1

GNLDEN ESNTLER:





(6) PEYGAMBER (1)

Hz. dem (a.s.)




NECDET ARDI


RFAN SOFRASI
NECDET ARDI
TASAVVUF SERS (15)




2

NDEKLER

Sahife no

N SZ:4
Alt Peygamber birinci kitap:
demiyyet mertebesi:..9
dem kelimesinin saysal deeri:.10
adem yokluk, dem varlk:.13
Hakikat-i dem ve Havva:........15
ki ynl yaam idrki:.19
Hel eta alel insn yeti:..........22
Errahmn:.23
Ve iz kle Rabbike:.24
Halife:.28
Beer:.28
dem:.29
Nefs:30
Halkakm min nefsin vahidetin:33
phe yokki Allah Teal dem-i:.36
Bakara Sresi (2/30-38) yetleri:...37
O vakti hatrla ki:.39
Drt ana varlk. Rabb, melekler, yeryz, halife:.40
Orada bozgunculuk yapacak:.43
Dem, kan ve kan dkclk:.45
Ey dem onlara isimlerini syle:.48
zet yorum:.49
dem-e niye secde etmedin?:..51
blis:53
Ey dem! Ein ve sen cennette kal:...55
Ya demu (skn):56
Ancak u aaca yaklamayn:..57
eytan oradan ikisininde ayan kaydrd:..59
dem, Havva, eytan:..61
Size bir hidayet gelince:..63
blis ben ondan hayrlym:70
3


Vennecm iza heva:71
(Fehbit minha) in oradan :.72
(Febima agveyten) sen beni azdrdn:.79
Senin doru yolunun zerine oturacam:.81
nden, arkadan, sadan, soldan, geleceim:.82
ecer, aa:86
u aaca yaklamayn:..88
Sonra zalimlerden olursunuz:..90
eytan:91
Artk onlar batl szle aldatt:.94
elbise:..101
Beer:..104
Sacidiyn:.106
Sultan g:..107
Yedullah, Allahn eli:..113
Elest birabbikm:.116
Halkakm min nefsin vahidetin:.118
Ve min yatihi :..119
Nefih ve nefs:.121


















4
NSZ

BSMLLHRRAHMNRRAHYM:

Sayn okuyucum, RFAN MEKTEB kitabmzda zet
olarak, bir Hakk yolcusunun aslna varabilmesi iin,
geirebilecei baz hususlar aklamaya gayret etmitik. Bu
mertebelerin daha iyi anlalabilmesi iin, Krn- Keriymde
ismi geen bu Peygamberlerin zetle dahi olsa ksa ksa
hayat hikyelerinin bilinmesinin kendimizi tanma yolunda
byk yararlar olaca aktr.

Her bir Peygamberin hayat hikyesi, yaad
mertebenin-devrinin zelliklerini ve geilerini kendi
hayatlarndan misallerle bizlere aklamaktadr.

Konumuza mevzu olanlar, dem (a.s.) ile birlikte
(Ull azm) azamet sahibi alt Peygamber ki; bunlar, Nh
(a.s.) brhim (a.s.) Msa (a.s.) s (a.s.) Muhammed
(s.a.v.) dir. Bu alt Peygamberin hayat hikyelerinin az da
olsa bilinmesinden ok byk yararlar salanaca aktr.

Bu Peygamberlerin her biri insnlk tarihinde kendi
dzeyleri itibariyle rlar ap, tefekkr ufuklarmzn
genilemesinde, ekillenmesinde ve Cenb- Hakka giden
yolculuumuzda kilometre talar ve dinlenip yeniden daha
ileri menzillere varabilmemiz iin kervansaraylar
oluturmulardr.

demiyyet= lemlerde bal bana bir inkilptr.

Byle bir varln yeryznde yaamaya ve hakikat-i
lhiyyeye ayna olmaya ve Hakk ile nsiyyetin balamas,
zt tecelliye mahal ve zuhur yeri olmas bakmndan ne
kadar mhim bir mertebe olduu aikrdr.
5
Nhiyyet : Beeriyyetinden kurtulmaya almann
inklbdr.

brhimiyyet : Tevhid-i efl inklbdr.

Mseviyyet : Tefhid-i esm inklbdr.

seviyyet : Tevhid-i sfat inklbdr.

Muhammediyyet : Tevhid-i zat inklbdr.

Dnya tefekkr tarihindekiler, bu zuhurlarn getirdii
lhi bilgilerle ykselilerini srdrmlerdir; ancak kendi
devrelerinde ve daha sonraki devrelerde bu bilgiler
seviyyet devresi itibariyle baz beeri anlaylarla
asllarndan olduka uzaklatrlarak zelliklerini kaybetmitir.

te Cenb- Hakk habibini, btn bu bozulan fikir
yaplarn tekrar ele alp yeniden yaplandrarak Krn ve
Hads ismi altnda insnln faydasna sunulmak zere
gndermitir.

Bahsedilen her bir Peygamber sadece kendine ait
mertebesini zuhura getirirken Hz. Muhammed (s.a.v.) ise
insnlk lemine yeni mertebe daha getirmitir.

Bunlar:
1.Tevhid-i zat: Hazret-i Muhammed
2.nsn- kmil: Hakikat-i Muhammediyye
3.Hakikat-i hadiyyetl Ahmediyye: Hakikat-i
Ahmediyyedir. Ayrca Nru Muhammdiyyedir.

Bylece insnlk lemine bu lhi bilgiler Cenb-
Hakk tarafndan bildirilmi ve insnla ihsn edilmitir.
Tatbik edenler bu lhi yoldan Rabblarna ulama imkn
bulmu, inkr edenler ise ebedi hsranda kalm olurlar.

6
Gayemiz peygamberler tarihi yazmak deil, onlarn
geirmi olduklar hayat tecrbelerinden yararlanarak
yolumuzu ksaltmak ve bizlere birer numune olan bu zevatn
yaantlarndan rnekler ve ilhamlar alarak faydalanma
yoluna gitmektir. Cenb- Hakk cmlemizi bu yollardan
faydalandrsn.

Siyas ve zhir grleri ar basan baz kimseler,
Mseviyyet ve seviyyet mertebelerinden bahsedilirken
bunlar bugnk Yahdlik ve Hristiyanlk zannederek,
bunlarn methiyeleri yapld zannyla kendilerinde az da
olsa phe uyandn ifade etmektedirler. Halbuki
bahsedilen hususlar rklk ve milliyetilik anlayyla oluan
bir bak deil, mertebeleri itibariyle hakikatlerine baktr.

Krn- Keriymdeki bu mertebeler vlmekte ve
bizlere bylece bildirilmektedir. Bizlerin de kavminin ve
milletinin ne yaptklarn deil, Peygamberlerinin ne
yaptklarn ve nasl yaadklarn aratrarak o mertebenin
gerei olarak, anlayarak yaamamz icab etmektedir ki;
gerek yol da budur.

Bugnk Ben srle bakarak, (isr) in mn
lemindeki yryn, hakikatini, yine bugnk Hristiyanlk
lemine bakarak, s fen fillh-Rhullah hakikatini
onlara aittir diye terk etmek herhalde akllca bir i olmasa
gerektir.

Btn bu mertebeler slmn iinde mevcud olup
onun varl ile vardr.

Krn- Keriym; l-i mrn Sresi (3/19) yetinde bu
husus belirtilmitir.

-: . - ' ~ _,' . - -: . - ' ~ _,' . - -: . - ' ~ _,' . - -: . - ' ~ _,' . -
nneddine indellahil islm
7

19. phe yok ki: Allah katnda din, slmdan
ibrettir.

Bu mertebeler hangi isim ile zuhur etmi olursa
olsun slmn bir mertebesidir, bu mertebeler hakikatleri
itibariyle yaanamassa gerek mirc hakikati de ortaya
km olamayacaktr.
unu ok iyi anlamamz gerekmektedir ki;
yeryznde (semvi dinler) diye oul olarak bir ey
yoktur; nk din tektir o da batan itibaren slmdr.
Ancak; (semvi kitaplar) vardr. Bu kitaplar da slmn o
gnlerde bildirdii bilgilerdir. Bu bilgiler de Krn- Keriym
ile tamama erdirilmi ve dier kitaplarda tarif edilmi bil-
giler de asllar itibariyle yenilenmitir.
Bylece daha evvel gelen bilgiler-kitaplar (nesih)
edilmi kaldrlmsadece hepsini bnyesinde toplayan, zt-
i zuhur hakikatlerini bildiren Krn- Aziman ve Onu
getiren Hz.Muhammed (s.a.v.) in (Hads) szleri bk kalp
faaliyet sahasna almtr.
Bu hli dileyen kabul, dileyen reddeder; dileyen
tatbik ve takip eder, dileyen de tatbik etmeyip inkr eder.
Kim ne yaparsa neticesi de kendisinde fiiline gre zuhur
eder.

nsnlk tefekkr ve yaants yeryznde Cenb-
Hakkn Krn- Keriyminde bildirmesiyle (Halife-dem)
isminde bir varln oluumuyla balamaktadr.

Demek ki; bizim de yeryz (arzmz) olan bu vcd
iklimimizin de iyice anlalabilmesi ve kendimizi daha iyi
anlayabilmemiz iin demiyyet mertebesi ilminden
balayarak dier mertebelerin de ilimlerini renmeye
alarak Tevhid hakikatlerine doru yola kmamz
gerekecektir ki; Krn- zimanda belirtilen seyre
uygun bir seyr yapma yolumuz alm olsun.

8
te sevgili kardeim, bu hakikatin, yani (gerek bir
seyr)in bilinmesi ve yaanmas iin, demiyyet
mertebesinden balanmas zorunluluu olmaktadr ki; seyre
ilk batan balayp ileriye doru yolumuz almaya balam
olsun.

imdi hep birlikte, evvel demiyyet hakikatlerini
deiik mertebelerden inceleyerek yolculuk hazrlklarmz
yapmaya balayalm. Cenb- Hakkn izni ile bu alt
Peygamber seyrimizi de srdrmeye devam edelim. Gayret
bizden muvaffakiyyet Hakktandr.

Sevgili okuyucum, bu kitabn yazlnda,
dzenleniinde, baslnda, bastrlnda, tm oluumunda
emei ve hizmeti geenleri sayg ile yad et, gemilerine de
hayr dua et, ALLAH (c.c.) gnlnde feyz kaplar asn.

Yarabbi; bu kitaptan meydana gelecek manevi
haslay, evvel acizane, efendimiz Muhammed Mustafa,
(s.a.v.)in ve Ehl-i Beyt Hazaratnn rhlarna, alt Peygamber
Hazaratnn ruhlarna, ve onlarn varislerinin de ruhlarna,
kendi anne ve babamn da, eimin de anne babasnn, byk
anne ve byk babasnn da rhlarna hediye eyledim kabul
eyle, haberdar eyle, ya Rabbi.

Muhterem okuyucularm; yine bu kitab da okumaya
balarken, nefsin hevasndan, zan ve hayelden, gafletten
soyunmaya alarak, saf bir gnl ve Besmele ile okumaya
balamanz tavsiye edeceim; nk kafamz ve gnlmz,
vehim ve hayalin tesiri altnda iken gerek mn da bu ve
benzeri kitaplardan yararlanmamz mmkn olamayacaktr.

Gayret bizden muvaffakiyet Hakktandr.

02/07/2005
Necdet Ard
Terzi Baba Tekirda

9

ALTI PEYGAMBER

BRNC BLM

DEMYYET MERTEBES:

Bismillhirrahmnirrahiym.

Muhterem okuyucularm ve Hakk taliplisi
kardelerim, imdi hep birlikte ufkumuzu geni tutarak yeni
bir tefekkr yolculuunda seyre kmaya gayret edelim. Bu
yolculuumuzun iskelesi demiyyet, vastas beden gemimiz,
kaptan da Hakikat-i Muhammediyyeye uyum salamaya
alan aklmzdr. Oradan aldmz yol haritas ile inallah
dier (mertebe) limanlara da urayarak emniyyetli bir
yolculuk ile hedefimize ulamaya alacaz.

Bu oluum yeni bir bilinlenme ve uurlanmadr. Bu
bilin ve uur ile hayata ve kendimize artlanlm, dar
kalplar ierisinde bakmaktan kurtulup ok geni bir sahada
meselelere eilerek o ynde yaamaya gayret etmemiz
gerekir.

Cenb- Hakk gerekten ok ihtiyacmz olan, gerek
gayreti, ufuk geniliini, gnl muhabbetini, akl
kabiliyetlerini her birerlerimize vermi olsun.

lemde (meratib-i lhi) lhi mertebeler vardr.
Her mevzu, her mertebede deiik zellikler ifade
etmektedirler. Hal byle olunca demiyyet mertebesinin dahi
eriat, tarikat, hakikat ve marifet mertebelerinden izahlar
vardr ve hepsi de kendi dzeylerinde geerlidir. Biz de yeri
geldike btn bu mertebelerin nda mevzularmzn
izahna alacaz.

10
demiyyet mertebesi, Hazret-i Ahadiyyetin
yeryz Hazret-i ehadette nokta zuhuru Hazret-i
dem ismiyle demiyyet mertebesinden grnmeye
balamasdr. Ebced hesabyla dem kelimesinin saysal
durumu yledir.

(- - - -) (- -- -) mim (M) ( ) dal (D) ( ) elif (I)
dem 40 (4) (1) (13)

(40+4+1=45) (4+5=9) (40+40+4+1=85) (8+5=13) (13)

Harflerin ve saylarn babuu ve kayna olan
(elif) in daha evvelki yazlarmzda (7) ve (5) olmak zere
iki ana gurup zhir noktalardan meydana geldiini
bildirmitik.

Daha sonraki almalarmz ierisinde anlayp
mahede ettiimiz ise, (elif)in zerinde ayrca bir de gaybi
(ltif) noktasnn daha varl oldu. Bylece Ahadiyyet
mertebesinin zuhurunun (12+1=13) on asla bal olduu,
bunun kemlinin ancak Hakikat-i Muhammed-i kemlt ile
tahsil edilip anlalabilecei bildirilmi olmakta idi.

Ayrca (elif) en byk ebced hesab ile karl (13)
tr. Ayrca (mim) harfinde iki adet (m) (mim) vardr, ayrca
(m) (mim) alfebenin on nc srasndadr.

Bylece (dem) kelimesinin zetle, genel say
deerleri yle olumaktadr:

(40, 4, 1, 9, 13, 13, 13, 13, 13, 13) Daha
derinlemesine incelemeler yapld takdirde ok daha geni
balantlarn ortaya kaca aikrdr; ancak gayemiz ok
ak ve ok bariz olan bu oluumlar kk ifadelerle gz ve
gnllerinize sunmaktr.

11
Bu saysal deerleri grnce, gerekten mn
leminin balantlarnn ne mthi bir uyum sistemi
ierisinde olutuu ak olarak grlmektedir.

Bilindii gibi (40) Peygamberlik ve keml ya; (4)
slmn, eriat, tarikat, hakikat, marifet mertebeleri; (1)
Tevhidin hakikati. (9) Mseviyyet mertebesi; (6) adet (13)
ise imann (6) artnn her mertebesinden (13)n hakikati
olan, hakikat-i Ahadiyyeyi idrak etmenin gereini ifade
etmektedir diyebiliriz. Ayrca on iki zahir mertebenin yedisi
Nefs mertebeleri, bei ise Hazart- hamse be Hazret
mertebesidir.

- - - - dem ismini meydana getiren (-) mim () dal ()
elif asli sembolleri ve dem ismi, Hazret-i Ahadiyyete
ulamann ilk ifresi ve anahtar olmutr.

Burada elifin en alt mertebesi olan birinci Nefs-i
emmre mertebesi-noktas ayn yoldan yukarya ykselmeye
bir mahal ve (Mirc) merdivendir.

Dal ise btn bunlarn drt mertebeden, eriat,
tarikat, hakikat, marifet mertebelerinden Hakikat-i
Ahadiyyetin; mim de Hakikat-i Muhammedinin zuhur
mahalli olan Hz. Muhammed (s.a.v.) zuhur ettiinin delilidir.

Mim krka gelince o da Hakikat-i Muhammedinin o
mertebedeki zuhur ve tecellisidir. te (salt) fiilini ileyen,
namaz klan bir kimsenin asli hareketini; kyam, rku ve
secdeyi ifade eden bu sembol - dem mns o fiili ileyen
kimsenin stnde ve btnnda mutlaka faaliyettedir. Zhiren
kendi bilmese dahi. Bir tek rekat namaz klan kimse bile bu
fiili iliyorken, kyamda elif, rkuda dal, secdede mim,
sembol harflerini bedeni varlnda yaadnda hareketleri
ile Ben demim. hkmn mnsn mhrlemi
12
olmaktadr. (Bu hususta daha geni bilgi Salt isimli
kitabmzda mevcuttur.)

Hazret-i lhiyye her ifadesiyle o kadar mthi bir
sistem ierisinde btn hametiyle Hazret-i ehadette
zuhurda olduunu bildirmektedir.

demiyyet on n aadan balayp yukarya
doru olan seyrin uruc ilk noktas ve mertebesidir. (Bu
hususta Kelime-i Tevhid isimli kitabmzda daha geni bilgi
vardr.)

Ancak demiyyetin bir de on ten aa doru
seyr-i nzl vardr.

(Bunlar da Vhy ve Cebril isimli kitabmzda
zetle izah edilmitir.)

Burada bir mhim meseleye daha dikkat ekmek
istiyorum demin ebced hesab saylarnda 1, 9 ve 13ler de
vard. Baka bir uygulama ile (1) beeri demiyyet, urucun
balangc, (13) Hazret-i Ahadiyyet, (9) ise Mseviyyettir.

demiyyetle Mseviyyetin ilgisi udur ki; deme
flenen (ve ne faht) Rh-u Sltani mertebesi, demiyyet
ile Mseviyyet aras faaliyet gsteren (Rh) mertebesi
olmasdr. (Yeri gelince tekrar ele alacaz.)

Yeri gelmiken kk bir benzeyie daha dikkat
ekmek isterim.
O da udur: Ltin harfleriyle yazldnda, - (dem)
ve - ~ - ~ - ~ - ~ adem kelimelerinin birbirinden ayrlmasnn ok g
olmas,

- ~ - ~ - ~ - ~ : adem Yani yokluk _ ayn harfiyle,
13
- - - - : dem Yani varlk ise elif harfiyle ifade
edilmektedir.

Bu fark ortaya koyabilmek iin - - - - demi a nn stne
apka koyarak ve byk harfle yazmak, - ~ - ~ - ~ - ~ ademi ise a
y kk harfle ve arasn aarak belirtmek gerekmektedir.

Zat- mutlak adem de yani yoklukta, grnmezlikte iken
bilinmekliini istedi knt kenzen mahfiyyen, gizli
hazineden bu lemleri ademden yani grnmezlikten g-
nrle yani demlike kard. ki kelimenin arasndaki fark
ba harflerinin deiik olmasdr. Adem in bandaki (ayn)
harfinin dier mns ise (gz) demektir. te batnda gizlide
olan bu gz, demin elifinin varlnda yaylarak Hakikat-i
lhiyyeyi btn mertebelerde seyre balad.

Dikkat edilirse her iki kelimenin de son iki harfi
ayndr. - - - - demdir.

Dem= Arapa da, kan=kan dkmek:
Dem= Farsa da, 1. soluk-nefes, 2. iki, 3. an, vakit,
zaman demek:
Dem= Tke de, Demlenmek, olgunlamak, ayn
demlenmesi mnlarna gelmektedir. Meleklerin dem
(a.s.) hakknda gyaben ifade ettikleri kan dkclk vasf
endielerini belki isminin son harflerine bakarak yorumlam
olabilirler.

Bu mnlarn hangi istikamette olursa olsun
btndan zhire klar tmyle ayn hakikatleri zere
ktklar aikrdr diyerek, yolumuza devam edelim.

14
te; (- -- -) mim ( ) dal ( ) elif - - - - demi hakikatleri
ifade eden bu kelime ve harflerin mnlar gerek genel
Hakikat-i nsniyye ve gerekse birey nsnn varlnda
btn lemlerde yaygndr ve faaliyettedir.

Sz buraya gelmiken mevzu ile ilgili Fsl Hikem adl
eserden kk bir blm de ilve edelim.
*
* *

Adem lgatta yokluk mnsna gelmektedir ve
vcdun zdddr. Istlahta, zihinde meydana gelen zulmn
bir mndr. Mutlak adem-yokluk tasavvuru da mmkn
deildir. Adem, ezelden ebede kadar kendisinden bir ey
kmayan ve hareket meydana gelmeyen zulmet olarak
tarif edilmitir.

Vcd sonsuz olup nihayeti olmad iin adem
(yokluun) meydana gelecei bir saha mevcut deildir.

Vcd daima Vahid olup, kendi gerek hakikati
zerine deime ve bakalama olmadan bakidir ve adem
(yokluk) bylece yokluu zere sabittir.

Vcd asla yok olmaz, mevcud da yok olmaz.
Madum dahi mevcud olmaz.

Hl byle olunca vcd Hakk ve adem batldr.
adem iki trldr:
Birisi, yukarda belirtilendir.
Dieri, adem-i izafi, adem-i itibari ve adem-i
mukayyet dedikleridir, ki; bu adem-yokluk, ekirdein
iindeki aacn, babann varlnda olan ocuun sretleri gi-
bidir. Yani varlklarnda, kuvvede mevcud; fiilde madum
gizli olmalar izafi yokluk tur.

15
zafi yokluk, mutlak yokluk ile mutlak vcd
arasnda berzah-geiten ibarettir.

Yine ayn kaynaktan sadeletirerek, aheser bir izahla, dem
ve Havva isminin hakikatine gelelim. Mevzumuzun daha iyi
analmasnda ok faydal olacan zannediyorum.

*
* *

Hakkat- dem ve Havv

Malm olsun ki, vcd hakikat-i insniyye olan
mertebe-i Vhidiyyetten, merte-be-i Rha tenezzl ettii
vakit marifet hasl oldu ki, birisi marifet-i nefs, yani
kendi zatn ve hakikatini bilmek; dieri marifet-i mbdi,
yani kendisinin mcidini bilmek; ncs mucidine kar
fakr ve ihtiyacn bilmektir. Bu marifet, gayrilii iine alan ve
kabul edendir. Ve bu rh, rh-u Muhammedi (s.a.v.)dir.
Nitekim buyururlar:

_~ ,=' -' _ _~ ,=' -' _ _~ ,=' -' _ _~ ,=' -' _~ '- ~ '- ~ '- ~ '- - evvel ma
halkallahl kalem verrh. Allah evvel kalemi ve
benim rhumu halk etti. (Hads) Ve bir rivayette:

_. _=-' -' _''~ '- _. _=-' -' _''~ '- _. _=-' -' _''~ '- _. _=-' -' _''~ '- - evvel
ma halkallahl akl vennefs. Allah evvel benim aklm
ve nefsimi halk etti. (Hads) Dier rhlar onun rh-u
erifinin cziyyatdr. Onun iin (s.a.v.) Efendimize Ebul
Ervah dahi derler. Bu rh / sret-i akl- kldr ki dem-i
hakkidir.

Vcd akl- klln sa taraf ve imkn sol
tarafdr. Ve Havv nefs-i klln sretidir ki, akl- evvelin
dl- eyserinden kaburga kemii hasl oldu.Ve bu meydana
16
kan muhtelif zuhurlar ve eitli sretlerin doular akl- kl
ile nefs-i klln izdivacndan hasl oldu. Nitekim Hakk Tel
Hazretleri Krn- Keriym Nis sresi (4/1) yle buyurur:

_ - , = ~ ' , . , = . _' ' ' , , ', _ - , = ~ ' , . , = . _' ' ' , , ', _ - , = ~ ' , . , = . _' ' ' , , ', _ - , = ~ ' , . , = . _' ' ' , , ',
.' ~ ' , - : . ' , ~ ' , - _ ~ _ ~ __ . .' ~ ' , - : . ' , ~ ' , - _ ~ _ ~ __ . .' ~ ' , - : . ' , ~ ' , - _ ~ _ ~ __ . .' ~ ' , - : . ' , ~ ' , - _ ~ _ ~ __ .
.' . , .' . , .' . , .' . ,

Ya eyyhennstteku rabbkm ellezi
halkakm min nefsin vahidetin ve halka minhe
zevcehe ve besse minhma ricalen ve nisen.

Melen: 1. Ey insnlar!. O Rabbinizden
korkunuz ki, sizi bir nefsten yaratmtr ve ondan da
eini yaratmtr. Ve o ikisinden de birok erkekler ve
kadnlar tretmitir.

Ve bu (taayynat) meydana kma iinde pek ok
file ve mnfaile (etken ve edilgen) zuhura geldi. Ve
file etken sretler rical er, ve mnfaile edilgen
sretler nis kadndr.

Ve insn fertlerinin sretteki filesi olan rical er ve
sret-i mnfailesi olan nis kadn her ynden kemalde ve
en gzel kvamda zahir oldu. nsn fertlerinin ebeveyni
dem-i hakiki olan akl- kl ile, Havv-y hakiki olan
nefs-i kl dr. Bunlar cennet-i ztta, yani mertebe-i
Ulhiyyette mestr rtl idiler.

Krn ki cemi-i esm ve sfata cmi olan zttr ve
bu taayynt ki, zt- Ulhiyyet'in varlnda haylt ve
rydan ibarettir; bu keserat okluk taayynt-
hayaliyye ki, ekirdein iindeki aa gibi dal budak
salverip, esfel-i sfiline doru uzamtr ve mertebe-i zttan
17
uzaktr. te bu ecere aa Krnda zikredilen meln ve
matrd uzaklatrlan ecere aatr.

Akl- kl ile nefs-i kl bu ekirdee
yaklamadka , = , , = , , = , , = , ihbit (ininiz) Bakara, (2/36,38)
emriyle cennet-i zttan, sret ve taayynta nzl
inmediler. Ve onlarn bu uzaklatrlan aaca yaklamalar
iblis-i vehmin nefs-i klle ve nefs-i klln de akl- klle
galebesi ile vki oldu ki, bu lemi kesfette onlarn zrriyyt
olan dem fertleri de her an (hayli oklua) ve Krndaki
ecere-i melneye meftun fitne olmulardr.

Hakk Tel Hazretleri bu hakikate iaretle Krn-
Keriym sr Sresi (17/60) -Yetinde yle buyurmutur.

:' , _ . ' ' ,.' ' - ~ :' , _ . ' ' ,.' ' - ~ :' , _ . ' ' ,.' ' - ~ :' , _ . ' ' ,.' ' - ~ ' - _' '' . =' ~ : . . : ' ' ' - _' '' . =' ~ : . . : ' ' ' - _' '' . =' ~ : . . : ' ' ' - _' '' . =' ~ : . . : ' '
. . . . , , , ' , , , . . = ' _ - ., - ' ~ ' _' ' - . . , , , ' , , , . . = ' _ - ., - ' ~ ' _' ' - . . , , , ' , , , . . = ' _ - ., - ' ~ ' _' ' - . . , , , ' , , , . . = ' _ - ., - ' ~ ' _' ' - . .
, , ' .' , - , , ' .' , - , , ' .' , - , , ' .' , -


Ve iz kuln leke inne rabbeke ehate binnsi ve
m cealnrryalleti eraynke ill fitneten linnsi
veeceratelmelnete filkrni venhavvifhm
fem yezdhm ill tugyanen.

Melen: 60. Ve sana demiti ki: Senin Rabbin
phesiz btn insnlar kuatmtr ve sana
gstermi olduumuz grntleri rya ve
Krndaki lnet edilmi olan aac da insnlar ancak
bir imtihan iin meydana getirdik ve onlar
korkutuyoruz. Halbuki onlara pek byk bir
taknlktan baka bir ey arttrm olmuyor.

