1

ERATTIR; cmle makamlar toplayan, Zannetmeyin ki sadece lm-i Zahiran, Gayret eyle iyi dn ey taliban! ekil suretle oyalanrsan ne yazk. TARKATTIR; yoldur, balanr gidilmeye. Gnlden Muhabbetullah akp gelmeye. Nefis duvarlarn para para delmeye. Sava meydamna gelmeyene ne yazk HAKKATTR; kendini tanmaktr batan, Gayretle yr gzn bo kalmasn yatan, Ayr ruhunu artk, bu topraktan tatan, Rabb'n daveti var, gelmeyene ne yazk. MARFETTR; bilinir HAKK, HAKK'el yakyn Bu yolu at bize Rasul'u Sakaleyn, Ermedi o devlete gemi mmetlerin, Rasul'den MENREAN duymadnsa ne yazk. N.A.

(MENREAN - Bana bakan Hakk' grr.) -2-

NDEKLER evirenin n sz ......................................................................................... Fatiha'y erifin Hakikat mertebesinden izah ....................................................

BRNC BAB Farz namazlar hakkndadr Birinci blm : Sabah namaznn usul beyannda'dr. ........................ ikinci blm : le namaznn usul beyannda'dr. ................................ nc blm : ikindi namaznn usul beyannda'dr. ................................ Drdnc blm : Akam namaznn usul beyannda'dr............................. Beinci blm : Hamd usul beyannda'dr. ............................. Altnc blm : Teheccd namaz usul beyannda'dr. ................................ Yedinci blm : Tarikat-i Aliyye-i Uakkyede, ikamet ile Salat'tn ............... sonunda tebihlerin heyeti beyanndadr.

KNC BAB Nafile namazlar hakkndadr Birinci blm kinci blm nc blm Drdnc blm Beinci blm Altnc blm : rak namaznn beyannda'dr. ............................... : Duha namaznn beyannda'dr. .................................. : Evvabin namaznn beyannda'dr. ............................... : Teheccd- bedel namaznn beyannda'dr. .............. : Teheccd namaznn beyannda'dr. ............................... : Abdest kr, namaznn beyannda'dr. ...............................

"HATME" KTABIN SONU UYKUNUN STN .................................................................. KELME- TEVHDE BALAMAK ............................................................. MECLSTE FATHA EKMEK .............................................................. TEBH IKARMAK .......................................................................... MRDE SELAMUNALEYKM DEMEK ............................................... TEVHD VEYA HATM- HACEGAN TERTB .......................................... HATM- HACEGAN TERTB .............................. MRDE TESLMYET .............................. TALM VETELKNE RAYET .............................. ESMANIN DETRLMES ............................. RYA VE VAKIA ............................. EYHN RADESNDE FNA OLMAK ................. TARKAT EMANET .............................. EYHN SZN STN TUTMAK ................. EYHNDEN DUA STEMEK ...............................

EVLLK .............................. NSANLARDAN BR EY STEMEK ................... SLKUNDA STKAMET ................... KENDNDE BR EY GRMEMEK ................... EHL DNYA LE OTURMAK ............................. DAM ZKRDE OLMAK ..................................... CEHR VE HAF ZKR .................................... TARKAT NKARCILARI LE OTURMAMAK .................................... ZAHR VE BATIN TAHSL .................................... TEVHD MERTEBELER ....................................... HIZIR (A.S) LE BULUMAK STEYEN K .................................... KMSEY HAKR GRMEMEK ........................... SEYR SLKUN ARTI ................................ KESNTSZ ZKR ....... .................................... YEMEN FAZLETLES, SOFRA ADABI .................................... SALKN DRT EDEB ............................................ OK GLMEMEK .................................................... KORKU VE MD ...................................................... MEDH VE ZEM ................................................... TEVAZU VE KBR .............................................. BAYEZD' BSTAM'DEN NAKL .................................... CNEYD-1 BADAD'NN SZ ................................... BRAHM B. EDHEMN RVAYET .................... TEHECCD NAMAZI .............................................. RYASETE MEYL ETMEMEK ............................ EVLYAULLAHIN HALLER ................................... SALK CMERT OLMALIDIR .............................. SEMA ........................ SALK DNYADA YOLCU GB OLMALIDIR ................................... EVLYALARIN MAKAMLARI ............................ IRAD MAKAM1NIN ALAMETLER ... .................................. GAVS, ABDAL, NKEBA, NCEBA, BDELA, AHYAR, UMD .................................. ALLAHIN YANINDAK, KIYMETN, ................................................. ERATIN HAKKAT ........................................................................ HIRKA, KEMER. TA, CBBE ........................................................... KERAMET ............................. .................................. NABE .................................. .................................. DRT TERK .............. .................................. BENLGN GNAH OLMAS ................................ ................................ MAHLKAT N BADET .................................................................. LM VE ETLER ................................ ................................ MRDN SEVMEK ............................................... KUSURLARI RTMEK .......................................................................... FKRN ETLER ...................................................................................... HALVET VE ERBAN ............................. ................................. SALKN EYH LE BAYRAMLAMASI ...................................... SECCADENNLK VE EYHLK CAZETNDE USUL ................ SALKN BR BAKA ZAVYEY ZYARET ...................................... BRNC (TEMMME) TAMAMLAMA: TAC-I ERF RUMUZATI ................................ KNC TAMAMLAMA: MRD HAKKINDADIR....................................

MRD KAMLN 32 VASFI ............................................................ DRDNC TAMAMLAMA POST ARETLER HAKKINDADIR. ................................ BENC TAMAMLAMA: DEVRAN (SEMA) HAKKINDADIR ............. ALTINCI TAMAMLAMA: VAHDET- VCD SIRRI BEYANINDADIR ................... VAHDET- VCUDU ANLAMADA DLEN HATALAR .................................. BRNC HATA ......................... ................................ ................................. KNC HATA ................................................................................ NC HATA ............ ................................ ................................ DRDNC HATA ................................ ........................................... BENC HATA ................................ ................................ ALTINCI HATA ............................................................................... YEDNC HATA .............................................................................. SEKZNC HATA ............................. ................................ VAHDET- VCUDUN SIRLARI . ................................................. ERH EDENN MISRA LE HAL ...........................................................

NSZ Muhterem okuyucum: Bilindii gibi gnmz kelime ve kavramlarn en kargaa halinde yaand bir devre olmaktadr. Bu yzden ifade edilmek istenen mana gerek ynyle meydana kamamaktadr. Herkes bu szckleri kendi anladklar istikamette yorumladklarndan fikir anlamazlklar olmaktadr. Muhterem gnl dostlar: Byk Arif ve mutasavvuf merhum (efendi babam) Nusret Tura Hz. salnda biz fakire Abdullah Salahaddin Uakla hazretlerinin kaleme ald TUHFETU'LUAKYYE (Aklara hediyeler) isimli makbu kitabn gnmz insanlarnn okuyup anlayabilecei dile uyarlamam iin vermilerdi. Nihayet sra geldi, epey uzun almalardan sonra Rabbimin izni ile sonuland ve kitaplarmzn sekizinci srasn ald. Muhterem kardeim: Bu kitap dnya ve ahiret isterinin bir birine kart gnmzde gerek gnl ehli kimselerin takip etmeleri lazm gelen yolu gstermektedir. Mana aleminde yol almak isteyen gerek salk (hak yolcular)'nn hedefi dnya deil Rabb'lar olmaldr. Bu yolda riyaset ve dnya muhabbet-i yoktur. Gerek tasavvuf, davay terk manay gizlemektir denmitir. Hak yolcusunun tek davas vardr, o da nefs-i ile olandr. Epey almalardan sonra nefs'sini terbiye eden Hak yolcusu nihayet kendi varlndaki hakikati idrak etmeye balar, kendi fani Hak baki olur. Bylece ilahi hakikatlere ve ebedi yaama ulam olur. Ksaca belirtilen bu Hakk'a ulama olgusuna ef'al alemi itibarile Srat- mstakim (doru yol); esma alemi itibarile tarik ve zel olarak'ta tarikat; sfat mertebesi itibarile sratullah denmektedir. Dini terimlerden olan eriat, tarikat, hakikat, marifet kelimeleri ne yazk ki gnmzde ok yanl anlalmaktadr. Ksa ksa bu kelimeleri anlamaa alalm. eriat: Genelde sadece d grnty dzenleyen kurallar diye bilinir. Aslda ise btn mertebeleri kapsamaktadr, ne yazk ki ok dar kalp ve bilin iinde dnlmektedir. Tarikat: Bu kelimenin ifade ettii mana da ok yanl deerlendirilmektedir, Tarik yol demektir, genel deil, zel yol demektir. Bu kelimenin ifade ettii mana Hakk'a giden yoldan daha ksa srede Rabb'a ulamaktr. Tarikat'in grevi yolcuyu hakikat'e hazrlamaktr. Fakat ne yazk ki ounlukta olan mntesipleri veya kartlar bu kelimenin ifade ettii manay ok yanl deerlendirmektedirler. Tabii ki bu hususlar eletirmek bize dmez, herkes veya her gurup kendilerinden sorumludur. Hakikat: Genel olarak bu kelimenin ifade ettii mana da olduka yanl ve sureta anlalmaktadr. Hakikat kelimesi ifade ettii manaya ulaamamaktadr. Hakikat yaantsna ulam kimselerin yaam anlay ve tatbikatlar ok bakadr. Bu yaam da yolcusunu marifetullah'a ulatrmakla grevlidir. Marifet: lahi hakikatleri ve eitimim ifade eden bu kelimenin de genelde sadece lafz- yani sesi kalm. O kelimeden gerek olarak anlalmas lazm gelen mana kapal kalmtr. Yukarda ki ksa izahtan sonra, elimizdeki kk eserin ilgili okuyucularm byk ufuk aaca, bu szcklerin gerek manalarm belirli bir seviyede ifade edeceim ummaktayz.

Sayn okuyucum bu kitab okurken n yargl ve artlanm, dar ereveli bir anlay ierisinde okuma, ufkunu a genilet, dnyevi veya siyasi bir anlayla deerlendirme. Sadece Hakk'n ve Hakk'a giden yolun gerekleri iinde deerlendir. Daha evvelce yazmaa altm dier kitaplarmn arasnda beni en ok yoran bu kitap oldu. Muhterem yazarnn ifade etmek istedikleri manalar asllarm en uygun ifadelerle vermee altm. Elimizdeki szcklerle ifade etmenin ok zor olduunu anladm. nk bu kitap mana aleminden, baka bir dnyadan bahsetmekte, bu gn kullandmz kelimeler ise bu gnn dnyasn anlatmaktalar. Hal byle olunca en uygun ortak kullanlmaya allan szcklerle verilen manay ifade etmeye altm. Az da olsa baz kelimelerin bu gnk karlklarm lgatlar da dahi bulamadm, kelimenin iinde bulunduu ak ierisinde deerlendirmeye altm. Muhterem okuyucularm, bu kitabn hazrlannda istemeyerekte olsa. gerek ifade ve gerek manalarda baz yerlerde, kelime yetersizlikler inden anlalma zorluklar olabilir. Bunun bir baka zorluu da baz tasavvuf terimlerin ancak kendi ekilleriyle ifade edilmesiydi. Bu kitabn daha iyi anlalmai iin o terimlerin ifadelerinin bilinmesi gerekmektedir. Ancak konuyla ilgili olan kimseler bu terimlere ainadr. Bylelikle ifade edilmeye allan manalar daha kolay anlalabilinir. Elimizde olmadan meydana gelmi olan her trl hatalarmzdan evvela kitabn yazar Abdullah Salahattin Uaki Hz.'den, sonrada sizlerden zr dileriz. Allah c.c cmlemize anlay feyzi ve bereketi versin. Bu kitabn olumasnda emei geen herkesten raz olsun. lahi bu kitaptan meydana gelecek manevi haslat evvela yazarmz Abdullah Salahattin Uaki Hz.'nin ruhlarna ve Arapadan Osmanlcaya eviren Abdurrahman Sami Hz.'nin ruhlarna hediye eyledim. Bu kitab okuyup iyice anlamaya altktan sonra grlecektir ki: ilgili kelimelerdeki manalar genelde kullanldndan ve uygulandndan ne kadar baka eyler ifade etmektedir. Szlerimizle fiilerimizle gerekleri ok iyi anlamak ve yaamak zorundayz. Bylece her birey ve gurup gerekleri idrak ederek, kendi gerek yerini bilmi, bulmu olsa, hi sorunumuz kalmaz herkes kol kola girer ve bir birerlerimizi hangi dncede olursak olalm kucaklarz. Toplumumuzun acil ihtiyac budur. Biz birbirimizi sevmek zorundayz. Allah (c.c) 'tan bizlere bu hususlarda yardmc almam ve bizleri iyi niyet sahibi yapmasn niyaz ederim. Amin.. 25/9/1998 Necdet Ard Terzi Baba Tekirda

BSMILLAHRRAHMANRRAHIYM Her trl mertebeler ile zuhurda olan, hamd ve sena, cmle alemleri umumi ve hususi, Rububiyyetinin tahsisini, zahir ve batn kemali ile tamamlayan Cenab- Rabb- mteale mahsus ve mnhasrdr'ki: Alemi ervahta ezeli kabileler zerine feyzi, rahmeti, bereketi ve ba ile erveha cisimler aleminde, saf, mcerred ruhlar, ruhlarnn gerektirdii ekilde cismani elbiseler ile vcd sahipleri yapt. Umumi, vcudu alem ile mevcut, hususi nimet ikramiyle cmertlik ederek, umumi nimet ve hususiden, mucazata ve mkafata mahsus olan ahiret gnnn sahibi ve maliki, mutlak mutasarrf, "senegrug lekm eyyhessekalan." (Rahman 55/31) Mealen: "Ey insan ve cin topluluklar! sizinde hesabnz ele alacaz." Azametiyle, ikram ve intikam sahibidir. O zat- Celilin sfat ki: Hidayet yolunun hakiki, talibi olanlarn, makam fark'in balangcnda, ubudiyetlerini "iyyake nabd" (Fatiha 1/5) Mealen: "Ancak sana ibadet ederiz" fasl celiliyle esasa dayanan ibadeti, makam farkyyeti bildirdi. Makam farktan kazanlm olan kurallarn nur-u ile lahut yolunun tm hakiki salik-i olanlar da "ve iyyake nestain" (Fatiha 1/5) Mealen: "ve yalnz senden yardm dileriz" beyan celilesiyle irad eyledi. Tecelli-i nur-u zat-i ve sfat-i ve esma-i ve efal-i, Salavat- ve daima selam habib-i azam Rasulmuz, kalblerimizin ezeli tabibi, son neb-i makbulmuz, Muhammet Mustafa aleyhissalatul ufiye (ifa eden) mtecceli ola ki "hdina" (Fatiha 1/6) Mealen: "Bizi gtr", srr ile bizleri, makam fark- cem-i ibadet le srr vahdete intikal ve nail eyledi. Makam- fark ile makam- cem-i ancak "Essrat-el mstakim" (Fatiha 1/6) Mealen: "Doru yola" Hususiyle vuslat yolu olup, ezeli nimete aday olanlara tahsistir. "Sratellezine en amte aleyhim" (Fatiha 1/7) Mealen: "zerlerine nimet verdiin" Tenbihiyle Rahim ve "vehhab" "hibe sahibi" olan Alla-u zlcelalin fadlu ilahisi gemiteki ihsan- Rabbaniyyesidir ki, i bu "Srat- mstakiym" "Gayrul madubi" (Fatiha 1/7) Mealen: "Gazaba uramayanlarn" olup, mahbubiyet yoludur. "Veleddallin" "sapmayanlarn" olup, uzaklktan beri, yaknlk ile yce, kurbiyyet yoludur. Daimi tecelli, gemite belirlenen kemale tabi olarak yeni dou ile doru yola nail ola. Bu yolun sahipleri, tabileri, mensuplarnn cmlesi vastasz tecelliye seilmi feyz-e mensup ola. Amin.

Bundan sonra i bu yazma ve tasarlama ile gelecek olan tafsilat tarikat- aliye-i Uakkiye saliklerine "Tuhfet'l Uaki" (aklara hediyyeler) ismiyle naml olan kitabm, uaki usulne gre adap ve erkan, tarikat- aliyesine taaluk eden "ilgili" kurallardan ibaret olup iki bab ve sonu iermektedir. mid-i feyzim yazmda, tevekkl ve itimadm ancak Cenab- Rabbl alemindedir. BRNC BAB tarikat- aliye- aliye-i Uakiyye'ye gre farz namazlarnda "yol ehli" "salik-i tarik" olanlarn usul adab beyanndadr. KNC BAB her tarike gre nafile namazlarn usul adab beyanndadr. Kitabn "Hatimesi de "sonu'da" salike tarikat iin lazm olan muhtelif meseleler beyanndadr.

BRNC BAB Tarikat-i Aliyye-i Uakiyyeye "Yce aklar yolu" "salik" "mensup" olanlarn farz namazlarndaki "adap" "usulleri" beyanndadr. Bu bab yedi "fasldan" "blmden" ibarettir. BRNC BOLUM Sabah namaznn uss beyannda dr; Ey tarik-i uaki saliki "mensubu" malumun olsun ki sabah namazm klp tebihlerim duasn ifa ettikten sonra, evvela euz besmele ile Fatihay erifeyi okursun, sonra yalnz besmele ile Sure-i Bakara'nn sonunu (lillahi ma fssemavati vema fil ard). (Bakara 284-285-286) ayetinden balayp sonuna kadar okursun. Sonra; Besmele ile balar Yasin-i erif-i tamamiyle okursun. Sonra: (Sre-i Kasas 28/88) sonu, "Vela ted-u meallahu ilahen aburu, la ilahe illa hve, klli ey'in helikn illa vecheh lehl hkm ve ileyhi trcaun" na kadar okursun. Sonra: Sure-i Har'n sonuna (59/18-24) "ya eyyhellezine amenttekullahe" den balayp sonuna kadar bitirirsin. Sonra: za cae suresini En nasr (110/1-2-3) bir kere okursun. Sonra: Sure-i hlas- Sure-i Felak' Sure-i Nas- Fatiha-i erifeyi

kere, bir kere, bir kere, bir kere okursun.

Sonra: Sre-i Bakara'nn ba tarafn "be ayet" (ve laikehml mflihun) a kadar her birisini besmele ile okursun. Sonra dua ile megul olursun. (Rabbena ya Rabbena tekabbel minna, inneke entessemiul aliym, ve tb aleyna inneke entettevevabrrahiym, vehdina ilel hakk ve ila tariki mstakim bi beraketil Kur'anil aziym, ve bi hrmeti habibike ve Rasulikel keriym, sbhane Rabbike Rabbil izzeti amma yesifun ve selamm alel murseliyn, velhamdlillahi Rabbil alemiyn,) sonra el fatiha diyerek, evvelinde salavat ile Fatiha- erife'yi okursun. Sonra: Estafirullah, estafirullah, estafirullah sbhanellahi vel hamdlillahi ve la ilahe illallahu vallahu ekber ve la havle ve la kuvvete illa billahil aliyyil aziym. Euz billahi mineeytanirraciym bismillahirrahmanirrahiym, diye hlas- erif-i besmele ile okur, sonra otuz kere, yahut yirmi bir kere, yahud on bir kere, yahud yedi kere la ilahe illallah Muhammederrasulullah diye.

10

Sonra yukarda belirtilen miktarlarda la ilahe illallah Muhammedennebiyyullah diye, sonra yukarda belirtilen miktarlarda la ilahe illallah Muhammed habibullah diye sonra yine yukarda belirtilen miktarlarda la ilahe illallah diye sonra yine yukarda belirtilen miktarlarda "ismi hu" zikredip, salli ve sellim ala erefi nuru cemiil enbiyayi vel mrselin velhamdlillahi Rabbil alemiyn deyip "el fatiha" diyerek, salavat ile Fatiha'y okursun. Sonra: tekbir alr, yani Allah-u ekber Allah-u ekber Allah-u ekber la ilahe illalahu vallahu ekber, velillahil hamd, deyip sonra esselatu vesselamu aleyke ya habiballah elf salatin eifi selamin aleyke ya seyyidel evveline vel aharin, vesselamu alel murseliyn velhamdlillahi Rabbil alemiyn, deyip sonra "selameti pir hu", dersin. Eer, "zaviye" de (dergah da) isen estafirullah, estafirullah, estafirullah fethiyesiyle megul olursun. Sonra: (Allahmme salli ala seyyidina Muhammedin ve ala al-i Muhammedin ve sellem bi adedi klli dain ve devain kesiran kesira.) salavat erifesini kere okursun, sonra yetmi kere Allahmme ya Allah, ya Latif, ya Hafz, ya Dafig, ya Nafig, ya Manig, ya Rafig, ya Fettah, isimlerim okursun sonra yine elfatiha deyip salavat ile okursun. Sonra ya fettah hu dersin, eer zaviyede deil isen "fethiyenin" okunmasnda "muhayyersin" (serbestsin). Bundan sonra eer irak vakti girmi ise, irak namazm klarsn. Eer girmemi ise irak vaktine kadar dier zikirlerle megul olursun. Vakti girdiinde irak da klarsan sabah namaznn Tarikati Aliyei Uakiyyede adap ve usul budur.

