Professional Documents
Culture Documents
ekimler Tavsiyeler Yntemler Pozlamalar Ik Ayarlar Beyaz Dengelemeleri Flah Kullanm Portre ekimleri K Fotoraflar zel Tavsiyeler Otomatik Netleme Makro ekimler Enstantane so Ayarlar Diyafram Objektif Makinelerin Snflar Donanm Lgth Box Gezi Fotorafl Kaydrma Teknii Manzara Fotorafl st ste ekim Kamerann Gizli Hazineleri
NSZ
Hemen hemen dijital fotoraf makinesi, gl otomatik ilevleri sayesinde, sadece deklanre baslarak mkemmel neticeler retir. Baarl sonular iin, uzmanlk bilgisi veya fotoraflk eitimi art deildir. Buna ramen: Fotoraf makinesinin teknolojisini ve resim tasarmn tanyan birisi, fotorafl daha zevkli hle getirebilir. devilfd fotoraf tavsiyeleri yazmlarmzda, ilgi duyan btn dijital fotoraflara ilgin bak alar, zel ekim teknikleri ve kullanm tavsiyelerini kolay ve anlalr bir ekilde, sunacaz.
KONUYA GRMEK
Hedef belirleyip, deklanre bastnzda mkemmel resim hazr aa, be yukar! FinePix makineniz en uygun diyafram ve enstantane deerlerini, byk bir hz ile hesaplayp, stnzden byk bir yk alm olur. Ancak resim erevesinin belirlenmesi, kullancya baldr. Mercein nne ve sonradan, izleyicinin gznn nne ne geleceine o karar verir. Olaand bir portre veya ok gzel bir manzarann fotorafta, izleyicinin dikkatini ekebilmesi iin, yaratclk ve beceri gerekir. lgin resim tasarmlar oluturmak iin, vizrn arkasndaki bakcya u tavsiyeleri verebiliriz: Ana konu ile beraber her zaman arka pln, ekim asn ve ek yan-konular gz nnde tutunuz. Fotoraf izleyicisinin gznn hangi ynde seyir edecei, nce neye bakaca resim tasarm ve yaplandrlmas ile ynlendirmek mmkndr. Yani deklanre basmadan nce fotorafn, kafamzda tasarlanmas gerekir: ekim yeri olarak nereyi semeliyim?
Hangi ekim as ilgin olabilir? Ik nereden geliyor; glgeler nerede? Fujifilmin gelitirdii ek-objektifler yaknlatrma faktrn 1,5 kat arttrrlar
Bu tr dncelerin, esas konu ile beraber, genel tasarm iinde byk etkinlikleri vardr. rnein: Arka plnda bulunan dalar veya bir yap, sahip olduklar izgi ve ekiller ile, hareketlilik yaratr veya sknet yanstrlar. Konuya ne kadar yaklarsanz, arka pln o kadar kk grnr. nce yakn ve uzak konular arasnda, uygun byklk orantlar yaratmak iin msait bir yer seiniz ve Zoom (yaknlatrma) ilevi ve ek-objektifler (Tele-konverter) ile, ekeceiniz kareyi oluturunuz. 1,5 kat yaknlatrma faktr sayesinde ek-objektif, en ufak konular bile, kareyi dolduracak ekilde yaknlatrr. Portre ekimleri iin, byk odak-uzaklklarn kullannz; bylece arka pln flulatrarak, konunuzu vurgulayabilirsiniz
istediiniz blm iaretleyiniz. Sonra kesim sembolne tklayp, ilemi tamamlaynz. Esas fotoraf korumak iin, yeni resmi farkl kayt ediniz. FinePix makinelerin yksek ekim kaliteleri sayesinde, kesip bylttnz resimleri, iyi kalitede, rahata basabilirsiniz
Ufuk izgisini ve gnei ortadan alp, ufuk izgisini karenin, alttan 1/3 blm hizasnda ve gnei sa veya soldan 1/3 hizasnda grntlersek, bambaka bir fotoraf elde etmi oluruz. Pekl, ayn konuyu ilediimiz hlde, bu fotoraf neden daha uyumlu ve ilgin geliyor?
Altn makasn kesim kural yledir: Ksa izginin uzun izgiye orants, uzun izginin uzun izgiye orants, uzun izginin genel uzunlua orants ile ayndr.