Yani: Ey habib-i zianm! u vakti hatrla ki; hani
biz sana demitik; muhakkak senin Rabbn ns (insnlar)
18
zt- ulhiyyeti ile kuatmtr; yani onlarn kendilerine gre
hakiki vcdlar yoktur; belki cmlesi esmlarn
glgelerinden ibarettir. Ve glge ise hayaldir. Bizim sana
grterdiimiz rya ve Krn da olan (meln) aa
insanlara fitnedir. Yani sana gsterdiimiz bu okluk olarak
zuhura kma, rya dr. Nitekim sen de bu hakikati anladn
da:

,~'' ,~ ',.' ,~'' ,~ ',.' ,~'' ,~ ',.' ,~'' ,~ ',.' ve ,,,.. ,.'- ' -',. _'' ,,,.. ,.'- ' -',. _'' ,,,.. ,.'- ' -',. _'' ,,,.. ,.'- ' -',. _''

Buyurdun: Eddnya kehellmennaime, ve; enns neyam
feiza mat entebehve

Yani: Dnya uykuda uyumaya benzer. Ve; insnlar
uykudadr, ldkleri zaman uyanrlar. :' , :' , :' , :' , (sr, 17/60)
daki ( : :: : ) kef ereynke (sana gstermi olduumuz)
daki hitap btn hakikatlere ve nispetlere cmi olan
taayyn- Muhammediyye dir. Bu ryet (gr) keyfiyyeti
gren ve grlen ister; bunlar ise kesret (okluk)tur ve bu
keserat (okluk) ztta hasl olan ecere-i
melnedir. , , , . , , , . , , , . , , , . (sr, 17/60) Biz olar, yani
vcdlar rh ile nefisten meydana gelen insnlarn her
birine (Bakara, 2/35) ~ ' ' . = . ~ ' ' . = . ~ ' ' . = . ~ ' ' . = .. . . .(Vel
tekraba hezihiecerate) u aaca yaklamayn.
hitabyla her an hatrlatarak ikaz ederiz. , , ' .' , - , , ' .' , - , , ' .' , - , , ' .' , -
. , , , ' . , , , ' . , , , ' . , , , ' (sr 17/60) (fema yezidhm ill
tugyanan kebiran) Onlara pek byk bir taknlktan
baka bir ey artrm olmuyor. Halbuki bu korku
yzlemesinde onlarn nefisleri vehmin azdrmas ile rhlarn
19
kendilerine meyil ederek o ecere-i melnenin meyvesi olan
tabiat zulmetine el uzatrlar. Bylece onlarn azgnlklar
byk olur, yani vahdet vechi yzndenkapanmalar ve
perdelenmeleri artar.

imdi; ey bu hikmet ve hakikatleri anlamak isteyen
kimse! Krn- Keriym mzideki dem ve Havvdan deil,
bizim her gnk hallerimizden bahsetmektedir. Biz ise bu
vakay maziye dndrmek ile halimizden gaflet etmekteyiz.

*
* *

Bu hakikatleri anlamaya gerekten ok ihtiyacmz
vardr.

Yukarda zetle bahsedilen bu gerek hakikatleri
brakanlara ve bizlere ulamasn salayanlara kran
borluyuz. Bizler de arkamzdan bir eyler brakabilirsek ne
mutlu bizlere diyerek yolumuza devam edelim.

Daha evvelce de bahsedildii gibi, bu lemlerdeki
yaam genel ve zel olarak ikiye ayrlmaktadr. Genel olan
toplu bak, zel olan ise ferdi baktr. rfniyyet genelden
zele - zelden genele geii idrk ve her ikisini bir arada
yaayabilmektir.

te bizlere gerekten lzm olan bu iki ynl yaam
idrkidir ki; czde kl kl de cz yani (parada
btn ve btnde paray) idrak etmektir. nk cz
klden ve kl de czden ayr deildir.

nsn ismi ile ifade edilen vcd heykelleri bir btn
olduu halde, czleri yani saylamayacak kadar ok
paralar-hcreleri vardr. Her bir para-hcre kendi bnyesi
ierisinde ayr bir lem olduu halde klden de; yani, vcd
heykellerinden de ayr bir varla sahip deildir. Bylece
20
vcd heykellerini bu iki zellii ile tanyp ylece
deerlendirmek gerekmektedir.

Bu lemler dahi amaiyyette -adem de- yoklukla
gizli iken Ahadiyyetine tenezzl ederek Zt- mutlan kendi
dilei ile ayn zamanda Hakikat-i nsniyye olan mertebe-i
Vhidiyyetine oradan Ulhiyyetine oradan Rahmniyyetine
oradan Rububiyyetine ve oradan da Melikiyyetine tenezzl
ile btn isim ve sfatlarnn zelliklerini ve mnlarn Hz.
ehdette birey varlklar olarak zuhura getirip faaliyet
sahasna yayd ve zt isimlerinin faaliyetleri ile de hayat her
mertebesi itibariyle yaanmaya balanm oldu. (Bu hususta
daha geni bilgi Vhy ve Cebril isimli kitabmz da vardr,
tekrar etmedik.)

Zt- Mutlak isim ve sfatlar ile bu lemler de
btnyle faaliyete getikten sonra btn bunlar idrk
ederek seyr ve mahede edecek bir zuhuru ortaya
karmaya sra gelmiti, eer Bir deer bilinmez ise o deer
yok hkmndedir. Var olan bu varlklarn gerekten var
olunmuluk hkmyle deerlendirilebilmeleri lzm
gelmekteydi.

te bu deerlendirmeyi yapacak zuhurun
ademden - izfi yokluktan, varla kmas gerekiyor idi ki
o da dem ismi ile ifade edilen ve haber verilen ilhi zuhur
mahalli idi.

Bu husus kendisi hakknda, Krn- Keriymde
mstakil bir Sre indirilen ve ismi nsn Sresi olan (76/1)
yetinde ifade edilen, mn ile ilk defa beyan edilip haber
verilmitir. Sre no=su (76) dr. (7+6=13) tr, ve (1) inci
yettir. Ne byk bir uyum ve gerektir ki; nsn (Sret-i)
bir (lhi Sre) ile (13) hakikati zere ve (1) byk yet
iaret ile ifade edilmitir. (Bu hususta daha fazla mlmat,
13 ve lhi hakikatler blmnde gelecektir.)

21
te ilk defa nsn ismi ile ifade edilen bu lhi
zuhur mahallinin de (2) ayr zellii vardr:
Birincisi: Btn lemleri bnyesinde toplayan
Vhidiyyet mertebesinin ald isim nsn- kmil
mertebesi, dier ifadeyle de Hakikat-i
Muhammediyyedir.

kincisi: ise birey olarak varln srdren Hazret-i
Muhammed ilk zuhur mahallinin ismi demdir. Srasyla
gelen btn Nebi ve Rasl lerin her birerleri kendi
mertebeleri itibariyle alm olduklar isimleri Hakikat-i
Muhammediyyenin o mertebedeki isimleridir. En byk
ismi ise, ism-i Azam lem-i ehadette Hazret-i
Muhammed dir.

Ayrca asl dem olan ve ne kadar (erkek) ismi
varsa o kadar deiik isim alan ve ne kadar Havv
(hanm) ismi varsa o kadar deiik isim alabilen zuhurlardr.

Ne var lem de o var dem de hkmyle; kll-i
nsn- Kmil de ne varsa cz-i nsn da da o vardr.
Aralarndaki fark ise istidat ve kabiliyetlerinin zuhurlar kadar
olmalardr. Bir tane buday tanyann harman tanmas zor
deildir.

te bizler de bu hakikatleri kimliimizde idrk
ettiimizde gereimiz olan Hakikat-i nsniyyemize
ulamamz zor olmayacaktr; nk varlmzda hepsi btn
mertebeleri ile mevcuttur; ancak adem de (btnda)dr,
demlike (zhire) kmas almamza ve gayretimize
baldr.
Kim ki; bu hakikatleri kendi bnyesinde kuvveden
fiile karabildi o kendi hakikatine yani, Hakkn hakikatine
ulat. Kim ki; gaflette kald bunlardan habersiz yaad, ebedi
ayrla dm oldu demektir. nk, Nefsini bilen Rabbn
bilir. denmitir. Rabb bilme nefsini bilmeye baldr.
nk, kiilik nefsleri de Rabba baldr ve kendisinin
22
asldr. Bunun tersi ise, nefsini tanmamak; Rabbn
tanmamaktr.

Bize den cz de mevcud olan klle ulaabilmektir.
te kemlt klliyyet ve cz iyyet mertebelerini birlikte
muhafaza ederek ikisini de kendi bnyesinde tevhid ede-
rek-birletirerek yaamaktr ki; gerek kemlt budur.

Bu kemltn zuhur ismi ise (Kmil nsn)dr.
Btn lemlerin ald isim ise (nsn- Kmil)dir. Bu
hakikati idrak eden mahallin ismi (Kmil nsn)dr ki;
btn bu lemlerden gaye (Kmil nsn) yetitirmektir.
Btn kinat onun hizmetinde ve onu yetitirmek iin
seferber olmutur. (Tekrar baa dnerek yolumuza devam
edelim.)

Krn- Keriym; nsn Sresi (76/1) yetin de
belirtilen:

_ , , ' ' _ - _, ~ .' .. _ ~ _ . _ _ , , ' ' _ - _, ~ .' .. _ ~ _ . _ _ , , ' ' _ - _, ~ .' .. _ ~ _ . _ _ , , ' ' _ - _, ~ .' .. _ ~ _ . _
, - ' , , - ' , , - ' , , - ' ,

(Hel eta alel insni hiynn mineddehri lem yekn ey
en mezkran)


Melen: nsnolu var edilip bahse deer bir ey olana
kadar phesiz uzun bir zaman gememi midir?

nsn zerinden bir zaman gemedi mi ki; o
zaman nsn mezkr (anlan bir ey) deildi.

Ezelde; ilm-i lhide ilk program yaplan Hakikat-i
Muhammedidir. Bu hakikatin bizim lemimizde nokta
zuhur mahalli Hazret-i Muhammeddir.

23
Onun da ilk zuhur ismi dem: Lkab,
Halifedir.

Bu yzden Hazret-i Muhammed (s.a.v.) Biz son
gelen ilkleriz. diye bildirmilerdir.

lm-i Ezelide Zt- mutlak gizli hazine de,
bilinmez iken, bilinmekliini arzu etti ve dnce
yetenei olacak bir zuhurun programn yapt, sonra onun
hayatn srdrebilmesi iin ihtiyalarn giderecek bir lemi
de zuhura getirdi.

Btn mertebeleri ile bu lemler vcd buldu; fakat
henz bu lemlerin varln idrk ve uur edecek bir mahal
yok idi. Hal byle olunca bu lemlerin varl veya yokluu
msvi idi.

te zaman gelmi, bu uurlu ve idrk sahibi olacak
mahallin zuhura gelmesi iin her ey hazrlanm idi.

Daha evvelce gizli hazineden zuhur eden bu lemler
idi. Bu sefer btn bunlar idrak edip deerlendirebilecek bir
mahl olan Halife insn zuhur edecek ve bylece ezelde
dzenlenen program son eklini alarak tamamlanm
olacakt. Nihayet vakit geldi, artlar olutu, emir kt, bu
grev Rahmna verildi, O da grevini en gzel bir ekilde
tahakkuk ettirmeye balad.

Bu hadise; Krn- Keriym; Rahmn Sresi (55/1-4)
yetlerinde bildirildi:

_ ~ _ ~ _ ~ _ ~' ' ' '
(Er rahmn)
1- Er Rahmn

24
. = ' , ~ \ . = ' , ~ \ . = ' , ~ \ . = ' , ~ \
(Allemel Krne)
2- Krn- allem/talim etti.

.' .. _ ~ r .' .. _ ~ r .' .. _ ~ r .' .. _ ~ r
(Halkal nsne)
3- nsn halk etti.

.' , , ' - ~ : .' , , ' - ~ : .' , , ' - ~ : .' , , ' - ~ :
(Allemehulbeyane)
4- Ona beyan(maksadn anlatmay) retti.

(Bu hususta daha fazla bilgi Rahmn isimli
kitabmzda mevcuttur.)

Ztul emrde tahakkuk eden bu muhteem
oluumlarn nihayet faaliyete geecei ve geirilecei ztn,
zti tecelli mahalli olan Halife nsn demin zuhur
vaktinin geldii,

Krn- Keriym; Bakara Sresi; (2/30) yetiyle
bildirilmiti:



_. _ _ ~' ~ _ . - ' : . ' r _. _ _ ~' ~ _ . - ' : . ' r _. _ _ ~' ~ _ . - ' : . ' r _. _ _ ~' ~ _ . - ' : . ' r
- , ~ - , ~ - , ~ - , ~

(Veiz kale Rabbke lilmeliketi inny ciln
fiyl ard haliyfe)

25
O vakti hatrla ki; hani Rabbin meleklere, Ben
yeryznde bir halife cal (halk) edeceim. demiti.

Muhterem dostlar, bu yet-i Keriymeyi mmkn
olduu kadar gerek ifadeleri ile anlayabilmemiz iin, btn
ilm ve idrk yeteneklerimizi faaliyete geirip tefekkr
ufkumuzu geniletmemiz gerekecektir. nk bu yet-i
Keriyme nsnolan bizlerin ilk defa btndan zhire doru
balayan yolculuumuzun ilk ve muhteem habercisidir.

zet yorum: Not= Bu blm ilgisi dolaysyla
ksmen Vhy ve Cebril (a.s.) kitabmzdan alnmtr.

yet-i Keriymedeki; bu ifade, Rahmnn
Rubbiyyet mertebesinden zuhura getirecei faaliyeti izah
etmektedir.

nsnln ilk zuhurunu haber veren bu yet-i
Keriymenin de dierleri gibi her mertebeden izahlar vardr.
Biz yine mmkn olduu kadar zet olarak, mmkn
olabilen en gzel, anlalabilir ekilde ifade etmeye
alacaz.

yet-i Keriymede de dikkatimizi eken; acaba Rabb
baka varlklara deil de niin evvel bu haberi Meleklere
aklamay uygun bulmutu?...

nk Melekler fal ve messirdirler, yani lemin
zerinde mutlak tesirleri vardr. Fiiller kuvvet ile meydana
geleceinden, efli ilhiyye dahi Melike-i Kiram ile
zhir olmaktadr. denmitir.

te bu devreye kadar lemde sadece efl-i
lhiye, yani ilhi fiiller zuhur etmekte, zti tecellinin ise
henz zuhur mahalli olumadndan zuhuru olmamt. Bu
yet-i Keriyme ile zti tecellinin zuhur mahallinin
hazrlanmakta olduu belirtiliyordu. Bu yzden Melekler
kendilerine bildirilen bu haber ile epey sarsldlar ve yet-i
26
Keriymenin devamnda:' ,, _ - ~ . , '' ' ,, _ - ~ . , '' ' ,, _ - ~ . , '' ' ,, _ - ~ . , '' (Kl
etecal fiyha) Orada (byle bir varl) cal edecek
(klacak, yapacak) msn? sorulu cevab verdiler.

nk bu tecelli mahallinin kendilerinden daha
deerli ve yce olacan sezinliyorlard. Halife sfatyla
vasfedilen bu zt zuhur mahalli olacak varln dier ismi
zt g yani Sultan dr. lk zuhur mahalline verilen
isim ise dem dir.

Melekler kuvvetler, sfat- lhiyye ve esm-i
lhiyyeyi efli lhiyyeler olarak zuhura getirmekte,
Halife > gler, Sultn lar ise, zt- lhinin
tecellilerini zuhura getirecek olan mahallerdir.

Meleklik; kuvvet ve iddet mertebesi,
Halifelik; g Sultnlk mertebesidir.

Halifelik zuhuru ile faaliyete balayan zti tecelli,
son Resl Hz. Muhammed (s.a.v.) ile kemle ermi ve
varisleriyle bu kemlt kyamete kadar devam edecektir.
te bu yzden Melekler Halifenin zhirinde ve btnnda zt
tecellinin zuhuru olduundan emre uyarak, O na Sultan
(g)e secde etmek ile grevlendirilmilerdir.

te bizler de ne zaman bu hakikatleri idrak etmeye
ve hakikat-i demiyyeyi hayal cennetimizden beden
arzmza indirmeye muvaffak olabilirsek, bizim de gerek
demlik halifeliimiz faaliyete gemeye balayacak
demektir.
Ancak bunun faaliyete gemesi iin mutlaka bir
Sultn gce yani ehline ihtiya vardr.

Gayemiz (- - - - ) elif, dal, mim sembolleriyle
belirtilen dem(a.s.)n hayat hikyesini burada yazmak
27
olmadndan, bu yet-i Kerimeyi de zet olarak bu kadarla
ifade ettikten ve byle bir giri hazrlndan sonra dem
hakikatleri incelemeye devam edelim. Ve srasyla isimlerini
grmeye alalm.

Cenb- Hakk, Krn- Keriyminde, yukarda da
ksmen belirttiimiz gibi nsn, yaklak olarak baktmzda:

9 yerde 1 - Halife. smi, lkabdr. (Halifetullah)

39 yerde 2 - Beer. smi, tebir edilen, zt tecelli ile
mjdelenendir.

25 yerde 3 - dem. smi,Hakikat-i Muhammedinin ilk zt
zuhur mahallidir.

3 yerde 4 - ns, olarak gemektedir.

58+1 yerde 4 -nsn. smi, asl ismidir. (Tekil olarak
gemektedir.)

249 yerde 4 - nsn. smi, asl ismidir. (oul olarak
gemektedir.)

294 yerde 5 - Nefs. smi ise, yaam sahasnn faaliyet
ismidir, hisler ve duygularn kaynadr diyebiliriz. Bu
isimlerle be ayr vasfta tantmtr.

imdi, ksaca (Ebced) hesab ile bunlarn saysal
deerlerini bulmaya alalm.


- , ~ -,~ - , ~ -,~ - , ~ -,~ - , ~ -,~
(Halife)

28
- - - - (he) . .. . (fe) (ye) (lm) (ha)

(9) yerde gemektedir = (5) (80) (10) (30) (600) dr.

Toplarsak = (5+80+10+30+600=725) (7+2+5=14) (14-
1=13) (5+8=13)

(9) Mseviyyet mertebesidir ve sadece zel olarak
Halife kelimesi Davud (a.s.) hakknda ifade edilmitir. ki
yerde tekil, yedi yerde oul olarak gemektedir ve hakikati
(on )e baldr.

Bylece bir ok say deerlerine ulalmaktadr, daha
fazla teferruata girmeden sadece genel hatlaryla belirtmi
olalm.

. . . .
(Beer)

(r) _ __ _ (n) . .. . (be)

(39) yerde gemektedir. (200) (300) (2)

Toplarsak = (200+300+2=502) (5+2=7)

Bu da, yedi nefsin hakikatinin Beer" ismi altnda faaliyet
gstermesidir, diyebiliriz. (3+9=12) ise Hakikat-i
Muhammediyye ye bal olduunu gstermektedir.

- - - -
(dem)

29
dem hakknda yukarda bilgi verilmiti.
.' . .' . .' . .' .
(nsn)
. .. . (nun) (elif) _ __ _ (sin) . .. . (nun) (elif)
(50) (1) (60) (50) (1) (13)

Toplarsak = (50+1+60+50+1=162) (162+13=175)
(1+7+5=13)

(58+1) yerde tekil, (249) yerde oul (3) yerde ins,
olarak gemektedir. (58+1+249+3=311) olur. (5+8+=13)
(4+9=13) (31,1) tersten (13) tr. Ebced hesaplar da
yukarda grld gibi (13)tr.

Ayrca byk (Ebced) hesab ile her bir (elif) de (13)
tr, bylece nsn vasf ierisinde be adet (on )n
olduunu grm oluruz ki; bu da Hakikat-i ilhiyyenin be
mertebeden oradan zuhurunun ifadesidir, diyebiliriz.
Rahmn Sresinde ise ilmel, aynel, hakkel yakyn olmak
zere adet ins vardr.

Ayrca; Kran- Keriym de, sadece bir yerde nsn
vasf (nsn) ekliyle gemektedir ki; o da sr Sresinin
(13)nc ayetidir. Dierleri (58) (5+8=13)(El nsn)
ekliyledir. (249) ise oul olarak (En ns) ekliyledir.
(4+9=13)tr. (2) ise zhir ve btn btn nsnlarn
hakikatlerinin (13)e bal olduunun ok ak olarak ifade
edilmesidir. Ayrca, nsn Sresi (67)Sre (31) yettir ki;
hep (13)tr. Banda besmele olan (113)nc Sre (Ns)
Sresidir ve iinde (5) defa (Ns) gemektedir. Krn-
Keriymin son Sresidir ve son sz (Ns) ile bitmektedir,
diyebiliriz.

(Bu gerek hakikatlere hayran kalmamak mmkn
deildir.)
30



_ . _ . _ . _ .
(Nefs)
_ __ _ (sin) . .. . (fe) . .. . (nun)

(294) yerde gemektedir. (60) (80) (50)

Toplarsak = (60+80+50=190) eder. Sfr kaldrrsak
(19) kalr ki o da nsn- Kmilin deer saysdr. Nun, fe,
toplam (8+5=13) tr, sin, (6) ise zhiren imnn art
batnen ise alt cihetten Hakkn zuhur ve tecelli mahalli
olduudur.

Ayrca; (9+4=13) yine on tr ki; amamak elde
deildir. Geriye kalan (2)ise yine zhir ve btn btn
(Nefsler) den on n ak olarak tecelli ettiinin ifadesidir
diyebiliriz. zetle bunlar belirttikten sonra yolumuza devam
etmeye alalm.

Yukarda Nefs blmnde de belirtildii gibi

Krn- Keriym, Th Sresi, (20/41) yetinde;

_ ' : . - = : _ ' : . - = : _ ' : . - = : _ ' : . - = :
vestenatke linefsiy

Melen; Ve seni kendi nefsim iin setim.
ifadesinde Cenb- Hakk: Ms (a.s.) hakknda buyurduu
bu lhi kelmnda, nefsinin zuhur mahalli olan mertebe-i
Mseviyyet ten haber vermektedir. Dier ifade ile Cenb-
Hakk, kendine (Nefs)i zuhur mahalli olarak
31
semitir.Hesaplamalarmz zetle burada keserek yolumuza
devam edelim.
demin brni veya Srynicede (toprak) demek
olduu bildirilmitir.

Arapa (toprak) . . . . . . . . (trb) olarak belirtilir. Bu
ise (Ebced) hesabyla yledir:

. .. . (be) (elif) (r) . .. . (te)
(2) (1) (13) (200) (400) (2+1+200+400=603)
(603+13=616) (6+1+6=13) tr, bylece yine demin
topranda da iki adet on e ulalm olunmaktadr.

Hz. Raslullah (s.a.v.) Hz. li (r.a.) hakknda
(ebuttrb) lkabn kullanmtr ki; gerekten kendisi
(toprak babas)dr nk: (Ebul Ervah) dan, yani (Rhlarn
babas) olan Hz. Raslullahdan ald emnet-i lhiyyeyi,
zhirleri topraktan halk edilmi zuhurlara naklederek,
asllarna ulatrmak zere nefes-i Rahmniyyeyi, onlara
flemesi neticesinde, topraktan (Rh ve nr) kemlt
ortaya getirerek onlarn hem Rhul Kdsleri hem de
(toprak)larnn (baba)lar olmu ve bu dnyadan
ayrldktan sonra da bu halini devam ettirmitir, halen de
devam etmektedir.

Bu hakikatin olacan kefeden Hz. Raslllah
(s.a.v.) daha batan ona (Ebuttrab) demi ve
(Kerremellahu veche) diye de lkablandrlmtr ki; bu her
ynden kerem sahibi ve Allahn ona yce ikramlar olduunu
gsterir. kramn en by ise kendi hakikatinin, kiinin
kendine ikram ve ihsn edilmesidir.

Bu kk hesaplamalardan sonra yine yolumuza
devam edelim.

32
Krn- Keriym; Nis Sresi; (4/1) yetin de
belirtildii gibi:

_ - , = ~ ' , . , = . _' ' ' , , ', _ - , = ~ ' , . , = . _' ' ' , , ', _ - , = ~ ' , . , = . _' ' ' , , ', _ - , = ~ ' , . , = . _' ' ' , , ',
.' ~ ' , - : . ' , ~ ' , - _ ~ _ ~ __ . .' ~ ' , - : . ' , ~ ' , - _ ~ _ ~ __ . .' ~ ' , - : . ' , ~ ' , - _ ~ _ ~ __ . .' ~ ' , - : . ' , ~ ' , - _ ~ _ ~ __ .
.' . , .' . , .' . , .' . ,

(Y eyyhennstteku Rabbikmllezi
halkakm min nefsin vahidetin ve halka minhe
zevcehe ve besse minhma riclen kesiran ve nisen.)

Melen - 1. Ey insanlar!. O Rabbinizden
korkunuz ki, sizi bir neftsen (halk etmi) yaratmtr
ve ondan da eini (halk etmi) yaratmtr. Ve o
ikisinden de birok erkekler ve kadnlar tretmitir.

zet yorum: Btn Esm-i lhiyyeye cm olan
nsnda iki zt hl olan gaflet ve uyanklk dahi vardr. Gaflet
cehilden, uyanklk ilimden gelmektedir. Gaflet (mudil,)
uyanklk ise (hdi) isminin zuhurudur.

Gaflet iki trldr, biri zaruri olan, uyumak,
dinlenmek, ihtiya gidermek gibi, dieri ise ilgisiz, bilgisiz, ve
cehlinden dolay lhi hakikatlerden uzak, kendini bilmeden
yaamak gibidir.

lhi ilim; uyanklk ki, hayattr. Gaflet ise uyku ki
lm demektir. Bu yzden Efendimiz (s.a.v.) (men sre bil
ilmi hayyen lem yemd ebeden) yani; kim ki ilim ile
diridir ebeden lmez buyurmutur. Burada bahsedilen ilim
genel ilim olmakla beraber, her ilim nsnn ahiret bakasn
kazandrmaya vesile olmadndan, ifade edilen ilim ilm-i
lhi (kendini bilme ilmi)dir ki; kiiye gerek kimlii ile
yaamn ebedi olarak srdrmeye vesile olur.

33
Ey nsnlar! Kendiniz hakknda cehilden, gafletten,
saknnz ki, sonu mudildir. lim ile hareket ediniz ki, sonu
Hd, hidayettir; hidayet rzadr; rza ise huzurdur; huzur ise
cennettir.

Kim ki; nefsini (ittika) eder, korur, gafletten saknr
ite bu yet-i Keriymede bata belirtilen hkm onlarn
zerinde ortaya km olur. Ayrca her mertebenin (ittika)s
kendine has zellikler ifade eder. Bylece kendileri hakknda
belirtilen bilgileri daha iyi anlamaya gayret ederler ve
(halkakm min nefsin vahidetin) srrn idrk ederek
yaarlar.

(Halkakm) Sizi halk etti. Yani (btn) ismi olan
lem-i gaybdan (zhir) ismi olan lem-i halka > ehadete
dahil ederek, grnr ve bilinir hale getirdi ve size bir varlk
elbisesi > kimlii giydirerek (ns) nsn ismini vererek
bylece hitap etti.

(min nefsin vahidetin) (nefsi vhid) yani tek
nefsten; yani, - - - - (dem) ifresiyle ifade edilen mahalden
halk etti, onu da vahidiyyet nefsinden halk etti ki; ite bu
oluum lemlerde zuhura gelen ok aziym bir hadisedir.

Cenb- Hakk, Hakikat-i nsniyye olan bu lemleri,
onlar gizli hazinede iken, adem den, izfi yokluktan zuhura
karmay diledi. Zt- mutlak Amaiyyetten Ahadiyyete,
oradan Vahidiyyete nzl ederek, orada ilm-i lhide btn
lemlerin plnlamas bir btn olarak oluturuldu. Buras
nsnn kayna, Vhidiyyet nefsi oldu. Buradan
Rahmniyyet mertebesi itibariyle (nefh) edilen flenen
Nefes-i Rahmn-i vakti gelince yeryznde (dem) ismi ile
belirtilen (halife-i arz) yani arzn > yeryznn halifesini
zuhura getirdi.

34
nsnn iki oluumu vardr; biri (ferdi) ve dieri
(umum) > lemdir. Umum yani, btn lemi kaplayan
yn de birey dem ismini alan zel yn de kaynan
Vhidiyyetten almaktadr. Bylece her iki yn itibariyle de
Vhidiyyet nefsi onlara kaynak olmaktadr. ( Bu mertebeler
hakknda daha geni bilgi (vhy ve Cebril) adl kitabmz
da mevcuttur dileyen oraya bakabilir.)

Nefs-i vhidden, asl- vhid (tek) olan dem yine
vhid yani tek olarak; fakat btn ahkm- lhiyyeyi,
esm-i lhiyyeyi, sfat- lhiyyeyi, zt- lhiyyeyi ve efli
lhiyyeyi cm, yani btn bunlar kendi bnyesinde cem
etmi olduu halde dem ismi ifresi ile birey olarak zuhur
etmitir. Ayrca btn lemlerde de (nsn- kmil) ismi ile
bir btn olarak zuhur etmitir.