11

KNC BLM le namaznn usul bey anndadr; Ey tarik-i uaki saliki (mensubu) le namaznn farzm snnetleri ile kldktan sonra evvela euz besmele ile Fatiha- erife'yi okursun, sonra besmele ile "Surei Mlk"- (Tebarekellezi, Mlk 67) okursun. Sonra: Besmele ile Sre-i Har'n sonu olan (Hvalla hllezi la ilahe illa hu) dan sonuna kadar okursun sonra istediin kadar tevhid ile megul olursun. Sonra: Hu ismi erifiyle megul olursun sonra, ve salli ve sellim ala erefi cemi il enbiyai vel mrselin velhamdlillahi Rabbil alemiyn der, el fatiha deyip salavat ile beraber fatihay okursun sonra "selameti pir hu" dersin. Yats namaznn usul aynen le namaznn usul gibidir.

NC BLM kindi namaznn usul beyanndadr; Ey tarik-i uaki saliki, ikindi namaznda usul, namazn farz snnetiyle klndktan sonra, tebih ve dualarndan sonra euz besmele ile evvela Fatiha- erife'yi okursun. Sonra: Besmele ile "Amme" (Nebe 78) sure-i erifesini okursun. Sonra: Besmele ile "za cae" (Nasr 110) sresini okuyup, Sbhane rabbike rabbil izzeti amma yesifun ve selamn velhamdlillahi Rabbilalemiyn, (el fatiha) deyip, evvelinde salavat ile Fatiha'y okursun.

alel

mrselin

Sonra: Estafirullah, estafirullah, estafirullah, cstafirullah, sbhanellah vel hamdlillah ve la ilahe illallahu vallahu ekber ve la havle ve la kuvvete illa billahil aliyyil aziym euz billahi minneeytanirraciym bismillahir rahmanir rahiym deyip, kere ihlas- erifi okursun, sonra kere felem enneh la ilahe illallah deyip sonra, la ilahe illallah Muhammederraslullah, la ilahe illallah Muhammed nebiyellah, la ilahe illallah Muhammed habibullah diyerek, sonra yanlz la ilahe illallah dersin, sonra "Hu" ismi erifim sabah namazndaki adedi kadar zikredersin ve salli ve sellim ala erefi cemi il enbiyai vel murseliyn velhamdlillahi Rabbil alemiyn diyerek salavat ile beraber el fatiha deyip. Fatihay okursun, sonra "selameti pir huuuu..." dersin.

12

kindi namaznn tarikat usul bittikten sonra "Hasib enfsekm kable enthasibu" (hesaba ekilmeden evvel nefislerinizi hesaba ekiniz) hadis- erifi zere "muhasebe-i nefs" (nefis muhasebesi) ile megul olursun. Muhasebenin hakikati, evvela yz kere istifar- erifi sonra yz kere salavat- erife getirip, ikindi'den ikindiye kadar kendinden, "kavlen, figlen, fikren," (sz, fiil, dnce) ile meydana gelen, isyan, hata, Hakk'n rzasna muhalif hallerini, tefekkr ederek en derin gnlden istifar edersin. Eer hatas yoksa hamd ile, hakiki bir gayret ile, kraniyette bulunursun. "Fikir"de (dncede) nefs muhasebesi "avami" (sradan, basit) deil "havas-" (duygulu dnceli) olmaldr. "Vein tbd ma fi enfsikm ev thf hu yhasibkm bihlahu" (Bakara 2/284) Mealen: "Eer siz iinizdekini aklar, yahut gizlerseniz. Allah onanla sizi hesaba eker" ayet-i kerimesi ile sabittir, muhasebenin ikindiden sonraya tahsis edilmesi ise, ikindiden sonra "Hafaza- kiram"n (nsann yapt ileri yazmaya mahsus melekler) semaya ykseldiklerinden gnahlarn mahv ile amel defterleri gnahtan temiz olmas iindir.

DRDNC BLM Tarikat-i uakiyye'de akam namaznn arkasndan yaplacak usuln beyanndadr; Ey salik-i sadk, akam namaznn farz ile snneti ve tebihleri eda olunduktan sonra, Euzu besmele ile evvela Fatiha- erife'yi okursun sonra, besmele ile "Sure-i Har"n sonundaki ayeti, "Hvalla hllezi la ilahe illa hu"dan balayp sonuna kadar okursun. Sonra mmkn olduu kadar yalnz "tevhid" (la ilahe illallah) ile megul olursun. Ancak "zaviyeler" de (dergahlarda) namazdan sonra yemek meguliyetine binaen, usul namazdan evvel icra olunur.

BENC BLM Tarikat-i Aliyye-i Uakiyyede "Hamd Usul" beyanndadr. Malumatnz olsun ki "zaviyeler" de (dergahlarda), yemekten namazndan evvel "hamd" ilahisi okunur, Dafg ve Muin isimleri okunur.

sonra,

yats

Tatbikat ve okunuunu anlatmaya alalm: Mrit olan kimse euz besmele ile Fatiha- erifi ve Sure-i Har'n sonunu okur, sonra bu ilahiyi okumaa balar.

13

HAMDYE LAHS Elhamdlillah Allah elhamdlillah ya Allah elhamdlillah elhamdlillah la ilahe illallah hu la ilahe illallah Allah bize ltfetti kr elhamdlillah, Nimetine gark etti kr elhamdlillah Allah la ilahe illallah hu hu la ilahe illallah Yiyelim nimetini, velim rahmetini, Analm hasretin!, kr elhamdlillah, Allah la ilahe illallah hu hu la ilahe illallah, Yok iken var eyledi, arz- didar eyledi, Rasle yar eyledi, kr elhamdlillah Allah la ilahe illallah hu hu la ilahe illallah Gnderdi doru yola, kullar kulluk eyleye, Hak bize kulum diye, kr elhamdlillah Allah la ilahe illallah hu hu la ilahe illallah Hare edelim varmz, kurban olsun canmz, Kur'an'dr imammz kr elhamdlillah, Allah la ilahe illallah hu hu la ilahe illallah Muhammed kadem bast, efi almakt kast, Hakk'n sevgili dostu kr elhamdlillah, 0f habibin yarlar, enettedir canlar, Sevenleriz onlar, kr elhamdlillah, Allah la ilahe illahe hu hu la ilahe illallah. Badadi'nin bu sz, kabul eyler niyazi, Dergaha srdm yz, kr elhamdlillah, Allah la ilahe illallah hu hu la ilahe illallah Hamdiye okunduktan sonra el Fatiha denir. Salavat- erife ile Fatiha okunup "selameti Pir Hu" denir. Sonra: kere estafirullah deyip "Allahmme salli ala seyyidina Muhammedin ve ala ali Muhammed ve sellim", sonra "kll dai ve devai" salavat- erifesi okunur, yz yirmi be kere ya Dafiu, ya Muin esmalar okunup, sonra el Fatiha diyerek salavat ile Fatiha okuyup, "ya Dafiu", "ya Muin, hu" diyerek bitirilir, (*)

(*) Hamdiye ilahisi okunduktan sonra bu dua da okunur. Nusret babam okurdu. Allah Allah zade Allah, bu gitti ganisi gele, erenlerin namu nimeti mzdad ola, nimeti celilullah, berakatu halilullah, efeat ya Raslullah, ler, beler, yediler, krklar, binbirler, on iki pirler, artsn eksilmesin, tasn dklmesin, glbangi nebi keremi ali demi Seyyid Cemaleddin Pirimiz Hasan Hsameddin Uaki kaddesallahu bisimhl bak efendimiz hazretlerinin demine devranna diyelim ya Allah Hu..... lillahil fatiha Salavat- erife ile beraber okunur. N.A. (Terzi Baba)

14

ALTINCI BLM Tarikat- Aliyye-i akiyye'de Teheccd namaznn usul beyanndadr. Malumatnz olsun ki: Teheccd namaz ya drt, ya alt, ya sekiz, yahud oniki rek'ate kadar klndktan sonra, dergahta sabah namaz ezan okunur, dergahn dnda ezana gerek yoktur. Teheccd namazndan sonra, euz besmele ile Fatiha- erife okunur, sonra Sure-i Har'n sonu "Hvalla hllezi" okunur, sonra mmkn olduu kadar tevhid-i erif (la ilahe illallah) sonra "harf-i nida" (seslenme harfi) ile "ya Allah" ismi erifi, sonra "harf-i nida" ile "ya Hu", zikri icra olunur, "ve salli ve sellim ala erefi cemi il enbiyai vel mrselin velhamdlillalahi Rabbil alemiyn" denir, sonra el Fatiha diyerek Salavat ile beraber Fatiha- erife okunur, sonra "selameti Pir Huuu....." diyerek bitirilir. Sonra vaktinde sabah namaznn snneti klnr, sonra ikamet edilip farz klnr, namaz tebih ve duadan sonra evvelki blmnde beyan edildii gibi uslmze gre icra edilir.

YEDNC BLM Tarikat-i Aliyye-i Uakiyyede, ikamet ile Salavat'n sonunda tebihlerin hey'eti beyanndadr. Malumatnz olsun ki: Namaza durmazdan evvel Sre-i Ihlas kere okunup, "Sbhane Rabbike Rabbil izzeti Amma yesifn ve selamm alel mrselin velhamdlillahi Kabbil alemiyn el fatiha" deyip euzu besmele ve salavat ile Fatiha okunur. Sonra: Ayaa kalkp "AIlahmme salli ala seyyidina Muhammed ve ala ali Muhammed" dedikten sonra ikamete balar. Bu suret cemaatle klnan namaza mahsus olup, yalnz klarsa akam namaznda ihlas okunmad gibi yalnz klan dahi okumaz. Namazdan sonra tesbihe balanrken nce euzu besmele ile fatiha, sonra besmele ile Ayet'el Krs, sonra "ehidellahu enneh la ilahe illa hve vel melaiket ve ll ilm kaimen bil kist la ilahe illa hvel azizl hakiym inneddine indellahil islam. Kl AIlahmme malikel mlke t'til mlke men tea" denir, hisab'a kadar okunur. Sonra otuz kere "sbhanellah elhamdlillah Allahu ekber" denilip, sonra "Allahu ekber elemu ve ezamu kebiran la ilahe illallah Muhammed Raslllah la ilahe illallah Muhammed nebiyyellah la ilahe illallah Muhammed habibellah, la ilahe illa hu vahdehu la erikeleh lehl mlk ve lehl hamd ve hve ala kll

15

eyin kadir. Elhamdlillah! Rabbil alemiyn vassalatu vesselamu ala Rasulina Muhammedin ve ala alihi ve sahbihi ecmain" diyerek dua edilir. Duadan sonra drt kere "felem enneh la ilahe illallah" ve sonra kere ism-i "hu" sonra "salli ve sellim ala erefi cemi-il enbiyai vel mrselin vel hamdlillahi Rabbil alemiyn el Fatiha" denir, euz besmele ile salavat ile Fatiha okunur. Sonra usul salavat eda edilir. Yats, sabah, le ve ikindi de bu tertip iledir. Akamda bir ayet-i kerime okunup dua ile megul olunur, sonra Fatiha ile birlikte salavat okunur. Sonra "Evvabin" namaz ile megul olunur, tebihler zaruretten akam namaznda terk olunur, ve her farzn sonunda bir salavat- erife ile bir fatiha okumak Tarikat- Aliyye-i Uakiyye adabndan'dr.

KNC BAB Gerek Tarikat- Uakiyye gerekse her bir tarikatte devam lazm olan nafile namazlar beyanndadr. kinci bab alt blm halinde ifade edilmitir.

BRNC BLM "rak" namaznn beyanndadr. rak namaz selam ile alt rek'attr. Ey halis salik bilmi ol ki gne doup, kerahat vakti kacak kadar ykseldikten sonra, evvela iki rek'at klmak lazmdr. Niyyeti, "Allah rzas iin iki rek'at irak namazn klmaya niyet eyledim" diye klarsn. Sonra iki rek'at daha "Allah'n rzasna sahip olmak iin klmaya niyet ettim" diye klarsn. Sonra da iki rek'at daha "Allah'n razsn talep iin klmaya niyet ettim" diyerek klarsn, sonra euz besmele ile, esteiz billah, "nnema yti'min bi ayetina elleziyne iza zkkiru bihe hazzu scceden ve sebbhu bihamdi Rabbihim ve hum la yestekbirun" (Secde, 32/15) Mealen: (Ayetlerimize ancak kendilerine hatrlatld zaman byklk taslamadan hemen secdeye kapananlar ve Rablerini hamd ile tebih edenler inanr). Secde ayeti okur secde eder, sonra mmknse uykuya yatarsn. Malumatn olsun ki; bayram namaz, irak mevkiinde bulunduundan o gn irak namaz klmak lazm deildir.

16

KNC BLM Tarik-i Aliyye mntesibine devam lazm olan "duha" namaz beyanndadr. Duha namaz, selam ile on iki rek'attr. Duha vakti geldiinde drt rek'at, "Allah rzas, rzka kr iin klmaya niyet ettim" diye klarsn. Sonra, drt rek'at da "Allah rzas, ziyade rzk iin klmaya niyet ettim" diye klarsn. Sonra, drt rek'at da "Allah rzas iin klmaya niyet ettim" diye klar, secde ayeti okur, secde eder dua edersin.

NC BLM Tarik-i Aliyye mntesibine devam lazm olan namazlardan biri de "evvabin" namazdr. Evvabin namaz, alt rek'attir, akamn snnetim kldktan sonra, Ey derecesine ykselmeye alan salik-i sadk, iki rek'at kabirde yolda olmas Allah rzas iin klarsn, ki rek'at da kabir sualinde kolaylk olmas niyetiyle Allah rizas niyet edersin, ki rek'at da evvabin niyetiyle Allah rzas iin klarsn sonra secde ayeti okur, secde eder dua edersin. (*) (*) Secde de: "Ament bir Rahman secdetrrahman mafirli znb ya Rahman" diye de okuyabilirsiniz. N.A.

DRDNC BLM "Teheccd- bedel" namaz: Bu namaz yats namaz vitr ile klndktan sonra, tebihlerden evvel iki rek'at oturduun halde "bedel-i teheccd" (Teheccd karl) namazn Allah rzas iin klarsn. Sonra; secde ayetini okur, secde edersin. Sonra; tesbihler ile megul olursun. Yats namaznn usuln, ifa edersin, sonra yatarsn, ayet teheccd edadan hastalk gibi veya dier er'i sebeplerden biri zuhur edecek olursa bu iki rek'at teheccd namaz yerine gemi olur. Ancak tembellik yznden teheccd klnmazsa, teheccd faziletinden mahrum olursun.

BENC BLM Tarik-i Aliyye mntesibine lazm olan teheccd namaz beyanndadr. Teheccd namaz selam ile on iki rek'attir. Gecenin yarsndan sonra, yahud son te birinin evvelinde klnr. O vakit kalkp abdest alp drt rek'at eytann uzaklatrlmas ve tesirinin kaldrlmas niyeti ile Allah rzas iin klarsn. Sonra drt rekat da, seyr'i sulkunda yol alabilmek niyetiyle Allah'n nzas iin klarsn. Sonra; drt rek'at da teheccd namazn klmak niyetiyle Allah'n nzas iin klarsn. Sonra; secde ayetini okuyup secde edersin. Ondan sonra, dua ile telkin olunduun dersin ile teheccd uslnn vaktine kadar megul olursun. (Teheccd uslnn vakti, birinci bab altnc blmde geti.)

17

"velmstafirine bil eshar" (Al-i mran 3/17) Mealen: "Seher vakitlerinde balanma dileyenler" "ve bil esharihum yestafirun" (Zariyat 51/18) Mealen: "seher vakitlerinde balanma diliyenler" mtiyazna dahil olmak iin yz defa istifar edersin, yz defa da salavat- erife ekersin, ki duadan evvel istifar ve salavat duann kabulne sebeptir. Ahsen ve evla olan teheccddn evvelki sekiz rek'atinde sre-i Yasin-i erifi hatim etmektir. Son drt reka'tinde de besmelesiz sre-i hlas' okumaktr. Zira zamm srede ayrca besmele istemez, bu suretle klnan namazda klp toplanm olur. Biri Kur'an'n kalbi olan Yasin-i erif, biri m'minin kalbi, biri de gecenin kalbi ki son te biridir. Niyazn kabulyle, Allah'a yaklamak kalplerin toplanmasyla "itima- mmkn" olmu olur. Teheccdn faziletinde baz meayih, "vech-i latif" zikreylemitir. Evliyaullah divan ma'neviye-i rahmani de "selasi ahr" (gecenin son te birinde) toplanrlar, taatlariyle Cenab- Allah'a yaklar, Cenab- Hakk dahi onlara fazl-u kerem ile yaklar, bu sebepten hadis-i erif de "za kane selaselleyli y'nzilllahu ila semaeddnya ve yekul min sailn igta seeleh ve hel min dai istecip leh" Mealen: "Gecenin son te biri olunca, Allah dnya semasna tenezzl eder ve der ki, "isteyen yok mu vereyim, dua eden yok mu icabet edeyim" manasna olmakla Cenab- Hakk kurb-u tecelli-i zat ve sfat le onlara "bila mekan" (mekansz) ve "ifaza- envar" (nurlarn feyizleriyle) tecelli eder, demektir. Evliyaullahn stn kutb'ul iraddr, zira vazifesi saliklerin ruhlar maneviyeyi ilahiyeye yaklatrp kurbiyyet mertebesine ulatrmaktr, ki Hakk'in arzusu ve murad budur. Ondan sonra stn, kutb'ul evtaddr ki; umumun ilerinin hizmetindedir, bu da halkn muradna hizmettir. Murad Mevlaya hizmet, kullarn muradna hizmetten daha stndr. Byle olmakla kutb'ul irad, ayn zamanda kutb'ul evtaddr, ki stndr. Bu iki kutuptan biri bazen dierinden hizmet hususunda temasta bulunur. Divan- maneviden bir me'mur olmak itibariyle birliklerinden bir noktaya hizmetten saylr. Ey salik'i hakikat, ey tarik'i ilahide karde, ey Allahm, gecenin son te birinde mcahede ile divan- ma'neviyeyi llfthiyeye dahil olmaya al, ki manevi yaknlk ve keramet le mertebe-i aliyeye nail olasn. Zira o vakitte evliyaullah uyumazlar.

18

"Kan kalilan minelleyli ma yehceun ve bil esharihum yestafirun" (Zariat 51/17-18) Ulaike ala hden min Rabbihim ve laike hml mflihun" (Lokman .U/5) Mealen: Srr ile gecede uykular az, seher vaktinde istifara devam edenler hidayeti hususi, zat-i tam kurtulu sfatna nail olanlardr.

ALTINCI BLM Abdest kr namaz beyanndadr. Btn ehli tarik olanlara lazm olan, her abdest aldka iki rek'at abdest kr namaz o niyetle klmaktr. Ancak ikindiden akamna kadar, fecr-i sadktan irak vaktine kadar klnmaz; bu iki vakitte nafile klmak mekruhtur. Ey hakikat yolcusu; bilmi ol ki, umum Tariki Aliyye mntesiplerine abdestsiz durmak layk deildir. Abdestin bozulduka abdest al, zira sen Hakk yoluna dndnden itibaren namaza balam gibi huzurda saylrsn, kabre girmedike namazdan ayrlma, abdestinden de ayrlma ki mrnn sonuna kadar, hayatn bir namazla geirmi gibi olursun. Bylece namazda gibi olan kimsenin abdestsiz olmas caiz deildir. Bu haliyle Allah'n emri "lm" (mevt) vuku bulsa, ehid rtbesiyle lm olursun. Velhasl abdestte devam etmek salik-i hakikiyi Mevlaya yaklatrmaya vesile olmakla mstakil bir ibadettir. Bylece her be vakti eda etmek istediinde abdestli olsan bile yine abdest al ki nurun artar nur stne nur olur. Ey salik'i hakikat yine bilmi ol ki; ikindi namaz ile yats namaznn snnetini senin iin terk etmek caiz deildir, zira sen yolu, "fakr- hakikat" olan "havas" tansn. Havas mertebesinde olanlar iin snnetin terki caiz deildir. Sallallahu aleyhi vesellem efendimiz ise, "elfakr-i fahri (fakirlikle iftihar ederim) buyurmulardr. Keza senin iin farz namazlarda cemaate devam etmek lazm ve gereklidir.