Bu resim yapsnda, altn makas kesiminden sz ediyoruz. stediiniz sayda insana, bir izgiyi/eridi ortadan olmamak art ile blmelerini sylerseniz
ounluk, 70:30 orantda blmeler yapar. izgi otomatik olarak iki paraya blnr ve bu blmlerden knn, byne olan orants, byk blmn toplam uzunlua olan orants ile, ayndr. Konunun daha belirgin anlatm iin bkz. stteki izelge. Altn makas kural sadece izgiler iin geerli deildir, alanlar da ayn orantlarda blnebilir. Bu yntem antik alardan beri bilinmekte ve evrensel yaplandrma yntemi olarak, mimaride ve resim yapmnda kullanlmakta. Bunlarn en nemli rneklerini antik alardaki tapnaklarn yansra, Mimar Sinann eserlerinde de grebiliriz. zellikle rnesans anda altn makas yntemi, tasarmlarda ok kullanlm ve bu ada uyumlu blme adn almtr. Pekl bu blnme, neden uyumlu olarak alglanr? Bunun nedenlerinden bir tanesi, doada da insann vct yaps dahil bu blnme oranlarnn varolmasdr. Bir rnek, altn makas kuralnn fotoraflktaki kullanm hakknda, anlam kolayl salar. Konumuz: Batan gnein nnde bir balon. Fotoraf, iki nesneyi de altn makas kuralnn blmelerine gre ayarlam. Balon tam olarak, st ve sol blmelerin kesitii yerde bulunmakta; gne ise biraz saa kaym olmakla beraber, alt izginin stnde bulunuyor. Altn makas olgusunu oluturan temel dnce, kolay renilir. Birka ekimden sonra fotorafn merkezi konularn (insanlar, yaplar), 70:30 blme orants oluturacak ekilde resim erevesi seerek, fon nne yerletiririz. Buna ramen: fotorafmz, her zaman altn makas kuralna gre yaplandracak deiliz. Modern fotoraflk, geleneksel kurallarn dna kmay seviyor ve bu ekilde baarl olabiliyor. Kasten kurallar ykarak, srprizler ve aknlk uyandran ekimler yaratabiliyor. Ksaca; Altn makas kural, heyecan yaratan fotoraflar ekmek iin tek yntem deildir ancak, temel kurallar bilenler iyi fotoraf anlamakta ve tanmakta zorlanmazlar
Btn bunlar, rn ekimlerinde de ok gzel etkiler yaparlar ve yukarda grld gibi fotoraflar boyutlu bir etkinlik kazanrlar.
Netlik derinlii, diyafram ayarna ve odak mesafesine baldr. FinePix F601 gibi makineler, portre ilevinde byk diyafram seerek ekilen kiinin arkasnn, flu olmasn salarlar.
Bir resim ilem yazlmnda arka plan, Gaus yumuatcs ile flulatrlr. Bunu yapabilmek iin nce, zenle snrlama yaplmas gerekir. (rnek: Adobe Photoshop)
ekimde yaplamayan flulatrma, resim ilem yazlmlar ile mmkndr. Ancak bu ilem, konuya gre, ok karmak ve zahmetli olabilir. lemci nce, n ve arka plan el ile ayrmas gerekir, yoksa yazlm hangi blmleri flulatracan bilemez. Ayrm, kement veya sihirli ubuk gibi snrlama aralar ile yaplr. rnek fotorafmzda aacn dallar, byk bir duyarllk ile snrland hatt baz, tek piksellerin (noktalar) bile belirlenmesi gerekiyordu. Snrlandrma sayesinde istediimiz ilem, sadece belirlediimiz alanda yaplr. Arka plan belirlendikten sonra Gaus yumuatc filtresi devreye girer; bu filtre btn iyi yazlmlarda vardr. Bylece aacn arkasndaki ev srasnn flulatrlmas, gerekleir.
DJTAL FT POZLANDIRMA
ift pozlandrmann ok iyi hesaplanmas gerekir. Bunun temeli, uygun resim malzemesidir.
Birok modern fotoraf makinesi, fotoraflar ift pozlandrma zelliine sahiptir. Ancak hibirimiz, fotoraf ekerken ift pozlandrmay dnmyoruz. Bunun iin, beceri ile dzenlenmi ve ift pozlama tekniine uygun ekimler gerekir ki, hayranlk uyandracak etkinlikler oluabilsin. Dijital karanlk oda bu soruna da bir zm sunabiliyor. Dijital bir fotoraf makinesi kullancsnn yapaca ilem ok kolaydr; ilk kareyi Adobe Photoshop gibi bir resim ilem yazlm ile ap, almaya balayabilir. Geleneksel fotorafnn malzemesini taramas veya bir taycya yklemesi gerekir.