(Ve halka minhe zevcehe) Ve ondan da
zevcesini halk etti. Yani varlnda mevcud (Havva)iyyet
mertebesi olan vehim ve hayal mahallini de kendisinden
halk etti ve onlardan da!...

(Ve besse minhma riclen ve nisen) Ve o
ikisinden de birok erkekler ve kadnlar tretmitir.)

Cenb- Hakk evvel Vhidiyyet mertebesini ve
Vhidiyyet nefsini ondan vhid olan demi, demden
Havvay, Havvadan da ocuklarn, yani okluunu
meydana getirmitir. u halde ilk halkiyyet mertebesi
Vhidiyyet, sonra demiyyet, sonra Havvaiyyet, sonra
Beeriyyet olarak birbirlerinden meydana gelmilerdir.
Bu una benzer; bir kays veya benzeri ekirdei
yere, topraa gmelim, artlar olgunlanca o ekirdek
filizlenmeye balar, bir mddet sonra hem yukarya hem
aaya doru uzamaya balar, nihayet bir mddet sonra o
ekirdek dal budak salarak aa olur ve meyve vermeye
balar. te o meyve iin de ayn ekirdek yine ayn
zelliklere sahip ayn donanmda ki ekirdektir ve aslnn
gerek kopyasdr. Byle bir ekirdekten retilen dier
35
ekirdeklerle ksa bir sre sonra btn lemi ayn meyve ile
donatmak mmkndr.

Yani oalmlar yine kendileriyledir ve her bir
ekirdek kendi ftrat zere haliknn verdii gle harika bir
Haliktir.

Toprak Havva, ekirdek dem gibidir ki; ikisinin
itiraki dierlerinin oluumuna birer vesiledir.
Halik-i hakiki, evvel, (dem) diye bir varl halk etti,
demden Havvay ve her ikisinden kendi ftratlar zere
Haliklerinin verdii gle nesillerini halk etti ki; halikiyyet
gce baldr. G olmaynca halikyyet olmaz. Ancak btn
isimlere cmi olan dem in varlnda halik isminin de
tesirat ve zuhuru mevcud olduundan, bu oluumlar
meydana gelmitir ve gelmektedir.

Krn- Keriym; l-i mrn Sresi;(3/33) Ayetinde
belirtildii zere:

,, . ' ~, . - _ = - ' . rr ,, . ' ~, . - _ = - ' . rr ,, . ' ~, . - _ = - ' . rr ,, . ' ~, . - _ = - ' . rr
_, '' - ' _ ~ . ~ _, '' - ' _ ~ . ~ _, '' - ' _ ~ . ~ _, '' - ' _ ~ . ~

(nnellahestafa deme ve Nhan ve le
brhme ve le mrne alel lemiyn.)

Melen: 33. phe yok ki. Allah Tel dem'i,
Nh'u, brhim'in sllesini ve mrnn hanedann
lemler zerine sekin kld.

Yukarda belirtilen isimlerle ifade edilen zuhurlarn
srayla seilmilii bildirilmektedir ki; bunlarn her biri bir
36
mertebenin ncleri ve icad edicileridir. Yeri geldike
izahlarna alacaz. Bu blmde konumuz demiyyet
olduundan sadece o mertebeyi bildirmeye alacaz.

dem (a.s.) ismi ile zhir ve btn, ltif ve kesif, ekli
ile akl, ilmi, kaabiliyeti ile zt, sfatlar, isimleri, fiilleri ile
dier varlklardan seilmitir.

Zti tecelliyi zuhura getirmek ve lhi emnetleri
yklenmek iin, dem gznden lemlerini seyretmek ve
kendinin ne olduunu ve daha birok eyi iin dem-i mn
seilmitir. Ve demin Halife olarak seilmesinin dier bir
sebebi ise (sfat- mtekabile-i lhiyye)dir, yani karlkl zt
lhi isimler ile mahlk olmasndandr.

En byk seilmi, istifa (Mustafa) (s.a.v.)dir.
demiyyet mertebe-i Nhiyyeti, Nhiyyet mertebe-i
brhimiyyeti, brhimiyyet mertebe-i Mseviyyeti,
Mseviyyet mertebe-i sevilii,seviyyet Muhammediliin
seilmiliini mjdelemi ve haber vermitir.

Muhammedlik ise btn bu mertebeleri yeniden
ezel ve asl hakikatleri zere bin edip yenileyerek kendi
bnyesindeki asllar ile tebli etmitir. Btn bu mertebeler
Krn- Azmanda bildirilen ller ierisinde geerlidir
ve orada muhafaza edilmektedirler. Bu hkmlerin dndaki
her trl yaklam, tatbikat ve anlaylarn hepsi (nesh)
edilmi, kaldrlmtr. Dnya ve ahirette de geerlilikleri
yoktur.

demin (a.s.) oluumunu ve geleceini bildiren
yet-i Keriymeler den sonra, zu-hura kn bildiren yet-i
Keriymelere gelelim. Ksaca yukarda da belirttiimiz gibi.
Cenb- Hakk, dem (a.s.) cennette halk ettikten
sonra onu orada bir mddet iskn ettiini melekler ve iblisle
olan mnasebetlerini, daha sonra hep birlikte nasl yer-
yzne indirildiklerini, (Bakara Sresi 2/ 30-38
yetlerinde) bildirmitir. imdilik sadece bu hadisenin
37
zetini vermekle yetinelim daha ileriki sayfalarda deiik
ynleriyle ele almaya alacaz.

Bu oluum insnln yeryznde grnmeye
baladn ve faaliyete getiini bildiren Krn- bilgilerdir.

(Bakara Sresi 2/30-38 yetleri)

_. _ _ ~' ~ _ . - ' : . ' r _. _ _ ~' ~ _ . - ' : . ' r _. _ _ ~' ~ _ . - ' : . ' r _. _ _ ~' ~ _ . - ' : . ' r
: , ' ,, , _ - ' ,, _ - ~ . , '' - , ~ : , ' ,, , _ - ' ,, _ - ~ . , '' - , ~ : , ' ,, , _ - ' ,, _ - ~ . , '' - , ~ : , ' ,, , _ - ' ,, _ - ~ . , '' - , ~
_ . ' : ' _ = . _ . ' : ' _ = . _ . ' : ' _ = . _ . ' : ' _ = . : ~ . _ , . _ ~ . .' -' : ~ . _ , . _ ~ . .' -' : ~ . _ , . _ ~ . .' -' : ~ . _ , . _ ~ . .' -'
., - . .' - , ~ ., - . .' - , ~ ., - . .' - , ~ ., - . .' - , ~

(Ve iz kle rabbke lilmeliketi inni ciln fil
erd halifeten kl etecal fihe men yfsid fihe
veyesfikuddime nehn nsebbihu bihamdike ve
nkad-dis leke, kle inni eglemu ma ltaglemu.)

Melen - (30) Hani; Rabbin meleklere, Ben
yeryznde bir halife hlk edeceim. demiti;
melekler, Orada bozgunculuk yapacak, kanlar
aktacak birini mi hlk edeceksin? Oysa biz Seni
yceltiyoruz ve Seni devaml takdis ediyoruz.
dediler. Allah Ben phesiz sizin bilmediklerinizi
bilirim. dedi.
Yukardaki; yet-i Kerimelerden de anlald zere,
genel olarak yeryznde grlen insnlk macers, dem
(a.s.) ismi ve sretiyle balamtr. Bu hadiseden, bu
mertebede karlacak hisse u olabilir: Hayalle gemeye
devam eden bir mr uurlandrmak iin, dem-i mn
y, hayal cennetinden, beden arz na indirmek o hali bugn
yaamak olacaktr. Bylece gerek mnda kendine dn
balayacaktr.

38
te bu yzden Hakk yolunda yolculua kacak bir
slikin ilk yapmas lzm gelen ey dem Kssasn ok iyi
okuyup, anlayp, idrak etmeye almas olmaldr.

Bu sebeble onlarn halleriyle hallenmeye alp,
dualarn duamz olarak dillerimizden drmememiz
gerekecektir.

Daha evvelce de belirtildii gibi, yet-i Kerimelerin
birok mertebelerden izah ve ifadeleri vardr, kii kendi
yaants itibariyle hangi mertebede yayorsa, alaca mn
da o mertebeden olacaktr. Ancak bu mn kiinin bireysel
anlay kadardr, dendii zaman o mnya snr konmu olur
ki; lhi Kelm iin byle bir snr dnlemez.

Genelde kiiler yetlerde belirtilen ifadelere (fark)
yani ikilik ynnden baktklarndan kendilerini daima
sahnenin dnda seyirci, dierlerini de sahnenin iinde
oyuncu olarak grrler ve misl verilen yaantlar da sadece
o kimselere aittir diye zannederek gaflet iinde yaarlar.

Baz kimseler de (cem) yani birlik, tevhid ynnden
bakarlar ve o hadiseleri kendi bnyelerinde yaayarak o
mertebenin hakikatine ulamaya alarak kemltlarn
gelitirmeye gayret ederler.

te biz de, belirtilen bu yet-i Keriymelere ve
dierlerine (cem) yani Tevhid mertebesi itibariyle bakp,
onlarn seyrine dahil olup, o gerekleri kendi bnyemizde
zet olarak incelemeye alacaz ki; onlar bizim de yaam
sahamz, ilm marifetimiz olsunlar.

Zaten gerek gaye de budur. yet-i Keriymeleri
sadece zhir bir mn anlayyla fak mnda deil, btn
> enfs bir anlayla da kendimizde bulmaya almaktr.

(O vakt- hatrla ki:) Vakt bilindii gibi, zaman,
demektir ve hadiseler bu zaman seyri ierisinde
39
olumaktadr. Hatrlatmak istenen zaman, demin (a.s.)
hilkatinden epey evvel olan bir zamandr. Bu hadiseyi kendi
zerimizde, enfsi mnda tahakkuk ettirerek yaamaya
alrsak yle bir anlay oluturmamz gerekecektir:

Belirtilen bu vakt yani zaman, bir tefekkr > idrak
ve uurlanma zamandr. nk bu yet-i Keriymeler
tamamen bizlerin u an iinde olmamz gereken hali bizlere
ak olarak, srasyla anlatmaktadrlar. Bahsedilen hadiseler
ve oyuncularn hepsi bizde ve bizim zelliklerimizdir.

Kii bu belirtilen hadiseleri idrak etmedii srece
henz demiyyet mertebesine mnen ayak basmam
demektir. Fiziken belki epey yaldr; fakat fikren ve rhen
daha gerek dem olmam, belki dem sretinde, deme
benzer ve dem namzeti olmutur. Kiinin gerek dem
hvviyyetine ermesi bu yet-i Keriymelerde belirtilen
gerekleri yaamasyla mmkn olacaktr.

Aksi halde hayat, gaflet ve beeri benlik ile
kendisinden habersiz yaanacak bir hayat olacaktr. te
Cenb- Hakk; (o vakti hatrla ki;) demekle bize bu beeri
benlik ve gafletten kurtulmann zne dnmenin, yollarn
gstermektedir.

On sekiz bin lemden szlerek gelip yeryznde
meydana kan nsn grntsndeki varln ilk ad
hayvan- ntk (konuan hayvan)dr. Bunun nefs-i
ntkaya (konuan nefs)e ve oradan da, Krn- ntka
(konuan Krn)a dnmesinin balangc bu yet-i
Kerymelerin hakikatlerine nfz etmekle mmkn
olabilmektedir.
Kii, (o vakti hatrla ki;) hkm ile kendine dnmeye
ve bu yet-i Keriymeleri okumaya veya ehlinden dinlemeye
devam eder. ( Hani Rabbn meleklere ben yeryznde bir
hlife halk edeceim demiti). Eer tefekkr yetenei var ise
okuduu veya dinledii bu yet-i Keriymede Rabb,
melekler, yeryz, ve hlife hkm ile belirtilen drt ana
40
varlk grr. Evvel bunlarn bizdeki karlklarn bulup
incelemeye ve idrk etmeye alalm; nk bu belirtilen
eylerin hepsi bizim vcd iklimimizde mevcud ve her
vakitte de faaliyettedir. Bunlar zetle incelemeye alalm.

(1) Rabb= Burada bahsedilen (Rabb), genelde
Rahmnn idaresinde genel Rabb olmakla birlikte, zelde ise
herkesin kendine ait olan Rabb- hasdr ve her varlkta ayr
bir hkm ve zellik arz etmektedirler. Her bir esm-i
lhiyye kendi zellii itibariyle bir (Rabb) ve terbiye edici bir
mrebbiyedir.

(2) Melekler= ki trldr. (1) Afak; yani bizim
varlmzn dnda olanlar. (2) Enfsi; yani bizim
varlmzda, bizde, bizim rettiimiz melekler, melekeler
yani kuvvetlerdir. Afaki olanlar da iki trldr; unsr ve
tabiiyyedir. Unsr olanlar ansr, yani drt unsr; toprak,
su, ate, hava kaynakl olan meleklerdir. Tabiiyye olanlar
ise ansr leminin dnda Nr-i ltif, olanlardr.

Btn bu melekler, sfat- lhiyye ve esm-i
lhiyyeleri, efl-i lhiyyeler olarak zuhura
getirmektedirler. Enfs olanlar ise birey varlklarda lhi ve
nefsi fiilleri zuhura karmaktadrlar.

(3) Yeryz= Arz, genelde dnya dediimiz
gezegen olmakla beraber; zde ise bizim toprak beden
varlklarmzdr.

(4) Halife= Gayedir. Melekler kuvvet, halife g,
g ise sultandr.

Kiinin Rabb hass= Kendinin mdebbiri > tedbir
edicisi olan esm-i lhiyyeden ALLAH (c.c.) ismine bal bir
esm-i lhiyyedir ve onu ayn- sbitesinin hkm ile
ynetmeye devam eder.

41
Melekleri= Kendi bnyesinde yedii gdalardan
oluan fiziki kuvvetler dierleri ise ibadetleri ve fiillerinden
meydana gelen ltif kuvvetleri melekeleri-melekleridir.

Yeryz= Toprak arlkl, beden mlkdr.

Halife ise= O bedende hakikat-i lhiyyeyi idrak
edecek ve ona mahal olacak gnldr. (Hani Rabbin
meleklere Ben yeyznde bir halife halk edeceim.
demiti.) ifadesi, efl mertebesi mns itibariyle bu
oluumu ifade etmektedir. Kii bu hakikatleri idrk etmezden
evvel yapm olduu ibadet ve iyi fiilleri neticesinde
kendisinde:

mn : Kuvvet-i = melekleri.
Salt : Namaz, kuvvet-i = melekleri.
Oru : Kuvvet-i = melekleri.
Hacc : Kuvvet-i = melekleri.
Zekt: Kuvvet-i = melekeleri oluur.

Bu kuvvetler ise zamanla kiide farknda bile
olmadan btnnda > iinde, yaptm hkmyle bir benlik
oluturur, bu benlik ile evresinde bu fiilleri ilemeyenlere
kar stnlk vasfnn olduunu zannetmeye balar.

te bunun zerine kiinin varlnda oluan kendi
rettii kuvvet > meleklere, Rabb has Ben bu beden
mlknde Zti tecelliye mahal olacak bir halife > gnl halk
edeceim. diye buyurur ki; meleklerin > kuvvetlerin ok
stnde bir makam olduu anlalr. yet-i Keriymede
dikkatimizi eken bir husus da, acaba Rabb baka varlklara
deil de, niin evvel meleklere bu haberi aklamay uygun
bulmutu?...

nk melekler faal ve messirdirler. Yani lemin
zerinde mutlak tesirleri vardr.

42
Fiiller kuvvet ile meydana geleceinden Efl-i
lhiyye dahi melike-i Kiram ile zahir olmaktadr.
denmitir.

te bu devreye kadar lemde sadece efl-i
lhiyye yani ilhi fiiller zuhur etmektedir, zt-i tecellinin
ise henz zuhur mahalli olumadndan zuhuru olmamtr.

Bu yet-i Keriyme ile zt-i tecellinin zuhur mahallinin
hazrlanmakta olduu haber veriliyordu. Bu yzden melekler
kendilerine bildirilen bu haber ile epey sarsldlar. nk bu
tecelli mahallinin kendilerinden daha deerli ve yce
olacan sezinliyorlard.

Halife sfatyla vasfedilen bu zti zuhur mahalli
olacak varln dier ismi zti g yani Sultn dr, ilk
zuhur mahalline verilen isim ise,dem dir, ve zt-
lhi nin tecellilerini zuhura getirecek olan mahallerdir.

Meleklik: Kuvvet ve iddet mertebesi,
Halifelik: G > Sultn lk mertebesidir.

Halifelik zuhuru ile faaliyete balayan zti tecelli,
son Rasl Hz. Muhammed (s.a.v.) ile kemle ermitir ve
varisleri ile bu kemlt kyamete kadar devam edecektir.

te bu yzden melekler, Halifenin zhirinde ve
btnnda zti tecellinin zuhuru olduundan emre uyarak,
Ona secde etmek ile Sultn (g) grevlendirilmilerdir.

te bizler de ne zaman bu hakikatleri idrak etmeye
ve hakikat-i demiyyeyi hayl cennetimizden > beden
arzmza indirmeye muvaffak olabilirsek, bizim de gerek
demlik halifeliimiz faaliyete gemeye balayacak demektir.

Ancak bunun faaliyete gemesi iin mutlaka bir
Sultan gce ihtiya vardr.

43
Bu ksa izahlardan sonra yine yolumuza devam
edelim. Bunun zerine melekler!...

Orada bozgunculuk yapacak, kanlar aktacak
birini mi hlk edeceksin?

yet-i Keriymenin bu blm hakknda da ok geni
izahlar farkl mertebelerden yaplabilir. zetle enfsi mns
itibariyle diyelim ki;fesattan kast bozgunculuktur. Boz-
gunculuun ise ok deiik anlamlar vardr. Buradaki
bozgunculuk ise yer deimesidir.

Daha evvelce fiili ibadetlere ncelik tanyor iken,
daha sonra Hakikat-i lhiyyeyi idrak edecek olan gnln
faaliyete geirilmesi ile hayata baktaki deiikliin ve
nceliin gnle gemesiyle, fizik zhir ibadetle, lh btn
ibdetin arasndaki fark ortaya ktndan fizik kuvvet >
melekler iin bu oluum ikinci planda kalmalarndan dolay
sralar bozulduundan kendilerinin kanlar dklm ve
bozguna uram olmalardr. Bylece hallerindeki
tereddtlerini ortaya koymu olmaktadrlar.

Oysa biz Seni yceltiyoruz ve Seni devaml
takdis ediyoruz. dediler.

Allah Ben phesiz sizin bilmediklerinizi bilirim.
dedi.
Meleklerin, fak ve enfs mnda zuhur kaynak
isimleri sbbuh ve kudds, Halife nsnn > gnln ise Allah,
Cam ve Selm isimleri zuhur, kaynak isimleridir. Hal byle
olunca nsn veya gnl > Halife, tesbih ve takdisin stnde
irfan etmekte; ALLAH, Cami ve Selm isimlerini bnyesinde
zuhura getirdiinden bu isimler de dier btn esm-i
lhiyyeye hakim olduklarndan, melek > kuvvetlere
hakimdirler.

Halife; idrk, uur ve irfaniyetle hayata bakarken,
melek, kuvvetlik ise sadece iki isimle Rabblerini tesbih ve
44
takdis etmektedirler. Bu oluum kendi mertebeleri itibariyle
keml; fakat, Halife > Sultan mertebesi itibariyle yetkinlik
deildir. Burada bir eye daha dikkat etmemiz
gerekmektedir. Meleklerin henz demin varlndan ve
fiziki grnnden haberleri bile yok iken, kendisinin kan
dkc ve bozguncu olabileceine nereden hkm
verdiler?...

Kan dkclk ve bozgunculuk Onun vasflarndan
sadece bir tanesidir. Onun gerek vasflar ise, Hakikat-i
lhiyyenin zuhur mahalli olmasdr. Acaba bu ynn niye
gremediler veya bilemediler de sadece kan dkclk ve
bozgunculuk yapabilecek ynn stnde durdular?...

Ayrca melekler > kuvvetler, demektir. Bir zta bal
melein > kuvvetin ise bal olduu ztna byle bir tavrla
cevap vermesi ve fikir yrtmesi mmkn deildir.

yle ise melekler nasl bir hl ierisinde bu szleri
syleyebildiler denirse?... yle bir cevap verilebilir: Ba
tarafta da ksaca belittiimiz gibi, demin son iki harfi,
yalnz olarak okunduunda sadece (- - - -) dem olarak
okunduundan, bunun mnsnn da (kan > kan dkclk)
olmasndan, belki o ynden bir kstasla bu fikre dm
olabilirler. Bozgunculuk ise, daha evvelce de belirtildii gibi,
dem > halifenin zuhura kyla lhi sralama
deieceinden, kendi sralar Hakkn indinde daha aalara
deceinden bu yolla da bozgunculuk yapacak diye fikir
yrtm olabilirler.

Ancak; onlar, demin bandaki ( ) elifi dikkate
almadklarndan bu yargya dmlerdir. Elif ise Ahadiyyet
mertebesinin, demin banda olarak, btn mertebeleri ile
demde zuhurda olacan, onlar kabiliyetlerinin yetersizlii
45
yznden idrk edememiler ve bu vasfn ifade
edememilerdir.

Rububiyyet mertebesinden anlatm verilen bu
hadisede, varlklar bu mertebenin gerei, birer kimlik
almaktadrlar. Sfat mertebesinde, Melekler sadece birer
kuvvet hkmnde iken, Rububiyyet yani, Esm
mertebesinde birer kimlik almaktadrlar. te bu mertebenin
gerei alm olduklar veya verilmi olan o kimliklerle geici
bir sahne kurulur o sahnede o kimlikler, asl birer varlk gibi
oyunlarn sergilerler. te bu oluum zerine Melekler >
kuvvetler bu yoldan o deerlendirmeleri yapabilmilerdir.
Yoksa byle bir fikir yrtmek onlarn ne haddi ne de
grevleridir.

Ksaca byle bir izah yoluna giderek anlamaya gayret
edelim. Meleklerin bu ifadeleri hakknda daha ok baka
ynlerden de izahlar vardr; fakat mevzuun daha fazla
uzamamas iin bu kadarla yetinelim. Cenb- Hakk bu zet
bilgileri yaamamza intikal ettirsin. Bunlar anlamak dahi
hayatmzda byk inkilaplara yol aacaktr. Devam edelim.

Bunun zerine:

Allah Ben phesiz sizin bilmediklerinizi
bilirim. dedi.

Her eyin zhiri, btn, evveli ve ahr kendisi
olduundan, Onun mlknde gizli bir ey olamayacandan,
meleklere byle demitir.


- ' _ ~ , , ~ , - ' _ ~ , , ~ , - ' _ ~ , , ~ , - ' _ ~ , , ~ , . ' , .' . - , ~ r . ' , .' . - , ~ r . ' , .' . - , ~ r . ' , .' . - , ~ r
_, ' , . . .., .' ' . _ ._, , . '= _, ' , . . .., .' ' . _ ._, , . '= _, ' , . . .., .' ' . _ ._, , . '= _, ' , . . .., .' ' . _ ._, , . '=

46
(ve alleme demel esme kllehe smme aradahum
alelmeliketi fe kle enbin bi esmi he li in kntm
sadikyn.)

Melen - (31) Ve deme btn isimleri
retti.

Yani, kendi enfsi varlnda mevcud esm-i
lhiyyeyi bildirdi ve fak btn ey iyyet-i (eyay)
kendisine tantt. fak ve enfsn kendinde mevcud
olduunu bildirdi.

Sonra eyay meleklere gsterdi. Eer
sznzde samimi iseniz bunlarn isimlerini bana
syleyin. dedi.

Melike-i Kirmn kendi grevleri dnda bir eye
uurlar olmadklarndan, bu eyay ve esm-i lhiyyeyi
anlayamadlar; nk bir eyi anlamak iin o eyi anlaya-
cak idrke sahip olunmas gerekmektedir. Bu da meleklerde
olmadndan, kendilerinde olan bu eksiklii o anda anladlar
da:


' . ~' - . ' ' , ~. : .' ~ , , '' r\ ' . ~' - . ' ' , ~. : .' ~ , , '' r\ ' . ~' - . ' ' , ~. : .' ~ , , '' r\ ' . ~' - . ' ' , ~. : .' ~ , , '' r\
,, ~ ' ,, - ' : . : . ,, ~ ' ,, - ' : . : . ,, ~ ' ,, - ' : . : . ,, ~ ' ,, - ' : . : .

(Kl sbhaneke l ilme len ill m allemten
inneke entel aliml ha-kiym.)

Melen - (32) Cevab verdiler: Sen
mnezzehsin, rettiinden baka bizim bir bilgimiz
yoktur. phesiz Sen hem bilensin, hem hakimsin.

47
Yaptmz ibadetlerden meydana gelen melekler,
bizlere sadece sevap retirler; fakat irfaniyet > marifetullah
retemez ve bu sahay bilmezler. dem ismi verilen halife >
gnlde ise, btn hakikat-i lhiyyeyi anlayacak kabiliyet
vardr ki; Hakkn en geni, cill, parlak aynasdr.

Alm ve Hakm, isminin kendilerinde zuhuru
olmadn, bu zuhur olmadndan da, ilim ve hikmetle
hareket edemeyip sadece fiil ile hareket edebildiklerini ve
fiilin neticesinde bir kuvvet olutuunu kendilerinin de bu
kuvvet olduklarn, melekler anlam oldular.

dem= Halife > gnlde ise btn isimlerle birlikte
Alm ve Hakm isimlerinin de zuhuru olduundan,
kaabiliyyet-i ilim ve hikmetle hareket etmesidir.

, ' , . ' , , .' ' . , , , . -' , ' rr , ' , . ' , , .' ' . , , , . -' , ' rr , ' , . ' , , .' ' . , , , . -' , ' rr , ' , . ' , , .' ' . , , , . -' , ' rr
., ' . , ~ , ~ _ . , ' _ , ' ' ,, .' ., ' . , ~ , ~ _ . , ' _ , ' ' ,, .' ., ' . , ~ , ~ _ . , ' _ , ' ' ,, .' ., ' . , ~ , ~ _ . , ' _ , ' ' ,, .' ' . ' . ' . ' .
., . . , . ' - . , .' - , ~ _. ., . . , . ' - . , .' - , ~ _. ., . . , . ' - . , .' - , ~ _. ., . . , . ' - . , .' - , ~ _.

(Kle ya demu enbihm biesmihim felemma
enbeehm biesmihim, kle elem ekullekm inni
eglemu gaybessemvati vel erd ve eglemu ma tb-
dne ve ma kntm tektmune.)

Melen - (33) Allah Ey dem onlara isimlerini
syle. dedi. dem isimlerini syleyince Allah, Ben
gkler ve yerde grnmeyeni biliyorum, sizin
akladnz ve gizlemekte olduunuzu da bilirim,
diye size sylememi miydim? dedi.
Btn bu lemler Cenb- Hakkn zuhur ve tecelli
mahalleri olduundan gayra yer yoktur, gayr olmadndan
da mlknde yabanc yoktur, yabanc olmadndan kendine
mehul gizli bir ey de yoktur. Ve mlknde hangi zuhur
48
mahallinde ne ileniyorsa hepsinden haberdardr. nk
hepsi kendi varlnda oluan fiillerdir.

~ -. ~ - ' ' r: ~ -. ~ - ' ' r: ~ -. ~ - ' ' r: ~ -. ~ - ' ' r:
_, ' ' _ - .' , . _ . _, . . _, ' ' _ - .' , . _ . _, . . _, ' ' _ - .' , . _ . _, . . _, ' ' _ - .' , . _ . _, . .

(Ve iz kln lilmeliketiscd li deme
feseced ill iblise eba vestekbe-ra minel kfiriyne.)

Melen - (34) Meleklere, deme secde edin.
demitik. blis mstesn hepsi secde ettiler, o ise
kand, byklk taslad ve inkr edenlerden oldu.

Krn- Keriymde; Meleklerin zdd olan ve secde
etmeyen bu zuhurun ismi srasyla; cin, iblis ve eytan diye
geer. Dini kitaplarda ilk isminin azzil olduu yazldr.