"HATME" - KTABIN SONU "Umum Tarik-i Aliyye salikleri" cmle Hakk yolcular iin lazm ve uymalar gerekli olan adab ve mes'eleler beyanndadr. UYKUNUN STN: Malum olsun ki: Uykunun stn yats namazndan sonra teheccd namaz vaktine kadar olan uyku ile, irak ve duha arasndaki uykudur. kindiden yatsya kadar, tul fecrden irak vaktine kadar uyumak mekruhtur.

KELME- TEVHDE BALAMAK: Malum olsunki; her tevhide balandnda "feglam ennehu la ilahe illallah" lafzyla balanr, ikincide, ncde lazm deildir. Yine bylece her fatiha denildiinde evvelinde bir defa sonunda defa salavat- erife getirilir. Yalnz ikindi ile sabah usul esnasndaki istifardan evvel fatiha da ikamette vaki fatiha da fark namazlarndan selamdan sonraki fatihada yalnz evvelinde salavat getirilir.

19

MECLSTE FATHA EKMEK Malum olsun ki; zikr meclisinde eyh bulunursa fatihay eyh syler, orada hazr olanlar "Allahhmme salli ala seyyidina Muhammed" derler, sonra hepsi birden fatihay okurlar, tamamnda eyh "ruh-u pak Muhammed Mustafa'ya salavat" der "hazirun" orada hazr olanlar "Allahmme salli ala seyidina Muhammed" derler, sonra eyh "cismi pak Muhammed Mustafa'ya salavat" der. Orada hazr bulunanlar yine "Alahmme salli ala seyidina Muhammed" derler. Sonra yine eyh "ravza-i pak Muhammed Mustafa'ya salavat" der. Hazr olan aklar da hemen "Allahmme salli ala seyyidina Muhammed" derler. Malum olsun ki; salike eyh huzurunda kim olursa olsun, el fatiha demek asla caiz deildir. Yine, malum ola ki, Namazn dualarn bitirdikten sonra, "bedel-i teheccd" namazndan bakasnda, fatiha ile beraber salavat okunur.

TESBH IKARMAK Ve yine malum olsun ki: Salike eyh huzurunda tesbih karmak da caiz deildir.

MRDE SELAMN ALEYKM DEMEK: Ve yine malum olsunki: Bir salikin mridine "esselamu aleykm" demeside caiz deildir, zira tazime aykrdr. Keza eyh ile de "muaraza" (ihtilaf) caiz deildir. eyhin sz zahirde hata bile olsa, o hatay kendi sevabna tercih eder. Hzr (a.s.) ile Musa (a.s.)'n muamelesi gibi. Keza her ne vakit mridinden bir ey almak lazm gelse eline pmedike almaz.

TEVHD VEYA HATM-I HACEGAN TERTB Yine malum olsun ki: eriate muhalif olmayan hayrl bir muradn hasl olmas iin, tevhid veya "hatm-i hacegan" icrasn murad eder isen, ancak Sallallahu aleyhi vesellem efendimizin ruh-u akdes-i erirleri in, eshab, tabiin, mctehidin, tarikat- aliden evliya- umumi ruhu erifleri in, ve mridinin, meayihin, salikinin ve cemi ehli iman ervah- erifi iin, okunup, sonra dua ile hayrl muradn meydana gelmesine ervah- eriflerinden meded umulur. Sonra muradn hasl olmas iin salavat ile fatiha okunur, sonra cemaat ile sesli yedi kere istifar getirilir, sonra yedi kere "Allahmme salli ala seyidina Muhammed bi adedi kll dain ve devain kesiran kesira" salavat okunur, sonra tevhid okunmaya balanr. Hatmi haceanda ise istifar ve salavat, eyh, sessiz okur. Sonra sadat- Nakibendiyye ye niyaz yoluyla el fatiha diyerek salavat ile fatiha okunur. Hatmi hacegana balanr, bittiinde sadat- kiramn ervahlarnn isimleri birer birer zikrederek sevab hediye olunur,

20

sonra yalvarma ve dua ile yardm isteme yoluyla, eyh muradn hasl olmas iin el fatiha der, cemaat salavat ile birlikte sessiz okur. Kraat esnasnda ra yakmak mstehaptr, hatmin sonunda helva yemek mstehaptr. Duadan evvel bir ar- erif okunur, gzel olan tevhidden sonra "Allah, Allah" ismi celalini, sonra "Hu" ism-i erifim yeterli miktarda cemaat ile okumaktr. Sonra bir yasin, ar- erif okunup sonra muradn hasl olmas iin dua okunur. Herhalde sevab cenab- risalet aleyhi efdalttahiyye efendimizin ruhu paklarna ve sair enbiya aleyhimsselam ve evliya kuddise esrarahm ruhlarna hediye olunur. Zira dnya iin evradla megul olmak salike mnasib deildir, uzaklna sebep olur.

HATM-I HACEGAN TERTB: Hatm-i hacegar tertibi Mteaddit suretle olur, birini beyan edelim. Evvela besmelei erife ile yedi kere fatiha okunur. Sonra yz kere salavat- erife okunur. Sonra Sure-i "elem nerah leke" yetmi dokuz kere okunur. Sonra besmele ile sure-i ihlas bin bir kere okunur. Sonra yz kere salavat- erife okunur. Sonra yz kere besmele ile fatiha okunur. Bu tertip ile adedlerinin esrar malumdur.

MRDE TESLMYET: Malum olsun ki: Salik kendini eyhinin kemaline tesliminde daim olmas lazmdr. Mrid huzurunda "gassal" (gusledici) elindeki meyyit gibi olmal. Mrid de salikde diledii gibi tasarruf edip, mridi velayet suyuyla ykar, "gayriyyeti" "hades ve huds" (sonradan meydana gelen) eylerden "cenabetinden" tahir eder, temizler. Onun iin mrid elindeki mrid, gassal elindeki meyyit gibi olmas lazmdr denilir. Ve "Mridim beni sevmiyor" diye zann etmemelidir. "Belki beni herkesten daha ok seviyor" zannnda bulunulmaldr. Mridine her emrinde itaat etmelidir, zin almadka hi bir i ilememelidir. Son derece kadirinas olup tazim etmelidir. Her szn bin hikmet telakki ederek irat szleridir diye tatbik etmelidir. eyhinin stnde kimseyi grmemelidir.

TALM VE TELKNE RAYET: Talim ve telkin olunan "evrad" (virdleri) "ezkar" (zikirleri) "taat" (taatler)inde devam zere olmaldr. Seyr-i sulk'un tahsilinde acele etmemelidir. Sulk esmalarndan telkin olunmad esmay zikr etmemelidir ve zikir etme tnlebinde de bulunmamaldr, nk her esmann

21

"alameti muhsusa"s (kendine has iareti) zuhur etmedike zikr'in deitirilmesi caiz deildir, zuhur ettiinde deitirilmesi kat'idir. Telkin edilmeyen ismi vird etmekte de, mridinden sual etmekte'de zarar vardr.

ESMANIN DETRLMES: Mrid salik'in esmasn deitirmeyi murad ettiinde sa eliyle mridin sa elini tutar, eyh salik ile beraberce kere tekbir alr, tekbirden sonra esmay, mride kere telkin eder, kalbe vurdurmak suretiyle icra eder. Sonra el fatiha diyerek, cmlesi salavat ile beraber Fatihay okurlar, sonra salik getii esmalar yzer kere her gn devaml vird ederek, telkin olunduu ismi de daima zikr eder. RU'YA VE VAKIA: Ru'ya ve vakalardan bir eyi gizlemez, grdnden bir eye ziyade ilave eylemez, grd ryalarn tabirim sual etmez, eyh dilerse tabir eder dilerse etmez.

EYHN RADESNDE FNA OLMAK: Salikin iradesi eyhin iradesi ile beraber olur, iradesini eyhin iradesinde ifna eder. eyhinden bakasnn szne kula itibar etmez; doru da olsa, zira eytan Hak suretinde hile eder.

TARKAT EMANET: eyhi hrka, ta gibi tarikat emaneti teklif ederse, tereddtsz ve severek gnl huzuru ile kabul eder.

EYHN SOZUNU STN TUTMAK: eyhin szn fiilini (yerine gre) ebevey'ninin (anne babasnn), szne fiiline stn tutar. Pederinden validesinden daha ok szne fiiline itaat eder, zira peder ile valide, bu vcudu fani'nin sebebidir. Mrid ise vcd'u bakinin sebebidir.

EYHNDEN DUA STEMEK: eyhinden ne dnya, ve ne ahiret iin dua istemesin. Kendisi kendisine dua etsin, yalnz mhim bir hal zuhur ettiinde eyhine arz etsin. Dnya ve ahiretten, kef ve kerametten hi bir ey istemeyip, ancak mridinin murad ettiini istesin.

EVLLK: Eer "mcerret" yani bekar ise slk'unu tamamlayncaya kadar evlenmesin, eer evli ise "mcerret" yani bekar gibi olmaya gayret etsin. (*) (*) Not: Evli olan saliklerin bu dengeyi ok iyi kurmas mutlak gereklidir. Bekar gibi olmas, kendi cihetindendir. Eine kar ise, btn mesuliyetlerin! sorumluluklarm en gzel ekilde yerine getirmelidir. N. A.

NSANLARDAN BR EY STEMEK: nsanlardan mmkn olduu kadar uzak durmaa almal, ne kendisi ne de bakas iin hi bir ey istememeli, ve her eyini Hakk'tan istemelidir. Ve Cenab- Hakk'a her hususta tevekkl halinde olmaldr. Esteizu billah: "Ella tettehiz min dni vekila" (sra 17/2) Mealen: "Beni brakp bakasn vekil tutmayn" ayet-i celilesine hali mutabk olmaldr.

22

SULKUNDA STKAMET: Zahir ve batn slkunda istikamet zere olmaldr. Esteizu billah: "Festakm kema mirte ve men tabe meake" (Hud 11/112) Mealen: (Ey Muhammed! Sen beraberindeki tevbe edenlerle birlikte emrolunduun gibi dosdoru ol." ayeti kerimesinde emir olunduu gibi istikametinde dikkatli olmaldr.

KENDNDE BR EY GRMEMEK: Mridin talimatlarna devamla beraber, kendinde hal grmemeli, cmle halka "vasl- ilallah" (Allah-a vasl) olmu nazar ile bakmaldr.

EHL DNYA LE OTURMAK: Kimseye "hased" (kskanlk) nazar ile bakmamal, ehli dnya ile gereksiz yere oturmamaldr. Esteizu billah "Vela temddenne ayneyke ila ma mettagna" (Taha 20/131) Mealen: Kendilerim snamak iin, dnya hayatinin ss olarak bol bol geimlik verdiimiz kimselere sakn gz dikme ayet-i kerimesindeki mana zere kimsenin malna hrs ile bakmamaldr.

DAM ZKRDE OLMAK: Ne ynden olursa olsun, ve hangi tarikattan olursa olsun, ne ile megul olursa olsun hi bir halde zikirden gafil olmamaldr. eyh mer Nesefi ve mam- Vahidi ve Abdullah Tahavi hazretleriyle, muasrlarnn ve "muhakkikin" (tahkik ehli)nin bir ksm, Esteuz billah "Ya eyyhelleziyne amenzkrullahe zikran kesira ve sebbihu hu bkraten ve esua" (Ahzab 33/41/42) Mealen: Ey inananlar! "Allah' ok ann, o'nu sabah akam tebih edin." Ayet-i kerimesinin tefsirinde, "Cenab- Hakk' ayakta, oturmakta, salkta, hastalkta, gecede, gndzde, karada, denizde, gizlide, akta, skunda ve harekette herhalde, "tehlil" (la ilahe illallah) ve "takdis" (kutsallatrma) ile Hakk'a layk bir suretle ok zikir ile zikr etsinler" diye tefsir buyurmulardr.

CEHR VE HAF ZKR: Ancak u kadar varki: "cehri" (ak) zikir daha "efdal" (faziletli) dir, zira zikrullah, ilahi farzlar, cmlesinden olduundan, ilahi farzlar ak olarak ilan etmek, gizli olarak zikr etmekten daha faziletlidir. Cehri zikr'de gafilleri uyandrmak ve eytan "tard" etmek (uzaklatrmak) meziyeti vardr. Nitekim mer (radyallahu anh) a "Kur'an- Kerim-i niye sesli okuyorsun?" diye sual ettikleri vakit "uyuyanlar uyandrr, eytan tard ederim" diye cevap vermilerdir. Rivayet olundu ki: Aleyhisselatu vesselam efendimiz mam- Ali kerremallahu veche'ye hususi bir hcre de lisani zikr'i cehri olarak telkin buyurmutur.

23

Telkin ekli yle olmutur. "Murabba" bada kurmak (*) suretiyle oturduu halde saadetli gzlerini yumarak kere tekrar ederek telkin buyurmutur. (*) Karlkl olarak el verenin arkas kbleye gelmek zere yere oturup, diz dize el ele, gnl gnle balanp bulunduu mertebenin zikrinin telkin edilmesidr. Bazlarna gre de, "gizli kalp zikri" daha faziletlidir. Nitekim rivayet olunur ki. Sallallahu aleyhi vesselem efendimiz, Ebubekir Siddk (radiyallahu anh) a "hafi" (gizli zikr-i) "gar-i erifde (maarada) telkin buyurmutur. Telkin yle olmutur: Saadetli dizleri zerine oturup mbarek gzleri yumulu olduu halde kere tekrar etmek suretiyle vaki olmutur. Ayeti Kerime'de Esteizu billah "Ve men egrade an Bikri fe inne leh maieten danken ve nahuruh yt'vmelkyameti egma" (Taha 20/124) Mealen: (Benim zikr'im den yz eviren bilsin ki; onun dar bir geimi olur ve kyamet gn de onu kr olarak hasrederiz) buyurulmutur. Zikrden yz evirenlerin, kabirde azap iinde, kyamette a'ma olarak har olacaklarm ak olarak bildirmektedir. Yine bylece, salike lazm olan ehli zikrden uzaklamamaktr. Ayet-i Kerime'de: Esteizu billah, "Fes'el ehlezzikri in kuntum la talemun" (Nahi 16/43). Mealen (Bilmiyorsanz zikir ehline sorun) ve yine esteizu billah: "Vela yrk bi ibadeti rabbihi ehade." (Kehf 18/110) Mealen: "Rabbna kullukta ortak komasn" buyurulmaktadr.

TARKAT NKARCILARI LE OTURMAMAK: Salik'e layk olan, marurlar (gururlular), mnkirler (inkarclar) muannid'ler, (inatlar) ile "mutaassp" oturmamak lazmdr, ta ki vctlarndan, ahlaklarndan, mteessir olmasn. inkarclarla oturmann zarar, zenginlerle oturmaktan daha zararldr, zira inkarc yolda olanlar, fukara, tarikat mensuplarndan nefret ederler. Hak yolunda olan salikleri tahkir ederler, hallerinden haberdar olmazlar. Tarikat salk'i olanlar cahil zannederler, kendilerini ise, alim zannederler.

ZAHR VE BATIN TAHSL: Halbuki zahir tahsili ile yalnz lafz ile manay renirler. Kur'an'n ise lafz, manas haddi, hakikati, matla- fyzat ve hkm vardr. Lafzyla manadan bakas ise kef ve tecelli ile bilinir, kef ve tecelli ile bilinen hakikat ise telaffuza gelmez. mam- a'rani, kuddise srrhl sbhani "vakl envar" da beyan eder ki: "Her kim ilmi iareti "ibare"den (cmle, metin) tahsil etmek isterse "muhali" (olmayacak bir ey'i) talep etmi olur".

24

mam- Gazali, kuddise srruhil ali "hya u'ulmiddin" de der ki: "malumat", "lafz"dan (szden) alnrsa hatas ok olur, lakin insanlarn ou ilmi felsefeyi ve ilmi kelam bilmeyen kimseye alim demezler". Halbuki mutehid imamlar bu gibi alimleri "zem" (knama) edip ehadetleri makbul deildir," dediler. Bazlar da arkalarnda namaz klnmaz diye mani olmaya alrlar.

TEVHD MERTEBELER: Ancak; ilmi "marifet-i tevhid-e" "medar" olan (yer mahal) malumat sahipleri, Ayet-i Kerime'de, esteizu billah "Vema miru illa liyagbdllah" (Beyyine 9/5) Mealen, "Dini yalnz Allah-a has klarak O'na kulluk etmek" Nazm celilini, Ebulleys tefsirinde "litevhidi vellahi" (tevhid Allah iindir) diye tefsir edip, "cemi ktb ilahide" ancak emri ilahi, ibadetin ma'rifeti tevhid ile emir olunmutur" diye zikredilmitir. "badellah" (Allahn kullar) bu tevhidin misli ile mkelleftirler. eriatte bu tevhid mertebe-i ula "yce mertebedir". Tevhidin dier mertebeleri de pek ok olup zikri hu kk risaleye smaz. (*) (*) Kelimeyi Tevhid isimli kitabmzda geni bilgi vardr. N.A mam- Hccetl islam Gazzali "hya"da demitir ki: "Bilmi olun ki: Tevhidin mertebeleri vardr. Tevhid ze, zlerin zne, kabua, kabuklarn kabuuna ayrlmtr. (*) (*) Ef'al, Esma, Sfat, Zat mertebelerinin tevhid-i eriat, tarikat, hakikat, marifet mertebelerinin tevhid-i N.A. Cevizin ii ve dyla bu temsil zayf akllara akletmeleri (dnmeleri) iindir. Cevizin stnde iki trl kabuk vardr. i z yandan ibarettir. 1. Cevizin st kabuu, lisan ile tevhid olup "la ilahe illallah" deyip kalbinin gafil olmasdr, yahud "mnkir" (inkarc) olmasdr. Bu ksm mnafklarn tevhididir, "nez billahi teala" bu halden "Allah'a snrz" 2. kinci kabuk lafz tevhidin manasn itikad etmektir ki; umum-u m'minin itikad ve tastiki budur. 3. nc tevhid-i "Hakk'n nuruyla" keif yolundan mahededir. Bu, "makam- mukarrabiyn" dir ki, mahlkatn ve eyann okluunu, okluu ile beraber "Vahidl Kahhar"dan, (tek ve Kahhar olan Allah'dan) zuhur ettiini grr. Bu ksm birinci zdr. 4. Drdncs "vcut'ta (varlk'ta'ki) "kesret" (okluk) dm, ortadan kalkm olup, ezeli olan tek vcudu mahededir, ki: bu da siddkyn mertebesidir: "lbb-i hakiki" (zler z) olur. Bu mertebeye sofiyi kiram "fenafit tevhid" ismini verirler, zira bu ksmn tevhid-i, vahidden baka bir ey gremedii cihedden vahid-i mahede de mstarak olduu iin kendi nefsini de gremez. Tevhid de kendini nefsinden kat-i olarak, kendini grmemi gibi olur. "nne ni" (mutlak ben'in) uuruna girer. te bu ksm tevhid gnahlardan korumaya ve muhafazaya vesile olup, Allah-u zl Ceale taat ve slk ile Allah-a itiyak arttrp kalbini dnya sevgi ve balarndan tamamiyle temizleyerek marifet-i ilahiyenin kemaline nail eyler.

