Ayrk Fourier Serisi ile Srekli Fourier Serisi Arasndaki liki

Ksm 3 de T
o
periyotlu bir f t ( ) iaretinin stel Fourier serisi katsaylar
F
T
f t e dt
k
o
jk t
T
o
=

1
0
0
( )


ifadesi ile verilmiti. f t ( ) iareti N T T
o
= / tamsay olacak ekilde T rnekleme periyodu ile
rneklenmi olsun. Bu durumda yukardaki integral yaklak olarak dikdrtgen kurall integral
hesaplama yntemi ile

F
NT
Tf nT e
k
jk nT
k
N
T
o
$

=

1
2
0
1
( )
x

ifadesiyle hesaplanabilir. Gerekli matematiksel ilemlerden sonra yukardaki ifade
F
N
f n e
k
jk n
k
N
N
$

=

1
2
0
1
[ ]
x

eklinde elde edilir. Eitliin sa taraf ayrk Fourier serisi katsaylarn veren ifade olduundan
dolay,

F F k
k
$ ( )

ilikisi elde edilmi olur. f t ( ) iareti periyodik ise, bu iliki yaklak yerine eitlik eklinde olabilir.
nk N ift ise, yatay eksenin st ksmndaki integral hatalar alt ksmndaki integral hatalaryla yok
edilir.

rnek: Aadaki ekilde bir periyodik f t ( ) iaretinin Fourier tayf verilmitir.
a) f t ( ) nin ifadesini veriniz.
b) f t ( ) iaretinin srasyla, T = 0125 . msn , T = 0 25 . msn ve T = 05 . msn rnekleme periyotlar ile
rneklenmesi halinde elde edilen f n [ ] iaretinin tayflarn srekli Fourier serisi ile ayrk Fourier
serisi arasndaki ilikiden yaralanarak lekli olarak iziniz (not: f t ( ) iareti t=0 sn de rnek
alnacak ekilde rnekleme ilemi yaplmaktadr).
c) b) kknda bulmu olduunuz katsaylar ayrk Fourier serisinden yararlanarak dorulaynz.
F f ( )
f [kHz]
-2 -1 0 1 2
1
0.5
0.25 0.25
0.5

zm 3)

a) Tayfdan x x
o o
f = = 2 2 10
3
rad / sn olarak bulunur. f t ( ) iareti ise, iaret periyodik olduundan
dolay
f t F e
k
jk t
k
( ) =
=

0

ifadesiyle verilir. Tayfdan,
F F

= =
2 2
025 .
F F

= =
1 1
05 .
F
o
= 1
ve dier katsaylar sfrdr. Sonu olarak
f t e e e e
j t j t j t j t
( ) = + + + +
1
4
2 1
2
1
2
1
4
2
0 0 0 0
1


= + + 1 2
0
1
2
0
Cos t Cos t
olarak bulunur.






b) Ksm 5de verilen rnekleme teoreminden hatrlanaca zere, rneklenmi bir iaretin tayf
rneklenmemi iaretin tayfnn rnekleme frekansnn katlarnda telenmi formundan oluur. Buna
gre, T = 0125 . msn rnekleme periyodu ile rneklenmi iaretin rnekleme frekans 8 kHz
olduundan dolay, yukardaki tayf 8 kHz in katlarnda her iki ynde tekrarlanacaktr. Bu ekilde
ortaya kan tayf ekil de gsterilmitir. ekilden grlecei zere, rnekleme frekansnn yeterli
byklkte seilmesi nedeniyle tayfta bir akma olmamaktadr.
f [kHz]
-8 -2 -1 0 1 2 8
1
0.5
0.25
F(k )

T = 0 25 . msn olmas durumunda ise, rnekleme frekans 4 kHz olup rneklenmi iaretin tayf, soruda
verilen tayfn 4 kHz in katlarnda her iki ynde kaydrlmasyla ortaya kan tayfdan olumaktadr.
ekilden grlecei zere, rnekleme frekans yeterince byk seilmediinden tayftaki bileenlerdan
bazlar akmaktadr ve bu akan bileenler toplanmaktadrlar (rnein n=2 deki bileen).