Mevzu ile ilgili olduundan bu yet-i Keriymenin
Vhy ve Cebril isimli kitabmzda (223)nc sayfasndan
balayan (228)inci sayfaya kadar devam eden zet
yorumunu nakletmeyi uygun grdm.

zet yorum:
Yukarda da ifade edildii gibi melekler, zt-
mutlan isim ve sfatlarn efli lhiyye lhi fiiller
olarak ortaya koymaktadrlar ve bu hale ihtilflar, kar
koymalar sz konusu deildir.

Kuln grld gibi bu yet-i Keriyme zatidir.
Yani Cenb- Hakk aracsz bu yet-i Keriymeyi kendi
zatndan, Biz demitik. diye ifade buyurmulardr ki ok
mhimdir. Biz olarak ifade edilen husus, Hakkn her bir
sfat ve ismine verdii deer ve ahsiyeti ak olarak
gstermektedir.

49
Zatna bal olan her bir sfat ve ismin zuhuruna
grevli olan melike, demde mevcud olan zat zuhurda da
her bir ismin ve sfatn toplu olarak mevcud olmas sebebiyle
deme secde, Hakka secde olduundan, iscid li deme
deme secde edin. denildiinde, emre amade olan
melike, feseced (hemen secde ettiler). nk bu
zatn zuhurlarna olan emri idi.

ll iblis Ancak iblis secde etmedi. ifadesiyle
de bir baka oluum belirtilmi olmaktayd. Bilindii gibi
melekler, nrdan; blis-eytan, nar-ateten halk
edilmilerdir. Bu iki ayr kaynaktan meydana gelmi melek-
kuvvetler tabii ki deiik oluumlar gstereceklerdir.

Eski ismi, Sryanice, azazil; Arapa, haris olan
iblis-eytan nrani melek kuvvetlerinden daha deiik bir
zellie sahiptir. Ate nra gre daha kesiftir, ondan
meydana gelen varlklar da, nrdan meydana gelen
meleklere gre daha kesiftir. Kesafet arttka bireysel benlik
ve nefsani ahsiyyet nem kazanmakta, bylece birey akl
daha ne kmaktadr. Bu yzden zhir yzeysel
deerlendirmeler artarak kyasta baa gemektedir.

Btn varlk lemi, akl- kl n hkm altnda, bir
btn olarak faaliyet gstermektedirler. Bunlardan ltiften
kesife doru zuhura kmaya balayan iblis ve eytanlar o
nispette bireysel uur sahibi olmaktadrlar.

En son koyu kesafete sahip olan insanlar ise,
onlardan daha ileri bir uur ve akla sahip olmaktadrlar.

Azazil. Aziz haris, cebbar ikisinin ittifik,
mtekebbir isimlerini ifade ettiklerinden iblisin ahlk, bu
isimlerin zellikleri ile olumaktadr. Bu isimlerin Rahmni
mnda kullanlmas, byk ycelikler.

Nefsani ve bireysel menfeat ynnde kullanlmas
ise, seviyesizlik, dknlk ve zilleti getirir.
50

Halife-i dem halk edilmezden evvel varlklarn
iinde en akll varlk, azazil idi ve meleklere gerektiinde
hocalk yapyordu.

Halife-dem topraktan halk edildi, kendine lhi
isimler talim ettirildi. lhi-nefha sunuldu:Allah ismi
cmi-i hediye edildi.Bylece Rahmn sret-i zere techiz
edilerek cennette iskn edildi. Azazilin, demin bu i
zelliklerinden haberi yoktu, olsa idi dahi anlamas mmkn
deildi; nk mutlak tevhid ilmini de bilmiyordu.

Cenb Hakkn meleklere, deme secde edin.
emrini verdiinde, melekler, feseced (hemen secde
ettiler). blis ise kand, byklk taslad ve inkr
edenlerden oldu.

Kendisine Krn- Keriym; Araf sresi; (7/12)
yetinde, deme niye secde etmedin? diye
sorulduunda:

' . ' : . - ~ . . : - - ' - ' \ ' . ' : . - ~ . . : - - ' - ' \ ' . ' : . - ~ . . : - - ' - ' \ ' . ' : . - ~ . . : - - ' - ' \
__, __, __, __, _ - - . = ~ _' . _ - _ . = ~ - - , ~ _ - - . = ~ _' . _ - _ . = ~ - - , ~ _ - - . = ~ _' . _ - _ . = ~ - - , ~ _ - - . = ~ _' . _ - _ . = ~ - - , ~

Kale ma meneake ell tescde iz emertke, kale ene
hayrun minh ha-lekteni min nrin ve halektehu min
tyn.
Melen: 12. Buyurdu ki:Sana emrettiim
zaman seni secde etmekten ne men etti. Dedi ki:Ben
ondan hayrlym, beni ateten halk ettin, onu ise
amurdan halk ettin.

Yukarda belirttiimiz gibi kendisinde oluan ate
arlkl bireysel benlik akl, demin dna bakp sadece
kendi anasrndan, yani ateinden daha ar, o yzden
51
aada olan toprana bakp zahir kyas ile karar vererek
bu hkmn mutlak zannetti ve Ben ondan stnm.
dedi.

Bilindii gibi ate yand yerden yukarya doru
uzanr. Halbuki demde anasrn tamam, yani toprak, su,
ate, hava olmakla birlikte, ayrca i dinamiinde
Rahmniyyetinde tamam mevcud idi.

Grld gibi dem in zahirinin.
Birinci mertebesi, toprak > hikmet,
kinci mertebesi, su > hayat,
nc mertebesi, ate > azamet
Drdnc mertebesi, hava > kuvvet tir.

dem zhiren dahi drtte (3/4) iblisten ileridedir.

Bu zelliklerini idrak edemeyen iblis, sadece
toprak-ate kyas ile bakt bu hadisede telbis oldu
yani yapt kyas onu artt. (Telbis: ki benzer eyi
birbirinden ayrt edememe, rtme, sahtelendirmedir.) te
biz insnlar dahi, akl- czmzn verdii bir yorum ile
yaptmz kyaslarda byk hatalara dmekteyiz ve
bylece biz de zaman zaman telbis olabilmekteyiz.

Meseleye dier ynyle, fiziki mnda baktmzda
dahi atein topraa secde etmediini grrz. nk ate
yannca nerde olursa olsun mutlaka yukarya doru kar.
Elimize bir mum alp yakalm, mumu deiik ekillerde yana
veya aaya doru ters dndrerek tutalm, mum alevi yine
de yukarya doru ba kaldrarak yanmasna devam edcektir.
Tek aresi sndrlmesidir. O zaman da atelii
gideceinden vcudu ve zellii kalmayacaktr.

te iblis iki ynden de fiziki > ilmi secde etmedi.
Eer etse idi deme mensub, ona muti > tabi, onun mutlak
hkmnde, melekler gibi bir ara olacakt, bylece de
52
kimliini kaybedecek idi. Gerek zhir kyas, gerek fiziki
yaps itibariyle secde etmedi.

deme secde emri, daha evvel kendinin de
bilmedii, kendinde var olan bu hususiyetlerinin ortaya
kmasna sebeb olduundan bir bakma ona geici
rahmettir. Bu zellikleri ile aziz, cebbar, mtekebbir
Hakkn karsna kp konuma cretini gstermi, bireysel
nefsni benliin zemini ve hevann da kayna olmutur.

Gerek mnda dem-Halife yani insn
ALLAH ve cm isimlerinin de zuhuru olduundan
aziziyyet, cebbariyyet, mtekebbiriyyet onun bir vasf
olup kontrolu altndadr. Yani iblisleri ona tabidir.

_, . _, . _, . _, .

blisin ebced hesab say deeri:

_ __ _ (sin) (ye) (lm) . .. . (be) (elif)
(60) (10) (30) (2) (1)
toplarsak; (60+10+30+2+1=103) tr, ortadan sfr
kaldrrsak (103) > (13) on olur ki; bu da Hz.
Muhammed (s.a.v.)in ifre say deeridir.

Bylece iblisin dahi, aslnn (hakikatinin) Hakikati
Muhammediyyeye dayand ak olarak grlmektedir.

Yukarda da ksmen bahsedildii gibi, her
birerlerimizin varlnda sr olarak yaptmz
ibadetlerimizden meydana gelen kuvvetler > melekler
olumakta, dier taraftan da Cenb- Hakk orada kendi ztn
idrak edecek bir mahal, gnl, g > Halife meydana
getiriyor ve meleklerle onu karlatryor.

53
Neticede; lhi ztn zuhur mahalli olan bu Halifeye;
yaplan teklif zerine melekler secde ediyorlar. Bu secde
demin toprana deil, onda mevcud lhi Ztn
varlnadr.

Bu hususlar hakknda limlerimiz birok eyler
sylemilerdir, mhim olan Cenb- Hakkn murad ve emr-i
lhisidir. Dileseydi onlar her hangi bir aaca veya baka bir
eye de secde ettirirdi, buradaki mesele emre itaattir.
Dolayasyla bu secde demin varlnda Hakka olan
secdedir.

Nasl ki; Kbe-i Muazzamada yaplan secde annda,
Kbe-i Muazzamay hayalen yukarya kaldrdmzda
grlen manzara insnlarn birbirlerine secde ettii
ynndedir. Ancak bu secdeler her bir insnda bulunan
abdiyyetiyle dier insnda bulunan (venefaht) Hakikat-i
lhiyyeyedir, yoksa toprak bedenlerine deildir.

Bireysel varlkta secde etmeyen her birerlerimizde
mevcud nefs-i emmre ve levvamelik hkmleridir.
Nefslerimizin teki mertebeleri deildir. Kemlt arttka
nraniyyet artmakta bylece ltiflemeye balayan bireyin
varlnda iblisiyyet in hakimiyyeti yava yava azalmaya
balamaktadr.
Efendimiz (s.a.v.) Herkesin bir eytan vardr, ben
eytanm mslman ettim. diye buyurmalar bahsedilen
varln eitilebilirliinin olmasdr. Bata secde etmeyen
iblis, nefsi emmrelik ve levvmelik hkmnden
kurtulduktan sonra, nefsi sfiyyeye ulat zaman, ztyla
zt olmakta ve demle birlemektedir. Bylece meleklerden
ok stn bir hal ortaya kmaktadr. Gerek mnda
ilerleme de ancak bu hadiseden sonra gereklemektedir,
rh ile nefsin birlikteki faaliyetleridir ki; insnn gerekten
Hakk yolunda ilerlemesini salamaktadr. Bu zetlemelerden
sonra yine yolumuza devam etmeye alalm.

54
: - ~ ' : ~ : . _ -' , ' r~ : - ~ ' : ~ : . _ -' , ' r~ : - ~ ' : ~ : . _ -' , ' r~ : - ~ ' : ~ : . _ -' , ' r~
~ ' ' . = . . ' . : , ~ ~ ' , - ~ ' ' . = . . ' . : , ~ ~ ' , - ~ ' ' . = . . ' . : , ~ ~ ' , - ~ ' ' . = . . ' . : , ~ ~ ' , -
_, '' =' _ - ' ., . _, '' =' _ - ' ., . _, '' =' _ - ' ., . _, '' =' _ - ' ., .

(Ve kuln: Ya demskn ente ve
zevckelcennete ve kl minha raga-dan hays
itma vel takraba hezihiecerate vete kn
minezzlimiyn.)

Melen - (35) Ey dem! Ein ve sen cennette
kal, orada olandan istediiniz yerde bol bol yiyin
yalnz u aaca yaklamayn; yoksa zlimlerden
olursunuz. dedik.

demskn, (Sen ve ein cennette sakin olun.)
Bu cennetin yeryz arz cenneti mi; yoksa, feza da
ayr bir gkyz cenneti mi, olduu hakknda az da olsa
ihtilf vardr. Alimlerin ounluu bu cennetin dnya dnda
olduu kanaatindedirler. Genel yorum da bu yndedir; ancak
baz limler de demin yeryznde yksek bir yerde var
edildiini ve oradan aa dzle indirildiini, ifade
etmektedirler.

Tevrat ismiyle bugn elde bulunan kitapta da,
demin (aden) cennetinde, dnyada yksek ve verimli bir
bahede var edilip orak arazi dzlk yere indirildii
bildirilmektedir. Bilindii gibi cennet (sk aalk, yeillik,
aalarn skl yznden yerin grlemedii saha)
demektir.

dem ve Havvnn iskn edildii cennetin, Hakkn
indinde bir mahal yeri olduu gibi, her bir insnn iinde
bulunduu mertebesi itibariyle de pek ok zellikler ifade et-
mektedir. Bir kimse eer gaflet ve hayal iinde yayorsa, bu
yaam geici dnya hayal cennetidir.
55

Eer bir kimse eriat ehli ise, yapm olduu
fiillerinden meydana gelen fiil cenneti nde yayor demektir.

Eer bir kimse tarikat ehli ise, yapm olduu fiil ve
zikirlerinden meydana gelen duygular cennetinde yayor
demektir.

Eer bir kimse idrk ve irfn ehli ise, idrkinden ve
irfniyyetinden meydana gelen riflik cennetinde yayor
demektir.

Her trl mertebede olan kimselerin orada iskn
edilmesi ve oradan indirilmesi ok, ok deiiklikler arz
etmektedir. Ne kadar ahs varsa o kadar cennet yaam ve
oradan indirilme hikyesi vardr. Bunlarn hepsinin yazlma
imkn tabiiki yoktur; ancak genele hitab edecek ynlerinin
yazlma imkn vardr ki; bu hususta genel bir yaam bilgisi
ortaya km olsun. (Biz yine demiyyet mertebesinde
yolumuza devam etmeye alalm.)

(Kln) Biz dedik ki! hitab ztdir, yani Cenb
Hakk ztndan zti bir oluumu kendi kelmndan, kelm-
lhisi olan Krn- Keriyminde aracsz olarak ifade
etmektedir ki; gerekten ok mhim bir zt-i oluumdur.

dem (a.s.)n mevzuunun banda (Rabbn
meleklere dedi ki) ifadesiyle buradaki (biz dedik ki) ifadesi
arasnda irfan ehli asndan ok byk farklar vardr.
Ya demu skn Sakin olun oturun.,
(Nerede?) Sen ve ein u cennette Sekene (Sakin
oldu.) fiilinden bir emri bildiren (skn) fiili Hakkn emridir.
Hakkn emri ise farzdr, yani belirtilen mahalde oturmak
farz yerine getirmektir, o ise mutlak itaattir. Yine bu fiilin
(ism-i zaman, ism-i mekn) hali, (mesken)dir. Bahsedilen
mesken ise cennet ismiyle ifade edilmitir. (ismi faili)
skin oturan (ismi mefulu) meskn oturulan yerdir.

56
Ayn kelimeden treyen miskin szc de vardr
ki; hibir eyi olmayan, hibir eyi olmad iin de mutlak
sakin olup hareket edemeyen, yoksul, (fakr) fukarann da
altndadr.

te Cenb- Hakk, dem ve Havvya, miskin yani
kendi varlndan fakra dm, size ait bir varlnz
olmad halde lhi hakikatlerle cennet denilen yerde
(skn) Sakin olunuz. buyurmutur.

Ve devam ederek: stediiniz yerde yemilerinden
bol bol yiyiniz. Bu yemiler bedeni > fiziki, olmakla beraber,
esm-i, sfat-i, ve zt-i ilimler > yemilerdir ki; kiinin zhir,
btn, beden ve rh gdalardr.

Kii hangi mertebede ise o mertebenin ve daha
aasnn yemi ve meyvelerinden yiyebilir. Bulunduu
mertebenin stndeki meyvelerin yenilebilmesi ancak ehlinin
tarif ve telkinleriyle mmkn olabilmektedir. Aksi halde
yemeye kalkmas kendisine fayda yerine zarar verir.

Ancak u aaca yaklamayn. hkm; o
mertebede henz demiyyet in tenezzl kemli ortaya
gelmediinden, emmre ve levvme zellikleri olumamt.
te bu emir ortaya konunca, demiyyet
mertebesinde yani, dem ve Havv zuhurunda, levvme ve
emmre mertebeleri uyandrlarak faaliyete geirilmeye
balanmtr. Ayn- sabiteleri hkm ile kendilerinde, adem
de > yoklukta, yani kuvve de olan bu iki mertebe, (emr-i
teklifi)ye kar, (emr-i ird) olarak kuvveden fiile, zuhura
kt ki; bu oluum, sakin > miskin olan, kendi kendi ile
olmayan, dem ve Havvnn varlnda Hakkn (e)
btnen dilemesi oldu. nk btn bu lem de meiye-i
lhinin yani Allahn dilemesinin dnda hibir eyin olmas
mmkn deildir. Eer oluyorsa, oraya Allahn saltanat tesir
edemiyor demektir ki aczdir. Hakk iin de byle bir ey
tahayyl bile edilemez.

57
Cennetin sonsuz aalar ierisinde belirtilen o aaca
yaklamalar, demle Havvnn belki de hi olmayacakt,
zellikle cennetin sol tarafnda meydana getirilen bu aaca
dikkat ekilerek varlndan zellikle bahsedilmesi dier
aalar gibi sradan bir aa olmad, varlnda ok byk
hikmetler ve zelliklerin olduu kolayca anlalmaktadr. Bu
hususa tekrar devam edeceiz.

Yoksa zlimlerden olursunuz." Zlimn
zlimin ouludur. O aaca yaklald zaman ne olaca
aka belirtilmektedir.

Zlim= lgatta, (zulmeden, hakszlk eden, yani
ortal karartan)
Zulmet= ise lgatta, (karanlk) demektir.

Bu yet-i Keriymede ok hasas dengelere dayal iki
husus vardr:

- Birisi; dardan yaplan emr-i teklifiyi dinlemeyip o aaca
yaklarsa btnna kar, yere inip onu zora ve zarara
sokacandan zlimlerden olacaktr.

- Dieri; ise i bnyede var olan emr-i irdiyyeye uyup o
aaca yaklamalar neticesinde yere inip orada kendi gerek
kimliklerini mahede edip tekrar geldii btn lemindeki
amaiyyet, yani (sevd azm) byk karanlk
mertebesine ulam olacaktr ki; her iki mnda da kii
zlim hkmne girmi olacaktr.

- Birisi: Kendi beeriyyetinin karanlna girip kalmas.
- Dieri ise: Aslna ulap, beeriyyetinin aslnda kaybolmas,
yani karanla girip hkmnn hakikati itibariyle istil edilip
yok olmasdr.

Bu hususa da baka yetlerde tekrar devam edeceiz.

58
' .' ' - ' , ~ ~' ' , ~ .' = , ' ' , '' r ' .' ' - ' , ~ ~' ' , ~ .' = , ' ' , '' r ' .' ' - ' , ~ ~' ' , ~ .' = , ' ' , '' r ' .' ' - ' , ~ ~' ' , ~ .' = , ' ' , '' r
_ , ' ~ _ - , ' , - . , = , ' -, _ , ' ~ _ - , ' , - . , = , ' -, _ , ' ~ _ - , ' , - . , = , ' -, _ , ' ~ _ - , ' , - . , = , ' -,
__, ~ _ ' _' . - = . - _. __, ~ _ ' _' . - = . - _. __, ~ _ ' _' . - = . - _. __, ~ _ ' _' . - = . - _.

(Feezellehmeytan anha fe ahracahma
mimma kn fihi feklnh bitu bagdkm libagdin
adv velekm filard mstekarrun ve metaun ilhiyn)

Melen - (36) eytan oradan ikisinin de ayan
kaydrd, onlar bulunduklar yerden kard. Onlara,
Birbirinize dman olarak inin, yeryznde bir
mddet iin yerleip geineceksiniz. dedik.

Melde, (eytan oradan cennetten ikisinin de
ayan kaydrd.) Hkmn ok iyi incelememiz lzm
gelmektedir. eytann gc dem ve Havvy mutlak
mnda cennetten kartmaya kfi gelmez.

Ancak; (eytan dem ile Havvy cennette,
yerlerinden kaydrd.) olur. Cennetten kelimesinin sonundaki
(n) harfi fazladr ve mny da bozmaktadr.

Onlar cennetin rhni mahallinde oturuyorlar iken,
nefsni mahalline, beeriyyetlerine doru kaydrd demektir.

Yukardaki yetlerde o varlktan iblis olarak
bahsediliyor iken burada ilk defa eytan olarak
bahsedilmektedir ki; iki oluum arasnda fark vardr. (iblis-
telbis) iin aslna vakf olmadan inkr yani secde etmemek;
burada ise eytanlk yani bozgunculuk vardr. (ey-tan) bu
lemde grlen ne kadar varlk varsa hepsi bir ey dir. ey
in cemi yani oulu eya dr ki; mns malmdur.
Grdmz her bir ey de eyadandr. Tan ise, iki tan-
tan yan yana gelince (tantana) olur.

59
(Tantana) ise lgatta= tan tan diye seslenme,
ses karma, aaa, debdebe, patrt, grlt, gsteri diye
geer. Hl byle olunca ksaca ifade edersek, (eytan)
kelimesi, (eyann tantanal sesi)dir diyebiliriz.

te iblis lemde ne kadar eyiyyet varsa hepsinden
(tantana) ile zuhur edip muhatabn artma yollarn arar.
Bu lleri bilen kimse lemin tantanasna kanmaz, bil-
meyen ise merakl ve bo baklarla eyadan gelen bu
tantanalara kolayca kanar. te bu oluumu meydana getiren
iblis bu faaliyeti itibariyle (eytan) ismini alr ki; ilk defa
yapt (tantana) bu yeti Keriyme ile dem ve Havvaya
olup, onlar cennetin sa tarafnda olan letafetten,
rhaniyyetten, sol tarafta olan kesafete yani beeriyyetine
doru ayaklarn kaydrmas onun ey-tan-iyyetindendir,
diyebiliriz.

te nerede byle bir (tantana) var ise iyi bilinmelidir
ki; onun arkasnda iblis vardr ve eytaniyyet vasfn orada
kullanyor demektir ki; o mahalde hepsinin ayan
kaydrmtr diyebiliriz.
zlerek ifade etmek istiyorum ki; gnmzde bu
hali ok mbalal olarak kullanan ve istismar eden reklm
yapmc ve yaymclarnn hibir snr tanmadan ya-
ymladklar (tantanal) grnt ve seslendirmelerinin
kayna, i bnyelerinde bulunan vehim hayal gcnn
kontrolsuz olarak sahnelendirmeleridir, diyebiliriz.

Onlar bulunduklar yerden kard.

Yani cennetin mnevi ve rhani nimetlerinden
ayaklarn kaydrp beeriyetlerine doru uzaklatrd.

Birbirinize dman olarak yeryzne ininiz.

60
Cennetten karlma ALLAHn hkmyle bu yetle
sabittir. , = , = , = , =, , , , (ihbit) niniz.dir. Baznz, baznza
dman olarak, derken varlktan, yani dem, Havv ve
eytandan bahsedilmekte ve yap > karakter
belirtilmektedir. Ayrca ilgili melekler de yeryzne onlarla
birlikte indirilmitir.

dem = Hakikat-i lhiyyeyi,
Havv = Hakikat-i nefsniyyeyi
eytan = Hakikat-i vehim ve hayaliyyeyi ifade
etmektedir.

Zhiren her ne kadar bunlar birbirlerinden ayr, zt,
dman gibi gzkyorlar ise de btnen birer mertebe ve
geitirler. Bunlardan her biri kendini ayr grd srece
dman hakikatini idrak edip, anlayp eittiinde de dost
olur.

deme, yani hakikatine ulamak iin (eytan)dan
Havvya, oradan deme gemek gerekir.

Ademden beeriyyetine inmek iinde, demden
Havvya, oradan beeriyyetine nefsniyyetine, yani
eytaniyyetine dilersen geer yle yaarsn, her iki ynde de
orta mahal Havvlktr, yani retkenliktir. (hbit - ininiz)
lhi kelmnda, evvel bu mertebenin kyamete kadar
gelecek kopyalarna hitap vardr.

Onlar da, Mn leminden efl lemi olan bu madde
lemine, burada kimliklerini bulsunlar diye ininiz hitabna her
dnya ya gelenler btnen muhatap olurlar.

Orada bir mddet iin yerleip
geineceksiniz. dedik.

61
dem (a.s.)n var edilmesinden evvel onun
yaayabilecei yeri, yani arz > dnya, zerinde yaanacak
hale getirildi, bu da gsteriyor ki; demin cennetteki iskn
zaten geicidir. Eer orada ebedi kalacak olsayd dnya
denilen hanesi ina edilmezdi. Orada yaayacak kimseler
olacak ki o yer ina edilmi olsun. Yaanmayacak yeri ina
etmek ise yersizdir.

demler, Havvlar ve eytan > iblisler, bu dnya
leminde kendilerine tannan sre mddetince yaayp
ihtiyalarn giderip mddetlerinin sonunda ayrlacaklardr ki;
zaten de yle olmaktadr.

te buraya gelip yaamann gayesi ihbit niniz.
hkm ile batndan zahire doru inip, orada kendini bulup,
esadi knz > ykseliniz hkm ile, indirilen asli
makamna kendini tanyarak ulamas emridirki; mirc
hakikidir. nmeden kmak olmaz.

- . - . - . - . - , ~ .' . _.' - . _ - - _ = . r - , ~ .' . _.' - . _ - - _ = . r - , ~ .' . _.' - . _ - - _ = . r - , ~ .' . _.' - . _ - - _ = . r
,, ~' ., .' , ,, ~' ., .' , ,, ~' ., .' , ,, ~' ., .' ,

(Fetelkka demu min rabbihi kelimatin fetebe
aleyhi inneh hvettev-vabrrahiym.)

Melen - 37. dem Yce Rabbi tarafndan bir
ksm kelimeler ald. Onun zerine tvbe eyledi.
Tvbeleri ziyadesiyle kabul eden, pek ziyade
merhamet sahibi olan ise ancak o Kerem shibi
Rab'dr.

Bu kelimelerle tvbe etti, tvbesi kabul edildi, zaten
o tevbeleri kabul eden ok merhametlidir. (Bu tevbe yet-i
ileride gelecektir.)

62
, , .' , ' -' ' -, ~ ' , - , = , ' r. , , .' , ' -' ' -, ~ ' , - , = , ' r. , , .' , ' -' ' -, ~ ' , - , = , ' r. , , .' , ' -' ' -, ~ ' , - , = , ' r.
, . , , , ~ ., ~ : _ , . _ _ - , . , , , ~ ., ~ : _ , . _ _ - , . , , , ~ ., ~ : _ , . _ _ - , . , , , ~ ., ~ : _ , . _ _ -
., . ~ , ., . ~ , ., . ~ , ., . ~ ,

(Klnahbit minha cemian fe imm
yetiyennekm minn hden femen tebia hdaye fel
havfun aleyhim ve lhum yahzenune.)

Melen (38) Dedik ki: O cennetten hepiniz
aa ya ininiz. Eer benim tarafmdan size bir hidayet
gelir de her kim hidyetime tbi olursa artk onlar iin
bir korku yoktur. Ve onlar mahzun da olmayacaktr.

kinci defa bu ifadenin kullanlmas, cennetten
indirilmenin Hakka ait olmasndandr. Yukarda ifade edildii
gibi, eytan onlarn sadece ayaklarn kaydrd cennetten
indirmedi; nk bu g onda yoktur.

Size bir hidayet gelince

Yeryzne indiinizde size eriatm olan, Hd
ismimin zuhurlar gelecektir ki; bunlar zt-i tecellimin her
mertebedeki mahalleridir.

Her kim hidayetime tabi olursa...

Eer yeryzne inilmeseydi, sfat- lhiyyeler ve
esm-i lhiyyeler, efl-i lhiyyeler olarak hakikatleri
itibariyle zuhura kamayp batnda kalrlar idi. O zaman da
gizli hazinede olanlar bilinmez idiler. Halkta Hakkta btnda
kalr, faaliyete geemezler idi. Yeryzne inilmesiyle zt
isimler de faaliyet sahasnda yerlerini aldlar; bylece sevap
gnah, iyi kt, faydal faydasz hususlar bilinmi oldu.

63
Onlar iin bir korku yoktur. Ve onlar mahzun
da olmayacaktr.

Yani, kim ki; gelen, Hd hidayet ehline uyarsa
eitiminin neticesinde kendi beeri varlndan gemi
olacandan kendine ait olan hayal ve vehimden kurtulmu
olacandan, hayal ve vehmin bir neticesi olan korku, zaten
o mahalde kalmam olacaktr.