Lityum-iyon akmlatr. En yeni ekli olan Lityum-polimer, yass ve keli olarak karmza kyor.
Tanabilir enerji kaynaklar arasnda, u anda en iyi olan: Lityum-iyon akmlatrdr. Bunlarn bir tanesi 3,6 Volt gerilim verir. Bylece yannzda birka adet pil tamanz ve bunlarn doluluk derecelerini aklnzda tutmanz, gerekmez. ok byk bir avantaj ise, pilleri istediiniz zaman ve istediiniz kadar doldurabilirsiniz; bellek-etkinlii tanmazlar. Ancak ar scaklk veya soukluk bu piller iin sorun olur. En iyisi +5 ile +30 derece aras scaklklarda kullanmak.
Dier ayarlarn ayn olmalar art ile, ISO deerleri farkl etkiler yaparlar.
Film duyarllndan sz edildiinde, her zaman ISO, ASA ve DIN birimleri kastedilir. Bu, bazen karmakla yol aabilir. ISO, uluslararas standartlar enstitsnn ksaltlm hlidir. Bu kurum, dnyada retilen btn filmlerin, ayn adlandrmaya tbi tutulmalarn salar. Trkiyede de bu standart kullanlmaktadr. ASA ABD standartlar kurumu, DIN Alman sanayi standartlar kurumlarnn ksaltlm ekilleridir.
Dijital ncesi alarda renk dzenlemesi, filimin kimyasal katmanlar zerinden veya filtreler sayesinde yaplrd. Filtreler, dijital makine kullanclar iin de ilgintir; bunlardan son blmde bahis edeceiz. imdiki zamanda, FinePix makinenizdeki Beyaz ayar-white balance sayesinde, bu ayar kolayca yaplr. Suni k 1, 2 veya 3 veya dier ayarlarn doru olduunu anlamak iin, ekrana bakmak yeterlidir. FinePix S2 Pro veya FinePix S602 Zoom gibi makinelerde manel beyaz dengelemesi zarif ve kesin bir ekilde iler ve bu ilev FinePix F700 gibi yeni modelleri de, zenginletirir. Bunun iin ekim ortamnda bir dosya kadn ekmek, yani makineyi, bunun beyaz olduuna koullandrmak, yeterlidir. Dier btn renkler, belirlediimiz bu standarta uyarlar yani doal renklendirme oluur. Bu yntem ile, nceden yaplan btn ayarlara nazaran, daha iyi neticeler alnr. Seenek listesindeki - nceden belirlenmi - en iyi ayar bile, belirli k ortamlarnda yanl neticeler verebilir. In yaps hakknda bir lek olmas iin, Renk ss kavram kullanlr. Gerekten burada scak ve souk, ba roller oynarlar. Her zaman olduu gibi bilimin, renk alglama gibi kiisel bir deeri lebilmesi iin, sabit deerlere gereksinimi vardr Bunun iin platinden oluan bir kre seilmitir; nk platin dnsel olarak den btn yutup, sya evirir. Balangta kremiz buz gibidir, yani 0 derece Kelvin; hi bir molekl kprdamaz. Kremiz, gittike artan sya tbi tutulur ve k yanstmaya balar. nce koyu krmz, sonra turuncu, sonra beyaz ve en son ak mavi olarak parlar. Bu basamakta 30000 derece Kelvine ulayoruz ve kremiz yazn ortasndaki gk yz gibi mavi olarak parlyor. Bylece, s miktarna gre deien, kesin bir cetvel elde etmi bulunuyoruz ve bu cetvel ile btn renk ss deerlerini okuyabiliriz.; rnein bir ampl, bir k sabah veya mum ile aydnlatlm bir salon.