25

HIZIR (a.s.) LE BULUMAK STEYEN K: Yine "hya"nn baz yerinde zikreder. Bu makama nail olmulardan bazlar derler ki: "Bir gn kalbimde Hzr (a.s.) dan mhim bir eyi sormak iin Cenab- Hakk'tan Hzr ile bulumak iin duada bulundum, kemalli bir yneli ile buluma imkanm oldu. Dedim ki: "Ya Eb-ul Abbas (*) bana duadan bir ka kelime ret ki; onunla mahlukatn kalbine girmekten gizleneyim, onlarn yannda benim kymetim olmasn, beni kimse bilmesin, salah hal ve diyanette kemalime muttali olmasn" (**) (*) Eb-ul Abbas Hzr (a.s.)'n lakabdr. N.A (**) Bu gr o makama erenlerin hepsine has bir gr deil, merep, anlay meselesidir. N.A Hzr (a.s) cevabnda: (Allhmme's-bl ala ketf srrike ve hutta ala srr-i evkat-i meciyyike vec'alni fi meknn-i gaybike, vahcbni fi kulb-i halkike) Mealen: (Ey Allahm, senin srrm anlamada bana kolaylk ver, senin icabet edecein vekillerin srrm anlamakta bana kolaylk ver ve beni gaybnda sabit kl, beni halk ettiklerinin kalblerinde gizle.) "Duasn oku" diyerek gaib oldu, bir daha ne grdm ne de grmeyi arzu ettim. Bu kelimatn devamm her gn terketmedim. Hikaye olunur ki, bu zat o derece zelil ve kymetsiz tutulurdu ki; hatta yolda grnce ktlenen insanlar bile onunla alay ederdi. Yk tard, ocuklarda bununla oynarlar, hakaret ederlerdi. Bu halde msterih olur, kalbinin selametini muhafaza eder, halinin istikametini zatile tahsil ve tekmil ederdi. Evliyaullah'm hallerinde ki: tahammln neticesi olan bu gibi kemaleti ehli hakikatin talib ve "ragip" (rabet edici) olmas lazmdr. Bu gibi harika-i ahvalde evliyaullah gizlidir. Gururlu ve dnya sevgisiyle dolu olanlar, evliyaullah- belirli bir kyafette ve sarkl olduu halde, iyilik sever halk ve ilmiyle mehurlar arasnda, zahid, ileri gemi riyaset sahipleri iinde bulmak isterler halbuki Allah-u Aziman'n evliyaullah'a olan gayreti, onlar meydana karmaktan muhafaza ve mani olarak onlar daima gzleyip "Evliya-i tahte kubabi la ya'rifhm gayri" "Benim evliyam benim kubbelerimin altndadr benden bakas onlar bilmez" buyurulmutur. Aleyhisselatu vesselam efendimiz ise, Hadisi erifi'nde Rubbes'asin egbera ztamreyni la y'behe bihi lev aksame alellahi le eberah. "Kendisinin iki hurmas ve arazisi olmayan (deersiz) nice kimseler var ki: eerAllah'a yemin edecek olsalar Allah onlar muhakkak tasdik eder." (Yeminlerini yerine getirir) buyurup, evliyaullah insanlarn adetleri zere olmayp zannettikleri halde bulunmadklarm beyandr.

KMSEY HAKR GRMEME: Yine salike layk olan, kimseyi kendi nefsinden hakir grmemektir. Mahlukattan kim olursa olsun kimseyi kimseden ayrmamaktr. Her ferdi Hakk'a olan nispeti itibariyle vahidiyet kayna vechin den feyz alan (tutan) itibari bir nazarla bakmaktr.

SEYR SULKUN ARTI: Yine bilinmelidir ki: Slukun artlarndan biri de az yemek, az uyumak, az konumak, insanlardan uzlet edip ekinmek, irad sahibinden telkin olunarak mezun olduu zikre, nefesini alp verirken devam edip, zikir ile nefes almas lazmdr.

26

KESNTSZ ZKR: Yine bilinmelidir ki: Her halde kesintisiz zikir'e devam rlnek iin zikir'e bir ey art koulmad. Salike zikirden hi bir vakit hi bir halde, ayrlmamak lazmdr. Ancak inzal vaktinde ve kerih yerlerde kalben zikr eder, lisan ile zikr etmez. Lakin zikrin teskinde art vardr, temiz yerde oturmak, kbleye doru karanlk bir yerde bulunmak, kamil bir taharat ile zikr etmek, gzleri yumulu, sadan sola olmak, huzuru kalb ile manasn zikr etmek, dizleri zerine, yahud bada kurup oturmak, kalbini mridi vastasyla Hakk'a rapt etmek, mridi vastasyla Hakk'n nazarnda olduunu dnp, mridini ilahi feyz kap bilip, o kapdan feyz beklemek lazmdr. Zira gelecek bir eyin kapdan beklenmesi sebebiyle, dnyevi bile olsa hi bir ey talep edilmemelidir. Ancak mrid vastasyla talep etmak lazmdr. Dnyevi, uhrevi saadetini mridin rzas sebebiyle talep etmelidir. ekavetinde" (Kt ilerinde) mridin reddi ve gazab olduunu bilmelidir. Zira validenin rzas Allah'n rzas, gadab Allah'n gadab olduu hakknda hadis vardr. Mrid ise hakikatte ruhani valide makamnda'dr. Mridinin hizmetini farzlardan baka her eye stn tutmaldr.

YEMEN FAZLETLS, SOFRA ADABI: Salik iin yemein en faziletlisi "livechillah" (Allahn vechine) nail olmas iin yedii yemektir. (*) (*) Bu yemekler vahdet yemekleri yenen yerlerde irfan sofralar"dr. N. A. "Hasbetenlillah" (Allah rzas iin) bir rzka nail olmaya kadar ise rzkn faziletlisidir. Nur'dur akln aydnlatr. Yemek esnasnda su imek, soan ve sarmsak gibi ar koku veren yiyecekleri melaikeye eza etmemek iin yememelidir. Yemee tuz ile balayp tuz ile bitirmelidir. Yemekten sonra elhamdlillah zadellah, elhamdlillah ala klli halin ve nimetin elhamdlillah, hamden yvafi niameh ve ykaf merideh Allahmmerzuk, ecsadena bil helal verzuk kulubina binurul kemali, verzuk ervahina bi mahedetil cemali, gibi dualarla dua edip fatiha ile beraber salavat okuyup, sonra hazr olanlardan ehil olan birisi Nur-i nebi kerem-i ali dem-i srr sultan- Hsamettin Uaki derken hazr olanlarn cmlesi huu derler. Sonra kalkarlar yerlerine otururlar, evvela mridin eline su dklr, elinin ykanm suyu temiz bir yere dklr. Mecliste baka bir eyh varsa o da yalnz olarak elini ykar. Sonra mridin sa tarafndan el ykamaya balanr, sol tarafa gelinceye kadar ayrmakszn su dklr, bu tertip ile hizmet edilir. Yahud, mridin sa tarafndan balayp sol tarafna kadar ykandktan sonra mrid en son ykar, ki ellerinin suyu cmlesinin sularnm stne dklm olsun.

27

Velhasl mridin ve meayihin el ykanm sularnn stne su dkmek caiz deildir. Su dkerken sa ayann ba parman sol ayann ba parma zerine kor, sol elini de sol tarafna koyar. Mrid elini ykarken feyz kesilmemesi iin suyu kesmez. Zikirden hasl olan hararetin zerine souk su imekten saknmaldr. Halvette, mridinin izin tayini ile "intihap" ettii (setii) eylerden baka bir ey yiyip imez.

SALKN DRT EDEB: Salikin drt edep ile edeplenmesi lazmdr. - eriat edebi, - hizmet edebi. - Hak edebi, - hakikat edebi lazmdr tafsili bu risaleye smaz.

OK GLMEMEK: Salik ok glmemelidir, zira glmek gaflettendir, kalpteki feyzi mahveder. Hadis-i erif mealinde Eer benim bildiimi bilseniz az gler ok alarsnz buyurulmutur. Ayet-i Kerime de: "Esteiz billah felyedhak kalilen felyebkm kesiran cezaen bima kan yeksibn" (Tevbe 9/82)" Mealen Artk, kazandklarnn cezas olarak az glsnler ve ok alasnlar" hkm nazil olmutur.

KORKU VE MD "Mekr-i" lahiden (hile) emin olunmamaldr. Zira alameti hsran olduuna, "esteiz billah Fe la ye'men Hu'krallahi illel kavml hairin" (A'raf 7/99) Mealen "Allah'n dzeninden" mekr'in"den ancak mahv olacak millet gvende olur" Ayeti delildir, rahmetinden de mitsiz olmamaldr, ki rahmeti: mid etmek emir olduu Esteiz billah "Kl ya ibadiyellezine esrafu ala enfsihm la taknatu min rahmetillahi" (Zmer 39/53) Mealen: "Ey Muhammedi De ki: "Ey kendilerine ktlk edip an giden kullarm! Allah'n rahmetinden umudunuzu kesmeyin" Buyurulmutur. Bilmi ol ki "Beynel havfve reca" "korku ve mid aras" mrn yaanmas gerekir.

MEDH VE ZEM: Salik-i hakiki medih edenlerin szleriyle ferahlanmaz, zem edenlerin szleriyle de gamlanp mahzun olmaz. Medih ile zem, yannda msavi olmaldr. Zem edeni de gybet etmez. Kemal hlasn alameti budur.

28

TEVAZU VE KBR Tevuzu-u adet edinip daima tevazu sahibi olmaldr, kibir, ve hakir grme mertebeden dmeyi, tevazu ise, ref-a yani mertebelerin ykselmesine sebeb olduu "men tevazu-u rafeahullah-u ve men tekebbera vuzuahullah-u" "Kim tevazu ederse Allah onu ykseltir, kim gururlanrsa Allah onu alaltr." Hadisi erifi ile sabittirler.

BAYEZD' BSTAM'DEN NAKL: Hadimi (Kuuddisesirruhu) hazretlerinin Tarikat- Muhammediyyesinde, Bayezid'den naklen demitir ki; otuz sene ibadeti alarak yklendim bir "kail" (szc, syleyici) grdm bana dedi ki: "Ya eba yezid. Allah-u Azimann hazineleri ibadetle doludur. Allaha vasl olmak istersen "zl ve ihtikar-" (hor ve hakir olmay) nefsinden kabullen diye tenbih eyledi"

CNEYD- BADADPNN SZ: "Seyyidu't-taife" (bu taifenin, topluluun efendisi) Cneyd-i Badadi, (kuddise srrhu'l-ali) dedi. Rivayet olundu. Cuma gn meclisinde derdi ki: aleyhisseatu vesselam efendimiz Hadis-i erif'inde "ahr zamanda" "zaim" (kefil, kendilerine ltuf edilenler) kavme arzuludur" Sz bize olumam olsa idi ben size vaaz ve nasihat makamnda oturmazdm, diye bu yolla yapm olduu yardmn sebebini aklard.

BRAHM B. EDHEMN RVAYET: brahim Edhem'den rivayet olunmutur ki: mrmde eye ferahladm gibi bir eyle ferahlanmadm. Birisi zerime kk abdest dkld vakit, Birisi gemide btn yolcularn alaylarna maruz kaldm vakit, Biri de kendi yaptrdm camim'den iddetle dvlerek kovulduum vakit "mesrur" (memnun, sevinmi) oldum" diye ifade etmitir. Bu gibi "kemali zl" (horiuk, hakirlik) ve tevazuu mcydana karmay istemek, tarikat ve hakikatin, kudsi hallerine senet makamnda olmakla tevazu ve zillet evliyann halidir. (*) (*) Evliyaullah'n ok deiik ve tahmin edilemez perdeleri vardr. Sulk'un balarnda zillet ve tevazu mutlak lazmdr, fakat evllyaullah'n asaleti de tamdr. Hepsinin deiik zuhurlar vardr. N.A. Salik, bu gibi kudsi hallere uymaya gayret etmelidir. Mahlukatn kk byk cmlesine merhamet nazar ile bakmaldr. Her trl halinde "hccetullah" (Allah'n delili) olan Kur'an'a mracaat etmelidir. Kur'an'n hakkn muhafaza etmelidir ve dnya da az bir eye kanaat edip isyan hatasna itilmemelidir. Huzuru azamet-i lahide, maherde, durdurulaca gn unutmamaldr.

TEHECCD NAMAZI: Gece namaz ile gndz orularm oaltarak devam etmelidir. Ayet-i Kerime'de "Bari-i lemyezel" "ezeli ve ebedi" olan Allah-u Teala Hazretleri Kelam Kadimi ezelinde, gece namaz hakknda Esteizu billah "Kumilleyli illa kalilan, nsfeh evinkus minh kalilan, evzid aleyhi." (Mzzemmil 73/2-3-4) Mealen: "Gecenin yarsnda istersen biraz sonra istersen biraz nce bir mddet iin kalk" buyurulmutur.

29

Yine Ayet-i Kerimede Esteizu billah "Ve minelleyli ve teheccet bihi nafileten lek" (sra 17/79) Mealen "Gecenin bir vaktinde kalk senin iin nafile hkmnde olan teheccd namazm kl" denir. Yine Ayet-i erife de "Esteizu billah "Anil medacii yed'une Rabbehm havfan ve tamaan" (Secde 32/16) Mealen: "Byklk taslamayarak Rablerini verek yceltenler vcutlarm yataklarndan uzak tutup korkarak ve umarak Rablerine yalvaranlar" Emri ile gece teheccd namaznn klnmas glendirilerek tavsiye olunup klanlar Cenab- Hakk'n vd bildirilmitir.

RYASETE MEYL ETMEMEK: Salik, dahi yolunun selameti iin kalbi riyasete meyil talep etmesin. Riyasete muhabbet eden salik "felah" bulmaz "kurtulu"a eremez. Her meclise dahil olmasn, zulmet sebebi, kesret gailesi, sebebi olan hallerden, feyze mani olan ehli dnya, ehli gafletten uzak dursun, vekalet, vesayet, ve istikametine mani olacak dnya ilerinden, hallerinden, mahluk ve zararl hayvandan saknd gibi saknmaldr. Zaruret halinde affedici olmal, azlk halinde temiz olmal, hizmet halinde edebli olmal, beeriyet halinde kanaat ehli olmal, dininin emrettii eylere smsk bal olmal. Her eyin okluundan uzak durmal.

Meayih-i sufiyeye, bedensizler gibi itibar etmeli, "ekabir'e" "kibar ehlullah"a hizmet edenler gibi, istikametle hizmet etmeli, meayihe olan kalbi tevecchlerini kaybetmekten muhafazada olmal. Meayihden akl llerinin dnda meydana kan kelimeleri inkar etmemelidir.

EVLYAULLAHIN HALLER: imam- Gazali (Kuddise srrhul ali) demitir ki: "Bir hakikat ilminde nihayete vasl olduundan "avam" (cahil halk) "kaba insanlar" bunlar talamaya balar, hakikat szlerini snrl akllar ile, ilim d cinnet geirme veya kfr halidir derler" Dier mevzuunda demitir ki: Allah-n rzasnn peinde olanlar taklid ehli, cahillerin nazarnda, Kafirden zan edilmeleri vaciptir. Son mevzuunda da demitirki: Nakil olundu ki: "ns-i billah" "Allah'a dostluk" makamna nail olanlar mnacat ve halvetlerinde istifar haliyle geni bir affa uurlu olarak tecelli itibari ile Musann aac gibi (*) kendilerinden "kelimat-i Aliye" "yce kelimeler" meydana gelir. (*) Musa (a.s.) Tur danda aatan gelen hitap, "inni enallahu la ilahe illa" (Ta-Ha 20/14) Mealen "phesiz ben Allah'm benden baka ilah yoktur" N.A.

30

O kelimeler, o makarna gelmeyen taklidi avam yannda kfrdr. Avam o kelimeleri isteseler kfrdr derlerdi, Halbuki; ehli "ns-i billah" o kelimelerle mertebelerde "mea Allah" "Allah ile beraber" ykselilerine iarettir ki: o makam onlar tarlar. Ve o makama nail olanlar layktr, dierlerinin onlar taklid etmeleri caiz deildir, demitir. Dier mevzuda bni Abbas R.A. esteiz billah, "Allahllezi halaka seb'a semavatin ve minel erdi mislehnne, yetenezzell emru beyne hnne" (Talak 65/12) Mealen: Yedi g ve yerden de bir o kadarn halkeden Allah'tr bunlar arasnda emrini indirir" Allah'n her eye kadir olduunu ifade eden ayeti kerimesinde "eer gerek tefsirini zikr etmi olsaydm beni mutlaka talardnz. Dier rivayette, "kfrme hkmedersiniz" diye nakletrnitir. Netice, eyh-i Ekber Kuddise sirruhu bu hususta beyan eder ki, "Eer bir veliyi, eriat hududu haricinde kelam sylediini grr isen o kelam ondan "makam- Kurb-u velayet" ve "knh marifet" "velayet yaknl" ve "marifet hakikati" itibariyle zuhur eder. Hakikatin aklanmasnda, Davud- Kayseri temsil yolundan Aleyhisselatu vesselam efendimiz, "yere bir ip uzatlm olsa ylece Allah-a deer" mealinde ki Hadis-i erif gibi.... Yine bunun gibi "kulum nafilelerle bana yaklamakta. Devaml olursa kulumu severim sevdiim zamanda, kulumun kulanda iiten, gznde gren olurum," Hadisi eriflerinin emsalleri gibi, diye beyan etmilerdir. Makamat- marifet i lahiye yi aklayan Hadisi eriflerin, ileri dereceleri muayyen, tenbihat Muhammediyeden, hakikatlerin kefine ve esrar- lahiyenin mahedesine ait olanlar Aleyhisselatu vesselam efendimizin, makam- irfan velayet-i Muhammediden meydana kp, Nbvvet ve risalet makamna deildir, diye beyan eder. Bu tafsilattan bilin ki; Arifi billah olanlarn halleri, szleri, makamlar, vardr ki; had ve akldan haritir. "Akl- cz" (kk akl) ve zahir ilim ile anlalamaz. Tarikat yolcusu olanlarn bu gibi hallerden hi birini inkar etmemesi lazmdr. Her ne kadar salik olan akl ve ilim sahibi ise de cz-i akl sahibi olanlar anlyamazlar. Halbuki sufiyi kiramn kudsi halleri ve ulvi kelamlar akl- czn stnde ve ilerisindedir. Bir hallerini inkar eden kimseler ebediyyen "iflah olmaz" kurtulua ermez" saknmak lazmdr.

SALK CMERT OLMALIDIR Salik-i hakikiye layk olan zati cmertlik, kalbi kanaat sahibi olup, kendisine Cenab- Hakk'n verdii rzktan bol bol ihsan edici, kiilik sahibi olup, kin ve hileden saknmas lazmdr. Btn hallerden bir halini kimseye bildirmemesi, nefsine, havasna muhalefette daim olmas lazmdr.

SEMA: Sema- inkar etmemelidir. Sema'n erbab- eshab- vardr. Nefs-i l, kalbi diri olanlara mahsustur. Bu hale vasl olmadka namaz, oru, vird ve zikr ile meguliyet daha iyidir.

31

SALK DNYADA YOLCU GB OLMALIDIR: eyh ehabeddin-i Verdi, demitirki: Yine salik-i hakikiye lazm olan kalbi hazin, benzi solgun, gz yal, sahib-i beka olmak, ameli salih, zekas fukara zineti zhd, Rabb Kerimin yolda olmaktr. Yine gizli ve aikarda kendi ameline dikkat edip lm halinde gzel amel ve ahlak ile irtihali yksek olmaldr. Hadis-i erif mealinde (Dnya da garip gibi ol, veya geici yolcu gibi ol ve kendini ehli kuburdan bil, dnyadan kt gn, geldii gn gibi, temiz vasf ile gide. Yarn kyamet gnnde isminin hangi ksmda olduu cennet topluluu iinde veya cehennem topluluu ynnde bulunduunu bilmeli) diye ifade edilmitir.

EVLYALARIN MAKAMLARI: Ey salik-i hakiki bilmi olki: Evliyalar arasnda makam bilmek istersen, kendine nazar eyle eer halinde Allah-n rzasna mutabk hal grrsen bu cahillerin makamdr. Eer yalnz kusur, ksr, grrsen, bu saliklerin makamdr. isyandan baka bir hal grmez isen, salik-i mntehi (sona eren) yolun sonuna yaklaanlarn makamdr. Eer ne hayr ne erden bir ey grmez isen, Evliyalarn ilk makamdr. Eer kendini de grmez isen, "skat- izafet" etmi (izafi, sonradan oluan eylerin dmesi) ile "masiva" (Haktan gayri eylerin) olumasna mani olmak ile oluan hale erimek Evliyaullah makamdr. Bu makam sahibi hi bir ey-i grmez ancak her ey-i Hakk'a dnm, Hakk'ta fani olmu, Hakk'la baki olmu grr. Bu makamdan da geip de, kendini Hakk'ta fani, Hakk' kendinde baki grmek makamna eriirse "Feyz-i Hak" (Hakkin bereketi, ilmi) perdesiz olarak irad iin meydana gelir. Gassal'n (ykaycnn) suyu maksul'e (ykanana) getii gibi o makam sahibinden de salike "Feyz-i sari" (Sirayet eden, geen feyz) geer.