Gnl mutmain olan bir kimsenin hayal ve vehm
korkular olmaz. Bugn byle olduu gibi gelecekte de byle
olur. Gelecekte mahzun da olmazlar. Btn bunlar birer
eitim meselesidir. Ve ilk hd demdir. Bu yet-i
Keriymeleri de bylece zet olarak grdkten sonra tekrar
yolumuza devam edelim.

Krn- Keriym; raf Sresi; (7/10-26) yetlerinde
de bu hususlarda ok dikkat ekici hakikatler vardr, hep
birlikte incelemeye alalm.

' ,, , ' ' - ~ _. _ , ' - = ' ' ,, , ' ' - ~ _. _ , ' - = ' ' ,, , ' ' - ~ _. _ , ' - = ' ' ,, , ' ' - ~ _. _ , ' - = '
. . ' - :, _ ,' - - . . ' - :, _ ,' - - . . ' - :, _ ,' - - . . ' - :, _ ,' - -

(Velekad mekkennkm fil erd vecealn lekm
fihe meayin kaliyln ma tekrune.)

Melen (10) Andolsun ki, sizi yerde
yerletirdik ve size orada birok geim vstalar
meydana getirdik, siz ise pek az kredersiniz.

- ' ' , . , ' ., , . , ' = ~ = ' - ' ' , . , ' ., , . , ' = ~ = ' - ' ' , . , ' ., , . , ' = ~ = ' - ' ' , . , ' ., , . , ' = ~ = '
_ - _ , , ' _, . . ~ - _ - _ , , ' _, . . ~ - _ - _ , , ' _, . . ~ - _ - _ , , ' _, . . ~ -. ~ . ~ . ~ . ~
_, ~' ' _, ~' ' _, ~' ' _, ~' '
64

( Ve lekad halknkm smme savvernkm
smme kln lilmelike-tiscd li deme feseced ill
iblis lem yekn minessacidin.)

Melen (11)Andolsun ki sizi yarattk > halk
ettik sonra size ekil verdik. Sonra da dem'e secde
ediniz diye meleklere emrettik, derhal secde ettiler.
Ancak iblis, o secde edenlerden olmad.

Bu iki yet-i Keriymenin ba taraflar her ne kadar
birbirlerine benziyor gibi ise de iki ayr ifade ve iki ayr
oluumu ak olarak belirtmektedirler. (Allahu alem) Allah
daha iyisini bilir.

(10)uncu yet-i Keriyme ile yeryznde bizden evvel
yaayp geen bir dem neslinden bahsedilmekte, dier
(11)inci yet-i Keriymede ise bizim demimizden ve bu
devrelerde yeryznde yaayan bizlerden bahsedilmektedir.

Kk bir bilgi olmas bakmndan ifade etmeliyiz ki;
bizler ve yaadmz dem> Muhammed (s.a.v.) nesli
yeryznde yaayan yegne nesiller deilizdir.

Bu dnya zerinden bizden evvel nice nesiller geti
bizden sonra da geecektir.

(11)inci yet-i Keriymenin benzer muhtevas
getiimiz sayfalarda ifade edilmi idi. (12)nci yet-i
Keriyme de ifade edilmi idi, burada biraz daha deiik
ynlerine deinerek yolumuza devam edelim.

' . ' : . - ~ . . : - - ' - ' ' . ' : . - ~ . . : - - ' - ' ' . ' : . - ~ . . : - - ' - ' ' . ' : . - ~ . . : - - ' - ' \ \ \ \
__, _ - - . = ~ _' . _ - _ . = ~ - - , ~ __, _ - - . = ~ _' . _ - _ . = ~ - - , ~ __, _ - - . = ~ _' . _ - _ . = ~ - - , ~ __, _ - - . = ~ _' . _ - _ . = ~ - - , ~

65
Melen (12) Buyurdu ki: Sana emrettiim
zaman seni secde etmekten ne men etti? Dedi ki:
Ben ondan hayrlym, beni ateten yarattn, onu ise
amurdan yarattn > halk ettin.

Bakara sresi (30) yetinde demin hilkatine
meleklerin gizli itirazlar belirtildii gibi, bu yet-i
Keriymelerde de iblisin itiraz ve aksi grleri ifade
edilmektedir.

mkn dahilinde incelemeye alalm:

uur ve idraklerimize sunulan bu sahnede, bir
mutlak hkim ve sahip, de oyuncu grmekteyiz. Bunlar
(1) Hakk, rububiyyet mertebesi itibariyle. (1) dem, (2)
melekler (3) iblistir. Mutlak hkim olan Hakk; kendinde
mevcud mnlarn birer kimlik kazanarak zuhura kmalarn
diledi, bu yzden mnlar ltif birer varlk olarak rububiyyet
mertebesi itibariyle varlklarn bulmu oldular ki; bu ilk
kesret mertebesidir.

Bu mertebeden yukardaki, sfat mertebesinde
Tevhid > birlik olduundan varlklarn sadece ilmi oluumlar
vardr, bu ilmi oluumlar ltif varlklar olarak esm mertebe-
sinde kimliklerini bulurlar.

te idrklerimize sunulan bu sahnenin yeri esm
mertebesidir. Bahsedilen cennet de; (esm) isimler
cennetidir. Burada esm-i lhiyyenin ltif kimlikleri,
mnlarn ltif olarak ortaya koymaktadrlar ki, bir aama
sonra bu mnlar kesif varlklar olarak uzun sahnede, efl
leminde, yerlerini almaktadrlar.

Bir bakma esm mertebesinin tamam cennettir;
nk oradaki ltif varlklar henz fiziki mnda efl
mertebesine (ihbit) inmediklerinden kendilerinde fiili mnda
ac ve zdrap olumaz ve bu tr skntlar yaamazlar.
Dolaysyla orann tamam onlara gre cennet hkmndedir.
66

lhi program gerei, birinci oyuncu dem-i mn
zuhura gelmi meleklere secde emri verilmi, melekler secde
etmi, iblis ise etmemi idi.

Bu secdenin demin ahsnda, gelecek btn dem
neslinide kapsad aktr; nk demin neslinden,
demden ok daha kemalli halifeler gelmitir ve emir
umumidir. Melekler ve iblis ile btn lemdeki varlklaradr.
nk insn (ekmel mahlkat) mahlkatn kemallisi ve
(ahsen takvim) en gzel kvam > oluumda var edilmitir
ki zt-i zuhurdur.

deme secde Hakka secdedir. Ancak bir eyi
gzden karmamak gerekir, dem den kast gerek halife
insn mnsn tayan, onun hamili > tayan olan
insnlardr, yoksa her insn grntsnde olan, kendinden
(gerek varlndan) habersiz olarak yaayan vcud
heykellerine deildir.

Aslnda gerek mnda kendi hakikatlerini bulmu,
bilmi, olmu insnlar da bu fiilin kendilerine yaplmasn
istemezler. Kbe-i Muazzama tatan ina edildii halde
oraya doru btn mslmanlar secde etmektedirler. Kbe-i
Muazzamada bir farz namaz vakti herkes secde halinde
iken, bir vin ile Kbe-i Muazzama birka metre kadar
yukarya kaldrlsa, grlen manzarann hali, yuvarlak saf
halkalarnda herkesin birbirine secde ettii aikr olarak
ortaya km olacaktr.

Ancak bu grnt yle sradan bir grnt deil,
Azamet-i lhiyyenin secde srr ierisinde apaikr ortaya
kmasdr. Bu secde esnasnda karlkl iki zellik vardr. Biri
mutlak abdiyyet, dieri ise Ulhiyyettir ki; insnda ikisi cem
olmutur. Bu zellik hibir varlkta ve mertebede fiilen
yoktur. Bunun faaliyet alan dnya, zaman da secde zama-
n dr. yle hikmetli bir oluumdur ki; ancak Btn hakikatini
hikmet ehli olanlar anlar.
67

Secde hakikatinin asl, ban > alnn, topraa
dedirmektir. Bilindii gibi toprak hikmettir, ve insnn en
hikmetli yeri de ba ve beyninin n taraf olan erefli alndr.

Oraya rabta yaplmas da bu yzdendir. te insnn
en st, melekte bakan bandaki lhi hikmetini, en alt
denilen topraa ve orann hikmetine secde halinde
dedirdiinde kendinde lhi mnda iki hikmetin birleimi
ortaya kar ki; bu, tevazu ierisindeki Azamet-i lhiyyedir.
nk toprak ayn zamanda tevazuyu ifade eder ve beer
cinsinin de zhiren ana maddesidir.

Zhir ve btn oluan ve buluan bu iki hikmet, en
son dzeyde yaplan tevazu secdesiyle en ileri derecedeki
insnlk kemltna sahibini ulatrr. nk insna gelen
gerek lhi bilgiler, gkten > yukardan, arzdan >
aadan gelir. blis bunun farknda olmadndan,
oralardan kiilere saldramaz. Daha sonraki yet-i
Keriymelerde de ifade edilecei zere insnlara; nden,
arkadan, sadan, soldan, olmak zere drt ynden saldrr.
st ve alttan saldramaz, tesiri yoktur.

te Kbe-i Muazzamada yaplan secdelerin
hakikati, karlkl duran kiilerden birinin, kendinde mevcud
abdiyyet mertebesi itibariyle karsna den kiinin
Ulhiyyetine secde hkmndedir. Ayn oluum kar taraf
iin de geerlidir. O da kendinde bulunan Abdiyyeti ile
dierinde bulunan Ulhiyyetine ettii secdedir ki; bylece
karlkl adalet salanm, insn asaletine yarar iki
mertebe tevazu ve azamet birlikte yaanm olmutur.

Kbei Muazzama, tatan yaplan bir bina olduu
halde, ierisinde zt-i tecelli olduundan secdegh olmutur.
te oraya yaplan secde, Kbei Muazzamann talarna
deil, orada oluan youn zt-i tecelliyedir.

68
te; lhi tecelli dolaysyla, sert talar ltifleip
secdeye mstehak oluyorlarken tatan ok yumuak olan ve
asl hikmet olan toprak binada bulunan, gnl ismi verilen o
muazzam gnl Kbesine neden secde edilmesin. Zten
oras Hads-i Kdsde de belirtildii gibi, (halkl deme al
sretihi) yani, Allah demi kendi sreti zere halk etti.
yani btn Ulhiyyet zellikleri ile halk etti demektir. te bu
yzden, dem (a.s.) gerek secdegh ve halifedir. lk secde
emri de melekleredir.

demiyyet sahnesinde oluan faaliyette Cenb-
Hakkn ilk emri secdedir. Melekler uymu, iblis uymamtr.
Bu oluumu deerlendiren dem, secdenin kendine yaplma
sebebinin, kendinde bulunan lhi hakikatler olduunu
anladndan ve secdenin lhi bir fiil olduunu da
anladndan yeryzne ilk indirildiinde bir cuma sabah idi
ve ortalk karanlk idi, cennette oluan secde fiilini, dnyada
bu sefer kendisinin Hakka yapmas lzm geldiini
dnerek, yeryznde ilk fiil olarak secde yapmtr; hava
aydnlanmaya, gne kmaya balaynca da bir secde
yapmtr.

te bu yzden, sabah namaz dem (a.s.) hatrasna
iki rekt namaz olarak farz olmutur. Cenb- Hakkn
meleklere ilk emri secde, mmet-i Muhammede ise (Ikr)
oku dur. Yani; zt- tecelli olarak bildirdiim bu
hakikatleri oku, iyi deerlendir demektir. (Bu hususta Vhy
ve Cebril isimli kitabmzda geni bilgi vardr, oraya
baklabilir.)

O zaman ksa bir tereddt geiren melekler, hemen
secde etmiler, iblis ise bu hakikatlerin farknda
olmadndan kendi bireysel kstas lleriyle
deerlendirme yoluna giderek, Onun secde edilebilecek bir
varlk olmad kanaatine vararak secde etmemitir.

blis de bir kuvvet olduundan, o da bir melektir;
ancak yaps nurdan daha ar olan, Nefes-i Rahmniyyeden
69
btn lemlere yaylan buhar iindeki hrdan >
atetendir. Bu yzden birimsellie, kendi bireysel
yaamna, aklna, dnk deer yarglar daha ar basmakta,
bu yolla baz kstas ve ller yaparak fikir
yrtebilmektedir.

Meleklerin byle bir zellikleri olmadklarndan, emr-i
lhiyyeye itaatten darya kamazlar; nk bu itaatin
baka bir trlsn iletecek mekanizmeleri yoktur.

Mevzu ile ilgisi olmas dolaysyla Hz. Mevlnnn
mesnevisinden kk bir blm de buraya almay uygun
grdm.

demin cismni sreti olan bu heykel, bu kalp, bir
rt ve perdeden ibrettir. Bu sretle ilgili olan mn ki,
hakikat-i insniyyeden ibarettir ve bu hakikat ise, sret-i
lhiyyeden ibaret ve (Allah) ism-i cmiinin mahzardr.
Kbe-i Muazzama ism-i ztn mahzar olmas itibariyle, nasl
ki bil-cmle secdelerin kblesi olmu ise, zt isminin mazhar
olan bizim hakikatimiz dahi ylece secdelerin kblesidir. Ve
bu mnya iareten Ebul- Hasan Harkani (r.a.) Eer benim
hakikatime rif olsaydnz bana secde ederdiniz.
Buyurmutur. (Fussul-hikem dem fass sayfa (163)
Tekrar yet-i Keriymeye dnerek yolumuza devam
etmeye alalm.

(blis) Ben ondan hayrlym; beni ateten,
onu ise amurdan halk ettin. dedi.

Bu verilen cevap lhi varla kar lemde retilen
ilk fikir, itiraz, benlik ve bireyselliktir. Efl mertebesine
doru yaklatka bireysel akl, lhi akl perdelemekte ve
kstasta bireysel akl ne gemektedir.

bliste de oluan hl bu idi. Kendi hayl ve vehmi ki;
Alemde retilen ilk birimsel hayl ve vehimdir.. Ona
dayal kstas yaparak, (ene hayrun) Ben hayrlym.
70
(minh) ondan dedi. te bu (ene) benlik de Hakkn
karsnda ilk olarak varlk gsterme cretidir.

blis, demin hilkatine kadar varlklar iinde en
gelimi olan idi. dem (a.s.)n zuhuru ise ondan
kyaslanamyacak kadar gelimi ve kemalli idi. Bunun
farknda olmayan iblis, kendi asli kaynann zhir
grntsne bakarak, yani ate yand zaman ste doru
ktndan, topran da altta kaldndan, bu fiziki grnty
mutlak grnt zannettiinden, Ben ondan stnm. yani
(hayrlym) dedi.

Halbuki; ate yand yeri ve yand maddeyi
bitirince sner ve arkasnda harabe, hilik brakr.

Toprak ise byle deildir; hep vermeyi, vermeyi ve
yine vermeyi nde tutar. Daha evvelce de belittiimiz gibi
anasr ynnden dahi dem (drtte 3/4) iblisten ndedir.

demin varlndan evvel iblisin yapt iler nefsine
uygun geldiinden, kendisinden bir itiraz vaki olmamt;
ancak deme secde emri ile meydana gelen emir karsn-
da iindeki gerek kimlii ortaya km ve bu imtihanda
muhalefetini ortaya koymutur.

Necm Sresinin ilk yetinde bahsedilen,

, , ~ ' , , ~ ' , , ~ ' , , ~ '

(Vennecmi iza heva)

Melen: (1) Yldza; domaya balad zaman
and olsun ki...

Kendi heva yldzna gre ilk defa bireysel benlik
zere akl yrten varlk olmutur. Ortada mnnn
71
zuhuru, bir de lhiyyet vardr. Bunlar mn-y demiyye,
mn-y melekiyye, mn- iblisiyyedir. (Bu hususta daha
geni bilgi Terzi Baba kitabmz da mevcuttur, oraya
baklabilir.)

Mn-y dem asldr ve btn sahne onun varlna
gre kurulmutur. Mn-y melekiyyet, lhi kuvvetlerdir ki;
zti zuhur olan deme tabi ve secde ehlidirler.

Mn-y iblisiyye ise hayal, vehim ve hevaya
dayandndan yapt ller de bu istikamette olmaktadr
ve her eyi tersinden grmeye ve gstermeye almaktr.
Bu da var olan yok, yok olan da vardr diye geersiz bir
mantkla ispatlamaya almaktr.

Bylece btn lemde ve demde mevcud Hakkn
varln yok ve inkr, aslnda yok olan hayal, vehim ve heva
zere olan anlaylar, gerek anlay ve bilgiler olarak
gstermeye almaktr.

te gzlerimizin nne ve idrklerimize sunulan bu
secde sahnesi, mn-y demiyyenin ne mthi bir aheser,
grnt ve bilgilendirme ile hazrland ve ibret verici bir
olay olduu aikrdr.

nsnlk seyrinin ilk mhim yaamlarndan olan bu
sahnelendirme olay, kyamete kadar gelecek btn insn
fertlerinin stnde yaanmaktadr ve yaanacaktr. Ancak
mhim olan bu yaam idrk edip tatbik edebilmektir. O
mahalde demliin btnen de zuhura ktnn ifadesidir ki;
bylece zhir, btn Hakikat-i demiyye zuhura km
olmaktadr.

Bu mn btnen zuhura kmaz ise o mahalde
yaanan demlik sadece zhiren fizik ve mahalden oluur.
dem-i mn btnen de zuhura ktktan sonradr ki; ancak
mn-y lhiyyenin seyri, seyr-i lllah olarak devam
edebilir.
72

Bu gerek seyr balatlmasa, kiinin seyri, ibadet
ehli olsa dahi, seyri > gidii il cennettir. Cennet ehli olmak
baka, Allah ehli olmak baka eydir. Btn bunlardan zhir
btn habersiz olarak, gafletle ehl-i nr olarak yaamak da
baka eydir.

te bu hakikatlerin tahsili iin bu dnya arzna
getirildik, yani indirildik. Hayatta iken bu frsat heba
etmemek herhalde en akllca i olacaktr, yoksa; iblis
hayal ve vehim ile bu dnyann methini yaparak, oraya bal
klp, hi lmeyecekmi gibi bir anlay oluturarak kiinin
hayatn hevas ile heba ettirir ki; zten bu onun anndan
eeninden dir.

Ben ondan hayrlym. Beni ateten, onu
topraktan halk ettin.

Yanl kstas ile bu deerlendirmeyi yapabilen iblis
bu anlay ile deme secde etmeme anlaynn iinde
Hakka kar gelme fiili vardr. te bu hadiseden sonra;
(kle fehbit minhe) n oradan, bulunduun
cennetten. dedi.

Yani Hakikat-i lhiyyede mevcud esm-i bir kuvvet,
yani bir melek iken hadiseler karsnda tabi olmas gereken
melekiyyet kuvveti, tamamen zdd olan inkr ve isyan ile
kar koyma kuvvetine dntnden, itaat melek
kuvvetlerinin dna ve esm-i lhiyye cenneti olan lhi
hakikatlerin bnyesinden ayrlarak, n oradan. hkm
kendisine ulamtr.

= , ' = , ' = , ' = , '

73
(fehbit) kelimesi burada her ne kadar inme
mnsnda kullanlm ise de, lgat mns itibariyle, iptal
etme dir. Bu da yaplan ii btl saymadr.

te iblisin kendi reyi ile Hakkn karsnda,
benliinden fikir retimine kalkmas o nun Esm-i lhiye
bnyesinden kp bireyselliine dmesine sebeb
olduundan lhyyat taraf iptal edilip sadece kendine ait
bireysel benlii kaldndan, Esm-i lhyye arasndan
kartlp tard edilmilik hkmne dnmtr. Bylece
hayl, vehim ve hevann ilk kayna olmutur.

Btn bu mkevvenatn > lemlerin, zhiri > d
halk, btn > ii Hakktr. Kim ki; zhirine, dna,
halkyyetine bakarak karar verdi faaliyet gsterdi ise bylece
btn inkr edip, kevniyyetine, zhirine gre hkm
yrttnden o da uzaklatrlm, tardedilmi lerden
olmaktadr.

blisin, btn mudil ismidir. Mudil = dallete
dren, doru yoldan karp eri yola saptran,
mnsndadr. Mudil ism-i lhiyyesinin zhiri dou yeri,
ana maddesi hevadan meydana gelen oksijen ile atetir ki;
ate konturollu kullanlrsa fayda, konturolsuz kullanlrsa
zarar verir.

Meleklerle birlikte secde emrini alan iblisin bu emir
karsnda, atelii itidalinden ok fazla arttndan, insnda
olan tansiyon ykselmesi gibi, onun benlik tansiyonunu
artrdndan yanl kyas yaparak ateinin artmas ile kendi
unsurunu > ateini, daha fazla grerek Ben ondan
stnm. dedi. Buna karlk da:

' , - = , ' ' r ' , - = , ' ' r ' , - = , ' ' r ' , - = , ' ' r

n oradan! hitabna maruz kalm oldu.
74

' ,, ' ,, ' ,, ' ,, , . . . : ' ., , ' , . . . : ' ., , ' , . . . : ' ., , ' , . . . : ' ., , '

nk orada senin iin bbrlenmek
salhiyyeti yoktur. Evvelki yette:

: - - ' - : - - ' - : - - ' - : - - ' -
(ma meneake) Seni ne men etti? diye lemde ilk defa
sen hkm ortaya km olmakta idi. Burada da ifade
edilmektedir. (Leke) senin iin ve benzeri bu yet-i
Keriymelerin ierisinde (6) defa ak olarak (sen) ifadeleri
gemektedir. Bylece bireysel mnda, (ben) ve (sen)in
(ene) ve (ente)nin mndan maddeye, kuvveden fiile ilk
defa kmaya balamasdr.

Burada (ben) ve (sen) diye ifade eden ayn
varlktr, hayal ve vehim, kendi hayal ve vehminde var ettii
ve gerek zannettii nefsi benliine tabi olarak, onu mutlak
var zannederek (ene) (ben) dedi ve bu benliin en hayrl
benlik olduunu zannederek savundu.

Bunun zerine Cenb Hakk onun ben iddias
karsnda bu varl geici olarak hayalen var kabul ederek
ona (ente) ve (ke) (sen) diye hitab ederek hayali ve
vehmi bir sret vermi olmakla (sen) dedi.

Bylece kendi tarafndan, iinden (ene) (ben),
Hakk tarafndan dndan, (ente) ve (ke) (sen) hitabyla
hayal ve vehim yoluyla isimlendirilmi oldu.

Arap alfebesinin harflerinin banda olan elif
Hakikat-i lhiye, ene gerek lhi benlii, nc harf olan
(te) ise (ente)yi, yani (sen)i yani zuhuru ifade etmekte,
elif ile tenin arasnda olan (be) ise bunlarn arasndaki,
balanty oluturmaktadr.
75

(Elif) btn, (te) zhirdir. (Be) nin ifadesi (ile)
birliktelik mnsndadr. (Be) ile zhir ve btn arasndaki
ba her mertebenin hakikati gerei oluturulmaktadr.

Bir de: (ene hayrun minh) Ben ondan
hayrlym. (minh) ondan mns ierisinde (hu) yani
(o) vardr ki; bylece ben, sen, o ls bu sahnede ilk
defa ortaya km olmaktadr. Ondan kast anlalaca
zere demdir. blis demin toprak maddesine bakarak
O dedi. Aslnda demlikteki; O yani (Hu) Hvviyyet-i
Mutlakann zahiren, dem sretiyle mahlk grnmndeki
tecellisinden baka bir ey deildir.

Bu hakikati idrk edemeyen iblis, sadece demin
topran grerek ben ondan hayrlym, zann ile secde
etmekten kand.

Bu babda sylenecek sz oktur, misal olmas
bakmndan bu kadarla yetinip yolumuza devam etmeye
alalm.

nk orada senin iin bbrlenmek
salhiyyeti yoktur. Buradan da anlalaca zere ilk defa
Hakkn huzurunda kibirlenme bu hadiseyle ortaya km
olmaktadr. O halde:

_, ~' ' _ - : . _ ~' _, ~' ' _ - : . _ ~' _, ~' ' _ - : . _ ~' _, ~' ' _ - : . _ ~'

(fahruc inneke minessgiriyn) Artk k, phe
yok ki, sen alaklardan > kklerdensin.

Yukardaki, yetlerde, bulunduu yerden, fehbit
(in) ifadesi kullanld halde burada fehru (k) ifadesi
kullanlmtr. demin hilkatinden evvel iblisin, meleklerin
iinde belirli bir yeri vard ve Hakkn belirli ve daha geni
76
esm-i lhiyyesini zuhura karyor iken, demin hilkati ile
yapm olduu secde etmeme davran neticesinde,
gururlanarak, kendi kendini byk grdnden, genelde
klm ve (sgiriyn) kklerden olmu ayrca kendinde
daha evvelce bulunan esm-i lhiyyenin bazlar da
ztlaryla deiip daha baka bir ekilde aa kmaya
balam oldu.

Bir bakma demin hilkat-i iblisi de rahmet
olmutur. Kendisinde bulunan gerek kimlii bylece ortaya
km oldu. (fehbit) in ifadesiyle meleklerin arasndan
indirildi (fehru) k ifadesiyle cennetten karlm oldu.
Bunun zerine:

., - , , -, , _ ' _ . = . ' : ., - , , -, , _ ' _ . = . ' : ., - , , -, , _ ' _ . = . ' : ., - , , -, , _ ' _ . = . ' :

(kle; enzrni il yevmi ybasne)

(14) Dedi ki: Bana dirilecekleri gne kadar
mhlet ver.

Bu talep birok dnceyi de beraberinde
getirmektedir. Demek ki; iblis insn ve geirecei evrelerini
biliyor idi. Henz ilk defa sahneye kan bir varln
akbetinin bilinmesi iin, ya onun hayat seyrinin ilmi ynden
bir kaynaktan okunarak bilinmesi veya daha evvelden
sahnelenen o oyununun seyredilerek bilinmesi lzm
gelmektedir. blisin konumalarndan demin ve demliin
btn seyrini bildii anlalmaktadr. Melekler de bu hususta
fikir yrtmlerdi; fakat demliin hayatndan, sadece
bozgunculuk ve kan dkclk blmn sylemiler, daha
fazla konumadan acziyetlerini ifade ederek neticede secde
ederek sahneden ekilmilerdir.

blisle olan konumalar ise devam ederek
srdrlmektedir. (enzr) nazar et (enzrni) bana
77
nazar et-bak mnsnadr, geri tefsirlerde genel olarak
mhlet ver hkmnde ifade edilir; ancak mhlet ver
ile bana bak arasnda epey fark vardr.

Bir kimseye istedii mhlet verilir ve kendi haline
braklr, mhlet sonunda anlamaya gre hareket edilir.
Fakat Bana bak. hkmnn ifadesinde ise: Mhlet
sonuna kadar beni kontrol et. hkm vardr. Ne zamana
kadar? Dirilecekleri gne kadar bana mhlet ver
veya beni gzetle-nazar et diyerek insnlarn yeniden
dirilecekleri maher gnne kadar sre isteyerek, gya bu
talebiyle, gizlice lmszl istemitir.

Bu talebinden de, iblisin demoullarnn dnyada
oalp epey bir zaman yaadktan sonra, lp tekrar
dirileceklerini, maher ve hesap kitap gnnn geleceini
biliyordu ki; yeniden Dirilecekleri gne kadar izin! Yani
lmszlk istedi.

Bunda dahi gizli hilesi vard. Bunun zerine cevaben,
Cenb Hakk, bu isteini reddetmeyerek.

_, = ' _ - : . ' ~ _, = ' _ - : . ' ~ _, = ' _ - : . ' ~ _, = ' _ - : . ' ~

(kale inneke minel munzariyn) (15) Buyurdu
ki: Sen muhakkak mhlet verilmilerdensin.

Ancak bu mhlet onun istedii ekilde deil de, (Hicr
15/38-Sad 38/81) yetlerinde ifade edildii gibi,

-, - ' : , ' -, , _ ' r. -, - ' : , ' -, , _ ' r. -, - ' : , ' -, , _ ' r. -, - ' : , ' -, , _ ' r.

(l yevmilvaktil malum) (38) Bilinen bir
vakte kadar. yani baas yeniden dirilme gnne kadar
deil, kyamet gnne kadar mhlet verilmitir.
78

Bylece insnlarn yaamlarnn sonuna kadar yer
yznde o da onlarla beraber yaayacak ve kyametle
birlikte o da lecektir. Burada ondan kast, o ve onun
neslidir. demden kast, dem ve onun da nesli olduu gibi,
yani tek bir iblis kyamete kadar yaayacak demek deildir.
Tek bir demin de kyamete kadar yaamasnn mmkn
olmad gibi.