Geleneksel fotoraf makinesi kullananlar, siyah/beyaz veya renkli film kullanacaklarna nceden karar vermeleri gerekir. Bu konuda dijital fotoraflarn ii ok kolaydr. Baz dijital fotoraf makinelerinde zel bir siyah/beyaz ekim ilevi vardr. Bu ilevde resimler, gri yelpazede ekilir. Ancak renk bilgilerini, dijital karanlk odada kaldrmak, bize hem daha kolay hem de daha akllca geliyor. Bilinli olarak ve estetik adan gzel grndnde, siyah/beyaza karar vermek daha doru olsa gerek. zellikle, bir ok yazlmn sunduu tasarm imknlarn geleneksel fotoraflarn, ryalarnda bile zor grebildii bir ortamda. Fotorafn en kolay evirimi, RGB-fotoraf gri yelpaze dzenlemesine dntrmektir. Bu yntem, siyah/beyaz resimlere ulamak iin en hzl yntem olmasna ramen, mdahele imknlarmz yoktur. Adobe Photoshop gibi yazlmlarn sunduu bir ilev, ok daha kullanldr. Buradaki renk kanal kartrc ilevinde ayar kutusu vastas ile, gri yelpaze dzenlemesindeki fotoraf iin gerekli olan, krmz, yeil ve mavi renk kanallarnn aydnlk orantlarn belirleyebilirsiniz. Bylece ok yumuak eviriler elde edebilir veya sert kontrastl resimler retebilirsiniz. Fazla zahmete girmek istemeyenler, internetten cretsiz olarak indirilebilen BWorks yazlm ile bir ok etkinlik yaratabilirler Siyah/beyaza dnm, mecburi olarak gri renklere boulmak anlamna gelmez. Photoshop ve Bworks yazlmlarn kullanarak, fotorafnza renklendirilmi bir siyah/beyaz havas verip, yllanm fotoraflara zgn olan sepya (bakrms) grntye brndrebilirsiniz. Yukardaki resimler bu imknlarn bazlarn gsteriyor.
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Renkli, esas fotoraf. Adobe Photoshop vastas ile basit bir gri yelpaze dnmnden sonra. Renk kanal kartrc ile yumuatlm renk basamaklar. Renk doyumu arac ile fotoraf, monokrom (tek renk) renklere dntrlr. BWorks yazlm sepya etkinlik yapar, veya... kontrast zenginlii olan bir siyah/beyaz izime dntrr.
SRPRZ ETKNLKLER
Sradan konular, ilgin hle getirmenin bir ok yntemi vardr. ekim as (perspektif) veya bilinli pozlandrmann yansra filtre ve ek merceklerin kullanm da yaygndr. Grneni deitirmek iin en zgn temsilciler geni-a, balk-gz veya makro ek objektifleridir. Bunlarn haricinde, rn. UV engelleyen, belirli renkleri azaltan veya renk aklar ileyebilen filtreler kullanlr. Bu imknlar ska kullanan ilerlemi fotoraflar iin bu tr, kymetli ekipman yatrmlar tavsiye edilir nk bu fotoraflarn kalitesinin yksek olmas arzu edilir. ounlukla normal fotoraflar eken veya masraftan kanmak isteyen bir kullanc, bu tr ekipmanlar olmadan da, basit ilemler ile profesyonel dzeyde etkinlikler yaratabilir. Belirli etkinliklerle, sadece, konularn havasn belirginletirmekle kalmayp, izleyicide baz duygu ve dncelerin uyanmasn salayabilirsiniz. ou zaman bir fotorafa baklr, hangi konunun grntlendii alglanr ve bir kenara atlr; nk sz konusu olan, abuk unutulan normal bir fotoraftr.
Yumuatlm fotoraflar
K manzaralarn, gzel portreleri veya bir baheyi yumuak bir a batrp, hafif bulandrrsanz yani keskinlii azaltrsanz geleneksel rya etkisi yaratm olursunuz. Bu, en sk kullanlan fotoraf tasarmlarnn banda gelir ve merakl amatrler iin bir ok olanaklar ierir: Objektifin nn ince rgl bir orap ile kapladnzda, ektiiniz resim yumuar ve keskinlii azalr. Ayrca, orabn rengine gre, bir renklendirme oluur. Yukardaki yaprak fotorafnda, temiz ve effaf bir plastik paras kullanld; tabiiki grsel parazitlerin olumamas iin plastiin yeteri kadar ince olmasna dikkat edildi.