RAD MAKAMININ ALAMETLER: rad makamnn alameti, Hakk'ani bir vcut kazanmak, (Mi'rac'dan sonra) halkn "ezasna" skntsna sabr etmek, halk stn grp, onlara gzellikle muamele etmek, tevazu etmek, dman olmadan maksatsz hareket etmek. Sulklerinde yardmc olup almay ve gayreti n planda tutmak arttr. Nitekim: Salli aleyhisselatu vesselam efendimiz, hidayet yoluna gtrcmz, seyyidimiz, Raslumuz, mridimiz, bu ekilde kemaliyle muamele buyurduklar gibi ahlak sahibi olmak lazmdr. Bu makam Allah'in ve peygamberin yannda makamlarn en stndr, bunun stnde makam olmaz. Her ne kadar bu makam sahibinde maddi harikulade haller, kefi keramet bulunmazsa da bu makam sahibi hakkle varisi enbiya'dr. Edebi menfaat kula fayda salamakladr. nsanlarn hayrls "nas'a" (insanlara) hizmette olandr, insanlarn hay rina olan eye hizmet edendir.

32

GAVS, ABDAL, NKEBA, NCEBA, BDELA, AHYAR, UMD Ebudderda'dan nakil ile "Trmz" rivayet ederki: Aleyhisselatu vesselam efendimiz buyurmularki: Peygamberler "arzn" (yerin) direkleri idiler, onlar sona erince onlarn yerine Cenab- Hak yce bir kavmi bedel eyledi. Onlara "Abdal" (varlklarn Hakk'a bedel verenler) denir. Yerin direkleri onlardr. Sehavi: kitabnda, rivayet ederki: "Nkeba" (vekiller) yzler, meskenleri "maribdir" (Msrdan ileri Kuzey Afrika) "Nceba" (asil soylular) yetmiler'dir, meskenleri Msr'dr "Bdela (aklszlar, akllarn Hakk'a verenler) krklardr, meskenleri am'dr. "Ahyar" (iyi ve faziletli olanlar) yedilerdir. Bunlar karada seyyahlardr "Umd" (gvenilen dayanlan kimse) drtlerdir, yerin drt kesinde olurlar, "Gavs" (yardma imdada yetien birdir, meskeni Mekke'dir. Umumi ilerden bir ihtiyaca maruz kaldn vakitte, bu erefli zatlar'dan evvela Nkebaya (vekiller) yzler sonra Ncebaya (asil soylular) yetmiler sonra Abdala (arzn/yerin direkleri) (varlklarn Hakk'a bedel verenler) sonra Ahyara (iyi ve faziletli olanlar) yediler sonra Umd'a (gvenilen dayanlan kimse) drtler boyun bkp yalvararak niyaz eyle. cabet ederlerse ne ala, eer etmezlerse en sonra "Gavs'a (yardma imdada yetien bir iyi hal ve niyaz ile dua ederlerse herhalde duaya icabet olunur, meselesi tamam olur diye yazlmtr. Bu bahiste baka trl de rivayet olunmutur. "Kulb-u Enbiya" (Peygamberlerin kalpleri) zere tertip olunduunu ve her iki rivayetin hakikatte bir olduunu anlatmak iin Cenab- Pir Salahattin Uaki Efendimiz bu makamda "fefhem" (hemen anla) diye kamil akl mensubu olan Enbiyaullahun kalpleri zere olmak ve hakikatte bir beldeye mensubiyetle kaytl olmadn anlatmak iin "fefhem" (hemen anla) demitir. Muhammed Parisa: Faslul hitab'nda Al-a ddevle'i Ahmed-el Simnaniden naklen demitir ki: Ahmet Simnani derki: Toplant halinde bir topluluu grdm, "nisbetleri'ni" (mensubiyet) sual ettim, nisbetimiz "sofiye" dir, tabakatmz yedidir, - talibin tabakas, mridin tabakas, - sonra salikin, sonra sairin, sonra tairin, - sonra vasilin, sonra kutb'un tabakasdr ki: kalbi Muhammed-i zeredir. Bu zat- erif Kutb-ul irad, Kutb-ul Abdal, kalbi israfil zere olduu gibi Kutb-ul rad mertebesi, yldzlardan Sheyl'i cenubi (gney yldz) dedikleri bir yldzdr ki Yemen vilayeti ynndedir.

33

Akik ta, rengini ondan alr. Yldzlarn cisim olarak by, ziya menfeati ynnden efdali ve kemallisidir. Kutb-ul evtab ve kutb-ul abdaln mertebesi ise "cediy" imal yldz (olak) mertebesidir ki; insanlarn ounun gznden gizlidir. Son olarak, Darekutni ifrad da bn-i Abbas'n Aleyhi Ekmelttahiyyat Efendimizden rivayet ile ihra ettii Hadis-i erifte, Hzr ile lyas, her sene Hac mevsiminde buluurlar, her biri dierinin ban tra eder, bu duay okurlar ayrlrlar: Bismillahi mae Allahu la yesukul hayra illalahu, Bismillahi mae Allahu la yesrifssi illallah, Bismillahi mae Allahu ma kane min ni'metihi feminellah, mae Allah ve la havle ve la kuvvete illa billahi. Mealen: Allah'n adyla Allah ne dilerse o olur. Allahtan baka hayra sevkedecek yoktur. Allah'n adyla Allah ne dilerse o olur. Ktl tasarruf ettirecekte ancak Allahtr. Allahn adyla Allah ne dilerse o olur. Nimetlerden de Allah'n verdiinden bakas yoktur. Allah ne dilerse o olur. Allahtan baka g ve kuvvet yoktur. rivayet etmitir. Sonra Aleyhisselatu vesselam efendimiz buyurmutur ki; "her kim bu duay sabah akam kere okursa yangndan, boulmaktan, hrszlktan, eytan errinden, ylan, akrep sokmasndan, zalimin errinden, Allah c.c o kimseyi emin eyler." Ahmed b. Hanbel Zhd'de bu rivayeti ziyade ederek, Hzr ile lyas Aleyhisselamn Ramazan- erifi Kuds- erifte tuttuklarn beyan etmitir. Mecmau'l-Akaid'de "btn akaid kitaplarnda" Enbiya'nn Aleyhimsselam drd haydr Hzr, lyas yerde, bir de sa, dris gktedir diye beyan edilmitir.

ALLAHIN YANINDAK KIYMETN; Yine bilmi ol ki: Senin Allah'n yannda kymetin, Allah'n senin yanndaki kadri kymeti nispetindedir.

ERATIN HAKKAT: Yine bilmi ol ki: eriat, akln zdr, eriatin z, hakikattir. Akl, eriati; eriat da hakikati muhafaza eder. Her kim aklsz er-i iddia ederse, iddialar "sahih" deildir, zira Cenab- Hakk akl- kamil olanlar mkellef klp, mecnun ve ocuklar mkellef tutmaz. Her kim hakikati, eriatsz iddia ederse, iddias "sahih" (geerli) deildir. Bu sebepten, seyyidt taife Cneyd-i Badadi, Kuddse srrah, demitirki; Ehlullah'n nail olduu ilmi hakiki, ki Bizim ilmimizdir. Kitabullah ve snneti Rasulllah ile mukayyettir (kaytldr) yani hakikat ilmi, kitap ve snnet ile amel edenlerden gayrisinde hasl olmaz.

34

Kitap, snnet ile amel eriattir, ki Aleyhisselatu vesselam Efendimiz (nnellahe eddebeni fe ahsene te'dibi) buyurduu, Edebi lahi ile gzel edeblenmek, ancak kendisine izhar olunan adab- eriattir. Her kim eriat ile amel ederse, edeplenmi olur, hem kim edeplenmi olursa, vasl olur, kurbiyyet edeplenmeden mmkn deildir.

HIRKA, KEMER, TA, CBBE: Yine bilinsinki: salike hrka, sikke-i erife, kemer, siyah mest, cbbe giymek caizdir. Tekmil sulk edenlerin seccade-i irada oturmuu ise, tac erifi giyer, rida kuanr, asa alr. salikin giydii hrka yalnz beyaz, siyah, yeil olabilir. eyh iin her renk elbise giymek caizdir. Yine bilinmelidir ki: Tarikat- Aliyye-i Uakiyye sikkesi alt terki iaretle alt blmdendir. Salik nefs-i mutmainneye geldiinde hrka giydirilir ve Uaki salikleri sa brakmazlar, balarn tra ederler. Bunlarn her birinde acayip iaretler vardr fakat bu risalenin msaadesi yoktur. Eer Mrid, salike arakiye, hrka, kemer giydirmek isterse 1. evvela tekbir alr per, 2. sonra yine tekbir alr ptrr, 3. nc tekbirle giydirir, (salavat Fatiha) der, salavat ile beraber Fatihay hazr bulunanlarn cmlesi okur. Yine bilinsin ki: Her ne vakit Tac erife el srecek olur isen, kimin tac olursa olsun pmedike el srme, gerek giyerken gerek karrken, gerek bir yerden bir yere koymak iin olsun her halde pmek adaptandr.

KERAMET: Bir m'min bir m'minde bir harikann zuhurunu grse keramete hamletmesi layk ve mnasiptir, zira kerameti tasdik eden ehli keramettir, zira tasdik siddkyyet alametidir.

NABE: Keza "inabe" ettii (boyun bkp balama) eyhine bir iyilik nazar ile bakp men ve imtina ettii eylerden saknmak lazmdr. Belki iyilik edene hidayete istidat verip sevk eden Cenab- Allahtr, ki kul kraniyete medyundur. Kur'an- Keriym'de Esteizu billah "Yemnnne aleyke en eslem kul la temnn aleyye islamekm, belillah yemnn aleykm en hedakm lil imani" (Hucurat 49/17) Mealen: "Ey Muhammed: Mslman oldular diye seni minnet altnda brakmak isterler: de ki: (Mslman olmanzla beni minnet altnda ttmayn. Hayr: eer doru kimselerseniz, sizi imana eritirmekle, Allah sizi minnet altnda brakr.)" Ayeti Kerimesiyle men edilmitir.

35

DRT TERK: Yine bilinmelidir ki: Salik'e drt terk lazmdr. Bunlar, 1. terki dnya, 2. terki "ukba" (ahiret) 3. terki vcd, 4. terki de terk etmektir. Dnyay terk etmenin lzumu udur, zira dnya ehline ahiret haram, ahiret ehline dnya haramdr. Ancak terkten murat elden karmak deil, dilden karp, kalbi dnya malna meyilden temizlemektir. mam- Gazali beyan ederki: Zhd, mal yok etmek deildir, kalbi mal muhabbetinden salim klmaktr. Sleyman Aleyhisselam ok byk mlke sahip iken, yine makam zhdde idi. Zira kalbinde mala kar meyil ve muhabbet olmamas zhdde arttr, yoksa maln olmamas art deildir. u duay ara sra okamaldr. "ilahi, ilahi, ilahi, halasna anil eyai bilmelahiyye ve erina hakaikal eyai kemahiye" Mealen: Ey Allahm! Ey Allahm! u oyun ve elenceden ibaret olan eyadan bizi uzaklatr ve bize eyann hakiki mahiyetini gster

BENLNN GNAH OLMAS: Yine bilinmelidirki: "Mevcudiyetin" olunmayacak derecede byk gnahtr.

bir

gnahtr,

ki

hi

bir

gnahla

kyas

R Asl vahitken ikinin vasl mstaid olur, Cehlile taksimi vahid eyleyen cahid olur, kilikte vuslat olmaz ferdi vahiddir Hda, Vahidi taksim eden oldu hdasndan cda. ZAHI Asl tek olan ikinin birlemesi mmkn olur, Cehli yznden tek-i taksim eden inkarc olur, kilikte kavumak olmaz tek ferttir Huda, Tek-i taksim eden olur Hdasndan "cda" (ayr)

MAHLUKAT N BADET: Yine bilinmelidirki: Amel ve ibadeti mahlukat iin terk etmek "riyadr" (iki yzllk, gsteri). Mahlukat iin ilemek ise kfrdr, "fefhem" hemen anla.

LM VE ETLER: Salik'e "Mevt-i izdrari" (fiziksel lm) gelmeden evvel "mevt-i ihtiyari" (isteyerek nefsinden lmesi) ile lmesi lazmdr. "Mutu kable ente mutu" (lmeden evvel olunuz) Hadis-i erifi ile emir olunmutur.

36

lmn eidi drttr: 1. "mevt-i ahmer" (krmz lm), 2. "mevt-i ebyad" (beyaz lm), 3. "mevt-i ahdar" (yeil lm), 4. "mevt-i esved" (siyah lm) dr. Salikin bu lm eitleriyle nefsini ldrmesi lazmdr.

MRDN SEVMEK: Salike hakikatte, her halde mridin! nefsinden, malmdan, validesinden ve ocuklarndan, cmle insanlardan ziyade, tabii bir sevgi ile sevmesi lazmdr. Eer tabii sevgi ile sevemezse akl sevgisi ile sevmesi lazmdr. Nitekim getiimiz blmlerde Hadis-i erif'de bu mealde geldiinden dikkat edilmesi lazmdr. Gerek Mrid ise "ulamay billah'tan" olmakla "vereset-l Enbiya" dan (Peygamberin varisi) saylan olmakla bu sebeble o muhabbet aslna dnm olur.

KUSURLARI RTMEK: Yine bylece, salike lazm olan her kim olursa olsun m'min kardeinin aybn rtmektir. Nitekim mer'ul Faruk radiyallahu anh'dan rivayet olunur ki; Aleyhisselatu vesselam efendimiz saadetli minberine kp, yksek sesle dediler ki: Ey lisaniyle iman edip kalbine nasibi olmayanlar! Mslmanlara eza etmeyiniz, mslmanlar edepsiz gstermeyiniz tehir etmeyiniz, gizli kusurlarn meydana kartmak iin ktlk etmeyiniz. Her kim m'minin kusurunu meydana koyarsa, Cenab- Hakk onun kusurunu gizli yerde bile olsa meydana karr." Dier hadis mealinde, "Her kim bir m'mini edepsiz ve kt gsterirse, ktledii eyi kendisi ilemedike dnyadan kmaz". Dier bir hadiste: "Bir kul, bir kulun kusurunu rterse, Cenab- Hak'ta kyamet gnnde onun kusurunu kyamet ehlinden rter". "Baz kavilde hesabn af eder" diye aklama yaplmtr.

FKRN ETLER: Yine bilinmelidir ki: Fikir drt ksmdr. 1. eytani fikir, 2. Nefsani fikir, 3. Meleki fikir. 4. Rahmani fikirdir. Zira fikir ya dnya ya ahiret iindir. Mutlak dnya iin olan fikir ya eriata muhaliftir, (bu ksm fikir eytanidir), ya eriate mutabktr, (bu ksm fikir nefsanidir) "Ukba" (ahiret) iin olan fikir ya cennatidir, hayat koruma oluumuna dayaldr, bu ksm fikir melekidir, yahud yalnz Rahmana dayanmaktadr, bu ksm fikir Rahmanidir. Eer salik evvelki ksm tefekkr ederse Hakikatte "cnp" makamndadr. Hakk'n divanndan uzak olur, gusl vaciptir. Guslde fikrini bu gibi trl trl tefekkrlerden ykseltip Rahmani fikirde karar klp durmas lazmdr. Malmdurki:

37

ki ayr fikrin zihinde toplanmas caiz deildir, zira zihin basit olup "terkip" (birleik) olan eyi kabul etmez. Ey saliki hakiki, Ayet-i Kerime mucibince Esteiz billah: "Minkm men yridddnya ve minkm men yridl ahirah" (Al-i mran 3/152) buyurulmutur. Mealen bazlar yalnz dnyay talep edendir, bazlar yalnz ahireti talep edendir Allah-u Aziman- talep eden hakkikat ak nerededir? Her kimin matlubu Allah-u Zl Celal olursa alameti daima Rahmani fikir ile tefekkr eder hi ayrlmaz olmasdr.

HALVET VE ERBAN Yine bilinmelidirki: Halvete ve erbaine girmenin adab udur. Salik halvate eyhinin duas ve tevecch ve Fatihasyla ikindiden sonra girer. Manevi fthata ulamak iin Allah rzas iin halvete niyet eder. Halvette kald mddet - abdeste devam eder, oru tutar dnya kelam konumaz, - zaruretsiz halvetten kmaz, harite hacetinden ziyade durmaz, kt vakit ba rtl kar, cemaata eyhinin izni olursa kar, izinsiz kmaz, - gece gndz abdestsiz durmaz. - Halvetin sonuna kadar ehline yakn olmaz, - elbisesinide asla karmaz. - Hayvanattan bit, pire, sinek, ve sair gibilerin! ldrmez, vcudundan da atmaz, - trnaklarn ne keser ne de kestirir, - bedeninden kl koparmaz - ve cildini trnak ile kamaz. - Halvette yatp uyumaz oturduu halde uykusunu geirir. - Halvetten farzlar ve nafileleri ve usul Tarikati Uakiyyeyi ifadan sonra, gece, gndz esmasyla megul olur. Vel hasl halvetteki salik ihramdaki hac gibidir. hramda riayeti vacip olan emirlerin halvette riayeti vaciptir. R'ya veya vakadan her ne grrse, eyhine her gn beyan eder. Eer halvet esnasnda eyhi, elbise deitirmek gibi bir eye izin verirse iler, vermez ise ilemez. Halvetin yeri dar temiz pak olmas ve gece gndz lo karanlk olmas lazmdr. Gerek mescitte, gerek dier bir mahal arasnda fark yoktur. Bal bana halvete girmek faide vermedii gibi tarikat adetlerinden deildir. eriatte bu fiil ile mkafata hak kazanm olur. Lakin meayihi sufiye gayet faydal kabul ederler. Tekmil suluk etmi "seccade niin" (seccadeye oturan eyh) iin bal bana girmek caiz ve mstehabtr. Halvetin mddeti devam ettii vakit yine ikindiden sonra eyhin duas, tevecch Fatihasyla kar. eyhi bandaki rtsn eliyle fatiha ederek alr, halvet ile erbainin artlar msavidir. Halvet on gndr, gecesiyle beraberdir. Halvete pazartesi gn ikindiden sonra girilir.

38

Erbaine Cumartesi gn ikindiden sonra girilir ki, kt gn mmkn ise Cum'a gecesine tesadf ettirilir. Halvet ve erbaine girmeye murad edip halvette durmasna mani bir hal olursa, halvette oturmaktan baka btn halvetin adap ve artlarn yerine getirir. Halvette oturmaktan baka her trl adap ve artlarm yerine getirir, oturmaktan bakasn eda eder. Bu halvet "ayak halveti" diye isimlendirilir. Cmle halvette olan gibi olmu olur, basma rt lazm gelmez, eer rterse daha iyi olur. Yine bilinmelidirki: Halvet ve erbaine bahar aylar gibi mutedil zamanlarda girilir. "Eer Aera-i zilhicce" (zilhiccenin on'u) "Kurban'an bayramnn ilk gn" gibi, belirli maniler yok ise, iddetli scak ve iddetli souktan mteessir olmamak iin mutedil gnlerde girilir. Halvette "kabz" (sknt) yapacak yiyeceklerden saknmaldr. Zira mrid oruta olmakla sknts kuvvetlenip "anasr"na" "unsur" "anasr erba" (drt unsur) toprak, su, ate, hava'sna zarar verir. Bedenin tabii halini muhafazaya riayet lazmdr, nk bedeni ile anasr ruh'u hayvaninin binei, Ruh'u hayvani de, Ruhu insaninin bineidir. Dikkatle emir olunduu, "Nefsike mestaytke fe erfik biha" nefsin bineindir ona yumuaklkla yakla, ona iyi davran Hadisi erifi ile sabittir.