Gerekten de bu ifadelerden anlald zere iblisin,
dem ve nesli hakknda olduka geni bilgi sahibi olduu
anlalmaktadr.

Anlatlan bu sahneler her bir dem neslinin, bilse de
bilmese de bandan gemektedir. Bilerek geerse tedbirini
alr, uyank davranr, ezel mcadeleyi kazanr. Bilmeden
geerse gaflette kalarak mcadeleyi kaybetmi olur.

Cenb Hakk o na mhlet verdiini beyan ettikten
sonra o da:

_ . ,, ~ ' , ' _ . ,, ~ ' , ' _ . ,, ~ ' , ' _ . ,, ~ ' , '

(kle: fe bima agveyten.) Bylece (aslnda)
Sen beni azdrdn. diye cevap verir. Bu cevap ise
gerekten ok cretkrdr ve iblisin gerek var edili
kimliini ve bu kimlii bireysellie dntrdnde iine
dt nefs benliinin gerekten Hakkn karsnda
bylece nasl bir kstahla dtn gururla ak olarak
ifade etmektedir.

imdi! Bu szn ve arkasnda bulunan gerekleri
anlamaya alalm. Bu konumasndan iblisin kader srrna
ksmen ain olduu anlalmaktadr.

79
Cenb Hakk ezelde, lm-i lhisinde btn bu
lemin ve iindeki varlklarn (ayan- sbite)lerini yani
asl-ak programlarn yapt, ve her varlk kendi prog-
ram ierisinde dnyadaki seyrini srdrmeye balad.

Ayan- sabiteler, belirli isimlerin terkipleri >
birlemelerinden meydana gelmitir ve ok zeldir; hibiri
birbirlerine benzemezler. Ztn varlnda, ilm-i ezelisinde
mevcud olduklarndan (mahlk) hkmnde de deildirler.
blisin asl isimleri aziz, cebbar, mtekebbir ve mudil
arlkldr. Genelde varlklar, ayan- sabiteleri istikametinde
hareket etmektedirler, buna da (emr-i ird) denmektedir.

ki varln, insn ve cinlerin zerinde bir de (emr-i
teklif) vardr ki oda zhiren bildirilen eriattr. te bu iki
emir ynyle bu varlklar emir olunurlar ve bunlar doru
olarak uygulamakla da mkelleftirler.

te iblisin (agveyteni) Sen beni azdrdn.
derken, (ayn- sbite)si zere olan isimlerinin
istikametinde hareket ettiini sylemeye alm; ancak iki
eyi rtbas etmek istemitir.

Birisi, (ayn- sbite)lerin (mecul) olmad yani,
sonradan var edilmi olmaddr. O halde emir Kendinden
kendinedir. Yani, Hakk ona bir ey yaptrmam, o kendi
reyi ile hareket etmitir. (agveyten) Sen beni
azdrdn. sz tutarszdr ve isyandr. Dieri ise ok ak
olarak emr-i teklifiye de kar km (secde et) emrine
kar gelmitir ki; her iki ynden de hayal ve vehim ile
hareket ederek deerlendirmesi hibir asla dayanmadndan
geerli olmamtr.

blis szne devam ederek:

,, = . ' : , , ' . - . ,, = . ' : , , ' . - . ,, = . ' : , , ' . - . ,, = . ' : , , ' . - .
80

(leekudenne lehm sratekel mstakiym.)

Elbette onlar azdrmak iin senin doru
yolunun (eriatinin) zerine oturacam.

Yani, yollarnda mukim > oturan olacam, oradan,
onlardan ayrlmayacam, hayal ve vehim zere
ynlendireceim.

_ ~ , , ~ _ - , ,, , _ , . _ - , , , .. , . _ ~ , , ~ _ - , ,, , _ , . _ - , , , .. , . _ ~ , , ~ _ - , ,, , _ , . _ - , , , .. , . _ ~ , , ~ _ - , ,, , _ , . _ - , , , .. , .
_, ' _, ' _, ' _, ' , ~ . . , , .' _ ~ ,, .' , , ~ . . , , .' _ ~ , , .' , , ~ . . , , .' _ ~ , , .' , , ~ . . , , .' _ ~ , , .' ,

(smme letiyennehm min beyni eydihim min
halfihim ve an eymnihim ve an emilihim ve ltecid
ekserahm akiriyn.)

Melen: (17) Sonra muhakkak ki, onlarn
nlerinden, arkalarndan, sa taraflarndan ve sol
taraflarndan geleceim ve onlarn ekserisini kr
ediciler bulmayacaksn.

Yani, drt ynden de onlara saldracam; ancak
unuttuu iki yn daha vard ki; onlar da st ve alttr.
nsnlarn sa ve sollarnda (kirmen ktibn) ikram edilen
erefli melekler, arkalarnda (hafaza) muhafaza >
koruyucu melekler vardr. Kii Hakkn emrine uyarak
hayatn o istikamette srdrrse bu melekler ona btnen
yardmc olur. Onu bu drt istikametten gelebilecek, vehm
ve hayal iblisin oluturduu kurgulardan korur.

nsna gelen lhi zt rahmet ise iblisin unuttuu,
st ve alttan, yani semdan ve arzdandr. Semdan gelen
afk, arzdan gelen ise enfs rzklar > bilgilerdir.

81
Cenb Hakk; bu hakikati (Mide Sresi 5/66
yetinde) ak olarak bildirmitir:

, , ~ : ~ . _ - , , , _ - , . , , ~ : ~ . _ - , , , _ - , . , , ~ : ~ . _ - , , , _ - , . , , ~ : ~ . _ - , , , _ - , .

(le ekl min fevkhim ve min tahti erclihim.)

Elbette hem stlerinden hem de ayaklar
altndan yiyeceklerdi.

blisin, nden gelerek bozgunculuk yapmas; grsel
olmakta, grnt ile megul etmekte, hayal ve vehme
ynlendirerek, hayal ve vehm grntlerin peinde
koturmasdr ki; kii buna hibir zaman ulaamaz.

Arkadan gelerek bozgunculuk yapmas; zan ve
pheye drerek, vesveseye zemin hazrlayarak kiiyi
huzursuz hale getirmesidir.

Sadan gelerek bozgunculuk yapmas; sreta >
dtan, Hakktan gzkerek kiinin yapm olduu ibadet ve
fiillerini kendine gzel gstererek gururlanmasn temin
ederek ibadetlerinin kabuln pheye drmesine sebep
olmasdr.

Soldan gelerek bozgunculuk yapmas ise; solcu ve
maddi ataist fikirleri, trl hileli akl oyunlar ve mesnetsiz
mantk kurgularn, gerek ve en geerli kurallar olarak
kabule zorlamasdr.

Btn bunlardan kurtulmann yolu, yukardan
(semdan) gelen Krna, vahye, ilhama, yerden yani
arzdan gelen iblisin tesir edemiyecei; bunun, Hz.
Peygamber (s.a.v.) efendimize uymakla ve onun yolunda
yrmekle mmkn olaca aikrdr.

82
Yeri gelmiken faydal olur dncesiyle, FUSSUL
HKEM cilt 3, sayfa 319 dan ksa bir blm sadeletirerek
aktaralm.

Hakk vcuduyla, kulun sretinde kayda girerek
meydana kan olmakla onu stnden yedirerek muhafaza
eder ve kulun vcudu Hakkn vcuduna bal olan bir vcud
olup, Hakk onun ii ve btn olmakla onu altndan yedirir >
besler bylece onu korumu olur. Eer Hakk kulunu
stnden ve altndan yedirerek beslememi olsa kul
mdum yani yok olurdu. (Bu ksa ifadeden sonra tekrar
yolumuza devam edelim.)

Bylece alttan ve stten rahmni gdalarla
beslenemeyenler, dier drt ynden beslenirler ki; bu ilmi
gdalarna mutlaka hayal, vehim ve heva karr, bu da
onlarn akllarn kartrarak doru bilgi sahibi olmalarn
nlemi olur bylece kiinin mr oyalanarak boa
geirtilmi olur.

te bu yzden Krn, yani zt- hakikatleri
okuyacan zaman kovulmu eytandan Allaha sn ilk
art olarak ifade edilmitir.

(Euz billhi) Allaha snrm. diye balayp,
besmeleyi de syleyerek Kn okumaya geilmekte ve her
yeniden balamada bylece tatbik edilmesi istenmektedir.
nk deme ilk olarak zarar vermeye alan iblistir. Ve
ondan korunmann yolu yukarda belirtildii gibi ifade
edilmektedir.

Krn- Keriymin son Sresi dahi, (Ns 114/6) bu
hakikate ok ak olarak dikkatimizi ekip bizi ikaz
etmektedir.

Krn- Keriymi okumay bitirdiimiz > hatim
ettiimizde dahi bu ikazn hatrlanmas iin (Ns) sresi
okunmaktadr.
83

Onlarn ekserisini kr edici
bulamayacaksn.

Hakk yolunda olan insnlarn, yaptklar almalar
ile aldklar baz vasflar vardr. Bunlardan zkir, kir, bit,
slih, rif, muttak ve dierlerinden bahsetmeden sadece
(akir) kredici vasflarn ifade etmesi dikkat ekicidir.
Kendinde bu vasflar yoktur, yok olduu iin de kendisi
bunlar bilmediinden zikretmemitir veya kendi eski, gerek
haline kretmeyip isyan ettiinden, bu ynden kyas
yaparak kendi kretmedii iin, onlarn da kr ehli
olmayacan dnmtr ve bunun iin gayret edeceini
beyan etmitir, diyebiliriz.



: - , . _ ' , ~ - ' -_ - : - , . _ ' , ~ - ' -_ - : - , . _ ' , ~ - ' -_ - : - , . _ ' , ~ - ' -_ - ' , - _ ~ ' . ' , - _ ~ ' . ' , - _ ~ ' . ' , - _ ~ ' .
_, - ~ , - , , ~ _ -. , , - _, - ~ , - , , ~ _ -. , , - _, - ~ , - , , ~ _ -. , , - _, - ~ , - , , ~ _ -. , , -

(Klehruc minhe mezmumen medhura lemen
tebiake minhm leemleenne cehenneme minkm
ecmaiyn.)

Melen: (18) Buyurdu ki: Haydi oradan
yerilmi, kovulmu olarak k. Andolsun ki onlardan

her kim sana tbi olursa elbette cehennemi sizden,
hepinizden dolduracam.

(Kovulmu olarak k.) Bu kma her ne kadar
Cennetten k. hkm ise de aslnda yeryzne inerek
ortaya k, faaliyete ge demektir. Ayrca, daha evvelce
Hakkn varlnda, esm mertebesinde, btnda iken bir
ahsiyyet kazanarak ortaya karlmasdr.

84
(Zem ve tard) emri teklifiye, yani secde et
hkmne uymad iin knanarak, ayplanarak, kovularak,
srlerek, uzaklatrlarak, tard edilmilik hkm zerinde
sabit olmutur.

Cehennem ehlinin cehenneme girmesi, iblisin drt
ynden saldrmasyla olumaktadr. Kim bu tehlikeyi ciddiye
alr da drt tarafnda bulunan, drt melei daha ok
kuvvetlendirirse bu tehlikeden onlarn yardm ile kurtulabilir.

Eer onlara yardm edip kuvvetlendiremezse, drt
cihetin kaplar aralk kaldndan, iblis oralardan ieriye
szp nfuz ederek, kiiyi kendi ahlkyla ahlklandrr ve
bylece o kiide iblisin ahlk ortaya ktndan, onun askeri
olmu olur. Sreta insn grntsnde; fakat btnen iblis
ahlkndadr.

te bu tr hal ve ahlk ierisinde olan insnlar ve
iblislerle cehennem doldurulacaktr.
Ne hazin bir sondur ki! Kendine, meleklerin secde
ettii, iblisin etmedii insn iblise tabiiyyeti ile ona secde
etmi hkmne dm olmaktadr.




_ - : - ~ ' : ~ : . _ -' , - _ - : - ~ ' : ~ : . _ -' , - _ - : - ~ ' : ~ : . _ -' , - _ - : - ~ ' : ~ : . _ -' , -
_ - ' ., . ~ ' ' . = . . ' . : , ~ _ - ' ., . ~ ' ' . = . . ' . : , ~ _ - ' ., . ~ ' ' . = . . ' . : , ~ _ - ' ., . ~ ' ' . = . . ' . : , ~
_, '' =' _, '' =' _, '' =' _, '' ='

(Ya ademskn ente ve zevckelcennete fe
kl min hays itm vel-tekraba hazihiecerate
fetekn minezzlimiyn.)

85
Melen: (19) Ve ey dem! Sen ve ein cennette
yerleiniz, dilediiniz yerden yiyiniz ve u aaca
yaklamaynz, sonra ikiniz de zalimlerden olursunuz.

Bu yet-i Keriyme, evvelki sayfalarda Bakara
Sresinde ele alnmt. Ancak u aaca yaklamayn.
blm hakkndaki ayrnty (leride tekrar deineceiz.)
hkm ile buraya brakmtk. Ayn blmn izhna bir
baka ynden devam etmeye alalm.

Bu yet-i Keriyme hakknda da tefsirlerde efl
mertebesi itibariyle pek ok izahlar bulunmakta; ancak
birbirlerinin benzerleri olup kesin bir neticeye varamamakta,
tefekkr ehlini btnen doyurucu olamamaktadrlar.

Bu yet-i Keriymeyi ben de ok dndm ve
deiik ynlerini de aratrmaya baladm. Daha geni bilgiyi
nerelerde bulabilirim diye gnlmle istiare ederken Rabbn
olan,(Rahmna) dan. dedi. Ben de (Rahmna) dantm.
Dedim ki!...


~ ~ ~ ~ (ecer)



Aa nedir? Dedi ki: (Allemel Krn) Ikr et, oku!
Evet okuyacam kayna bulmutum; nk zti hakikatleri,
allem > talim ediyordu ve ilk tavsiyesi (ecer)e dikkat et
diyordu ve devam ederek, (ecer) kelimesi her bir kelime
gibi bir ok lhi mny ifade etmektedir. Sembolleri; ( ) r
( _ __ _) cim (_ __ _) n dr.

Rahmniyyet mns itibariyle;
86
n : Harfi, ehadet, mahedeyi, ehadet
lemini
Cim : Harfi, Ceml-i lhiyyeyi, esm lemini
R : Harfi, Rahmniyyet, sfat lemini ifade
etmektedir ve bu mertebeler art mnsnda,
kendisinde mevcuttur.

Nefsniyyet mns itibariyle ise;

n : Harfi, eytaniyyet-i, (nefs-i emre ve
levvmeyi)
Cim : Harfi, cinsiyet-i
R : Harfi, (rda) rt perdeyi, ifade
etmektedir ve bu mertebeler de kendisinde
eksi mnsnda mevcuttur, diyebiliriz.

Ebced hesabyla:
n : Deer says, (300)
Cim : Deer says, (3)
R : Deer says, (200)dr.

Toplarsak; 300+3+200=503 toplam deeridir. (503)
dier say deeri ise, kelime-i rislet,
(Muhammedrraslllah) Muhammed, Rasl, Allah,



kelimelerinin toplam deeridir ki, hayret verici bir
oluumdur.

ecer, bir bakma Hakikat-i Muhammediyyenin bu
mertebedeki irsliyetidir.

Ayrca, (5+3=8)dir ki; sekiz cennet ifadesindedir.
Bilindii gibi (ecer) aa cennetin ana unsurlarndan
birisidir.

87
u aaca yaklamayn. ifadesinden de anlalan,
cennette ok daha baka aalarn da olduudur.
Bulunduklar cennet, esm cenneti olduundan, orann
meyveleri o aalarn mnlardr, yani her bir aa esm-i
lhiyyeden bir mny ifade etmekte ve onun mn
meyvelerini retmektedir.

te yaklalmas yasak edilen aa, (Ulhiyyet)
mnsn ifade eden iki ana dall (Ulhiyyet) aacdr.

Bir dal;(Rahmniyyet) mnlar, meyveleri ile dolu
(eceraten mbareketen) Dier dal ise; (Nefsniyyet)
mnlar, meyveleri ile dolu (eceraten meluneten)dir
diyebiliriz. nk (Ulhiyyet) tm olarak bu varl gerek
yzleri ile kendi mertebelerinde korumaktr.

Cenb- Hakk, insnlk hayat sresince
Peygamberleri vastasyla bir ok aa rneine
dikkatlerimizi ekmitir.

dem (a.s.)a ve Havv anamza cennette ilk emir
ve yasak u aaca > ecer yaklamayn oldu.

Ms (a.s.)a, peygamberlik balangc bir aa >
ecerden ilk defa (nr) esmsnn tecellisi ile olmutu.
Orada grd ecer (nur) esmsnn zuhuru idi.

Hz. Muhammed (s.a.v.) efendimize de Mirc
gecesi sidrei mntehada (sidir) aac gsterilmitir ki; bu
ok dikkate deerdir. Bu hususta daha geni bilgi, mbarek
geceler kitabmzn Mirc blmnde mevcuttur. Dileyen
oraya bakabilir.

O aaca yaklalmasna mni bir ok sebepten biri de
henz o aaca, ecer mnsna yaklama vaktinin
gelmediidir.

88
Dieri ise, o aata mevcud Ulhiyyete kurb
yaklamaynz demektir. nk oras bir bakma
Ulhiyyetten uzaklama yeridir. Bir eyden
uzaklalmaynca da oraya dnme diye bir ey sz konusu
olamaz.

Bir dieri ise, yine o aata mevcud nefsniyyet ve
eytaniyyete kurb yaklamayn, demektir.

te bu aa, ecer iki zt mny bir arada
tutmakta ve dem (a.s.) varlnda dnyaya gelen herkes bir
ynyle bu aatan men edilmektedir.

Hakk, yolunda gidenlere, eytaniyyet dal.

eytaniyyet, yolunda gidenlere ise Rahmniyyet
dal, yasak edilmektedir.

(ecer)e kurbiyyet, yaklamaktan nehiy ve ikaz
sadece dem ve Havv yadr. Meleklere ve iblise deildir;
nk onlarn bu sahada oyunculuklar yoktur.

Saylar itibariyle (ecer) ve (Kelime-i Rislet) (503)
ayn deerdedir ki; o mny tatmak, Rislet yolunun
balangcna gelmi demektir. dem (a.s.) da ilk peygamber
olduundan, Allahn o mertebedeki Rasldr ve yeryzne
ini sreci ierisindedir.

*
* *

Kelime-i Rislet hakknda daha geni bilgi Kelime-i
Tevhid isimli kitabmzn (136)nc sayfasnda mevcuttur,
dileyen oraya bakabilir.

Ayrca (503) saysnn ortasndaki sfr alrsak ortada
(53) kalr ki; o da bizim ifre saymzdr. Bu hususta da geni
89
bilgi, Terzi Baba isimli kitabmzn saylarn dilinden
blmnde vardr, o sayfalara mracaat edilebilir.

*
* *

Sonra zalimlerden olursunuz. Bu hususun daha
evvelce Bakara Sresindeki; ilgili yetinde ksaca izah
yaplm idi, hatrlamak iin tekrar oraya baklabilir.

O aacn iki dalnn neticesi zten, zulm > zulmet,
karanlktr. Biri nefsniyyet zulmeti; dieri ise, Ulhiyyetin
amiyyet karanl, sevd azmdr.

Peygamberlerin bazlarna gsterilen (ecer)
aalar, bir mn btndr.

dem ve Havvya men edilen aa efl
mertebesine ini itibariyle yol gstermekte,

Ms (a.s.)a gsterilen aa esm mertebesi
itibariyle yol gstermekte,

Muhammet (a.s.)a Mirc ta gsterilen sidre aac
ise sfat ve zt mertebesi itibariyle yol gstermektedir,
diyebiliriz. Bu hususta daha geni bilgi mbarek geceler,
kitabzn mirc blmnde vardr.

_' - ' , ' , , ' .' = , ' ' , ' _, , \ _' - ' , ' , , ' .' = , ' ' , ' _, , \ _' - ' , ' , , ' .' = , ' ' , ' _, , \ _' - ' , ' , , ' .' = , ' ' , ' _, , \
_ ~ ' . ' _ ~ ' . ' _ ~ ' . ' _ ~ ' . ' , , .' - ' ' , ., _ - ' , ~ , , .' - ' ' , ., _ - ' , ~ , , .' - ' ' , ., _ - ' , ~ , , .' - ' ' , ., _ - ' , ~
_, '' ' _ - ' ., . _ , - ' ., . . . ~ ' _, '' ' _ - ' ., . _ , - ' ., . . . ~ ' _, '' ' _ - ' ., . _ , - ' ., . . . ~ ' _, '' ' _ - ' ., . _ , - ' ., . . . ~ '

(Fevesvese lehmeytn liybdiye lehm
mavriye anhm min sev tihim ve kle,
90
mnehekm rabbikm an hezihiecerati. ll en
tekn melekeyni, ev tekn minelhalidiyn.)

Melen: (7/20.) Sonra eytn, ikisine de
onlarn kendilerinden rtlm olan irkin yerlerini
onlara avermesi iin vesvese vermeye balad. Ve
Rabbiniz sizi bu aatan yasaklamad; ancak iki melek
olacanz veya ebed kalacaklardan bulunacanz iin
yasaklad. dedi.

eytan onlara vesvese vermeye balad. (Sessizce
fsldad.) Bu defa iblisten eytan ismiyle
bahsedilmektedir. Tard edildikten sonra ald isim
eytanolmutur.

Bakara Sresinde, mevzu ile ilgili yet-i Keriymede
eytan ismi hakknda ksmen bilgi verilmiti. Burada da
ebced hesabyla saysal deerini incelemeye alalm.

.' = , .' = , .' = , .' = , (eytan)

(. .. .) nun ( ) elif (= == =) t ( ) ye (_ __ _) n, harflerinden
meydana gelmektedir. Toplarsak; 50 1 9 10 300
(300+10+9+1+50=370) deer says olur. (3+7=10) (1-0)
(3+1+9=13) (1+5=6) kan say deerleri grld gibi,
(10) (1-0) (13) (6)dr. (6) eytann kabullenmedii
imnn alt artdr. (13) bilindii gibi Hakikat-i
Ahmediyyedir ve eytann dahi bal olduu yer orasdr. (1)
Tevhid-i Hakiki, Hakkn birliidir. (0) lemin ve eytann
aslnda yok olan haylidir. (10) ise seviyyet mertebesidir
ki; bugnk haliyle, ounlukla eytann tantanasn
ortaya karmaktadrlar.

eytann, insnlara yaklama ynlerini kendi ifade
ettii gibi, aaca yaklatrmak iin, drt ynn biri olan
91
nden gelerek, grsellii kullanarak, aac gstererek, o
aa hakknda gya doru bilgi veriyormu gibi vesvese
yaparak onlara yaklamaya ve o aaca yaklatrmaya
almtr.

Kendilerinden rtlm olan irkin yerlerini
onlara avermesi iin vesvese vermeye balad.

yet-i Keriymenin bu blmnden eytann, dem
ve Havvnn varlnda var olan ve kendilerinin de henz
bilmedii bir takm hususiyetlerini bildii anlalmaktadr.
Yeni meydana getirilmi bir varln zelliklerini bir baka
varlk nasl bilebilir ki? Bu bili belki kendinden bir kyasladr,
belki ilmi bir bilitir. Bu mertebede iblisin yaam tecrbesi
dem ve Havvdan daha fazladr. Gayesi demi (a.s.)
kk drmektir.

Ancak, gizli olan bu yerlerin ailmasn nefsi mnda
eriatsz kullanmak su unsuru, lhi mnda ruhsatla
kullanmak ise Ulhiyyetin gereidir. eytan bu ikinci
kullan ynn anlayamad iin o uzuvlar atrmaya
almtr. Eer bu hakikati idrk etmi olabilseydi bu yolda
bir almaya girmez o mahallerin almasn istemezdi.

eytan cennetten kovulduktan sonra onlara nasl
ulat hakknda bir ok rivayet vardr. Bu hususun daha
kolay anlalmas iin bu gnk cep telefonlarmz gzel bir
misal olabilir. Onlarla ok uzak mesafelerle konuma imkn
buluyoruz.

eytan ateten, yani enerjiden var edildiinden
kendinde mevcud bu enerjiyi manyetik dalgalar halinde,
dem ve Havvya gndermi, onlarda bulunan uygun
frekanstan onlara ulam olabilir. Mhim olan nasl ulalm
olduu deil, ulaldnda ne olduudur.

dem ve Havvnn, cennette ltif bir yaamlar
olduundan henz kendi i bnyelerinde btnlarnda
92
bulunan dier zellikleri meydana kmam idi. dem ks-
salar okunup incelendike demin cennette bireysellie
doru birok evre geirdii anlalmaktadr. Burada ise daha
kendilerinin de farknda olmadklar i bnyelerinde bulunan
ehvaniyyetin ve reme organlarnn varln anlamalar
olmutur.

Ve Rabbiniz sizi bu aatan yasaklamad;
ancak iki melek olacanz veya ebed kalacaklardan
bulunacanz iin yasaklad. dedi.

Yani Bu aatan yerseniz iki melek olarak cennette
ebedi kalc olacanzdan, Rabbnz size bu aac cennette
ebedi kalmamanz iin yasaklad. dedi. O halde bu aatan
yiyin ve cennette ebedi olarak kaln demek istedi. Ve
gerein tam tersini onlara yaptrmaya alt. Zaten onun
zellii hadiseleri tam tersinden gstermeye almasdr.

dem ile Havvnn cennetteki yaamlar henz
fiziken bedenlememi olduklarndan zaten meleki bir
yaant idi. Bylece gayesi onlar kk drmek idi. Bunu
temin etmek iin de:

_, ~ ' ' _ ' ' ' _ . ' , ' \ _, ~ ' ' _ ' ' ' _ . ' , ' \ _, ~ ' ' _ ' ' ' _ . ' , ' \ _, ~ ' ' _ ' ' ' _ . ' , ' \

(Ve kasemuha inn lekma leminennsihiyn)

Melen: (7/21) Ve onlara yemin etti ki, ben
muhakkak sizin iin elbette hayr tavsiye
edenlerdenim.

dem ile Havv bu yemin zerine ona inandlar.

. . ~ ' ' ' _ - . ' ,, ' \\ . . ~ ' ' ' _ - . ' ,, ' \\ . . ~ ' ' ' _ - . ' ,, ' \\ . . ~ ' ' ' _ - . ' ,, ' \\
- ~ ' J _ - ' , , ~ - ~ ' J _ - ' , , ~ - ~ ' J _ - ' , , ~ - ~ ' J _ - ' , , ~ .' , ' = ' , ., ' , ' .' , ' = ' , ., ' , ' .' , ' = ' , ., ' , ' .' , ' = ' , ., ' , '
93
~ ' ' . _ ~ ' , . , ' ' , . ' ,,' . ~ ' ' . _ ~ ' , . , ' ' , . ' ,,' . ~ ' ' . _ ~ ' , . , ' ' , . ' ,,' . ~ ' ' . _ ~ ' , . , ' ' , . ' ,,' .
_, , - ~ ' ' .' = , ' . ' ' _ _, , - ~ ' ' .' = , ' . ' ' _ _, , - ~ ' ' .' = , ' . ' ' _ _, , - ~ ' ' .' = , ' . ' ' _

(Fedelle hma bi gururin felemma
zkecerate bedet lehma sevthma ve tafika
yahsifani aleyhim min veraklcenneti, ve nadahma
Rabbhma elem enhekma an tilkmaecerati ve
ekullekma inneeytane lekma advvn mbiyn.)

Melen: (7/22) Artk onlar btl szle aldatt.
Vaktaki aatan tadverdiler, o kapal avret yerleri
kendilerine grnmeye balad. Onlarn zerine
cennetin yapraklarndan kat kat rtverdiler. Ve
Rableri ise onlara nida etti ki: Sizi bu aatan
yasaklam deil miydim ve phe yok ki eytan, size
apak bir dmandr, dememi mi idim?

Artk onlar btl szle aldatt.

(Bylece onlar kaydrarak aa sarktt.)
Nefsniyyete meylettirdi. Demekki o aacn bir zellii de
dier aalardan daha aada olmas imi.

Vaktaki aatan tadverdiler, o kapal avret
yerleri kendilerine grnmeye balad.

Nihayet o aatan tattlar, tad olarak belirtilen
(ZK) zevke dnt. Bu tad ve zevk ok trldr.

