknda Cebrel agyr-durur Ol namz kldlar anda tamm / B-rk u b-scd u b-kym Bir kavul oldur ki Kudse geldiler / Ol namz Kuds iinde kldlar Bir kavul iksi dah old sahh/ Ten dili v cn dili eytdi fash 5800 Mustaf vard yine meskenine / Sz iinde Kudse geldk biz yine Ol haremde bir iitgil kim i yr / Kubbets-Sahr yresinde ne var Hem terz hem srtu sretin / Eylemiler kim tuta halk ibretin Yani bunlar yarna tanuk-durur / Bileler kim olsar ek yok-durur Dvudu ol Kubbets-Silsilesi / Kim gelrdi kim olsa gilesi 5805 Anda bir zencr vard ol zamn / Btl hakdan seerdi b-gmn sanu hem vardur anda biigi / Zr-zemndr yir iinde iigi Ol biik bir ulu ak mermer-durur / Andan ayru iki mihrb var-durur Birisinde Mustaf klm namz / Birisinde klm ol Meryem niyz Zr-zemnde h ziyretdr bular / Kim varursa yz urur hcet diler 5810 Ol assn Ms kim atm-d / Ol varup bir mermere batm-d Grkl mescid yaplupdur stine / Ol dah bir h ziyretdr yine Sanakn urm mer bir mermere / Dikmi anda yle kim yumak yire Ol dah bir h ziyretdr mdm / Yaplupdur stine bir h makm Andan ayruk mescid mihrb k / Bb- Cennet Bb- Tevbe bb k

301

5815

Bir haremdedr bular cmle ayn / Ubu kim bir bir didm bell beyn An grenler bua tanuk-durur / Kim bu szde artuk eksk yok-durur Lki ben ol kubben ahvlini / Eydemedm lykna hlini Nesne kim ol umagu pertavdur / Bu kadar sz kanda anu savdur Eyle san bir hcredr umakdan ol / Anu-un andan agd gge yol

5820

Her surat kim anda man var ola / An takrr eylemek dvr ola Kimse an nie takrr eyleye / Tende cn niedr dip syleye Ol makmu cn vardur b-gmn / Anu-un lmedi buna zamn Nesne kim ii tolu pr nr ola / T cihn olduka ol mamr ola Her kim an bilmek ister neydgin / Zhiri v btn nieydgin

5825

Varsun anda grsn an gz-ile / Eydben ol malum olmaz sz-ile Ol makm hak ehline lyk-durur / Kamu yirden yigligi bayk-durur Uzanuban nieler vard aa / Mnkir olm var m h den soa ku gli aa k-durur / Cn ol ev hakkna sdk-durur Anu-un syleydur dil-ile / erhidben vasfn kldan kla

5830

Sevg nesne dilden eksilmez olur / Sevgsz hergiz dile gelmez olur Men ehabbe eyen eksere zikrah Eytdi ol yzi sulu grkl hulu / Kim neyi sevse ok aar iy ulu Ol erenler kldlar anda namz / Cn iinde buldlar bi drl rz Bunlaru yzi suy-un iy Kerm / Dogru yoldan rma bizi iy Rahm N DSTN SEKZN BBDAN BEYN-I YET- VE VECEDEKE LEN FE-AGN93/8 DER BL KM TARI

302

DNYADA SEKZ DRL GAN YARADUPDUR SEKZ CENNET MSLNDE VE BULARA VCBDR K KRM- KFFE- ENM DELER Pdih lutfn diyem bir bir saa / Bir kulag a bir dem uht bendin yaa 5835 Gr ki nitmi neylemidr ol Hakm / Ne inyet eylemidr ol Alm Kullara gr kim ne ihsn eyledi / Nie hn dkdi v nie toylad Nie virdi her birin rzn / Nie diler her birin szini Tagda tada nie bekler her birin / Rzn degrr bilr yirl yirin Her birin oldur halnda h dutan / Agac ol kuru yirde ya dutan 5840 Cmle halk h dutupdur ol alab / Geri virdi her birine bir sebeb Lki halk ire sekiz drl kii / Kamudan artuk-durur bahyii Her biri bir mertebeyle ol sekiz / Hem uludur halk iinde hem azz Bes sekiz drl at v mertebe / Kim taalluk dutmaz ol hi meksebe Ol sekizden bu sekiz devlet bulur / Halk iinde izzet hrmet bulur 5845 Ol sekizden kimde kim olsa biri / Kanda varsa sadr olur anu yiri Kamus ger bulna bir kiide / Ndir ola ol kii bu dnyada Dile imdi ol sekiz drl ii / Kim bulupdur bu sekiz drl kii Kamu bunlardan gelr nesne diler / Bell bil kamudan baydur bular id ol baylk nedr eydem saa / Kim bilesin bu ii den soa 5850 Biri oldur kim ola mri dirz / mr iinde kla ol ok ok niyz Cn gli hazrete dogru ola / Dogrulgda durmag aa h ola Sohbete sarf eyleye ol mrini / mr iinde komaya hak emrini

303

T knca ol uzun ya sona / Nie iler gelr anu ine Kahr u lutf u d v gam nef zarr / Bu cihnda ok grr ol hayr u er 5855 Nie dmen knesin grmi ola / Nie dstu vaslna irmi ola Kamusndan b-haberdr ol kii / Bes bil kim var-durur bahyii Key atdur Tardan ol mr aa / Mani birle baymdur grsee Her ne kim man dilerse anda var / Aa bir bir gsterpdr rzigr Prleri yohsul bilme bay bil / Zra bunlar ok grpdr ay u yl 5860 Pr vcdn key ganmet gr i yr / Hdmet eyle dn gndz bende-vr Ger dutarsa pr glinde makm / ste rahmet yaga hakdan mdm Baylgu bell biri prlik-durur / Bir dah dile nie dirlik-durur ol-durur ol kim alap ok ml vire / Kanaru kim sunsa dny el vire Sanmaduk yirden gele dny aa / B-nevlk grmeye den soa 5865 Kamulardan dnyligi ok ola / Halk iinde gzi gli tok ola Ne hased ilte kimesne hlna / Ni hars ola kimesne mlna lla her dem hayr ola iledgi / hazrete baglu ola uss gi Ulu kii nimetinden gnene / Toyna alar u yal tonana Kendzin ol dnyalige virmeye / Glini hak hazretinden rmaya 5870 stine binmi ola ol dnynu / Ba zre agmaya dny anu Dnya fikri cn bandan amaya / Akl gli Hak yolndan amaya Nitekim ol enbiy v evliy / Yni dogru gitdi bunlar Mevliya Dnyaya bunlar ynin dndrmedi / Dnyelik bunlar yoldan rmad Nie kim ok oldsa nimetleri / Artd her dem her nefes tatlar 5875 Bes bil baydur kim kim ml var / Ml iinde hakka lyk hl var

304

zzet eyle aa kim lyk-durur / hak azz dutm an bayk durur Bir dah bu dnyede baylk nedr / Bir kulag ur ol dah gr niedr erhini bir bir saa eydem tamm / Bir iit kim kime degmi ol makm Ol kii oldur kim ol kil ola / Akl anu her ie kmil ola 5880 Fen iinde yle ola ol kii / Kim dutarsa baa ilte her ii Her ne kim ilerse halka h gele / Her ne kim sylerse szi tu gele Ger gele bir bu gni halk stine / Pdih meyl eyleye ba kasdna Gide halkdan akl u bil kalmaya / Neylemek nitmek gerekdr bilmeye Bulna ol kiide akl u bil / Kim anula kurtla uslu del 5885 Ya ola kim bir kii i balaya / Bilmese ol ii nie ileye Her kii kim anda i bu ry ola / Ol hakkat kamulardan bay ola Tanuban ol kiiden sz ala / leri ol sz ile zabta gele lla ol tedbr ry issi kii / hazrete lyk ola her bir ii Dnyadan ol hiret ilerini / Yig bilben yine tevlerini 5890 Emr nehyi neydgini key bile / Btl hakdan see kldan kla Her kii kim anda ibu ry ola / Ol hakkat kamulardan bay ola Anu-un kamular muhtc aa / Akl iinde her nefes mirc aa Bes aa izzet gerekdr her zamn / hak azz dutmdur an b-gmn nki bild akl kmil ne-y-imi / Dile bir baylk dah nie-y-imi 5895 erhi birle vasf idben hlini / Eydeym anu dah ahvlini oldur ol kim ol neseble pk ola / Lki nefsi hak yolnda hk ola Asln aup kamular ol servere / Her kim adn iide ba indre Asln aup halk aa izzet kla / Server asl diyben server bile

305

Kamudan artuk ola kadri anu / Kanda varsa ola yir sadr anu 5900 lla ol kendzini alak bile / hak yolnda kendzin toprak bile Olmaya kibr hased ol kiide / hakk her kanda bulursa iide Aslna ol h tekye klmaya / Halk kendzinden alu bilmeye Szkrlk eyleye ol halk-la / Cmle halku glin ala hulk-la Ulu kii bay u yohsul hs u m / Aa an evl evinde mdm 5905 Ala cmle gl andn yaa / Baglu ola yirl yirinde aa Bes bil ol halk iinde bay-durur / yle kim ylduz iinde ay-durur n alap virdi aa bu mansb / Dutma an siz bu kamu halk gibi zzet eyle izzete lyk bil / hak azzlepdr an bayk bil Ol dah bitdi bu kez bir gr yine / Halk iinde bay kimdr sor yine 5910 Ne kiidr ol dah eydem ayn / Kim bilesin bu ii bell beyn oldur ol kim ilm iinde fenni var / Her ne kim ol buyurursa halk dutar Pdihlar mahkm anu hkmine / Zre ol mutlak hakemdr bu dine Tarnu genc-hnesidr snesi / Zehresi yok kimse aa dinesi Kanda kim ol oturuban sz aa / Dn iinde hakk btldan see 5915 Allah emri kanksdur bildre / Emre boyun virmeyeni ldre lla ilk kend duta ol buyrug / Yola andan davet ide ayrug Kimde kim ilm amel old tamm / Cmle halk gli aa old makm lmini ol iidenler sz-ile / Filini hem greler bu gz-ile Kavl fili n mnsib bulna / Cn vireler cmle anu yolna 5920 Kamu lem hkmine muhtc ola / yle kim ol tok u bunlar a ola Eyle olsa bay olur bes ol kii / Kamudan artuk anu bahyii

306

Dyim izzet gerekdr bes aa / zzete lykdur an grsee zzet aa Tardandur iy saf / Anu-un gdi an Mustaf Men ekreme limen fekad ekremen Uda bu baylk dah old tamm / Malum old ol nasb ol makm 5925 Yine bir baylk dah var dnyede / id imdi an dah iy dede oldur ol kim devleti hakdan duta / Gli ne i kim dilerse ol bite Her dilek hakdan bite h sanmadn / Her bir ii ilene el sunmadn Devleti yle drst ola anu / Kim zafer klmaya fili dmen Her kim an ykmaga zr eyleye / Ol hakikat kendzin kr eyleye 5930 Her kim anu iiginde kul ola / halk iinde mukbil makbl ola Nieler zd-iken ol tapuda / Kendzin kul eyleye ol kapuda Halk anu kutlu yzin grmeg-in / iginde yz sreler dn gn Lki ol kendzini miskn gre / hak yolnda zini elgin gre Halk iinde ucb u kibr eylemeye / Sylese davi-y-ile sylemeye 5935 Hem tevzu hem kerem ola ii / Cmle halku glin ala ol kii 5936 Hkmine mnkd ola her bir gl / Halk iinde ol ola shib-kabl Eyle olsa bay olur bes ol i yr / Grsee kim her glde yiri var Her kime kim yz dutarsa bu zamn / Bes aa izzet gerekdr b-gmn Tardan degmidr ol izzet aa / zzet eyle siz dah den soa 5940 nki devlet baylg old ayn / erholup bir bir dile geldi beyn Bir dah baylk nedr eydem saa / Dile ubu hikmeti batgl taa ol-durur ol kim kanatdur ii / Dnya derbendinde tokdur ol kii Cem olup kendzine gli gzi / Olmaya hergiz kimesneyle szi

307

Hak ne kim virdi-y-ise kr eyleye / kr-ile Allah adn zikr eyleye 5945 Dnyada h nesneye aldanmaya / hakdan ayruk kimseye baglanmaya Glini aldurmaya grdgine / Kni ola Pdih virdgine H nazar klmaya kimse mlna / kir ola kend kend hlna Dnyelik ger az ola ger ok ola / Ol kiin gli gzi tok ola Dnyanu ol azlg v oklg / Dpdz ola varlg v yoklg 5950 Ol kii yle kanatdur aa / Kim sanasn ol sanatdur aa Halk aa mtk ol halkdan kaar / Gevde bunda gli hazretde uar Halk du almag-un muhtc aa / Frig ol halkdan yni hakdan yaa Dnyada n cn gl dndi haka / Eyle olsa bay olur ol mutlak Ddi boynndan bu dny ykleri / H grnmez dnyelik ekskleri 5955 Akl tze gli bay u cn tok / Dnyada hergiz anu eksgi yok Tar katnda bitedur ileri / Tar hnndan geldur alar ol kanat kim erenler kldlar / Bir dkenmez gencdr ol kim buldlar El-kanatu kenzn l-yefn Ol gandr bes aa izzet gerek / Cn iinden key ulu hrmet gerek U kanat baylg old tamm / Kald bir baylk dah bir h makm 5960 Ol dah baylk-durur bu dnyede / Dile imdi ne makmdur iy dede oldur ol kim grkl hulk issi ola / Kime sylerse szi ss ola Kimseye andan savuk sz gelmeye / Kimse an urmaya v sgmeye Grkl hulkndan gele kfir dine / Ermeni znnr kesp dnden dne Bay u yohsul k ola hulkna / H gele hulk bu lem halkna 5965 Halk iinde Tar hulkn duta ol / Cmlen glin unula uta ol

308

Nitekim Peygmbere degmi-idi / Tar anu hulkn gmi-idi nneke leal hulukn azmin 68/4 Kime degse hulk ulu devlet-durur / Pdihdan kullara nimet-durur Hem imret dnyas hulkdan anu / Hem rzsnda olur ol Tarnu Her kime kim degdise ubu nasb / Halk iinde ol kii old habb 5970 Kamulardan artug anu hurmeti / Hulkdur ol iki cihnu nimeti Bes bil kimse ki shib-hulk ola / Cmle halku glin ala hulk-la Baydur ol bu dnyada h ekszin / Grmek ister kamu halk anu yzin n alap virdi aa ol hilati / Artug old kamulardan devleti Bes aa izzet gerekdr b-gmn / Hem fid klmak gerekdr hn-u-mn 5975 U bilindi ol sekiz drl kii / Kim dutupdur bu sekiz drl ii 5976 Halk iinde hak bular kld bay / zzet ann dutdlar yl on iki ay Bu sekiz baylk ki vardur dnyede / ol bihit aksidr bil iy dede San kim ol umak-durur indi yire / Virmedi hak an ill dstlara Her ki buldu ol sekiz bahyii / Eyle bil umakda yorr ol kii 5980 Dnyada dirlik nie olur-sa / Dirilp ne hl-la lr-ise Kopsar yarn yine ol hl-ile / Bes alapdan sen ey dirlik dile Kem tane temtne kem temtne tbasne ve kem tbasne tuherne Ey dirlik oldur hir iy selm / Kim ola hond kuldan ol Kerm Drd blkdr dnyada halk iy kii / Dirlig-ile malum olmdur ii Gr bularda kanksdur yigleri / Ol-durur bu cmle halku begleri 5985 Birisi oldur ki eylk grmedi / Tar aa h dny virmedi

309

lla yarn hiretde big ola / Nie kend gibilerden yig ola Biri oldur dnyada ho yir ier / Her kime ne dir-ise szi geer lla yarn h kadri olmaya / Kala ol mahrm rahmet bulmaya Biri oldur dnyadan almad dad / Sabr yog u kri yog u kald yd 5990 Yarn oda yansardur ol kii / Olsardur kamudan dvr ii Birisi oldur ki hem dnys var / Cmle yol ehli anula old yr Hem muvfk ola hli yarna / Lyk ola pdih ddrna Bu blkdr ol sekiz baylk bulan / Dnyada hem rahmetin bayk bulan Yarn umak bunlarudur iy saf / Hem bulardan rzdur ol Mustaf 5995 ku dn gn temenn kldug / Halk iinde isteyben buldug Bu sekiz baylkdur u eytdm tamm / H at v h nasb h makm Halk iinde bu sekiz i isleri / Bil ki bunlardur bu halku hslar mri bunda bunlarula srelm / Dogru yol yolda olup varalum y Hudy dogru yoldan rmagl / Ol cematdan bizi ayrmagl DRDN DSTN SEKZN BBDAN BEYN-I MERTEBE- KERMET- HIZIR ALEYHSSELM DER BL KM hAK TAL OL BYGE SEKZ DRL AT KERMET KILUPDUR VE H KMSEYE KULLARINDAN BU KERMET KILMADI VE ANU HAKKINA DD VE TEYNHU RAhMETEN MN NDNVE ALLEMNHU MN LEDNNLME 18/65. / 6000 Yine bu dil diledi kim rz aa / Cmle drl mahfile rahmet saa

310

Ol haber kim gelmedkdr dillere / Ubu dilden yaylsar illere Eydiserem vasfn ol kiin / Kim cihnda misli yokdur iin H kimesne iine mni degl / Cmle milletler iinde ol kabl Ger nie kim genc hd gizl olur / lla gizl genc k yirde kalur 6005 Aluban halk an grse gerek / Kamuya ol fyide virse gerek Madini hak yir iinde gizledi / Madin ehli geldi an izledi Renc yiyp ol gizl genci buldlar / Gizl-y-iken ikre kldlar Ubu man glme kld eser / Ol sebebden dile geldi bu haber Bu haberden told cmle tag u ta / leme ol gizl rzum old f 6010 hli geldk ol szi erhitmege / Ol ulu eyh vasfn eytmege Aa hd aklum benm kanda ire / naallh kim alap kuvvet vire Kend vasfn gir oldur eytdren / Gldr hir blbli nutka sren Grmeyine kimse k olmad / Bilmedin hergiz dile sz gelmedi Tar rz kld grdm gz-ile / Geri alanmaz bu man sz-ile 6015 Eydebildke bu dil tekrrn / Eydedursun durmadn ikrrn eyhin vasfn mrd itmek hall / An eytmekden gl olmaz mell Ben dah ger eyhm vasfn diyem / Anu-la halk Hakka ndeyem Ol baa cyiz-durur bell beyn / Dile imdi eydeym bir bir ayn Geri dilde eydimezem adn / lla szden alayasn dadn 6020 esin anda kermet ne-durur / Geri bilmez kim ol kanda-durur Hak sekiz drl at virdi aa / erhi birle eydeym bir bir saa Dile nedr ol at v ol hner / Biri ol kim geh gge agar geh iner Yirde gkde durdug bell degl / Yir yzinde ol fuln ill degl

311

H kimesne bilmez an kandadur / lla kanda ister-ise andadur 6025 Yiri ggi berri bahr hak aa / Cmle bir ev eylemidr baksaa Ubu evde toptoludur ol kii / lendur yidi iklmde ii Yir yzinde yiri yurd eylenmedi / Yurd dutup kandasa da eglenmedi Kimse bilmez ol yrr mi ya uar / Yiri kandadur ne yir ne ier B-nin u b-mekn u b-makm / Kandalgn bilmez anu hs u m 6030 Kimse anu hikmetine irmedi / Niedr bell ninn vermedi Geh grrler an ak eybetldr / Ton yaldur u hem boz atludur Geh grrler bir kanatlu ku gibi / Bezemez bu halka anu tertibi Geh grinr uyankken gndzin / ikr b-hicb sret gzin Geh grinr d iinde uykuda / Geh grinr tagda tada geh suda 6035 nebdr ol kii v hem veli / Oldur hir Tarnu kudret eli Hak an sald cihna hayr-un / Yiri ggi virdi aa seyr-in B-mekndur ol kii bell beyn / Ol atnu biri u old ayn Bu at v bu kermet kimde var / Bu i issi kim-durur ol ehsvr Bir dah oldur anu bahyii / Yir yzinde zne gn ol kii 6040 Ne ki mescid var-sa hzr olur / Ol namz halk-la bile klur Anu-un dine kymatludur / Hem hayrlu gn-durur hem kutludur Kim cematda biledr ol kii / Bi kiiden biri bilmez bu ii mdi gel bir akl-la bak bu ie / Sdk iinde dur dme tevie Bak bu ie nie grnr manide / Nie irr ol kii her mescide 6045 Her birine ygrp mi irir / Yohsa lem aa bir mescid midr nki kamu yirde bulnur ol ulu / Bes olupdur leme ol toptolu

312

Kanda kim ister-ise hzrdur ol / Bell bil sr iinde srdur ol Ol ulu her dne mescidine / Nie girr iy aceb maksd ne Anu-un kim bu halku tat / Ola ol hak hazretinde ragbeti 6050 Yohsa hd eksgi yok ol kiin / hak katnda eksgi yok iin Her nefes mirc u her dem Tr aa / Her makm mihrb u mesciddr aa Bu at v bu kermet kimde var / Bu i issi kim-durur ol ehsvr Bir dah eydem haber ol kiiden / Kim musaddak duta an iiden Sdk-la saddak diye iden kii / Dile imdi niedr bahyii 6055 Rz kld hak aa b- hayt / Kim anula ol kii buld hayt Hak anu inde lmek komad / Ol lm endesin h yimedi Hkmi irmez aa ol Azryil / Srna muhtc yok srfil Ne terz ne srat u ne suvl / Yokdur anu ileyinde ubu hl Z-inyet pdihdan bir kula / Kim cihnda lmesz dirlik bula 6060 ol sfatdan kim hakudur hak aa / Virdi an lmez ol nden soa lem ire kld an b-mekn / H kimesne virmedi andan nin Lki bir bulu kii agrur-sa / Hzr olur sdk-la kgrur-sa Pdih virdi aa bu erligi / nki virdi bu lmsz dirligi Rahmetindendr alabu ol kii / Dil-ile erhidp eydilmez ii 6065 Nie eydem erhini gelmez dile / Ol sfat bu dilde nie eydile Bu at v bu kermet kimde var / Bu i issi kim-durur ol ehsvr Ol kermetden diyem bir sz yine / Klli devletdr bu sz dileyene Sdk-la diler-ise eydem ayn / Dile imdi niedr bell beyn Virdi ol ilm-i lednn hak aa / yetinden malm ola ol saa

313

teynhu rahmeten min indin ve allemnhu min lednn ilmen 18 / 65 6070 Aa ol ilmi biz gretdk didi / Msaya mkil olan ol ilm-idi Msa n bildi bu ilmi anda var / hak eyitdi Msaya yort anda var Vard Ms ograd ol kiiye / Diledi andan ki nesne ya Ol ilimden bes tevakku eyledi / An gretgil baa dip syledi Kleh Ms hel ettebbiuke al en tuallimeni mimm ullimte rden 18/66 Eytdi sen sabr itmeyesin iy Kelm / Nefs mahkm gerek aa dil selm 6075 Msa eytdi inaallh sabr idem / Sabr idemezsem yolum bell gidem Vardlar bir gemiye ogradlar / Msa anu ilmini grmek diler Gemiyi deldi v mayb eyledi / Msa h grmedi an syledi Fentalek hatt iz rakib fissefneti Harakah kle eharakteh el-yete 18/71Hliy sabr itdi yine gitdiler / Bir iit kim anda varup nitdiler Ol kii ldrdi bir oglanug / Masum-d yog-d h yazug Hatt iza lekiy gulmen fekateleh kle ekatelte nefsen zkiyeten 18/74 6080 Msaya bu i yine h gelmedi / Anda hikmet neydgini bilmedi Gitdiler andan dah bir menzile / Varup anda hem yine gr ne kla Yapd bir dvr anda ol kii / Yine Ms taplamad ol ii Gitdi sabr Msnu geldi mell / Pes bu kez bu ileri kld suvl Didi eytgil manisin bu iler / Bu mdur her yirde sen iler

314

6085

Ubu ide bileyim maksd nedr / Eytdi bir bir yle kim Kurndadur Emmes-sefnet feknet li-meskne yalemne fil-bahri 18/79 Gemiyi kim anda biz deldg-idi / Pdih hkmi nedr bildg-idi Dstlarndan Tarnu bir miskini / Var-d kim key severdi hak an Ol gemiye virmi-idi nakdini / ledrdi h grrdi vaktini Diledi kim bir melik zulm eyleye / Ala anu gemisin gasb eyleye

6090

Tar emr itdi an kim gizledm / n rzs vard anda gzledm Dah ol masm kim ldrdm an / Alagl anu dah sen srrn Mmin idi atasyla anas / Ol ak kfir olsard hesi Dilemedi hak an kim ulala / Her ne kim ol hak dilerse ol ola Ol biri dvr kim an yapmuz / Tar srrn anda dah sizmiz 6095 ki yetm anda ml var-d / Atalar slih dndr-d 6096 Hak diledi an kim gizl kla / T yitimler ulala bun bula nki bildi bu ii kald rak / Bunlaru ortasna ddi firk Hz firku beyn ve beynike se-nebbike bi-tevli mlem-testati aleyhi sabran 18/78 Bu at v bu kermet kimde var / Bu i issi kim-durur ol ehsvr Yine virmi bir kermet hak aa / Bir iit bu hikmeti batgl taa

6100

Ol dah bilgil ne bahyi-durur / Nie hikmetdr hem ne i-durur Gitdiler andan dah bir menzile / Varup anda hem yine gr ne kla Yapd bir dvr anda ol kii / Yine Ms taplamad ol ii

315

Gitdi sabr Msanu geldi mell / Pes bu kez bu ileri kld suvl Didi eytgil manisin bu iler / Bu mdur her yirde sen iler Ubu ide bileym maksd nedr / Eytdi bir bir yle kim Kurndadur Emmes-sefnetu feknet li-meskne yalemne fil-bahri 18 / 79 nki bildi bu ii kald yrak / Bunlaru ortasna ddi firk Hza firku beyn ve beynike senebbike bi-tevli mlem-testati aleyhi sabran 18/76 Bu at v bu kermet kimde var / Bu i issi kim-durur ol eh-svr Yine virmi bir kermet hak aa / Bir iit bu hikmeti batgl taa Ol dah bilgil ne bahyi-durur / Nie hikmetdr hem ne i-durur oldur ol kim b-mekn u b-zamn / lem ire hak an kld revn Yaz u k u dn gndz bir aa / yle yolda olm ol takdr aa Tag u ta u berr bahr u fevk u taht / hak aa bu kamusn kld taht Her vilyetde mukmdr ol vel / Her i iinde anu vardur eli 6105 Hem kuruda ol kii bualma / rir ol bu gninde kalma Hem deizde buluya ol b-aded / Allah emriyle klur her dem meded Geh karur kalalar dutsagn / Ayagndan gtrr ol bagn Geh yola getrr yolndan azm / Geh eve iltr yabanda kalm Bu gninde ol bualm kiiler / ol mededsz yirde kalm kiiler 6110 hakk aup cn iinden klsa nz / hazrete karu klursa ol niyz Viribir ol kiiyi Allah aa / Alagl bu hikmeti batgl taa Bes haku kudret elidr ol kii / Her makmda hakk-la iler ii Hak an bu yir yzinde buluya / rgrr hem kuru yire hem suya Bu at v bu kermet kimde var / Bu i issi kim-durur ol eh-svr

316

6115

Vardur anda bir kermet hem yine / Malum olsun ol dah dileyene An dah erhi birle eydeyim / Dile imdi niedr erhideyim oldur ol kim cmle millet dilini / hak aa bildrdi her bir hlini Her birin hll hlinde h dutar / Dillerine bunlara virr habar Aa mnkir h millet yok-durur / Cmle tanuklk virr kim hak-durur

6120

Cmle milletler iinde ol ada / Yok-durur inkr u ceng arbede Cmle mahlk arasnda ol kii / Hayr iinde marf olmdur ii Bu ben-demde mnkir yog aa / Olmad olmaysar nden soa Ol ada her yirde vardur bir makm / Kim erglar yanadur anda mdm Buna kurbnlar virrler ol ada / Buna hcetler olur anda rev

6125

Cmle millet k anu adna / Kamu bilr kend kimdr ad ne yle degmidr aa hakdan hner / Kim zebndur ileyinde r-i ner Ejdehlar kamus mahkm aa / Cmle halku zlimi mazlm na Taglar stinde geyikler ol ere / Her biri mahkm-durur ol servere ol deiz karndaki balk dak / kdur ol er Tar hak

6130

Allah an yle klm ekszin / Cmle halk grmek diler anu yzin Bu at v bu kermet kimde var / Bu i issi kim-durur ol ehsvr Ol dah bitdi bu kez bir gr yine / Ne kermet vardur anda sor yine An dah eydeym bir bir ayn / Dile imdi niedr bell beyn Ol kermet ol-durur kim ol kii / Pdihdan ol-durur bahyii

6135

Her kim zre klursa bir nazar / Muhtasarken olur ol dem muteber lem ire marf u mehr olur / Kanda dursa durdug yir Tr olur Malum olur bilmedgi ilm aa / Szin iiden kalur cmle taa

317

Gzlerinden gtrilr cmle hicb / Kulag her nesneden idr hitb Gline dnya gam yol bulmaz / Kaygu hergiz aa yolda olmaz 6140 Cn esrk akl tze gli kn / B-nindan virr ol her dem nin Ol velde bir kermet ubudur / Bu kermet hd kadm anda hudur Hak anuun sald an dnyaya / Kim bu mlkde dyim hayr ileye Rahmetindendr haku pes ol kii / Halklar hayra irrmekdr ii Ol uludan her kime degse eser / Ermeniyse ol dem ol znnr keser 6145 slm evinde olur ol bir vel / Ayrug ol elden komaz togru yol Bu at v bu kermet kimde var / Bu i issi kim-durur ol ehsvr Bir kermet var yine ol kiide / Ubu szi bahtulular iide Bu szi kim iidrse sdk-la / Ol bile bu hikmeti kldan kla Dile imdi nedr ol eydem ayn / Kim bilesin bu ii bell beyn 6150 oldur ol kim gaybler udan ua / Ol kii hkmindedr irte gee Allah aa bildrpdr bunlar / Hdmet ire aa karu ynleri Yani bunlar hdim ol mahdmdur / Kamus ol kiin mahkmdur Yidi iklmi dutupdur ol eri / Ol erin ol kiidr serveri Bunlara i dn i gndz-durur / Det derya tag u vd dz-durur 6155 Bunlara vahdet-durur yin reng / Yok-durur ortalarnda harb u ceng Bir bi yidi krk kii / Bunlaru vardur dah yz ii Kamusnu ittifk bir-durur / Kimsi gizl kimisi zhir-durur Halk iinde taglupdur yzi / Ta halku bunlarudur i yzi Halk grr ol i yzi dir iidr / Lki bunlar gayb erenler iidr 6160 Krk oldur kim gremez halk an / Ad Krklardur vel gster kan

318

Yidi oldur kim bulardur Yidiler / Yidi iklmde bu ad didiler Biler ol gayb ehlin hd rengidr / Yani vahdet cismin pen hissidir Biin bi drl nesne iidr / lla bunlar birbirin iidr ler ol si pyedr kim bu erg / Eylemidr anu stinde durag 6165 Bu erg ol bir kim ol Kutb ol-durur / Allah anula bu mlki toldurur Ol-durur ol gayb erenler serveri / hak aa leker virpdr bunlar Cmle gayb ehli aa fermn-durur / Ayrug lekerdr ol sultn-durur Bu at v bu kermet kimde var / Bu i issi kim-durur ol ehsvr Ol sekiz drl kermet u tamm / Takrir old ol makmt u tamm 6170 Bahtulu ol kii kim h alaya / Ubu szi cn iinden dileye Bu kermet issi kimdr ol kii / Kime virdi dnyada hak bu ii eyhm oldur eyhm oldur eyhm ol / Andan ald baa bu dogru yol Derdme n ol-durur her dem dev / Bes an amak baa old rev Ubu ilm andan-durur stdum ol / lm iinde ddum ol istdum ol 6175 steyp kanda bulaydum ben an / Mrvetinden ol kabl itdi beni Sr iinde bir sebak virdi baa / Cmle ilmm ol-durur den soa Ol kgrd baa k adn / Ol brakd cnuma k dadn An sevmekden degindm devlete / Ol brakd bini ubu hikmete Her makmda ol kulavuzdur baa / Kanda yorrsam ynm andn yaa 6180 Ol kiiden hak bizi ayrmasun / Dnya hir togru yoldan rmasun BN DSTN SEKZN BBDAN BEYN-I ALMET- IK VE TESR- IK DER BL KM N IK IKA MSTEVL

319

OLA SEKZ DRL ALMET ANDA ZHR OLUR BAZI ZHR VE BAZI BTIN Kan ol kdan haber soran kii / Gelsn iitsn nieymi k ii Kime gelse k anula ne klur / Ol bu ka nie kyner yaklur ka bu k neyler gh gh / h kul eyler dilerse kul h Her gl kim ka yolda olmad / Ik iinde hl nedr ol bilmedi 6185 ku hlin gir k bilr / Kim dn gndz nie zr klur Ik iinde katredr kaynar deiz / Ik elinde cmle i old temiz Ika yokdur reng resm vasf- hl / Ik klm b-zelel ol B-zevl Ika had urmad hergiz ubu dil / Ik iinde olmad h kl-u-kl Geri yokdur k ztnda nin / lla gelmidr sftnda nin 6190 Ol nindan bir kan eydem saa / Dut kulagun bir dem uht bendin yaa Kim bilesin k olan hlini / Dile imdi niedr ahvlini k olanda gerek kim b-gmn / Ola elbette sekiz drl nin Ol ninlar tanug ola kna / Bileler kim k dpdr cnna id imdi ol ninlar niedr / Kim bilesin ku hli nedr 6195 ku evvel nin ol-durur / Ik anu glini yle toldurur Kim cihnda komaz aa rz / Eyler an huk-leb hem zerd-r Kyndr bagrn yregin durmadn / Agladur her dem kimesne urmadn Gzlerinden dkdrr kan yalar / H bilimez hlini yoldalar Od grinmez yregini kaynadur / Gavgasuz ol mum gibi h kyndr 6200 Kahr u lutf u d v gam bir aa / Mnis olm aglamakla r aa Aglamakla zrden b-h olur / Irlasa ol zevk-la serh olur

320

Ik hlin dndrdur kiin / Niteligi h bilinmez iin Bes bulardur ka evvel nin / i kyne bezi ola zafern Mnisi hem rikkat ola hem srd / Kymeti yanduka arta hem d 6205 An bild gr ikini hlini / Bir iit anu dah ahvlini Dile imdi ka k neyleye / ol-durur kim gze uyku gelmeye Dutmaya uyku anu gzlerini / Gzleye ol dn gndz yrini Gli dny nimetinden dkile / Szini syleydurken yala Yimeg-ile uyku anda kem ola / Gli dst sevmege muhkem ola 6210 Amaya h dstdan ayruk kimseyi / Terk ide dst dstlgyun dnyeyi Kanda baksa dst gre gzleri / Dst ola her dem dilinde szleri Dstdan ayruk kimseye baglanmaya / Cmle lem mlkine aldanmaya ku bes bu ikini hlidr / Az yimek hem az uyumak yoldur Dnyanu cmle murdn terk idp / Cn iinde dst kn berkidp 6215 Dst sevmekdr heme pesi / Yok-durur ayruk dah endesi ku bu kez ini hlini / Eydeym bir bir iit ahvlini Kim bilesin k iinde hl nedr / Dile imdi kim hikyet nitedr Ol nin ku oldur i yr / Kim katnda yok-durur sabr u karr Dstdan ayru bir dem uht rm yok / lem ire h kayd u dm yok 6220 Boyn muhkem k ipiyle bagludur / Yregi hem k odndan tagludur Kanaru k dnse dner ol bile / Her ki ksa bu hli ol bile Kank gle kim derse derd-i yr / Aa ne rm u ne sabr u karr Dst yzi n grngele gl gibi / Ol ola b-hten blbl gibi Geri menzilgh aa glzr ola / lla dst derdiyle dn gn zr ola

321

6225

Bes ini hli budur ku / ol btn sdk issi girek sdku ol-durur sabr u karr olmaya / Ol karr eylep cihnda kalmaya Ik erine bir nin eydem yine / Sr viriser bu szm dileyene Dile imdi ka k nitdgin / Ik geliek kiiden ne gitdgin Kyndr k kime gelse rn / Halk iinde dkdrr vakrn

6230

Kalmaz anu r u neng nmus / Ik geliek mahv olur bu kamus Ik iinde nm u neng r yok / Bi melmet gelse bir znhr yok Belki her dem kr ider ol hle ol / hline mnkir degldr hele ol ka hd bu melmet r degl / Ey adum sna dip korkar degl Her kim kim cn bu k iidr / H gelr her nie sz kim iidr

6235

Pes bil kim k iinde k eri / Olm olur r u nmsdan ber r u nms k-la yolda degl / Nm u nengi k eri klmaz kabl ku drdini hli ubudur / Bu nin hd ka dyim hudur Kank k kim saknd adn / Ol hakkat almad k dadn Yine vardur ka bir key nin / ol-durur kim hli ola dsitn

6240

Nie kim mak anu fikri ola / Ol bu lem halknu zikri ola ldginden sora belkim buna yl / Bunlar ola kamu dilde kl-u-kl Aalar ol k mak-la / Diller zikri ola iksi bile Leyli v Mecnn gibi kim aalar / k u mak diyp kamu bular Kank cnda kim bu ku dad var / Dnyada hem hiretde ad var

6245

yle dirlikde dutar bu k, eri / Kim hi lmez t ebed bu k eri Pes biini menzil oldur ka / Kim anu bu k-la ad ka Kyndgine ol bu mak odna / k ola cmle anu adna

322

d gibi kim od-ladur revnak / Yandugna ragbeti artar dak Yine vardur bir nin ku / oldur ol kim hn-u-mn ku 6250 Cmle gzden dkilben terk ola / Cn iinde dst sevmek berk ola Amaya h ml u mlk cins nakd / Gide glinden be-kll hall u akd Vecd hlet ola her dem i aa / Gelmeye ayruk dah tev aa Tecrid ola ml u mlki var-iken / Dst yolnda harca vara cn u ten Ikdan ayruk olmaya sermyesi / Dst sevmek ola kll myesi 6255 Undla ev barh u mlk ml / Bilmeye h nie geer mh u sl Gark ola dst arzusnda cn u dil / Ayrug anda olmaya h kl-u-kl Ik iinde bes ol altn nin / ol-durur kim terk ola bu hn-u-mn Hn-u-mn anda kll yd ola / Andan ol k bu kdan dad ala ku geldk yidini hline / Bir iit kim dirligi ne hli ne 6260 idiek k eri ahvlini / k-sa alayasn hlini oldur ol kim k eri olur garb / Rzn amaz kimseye glin karp Kend olur kendzine rz-dr / Bilmez ayruk h cihnda dogru yr Ogl kz bilmez anu hlini / Aladmaz kimseye ahvlini Yaklur ol kend kend hl-la / Syleyp getrimez derdin dile 6265 Kopdug yirde garbdr ol kii / Ger giderse hem garblkdur ii Mekke ehrinde nitekim Mustaf / Dn gn gurbet ekerdi iy saf Mekkeden vard Medne ehrine / Yine ddi ol garblk kahrna Pes hakkat kimde varsa derd-i yr / Bil an kim garbdr derdi var ku yidini hli byledr / Ubu hli kend hlm syledr 6270 Olmayna k eri mutlak garb / Nite olur mauk inde habb

323

Her kim old dstlarndan klli yd / Ol-durur kim dst inde buld dad Ol dah bitdi bu kez bir gr yine / ku sekzini hlin sor yine Bir iitgil ol dah nieydgin / Kim bilesin k olmak neydgin oldur ol kim ku dn gn ii / Dst sevmek ola cmle tevii 6275 Hergiz ol amaya dny hiret / Eytmeye kim nie olam kibet Htrndan mahv ola cmle cihn / Yazla dst ikr v nihn Dst sevmek ola dn gn fikr aa / Dst amak ola her dem zikr aa Zhirin btnn ol dst ala / Andan ol dst iiginde dst ola Kime gelse k ulu devlet-durur / Cn iinde sevgl nimet-durur 6280 Eyle bil kim bi cihn issi-durur / Kanaru sunsa ii ass-durur Ubu hldr ka sekzini hl / Byle olmazsa aa bu k muhl nki cnda dst k berk ola / Lcerem dnya v ukb terk ola Ik iinde gark ola n cism cn / Bes harmdur ala her d cihn Ne aa ol kim untd kendzin / Neye baksun ol ki grdi dst yzin 6285 Bu sekiz drl nin keytdm saa / hli budur ku den soa Her kimesne kim bu hle dmedi / Ol henz bu k iinde bimedi Kank cnda kim bu ku dad var / Lcerem bu maniden istd var Kank cna kim bu sz klmaz eser / Bil oldur b-nasb b-haber ku hlin gir k bilr / Kim uzun dnde nie zr klur 6290 Kimsene kim imedi ol erbeti / Ne bilr kim nedr anu lezzeti Tardan k bir atdur mutlak / Kime gelse ol bulur mr-i bek Ik iinde yok-durur hergiz zevl / Her ki k oldsa buld visl Ik iinde gizldr cmle murd / Ik erin sen sanma kald n-murd

324

Ik iinde grndurur dst yzi / Dst yzin nedr gren bu k gzi 6295 Ik iinde syleydur dst dili / Bahtulu kim oldsa k blbli Pes beretdr bu k cnna / Kim yazld ad k dvnna Dadmasayd cn bu k dadn / ka kim dndereydi adn Ik divnndan degdi dad aa / Lcerem kim k old ad aa y Hudy dogru yoldan rmagl / Kend kudan bizi ayrmagl ALTINI DSTN SEKZN BBDAN BEYN DER KM TARI TEBREKE VE TALTEK SEKZ DRL IK VE MAK YARADUPDUR VE Z NR-I CEMLN OLARA ARZ DP OL NRI BRBRNDE MHADE DP SEVRLER 6300 Kan ol klaru hlin soran / Ik-la her nesnen asln gren gini dirsn v asun gzini / Ik-la grsn bu man yzini Alasun ne iler olm dnyada / Ik iinde nieler gelmi ada Nieler adn ykd bu k / Nielerden ad alup kd bu k Nie sansuz kii geldi saga / hleden kurtld geldi sag ie 6305 Her birisin bildiler bir ad-la / Bili old ad bi bi yd-la Bildi lem halk bunlar neydgin / Adlar ne hlleri nieydgin Ik bular akd lem halkna / Bildiler kim her birin hulk ne Nie k old bunlar mauka / Bunlarunla neyledi ol mauka k u mak ne-y-in oldlar / Ne sebebden halk bular bildiler

325

6310

Ik-la diler-ise eydem saa / it imdi niedr den soa Ol zamn kim yog-d bu nh felek / Ar u fer cism cn ins melek Var-d ol pdih- b-mekn / Sr iinde genc idi gizl nihn Diledi kim alayd ol Cell / Kendzi kendzine old dell Knt kenzen mahfiyyen fe-ahbebt an-urafe k old kend kend yzine / Mak old kendzi kendzine

6315

Sevdi kend kendyi ol pdih / Gr ki ne kld v nitdi ol lh Dilegi old kim ol hayy u Bek / Karu bir gzg duta her dem baka Pes getrdi ol ademden lemi / Hem kopard lem ire demi Gzg kld bunlar kendzine / Saykal urd dutd karu yzine El-mmin mirtl-mmini vallhul-mmin Bunlaru zre brakd aksini / Aksine kld havle kn

6330

Aks iinden grinen hsni-durur / Grp ol hsni seven k-durur Hsni birle k dutd lemi / Ol eserden evka geldi dem Birbirini sevdi cmle mahlukt / Yir gk cism cn u akl u zt k u mak dimek andan-durur / Srrna bak bu sz kandan-durur k u mak okdur dnyada / Nie eydem vasfn gelmez ada

6325

lla bil kim sekiz nesne tamm / Ik iinde oldlar kyim-makm Mlki bunlar dutd cmle ad-la / Maruf old zri v feryd-la id imdi her birin adn / Kim bilesin sen bu ku dadn Sevdi evvel yir gk birbirini / Sen iit bu Tarnu takdrini

326

Kld hasret birbirine bunlar / Ol hevesde gedi cmle gnleri 6330 Yir durupdur gke karu intizr / Gk dnedur dn gndz b-karr Sabr ider yir gk ine dip inemez / Cehd ider gk iriem dip iremez n eli irmez yire gk gr nider / Gurr eylep zri v firyd ider Pes dker hasret yan yir stine / Yani derdin arz ider ol dstna Dst-un n gk gzinden geldi ya / Ol eserden kurm yir old ya 6335 Dst beni ad diyben yir bu kez / d oluban ne klur bir gr bu kez Ol hevesden yir klur harkt u c / Dst beni ad dip olur sebz-p Dara virr cmle gizl gencini / Arz ider yani ki dsta rencini n geyr yir cmle gizl tonn / Dndrr gkden yaa ol ynini Drl drl renkler-ile bezenr / Azm ider yir dsta karu uzanur 6340 Nerdbn eyler nebt kmaga / riben dost yzine bakmaga n iremez dst makm ycedr / Bir gr anu hli bu kez niedr rmemek magbnlgndan bkilr / Toprak olur yine yire dkilr Ik iinde bu zemn smn / Ubu hasretde geerler her zamn Birbirisin sevdgiyn yir gk / Reng alur gkden olur bu yir gk 6345 Yani kim ol dst rengin urnur / Ylda bir bu yir gmgk grinr k u mak iinde ubu nz / Pdih srr-durur bu gizl rz Pes anu aksi gelr her dem gze / k olgl kim bakasn ol yze Ol tamm old bu kez bir gr yine / k u mak kimdr sor yine erhi birle ol dah gelsn dile / Dile imdi niedr kldan kla 6350 Ol zamn kim hak yaratd dnyay / Yog-ken var eyledi her nesneyi Zulmet ol dem dnyaya tolm-d / Eyle sankim bu cihn lmi-idi

327

Pes yaratd kudretinden ol lh / Ar nrndan gk yzinde ems mh Birisi tabbh u biri renkerez / Renk viren ay u gnedr mve-pez Hem bulara ddi u ol aks-i ry / Ol sebebden told lem reng by 6355 n biribirn yzinde hak nurn / Grdi k old sevdi birbirin Gnei drdini gkde ol lh / Neyyir-i azam kod ol pdih Ay ubu gkde seyyr eyledi / lla gne kna zr eyledi Gne aya inmek ister inemez / Ay-la ol bir felekde dnemez Pes bragur nrn yir stine / Yani cilve gsterr ol dstna 6360 Ay diler kim vara gne katna / Cehd ider kim irie hasretine T varna gnee kll arr / Ol yigitlik ferri kalmaz h karr Magbun olur pes gneden ayrlur / Menzile varurken ay yolda kalur Arkun arkun ay der gnden rak / ol hacletdendr hir bu firk Furkat ire ay dst kadrin bilr / Pes bu kez kendzin bedrin bulur 6365 Ay bildi bedr olupdur yzini / Dsta arz itmek diler kendzini Ay togna gn tolnur iremez / Grinimez dsta dstn gremez Eydr ol durmad gitdi ben duram / Grinem dsta v hem dst grem Gn togna ay yine varur batar / Birbirisin grmege bulmaz zafer Cehd idp gstermek ister bedrini / Gsterimez bildrimez kadrini 6370 Pes rc eyler yine dstdn yaa / Eydr hir dst baka bir kez baa T varna dsta kll mahv olur / Kend ilmi kendzinden sehv olur Magbun olur ay yine gnden kaar / Dyim bunlar bu hasretde geer Birbirisin sevdgiyn ay u gn / Nie yz bi yl olur bu ay u gn Yl geer degrilr devr zamn / Degrilmez ay u gn k hemn

328

6375

k u mak iinde ubu nz / Pdih srr-durur bu gizl rz Pes anu aksi gelr her dem gze / k olgl kim bakasn ol yze nki bild ay u gn ahvlini / Dile Ysufla Zelh hlini Ik iinde nitdiler bunlar dah / Gle yaz bu szi her dem oh Bir zamn ol Msr ehrinde meger / Satd kul dip Ysuf bir b-haber Ve erevhu bi-semenin bahsin derhime maddetin 12/20

6380

Satun ald ol Azz-i Msr an / nki grdi sevdi cmle Msr an Her kimesne kim grrdi yzini / Undurd mest olup kendzini Gn disem grklydi gnden sreti / Ay disem aryd aydan sreti Kim grrse undurd kendyi / Terk iderdi yimegi v uyhuy yle bil kim aks-i ry- ol lh / Ol yze dmidi nr- pdih

6385

n Zelh grdi Ysuf yzini / Pes yavu kuld bu kez kendzini k old gitdi andan neng nm / Bildiler bu hli cmle hs u m Eytdiler sabr eylegil sz almad / Cehd idp hd maksud ele gelmedi nki sabr gitdi old b-karr / Pes bu kez bir hle kld ol nigr Ve rvedethullet hve f beytih an-nefsihi 12/23 Yani ister Ysufu glin ala / Bilmedi kim cehd ile gelmez ele

6390

Ol sebebden kald Ysufdan rak / Pes Zelh cnna ddi firk Gedi bu hl stine ok rzigr / Gitmedi hergiz glden derd-i yr Her ki Ysuf sini ad dir-ise / Virr-idi her ne kim diler-ise Ol hevesden virdi cmle mln / Yani dsta malm eyler hln

329

Gitdi cmle ch u mlk ml u genc / Kald cnda k u hasret derd renc 6395 Gedi mri kard old hakr / Gitdi ol hatunlg old fakr n gerdi k iinde mrini / mdi bir gr pdihu emrini Virdi aa iki mri buld dd / Komad hak an yle n-murd k u mak bir old tamm / Msr taht bunlara old makm Old Ysufla Zelh adlar / Kald cnlarda bularu dadlar 6400 k u mak iinde ubu nz / Pdih srr-durur bu gizl rz Pes anu aksi gelr karuuza / k olgl kim bakasn ol yze nki Ysufla Zelh hlini / Anladu nie-y-imi ahvlini id imdi ol Hadce dini / Kim bilesin k olan iini Bir zamnda var-d bir ng-baht / Kim Yemen mlki aa olmd taht 6405 Grk iinde b-nazrdi ol nigr / Ml u nimet b-hisb u b-mr Hatunu ad Hadceydi be-nm / Bilr-idi an cmle hs u m Ad kmd cihnda hayr-la / Hsa kim ol hayr cndan ayrla Bir gice hatun yaturken d grr / Mustaf srrn karu tu grr Grdi gkden ay, indi stine / yle kim bir dst geldi dstna 6410 Ay bedir rste olm-d / Aydnndan yir gk tolm-d Geldi girdi yakasndan koynna / Girdi koynndan u kd boynna Durd hatun deginden sarmuru / i kaynap gzleri ya tormuru Bilmedi ol din tabrini / Kim biliser Tarnu takdrini Anda marf bir muabbir var-d / Kim grrse din ol yorar-d 6415 ndedi hatun an bi nz-la / Din aa bir bir eytdi rz-la Ol muabbir bakd d tabrine / Pes aceb kald alap takdrine