SALKN EYH LE BAYRAMLAMASI: Salikin eyhi ile bayramlamas usul: Bayramlama usul evvela bayram yemeinden sonra zikir meclisinde oturulur. Mecliste bulunan, eer varsa dier eyhler ve salikler kdemlerine gre eyhin sol tarafna otururlar, sonra hamdiye usuln okurlar. Ancak ya Dafiu, ya Muin okunmaz. lahinin bitiminde Fatiha ile salavat okunduktan sonra u salavat sesli olarak okuduklar halde ayaa kalkarlar. "Allahmme salli ala seyyidina Muhammedin ve ala alihi ve sahbihi vesellim" tekrar etmek sureti ile okunurken, eyhin sol tarafndaki, eyhin elini per, sa tarafa geer durur. Onun alt tarafndaki de eyhin elini ve sandakinin elini per. O da sa tarafta durur. Bylece sol taraftan perek gelirler, dizilirler. Neticeye kadar Salavat- erife'ye devam edilir. Sol taraf tamamiyle sa tarafa nakil oluncaya kadar birbirlerine bayram musafahas yaparlar. Sonunda eyh, bayramlamaya dair tebrik duas eder, elfatiha der. Evvelinde ve sonunda Fatiha ile salavat okurlar. Buhurdanlk ve tts sadan sola doru dndrlr. Mbarek gecelerde Mi'rac, Beraat gibi yine yemekten sonra eyhin yanna toplanp elini perler, ayakta dururlar. eyh duadan sonra Fatiha der. Cmlesi "Allahmme salli ala seyyidina Muhammed ve ala ali Muhammed" derler Fatihay okurlar.

39

SECCADE NNLK VE EYHLK CAZETNDE USUL Usul zere olan yemekten sonra meclis zikirde oturup hamdiyeyi erife okunur, Dafi ve Muin ismi okunmaz. lahi bittiinde cemaat "Allahmme salli ala seyidina Muhammedin ve ala alihi ve sahbihi ve sellim" derler. Tekrar ederek ayakta okurlarken eyh olacak zat mridine kar drt adm yakn ayakta durur. Cemaat salat brakr. eyh olacak zat mridine doru bir adm atar, mecliste bulunanlara "esselamu aleykm ya ehli eriat" der, cemaat da "ve aleykm selam ve rahmetullahi" derler. Sonra bir adm daha atar, "esselamu aleykm ya ehli tarikin" der, cemaat "ve aleykm selam ve rahmetullahi" derler, sonra bir adm daha atar "esselamu aleykm ya ehli hakikat" diye selam verir, cemaatda yine ayn selamla karlk verir, drdnc admda "esselamu aleykm ya ehli marifet" diye selam verir, cemaat da yine ayn selamla cevap verir, mridin az nnde ayakta durur, sonra eyh salike "nerden geldin?" diye sual eder. Salik cevabnda "dnyadan geldim" der. Sonra eyh salike "nereye gidiyorsun"? der salik cevabnda, "ahirete gidiyorum" der. Sonra eyh Tac- erif-i alr hrmetle kendi alnna kadar ykseltir, tekbir alr kendisi evvela per, ikinci defa tekbir alr salike ptrr, salikin alnna kadar ykseltir sonra nc tekbirde bandaki imamesi kartlp Tac- erif-i salike giydirilir. Sonra, eyh "hrka-i erife" (cbbe) yi alr sa elini stne koyarak tekbir alr, defa tekrar ederek ncde giydirir. Sonra eyh "rdai erif-i (omuza rtlen rt) alr tekbirle salikin omuzlanna ular msavi olarak rter. Sonra eyh "asay" (denek, baston) alr dierlerinde yapld gibi kere tekbir alr salike verir. Sonra eyh el Fatiha der. Fatiha ile beraber salavat okunur. Sonra hazr olan eyhler kdem tertibi ile Fatiha derler, her seferinde Fatiha okunur sonra mrid salike Fatiha demekle emir eder, salik el Fatiha der, herkes selavat ile okurlar. Salik bu Fatihadan baka mridi huzurunda Fatiha demez. Sonra mrid makamna mnasip dua eder el Fatiha der, herkes salavat ile okurlar, Sonra hepsi meclisten sesli olarak tevhidle megul olduklar halde karlar, k bittikten sonra meayihten birisi el Fatiha der, salavat ile hepsi birlikte okurlar. Sonra salik Hazreti Pir-i ziyaret makamna gider. Ziyaretten sonra hazr olan meayihin ellerini per, meayihin gayriside salikin mecazen elini perler, bu suretle merasim cemiyeti son bulmu olur.

40

SALKN BR BAKA ZAVYEY ZYARET: Yine bilinmelidir ki: Bir "saliki hakikat" (hakikat yolcusu) mensubu olmad bir "zaviye"ye (dergah-a) gittii vakit, o zaviyenin adap ve erkanna tabi olup adab ile adaplanmak lazmdr. "Elhamdlillahi alal etmam, vessalatu vesselamu alel Rasuli, hayrul enam, ve ala alihi zl akdam, vel eshabil kiram, gaferallahu tealahi mahzari hezihittuhfeti vel mtercime, vel valideyhima veli mridihima ve limen dean ileyhima bil hayri, ve lennazara bil afvi, ila fetienhima fihe" Mealen: (Tamamlamay nasib eden Allah'a hamd olsun. Enamn en hayrls olan Raslllah'a salat'u selam olsun. Takdim sahibi olan, onun ehline ve Eshab- Kiramna da salat-u selam olsun. Bu tuhfe sebebiyle Allah'n affetmesi umulur. Bu ekilde onu tercme edene de onun anne babasna da ve onlarn hatalarna hogr ile bakanlarn da salat ve selam zerlerine olsun). "Sbhane Rabbike rabbil izzeti amma yesifn ve selamun alel mrselin vel hamdlillahi Rabbil alemiyn"

MTERCM FAKYR EYH ABDURRAHMAN SAM der ki: Risalei Tuhfetl Uak'a "tetimme" (tamamlama olmak) zere, "mark ems" (dounun gnei) "marifet varidl hami" (marifet kazancm yklenen) "serd-i hidayet" (hidayete erdiren gzel szl) "kutbi enfs ve afak (enfs ve afakn kutb-u) "mridi a'zam" (byk mrid) eeyh Abdullah Salahattin Uaki kaddesellahu sirruhulbaki ve kuddssina bikuddisi sirrahul mlaki efendimizin, kudsi himmetleriyle "varid" olan (gelen) icazet erkanna aid olan tac erifi ve eyh ve mrid ve post ve ayini zikr hakknda baz hakiktleri ve rumuzat tebdilleri izhar ve anlatmak niyetiyle yazmaa baladm ki: tercme zerine hizmet ve tetimme ile aydnlatp kudsi nispetlerine kuddise sirrah gzel bir vesile olsun. Vallahu muvaffaku.

BRNC (TETMME) TAMAMLAMA TAC-I ERF RUMUZATI Ta (

xam) lafz "aded hesab" (ebced hesab) ile 404 drt eder,

4 tam bir saydr. Yars ilavesiyle 6 eder, te bir ilavesiyle 8 eder, sekizin drtte bir ilavesiyle "aer-i kamile" (10 tam say) eder ki nsan- Kamile mahsustur. Aera (on) mertebe-i tenzihdir ki: "ciheti sitte" (6 yn) ile nce ve sonra, cz ve kldr, nsan- Kamil mutlak olarak mertebe-i tenzihe ulaan kimsedir. "Aera" (on) 4 ile arpldktan sonra 40 eder. Hakikat ve halkyyet mertebeleridir. Halkyyet mertebesi 28 dir. Hakikat mertebesi 12 dir. Toplamlar 40 eder. nsan- Kamilin bu 40 mertebeyi tamamlamas arttr. Drt says, (100 esma-l hsna) ile arpldktan sonra drt yz eder. Asl adedi ile 404 eder ki: 404 esma-i hsna-i lahiye ile kemali takdis mertebesine, o mertebelerin ahlak ile ulamak lazmdr. Drt ise, drt kitabn "hakaiki meratip" (hakikat mertebeleri) nsan- Kamil mertebesine ykselme vesilesi olduuna imandr.

41

"Ta" ( "te" (

xam) harflerinin 3 olmas tevhid mertebelerine iarettir,

tevhid-i ef'al, iki noktas "fi'li hadisin, fi'li kadimde mahv-" yani

p)
a a

(sonradan meydana gelen ilerin ezeli oluta yok olmas) "Elif ( ) tevhid makamna iarettir, "Elif ( ) ismindeki "fe" (

) fena-i lahiye,
(elif : 1 + lam : 30 + fe : 80)

"Elif ( ) harfinin 8 noktadan mrekkep olmas, sfat zatiye tecellisi ile tevhid-i efale, "Elif ( ) harfi harekeli ve uzatma harfi olmas sfat- fi'liye ile tevhid-i sfata iarettir.

"Cim" (

x) tevhid-i zata,

mim ( ) "mir'at- tam" (tam bir ayna) olan Hakikat-i Muhammediye nuruna veraset yoluyla istidat vesilesiyle, rahmet ve cemale mazhar olmaya iarettir. "Ta" harflerinin te (

p) elif (a) cim (x) olmas

"te" "terk-i tecride" yani celali mertebelerden tam arnma ve devaml uzaklama. "Cim" cemali mertebeler ile tam tahakkuk ve devaml alakaya iaret olup, "elif ortada "nsan- Kamil" dir. Bu iki oluum (mertebe) arasnda "Berzah- cami" genel bir gei yeri olmasna ima ve iarettir. "Ta" lafzyle "te" "libas" elbise olann, yani (bu hakikati giyinenin) tevhid-i telkine memur olduu, "elif ile hakiki insan istidadna mazhar olana istikamet talimine balant, "cim" makam- farkn istikameti, makam- cemin ef'al mertebelerinin, sfat, zat mertebeleri olmasna vesile olduuna ima ve iarettir. "Ta" (

xam) lafznda

"ta" "cim" den ayrlm, yani yazda ayrlm, "lafzda" (szde) bitimi olmas makam- fark'ta olan nsan- Kamil'in ayrlmadan ve birlemeden "insani varl" (beeriyeti) btn hviyetiyle kaim olmasna iarettir.

42

"Ta" (

xam) lafznda

"te" talime, "elif' esmai ilahiye ye, "cim" celal ve cemal mertebelerine iaret olup, layk olann bu meziyetle meziyetlenmi olmasna iarettir. aret babnn sebebleriyle snrlandrmamakla "el arif yekfil iareh" (arife iaret kafidir), kaidesine riayetle bu kadarla anlatlmaa alld.

KNC TAMAMLAMA MRD HAKKINDADIR Mrid tac-a layk olacak meziyetlere kendinde toplu olarak sahip olan zattr. Ve drt mertebeyi tamamlam olmaldr. "Etvar- seb'a (yedi tavr) (yedi nefis turu) ve 'letaif seb'a" (yedi latife) nefs mertebelerini yalnz r'ya ile deil "kefil yakyn" seyirden sonra, tevhid mertebelerini mahade cihetiyle tamamlayp, sonra veraset mertebelerini irad makamna kadar tamamlanp Hakikat-i Muhammedide "mahv" (yok) olup, batn sfati ve zati parltyla mstarak alem-i nuraniyetle kaim, zahiri, fark- ubudiyeti, cem ile (toplu olarak) ifada daim olan zat- erif'dir.

MRD- KAML'N VASIFLARI Mrid-i Kamil'de bulunmas lazm olan vasflar 32 mertebe olarak belirlenmitir, bunlarla kaytl olmak lazmdr. 1. Ehli snnet vel cemaat itikad ve ameli zere olmaktr. 2. lmi batn hakikat-i bilmektir. 3. Tabir ilmi, "afak- ve enfs-" idrak ederek, salike mertebelerinin derecelerini tayin etmektir. 4. Kamil amel sahibi olup mridana dinde nasihat olmaktr. 5. "Lillahi fllahi" (Allah iin Allah'da) olup Hakk'n ve halkn hukukuna riayet sahibi olmaktr. 6. "Sehavet" (cmertlik) ve eser sahibi olup nefsinden ziyade mslman kardeleri dnmektir. 7. "Safavet" (parlak,temizlik) sahibi olup, kalbi (ynelerek) Hakk'dan gayri kimseden ekinmemektir. tamamiyle Hakk'a "tevecch"

8. Hem zahir hem batn hukukunu hakkyla koruyup dnya ve ahiretten kalben uzaklam olmaktr. 9. "ehavet" sevgisi (dnyalklara ar sevgi)'den kurtulmu olmaktr. 10. Mridin malna zenginliine tama etmemelidir. 11. Mridin zenginine fukarasna msavi davranmaktr. 12. Kalb ve Ruhani huzura mani olacak meguliyetten uzak olmaldr. 13. Mridine evkat ve merhamet eyleyip feyz ve bereketine dua etmelidir.

43

14. "Hilm" sahibi (yumuak huylu) olup iddet ve irkinlikle muamele etmemelidir. 15. Afv sahibi olup mazeretli mazeretsiz kabahat ve kusuru balamaldr. 16. "Setr" (rt) sahibi olup, bir mridin kusurunu yzne vurmamaldr. Ancak irad iin olursa ima, rumuz ve iaret ile sylemelidir. 17. Gzel ahlak sahibi olmal, cefa edene sefa ile, reddedene kabul ile, vermeyene vermek ile, uzaklaana yaklamak ile muamele etmelidir. 18. Mridin meguliyeti var iken kendi hizmetiyle emir etmemelidir. 19. ikram, ihsan sahibi olmaldr. 20. Tam bir tevekkl sahibi olmaldr. 21. Medih, zem, fakr, zenginlik, zorluk, nimet nazarnda msavi olmaldr. 22. Vakitlerinde devaml, tecelliye bal, tatllkla muamele ihtiyatla hareket etmelidir. 23. Bir nefes Hakk'tan gafil olmayp, daima zikirde, mahade-i hayrette daim olmaldr. 24. Her iinde Hakk'a havale ile tam bir teslimiyet sahibi olmal. 25. Kazaya tam rza ile mukabele etmelidir. 26. Gurursuz "vakar" (asalet) sahibi olmaldr. 27. Bakalarm zelil hakir grmeyip tevazu sahibi olmaldr. 28. Her yn ile ahdini yerine getirmee gc yeter olmaldr. 29. Kararnda sabit olmaldr. 30. Batl ve gizlilerden uzak durup, ehli sadk, ehli Hakk olmaldr. 31. Skunetle aceleden uzak durucu olmaldr. 32. Keif, mahade ve mana sahibi olmaldr. Her kimde bu otuz iki mertebenin kemali bulunursa, kemali irada layk varisi Hakk ve hakikat olduuna delildir. "Seyrullahi lena vela ihvanina ecmain". (Bu seyr-i bize ve ihvanmza Rabbim kolaylatrsn)

NC TAMAMLAMA EYH NVANINDADIR eyh: yaa kemal, ilmen kemal, irfanen kemal, iraden kemal sahibine denilir. Bu makamda irada kemal sahibine "eyh" denilir, yasa itibar yoktur. "Unsur-i" (cismani) doumdan sonra, "nurani" (melekuti) doumuyla meydana gelen konumalara baklr. Melekti doum itibariyle noksan olmamal her ynyle kamil olmaldr.

44

eyh, ( vardr. Evvela: (

-()

lafznn bu gibi zata isim olarak veriliinde bu ynde mnasebet

*)

"in" (beeriyyeti) "unsuriyyetin" zulmetinden, beeriyyet karanlndan,

melektiyyetin nuraniyetine halini deitirip, beeriyeti, suret ile muhafaza edip, unsuriyle o cevher melektiyle btn olmaktr. (

) "Ya" Arap alfabesinin elif bata, ya sonda olmak zere 28 harftir.

Bu 28 harfle iaret olunan 28 manevi mertebelerdir. Yedi esma lataifinin drder tecellisiyle yirmi sekiz eder. Bu yirmi sekiz menzilde seyr-i slk sahibi olmaktr. (

a ) "Ha" eski beeriyet ahlakn deitirmi yeni ahlaka ulam olmak, temiz

ahlak uygulamaa memur olmaktr. Yahud, phe, er, nefis ve hevayi, Nur-u ak- Hdaya tebdil etmi olmaktr. Yahud irada evliyadan veraset ve vekalet sahibi olmaktr. "Ha" Halk Hakk'a irada memur olup halkyyet ve Hakk'iyyyet mertebelerini hakkyle bitirmi olmaktr. Yahud, "in" (phe) perdelerinden geerek ykselip, "uhud" mertebelerine ulamaktr. Yahud, Hakk' halksz olarak mahade, halk Hakk ile mahade, halk ve Hakk' birlikte mahade mertebeleriyle "kaim" (mevcut) olmaktr. "Ya" sahib-el yed-l sahih" (doru verici bir ele sahip) olmak, hakikatleri "telkin" edici doru (alayc) olmaktr. "Ha" halkyyeti, Hakk'iyyyette yok ve fani olmu, halkyyeti Hakk'yyetle "kaim" (ayakta durucu) ve "baki" (ebedi) olmaktr. Yahud, "Hadi" (hidayete gtrc) "Reiyd" (rte, kemale erdirici) isimlerini "Hadim" (tayc) "Habir" ismiyle (haberdar) alim arif olmaktr. Velhasl "eyh" nvanile Mride lazm olan "rumuzat-" (iaretleri) kendinde toplayan "cem" eden zat-a iaret olmakla, Mridin sfatn cami olan zata hal ve melekut mertebelerine itibar ile kemaline tabi olana mutlak "eyh" denir. Bu mertebelere ulamayan kimselere "eyh denmesi, "suretleri" (grntleri) eyh suretleri grntleri gibi olduundan bu itibarla eyh denmektedir.

DRDNC TAMAMLAMA: POST ARETLER HAKKINDADIR Post (*) serilirken okunacak Ayet-i Kerime esteiz billah, (*) Post: Tyl hayvan derii. Makam. Mevkii. Yeni Lgat 563 "vettekullahe leallekm tflihun" (Ali mran 3/200) Mealen: (Allaha kar gelmekten sakn. Umulurki kurtulua ererseniz.)

45

Ayrca, Esteiz billah: "Ellezine ynfikune fisserrai vedderrai ve kazminel gayze velafine aninnas. Vellah yuhibbul muhsinin" (Ali mran 3/134) Mealen: (Onlar bollukta ve darlkta sarfederler. fkelerim yenerler insann kusurlarm af ederler. Allah iyilik yapanlar sever) ayet-i kerimesi okunur. destur ya Hazret-i Pir diyerek post serilir. Post'un ba teslimdir ki: Mride Hakk'a tam bir teslimiyetle vasflanm olmaktr. Sa eli : El sahibi olup, bu vasta ile Allah'n eli o elin stnde'dir, kabul edilir "yedullaha fevha eydihim" srrndan hisse almaktr, Sol eli : Nefsini malub etmektir ki: "Muti kable ente muti" (lmeden evvel olunuz) srrna iarettir. Sa aya : Hakk'ta durmaktr kerahat vaktinde bile Hakk'tan uzak olmamaktr. Sol aya : Hak iin "livechullah" (Allah'n vechi) iin hizmettir. Postun st : "Telvin" (renklenme) dir ki: Sfat yznden zuhur eden her nevi tecelliyat Hakk'tan bilip sabr ve tevekkldr. Post'un ii : "Temkin" (imkan) tarafdr. Batnen Hakk'ta fani "mutmain" (tatmin olmu) ve sabit, masivadan temizlenmi olmaktr. Ortas : muhabbetullah'tr ki: Gene muhabbetullah an ve cihetsiz, esteiz billah "vechiye lillezi fatressemavat vel ard" (Sure 6-79) mealen: (Ben varlm semavat ve arz var edene dndrdm) hkm ile klliyeliyle Hakk'a ynelmi olmaktr. "ark" dou taraf eriat, "garp" bat taraf tarikat, "imal" kuzey taraf hakikat, "cenup" gney taraf marifet'e iarettir. Post'un Ruhu azas kemali tahareti Post'un, makam- makam- makam- makam-

tekbir, salavat, tevhid, istifardr.

eriat tarikat hakikat marifeti

yokluk, paklk, vuslat, mahade, vahdettir.

"Ebudturap" (toprak babas) ah- velayet mam- Ali radiyallahu anh, (ve kerremallahu vechenin) silsile-i velayetleriyle gelen feyzi ilahi yolunda mahviyyetle "Hak" (toprak) olmak. Pir yolunda yanmak, Hak yoluna meyl edip akmak, iradesini nefis ve hevadan el ekip mridin iradesine, Pirin iradesinde vasta ile irade-i Hakk'da ifna etmektir. Post'un i yz ile d yz, "kesret-i vahdette" (okluu birlikte) ifna etmek, "vahdet-i kesrette" (birlii oklukta) mahede makamnda, mahede ehli olup makam sahibi olan, Post stnde oturur, "seccade niin" seccade de oturmaa layk olur.