Bir bakma bu tad Ulhiyyet aacndan
mahlkiyyete dnk rzkn, enerjisini ve zelliklerini
tadtr.

Dier ynyle bakldnda bu aacn bir dal, Nefs ve
eytniyyet dal olduundan, o tad neticesinde kendilerinde
94
kuvvede btnda olan baz zelliklerinin kuvveden fiile
kmaya balamasyla uyarlan ayp yerleri belirginleerek
grnmeye balamtr.

Bu aatan (ekel) edilmemi, yani yenmemi sadece
tadlmtr. Yenmesi ve yaanmas dnyaya braklmtr.

Bu tadn dier enfsi bir yn de vardr ki; genele
almas, kayttan idrklere braklmtr. Aalarn meyveleri
genelde yukarda dallarda olur, o halde bu tad yukardan
olmutur.

Tefsirlerde bu tadlan ey hakknda bir ok fikir
yrtlmtr, bazlar buday, bazlar elma, bazlar incir,
zm gibi gdalarn olabileceini sylemilerdir. Hepsi de
izfidir, mertebeleri gerei hepsi de yerli yerincedir.

dem ve Havvnn ltif varlklar zerinde herhangi
sonradan yaplma bir rt, libas, elbise tr eyleri yoktu;
zaten bunlara ihtiyalar da olmadndan hilkat halleriyle
cennette dolayolard ve bu hal o zaman onlar iin tabii idi.
ecerden tadtan sonra barizleerek grnen ayp yerlerini
kapatmak iin.

Onlarn zerine cennetin yapraklarndan kat
kat rtverdiler.

Bu yapraklarn incir yapraklar olduu sylenmitir
ki; izfeten dorudur; nk incir vahdette kesreti yani
birlikteki okluu ifade etmektedir ki; bu tad da kesretin
balangcn oluturmutur. Bylece kendilerinde levvme
ve emmre nefisleri de faaliyete geerek (al ve esfeli) bir
arada yaayacak kmil hale gelmilerdir.

Bunun zerine:

95
Ve Rableri ise onlara nida etti ki: Sizi bu
aatan yasaklam deil miydim ve size phe yok ki
eytan, size apak bir dmandr, dememi mi idim?

Emr-i teklifiye uymadklarndan bu szlere muhatap
olmulard. dem ile Havv bu hadise karsnda mahup,
utanga ve zntl halleri ile mahzundular ve sustular.

Bunun zerine Allah- Tel onlara Bakara
Sresinde ifade edildii zere baz kelimeler retti, onlar
da o kelimelerle zr ve acizliklerini beyan ederek kendi
kendilerini levm ederek pimanlklarn ifade ettiler.

' ' - . , ' ' ' - . , ' ' ' - . , ' ' ' - . , ' . ' . ' = ' . .' \r . ' . ' = ' . .' \r . ' . ' = ' . .' \r . ' . ' = ' . .' \r
_, ' ' _ - _ ., ' ' ~ . _, ' ' _ - _ ., ' ' ~ . _, ' ' _ - _ ., ' ' ~ . _, ' ' _ - _ ., ' ' ~ .

(Kal Rabben zalemn enfsen ve in lem
tefirlen ve terhamn lenek-nenne minel hasiriyne.)

Melen: (7/23) Dediler ki: Ey Rabbimiz! Biz
kendi nefislerimize zulm ettik ve eer bizi balamaz
ve merhamet buyurmaz isen elbette biz zarara
uramlardan oluruz.

Yukarda i; yet-i Keriymelerde belirtildii gibi dem
ve Havnn aaca yaklamalaryla zlim olacaklar ifade
ediliyor idi, o aaca yaklamalaryla zlimlik onlarn bir vasf
olmu oldu. Daha evvelce Bakara Sresinde geen ilgili
mevzuda zlimlik hakknda bilgi verilmi idi, tekrar bilgi
tazelemek iin oraya baklabilir.

dem ile Havv ecer aatan tad fiilini iledikten
sonra ne yapacaklarn bilmez akn bir halde iken,
Rabblarnn bildirmesiyle emr-i irdiye ve eytana uyup
96
emr-i teklifiye uymayarak Ya Rabbi biz nefislerimize
zulmettik. dediler.

Btn bu oluan hadiseler karsnda onlardan
Rabblarnn eitimi ile ilk defa bir sz ortaya kmakta idi ve
ilk defa kendileri, kendilerinde var olan bir zellii ortaya
koymakta idiler ki; dem ve Havvnn belirgin hallerinin
banda tanmlamalarnn Nefs olduu ve bu
dzenlenmesinin tamamland ortaya km oldu ki; nefsin
genel tanm (Nefs o eyin zatdr.) ekliyle ifade
edilmitir. Bu hususta geni bilgi rfan Mektebi kitabmzda
verilmi idi.

Bu hadiseyi baka bir ynyle de incelemeye
alalm. Nefslerine zulm eytann vesvesesi ile (ecer)
aaca yaklamaya meylettikleri anda, kendilerinde o aaca
(kurb) bir muhabbet olumaya balad. Bu, muhabbet (s)
olarak iddetlenmeye ve atee dnmeye balad, bylece
ilerindeki ate dier mnlar hkmsz hale getirdi.
Bylece kendilerinde kuvvede var olan Kahhar esmsn
faaliyete geirerek dier btn esm-i ilhiyyeyi hkmsz
hale getirdi.

O anda dem ve Havvnn varl, aac da tadla
geici olarak btnen iblisiyyete dnm oldu, bylece gizli
yerleri kendilerine aldnda utanarak ok zldler ve
yaptklar bu fiilin yanl olduunu, emr-i lhiyye ve emr-i
teklifiyyeye aykr olduunu anlayp piman oldular.

Bu pimanlk ierisinde akn olarak kaldklarnda
Allahn itab (azarlama) geldi. yice mahcup ve piman
oldular, ne diyeceklerini bilmezler iken Rabblar onlara bu
kelimeleri talim etti, onlar da o kelimelerle: Ya Rabbi
nefislerimize zulmettik. dediler.

Dier bir ynyle de Nefslerine zulm yle olmutur,
diyebiliriz.

97
Yine Bakara Sresinde ifade edilen yeti
Keriymelerde Cenb- Hakkn deme isimlerinin hepsini
rettii beyan edilmiti. Bylece lemde insn cinsine
verilen ilk derste; talebe dem, retmen ise Cenb- Hakk
olmutur ki; bu zti bir eitimdir.

demin renerek varlnda yani Nefsinde mevcud
olan bu esm-i lhiyye itidal zere olmak ister; nk her
bir Nefs bu lhi isimlerin varl ile vardr ve ylece bin
edilmitir. Herhangi bir sebeb ile kiide meydana gelen bir
deiim, eer o kiiyi iddetle tek bir ismin hkm altna
sokarsa ite orada dier isimlerin mnlar geici olarak iptal
edildiinden ste kan o isim ile dier isimler
perdelendiinden, zulmette kalm olurlar. te bylece kii
farknda bile olmadan Nefsine zulmetmi olur.

dem ve Havv o aaca yaklamakla geici olarak
iblisiyyet ahlk ve mnsna dntnden (Nefs
demlie) zulm etmi oldular. Bylece Nefslerine zulm
etmi oldular. aresi bu hali idrk edip tevbe etmeleri oldu.
Rabblar onlara bu yolu gstermese idi hsrana
urayanlardan olacaklard. (nk demde btn
mertebeler mevcuttur.)

deme secde emri; meleklere ve iblise idi.

Aaca yaklamayn emri ise; dem ve Havvya idi.
Bu hususlar tefekkrde yarar olaca muhakkaktr.


Btn bunlardan sonra Allah (c.c.) dedi ki:

_. _ , ' ~ _ - , ' , - _. _ , ' ~ _ - , ' , - _. _ , ' ~ _ - , ' , - _. _ , ' ~ _ - , ' , -. , = , ' \: . , = , ' \: . , = , ' \: . , = , ' \:
__, ~ _ ' _' . - = . - __, ~ _ ' _' . - = . - __, ~ _ ' _' . - = . - __, ~ _ ' _' . - = . -

98
(Kalehbitu bagdukm li bagdin advvn
velekm fil erd mstekarrun ve metaun il hynn.)

Melen: (7/24) Buyurdu ki: Baznz baznza dman
olarak -yeryzne- ininiz, sizin iin yerde bir zamana
kadar bir ikametgh, bir faydalanma vardr.

Bu yet-i Keriymenin hkmnden, yeryznde genel
anlamda bir bar olamayaca ak olarak anlalmaktadr.

demin varlnda cmle, her trl zt isimlerin
varl,

Havvnn varlnda reticilik, heva ve hevesin
varl,

eytann varlnda ise, vesvas, hannas ve
kahhariyyet hkmleri zuhura kacandan ve her bir isim
de kendi hakimiyyetinin bakasn isteyeceinden birlik ve
beraberliin mutlak mnda olmas mmkn
grlmemektedir. (Bu da zuhurun zenginliidir.)

Mevln Hz. de bu hususu: Buras fark lemidir,
burada birlik olmaz. diye ifade etmilerdir.

., ~ . ' , - ., ., . ' ,, ., , ~ . ' ,, ' \~ ., ~ . ' , - ., ., . ' ,, ., , ~ . ' ,, ' \~ ., ~ . ' , - ., ., . ' ,, ., , ~ . ' ,, ' \~ ., ~ . ' , - ., ., . ' ,, ., , ~ . ' ,, ' \~

(Kale fiha tahyevne ve fiha temutne ve fiha
tuhracune)

Melen: (7/25) Buyurdu ki: Orada
yaayacaksnz, orada leceksiniz ve yine oradan
karlacaksnzdr.

Orada hayat bulacaksnz, yani hay isminin zuhurunu
orada grp yaayacaksnz hayat bulacak, kimlik
99
kazanacaksnz ve orada leceksiniz. Baznz zdrari > zaruri
lmle baznzda ihtiyari > isteyerek (lmeden evvel lnz)
hkm ile leceksiniz. Ve herkes nasl lm ise o lmn
karl olan mertebesi itibariyle kazanlan yere oradan
karlp gnderileceksiniz demektir.

Bu hususta kk bir iirimin son drtln de
mevzu ile ilgisi olduundan ilve etmeyi uygun buldum.

Necdetten dinle bu sz
Hakktan ayrma hi z
Bu dnyann gerek tad
lmeden lmekmi meer

Kim ki; bu dnyadan, gerekten ihtiyar > isteyerek,
nefs mnda ld bir lmden sonra fiziki lmle lrse,
aslnda o lmemi gerek lhi varl ile dirilmi olduundan
irfaniyyetle tekrar kendi aslna ulam olur. te bu lm ile
dnyadan ayrlma (ebi aruz) yani o kii iin dn gecesi
olmu olur.

, , ' ' , ' , , , ' ' , ' , , , ' ' , ' , , , ' ' , ' , , ~ ' ' . - _ . ' , \ , ~ ' ' . - _ . ' , \ , ~ ' ' . - _ . ' , \ , ~ ' ' . - _ . ' , \
_ - : ' , ~ : ' , = .' _' , ' ' , , ., _ - : ' , ~ : ' , = .' _' , ' ' , , ., _ - : ' , ~ : ' , = .' _' , ' ' , , ., _ - : ' , ~ : ' , = .' _' , ' ' , , .,
. , , , - ' - ' .' , . , , , - ' - ' .' , . , , , - ' - ' .' , . , , , - ' - ' .' ,

(Ya beni deme kad enzeln aleykm libasn
yvar sevatikm ve rin ve libasttakva zalike
hayrun zalike min ayatillhi leallehm yezzekkerune.)

Melen: (7/26) Ey demoullar! Size irkin
yerlerinizi rtecek bir rt ve bir de bir ss elbisesi
indirdik, takv elbisesi ise o daha hayrldr. Bu ite
Allah Tel'nn yetlerindendir. Belki bunu
dnrler.

100
Yukardaki yet-i Keriymenin ba tarafnda trl
elbiseden bahsedilmektedir. Bunlar, dnyada giyilecek ikisi
fiziki dieri manevi elbiselerdir. Ayrca ite, btnda elbise
daha vardr ki; onlar ltif elbiseler olduklarndan
grnmemektedirler. Bu yzden de fark edilememektedirler.

Birinci elbise: nsnn i bnyesini > mnsn
muhafaza eden, toprak beden, et, kemik, slsl, balk,
elbisesi.

kinci elbise: Bedeni muhafaza eden, belirli
malzemelerden meydana gelen giysi elbisesi.

nc elbise: (Takva) elbisesidir ki, isnn gerek
mnda insn olarak yaamasn temin eden lhi sistemin
mn olarak tm kimliine giydirilmesidir. Bir gerek hayat
sistemi ve insnlk, asalet elbisesidir. (Bu mevzuya daha
sonra yine devam edeceiz.)

te btn bu hakikatler, (yatillhi) Allahn
yetlerindendir. Yani Ulhiyyet iaretlerinden >
mertebelerindendir.

Btn bu lem, (Allahn yetleri) olup lemin tm
(Krn- fiil veya Krn- tafsil)dir. Yani btn
tafsiltyl zuhura km, yaayan muhteem ztn zuhuru,
her mertebesi itibariyle esm-i lhiyyenin ve sfat-
lhiyyenin kendi mnlar itibariyle zuhur ve tecellileri >
ztnn giyindii elbiseleridir. En gzel elbise ise (Rahmn)
sreti zere halk edilen (dem > insn) sreti ve
elbisesidir.

(leallehm yezzekkerune.)

Belki bunu dnrler. (zikrederler)

Zikir genelde iki trldr; biri tesbih veya lisan ile
belirli sayda baz szckleri tekrar etmek, dieri ise
101
sylenen bu szcklerin mnlarn dnerek asl
mnlarn faaliyete geirip hakikatlerini ve kendinde olan
varlklarn hatrlamalardr.

te bu anlayla Hakikat-i lhiyyeyi tefekkr
etmeye alanlar (hm) onlar diye ifade edilmektedir.

nsnn belirgin hali zikr etmesi yani tefekkr
etmesidir. te ancak bu tefekkr ve zikr insn kemline
ulatrr. Bu hususu Efendimiz (s.a.v.) Hadis- Kdssinde
yle ifade etmitir: Cenb- Hakk buyuruyor ki! (Ene celis
men zekerni) yani Ben beni zikredenin celisi >
oturanym. Yani, Beni zikredenle ben beraberim.
demektedir. zah uzun srer bu kadar iaret yeterlidir
zannediyorum. Gerek zikir ve tefekkr ehli btn bunlardan
hissesine deni zaten almaktadrlar.

Arf Sresinde geen mevzumuzla ilgili blmleri
zet olarak grmeye altktan sonra imdi, Hicr Sresinde
de zet olarak grp incelemeye alalm.

Krn- Keriym; Hicr Sresi; (15/28-42) yetlerinin
de dem (a.s.) ile ilgili blmlerine bir gz atalm.


_ - . _ '' ~ _ . - ' : . ' \. _ - . _ '' ~ _ . - ' : . ' \. _ - . _ '' ~ _ . - ' : . ' \. _ - . _ '' ~ _ . - ' : . ' \.
_. _. _. _., -_' ~ _ - _' , -_' ~ _ - _' , -_' ~ _ - _' , -_' ~ _ - _'

(Veiz kale Rabbke lilmeliketi inn halikun
beeran min salsalin min hamimin mesnunin.)
(kokmu siyah balk)

Melen: (15/28) Ve hatrla o zaman ki;
Rabbin meleklere demiti ki: Ben kuru bir amurdan,
bir ekillenmi balktan bir insn yaratcym. (halk
ediciyim)
102

. _ '' ~ _ . . _ '' ~ _ . . _ '' ~ _ . . _ '' ~ _ .

(inni halikun beeran)

Muhakkak ki, ben bir beer halk edeceim.

Bakara Sresi: yet (2/30)da ayn hadise deiik
ynden ifade edilmektedir. Ksaca bunlar idrk etmeye
alalm.
- , ~_. _ _ ~' ~ _ . - , ~_. _ _ ~' ~ _ . - , ~_. _ _ ~' ~ _ . - , ~_. _ _ ~' ~ _ .

(nn ciln fil ard halifeten)

Muhakkak ki ben yeryznde bir halife ceal
edeceim. (halk edeceim)

Hicr Sresinde, demin beer sretiyle halkiyyeti,
Bakara Sresinde ise Halife vasfyla cealiyyeti >
klnmakl, ifade edilmektedir. (Ceal) ile (halk) arasnda
olduka byk fark vardr. Her ne kadar zhiren genel
kullanta her ikisi iin de (yaratma) szc kolayca
karlk olarak ifade ediliyor ise de aslnda (ceal) klma >
dileme (halk) halk etme, meydana gelme, zuhur,
tecellidir.

Bakara Sresi (2/30) yetinde bahsedilen (cel) ile
ifade edilen dem oluumu btn leminde ilmi ve rhi
mnda oluan program yndr, diyebiliriz.

Hicr Sresi (15/28) ve Sad Sresi (38/81)
yetlerinde ise (halk) bu halife programnn faaliyet
sahasnda tatbikata balamasdr diyebiliriz.

103
Beer, insnn grntye gelip bu lemde
yaayabilmesini salayacak kesif yn, (salsal) kara amur
balktan meydana getirilen vcud heykelidir. Tabiat ve
nefsaniyyetini ifade etmektedir. Bu mevzuya daha sonra
devam edeceiz.

Beer, ebced hesabyla u neticeyi vermektedir:

. . . . Beer

( ) (r) (200) (_ __ _) (n) (300) (. .. .) (be) (2)
Toplarsak: (200+300+2=502) (5+2=7)
Grld gibi netice (7)dir. Ve insndaki yedi Nefs
mertebesini ifade etmektedir.

Halife ebced hesab toplamlar neticesinde (5)
say deerindedir ve Hazart- Hamse be hazret mertebesini
ifade etmektedir.

Beer lgat mns itibariyle: mjde demektir.

Beret lgat mns itibariyle: gzellik ve
mjde demektir, ebced hesab toplamlar neticesi (12) say
deerindedir.

Grld gibi (beer ve halife) insnn iki lkabn
(beret) kelimesi bnyesinde toplamaktadr ki; bu da (12)
say deerindedir.

Beer toprak ve venefahtnn birleimidir.

Zat- Mutlak; zt- tecellisini zuhura getirmeyi
diledi.

104
_,,, = . _ ~ _ .' .. ' = ~ = ' : _,,, = . _ ~ _ .' .. ' = ~ = ' : _,,, = . _ ~ _ .' .. ' = ~ = ' : _,,, = . _ ~ _ .' .. ' = ~ = ' :
(95) tin sresi

(Lekad halknal insne fi ahsen-i takviym)

(95/4) Muhakkak ki: Biz insn en gzel bir
biimde yarattk. (halk ettik) hkm ile zuhura getirdi bu
gzellii kelmyla Krn- Keriymin muhtelif yerlerinde
mjdeledi.

nsn; zat- Hakkn, kendi zatnn, zat
mertebesinden bu gzelliinin zuhurunu mjdeledii, zat-i
aynasdr. Bir Hadste belirtildii gibi (Allahu cemiyln
yuhubbul ceml) Allah gzeldir, gzeli sever. diye
belirtilen gzel, genel anlamda, btn varlk mertebeleri,
zelde ise insndr.

- ' , - = _ ~ _ - -, : . - . ,, ' \- - ' , - = _ ~ _ - -, : . - . ,, ' \- - ' , - = _ ~ _ - -, : . - . ,, ' \- - ' , - = _ ~ _ - -, : . - . ,, ' \-

(15) Hcr sresi.

_, _, _, _,~' ~' ~' ~'

(Feiza sevveyth venefaht fihi min rhi
fekaulehu sacidiyn)

Melen: (15/29) Artk ben ona ekil verdiim
ve ona ruhumdan flediim zaman siz hemen onun
iin secde ediciler olarak yere kapann.

Bu Ayet-i Keriyme de zatidir; Cenb- Hakk bu
faaliyeti zel olarak zat itibariyle ilediini ifade etmektedir.
(Daha evvelce de belirttiimiz gibi.)

105
zetle; zat- Mutlak, btndan zuhura kmak iin,
Amiyyetten ilk tecellisiyle Ahadiyyete, oradan
Vahidiyyete, oradan Ulhiyyete ve nihayet Rahmniyyet ile
Nefes-i Rahmniyesini btn lemlere nefy etti (fledi) ve
bu Nefes-i Rahmniye ile btn lemler ve tabiat meydana
geldi.

nsn iin ne mthi bir iltifattr ki; lemlere flenen
rh Nefes-i Rahmn, mertebe-i Rahmniyyetten flenmi
iken, nsn iin belirtilen beer isimli tesviyeden sonra,
iine bizzat, Cenb- Hakkn (vene faht fihi min rhi)
Ben ona rhumdan fledim. ifadesi ne mithi bir olgudur
ve beer ismiyle mjdelenen bu ne gzelliktir.

Hads-i Kudside (halkal deme al sretihi)
Allah demi (bylece) kendi sreti zere halk etti. Yani
kendi isim ve sfatlarnn toplu zuhur mahalli olarak halk etti
ve meleklere ona secde etmelerini emretti, onlar da hemen
secde ettiler. Ve iblis secde etmedi. (Daha evvelce bu
hususlar zetle belirtmi idik.)Tekrar yolumuza devam
edelim.

.' = , , , ~ : ' _ , ' ' , ~ . :\ .' = , , , ~ : ' _ , ' ' , ~ . :\ .' = , , , ~ : ' _ , ' ' , ~ . :\ .' = , , , ~ : ' _ , ' ' , ~ . :\

(15) Hcr sresi.

(nne ibad leyse leke aleyhim sltann)

Melen: (15/42) phe yok ki, benim
kullarmn zerinde senin iin bir hakimiyet (g,
sltan) yoktur.

(Vhy ve Cebril) isimli kitabmzda (sltan) g
ten bir miktar bahsetmitik, burada da zetle baka bir
ynnden bahsetmeye alalm.

106
Cenb- Hakkn deme fledii Rh; Rh-u Azm
ve Rhul Kdsn mahlka dnk zat Rhudur ve ismine
Rh-u Sltan denmektedir ki; faaliyet mertebeleri,
demiyyet ve Mseviyyet arasdr. Daha yukars seviyyet
(Rhul Kds) ve Hakikat-i Muhammediyye Rhu Azmdr.

te ibliste olmayan, bu (sltan) g tr. Bu sltan
> g demin kara balk toprak, bedenine flenmitir. Bu
yce gc kaldracak kuvvet iblisin ateinde olmadndan
ona yklenmemitir. nk atein stne ne yklense o
yklenen eyi ate yakar, yok eder; toprak ise stne
yklenen eyi kendi bnyesine eker evvel temizler, sonra
bereketlendirir ve sonra byk bir hikmet ve bereketle iade
eder. Aradaki fark ok byktr. te ibliste olmayan bu
(sltan) g tr ve iblisin kuvveti bu lhi gc yenmeye
yeterli deildir. nk o melek yani asl sadece kendi
halkyyetine bal kuvvettir, g deildir. (Melek > kuvvet)
(g ise sltandr). nsndaki ise (lhi g) Rh-u
Sltandir.

Bu sltan g faaliyete geirildiinde onun karsnda
durabilecek hibir kuvvet yoktur. nk kuvvetin kayna
(g > sltandr). te bu sltan gc faaliyete geirenler,
(inne ibd) yani benim zati kullarmdr, hkmyle
belirtilen zat zuhuru < tecelliyi meydena getiren (nsn-
kmillerdir).

Sd Sresi (38/71-85) yetleri de yukarda belirtilen
yet-i Keriymelerin yakynen benzerleridir. (75)inci yette:

: = ~ ' ' ~ . . : - - ' - _, . ' , ' ~ : = ~ ' ' ~ . . : - - ' - _, . ' , ' ~ : = ~ ' ' ~ . . : - - ' - _, . ' , ' ~ : = ~ ' ' ~ . . : - - ' - _, . ' , ' ~

(38) Sad Sresi.

_, '' - ' _ - : - . , . , . _, '' - ' _ - : - . , . , . _, '' - ' _ - : - . , . , . _, '' - ' _ - : - . , . , .

107
(kle ya iblis ma menaeke en tescde lima
halekt bi yedeyye estekberte em knte minel ln.)

Melen: (38/75) Cenb- Hakk buyurdu ki: Ey
iblis!. ki elimle yarattma secde etmekten seni, ne
ey alkoydu? Kibirlenmek mi istedin, yoksa sen
ykseklerden mi oldun?

Yukardaki, yet-i Keriymede ilk bakta (iki
elimle) ifadesinin dierlerinden fazla olduu grlmektedir.
Yani dier ekliyle zati ynden bir izah ve bilgi verilmesidir.

Daha evvelki yetlerde (halikun beeran) hkm
gemi idi, ite bu beerin halkyyeti Hakkn iki eliyle
olmutur.

Krn Keriymde bu ifade (yed > el) baka
yerlerde de gemektedir.

: ' , . ' :' , . : ' , . ' :' , . : ' , . ' :' , . : ' , . ' :' , .

(67) Mlk Sresi.

(Tebarekellezi biyedihil mlk.)

Melen: (67/1) Btn mlk elinde -kudret
elinde- olan -Allah- Tel- pek ycedir.)

_._ _ ., - _._ _ ., - _._ _ ., - _._ _ ., - , . ' .' ~ , .r , . ' .' ~ , .r , . ' .' ~ , .r , . ' .' ~ , .r

(36) yasin Sresi.

(Fesbhanellezi biyedihi melekt klli eyin.)

108
Melen: (36/83) Hakikaten noksanlardan
mnezzeh -tesbih ve takdise lyk-dir. O -Yce Yaratc
ki, her eyin tam mlk O'nun kudret elindedir.

, ,, , ,, , ,, , ,, , J, - ' , , J, - ' , , J, - ' , , J, - ' ,

(48) fetih sresi.

(Yedullahi fevka eydihim)

Melen: (48/10) Allahn eli onlarn ellerinin
stndedir. gibi birok ifadeler vardr.

Hads-i Kudsde de belirtildii gibi (Tutan
eliolurum.) buyurulmaktadr.

Bilindii gibi, insnn iki eli vardr; ancak bu eller
karlkl birletirilince, tek el olurlar ve iki taraftan da
baklnca ayn grnt olumaktadr. Bu da Allah ismi
Cellinin yazlm eklidir ve ellerin ilerinde, eski saylarla
sa tarafta (18) sol tarafta (81) saylar yazmaktadr. kisi
toplandnda (18+81=99) etmektedir ki; bu Esm-l
Hsnnn zuhurudur. Ayrca (9+9=18)dir; bu da on sekiz
bin lemdir.

te bu sistem insnn mthi kabiliyet ve yetenei
olan ellerinde vcud bulmutur. Ve insn elleri bu
kabiliyetlerle donatlm olduu halde dnyada ne kadar imar
var ise bu ellerle vcud bulmu ve kemle erdirilmitir.

Yine ne kadar acdr ki yeryznde yaplan ne kadar
ktlk varsa yine bu ellerle yaplmaktadr. Krn-
Keriymde bu husus Tebbet Sresinde belirtilir.
. . _. , ' _ . , : , . . . _. , ' _ . , : , . . . _. , ' _ . , : , . . . _. , ' _ . , : , .
109

(111) Tebbet Sresi.

(Tebbet yeda ebi lehebin ve tebbe)

Melen: (1) Eb Leheb'in iki eli helk oldu,
kendisi de hsrna urad.

Bylece eller, biri lhi, dieri nefsi olmak zere ikiye
ayrlmakta, lhi eller imar etmekte, nefsi eller ise
bozmaktadrlar. Kim ki, ellerini nefsine ml etti, ite o eller
ve sahipleri helk olmaya mahkmdur.

te bu eller vcutta bir zuhurda > uzantda ayrdr.
Ve ikisiyle birlikte faaliyet meydana gelmektedir. Dier
varlklardan insnn bir stnl de bu elleridir.


Yukardaki ve benzeri ifadelerle belirtilen Allahn
elleri, insndaki iki el gibi tek ynl bir ara deil, belirtilen
bir mn olup, bu ifade ile zat- Mutlakn lemlerin btn
zerrelerindeki hakimiyeti bildirilmektedir.