330

Eytdi bu d tabirinde b-gmn / yle grnr kim gele Fahr- cihn Ol ola hir zamn peygmberi / Hem ola anu dini ekden beri Ol sendr sen anusn ek degl / hli ubu i ki grd dek degl 6420 Aa y ana olasn y hall / Usa olma olmasun gl mell Mekkede Abdulmutallib oglna / Vargl anda bakgl anu alnna Anda nr var tanugdur bu i / Tabiri oldur hakkat bu d n Hadce bell bildi bu ii / k old gitdi dny tevii Ald ml genc geldi Mekkeye / ntizr old ki takdr neyleye 6425 Ik iinde mln kld sebl / Dst gele dip gydi bunca ay u yl Ol degldi maksud kim erlene / Yhud anu erliginden ferlene Uzanurd mauka irmeg-in / Yani ol grdgini grmeg-in Ik iinde gedi buna rzigr / hli irdi maksudna ol nigr An kim grmidi grdi mutlaka / Ol yzi grmeg-ile irdi haka 6430 k u mak iinde ubu nz / Pdih srr-durur bu gizl rz Pes anu aksi gelr karuuza / k olgl kim bakasn ol yze nki bild ol Hadce nitdgin / Mustaf knda nie gitdgin Dile bu kez Leyli Mecnn hlini / Kim bilesin k eri ahvlini Bir zamnda var-d hayl-i Arab / Dile ubu hikmeti klgl aceb 6435 Bir muallim var-d anda ulu / Key Mslmn key edebl key hulu Oba oglancuklarn dirmi-idi / Tar ilminden sebak virmi-idi Leyli v v Mecnn dah anda meger / lm okrd birbirinden b-haber Yidi yl gedi bular anda-y-d / Kan ol mak u k kanda-y-d nkim irdi Mecnuna ol kutlu dem / Gzleri ya told glin ald gam

331

6440

Bakd Leyl yzine gz rmad / An kim ol grdi kimse grmedi Grdi bir grkl nigrn mk-by / Oturupdur karusnda hb-ry k old gitdi cmle cn u dil / Kald hayrn u dkendi kl-u-kl Hem-ninler bildi Mecnn hlini / leme f itdiler ahvlini Yidi yl grendgi ilmi tamm / Bir saatda yile virdi ves-selm

6445

nki ddi bu haber halk diline / Malum old cmle Bagdd iline Leyliyi mektebden ald atas / Mecnun old cnn oda atas Andan din Kays idi Mecnn ad / Kaysu old bad-ez-n mecnn ad Kimsen kim yoymad k adn / Yazmad cnnda mak dadn Leyli k Kays mecnn eyledi / Kays yoyd Leyl mecnn eyledi

6450

Anu in lem ire ad var / Cn iinde hem glde dad var Sz kdr hli Mecnn szine / Geldk iit ii nedr szi ne Ik aa nitdi serencm nedr / Dile imdi kim hikyet nitedr nki Leyl k ddi Mecnuna / Bilmez old kendzin gnden gne Ik iinde yavu kuld kendzin / Kanaru bakdysa grdi dst yzin

6455

Leyli k cnda n dutd makm / Leyli old tesbihi dilde mdm Yriyicek yolda Leyl-y-idi / Oturursa hem ii Leyl-y-idi Aak Leyl-y-idi nimet aa / Susasa Leyl-y-idi erbet aa i ta Leyliden tolm-d / Leyliye dek Mecnn ad olm-d nki Mecnn degrildi Leyliye / Leyli ad dndi bu kez Mevliye

6460

Leyli Leyl dir-iken Mecnn dili / Dile Mevl geldi gitdi mkili Pes bu ku madini ol hak-durur / Kendyi kend sever mutlak-durur Mevli aksi old Mecnn grdgi / Leyli dip ol kna cn virdgi

332

k u mak iinde ubu nz / Pdih srr-durur bu gizl rz Pes anu aksi gelr karu gze / k olgl kim bakasn ol yze 6465 U iitdk Leyliyi Mecnn-la / Ik iinde nitdgin kldan kla Gr bu kez glzr iinde ol gli / Karusnda nie kyner blbli Dile imdi blbl-ile gl iin / Blbl zrsin gl gliin n bakar blbl grr ol gl yzin / Undur b-re ol dem kendzin Sabr kalmaz olur ol dem b-karr / Pes gle karu klur cnn nisr 6470 Yregi oynar u kyner kanad / Yanar ol bulsa dben yanad Nli zr klur b-hiten / Rikkat eyler anu nin iiden i kyner blbl anda zr zr / Kim ninden olur ol glzr zr B-hod olur pes der ol dem yire / Yani makun diler kim cn vire n grr bu hl-la gl blbli / Blble syler bu kez ol gl dili 6475 Eydr u ben karu durmvan saa / Ik-la sen baa her dem baksaa Neyn olursn sen iy blbl del / Ne revdur olmak ussndan alu Hslu ne b-hd olmakdan sen / Ne revdur topraga dmek ten Blbl eydr hl diliyle ol gle / nki k aglaya mak gle Mauku nz uzar k gin / Kalmaz anda akl u dni gn gnin 6480 Mauka karu pes ol dem ka / Topraga dmek msellem ka / Blbl gl gler ubu szine / Yani azrgar an kendzine Eydr iy blbl bu mdur k ii / Mauka bunak m k bak Blbl eydr n bakarvan ben saa / Sende grnr Tarnu sun baa Hem gelr by- latf-i Mustaf / Anu-un mest olurvam iy saf 6485 n alap k v peygmber deri / Sendedr sensin iekler serveri

333

Sini grp nie k olmayam / Y sen kuda nin lmeyem Sini sevmekden gelr bu i baa / Zri v feryd u bu nli baa n benm blblligm senden ola / Bu benm im nie benden ola Pes gl-ile blbl ii byledr / Bell bil blbli gl syledr 6490 Pes bil kim mauka k-durur / k hlden hle ol dndrr k u mak iinde ubu nz / Pdih srr-durur bu gizl rz Pes anu aksi gelr karuuza / k olgl kim bakasn ol yze n iitd blbl-ile gl iin / Blbl agladugn gl gliin Dile imdi ol sadef katre-y-ile / Eydeym nitgini kldan kla 6495 Katre oldur kim iner gkden yire / Dirgze lmi yiri ol cn vire Ol eserden kurm yir ya ola / Bite nimet cmle halka a ola Yir yzi glzr ola ol katreden / Kim bilr ol katren asl neden Cmle halk ol katren mtkdur / Anu-un kim bu halka skidr rr her nesneye b- hayt / Dnyada anu-la bulnur hayt Vecealn minel-mi klle eyin hayyin 21/30 6500 ol deizler kim bu yir karnnda var / Cmle ol katreye karu intizr Kamu nesne muntazrdur hd aa / Ynini dutm-durur andn yaa Lki vardur bir acyib cnavar / Kamudan ol katreyi artuk sever Zre kim oldur anu sermyesi / Cn iinde nakd u genc myesi Kamu dillerde sadef dirler aa / id ubu hikmeti batgl taa 6505 Ol deiz karnda dutmdur makm / Gkdeki katreye kdur mdm yle kdur ki her dem her zamn / Ik-un terk eyler ol mlk mekn Kor deiz karn kar su stine / Yani kim karu gelr ol dstna

334

Dst n bulmaz tolar gli cnn / Yine dner kara iner ser-nign Gnde bi kez h iner h kar / Yani gzler dst yoln her dem bakar 6510 nki dartar ol sadef bu zahmeti / rir pes pdihu rahmeti Gkden ol katre iner destr-la / i ta h mzeyyen nr-la nki katre indgin bildi sadef / kd aa karu durd saff u saf Tze alur agz-la ol yagmur / Zra kim gizldr anda hak nur n sadef kursagna yagmur der / Ol mahabbet od-la kaynar bier 6515 Pes olur her katre drr-i hvr / Anu-un kanda derd h var nki gkden indi neysn katresi / Kymeti dr old her bir dnesi Bu sadef ol katreye k degl / Andag hak nrnadur cn kul Mauk oldur bu sadef k aa / Baglanupdur cn iinden baksaa Katreye ann sadef k-durur / Anda Allah nr var bayk durur 6520 k u mak iinde ubu nz / Pdih srr-durur bu gizl rz Pes anu aksi gelr karuuza / k olgl kim bakasn ol yze U bilindi ol sadef katre-y-ile / Niedr ol k u ol sevd-y-la Dile imdi cn-la ten hlini / Ik iinde niedr ahvlini Ol zamn kim hak yaratd cnlar / Cnlara kld k ihsnlar 6525 Gk yaratd cnlara seyrn-un / Yir yaratd tenlere meydn-un Yirde gkde her ne kim varsa mukm / Eyledi cna musahhar ol Kadm Ve sahhara lekm m fis-semvti vem fil-arz ceman minh 45/13 Zre kim ol cn iinde cn kod / Kendliginden dkenmez kn kod Cn iinde gizledi genci-i nihn / An ister ygrp cmle cihn

335

Cnda nkim genc-i pinhn kod ol / lem ire cn sultn kod ol 6530 Pes gerek sultn-un bir tahtgh / Kim gele ol tahta otra pdih Hkm ide bu cmle lem mlkine / Rzigru sona v ilkine Pes yaratd sreti drd nesneden / b u te hk bd old beden Drt direkdr yani taht gtre / Kim gele taht zre sultn otura Kend gencinden yine ol b-niyz / Gizledi ol drt direk altnda rz 6535 T ki sultn genc-i tahta atlana / Genc-ile bu saltanat kuvvetlene Kend pertvdur ol genc-i nihn / Kim anula kyim ola bu cihn Hliy cn geldi kond tahtna / Bakd tahtu gencine v rahtna Grdi bundan nie hikmet kopsar / Nie iler yksar u yapsar Hem dah taht alad sultnn / Yani sret grdi kend cnn 6540 Alad kim cn elinde kamu i / Yani kim sultn elinde kamu i nki byle grdi birbirsin bular / Cn u ten pes birbirisin sevdiler Cn grdi k old ten dah / Hem tene efkat brakd cn dah Eyle sevdi birbirin bu cn u ten / Kim bularda olmad h sen ben let old ten bu cna i virr / iinde cn tene cnbi virr 6545 Her bir ide yolda olmdur bile / Bile iler her ii kldan kla Kahr u lutf u fsk u tat hayr u er / Cn-la tende biledr her hner Anu-un cn u ten ayrlmaga / Rz olmaz b-veflk klmaga Birbirine pes bular k-durur / Kamu tende ubu i bayk-durur Nie sevdi birbirin bunlar aceb / Orta yirde sevgye neymi sebeb 6550 Birbirinde genc-i pinhn tuydlar / Anu-un birbirine uydlar k u mak iinde ubu nz / Pdih srr-durur bu gizl rz

336

Pes anu aksi gelr karuuza / k olgl kim bakasn ol yze Ol sekiz nesne ki vard u tamm / Ik iinde oldlar kyim-makm Sbit old bunlara k verzii / Tanug old kendye kend ii 6555 lerinden malum old hlleri / lem ire sylenr ahvlleri Her ki yolda old ka lmedi / len oldur ka yolda olmad Bkidr bu k ezelden t-ebed / Ik kend sad mlke ol Ahad Aksini ka mukbil eyledi / Bunlar birbirne kbil eyledi Hem havle kld k aksine / Ala imdi k nedr aksi ne 6560 Ger anu aksi cihna tolmasa / Yhud an sevmeye k olmasa Bu cihn nie gelrdi h h / Hd tolupdur mekr hle p p Pes cihn ka seyrn eyledi / Dstlara k virdi hayrn eyledi Cmle nesne k-la kyim-durur / Yog olursa kamu k dyim-durur Ik degl mi arh sergerdn klan / Ay u gni durmadn gerdn klan 6565 Ik degl mi yili dn gn yildren / Akdup suy deizler dolduran Ik degl mi yiri bir yirde dutan / Drl nimetler olup yirden biten Ik degl mi akla dni greden / lerin unutdurup i greden Ik degl mi ba iinde oturan / Devlet olup dutdug ii bitren Ik degl mi cn iinde cn olan / H dkenmez dr dkp ol kn olan 6570 Ik degl mi ol glde genc olan / An istep yine anda renc olan Ik degl mi nefse kullk greden / Sevdgine kul degl mi bu beden Ik degl mi ol yrekler kaynadan / Ml yagma buyurup ba oynadan Ik degl mi tc u taht terk iden / Pdihla ahd u peymn berkiden Kamu nesne ka kuldur k h / Ik hkim kod mlke pdih

337

6575

Pes bu k cnna krnedr / Kim bu ku emine pervnedr evrinr dn gn diler kim nr ola / Yani ka kyne kll nr ola Ik u k sarf ola ol mauka / Gide bu sen ben kala ol mauka Kendzin kend gre kend seve / Ubu man cem olup geldi eve y Hudy rz klgl kamuya / Kim bu evde bu ii byle tuya YEDN DSTN SEKZN BBDAN BEYN DER KM MADN- SEBA SEKZ NESNESZ hSIL OLMAZ VE LYIK-I SKKE- SALTANAT HEM OLMAZ YLE DEM BTINI BR CEVHERDR NRN hAK TAL ANI SEKZ NESNEYLE ZUHRA GETRR

6580

Yine glm madini c eyledi / Ol eser bu akl serh eyledi Kaynad ser c- dil geldi dile / Ol neden kaynar an kim ne bile Yanmayna oda nesne kaynamaz / Tamayna dik tara oynamaz Grmese gz kimseden virmez nin / Bilmedk ilmi bu dil klmaz beyn Sz mi var kim dil an sylemedi / Y ne i kald kim el eylemedi

6585

Ne ola kim gzler an grmedi / Y ne vardur kim gller irmedi Her ne kim Hlk yaratd dnyada / ikr v nihn geldi ada Cmlesin bildi bu zrekler tamm / Malum old bunlara her bir makm Yirde gkde ne ki varsa buldlar / Her i asln nedendr bildiler Bildiler her bir met kandan gelr / Kank cevher kank madinden gelr

6590

Buldlar her drl cevher knn / Bildiler nitmek gerek erknn

338

Geldi ol erkn-la cevher ele / Sanat old ddi ol elden ele Nie bi yldur ki ol sanat yrir / Kazlur madinler cevher erir Alur ol gizl genc olur ayn / Madin eydrler aa bell beyn Dnyada hd kn u madin ok-durur / Nie eydem kim hisb yok-durur 6595 lla ol kn kim biter anda gmi / Dile anu hikmeti nie-y-imi Ne sebeble ol urufdan ayrlur / arb- h dutmaga lyk olur T kim anda yazla bir h ad / Hem Muhammed ad hem Allah ad Hsl olur ol sekiz nesne-y-ile / Dile bir bir eydeym kim ne-y-ile n bilesin her bir i adn / Alayasn sen bu man dadn 6600 Evvel aa destur- sultn gerek / Eyde ol yirde baa bir kn gerek Hkm ide hkim koya v ml vire / Andan ol madin bu halka el vire Yohsa sultn destur olmaz-sa / Pdihdan bir hkm gelmez-ise Kendzinden kimse madin aamaz / Anda nesne yiyemez iemez Yirde ol madin kalur yle batl / Kendzinden kend hd kmak muhl 6605 Halk dah n hkm yokdur aamaz / Ol urufdan evheri h seemez An bes evvel hkmdr ileden / Ol ikini i bu kez bilgil neden Aa ikini bu kez std ola / Kim elinde dd u hem istd ola Neylemek nitmek gerekdr bile ol / Kim bu yir altnda cevher bula ol bilendr baa ilten her ii / nki bilmez neyleye bilmez kii 6610 n kifyet ola anula bile / Lcerem nitmek gerekdr ol bile Alaya her kanda cevher var-sa / Cevher asln bile ister-ise Halk iinde ol ola cevher-ins / Aa sora her ii gevher-ins Madin hem kedhuds ol ola / Tagda ol yir kar aa yol ola

339

nki bild madin stdn / Aladu cevher-insu adn 6615 Ne gerek stda bilgil bu kezin / Kim gide tag altna azn azn Aa bir muhkem klng olmak gerek / An ol std ele almak gerek Kim anula toprag u ta ahtara / Gizl genci ubu halka gstere Eyle bil yir kar bir zindn-durur / Cevher ol zindnda bir sultn-durur Nie yl mahbs olupd anda ol / H kimesne amad aa yol 6620 Urludur zindnda bir muhkem kilid / Bu klng anu dilidr key iid Ger klng olmasa an kim aa / Ta tograp ta iinden kim gee nkim stdu klngi olmaya / Tag iinde cevhere yol bulmaya nkim ol ini neymi aladu / Ger klng olmazsa olmaz diled mdi gel drdinisin gr bir i yr / Anda dah bir iitgil kim ne var 6625 Ol bu cevherdr ki yir altnda ol / Dn gn oldur istenen madinde ol Buna renc rzigr eltdkleri / Yani bulmakdur murd ol cevheri Cevheri yok yirde madin lamaz / Kimse anda gelben i balamaz Maksud ol cevher-durur ansuz ne i / Irgad ilep an ister yay u k Topraga cevher dpdr renk renk / Taglar altndan kar ol teng teng 6630 lla cevher rengi yirde bir degl / Kank renkde olsa ol olur kabl Yidi drl reng iinde cevheri / Gricek alar bilr ol cevher Rengine bakmaz aa cevher gerek / Cevheri alamaga key er gerek Cevher old bu kez aa bir kre / Eyler std ki cevher szura Cevheri hem ol kreye toldurur / Oldur an ie getren ol-durur 6635 Pes biini leti ol kredr / Kim bu cevher topragn ol diredur Oldur an cem iden bir yirde h / Kim bu cevher anu ire ola c

340

Kaynaya anda urufdan ayrla / Gide toprak ad gmi ad ola Heft rengin dker anda ol gmi / Gitdi mkil malum old ol gm i Ger bu cevher dmeye ol kreye / Halk iinde aka nie reye 6640 lla topragdan gmii ayran / Oddur an kend hlinden ran Pes aa altn let od-m / Cevhere od olmasa olmaz gmi Ger yimezse toprag ol od zahmn / H kabl itmez kimesne hkmini Oddur an kzduruban kaynadan / Kaynadup yirl yirinde oynadan Od ardur hir anu zini / Kim iner ol yire srr yzini 6645 Oddur an dndren hlden hle / Oddur an gezdren ilden ile T dine oda ol toprag-d / Belki hayvn otlag bir tag-d Od dah hd neylese eyler aa / lla hikmet var dah eydem saa Aa kurun koymayna erimez / Kimseye ol kend gencin virimez Gmii kurundur andan indren / Ayrup topragdan adn dndren 6650 Aa y kurun gerek y mrdeseng / Yohsa kaynar kaskat olur hem seng Pes yidini leti kurun imi / Ansuz ayrlmaz urfdan ol gmi Gmii ayrtlayan kurun-durur / Hem eridr hem iner hem indrr Secdeye indrmeyine gmii / Komaz elinden bu kurun iy kii Gmi indi topraga urd yzin / n urfdan ayru buld kendzin 6655 Bu kez ol kurundan ayrlmak diler / Ayrluban klli pk olmak diler Bir yine kaynar szar kldan geer / Yani kll kl u hem kldan geer Bu kez ol sf gmi old tamm / Bell bildi an cmle hs u m Sflk n kim aa bayk olur / arb- h dutmaga lyk olur Pes yazlur stine sultn ad / Mustaf v Hlk u Rahmn ad

341

6660

Allah ad nkim aa nak olur / Pes bu lem halkna ol bah olur Sikke birle aka olur ol gmi / let sekzinisi ol zarb imi Aglayanlar an grse avnur / Ol geliek kaygulular sevinr Ol kime gelse aa izzet gelr / Ummaduk yirden biter nimet gelr Giderr halkdan zamne errini / Halk iinde artug eyler ferrini

6665

Toyar andan a u yal tonanur / Her ne kim ol dir-ise halk inanur Ol gmidr sanmagl bunda murd / Mani dut kim kalmayasn n-murd Ol anuun halk iinde yzldr / Kim yzinde Allah ad yazldur mdi gel bir bak bu sz srrna / Alagl kim manisi ne srr ne Bu meseldr kim didm bir bir saa / Dilegil bu maniyi den soa

6670

Baglagl bu ilmi lem stine / Madin iste mani genci kasdna mdi gel bu leme dutgl misl / Gr ki madindr bu dny mani ml Maniyi hak sad lem tagna / Karupdur bu surat topragna Dnyada halk derdine oldur dev / Nie hcetler olur andan rev mdi man kandadur bilme gerek / Manide cevher nedr bulma gerek

6675

Maniden cevher karmak niedr / id imdi kim hikyet nitedr ol kim eytdm ilk gerek destr- h / Manide bilgil kim ol hkm-i lh Old ol kim bu madin ala / Kendn ol gizl genci sala Pdihdan ger bu destr olmaya / Davet eyle dip iret gelmeye Kim aayd bu gller madinin / Kim seeydi kfr-ile slm dinin

6680

Dn ho kend kendden almad / T ki hak bildrmedi halk bilmedi Pes aa evvel gerek hkm-i lh / Nitekim madinlere destr- h Destur ardna gerek std ola / Kim elinde dd u hem istd ola

342

Viribidi enbiy v evliy / Kim bu man cevherin bunlar tuya / Kanda cevher varsa bunlar bileler / steyeler halk iinde bulalar 6685 Zra kim cevher bilen bunlar-durur / eksz ol cevher bularda var-durur Gelmeseydi enbiy v evliy / Kim degreydi bizi bu maniye Bunlara malm bu man cevheri / Nitekim cevher bilr ol cevher Bunlaru bu kez gerekdr leti / Kim elinde yumag ola her kat Zra cevher kat yirde gizldr / Yani man berk glde yazludur 6690 An amaga drst let gerek / leti ne yan kim yet gerek lm-i hikmet birle Kurn yeti / ol gl umagu oldur leti Pes bu letdr gl bendin sken / Madin eylep maniyi dara dken Nitekim tagda klngdr yol aan / Tag iinden cevheri dara saan n kim elde let old muteber / Girdi lem halknu glin kazar 6695 Yani kim cevher gerek ol kiiye / Kanda cevher var-sa hd ya Belki halku cevheri ol sdk-durur / Tanug sdku dilinde nutk-durur idiek hakk ikrr eyleye / hak yolnda cnn sr eyleye lla bil kim halk dpdr reng reng / Trk Tcik Ermen v Rm u Zeng Us u erkes Kpak u Krd Mogul / Her birinde mani dmidr nugul 6700 Renk renkdr cins cinsdr grsee / Pes cevhir isteyen bakmaz aa Cmle halk davet eylerler dine / Nitekim cevher dpdr madine Cevherler rengine bakmaz olur / Kank renkde var-sa cevher alur Bu kezin bir yir gerek ol davete / Kim bu halk anda gele crhi bite Ol erenler sohbetidr gresi / Yani sohbetdr bu dem kresi 6705 nki halku sdk vardur grdiler / Davet eylep sohbete dirrdiler

343

Bunlar cem eyleyen sohbet-durur / A gz bir gr ki ne hikmet-durur Halka bu sohbet-durur gl bag / Nitekim kre tagtmaz toprag Kimsene kim sohbete ol dmedi / Bell bil hm-durur ol bimedi Sohbete ddi bu kez kzmak gerek / Cn iinden cevheri szmak gerek 6710 Ik gerek kim kzdura bu cnlar / Nitekim od kaynadur ol knlar Halk hlden hle kdur dndren / Arduban kibr evinden indren Ikdur hir tende cnlar kaynadan / Vecd hlet birle tenler oynadan Ik-durur kim halk kibrinden seer / Miskin eyler kibr ile knden geer Cmle illetden bu k ardur / Lcerem kim kime gelse ardur 6715 Nitekim toprak iinden cevheri / Od ayrtlar topragndan cevheri mdi vardur bunda bir hikmet dah / Gle yaz bu szi her dem oh Gr ki k yaluz barmaz halk-la / Ik bu halk neyle ardur hulk-la Bu sze ister-ise oldur dell / Kim habb hulkn gdi ol Cell Ve inneke leal hulukin azmin 68/4 Pes gerek bu k iinde hulk ola / Kim anula halk dne hlden hle 6720 Yohsa k yaluz bu halk huk dutar / Kaynaduka kurdur tadan beter Hulk-la halku bagn bendin sker / Cn iinden cevherin dara dker Kopar anda zikr tat terk baht / hak yolnda terk ider ol tc u taht Ik-la hulkdur ki halk dndrr / Chil kibrin keser ba indrr Nitekim ol od-la kurun ii / Topragndan ayrur ol gmii 6725 nki bu halk old illetden ber / Cn iinden dara gelr cevheri Pes bu kez yazlur aa Allah ad / Nitekim aka yzinde h ad n urlur aa ol zarb- lh / Olur ol slm evinde pdih

344

Kamulardan artug olur kymeti / Dnyada hem hiretde izzeti Kim anu yzin grrse d olur / Kaygusndan lem zd olur 6730 Cmle hcetler olur anda rev / Derdller gline ola ol dev An bulan bay ola yohsul-sa / An gren h ola ger kul-sa Kim anula baglasa ahd vef / Tar andan rz hem ol Mustaf Ol sekiz nesne kim urdukd misl / U tamm old dah yokdur mecl Dn dny bezedi birbirine / Sretin oh v gr tefsri ne 6735 yle ibret ilmin al dir hak saa / Ubudur ol gz aup baksaa Fatebir y ulil-ebsri 9/2 Her kimesne kim bu ilmi bilmedi / Mani ister ol velkin bulmad Her kim kim gzi ald tamm / Grdi kim ibret toludur her makm Yir gk grdi tolu sansuz varak / Her varakda yazludur yz bi sebak Her sebakdan okd ibretleri / Alad ibretde bu hikmetleri 6740 Sen dah ger gz ald-y-sa / Aklu ubu maniyi bildi-y-ise Gr ki lem bir kitbdur muteber / Mani gencinden virr her dem haber Yazludur zerrt- lem harf harf / Z kitb u z lgat z nahv u sarf Degme bir zerrt iinde bir hner / Pr mendr bu lem pr hner Gz gerek kim gre v akl alaya Alayanlar lcerem kim talaya 6745 n ald ka bu medrese / Gzine ibret grindi her nese Kanda baksa grr anda mani var / Ne grrse okr andan maniler Hem grr hem gsterr grenlere / Sdk-la ka gl virenlere ka v sdka virdi Cell / Kim neye bakd-y-sa buld dell

345

y alab sen rz klgl kamuya / Kim koya kibr kini ka uya SEKZN DSTN SEKZN BBDAN BEYN DER KM DRL NMETLER K YRDEN BTER SEKZ NESNESZ SRET- MKN BAGLAMAZ VE AKL-I KL KM HALFE- hAKDUR BU SEKZ SRETE GETRR 6750 Ik odndan yine glm kaynad / Mani mevci tad tara oynad Cn diler kim gizl genci ala / Gizl rzum u yine geldi dile nki hakdan glme ddi eser / Gzlerm bu leme kld nazar lemi grdm kitbdur key ulu / lm ibret birle hikmet yazlu dem ol lemde bir gzg gibi / Bir iit sen bu acyib tertibi 6755 lem ire ne ki var zulmt u nr / Bakdum ol gzg iinde grinr Vcib old pes bu szi sylemek / Bildrben halka malm eylemek Tar gz virdi bize grmek-in / Dil dah virdi haber virmek-in lem nakn gze arz eyledi / bret alu dip bize farz eyledi Fatebir y ulil-ebsri 59/2 Pes bu lem toptolu ibret-durur / Degme bir ibretde bir hikmet durur 6760 B-hisb u b-nihyetdr bu hl / Kamusn hd bir kii bilmek muhl lla lemde sekiz drl ii / Nite bilmez grben uslu kii Ger dilerse ol ii eydem saa / Dut kulagu bir dem uht benden yaa A gz bak leme gr niedr / Kim bilesin bu hikyet nitedr Yiri ggi n yaratd ol Kadm / Yirde gkde gr ne kod ol hakm

346

6765

Birbirine nie muhtc eyledi / Her birin bir gr ki nie toylad Gk muallak gr nie durmu nie / Nie durm ar gr gkden yce Nie alakda durupdur bak yire / Yir alt kandadur hd kim ire Kamudan alak bu yirdr yce ar / Akl-la bak kan ar u kan fer Feri hak su stine urm-durur / Ar hem su stine durm-durur Ve kne aruh alel-mi 11/7

6770

Ol su cndur bu tenidr ol sunu / Bu su tendr cn ol hem bu ten Rzk halku ol deizde bah olur / Ol eserden bu iekler nak olur ndi gel girlm bu sz takrrine / Bir nazar kl Tarnu takdrine Gr alab bunlar nie irgrr / Ne makmdan irgrben dirgrr Dirgriek gr bulardan ne biter / Alayana ubu sz man yiter

6775

Eydeym bir bir saa takrrini / Kim bilesin Tarnu takdrini Dile imdi ol sekiz drl ii / Kim anula yarnur her bir kii erhi birle eydeym bir bir saa / Kim bilesin bu ii den soa Biri oldur kim alapdan emr olur / ol ie kim kimse bilmez ol bilr Hak diler kim yirde nimet bitre / Cmle halka yidre v yitre

6780

Toylaya anu-la kullarn / Bayda bu cmle yohsullarn Kamuya rzkn virr gnden gne / Toydurur dilendrr dnden dne Pes olur ol mir emri revn / Kim heme ol-durur emri revn Ol emir hakdan firitehler dapa / Gelr alur bunlar an yir pe Bir dah ol kim firitehler-durur / lemek-n an kim hak buyurur

6785

Pdihdan ne ki emr old-y-sa / Bunlar iler nie buyruld-y-sa Ve yefalne m ymerne

347

16/50 Anu-un eyledi hak bunlar / Emrine karu durupdur ynleri Dutalar ol emri hergiz armadn / leyeler dn gndz durmadn Pes bular pdih emri srer / Her ne kim buyrldsa ol dem irer Bunlar emr indrr ol bulda / Ol firitehler buldla gr nide 6790 Birisi hem ol bultdur kim yorr / Ol hevda Tar sunndan durr Kar u yagmur yagmaga oldur sebeb / Ol dah kullarda bir kuldur aceb Hem biter ol ol hevda hem yiter / Hem olur kim gk yzin dpdz dutar Geh durur taglar gibi v geh yrir / Geh kopar ol yog-iken gh erir Geh muallak ol hevda seyr ider / Kanaru kim hkm ola anda gider 6795 Pes firiteh ol buld indrr / ol deizler zre an kondurur Hem deizdr ol sekiz iden biri / Kimse bilmez nie gnlikdr yiri evresin taglar dutupdur muteber / Alt kanda kimsene virmez haber Nie drl cnavarlar bisler ol / Nie kymetl gherler gizler ol Nie genc anda kalupdur irmez el / Garka varm kimseye ol virmez el 6800 Zra anda su tolupdur b-hisb / Halka ol hem sed olupdur hem hicb Biri sudur kim aa tolm-durur / Nieler ol suda gark olm-durur Nie yz bi emeler dirlr aa / Nie rmaklar gelr bir baksaa Nie mevc oynar ki saymaz kimsene / alkanuban dara dmez bir dene Ygrir anda nie yz bi gemi / Degme birsinde nie yz dem 6805 Kimi andan gep irr maksuda / Kimi gark olur kim lr ol suda Ol firitehler ki bult indrr / Bu deizde an suya bandurur Alur ol suy gider ardan yaa / Bir iit bu hikmeti batgl taa

348

Ol deiz kim ar anu stindedr / An sret bilme rh zindedr Klli ey ol sudandur dirligi / Zre anu Tardandur dirligi Ve cealn minel-mi klle eyin Hayyin 21/30 6810 Bu deiz kim yirdedr bir uludur / Ger nie kim cismi b-had oludur Bu su tendr bu sunu cndur ol / Cmle halku rzknu kndur ol ol sekizden birisi bu su-durur / Kim l dirgzmek aa h-durur Hak demde eyler andan bu suya / Viribir ol diriyi bu lye Ol geliek bu l su dirilr / Ol eserden gkde nevbet urlur 6815 Pes olur bu ac su datlu sular / Salup bu yir yzin dpdz sular Ol sudan hem l yirler dirilr / Cmle halku rzk andan virilr n der topraga ol yagmur suy / Topragu nimet bitrmekdr huy

Ol sekizden birisi bu yir-durur / Kim alap bu rzk andan virdrrHak bu yirde dzdi halku hnn 6820 Dnyada bu drl nimet huk u ter / Grsee kim cmle bu yirden biter Pes bu yir badan baa bir hn-durur / Cmle halk hak bu hndan toyurur nki bitdi h hubbt u nebt / Ad dad dnyada dutd sebt Her birinde hsiyetler var-durur / Her biri bir drl kuvvet arturur Bada akl u gzde nr u dilde sz / Bu yimek imekdr hir ilde sz 6825 Bilde nesl kolda kuvvet elde i / ol nebtdandur bu kamu perveri Ol sekiz drl i u old tamm / Anu-la dirilr bu hs u m Aladusa bir bir eytdm adn / Yine eydem kim bilesin dadn Bir emirdr bir firiteh bir bult / Bir deizdr biri sudur key iit Biri ol gkdeki sudur biri yir / Biri nimetdr ki bu halk an yir 6830 mdi gel kendze a gzi / Aklu dir ala bir kendzi

349

Bu meseldr baglagl kendze / Kim bu man yzi grne gze Dile imdi bu mesel nieydgin / Kim bilesin bunda man neydgin Ol zamn kim hak yaratd lemi / Hem kopard lem ire demi Her neyi kim leme nak eyledi / demler cismine bah eyledi 6835 Bu sz Kurnda vardur yeti / Okynak biline sz gyeti Ve f-enfsikm efel tubsirne 51/21 Geldk imdi ol mesel takrrine / Din eytdk girelm tabrine Ol sekiz nesne kim eytdm dnyada / erhi birle kamus geldi ada Gr bular kend cismde nedr / Kim bilesin bu hikyet nitedr Ol emirdr ol ki aklu hkm ider / Ol hkm her azya yol var gider 6840 Yani akl ister ki bir i eyleye / Kend ilmin halka malm eyleye Halk bile kim bunda kimse var-durur / Hem dutar hem iidr hem grr Cmle i ol hkm elinde ilenr / Bilmeyenler ii andan grenr Ol hkm bu akl iinde oturur / Azalarda nie iler bitrr Geldi bu kez ol hkm bu barmaga / Buyrug old bunda i baarmaga 6845 Yani barmaklar heme idedr / ol firitehler gibi yumdadur Ol akl ne hkm iderse bu dutar / Gr ki barmakdan nie iler biter Nie drl sanat u nie hner / Nie drl ilere ol el sunar Gr bu barmakdan neler sdr olur / Her ne kim yaz dir-ise hzr olur Pes bu barmaklar firitehler gibi / hkm iitmekdr heme tertibi 6850 n akldan hkm iridi barmaga / Buyrug old bunda i baarmaga Sund bu barmak kalem ald bu kez / Ol firiteh bulda geldi bu kez Bu kalem yan meseldr bulda / Kim mrekkeb birle kgad lide

350

Ol bultlar nitekim gtrr suy / Bu kalem hem su gtrmekdr huy n bulda bu kalem geldi mesel / Pes feritehler gibi old bu el 6855 Kim kalem buldn heme indrr / ol deize kim devtdur bandurur Bu devtlar ol deizler gibidr / evresi muhkem deiz tertbidr Ortas sudur tolu genc-i nihn / An ister ygrip cmle cihn Garka varmdur suda ol gencine / Ala imdi suy nedr genci ne n mesel geldi deize bu devd / Pes deiz suyna bezer bu midd 6860 Nie fikret gemsi anda ygrir / Nesne hsl eyleyem dip sevnir Anda bu ende cmle avdur / Nie yz bi mani anu mevcidr Kamusyla bu middu cn yok / Kimseye sylemege imkn yok Barmag an bu kalemle gtrr / Cn diley akl ine getrr Akl iinde bir deiz vardur nihn / Kim anula diridr cmle cihn 6865 Dni ehli dni eydrler aa / Cmle i cn oldur grsee Ol deizden bu midda cn gelr / Hem usl u hkm hem ihsn gelr Nitekim ardan bulda su iner / Anu-la bu sunu hli dner n midda geldi aklu dnii / Ol middu gr neye degdi ii Yagd yagmur told andan yazlar / Yani kim kgd yzinde yazular 6870 Sahralardur kgd lmi yir gibi / ol kurm yire bezer tertibi n kalemden yagd yagmur bitdi harf / harf iinde old man cna sarf Degme bir harf old andan bir nihl / Grkl sz grkl agaca geldi misl Elem-tera keyfe zaraballhu meselen kelimeten tayyibeten ke-eceretin tayyibetin asluh sbitun ve feruh

351

fis-semi 14/24 Dn yirinde berkimi bak kkine / Gr budagn km mn ggine lm hikmetler yimi olm aa / Gz aup bu ibrete bir baksaa 6875 Her ki yirse bu agacu yimiin / Amaya h tok ola yazn kn Cn gl n kim bu nimetden yiye / Kuvveti v ferri arta semriye Kopa her uzvndan anu bir hner / Ol yimiden yiyen ola pr hner Akl iinde artura hak fikrini / Artura hem dilde Allah zikrini Gzlerin nr arta ekszin / Kanaru baksa gre ol dst yzin 6880 n gzinden gtrile cmle hicb / Her bir nden kulag ide hitb Ellerinde dd u hem istd ola / Her bir ide ol kii std ola Zhd tat kopa nefsinden mdm / k ola aa cmle hs u m Her nefes kim ala vire ol kii / Hem yka v hem yapa her bir ii Arta glinde mahabbet cnda hl / Pes bula ol hakk-la kurb- visl 6885 Ol sekiz nesne kim eytdmdi saa / U dile geldi kamu den soa Her ne kim varsa bu lemde mukm / Nefsler iinde koyupdur ol Kadm Se-nrhim ytin fil-fki ve f-enfsihim 41/53 Nefs-ile lem mukbil geldi gr / Birbirine nie kbil geldi gr Geldi aklu hkmi Allah emrine / Yani nyib buyrug h emrine Geldi barmaklar firitehler gibi / Buyrlan ilemekdr tertibi 6890 Hem kalem geldi mukbil bulda / Yani bult kuru yiri lide Pes deize bezedi geldi devd / Hem deniz suyna bezer midd ol bult kim suy alur dem-be-dem / U mrekkeb kim alur her dem kalem

352

Ol deiz kim ar anu stindedr / Bu bult suy anula zindedr Akl iinde nie kim dni durur / Ol kalem de bu midda cn virr 6895 Yir yzi geldi misl ol kgda / Yani sahrdur bu safha iy dede Nitekim yagmurla sahr ferlenr / Safha ire yazlak nrlanur Yazda nimet biter ten yir an / Yazuda hem mani var sen dir an Dnya ehli nimeti anbr urur / kilu anbr bu man-durur Bu suratdan manidr maksdumuz / Manide mandr ol mabdumuz 6900 Pes bu sret ortada bir gzgdr / Cmle lem nak anda grndur Srete bak grine nak- cihn / Maniye bak bulna genc-i nihn dem oldur ki ol man bile / Alaya bu hikmeti kldan kla Her ki yokdur anda ilm marifet / Aa i tat i zhd masiyet Marifet oldur kii nefsin bile / Yiri ggi kend nefsinde bula 6905 Masiyetdr bilmemek kendzini / Dne degrmidr ol gndzini Bahtulu ol cn ki geldi kendye / Kendzi hem gzg old kendye Kendzinde kend buld kendzin / Kendzine syledi kend szin Mkilin hem kendye sord yine / Kendye kend haber virdi yine Kendden kendzine std var / Kendzinden kendn istd var 6910 Kendzinde kend buld maksudn / Kend gzgsinde grdi mabudn Kendzin bilmekdr ol yigrek hner / Ol bilden old uslu deller Her ki bildi kendyi bildi hak / Ol kii ne istesn ayruk dak Men arefe nefsehu fekad arefe rabbehu Malum old bes bu hikmetler tamm / Nak olupdur nefs iinde her makam dem bir krghdur muteber / lenr kudretden i virlr haber

353

6915 Yirde gkde nie hal kim dnedur / Bunda dnen ol degl mi y nedr n bu man ka old ayn / Yiri ggi kendde buld ayn Gzini v glini cem eyledi / Cem iinde hak an em eyledi Pes bu em revnak yanmak-durur / Yanadursun yanduran n hak-durur Kim yanarsa ka kll nr ola / Kanda dursa durdug yir Tr ola 6920 Kla ol Trda mnct nihn / Vire her dem b-nindan ol nin Dstlara sen rz klgl iy Kerm / Rahmetden mani gster iy Rahm DOKUZINI DSTN SEKZN BBDAN BEYN-I hADS- ALEYKM BS-SEVDL-AZAM DER BL KM VCD-I DEM BR MUTEBER ARDUR VE SEKZ DERVZES VAR VE AKL KM BU ARU SULTNIDUR HER NESNE KM OL DERVZELERE GRR VE IKAR ANU TASARRUFI-Y-ILADUR Kan ol kim kendzin grmek diler / Kendden kend haber virmek diler Bilmek ister kendyi kim kim-durur / Kend nedr ne neye hkim-durur Kank mlkn hkimidr kendzi / Ne makmda sylenp dutlur szi 6925 ehri kank hkmini kim iidr / hkm iinde kimdr ol kim iidr Kend ehrinde ne iler hkmi ne / Baksun imdi kend kend hkmine nki ii malum ola kiiye / iinden aa nesne ya Gre kend cismini bir ehr ulu / Yirde gkde ne ki var anda tolu ol aleykm bis-sevdil-azam / Manide oldur bu cism-i dem

354

6930

Yani kim kendze gelgil didi / Kend kend cismi bilgil didi Bil ki cism bir ehirdr muteber / Ger bilmezse bilenden al haber ehr iinde var-durur bir tahtgh / Kanda kim taht olsa otrur pdih ehr iinde cmle hkm anu olur / Ol hkmle kim gider kim gelr Halk-la tolm-durur bu ehr ii / ehr iinde kim uludur kim kii

6935

Kim gider kim gelr kim oturur / Kimi kesb eyler kim anbr urur Kimi sayd ehlidr ol avlar avn / Kimi varmaz kandasa bekler evin Kimi sultn nyibidr kimi kul / sde imdi bunlar sen sende bul ehr iinde hem sekiz dervze var / Kapulardur yani ol dervzeler Kapulardan kruvn iler mdm / Hem azz hem zell hem hs u m

6940

lenr bu ehr iinde drl i / H dkenmez dn gndz yaz u k Bu ehir kavmnda vardur her hner / Hm u rahmet fsk u tat hayr u er mdi gel girlm bu sz srrna / Grelm mansi nedr srr ne Ol sekiz dervze v ehr iin / Alayalum niedr yazn kn Kruvn kim iler anda durmadn / Billm an kimseneden sormadn

6945

Avlar kim ol hner bunlardadur / Nyib kul kank sultn kandadur erhi birle adlarn eydem saa / Dile imdi niedr den soa Ol zamn kim yog-d bu nh felek / Yir gk cism cn ins melek Kamusndan ilk yaratd akl hak / Aklu dir akl-la ol akla bak Neyledi gr pdih ol akl-la / Hd bu sz malm olupdur nakl-la Evvel m halakallhl-akle

6950

n yaratd akl evvel ol Kerm / Minnet urd akla bu kez ol hakm Eytdi sini kamudan yig eyledm / Kamudan rahmetmle toyladum

355

Kamu kullar saa muhtc olsar / Kimde sen olmaz-sa a liser Revnak olmaya sensz kimsen / Halk iinde revnak u ragbet sen nki hakdan akla irdi bu hitb / Pes niyz eylep akl virdi cevb 6955 Eytdi iy Kdir sen fazlu delim / Sensen hir hem hakm hem Alm nki kldu kamulardan bini bay / Pes benmn eylegil bir h sary sti kk olsun saryu i ar / Olsun ol arda ne kim lemde var Hak katnda makbul old bu niyz / n inyet andan old gedi nz Pes bin urd bu cisme ol lh / Eyledi ol akl-un h tahtgh 6960 Bir ulu ehr eyledi bu cismi ol / Hem sekiz yirden bu cisme ad yol Ggsi yapd akl-un bir h sary / yle gidr kim sgar yohsul u bay Ol saryda bu gl tv-hnedr / hfza anbr-un key hnedr Hem dimg akl-un kk eyledi / Akl oturd bir gr anda neyledi Dni k virdi bu akla gni yaz / T kla bu akl dn gndz niyz 6965 Pencereler kod kkde gzleri / Kim baka andan bu aklu gzleri Hem kitblar viribidi hak aa / Eytdi otur pencereden bak aa Grkl sz grkl agadur yani gr / Ol agacu yimiidr mani gr araballhu meselen kelimeten tayyibeten ke-eceretin tayyibetin 14/24 Gndzin akl agd anda yaylad / Penereden h teferrc eyledi Bakd ol penereden dirdi yimi / Baga old dyim virdi yimi 6970 nki dn geldi glde klar ol / Bir iid anda dah ne iler ol Oda karu oturur tv-hnede / Maniden anbr urup her hnede ol harret od degl mi y nedr / Kim yrekde dn gndz yanadur

356

Nrullhil-mkadetl-let tettaliu alel-efideti 104/6-7 Pes bil akl ki gnde bi yaar / Yan saysa otuz biden aar nki bild sen bu aklu yan / Hem iitd yazn v kn 6975 Dile imdi neyledgin nitdgin / Cism iinde pdihlk itdgin Cism iinde var-durur bir tahtgh / Bu akldur anda otran pdih Akl iinde hkm iden ol hak-durur / Ol-durur kim hkim-i mutlak-durur Akl elinden ol hkm iler mdm / Akl oturm bada dutm h makm Bu sekiz dervzede hkmi revn / Durmaz iler dn gndz krvn 6980 id ol dervze neymi adn / Kim bilesin sen bu sz dadn Bu kulakdur cism evvel kapus / n saz andan girrler kamus Girr ol yoldan hitb u hem itb / Cismi eyler hem imret hem harb Aklu anda bir kiisi var-durur / Ey yavuz kim gelrse ol grr Anladur akla anu ahvlini / Kfr eger mn ne-y-ise hlini 6985 Akl an ol dem bu ehre toldurur / Malum eyler manisini bildrr lk akldan yrege irr haber / Zra kuvvet vardur anda muteber Cn gl anda kulak dutm-durur / Akl-la hem ahdi berkitmi-durur Ol haberden harket eyler bes bular / Akla ol demde bular kuvvet ular Akl alar ol kulakdan gireni / Nk bedden ol haberler vireni 6990 Ger eydr cn iinde kondurur / Yohsa redd eylep hemndem dndrr An bild gel ikini kapuya / Hem bu akl anda dah gr ne duya Ol kapunu neydgin eydem saa / Gzlerdr kim bakarsn drd yaa Gz nr her dem gidedur avna / T anu avyla bu akl avna

357

Grkller grkin ibret manisin / Avlar u eyler bu akla hem-nin 6995 Hb u zit nak u reng andan girr / Anda aklu nyibi var hem grr An akla bildrr nieydgin / Ger habs ger latfse neydgin vur eyler akl an cisme yine / lk gerek kim ol haber gle ine Hem gl hem cn u hem akl ittifk / Berkinpdr ortada yokdur nifk Bildrr n gz yolndan gireni / Hb u zitden ol haberler vireni 7000 ehr iinde kondururlar hbn / Gitmege komaz gl mahbbn Hem beret eyler aa akl u cn / Malum olur cmle cisme ol nin Zit ise hd red olur olmaz kabl / Akl u gl cn aa yolda degl Hb u zit iksi dah gzden girr / lla hbu kymeti artuk olur Gzi bild nie kapuym i yr / Gel gr imdi dah sende kim ne var 7005 erhi birle malum old ol dah / Gr nieymi ol ini yol dak Ol burundur kim nefes iler mdm / ner ykende dutar mlk makm Anda hem aklu yine bir hkmi var / Ne gelrse bu nefesle ol duyar Her ne drl yiyi gelse ol bilr / Akla hem ol dem an malm klur Akl an bu ehre av eyler yine / lla ilkin ol gerek gle ine 7010 Cn iinde pes aa yir virilr / Redd olur ol yohsa gir srilr Bu burundan ehre ok nesne girr / Akl u gl cn an neyse bilr lla kim olmaz kabl biden biri / ehr iinde geri kim vardur yiri Bu surat ehrinde ok nesne sgar / lla gr kim cn gle ne sgar Ol dah bitdi bu kez bir gr yine / Kankdur drdini kapu sor yine 7015 Kim bu ehr nimeti andan girr / Bell bil ol kapu agz-durur Anda komdur akl bir nigr / Hem aa eytmi-durur kim ni gir

358

lk ol alur cmle nimet nisin / Akla iltr yavuzn u yahsn Akl an alar bilr kim nitdgin / Kend ne hem nisi nieydgin Pes viribir an cna gle / Yani eydr bah idp ehre ile 7020 ehr kavm nkim an yiyeler / Ol tamdan kamus semriyeler Yani kim bu azalar kuvvet duta / Kuvvetinden hem anu kuvvet bite ltr an mideye pes czibe / Saklar an anda hem ol msike T an ol hzime hazm eyleye / Gdiye anula ehri toylaya Hsiyet n ehre bah old tamm / Ald andan kend bahn her makm 7025 Skl kld ehr iinde kr u kerr / Dfia iltr an dara dker ehr oldur hem biini kapus / Def olanlar aa varur kamus Yine vardur aklu anda bir ii / Yani kim anda koyupdur bir kii Bekleyen oldur edeble tertibi / Olur ansuz dem hayvn gibi Geri bu cisme ferahandan-durur / n ola b-tertib ol hayvn-durur 7030 Pes akldur an tertbde dutan / Akl elin dartsa utan andan utan Malum old ol dah bir gr bu kez / Kankdur altn kapu sor bu kez erhi birle ol dah gelsn dile / Kim bilesin niedr kldan kla oldur altn kapu kim kruvn / kar andan emr-ile her dem revn An takdrdr sren ardan ara / Bu ehirden yani ol ehre vara 7035 Zra kim sretler neslidr ol / Cmle cismn ten asldur ol Bunda aklu hkmi vardur hem mdm / Oldur eyden bu hall u ol harm Beklemezse ger akl bu tertibi / dem mutlak olur hayvn gibi Geri kim bu ehre andan dd olur / Akl eli olmazsa andan ud gelr Sret olur anda hr u ermsr / Pes bu erri ol akl hkmi basar

359

7040

Uda malum old neymi ol dah / Niedr gr ol yidini yol dah Ol yidini kapu eldr kim dutar / Bir iid andan nie iler biter lenr dd u sited ol kapuda / Nieler durmdur anda tapuda Ne ka kim ben alam dip intizr / Nie mflis baglar anda krubr Ngzrdr kruvn andan geer / Gizl nakdin gsterr andan geer

7045

Grnr anda cmle sanat nak u renk / Kabz u bast u kahr u lutf u sulhu cenk Bu hnerler kamus andan geer / Gzden iner gle cndan geer Hem akldan otrur anda bir kii / Zabta getren ol-durur her bir ii Akl eli olmaz-sa anda bile / Baglanur ol yol i gelmez ele Pes akldur elde sanat ileden / Akl-ladur hem gelen hem giden

7050

Ol yidini yol dah old tamm / Alayanlar neydgin bildi tamm mdi gel sekzinisin grlm i yr / Ne kapudur ol dah anda ne var Ol kapu ayak-durur bell beyn / Kruvn andan dah iler ayn Nedr anda ilenen ehr ii / ehri gtrp yrimekdr iy kii nki bu ehr ayakda yol var / Hem bil anda bu aklu eli var

7055

Pes bu aklu bir eli ayak-durur / Kim anula bu surat ayakdadur Akl elidr r dutan sreti / Geri cndur diri dutan sreti Akl eli dutmaz-sa durmaz der / Pes bil kim akl-ladur her hner Akl elidr azalar uz dutan / Her birin yirl yirinde z dutan Akl eli bu azalarda olmasa / Kapu yaplur btl olur her nese

7060

Ol sekiz dervzen vasf tamm / erholup u dile geldi her makm Malum old kim akl sultn-durur / Akl iinde Allah emri cn-durur Sret anu tahtdur h ek degl / Pes bu izzetler suratdan dek degl