46

BENC TAMAMLAMA "DEVRAN", "DEVR", "DNME", "SEMA" HAKKINDADIR Btn Turuk-u Aliyyenin cehrisinden, bilhassa Halvetiyye'i Uakiyye'de zikirle yaplan devrann rumuz ve esrarna binaen, byk pir'ann itihadile bu erkan zere kabul edilmitir. Devrann er'i delili: Esteizu billah: "Veteral Melaikete haffine min havlil ari ysebbi hune bihamdi Rabbihim ve kudiye beynehm bilhakk ve klel hamd lillahi Rabbil alemiyn" (Zmer 39/75) Mealen: (Melekleri, arn etrafn evirmi olduklar halde Rablerini hamd ile verken grrsn. Artk insanlarn arasnda adaletle hkm olunmutur" vg alemlerin Rabb- olan Allah iindir) denir Ayet-i Kerimesinde mfessirler (Haffin) ey: "daire-i zakirin" (dnerek zikredenler) diye tefsir etmilerdir. Ar- 'lnn etrafn Melaike-i Kiramn tebihlerle zikirlerle devran ettikleri cihetle, namazn nasl insanlarn ibadetini cami olduu gibi devran da Ar Melaikesinin ibadetini cami'dir. Keza Kabe-i Muazzama da huccac- Kiram Kabe-i Muazzamay "lebbeyk" diyerek tavaf etmeleri ve Ka'be etrafnda yedi defa devran etmeleri gibi Tarikat-i Aliyyede smi Celal, Hu, Hay, Kayyum, Vahid, Ehad, Samed, Allah ismi eriflerinin herbirinde yedier defa devran edilir. Evvela oturarak halka suretiyle zikr olunur, zira Hadis-i erifte, "za merertm bi riyadl cenneti ferta'ku min semeri he kal ev ma riyadl cenneti kale halakazzikra" buyurulmutur. Yani "Cennet bahelerine urarsanz meyvelerinden yiyip lezzet alnz" Eshab- kiram: "cennet baheleri nedir"? ya Rasulullah diyerek, suallerine cevaben, "Halakazzikri" buyurup "zikir halkalardr", diye aleyhisselatu vesselam Efendimiz, halka sureti ile yaplan zikr-i, cennet bahelerine benzetmitir. Bu sebepten bada kurma ekliyle oturulmayp, halka ve daire eklinde oturulur. Zira tevhid usuln, asli ekliyle ifa etmek lazmdr. Evvela halka eklinde yaplan zikr'in iareti, "vahdet-i zati'ye mihver-i (merkezden geen hat) ehadiyettir". Vahdet-i zatiyenin zuhuru olan Ehadiyet-i Zati'ye bal olan "feyz-i Akdes" "en Mukaddes feyz'in" "feyzi Mukaddes-e" "Mukaddes feyz'e" tecellisinin suretini, Mrid evvela yanlz olarak "fe'lem ennehu la ilahe illallah" diyerek zikre balamasyla gsterir. O feyz-i Akdes'in feyz-i Mukaddesin Ehadiyyetiyle zuhuruna dairede bulunan saliklerin bir azdan "la ilahe illallah" demekle gsterirler. Mrid'de beraberce syler. Vahdet-i Zati'ye ile Ehadiyet feyzinin, "ilmin ma'lum ile mutabk"n yani "ilim (malum'a) bilinene tabidir" hakikatini ima ve anlamaya iaret olmu olur.

47

Kelime-i Tevhid, makam- fena fillah'a mahre" (boaz harfi) (*) tayininin zamanna yalnz halka olarak "darb" (kalbe vurdurarak) batn (i) zuhurla (d) meydana geldiine ima

ulatrncaya kadar zikir edilip, "harfi kadar mahviyyette, harf ve mahrecsiz zikr-e balanr ki: zuhur batn-a dayal, ve iarettir.

(*) Harfi mahre (boaz harfi) zikr normal seyrim srdrrken vakti geldiinde yava yava azdan boaza indirilir, nefes kontrol edilerekbir ahenk zre zikr-e devam edilir, sesin bir ksm boazdan kar buna harfi mahre denir. N.A. Sonra tevhid fenafillah'ta tamam olunca zikir kesilir, ilahi okunmaya balar, bu da: bezmi elest aleminde (elest bi rabbkm) hitab- izzetle Ruhlarn ilahi lezzet ve istirakna (gark olu) larna tenbih ve iaret olmak zere mstarak bir suretle dinlenir. lahi bitince Ruhun tevhidle urucunu, (ykselmesini) ve Ruhun Elest hitab ile cezbelenmesini ve fenafilllahta ruhlarn seyr-i fil esma'sn (isimlerde seyr) esma mertebelerinde Ruhun mertebeleri gerei seyr-i fil esmada, sfata lailahe illallah seyri ila Alah'tan (Allah'a seyr) sonra seyr-i fillah- (Allahta seyr) gstermek iin cisimde Ruhun haline tabi olarak uruc (ykselme)yi gstermek iin devrana kalklr. Ayakta okunan ilahi ile Ruhun ykselmesinde Hakk'a tam bir alaka ve Hak ile Hak olmak alaka ve tayinden tamamiyle syrlm istirak haline olan cezbelenmenin suretidir. Sonra: Halvetiyye devrann usulnde, el ele tutmadan, hem devran, hem zikre balanp bir kere saa, bir kere sola, darb- zikir (zikirle vurdurarak) devam edilir ki: bu da makam- Vadiyyet sfatnn suretidir. Saa sola darb- zikir ise Vahidiyyetin Ehadiyyetle, Vahdet-i Zatiyyenin alakasna iarettir. Bu ekilde devran edilmeye devam edilir. Sonra el ele tutulduu halde devran edilir ki: Vahidiyyetin Ehadiyyetle ve Vahdet-i zatiyyenin balantsna iarettir. smi Celal (Allah ismi) devrannda evvela harf ve lafz (ses harfi) ile sonra darb- zikir ile zikir edilen Vahidiyyetin; Ehadiyyetin zahiri olduuna harf ve lafz ile zikir edilerek telinin (ima) ve iarettir. Vahdet-i Zatiyye ile Ehadiyyet-i Zatiyyenin, Vahidiyet-i sfatiyye ye nisbeti ile batn, batnu'l-butun (i, iin ileri) olmasna ima yoluyla darb- zikir ile devran olunur. Sonra: Vahidiyyet sfatnn mertebeleri tamam olur ve tecellisini gstermek iin kollar omuzlara koymak, yani sa el arkadan omuza sol el arkaya konmak, zuhur sfat ile olmasna iarettir. Sonra: Hu ismi erifine balanp Vahdet-i zatiyye hviyeti batine ve suret-i hviyet ise, Vahidiyyet sfat olmasna iaret olmak zere bir kere batna; bir kere zahire meyil ile zikir edilir, el ele olmak hviyetin alakas, kol kola olmak hviyetin zuhuru namna iaret olduu gibi, hviyeti zatiyye itibari ile sfatn hakikatlerinin dierine mukabil gelmesi hviyetin sfat mertebeleri ile zuhuruna ima ve iarettir.

48

Sonra: Zuhur mertebeleri olan 18 adedini kapsayan HAY ismi erifi ki: Esma mertebeleri olan 1000 adedi ile arpldnda 18 bin alemi siryan- (tesir, yaylma) srr hayat ile Hay olup, Nur'un sabitlii ile daim ve kaim olmakla srr siryan'n suretini zahir ve zahir olu, devran- ile gsterdii gibi HAY ALLAH KAYYUM ALLAH ismi erifleriyle devran-a balanr ki: mahviyetten sonra taayynn aynna hayat- zulmetiye mukabil hakikatte, hayat- hakiki Kayyumunu zuhuruna iaret olarak 18 kere devran edilir. On sekizden sonra yalnz HAY ismi erifi sr'atle devran edilerek tamamlanr ki: Kayyumiyetin ayn hayat, hayatn ayn Kayyumiyet feyzinden ibaret olup sr'atle, tecelli mertebelerinden biri gibi grndnden hayat- kayyumiyetten, kayyumiyyet hayattan ayrlmadndan bir zuhurda toplanm olmakla yalnz HAY ismi seriliyle bir birini takip eder ekilde buyurulmutur. Sonra Cem-l Cem (topluluklarn topluluu mertebesinde) mahadesinde VAHD, EHAD, SAMED, ALLAH Esma-i erifleriyle devran edilip KAVS'in (*) tecellisinde, kavs-i imkan mertebeler sebebi ile kavs-i vcub'e ayna olduunu gstermek iin de Vahid Ehad'n zuhuru, Ehad Samed'in zuhuru, Ehad mertebe-i cami-i'nin (toplu mertebe) zuhuru olduuna ima yoluyla toplu olarak zakirinin her birinin zuhuruna dierinin sadr- (gnl) mukabil (karlkl) olarak devran edildii dnlerek 12 defa devran ile tamamlanr. (*) Fe Kane kaab- kavseyni ev edna (necm 53/9) Kavs-i vcub, Kavs-i mkan tasavvufta varlk vcut mertebelerinin izahnda kullanlr. Vacip (ezeli olan) mkan (sonradan var edilen) e denir. Mbarek geceler ve bayramlar ktabmzn Ml'rac kandili blmnde izahat vardr. N.A. Kavseyn'in srrna, bir kere saa, bir kere sola dndrmek sureti ile iaret edilmi olur. Her esmann devrannda daire ortasna yani mihver-e, mrid'in girmesi derece derece, mertebe mertebe, vasta ve vakalet olduuna iarettir. Dier mridlerin o makama alnmalar ise, Hviyeti Zatiyye'ye nisbeti ile (mensub, bal) btn esma ve sfatlarn hakikatlerinin msavi olarak, alakalar itibariyle mihver Esma ve Sfatn taamnda (gdas kabul edilen) Mertebe-i Zatttan btn Esmann Hviyetlerine o nokta-i zattan feyzin zuhuru ile Esma mertebelerinin tayin'e (ayrlma ortaya kma) tahkik'a (hakikatlerine) iaret edilerek sm-i A'zam'n her mertebede zuhuru, Zahir sm-i erifin saltanat olduu gibi, her isminde sm-i Azam'dan hassa (hususi) bir zahir olua nisbet-i mensubiyeti ball bulunduu itibariyle btn esmalarn arasnda mterek olduunu gstermek iin de Mrid mihver noktasnda, kendi mihverinde kendi kendinde olarak dnmee (devran-a) balar. Devran halkasnda olanlar tarafna tevecch'e (ynelme) balar, sm-i A'zam'n nispetinde, ballnda, eitliini devran suretiyle ima iin gsterir. Ey salik-i hakiki: Lednni hakikatler'den (Allah'n yanndaki hakikat) suret-i devrandan, Ruh devran'na uruc (ykselme) iin devranda salikler kemaliyle huzur, tecrid tam temizlenme ve istirak (gark olma) haliyle devran etmeleri lazmdr ki: vcut-u unsuri trab-i unsurlardan (Toprak, su, ate, hava) meydana gelmi olan bu toprak beden, Nur-u Esma, ef'al, sfattan hissedar olarak tahkik makamnn kdeminde suretten taklidden azade olarak, Allahhmme hallisna amma seke vel hadaye nevari tecellake ya Rahim, ya Raid, ya Saburu, ya Gafuru ya Allahu Allahm bizi senin dndaki eylerden halas eyle ve tecelliyatn nuruna gark eyle.

49

Tarikat- Aliye-i Mevleviyye devrannda ise srr nefih, gayb'den feyz alan zuhurdan harfsiz ve sessiz KN (OL) emriyle hakkyla olunan tecelliden sonra ef'al, sfat, zat mertebelerine ima yoluyla def-a Cem-i fark ile beraber devran. Biri, vahdet-i zatiyye ilmindeki: e'ni (her an yeni oluum) ima, biride Ehadiyyet-i Zatiye'yi bilinende ayrma, belirleme mertebelerine iaret; ncs de vahidiyet sfatyla belirlemeye iaret olmak zere devran edilir cem, birlikte fark ile sema bitirilir. Mesneveyi erifin banda, Bi nev ez ney n hikayet mi knend, Ey cdayiha ikayet mi kned. u ney'in nasl ikayet etmekte olduunu dinle, Onun nevas ayrlk hikayesidir. (Tahir'l Mevlevi) Kudsi ifadeleri bu srr da ima ve iaret olabilir. Bununla beraber Mesneviy-i erifin ba tarafna fakirane ilavemiz olan ifademiz udur: Ey garip, Alem nasut-u halk, Gir mahv-a kssa-i lahut-u Hak, Ey garip. Alem ve insanlar halktr, Mahviyyetle bakarsan, anlarsn lahi Hak'tr. Beytiyle farkta makam- Cem-i taleb manasna olan suali, binev (dinle) ile cevaplar cem ile beraber fark- ima olmu olur ve Esmalar umum Piran Kuddesellahu esrarahm fehmi klli hazaratn erkanlar necib'in esrar- birlikte olduu ehli karar ve uhutta beyandan istifade edilmitir. Halvetiyyeyi Uakiyyede devrandan sonra sra ile zikre balanr, bu da: Cem ile beraber fark-a iarettir. Devran Cem-e iaret olduu gibi bu surette seyr mertebelerinin hepsine cami olmu olur, 1. ki birinci seyr, Hakk'tan Halka'dr. Semahaneye zikir iin girmek, halkyyetten soyunmak, gizlice ykselmektir. Sonra, zikr-e meru ikinci seyr'dir 2. ki: Kesiyr-i fehml Hakk (Hakk'n okluk ile zuhuru) mertebesine iarettir. Esma zikirlerinin eitleriyle zikr, gizli mertebede seyrandr. Sonra yalnz yaplan Seyr-i minel Hakk, ilel halk (Hakk'tan halka)dr 3. ki: Cem ile birlikte farkn rumuzu iaretidir. 4. Drdncs, zikirden sonra hcrene (kendi yerine) dnmektir. Drdnc seyre iarettir ki: Seyr-i filhak bilhakk (halkta Hakk ile seyr)dir. Ey salik-i hakiki: Mukarrib (yakn) lardan olmak istersen, son derece edepli ol, her kiinin yaknlk mertebesi, edebin derecesi nispetindedir. Semahaneye girerken zahir, batn klliyetinle tevecch (ynelerek) gir. Zikrullaha balarken akln, fikrin, ruhun, kalbin, zahiran, batnen, hepsi birden, btn masiva (Hakk'tan gayri her ey) den alakay keserek tamamiyle her ynyle Hakk'a mteveccih ol. Btn vcudun vcud-u vahid hkmnde olarak zikrullah'la megul ol.

50

Bitinceye kadar o tevecch arttr ki: Feyzinde nsiyetinde (yaknlnda) zuhur eylesin. Zuhur eden tecellilerle kaytl olma, tam ve kemal zere olan tevecchten bir vakit ayrlma, ta ki: btn vakitlerde bu hali kendine mal eyle ki: Fe eynama tvell fesemma vechullah (Bakara 2/115) Mealen: (Nereye dnerseniz Allah'n vechi ordadr) seyr'inde, srrnda kaabiliyyet meydana gelsin ki: sen slk'tan temizlenmi bir ayna gibi ol ki: Cila nispetinde tecelliyata nail olasn. Eref Rumi kuddise sirruhul aziz srr devran risalesinde, kendi zevk tecellileri zere ayrca devran'in esrarm beyan etmilerdir. Allahmme ekamna mtecelliyati zatike ve ademna tebdinati sfatike ya mtecelli, ya Allah. EyAllahm bizi zatinin tecellilerine kaim eyle, sfatlarnn tebeddlatna da daim eyle ey tecelli eden ey Allah.

ALTINCI TAMAMLAMA VAHDET-I VCD SIRRI BEYANINDADIR Ey saliki hakiki: Hakk'el yakyn, kelamn hepsinde tahkik asl ve esastr. Taklid iflastr. Vahdet-i Vcut (vcudun birlii) hakknda ne risaleler, ne eserler yazmlardr, her yazan kendi szn tahkik ederek yazmtr, okuyanlarda anladklarn zannederler, akl mertebesi ile idrak olunur zanniyle hata etmilerdir. Kabul etmeyenler, akla nakle muhaliftir diye inkar etmilerdir. Evvela akla nakle mutabk (uygun) olduunu ispat edelim. Malumun olsun ki: Vahdet-i Vcud demek, inkar edenlerin ekledikleri gibi, vacip ile mmknn vcudta birlii manasna deildir. Ne manaya geldiin! bilmediklerinden, inkar vadisine gitmilerdir, zira mmkn ile vacip bir olamaz. Vacip mmkn olamaz, mmkn de vacip olamaz. Hakiki vcud, hakiki imkana zattr, hakikat herhangi bir eye dndrlemez. yle ise Vahdet-i Vcut, ne demektir dersen, evet Vahdet-i vcud: (Vahdet-i vcud-i vacip) manasnadr ki: La ilahe illallah, l Vahidil kahkar gibi nice ayetlerle sabit, aklen ve naklen delillerine nihayet yoktur. nkar edenler bu manaya geldiim bilseler inkar etmezlerdi. Kendi evhamlar ile, vehm ettikleri manaya gre inkar ederler. Eer soracak olursan bu manaya gre, mmkin'in vcudu da sabit olmu olur, vacip'te mevcuttur. Vahdet-i Vcut demekteki ma'na nedir? Cevap: Mmkn'n vcud-u arzasn, el arz kel ma'dum "arz" (sonradan olan) yok gibidir, kabilinden, ma'dumul asl asl yok olmakla la mevcud (mevcud yok) makamnda olup asaletiyle mevcut deildir. O vacib-l vcud yoktur demek olur ki, bunu bir kimse inkar edemez. Ulamay zahir de, bu ynden, ilmen ispat delillerine dayanarak kabule mecburdur. Lakin bu ilmel yakyn'dir. Aynel yakyn, grmek, Hakk'el yakyn bulmak, akl ile olmaz, akln tasavvurlar, tasdik kabilindedir. Hadis, akl ile idrak edilemeyip mcahede ile mahedeye ulamakla olur. Mahededen sonra, mahede de fani olarak Hakk-el yakyne eriilir, te (Muhakkkyn) (aratrc, tahkik ehli) evliyann idrak ettikleri lm-el yakyn, Ayn-el yakyn, Hakk-el yakyn mertebesinin hakikati budur.

51

Mstakil risale sahiplerinin hatalarm canla dinle ve iit, kulana kpe eyle ki: Cenab- Hakk cmlemize, cmle hakikat talibi evlatlarmz muhafaza eylesin, Hakk-el yakyn zevkine myesser eylesin. Amin, bi hrmeti imamil mrseliyn, vel varisiyni bi'l hakikatihi ecmain.

VAHDET-I VCUDU ANLAMADA DNLEN HATALAR Ey hakikat talibi bilmi ol ki: Vahdet-i Vcud risalelerindeki temsilat (misaller)in hatalarn ve hata sebeblerini bir bir hakikatin; nakledeyim, tatan cevheri ayralm.

BRNC HATA: Mmkinat, umumi olarak bir cismi azaya benzetip, azay cismin oalmasyla, ahsn vcdunun tek olmasma mani deildir, diye hata etmilerdir ki, hata sebebi vacip ile mmkini bir vcd gsterip, vacibi klli, mmkini cz- kldklarndan, Cenab- lahi klliyyet ve cz'iyyet ile vasflandrarak, mmkinattan mrekkep vehim etmilerdir. Taalallahu an zalike ulvven kebira bu vcdiyye mezhebidir, Ehlllah mezhebi deildir.

KNC HATA: Vacib-l Vcd-u noktaya mmknat da noktann hareketiyle hasl olan harfler, kelimeler, cmleler ve ibareler olarak temsil ederek hata etmilerdir. Zira bu takdirce vacibin vcudu, vcd-u zmni-i icmali (var zannedilen toplu vcud) olup mmkin vacib-in ayns ve tafsili olmu olur, bu ise hem aslndan hemde vacib-i toplu ve tafsilatl vasflandrlm olduundan, buda evvelki gibi ayn ynden hatadr.