Cenb- Hakkn isimleri bilindii gibi zt isimlerden
meydana gelmektedir. Bunlar da, celli ve cemli olmak
zere ikiye ayrlmaktadr. Celli isimler Hakkn sol eli,
Cemli isimler ise sa elidir. Ayrca btn bu lemlerin btn
sa el, zhiri ise sol el ifadesindedir. Ve yine her varlkta ve
her zerrede sa ve sol el vardr. Bir eliyle alr, dier eliyle
verir.

Feyz-i lhi ile leme btndan sa el ile verilir; zuhur
mahalli olan tabiat ise, sol el olarak verilen tecelliyi alarak
zuhura getirir ki; bu iki el btn lemlerde her an tecelli ve
zuhuru, yenileyerek devam ettirmektedirler. Bu eller esm
leminin sretlerini tabiat leminin naklar olarak sslerler.
Bunlar lemin tabii oluumlardr.
110

Zat- Mutlakn demi iki eliyle halk etmesi ok zel
bir oluumdur. Hibir varla bu kadar yakn zati bir tecelli
olmamtr. Dier varlklarn hepsi tek elle var edildiklerin-
den ya sadece zhirde veya sadece btnda zuhur
etmektedirler.
demin erefi odur ki; o, zatn iki eliyle balktan
tesviye edilmi, en gzel sret ile halk edilmi, ona gzellik
ve mjde mnsna gelen beer denmi, tesviye>
dzenlenmesi yapldktan sonra, zaten sret varlnda >
tabiatnda mevcud olan, nefes-i Rahmniyyesine ilveten
baka hibir varlkta bulunmayan, zt- lhi bu srete lhi
nefhasn > venefaht Rhundan ilka etmi yani flemitir.

te bylece dem, zhir ve btn lemlerde ne
varsa, hepsi kendisinde mevcud olduundan, yeryznde
beer, lemlerde hakikat-i insniyye olarak Allahn halifesi
olmu, bu yaknlndan dolay zel ismi insn olmutur.

Bu hakikati ve tecelliyi > venefaht ancak toprak
alt yapl dem kabul edebilmitir; nk toprak > trab
hikmettir, anadr ve saysal deeri de (13)tr.

Yeri gelmiken kk bir hususa daha dikkat
ekmeye alalm. Bilindii gibi:

Melekler nrdan,
Cinler ateten,
Hayvanlar topraktan,
Beer ise, toprak salsal kara balktan halk
edilip iine lhi rh flenmitir.

Melekler; nr kaynakl olduklarndan ltiftirler, ltif
ise yanstc olmadndan geirgendir. Geirgen bir yerde de
seyr olmaz, yani aynalk yapamaz.

Cinler; ate kaynakldr, onlar tarif ederlerken,
(bacadan kan duman gibidir) benzetmesini yaparlar.
111
Duman ve alev dalgal, hareketli ve geirgendir. Bu haliyle o
da aynalk yapamaz, heva ve hevestir.

Hayvanlar; topraktr. n yzeylerinde cil, ilerinde
venefaht olmadndan onlar da yanstc deillerdir.

nsnlara gelince; slsl kara balktan halk
edilmi, iine lhi rh flenmi, cillanm ayna gibi olmu,
arkas sr kara balk olmu, kara ise en koyu renk
olduundan en ok yanstc olmutur. te bu yzden insn,
lhi hakikatleri en gzel ve en geni mnda yanstc bir
zuhur mahalli olmutur.

te bu srra binen lemlerin efendisi (Arap)
neslinden yani (kara) nesilden gelmitir. nsnlar iinde
lhi hakikatleri en ok yanstan olmutur.

Kbe-i Muazzamann da rts karadr: (Hacer-ul
Esved) de karadr.

Amiyyet > sevad- azam da karadr.

Bylece lhi tecelli kara renkte keml zuhurunu,
yani aynn bulmutur, diyebiliriz.

Bu kadar gzellik ve kemalt ancak Allah (c.c.)
elinden (yedullah) meydana gelebilir. Biz de dem
neslinden olduumuzdan krnden aciziz, her birerlerimiz
bu hakikatleri idrk ederek yaarsak bu ereflere nail oluruz.
Aksi halde ya bir melek (kuvvet) olarak kalrz veya insn
eytanlarna dnrz onlarla beraber yerimiz cehennem
olur. Son saatler gelmeden bunlar dnmeli ve hayatmz
ona gre ynlendirmeliyiz.

Evvelce belirttiimiz gibi, imdi tekrar bir baka
ynyle dem (a.s.)n var ediliini ele alalm.

112
Bakara Sresi: (2/30-38) Ayetlerinde dem (a.s.)
hakknda verilen bilgilerle dier Srelerin Ayetlerinde verilen
bilgiler arasnda baz ufak farklar olduu grlmektedir,
evvelce de bu farkllklara zet olarak deinmitik; ancak
Ayet-i Keriymelerin derinliine doru nfuz etmeye
alldnda, daha deiik zelliklerinin de ortaya kmaya
balad grlecektir.

Herhangi bir insn grnmnde olan
demolunun kendisi ile ilgili olan bu bilgileri aratrp
anlamas ve kendini zhir, btn tanmas kendi lehinedir,
bunun dnya ve ahiret asndan ne kadar yararl olaca
aikrdr. Btn bunlardan sonra mevzuumuzu zet olarak
toparlamaya alalm.

Zat- Mutlak, gizli bir hazine iken, bilinmekliini
murad etti ve mertebe mertebe btn lemleri meydana,
zuhura getirdi. Ancak henz kendine ayna olacak zuhurunu
ortaya getirmemiti ve sra ona gelmi idi. Onun da ancak
bu aamadan sonra yeryzne inip yaamas mmkn
olacakt.

Zatnda ilm-i ilhiyyesinde mevcud aynann ismi,
(Hakikat-i Muhammed-) dier ismi ise (insn)d. Bu insnn
program (ayan- sabite) olarak btnda idi. Nihayet zuhura
kma gn yaklamakta idi.

(1) nsn Sresi (76/1) Ayeti bu programn
btndaki varln gstermektedir.

(2) Nis Sresi (4/1) Ayetinde bu programn
Vahidiyyet mertebesi itibariyle insnn ilm bir varlk olarak
halkyyet sahasna doru yolculuunun balad
belirtilmektedir. Ve yapsnn birden ikiye doru mn
olarak ald yerdir ve zat cennetidir.

(3) Rahmn Sresi (55/1-4) Ayetleri bu programn
Rahmniyyet mertebesindeki tahakkukunu gstermektedir.
113
Buras sfat cennetidir ve insnn ltif mn da bireysellie
doru kt yolculuunun balangcdr.

(4) Bakara Sresi (2/30-38) Ayetleri bu programn
Rububiyyet mertebesine intikalini ve dier varlklarla
mnasebetlere baladn getermektedir. Buras esm
cennetidir.

(5) Hicr Sresi (15/28) Sd Sresi (38/71)
Ayetlerinde belirtilen hadiselerin getii yer, tefsirlerde de
genellikle kabul edildii gibi, mminlerin ahirette
girecekleri, zhir leminde, btnen mevcud, efl
mertebesi iinde var olan cennetlerin dnyaya en yakn olan
mertebesidir ve buraya da Btn efl cennetidir diyebiliriz.
(Baz rivayetler bu cennetin dnya yznde bir cennet de
olabileceini ifade etmektedirler.) Bilindii gibi zaten cennet,
bahe demektir. (Yukardaki Ayet-i Keriymeler daha evvelce
zet olarak belirtilmiti, burada sadece sralama yapld.)

dem ve Havv ite bu cennetten yeryzne
indirilmiler ve arza ayak basarak oalmlardr, hayatlarn
dem nesli olarak srdrmektedirler ve bu hayat kyamete
kadar da devam edecektir. Ondan sonra oluacak hesap
kitaptan sonra da ehl-i ibadet byk babalarnn indii en
yakn cennet olmak zere yukarya, st mertebelerine,
cennetlerine girecekler ve orada herhangi bir ey veya
(ecer) aatan men edilmeyeceklerdir.

Gaflet ehli ise, gaflet ve inkrlarna gre cehennemin
alt katlarna konulacaklar ve cennetlerin btn (ecer)
aalarndan men edileceklerdir.

imdi tekrar dier bir ynyle zet olarak dem
(a.s.)n zuhurunu incelemeye alalm.

-Zat- mutlak zati tecellisi iin bir zuhur yeri bir ayna
murad etti ve evvel onun program olan ayan- sabitesini
ilm-i lhisinde oluturdu. Burada demin zat, zat-
114
lhinin ilm-i mahiyyette varlnda olduundan, ilm-i
mnda zat cennetinde idi ve zat elbisesi giyindi.

-Oradan bu program nefs-i Vahide olarak, Vahidiyyet
mertebesine indirildi ki Vahidiyyet ile vasfland. Buras sfat
ve kudret mertebesi, ayn zamanda sfat cennetidir. Ve
burada sfat, Vahidiyyet elbisesi giyerek, zat perdelenmi
oldu.

-Buradan Rahmniyyet rh mertebesine indirilerek,
insn btn mnda, ltif ve rhani bir mn olarak
Rahmniyyet ile vasfland. Buras da sfat ve rh
mertebesidir, ayn zamanda buras esmya dnk sfat
cennetidir. Ve burada da Rahmniyyet elbisesi giyip
Vahidiyyeti perdelenmi oldu.

-Buradan Bakara Sresi (2/30) Ayetinde bahse konu
olan hususa gelelim.Dikkat edilecek nokta udur ki: Hani
Rabbin meleklere demiti ifadesinden bu hadisenin
(Rububiyyet) yani esm cennetinde olduu ak olarak
anlalmaktadr.

Yukardan beri Hakkkani elbiseler giyip lhi bir
oluumla esm mertebesi cennetine tenezzl ettirilen dem-i
mn burada bir elbise daha giydirilerek esm lemi
artlarna uyum salayacak hale getirilmitir ki; Hz. demin
ilk mahlkiyyet mertebesidir. Bundan evvelki mertebeleri
Ulhiyyet mertebeleri ierisinde zati mertebelerdir. Buralarda
henz bireysellik bilinci yoktur.

-Bu mertebede, rh ve nr hakikatleri ile esm yani
melekt leminde ve orann alt kat olan, misl leminde
ltif varlklar olan, melekler ve iblis ile olan mnasebetleri bu
dnyaya en yakn olan esm mertebesi cennetinde olmutur
ve Hz. demin ilk bireysel bilin ve uurlanmas ltif olarak
bu mertebede faaliyete gemeye balamtr. Bir bakma
buras (elest birabbikm) Ben sizin Rabbiniz deil
miyim? (Sre 7 yet 172) mertebesi dzeyindedir. Bir
115
bakma yar rya, yar yakaza, yani uyku ve uyanklk aras
gibi bir yaamdr.

Hz. dem bu Rububiyyet mertebesinde btn lhi
vasflar ile vasflanm olduu halde ilk defa birey varlk
olarak esm mertebesi dzeyinde sahneye kmakta idi.

Ayan- sabitesi, lhi program gereince istidat ve
kaabiliyeti ile Hakkn btn isimlerini, sfatlarn talim etti.
Bylece kendisinde ilm-i lhiye faaliyete gemi oldu.

Bu lhi bilgi ile meleklere stn gelerek kendisine
secde edilmesi zarureti ortaya km oldu. nk melekler
esm Hz. dem ise zat mertebesi kaynakl idi. Bunu anlayan
melekler hemen secde ettiler, iblis secde etmedi. (Bu
hadiseler dier ynleriyle daha evvelce ifade edilmiti,
gereinde tekrar oralara baklabilir.)

Hz. demin ltif varl bu oluumlarla mn
aleminde Allahn iki eliyle (yedeyn) mertebe mertebe esm
lemine tenezzl ettirilmiti. Gerekten bir harika olan Hz.
demin varlnda mertebe-i Havviyyet dahi mavcud idi;
nk Cenb- Hakk kendi gibi demi de tek olarak; ancak
varlnda iki zellii ile (racul ve nis) yani erkek ve
dii tek olarak halk etmitir.

Tefsirlerdeki; rivayetlerde deniliyor ki: dem bir gn
bulunduu cennette, uyuyor idi, uyand zaman yannda
daha evvel grmedii kendine benzer bir varlk grd. Bu
uyku esnasnda kendisinde kudretullah meydana gelerek,
demin varlnda mevcud dier zellii (sol ee
kemii)nden var edildi. diye bildirilen hadise zuhur etti.

demin halkyyetinin, Allahn iki eliyle yani Ceml
ve Cell elleriyle olutuu bildirilmi idi. Bu hal Akl- kl ve
Nefs-i kl diye de ifade edilir. Akl- kl sa, Nefs-i kl de
soldur. demin varlnda bu iki mertebe de birlikte idi, ite
bunlarn ayrlmas, yani demin sol ee kemiinden, yeni
116
varln zuhura getirilmesi demde solunda mevcud Nefs-i
klln ayrlmas neticesinde kendisi sadece sa ve Akl- kl
olarak kald. Bylece demin iki ayr mertebesi ltif
kimliklerini bulmu oldu. Allah demi kendi sreti zere halk
etti,Havv da demin sreti zere halk edildi.

.' , = . , _ , .' , = . , _ , .' , = . , _ , .' , = . , _ , ~ , ' _ - - ~ , ' _ - - ~ , ' _ - - ~ , ' _ - -

(Merecel bahreyni yeltekyani.)

Rahmn Sresi (55/19)

Melen: (19) -O- iki denizi salvermitir,
birbirine kavuurlar.

(-O- iki deniz birbirine kavuurlar;ama karmazlar.)

Yan yana, birlikte duran iki ayr denizin, birbirine
karmadan tek olarak durmas gibi. ki ayr (dem-i
mn) denizi ltif olarak biribirlerinden ayrldlar ama yine
de yan yana birlikte durmaktadrlar.

Bylece dem asl, kendinden meydana gelen ( '~)
Havv (h) harfi, hayat iki (vav) harfinden biri, lhi
vehimi dieri de bireysel vehimi sondaki; (elif ve
hemze) de asln ifade etmektedir, diyebiliriz.

Havv da, zhiren ismi ceml (btnen) ismi
cell zuhurdadr.

demde ise zhiren ismi cell (btnen) ismi
ceml zuhurdadr. nk (zl celli vel ikram)dr. Yani
ikram cellinden gelmektedir.

' , ~ ' , - _ ~ _ ~ __ . _ - , = ~ ' , ~ ' , - _ ~ _ ~ __ . _ - , = ~ ' , ~ ' , - _ ~ _ ~ __ . _ - , = ~ ' , ~ ' , - _ ~ _ ~ __ . _ - , = ~
117

(halkakm min nefsin vahidetin ve halka
minhe zevcehe)

Melen: (4/1) Sizi bir nefsten yaratmtr ve
ondan da eini yaratmtr. (halk etmitir.)

Nefs-i vahid olan demden bylece, zevcesi Havv
Melekt mertebesinde ltif bir varlk olarak ayrlp, kendi
kimliini bulmu oldu. Bylece ikisi de esm cennetinde
iskn edildiler.

Aslnda, dem ve Havv, tek olan birin, iki zellikli
grnmdr. ki grnm de ayr ayr bir ey ifade
etmemekte; ancak tekrar ikisinin birlikteliinden, yeni birler,
yeni hayatlar, olumaktadr.

Esm Melekt cennetinde, ltif mnlar olarak
meydana getirilen dem ve Havvnn, zhiren de zuhura
kmalar iin kesif bir elbiseye daha ihtiyalar vard ki o da
(salsal) kurumu kara balktan, yine Hakkn iki eliyle
tefsiye ettii (sevveyth) toprak ii bo kesif, demin ve
Havvnn kalb, heykeli idi.

Cenb- Hakk bunun iin yeryznden aldrd
amur balk ile bu heykelleri tefsiye etti (venefaht fihi
min rhi) iine rhundan nefh etti, fledi. te bu rh ve
nefha ile esm leminde mn olarak var olan dem ve
Havvnn rhaniyyetleri bu toprak heykellere tesir ettirilerek
kendilerinde bulunan nefes-i Rahmniyyenin nefesinde
bulunan rutubet-su, hava ve ate-hararet ile toprak bedenler
lhi teshir tesir ile canlanmaya ve hayat bulmaya
baladlar ve kendilerine maddeden toprak bir elbise daha
giydirilmi (halikun beeran) Bir beer halk edeceim.
tamamlanm oldu.

118
Bylece Hz. demin, zhiri halk, btn Hakk, olarak
cemiyyet-i lhiye zere kemlt- tamamlanm oldu.

Krn- Keriym, Rm Sresi, (30/20) yetinde bu
hadiseyi yle ifade eder:

, . . , . _. , . . , . _. , . . , . _. , . . , . _. . _ - , = ~ . - .' , _ - \ . _ - , = ~ . - .' , _ - \ . _ - , = ~ . - .' , _ - \ . _ - , = ~ . - .' , _ - \
. . . . . . . . . . . . . . . .

(Ve min yatihi en halkakm min trabin iza
entm beeran tenteirune.)

Melen: (30/20) Sizi topraktan halk etmesi
Onun delillerindendir. Sonra siz birden insn oldunuz.
(Etrafa) yaylyorsunuz.

Esm misal lemi cennetinde iskn edilen dem ve
Havvya bir (ecer) aa yani beeriyyet ve Ulhiyyet aac
yasak edilmiti. dem ve Havv (ve nefaht) ile kara balk
toprak elbiselerinin iine girince, yeni ekbiselerini giyince
eski hareket kabiliyetleri kalmamt; nk bu elbise
dierlerinden farkl ve arl olan bir elbise idi. Ve bu i
bnyelerinde bulunan btn elbiseleri rtt, perdeledi, dier
i mertebeler btn, toprak > anasr elbise ve zellikleri zhir
oldu.

Ltif mnlar olarak, melekler gibi esm cennetinde
ok rahat hareket edebiliyorlar iken, bu elbise ile hareketleri
belli oranda snrlanm oldu. Bu snrlanma onlar biraz skp
skntya drmt. te byle skntl bir hal ierisinde
iken eytan onlara vesvese vererek yasaklanan aaca doru
meyl ettirerek onlar kk drmek istiyordu. Yine bir sinsi
mantk oyunuyla: Eer bu aatan yerseniz yine (eskisi)
gibi iki melek olup cennette ebedi kalrsnz. dedi ve bu
119
hususta nasihat olduu yolunda yemin de verdi. (Daha
evvelce grmtk.)

Yeni hallerine almakta zorluk eken ve hareketleri
yznden zaten skntda olan Hz. dem ve Havv tekrar
eski melek tr yaamlarna dnmek ve cennette ebedi
kalmak hayalleri ile o aaca yaklap sadece tattlar yani
tamamen yiyemediler. te bu tadlar neticesinde
kendilerinde, btnlarnda var olan cinsiyet farkllklar,
amur > toprak beden varlklarnda, daha evvelce kuvvede
btnda iken, ecerden (Ulhiyyet ve nefsaniyyet aac)
tadlnca, bu sefer kendi i bnyelerinde btnda olan beeri
bireysel nefsaniyyetleri aac tadtan geen bir enerji ile
kemle ermi oldu.

Ve nefaht yaplan nefih ile Ulhiyyet teklik
hakikati.

Aatan yaplan tadla nefis bireysellik hakikati
kemale erdirilmi oldu.

Bu oluumun da ebced hesabyla saysal deerine
baktmzda yle bir tablo ortaya kmaktadr:

(. . . .) Nefh ve (_. _. _. _.) nefs ikisinde de ilk iki
harfleri ayn son harfleri deiiktir, bu son harfler tecelli
mahallerini ifade etmektedirler.

(. . . .) (. .. .) nun (50) ( ) fe (80) ( ) h
(600) (5+8=13+6=19)

(_. _. _. _.) (. .. .) nun (50) ( ) fe (80) (_ __ _) sin
(60) (5+8=13+6=19)

120
ki kelimede de kan netice saylar (13/6) olmak
zere ayndr. Ayrca her iki kelimeninde tm say deerleri
(5+8=13+6=19) > (5+8=13+6=19) dur. Ne mthi bir
sistemdir, her ynyle insn hayretlere drmektedir.

nsna ltfedilen her iki zelliin de (13) hakikatine
bal olduu ve bu mertebesi itibariyle gerek Ulhiyyet
(teklik > vahdet), gerek beeriyyet (okluk > kesret)
itibariyle (13)n tecellisinin (6)ya yani alt cihetten, (ciheti
site) sin i insna her iki ynden hilkat sebebi olan (ayan
sabite)sine > beeriyyetine yaplan tecelli kemltn ak
olarak gstermekte ve bu iki kemltn da kemlinin (19)da
yani nsn- Kmilde zuhura kabilecei her iki ynden
gelen ayn tecelli ile ifade edilmi olmaktadr.
te iblise bu alt cihetin drd ak braklm, ikisi
ise kapal kalmtr ki; Hakikat-i lhiyye zt tecelli olarak bu
iki yn alt ve st olarak iblise kapatlmtr. Zaten bu yollarn
varlndan da haberi yoktur. Eer olmu olsa idi bunlar da
ifade eder idi.

te bylece ecerden tatmak sretiyle demin
nefs kemlt da tamamlanm olmakta idi.

Dikkat edilirse nefh ( . . . . ) kelimesinin harfi
de noktaldr. Bir bakma bu noktalar zt- Ahadiyyetin on
nc btn noktasnn zuhur ve tecelli yerleridir. Bir
bakma da o mertebelerin mnlarnn bireysel zuhur
yerleridir diyebiliriz.

Nefs ( _. _. _. _. ) kelimesinde ise iki harf noktal,
(sin) harfi noktaszdr. Yine iki harfin noktas yukarda ifade
edildii gibidir. Noktasz (sin)de yani insnda ise, bunlarn
hepsinin batnnda gizlenmi olduunun ifadesidir diyebiliriz.
Bu hususta daha ok sylenecek sz vardr, daha fazla
121
uzatmamak iin imdilik bu kadarn yeterli grp brakalm
ve yine yolumuza devam etmeye alalm.

Evet; tad sretiyle ecerden alnan enerjiden
faaliyete geen Hz. dem ile Havvnn beeri
nefsniyyetleri sonunda aa kan, gizli kalmas gereken
uzuvlarn incir yapraklar ile rtmeye altlar. Bilindii gibi
incir, (vahdette kesret) yani birlikteki okluktur.
Kendilerinde tm esm-i lhiyyelerin zuhurlar
tamamlannca, Hz. demin Ahadiyyetindeki, teklik mertebe,
mertebe tecelli ve nzl ederek, nihayet varlndaki
(kesrete) oklua ulaarak, bylece kesretin kemli de
tamamlanm oldu.

te bu halleriyle, toprak elbiseleriyle, Hz. dem ve
Havv (sasal) kara balk toprak beden ile perdelenmek
sretiyle zlerindeki btn mertebeleri btnlarnda kalmtr.

Kemltlar tamamlanan Hz. dem ile Havv iblisle
birlikte, yeryzne birbirlerine dman olarak, yani zt
oluumlarla indirilmilerdir. te bu yzden yeryznde
mutlak bir slh ve skn olmaz. nk insnlarn iinde de
iblis yapl baz kimseler olacaktr.

Btn bu mertebeler kendilerinde mevcud olarak
yeryzne ayak basan Hz. dem ve Havvnn yaptklar ilk
i, Rabblarnn kendilerine rettii baz kelimelerle
(Rabben zalemn.) Daha evvelce yukarda grlm
idi. sularn kabul ederek istifar etmek sretiyle zrlerini
bildirmek olmutur.

Bu istifar insnolunun yeryzndeki, ilk istifardr.
Zaten bu hikye ilklerle doludur.

nsnlar kendilerine verilen bu toprak beden
elbiselerini, kendi gerek varlklar zannederek ve ona sahip
karak, yaayanlarn ilk ve en byk gnahlar ise bu
madde cesetleri olacaktr. (Vcdike zenbike) yani Senin
122
varlk vcdun sana gnah olarak yeter. denmitir. Bu
vcda sahip kmak benlik davasnda bulunmak demektir,
nefsi benlik ise en byk gnahtr.

Hz. dem ve Havnn ocuklar oalacaklar ve
istifar mertebesinden tekrar yava yava geldikleri
mertebeye doru yolculua balayacaklar, bu geri dn
yolculuunun ilk mhim duraklarndan biri, Necatiyyet >
Nuhiyyet mertebesidir, biz de yava yava o menzil >
mertebeye doru yola kmaya hazrlanmalyz.

Her insnn, bilhassa Hakk yolu sliklerinin bu
hakikatleri bilmeleri kendilerine ok ey kazandracaktr;
nk bu ifadeler sadece gemite yaanan bir hikye deil,
her birerlerimizin bal bana hayat hikyelerimizdir. Bu
mevzular rnek alarak ahiret yolculuumuzun neresinde
olduumuzu anlamamz zor olmayacaktr.

Bu hususta belirtilecek daha pek ok ey vardr,
yazlanlar yazlamayanlarn yannda ok az bir yer tutar,
daha fazla uzatmamak iin bu kadarla yetinmek istiyoruz.

Aratrc olan herkes ilgili yerlerden ve gnlnden bu
hususta daha pek ok ey arayp bulabilir. Hakkn ilminin
sonu yoktur. Gayret bizden muvaffakiyyet Hakktandr.

Son olarak ilgisi bakmndan bir Hads-i erifi de
nakletmek istiyorum.

Snen-i tirmizi, cilt 4 sayfa 14 kader bablar:

BAB : 2
MEVZU: (dem ile Msann delilli mnakaas
hakknda.)

2217---Ebu Hreyre (r.a.)dan rivayet edilmitir:
Raslllah (s.a.v.) buyurdu ki: dem ile Msa delil
gstererek mnakaa ettiler. Msa: Ya dem! Sen o
123
kiisin. Allah seni (kudret) eliyle yaratp rhundan sana rh
fledi ve sen insnlar ayarttn; onlar(n) cennetten
kar(lmalarna sebeb ol)dun! dedi. dem dedi ki: Sen de
Allahn konumak iin setii Msasn! Gkleri ve yeri
yaratmadan nce Allahn bana yazd (mukadder kld) bir
ii iledim diye beni ne hakla knyorsun? Rasl-i Ekrem:
dem, Msaya delil (kuvveti) ile galip geldi. buyurdu.

02/03/2006
Terzi Baba
Tekirda


KAYNAKA
1. KRN VE HADS :
2. VEHB : Hakkn hibe yoluyla verdii ilim.
3. KESB : allarak kazanlan ilim.
4. NAKL : Muhtelif eserlerden, Mesnevii erif,
Fussul Hikem, ve sohbetlemizden
mahede ile toplanan ilim.

DAHA EVVELCE IKAN KTAPLARIMIZ

(Gnlden Esintiler)
1. Necdet Divan:
2. Hacc Divan:
3. rfan Mektebi, Hakk Yolunun Seyr defteri:
4. Lbbl Lbb zn z,(Osmanlcadan eviri):
5. Salt- Namaz ve Ezan- muhammedide Baz
hakikatler:
6. slmda Mbarek Geceler, bayramlar ve
Hakikatleri:
7. slm, mn, hsn, kn, (Cibril Hadsi):
8. Tuhfetul Ukiyye, (Osmanlcadan eviri):
9. Sre-i Rahmn ve Rahmniyyet:
10. Kelime-i Tevhid, deiik ynleriyle:
11. Vhy ve Cebril:
12. Terzi Baba (1) ve Necm Sresi:
124
13. (13) On ve Hakikat-i lhiyye:
14. rfan Mektebi, Hakk Yolunun seyr defteri
ve (erhi.)
15. Alt Peygamber: (1) Hz. dem (a.s.)
ZERNDE ALITIIMIZ KTAPLARIMIZ
**. Srei Fetih:
**. Srei Yusuf ve dervilik:
**. Mektuplar ve zuhuratlar:
**. Ve bir ok dierleri..



NECDET ARDI
Bro : Eturul mah.
Hseyin Pehlivan caddesi no. 29/4
Servet Apt.
59 100 Tekirda.


Ev : 100 yl Mahallesi uur Mumcu Cad.
Ata Kent sitesi A Blok kat 3 D. 13.
59 100 Tekirda


Tel (Bro) : (0282) 263 78 73
Faks : (0282) 263 78 73
Tel (ev) : (0282) 261 43 18
Cep : (0533) 774 39 37


Veb sayfas: Almanya:<www.terzibaba.com>
Veb sayfas: Amerika: <www.necdetardic.info>
MSN Adresi:
Necdet Ard <terzibaba13@hotmail.com>
Necdet Ard <terzi.baba@yahoo.com.tr>

Tekirda:

125


126


127






































128