f [kHz]
0 1 2 3 4
-4
F(k )
1
0.5

T = 0 5 . msn olmas durumunda ise, rnekleme frekans 2 kHz olup ekil den grlecei zere
rneklenmi iaretin tayfnda btn bileenler akmaktadr.
f [kHz]
0 1 2
F(k )
1.5
1

c) aretin periyodu T
o
= 1 msn olduundan dolay bu iaretin T=0.125 msn aralklarla rneklenmesi
halinde periyodu N
T
T
o
= = 8 olan ayrk periyodik iaret elde edilir. Bu iaret,

. J
f n Cos nT Cos nT
T T
= +

'

+
'
+

'

+
'
1 2
2 1
2
2
0 0
x x

dir. Gerekli ilemlerden sonra
. J ) )
f n Cos Cos
n n
= + + 1
4
1
2 2
x x

elde edilir. Ayrk Fourier serisi katsaylar
F
F
F
F
F
F
F
F
e e e e e e e
e e e e e e e
j j j j j j j
j j j j j j j
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
0
1
2
3
4
5
6
7
1
8
1 1 1 1 1 1 1 1
1
1
4
2
4
3
4
4
4
5
4
6
4
7
4
2
4
4
4
6
4
8
4
10
4
12
4
14

=


x x x x x x x
x x x x x x x
4
3
4
6
4
9
4
12
4
15
4
18
4
21
4
4
4
8
4
12
4
16
4
20
4
24
4
28
4
5
4
10
4
15
4
20
4
25
4
30
4
35
4
6
4
12
4
18
4
1
1
1
1
e e e e e e e
e e e e e e e
e e e e e e e
e e e e
j j j j j j j
j j j j j j j
j j j j j j j
j j j j




x x x x x x x
x x x x x x x
x x x x x x x
x x x 24
4
30
4
36
4
42
4
7
4
14
4
21
4
28
4
35
4
42
4
49
4
1
2 5
05
05
05
2 2
2
2 2
2
2 2
2
2 2
2
x x x x
x x x x x x x
e e e
e e e e e e e
j j j
j j j j j j j


+

.
.
.
.
.
denkleminin
hesaplanmasndan sonra
F
F
F
F
F
F
F
F
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
.
.
.
.
0
1
2
3
4
5
6
7
1
05
0 25
0
0
0
0 25
05

eklinde bulunur. Bu Fourier serisi katsaylar ekil .. ile karlatrldnda F k ( ) deerlerinin
ekilde k inci bileen deerleriyle ayn olduu grlebilir.
Benzer ekilde T=0.25 msn deeri iin
. J )
)
f n Cos Cos n
n
= + + 1
2
1
2
x
x
olarak bulunur. Ayrk Fourier serisi katsaylar
F
F
F
F
e e e
e e e
e e e
j j j
j j j
j j j
( )
( )
( )
( )
.
.
.
.
.
0
1
2
3
1
4
1 1 1 1
1
1
1
2 5
05
05
05
2
2
2
3
2
2
2
4
2
6
2
3
2
6
2
9
2

x x x
x x x
x x x

denkleminin hesaplanmasyla
F
F
F
F
( )
( )
( )
( )
.
.
.
0
1
2
3
1
05
05
05

eklinde bulunur. Elde edilen bu katsaylarn ekil deki deerlerle uyutuu kolayca grlebilir.

d) T = 0.5 msn deeri iin
. J ) )
f n Cos n Cos n = + + 1 2
1
2
x x
eklinde elde edilir. Ayrk Fourier serisi katsaylar

F
F e
j
( )
( )
.
.
.
0
1
1
2
1 1
1
2 5
05

x


F
F
( )
( )
. 0
1
15
1

olarak bulunur. Bu deerlerin de ekil deki deerlerle ayn olduu grlmektedir