NC HATA: Vacib-i Habbe'ye (tane, ekirdek) Mmkini-i, ekirdekten meydana gelen aacn dallarna, yapraklarna benzetmekte hata etmilerdir. Hata sebebi ekirdein dallara dnmesi ile ekirdek o oluumun zuhuru olduundan kendisi mahv olarak ortada kalmamaktadr ki: Vacip ise (el an kemaken) (her an ezelde olduu gibi) olduundan, dnmekten, deimekten, duhulden, yok olmaktan, mevcuden var zannedilmekten, beridir. DORDUNCU HATA: Su damlalar ile suyun donmasna, buz olmasma benzetip, suyu vacib-e suyun donmasn, buzu, mmkne benzetmi olanlardadr. Hata sebebi ise damlann buz olmasyla sululuk hali, buzluk haline dnerek, buz hali de mmknden ibaret olmu olur. Bylece vcd-u ayni vcud-u mmkn saylm olur ki; Bu da hatadr. Zira Hulul ve ittihat (girme ve birleme) manas bulunduu gibi, mkann mstakil olarak mahiyeti vacibe galip gelerek, kendi hkmn vacibe stn getirip yani vacip olmu olur, yahud vacip ayn mmkn gibi temsil olmu olur. Nev'en suyun mahiyetini vacib-e tebdil-i ima etmekte hatadr. Vallah galibu ala emrihi ezeliyet, ebediyetle vasflanm olan vcd-u vacip lem yezel (ezeli olmayan) ezelden beri deimekten, bakalamaktan, girmekten, birlemekten, cisimden, oalmaktan, reklenmekten, belirlenmekten, mberradr, leyse kemislihi ey'un (O'nn benzeri hi bir ey yoktur) ve hvessemi ul aliym'dir.

52

BENC HATA: Adet (say) ile misal verenlerdir ki: Vacib-i bir adedine misal verip, bir adedinden sonraki adedlerin meydana gelmesiyle aded mertebelerinin hasl olduuna, her mertebenin mesela iki ile niha-i mertebelerinin o bir'in dzenlenmesiyle meydana geldii misaliyledir. Hata sebebi: Birden btn adet mertebelerim dtkleri gibi, Vacib'in noksan olmas lazm gelir, adedler yalnz bir'in dzenlenmesiyle hasl olduu gibi, mmkinatta ayn Vacib'in bir vcdtan baka bir derece almamas lazm gelirki bu ynden, ya Vacib'te oalmakla imkan'a (een) deiiklie uramas, veya mmkinde, vcd-u vahdette okluk (e'niye) olmas lazm gelirki, bu da mahiyetin, mahiyete stnl gibi olmak cihetiyle hatadr. Halbuki, Vallahu ganiyyun anil alemiyn'dir ve hvel aliyyl azym'dir.

ALTINCI HATA: Vahdet-i Vcutta, "Yakyn-i Halk, ayni Hakk" diyerek ve mumkinat-, yakyn-i Hakk, diye ifade ederek, Vcd-u Vacib-i ayni, kabul etmilerdir. Hata sebebi ise: Ta'yin-e ihtiyac olan esma sonradan meydana gelendir. Vacibin Vcd-u deildir. Zira Vcd-u gaybi hviyeti, z, asl, itibari ile herhangi bir eye icabeti kabul etmez, bir ey ile hkm edilemez, btn nisbetlerden mberra, mstanidir. Nispet selbiye (giderme, kaldrma) kabul eder ki, zat nisbetlerden mberra'dr. Yine bylece, gayb'n tayini demek gaybn tayine dnmesi, ta'yin-i kabul etmesi gibi, emri hadis'le kadimi la yezalin demem bu zevale dnmesi emri muhal (olmuyacak itir) bu sebebten Muhammediye sahibi, sultan-n Arifin, buyurur ki: Dime bu cmle oldur ki: mezahirle olur zahir Arada kimse yok, hep var hemen ol Zl Celal Allah zah: Bir grdn cmle hep odur, zuhurla zahir olur deme Arada kimse yok, hep var grdn hemen o Zlcelal Allah. Bu szler eriatte, tarikatte hep kfrdr, saydan ta'yinden beridir. Zlcelalllah. Sual: Esteiz billah. Ve nahn akrab ileyhi min hablil veriyd (Kaf 50/16) Mealen: (Biz ona ah damarndan daha yaknz) Ayet-i Kerimesinde Ta'yin-e (belirli olan)'a yaknlk ayr olmasn gerektirmez mi? Cevap: Ayet-i Kerimede, ve nahn akrab (ve biz daha yaknz) buyurulup, ve ene akrab (ve ben daha yaknm) buyurulmamas, bizim szmze ki "tayin (belirli olan) esma ve sfatn eseridir" dediimizi kuvvetlendirmektedir. Nahn (Biz) buyurulmuta, (ene akrab) buyurulmamtr. Sual: yle ise. Esteiz billah veiza seeleke ibadi anni, fe inni karibn Mealen: (Kullarm sana benden sorarlarsa, muhakkak ki: Ben ok yaknmdr) Ayet-i Kerimesine ne dersin? Cevap: (Fe inni kabirn) cmle-i Celilesinin icab (da'vetetdai) kelam- Kudsisiyle tefsir buyurulmas, kurb-u bil icabet (uyarak yaklamak) olduuna imadr.

53

Bununla beraber vcud-u imkan bir cisim olmas itibariyle mekandr. Mekandan zat- Vacip nezih (temiz, pak) olduundan kurbu bil imkan (imkan ile yaklamak)'tr, nezihtir. Belki Ayet-i Kerime Kadim (ezeli) olmakla Cenab- Hakk'n yaknn yakn olmas ezeli yaknlk, ebedi yaknlktr. Ezelde, ebed'de kema nef-il Zat-a yakndr. Mahlukat yok iken nasl yakn ise, Alemler var olduktan sonra, bozulmadan ve deimeden ylece yakndr. Bu yaknlk ancak, tecelli aynasnda, eser-i zat, nur-u sfat, nur-u ef'al itibariyledir. Tecelli edenin nasyle beraber hasldr, yoksa cismin cisme yadigar, cihet ve hudut itibariyle yakn deildir. Sual: Yaknlk her ynden olduu kabul edilse ne mahzuru vardr? Cevap: Vardr, Vacib-l Vcd-u da tenzih etmek lazm gelir bu da ekildir, ekilden Cenab- Vacib'l vcd mnezzehdir.

YEDNC HATA: Cenab- Hakk' stte yan, yaylna veya gl yapranda kokunun misali gibi yaylmas benzetenlerin hatasdr, ki hem hulul manas, hemde mahalle ihtiyac noksanl vardr ki, Cenab- Hakk mnezzehtir. Bir de Vacib'in Vcud-u zmni (aktan olmayan) olmasn gstermekle, bu ynden de batldr.

SEKZNC HATA: Vacib-i denize, Mmkin-i denizin dalgalarna benzetmekle su nev'inde hata vardr ki: Mmkinat- dalgalarn zatndan ibaret klp, gani-i bizzat olan, zat- Azimsan- bizzat dalgalar farz ederek, deime, bozulma phesin! kabul etmektir. Halbuki: dalga ef'al ve sfat eseridir. Zira alem temyizin zat iskanla alakaldr, yani Mmkinat'n mahiyetini bir dierinden ayrmayla alakal olur. Arada tercihiyle, yani mmkinat'n mahiyeti vcuda, icada, tercihe ait, kudrete dnk olan mahiyeti vcd-a yaklatrmaya sebeb-i Halk vcd-a yakn olan o mahiyetin vcd-u arz ile tuz sfatn dayanmakla mmknde ki: dalga, deime, imkan eitli sanatlarn telkinlerinin eseri olup zat- Vacip, btn nispetlerinden mberra, mualla olan. "Kema kani ezeli ebedi, lemyezel la yezel kdds, Akdes-i mukaddestir. Celle Celalhu idrak edilemez. Sual: Esteizu billah, Velillahil mesell ela. (Nahi S. 16/60) Mealen: (Yce misaller Allah iindir.) Ayeti Kelimesiyle, leyse kemislihi ey'n (ura 42/11) Mealen: (Onun misli gibi hi bir ey yoktur) Ayet-i Kerimesi arasnda, cem ve fark nedir? Cevap: lillahil mesell egla (yce misaller Allah iindir) mertebe-i cem-i'ne sfatyenin eserleri, sfatiyeden, hakikatlerini ispat iin yce misaller mevcut olup, (leyse kemislihi ey'n) delil-i celilisi ise Hviyet-i Zat itibari ile misalden yce mberra olduuna delildir. Bu suretle zat itibariyle temsile msaade olmayp sfat itibariyle msaade ise de hata olan szler, saydklarmzn temsildeki hatalar bir kat daha aklen sylemi oldu, zira hata olan temsiller, zat- vacib-i temsil itibari ile olup zat- itibariyle temsile ise leyse

54

kemislihi ey'n delil msaade olmad gibi la tefekkr defi zatellahi ve tefekkir defil eseri. Mealen: (Allahn zat- zerinde dnmeyiniz velakin eserleri zerinde dnnz) Hadisi erifiyle men edilmitir. Zira hayret makam ycedir. Akl iin, keif iin knh (z hakikati) idrake yol yoktur. Knh zat- idrak edecek kadar istidad verilmemitir. Esteizu billah vema utitm minel ilmi illa kalila (sra s. 17/85) Mealen: (Bu hususta size pek az bilgi verilmitir) Ayet-i Kerimesi buna iarettir, zira Hakk ilmiyle kudretiyle ve sair sfatyla muhit deildir, muhit olamaz ekmel kemal muhakkkiyn (tahkik ehli) bu meslektedir.

VAHDET VCUDUN SIRLARI: Bu fakyr hakiyre gre, "hadis, kadime yakn olduunda ma'dum adem (yok) olur" hkmnce mmkin'in iki yn vardr: Birinci yn mutlak yokluktur, vechi hakikatttir, ehli uhud, ehli vcud bu makam mahade ederek: la mevcude illallah olduunu grrler. Dier yn, mevcud mstakil deildir ki; vechin zahiridir, ehli hicab (perdeli) olanlar unsur-i (toprak, su, ate, hava)'yi gzyle grenlere mstakil var gibi grlr. Zat'n sfat ile sfat- fii'liyenin, esma ile esmann eya varl ile zuhur izharn mahade edemeyenlere var gibi grnr. Kendi perdeleriyle hicapl (perdeli) olurlar. Hakikattte mmkinat'n yokluunu grmek, mertebe-i eriatte fark ile amel; mertebei tarikatte cem ile kemal, mertebe-i hakikatte cem-l vasl olduktan sonra, marifet-i vahdet vcudu hasl olur. Bu makama seyr-i slk ile gelmeyen kimse mevcudat- grr, gz hadis-i vcudat- grmesi, hicap- aziym olduu halde, la mevcude illallah demesi muhakkkn-i taklid olmakla muhakkkyne tabi olarak vahdet-i vcu-u idrakide taklid ve muhakkkynin hikayelerim anlatan takliti vehimci saylr. Ey salik-i hakiki: Bu srr vahdet-i vcd-u idrak etmek sz ile olmaz, akl ile olmaz tariflerim aklla tasavvurla da olmaz. Seyr-i slk-u hakikatiyle mmkn deildir. Ondan sonra evvela vahdet-i ef'al-i Sonra vahdet-i esmay sonra vahdet-i sfat- sonra vahdet-i vcud-u yedi tur ve yedi letayif mertebelerini gemedikten sonra mkaefe lazmdr. mkaefe lazmdr, mahede lazmdr, Muayene (gzden geirme) hasl olur.

Mertebelerden habersiz, vahdet-i ef'al, vahdet-i esma, vahdet-i sfat'tan habersiz olann, vahdet-i vcd'dan bahsetmesi, harfleri, heceyi renmeden Kur'an hatim davasnda bulunan kimseye benzer ki: ok byk hatadr. Ey salik-i hakiki: Eer bu alem (unsur alemi) ulvi (yce) sfli (aada olan)dr anlay ile kabul etmi olursun. Tevhid irk ile, irk de tevhid ile olmaz.

55

Bu alem nazarnda klliyen sfat- asliyyesi olan fenasi'na ruc (dnmeli) etmeli. Evvela malikiyyet-i grmelisin, sonra melekt-i ki, mutlak misal alemidir. Ve ervah alemi zuhur eder, o dahi fani olmaldr. Sonra hepsinin hakikatlerinin her birerlerinden ayrlmasyla, Vahidiyet-i sfatiyye mertebe-i cami (toplu mertebe) olan Hakikat-i Muhammediyye yardmyla o hakikat zuhur eder ki, mertebe-i ehadiyyet, Zat'n mir'at- (ayna) sidir. Mir'at-ullahtr. Sonra Ehadiyyet-i klli de btn hakikatlerin helakin, mahede ederek, mahede de fani olmal. Esteizu billah: Vallah galib ala emrihi (Yusuf S. 12/21) mealen: (Allah iinde hakimdir) srrnca tecelli-i Ehadiyyenin btn mertebelere galip ve hakim, ve hvel Kahhar, fevkun (stnde) olmak srryle, mtecelli olduu makam- hayrette mahede edilip, gnein nurunda btn zerrelerin kahredilmi olduu gibi, btn yldzlarn snd gibi, ilminden ma'lumuna nuru zatndan sfatna olan taalluk (alaka) feyziyle fena fillah'ta, baka billah'la fena ender fena'dan (yokluk iinde yokluk) sonra hakiki srr vahdet idrak olunur. O makam sze gelmez, anlatma ile olmaz, lisan kelil, gz alil, Hakk'a Hak delil (lisan yetersiz, gz hasta, Hakk'a Hak delil) olur. Ayan beyandr, ganidir. Hakk'n vcuduyla mevcut, Hakk'n uhudiyle ahid, Hakk'n sfatyla sfatlanm, Hakk'n fiiliyle fail, hakiki suretle vasflanm, hakiki mevcut, hakiki Hakk olduunu idraksiz, idrak eder. El acz an derkil idraki, idrak vel bahs an zetil ilahi irakn Mealen: (Aczi idrak idraktir, Allah'n zatndan bahs amak irktir). Duyurulduu gibi mmkinatn dnya, ahiret, berzah, klli mevcudatn asli yokluunu, Vacibl Vcud'un zat-, sfat-, esma's, ef'al-i itibari ile mevcut ve mevcud-u ezelidir. La yezal-i lem yezel, la misal-i, zlcelal il Cemal velkemal olup, keremi inayeti her zerreye esma ve sfat- itibariyle akseden tecelliden baka bir cihete vcudiyeti olmayp, o cihette Hakk'a dnen kemalat olunup, suretleri adem (yok) o kemalat- ilahiyi gstermek iin (ne var, ne yok) (hem var, hem yok), yokluunu zatl mekan itibariyle, imkan aslnda adem-i asl (asli yokluk)'tur. imkann varl ancak kabz- sfat, esma, ef-al itibariyledir ki, Vacib'in vcud'u aslnda aslidir. Ne gibi? Mesela gnein klaryla domasyla, gneten dz bir hat olarak aydnl ile akseden bir nur olur. O doru hat var grnr. Gneten zuhur itibari ile var gibi grnd halde, bu hakikatte mstakil bir vcud-u yok olduu gibi, mmkinat'ta bu kyas iledir. Ancak bu hakiki Hakk'n taayynn akl ile fikir ile, sonradan oluan gr ile kusurlu nakil ile bulunamaz. Bulunsa idi kelamn dalalinde kalnmaz idi. Evvelce yazdm gibi mertebe, mertebe seyr-i sluk-u (etvar ve letaif) mertebelerim bitirdikten sonra ef'al, esma, sfat ve zat mertebelerinin yaanmas ile bu tecelliler kef olunur. Sonra, nice bin deryann sonsuz nurlar gibi buradan tekrar fena'dan sonra Hakikat-i Muhammed-i'nin arkasndan feyz yardmyla ve o hakikatte evvela fani, sonra baki olmakla kolaylatrlm olur. Zahirde batnda yolundan sapanlar, seyr-i slk'tan ispatlayamam. Nur deryas esma'dan galibi, esma ile gememi, nur deryas ef'al ve sfattan karlk sfat- ile gememi Zat'n Nur deryasnda helak olmak ynyle, helak olmam,

56

Esteizu billah AIlah-u Nurussemavat- vel ard (Nur s. 24/35) Mealen: (Allah semavat ve arzn Nurudur) srrna vasl olmam kimse Nur gemisine binmekten mahrum drdane-i cevher (inci tanesi cevher) Kuntu kenzen (gizli hazine idim) esrarna vakf olmazsa mmkn deil vasl olamaz. Aklda kaytl, szde allm, vahdet denizinin sahilinden inci karmyan, vahdetle vuslattan uzaklam olur da, kimi fenay nurul vcd makamna nail olamad iin, Vahdet-i vcd yoktur, Vahdet-i uhut'tur diyerek kendi noksan makamm belirtmi olur. Kimisi de Vahdet-i Vcd vardr diye btn masivay halsiz grd halde muhakkkinin taklidci variscilii yaparak mr geirirler. Bu makam ekmel kemal bulunup izin, ruhsat ve kabiliyet zere, esteizu billah ve cahidu fillahi (Hacc S. 22/78) Mealen: (Allah yolunda cihad edin) Hakk cihada emir olunarak, hakiki mcahade ile kat-i mertebeler geilerek nail ve talip olunur, yoksa esteizu billah velleyli iza yaga (Leyl S. 92/1) Mealen: (kararp ortal brld zaman geceye and olsun) srryla zulmet grmekten tabiat unsuriye varlndan tamamiyle uzaklamadka esteizu billah vennehar iza tecella (Leyl S. 92/2) Mealen: (alp aydnlatt zaman gndze and olsun) srryle ems-i ezeliden (ezeli gne) doan ve parlayan zat nur-u'ndan btn burlar ve taayynatn esma, sfat, ef'alle galip, mtecelli ve kahir olduunu taayyn sahibi olduunu bilmedike Hakk'taayyn tecellisine nail olamaz. "Allahmme bi hrmeti zatike ve sfatike ve esmaike ve ef'alike ve meratibi tecelliyatike ufki meratib-i ta'ynina bi meratib-i envar- sbhaneke ve eblknal metalibe esrar- gayb zatike" Mealen (Ey Allahm: Senin zatinin sfatlarnn, isimlerinin ve fiillerinin hrmetine ve nurlarnn mertebelerini ve ufkun tecelliyatnn mertebelerini ta'yin hususunda bize yardm et). Ya Celil, ya Kebiyr, ya Aliy, Ya Aziym-i ya Allah, ve salli ve sellim l etmim daireti zuhuri keade ve eshabihim ve etbaihim vel-m'minine ila yevmiddin elhamdlillah! Rabbil alemiyn. Kale eeyh kutb-ul enfs vel afak vel tarikil Uaki vel mridil a'zam eeyh Abdullah Salahi kuddise sirruhul kudis. Enfs ve afakn ve aklar yolunun kutbu ve mrid-i a'zam, eyh Abdullah Salahi, dedi ki: Halveti, Bayrami, ve Sadi, Rufai, Kadiri, Nakibendi. Mevlevi ve Gleni akiyiz Ma'rifet dileyen, Evradl Mukarrebin Kitabinin yazar eyh Abdurrahman Sami Niyazi Manisal der ki:

57

ERH EDENN MISRA LE HAL EL AZZ

Halvetiyem kesretim vahdet ile pnhan olur, Celvetiyem vahdetim kesret ile umman olur, Kadiriyem srr kudret srrma eyler zuhur, Nakibendim, naki kalbim klli yevmin an olur. azeliyem kim harim-i hazretin seyyaryem Bedeviyem feyzi vahdet feyzime feyzan olur. Hem Rufaiyem bana semm-i nfus etmez eser, Srr- Sadiyem saadet ruh'u kalbe kan olur. Cami-i nat- celal vasf- Cemal Bayramyem Srr- Bektam dilimde on iki seyran olur. Snbliyem, snblistan hakikattir dilim, Srr- abanem ki cezb-i Hakk'a dil mestan olur. Mevleviyem kim klah- istikamet labisem, Ravza- hadra-y dil besteye atsan olur. Hatm-i esma merkez-i srrem Bektai Veli, Glen-i vahid-i ehad cemi samet burhan olur. Behcetiyem Cem ile krk kabna kavs olmuum, La, mekan sultann aknda dil nalan olur. Feth edip srr- sinan ile kal'a kaf- kesretten, ems-i Nureddin'de dil erefinde ufk- can olur. Almm bu nisbet-i eyhim caaddin'den Nisbet-i kudsiyyesi mecmua-i piran olur. Cmle Piran srrn Sami-yi Niyazi bir bilp, Pir-i Uakide kul ak bulan hayran olur. Bihimmet-i Piran El Fatiha

21.9-1998 Necdet Ard Terzi Baba Tekirda

58