360

lla vardur sret ire bir kii / Kim bu akla tanmadn iler ii Nefs-i emmre aa ad eytdiler / Tat ol kor fesd ol diler 7065 Bu surat ehrinde fsk ol-durur / Ayrug mmin mnfk ol-durur Ol-durur ilten bu cismi tamuya / ermsrlk ol getrr kamuya Akl aa uysa hakkat hr olur / ehr ii toptolu err r olur Mazul olur akl tahtndan der / Belki hakdan ayrlur dnden der Nefsi koyup akl eger ka uya / Tarnu ol gizl gencin ol tuya 7070 Ik an ol gence ilte ekszin / Kanaru baksa gre man yzin Hak katnda ola kadr u kymeti / Hem ola bu halk iinde izzeti Hem azz ola anula bu vcd / lem halk kla anda scd Tze ola yzi dny hiret / Rahmete peyvest ola ol kibet kun lemde server buldug / Akl-la kdur temenn kldug 7075 Akl-la ilm amel hsl olur / Cnlara hak rahmeti nzil olur Ik-la ddr bulnur ekszin / Kanaru kim baksa grr dst yzin y Hudy dogru yoldan rmagl / Kend kudan bizi ayrmagl ONINI DSTN SEKZN BBDAN BU YET K ELEMTERE ENNALLHE SAHHARA LEKM 22/65 BEYN DER BL KM GEMYE SEKZ NESNE GEREKDR T DEMY Z MAKSDINA RDRE VE DNYBR DEZDR VE DEM OGLI ANU GEMS VE BU GEMYE DAHI SEKZ NESNE GEREK T GARK

361

OLMAYUP hAKKA RE Yine geldi glme bir vasf- hl / Hem man hem hikyet hem misl Hem haku kudretlerin eydr ayn / Bildrr bir bir bize bell beyn 7080 Hem bizm ahvlmz nieydgin / erhi birle malum eyler neydgin Hem meseldr hem hikyet hem rumz / Bildrr kim niedr bu mrmz Hem cihnu neydgin eydr bu sz / un syler kim grpdr cmle gz Hem mesel birle man bildrr / Alaya her kimse kim kil-durur Hak bu ilmi chile bildrmedi / Cehl evgn bu top urmad 7085 Virdi bu ilmi alap killara / unlara kim ilm iinde kl yara Hliya geldk sz takrrine / Bir nazar kl Tarnu takdri ne Gr kim ol Allah ne itdi neyledi / Kn didi kudret diliyle syledi Old lem yir gk dutd vcd / lem ire malum old feth cd Gk muallak gr nie durm yce / Mlk-i rhndr ol udan uca 7090 Yir murabba nie dmi denp / ark u garb u hem iml u hem cenp Gr bu taglar u deizler niedr / Dile imdi kim hikyet nitedr Yiri ggi n yaratd ol lh / Yani dzdi kullaryun tahtgh Gk yzin rhniler dutd tamm / Yir yzi cismniye old makm Halk geldi b-hisb u b-mr / demzd orta yirde ihtiyr 7095 n yaratd yir yzinde demi / deme kld musahhar lemi Ve sahhara lekm m fis-semvti vem fil-arz ceman 45/13 n ben dem cihn dutdlar / Bir iit kim yir yzinde nitdiler Hkm-ile n dutdlar bu illeri / Geldi bu kez girdi deze yollar

362

Bu deizden gemege kuvvet gerek / Kuvveti yitmeyene let gerek nki deze girmek ister dem / resi yokdur dah ill gemi Vel-flke tecr fil-bahri bi-emrih 22/65 7100 Pes bu kez muhkem gemi eylediler / Yani anula deiz gemek diler Geldk imdi ol gemi ahvlini / Eydelm bir bir nieymi hlini Kim deizden gemek anu niedr / Dile imdi kim hikyet nitedr Aa elbette sekiz nesne gerek / erhi birle eydeym gr ne gerek Olmayna ol sekiz nesne tamm / Heft dery gemedi bu hs u m 7105 lk gerek kim ola bir kaynar deiz / Kimse basmaduk ola anda ne iz dem-zd anda yorm olmaya / Ol yannda kimse yir su bulmaya Pdihlar almaya ol illeri / Gemeye nkim deizden yollar Ol deizde nie drr ola nihn / H kimesne virmeye andan nin n deizden ciz ola dem / Pes ola hcet zarretle gemi 7110 Kim anula dutalar derylar / Ola meydn ol deiz sahrlar Ol gemi key muteber muhkem ola / Yidi gnlik yol aa bir dem ola Ok atarsa yitmeye ygriine / yle gide dn gndz iine Gemi gire ol deizde ygre / Kim ne mlke azm iderse irgre Elemtere ennel-flke tecr filbahri bi-nimetillhi 31/31 lla deiz gemiye h girmeye / Deiz aa yol vire ol virmeye 7115 Bu deiz gemeg oldur leti / ol hisbsuz yaznu oldur at n gemi old bu kez yilken gerek / Kim ola asl anu muhkem direk Yilken anula ola kyim-makm / ol havdan yili ala ol mdm

363

Bu gemin perr bl ol ola / Kanad aduka havdan yil ala Su yzinde gemi anula yrir / Gemiyi gesz bil yilken srir 7120 Bes gemi ol yilken ile yol alur / Yilken olmazsa gemi yoldan kalur Yilken old yil gerek bu kez aa / Durmaz ayruk ol gemi n yil e Bu gemiler cmle mevkfdur yile / Yil-durur ilten an ilden ile lden ile gemi ilten yil-durur / Su yzinde an bu yil yildrr Yil eger olmaz-sa yormaz gemi / riimez maksuda bu demi 7125 Yile degmidr alapdan ol hner / Su yzinde gemiyi ol yil srer Pes yil olmazsa gemi yoldan kalur / Geri kim kyi dah ursa alur Yil dah old bu kez lenger gerek / Yani ygrrken an egler gerek Uanur yohsa kenrda bu gemi / Garka varur anda cmle dem Suya dklr anda ne halk var-sa / Gark olur ger yr u ger agyr-sa 7130 Lenger an dutmaynak kim dutar / Gci aa kimsen kanda yiter Pes bu lengerdr gemiyi egleyen / Geri Allahdur beldan bekleyen Kamus old bu kez std yok / Sanki adur tuz yokdur dad yok Pes gerek elbette bir std aa / Kim gemii eyde bu halk ad aa Bu deizde ol bile nitmek gerek / Kank ehre kanaru gitmek gerek 7135 Yir yzin dutm ola dpdz deiz / Bilmeye h kimse anda yol u iz Ol gemii ol deizde yol bula / Kanaru gitmek gerekdr ol bile Gide dn gn ol deizde ozmadn / ka ne mlke gerekse azmadn Hem gemin kethuds ol ola / ol deiz dn gndz aa yol ola Hem gemin kethuds ola ol / ol deizler iinden ka ol 7140 n gemii old bu kez bu gemi / Nie gelr tolmaz-sa dem

364

demiyndr bu tertb kamus / Kim bularu snmaya anda nmus Yohsa olur dem anda hacl / Gark olup cmle olur hr u zell Bu gemi eylenmen maksd ne / ol kim ire dem maksdna Pes gemiler dem tolmak gerek / Yolna andan revn olmak gerek 7145 U dirildi geldi cmle hs u m / dem told gemi old tamm dem old bu kez yokdur met / B-met anda nindr bu sud Bu met ilden ile varsa gerek / Halk biribirine alup virse gerek Ger met olmaz-sa kiin / Ol gemide revnak yok iin Y met iltr bu ilden ol ile / Y varur kim anda bir nesne ala 7150 n met u nakd u zd olmaya / Ol gemiden kimse h dad almaya Pes met u nakd u zd olmak gerek / Andan ol gemye kii tolmak gerek Pes gemiyye girmek olmaz b-sebeb / Byle tertb eylemidr ol alap Bu sekiz nesne kim u eytdm saa / Takrir eylep kamusn den soa Yine eydem her birin adn / Kim bilesin ad iinde dadn 7155 Biri evvel ol deizdr kim didm / erhi birle saa takrr eyledm Biri ol kim dilde ad gemidr / Deize girmeklig ol emidr Biri yilkendr gemide grsee / Kim havdan yil gelr doknur aa Biri lengerdr kim ol egler gemi / T ki garka varmaya bu dem Birisi yildr ki hak emri-y-ile / Srer iltr gemiyi ilden ile 7160 Biri oldur kim gemii ol-durur / Bu deizler dpdz aa yol-durur Biri hd halkdur ki tolmdur gemi / Bu gemi girmek indr dem Biri hem halku met u zddur / Kim deize girmeg bnyddur Bu sekiz nesne-y-ile gelr deiz / Yohsa deizde ne hd yil var ne iz

365

mdi bir gel dir g kendze / Kim bu man yzi grne gze 7165 Alayasn bunda man neydgin / Dile imdi eydeym nieydgin Bu meseldr kim didm bir bir saa / Alagl bu maniyi batgl taa Bu meseldr alayasn hli / Dile imdi niedr ahvli Ol deiz kim eytdm u lem-durur / Kim alap emriyle her dem mevc urur Degme mevcinden kopar bi drl i / Dn gndz kar u yagmur yaz u k 7170 Bu deiz kimse bilmez haddini / H kimesne ykmayupdur seddini B-hisb u b-kerndur bu deiz / Bu deizde yogd evvel yol u iz Diledi Allah kim anda yol aa / Bu kenrdan ol kenra yol gee Pes gemi eyledi ol hak deize / Ol gemi tendr ki hak virdi bize n deizdr bu cihn bilgil ayn / Pes gemidr bu surat bell beyn 7175 Nie yz bi gemiler bunda yrir / Ygrben dnyada bagrn srir Dnyada sret yorsa gam degl / Dnyay n kendye klmaz kabl Pes bu sret dnyaya girmek rev / Dnya girse srete eyler hat Nitekim suda gemi kuvvetlenr / Gark olur n gemiye su atlanur Pes suratdur dnya dezinde gemi / Yani geldi dnyaya bu dem 7180 Hem gldr bu gemin yilkeni / Kim ne mlke dilese iltr an n bu gl yilkeni pervz urur / ol hevesden yiline karu durur Ol hevdan bir heves ograr aa / lden ile iltr an grsee Men terekel-hev etrehu fil-hev Y hayrdur ol hev y mefsede / Hele iltr her birin bir maksada Bu gemide pes gl yilken-durur / Yani cismi her yire ilten-durur 7185 Yilken old yil gerek bu kez aa / Tarnu emridr ol yil baksaa

366

Kim tolar her dem gl yilkenine / Ala imdi yili ne yikeni ne Pdih emri-durur halk sren / leden ilden ile rzkn viren lla niyyet hayra dutsa h olur / Hayr niyyet yine hayra tu olur nnemal-amlu bin-niyyti ve li klli imrin m-nev Bu gl yikenine ol yil tolar / Sreti ilden ile ol yil salar 7190 Pes emirdr ileyen her bir ii / H emirsz kandasa varmaz kii Yil dah old bu kez lenger gerek / Lengeri depretmege key er gerek Pes eratdur gemin lengeri / Kod an ol cihnu serveri Ger erat lengeri aslmaya / Bu hevesler rii basalmaya Smme cealnke al eratin minel-emri fettebih 45/10 Pes glden ok hevsetler kopar / Ol heveslerden siysetler kopar 7195 Geri kim Hak emridr halk sren / Her birini maksudna irgren Bu erat dutmasa halk dlek / rdgi yirde bu halk olur helk Pes erat lengeridr bu ten / Cmle halku hem benm hem sen Cmle old kan bu kez ketibn / Kim anu hkminde gerek hemkinn Ol akldur kim alap virdi bize / Bizi alup ol girr bu deize 7200 Kanaru gitmek gerekdr ol bilr / Ol-durur kim bu deize yol bulur Aa uymdur deizde bu gemi / Yani kim akla uyupdur dem Halk akl iltr hir maksdna / Yani balar eyledr mabdna Pes akldur bu gemii ekszin / Halk azdurmaz dnin gndzin Ol gemii old bu kez bu gemi / Toptolu olsa gerekdr dem 7205 Yani kim aklu gerek fikri ola / Ol fikirden bu surat gemsi tola

367

Kezlike ybeyyinullhu lekml-yti leallekm tetefekkerne 2/266 fid-dny vel-hireti Degme bir fikr ola bir maksud / Geri birdr kamusnu mabud Her kim kim fikri yokdur kendde / yle bil kim kimse yokdur gemide Gemi anuun olur kim halk tola / dem oldur kim anda fikr ola Pes gemin demsi fikr-imi / Kim dutupdur her biri bir drl i 7210 mdi bu fikre gerekdr h amel / Nie gelr hd amelsz ol emel Yani olmazsa met kiin / H gemide revnak yok iin Pes ameldr demde key met / Ol amelsz kii dek dartar sud Ol sekiz nesne kim urdukd misl / U tamm old dah yokdur mecl demi gr kim meseldr leme / mdi bir bak leme v deme 7215 Gr mukbil geldi dny deize / Mevc urur her dem deiz karu bize Hem bu sret dnya dezinde gemi / Old ann ygrir her dem Hem havda bu gl yilken gibi / Alupdur aa bezer tertibi Hem alap emri dah bezer yile / Kim srer iltr bizi ilden ile Hem erat lengere bezer tamm / Halka oldur gsteren hadd u makm 7220 Hem bu akl old gemii dnyede / Yani yol iz bilen old iy dede Hem fikirdr bu gemide dem / Nitekim halkdur tolu her bir gemi Hem amel bu fikr elinde kledr / Nitekim halk ilden ile iledr Klesz ilden ile yoryan kii / Renci zyidr hem bitmez ii Bu hikyet u tamm old tamm / dem gemye mesel geldi tamm 7225 Ol sekize bu sekiz kbil-durur / Yani kim sen neydgi bildrr

368

n deizdr dnya sen anda gemi / mdi neymi gr selmatlk emi Ol ii ile selmat k ua / Tag gibi mevc olmaya senden ye Deze girse bu gemi gemye ne bk / n deiz gemye gire olur helk Geldi bunda evliy v enbiy / Bir nazar kl akl-la bu maniye 7230 Girdi bunlar dnyaya grdi zamn / Ald virdi dnyada srdi zamn lla kim dny bulara girmedi / Gle dny girmege yol virmedi Ger hevesler yili glib oldsa / Ubu gl yilkenine toldsa Bu erat lengerini asdlar / Anu-la err r basdlar H selmet kdlar bu dnyeden / Ala imdi ol selmatlk neden 7235 Dnyaya girmeklig pes ayb yok / Gam degl bu dnyelik olursa ok lla dnya glne yol bulmasun / Key sakn kim gemiye su tolmasun Glib olursa saa devrn yili / Kim neye sunsa ire nefs eli Bu erat lengerin ks brak / ltmesn ol yil seni yoldan rak Hem deizde bu gemi gark olmasun / Yani kim eytan imnun almasun 7240 T selmat iresin maksdua / ltesin sdk u saf mabdua k ubu pendi virr kendye / lk gerek kim szine kend uya Y eyyhellezne men lime teklne ml tefalne kebra makten indallhi en-teklu m l-tefalne 61/2-3 T halyk hem gre hem iide / Ubu ilm andan bu halka i ide Her metu kymetin issi bilr / Kymetin bildg-in ass bulur Kimsene kim mani kadrin bilmedi / Ol hakkatdur ki man bulmad Elhamdu lillhi bel ekseruhm l-yalemne 16/75 7245 Gevheri sarrf elinde gresi / Viren alan oldur andan soras

369

Kimsene kim grmedi v dutmad / Ne bile n almad v satmad Kle aleyhisselm; men lem yezuk lem yarif y alap sen rz klgl kullara / Ubu man hnn yohsullara Ikn artur sdk-la dileyen / Ubu szden hlini alayanu y Kerm-i b-niyz u krsz / re-i b-regn- hd bisz EL-BBT-TS FT-TSYY 7250 Bb- tokznda bu on dsitn / Malum eyler kim hudvend-i cihn Tokuz adn urd bunaya hisb / Hemnn ki nh nfs nh hicb DSTN-I EVVEL DOKUZUNI BBDAN

BEYN-I TAhKK- HLKAT- NR-I MU-HAMMED ALEYHSSELM DER BL KM HAK RINI YARATDI VE OL NRDAN DOKUZ FELEK YARATDI VE EFLK ESERN LEM- CSMNYE GNDERD TERTB-LE Kan ol sdk btn mmin eren / hak yolnda cn u ten terkin uran Dilesn key sdk-la v cn-la / erh takrr beyn kldan kla Mustaf medhin ayn-ender-ayn / Eydeym bir bir beyn-ender-beyn 7255 Ten kulag iidimez bu szi / Grimez man yzin bu ten gzi Cn kulag iidr man szin / Hem gren cn gzidr man yzin Her kim cnnda varsa gz kulak / hak yolnda ol uyand old sak Alayan oldur bu sz mansini / Nie dndr ol bilr slm dini Ol bilr kim kim-durur ol Mustaf / Anu-un kavlna kld vef 7260 Kavl kyim eri bkdr anu / Previ oldur kamu yol varanu

370

Yirde gkde ber-gzde ol-durur / Hem resldr Tardan hem kuldurur Dilerem kim an takrr eyleyem / Dile sgmaz szi nie syleyem Nie eydem ben anu takrrini / Meger eydem bi sfatdan birini Glme ol man kim yz gsterr / Vcib old eydeym n el virr 7265 hliy kldum tevekkl u haka / Cn iinden kopd bu sz mutlaka Girelm imdi bu sz takrrine / Bir nazar kl pdih takdri ne id imdi neyledi ol pdih / lk kime kld hitb ol lh Kf u nna geldi evvel ol hitb / Yog-iken bu bd u te hk b Togmadugd nh felek heft sumn / Ne sitre var-d ne ins cn 7270 Togd evvel kf u nndan akl- kl / Akl- klde gizledi genc usl Kendsiyn an genc-hne eyledi / Kim bilr kim anu-la neyledi yine kld an kendzine / Saykal urd dutd karu yzine n teferrc kld kend yzini / Sevdi v sevdrdi hem kendzini Yuhibbuhm ve yhibbneh 5/54 Ol mahabbet Tardan bir nr-d / Kim bu yir gk yog-iken mamr-d 7275 Ehl-i dni akl- kl dirler aa / Ata oldur kamuya den soa Togd andan nefs-i kl dutd vcd / Ol eserdendr bu cmle feth cd Eyledi anu nurndan nh felek / Ar u krsi yir gk ins melek Virdi sret virdi ad u virdi i / Anda old dn gndz yaz u k Degme birne virdi bir drl hner / Kimi kyim kimi h durmaz dner 7280 Her birin ii birle adn / Eydeym kim bilesin sz dadn lk yaratd kudretinden akl- kl / Ol-durur evvel gelen ol ulu kul Togd andan nefs-i kl dutd kym / Old ol akl- kle mlk makm

371

Nefs-i klden togd bu kez nh felek / Ulvi v sfl v hem ins melek Kod ol tokuz felekde tokuz i / Her birisi ileydr bir z i 7285 Her birisi bir ie hkim-durur / Kim-durur eyden ki bunlar kim-durur Her birin iini eydem saa / Dile imdi niedr den soa Hak bulara ar bnyd eyledi / Ar azmdr dip ann yd eyledi Ar-durur bu nh felekden yigregi / Hem bularu badur ol hem begi Nefs-i kl cisminde ar hemn dimg / Andan olur akl- kl aa erg 7290 Ren ol nrdan bu cmle mahlukt / Yir gk cism cn u akl u zt Ol-durur ol Allah gdgi sirc / Oldur hir kamunu banda tc Ve diyen ilallhi bi-iznih ve sircen mnra 33/46. Geldk u ol nh felek takrrine / Grelm bir ii ne tedbri ne Bunlar Allah neden klm-durur / Srete bunlar nin gelmi-durur n takaz kld Allah dilegi / Kim cihnda biline mahlk yigi 7295 Akl- klden ar u ardan sbitt / Eyledi virdi aa kyim sft Baz ad eydr aa felkl-brc / Ahtern andan togup kld hurc Bunlar hak anda ilk cem eyledi / Kend nrn ortada em eyledi Degme birne virdi andan bir nasb / T cihnda zhir ola ol habb Ol mahabbet kim alapdan var-d / Bil kim ol akl- kle mimr-d 7300 Akl- kl bezer tene ol cn gibi / Kond ar zre tamm sultn gibi nki degdi Tardan ol baht aa / Old tokzn felek hem taht aa Urd anda tahtn dutd makm / Nh felek pes zr-i dest old tamm Diledi kim hak an bu leme / Gstere sermye vire deme

372

Ulvideyken indre bu sfliye / Ola andan evliy v enbiy 7305 Pes dirildi heft mdebbir bir yire / Varmadn her bir mdebbir bir yire Allah emri birle tedbr itdiler / id imdi her biri kim nitdiler Gizl genci gsterp amag-un / leme ol rahmeti samag-un Sfliye inmeg in ol akl- kl / Ol mahabbet nr ol genc-i usl Yani kim ol Mustaf gelmek-in / Yir gk ehli an bilmek-in 7310 Allah emriyle bular bu tedbiri / Dzdi vard yirl yirne her biri Her biri bir i iinde virdi dad / Kyim old b u te hk bd lem-i sfl tamm old tamm / Sret-i cismniye old makm Geldi ol drdden bu cismn vcd / Ol vcddan kopd bunca feth cd Old yirde madin bitdi nebt / Geldi hayvn dnyaya dutd sebt 7315 Geldi andan sora dem dnyaya / Ol gerek kim kamuya hkm eyleye Cmle halku yigregi dem-durur / Her neye kim hkm iderse el virr Kamudan dem ann old gzn / Geldi ztnda bile hatm- nign Mustaf nrn alup geldi bile / Lcerem ins melek secde kla Geldi demden Nha pes ol nin / Ol Muhammed nr ol genc-i nihn 7320 Kond ztnda Nuhu dutd sebt / Ol tufndan Nhann buld nect Geldi brhm Halle ol eser / Ol sebebden Nemruda buld zafer Mustaf nrn dutagelmi-idi / Ann brhm Hall olm-d Geldi bu kez iid ol smili / Pdihdur cmle fil fili Kesmedi an bag u geldi ko / Ne sebebden aa kurbn old ko 7325 Ubu izzet kamus ol nr-un / Sanma kim masm u y mestr-un Gitdi ol nr Ysufa geldi bu kez / Menzili Ysuf yzi old bu kez

373

h iinden cha irmek Ysufa / Ol sebebden old hir iy saf Msi bin mrna geldi bu kez ol / Anu-un Nl ald virdi yol Kend gedi kald Firavn old gark / Bu haberden told cmle garb u ark 7330 Dvuda geldi bu kez ol mahz- nr / Mum anuun old elinde demr ol halfe oluban hkm itdgi / Ol kulavuzlayd togru gitdgi Vard Dvuddan Sleymn bahtn / Ad kim yil gtrrdi tahtn dem perr v cinn kurd u ku / Ol sebebden rm-d cmle vuh sanu nefsindeki ol nr-d / Anu-un ol nefes mamr-d 7335 Kanda kim klsa demde ol nur / Ol saatda mrde olurd diri Gitdi s kald ol nr bir zamn / sa gge agd ol old nihn Zerrelerden dil oluban syledi / Yani halk hak anula toylad Bazda hikmet olan ol nr-d / Her kime kim irse rencin yur-d Bazda old dilr r-gr / Ol eserdendr bu cmle dr u gr 7340 Bazda old feshat ad dil / Toptolu old leme bu kl-u-kl Told lem mkilt u mudilt / mdi hall olsa gerek bu mkilt Lzm old gelmege pes bir vcd / Kim kla cmle ukl anda scd Ol ola bu cmle halku yigregi / Hem ola her d cihnun ol begi Dni slm u szi tevhd ola / Taht minber evleri mescid ola 7345 Mlk iinde ol ola shib-krn / hkmine mnkd ola cmle cihn Lekeri mmin hem harb ola / Kend ne ark v ne garb ola Ad Ahmed ola ii mucizt / Anda hall ola bu cmle mkilt Ol kii pes vcib old kim gele / Dnyada slm dini malm ola Takdir old Tardan ubu ie / Kimdr anu hkmine eyde nie

374

7350

n irdet old kim ol akl- kl / Gstere bu dnyada resm usl Akl- kl kim Tardan ng baht-d / Ar aa hem mesned hem taht-d Yani tokzn felekdeydi mukm / Zr-i p olmd ol ar- azm n alaptan degdi bu ikbl aa / Kld peygmberler istikbl aa Yani rh- enbiy varm-d / Ar inde kamus durm-d

7355

Cmle durmlard anda intizr / T gele dip ol latf ihtiyr Pdihdan old ol emr rz / Kim ine yir yzine ol kethud b u te bd u hki cism aa / Ola hem mim h v mm dal ism aa Hakdan emr olm-d cmle kula / Kim aa her birisi kullk kla Tli devlet aa evvel kadem / Yazm-d levhstinde kalem

7360

Tardan degmi-idi bu baht aa / Ar anuun olm-d taht aa Geldi ardan krsiye indi bu kez / Anda ol sekzini eve kond bu kez Ol eve Felekl-brc eydr kitb / Ay menzil andan alur gn hisb Tebrekellez ceale fis-semi brcen ve ceale fh sircen ve kameren mnren 25/61. Anda varmlard rh- enbiy / Cmle eydrlerdi iy server biy nki geldi akl- kl ol menzile / Cmle ar ehli bile geldi bile

7365

Gedi yidini gge dutd makm / Kim Zuhal hkimdurur anda mdm nki taht urd ol evde akl- kl / Yidi ylduz cmle geldi old kul Sanki kuldur her biri halka-beg / Geydi hrka cmle kld cra n Tecrid old her biri sermyesin / Arza kld nakd u cins myesin Tc-la od Zuhal kod iler / Nie kod tc-la od iler

375

7370

Yani cism bana ben tc uram / Hasmu hr eyley oda srem Mter hem iki nesne ortaya / Kod yan dd u istd eyleye Yani mlki cmle milletden alam / Saa virem hkimin senden klam Mirrih eytdi ben dah hem iki i / leyem her dem senn yaz u k Yani virem dstlaru elne kl / Hem diyem dmenler boynn b

7375

ems eyitdi iki nesne ben dah / Hidmet olsun tapua benden dah Yani arkdan garba hkm irie / Mni olup eytmeye kimse nie Degdi nevbet Zhreye ol h nigr / ki nesne ol dah kld nisr Yani kim sen d u dmen kaygulu / Bunlar ola bed-h sen gkek hulu Zhre ardna Utrid geldi hem / ki i kld nisr ol muhteem

7380

Yani kim ilm hner iksi bile / Hem bile hem bildgi elden gele Bu kezin geldi Kamer ol hdmete / ki i kld nisr ol izzete Yani gkek reng hem togru hisb / Gitmeye ol olmaya hergiz harb n yidi ylduz an toyladlar / Her biri hdmet nisr eyledir Her birin hdmetin kld kabl / Gedi bu kez ol makmdan akl- kl

7385

Menzil old aa bir bir nh felek / Hdmete ba urd insn u melek Her birin mlkine kld nazar / Hele geldi anda kim vard Kamer Taht uruban anda kond bir zamn / T ki geldi dnyaya hir-zamn Vade old kim ine yir yzine / Sret olup grine halk gzine Ay varuban mutlamak diledi / Vard lem halkna mutlad

7390

ndi ol togru Hadce tahtna / Bildrp ol lem ng-bahtna Eytdi u hir-zamn peygamberi / Geldi ol cmle cihnu serveri Hzr olgl kim geliser ol saa / Emr-ile ift olsarsn sen aa

376

Sz kdr hele geldi Mekkeye / Giriser yani ki nak u sikkeye Var-d bir nr demden ber / Seyr iderdi cnda ol demden ber 7395 Eytdm idi hir anu hlini / Nie geldi bir bir ahvlini Geldi Abdullah alnnda durur / Eyle san aks-i gnedr balk urur lem-i ulv v sfl old bir / Malum old leme ol gizl sr Yani geldi srete dutd vcd / Btler old ser-nign kld scd Ol nin kim olm-d ulvide / Malum old kamus bu sflide 7400 Ol kalem yazdug baht old ayn / Zr-i dest old aa cmle cihn Anda ar olmd aa tahtgh / Bunda er old n hir aks-i mh Anda menzildi aa Felkl-brc / Bunda u Mekke kim ol kld hurc Anda olmd yidi kat gk makm / Bunda mlk old yidi iklm tamm Anda klmd yidi ylduz nisr / Bunda geldi cmlesi ol krubr 7405 Bunda ol iler kamu malm-durur / Anu-un cmle halk mahkm-durur Bu sfat bu erh bu vasf u beyn / Bir iitgil kim kimdr ol nin Manide ol akl- kldr iy saf / Sret ire ad kimdr Mustaf Dstlgyun vir salvt k-la / T saa yarn efat ol kla Ol-durur pes ilk gelen ol ulu kul / hir anu akldur ol akl- kl 7410 Ayrug cmle anu czv-durur / Her i kim ulv v y sfl-durur Hak an sevdi ann var eyledi / Pes habbm diyp ikrr eyledi lem ire ber-gzde ol-durur / demde nr- dde ol-durur T-kymet hkmi kat olmaysar / Aa mnkir kimsene kalmaysar Ol anu drd yr kim vardur drst / hak yolnda her biri lk st 7415 Rz olsun hak bulardan t-ebed / B-hisb u b-mr u b-aded

377

Bu sfat bu bast u bu erh beyn / Pdih emri-durur bilgil ayn Ol emirden dara nesne yok-durur / Ubu fil fili ol hak-durur Bu hikyet u iridi hire / Asl birdendi yine bitdi bire Ben bu szi okmadum yazudan / Yhud eyle sanma eydem yazdan 7420 Ne kim anu vasfn eytdm sz-ile / Byle grdm bir bir an gz-ile Kf u nndan bile togdum ekszin / Anda grdmdi anu grkl yzin Anda anu hidmetindeydm bile / Bile geldm tapuda her menzile Nh felekden bile gedm bir bir / Malum ann old baa ubu sr Ulviden hem bile indm sfliye / Kank kl irie bu maniye 7425 Hem anula bileyem imdi dak / H gmnsuzdur bu sz Tar hak Eyle san gevdemdeki cnumdur ol / Glm ire sdk u mnumdur ol nki mminler anu czv-durur / Pes bil kim kamus ulv-durur ol gne nr gibi kim yir yzin / Dutd lkin asl oldur ekszin Gn nur ayru degl gnden bil / Bilelik mansini bundan bil 7430 Pes bil kim kimde ikrr var-sa / Kim Muhammed dnine uyar-sa Bell bil ayru degl andan ol / er bir gizl gencdr cndan ol Asl oldur cmle peygmberler / Serveri oldur kamu serverler Evliy hem cmle anu feridr / Kamusna ol ergdan degdi nr Hlku ol gizl gencin aan ol / Gsteren hem halka oldur dogru yol 7435 Hlk u mahlk arasnda nin / Vasta ol vsl oldur b-gmn Rahmet andan togd ddi leme / Artadur gnden gne demden deme Vem erselnke ill rahmeten lillemne 21/107

378

Ol-durur mminleri ilten haka / Kim uyarsa ol bula mr-i bek ka medhi anu yavlak irn / Neylesn kim eydemez bide birin Malum olmaz dil-ile bu vasf- hl / Bahr- ummn bardaga sgmak muhl 7440 Kimse kim yir yzini dutm ola / Cmle halku akln utm ola Nie eyde bu dil anu erhini / Zerreden kim ne bile ol madeni An kimse nie eyde nutk-la / Hdur aa tbi olmak sdk-la Yarn andan Hak bizi ayrmasun / Dnya hir dogru yoldan rmasun KN DSTN DOKUZINI BBDAN BEYN DER KM hAK TAL DOKUZ TABAKA NESNE ADEMDEN VCDA GETRPDR VE HER NESNE K BU LEMDE MEVCDDUR BU DOKUZ TABAKADAN hL DEGL 7445 Yine glm tald mani dezine / Dr karmak diledi yir yzine Kim anula kamu yohsul bayya / Akl u cn andan gerek nimet yiye Gayb iinde vk ok nesne var / Kim aa halku eli irmez i yr n hicbdan kd ddi ellere / Tesbihold dilde ddi illere Nesne vardur kim aa halk iremez / Ubu sret gzi an gremez Nesne var kim eydemez bu dil an / id imdi nedr ol bir bil an 7450 Kudretinden pdih bu dnyada / Nie mahlk eyledi geldi ada Her biri ne idedr cmle grr / Kesmedin gnden gne rzkn virr Her birin hli malmdur aa / Mabud oldur kamuya den soa Hlku hd halk okdur dnyada / Nie eydem vasfn gelmez ada

379

B-hisb u b-mr u b-nin / lem ire ikr v nihn 7455 lla tokuz drl halku vasfn / Eydeym kim bilesin sz asln Bu tokuz ol nh felekdendr i yr / Kim alap gkden yire kld nisr Hem cemddur bu tokuz hem cnludur / Her biri bir i iinde sanludur Bunlaruladur cihnu revnak / Dile imdi niedr ilmin ok Eydeym her birin ismi nedr / sm iinde fili v cismi nedr 7460 Geldk imdi her birin adna / Alagl kim kend neymi ad ne Birisi madin-durur ol kenz-i hk / Anu-un old cmle kn zi-hk Cmle cevher madini andan gelr / Aslna bak bir anu kandan gelr Kn- madin kim bu yir altndadur / Bell bil yir anula zindedr Kank toprakda ki cevher olmad / Oldur ol kim h hsl gelmedi 7465 Cevher asl kevkibden-durur / Ol kevkib cn u cevher ten-durur Bu madin srrdur ylduzlaru / Gredur her dem an hd gzler Grsee altun gnedr aka ay / Bzar iinde yorr yl on iki ay Bzaru ay gni bunlar-durur / Bunlarula halk iin gin grr Halk iinde olmasa altun gmi / Zulmet ire gark olayd her bir i 7470 Altun akadur cihn gsteren / Halk yoklk zulmetinden kurtaran Pes madin ol tokuzdan biridr / Geri yirdedr vel gk nrdur Gel ikini neymi an gr bu kez / Ger bilimezse bilenden sor bu kez Malum olsun ol dah ismi-y-ile / Ad v fili nedr cismi-y-ile ol nebtdur ol ki bu yirden biter / Drl drl nimet olur huk u ter 7475 Drl reng drl ekl drl ad / Gizldr bunlarda drl drl dad Hak bular mahluka rzk eyledi / Cmle halk bunlarula toylad

380

Geri halku rzk bu yirden togar / lla rzku asl ol gkden yagar Ve fis-semi rzkukm vem tadne 51/ 22 Ol deiz kim ar anu stindedr / Kamu nesne anu-la zindedr Cmle ey dirligi andan-durur / Sanmauz kim yaluuz cndan-durur 7480 Bu nebtlar hem mfddr hem muzr / Hsiyet vardur bularda b-nazr Hem bu akla nefse kuvvet arturur / Hem bu cism anu-la kyim-durur Pes nebt ol kuvveti gkden dutar / Geri kend tohm-la yirden biter Ubu kuvvet cmle gkdendr aa / Anu-un uzanur gkden yaa Ol dah bitdi bu kez hayvn gr / ol tokuzdan biri oldur an gr 7485 Hem ini cinsi halku ol-durur / Drl nimet dnyaya ol toldurur Hem bu halku rzkna oldur sebeb / An ol tertbde kom ol alab Kimisi atdur kim ol binmek-in / Kimisi etdr kim ol yinmek-in Vel-hayle vel-bigle vel-hamre li-terkebh vezneten 16/8 Kimisi boyn-y-la yirler sker / Kimisi ilden ile ykler eker Kimi ygrr cnavarlar dndrr / Kimi ku olur havdan indrr 7490 Her birinde ilendur bir hner / Yir yzi told bulardan pr hner Eytmez kim bu hner cismnidr / leden cismi bu cism cndur Pes bulara nh felekdendr bu cn / Geri kim cn emr-i hakdur b-gmn Ve yeselneke anir-rhi kulir-rhu min-emri rabb 17/85 mdi ko hayvn git insna gel / Ol haylden ge bu gerek cna gel Ol tokuzdan biri bu insn-durur / Dirligi dirlik cn cn-durur

381

7495

Geldi insn old drdini grh / Bunlara old musahhar det kh Hak bulardan virdi peygmberleri / Bunlar old lem serverleri Hem bulardan kopd sultn virdi dd / Dutd bu mlki tammet kd ad Y kavmizkur nimetallhi aley-km iz ceale f-km enbiye ve cealekm mlken 5/20. Hem bahdur kopd bunlardan dilr / Urad bu lem ire hem r Hem bulardan kopd buna mk-my / Mukbilt u mmint u hsn-i hy

7500

Enbiy v evliy bu dnyede / Bu ksmdan geldi hir iy dede Bunlaruun indi gkden drd kitb / Bunlara geldi beret hem itb Kamudan yig bunlar sevdi Cell / Ol mahabbet bunlara old dell Pes bulardur kim klur ahde vef / Hem bulardan kopd hir Mustaf Ol dah bitdi bu kez gr kim melek / Kim bularu yurddur ol nh felek

7505

Hem biini cinsidr halku bular / Bunlara virdi alap grkl hular Zikr tatdur bularu ileri / Yok-durur ayruk dah tevleri Anda ne dn var ne gn ne yaz u k / Allah emridr bulara her dem i Ne uyur bunlar u ne yir ne ier / Bilmezz belli ki ne yir ne ier Hnlar vardur vel rhnidr / Bunlaru cismi bu halku cndur

7510

Ne asyi var bularda ne emek / leri ol hak rzsn istemek Yumanupdur her biri bir yuma / Kim ne zehre old kim eyde nie Hakk-la iler bular her bir ii / hkmine karu inan durmaz kii Pdihu lekeridr pes bular / Nie kim ok leker old basdlar

382

Malum old ol dah nieydgin / Dirligi neymi kend neydgin 7515 mdi gel altn cinsi gr bu kez / Asl neymi hem anu bir sor bu kez erhi birle ol dah gelsn dile / Kim bilesin bu ii kldan kla oldur ol kim ad blsdr ayn / Cn- bincn kavmdur bell beyn Bunlar oddan yaratd ol Cell / Vardur hir aa Kurnda dell Ve halakal-cnne min mricin min nrin 55/15 lk gge agmd ol dirlig-ile / Yire indi sora mdbrlig-ile 7520 Ucb-la kibr eyledi kendzine / Anu-un ud getrdi yzine Secde kl dip klmad ol deme / Lanet old ad kd leme Fesecedel-meliket kllhm ecmane ill blse eb... 15/30-31 Mfsid hem mdbir old dnyede / Myadur andan biter her mefsede Her vcdu ggsine girmidr ol / y nie cnlara zahm urmdur ol Yuvesvisu f-sudrin-nsi 114/4. y nie reh-revleri yoldan kod / Ana uyd yoln elden kod 7525 y nie menzil erin pest eyledi / y nie tatlar nst eyledi Pes bil oldur ki halk azdurur / Geri kim her vka hakdan gelr Kle fe bi-izzetike le-ugviyennehm ecmane 38/82 Bu hev v mefsede iltr aa / Siz an ko yz dutu hakdn yaa Malum old blis asl nedr / Dilegil dvler dah ne idedr

383

Halku ol yidini cinsi dv-durur / Kh- Kaf mlki bulara iv-durur 7530 Dvler oldur kim Sleymn emrini / Dutuban ilerdi dn gn iini Ve minel-cinni men yamelu beyne yedeyhi 34/12. Kimse grmezdi bularu geldgin / Cmle isterdi Sleymn ldgin Asuzn bir vka gelse aa / d olurd kamus andan yaa Cmlesi ol servere dmn-d / Geri bunlar kul u ol sultn-d n kim ol dvlerde yogd togrulk / Her birinde bulnurd ayrulk 7535 Yimedi n bunlar tedbr-ile / Baglad pes bunlar zencr-ile n kim ldi ldgin bilmediler / Ol emekden h kurtulmadlar Felemm kazayn aleyhil-mevte m dellehm al mevtihi .. 34/14 Kank birne sorsalar kim i nedr / Dir-idi ile Sleymn zindedr Baglu durmdur henz anda bular / Pes aa lykdur ol yavuz hular Dvleri bild bu kez gr periler / Niedr dirlikleri v nitdiler 7540 Dnyada bunlar dah bir halk-durur / H vilyet yok ki bunlar yok-durur Halku ol sekzini cinsi oldur ol / Ubu yir alt bulara cmle yol Bunlar yilden yaratd ol lh / Her ie kdir-durur ol Pdih Yir iinde bunlara virdi makm / Ayag altnda olur bunlar mdm Bunlaru vrnelerdr yurtlar / Hlar vah v adlar per 7545 Grkller olur bularda b-nazr / Her ki grdi kld feryd u nefr dem-zd u Per ok oldlar / Birbirini sevdiler aldlar Hem bularda kfir mmin olur / Fark ider dvden bularda dn olur

384

Hem olur ok bed lik v hr hular / rir halka bulardan korhular Hliy bnyd yokdur perrin / Pes beks yok cihnda ferrin 7550 Ol dah aland ne mahlk-m / Ne btn k u ne mak-m mdi gel tokzn cinsi sor bu kez / Nie halkdur ol dah bir gr bu kez Gaybilerdr ol ben-dem-durur / lem ire gizl bir lem-durur Geri dem asldur dem degl / Tag u dery h bulara gam degl Marka v magribe irse irer / Taglar aar her neye baksa grer 7555 Kimse bilmez bunlar kim kandadur / lla her kanda dilerse andadur Kanad yok bunlaru ill uar / Kimsene grmez vel dery geer Dn gn birdr bulara fark yok / H mahlkdan bulara korku yok Hazrete dogru dutupdur ynleri / Dyim hakdan geldur hnlar Kimse bilmez ne ier ne yir bular / Dirligi nie nider neyler bular 7560 ssi olsa yok-durur korkular / Sovug olsa korkudmaz bular Ahdleri yle btndr hakk-la / Kim bular kanda olursa hak bile Halk-durur bunlar vel halkdan cd / Hak uyard bunlar halk uyhuda Pes bulardur Tarnu hs kullar / halkdan ayruks bil pes bunlar Bu dokuz drl halyk dnyada / Kim alap hkmi-y-ile geldi ada 7565 Bu cihnu yimii bunlar-durur / Nk bed her reng-ile kim var-durur mdi gel ibret gziyle bak aa / Kim bulardan ala mani saa Gr bularu varlg btl degl / Her ki btl dir-ise kil degl Cmle kuldur kullga durm bular / hak inde yz yire urm bular n bular kuldur u oldur mabud / Anda bulnur cmlesin maksud 7570 Dnya bir kervnserdur b-vef / Bu sary nak bulardur iy saf

385

Belki nakk bu naku ol-durur / Kim bular dirgrr hem ldrr mdi gel ko nak ol nakka bak / Cmle lem nakn gzden brak Sen dah ol nak iinde bilesin / Sen seni ko kim bu nak bilesin Amaz an kendzin untmayan / Varmaz anda kendzinden gitmeyen 7575 lmeyine kimsene olmaz didi / Gge agmaz nie kim yirdr yiri Her kim ldi diriken buld hayt / Dnyada oldur ien b- hayt Mt kable en-temt Her kimesne kim bu rengi urna / Gzlerine gizl srlar grine Lcerem kim ol bu naka kalmaya / hakdan ayru h nesne almaya ku gli tolupdur ibrete / Dili ann yolda old hikmete 7580 Hlku halkn heme fikr ider / Fikr iinde pdih zikr ider Halka bakmakdan dilek hlk-durur / Maksud oldur aa k-durur Naka bakmakdan dilek nakkdur / Kim bu nak yazmag anu iidr Sun iinde snii grmekdr i / Kim anu sun-durur bu yaz u k Her ki bakd gzgye grdi yzin / Gr nitedr kim grr ol kendzin 7585 Pes anu sun aa gzg-durur / Kanaru kim baksa ol grndurur y Hudy rz klgl kamuya / Kim baka naka v nakk tuya N DSTN DOKUZINI BBDAN BU YET K VE FAALNBAZUHM ALBAZIN 2/254 BEYN DER BL KM HER NESNE KF LE NNDAN MEVCD OLMIDUR DOKUZ TABAKADAN ARTUG DEGL AL VE

386

EVST VE EDN ANU BEYNIN TABAKADA TERTB DP BLDRR U yine kldum tevekkl Tarya / Cn iinden mani kopd b-riy Glme n kld ol man eser / Ol eserdendr dilmde bu haber Vardur i kim bildm an akl-la / Vardur i kim malum old nakl-la 7590 Vardur i kim gz ile grdm ayn / Sbit old kamus bell beyn Akl u gl gz kulak n old bir / Lcerem cndan ald gizl sr ikr old u geldi dile / Dile imdi niedr kldan kla Bu ben-dem cihnda neydgin / Eydiserem dirligi nieydgin Hak tal demzd tamm / Eyledi tokuz blk virdi makm 7595 Kimisi al kimi edn-durur / Kimi evsat her biri gr ne-durur Hem bular blkdr her biri / Dirliginden bilinr yirl yiri Cmlesi bunlar tokuz mahfil-durur / Dirligi bir bir bular bildrr Dile imdi her birin hlini / Dirliginden bilesin ahvlini erhi birle eydeym bir bir saa / Kim bilesin bu ii den soa 7600 Geldk ol al makm ahvline / Bir nazar kl dirligine hline Gr kimdr ol makm ol mertebe / Ol at kim bezemez h meksebe Enbiy mlkidr ol al makm / idpdr an cmle hs u m Tardan devlet dutageldi bular / T ebed devlet ile kald bular Yani bunlar mansbndan dmedi / Bu felek hkmi aa irimedi 7605 Geri bunlar kamudan al-durur / Evsat u al v hem edn-durur blkdr illa bir yolda gider / Yol birdr ille hlde gider Dile imdi her birin hlini / Kim bilesin bunlaru ahvlini

387

oldur al kim aa indi kitb / Emr-i marf bunlara old hitb Zhir btn bular hkm itdiler / Her kimle oynadlar utdlar 7610 Mucizeydi bunlaru her ileri / Yog-d h kimseden tevleri Davet eylep halka yol gsterdiler / Nie kim buyruld yle vardlar Y eyyherresl bellig m nzile ileyke min-Rabbike 11/67 Hem rislet geldi hakdan bunlara / Malum old cmle iler kl yara Hak bulara virbidi Cebryili / Kim gelp hall kld cmle mkili Bunlara vahiy gelp d grdiler / Tarnu takdrini tu grdiler 7615 Yani gle gizl iler geldi tu / Her nie kim grdilerse old tu Buna ilerden bular virdi haber / Ol haber lemde old muteber Hem kitb indi alapdan hkm ile / Malum old kamu i kldan kla Bunlar oldur kim ull-azm oldlar / Ol ii ilediler kim hak diler Pes bular alnu ol alsdur / Cmle halku serveri v hsdur 7620 Bild aly bu kez gel evsata / Ol dah gr nie halkdur iy dede Evsat oldur kim bular old resl / Dnyada dirlikleri geldi usl Bunlara geldi rislet Tardan / Her i iinde beret Tardan ndi Cibrl bunlara virdi haber / Uymayan kldlar zr--zeber Hem bulara vahy geldi d-ile / Bildiler her bir ii kldan kla 7625 Halk davet kldlar hakdn yaa / Uymayan old helk den soa du il sebli rabbike bil-hikmeti vel-mevizatil-haseneti 16/125 Bunlaru mrsel-durur ad ayn / lem ire ileri bell beyn

388

Bu nbvvetde bular evsat-durur / Geri peygmber kamu bir ad-durur n rislet geldi hakdan bunlara / Biz dah mrsel didk ad anlara Pes bular evsat-durur al degl / Hem nbvvetde bular edn degl 7630 n bilindi evsat u al makm / Pes nbvvetde nedr edn makm Malum olsun ol dah erhi-y-ile / Kim bilesin bu ii kldan kla oldur edn kim bular d grdiler / D iinde gizlen i grdiler Eytdiler an bu halka old rst / Her ne sz kim didilerse geldi rst Anu-la halk davet itdiler / Tardan bu halka peygm itdiler 7635 Bunlara ne Cibrl indi ne kitb / D iinde malm old her hitb Geri kim birdr bu cmle enbiy / Yani halk davet eyler Tarya Tardandur kamus h fark yok / lle bu mansb iinde fark ok Kimisi oldur ki d grdi hemn / Malum old d ile ass ziyn Anu-la halk mahkm eyledi / Tar emrin halka malm eyledi 7640 Tarnu peygmberidr ol dak / Zra hakdan geldi gsterdi hak Kimi hem d grdi hem Cibrl aa / Geldi her dem Tardan andn yaa Tar emrin aa bildrdi tamm / Mrsel oldur ol-durur evsat makm Kimsine hem vahy geldi d-ile / ndi her dem Cebril bir i-ile Hem kitb indi bulara hkmi mr / Mani derc olm tammet hem dr 7645 Ol ull-azm ol-durur al makm / Yigregi halku bulardur ves-selm Ol tamm old bu kez gel evsata / erhi birle ol dah gelsn ada grhdur cmle halku evsat / Evliydur bunlaru marf ad Birisi hkm biri ulm-durur / Her birine kend hli ad virr Her birin hlini eydem saa / Dile imdi niedr den soa

389

7650

Evsatu als kimdr evliy / Evliydur togru giden Mevliya Evliydur kim bulara korku yok / Dnyada hem hiretde kaygu yok El inne evliyallhi l-havfun aleyhim vel-hm yahzenne 10/62 Evliydur ol kermetl gl / Her du kim kldlar old kabl Evliydur enbiy hkmin sren / Evliydur halk hakka irgren Evliydur kim bular yol vardlar / Yol iinde hakk-un cn virdiler

7655

Evliydur dnyada dn diregi / iginde kul-durur dny begi Evliydur Hlku genc-hnesi / Evliydur mahluku mestnesi Evliydur gzg olan ol yze / Dst yzi ol gzgden grnr bize Evliydur Tarnu sevdk kul / Anu-un adlar old vel Evsatu als pes bunlar-durur / Ne kim isterse bularda var-durur

7660

Evsatu alsn bild tamm / id evsatda nedr evsat makm Bil evsat evsat hkm-durur / Kim bu hikmet neydgin bunlar bilr Hikmeti hak bunlara rz eyledi / i bildi bunlar andan syledi Bunlaru kavli kavildr szi sz / Mani yzin grdi bunlar gze gz Kulagnda bunlaru gz var-durur / Sz iinde maniyi ol gz grr

7665

harf u savt bu kulakdan iiden / er ol gz-durur man gren Hem kulak var gzlerinde iidr / bret almak ann anu iidr Yir yzinde ibreti gzdr gren / Ol kulakdur iidp man viren Hikmet ire mani var grkl yzi / Grmez an illa bu kulak gzi bret ire mani var syler ayn / Gz kulag iidr an hemn

7670

Ubu ilm issi ol hkm-durur / Cn iidr maniyi gli grr

390

Andan ayruk kimsen hli degl / lla bu iden bular hl degl Evliy hlinde her dem cnlar / Geri zhir sanat iler tenleri Hs-la m ortasnda dirligi / Hem anula hem bunula birligi El-mudrt nsful-maeti Pes bil hkm-durur evsat makm / Kim anula muttasldur hs u m 7675 nki bild evsatu vustsn / Dile imdi niedr ednsn erhi birle ol dah gelsn dile / Kim bu i malm ola kldan kla Evsatu ulmdur edn mahfili / rmez ol hkmya anu menzili lm-ile hikmet vilyetle bile / Kimde olsa evliy di ol kula B-vilyet ilm-ile hikmet dak / Kimde kim olsa an hkm ok 7680 lim kim hikmeti yok ne-durur / Kend kimdr menzili kanda-durur Bil an evsatu ednsdur / Geri dnya ehlin alsdur lmi letdr bularu dnyaya / Kim anula dnya arta iy dede lla bunlar ilm-ile izzetleri / El vire bu dnyanu nimetleri Lki hazret srrna irmez bular / Gizl nak h bakup grmez bular 7685 Pes bular ol evsatu ednsdur / Geri dny ehlin alsdur Ol tamm old bu kez ednya gel / Hsa ma yohsula v baya gel Gr bu dny ehlin als kim / Kimdr al evsat u edns kim Ol dah gelsn dile nieydgin / Malum olsun hli halku neydgin blkdr ol dah bilgil ayn / lem ire her biri bell beyn 7690 Biri mmin hem mnfkdur biri / Biri kfir ne ldr ne diri Biri al birisi evsat-durur / Biri edndur ki kll yd-durur Cmle insnu bular ednsdur / lla mmin bunlaru alsdur