Plastik para, hafif (fleyerek) buharlandktan sonra objektifin nne tutuldu; bu sayede konu, biraz, sisin iinde kald. Bu tr etkinlikleri ek plastik veya cam paraya (filtreye) srlen vazelin, ok hafif pskrtlm su veya baka bulank malzemeler ile de yapabilirsiniz. stelik bu etkinlii ksmi olarak da yapabilirsiniz; yani ev yapm szgeler, gerek filtrelerden daha kullanl olabiliyor.
Parlayan Iklar
kinci resim rneimizde yldz etkinlii hedeflendi; yani parlayan nesneler, yldz eklinde bir hle oluturur. Yukardaki noel aacn ekmek iin keskin bir bakla, yatay ve dikey, ince iziklerin kaznd bir cam kullanld. Ik, iziklerde krlarak belirli ynlere datlr ve ek olarak, renk yelpazesinin btn renklerine de blnr. Bu deney, eitli ekillerde devam edebilir; daire ekilleri, arpraz izgiler veya kendi tasarmlarnz. Burada nemli olan fotorafn geni bir kontrast iermesidir; en iyisi karanlk bir fon nnde parlayan konu. Kontrast ne kadar belirsiz olursa amalanan k etkinlii o kadar zayf kalr. Bu tr etkinlikler daha ok gece veya karanlk mekn ekimleri iin uygundur.
AKILLICA IIKLANDIRMAK
Fotoraf ksz kaldnda kendini, susuz kalm balk gibi hisseder; gne kayp olduunda fla, bu boluu doldurmak zorundadr. Ancak fla, sadece bir ilkyardm deildir. FinePix makinelerin dahili flalar, krmz-gz etkinliinde veya glgelenen bir yz aydnlatmada gzel zmler sunarlar. Ancak makineye balanan bir ek fla, bilinli k kullanmn mmkn klarak fotoraf tasarmn zgrletirir. Ik ynetimi artk, makineden kan dz a baml deildir. Fla menzili katlanarak, artar. Baz makinelerde dahili fla ile beraber kullanlabilir. Portre ekimlerinde, dolayl k ile ve glgesiz pozlandrma yaplabilir. Bir n fla, krmz gzleri azaltr. Ek fla ile bu olgu tamamen ortadan kalkar. Fla objektif arasndaki mesafe artt iin, gz tabakasnda bulunan damarlar direk olarak yanstmazlar.
rnein, krmzms ampller bulunan bir ortamda patlatlan fla, genel maviye doru kaydrr (fla, gn ortas nn, s derecesine sahiptir). Bylece netice, daha hesaplanr Hle gelir. FinePix makinelerde, ek flan doru kullanmn aada anlatacaz:
en ok yakan rengi bilir. Mavi veya ela gzller, gzlerini n plana karacak kyafetleri tercih ederlerse daha etkili olur.
4. Ak diyafram kullann Saknlacak bir ey varsa o da kapal diyafram kullanmaktr. f/11 f/32 aral ak havalarda manzara fotograf ekmek iin uygun olabilir; fakat portreler iin bir problemdir. Kapal diyaframla ekilen fotograflarda arka fon net ve belirgindir, bu da n plandaki konuya olan ilgiyi azaltr. Geni diyaframlar: f/1.8den f/4e kadar, arka fonu flulatrr, etkisini azaltr, bylelikle kii odan merkezi olmu olur. 2 modeliniz varsa ve biri kameraya dierinden daha uzaksa, o kii fotografta bulank kabilir. zm olarak fonu netlikten karn ya da modelleriniz kameraya eit uzaklkta olsun. Fonu deil konunuzu gsterin! 5. Dikey Kompozisyonlar Deneyin Amatr portre fotograflarnn ok sk yapt hatalardan biri de portrelerini yatay ekme yatknlklardr. Bu, grup portresi ekerken ie yarayabilir ama tek bir bireyle alyorsanz makinenizi dik tutmay deneyin. Dik ereveleme zellikle solo almalarda baarldr, nk insan kafasnn ve gvdesinin de kuzey/gney ynl duruuna uygunluk gsterir. Dikey almalar ayrca iftleri fotograflarken de kullanlr, zellikle sarlmlarken. Bu romantik neri ifti, gruptan ok bir btn halinde gstereceinden daha baarl olur. Yataydan kann: nsan vcudu boyun, bel gibi ince blgeleriyle