391

Zra mminde imn u itikd / Var-durur bu hak yolnda ictihd Geri bilmez ilm hikmet neydgin / Hem veller dirligi nieydgin 7695 lle kend eksgin alar bilr / Her dem aar sun munsf olur Togru dirlr i kon yr-la / Hem sever yol ehlini ikrr-la Geri kim fsk u fesddur dirligi / lle yol ehliyle vardur birligi nkim mn mmin yoldadur / Pes bu mmin ol grhung badur Nie kim sulu-y-sa yd olmaya / Tamuya derse anda kalmaya 7700 Pes bu mmin halku ol alsdur / Yigregi v serveri v hsdur n kim edn alsn bild tamm / id ednda nedr evsat makm Evsat oldur kim mnfkdur bular / Yani kim kfre muvfkdur bular Ad mmin dirligi mnkir gibi / hakka boy virmez tamm kfir gibi -ile kon ile togru degl / idben hak szi klmaz kabl 7705 Davisi slm u dirlik kfr-ile / Gli tolu kfr, mn gelmi dile Diline baksa sanursn dst-durur / Dirligin grse gresin yol urur Ne kfrdr dirligi ne bell dn / Ta sulhu ii tolu kibr kn Kimse kim kfre muvfkdur ii / Ol kiidr ol mnfk ol kii Ad mmin dirligi kfr nifk / Cismi bezer mmine cn rak 7710 Cismi mmin cn yolda kfire / Belki kfirden oda din gire ol ki mnkirdr mnfkdur tamm / Ubu dirlikde bular dutm makm Pes bil ednnu ol vustsdur / Gli kfir dek bu slm addur Ol dah bitdi tamm old bu kez / Edna ednsna sz geldi bu kez Grelm ol ednanu edns kim / hakka mrik kim-durur u si kim 7715 Ol bulardur kim bulardur zimmiler / Kor Muhammed dnin ayruk dn diler

392

Bu Muhammed dnini klmaz kabl / Dir ki bizm dnmz slm degl Ad kfir boynna alm harc / Kblesi gn togus mabd h Tar dip bunlar puta dn gn tapar / Degme yirde putlar-un ev yapar Dirligi murdr u yol yol degl / ol ki bunlar hak budur dir ol degl 7720 Kapularda kul karava oldug / ol sebeb kim hakk koyup kadug ldrenler gzidr len ehd / Hi gmnsuzdur bua Kurn ahd Fellezne hcer ve uhric mindiyrihim ve z f-sebl ve ktel 3/195 Pes bular ednnu ol ednsdur / Anu-un kim bu yola sidr Tar dstn her ki dmen dutna / Lykdur kutlu olsun putna U tamm old bu takrr hiri / Malum old hli halku her biri 7725 dem asl bu tokuz mahfil-durur / Tokuz yani tokuz menzil-durur Denp ferden tolu ara degin / Ferde sanma arda bil halku yigin Kanks ferde v arda kanks / Bilmeyendr ubu halku sanks Dutd bunlar umagn u tamusn / Dirliginden alayasn kamusn Tarnu cmle ii kudret-durur / Alayana kamus ibret-durur 7730 Yir gk ibret tolu dek gz gerek / Grene gizl degl ne sz gerek nne f-zlike le-ibreten li-ulilebsri 3/13 Ubu szden fyide oldur bize / Yir gk ibret ola grne gze Malum ola Tarnu kudretleri / Gz ala ibret, gl hikmetleri lem ire dst u dmen biline / Uzana cn ulular menziline Malum ola ar dirlik niedr / Grine ol mertebe kim ycedr 7735 Grdi bu k meger ol menzili / Ann ol evden haber virr dili

393

Tar bakdurd bu halku hline / Anlad kim her birin hli ne Eysin yavuzn cmle ayn / Bildi yigin alusn bell beyn Anu-un ulular mahfiline / rir irmek in menziline y Hudy togru yoldan rmagl / Ol ululardan bizi ayrmagl DRDN DSTN DOKUZINI BBDAN DEGRMEN BEYNIN DER BL KM DOKUZ NESNE GEREKDR KM DEGRMEN BUGDAYI YKDP UN EYLEYE LEM- KEVN VE FESD DAHI MSL- DEGRMENDR VE MUhTCDUR BU DOKUZA 7740 Yine ibret gline taldum yine / Yine bakdum ibrete kaldum yine Yine grdm Tarnu kudretlerin / Yine dirdm ilm-ile hikmetlerin Yine bildm bu cihnu neydgin / Fili neymi kendsi nieydgin Gzlerm n bakd anu nakna / Aladum kim kend neymi nak ne lemi grdm yazlm bir kitb / lm Hikmet b-mr u b-hisb 7745 Ol kitbdan mani ald baa / Nie eydem kamusn den soa Bide bir belllerin eydem meger / Kim iiden cnna ire eser Gzgye bezer bu lem ekszin / Gsterdur gzlere man yzin Mani her dem grndur ol gzgden / Gsterdur nitekim cn btn Geldk imdi maniye bir kulag ur / Gli dir bir yire taglma dur 7750 Gz a yir yzine bak bir nazar / Kim alasn her neye baksa habar Gr bular ne levn sanatlar ki var / Her birinde bir mesel vardur i yr

394

Her birinde gizl man var-durur / Her biri bir drl man gsterr Hliy bir sanatu ahvlini / Eydeym kim nie grdm hlini Neye bezer nie man gsterr / Bir gzet bu maniyi kana varur 7755 Tut kulagu bir dem uht bendin yaa / Eydeym bu maniyi bir bir saa Dnyada ok sanata bakd gzm / lla bir sanatdadur imdi szm Halk degirmen diyp ad eydr aa / Dile ubu hikmeti batgl taa Grdm an kim tokuz nesne tamm / Dzilpdr bilr an hs u m Biri perdr biri igdr biri ta / Biri sudur birisi ol yir ta 7760 Biri olukdur ki su andan iner / Ol inicek bu degirmen h dner Biri bugdaydur sepetdr hem biri / ginince ol-durur bugday yiri Hem akldakdur biri h aldrar / Ol-durur bu bugday her dem srer Ubu tokuz nesne kim bir ad var / ol degirmen didg oldur i yr Bu tokuzdan ger biri eksk ola / lemeye ayrug btl kala 7765 Perdr hir hem dner hem dndrr / g-durur kyim durur hem gndrr Perdr hir evrinen evrindren / Su nice hem dnen hem dndren Per eger dnmezse ta nie dner / Pes bil kim olmasa olmaz bu per g eger togru drst durmaz-sa / Ba zre ta gtrmez-ise Kendzinden ta muallak durmaz / Birbirine yapur h yormaz 7770 Bunlar old bu kezin ta olmad / Ayrugndan h hsl gelmedi Ta-durur kim dn gndz ygrr / Ol ygrdke bu bugday ginr Biri dner biri yokdur kim dura / Bugday un eyleyp nie sre Ol dner ta dndgine dn gn / Btn iner bugday andan olur un Ta dah old bu kez yokdur suy / Kim-durur kim deprede bu kamuy

395

7775

Hd degirmende bu sudur i viren / Dek duran depredp cnbi viren Bir oluk hcet bu kez kim su ine / Togru per zre ine kim per dne Ger oluk olmaz-sa su daglur / Un ginmez kamus btl kalur Kamus old bu kez bugday gerek / Un ola her dem bie ss rek Bugday olmazsa bular gelmez ie / Bugday in geldi cmle cnbe

7780

Bugday old bir sepet hcet bu kez / Kim ine bu bugday andan az az Ger sepet olmazsa bugday durmaya / Key sebebdr ol sepet bu bugdaya Kamusyla ger akldak olmaya / Bugday az az dkilben gelmeye Drl drl oynayuban bken ol / Bugday endzesinde dken ol ol degirmen bu tokuz nesne-durur / Manide bir gr ki bunlar ne-durur

7785

Ik-la diler-ise ahvlini / Alayasn nie-y-imi hlini Bu degirmenden murdum gr nedr / Dile imdi kim hikyet nitedr Bu meseldr grngeldi gzme / Bu meselden mani ddi gnlme Bir degirmen grdm ubu lemi / Talar yir gk unu demi Bir ta muhkem durupdur dn gn / Biri dner dndgine dker un

7790

Akl-la grsene sen bu talar / Un gibi eyler nie kat balar Bu degirmen nie renkler dndrr / Nie halk gidben indrr y nie salar sakallar old boz / y nie ak yzler zre kond toz y nie serverleri kim dn gn / evrinben bu degirmen eyler un Bakd glm bu degirmen arhna / Aladum kim kend neymi arh ne

7795

Grdm anu arhn kim h dner / Dndgine ginr bu halk iner arh arha bezedrsem ta degl / Geri kim bu arh anula de degl Kutb kutba bezedrsem ayb yok / Birbirine bezer olur az u ok

396

Bu degirmen igine kutb eydrz / Orta yirde durdugyun togru uz Ta u arh ol togrulkdan evrinr / Kyim olur bunlar aa berkinr 7800 lem hem ortasnda kutb var / Kim durupdur kyim muhkem i yr arh anula evrinr ol arh-la / Her bir i kim ilenr bunlar bile Belki arh ol kutb-la gerdn-durur / Kutb kyim arh ser-gerdn-durur arh eger evrinmese kor m suy / Su urup dnmek-durur arhu huy Z degirmen arh kim ol arh-durur / Z alap emri ki an h dndrr 7805 Suya bezer yani kim bu emr-i hak / arh evrindren oldur ah bak n irdet olugndan su iner / Doknur bu arha v arh h dner Yani hak emri irdetden gelr / arh evrr gr ki ne iler klur Yir gkdr bu degirmen talar / gidr bir demde yz bi balar Biri muhkem birisi h evrinr / Bu acebdr ne anur ne snur 7810 ledke dienr artar un / Ann artar dnyede firyd ni Rzigr gedke bu halk tz lr / Dienr yan degirmen tz olur Bu degirmen dnesi halkdur ayn / ginr h durmadn bell beyn Sa sakal ilkin karayken boz olur / Sora yle ginr kim toz olur H dkenmez bu degirmen dnesi / ginr her gn tolar peymnesi 7815 n mesel geldi bu halk ol dneye / B-hisbdur kimse nie sanaya Geri okdur artuban kalur m gr / Yitmeyben i batal kalur m gr yle dzlpdr bu i tertb-ile / Muhkem rste v terkb-ile nki bild bu degirmen ne-y-imi / Bugday halk byle ok kanda-y-m Ne sepetdr ol ki bu bugday sgar / Ol ademdr kim bu halk andan togar 7820 n ademden leme geldi bu kez / re yokdur gniser az az

397

Bugday bir bir akldak indrr / ndrben ta iinde kondurur Bu sepetden kup anda varana / ginp gemekdr ayruk re ne Bu akldak dnyada halk nefsidr / Grsee kim birbirin neslidr Halk cihna gelmege nefsdr sebeb / Geri kudret viribilr b-neseb 7825 Ol tokuz u cmlesi geldi ada / Pes akldak nefs-durur bu dnyada Ol tokuz bu tokuza geldi mesel / Grndur hd eytmesem hir mesel Bu meselde artuk eksk yok-durur / Geri kim bu azacuk ol ok-durur Bu meselden ibret ald gzlerm / Anu-un ibret old szlerm Manisin n hak brakd glme / Ne aceb erhi gelrse dilme 7830 Grdgmdr eytdgm bell beyn / lem ire gr nedr bu i ayn Lki degme gzler an gremez / Degme ahsu akl aa iremez Bu mesel kim erhi birle syledm / Yani kim bir aru gzg eyledm T bu man grine ol gzgden / Kim bilesin lemi v sini sen Bilesin kim ii neymi lem / Orta yirde hli neymi adem 7835 demise hli alayasn / Alaycak bu ii talayasn 7836 Hak tal gz kulak virdi bize / Virdi hikmet kulaga ibret gze T ki hikmetden kulak man bile / Hem neyi grse bu gz ibret ala n kim Allah ad bu ilmi baa / Vcib old grdgm eydem saa Kim grrse bunlayn bu ii / Hem-kitbdur hd benmle ol kii 7840 Grmeyene gsterdurmak gerek / Tlibe matlb diydurmak gerek T ki hakku gizl ilmi biline / dem ire melek menziline Her kimesne kim bu ilmi bilmedi / Aa bil kim gizl genc almad Ubu lem bir kitbdur muteber / Bahtlu kim ald-y-sa andan haber

398

lm ibret toptoludur bu kitb / Cnlara hakdan gelr her dem hitb 7845 Eydr ubu ibreti algl saa / Bu yakn yoldur bu yoldan gel baa n iitdm bu hitb cn-la / Cn iinden bu haber geldi dile Kanda ibret var-sa grdi gzm / Ann old bu haber dn gn szm Her ki ibret ilmine kld nazar / Lcerem her nesneden virdi haber Bildi lem neymi dem nedr / Alad kim ol nedr bu nedr 7850 Grdi lem bir degirmendr drst / Her ne gelse gidr lk st Kend dmi iki ta ortasna / ginr zehresi yok kim tna Dkilr di gn gnin gz ngelr / Hb u zb ekli zit neng olur Bu degirmen dn gni dndrr / gidr gr unlgna indrr Her ki grdi bu ii byle ayn / Kend hlin alad bell beyn 7855 Yol iinde ol nie serke ola / Y nie kendzini serke bula Y nie dav kla utanmadn / ginben un olasn sanmadn Ol er pes yregi balu ola / Dn gndz gzleri yalu ola Aglaya her dem kimesne urmadn / Yzi toprakda ola h durmadn Gide andan ml u nimet sevgsi / Allah sevmek ola hulk hus 7860 Nitekim ol enbiy v evliy / Bir nazar kl akl-la bu manaya Kim bular dah bker dn gn / Dne dne her birini kld un Ad u dad birkidi [ ol ] hakkla / Kanda asa hak bular hak bile nnel-insne le-f husrn cevb 103/2 / m u hs zre olupdur bu hitb lla hssa kim temz eyler yine / Ehl-i mn ehl-i irfn hem yine 7865 Her ki slihilere mil-durur / Cismi fn cnlara vsl-durur Bunlara azl u fen h irmedi / Bunlar hak hazretinden rmad

399

Dnya sevmek gelmeye h gine / ginrse hazret-in gine k imdi gel bu kez kendze / Ubu ibretler ki grnr gze lden din sen gtr bu ibreti / Yolda eyle cnua bu hikmeti 7870 Cn iinde derrp virgil dile / Kim muhibler dileyeler cn-la Cn iinde nak ola ol t-ebed / rie her dem aa hakdan meded Ubu hli iy alap sen rz kl / Tevfiku olsun bize her dem dell BNC DSTN DOKUZINI BBDAN BEYN-I SEYR- SLK DER BL KM SLK- hAZRET- hAK hAZRE- KUDSDE SEYR TSE DOKUZ PERDEDEN KM MLZM- hAYT-I NSNDUR GEP DOKUZ FELEKDEN K MUKBL VE MUTBIKDUR DOKUZ PERDEYE IKUP VAhDETE RR Kan ol girek muhib gelsn ber / Gzi gli bir dem uht olsun ber Vasf- hlm eydeym bir bir aa / Kim ne grdm yolda ne geldi baa 7875 Yol erine yol n gayb olmaya / Grdgin ger syleye ayb olmaya Kahr u lutf u ham u rahmet yoldadur / Vki olan nesne cmle dildedr Geldi gedi rzigr grdm ok i / Ogradum gedm k yoku ini Yol iinde drl drl hl k / hli ol bildi kim old hle tu Kimsene kim ograd hlden hale / Lcerem tesbhola dilden dile 7880 Kimse kim i grmedi ne sylesn / hak gstermedi nitsn neylesn Yol eri ograr grr her bir ii / Grdgin eytse gerekdr ol kii

400

Bileler kim bu uzak yolda ne var / Klalar her ne gelrse ihtiyr Pes eger bu hlmi syler-isem / Vki olan hli erheyler-isem Ubu i ayb olmaya yolda baa / Dile imdi hlmi den soa 7885 n alapdan destr old cnlara / Kim vara cnlar ehr erknlara Sret ola gzlere grne ayn / Bileler kim kim-durur bell beyn Geldi srdi her birisi nevbetin / ok segirtdi ubu meydnda atn Kendde gizl hner h komad / Ol hnerle dnyada kd ad Syledi her birisi grdgini / ledi hem elleri irdgini 7890 nki geldm ben dah bu dnyaya / hak beni tu kld bir ka nesneye Tokuz evde ogradum tokuz ie / hkm anudur kim diye kim bu nie Ol tokuz nesne ki var bir bir saa / Adlaryla eydeym den soa Kim bilesin bunda menzil neydgin / Hem bilesin hak yol nieydgin lk talebdr yol eri ograr aa / Yani zenmek kopar hakdn yna 7895 Anu ardna bu kez ka irer / Komaz an dn gndz h srer Pes ini menzil gurbet-durur / Dnyadan ayru kat furkat-durur Gedi ol drdini ev old yakn / Kurbet oldur zinhr anda key sakn Pes biini menzil hayret-durur / Ol makm pr kudret heybet-durur Gedk andan varduk altn eve / Vaslat oldur derde oldur dev 7900 n geesin ol yidini mlke sen / Oldur istign i sen anda i ben Gedi bu kez vard sekzini ile / Ol fendur kim szi gelmez dile Pes bu kez tokzn ev old makm / Mlk-i vahdet oldur u old tamm kd mahlk menzilinden mutlak / Asl hakdand yine irdi haka Bu tokuz menzil ki yolda var-durur / Yol eri ograr an bir bir grr

401

7905 Gemeyenler irmedi maksdna / rmedi bell bil mabdna 7906 Hli geldm ben benm ahvlmi / Eydiserem dile vasf- hlmi Bu szi her kim glden dileye / Yol eriyse kend hlin alaya mdi gr nitdi benmle ol alap / Viribidi cnuma evvel taleb Ol taleb dartd beni bu dnyadan / Kesdi gnlm zevkini her nesneden 7910 Tlib oldum gitmege her dem aa / Myil old cn gl andn yaa Ol taleb degrdi hlmden beni / B-karr oldum bu kez dni gni lla yokdur tkatum yol varmaga / Pes yz urdum baladum yalvarmaga Eytdm iy gszlere kuvvet viren / Bu gninde kullara firyd iren Tkatum yokdur elm irmez aa / Kim yol dutam gidem sendin yaa 7915 H meded yokdur baa bendin nidem / Kaldum u yolda saa nie gidem Geri tlibdr saa bu akl u cn / remez n gremez nak u nin Kend lutfudan beni ekgil saa / Sen kulavuzla beni sendin yaa Cn dili nkim bu szi syledi / Gr benmle ol dem Allah neyledi Viribidi kn geldi tamm / Cn iinde cn olup dutd makm 7920 n taleb ardna k geldi baa / Kuvvet old gitmege andn yaa Ik kulavuz old bini iltmege / Cn gl uyd aa ud gge Yir yzinde dutm-dum bir mekn / Ol meknda durm-dum bir zamn Glm anu topragyla dana / Meyl idben olm-d in Eyle yir dutm-d yirde gl / yle kim bir yirde bir shib-kabl 7925 Terk idem dimezdi hergiz yir yzin / Ik gerdi ald gitdi geszin n gl gedi v bozd resmini / Ngzr terk itdi cmle hasmn Ika uyd gitdi bilmez nolsar / hak ne kim emr eylediyse olsar

402

Vki old n baa bu sergzet / Undld bg u bage kh u det Yavu kuldum bunda kend zmi / Pes cihndan klli yumdum gzmi 7930 n gerdi k beni yirden sudan / Degrildm ol bile bitmi hudan Ald gitdi k beni gesz gein / Glme adurmad hergiz son ltdi bini ol makma gr makm / Yavu varm anda cmle hs u m Grdm ol mlke varanlar kamus / Yire dmi klli nm u nmus H bilinmez ad san kimsen / Kadr u kymet ne benm var ne sen 7935 Kimse bilmez iini nitmek gerek / Kandadur y kanaru gitmek gerek nki k iltdi beni ol menzile / resz ddm yine ol mahfile Kimseden hergiz bililik bulmadum / Ol ne menzildr ne mlkdr bilmedm Ika sordum bu kezin kiy dogru yr / Ne makmdur eyt baa ubu diyr Ik baa eytdi kim ol gurbet budur / lem nakn glden bu yur 7940 Ubu mlkde sen garb olsa gerek / Varlgudan mahv olup lse gerek Kim bu gurbetden iresin kurbete / Ograyasn drl drl kudrete Kaldum ol gurbetde ben buna zamn / T ki bunda kalmad nak u nin Klli mahv old ol evde varlgum / H bilinmez yarlgum agyrlgum Pes bu kez glm yzin urdum yire / sterem hakdan ki bir rahmet ire 7945 Buluya her yirde feryd iren ol / anudur alan oldur viren ol Yine geldi k baa dutd elm / ekdi ol evden beni ad yolum ltdi kurbet mlkine ol dem yakn / Ik baa eydr bu mlkde key sakn Nieler bu menzile irdi-y-idi / Ayru ddi sora ok hasret yidi nki bu menzil saa old durak / Key sakngl asuzn dme rak 7950 nki bu pendi iitdi cn gl / Durd kurbet iiginde old kul

403

Maksud ol kim haka kullk kla / Yani ol kullg-la rahmet bula Kaldum anda bir zamn bu tata / ntizrum bir mbrek sata Eydrem kim u taparvan Tarya / Kullgum ihls-ladur b-riy nki bu ende geldi glme / Bir gr ol dem ne grindi gzme 7955 Grdm anda on sekiz bi lemi / Yavu varm orta yirde dem Kullg ire cmle yz urm haka / T meger rahmet klup bir kez baka Kim der kim durur u kim lr / Her ne kim hak buyrugysa ol olur Her ne i kim ilenrse i anu / Depreden ol kamuy cnb anu Yire ol virmi karr u meskenet / arh ol klm revn virmi kanat 7960 Cmle kullgda vel h kadri yok / un grdm zri kldum anda ok Pes utandum hlme bakdum bu kez / Grdm ol heybetleri korkdum bu kez Kullgumdan utanp ol dem yine / Varlgumdan klli mahv oldum yine Kan kullk kan tat kan nz / Eytdm iy fazl issi hak iy b-niyz Bende ne kullk ola lyk saa / Sen kulavuzla beni sendin yaa 7965 Pes alap k baa geldi yine / Bir iit kim neyledi ben miskine Elmi dutd brakd hayrete / Garka vardum kaldum anda heybete Grdm anda kamular hayrn u mest / Cmle olm korkudan b-p v dest H kimesne bilimez nitmek gerek / Kandadur y kanaru gitmek gerek Yir gk ehli tahayyr kamus / Korkudan olm tagayyr kamus z raeytehm hasibtehm 76/19 marz vem bihim marazun 7970 Grdm Allah hkmi durm muteber / Nolsar h kimsene bilmez haber Ta degl hayret makmnda kii / hayran olup yavu varursa ii

404

Grdm ol heybetleri oldum adem / Bilmezem kim neyleyem kana gidem Pes yine glm yzin urdum yire / hazretinden t meger rahmet ire Ne dilm var hlmi arz itmege / Ne gcm var baum alup gitmege 7975 Ne bilrm nolsar ahvlmi / Garka vardum bilmez oldum hlmi Nie eydem hlmi kim ne olmam / Eyle san kim varlgumdan olmam n tammet varlgum gitdi benm / Yine geldi k elm dutd benm ltdi vaslat mlkine buldum visl / Dogdum ol gkde yine oldum hill Yahtulandum rahmeti nr-y-la / Kanda kim olsam benmle dst bile 7980 Nie hlde var-sam ol gredur / Rahmeti aydn baa iredur Hlmi oldur gren kldan kla / Rzkum oldur viren yldan yla Dilm ansuz syleymez szini / Yumup amaz kimse ansuz gzini Oldur hir aklum iinde bil / Oldur hir glm iinde tolu Ol-durur bu tende dutan cnum / Ol-durur ygridren bu kanum 7985 Ol yaratd cmle lem halkn / Ol yaradurd iinde hulkn Ol yaratd umag v tamuy / Ol dururd kullga bu kamuy Ol-durur kim arh kld b-karr / Ol-durur kim bu yire virdi karr Ol-durur kim sular kld revn / Ol-durur kim bu yili kld devn Oldur hir gne odn yanduran / Oldur hir agduran u indren 7990 Her yaradlm ki var ansuz degl / Nitekim her bir surat cnsuz degl n ol evde byle grdm bu ii / Eyle sandum olmam ben bir kii Aa vasl olm be-kll hllerm / Anu-la dutar ii ellerm Eyle sandum kim tamm old im / Menzil aldum kalmad ayruk tevim Pes bu kez bir lem ald baa / Cn iinden bakdum ol hakdn yaa

405

7995

Grdm ol sultnlg kim anda var / Anda bu yir gk degl gerd gubr Eyle mstagn bu mlkden ol lh / Kim degl mlk anda bir berg-i giyh On sekiz bi lem halk tamm / Ey yavuz ne ki varsa hs u m Grdm anda kadri yok bir zerree / Kend kadr gel kys it iy hoca Ger bu yir gk bir nefesde yog ola / Yir yzinde sanki bir yaprak sola

8000

Y bu cmle mahlukt olsa adem / Eyle san bir tamla yagmur old kem Eyle mstagn-durur ol b-niyz / Kim aa ne nz irer ne niyz Kimsen muhtc yok kullgna / Ne ikest kfre v ni ragbet dne n bu istigny byle aladum / Durdum anda bu ii ok taladum Yavu vardum varlgum old fen / Kald benden zikr tesbh sen

8005

Garka vard ol deizde akl u cn / Getdi varlk tahtasndan bu nin Kullgum mahv old kll kan ben / Byle n mstagn grdm an ben Pes bu kez fakr u fen geldi baa / Gitdi benlik kamu i kaldum aa Kan glm kan aklum kan cn / Kan ol kullk kan nm u nin Kan tat kan ilm marifet / Kalmad bir zerre zhd masiyet

8010

Kan gz kim gzleyeydi yolum / Kan dil kim syleyeydi hlmi Garka vard cism cn u akl u zt / Varlgum h ol evde old mt Yir gk hem yirde gkde eydilen / lem ire yol varan u i bilen Ol fen dezinde gark olm tamm / Ni neb v ni vel ni hs u m Gitdi mahlk kald hlk b-zevl / Ayrug anda ne cevb u ne suvl

8015

Lilhe yokdur illallh bes / Kul sultn cmle ol Allh bes Ol-durur ol kulhuvallhu ehad / Hem sfat hem ad Allhus-samed Kimse andan dogmad ol kimseden / Ni surat var anda ni cism beden

406

Kul huvallhu ehad Allhus-samed lem yelid velem yled velem yekn leh kfven ehad 112 / 1-4 Ni erk ni vezr ni nedm / Fni old cmle kald ol Kadm Klli eyin hlikn old fen / Kald ill vechehu geldi sen 8020 n bu misknlik baa old makm / Varlgum ldi v mahv old tamm n fen oldum bu kez buldum bek / lmeyine bulmadum yol ol haka Gr ki cmle dil anudur sz anu / Grinen ol gren oldur gz anu Vard vahdet mlkine hatm old sz / Deprenr dil tkat yok aa gz Halk dkendi ferd vhid kald ol / Yavu vard ol makmda cmle yol 8025 Cmle emr ol mire geldi yine / Evvel old hir ol kald yine Evvel oldur hir oldur dyim ol / Zhir oldur btn oldur kyim ol Hvel-evvel vel-hiru vezzhiru vel-btnu 57/3. nki seyrm vard vahdet mlkine / Bakdum anu sona v ilkine Ne i var ne so var ol yolu / Ayrug anda medhali yok bu dil Pes birikdm ol yire buldum visl / mdi gel bir bu sze bulgl misl 8030 nki katre ddi deze old bir / Gitdi cmle mevc dery kald bir Syleyen ol mevc-idi katre-y-ile / Bir deizden bi olup geldi dile Mevc katre n deiz old yine / Gitdi ol bi bir deiz kald yine nki cn irdi haka gitdi hisb / Kald hak vallhu alem bis-savb Ol tokuz i erh takrr old u / Bu tokuz ol nh felege geldi tu 8035 Her ki gedi bu tokuz evden tamm / Nh felekden yokaru dutd makm

407

Asl hakdand yine irdi haka / hakk-la old bile buld beka Birikben old bir ol bir-ile / Bile iler her ii takdr-ile n bu menzil ka old durak / Degrildi vaslna cmle firk Ayn elif n kaf dndi mauka / Mm ayn n vv u kaf dndi haka 8040 h v kaf old bu kez Allah ad / Cmle hkme yazludur ol h ad 8041 Hkm iinde hayr u er kim yazludur / Cmle ol bir ad iinde gizldr Yazludur stmze hkm-i lh / Rahmet tu eylegil iy pdih Kamuya rahmet ire senden meger / Kim tuya bu maniden cn eser y Hudy dogru yoldan rmagl / Rahmetden sen bizi ayrmagl ALTINI DSTN DOKUZINI BBDAN BEYN-I CENN K ANA KARNINDA OLUR KILUR BL KM CENN ANA KARNINDAN DOKUZ AYDA ZUHRA GELR NE DOKUZDAN ARTUK VE EKSK DEGL OL NE OLDUGIN TAKRR DER 8045 Kan ol gli gzi auk kii / Bir teferrc eylesn ol bu ii Dnyada grsn ki ne iler olur / Halk ademden leme nie gelr Nie gnde hsl olur cism ten / Nie dogar andan ubu bir beden Niedr eydem saa bir bir ayn / Kim bilesin bu ii bell beyn Geri takdr Tardandur her ie / H kimesne eydemez kim bu nie 8050 Lki hergiz nesne yokdur b-sebeb / H slle gelmedkdr b-neseb n alap bu mahluk ift eyledi / Biribirni sevmege kft eyledi T ki toga ol ikiden bir vcd / Birleye hakk kla her dem scd

408

Pdihu varlg malm ola / Kul bile kullgn mahkm ola Bileler kim yirde gkde birdr ol / Yog var eylemege kdirdr ol 8055 lla kim vardur sebeb her nesneye / Ol sebeble her bir i geldi eye Virdi her bir srete asl u neseb / Emr anudur lki bu old sebeb Virdi hem vakt u zamn u hem makm / T zamn birle vcd old tamm N-gzr bu sret zre vade var / Gr ben-dem nie gnde togar Srete vade olupdur tokuz ay / Tokuz ayda togd bu yohsul u bay 8060 nki nutfe ddi ana rahmine / Emr olnd takdir anu stine Ald sret nh felekden perver / Anu-la zabta geldi her bir i Her bir az andan ald bir hner / Hh mde olsun ol ten hh ner Geri bahyi alapdandur kula / Hm u rahmet baya v hem yohsula Nh felekden hem eser vardur tene / Her birin hak kod her i stine 8065 Eyle olsa ben bularu vasfn / Eydiserem ayb dutma erhini Nh felekdendr bu zit hb- zd / Nitekim aydan-durur naks u ziyd Ayu ii artmag eksilmek-durur / Tz kedilmekdr tz gelmek-durur B-sebt u tz seyr ildr ay / B-karr olm-durur yl on iki ay Srete aydan-durur ubu revi / Ol eserdendr suratlarda bu i 8070 Hem Utridden eser var srete / Ol srer cismi bu cmle sanata Mekteb anu fennidr bnyd ol / Dnyada ktibler std ol Srete ol gredr sanatlar / Aa kird cmle bu sanat eri Srete pes var-durur andan eser / Geri hakdandur bu cmle hayr u er Zhreden hem perveri alur bu ten / Kbil ol file bu cmle merd zen 8075 Sanat u fil anda ay u didr / Ay iinde tenler stddur

409

Kimde kim glib-durur nefs hev / Zhrevdr dinmek ol ahsa rev Pes alur andan dah ten perveri / Geri kim hakdan-durur bu cmle i Hem gneden fil irer sretlere / Ol srer sretleri nimetlere Neyyir-i azamdur ol em-i cihn / Kanda kim yorr-sa grnr ayn 8080 hret anu filidr bu dnyede / ol ki ahsu illere ad gide Tc u taht u serveri v ser-kei / Fili oldur bu fil iy kii Pes gneden fil iredur srete / Geri mevkf cmle iler kudrete Gr bu kez ol Mirrih filin i yr / Ol dah bir gr ki ne ide svr Neyle marf old lemde ad / ol ki h urd kl h durmad 8085 Srete andan dah vardur eser / Tenler zre kldur her dem nazar Srete bu alplg ol gredr / Zra cmle alplaru stddur Bu hner degmi-durur hakdan aa / Klc yal elinde grsee Kanda kim varsa bu il kiiler / Oldur std klcn ol biler Ubu fili srete ol gredr / Geri kim cmle ii hak iledr 8090 Mterdr shibi mlk-i mehn / Hem anu hkmindedr mlk-i kehn Tardan ol dd u istd issidr / Eyle san gk cismin ol issidr Kimde kim akl u kifyet var-sa / Kend akl kendye uyar-sa Pes nazar klmdur aa Mter / Halk ann olmdur aa mter Ry u tedbr Mter fili-durur / Geri halka devleti Tar virr 8095 mdi gr neymi Zuhal fili dah / Ben diyem bir bir sen ilmin oh Fenni v fili bir ala niedr / Sanki bir fertt kalm kocadur Hem messirdr anu fili tene / Arkun arkun bezedr kendzine Fertut eyler nzenn sretleri / H yigitken olur ol irkin kar

410

Oturursa durmaga fermn yok / Kendzin kendye dermn yok 8100 nki bu az v sret kocalur / Yani kim stdnu rengin alur Tenlere pes ol Zuhaldandur bu fen / Geri hak emrindedr bu cn u ten Yidi ylduzdan yce Felkl-brc / Cmle cn andan togup kld hurc Yine anda varsardur her biri / Her birin belldr yirl yiri Cnlara oldur tul u hem gurb / Yine cnlar cem olur anda varup 8105 Virr alur ol nefes virmek gibi / Cmle cn andan dutar bu tertibi Nitekim ol cnlar virr alur / Ol nefes cndan gider hem gelr Pes bize andan eser vardur yine / Geri fermn cmle i hak emrine Yokaru Felkl-brc stinde Ar / Kim anu muhtcdur bu cmle fer Hayr u er andan iner halk stine / H haber andan gelr dst dstna 8110 Oldur evvel yaplan mlk makm / Hem anula old bu yir gk tamm lem asl v hatm ol-durur / Kamu yirden anda nimet bol-durur Hem bize andan eser vardur i yr / Feyz rahmet ol-durur andan nisr Srete Ardan gelr bu akl u cn / Hem gl hem ilm hem srr- nihn Ululk gllere Ardan-durur / Nitekim gevdelere badan-durur 8115 Ardur ol kim ne dilerse anda var / Badur ol kim gvdeyi kyim dutar Pes eser Ardan dah vardur bize / Geri kdir hak-durur stmze Ubudur eytdkleri ol nh felek / Bunlarula hsl olur her dilek ol mdebbirler ki gkde var-durur / Hem bulardur hem firitehler-durur Fel-mdebbirti emren 79/5 Hak bular srete hkim kod / hak komdur eytmegil kim kim kod 8120 Tarnu emrinde vardur olmaga / Ata ana yog-iken oglan toga

411

Nitekim togdyd dem atamuz / Togd kopd atasuz u anasuz Hem yaratd iti yaluz atadan / Hem dah sy yaluz anadan Kavluh tal inne mesele s indallhi ke-meseli deme halakah min-turbin 3/59 Yani kim izhr- kudretdr bular / Bileler kdirdr ol kudreti var n bilindi kudret i old tamm / Bu ie mn getrdi hs u m 8125 Bk halku sretine ol alap / Atay v anay kld sebeb ndrr ilk halk ata sulbna / Kondurur pes bu kez ana rahmine Ol dem ol bir katre sudur arsz / undan olur grkl boy u grkl yz Ol suy kan eyler andan kan et / Kan ol su kan kan u kan et Smme cealnhu nutfeten f-karrin meknin smme halaknhun-nutfete alakaten 23/13-14 Kimse irmez bu ie kudret-durur / Hele bir dileyesi hikmet-durur 8130 An undan sret eyler hub-r / Virr aa grkl devlet grkl hu Cismini bir bir firitehler dzer / Tliin devletin kend yazar Smme enenhu halkan hare fe-tebrekallhu ahsenl-hlkne 23/14 Nh felekden aa kuvvet biribir / Bakar anu zre bunlar bir bir Tokuz ayda olur ol bir h vcd / Andan ol togar klur hakka scd Perveri yir nh felekden tokuz ay / Ubu tertble togar yohsul u bay 8135 Nin old tokuz ay on olmad / Ger geerse on aya ay tolmad Kimsene on ay toldurm degl / Anda yz gn tamm durm degl

412

Anu-un kim bu halku naks var / Naksn bilmekle old ihtiyr Ona are kmile ad urdlar / H eyi kmil degldr bildiler Kmil olmak kullara lyk degl / Mustafdur ayrug bayk degl 8140 Belki hakka ol dah kld niyz / Ol iikde olmad hem b-niyz Ol dah kmil degl muhtc var / lem ire geri taht u tc var Kmil ol birdr kim oldur b-niyz / Ol-durur ol hkm-rnda krsz Ol-durur kim kimseye muhtc yok / iginde kamu a u kend tok Ol-durur kim halk yog-iken kld var / Cmle ekskllere kld timr 8145 Ol-durur ol mnim rste / Nh felek b-emr-i ber-hste Yir gk cmle lem bendedr / Cmle sret anu-la zindedr Lki her bir nesneye virdi sebeb / Ol sebebden old bu asl u neseb Kim anula dzile halk dirligi / T ki bilne pdihu birligi Pes sebebledr cihnda her bir i / Gizlenpdr her i iinde bir i 8150 Biri oldur kim sebebdr ol ie / Biri ol kim kimsene eytmez nie er i emr elinde ilenr / Darag i halk dilinde sylenr Bir i oldur kim bahne old ol / Bir i oldur kim ahne geldi ol Ol bahne ubu halku filidr / Bu ahne pdihu emridr Pes bahne nie dutlum an biz / Grelm ol gzgden ol cn biz 8155 mdi k k-la olma mell / Bir yire geld ki ol iki hall Yani kim oldur bahne ortada / T ahne ahs togar iy dede ol ekini kat yirler skdgi / Ren yiyben aa tohmn ekdgi Yani kim rzka bahne ol-durur / lla rzk ol ahne oldurur Bu halyklar ibdet kldug / Birikben era mnkd oldug

413

8160

Bu dah hem bir bahnedr i yr / Yohsa halk rahmetiyle yarlgar Bu bahne bir sebebdr ortada / Halk hakka vsl eyler iy dede Tevbeyi hem bir bahne eyledi / Kim ki kld rahmetiyle toylad Ve men tbe ve mile slihan fe-inneh yetbu ilallhi metben 25/71 Bu bahne ol ahne sreti / Bu suratdan buldlar ol rahmeti Nitekim dlb bglar suvarur / Alup rmakdan suy bga virr

8165

H sebebdr ol suy karmaga / Olmasa ol su kar m ol taga Gr deiz suyn bult nie alur / Ol sebebden ac su tatlu olur Suvarur bu cmle deti yirleri / Gr bahne neymi iy man eri Pes erenler vstadur b-gmn / Bizi hakka vasl iderler ryign Kim dutarsa ol ulular etegin / Bula ol ahlar ahn begler begin

8170

ka pes bu bahne tap-durur / An hakka bu bahne tapdurur Bu bahne gzgsinden ol yzi / Gredur her dem-be-dem gli gzi Hem bahne hem sebeb hem vsta / Bu erenler sohbetidr iy dede Hak bu sohbetden bizi ayrmasun / Dnya hir dogru yoldan rmasun YDN DSTN DOKUZINI BBDAN BEYN-I SIFAT-I TAT VE BDET VE MiRC-I hAZRET- RSLET ALEYHS - SELM DER KM NE DOKUZ FELEKDEN UBR DP hAZRET- ZZETE RD VE UAF VE MESKN N MAGFRET DLEYP TAT GETRD

414

Glme bir h fikir ddi yine / Glm anula gge ud yine 8175 Tald man dezine gevher diler / Sdk-la kim dilediyse virdiler Zra gevher madinidr ol deiz / Ne nin var anda ne yol var ne iz Yavu vard ol deizde akl u cn / Virmedi tahkk-la andan nin rdgine syledi her bir kii / Kim-durur kim bell bildi bu ii Bildgmden eydiserem ben dah / Kul-sa gel kullgu ilmin oh 8180 ol iikde kul olanlar nitdi gr / Yol eri ol yolda nie gitdi gr Gr alap nie yaratd mahluk / Gr bu mahlk nie bildi Hlk Nie dzdi dnyay ol b-niyz / Eyledi yir gk virdi k u yaz Drl nimet ddi yir gk stine / Yani kim hn dkdi cmle dstna Viribidi kudretin kld sal / Diledi kim yani ol dstlar gele 8185 Yiyeler ol nimeti kr ideler / Bileler hak varlgn zikr ideler T bularu kullg malm ola / Her biri hak emrine mahkm ola Hele geldi her biri dutd vcd / Bildi Allah varlgn kld scd Hll hline ibdet kldlar / Dill diline iret kldlar Her biri bir tat kld kabl / Mahkum old kullga virdi gl 8190 Kld tat yan durd kullga / Kan ol tat kim ol gge aga Yitdgine her birin tkat / Hele kld nie olsa tat T geline bu cihna ol habb / Kim gller rencine oldur tabb Hakk nie bildilerse bildiler / Hem ibdet nie olsa kldlar Bunda geldi old cmle i temz / Bunda yitildi aruk old semiz 8195 n habbi kld hak beglerbegin / Aa bildrdi kamu iler yegin Aa virdi yigregin tatlaru / Aa ad kutlusn satlaru

415

Aa virdi yigrek mmet kamudan / zad anu mmetidr tamudan Kntm hayra mmetin uhricet lin-nsi 3/110 mmetiyn n habb i istedi / Gr ne bnyd urd ne i iledi Gr ne tat dzdi kod mmete / Kim klursa lyk olur rahmete 8200 Ik-la diler ise eydem ayn / Alayasn bu ii bell beyn Dile imdi Mustaf mircn / Hulleden ton v nrdan tcn Ol gice kim miraca agd Resl / Ne du kim kldsa old kabl Sbhanellez esr bi-abdih leylen 17 / 1 Hak an sevdi anuun ndedi / Viribidi Cebrel gelsn didi Geldi Cibrl getrdi bir burak / Eytdi turgl y Resl klgl yarak 8205 hazrete nder alap sevdi seni / U rikbu dutmaga virdi beni Tur oturma bin buraka gel ber / ksarsn nh felekden yokaru Dstlgu neymi bilesin dst-la / Alayasn bu ii kldan kla Sz kdr hele n kd gge / Mustaf n bir nazar kld gge Grdi kim saf saf firitehler tamm / Durm anda b-hisb dutm makm 8210 Cmle el baglap durupdur tata / Muntazrdur bir mbrek sata n bu ii byle grdi ol Resl / Gline h geldi bu zabt u usl Eytdi y Cibrl hir eytgil baa / Bu ne idr bu ie kaldum taa Cibril eytdi bu firitehler-durur / Nie yz bi buna dah var-durur Ubudur dyim bularu tat / Zyi olmaz bir demi bir sat 8215 T-kymet bu kymdur ileri / Yok-durur ayruk dah tevleri Sord Peygmber bu tat fazln / Eytdi bir bir Cibril anu erhini

416

Fazl mzdin nki b-had syledi / Mustaf gli aa meyl eyledi nki bu dnya gginden gedi ol / Vard bu kez ol ikini gge ol Grdi ol gkde firitehler yine / Saff u saf durm alap kullgna 8220 lla bunlar kamus kalm d-t / Dpdzi klm rk olm d t Ver-ke mear-rkine 2/43 n Neb grdi bular alad / Hem bularu tatn talad Yine sord Cibrile bunlar nedr / Cibril eytdi kul-durur kullk ider T-kymet ol rkdadur bular / Dursarlar yledr kim durdlar Bunlaru fazln yine sord Resl / Eytdi bu erkn u bu zabt u usl 8225 hak katnda kadri nedr eyt baa / Kim bularu hline kaldum taa Fazl u mzdin hem bularu b-kys / Eytdi kim kld Neb kr sips Gli imrendi habb bunlara / Eytdi hele ubu i kana vara Gedi bu kez vard ini gge / Vardugna irir yigden yige Grdi ol gkde dah bi bi hezr / Secdeye dmi yatur saf saf bular 8230 Bunlaru zre dah bakd Resl / Gli cn bu ii kld kabl Yine sord Cibrile kim y ah / Ubular ne idedr eytgil ah Cibril eytdi bu firitehler dak / Kullg eyler birleyben ol hak Bunlaru tatlar bundak-durur / H riy yok ileri mutlak-durur T-kymet ol scddadur bular / Yatsarlar yle kim yatur bular 8235 Bu i mzdin yine sord Resl / Eytdi ubu ileri ilerse kul 8236 Hak katnda ne kadardur kymeti / Sevdi cnum glm ubu tat Cibril eytdi bu scd ire sevb / B-adeddr b-mr u b-hisb Yine imrendi aa ol Mustaf / Cn gli ol ie kld vef

417

Hele ol gkden dah gedi bu dem / Vard drdini gge basd kadem 8240 Grdi ol gkde dah bi bi yine / Saf dutup durm alap kullgna lla bunlar cmle saf saf oturur / ki diz zre tahiyyatda durur Yine sord ol Neb kim y Emn / Nin otrurlar bular byle emn Bunlaru ahvlini eytgil baa / Kim gl meyl itdi bunlardn yaa Eytdi ol Peyk-i lh y Resl / Ol iikde ne mecldr buna kul 8245 Cmle kullardur bular ol hazrete / Her biri durm-durur bir tata Bu tahiyyatdur bularu tat / T geline ol kymet sat Hem bularu fazln eytdi b-mr / Ol sevbda ne aded var ne karr Yine imrendi bularu iine / nki bildi tat ne ii ne Gedi ol gkden dah vard iler / Cibril ine diydur gel ber 8250 Vard biini gge irdi yine / Bu ii anda dah grdi yine Grdi kim saf saf firite b-mr / Durm anda tesbhokr zr zr Kamus hakdn yaa dutm ynin / Cmle bir tesbhokr dzmi nin n Neb grdi bularu hlini / Yine sord Cibrile ahvlini Cibril eytdi bu feritehler hemn / hazrete kullk klurlar b-gmn 8255 Buna vaktdur bunlaru kullklar / hak-durur tesbhokp tapduklar T kymet kalsar byle bular / Ubu hletde ki vardur kaldlar Sord Peygmber yine ol Cibrile / Yani ister bu i fazln bile Eytdi b-haddur bu tatda sevb / Gedi Peygmber yine kld cevb Vard altn gge irdi habb / Ol gk ehlin neydgin grdi habb 8260 Grdi kim ol gk dah tolm tamm / El gtrmi hazrete kalm tamm Cmle mstagrak duya saff u saf / grur y Rabbi klgl afv afv

418

Mustaf n bunlar grdi yine / Bu ii pes Cibrile sord yine Eytdi y Cibrl bular ne idedr / bu zr kim klurlar bu nedr Cibril eytdi y Neb bunlar dah / Cmle kuldur yz bi ana var dah 8265 Cmle bil baglap durupdur tata / Yarlga dip yalvarur hazrete Bu dudur bunlaru tatlar / Anag irr gleri tkatlar T kymet kalsar byle bular / Kendn hem ayrugu sun diler Sord kim bu hl-la yol varmagu / Kadri nedr anda bu yalvarmagu Fazl mzdin Cibril eytdi b-aded / Pes Resl didi kim iy hak kl meded 8270 Yine imrendi Neb gli aa / Gedi ol gkden dah hakdn yaa Gedi bu kez vard yidini gge / Ol gk ehlin ubu dil nie ge Grdi kim gk ehli dmi fikrete / Fikr iinde cmle kalm ibrete Arz iderler hazrete hllerini / Bilemezler nola ahvllerini Bunlar grdi Neb bu hl-ile / Pes yine sord bu hli Cibrile 8275 Cibril eytdi y Reslallah bu i / hlini arz eylemekdr bu yor Yani kim bilmeg-in kullklarn / hak kabl itmi mi bu klduklarn T kopa maher bular bu hl-ile / Kaldlar yan diler hlin bile Bu fikir fazln yine sord Resl / Eytdi kend hlini fikr itse kul Hlini bilmek in kul fikreti / Ne kadardur anda kadr u kymeti 8280 Bu tefekkr hlin fazln Emn / Eytdi an pdih bildi hemn Myil old cn-la ol hle ol / Kald bunlar gedi gitdi hele ol Vard sekzini gge basd ayak / Cibril eytdi y Neb bir bunda bak Gr bu gkde kullar ne hldedr / Ne fikirdedr bular ne kldedr Hazrete karu bular hayrn u mest / Ol eserden cmle akl u cn mest

419

8285

Kimse bilmez iini nitmek gerek / Kandadur y kanaru gitmek gerek Cmle hayrn u tefekkr hazrete / Pes aceb kald habb ol hlete Cibrile sord yine kim ubular / Ne sebebden byle hayrn kaldlar Cibril eytdi hazret inde duran / Bir nazarda bi kezin kudret gren Ta degldr bunlaru hayrnlg / n grr her lahza bu sultnlg

8290

Nieler hayrn-durur bu kapuda / Yavu klm kendzin bu tapuda T kopna ol kymet bunlara / Tat ubudur gerek byle vara Pes bu tat fazln sord yine / Cibril aa h haber virdi yine Gline Peygmber kld eser / Hele ol gkden dah kld sefer Gedi tokzun gge izz-la / Ara vard yan yz bi nz-la

8295

Grdi ol mlkde firitehler ki var / Kalmaduk h ellerinde ihtiyr Cmle olm kendden mahv u fe / Ni fikir kalm bularda ni sen Yavu kulm her biri ahvlini / Bilmez olm her birisi hlini Garka varm ol deizde her biri / Eyle san kim ne ldr ne diri Pdihlk hkmi basm kamusn / Yile virmi her birin nmusn

8300

n bularu hlini grdi Neb / Pes bu kez ahvlini sord Neb Eytdi y Cibrl bular ne hldedr / Nie dirlikde v nie kldedr Ben bularu hline kaldum aceb / Bu fen olmaklga nedr sebeb Cibril eytdi y Reslallah bular / ol cematdur ki vaslat buldlar Hak bularu kullgn kld kabl / Her nieyse hlleri old kabl

8305

Bunlara n rahmet indi Tardan / Ol eserden b-hd old akl u cn Her kime kim irdi rahmet ayd / Bilmedi biden biri birden bii Nitekim gn nr rter ylduz / Bir grinmez toptoluyken gk yzi

420

nkim Allah rahmetin buld bular / Ol keremden utanup ldi bular Geldi rahmet bunlar mahv eyledi / Kldugn u bildgin sehv eyledi 8310 n bularu hlini bildi Resl / Cn gli bunlar kld kabl Gedi vard hazrete kld niyz / hakk-la syledi buna srr u rz Kbe-kavseyn old menzilgh aa / Gr ne devlet virdi ol Allah aa Smme den fetedell fe-kne kbe kavseyni ev edn 53/8-9 Ad rz u virdi sr ilmin tamm / Bilmedi ol bildgin bu hs u m Fe-evh il abdih m evh 53/10 Kld malm kendn kdrlgn / Yirde gkde hzr u nzrlgn 8315 Kullaru hem kullgn kld ayn / Her biri nitmek gerek bell beyn Vem halaktul-cinne vel-inse ill li-yabudni 52/56 Bakd peygmber bu yir gk ehline / Grdi kim her biri uym bir dine Kendye bah olm ol slm dini / Bildi hs dndr degldr m dini nki kullar kullg ire old arz / Her kula bir drl tat old farz Her biri bil baglad bir tata / Yani kim lyk olam dip hazrete 8320 Degdi tat bu kezin Peygmbere / Yani hazret kullg ol servere Tardan emr old bu bi vakt namz / Kim kla her dem anu birle niyz An anuun buyurd ol Ahad / Kim bize rehber ola ol t-ebed n habbe hakdn emr old bu i / Eytdi klgl gnde bi kez yaz u k Sz kdr hele n dndi Resl / Geldi gklerden yire indi Resl

421

8325

Diledi ol tat cem eyleye / Mmin cnn anula toylaya Ola slm dnin ol diregi / Hem ola cmle ibdet yregi Es-saltu imdd-dni Gr ne tertb eyledi ol pr hner / Nh felekde ol ki klmd nazar Her birin tatn grmi-idi / Fazln anu Cibrile sorm-d Cmlesin cem eyledi bir tata / Tu ola dip bir mbrek sata

8330

mdi bir iit ki nitdi neyledi / Dirdi ol nh tat bir eyledi ndi ol gklerdeki klnan niyz / Geldi bunda cmle old bir namz Yir gk ehli kim kymdayd tamm / Ol kymdan u bize virdi kym Ve km lillhi knitne 2/238 Yir gk ehli kim rkdayd bular / Bu rk andan-durur hir i yr Yir gk ehli kim scd klm-d / Bu scd oldur ol uht olm-d

8335

Yir gk ehli kim tahiyyatd ii / Bu tahiyyat hir oldur iy kii Yir gk ehli kim msebbihdi tamm / Ubu ol tesbhdr okr hs u m Yir gk ehli kim fikirdi ileri / Ol tefekkr kim klur bu yol eri Yir gk ehli kim klurlard du / Ol dudur kamuya olsun rev Yidi kat gk ehlin tkatlar / Yitdgine bu-y-d tatlar

8340

Ehl-i krs kim tahayyr kaldlar / U erenlerdr ki hayrn oldlar Ol ki ar ehli fen olm-d / Pdihdan utanup lmi-idi Yazm-d rahmetini hak aa / Bu namzda kamus var baksaa Hem kym u hem rk u hem scd / Kim klanlar buld hakdan feth cd Hem tahiyyat hem bu tesbh du / Her ki kld sdk-la old rev

8345

Hem tahayyr hem tefekkr hem fen / Kim bularda ne zikir var ne sen

422

Ubulardur bu iki rekat namz / Nh felek ehlindeki klnan niyz Rz kld cmlesin Peygmbere / Kld ol kald bu biz misknlere Pes bu tat kim kluruz gnde biz / Anda bulnandur ki bulduk bunda biz Cmle gk ehlindeki nz u niyz / Geldi u old iki rekat namz Cmle gk ehlindeki nz u niyz / Geldi u old iki rekat namz 8350 Andag ol fazl u rahmet iy fln / Cmle bunda hsl old b-gmn Bu namz kimse kim kld tamm / Ol namzu mzdini buld tamm Pes iretdr bu cmle mmine / Kim alap tu eyledi ubu dine Rz kld bu namz bunlara / Degmedi bu rahmet ayruk dnlere Fazl artuk resmi zb ad h / Tende iretdr cnda dad h 8355 hazrete lyk ibdetdr namz / Znhar olma b-namz u b-niyz Kim klursa bu namz sdk-la / H gmnsuz hak aa rahmet kla Gnde bi kez nevbet-i hak urlur / Leker-i dn cmle anda dirilr Biligidr mmin bu bi namz / Kim gidermez kendzinden k u yaz El-vuz silhul-mmin Harbghdur mescid ol eytn-un / Kim gelr ol kasd-la mn-un 8360 Saf saf anda durur eytn sr / Ol symaz bun bunlar an sr Gzlardur pes bu mminler bil / Gzlkdur bu namz klmak klu Hem ehddr bu i iinde len / Belki bunlardur ebed zinde kalan kdur k ol yol ehlin / Kim bular kadrin bilrler bu din leri ihls-ladur b-riy / Ynleri togru turupdur Tarya 8365 Bu ibdetden bular mabdna / Yol buluban irir maksdna Tar bunlardan bizi ayrmasun / Dnya hir togru yoldan rmasun

423

SEKZN DSTN DOKUZINI BBDAN BEYN-I KAVL VE FL DER BL KM KAVL VE FL AKILDAN DOGARLAR VE DOKUZ MENZLDEN GEP LEM- CSMNDE ZHR OLURLAR T GZ VE KULAK ANI GRELER VE DELER NE K KAZVE KADER TAKDR- RABBANDEN GELR VE DOKUZ FELEKDEN GEER VE LEM- ZUHRA RR Kan ol ilden ile sz syleyen / Tar ilmin erhu takrr eyleyen Bu sz asl nedr bir soylasun / Szi bilsn ilkin andan sylesn Sz nedr kandan gelr kana gider / Her makmda kim irer neyler nider 8370 Nh felekden nie iner ubu sz / Kim bakup hergiz gremez an gz T inine ulviden bu sfliye / Ynini bi kez dutar ol ulviye Yani man sret olmak dilemez / np andan bu harb iylemez lla ol hkm-i lh indrr / Sret eylep kgt zre kondurur Yazlur kgdlara olur nin / Sret olur harf u savt u mani cn 8375 Nzil olur mani n gkden iner / demn akl iinde konar Kimse bilmez ol dem ol nieydgin / Ey yavuz hayr u erri neydgin Togmayna tesbiholmaz dillere / Hem kalem yazmaz u dmez illere Sz geline akl iinden bu dile / Ol gerek kim kona tokuz menzile Hem yazarsa bu szi ubu kalem / Tokuz evden gegelr anda hem 8380 Ol tokuz ev neydgin eydem saa / Tut kulagu bir dem uht bendin yaa

424

Bir akldur biri cndur biri dil / Dil didgm bu gldr bell bil Biri nefsdr biri yagrn biri kol / Geldi yagrndan kola ograd yol Biri eldr biri barmak biri hem / Bu kalemdr kim yazar her dembedem Bu tokuz evden geine her ii / Sret olmaz gremez an kii 8385 Hem tokuz evden geine szleri / Gremez an bu aklu gzleri Dile imdi bu tokuz evde nider / Bu evi kop ol eve nie gider Bir bir eydem her bir evde nitdgin / Sz akldan cna nie gitdgin Mani ilkin Tardan akla iner / Akl iinde gsterr drl hner Ry u tedbr ilm sanat nak olur / Bunlara bu mani andan bah olur 8390 Kanksn kim dilese akl ilemek / Ry u tedbr sanat u nak eylemek Kendzinden an cna viribir / T cihnda biline ol bir bir Pes akldan cna gelr ilkin ol / Kim duta kll bu gevde mlkin ol Cn iinde eglenr ol bir zamn / T bile nitmek gerekdr an cn Ry u tedbr sanat u her bir nese / Ey yavuz dnyada nie-y-ise 8395 Cn iinde manisi malm olur / Fili ger zlim ger mazlum olur nki cn bildi an bir gr nider / Cn iinden bu kez ol kana gider Cn viribir gle ol maniyi / Zit ran hayr u er her nesneyi nki vard gle bu endie / Dilek oldur kim diler dara de Eglenr ol bir zamn anda durur / Gl ol endeye kuvvet virr 8400 Hem bilr kim ol fikirden ne kopa / Halk iinde ne yka v ne yapa n takz var sredur neylesn / Gl o hkmi nie men eylesn Pes viribir nefse ol endeyi / Ey yavuz cmle drl peyi Nefse geldi togmag ister bu kez ol / Y eldr y dildr aa yol

425

Y i olur ilenr elden kar / Y sz olur sylenr dilden kar 8405 Zra nefse muttasl bunlar-durur / Kavli fili ann ol dara urur Kavl-sa nefsden dile gitmek diler / Fil-ise hd bu ele gitmek diler nki nefsden bu ele i dogrna / Ol gerek kim ka nefsden yagrna Yazlur ol yagrna kuvvet dutar / T kim andan nie drl i biter Zra kim yagrn-durur kuvvet yiri / Yagrn muhkem olur kuvvet eri 8410 Hem bu yagrndan gider u kollara / Nitekim koldan gidedur ellere Her fiil kim kiide gizl-durur / Nak anu yagrna yazl-durur Bu kii n ol ie kdir ola / Yagrnndan varur ol bir bir kola nki ahsu kolna geldi ol i / Ald bu koldan dah ol perveri Kolda kuvvet gizldr hem muteber / Ey yavuz hb u zit hayr u er 8415 Kolda kuvvet olak er st olur / Olmasa kend iinde sst olur Kol dah menzil-durur her bir ie / Nk bed her sanat u her cnbie Her hner kim eldedr koldan gider / lla n vard ele bir gr nider lenr ellerde ol i ad-la / grenr kird an std-la Zra kim her bir i std var / Elde anu dad var istd var 8420 Szrulup ol akl u cndan kan i / Elde iler andan alur perveri El-durur pes ileyen her bir ii / Neyleye ne ileye elsz kii Gedi elden vard bu kez barmaga / Geldi barmak bu ii baarmaga Her bir ii tertibe barmak dzer / ol divru nakn barmak yazar Gelmeyine barmaga her bir nuk / Ne ekildr malum olmaz kurd u ku 8425 Cmle szu perdesin barmak bilr / Hem hisb u akd barmakda olur Cmle sanat gelmeyine barmaga / Gelmedi zabt u usl hem revnaka

426

Gedi barmakdan bu kez geldi kalem / Vard fikr anda dah basd kadem Yazd ol fili kalem resmi-y-ile / Mehur old leme ismi-y-ile Bildi an yohsul u bay hs u m / Ey yavuz hayr u er neyse tamm 8430 harf-ile nak kalemdr kim yazar / Bki cmle sanatu engz var Elde elbette bir engz olmasa / Zhir olup zabta gelmez her nese Ol fikir kim akl iinde var-d / Bu tokuz menzilde ol seyyr-d Ubu tokuz evden ol gedi tamm / Neydgin bildi bu cmle hs u m ikr old ol fil-i nihn / Sret old aa bu nm u nin 8435 Malum old bu fiil anu-la / Fili grd kavli gr kim bu dile Nie geldi o dah eydem saa / Dile imdi niedr den soa Kavli szdr fili idr ilenr / Fili elde kavli dilde sylenr Kavl-la fil iksi yoldadur i yr / T akldan nefse irine bular Nefs iinde birbirinden ayrlur / Fil ele gitdi kavul dilden gelr 8440 n kim ayrld fiil gitdi ele / Bu kezin bu kavl yol ister dile Kavl-un n kmaga bir yol gerek / Gedi nefsden kavle yurd old yrek nki kavl indi yrekde dutd yir / Bu yrekden kuvvet ald old sr Y kavul ald yrekden h u derd / Y muvfk gelmedi hl old serd Sz yrekden alur old perveri / Geri tahsn olsun ol ger serzeni 8445 n yrekden kend hazzn ald sz / Geldi ahsu ykeninde kond sz n girr sz ykene v bagra / Kii ol dem kasd ider kim agra Sz kabardur ykeni v syndrr / Szi yken kaldurur u indrr Sz geliek ykene kmak diler / Nie iler yapmag u ykmak diler Bu kezin pes binmek ister yile ol / Alupdur zre andan yile yol

427

8450

Bu nefes yili giriek ykene / Sz diler kim anda yil zre bine Bindi sz yile segirtdi asuzn / Geldi ykenden bogaza geszin Ger bogaz bogmaz-sa anda szi / Syler olur dil perkende szi Szi pes bogsa gerek anda bogaz / Yani bogaz didgi anda bog az Szi bog az yani az eyler og / Az iinde gizlen syler og

8455

n bogld sz bogazda az olur / Tertib zabta gelr z olur Gedi bogazdan yayld agza / Geldi hilat old vz ol sze n avzdan sze hilat virilr / Ol agzda yaylan sz dirilir Grkl vz old grkl ton aa / Cmle kulaklar yni andn yaa n tonand sz ol vz tonn / kmaga pes dara dutd ynini

8460

Agz iinden bu kez geldi dile / mdi gel sen szi bu dilden dile nki man dile geldi old sz / Bildi halk an cihna told sz Gelmeyine man t ibu dile / Maksud andan neydgin kim ne bile Ger hkmdr ger hitb u ger itb / Dilde malm old bu cmle hisb Kfr ile mn bu dilde salur / Manin yzi bu dilde alur

8465

Bu sze tokzn menzil dil-durur / leme sz neydgin dil bildrr U tamm old tokuz menzilde sz / An iitdi kulak u grdi gz Nitekim geldi tokuzda i dile / ledi engz an ddi ile Ol tokuz u bu tokuz artuk degl / Ubu tokuz menzili sen sende bul Her ki buld kendzinde bu ii / Kavl fili bildi neymi ol kii

8470

n bu ii kendzinde buld ol / Nh felek neymi hakkat bildi ol Nh felekden nitekim hkm-i lh / nedur bu lem zre gh gh T ki zhir olmayna neydgin / Bilmedi kimse an nieydgin

428

Kavl-la bu fil hem bezer ua / Kim alapdan nzil olur aklua Sdr olmak elden dilden bular / Nh felekden zhir olmakdur i yr 8475 Pes cihnda ne ki varsa sende var / Kimisi cnda kimi bu tende var Pes saa gel kim bu ilmi bilesin / Yiri ggi kendzde bulasn Senrhim ytin fil-fki ve f-enfsihim 41/53 Alayasn sz nedendr haddi ne / Syleyiek irgresin haddine Hem bilesin bu ii nie ilenr / ele v sz dile kandan gelr n bilesin kavli fili ne-y-imi / Matla v makta kanda imi 8480 Andan ol vaktn hall ola saa / Fikret zikr eylemek den soa Gnde yz bi kez kr ol Hlka / Kim bu ilmi rz kld ka Kavl fili bildi kandan geldgin / Bu cevhir kank kndan geldgin Kavl hakk birlemekdr iy saf / Hem resldur dimekdr Mustaf Fil anu buyrugn tutmak-durur / Mustaf hndlgn tmak-durur 8485 Kavl fili byle bilmek old yol / Byle kim bildiyse vard togru yol y Hudy dogru yoldan rmagl / Rahmetden sen bizi ayrmagl DOKUZINI DSTN DOKUZINI BBDAN BEYN DER PEHLEVNLAR VE BAHDURLAR AhVLN BL KM BAHDURLAR DOKUZ NESNEY-LE MUhFAZAT-I MLK VE ML DERLER VE EHL- hAK DAHI DOKUZ NESNE-Y-LE MUhREBE AD-YI DN VE

429

AhZB-I EYTN LE DERLER Kan ol kim ister alplk adn / Almag ister dmanndan dadn Dmann kahr eyleyp basmak diler / Ban at yanna asmak diler Gelsn iitsn kim alplk ne-y-imi / Alplaru sermyesi nie-y-imi 8490 Eydeym bir bir saa ahvlini / Kim bilesin alp erenler hlini Alplk eylep degmeden ad almad / Yagdan korkan durup dad almad Zra kim alplk geez nesne degl / Kim inde cmle dmn ola kul Kii alp olmaklga let aa / Ne gerekdr eydeym bir bir saa Aa elbette tokuz nesne gerek / Evveli ol kim ola muhkem yrek 8495 rkmeye h nesneden kaypnmaya / Muhkem ola yag grp snmaya Alp eren oldur kim anu yregi / Ola cmle leker ol diregi Yregi muhkem kii old dilr / Yagya heybet bragur hem r Pes yrekdr alplgu ilk leti / Anu-la olur alplk hleti Hak virdi ilk aa muhkem yrek / Pes ikini, bzuda kuvvet gerek 8500 Bzusnda kuvveti olmaz-sa / Alp olmaz tende gi az-sa Alp erende kuvvet olmak yaraur / Zra ok kuvvetllerle urur Bzuda kuvvet gerekdr elde g / Yagrn muhkem ola v bilde g Alp eren gl gerek kim armaya / Gsz olsa alplg baarmaya nki kuvvet old cisminde tamm / Bildi anu glligin hs u m 8505 Pes bu kez gayret gerek ol kiiye / Kim anula kend cnna kya Alp ere gayret-durur ini hl / Gayreti olmaz-sa alplk muhl Hamyet olmaz gayreti yok kiide / Grnidur kim ol kii ne i ide Alplgu bir leti hamyet-durur / hamyet asl nedr gayret-durur

430

Pes bil gayret-durur yigrek hner / Alplg baarmaya gayretsz er 8510 Kiin n yregi v gi var / Hem var anda gayret nms u r Aa lyk pes gerek bir at aa / Kim anula apna ol drt yaa Alplara drdini let at-durur / Alplara bu at key let-durur Alplg er neyle eyler at-la / Alp ere key at gerek kim atla Nitekim hamza binerdi Akara / Hem bint olmd Dldl haydara 8515 Rstemn Rah adlu at var-d / Eyle bil kim kendziyle yr-d Pes gerekdr alp ere bir lyk at / Alplaru adn karan bayk at At dah old bu kez bir ton gerek / Kim anula rtile karn yrek Ger ururlarsa klla kesmeye / Kat yaydan ok doknsa gemeye Hem grenler heybet ala karudan / Aa karu durmaya korkudan 8520 Alplaru n berk yarag olmaya / Yag anu alpdugn bilmeye Asuzn ura an bir kem kii / Kem kiiye basla muhkem kii Pes biini let alpa ton-durur / Alpa alplk adn ton bildrr Ton old biligin daksun bile / Okn v yayn alsun ele Alp erenler eline n yay ala / Alplg anu cihnda yayla 8525 Alplara altn let yay olur / Anu-la av ile yaylur Kat yay ekmek uzatmak ere / Key hnerdr kime kim Tar vire Alp kii yaysuz yaramaz yagda / Yay-la ol nie dirnek tagda Alplara pes yay key let-durur / Dmana karu ok ol atdurur Yay old ger kl olmaz-sa / Dmana ol klc salmaz-sa 8530 Yaluzn ok yay-la alp olmaz / Ok-la ol alplg adn almaz Alp elinde yaraur eyg kl / Bige anuun degir ubu kl

431

Pes kldur let yidinisi / Oldur alpu altun v insi Kl zre and anuun iilr / Kim bu kfir kan andan salur Gziler dni klla adlar / Kfir oldur kim kldan kadlar 8535 Pes kldur evvel let alplara / Kl in ml virrler alplara Kl old, alp elinde s yok / S iin ileyimez kl ok

Kolda s oynadan ol alp eren / Ol-durur ol kalbi kalbe ahtaran Alp elinde s yavlak yaraur / Er alp ilk syle vuruur Syi er anu-un oynadur / Ad bilnr si n kim oynanur 8540 Dman an grr eydr alp-durur / mdi aa kar kank kalb durur S sekzini letidr alp er / Pes ssi olsa gerek alplaru Cmle let old bu kez yr yok / Bile ardna yorr dildr yok n kafdr olmaya pes neyleye / Drt yann kend nie bekleye Bil ki alplk yaluz olmaz iy saf / Nitekim yaluz degldi Mustaf 8545 hak aa virmi-idi feth-i mbn / Anu elinde ald ubu dn nn fetahn leke fethan mbnen 48 /1 ol yaranlar kim anula var-d / hak yolnda kamus dildr-d Pes bu alplk yaluz olmaz yr gerek / Yr-un ol cn u ba oynar gerek Alplara tokzun let yr-durur / Dman yr kuvvetiyle ardur bu tokuz nesnedr alp leti / Bu tokuzsuz olmaz alplk hleti 8550 Kimde varsa bu tokuz nesne tamm / Alp adyla okr an hs u m Adanur ol lem ire alp adn / Ol bilr nieydgin alplk dadn Ubu zhir alplgn eytdm saa / erh takrr eyledm den soa Bild alplk dnyada nie-y-imi / Dile imdi dn iinde ne-y-imi

432

Dn iinde oldur alplk kim kii / Nefsini basmak ola her dem ii 8555 Dn gndz ala nefsi-y-ile / T ki nefsi dzige akl bile yle old bunlaru dirlikleri / Kim alap emri ola birlikleri Emr iinden tara nesne sevmeye / Dnyay sayd eyleyben kovmaya Nefs ulu lekeri nedr hev / Bu hev oldur kim ol dny kova mrini harc eyleye ol sevgye / Gedi gn ayruk aa kanda kye 8560 Ol hevdan toga hrs u kibr kn / Anu elinde harb ola bu dn Hem hased hem buhl u hem fsk u fesd / Nie dn ehlin bular klur kesd Nefsde bunlardan ulu yokdur eri / Alp er oldur kim sya ol lekeri mdi an smaga bir er gerek / Kim ola bu dn iinde ol direk Dn diregi diye cmle halk aa / Ol sya bu lekeri den soa 8565 y din ehli kandasan dile szm / Toprag olsun anu izinde yzm Hd bu alplk kimde olsa ekszin / Ayagna sre cmle halk yzin mdi bir grlm bu alp sermyesin / Neymi anu nakd u genc myesin Alplg neymi aa let nedr / Dile imdi kim hikyet nitedr Aa elbette tokuz nesne gerek / Kim anula ol ola dne direk 8570 let ola ol tokuz nesne aa / Eydeym ol leti bir bir saa lk vel olmak gerekdr ol kii / Kim anula baa ilte her ii Ol vilyet tahtn kyim duta / Lcerem kim her ne oynarsa uta Ger vilyet olmasa anda ayn / Dn yolnda alp degl bell beyn Evliydur ol kim aa korku yok / Dnyada hem hiretde kaygu yok El inne evliyallhi l-havfun aleyhim velhum yahzenne 10/62.

433

8575

Pes vilyet ilk aa degmi gerek / Kim ola ol yrek iinde yrek Bu vilyet degdise kank kula / Dn iinde ol gerek kim alp ola Evvel let bu vilyetdr ere / Dn iinde kime kim Tar vire Bild u ilk letin dn alpnu / Anu-la aladu alpn din mdi gr neymi ikini letin / oldur ol kim ze nefs tkatn

8580

Ol riyzetdr erenler dirligi / Dn iinde ol belrtdi erligi Kimde kim yoksa riyzet er degl / Anu-un nefsini yier degl nki kend nefsini ol yimeye / Dn iinde nie alplk eyleye Pes riyzet birle alp old kii / Anu-la baa iltdi her ii Anu-la snd bu dnde eri / Anu-la old er dn serveri

8585

Geldk imdi ol ini lete / Kim anula geldi her i hlete Ol kifyetdr ki balarda olur / Anu-la her bir i zabta gelr Ger kifyet olmayayd enbiy / Halk nie ndeyeydi Tarya Bu kifyet birle yol adlar / Halk iinde hayr u erri sediler ol hevy bu kifyet kesmese / Kim yeeydi nefsi ger ol basmasa

8590

Pes kifyet muteber let-durur / Nefse hy l dir boynn ol urur B-kifyet kimsene yol varmad / Nefsine baskd i baarmad mdi drdin lete geldk bu kez / Ol dah neydgini bildk bu kez Ol bu kdur kim can gtrr uar / Ygrk atdan ol uar kudan geer Bindiler k atna dn alpleri / Karularna durmad hergiz eri

8595

Ik-la ald hir ubu dn / Ik elinde fn old kibr kn Yire gge irdi yitdi k eli / Ik ayagndan ykld nefs ili Ik ulu let-durur dn alpna / Bahtulu ol cn kim ol ka bine

434

Pes bular kim ka bindi inmedi / Sd nefsin kend hergiz snmad Geldk ol biini let neydgin / Eydeym bir bir saa nieydgin 8600 ol-durur ol kim tevekkl tonn / Tonana v duta hakka ynini Ol tevekkl aa muhkem berk ola / Kim anula cn gli berk ola Gemeye hergiz aa dmn oh / Yani dny fikri v eytn oh Kimde kim yoksa tevekkl er degl / Kend nefsi lekerin yier degl Nitekim ol enbiy v evliy / Kldlar dpdz tevekkl Tarya Fe iz azemte fetevekkel alallhi 3/159 8605 Bu tevekkldr ton dn ehlin / Anu-la alp old bu din Kime kim hak virdise ol hilati / Sren oldur dn iinde devleti Ol dah bitdi yine bir gr bu kez / Neymi ol altn let sor bu kez Ol erat biligidr iy saf / Kim kuanmd an ol Mustaf Kang ahsu kim bilinde ola ol / Cmle halk ire aukdur aa yol 8610 eytan anu yoln baglamad / lemi dutd anu grkl ad Bu erat biliginsz kimsene / Bell bil durmad karu dmene Pes hakkat old kim dn alpleri / Bu biligle sd cmle lekeri Ulu letdr erat iy dede / Dmeni kahr itmege bu dnyede n erat biligin takdu bile / mdi bu kez al ilim klcn ele 8615 Bu ilimdr let yidinisi / Anu-la baslur eytn ssi Kimde kim ilm old nefsi basd ol / Kend dvin yidi ban kesdi ol lm elinde cmle bu fsk u fesd / Zerre kadri kalmad old kesd Enbiy v evliy bu ilm-ile / Adlar dn yoln kldan kla Pes bu limler-durur dn alpleri / Kim bulardan snd eytn lekeri

435

8620

Her ki ald bu ilim klcn ele / Srdi kend hkmini ilden ile n ilim klcn bular ald ele / mdi himmet ssin dutsun bile let sekzinisi himmet-durur / Kim rakdan dmana irer zahm urur Ssi himmet-durur dn alpin / Ol sd burnn bu eytn kalbin Himmeti yok kii hakka irmedi / Ol gelp eytn erisin krmad

8625

Pes bu himmet er elinde sdr / Er ise dn dmann anula ur Dman urmaga key letdr ol / Anu-la alur bu togru yol Cmle old kald bu kez togru yr / Kim kla ol yr-un cnn nisr Ulu let togru yrdur dnyede / Yr-la ald bu dn iy dede Yaluzn h kimsene yol varmad / Olmayna yr, iin baarmad

8630

Her neb kim geldi mlke dutd yr / Her vel bir yr kld ihtiyr Yr-ladur yol erin revnak / Yr-la buld bulanlar ol hak Yr-la vard yol togru varan / Yr elden komad kirt eren Pes bil tokzn letdr bu yr / Dnyada dn yr-la dutd karr Ol tokuz nesne ki vard nm-be-nm / Dn iinde let-idi ol tamm

8635

Yr-la hatm old u tokzns / Kim anula snd ol dmn ssi U tamm itdk bu alplk erhini / Bir bir eytdk dnyay v hem dini Ol tokuz bu tokuza geldi tamm / erhi birle cmle bildi hs u m mdi gelsn her ki akl var-sa / Kend akl kendziyle yr-sa Alasun kim bu hnerlerden biri / Kimde varsa dnyada oldur diri

8640

Y kii dny iinde er gerek / Y din ire hkim server gerek Yohsa bilsn gelmedkdr saga / mri gedi irmedi bir sag ie Her kim ol ide degldr er degl / Yoga saygl sen an kim var degl

436

n bakarsa kamu nesne idedr / lla ii her birin gr nedr Kamu idedr velkin fark var / Kimisi sekbn u kimi ehriyr 8645 Kimisi dutm gider hak emrini / Kimi kll yile virmi mrini k ii ol ki ka yanadur / An sevmek i degl mi y nedr Gnde bi kez kr anu ihsnna / Kim mahabbet yazd k cnna Kend k derdin u virdi aa / Aa bu i tap-durur den soa Ik iinde mrini sarf eylesn / Dilde dn gn k vasfn sylesn 8650 y Hudy kdan ayrma bizi / Ik yolnda togru dut rma bizi ONINI DSTN DOKUZINI BBDAN BEYN DER KM hAK TAL DEM OGLINI DOKUZ DRL NFS-ILA YARATMI VE OL NFSA DOKUZ DRL LAKAB KERMET KILDI OL SEBEBDEN BEN DEM DOKUZ GRH OLDILAR YLE KM HER TYFE EFL VE AML-ILA BRBRNDEN MMTZ VE MSTESNOLUR VE ASLINA KAVUUR Kan ol kim hl bilr hl sorar / hl erin hem iidr hem grer Hem bu hle ogramdur iidr / Hem bu vasf kanda bulsa iidr Hldaumdur eyd ol gelsn ber / hl iinde derdme olsun dar Vasf- hlm eydeym bir bir aa / Ograyuban grdgm den soa 8655 nki hlden vkf ola yoldaum / Pes ola ol hl iinde hldaum Vasf- hlm n gele bir bir dile / hlmi kim ogradysa ol bile

437

Her ii bir bilene virmek gerek / Her nihn bilene sormak gerek Her ki vkfsa bu szden lcerem / Ol bile ol alaya kim ne direm Hele geldk bunda maksd neydgin / Eydelm den soa nieydgin 8660 Ol zamn kim yog-d vakt u zamn / Gelmedkdi srete heft sumn Var-idk biz ol ezelde ekszin / Gzedrdk dyim ol dst yzin Sr iinde srr-d ol cn- cn / Cn iinden sylerdk b-gmn Szmz b-harf u savt u rz-d / Ol iikde dirlgmz nz-d Old takdr irdet bu ie / Kim bu srlar ala dara de 8665 ikr ola ol genc-i nihn / Bile an alaya cmle cihn Biline ol gizl genci ala / Ol cevhir cmle halka sala Knt kenzen mahfiyyen fe ahbebtu en urefe fe halaktl-halka Diledi n bu ii ol krsz / mdi gr nitdi bu kez ol b-niyz Kn didi kudret diliyle syledi / Ar u feri yog-iken var eyledi Zhir old nh felek cismi-y-ile / idildi leme ismi-y-ile 8670 Yir gk dutd vcd old tamm / Malum old her mukm her makm Srdi kudret halk yirl yirine / id imdi halk neymi yiri ne Geldi nefs akl u cn u dil tene / Geldi bunlar her biri bir meskene Buld cinsl cinsini old grh / Told bunlardan bu cmle det kh Yir gk ar u krsi told nr / Drl halk birle bezendi old hr 8675 Cmle drl asl iridi aslna / Hem kfr kfre kard dn dine Cinsl cinsin buluban dutd karr / Her biri cinsi bile old katr nki nevbet degdi geldm ben dah / Kend cinsm nie buldum ben dah

438

Cinsmi bildm ben dem-durur / Kamu cinsden devleti muhkem-durur lla grdm dem-zd tamm / Tokuz evde durm u dutm makm 8680 Bu tokuz evden biri dara degl / Hs u m u bay u yohsul beg kul Yani kim tokuz grh olm bular / lendur her birinde bi hular nki ddm ol grhlar iine / Ta nedr bilimedm ii ne Kanksn grdm ise uydum aa / Gr ne vki old ol demde baa Yavu vardum kend ehlm bulmadum / Neylemek nitmek gerekdr bilmedm 8685 Pes yzm urdum yire kldum niyz / Eytdm iy hak iy Kerm-i b-niyz U glden ynmi dutdum saa / Sen kulavuzla beni sendin yaa H baa benden meded yokdur nidem / Bilmezem kana duram kanda gidem Bu grhlarda benm ehlm nedr / Bilemezem kanksdur kandadur Yoldaum kan v kan hem-nin / Kanksn lyk grrsin kanksn 8690 Kend fazlula beyn itgil baa / Bileyim dirlik yigin den soa Yzmi kaldurmadn yirden henz / hli geldi h iret h rumz Viribidi bir kulavuz ol Cell / Kim baa bu yolda ol old dell Geldi ol dem karu bir nrn pr / Glmi v cnum kld esr Bakdum anu boy boylardan ulu / Grdm anu yzi yzlerden sulu 8695 Turmadn ol gkde togan gn aa / Yani hdmetn gelr her gn aa Geldi kim baa kulavuz ola ol / Davet itdi bini togru yola ol Ton yal at boz u kend pr / Prligidr lem ire b-nazr nki lutfndan beni kld kabl / Sevdm an k old cn u dil Etegin dutdum aa oldum mrd / Dn gndz old ol dem Kadr u iyd 8700 Cn-la n kim mrd oldum aa / Pes tevecch eyledm andn yaa

439

Balad eyhm beni girdm yola / Vard yolum ograd bir mahfile Grdm ol mahfil yiri bir ehr ulu / Kavm cmle fsk u irkn hulu Ahdleri birbirine dogru degl / Baylar yohsullar cmle fozl Kamus hak emrin aksin dutar / Ad mmin lkin ayruk dn dutar 8705 Kavl iinde dsta bezer birligi / File baksa ii dmn dirligi Sreti insn vel eytn hulu / Kurda bezer birbirinden korhulu Ol bun v bu an yrtmak diler / Birbirine karu dn gn di biler Hrs u ehvet yle tolm gzleri / Kim utanmaz kimseden h yzleri yle mstagrak bu dny dadna / Kim yazlm ad hayvn adna 8710 Cmle hayvndan surat dutm bular / Dirlik olm bunlara irkin hular Fil fitne zerk u hle ileri / H lmden yok-durur tevleri n bularu byle grdm hllerin / eyhme sordum bu kez ahvllerin Eytdm iy eyh-i mukaddes nr- hak / Nie halkdur eydivirgil ibu halk Eydi bunlar sf dny ehlidr / Nefs-i emmre bularu nefsidr Ve m uberriu nefs innen-nefse le emmretn bis-si 12/53 8715 Bu grhdur cmle halku yavuz / Bunlaru terki-durur dirlik zi Ge bulardan kim duras yir degl / n iitdm bu szi kldum kabl Gedm andan iler bir menzile / Anda hem irdm yine bir mahfile Ol dah bir ehr, grdm muteber / ehre girdm kavmine kldum nazar ehr ii grdm tolu fsk u fesd / lenr fsk u vel kadri kesd 8720 Her bir i issi peman iine / leri fsk u vel ragbet dine Her birisi nefse virmi zini / lla kendzi knar kendzini

440

Cmle fsk kocas v yigidi / ler eydr ilemesem yig-idi Nefsini her dem fesddan kandurur / lla kend kendzin utandurur Tevbe eyler lki dutmaz tevbesin / Byle grdm ol grhu obasn 8725 n bu ehr byle grdm halkn / Pes bu kez sordum bularu hulkn Eytdm iy eyh-i cihn u ins cn / Ubu nie halk u hulkdur kl ayn Eytdi bunlar dem-zd asldur / Nefs-i levvme bularu nefsidr Vel uksimu bin-nefsil-levvmeti 75/2 Bu grhu hem fesddur dirligi / lla tat ehl-ile var birligi Ge bu mahfilden dah ehl degl / Yine eyhm szini kldum kabl 8730 Gedm andan iler bir menzile / Ogradum anda yine bir mahfile Grdm ol mahfil dah yavlak ulu / Yine bir drl grh anda tolu Ol grhlardan bular hmrak / Anlara baksa bu birez hrak Hem dlenmiler bular hem emnimi / Geri kim bunda dah var her bir i Hakka mnkd u mut olm bular / lla hem vardur dah irkin hular 8735 Her birisi rz olm hyna / H uyumaz biribirn suyna Yani eydr kim benm hulkum budur / H dimez gkek mi y irkin hudur Kni olm cmle hll hline / rdemez h ii nedr hli ne Yal yal tonanmak dilemez / Ac a kimseye avan diyemez Kendlerden uluya ragbetleri / Yok-durur h kimseye hdmetleri 8740 Yani muhtc olmadukdur kimseye / Tapu klmaz kul bege yohsul baya n bularu byle grdm hllerin / Pes yine eyhme sordum ilerin Eytdm iy eyh-i yh- dn-i hak / Eyt baa kim bu ne hulkdur bu ne halk

441

Eytdi bunlar ol grhdur kim bular / Mutmainne nefs-ile tutd hular Yani mnkd u mutdr her ie / Ey yavuz kamu bir eytmez nie 8745 Eyregi mdbirlige kni-durur / Kend kend hayrna mni-durur Ge bulardan bu dah ehl degl / ol varup vasl olas aslu degl Yine gedm gitdm andan iler Ogradum bir ehre girdm ier Grdm ol ehr dah halk nie / Aladum kim dirligi hulk nie Rz olmlar bular her bir ie / Her ne gelse hakdan eytmezler nie 8750 Bay h yohsul olam dip gam yimez / Yohsul yohsul u bay olsam dimez H zenmez kimsesi umag-un / Yhud umakda huri kumag-un Hem bulardan h aar yok tmuy yle grdm ol grhdan kamuy Her ne gelse Tardan rz bular / Byle bitmi grdm ol halkda hular Ger alapdan rahmet ola ger azb / Rz olm cmle kat olm cevb n tuazzibhm fe-innehm ibdke ve in tagfirlehm fe-inneke entelazzl-hakm 5/118 8755 n bular grdm ubu hl-la / Bu hu bu dirlik bu ahvl-la Yine sordum eyhe kiy eyh-i gzn / Eyt baa bu nie mezheb nie dn Ben bularu hlna kaldum aceb / Kim bularda kalmaduk hergiz taleb Eytdi bunlar ol rz ehli-durur / Nefs-i rziyye anu nefsi-durur Rz olmdur bular hak emrine / Ni nazar kfre klurlar ni dine 8760 Bu grhdan ge saa menzil degl / Sen durup eglenesi mahfil degl ler vardur dah yigrek makm / Kim iremez uzanuban hs u m

442

Gedm andan iler vardum yine / Yolda hem bir h ehir grdm yine ehre n girdm grdm halkn / Aladum dirligini v hulkn k olm kamus grdm bular / Her biri bir nesne klm ihtiyr 8765 Kimi k hriye v umaga / Yani ol umakda hr kumaga Kimi ilme k olm sadr in / Yani bu halk ortasnda kadr-in Kimi k mlke mla beglige / Yani bir kend gibiden yiglige Kimi k grkller yzine / Mauk eydinmi an kendzine Kimi eydr kam ben Tarya / lla gster kan dirlik b-riy 8770 Her biri bir nesneyi sevmi bular / Ik iinde ilerler zr zr Her ne grse an sevmek hlar / Birbirine bezemez rzlar n bularda bu huy grdm yine / eyhe bunlar neydgin sordum yine Eytdm iy dn serveri eyh-i cihn / Saa malm ikr v nihn Bu cemat nie halkdur neydgin / Malum eyle hlleri nieydgin 8775 Eytdi nefs-i ka bunlar-durur / Bunlaru nefsinde bu k var-durur Bu grhda k-durur erkn- dn / Anu-un sevdi bunlar grdgin Geri kdur dnyada sayyd- kr / Sayd anu mehlik v hb nigr Ol nigrung nr ka sayd olur / lla sret nak nefse kayd olur n mukayyed old nefs ol nak-la / Kald rak kanda irer menzile 8780 Ge bulardan bu dah menzil degl / Kalma bunda bu huy klma kabl Gedm andan iler vardum yene / Bir ehir rste hem grdm yene Grdm ol ehr ehlin h sdk var / Cmle diller sze gelmi nutk var Syledur her biri bir yr-la / Her birin dili bir tekrr-la Tesbholm her birin sevdgi / Klli baglanm aa uss gi

443

Men ahabbe eyen eksere zikrahu 8785 Her birin maksud var gl gibi / ler her biri bir blbl gibi Her biri bir tesbhokr zr-la / Her birin gli bir glzr-la Eytdm iy dnende-i rz- nihn / Ne grhdur byle bu rn-zebn Bunlaru hlin baa eyt bileym / Aa lyk ry tedbr klayum Eytdi nefs-i ntkadur bu kavum / Bu grhda ne salt var ne savum 8790 Dilleridr bunlaru sermyesi / Dil iinde nakd u genc myesi nki bunlar dil aup syleyeler / Blbli ttyi mt eyleyeler Dil ulu sermyedr bu mahfile / lla iltmez kimseyi ol menzile Y eyhellezne men lime teklne ml tefalne 61/2 Bu dah menzil degldr saa bil / Kimseyi irgrmedi anda bu dil Ge bulardan iler gitlm bile / Bunda kalan irmedi ol menzile 8795 Gedm andan iler gitdm yine / Bir iit kim varuban nitdm yine Grdm anda bir ehir key muteber / lla bakdum halk yavlak muhtasar ehr ulu yavlak vel halk kii / ssi gitmi eve bezer ehr ii ehr kavm cmlesi yohsul gibi / Kullar beg begleri hem kul gibi Bay u yohsul kimsesi mefhm degl / Kamu dpdz kimsesi malm degl 8800 Kimsesinde h ml u genc yok / Hem hased hem kibr kne renc yok Dnya iinden ekilmi elleri / Dnya szinden kesilmi dilleri Dnyelikden kimsede h nesne yok / Yog-iken ol varlulardan gli tok Frig olm ide yok h kimsene / Pes bu hli eyhme sordum yine Eytdm iy cn previ dn serveri / y man genci iy kudret eri

444

8805

Nie halkdur eyt bu ehrn halkn / Nie hulkdur bileyim pes hulkn Eytdi ol nefs-i fakredr bular / Ol fakrlk hydur ubu hular Dnyadan bunlar elin ekmi-durur / hiret rengin dah dkmi-durur Dnyadan bunlar gzin yumd tamm / hiretde dutmad mlk makm Kamus yz hazrete dutm-durur / Hayr u erri cmle terk itmi-durur

8810

Eyle frig sanasn kim kul degl / Ge bulardan bu dah makbl degl n duras yir dilersin prev / Andadur bu cmle cna prev n bu hli eyh bildrdi baa / Gedm andan bakmadum ayruk yaa Yine gedm gitdm andan bir zamn / Ogradum bir ehre kavmi b-zebn Almadum ehr kavmndan cevb / Grdm anda ne gneh var ne sevb

8815

Ne l buldum bularda ne diri / Gelmedk kendzine biden biri L il hli vel il hli 4/143 Cmle mahv olm bularu varlg / H belrmez yrlg agyrlg Undlm dn dny kamus / Kalmaduk r v gitmi nmus Ne adem buldum bularda ne vcd / Ne kym u ne rk u ne scd Ne ulu buldum bularda ne kii / Ne ilidr ne isz ol ehr ii

8820

Yoga bezer var iken cnbileri / Bilmedm kim ne ameldr ileri Elde i varken batl kalm bular / haka dnmi batl olm bular n bularu varlgn yog aladum / Z aceb dirlik diyben taladum Ne firk buldum bularda ne visl / Pes bu kez kldum yine eyhe suvl Eytdm iy ilm-i ledn issi ulu / Bu grh uslu mdur yohsa del

8825

Bu nie dirlik-durur eytgil baa / Ben bularu hline kaldum taa Eytdi nefs-i fniye bunlar-durur / Bell ne yokdur bular ne var-durur

445

Bell bunlar ne vcddur ne adem / Ne bularda dlk vardur ne gam Kimseler kim kendzinden mahv ola / Kend ilmi kendzinden sehv ola Ayruga ne gstere ne bildre / Bilmeyene hakk nie bildre 8830 Bu dah menzil degl sen duras / Bunda erbet yok seni kanduras Ge bulardan bu degldr menzil / lerdr mahmil mahfil Hliy andan dah gedi yolum / Ol yire eyletdi bini ol ulum Grdm anda bir ehir yavlak ulu / Tertibi rste v kavm tolu ehr iinde bir bezenmi taht var / Grdm anda oturur bir bahtiyr 8835 Enbiy v evliy mnkd aa / Cmle mminler yni andn yaa Kamu halkdan yigrek anu tertibi / Tardan eyle urlm terkibi Hem imret dnya v hem hiret / Hatm ddr olsardur kbet Ten dah rste v hem cn dah / Akl u devlet dn hem mn dah Ol imm uym bu cmle cn aa / Rahmeti hakku mdm ihsn aa 8840 Tarnu ar aa olm turak / Degrilmi vaslata cmle firak Nh felekden yokaru dutm makm / Cmle halku nakdini utm tamm Gizl genci rz klm hak aa / Mahfi nesne kalmaduk den soa nki grdm bu ii yavlak keml / Bu kii Allah ile dutm visl eyhe sordum pes yine ben bu ii / Ubu erkn v resm verzii 8845 Eytdm iy kef- srr- l-yezl / Ntka vasfudan old gng ll Bu ne menzildr baa bildr ayn / Kim-durur bu grdgm sultn-nin Eytdi nefs-i kmiledr bu vcd / Yir gk ehli aa kld scd An sevmekden yaratd nh felek / Ar u fer cism cn ins melek Hem habbm diyp an ohad / Ol geliek cmle dnler kohad

446

8850

Kald anu dni kyim t ebed / Sevdi an dst idindi ol Ahad Berk dut anu etegin elden koma / Tesbhidin adn dilden koma Kim seni ol iltesidr hakka ol / hakdan ald aa bu togru yol n iitdm eyh ubu szini / Pes yire urdum bu glm yzini Yine sordum ol gl stdna / Kimdr eyt bu Tar dst ad ne

8855

Eytdi ad ol elif h mm dl / Berkidpdr hakk-la kurb- visl Mm-ile Ahmed-durur bilgil ayn / Mmi gitse hd Ahaddur b-gmn nki bildm bu ii byle keml / Teslim oldum kalmad ayruk mecl Cn eliyle dutdum anu etegin / T iletdi ol beni hakka degin Grdm Ahmed ol Ahadla bir-imi / Kf u nundan iler takdr-imi

8860

Cmle i anu-la olm tamm / Nh felekden yokaru dutm makm Aladu m kimdgin ol iy saf / Mustafdur Mustafdur Mustaf Ol tokuz drl grhu yigregi / Malum old bunda kim kimdr yigi Ubu man menzile irdi tamm / erh takrr old cmle hs u m Bahtulu ol cn bun h alaya / Ubu szi cn iinden dileye

8865

Hdan ald baa ubu haber / d-la buldum zuhy muteber R rev grdi v gsterdi Resl / Bu iret old cnumda kabl H v zd u r birikdi old ad / Baa ol addan ald ubu dad Gsteren oldur baa bu genci ol / Andan ald baa bu togru yol Grdm ol gzgden ubu yzi ben / Ol kitbdan okdum bu szi ben

8870

Ol kulavuz old bu yolda baa / Eytdm hir hlmi den soa Ol irrdi bini ubu menzile / Vasf- hlm u kamu geldi dile Her ki grdiyse bu hli ol bilr / Yol varandur ol kii kim yol bilr

447

Bilmeyen ne syleye n bilmedi / Bulmayan ne gstere n bulmad n bu man ka old ayn / Eyle bil kim buld bir genc-i nihn 8875 Bilmedgin bildi v buld murd / Cmle i kald v ol old murd An bilmekle iridm hazrete / An bilmekle degindm devlete naallah kim alap rz kla / Kamular bu maniyi byle bula EL-BBLR FLURYY Bb- onnda bu on dsitn / H dekyk h hakyk h beyn Malum eyler onlar kldan kla / Hemnn ki tilke are kmile EVVELK DSTN ONINI BBDAN BEYN-I AERE- MBEERE DER BL KM HK TALOLARU hAKKINA YET- MAGFRET NZL TD VE SEBEB- NZL-I YET OL-IDI KM BULAR HAZRET- RSLETLE AHD VE MSK TDLER VE DSTLIK VE MTBAAT YRNE GETRDLER LCEREM SADET- EBED VE NYET- EZELYE KBL OLDILAR 8880 Kan ol akl btn gli saf / Bir iitsn neyledi ol Mustaf Ubu szi cn iinden dilesn / Sze maksd neydgini alasun Grsn ol nitdi anula nitdiler / Yolda nie yolda olup gitdiler Nitdiler kim hak begendi ilerin / Kld rahmet komad tevlerin Neyleyp hakdan iret buldlar / Ol iretden beret buldlar

448

8885

Geri rahmet halka hakdandur i yr / lla an bir sebeble buldlar Bir sebeb var rahmete lyk-durur / Klsa rahmet gelmegi bayk-durur Bir sebeb vardur ki hama szikr / Kamusn gsterpdr rzigr erhi birle eydeym her birini / Dile imdi Tarnu takdirini Ol zamn kim bu cihn yokd henz / Hem zamn u hem mekn yokd henz

8890

Ne vcd u ne adem vard ayn / Var-d ol Pdih- b-mekn Diledi kim lemi var eyleye / Kudretin lemde izhr eyleye lk yaratd Mustafnu cnn / Kod ol cnda mahabbet knn Evvelu m halekallhu rh Sevdi an dst idindi ol Ahad / Kald ol dstlg iinde t-ebed Dzdi anu dstlgyun lemi / Hem kopard lem ire demi

8895

Yir gg ar u krsi cism cn / Old anu dstlgyun b-gmn Ggi sayvn dutd anu stine / Yiri meydn kld hak ol dstna n getrdi dnyaya ol serveri / Bildi anu geldgin ins per Her ki ba indrdi aa old d / Her kim ol serkelik itdi kald yd Kim getrdiyse imn buld emn / min old tamudan ol b-gmn

8900

Kfir old her ki inkr eyledi / T-ebed Allah an hr eyledi Ubu szden maksudum var iy saf / Bu sze sen cn-la klgl vef id anlar kim vef kld bular / Rahmetin hakku nie buld bular Geldk imdi bu hikyet neydgin / erhi birle eydeym nieydgin Ol zamn kim Mustaf ad dini / Dne davet itdi lem halkn

8905

Her ki uyd dne bunlar old d / Uymayanlar t-kymet old yd Kald yle kfr-ile ol ydlar / Old mmin ol bilien adlar

449

Kimi mmet old mmin kimi yr / Kimisi old sahb merdikr Kamus slm evinde bir-durur / Lkin on ortada ndir-durur oldur ol on kim bular cem oldlar / Cmle bir aga dibinde geldiler 8910 Dutdlar kutlu elin peygmber / Sevdiler dogr yoln ol server Eytdiler kirtndk ol bir Tarya / Hem saa mn getrdk b-riy Dutdug el komayavuz t-ebed / stmzde tanug olsun ol Ahad Ev barh esbb u mlk mlumuz / Senden ayru olmaya her hlmz Dstua dstuz bizi bilgil ayn / Dmene dmenz bell beyn 8915 leyde cn u ten olsun fid / Dkedine bu szi geldi nid Pdihdan yet indi bunlara / Ahmede mahss hem ol on ere nnellezne ybyineke innem yubyinallhe 48/10 Bir Ebbekr mer Osmn Al / Biri Abdurrahman- Avf ol vel Biri Zbeyr binl-Avm idi ad / Biri Sadbn ebi Vakkas idi Biri Talha birisi Sadbn Zeyd / Birine Ebu Ubeydbn Cerrheyd 8920 Drdi drt yr alts ashb-d / hak yolnda kamus ahbb-d 8921 Hak didi kim y Muhammed tanug ol / ol onu ben ahdini kldum kabl Beyi ger bunlar senle kldlar / lla rahmet kamus benden diler Pes benmle old ol bey tamm / Tanug ol bilsn bu cmle hs u m Yarlgadum bunlar bilsn bular / H beret dyim klsun bular 8925 Dstlarua old bu beyat tamm / Tanug ol bilsn bu cmle hs u m Kamu elden sen eln fark-d / Kamusndan binm elm fevk-d Yedullhi fevka eydhim femen nekese