daha estetik ve doal gzkr. Fotografn ektiiniz tek bir kiiyse,dikey erevelemeler size bu blgeleri daha belirgin klmanz salar. Fotografnz dengeli, kompozisyonunuz baarl olur. 6. Sert ktan kann Portrelerinizi sabote etmenin en kolay yolu,kafann stnden gelen direk gne dr. Gz ukurlarnda, burnun etrafnda ve enenin altnda glgeler yaratacaktr. Profesyonel portreciler yumuak glgeyi nerirler, rnein: gneli bir gnde bir aacn altnda yz evreleyen k, glgeleri doldurur ve uygun bir k oluturur. Eer le vakti bir portre ekiyorsanz , konunuzun srtn gnee vererek kendiniz kolaylkla bir yumuak glge yaratabilirsiniz. Teknik olarak ters k da denir. Ters k makinenizin lm sistemini yanltabilir. Dik deil yumuak k: Dorudan gne alm portreyi dzeltmek iin Duncan Ball le gneinin etkisini,yar effaf bir emsiye kullanarak yumuatmtr. Konunuzu arkadan aydnlatmak da keskin, sert n olumsuz etkisini azaltacaktr, ama konunuzun her yerinde k olmas, makinenizin pozometresini artacak ve az pozlama yapmasna yol aacaktr. Bundan kanmak iin yaklan ve modelinizin yzne uygun deerleri sein. Ya da makinenizde varsa, direk modelin yzn baz almak iin spotmetre kullann. LGN FKRLER 1) Kameranz BULB (B) a ayarlayn, denklar kabloyla kilitleyin, yznze fla tutarak kamerann nnde gezinin. Fotografn heryerinde grneceksiniz. 2) Eik bir dzlemde yansmanz ekin.
3. KIIN GNDOUMU Yazn uzun gnleriyle birlikte gne olduka erken doar. Kn, ge doan gne nedeniyle, gndoumu gibi gzel doa olaylarn yakalayabilmek iin erken kalkmanz gerekmez. Gnei fotograf karesinin dnda brakarak gnein yanndaki gkyznn n lebilirsiniz veya matrix lml pozometrenin verdii deeri kullanarak bu fotografta olduu gibi paral bulutlu bir grnt elde edebilirsiniz. 4. AYDINLANAN FIRTINA K frtnal bir mevsimdir fakat bu frtnalarn sonunda imek akar. Frtnal bir gnde imek akt zaman inanlmaz gzellikte bir k meydana gelir. Bu yakalamak iin yapmanz gereken frtnay beklemektir Yerel hava durumu haberlerini kontrol edip olas frtnann ne zaman patlak vereceini renerek potansiyel renkli yerleri gzlemleyebilirsiniz. 5. KT HAVADA FOTOGRAF EKM Hava kt olduunda bir ok fotograf evinde oturup bu durumdan yaknr. Fakat byk frsatlar karmaktadrlar nk byle havalarda harika fotograflar ekilebilir. Siz de kt havalardan yaknanlardan olmayn. Kalkn, kat kat giyinin, ekipmannz hava koullarndan koruyun(byk plastik sandvi poeti fotograf makinesini koruyabilir,objektifin etrafn daha abuk amak iin lastik bant kullanlabilir) ve hava durumuna uygun gzel grntler arayn. 6. IPLAK AALAR Renkli yapraklar sonbahar fotograflarnn temel nesnelerindendir. Fakat k aylarndaki yapraksz aalar grmezlikten gelmemelisiniz. Yapraksz aalar, geometrik izgisel grntlerinden ve yaplarndan dolay fotoraf iin mkemmel nesnelerdir. Bu fotografta olduu gibi geni al bir objektifle aacn sa alt tarafndan veya tele objektifle uzaktan bir fotograf ekebilirsiniz. Dallarn dzeninden enteresan bir blm ayrarak fotograflamak da iyi bir fikir olabilir.. Eer aacn sa alt tarafndan fotograf ekiyorsanz,diyafram ksp alan derinliini arttrarak grntdeki her eyin net olmasn salayabilirsiniz. 7. BUZ SAAKLARI Buz saaklar keyifli fotograf nesneleridir. Buz saaklarna yaklaarak yalnz bir buz saan veya geri ekilerek saaklar evresiyle birlikte ekebilirsiniz. Etrafnda dolap nden ve arkadan aydnlanm olarak fotograflayn. Close-up ekimler iin diyafram ksarak alan derinliini arttrn. 