450

fe innem yenks al nefsih 48/10 E yokaru el kimse ahd aa / Baglanur u berkinr den soa mdi ger bunlar bu ahd zre tura / hak bulara b-hisb nesne vire yetinden hd bu sz malm olur / Kim bilrse manisin mahkm olur Vemen evf bim-hede aleyhullhe fe-seythi ecran azmen 48/10 8930 Aladu m neydgin ol iy saf / Vstayd ortada ol Mustaf Vsta t olmayna ol habb / Degmedi hakdan bulara bu nasb Eyle san bir yineydi ol Resl / hakk andan grdi bunlar ek degl Yani kim hak dstna dst oldlar / Lcirem dst dstlgn buldlar Pes bil kim dst olan hak dstna / Rahmet iner her dem anu stine Kul in kntm tuhubbnallhe fettebin yuhbibkmllhu ve yagfirlekm znbekm vallhu gafrun rahmn 3/31 Bu sze ol on kii tanuk-durur / Kim bu ide h mkil yok-durur Her ki sevdi Tangrnu dstlarn / B-gmn ol griser ddrn Dstlarn grmek an grmek-durur / Dstlara irmek aa irmek-durur ua bezer kim bakarlar gzgye / Kendye bakmak olur ol kendye Geri kim gz bakdug ol gzgdr / lla anda grdgi yz kenddr 8940 Gzgsz kend yzin grmez bu gz / Kend yzinden haber virmez bu gz Gzlere pes yzi gzg gsterr / Ol gmndan gli gzg kurtarur mdi gel bir gz brak bu maniye / Gzg kimdr evliy v enbiy

451

Saykal urd bunlaru gline hak / hak yzin grmek dilerse anda bak Her kim anda bakd grdi dst yzin / Dst yzinden rmad ayruk gzin 8945 Gzgsi hakku vel gli-durur / Dstlara dst yzini ol gsterr Kulbl-evliyi mirtullhi Sdk-la bakgl aa kim gresin / Ubu sz manisine iresin Nitekim Peygmbere bakd mer / Gr ne ikrr eyledi ol r-i ner Eytdi grdi Tarm glm gzi / Mahkum old kalmad ayruk szi Kle mer radyallhu anhu: R kalb Rabb Hem iit bir ne didi ol Byezd / Her zamn kim hakdan olurd mezd 8950 Dir idi kim cbbem ire yok-durur / hakdan ayruk nesne ill hak-durur Kim hak ister-ise gelsn baa / hak benmledr gel hakdn yaa Yani kim ben gzgsiyem ol haku / An grmekn baa her dem baku Kim gresiz bunda ol dst yzini / Gzgden gren gibi kendzini El-mminu mirtullhi tal Hem Reslden gelmi, irdi bu hads/ Bilmeyen bu maniyi kald habs 8955 Eytdi her kim eyhi yoksa dni yok / Yani ynin hakka dutmaz dni yok Men l-eyhe leh l-dne leh Dn bu eyhdr kim an baglar haka / Baglanur berkir bulur mr-i bek Yohsa hd eyhi anu bls ola / kbet cmle ii telbs ola Yani bu sz manisi mrid-durur / Hlka iltmege halk cid-durur Mrid olmazsa nedr ayb i yr / ol-durur kim yol kor nefse uyar 8960 Nefs aa eytn degl mi grsee / Komaz an varmaga hakdn yaa

452

8961 Hazrete mrid-durur ilten bizi / Kirt szdr kirt bilgil bu szi Yarn anda nolsar bell beyn / hak tal kld Kurnda ayn Eytdi yarn cmle hs m-la / Okyavuz bir yire imm-la Yevme ned klle nsin bi-immihim 17/71 Yani her kim kime uydysa tamm / Anu-la kopsar ol ves-selm 8965 Bildz mi imdi kim nitmek gerek / Dnyada bir el anu dutmak gerek Siz cemat ol size imm ola / Sizi ird eyleye dogru yola Kimsen kim sanat ird ola / Aa uyan lcerem kim d ola Vy aa kim uymad bir uluya / Yolda old kendzinden aluya Devlet issi kimsene oldur kim ol / Bir ulunu hidmetine vard yol 8970 Dogrulkla dutd anu hidmetin / H gmnsuz buld hakku rahmetin Her ki bir yol ehline kld vef / Cmle yol ehlinden ol buld vef Hnud andan Tarnu peygmberi / T varna anda cmle yol eri Yol iinde kamus hnd aa / H rlmaz ol vef den soa Hem dah hak rz ola ekszin / Lyk ola grmege ol dst yzin 8975 k n hak vefdr eyledi / Cmle yol ehli bile yr eyledi Cn boyn ol vefda bagludur / Yregi ol k odndan tagludur n uludan el etek dutm-durur / Gli anda berkiip bitmi-durur Dilemez h andan ayru olmag / Ten diler mi cndan ayru olmag y Hudy dogru yoldan rmagl / Ol uludan sen bizi ayrmagl KNC DSTN ONINI BBDAN BEYN DER ON NESNEY KM ON NESNE DAHI OL ONA MEDED VE MU-

453

VENET DER VE OL ON NESNEN BU ON SEBEB- hAYTIDUR K EGER YLE KM BU ON OLMASA KMSE OL ONA RAGBET TMEYE GL ZZET BULMAYA GZLERDE HR OLA 8980 Kanda ol kim ubu lem halkn / Kanda grse bilmek ister hulkn unu ister kim bile her bir kii / Baa neyle eyledr her bir ii Her suratda hsiyet ne var-durur / Hsiyet birle ne iler yr-durur Kimsene kim ol hasiyyetsz ola / Srete bezer kim ol cnsuz ola Ubu ilmi isteyen gelsn baa / erhi birle eydeym bir bir aa 8985 Alasun kim ne hasiyyet ne-y-ile / Revnak var yaraur olsa bile id imdi bu hikyet neydgin / Hsiyetler her biri nieydgin Nedr ol kim yaraur anu-la / Zabt yok olmazsa ol anda bile Halk iinde on hasiyyet var-durur / On dah bell ol ona yr-durur Ol on olmazsa bu on b-dd olur / Dd yok dek halk iinde ad olur 8990 Dile imdi her birin adn / Kim bilesin ad iinde dadn Evveli oldur ki bada akl ola / Balaya ol balar togru yola Yol iinde kfri dnden ol see / l iinde ol ne dirse ol gee dem bu halk iinde ol olur / Halk mutlak dem ol oldurur Kimde ol yohsa olur hayvn hulu / Gli tolu hrs u gzi uyhulu 8995 dem bu akl-la bildi hak / dem bu akl-ladur revnak Pes gerek kim akl ola her kiide / Kim anula hem diye hem iide Akl var illa degl perhz-kr / Akl kmiller an hayvn sayar

454

Kank kil kim anu perhzi yok / Az gnh hak katnda ola ok Key hasiyyetdr bize hakdan akl / Akl kld her nese hakdan nakl 9000 lla perhz olmasa bu akl-la / dem hayvna bezer nakl-la Pes gerekdr akla perhz eylemek / i bilmek szi andan sylemek Perhiz olmazsa bu akl irmez haka / Akl bu perhz getrdi revnaka n akl b-perhiz ola tertibi / dem b-zabt ola hayvn gibi Halkda yine bir hasiyyet var-durur / Yine bir nesne anula yr-durur 9005 An lyk yr eyler yrna / Dile imdi kend nedr yr ne Ol fazletdr ki halka hak virr / Kamulardan halk an artuk grr Hrmet eyler aa cmle hs u m / av yrr halk iinde ng nm Kanda varsa yokaru gemek diler / Her ii dzmek kesp bimek diler Adanupdur ulu adn dnyada / zzet eyler ulu kii ol ada 9010 Ad ulu halk iinde kadri var / Olmaduk ill bu ilm anula yr Ol fazlet bu ilimsz kadri yok / Cn adur ne var olsa cismi tok lm-ile geldi fazlet revnaka / lmi olmazsa bil dutmaz bek Bu fazlet b-ilim ide degl / Ulular grse an klmaz kabl Pes fazlet birle ilm olsa gerek / Tar ilmin ol kii bilse gerek 9015 Bu ilimsz ol fazlet aludur / Kend kii geri ad uludur Her fazlet kim aa ilm i ola / Ol kii kandaysa hayr-end ola Ol fazlet kim ilimden yr yok / Agaca bezer kim anu br yok Malum old kim fazlet ilm-ile / H yaraur olak iksi bile Yine vardur bir hasiyet kiide / oldur ol kim ola kuvvet kiide 9020 Bzusnda kuvvet ola muteber / Yiyni grne aa cmle huk u ter

455

Her kimle uruursa ahtara / Sya kanda ograursa lekere Kuvvet-ile baa ilte her ii / Hayr u er her ne dutarsa ol kii demde kuvvet olsa h olur / lla ol vaktn ki korhu i olur Kuvvet-i cismnisi muhkem ola / Ol zamn ol sanki bir Rstem ola 9025 Tardan korkmak ola n yr aa / Lcerem yol bulmaya agyr aa Kuvvete ger yr ola hak korkus / Anu-la gide nefs hr hus Yohsa yr olmazsa korku kuvvete / Tz irer naks u halel bu devlete Pes gerek korku ola kuvvet ile / Her ne i olsa ola anda bile Korkusuz dutmaya n her bir ii / min ola her bir ide ol kii 9030 Korkusuz kuvvet yaramaz mutlak / Muttak korku-y-la irdi haka nnel-muttakne f-cenntin ve neherin 54/54 Her ki bunda dirile korku-y-la / Yarn anda korkudan min ola Ve l havfun aleyhim velhm yahzenne 2/62, 112, 262, ... Ol dah bitdi bu kez bir gr yine / Hsiyet ne var-durur bir sor yine erhi birle eydeym sen an gr / l iinde imdi gel sultn gr Saltanat bir h hasiyyetdr i yr / hkmine mnkd cmle il ar 9035 rir eli sunar her bir ie / Mni olup kimsene eytmez nie llere irr eli sunmaz-iken / Sylendur szleri dinmez-iken Sylemezken sylendur szleri / Bakmadn her dem gredur gzleri lemezken ilendur ileri / Bulnur ol kullkda cmle i eri Halka ne dvr-sa sn aa / Ann ad eydr bu halk sultn aa 9040 H nasbdr dnyada ol saltanat / Tar emri olur aa kol kanat

456

lla rahmet yolda olmazsa bile / Hs u m cmle kla andan gile Saltanatda nki rahmet i ola / Bil kim ol sultn hayr-end ola Saltanatla pes gerek rahmet bile / H kimesne klmaya andan gile Yohsa hd zlim olur ad anu / Agudan a olur dad anu 9045 nki sultn h rahm-dil olmaya / Bu zafler hlini ol bilmeye Fe bim rahmetin minallhi linte lehm 3/159 Saltanat b-rahmet olsa i degl / Allah anu iini klmaz kabl erhi birle ol dah old tamm / Saltanat neymi iitdi hs u m mdi gel hsiyyeti gr bir yine / Ol dah neymi baa bir sor yine Ol nesebdr kim bu halkda var-durur / Nieler anu-la server-durur 9050 Atadan kalmdur ol hrmet aa / Kim an grse klur hrmet aa Kanda varsa halk aa izzet klur / Bay u yohsul kamus adn bilr Ata addur anu sermyesi / Dirliginde nakd u genc myesi Dnyada bu dirlige yigrek sebeb / Kankdur ol kim ola asl u neseb Atadan kalm ola hurmet aa / Kanda varsa hn ola nimet aa 9055 Ata dst ogula mrasolur / Degrilmez ayrug ol yle kalur El-hubbu yetevresu vel-bugzu yetevresu Kiiye devlet-durur asl u neseb / lla ua kim ola anda edeb Ol neseb kim bu edebden yr yok / Bir marazdur kim anu tmr yok n neseble bu edeb yolda ola / Ol kii l-bd ki halka ba ola ahsa, ol bir b-edebse vy aa / Glir yohsul u cmle bay aa 9060 n neseble bu edeb yolda degl / Ulular gli an klmaz kabl

457

Halk iinde ad var dek dad yok / Sakfa bezer kim anu bnyd yok erhi birle bu dah old tamm / Hsiyetde var yine bir h makm Takrir olup ol dah gelsn dile / Dile imdi niedr kldan kla dlkdur ol ki gli kaynadur / Gldrr nefsi v cismi oynadur 9065 Bagn v bendini cmle eer / H almaz anda dmn hayr u er Hsl olur gle zevk u ferah/ Eyle sankim idi rahmetden kadeh lem ml tamm anu gibi / Baya bezer cnbii v tertibi H grinmez dnyada insn aa / Bir-durur sekbn-la sultn aa Cn gl tolar net u evk u zevk / Kopd cndan geldi nefse zevk u evk 9070 A toyd yohsul-sa old bay / Halk un ister durup yl on iki ay di hdur ister an merd zen / H olur bir dem anula cn u ten lla ol vaktn ki ilde emn ola / Zevk u d el vire cmle kula min ola halk u adl dd ola / Bay u yohsul kaygudan zd ola Pes emn d-y-ile yolda gerek / Bu emindr d evinde direk 9075 Yoksa d b-emn dutmaz bek / Emn-ile geldi bu d revnaka n emn yolda degl d-y-ile / Korkudan kimse nie d kla Emn-ile d dah nieydgin / erhi birle malum old neydgin Bir hasiyyet var yine bu dnyede / An dah bir iitgil iy dede oldur ol kim dnya ml ok ola / Btn ola egni karn tok ola 9080 Ola anda nakd u cins mlk ml / yd ola her rz u hefte mh u sl Halk iinde mnim ola ol kii / hakdan anu gele her bir ii Ad bay u kend bell ola ol / Kamulardan ola anu rz bol Kanaru kim sunsa nimet el vire / Suna her bir nesneye eli ire

458

Halk iinde ol ola ol kirt bay / Nimet aa el vire yl on iki ay 9085 Dnyada bu ml u nimet h olur / lla ol vakt kim sehvet i olur Kank bayda kim sehavet olmaya / Yarn anda h efat bulmaya Yohsa her kimse kim ad bay olur / B-sehvet bell bil vy olur Kank bayda kim sehvet olmad / yle bil kim ol cihna gelmedi n sahdr baylg oldur kirt bay / Nitekim olmd ol htim-i Ty 9090 Pes bil cmardlg baylg-la / Virmedi ol pdih degme kula Key hasiyyetdr tvngerde kerem / Ol kerem ehli bilr ben ne direm Malum old ol dah nieydgin / Bay kiilerde sehvet neydgin mdi gel dervligi gr niedr / Kim bilesin bu hikyet nitedr Yani dervlik bu yohsullk-durur / Baylg u beglik degl kullk-durur 9095 Bir hasiyyetdr bakarsa ol dah / Kul ki yohsul olmaya amaz hak nki ml u mlk esbb olmaya / Dnya hakdn yaa mihrb olmaya Kimde varsa bg u ift sm zer / Lcerem her gn gl an dzer nki dny olmaya zd olur / Geri dny lezetinden yd olur Mustaf el-fakru fahri didi ol / Fakr iinde buld hakka togru yol 9100 Eytdi dervlik benm fahrum-durur / Kim murd pdihdan umdurur Ulu hilatdur bu dervlik ere / Kni olursa ua kim hak vire n kanat dervie hemrh ola / Gzde derv glde h ola Pes kanat dervi key yrdur / Yzin ol yur dervi ol ardur nki dervle kanat i degl / Ol kara yohsul-durur derv degl 9105 Bu kanat n ola derv-ile / Dervi oldur kim ola iksi bile 9106 Hak olur ol dervn sermyesi / Cn iinde nakd u genc myesi

459

nki dervlik kanatla tamm / Yolda olur olsa ol zli makm mdi gel bir gr ki bu beglik dah / B-tevzu niedr ilmin oh Ulu bahyi-durur beglik ere / Hsa kim ol begligi Tar vire 9110 Devleti muhkem ola hkmi revn / Aa yz dutm ola devr zamn Gci yite her ii ilemege / leye v dmeye h emege Dileyeler szini ne dir-ise / Katlanalar hkmine ne dir ise Hs u mla bilie ol yd-iken / Kul ola halk kamus zd-iken Dnya ehlinde bu beglik h olur / lla ol vakt kim tevzu i olur 9115 Kank begde kim tevzu olmaya / Ulular agzndan alk almaya Ululgla n kibir yolda ola / Nie miskn bagr anda ba ola Bu tevzu kanda kim olsa tamm / Olur aa cmle gller makm Pes ululgla tevzu yaraur / Ulular gli yzin oldur ki yur Ulu oldur kim ola sahib-kabl / Nie mansbda olursa gam degl 9120 lim ola eyh ola ger beg ola / Yani oldur kim bu halkdan yig ola n tevzu ola anula bile / H gmnsuz hak aa rahmet kla Ululgla bu tevzu neydgi / Malum old ol dah nieydgi mdi gel bir cehdi gr tevfk-ile / Birikiek ne olur iksi bile Cehd klmak key hasiyyetdr ere / Cehd-ile er her neye sunsa ire 9125 Cehd-ile irdi irenler maksuda / Cehd-ile yol buld kuruda suda Vellezne ched fn lenehdiyen-nehm sblen 29/69 Cehd-ile irdi erenler menzile / Cehd-ile girdi girenler mahfile Cehd key sermyedr yol varana / Baksaa ol yz urup yalvarana ctihd eyle didi Allah kula / Mluuzla nefsz iksi bile

460

Ve ched bi-emvlihim ve enfsihim 8/72Hak yolnda h-durur cehd eylemek / Dri kim h yavu varmaz emek 9130 H-durur cehd eylemek hakdn yaa / lla tevfik iriek hakdan aa Cehd iinde tevfik olsa yaraur / Her neye kim uzanursa irir Kanda b-tevfk olursa ictihd / leyende fsid olur itikd Zra dutduk ii baa iltemez / Pes bu kez mnkir olur ol h kes Tar szm dutmad dip ilenr / Gli inkr iiginde dolanur 9135 Pes gerek kim cehd ile tevfk ola / Kim gmn gide i tahkik ola ctihd gn gnin arta dak / Azmaya h isteye her dem hak Kullara hak rz klsun ictihd / ctihd u tevfik u pk itikd U tamm old ol on nesne tamm / erh takrr old bildi hs u m Bildiler kim akl ulu sermyedr / lla b-perhz kende myedr 9140 Hem fazlet ulu hasletdr ere / lla ol vakt kim aa ilm el vire Hem dah kuvvet ulu cevher-durur / lla b-ters eyle bil kim har-durur Saltanatla bu cihn rstedr / Lki b-rahmet raiyyet yastadur Halk iinde hsiyetdr key neseb / Yolda olursa aa gkek edeb dlk hem h yaraur emn-ile / B-emin kimse nie d kla 9145 Kii hdur bay ola v ml ok / B-sehvet bir cehda kadri yok Dervi oldur dnya aa i degl / B-kanat ol dah derv degl Halk iinde ululk h reng olur / B-tevzu bil ki yavlak neng olur Key atdur cehdlik hakdan ol kula / e gelmez nki b-tevfk ola Ubu onun revnak ol on-la / H yaraur nitekim er ton-la 9150 Halk-ladur bu cihnu revnak / Hulk-ladur revnak halku dah

461

Halk yavuz olsa cihn b-zabt olur / Hulk yavuz olsa bu halk iden kalur entez-zamnu fe in saluhte saluhazzamnu ve in fesedte fesede Halk hulkndan bilrler neydgin / Hulk eydr yavuzn u keydgin Hsiyetler kim bu halkda var ola / Bir hner aa gerek kim yr ola Hsiyet hem bu hnerle yaraa / Neyi dutsa ol kii ilte baa 9155 Her ie kim bu ey hulk i degl / lenr ol i velkin i degl Bilene sz manisi degdi tamm / On hnerle zabta geldi her makm Bu hnersz ol makmlar ldr / Halk iinde geri ad uludur ku hakdan temenns mdm / ol-durur kim nasb ola ol on makm On hner ol on-la hem yr ola / Hem dine hem dnyaya mimr ola 9160 Hnud ola ulular gli meger / Ol sebebden irie rahmet nazar Ulular mahfiline lyk ola / Cn gli birike togru yola y Hudy tevfiku ayrmagl / Dnya hir togru yoldan rmagl N DSTN ONINI BBDAN BEYN DER KM hAK TALON NESNEY ON NESNEYE REVNAK DPDR VE ON KY ON YAMAN HASLETDEN TR MATRD VE MERDD KILMI OL CHETDEN TR VE EHLUL LAH KATINDA OL TYFEN KADR U KIYMET YOKDUR VE GLLER IRAK DMLERDR

462

Yine buldum halk iinde on kii / Kim bulardan Tar sevmez on ii Ol sebebden yd olur hakdan bular / Ayrur hakdan bular ol hular 9165 Bunlar ol h irrmez menzile / Hem komaz kim gireler her mahfile Dnyada dirlikleri b-dd olur / Yarn ol hak rahmetinden yd olur ahs kend hlidr yd eyleyen / Geri hakdur kul zd eyleyenHliy dirlik sebebdr ek degl / Dirligi srdi bihitden demi / Dirlig-ile bulsar hem ol demi 9170 Dirligi indrdi gkden iblisi / Kld lanet an ol irkn hus Ne kim ilerse bulasn dip Cell / ndrpdr bize yt u dell Yevme tecidu klli nefsin m amilet min hayrin muhzaran 3/30. Dirlik ire tertib olmdur beer / Dirliginde vki olur hayr u er Dnyada dirlik nedr eydem saa / Dut kulagu bir dem uht bendin yaa Yir yzinde drl drl halk k / Halk k hem halk iinde hulk k 9175 lla on drl halyk hulkn / Eydiserven hulk birle halkn Ger ol on halkda bu on hulk bulna / Tar rahmet klmaya ol kulna id imdi kim-durur ol on kii / Kim bulardan Tar sevmez on ii Biri ol baylar-durur kim ml ok / Ml okdur lkin anu hayr yok Bay kiilerde buhul yavlak habs/ Vardur hir bu sze tanuk hads 9180 Eytdi Peygmber bahiller hlini / Yarn anda nolsar ahvlini Kim bahller umaga girmeyiser / Zhid olsa dah hem grmeyiser El-bahlu l-yedhull-cennete velev kne zhiden Pes bil kim bay kii olsa bahl / Sevmez anu dirligini ol Cell

463

Bay kiiler buhl-la old habs/ Ger geyrse nefsine yz bi nefs Bay kii cmardlga lyk-durur / An Allah sevdgi bayk-durur 9185 Bay kii nefsinde buhlung rengi yok / Eyle san kim bir cehddur ml ok Bay bild imdi gr yohsul dah / Niedr hlin iit ilmin oh idiek hlini talayasn / Kimi sevmez ol alap alayasn oldur ol kim ad yohsul kend kul / Kul-iken yohsul-iken yle fozl Kullga yohsullga bakmaz gzi / ol fodullk tahtna agm zi 9190 Gci yitmez ileri dutmak diler / Kendzinden uluy utmak diler Tar sevmez bu klnlu kullar / lla artuk ol fozl yohsullar Pes bil yohsul kii olsa fozl / Allah anu kullgn klmaz kabl Yohsulu gli gerek mahkm ola / Ad zlim olmaya mazlm ola Kim aa rahmet kla ol pdih / Afv ola klur-sa yz bi gnh 9195 Bir dah nedr ki hak sevmez an / Kime gelse hr olur cismi can Ol tamadur kim yaramaz kamuya / Kamuy ol iltesidr tamuya Ol tamala kamu kullar nahs olur / lla ilm ehlinde artuk naks olur zzetin limler oldur bozan / lim-iken adn eyler ozan Bu limlerde tama b-zabt olur / Anu-la cmle ii habt olur 9200 Tar sevmez limi bu hulk-la / n mnsib old cmle halk-la lm ehlinde gerekdr pes vera / Kim olalar b-tevakku b-tama Eyle olan lim ehlullh olur / Maksud v mabd Allh olur lim bild nedeymi revnak / id imdi halk iinde bir dak Nedr ol kim Tar sevmez ol ii / Bulmaya rahmet ol i issi kii 9205 oldur ol kim avrat olsa b-hay / ni ksa her gn anu obaya

464

Bay u yohsul grben utanmaya / Utanup ol kend adn sanmaya Tar sevmez bu hulu avratlar / Oldur hir Tarnu fetleri Ol kln hd kamuya lyk degl / hak an sevmeklige bayk degl lla ol avrat kim anu ud yok / Eyle bil kim bir inekdr sdi yok 9210 Pes yaraur yz suy avratlara / Umaga ol avrat erden ilk gire Kank avrat kim ola yzi sulu / Gkek oldur n ola gkek hulu Rz andan hak resl hond ola / kbet anu ii mahmd ola Ol dah bitdi bu kez bir gr yine / Kank hy Tar sevmez sor yine Tar sevmez h nedr bir an gr / mdi bir gel dnyada sultn gr 9215 Kank sultnda ki hiddet var ola / Hs u m andan kamu korkr ola Olmaya h kimsene andan imin / hiddetinden kopa her dem kibr kn Yani hiddet tz bua tz kakya / Sormadn halk kra hem tokya Bilgil an Tar sevmez mutlaka / mri az u dutmaya hkmi bek Sultn oldur kim anu ilmi ola / Akl sabr efkati hilmi ola 9220 Pes ire hakdan aa her dem meded / Rahmete yolda ola ol t-ebed Ol dah u malum old neydgi / Ey yavuz dirligi nieydgi Tar sevmez bir dah dirlik nedr / Dile imdi ol dah kim nitedr oldur ol kim b-dil ola gziler / Ala tonlk bine yigrek tziler Yani b-dil yregi korkak ola / Ol sebebden yalm alak ola 9225 Er gninde gli yla yagdan / Uana cndan u korka kaygudan Gzin nefsinde oldur hr hus / Kim ola dn dmanndan korkus Tar sevmez gzilerde hr huy / Yani kim yag gninde korkuy Gzi oldur dn-in gussa eker / Anu at tozna hak and ier

465

Vel-diyti zabhan fel-mriyti kadhan 100/1-2 Ayrug donlkdur gz degl / hak katnda olmaya nz kabl 9230 nki bild gziler ahvlini / Gel bir iit imdi zhid hlini Dirligin zhidler gr niedr / Kim bilesin bu hikyet nitedr Zhd tat h yaraukdur kula / Kim gerek kim turmadn kullk kla Zhid bid unula oldlar / Kim haka dn gn ibdet kldlar Hdur ol kul kim anu zhdi ola / lla zhid bilme n ucb ola 9235 Zhide ucb eylemek lyk degl / Ucb-la zhidligi bayk degl Kank zhid kim anu ucb ola / Sanmasun kim Tardan rahmet bula Kibri olan kullar sevmez alab / blise kibr eylemek old sebeb yle izzetde-y-iken old zell / Zhdi gitdi old ol hr u hacl Zhide pes bu tevzu olsa hl / Zhdi girek yidgi etmek hall 9240 Rahmetine Tarnu lykdur ol / Umaga girmeklige baykdur ol U bilindi ol zahidler dirligi / mdi gel grlm nieymi prligi Prlik uhtnda neyi sevmez Cell / Nie dirlikle olur prlik zell oldur ol kim prlik uhtnda kii / Ola cmle dirligi fsk ii Dn gn fsklara yolda ola / Aa ol fsklar ii e ola 9245 Gli cn bunlaru fsk ola / Maruf ola halk an fsk bile nnallhe l-yehdil-kavmelfskne 63/6 Tar sevmez kocalkda ol ii / Rahmete lyk degldr ol kii Pr-i fsk rahmete lyk degl / Olmaya hak hazretinde ol kabl Pes gerekdr prlere sdk u saf / Zhd tat tevbe v ahd vef H yaraur prlik uhtnda ere / Kim cihndan glini kll dire

466

9250

Lyk ola hazrete togru baka / Lcerem hakdan bula mr-i bek Kocalk vaktnda dirlik neydgin / Eysin yavuzn nieydgin Hem kulaklar diledi hem grdi gz / Malum old alayana degdi sz Tar sevmez bir dah dirlik nedr / Eydeym bir an dah niedr oldur ol kim ehl-i hayrt ola er / Hayra harc olsa elinde huk u ter

9255

Hem zektn vere ol hem rini / Yani kim dutmag-un hak emrini Vakf u idrr eyler olsa nakd u cins / kir olsa her dem andan cmle ins Ubu iler kiide olsa riy / Ol riy i lyk olmaz Tarya Tar-un ide riy lyk degl / Ol riylu hayr hak klmaz kabl Kank ide kim riy var ol Cell / Sevmez anda bu riy yavlak zell Vel yrik bi-ibdeti rabbih ehaden 18 / 110

9260

Pes gerek hayrt-la ihls ola / Ol i issi hak katnda hs ola Halk-un y ad-un ilemeye / Davi eylep iini sylemeye Her ki hayrt eyleye ihls-la / H gmnsuz hak aa rahmet kla Malum old bu dah gel bir yine / Tar sevmez i nedr bir sor yine Kank idr kim alap sevmez an / Yarlgamaz ol ii ileyeni

9265

oldur ol kim bir kii slihola / Yayla slihdiy ad ile Kanda kim bir dil anu adn aa / Merd-i slihdiye cmle halk aa Malum ola cmleye slhlg / Maruf ola zhd tat kldug Ubu i issi yalan sz sylese / Giregi kop ol yalan i soylasa Tar sevmez bell bil ol ii / Tarya lyk degldr ol kii

9270

Merd-i slihde yalan sz olmaya / Ger olursa hazrete h gelmeye

467

Pes gerek kim szi girek sz ola / Her bir azas anu bir gz ola Szi yle syleye kim il ar / idiek kla cmle itibr Pes anu slhlg bayk ola / Ol gmnsuz hazrete lyk ola U tamm itdk ol on drl ii / Kim yaramaz ileyiek on kii 9275 Bilmedse yine eydem adn / Kim bilesin sen bu szn dadn Biri baylarda bahllkdur ayn / Grmeye umak yzin bell beyn Biri yohsulda fozllkdur bil / H gllerde yiri yokdur bil Biri limde tamadur ekszin / Halka iitdrmeyen oldur szin Biri ol avratlaru udsuzlg / Andan olur cmle kymatsuzlg 9280 Biri sultnlarda ol tz kakmak / Nie taht ol sebebden ykd hak Biri ol kim gzin korka ii / Ol sebebden olur ol erden kii Biri ol zhidler ucb-durur / Ol sebebden yoln eytn urur Biri ol prlikdeki fsk u fcr / Ol sebebden grmeye hr u kusr Birisi ol hayrat ehlinde riy / Ol sebebden iremez ol Tarya 9285 Biri slihler yalan sz sylemek / Oldur hir kendzin hr eylemek Ubulardur eytdgm ol on kii / Hr olur ilerse bunlar on ii On ger ol on i aksin duta / Dnya ire lyk ola rahmete erhi birle ubu sz old tamm / Malum old neydgi ol on makm bilindi er gerek kim ileye / Ubu szi cn iinden dileye 9290 Aug ola cn kulag sz dapa / idiek maniyi karu kapa Cn gziyle gre bu man yzin / Kymet eylep ol duta man szin Gz kulak idr grr her nesneyi / Cn gl alar bilr her maniyi Gz iinde bir kulak var iidr / bret almak ann anu iidr

468

Ve in-yekdullezne kefer le-yzlikneke bi-ebsrihim 68/51 Hem kulakda gizl bir gz var-durur / hikmet mansini ol gz grr 9295 Kank gzde kim kulak almad / lm ibretden aa salmad Kank kulak kim anu yokdur gzi / Olmad malm aa mani yzi Grinen i kamus ibret-durur / Sylenen sz kamus hikmet-durur Er gerek kim hem gre hem iide / Grdgi iitdgiyle i ide ka n virdi bu ilmi Cell / Kanda varsa ilm aa old dell 9300 Pes aa farz old kim bu ilmi ol / Dstlara eyde ki budur dogru yol Davet ide dstlar dogru yola / Kime ksmet var-sa yolda ola y Hudy dogru yoldan rmagl / Hslarudan sen bizi ayrmagl DRDN DSTN ONINI BBDAN BEYN-I NEFS- NSN DER NEFS- NSN AKLU PERDESDR AKL-I NSN BEMESBET- TIFL-I MTEALLM VE DNY BE-MESBET- MEKTEB-HNE VE FEYZ- LH BE-MESBET MUALLMDR HER K K LM- hAK Z VCDI KTBINDAN OKIDI H MKL KALMADI Yine buldum kendzmde bir kitb / Ol kitbda yazludur on drl bb Degme bir bb zre kldum cn fid / Degmesinden ald cnum bi gd 9305 lem ire ne ki varsa sz i / Okram ol on makmda yaz u k Her birinden bi bi lezzet baa / rir iltr beni hakdn yaa Cnum her dem konuklar ol Kerm / Ubu on hn nimetiyle ol Rahm

469

Cnum ol hndan heme dad alur / Cnuma ol dad her dem zd olur kirem ben bu kitbu ilmine / Dile imdi kend neymi ilmi ne 9310 Dnya mekteb-hnedr cmle kula / Kul gerek kim bunda hak ilmin bile lm ibret hikmet esrr u rz / Mekr hle zerk u inkr u mecz Her birin harfi bunda yazludur / Manisi ol harf iinde gizldr Her ki bunda geldi aa virdi hak / hll hline bu mektebde sebak Grdiler bildiler grendiler / Yidiler idiler kandlar 9315 nki nevbet degdi geldm ben dak / stedm std u buldum ol hak Grdm oldur cmle ilmi bildren / lm iinde agladan u gldren Ben dah bu ilmi bilmek diledm / Yani bir nesne dilerdm biledm Kim an dil olmayayd sylemi / Halk iinde erh takrr eylemi Ol ilimden irieydi cna dad / mdi gr nitdi baa ol sitd 9320 Bir kitb ad bu kez bendin yaa / Eytdi oh ubun den soa grenrse saa tapdur bu kitb / Bu kitbda yazludur on drl bb Degme bir bbnda vardur bi varak / Yazludur her bir varakda bi sebak Ger bu ilmi okyasn sen tamm / Saa kird ola cmle hs u m Hem bu ilm manisinden yaz u k / Cnua ire gd v perveri 9325 Bu iret irdi n hakdan baa / Ynmi dutdum bu kez hakdn yaa Megul oldum ol kitbu ilmine / id imdi kend nedr ilmi ne Grdm olm kend nefsm bir kitb / Azalar yazludur anda bb bb Bb- evvel u kulak kim iidr / Bu iitmek cmle anu iidr Cnuma ol bb iinden drl n / Nimet olup iridur dn gn 9330 Drl ilm drl hikmet drl sz / Drl drl savt u nagme saz u sz

470

Drl drl dsitn u drl ad / Her birinden cn alur bir drl dad Hem siyset hem nvzi hem nvaht / Hem hitb u hem itb hem nerm saht Bu kulak bbnda yazlu harf harf / harf iinde mani olur cna sarf Cnum anula tenaum srerdur / Kfir mnkir an kanda grr 9335 Mnkire hak an rz klmad / Ubu ilm dadn ol bilmedi n kulak bbnda i old tamm / Cnuma bu kez bu gz old makm Bu kitbu gz ikini bbdur / Grdgi cmle anu esbbdur Cnum ol esbb-la bay old u / Eyle sankim htim-i Ty old u Z-tanaum z-teferrc z-at / Kim bu gzden lem ire cn baka 9340 Gre drl drl lem nakn / Gtre ol nak iinden bahn 9341 Hli cnum geldi ol gz bbna / Ogradum ol ulular esbbna arh grdm arh iinde h dner / Dndgine gsterr drl hner Ggi grdm toptolu kudret-durur / Yiri grdm dpdzi nimet-durur Grdm aydan gnden ar grkller / Tardan hilat dutagelmi bular 9345 Grdm alm iekler renk renk / Drl drl halk drl b u senk Her biri bir yet-i rahmet-durur / Hem gddr cna hem nimet-durur Her birinde buna drl mani var / Gzden olur cnuma her dem nisr Cnum anula tanaumlar srer / Kfir mnkir an kanda grer Mnkire hak an rz klmad / Ubu ilm dadn ol bilmedi 9350 Gzdeki man tamm oknd n / Cna menzil old bu kez bu burun Bu burundur bunda ol ini bb / Mani u anda dah ad nikb Drl drl h yiyiler geldi u / Bu burundan cnuma u old n H yiyiler okdur ill eysi / oldur ol kim ola Allah iyisi

471

nn le-ecidu nefeser-rahmni min-kbelil-yemeni ol nefes kim ol vellerden gelr / hak yiyisin bu burun andan alur 9355 Sen dah cn burnn dutgl aa / Kim gele hem ol yiyi hakdan saa Bil ki cn bir ku-durur ten bir kafes / Degme bir satda cnum bi nefes Tardan alur virr hem Tarya / hak hondur b-dirg u b-riy Her nefes kim Tardan cna gelr / Bu tene dirlik cna cn olur Cnum anula tenaumlar srer / Kfir mnkir an kanda grer 9360 Mnkire hak an rz klmad / Ubu ilm dadn ol bilmedi nki bu ilmi burun bbnda cn / Okd bildi ayn-ender-ayn Bu kez agz bbna kld nazar / Kim bile anda dah ne mani var Zra kim drdini bb agz-durur / Manisin bilmek anu cyiz-durur Yani oldur kim hall u hem harm / ridur cna agzdan mdm 9365 Yani agzdan alur cmle gd / Her gdden malum olur bir nid Bir nidden bi man cnuma / Malum old cn-fiz v reh-nm Dilm anu malumtndan sze / Geldi h man beyn kld bize lm iinde blbl olup tdgi / Ol eserdendr hak zikr itdgi Bu zikirle ol man lezzeti / Her dem olur cna rahmet erbeti 9370 Cnum anula tenaumlar srer / Kfir mnkir an kanda grer Mnkire hak an rz klmad / Ubu ilm dadn ol bilmedi Hazzn ald cn agzdan dah / mdi gel bu kez bu el ilmin oh Bu kitbu el beini bbdur / Elde oynar her ki hk bdr let eldr almaga v virmege / Cna hem andan gerek man dege

472

9375

oldur ol kim dd u istd andadur / i elde lki dad cndadur Cnum el bbnda okr maniler / Alayana elde ulu mani var Kank el kim anda i ilenmedi / Cn man erbetinden kanmad ol zekt u sadkay eldr viren / Dmii gtrmege eldr iren Eldr hir kim gelr andan at / Zhir olur hem sevb u hem hat

9380

Halk an y buhl u y ihsn okr / Kamusnu manisini cn okr Her bir i kim ilenr bir ad var / Ad iinde gizl yz bi dad var Cnum anula tenaumlar srer / Kfir mnkir an kanda grer Mnkire hak an rz klmad / Ubu ilm dadn ol bilmedi nki cnum okd el manisin / Geldi bu kez kim gre ayak husn

9385

Zra kim altn bb ayak-durur / Hem bu bbda gizl man ok-durur Geldi cnum bu ayak ilmin okr / Manisi bi bi harfi bir bir Grdi kim bu srete atdur ayak / mdi gel sen bu ilimden al sebak Gr bu ayakdan nie iler kopar / Nieler bu ayag yatup per Ayag iltr mescide mminleri / Kim anula kyim olur dnleri

9390

Ayag zre binben bu hs u m / hazrete karu durup dutd kym Her bir i kim bu ayakda ilenr / Ol ie elbette man istenr Cnum anula tenaumlar srer / Kfir mnkir an kanda grer Mnkire hak an rz klmad / Ubu ilm dadn ol bilmedi Okd n azalar bbn bu cn / Her birin manisin bildi ayn

9395

Geldi bu kez kim nefis bbn gre / Okya mansini bir bir dire Bu kitbda nefs-durur yidini bb / Yazludur anda sevb u hem ikb Hem gnh hem tevbe anda yazludur / lmi zhir lki man gizldr

473

Geldi cnum okd nefs bbn / Bell bildi neydgi kfri dini Grdm anda kfr dn yazlu-durur / harf iinde manisi gizl-durur 9400 ki harfdr nefs iinde kfr dn / harfini dile v ala manisin Bu iki harfden iki mani alur / Fsk u tat halka andan salur Tatndan Tary sevmek togar / Gtrr ahs alur ara agar irk inkr ol fesdndan biter / Mcrim eyler ahs kfirden biter Ubu ilm kim bu dilde ad var / Cn iinde biri bi bi dad var 9405 Cnum anula tenaumlar srer / Kfir mnkir an kanda grer Mnkire hak an rz klmad / Ubu ilm dadn ol bilmedi nki bildi cn bu nefs bbn tamm / Akla geldi ubu kez dutd makm Bunda u sekzini bb old akl / Eydeym andan dah bir ka nakl Geldi cnum ograd fikr evine / Girdi yolum fikr ol bikr evine 9410 Fikr iinde gkleri grdm tamm / Malum old her mukm her makm Grngeldi her makmda her bir i / Yirde gkde dn gndz yaz u k nki fikrm irdi gkde ylduza / Aklum eydr ubu ii kim dze Kim ola kim gkde ay gn yorda / Kim ola kim yirde dn gn durda Ubu hikmet birle eyvn kim duta / Ubu sanat birle sayvn kim duta 9415 Kim ola kim kar u yagmur yagdura / Kim ola kim indre v agdura Kim dze rmaklaru byle yoln / Taglaru kim berkide byle uln Sular bir deize kim dirre / Dirrben neyleye kana sre Buna drl nimeti kim bitre / Buna halka yidre v yitre Buna drl dilleri kimdr bilen / Buna hcetler rev kimdr klan 9420 Ubu iler kendzinden olmad / Hem dah bu halk elinden gelmedi

474

Pes bu sunu snii var hakdur ol / Cmle ide hkim-i mutlakdur ol n bu ilmi ol akl bbnda cn / Okd bildi ayn-ender-ayn Bildi Allah varlgn u old d / Bu bilden ald cn bi drl dad Okdum n akl bbnda un / Bu bil old baa rahmet hn 9425 Cnum anula tenaumlar srer / Kfir mnkir an kanda grer Mnkire hak an rz klmad / Ubu ilm dadn ol bilmedi Okdum u ol akl bbn dak / nkim an okdum bildm hak Geldi cn bu kez bu gl bbna / Yani kim irmek diler ashbna Bunda ol tokzn bb old gl / mdi gel bu kez bu bbda mani bul 9430 Buna drl rzu-y-la derd h / Kim bu glde kom ol pdih Nie meyl nie efkat kim klur / Bu gllerde ne vardur ol bilr Hli geldm gle girdm bu kez / Ol gl ilmin dah bildm bu kez Grdm anda bir cihn kim ne cihn / B-nazr b-nihyet b-nin Ne aut var ol cihnda ne get / Anda ne harkt u cnbi ne skt 9435 H belrmez yir gk garb u ark / Cmle olm ol deizde mt u gark Ubu varlk olm anda mahv u mt / Kyim ol hak zt dyim ol sft Ad virenler n aa gl didi / Yani kim tar olmagl gi ol didi Anda mlk pdihlk b-hisb / Grndur ol dst didr b-hicb Hzr anda evliy v enbiy / Kgrur her dem bize kim zbiy 9440 nki cnum okd bu maniyi / Ald ol man iinden h yiyi Dutd dad u dutd devlet buld hn / Yidi ol hndan u hakka dutd yn Cn durupdur hakka karu b-hicb / Cn iinde mani hn b-hisb Cnum anula tenaumlar srer / Kfir mnkir an kanda grer

475

Mnkire hak an rz klmad / bu ilm dadn ol bilmedi 9445 n gl mlki baa old makm / Malum old ol gl ilmi tamm n gl bbnda malm old sz / Bu kezin k bbna bakd bu gz Bu kitbu k onn bbdur / ol klar cnnu mihrbdur Geldi ol mihrba cn kld scd / B-kym u b-rk u b-vcd Grdi anda cmle k cn yzin / Secdeye urm untm kendzin 9450 Kamu varlk olm ol menzilde mt / Yavu varm cism cn u akl u zt nki irdm ben dah ol menzile Anda nie oldugum gelmez dile Geldi baa ol klar pesi / Gitdi benden kfr dn endesi Grdm ol mak- b-hemt yzin / An gren undurm kendzin Geldi ol lezzet beni mahv eyledi / Cmle drl ilmmi sehv eyledi 9455 Varlgum sarf old cmle ol haka / Gitdi benlik kald ol hayy u Bek Syleyen ol old dilde sz anu / Grinen ol old gren gz anu leyen oldur bu cmle ileri / Anda iler ii cmle i eri nki ubu ilmi k bbnda cn / Okd b-harf u savt u b-zebn Alad i neydgin old d / Bu ganmet lezzetinden ald dad 9460 Cnum anula tenaumlar srer / Kfir mnkir an kanda grer Mnkire hak an rz klmad / Ubu ilm dadn ol bilmedi U tamm old ol on bbu szi / Hk bd u te bun szi Azalarda ne ki vki oldsa / Akl u gl cn u ten ne kldsa Arza kld her birisi bildgin / Malum old fsk u tat kfr dn 9465 Old ol on bb u u ol on makm / Geldi k bbnda hatm old tamm

476

Seyrm irdi hazrete v dutd had / Gitdi varlk kamu kald ol Ahad Cn iinden ilm almak byledr / Ubu szi kend hlm syledr Kimseden grenmedm ben bu szi / Grr hir kim auksa gzi Pes kitbdur sreti her kiin / lmi anda yazludur her iin 9470 Ey yavuz harf u harf yazlu-durur / harf iinde manisi gizl-durur Gz gerek kim gre gl alaya / Anda ayruk h nesne amaya Kendzinde bula ne ister-ise / Kendden tara degl ne var-sa nki kend kendzin bildi kii / Kendden bitdi anu cmle ii Her ki bildi kendzin bildi hak / Nitsn ol ne istesn ayruk dak 9475 Bu kitbu ilmi tapdur ka / Sasun ol nakd bu cmle ka Cmle k baysun bu nakd-la / Nakd ii bilgil ki bitmez akd-la Nakd-d bitdi biten i dnyede / Akd-la h nesne bitmez iy dede Bizden ol nakd alap ayrmasun / Dnya hir togru yoldan rmasun BN DSTN ONUNI BBDAN BEYN DER KM LM MLDAN EFALDR BL KM hAZRET- RSLET ALEYHS SELM ALYE KERREMALLHU VECHEHU BUYURDI K ENE MEDNETL-LM VE ALYYN BBUHN HAVRC BU hADS TDLER hASED LTP ON K TTFK TDLER K ALDEN SUVL DELER K LM EFAL MIDUR YA ML

477

BR BR VARUP ALDEN SUL TDKLER VE CEVBIN BEYN DER Tar ilmin h-durur grense ok / An kim ok bildise ol old tok 9480 Hem ey dirler aa v hem gan / Cmle halk muhtc olup ister an Dnya mlndan ilim yigdr bil / y yarnlar ilme key ragbet klu Geri mldr ad bay u beg-durur / lla mldan bu ilim ok yig-durur lim n halk katnda sadr var / Hem dah hak hazretinde kadr var Vellezne tul-ilme derectin 58/11 9485 Ml ok dartar bu dny zahmetin / Hem gmndur kim bula hak rahmetin Dnyada ilm ve mlu dad var / Bunlar kim ok direrse ad var Birn ad lim fzl-durur / Birn ad nkes mdhil-durur Pes ilim yigdr bu mldan mutlaka / Ml gir kor ahs ilm iltr haka Ubu sz tanugn eydem saa / Tut kulagun bir dem uht bendin yaa Ol zamn kim dnyaya geldi Resl / Halk iinde yog-d hergiz usl 9490 Her ii hak aa malm eyledi / Bu ilim neydgini ol syledi lmi ol bildi hakkat neydgin / Syledi her bir ii nieydgin Eytdi ilm ehri benven kamus / lla bu ehr Aldr kapus Ene mednetl-ilmi ve Aliyyn bbuh Kim gelrse kapudan gelsn baa / n kapu oldur gel ilkin aa lmi aa soru ol eyde ayn / Bilesiz siz bu ii bell beyn

478

9495

n Reslden ubu sz geldi dile / Ald halk iltdi an ilden ile n bu szi hs u m iitdiler / mdi bir iit ki ne i itdiler Ol ki mmindi inand ekszin / hak diyp hak bildi peygmber szin Kfir mnkir mnfk almad / hak diyben bu szi hak bilmedi n bularda var-d kfr nifk / Pes bu kez on kii kld ittifk

9500

Eytdiler grlm Al ubu sze / Soralum bir ne cevb eydr bize Onumuz bu szi bir bir soralum / Ml m yigdr ilm mi yigdr grelm Biri geldi sord eytdi y Al / Bu ilim mi yig yahd dny mal Eyt baa kanks yigdr bileyim / Ol ki yigdr aa ragbet klaym Ol Emrl-mminn eytdi ayn / Tar ilmi yig-durur bell beyn

9505

Nie kim renc yir-ise ilme yigil / Dnya mlndan ilim yig bell bil Ol kii sord ki ne man-y-ile / Kii ilm yigligin neyle bile Ol Aliyyi Murtaz eytdi cevb / lmi grenmek kamu halka savb lmi peygmberlere virdi Cell / Anu-la oldlar halka dell Ml Krn dirmi-idi b-hisb / kbet anu-la old harb

9510

Pes ilim yigdr bu mldan mutlaka / Ml gir kor ahs ilm iltr haka Sz tamm old v gitdi ol kii / Bu kezin geldi anu ol bir ei Ol dah hem bu szi kld suvl / Bu ilim mi yigdr eytgil yohsa ml Ol Emrl-mminn eytdi yine / Dnya ml dek degl hak ilmine Bu ilim yigrekdr ol mldan bil / lme key renc yi key ragbet klun

9515

Ol kii sord bu sze ne dell / Nite ilm old azz ml zell Eyt bize bu ii bell bilelm / Ml dklm ilme ragbet klalum Ol Al eytdi ki ml her zamn / ssi bekler issi olur psbn

479

Bu ilim oldur ki saklar issini / Diri dutar dn hem dnysn Pes ilim yigdr bu mldan mutlak / Ml gir kor ahs ilm iltr haka 9520 Szi degdi gitdi ol er iine / Ubu szi iltdi kalan iine Ol ini kii geldi bu kezin / Kim sora bu ilm-ile ol ml szin Ol dah geldi bu niyyet stine / Ubu hli sord ol hak dstna Eytdi eytgil y Al bu ilm ml / Kanks yigdr diyp kld suvl Yigregi kank-durur eyt bilelm / Ol ki yigdr ragbet artug klalum 9525 Eytdi ol mldan ilim yigdr ilim / Nisbeti yokdur delim yigdr ilim lme kim renc yir-ise magbn degl / d her dem bir dem ol mahzn degl Ol kii eytdi nedr neymi sebeb / Bu ilim mldan niin yigdr aceb Eyt grelm bu sz mansi ne / Yigligi neymi aceb mansi ne Yine eytdi ol Emrl-mminn / Kim yrag andan nifk u kibr kn 9530 Eytdi ml harc idiek eksilr / lmi harc itdke artar alur Didi ilm yigligi oldur i yr / lmi olan Tarnu emrin tuyar Ml olan ne bilr hak emrini / Masiyetde gerr ol mrini n iitdi ol kii kim budur hl / Gitdi ol drdinisi kld sul Pes ilim yigdr bu mldan mutlak / Ml gir kor ahs ilm iltr haka 9535 Ol dah old haber gitdi yine / Vard anda bu szi eytdi yine Geldi bu kez bunda drdini kii / Ol dah sormag-un hem bu ii Sord eytdi y Al bu dnyede / Ml m yigdr y ilim mi iy dede Eytdi mldan bu ilim key yig-durur / Her kim kim akl varsa hd grr Kend eydr yigligi nieydgin / Filine bak kim bilesin neydgin 9540 Ol kii eytdi yigligin eytgil beyn / Sbit eyle yigligin gster nin

480

Ne sebebdendr bu ilm yigdgi / Ml nin hr ol nedendr yigligi Yine ol mminler tc yine / Tanug eydr bu ilim yigligine Eytdi ml ogr alur asuzn / Hem harm urur iltr geszin Lki bu ilmi kimesne almaz / hkm idben kimse hkim olmaz 9545 Pes ilim yigdr bu maldan mutlaka / Ml gir kor ahs ilm iltr haka Ol dah ald szin gitdi gir / Ol biini nkeri geldi iler Yani bilmekn bu ii ol dak / Aludan yigi v btldan hak Sord eytdi ml m yigdr y Al / Y ilim mi yigdr eytgil bu hali Kanks yigdr aa renc yiyelm / Yigini yig billm yig diyelm 9550 Eytdi n sordu ilim yigrek-durur / Her ki yigin bildi nite dek-durur Yig-durur mldan ilim nisbet degl / Bir atdur degmeye ksmet degl Ol kii eytdi bize bell beyn / Yigligi ilm nedr eytgil nin Ol Emrl-mminn eytdi yine / Tanug eydem bu ilim yigligine Yigligi oldur kii n kim lr / Mln v mlkini ayrug alur 9555 lmini alur gider anda bile / Nitekim bunda-y-d anda bile Pes ilim yigdr bu mldan mutlak / Ml gir kor ahs ilm iltr haka n Alden ol cevb ald yine / Vard gitdi ol biri geldi yine Geldi ol hem bu suvli sormaga / Yani kim bu ilm ml sormaga nki geldi bu kez ol altn er / Ol dah sord yine ki ey r-i ner 9560 Ml m yigdr eyt bize yohsa ilim / Kanksn yig bilben yig dilm Ol Al eytdi ilim yig nesnedr / lme baksa nie gelr ml nedr Kimse kim cehd itdi ilm grenmege / H gmnsuz irdi ol mldan yige Eytdi isbat eyle ilm yigligin / Bilelm ilm nedendr yigligin

481

Yigligi ilm bu mldan ne-y-ile / Malum eyle manisin kldan kla 9565 Eytdi ml birle bu dny nimeti / hsl olur ahsa dny izzeti lm-ile dnya v ukb alnur / kisinden izz devlet bulnur Pes ilim yigdr bu mldan mutlak / Ml gir kor ahs ilm iltr haka Ol dah gitdi bu kez geldi biri / Bir-idi n kamusnu tedbiri Geldi ol yidinisi sormag-un / Yani haydar ilmini grmeg-un 9570 Sordu eytdi y Al eytgil bize / Ml m yigdr y ilim gster gze Aa gre yiyelm tevini / Yigi kank sbit eyle iini Bu kez eytdi ol man madeni / lme dek dutma bu dny mln Dnya mlndan ilim yigdr bil / Cn-la ilm issine hidmet klu Ol kii sord yine kim ne-y-ile / Kii ilm yigligin neyle bile 9575 Eytdi ml sevgsi n mla konar / Endieyle kiin gli tunar Cn gl bu ilm-ile ren olur / Bakdug yir gzine glen olur Pes ilim yigdr bu mldan mutlak / Ml gir kor ahs ilm iltr haka nki degdi aa ubu maniler / Gitdi ol bu kez biri gelmek diler Geldi ol sekzinisi durd bu kez / Ml ilmi neydgin sord bu kez 9580 Geldi sord eytdi digil y Al / Bu ilim mi yig y dny mal Kanks kim yig-ise eytgil ayn / Yigini yig bilelm bell beyn Ol Emrl-mminn ol pr hner / Bu ilim yigdr didi ol r-i ner Eytdi mldan bu ilim ok yig-durur / yle bil bu yir gibi ol gk-durur Ol kiiye eyle virdi hem cevb / Kim szidr hem savb u hem sevb 9585 Ol kii sord yine man nedr / Bu ilim mldan yigi yan nedr Eytdi ml issi hall-un hisb / Vire, gre hem harm-un azb

482

Hallh hisbun ve harmuh azbun lla limler efat ola / Yarn anda suluy elden ala Pes ilim yigdr bu mldan mutlak / Ml gir kor ahs ilm iltr haka Ol dah degdi szi bitdi ii / Gitdi bu kez geldi tokzun kii 9590 Yani kim sormag-un hem bu szi / Kim grene gstere man yzi Geldi eyitdi y Ali geldm saa / Bir suvlm var cevb eytgil baa Eyt baa bu ml m yigdr y ilim / Yigin kaygusn artuk yiyeym Kanks kim yig-ise dutlum an / Ol birinden ihtiyr itlm an Eytdi bu mldan ilim yig ekszin / lm-ile grdi gren man yzin 9595 Her kim kim ilmi oksa baydur ol / Kamular ylduz gibidr aydur ol Ol kii sord bu kez kim y Fet / Bu ilim mldan nite yigdr nite Ol ftvvet ulus eytdi yine / Tanug eydem bu ilim yigligine lmi gkden viribidi ol Cell / ssini iltdi gge old dell Mlun asl yir-durur yirden biter / Kim an sevdiyse bu yirde yiter 9600 Pes ilim yigdr bu mldan mutlak / Ml gir kor ahs ilm iltr haka Ol dah degdi szi gitdi bu kez / Bir gr ol onnsn nitdi bu kez Geldi sord ol dah bir reng-ile / Eytdi eytgil y Al kim halk bile Ml m yigdr y ilim eytgil ayn / Cmle halk bilsn an bell beyn Gr ne didi ol Aliyy-i Murtaz / Eytdi mldan yig-durur ilm-i Hud 9605 Her ki ilme renc yidi magbn degl / Ml redd eyle klu ilmi kabl Sord ol er yani ne mani diy / Ml nin old yavuz u ilm ey Ne sebebdendr bu ilm yigligi / Sbit eyle kim bilinsn yigdgi

483

Eytdi ol mani-y-ile kim ilmi ok / Tarlk davisini itdgi yok Zikr tatdur heme ileri / Andan artuk yok-durur tevleri 9610 lla her kim ml ok old bular / Tarlk davsini kld bular Bunlar badan kard mllar / Ol sebebden azgun old hllar Pes ilim yigdr bu mldan mutlak / Ml gir kor ahs ilm iltr haka nki degdi onna on drl sz / tdi ol inkr u ikrr old gz Grdiler man yzini geldiler / On bir kezde mslmn oldlar 9615 Ubu sz dutd gllerde makm / Sylendur cmle dillerde mdm Cmle lem bildi bu i neydgin / lm-ile ml ahvali nieydgin Bildiler mldan ilim artug-m / Kymeti mlu ilime yog-m Anu-un kldlar ml sebl / Dutdlar ilmi v ml old zell lm-ile bir gr ne devlet srdiler / lm-ile bu yol togru vardlar 9620 y yarnlar ilme key ragbet klu / Chil olma bu limlerden olu Her kim ol grendise ilmi tamm / Cmle gller aa old makm Hli zhir ilmine kim el urur / idr ubu kulag u gz grr Arkun arkun grendurmak gerek / Bilmedgin bilene sormak gerek Ol ki btn ilmidr kend gelr / Sini saa komaz ol kend olur 9625 grenimez an kimse kimseden / Kim bilr kim kend ne asl neden Cn iinde bir dah cn ol-durur / Kim glde genc-i pinhn ol-durur Allah an kime rz eyler-ise / lm olur her ne kim ol syler-ise Zhir v btn mamr olur / Kanda dursa durdug yir Tr olur Btn ire ku std var / lm-i zhirden ann istd var 9630 Zhiri tze dutan oldur kim ol / Btn ire alupdur aa yol

484

Her kim kim btn ren ola / Lcerem kim zhiri glen ola y Hudy kamu eksklleri / Bu makma sen yitrgil bunlar ALTINI DSTN ONINI BBDAN BEYN DER KM MMN DSTLARU DNYDA ON DRL DSTLARI VARDUR YLE KM OL ON DST CHETNDEN OLAR RhAT VE SY- DNYBULUP RAhMET VE MAGFRET- HRET BULACAKLARDUR DMANLAR MAKHR OLUR Kimsen kim dnyada on dst var / Nin ola akl meftn gli dar Ben garbem diy nin yirine / n bula ol on yar yr yirine 9635 Kanda varsa dstdan ayru olmaya / Yirde gkde aa dmen kalmaya n kim ola dst-la dstlk tamm / Dst ola aa bu cmle hs u m Kim klursa dstlk ol dstlar-la / Bakdug yir gl ola glzr-la id imdi eydeym ol dstlar / Kim senle dstdur on her biri Onu bir kezde senle i-durur / Hayra nder saa hayr-end-durur 9640 Her birin adn eydem ayn / Kim bilesin bu ii bell beyn Evveli ol dstlaru Allah-durur / Kim saa h durmadn rahmet klur Kanda olsa hli oldur gren / Kanda olsa rzku oldur viren Sayru olsa andan istersin if / Ol viribir shhat andandur saf Gkden oldur indren rahmetleri / Yirden oldur bitren nimetleri 9645 leme ol viribir her gn gni / Gndze ol degrr her bir dni

485

Derde andan-durur her dem dev / hcet andan olur her dem rev Sini oldur korkulardan kurtaran / Az-iken her varlgu arturan Gzler bu lemi andan grr / Dile tekrr her dem ol virr Eller andan dutar her bir ii / Ayagu yriden oldur iy kii 9650 Dnyada dirlik iinde dstu ol / Gidicek hem aa varur togru yol Nahnu evliykm fil-haytid-dny ve fil-hireti 41/31 n varasn dnyadan ol menzile / Hem gresin anda ne dstlk kla Kanda olsa irie nr saa / Vire hem umag-la hr saa Yarlgaya tagdan agr yazugu / Rahmet ola kanda olsa azugu Her ne kim hcet dilerse viriser / kbet ddrn gsteriser 9655 Ubu dstlk halk iinde kanda var / Dstu oldur kim bu dstlk anda var n kim Allah dstlgn bild ayn / Dst hem dstu-durur bell beyn Dst kimdr ol alabu iy saf / Mustafdur Mustafdur Mustaf Pes ikini dst bilgil ol-durur / Yol anu hakka dogru yol-durur Hak katnda ii berkitdi tamm / Yani kim bizm-in dutd makm 9660 Bize ol bildrdi er ahkmn / Sedi halku hsn v mn ol kara kfirden ayrd bizi / Eyledi slm evin yurdumuz Bizi ayrd kfrden mutlak / Gsterp mn irgrdi haka Hem ol gretdi bize bi vakt namz / Kim kluruz her dem anula niyz Ol getrdi hakdan otuz gn oru / Kim anula gedi cmle drl su 9665 Ol getrdi tevbeyi kamu bilr / Kim gnhlar anu-la afv olur Vemen tbe ve amile slihan fe-innehu yetbu ilallhi metben 25/71

486

Ol efat klsar yarn bize / Kim vire hak kend ddrn bize efat li-ehlil-kebiri min-mmet Amad ol atasn u anasn / Lkin untmad bir dem mmetin mmet dip mmet dip kld nz / hak katnda old ol nz u niyz Geldi rahmet yarlgad mmeti / Byle olur dsta dstu himmeti 9670 Ubu dstlk halk iinde kanda var / Dstu oldur kim bu dstlk anda var Gel ini dst kimdr gr bu kez / Ger gremezse grene sor bu kez An dah bir iit gel neydgin / Kend kimdr dstlg nieydgin Ol immlardur ki hak ilmin bile / Dzdiler dn tertibin kldan kla Ellerinde hsl old hall akd / Kim anula zabta geldi cins nakd 9675 nki man gencini buld bular / Cmle halku rencini bildi bular Bildiler kim leni nitmek gerek / Ne degir aa ne harc itmek gerek lgl ldi bu kez kald diri / haklu hakkn bilmek ister her biri Her birin hakkn bildrdiler / Avdup aglayan gldrdiler Dzdiler drd mezhebi tertb-ile / Tesbhold her biri cmle dile 9680 Bildiler an bu cmle hs u m / Sylerler bu hall u ol harm Kul eraeytm m-enzelallhu lekm min-rzkin fecealtm minhu harmen ve Hallen 10/59 Pdih emri v hem kavl- Resl / Berkidi slm dini dutd usl Sediler kfri karlmaz bu dne / Zehresi yokdur kimesne kim dine san old dn yol dvr-iken / Yoga dndi kfr kfir var-iken Bu ii kimdr dzen ol Drd mm / Kim uyadur bunlara bu hs u m 9685 Ol immlar dzdi bu erknlar / Dyim olsun rahmet ire cnlar

487

Ol azzler bu ii n dzdiler / Bell bilgil kim bizmn dzdiler Cmle mminler bu iden old d / T-kymet cnda kald ubu dad Halk iinde ubu dstlk kanda var / Dstu oldur kim bu dstlk anda var An bild gr bu kez drdinisin / Alagl anu dah hulkn husn 9690 Kim bilesin sen bular neydgin / Kendler kim, dstlg nieydgin Evliydur bilgil an evliy / Bizi oldur balap iltr Mevliya Her ki sini balaya ilte haka / Bil ki dstudur sen ol mutlak Evliy ger olmasayd dnyede / Yir gk her dem varayd iy dede Liklli asrin ahsun tecr bi-enfsi-Hid-dhru Evliydur kim bularu himmeti / Tze dutar dnyada her nimeti 9695 Cmle halku rzk hakdandur vel / Kank ilde kim olursa bir vel Kamu ilden anda nimet og olur / Lezzeti v berketi artug olur Kank mlkden kim veller eksile / Berketi anu gerek kim gtrile Pes veldr dnyada berket bize / Ol virr hakdn yaa harket bize Dnya olduka bular olsa gerek / Bunlaru h-durur gge direk 9700 Evliynu k bezer gnee / Her gn altun tc urur her bir baa B-dirg her baya v her miskine / Mescide v zviye her meskene Evliydan ol nefesler kim gelr / Bay u yohsul cn andan hazz alur Yile bezer iltr elvn yiyiler / Yiyleyenler hakk andan yiyiler Evliynu ilmi bezer ol suya / Kim gerek bu halk her dem ol yuya 9705 Suya bezer yani bu ilm ardur / Kime gelse kandurur hem ardur Evliynu sabr bezer topraga / Kim gerek her dem aa rahmet yaga Cmle lem halk andan dirilr / Cmle halku rzk andan virilr

488

Evliydan ubu nimet her zamn / ridur bize her dem b-gmn Ubu dstlk halk iinde kanda var / Dstu oldur kim bu dstlk anda var 9710 Ol tamm old bu kez bir gr yine / Ol biini dst kimdr sor yine erhi birle ol dah gelsn dile / Kim bilesin bu ii kldan kla Ol biini dstumuz ulm-durur / Kim bu halka er-ile yol gsterr Davet eyler bizi her dem tata / Gnde bi kez okr iltr rahmete Udu il sebli rabbike bil-hikmeti vel-mevizatil-haseneti 16/125 Halk hakka ndeyen bunlar-durur / Mustafnu nevbetin bunlar urur 9715 Ylda otuz gn oru ol gsterr / Halk ok drl gnhdan kurtarur Hem zekt gsterr yldan yla / hakk btldan seer kldan kla Ve ekmus-salte ve tz-zekte 2/43, 110 Bildrrler her ii nitmek gerek / G yitiek Kabeye gitmek gerek Ve lillhi alen-nsi hiccl beyti menisteta 3/97 Bunlaru kavlyla cmle encmen / Bir yire gelmek halldur merd zen Dyim bunlar-durur dne direk / Nie kim dnya dura bunlar gerek 9720 Kanda mkil olsa bunlardur aan / Msmili murdar bunlardur seen Bu limler bize her dem ilm-ile / Gsterr dn tertibin kldan kla Bildrr ol pdih emrin bize / Kldurur peygmber kavlin bize gredr bdest nie almak gerek / Gsterr tat nie klmak gerek Bildrrler bize dny neydgin / Aladurlar hiret nieydgin

489

9725

hkm iderler hiretde nolsar / Her ki ne ilerse an bulsar Leh m kesebet ve aleyh mektesebet 2/286 Umag v tamuy bir bir bize / Eyle eydrler kim ol grnr gze Ubu hsl ol limlerden biter / Bahtlu ol kim anu szin dutar Kii oldur kim dutarsa szini / Mzd-durur grmek bularu yzini Halk iinde ubu dstlk kanda var / Dstu oldur kim bu dstlk anda var

9730

Ol tamm old bu kez altnsn / Grelm anu dah hulkn husn Kend kimdr grelm dstlg ne / Cn fid kllum anu dstlgna eyhmzdr ol bizi nder haka / Gsterr anda bize mr-i bek Ol kulavuzlar bizi hakdn yaa / Anu-un cn gl uyar aa nki uyd cn gl stdna / Rz old ddna istdna

9735

eyh ird bize old dell / Her kim kim eyhi yok kald zell stmzde sikke anu addur / Yzmz suy anu irddur eyh ulu rmaga bezer kim akar / Kim durarsa yolna karu ykar Biz azauk su gibi uyduk aa / Ol ulu iltr bizi hakdn yaa Himmeti yolda-durur her dem bize / Kend grinmez grinrse gze

9740

Ol klavuz ann old bu yola / Dilemez kim kimsene yoldan kala eyh oldur dilegi irte gice / Kim duta hak emrini yigit koca Eyle dirlik sreler dogru saf / Kim bulardan honud ola Mustaf Himmeti stmze oldur mdm / hakka dnse kalmasa h kimse hm Dilegi oldur ki hakka irevz / Yarn anda hak didrn grevz

9745

Olavuz umag iinde t ebed / Rz v hond ola bizden Ahad

490

Hlidne fh ebeden razyallhu anhm ve raz anhu 98/8 Dn gndz himmeti oldur bize / Dilemez kim toz kona stmze Halk iinde ubu dstlk kimde var / Dstu oldur kim bu dstlk anda var An bild gr yidini dstu / Sen dah aa dstlga dut kasdu Kimdr ol dst dirliginden bilesin / Sen dah ol dsta dstlk klasn 9750 oldur ol kim eyh elin ald bular / hak yolnda yoldau old bular Halk iinde ii dst yrsn / Saa eydr rzn dildrsn Nimetin saklar senle yimege / Rzn gizler senle dimege Dstua dst dmenidr dmen / Her bir ide yiglig ister sen Nitekim eyh adna sen dogrusn / Ol dah hem eylenpdr eyh-i dn 9755 Dndedr dildedr ol kii / Senden ayru yok-durur hergiz ii Hem senle bile kopa yarn ol / Undup terk itmeye anda yrin ol Ger olursa biz mrde yz suy / Dileye hakdan ala biz suluy Her ki bir eyhe mrddr ekszin / Griser anda biribirn yzin Nitekim sohbetdedi bunda bular / Kopak hem kopsar anda bular 9760 Klsar bunlar biribirne meded / Ne kibir ola bularda ne hased Her ki bir eyhe mrd olm-durur / Ger diri bunlar u ger lmi-durur Birbirine iresidr tat / Her birin ne kadarsa tkat Halk iinde ibu dstlk kimde var / Dstu oldur kim bu dstlk anda var Malum old ol dah bir gr yine / Kimdr ol sekzini dst sorsaa 9765 n bilesin kend kimdr ad ne / Pes gresin sen bu szn dad ne Ata anadur sen ol iy saf / Sen dah ol dstlara klgl vef

491

H gmnsuz dst-durur bunlar saa / Ne emek dartar senn grsee Rhat olmaz senden tr gndzin / Kul karava eylemidr kendzin Hem senn terk ider uyhusn / Uymaz dnle uysun dip seni 9770 Senden tr ss sovuk yir bular / Yani sini h dirilsn dir bular Ger hall u ger harm kim cem ider / Kamusn saa smarlar gider Dn gn oldur saa himmetleri / Kim bilesin sen kamu nimetleri Her neye kim sunsa el irie / Mla mlke nimete her bir ie stemez bunlar ki sen a lesin / Yhud ubu halka muhtc olasn 9775 lla isterler sen begligi / Halk iinde kamudan yigligi Ata ana himmeti oldur bize / H yavuzlk istemez ogla kza lla ister kim ogul kz ulala / Gn gre v ml dire v mlk ala Kimsene kim artdugu ister sen / An dst bilgil degldr dmen Kimsene kim himmeti oldur saa / Sen dah an saa dst bilsee 9780 Kend her dem megul olur meksebe / T ki sen her dem varasn mektebe grenesin anda Tar ilmini / Hem dutasn dnyay v hem dini Halk iinde ubu dstlk kimde var / Dstu oldur kim bu dstlk anda var Gel bu kez tokzn dstu erhine / Alagl bir kend kimdr erhi ne erhi birle ol dah gelsn dile / Kim bilesin bu ii kldan kla 9785 Ol ol stdu-durur kim pesin / gredp gsterdi kesb besin Anu-un be dirler peye / Kim bu pe bezer olur beye Yani kim satup dkenmez beler / Halk iinde ua bezer peler Nitekim be dkenmez satuban / Hem dkenmez pe kazan katuban nkim ol std an virdi saa / Pes ki dstudur sen den soa

492

9790

Ol sebebden bir kesek etmek hall / Kazanursa kim saa gelmez mell Her ne sanat kim cihnda ilenr / An halk std elinden grenr Sanat letdr bu dny halkna / rgrr halk bu dny kesbine Key sebebdr kesb ele getrmege / Halk iinde h tenaum srmege Halk anula dnya kesbi idinr / Ol ne eskir anuban ne snur

9795

Sanat ilep ne snur ne ngelr / Nie ilendke kesb artuk gelr dem anu-la dirlik srer / Yir ier yir basar u gn grr Ubu berket kamu stdu-durur / Pes sen bir dstu stdu-durur Her ne sanatda ki varsa g an / hak sever std her dem geni Kle aleyhisselm: Ene abdu men allemen harfen Her kim kim dnyada std yok / Halk iinde dd yok istd yok

9800

Himmeti stdu ol kird ile / un ister bir hner issi ola Ubu dstlk halk iinde kanda var / Dstun oldur kim bu dstlk anda var Ol tokuz dstlk tamm old bu kez / Sz onn dstua geldi bu kez Grelm bir nie dstdur ol dak / Yirine gelmek gerek dstlk hak oldur ol kim bir adil sultn ola / Her dem anu yrdehi Sbhn ola

9805

Degmi ola hakdan aa adl dd / iginde bulna cmle murd Kend ola akl kmil gli bay / Nimetinden halk toya yl on iki ay li gni saklaya ol yagdan / Halk dire olmaya ol tagdan Zlim elinden ala mazlmlar / rgre maksdna mahrmlar Gz kulak bu halk iinde dinc ola / Cmle yohsul bayya il knc ola

9810

Ola ol sultn bu dny diregi / Baglana anula halku yregi

493

Hem ola ol psbn ubu dine / T ki nehy atlanmaya dn esbine Yani hakk btla basdurmaya / Kend dah basmaga kasd urmaya Bekleye dn ehlini adli-y-ile / Besleye yohsullar bezli-y-ile i anu adl-la ihsn ola / Derdller derdine ol dermn ola nnallhe yemuru bil-adli vel-ihsni 16/90 9815 n ola sultnlaru adli tamm / Baylara yohsullara bezli tamm Dstdur ol kamunu bes mutlaka / Cmle halk zre efkatla baka Bay u yohsul maksudn andan bula / Rahmet ola hakdan ol cmle kula Anu-la cmle yohsul bayya / Anu ucundan kamu nimet yiye Halk iinde ubu dstlk kanda var / Dstu oldur kim bu dstlk anda var 9820 U tamm old ol on dstlk szi / Malum old dstlara dstlk yzi Her birin dirligin eytdk ayn / Sbit old dstlg bell beyn Hak bular n bize dst eyledi / Bunlar ol dn dmann nst eyledi Ann olduk dn iinde sude / Kalmaduk dmn elinde aluda mdi biz bu dstlga nitmek gerek / Gnde bi kez hakka kr itmek gerek 9825 Kim bizi dstlga lyk eyledi / Sevdi sevdrdi v k eyledi Yuhibbuhm ve yuhibbneh 5/54 nki dst old bize ol on ulu / Eyle sankim yir gk dstdur tolu Kanda olsa dsta karu ynmz / Kyim ol dst dstlgyla dnmz Gnde yz bi kez kr ol Hlka / Kim bu hli rz kld ka Bildi k dnyada dst neydgin / Dsta dstu dstlg nieydgin

494

9830

Gli cn berkidi ol dstlara / Diler ol dstlar-la dsta vara Dnyada dstlar-la gedi gni / hiretde dstlara karu yni Kank cnda kim ol on dst dad var / Lcerem dn gn dilinde ad var Dek durursa dstlar anu fikridr / Syler-ise dstlar ad zikridr Men ahabbe eyen eksere zikrahu i ta toptoludur dst anu / Pes bil ol dstu old dst anu

9835

y Hudy an dstdan rmagl / Dnya hir dstlgu ayrmagl YDN DSTN ONINI BBDAN BEYN DER KM hAK TAL ON DRL HASLET DEM VCDINDA KOMIDUR VE DEM OL ON NESNEYE MAHSSDUR VE HER VCDDA KM BU HSL- AERE OLMAYA OL ZMRE- ULKE KELENMDAN OLA 7/179 Kan ol kimse kim anu akl var / Her bir ide akl-la old svr Akl-la hem iidr hem grr / Her ii bu akl-la alur virr Davisi oldur ki eydr kilam / Akl-la her nesnen asln bilem Gelsn iitsn in asl nedr / iinde hl u dirlik niedr

9840

Dnyada kil kii nitmek gerek / Ne ii koyup neyi dutmak gerek dem oldur ki bildi bu ii / Yohsa hayvndur hakkat ol kii Kimsen kim akl yok dem degl / Ger aa hayvn dir-ise gam degl demde vardur on drl nin / lendur ikr v nihn

495

Anu-la malum old dem / Lyk old tutmaga bu lemi 9845 Dile imdi nedr ol on drl i / Kim veller iler an yaz u k Biri oldur kim tefekkr klasn / Yir gk ehlin tammet bilesin Bilesin gklerdeki halk niedr / Dirligi neymi nin ycedr Ve yetefekkerne f-halks-semvti velarz 3 / 191 Hem bakasn yirdeki halk hline / Alayasn kend neymi hli ne Gresin kim her biri bir idedr / Anu-un durmadn cnbidedr 9850 Cmlesi kuldur tapar mabdna / Ne var hir gelmediyse bu dine Her birin hak yolnda fikri var / hll hline dilinde zikri var Bilesin kim kimse btl kalmad / H gerekmez nesne mlke gelmedi Rabben m halakte hz btlan 3/191 Her birisi hazrete dutm yzin / Kul bilr ol pdiha kendzin nkim evvel sen tefekkr klasn / Yir gk ehlin tammet bilesin 9855 Pes ikini lzm old bu kezin / mdi gel sen a bu kez gl gzin H teferrc kl bu lem halkn / Halkn bilse bilesin hulkn Halk hulk-un teferrc klasn / Dnyaya halk nie geldi bilesin n bakasn sen bu halku iine / Bilesin kim kend neymi ii ne nki bu mani saa malm ola / Mani ehli kamus mahkm ola 9860 Her birisi yirl yirinde saa / Hdmet eylep mahkm ola hkme id imdi sen bu halk cnbiini / Kim bilesin her birin iini Baz halku ii oldur kim uar / Ol melekdr kim yidi gkden geer

496

Baz insndur saa demsz olur / Yol iinde hem-dem hem-rz olur Baz hayvn gibidr dartar yk / Gtrr ol nie kim artar yk 9865 Bazs ola de n nebt / Vire hsl n bula sendin hayt n bilesin sen bu lem halkn / Alayasn her birin hulkn Pes ire hkm tasarruf klmaga / n melekle bu gl gge aga Ol kulavuz ola sini iltmege / riesin her nefes yigden yige Pes tasarrufdur ini i saa / Sen bu mlki h tasarruf klsaa 9870 Ol melek mlki saa seyrn ola / Yir yzi badan baa meydn ola Hem ola insn saa yolda u yr / hkme mnkd ola cmle diyr Hem yk dartar sen hayvn dak / Mahkum ola n bula sende hak Hem nde hn ola cmle nebt / Vire hsl n ala senden hayt Her birisi yirl yirinde tamm / Mahkm ola hkme cmle makm 9875 Pes bulara hkim-i vakt olasn / Her bir ii viresin hem alasn Cmle halku lsi v dirisi / hkme muhtc ola her birisi Bu tasarruf n dege hakdan saa / Cmle gller dne senden yaa Sen seni bir nesne oldum sanmagl / zzete hem hrmete aldanmagl Pes gerek kim sen tevzu klasn / Kendz miskn ciz bilesin 9880 Pes tevzudur sen drdn i / Ola miskinlig-ile her cnbin Olmaya kim kibr-ile yrlk saa / Yol bula yolda ola gl aa Hak yolnda key tevzu eylegil / Her szi ol hakk aup sylegil Sen bu hkmi kendzden sanmagl / hkim oldum sanuban aldanmagl Mlik oldur mlk anudur hkm anu / Anlagl bu ortada ne var sen 9885 nki sen yoksn sen ne olsar / Ne ola hkmi anu kim liser

497

Yirde gkde hkim oldur mutlak / Kendz alap boyn vir ol haka nki sen kendzi kul bilesin / Her i iinde tevzu klasn Pes hall ola saa her drl i / Ala senden kamu lem perveri Ol dah old bu kez nitmek gerek / Bu ii takrr erhitmek gerek 9890 nki degdi bu bil hakdan saa / Bilmeyene bildrp anlatsaa Ol biini nesne bu takrr-durur / Zra man srr iinde sr-durur T ki takrr olmaya almaz ol / Malum olmaz kimseye bu dogru yol nki takrr eyleyesin sen an / Alaya bu akl u bile cn an Malum ola cmle i kldan kla / Ala man de dilden dile 9895 nki halka malum ola bu bil / Deller uslu ola uslu del Esriye bu akl u cn iden ka / Bilmeye nitmek gerek badan ka Pes yka erkn u snur bulmaya / Terk ide art v kullk kalmaya Eyle olsa dirlig dad gider / Yklur yol ehlin ad gider Ola fsklarla zhid hem-nin / Birbirine kara bu kfr dn 9900 Yol erin olmaya h hrmeti / Kalmaya fska kadr kymeti Bu kezin nitek gerek bu halk-la / Kim bu halk eyledesin menzile Pes gerek kim bunda bir tedbr ola / Kim bu halk gli senle bir ola Yani halka ola ol tedbr kimi / Kim fesda varmaya bu dem Bil ki ol altn i tedbr-durur / Ol sebebden halk senle bir-durur 9905 Tedbir ol tedbrdr hir iy saf / Kim an klm-d ol Mustaf Cmle peygmberler an iledi / Anu-la halk yola balad Halk birikmez ger gd almaz-sa / Hayra irmez endie klmaz-sa Kii oldur hayrn u errin bile / erden ayrlmag-un tedbr kla

498

Tedbri ol ola kim erri basa / ol yaramaz ii mahfilden kese 9910 Kiin n tedbiri ar ola / Andan ol takdr aa yr ola 9911 Hak rzsn bulmag ola maksud / ol ola kim rz ola mabud mdi ne klsun nedr tedbr aa / Kim muvfk ola ol takdr aa Tevbe eylep hakkla olma gerek / Ar dirlik key amel klma gerek n olasn cmle ilerden ar / rie hakdan saa her dem yar 9915 Tevbedr pes ol yidini i saa / Alayuban ii tevbe klsaa Ol taat tevbe-durur yol ehline / id imdi tevbe neymi ehli ne Tevbe oldur kim klanlar d olur / Tamu odndan teni zd olur Ehli oldur kim aa rahmet gelr / Rahmetinden Tarnu hilat gelr Bell bild tevbesz kul kul degl / Zra kim kullklar makbl degl 9920 Fsku kullgna ne itibr / n kim ol kld fesd ihtiyr Tevbel kullardur ol kim hak sever / Tar Kurnda virr bize haber Ve tb ilallhi ceman eyyuhel-mminn 24/31 Tevbeszler h rhat bulmaya / Fska hakdan hidyet gelmeye Kim klursa tevbeyi ihls-la / H gmnsuz hak aa rahmet kla Tevbe klmak kullara yan nedr / Tevbe klmakdan kula man nedr 9925 Mani oldur kim klan old temiz / Halk iinde her ii kld temz Bu temzdr pes saa sekzini i / Znhar an koma elden yaz u k Btl iden ol temz sedi hak / Anu-la geldi yolu revnak Halk iinde hs mdan ol seer / Bu hall ol harmdan ol seer M knallh liyezeral-mminne

499

al m entm aleyhi hatt yemzel-habse minet-tayyibi 3/179 Ol temzdr kfri slmdan bilen / Yavuz ii terk idp perhz klan 9930 Yarn ol hazretde bu ehl-i temz / Olsarlar kamu kullardan azz Bu temz ehli gerek bir dn duta / Kamu ii koya hak emrin duta Yani kim dni ola slm dini / htiyr itmi ola hak emrini Andan artuk nesneye aldanmaya / Lcerem kim yarn oda yanmaya n temz ehl-ile yolda olasn / Ar dirlik viresin hem alasn 9935 Lcerem ar gidesin dnyeden / Tze-r olup varasn anda sen Bu temzden gr saa hsl nedr / Yani bilgil hak nedr btl nedr n bilesin btl terk idesin / Cn gl ol hakk-la berkidesin Pes takarrb bulasn ol hazrete / Cn u gl lyk ola rahmete Bu takarrbdr saa tokzn hl / Hem bulasn sen takarrbden visl 9940 n takarrb bulasn sen ol haka / rie hakdan saa mr-i bek Ol takarrble iresin ekszin / Kanaru baksa gresin dst yzin Karasan cmle peygmberlere / hak yolnda ol ulu serverlere Gzlerden gtrile cmle hicb / Bir nefesde iidesin bi hitb Hcet andan ola cmle rev / Derde hakdan gele her dem dev 9945 Ol takarrbden bulasn mertebe / Cmle dilden iidesin merhab Yir gk ehli seve cmle seni / hak saa kul eyleye cmlesini Gndz bayram dn mirc ola / igde kamular muhtc ola Berkidesin dst-la dstlk tamm / Ola ol hazret saa mlk makm

500

n bu kapu ala hakdan saa / Cmle i sag ola den soa 9950 Pes takarrbden bu vaslat irie / rie hkm eli her bir ie Kim bu vaslatdur onun menzil / Vard vahdet mlki old mahfil Birikben bir olup ol Bir-ile / leyesin her ii takdr-ile Kanda dursa durdugu yir Tr ola / lem ire devlet mansr ola Ellerde ileye kudret eli / Her nefes senden kopa rahmet yili 9955 Gzlerden kime irse bir nazar / Mahtasarken ola ol bir muteber Her bir aza hakk izhr eyleye / Var yog eylep yog var eyleye Hkim-i mutlak olasn iy kii / leyesin hakkla her bir ii n bu vaslat seni una irgre / Cmle lmi dirligi dirgre Gele ol varlk seni senden ala / Gide senden senlik ol varlk kala 9960 Kurtlasn gide senden senlig / Gide kll mahv ola ol benlig Ol deizde garka vara akl u cn / lmesz dirlik bulasn cvdn U tamm eydildi ol on drl i / Kim veller iler an yaz u k Hem anula irirler Tarya / Hem okrlar halk hakka b-riy Her kim ilerse bu on drl ii / Pdiha lyk old ol kii 9965 Hem cihnda zabta geldi dirligi / Hem haka bitdi birikdi birligi Tarnu hs kullar bunlar-durur / Bell bil bu dirlik issi var-durur mdi gel sen kend hl irdegil / Ubu hli kendzde istegil Gr tefekkr var mdur sende mdm / Fikre menzil olur m her makm Y teferrc var m sende gz-ile / Grdg alar msan kldan kla 9970 Ellerde gr tasarruf var mdur / Y musahhar m saa bu halk gr Y tevzu var m nefsde sen / Emre mnkd u mut midr ten

501

Y dilde var m takrr beyn / Kim klasn maniyi halka ayn Var m y tedbr dogru gitmege / Ubu halk hakka davet itmege Yohsa tevbe var m ger ihls-la / m-la m sohbet y hs-la 9975 Yhu bir gr var mdur sende temz / erri hr u hayr dutdu m azz Ubu ilerden takarrbdr murd / Sende bunlar var mdur iy n-murd Kamu iden yig bu vaslatdur saa / Sen seni ala uladu m aa Var-sa sende bu on nesne tamm / hazreti hakku saa old makm Dnyada hem hiretde hak seni / Dstlk evinde duta mutlak seni 9980 Yohsa kimde kim bu on i olmaya / Ubu dirlik neydgin ol bilmeye Sen an hayvna saygl ekszin / Yani issz komad hak yiryzin k imdi sen saa gel sen saa / Nie nie gd eydem ben saa Bu ii sen ileygr halkdan / Halk an ilk ileyp sen kalma so Her kim ol ilk didgin kend duta / Lcerem kim kamunu glin uta 9985 Cmle gller aa teslm ola / Balaya halk gide dogru yola y Hudy dogru yoldan rmagl / Dnya hir tevfik ayrmagl SEKZN DSTN ONINI BBDAN BEYN DER KM hAK TALLEM- RhNDEN ON MUTEBER NESNE BU CHN-I CSMNYE GNDERPDR VE HER AHS KM BU ON NESNEYE MUVFIK VE MUTBIK OLA K CHNDA AZZ VE MUhTEREM VE MKERREM VE MAhBB OLUR

502

Yine glm k odndan kaynad / Geldi dilden tara ddi oynad Yine geldi glme bir vasf- hl / Hem man hem hikyet hem misl Hem haku kudretlerin eydr ayn / Bildrr bir bir bize bell beyn 9990 Hem bizm ahvlmz nieydgin / Malum eyler erhi birle neydgin Hem misldr hem man hem rumz / Bildrr kim nie geer mrmz Yine hikmet bitdi dutd glmi / Yine ibret geldi ald aklum Yine tasuk nesne grdi gzlerm / Yine tanuk geldi aa szlerm Yine grdm ulu iler dnyede / Her biri bin mani eydr iy dede 9995 Her birin manisin eydem saa / Tut kulagu bir dem uht bendin yaa Dnyada on nesne grdm muteber / Cmle dilde sylenen oldur haber Yir gk umak tamu her d cihn / Ne ki varsa ikr v nihn Cmle ubu on iinde gizldr / Kamusnu nak bunda yazludur id imdi her birin adn / Kim bilesin sen bu szn dadn 10000 Birisi Kurn dur ol on nesnen / P-rev hem reh-ber oldur sen Kuran ol rahmet-durur mminlere / Kim an virmedi ayruk dnlere Mmine Kurn ulu devlet-durur / Hem if v hem dah rahmet-durur Ve nnezzilu minel-Kurni m huve ifn ve rahmetn lil-mminne 17/82 Yidi kat hndur bu Kurn iy saf / Kan hn-slr kimdr Mustaf Yidi mushaf yani yidi hn gibi / Yidi katdur hna bezer tertibi 10005 Bir tabakdur grsee her bir varak / Bir tabakda dzilpdr bi anak Degme harfi bir anakdur yani gr / Nimeti ol harf iinde mani gr

503

Tarnu rahmet hn Kurn-durur / An yiyen ten degldr cn-durur Yirde gkde h nesne kalmad / Kim anu misli bu hnda gelmedi Vel ratbin vel ybisin ill f kitbin mbnin 6/59 Daradan bilmeg-ile hn adn / Almayasn sen bu nimet dadn 10010 Bilben hkmin dutanlar ald dad / Bilmeyenler klmayanlar kald yd Her ki bildiyse bu Kurn srrn / Eyle bilsn grdi Allah nrn Ol nur Kurn iinde gizledi / Geldi mmin cn an izledi Sahralar grdi dpdr kfur / Geldi kond sahrada ol hak nur Grdi sahr tolu mkdr haymeler / Hayme iinde neler vardur neler 10015 Hb-rlar otrur anda b-mr / Degme birne bi kiin gli zr Her birin boy bu gkden yce / Nr tutm lemi udan uca Bunlara nisbet degl bu ins cn / Birine kymet degl her d cihn Geri halka bezemez hlk degl / lla hem bell bil mahlk degl El-Kurnu kelmullhi gayru mahlkin Gayr-i mahluk aa ann didiler / Kan ol kim bu ii bilmek diler 10020 Alasun sahr v hayme neydgin / Hb-rlar haymede nieydgin Sahra kgd yani ag ag yazlar / Hayme ol kgd yzinde yazular Hb-rlar haymede bu manidr / Bunlar sen cn gziyle gzle gr Daradan bakmag-la grmeyesin / Sen bu man srrna irmeyesin Yirde gkde kimsene Kurn gibi / Dzmedi v dzmeye ol tertibi Kul leinictemeatil-ins vel-cinn

504

al en-yet bi-misli Hzal-Kurni l-yetne bi-mislih 17/88 10025 Ubu Kurn takriridr iy saf / Neydgin kim bildi an Mustaf Mustafdur ol ikini muteber / Kim bu dem sretinde muhtasar lemi anu nurndan eyledi / Gizl rzn Allah aa syledi Evvelu m halakallhu nr Sevdi an dst idindi Pdih / Kabe-kavseyn old aa tahtgh Fe kne kbe kavseyni ev edn 53/10 Malum old evvel hir aa / Nold veya nolsar den soa 10030 Ol zamn kim kd ol ar stine / Gitdi perde dst iridi dstna Cmle gk ehli beret urdlar / Tapuda el karuruban durdlar Kamulardan ier girdi Resl / Kimsene grmedgin grdi Resl Ortada sylendi buna gizl rz / Bir nefesde makbul old bi niyz n habb indi gir bu menzile / Ar ayagnda bile geldi bile 10035 Ayn u r v n-iken ol ar-d / n u r ayn old er ol ar ad nki maklb old ol ar old / Fer asl old v old asl fer Pes bu er ol ar-durur y klgesi / An yle bildi halku bilgesi Geri er tertibi bu ferdedr / lla kim dutdysa an ardadur Sanki ardan inmedi pes ol habb / nki er old aa hakdan nasb 10040 Ol habbi hak nin agrlad / Anu-un kim hak ol birledi

Hakdan ayruk nesneye ol tapmad / Bt in kandasa da ev yapmad Ol togak btler old ser-nign / Bt-perestler kamus kald zebn Dutd anu hmi cmle lemi / Aa mnkd old cmle dem

505

T-kymet ol gerek yle kala / Hem efat yarn anda ol kla 10045 n aa mlk old ol her d cihn / Malum old ikr v nihan Pes cihanda muteberdr ol kii / Kim muattal kalmad hergiz ii Muteber kimdr cihnda bir dah / Ben diyem adn sen ilmin oh Saltanatdur ol ini muteber / Tar Kurnda bize virdi haber Etullhe ve etur-resle ve ulil-emri min-km 4/59 Kim mutise Tarya Peygmbere / Ol ull-emre gerek boyn vire 10050 si olur ger muti olmaz-sa / Kfir olur hakk hak bilmez-ise Klgesidr Tarnu bu saltanat / Tar emri olur aa kol kanat nkim Allahdan aa ald baht / Geldi devlet ol suratda urd taht Sunup el irmez yire hkmi irer / Gz bakup grmez yire gzi grer Ger dilerse adl-la evler yapar / Halk iinde buna hayr iler kopar 10055 Ger dilerse zulm-la iller ykar / Halk kimi badan kimi mldan kar Halk sanur kim zulm anudur dd anu / Takdir iler ii lkin ad anu Geri hakdandur bu cmle hayr u er / lla bir sretden iler her hner Pes bil ol sret old krgh / Anu-un ad old pdih Pes bu hkmi sret iler sanmagl / Bakuban ol srete aldanmagl 10060 Saltanat oldur kim ol devlet-durur / Devlet oldur kim ad kudret-durur i kudret iler ad bir kii / Ol kii lr gider lmez ii Yine bir sretden iler yii i / Yine virr kudret aa perveri T-kymet ol hkm kyim-durur / Sret lr saltanat dyim durur Pes bil kim muteberdr saltanat / Aa Allah kudretidr kol kanat

506

10065

An bild iid imdi bir dak / Muteber kim ilkin ol bildi hak Kamulardan ilkin ol dutd vcd / Kamu halkdan din ol kld scd Akl- kl dir aa cmle ulular / Allah an kamudan yig ulular An halkdan ilk yaratd ol Cell / Kamuya hakdan yaa old dell Evvelu m halakallhul-akle lemi ol akl- klden eyledi / Sanmagl kim b u gilden eyledi

10070

Msivallh bir vcddur gzi ol / Kanaru baksa akdur aa yol Bu akldur kim cihn halkn aa / hak musahhar eyledi den soa Ve sahhara lekm m fis-semvti ve m fil-arz 45/13 Grsee toprag u su yil od-la / Akla dn gndz gerek hidmet kla Toprag gr kim virr dn gn har / Toynudur her gn anda yz bi a Kymet talar kamu toprak-durur / Hem dah altun gmi toprak-durur

10075

Su dah her kanda kim iltse gider / Bir iit kim vardug yirde nider gidr bugday bglar suvarur / emeler olur u halka su virr Yili gr kim nie tolar yilkene / Eyledr her miskini bir meskene Krelerde od nie oynadur / Kim ol od talar yle kaynadur Od gr kim nie girmi kobaya / Birr alar diler alar toya

10080

Mm gibi gr nie eyler demri / Kim olur bi drl nesne her biri Kamus kirdidr aklu bular / Akl elinde ilenr ubu hular Bundan artuk gr nie yohsul u bay / Kim klurlar akl-la tedbr ry Yhu buna evliy v enbiy / Akl-la yol vard irdi Mevliya Muteberdr pes bil bu akl- kl / Anu-la dirlik eyler cmle kul

507

10085

Bir dah nedr cihnda muteber / Ol ilimdr kim virr hakdan HaberHak an viribidi gkden yire / Geldi kim halka haber hakdan vire Revnaka bu ilm-ile geldi cihn / Malum old ikr v nihn Asl gkdendr bizi dartar gge / Kim uyarsa irir yigden yige Bu ilim bir nerdbndur umaga / Hem kanatdur cna gge umaga Fe-inistetate en-tebtegiye nefekan fil-arz ev sllemen fis-semi 6/35

10090

Evliy v enbiy bu ilm-ile / Balayup bu halk iltdi menzile Dnya bir evdr karau tnd teng / i tolu mekr hle harb u ceng Ol karau ilm-ile ayd olur / Sulha dner ceng tar gi olur Bu ilim zra ergdur iy saf / Anu-la dutd mlki Mustaf lk gerek kim Tar ilmin bileler / Andan anula ibdet klalar

10095

Ne bile chil kii nitmek gerek / Tar yolnda nie gitmek gerek Geri kim ilm ameldr mvesi / lla ahs ilkin bu ilme ivesi Yani mve bitmedi h b-ecer / Pes ilimsz malum olmaz hayr u er Her ii bilmek gerek ilkin kii / Bilmeyine ileymez her ii El-ilm bi-gayri amelin vebln vel-amel bil-ilmin zalln lm-ile slm dini dutd kym / dem bu ilm-ile buld nizm

10100

Her kim kim ilmi var old dell / Anlaru kim ilmi yok kald zell Hayrl-mevhib el-ilm ve errlmesib el-cehd Kime kim ilm amel yolda ola / Ol gerek kim cmle halka ba ola

508

lm ile bildk bu i nieydgin / Evvel hir nolsar u neydgin Pes ilimdr ol biini muteber / Kim virr her dem bize hakdan haber Geri ilm ad tara yazludur / lle dad cn iinde gizldr 10105 Cnda kod dadn anu ol Cell / Anu-un cnlara old dell Cn dah bir muteber kimsenedr / Anu-un bilmedi kimse nedr Cn-ladur cmle cism cnbii / Cn gidiek btl olur cism ii Cn-ladur dirligi cmle ten / H gmnsuz ger benmdr ger sen mdi sen bilse gerek kim cn nedr / Tende bu cnu durag kandadur 10110 Tende mi ya tara m tenden bu cn / Neye bezer y nedr eytgil nin Su mdur toprak m yil mi od mdur / Y bulardan tara cn bir ad mdur Ubularula diri olur bu ten / Kanks olmaz-sa lr beden Geldk imdi cn nedr bir bilelm / Ubulardan kanksdur bulalum Dile imdi niedr cn vasfn / Kim bilesin kendyi hem asln 10115 Baz nesne su-y-la buld hayt / Yani sudan dirilr cmle nebt Vecealn minel-mi klle eyin hayyin 21/30 Hem emirdr baz halku cnlar / Yani diri ol tutar hayvnlar Ve yeselneke anir-rhi kulir-rhu min-emri Rabb 17/85 Hem bu nefha baz halka cn-durur / Yani nefhayla diri insn-durur Fe-nefahn fhi min-rhin 21/91 Baz halku rh- kuds cndur / Kimdr onlar ol kim ol rhandr Ve eyyednhu bi-rhil-kudsi 2/253

509

Su-y-la cism diri nefs emr-ile / Dnyada yolda olup gitdi bile 10120 Yani nefs hayvn-durur cism ol nebt / Emr-ile sudan dutar bunlar hayt Hem bu cn nefhayla dutd dirligi / Rh- kuds akl-ladur birligi Yani cn insn gibi akl ol melek / ol ikiledr bular tende dlek Ca bularda kanksdur eyt baa / Bilmedk cn neydgin den soa H kimesne bilmedi cn neydgin / Gelmegi v gitmegi nieydgin 10125 lle bildk kim bu halk cnsuz degl / Deprenen ten dnyada ansuz degl Pes bil kim muteberdr ubu cn / n anula diridr ubu cihn Cn tamm old bu kez geldi gl / Kim aa kudret dili eytdi gi ol yle gidr kim sgar yir gk tamm / Yirde gkde ne ki varsa hs u m Vesia krsiyy hs-semvti vel-arza 2/255 Yavu varm kimse bilmez noldugn / Grmedi kimse bu gl toldugn 10130 Anu-un muteberdr didiler / Tolmad yir gile issin diler Nie drl nak u sanat reng ad / Buhl u ihsn ham u rahmet zulm u dd Cmle gl defterinde yazludur / Bakuban gzler gremez gizldr lm-i zhir yazlu bir bir harf-ile / Nuht kim isterse gelr bir bir dile Geri ibret nak- lemdr i yr / Bu glde birine bi mani var 10135 hikmeti hak gle nak eyledi / An shib-dillere bah eyledi Geri kim sr ilmi bu cnda biter / lle glde gelr menzil dutar lm-i kudret kim haku pertvdur / Bu gl hd mutlak anu evidr Her ne kim varsa yaradlm kamu / Dnya ahret yir gk umag tamu Bu glde cmle bir drl degl / Bunlarula kni olmaz bu gl 10140 ssini grmek diler nider evi / Gl hd dyim oldur av

510

Hem nazargehdr bu gl hem sary / redur hakdan nazar yl on iki ay Hem haku genc-hnesidr bu gl / ste ol genc-hneyi sen sende bul n alap gencin gllerde kod / Hem gllerde beni iste didi Pes bil kim muteberdr bu gl / hak anuun kendye kld kabl 10145 n gl szin glden diled / erhi birle ben didm sen aladu Dile imdi k-la k neydgin / Bilmedi kimse bu k nieydgin Ik-durur ol muteberden muteber / Ika sorgl kdan isterse haber Ne akl bildi bu k neydgin / Ne gller alad nieydgin Akl u gl cn u nefs ten dah / Cmlesi bu k-la buld hak 10150 Ik irdetdr kadmden ol Kadm / Ne didi iit anula iy hakm Eytdi ben bir genc-idm gizl nihn / Diledm kim bileler bini ayn Knt kenzen mahfiyyen fe-ahbebtu en urefe Pes bu halk yog-iken var eyledm / Kendzm bu halka izhr eyledm Kim benm birligmi bir bileler / Hem benmn h ibdet klalar Ol irdet n kadmden var-d / Eyle bil cmle ie mimr-d 10155 Ol irdetden iret eyledi / Gr ki ne yir gk imret eyledi Yir ggi drl drl halk-la / H mzeyyen eyledi kldan kla Ol irdetden bu cmle akl u zt / Zerre zerre old cmle mahlukt Ol irdet zerresin n grdiler / htiyr anu eline virdiler Adn k urdlar ol zerren / ol iden uzanan oldur sen 10160 Cmle ie halk oldur ivdren / Birbirine halk oldur sevdren Ikdur hir cmle halk yilteyen / Ubu ii dut bunda ol diyen nki kdur cmle fili ileden / Ika kuldur akl u nefs cn u ten

511

Pes bil k muteberdr muteber / Ika sor kim alasn kdan haber ol irdetdr bu k kim hak diler / Bu harb yani anula iler 10165 Ol irdet geldi bunda old k / Cn gl old imret told k Ik dah aland k cnlara / Geri sgmaz erhi bu destnlara mdi gel sen bir bu nefsi gr bu kez / Ol dah neymi cihnda sor bu kez Nefsdr ol on muteberden birisi / Kim bu halku ansuz olmaz dirisi Nefs asl nefs-i kldr anlagl / Cmle nefs ol nefs-i klden dogd bil 10170 Nefs-i kldr cmle nefs myesi / Ann oldur cism ol sermyesi Kank cism kim iinde nefsi yog / H cihtda harketi v hevsi yog Her birisi nefs-in dartar emek / Maksud ol nefs anda bir lokma yimek Cism iinde nefs ulu cevher-durur / Oynadur ger mde v ger ner-durur Yirde gkde ne ki var nak u nin / Nefs iinde kamus vardur nihn 10175 Her bir yet kim cihnda yazludur / Cmlesi bu nefs iinde gizldr Senrhim ytin fil-fki ve f-enfsihim 41/53 Pes nin grmez gz ol yeti / Var-iken Kurn iinde yeti Halk iinde ne ki var irkek dii / Her birinde ilenr bu nefs ii Cmle nefsde var bu imek yimek / Dem-be-dem h rhat olup yimek Vem cealnhm ceseden l yekulnet-tame 21/8 Nefse mnkd eyledi bu kamuy / Nefs gizler umag v tamuy 10180 Kank nefs kim ol mut old haka / Bulsar umagda ol mr-i bek Ulike ashbl-cenneti hm fh

512

hlidne 7/42 Kank nefs kim si old old red / Kalsardur tamuda ol t-ebed Ulike ashbn-nri hm fh hlidne 7/36 Nefs-in geldi hayt u hem memt / Nefse dirlik virdi ol b- hayt nki nefse muttasldur cmle i / Hayr u er alur bu nefsden perveri Pes bu nefsi siz bil key muteber / Ne var hir grinrse muhtasar 10185 Her ki nefsi mahkum old kendye / Ol kii cem old geldi kendye Kendzinden hazrete ald yol / hakka ograr kanaru varursa ol nki malm old nefs szleri / mdi gel bir gr bu kez ylduzlar Bir dah key muteber bunlar-durur / Cmle sret zre hkmi var-durur n yaratd lemi ol b-niyz / Yidi kat gk eyledi ol krsz 10190 Yidi gkde yidi ylduz kod ol / Kend emrinden bulara ad yol Ol emirden her birine degdi i / Cmle cism alur bulardan perveri Her birin neydgin eydem saa / Dinle imdi niedr den soa Ay gr kim cmle tfl oglanlar / Perveri virr bisler anlar Dyesi oldur bu cism tfl-iken / Pes Utrid geldi n ulald ten 10195 Ol Utrid ilm sanat gredr / Peler ol gsterr ol iledr n resde old nefs iret diler / Zhre saz eyler an her dem biler Zhredr bu cmle nefsi oynadan / Nefs iinde ay u iret kaynadan n yigit old bu kez geldi Gne / Eyle sankim bu kii old gne Kanda olsa gli aydn gn gibi / Gnden alur tenler ubu tertibi 10200 mr iridi otuza old fuzl / gredr Mirrhana resm usl

513

Ba kesp kan dkmege yilter an / Yani kend iine ilter an Geldi bu kez Mter hkmi aa / Rey tedbr greddur grsee n vezrdr ol vizret gredr / Dillere lafz u ibret gredr Altma vard mr geldi Zuhal / Eyle san kim bu kii old zuhal 10205 Tnd tz nahs u tre dirligi / n Zuhal kld anula birligi Yidi kat gkde bular iler ii / Cmle halk ol iden alur cnbii Yidi gkden yokaru ol sabitt / Kim anula sbit old akl u zt Tende oldur cevheri kyim dutan / Mevziinde her ii dyim dutan Ol ki tokzun felekdr Ardur ol / Sanki bu cmle cihna badur ol 10210 Ddi pertv anu cmle baa / Ba anula her ii iltdi baa Ubu eflk u kevkibden eser / ridur cmle cisme hayr u er Muteberdr pes bil bunlar dah / Bunlaru adn Mdebbirler oh Fel-mdebbirti emren 79/5 Dnyada bunlar haku emrin srer / Anu-un her ie hkmi irer U tamm old ol on nesne tamm / Kim anula cnbi eyler hs u m 10215 erhi birle takrir itdm ben saa / Yine eydem adlarn den soa Biri Kurndur birisi Mustaf / Kim bulardan buld bu lem saf Saltanatdur biri, biri akl- kl / Birisi hem ilm-i hak kim hakdur ol Biri cn kim diri dutar tenleri / Biri gl kim bilr misknleri Biri kdur kim yrekler kaynadur / Biri nefsdr kim bu halk oynadur 10220 Birisi ol nh felek kim ad var / Cmle halka dad var istd var Ubu ondandur bil zabt- cihn / Ne ki varsa ikr v nihn Bunlarula zabta geldi her vcd / Bildi hak varlgn kld scd

514

Yirde gkde muteber bunlar-durur / Ellerinde Allah emri var-durur Hayr u erri iledi bunlar tamm / Kim anula malum old hs u m 10225 mdi gel bir gi dirr saa / A gz tut gi hakdn yaa Yirde gkde gr bu lem halkn / Halkn bilse bilesin hulkn Halk hulk n bilesin sen tamm / Malum ola her mukm her makm Bell bil kim idedr her bir nese / Yok-durur isz cihnda bir nese Lki her ide tefvt var-durur / Bil ki an bilmeyenler hr-durur 10230 dem oldur ki bildi bu ii / Dnyadayken bildi yd bilii Yd kod bilie old bili / dem-ise sen dah imdi bil i Yd bili imdi nedr agyr u yr / Agyar ko dn gn eytgil yr yr ola yolda ola ol yr saa / Varasan anu-la hakdn yaa k elden koma ol yr etegin / T kim ilte ol seni hakka degin 10235 Cmle szden maksud ol yr belgl / Her kim an bilmedi kald del Yr oldur kim seni nder haka / Vir aa kendzi gnder haka Klli terk it sen seni ol yra vir / Varlgu ol bir nefes ikrra vir Ger giderse dnyadan ikrr-la / Var olasn t-ebed ol yr-la y Hudy togru yoldan rmagl / Kirt yrdan sen bizi ayrmagl 10240 Dstlaru yzi suyun iy Cell / Dileyene sen saflk rz kl DOKUZINI DSTN ONINI BBDAN BEYN DER KM ON NESNE DNYADA AKLA VE NEFSE PEND VRR VE AKLI MAKSAD-I UHREVYE RDRR VE NEFS LE TEN MEN DER KM KADEM

515

CDDE- SIRAT-I MSTAKMDEN DIRA KOYALAR HER KM BU ON DRL PEND LE DE DNYDA VE HRETDE AZZ VE MUhTEREM OLA. Yine geldi glme birka gt / Kim bu cisme yz suydur cna kt Cism an tutsa olur yzi sulu / Cn an klsa olur gkek hulu Cism cn n kim bu pendi dutdlar / Cmle halku gizl gencin utdlar Hem alapdan bunlara rahmet gele / Hem bu halkdan izzet ragbet gele 10245 Ubu szden maksudum on pend-durur / Ol bu ahsa hem kanat hem bend-durur Cnlara ol pend olur h perr bl / Tenlere ol pend olur kurb u visl Her kim ol pendi dutarsa d ola / Gide andan cmle bend zd ola id ol on drl pendi gr nedr / Kim bilesin bu hikyet nitedr Evvel oldur kim haka sdku ola / hak sze saddak diy nutku ola 10250 Kanda kim sen iidrse hak szin / Yire urgl sdk-la gl yzin Hak yolnda h inkr eyleme / Gle inkr sen yr eyleme Vellezne l-yminne bil-hireti kulbhm mnkiretn 16/22 Sdk tut kim ola saa p-rev / Sdk-la gel kamulardan p rev Ger gelrse bu yola sen sdk-la / Bil kim adu akibet sddk ola Kul ibdet klsa hdur Hlka / lle sdk ass idiser sdka Yevme yenfeus-sdkne sdkuhm 5/119 10255 Yarn anda cmle halk direler / Hayr u er ne ilediyse soralar Allahu n gizl genci ala / Rahmeti bu kullar zre sala

516

leme dpdz ola rahmet nazar / Lkin ire her kula sdk kadar Nitekim gne nuryla hs u m / Dpdzidr toptoludur her makam Lkin alur bacasna her bir ev / Ol evi hah khn dut hh nev 10260 Bu gller eve bezer her biri / Baca sdku der andan hak nur Bacasuz ev nitekim aydn degl / Aydn kendzine klmaz kabl Her gl kim sdk yok bezer ua / Rahmet inmez tredr den soa nki sdku togru ola hakk-la / mdi ne klmak gerek bu halk-la Dile imdi halk-la nitmek gerek / Bu uzak yolda nie gitmek gerek 10265 hakka sdk u halka insf eylegil / Her szi endzesine sylegil Ger satu bzr ola ger yol yum / H-durur insf-la her drl i yle insf eylegil bu halk-la / Bak bu halku hline kldan kla Gr saa her ne yararsa san aa / Kludurgl dem-be-dem ihsn aa Dni nks her ki n-insf-sa / Dne kuvvetdr ne kim insf-sa 10270 Baz bu insfa dir dn brus / Ne dimekdr yani kim dn yars Yarsn bilse bu insf din / nsafu varsa drst old din Her kim kim insf var dni var / Olma n-insf-la yolda u yr Her ki n-insf-sa insf ire / Ola kim Tar aa insf vire Her ki glinde btn insf ola / Nie n-insfdan ol insf ala 10275 Pes bize insf-la dirlik gerek / Kamu dirliklerden ola yigirek Halka bildk ne gerek insf-m / Kavl fil satu bzr her bir i mdi bu kez nefs-ile nitmek gerek / Bu uzak yolda nie gitmek gerek nkim ayrlmaz bile yolda-durur / Yoldau ol yine yolu ol urur Kahr-la zinhr an sen basagr / Kahr eliyle dut ban kesegr

517

10280

Bu riyzet yol erinde yaz u k / Nefsine kahr eylemek n old i Klmayna yol eri nefse cef / Klmad nefsi aa hergiz vef Ol eren kim nefsi kesdi uyhudan / Eyledi perhz etmekden sudan Yani kim kahr itmek ister nefsine / Maksud oldur ki bu nefsi sna Tar emrin dutanu nefsi snur / Bu emir nefse kahrdur incinr

10285

lla nefse ulu kahr alk-durur / Eyle san alk anu boynn urur Her ne kim Allah aa virdi vcd / Bildi hak varlgn kld scd Her birisne kld anda bir hitb / Yani gtrmek-in yzden nikb Ben kimem sen kim diy sord aa / Eytdiler sen pdih biz kul saa Nefse sord, nefs aa sensin didi / Yani sen sensin ben benven didi 10290 Drl drl kahr-la zecr itdiler / Komad ol sen beni gr nitdiler

Hak buyurd zecr aa alg-la / Maksud ol kim kendzin kimdr bile n akd nefs eyitdi y lh / Cmlemz biz kul sensin pdih Amayna kullga boy virmedi / Allaha kulvan diy oy virmedi Pes bil kim nefse kahr alg-m / Ann old yol erine alg i 10295 Nefse kim kahr ider ise ulala / Cmle halku gli genci ol ola Bu kezin ol uluya nitmek gerek / Bu uzak yolda nie gitmek gerek n uludur uluya hidmet gerek / Cn-la girekleyin izzet gerek Uluya hidmet gerekdr kiiden / Ulular hidmetde kopd kiiden Her kii kim hidmet itdi uluya / Olmad kul kendzinden aluya 10300 Ululk ister-ise dur tapuda / Kendzi bilme dipde kapuda Yol iinde kapu dipdr dip kapu / Kapu dip gzlemedin klgl tapu Kapuda hidmet klan gedi dibe / Ad vard marka v magribe

518

Nieler dipde-y-iken hidmetszin / Kapularda tara grdi kendzin Nitekim bls kmd gge / rirdi her nefes yigden yige 10305 Bir scd itmedgiyn srdiler / Adn eytn- lanet urdlar Yani hidmet klmad bir servere / Anu-un srilp indi yire Her ki hidmet klmad bir uluya / Lcerem kim lanet olup uluya Uluya hidmet klanlar irdiler / Nie hdim mahdum old grdiler Pes bil kim uluya hidmet klan / Halk iinde ol-durur rahmet bulan 10310 Uluya hidmet gerekmi bildk u / Hidmete bil baglayuban geldk u mdi grlm kiiye nitmek gerek / Bu uzak yolda nie gitmek gerek n ulular kiilersz olmas / Olmaz bu kiilersz m u hs y ulu pes efkat eyle kiiye / efkat-la geldi kiiler eye Nitekim oglanu ulu nimeti / Bu cihnda nedr ana efkati 10315 Kiiler efkatla yle ulalur / Kim ulu adlu ata mlkin alur Ger sadefde mihr efkat olmaya / Katreyi ol efkat-la almaya Olmayayd katreler drr-i yetm / Olmasayd efkat ol cnda mukm Sen sadefde grsee ol efkati / Nie olur katre drr kymeti Katre katre yagmur ol efkat ile / Dne dne drr olup geldi ele 10320 n tohum ddi yire efkat bulur / kibet andan yine nimet gelr Her ulu kim kiiye efkat kla / H gmnsuz hak aa rahmet kla Pes uludan kiiye efkat gerek / Nitekim ol uluya hidmet gerek nki bild ulu kii neydgin / Kii hidmet ulu efkat itdgin mdi gr dstlar-la nitmek gerek / Bu uzak yolda nie gitmek gerek 10325 n kimesne dstsuz olmaz dnyede / Dst-la dstlk gerekse iy dede

519

Dsta her dem h nashat viredur / Dile hayrn dut u erden gir dur Her kim kim dstlg dogru ola / Ol gerek dstn eke dogru yola Ulu dstu dnyada ol kiidr / Kim nashat virmek anu iidr Ol nashatla seni hakka okr / Dilemez hergiz olasn sen hakr 10330 Her ki halk hakka okr dstdur ol / Anu-un gsterdur dogru yol Nie dstdur evliy v enbiy / Halk davet kldugyun Tarya Dstlaru yigregi ol Sbhn-durur / Geri kim sen kul u ol sultn-durur Dstlara viribidi Kurn ol / Yani kim gsterdi bize dogru yol Anu-un geldi ol Kuran saa / Kim ala ilte seni hakdn yaa 10335 Bu nashatdur dutarsa iresin / H gmnsuz hak didrn gresin Pes nashatdur nin bu dstlga / Ol nashatdan dah dstlk doga Dsta her dem h nashatlar digil / Anu-la an hakka ndegil Dst bild gel bu kez dmn gr / Ol dah senden ne ister an gr Bil kim ol dmn-la nitmek gerek / Bu uzak yolda nie gitmek gerek 10340 nki dmnsuz olmaz kimsene / mdi ne klmak gerek ol dmene Dmana key hilm-ile dirlik gerek / Ne ola serke ne hd birlik gerek Dmana hilm eyle olma saht-dil / n gc yitmez koparma kl u kl Dman yinmek dilerse hilm-ile / Fli neyle yidiler gr hilm-ile Dmanu ilmi hilimdr iy saf / Dman hilmiyle yidi Mustaf 10345 emi gr kim cem iinde ne klur / Gavgasuz gr nie kyner yaklur i kyner bezi saru bagr ba / Grgil hir gzi nie tolu ya Grr anu kyndgin bu hs u m / Kyndgine ayd artar mdm lla bilmez kimse hli neydgin / Od elinde dirligi nieydgin

520

Kend hilmi kend hlin rtedur / Geri kim ya yaagn yrtadur 10350 Her ki yle dirilrse cem-ile / kbet umag iinde em ola Pes hilimdr dmana karu duran / Syledke agzra karu uran Ol bilindi gel bu kez dervlere / Yol iinde suhte v dil-rlere Grelm dervlere nitmek gerek / Bu uzak yolda nie gitmek gerek nki dervsz degldr her makm / Dervie ihsn gerekdr pes mdm 10355 Nie g yitdke sen dervlere / Kludur ihsn u bah bunlara Ml u mlk nimet elde-y-iken / Yi yidr bahyi eyle an sen Yohsa bir gn alalar senden an / Yiyeler amayalar hergiz seni n lesin mlu ayrug ala / Yidr ayrug-un dartma bel Kii oldur kim anu ihsn var / Ol kla ihsn kim anu cn var 10360 dem ihsn-la sayd eyledi / Dma dartd vahiyi kayd eyledi Biribirne halk ihsn kld kul / Biribirne halk anula old kul El-insnu abdl-ihsni Kimse kim yolda-durur ihsn aa / Kul ola badan baa insn aa Her kime kim pe old bezl cd / lem halk aa kld scd Kle skenderu melektl-bilde bilfrsni ve emlikl-kulbe bil-ihsni Her kim ihsn ehlidr Allah aa / Cenneti yurd eyleye vallh aa Es-sahiyyu l-yedhulin-nra velev kne fskan 10365 Pes bil ihsn klandur dem / hak aa mnkd kld lemi nki bu ihsn ii old tamm / idenler alad bildi tamm

521

mdi bu kez chile nitmek gerek / Bu uzak yolda nie gitmek gerek n chilsz dnyada yir yok-durur / Bil ki limden bu chil ok-durur Chile hm u sktdr cevb / Halka ol hem yz suydur hem savb 10370 Dili dut girme degme szlere / Yarn olmaya itb dilszlere Men samete nec Sz ile old mkerrem dem / Sz-ile tutd bu cmle lemi Halakal-insne allemehl-beyni 55/3-4 lla childen sakngl szi / Syleyp hr eyleme kendzi Cevbl-ahmak sktun Sz glde gevhere benzer i yr / Chile sylep an eyleme hr Cevheri virme dkndr eline / Altun degrme dumru pulna 10375 ssine syle szi syler-ise / skt eyle chili ger er-ise Chile dek durma olur sylemek / Yohsa sylendke sz artar emek Bir cevb chil skt imi / Karu sylemek anula od-m Chili skt-la basd basan / Dek durana rdgin kesdi basan Malum old chil dirligi ne / Ne gerekdr iine dirligine 10380 Chile skt-la virgil cevb / skt u hm aa ayn- savb Bu kezin limlere nitmek gerek / Bu uzak yolda nie gitmek gerek nki limsz bize yokdur usl / Pes aa karu nie ollum fozl lim inde tevzu eylegil / Her ne kim sylerse alak sylegil nki toprakdan yaratd hak seni / Yine toprak klsar mutlak seni Minh halaknkm ve fh nudkm ve minh

522

nuhricukm treten uhr 20/55 10385 imdiden toprak gibi pes alak ol / Ol ulular ayagnda toprak ol Od gibi serke olan dem degl / Aa ger ibls dirse gam degl Kanda bir lim grrse iy saf / Baglagl anu-la ahd vef Bunlara her dem tevzu eylegil / Her nefes himmet tevakku eylegil Men tevzaa lillhi refeahullhu azziml-uleme fe innekm muhtcne ileyhim fid-dny vel-hireti 10390 Her gl kim ine her dem topraga / Ol gl zre gerek rahmet yaga Allah ol toprakdan an gtre / Her ne kim eksgi varsa bitre Her gl kim yce dutd zini / kibet hr eyledi kendzini Ycelikden ddi ol old zell / T ebed ol hl-la kald zell nki dne ddi toprak altna / Aa elbette gerek rahmet ine n ulald zini grdi yce / Dograd orag an udan uca L-saadete maat-tekebbri 10395 Pes tevzu ulu devletdr ere / Hsa eylerse an limlere U tamm old ol on pend szi / Alad kim var-sa gli gzi Alad dirlik nedr den soa / Alamadusa yine eydem saa Kim ol on pend bilesin adn / Adn bilse alasn dadn Biri sdku dogru ola hakk-la / Biri insf eyleyesin halk-la 10400 Biri klgl nefse kahr u cef / Biri hidmet kl uluya iy saf Biri senden kiiye efkat-durur / Birisi dst dstna nashat-durur

523

Birisi dmanlara hilm eyleme / Birsi dervlere ihsan eyleme Birisi chillere hm ola / Birisi limlere alak gele Ubu on pendi dutan irdi haka / hak yolnda buld ol mr-i bek 10405 H gerdi mrini bu pend-ile / Nefsi dvin baglad bu bend-ile Devlet anu kim duta iitdgin / Dndere hakdn yaa ussn gin Dut bu pendi ilegil bu ileri / Bu ii kim kld old yol eri Kim gt ald-y-sa hr olmad / Kald magbn her kim gt almad Ulular pendin dutarsa iy saf / Grmeyesin dnyada kahr u cef 10410 Ubu dnya kimseye dst olmad / B-vefdur kimse dstlk bulmad Hkm altndagnu yi gussasn / Dnyada hkm altna sen dmedin Yil Sleymn tahtn gtrr-idi / Her ne kim asa aa yitrr-idi kibet Allah an virdi yile / Tc u taht kamus vard yile Devlet anu kim yidrdi yimedin / Dnyay terk itdi terk it dimedin 10415 lminden iler ldi tamm / Gresin grdi ii old tamm / Mt kable en-temt ku dn gn temenn kldug / Dnya halkndan bu genci buldug Bir ey dirlik-durur halkdan bula / Halk anula hazrete lyk ola Ola ol dirlik bu halka yz suy / Rahmete mstagrak ide kamuy y alap sen rz kl kullarua / Ol dkenmez hn yohsullarua 10420 Ikn artur k-la dileyen / Dileyp sz manisin alayanu ONINI DSTN ONINI BBDAN BEYN-I HTME- KTB DER BL KM ULEM- MATAKADDEM BNYD-I LM- hSB ON NESNE ZERNE

524

KOYUPDURLAR VE hAK TAL KELM-I MECDDE BUNA NESNELER HSBDA ON ZKR TD VE TLKE AERETN KMLETN RET BU MANYEDR OL SEBEBDEN TR BU KTBI ON BB ZRE KISMET TD VE HER BBDA ON DSTN-I ACB VE GARB VE BEDY- SANY SYLED KM K TLB OLSA ANDAN FEVYD- MEVYD KTBS DE VE SIRAT-I MSTAKM- AKL-I SELMDE SBTKADEM VE RSH-DEM OLA VE BU KTBU ADINI GARB-NME KILDI ZR K BU MAN- MEZKRE TRK DLNDE GARB DD Kan ol girek gl issi eren / Kanaru bakd-y-sa ibret gren Kan ol man bilen gelsn ber / Gzi gli bir dem uht olsun ber Kan ol kim bu yola sdkdur ol / Kan ol kim bu sze kdur ol Cn kulagyla bu szi dilesn / Sz iinde gizl man alasun 10425 Yani bilsn bu hikyet neydgin / Bu hikyetden irdet neydgin Geldk imdi bu sz takrrine / Bir nazar kl pdih takdrine Gr ki ne kld v nitdi neyledi / Dnyada bu halk nin eyledi Nin old yir gk cism cn / Nie geldi dnyaya bu ins cn

525

Gkde nin yord bu ay u gn / Nin old ay u yl u dn gn 10430 Nie bagland zamna ay u yl / Nie berkindi mekna b u gil Nie bitdi yir yzinde huk u ter / Nie dutd dnyay drl hner Nin old dnyada bu yaz u k / Nin ilendi cihnda her bir i T ki hakku gizl genci ala / Rahmeti bu cmle halka sala Bileler her bir ii ad-y-la / Bileler her bir a dad-y-la 10435 Yiyp ol nimetleri kr ideler / Bileler hak varlgn zikr ideler Biline bu dnyada her bir hner / Kfr dn fsk u tat hayr u er Diledi n bu ii ol Krsz / Eyledi yir gk virdi k u yaz Yir ggi toptolu halk eyledi / Degme bir halknda bir hulk eyledi Degme birne virdi bir drl hner / Ol hnerle kim agar u kim iner 10440 Kimisi kld ibdet hakk-un / Kimisi yapd imret halk-un Kimi davet kld halk Tarya / mrini harc itdi anda b-riy Kimi alplgla kard adn / Ald kend dmanndan ddn Kimi dutd mlki srdi saltanat / Old lem halk aa kol kanat Kimi sanatlar dritdi dnyada / Sanat-la ol kii geldi ada 10445 Kimi tasnf eyleyp dzdi kitb / Okr an m u hs u eyh b Gitdi bunlar ii kald ydigr / Byle dzdi lemi ol Kirdigr nki nevbet degdi geldm ben dak / Birleyben ol biri bildm hak Grdm ol hak yolda dirlik sreni / Nie getmi aladum ol ereni Ben dah ddm bularu suyna / Cn gl t kim bulardan toyna 10450 n meded irdi alapdan yiltedi / Cn iinden hl diliyle gel didi Ol erenler soyn soyla didi / in ile szini syle didi

526

Soyladum grdm bular nitdgini / Aladum bildm nie gitdgini Dnya mlkin terk idp gitmi bular / lla kom her biri bir ydigr Kim anula alupdur her biri / Sreti ldi vel ad diri 10455 nki grdm gidiserven ben dah / A gz kalmaysarsn sen dah Diledm benden dah bir ydigr / Kala gre an cmle ihtiyr Aalar ben miskini anu-la / Alasn sen dah adu-la Devlet anu kim ey ad kazana / Rahmet ol eylk pnarn kazana n bu fikri hak brakd glme / Yir gk ibret grindi gzme 10460 Grdm ubu lemi ibret tolu / lem ire dem hikmet tolu lem ire grdgm ibretleri / demde buldugum hikmetleri Bir yire dirrdm old bir kitb / Old bnyd anu on drl bb Degme bbda geldi on destn dile / erh takrr beyn kldan kla Bu kitbu bb nin old on / Degme bbu dsitn geldi on 10465 Nin ondur bu kitbu tertibi / Nin on zre urld terkibi Nin old ubu i eydem saa / Dut kulagu bir dem uht bendin yaa Grdm ol Kurnda Allah sylemi / On kez am dstlarn medheylemi Yine on kez dstlarn gmi-durur / On dah dmanlar sgmi-durur id ol dst medhini nieydgin / Kim bilesin bu hikyet neydgin 10470 Birisi et-tibnet-tibt / Birisi el-bidnel-bidt Birisi er-rkiner-rkin / Birisi es-scidnes-scidn Birisi el-hmidnel-hmidn / Birisi es-syihnes-syihn Birisi ol emr-i marf syleyen / Birisi ol mnkeri nehy eyleyen Biri ol kim bekledi hak haddini / Yani tagyr olmad slm dini

527

10475

Biri ol dstdan ne geldi dstna / H beret geldi mmin stine El-mirne bil-marfi ven-nhne anil-mnkeri vel-hfizne li-huddillhi 9/112 Ubu on medhi alap dstlarna / Eytdi v kld nisr stlerine Yine ad gdi on drl kul / Semedi bunlarda bay u yohsul Bir iid bunlar dah kimdr ayn / Kim bilesin bu ii bell beyn Biri ol girek mslmnlar ki var / Er avret birbirine old yr nnel-mslimne vel-mslimti 33/35

10480

Biri mmin kim inand Tarya / Er avret hakka dndi b-riy Vel-mminne vel-mminti 33/35 Birisi dn gn ayag zre durur / Er u avret tat zre cn virr Vel-knitne vel-knitti 33/35 Birisi oldur ki sdk oldlar / Er avret sdk-un cn virdiler Ves-sdkne ves-sdikti 33/35 Birisi ol sabr iden kirt eren / Er avret sabr iinde cn viren Ves-sbirne ves-sbirti 33/35 Birisi oldur ki korka Tardan / Er avret yolda korkuyla giden Vel-hine vel-hiti 33/35

10485

Biri ol kim gitdiler sadka-y-la / Er avret dnyadan nafka-y-la Vel-mutesaddikne vel-mutesaddikti 33/35

528

Birisi oldur ki oru dutdlar / Er avret yolda yle gitdiler Ves-simne ves-simti 33/35 Birisi oldur ki ygd zini / Er avret bekledi kendzini Vel-hfizne frcehm vel-hfizti 33/35 Birisi ol kim hak zikr itdiler / Er avret zikr iinde gitdiler Vez-zkirnallhe kesren vezzkirti 33/35 Ubular on kez gdi ol Cell / H gmnsuz geldi yt u dell 10490 On kez on kez dstlarn gdi alap / On dah dmanlara sgdi alap Eydeym ol sgdgi nieydgin / Kim bilesin bu hikyet neydgin Biri ol kim klle hallfin didi / Yani yal and ien old ad Bir mehn didi an hor eyledi / Yani oldur cmle halku hryad Biri hemmzin didi Kurn aa / Yani artuk szldr dir grsee 10495 Biri mein didi mansi ne / Yani dn dlpi yorr er stine Bir nemmin diyben kld lakab / Yani aa bir sehn-n dir alab Biri mennin didi man ne var / Yani halk men ider hayrn ygar Biri eytdi mutedin man nedr / Yani kim b-zabt u b-endzedr Bir dah aa esmin dir Cell / Yani yazuklu gnehkr u zell 10500 Bir tillin didi Allah ol kula / Yani malm kld irkn hy-la Bir dah bell zenm old ad / Yani hak aa harm-zde didi Ubu on harf kim didi hak anlara / Yani sgmekdr bil dmanlara Kimdr ol hak sgdgi gr iy saf / ol ki dmn dutd an Mustaf An bild bir dah iid bu kezin / yet-ile eydeym Allah szin

529

10505

Bunda hikmet neydgin gyetin / Malum olur okynak yetin Msa birle vade kld ol hakm / Kim otuz gn oru ola ol Kelm Ve vadn Ms selsne leyleten 7/142 Dutd otuz gn velkin olmad / Anu-la vade yirne gelmedi Hak buyurd on dah dut kim ola / Cmle eksk bitile yirne gele Ve etmemnh bi-arin fetemme mkt rabbihi erbane leyleten 7/142 On dah dutd ol i old tamm / Ahd vade yirine geldi tamm 10510 On-la yitildi ol ahd eksgi / Msa birle sylep hak eytdgi

Hak yine eytdi bu cmle kullara / Hsa ma baylara yohsullara Kim gelrse hayr-la bendin yaa / Dndrem ben birine on hayr aa Men ce bil-haseneti felehu aru emslih 6/160 Birine on, ona yz, yze biin / Biin Allah bilr mislindekin yet-ile aladuk biz bu ii / On dah bir gr ne vardur iy kii 10515 Yine eytdi her ne kim yirden biter / Yani ne gelse nebtdan huk u ter Onda birsin sayuban virgil baa / Tokuzn algl hall olsun saa Degdgi gn yani kim rini vir / Ol hall lokma yiyenler byle yir / Ve t hakkahu yevme hasdihi 6/141 Ala imdi sen bu sz hikmetin / Gr haku cmardlgn u rahmetin Virdginden onda bir kend diler / Yani kim ol tokuzu irkin siler 10520 Aldugndan birine on dndrr / Yani sini togru yola gndrr H satu bzr kan mter / Mtersi kimdr anu yol eri

530

Malum old ol dah bir gr yine / Kuran ire on ne vardur sor yine yet onnda bir had kodlar / Bir air dip onna ad kodlar Manide bir yet bi dad var / Sret on yet bir ad var 10525 Kanda kim on nesne yan cem ola / Rahmeti ol cem iinde em ola

Hak ona gr ne didi Kurn-la / On-un gelmi-idi ol kmile Tilke aeretn kmiletn 2/196 Kanda kim on var-sa old keml / Nitekim ol on kii buld keml Yarlgand on bir kezde tamm / Bilr hir an cmle hs u m H beret geldi hakdan bunlara / Rz klsun an cmle kullara 10530 n bular yz urd bu girek dine / On dirnedi bir aga dibine Lekad razyallhu anil-mminne iz ybyineke tahte-ecereti 48/18 Tutdlar kutlu elin Peygmber / Ahdine bil baglayup ol server Tarnu birligine inandlar / hak diyp Peygmbere ynendiler Eytdiler girekleyin geldk yola / Ml u ba u cn u ogul kz bile Biz bu yoldan dnmeyevz t ebed / stmzde tanug olsun ol Ahad 10535 Ev barh esbb u mlk mlumuz / Senden ayru olmaya her hlumuz n bu ahdi eyledi ol on kii / Neyledi hak bunlara gr iy kii Bunlara indrdi rahmet yetin / yetinden bilesin sz gyetin nnellezne ybyineke innem yubyinallhe 48/10 On ne vardur yine bir gr dnyede / Kim bilesin sen bu ilmi iy dede Hak tala n yaratd dnyeyi / Dnyada virdi bize her nesneyi

531

Hvellez halaka lekm m fil-arz ceman 2/29 10540 Her ne kim varsa cihnda ad var / Ad iinde gizlen bir dad var Her birin dad birle adn / Malum itdi ad birle dadn Virdi kymet stine urd hisb / Dirlik eyler anu-la eyh u b Cmle kymet ol hisbla bilinr / Anu-la satlur u alnur Ol hisbu asln on zre kod / Asl ondur yz bi olursa ad 10545 Dile imdi niedr sen ol on / Kim saa yz gstere man yni Biri bir bir saysa on kez on olur / Yz olur ol on kim on kez on olur Yzi yz kez saysa on kez old bi / nki bir yz on yz old told bi On bi olur saysa on kez ol bii / Yz bi olur saysa on kez on bii Yz bii on kez sayamaz kimsene / Ko an sayma gir gel ol ona 10550 Bu hisbu asl birdr haddi on / Ger gge kdysa boy kaddi on Yirde gkde saylan ol on-la / Malum old kamu i kldan kla Anu-un bu kitbu asln on / Eyledk bbn u urduk fasln on Degme bir bbnda on destn tamm / Geldi anda her mukm her makm On kez on destn gelpdr nazm-la / erh takrr beyn kldan kla 10555 Bu kitbu kim okrsa kamusn / Smaya h kimse anu nmusn Kim amel eylerse ol rahmet bula / Dnyada ukbde ol ragbet bula Kim alursa bu kitb ydna / re cmle manin bnydna Geri kim sylendi bunda Trk dili / lla malum old man menzili n bilesin cmle yol menzillerin / Yirmegil sen Trk Tcik dillerin 10560 Kamu dilde var-d zabt u usl / Bunlara dmi-idi cmle ukl

532

Trk diline kimsene bakmaz-d / Trklere hergiz gl akmaz-d Trk dah bilmez-idi ol dilleri / nce yol ol ulu menzilleri Bu Garb-nme ann geldi dile / Kim bu dil ehli dah man bile Trk dilinde yani man bulalar / Trk Tcik cmle yolda olalar Vem erseln min-reslin ill bi-lisni kavmihi 14/4 10565 Yol iinde birbirini yirmeye / Dile bakup maniyi hor grmeye T ki mahrm kalmaya Trkler dak / Trk dilinde alayalar ol hak Geri gldr iren ol menzile / Ol glde eglenen gelmez dile Kamusyla dil dah hem idedr / remezse eydr idr ide dr Hliy dogru haber eydr bu dil / Geri kim irmez aa bu kl-u-kl 10570 Kamu dilde mani vardur bilene / Cmle yolda hak bulnd bulana Her nefesden yol aukdur Tarya / Kim aabildiyse an b-riy Kamu dilde var-durur man szi / Grene gizl degl man yzi Mani ehli manin kadrin bilr / Kanda kim bulsa aa ragbet klur ok acyib ok garyib nesneler / Sylenr dilde neler vardur neler Kavluh tal; Zlike fazlullhi ythi men yee vallhu zl-fazlil-azmi 62/4 10575 Maniyi bir dilde sanma siz hemn / Cmle diller an syler b-gmn Cmle dilde sylenen ol sz-durur / Cmle gzlerden gren ol gz-durur Cmle cnlar sevdgi bir nesnedr / lla bilmez kimsene kim ol nedr Baglanupdur her biri bir srete / Lki maksd old geldi srete

533

Ol suratda nesne vardur cn grr / Anu-un anu zre cn virr 10580 Bu kitbu hatm u old tamm / Toptolu yz dsitn geldi tamm Yidiyz otuz ylnda hicret / Szi irdi hatmine bu fikret Maniyi hd kimsene hatm itmedi / Bu szi kat eyleyben gitmedi Bildgine syledi her bir kii / ltmedi kimse kemle bu ii Sz iinde artug eksk var-sa / Bitrivirsn an kim yr-sa 10585 hak katnda ku eksgi ok / Allahu eksklye eylgi ok Kamu halku eksgi bundan biter / Rahmetiyle ol kamuy h dutar Fazl u rahmet ol iikde ok-durur / Ol-durur mmdi ayruk yok-durur y Hudvend sen fazlu delim / Sensin hir hem hakm hem alm Rahmetle yarlga kullaru / Sen esirge kend yohsullaru 10590 Her ki dilerse bu szi iy Cell / Rahmet olsun aa her dem dell Eydene dileyene v yazana / Rahmet eyle y ilhe rabben 10592 Her nefes bi rahmeti hakku aa / Kim yazan ftiha birle aa TEMME KTBU DVN- IK PAA B hAMDLLH VE AVNH VE hSN TEVFKIH F-SENET SNEYN VE SEMNNE VE SEMN ME /

534

SONU zet olarak sylemek gerekirse, Trk edebiyatnn slm medeniyeti iindeki ilk byk eserleri telif olarak karmza kar. Bu durum XI. yzylda Kutadgu Bilig ile kendini gsterir. Garib-nme de tertip bakmndan Kutadgu Bilige benzer. O devir Trk hayatna yer veren k Paa, grp geirdiklerini, tecrbelerini, hayalini, yaayn ve ilmini Garib-nme ile gsterir. Eserin iine girilince airimizin Trk milletinin hayatna gemii ve gelecei ile ne derece nfuz ettii hemen anlalr. O Orhun bidelerinden balayarak, Kutadgu Bilige ve Dede Korkuta kadar gelen baka bir dilde bile yazlsa, Mesnevdeki duruma kadar btn Trk hayatn bilen ve yaayan bir limdir. Bunun yannda babas ve dedesi gibi snn olup slm ilimleri hakkyla bilen biridir. ok dil renmesi ve rendii dillerin edebiyat ve kltrlerini hakkyla bilmesi onu ortak kaynaklara gtrr. Bylece Mevlna Celleddin-i Rum gibi limlerle ayn safta yer alr. Garib-nmede Mevlna tesirinden bahsedilmesi de bu yzdendir. Hlbuki Mesnevnin tertip ve hikye tarz Garib-nmeye hi benzemez. Mesnev hikyeleri anlatmda ne kadar dank ise, Garib-nme onun zddna, o kadar nizam ve intizam iindedir. Her iki eserde de o devir Trklnn hayatna, detlerine yer verilirse de 35 Garib-nmedeki derli toplu durum Mesnevde grlmez. Ayrca ele alnan konular; benzerlik de gsterseler, farkl farkl anlatlr. Ancak k Paa Mesnevden beyit seviyesinde kalan baz ifade ekillerine eserinde yer vermitir. Bundan baka Garib-nmedeki nefis ve akl konusu aa yukar baz farklarla Risletn-Nushiyye ile benzerlik gsterir. Yalnz k Paa konuyu Yunusa gre daha da geniletir. Ayrca Garib-nmede Yunus Divannn baz beyitleri de aklanr. Benzerlik bakmndan Hac Bekta- Veli hazretlerinin Makltn da zikretmek gerekir. Tabi ki btn bunlarda, ayn inanca ve ortak bir kltre balln, ayn evrede hayat yaamann ve dile getirmenin de rol oynadn belirtmeliyiz. Garib-nmenin Trk edebiyatnda nemli bir yeri olan Mevlid zerinde byk tesiri vardr. Gerekte baz syleyiler, ya ksmen deitirilerek veya ayn ekilde Sleyman elebi tarafndan Mevlide alnmtr. Bunu: Allah adn eytlm evvel ibtid Andan old ibtid v intih eklinde, daha Garib-nmenin ilk beytinden itibaren grmeye balarz. Garib-nmede, hacimli bir eser olmas bakmndan baz beyitlerin, aynen veya az ok deitirilerek tekrar edildii de grlr. Ayrca her kssann banda ve sonunda benzer ifadelere yer verildii de bir gerektir. Eserin ak ve ekici bir anlatm, anlalan bir dili vardr. Dikkat eken bir baka zellik Arapa ve Farsa tamlamalara sadece gerek duyulunca, ok az yer verilmesidir. Bunun yannda baz beyitlerde Arapa ve Farsa kelimelere hi yer verilmedii gibi alnanlar da ll olarak alnmtr. Ayrca eserin 1920 ylna kadar, 600 sene gibi bir zamanda nshalarnn oalarak gelmesi, Garib-nmenin deerini gstermektedir.

35

Kemal Yavuz; Munnin Mesnev-i Murdiyesi, Baslmam doktora tezi, ..Edebiyat Fak., stanbul 1977.

535

BBLYOGRAFYA Akar, Metin; eyyad Hamza Hakknda Yeni Bilgiler, Trklk Aratrmalar Dergisi, say 2 , stanbul 1987. Aksoy, Hasan; Dursun Fakh, Trkiye Diynet Vakf slm Ansiklopedisi, 10. cilt, stanbul 1994. Akn, mer Faruk; Divan Edebiyat, Trkiye Diynet Vakf slm Ansiklopedisi, 9. cilt, stanbul 1994. Arat, Reit Rahmeti; Kutadgu Bilig I, Metin, Trk Dil Kurumu Yaynlar 458, 2. Bask, Ankara 1979. k Paa; Garibnme, Sleymaniye Lleli 1752, Almanya Tubinger 1684, Koyunolu13634, Kayseri Raid Efendi 9344. Atsz; kpaaolu Tarihi, Kltr Bakanl 1000 Temel Eser, stanbul 1970. Banarl, Nihad Sami; Resimli Trk Edebiyat Tarihi, 1. cilt, stanbul 1972. Coan, Esad; Hac Bekta- Veli Maklt, Seha Neriyat, stanbul tarihsiz. antay, Hasan Basri; Kurn- Hakm ve Mel-i Kerm (Haz. Do. Dr. M. A. Yekta Sara), Risale yaynlar, stanbul 1993. elebiolu, Amil; Sultan II.Murad Devri Mesnevileri, Baslmam doentlik tezi, Erzurum 1976. elebiolu, Amil; Muhammediye, I-II; Mill Eitim Bakanl Yaynlar: 3028, stanbul 1996. Dilin, Cem; Mesud bin Ahmed, Sheyl Nevbahar, nceleme-Metin-Szlk, Atatrk Kltr Merkezi Yayn-Say: 51, Ankara 1991. Dilin, Dehri; Ysuf ve Zeliha, Trk Dil Kurumu Yayn, stanbul 1946. Elvan elebi; Menkbul-Kudsiyye F Mensbil-nsiyye Baba lyas- Horasn ve Sllesinin Menkabev Tarihi, (Haz. smail E. Ernsal-Ahmet Yaar Ocak), Trk Tarih Kurumu Yaynlar Sa: 12, Ankara 1995. Ergin, Muharrem; Orhun bideleri, Kltr Bakanl 1000 Temel Eser: 32, Mill Eitim Basmevi, stanbul 1970. Ergin, Muharrem; Dede Korkut Kitab I, Trk Dil Kurumu Yaynlar: 169, Ankara 1989. Ergun, Sadettin Nzhet; Trk airleri, 1 cilt, No. 9, stanbul, 1 Haziran 1936. Gkbilgin, Tayyib; Osman I, slm Ansiklopedisi, 95. cz, M.E.B. Basmevi, stanbul 1971. Glpnarl, Abdlbki; Yunus Emre ve Tasavvuf, stanbul 1961. Glpnarl, Abdlbki; k Paann iirleri, Trkiyat Mecmuas, c.V, stanbul 1936. Gztok, Avni; k Paann Garib-nmesi, lk drt bbnn transkripsiyonlu metni, gramer, kelime tekili, ekimler ve seme lugat, Yksek Lisans tezi, Erzurum 1986. Grol, Aye; k Paa ve Garib-nmesi, Boazii niversitesi Fen-Edebiyat Fakltesi Trk Dili ve Edebiyat Blm Mezuniyet tezi, stanbul 1991. Gzel, Abdurrahman; Kaygusuz Abdal, Kltr Bakanl Yaynlar, Babakanlk Basmevi, Ankara 1981. Hoca Sadeddin; Tct-Tevrih, I. cilt (Haz. smet Parmakszolu) Kltr Bakanl Yaynlar: 301, Eskiehir 1992. Hseyin Hsameddin; Amasya Tarihi, 2. Cilt, stanbul 1329-1332. nalck, Halil; Adaletnme, Trkiye Diynet Vakf slm Ansiklopedisi, 1. cilt, stanbul 1988. slm Tarihi Ansiklopedisi, 10. cilt, stanbul tarihsiz. Kafesolu, brahim; Seluklular, slm Ansiklopedisi, 105. cz, Milli Eitim Basmevi, stanbul 1972. Kaplan, Mehmet; Trk Edebiyat zerinde Aratrmalar I, Dergh Yaynlar, stanbul 1976. Kaplan, Mehmet; Trk Edebiyat zerinde Aratrmalar 3, Tip Tahlilleri, Dergh Yaynlar, stanbul 1985.

536

Karahan, Abdlkadir; XIV. Yzyl Sonlarna Kadar Trk Kltr ve Edebiyat, .. Edebiyat Fakltesi Yaynlar No. 2659, Edebiyat Fakltesi Basmevi, stanbul 1985. Kaymaz, Zeki; k Paa Garib-nme, Dil zellikleri, ksm transkripsiyon, sz dizini, baslmam Doktora tezi, Malatya1989. Koca, Salim; I. zzeddin Keykvus (1211-1220), Trk Tarih Kurumu Yayn, Ankara 1997. Korkmaz, Zeynep; Sadrddin eyholu Marzubn-nme Tercmesi, Ankara 1973. Kprl, Mehmet Fuad; k Paa, slm Ansiklopedisi 9. cz, stanbul 1970. Kprl, Mehmet Fuad; Trk Edebiyatnda lk Mutasavvflar, 3. Bask, Diynet leri Bakanl Yaynlar, Ankara 1976. Kprl, Mehmet Fuad; Osmanl mparatorluunun Kuruluu, stanbul 1972. Kprl, Fuad; Edebiyat Aratrmalar, Makaleler Klliyat 1, 2. bask, Trk Tarih Kurumu Yaynlar, Ankara 1985. Kprl; M. Fuad; Edebiyat Aratrmalar 2, tken Yaynlar, stanbul 1989. Kymen, Mehmet Altay; Byk Seluklu mparatorluu Tarihi, III.cilt, Trk Tarih Kurumu Yaynlar, Ankara 1992. Kuran- Kerim Lugat; ( Mtercim, Mahmut anga), Tima Yaynlar, stanbul 1994. Kut, Gnay; k Paa; Trkiye Diyanet Vakf slm Ansiklopedisi, 4. cilt, stanbul 1991. Kk, Sabahattin; Bk Dvn, Tenkitli basm, Trk Dil Kurumu Yaynlar: 601, Ankara 1994. Latf; Tezkere-i Latf, Dersaadet kdam matbaas, stanbul 1314. Levend, Agh Srr; k Paann Bilinmeyen ki Mesnevisi, Trk Dili Aratrmalar Yll, Belleten, Ankara 1953. Levend, Agh Srr; k Paann Bilinmeyen ki Mesnevisi Daha: Hikye ve Kimya Risalesi, Trk Dili Aratrmalar Yll Belleten, Trk Tarih Kurumu Basmevi, Anakara 1954. Mazolu, Hasibe; Kitbu Evsf Mescidi-erfe, Trk Dil Kurumu Yayn, Ankara 1974. Mehmet Ner; Kitbu Cihan-nm, Ner Tarihi, 1.cilt (Haz. Faik Reat Unat-Mehmet Altay Kymen), Trk Tarih Kurumu Yayn, Ankara 1949. Mehmet Tahir (Bursal); k Paa, Trk Dernei, 1. say, stanbul 1327. Mehmet Tahir (Bursal); Osmanl Mellifleri, 1.cilt, Matbaa-i mire, stanbul l333. Mengi, Mine; Garb-nmede Alplk Geleneiyle lgili Bilgiler, Trk Dili Aratrmalar Yll Belleten, Trk Tarih kurumu Basmevi, Ankara 1985. Muallim Nci; Lugat- Nci, ar Yaynlar, stanbul l978. Okuyucu, Cihn; k Paann Tasavvuf Rislesi, Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, 2. say, Kayseri 1988. Osmanl Tarihi Ansiklopedisi, 5 ve 6. cilt, stanbul tarihsiz. Sertkaya, Osman Fikri; Ahmed Fakih, lm Aratrmalar, 2. cilt, stanbul 1996. Sivri, smail; Nasrettin Hoca Fkralaryla Yaam yks, stanbul 1998. Sleyman elebi; Mevlid (Haz. Faruk K. Timurta), Kltr Bakanl 1000 Temel Eser Dizisi: 27, stanbul 1970. apolyo, Enver Behnan; Seluklu mparatorluu Tarihi, Gven matbaas, Ankara 1972. apolyo, Enver Behnan; Krehir Bykleri, San matbaas, Ankara 1967. ehabeddin Sleyman; Trih-i Edebiyt- Osmniye, stanbul 1328. emseddin Sami; Kamusul-Alm, 2.cilt, stanbul 1306. emseddin Sami; Kamusul-Alm, 4. cilt, stanbul 1311. Tarm, Cevat Hakk; Krehir Tarihi zerinde Aratrmalar I, Krehir Vilyet Matbaas, Krehir 1938. Tat, Mustafa; Yunus Emre Divan II, Tenkitli Metin, Kltr Bakanl Yaynlar 1280, Ankara 1990. Timurta, Faruk K.; Yunus Emre Divan, Kltr Bakanl Yaynlar 1000 Temel Eser Dizisi:

537

72, stanbul 1989. Timurta, Faruk K.; Tarih inde Trk Edebiyat, 2. bask, stanbul 1990. Tulum, Mertol; Elvan elebinin Menkbl-Kudsiyye Adl Eserinin kinci Basks Mnsebetiyle III, Trk Dnyas Aratrmalar, say 106, stanbul 1997. Tulum, Mertol; Hikmetlere Gre Yesevlik ve Orta Asya Kltr tarihi Bakmndan nemi, lm Aratrmalar 7, stanbul 1999. Turan, Osman; Seluklular Zamannda Trkiye, stanbul 1971. Tzner, Abdullah tf; Kurn- Kerim ve Trke Meli, Mustafa Barn neri, stanbul 1970. Uzunarl, smail Hakk; Osmanl Tarihi, I. cild, Trk Tarih Kurumu Yaynlarndan, Trk Tarih Kurumu Basmevi Ankara 1972. Varlk, M. etin; Germiyan-oullar Tarihi (1300-1429), Sevin matbaas, Ankara 1974. Yavuz, Kemal; Munnin Mesnev-i Murdiyyesi, (Trkede Bilinen lk Mesnev Tercme ve erhi), cilt I-II, Baslmam Doktora tezi, stanbul 1977. Yavuz, Kemal; XIII-XVI. Asr Dil Yadigarlarnn Anadolu Sahasnda Trke Yazl Sebepleri ve Bu Devir Melliflerinin Trke Hakkndaki Grleri, Trk Dnyas Aratrmalar, 27. say, Faruk Timurtaa Armaan, stanbul 1983. Yavuz, Kemal; eyholu Kenzl-Kber ve Mehekkl-Ulem, Atatrk Kltr Merkezi Yaynlar: 39, Ankara 1991. Yavuz, Kemal; Germiyanoullarnn Trk Kltr Hayatndaki Yeri, lm Aratrmalar 1, stanbul 1995. Yavuz, Kemal; Edebiyatmzda Gezen Nefesler, Tarih ve Medeniyet, 61. say, Nisan 1999, stanbul l999.

538

You might also like