8. PENCERE FLTRELER K mevsiminde pencerelerde buu ve yamur damlalar gibi deiik su dnmleri oluur. Bu tarz grnen su dnmleri bal bana gzel fotograf nesneleridir ve ilgin fotograf filtreleri olabilirler. Su damlacklar veya donma zerine netleme yapn bylece pencerenin dndaki btn nesneler fon etkisi yaratacaktr. Eer fotograf makinenizden alan derinliini n izleme yapabiliyorsanz deiik diyafram deerleri iin etkiyi kontrol edin, eer yapamyorsanz; ilk nce en geni diyafram deeriyle sonra da orta ve en ksk diyafram deerleriyle fotograf ekin. 9. KAR POZLAMASI Yansyan len pozometreler (fotoraf makinesinin iine monte edilmi olanlar) orta tonlara gre ayarlanmlardr: eer pozometreye gre pozlama yapyorsanz ltnz nesnenin orta bir ton olarak belirlenecektir. Kar genellikle orta ton olarak deil beyaz olarak dnlr, bylece gneli kar beyaz olarak grndnde ekilen kar fotograflar genellikle en iyi gzkenlerdir. Matrix lm yapan pozometre ieren bugnn AF 35mm SLR makinelerinde hibir dzeltme yapmadan karn llen k deerini kullanabilirsiniz. Fakat merkez arlkl lm yapan pozometreye sahip eski makinelerde, llen deerden 1-1,5 stop fazla pozlama yapmak iyi fikir olabilir. AE modunda, bunu fotograf makinesinin pozlama kontroln +1e veya +1,5a ayarlayarak yapabilirsiniz. Havadan ekilen bu grnt iin, kta hi bir deiiklik yaplmad-beyaz karn nn aldatt koyu su yolu kemerine gre lm yaplmtr. Braketing yapmak ve not almak (makinenizle ilk kez kar fotograf ekiyorsanz karn fotograflarnzda istediiniz gibi gzkmemesi halinde kta yapmanz gereken deiiklii grmek iin) iyi fikir olabilir. 10. KI AKTVTELER Yln herhangi bir zamannda, mevsimsel aktiviteleri ekerek gzel fotograflar elde edebilirsiniz. Kayak, kzak, buz pateni ve da trman gibi baz mevsimsel faaliyetler k mevsiminde birok fotograf frsat sunar. Hareketi ve katlmclar fotograflayarak gelecekte tekrar tekrar bu aktivitelerle elenebilirsiniz.
ZEL TAVSYELER
KURALLARI YIKIN
Fotograf ekerken aklnzda bulunduracanz kriter "Btn kurallar biliriz ama istersek bozarz ..." olmal. zellikle komposizyonda karmza kan altn kesim, ufuk hatt vb kriterler ekimlerinizde size yardmc olabilir ancak bu kriterlere bir din gibi bal kalmak durumunda da deilsiniz.
Farkl ve rahat kadrajlar deneyin. Uzmanlar (!) ve arkadalarnz beenmese de denemeye devam , sonuta bu sizin hobiniz ! Ancak "Ben yaptm, oldu !" kolayclna da kamayn ! EKECENZ FOTOGRAFLARI NCEDEN TASARLAYIN Boynunuzda makine "Ne karsa bahtma !" diye dolalmas baarl fotograf ekmek iin yeterli deildir. Byle bir alma tarznda iyi fotografla karlama ans ok fazla deildir. Bunun yerine belirli konualrda younlamak, ekim yapalcak konu ya da mekan hakknda aratrma yapmak, o konuda daha nce ekilmi fotograflar incelemek, kafanzda belirli grntlerle, ekmeyi dndnz fotograflarla ekime kmak daha doru bir yntemdir. rnein, "Bu haftasonu sahil yolunu ekeyim" diye yola kmaktansa "Bu haftasonu sahil yolundaki seyyar satclar ekeyim. Fotografmda satc, satt rn, satn alan olsun. Arka fonda stanbul grnts olsun, ama net olmasn (ki fotografta baskn olmasn), alan derinlii iin tele objektif ve ak diyafram deeri kullanaym..." gibi bir planlama ile ekime kmak daha baarl sonularla dnmenizi salayacaktr.
21.00 PROJEKTRLE AYDINLATMA Katedraller, kaleler fotograf ekilmek iin idealdir. ekimlerinizi gne batmndan hemen sonra ekin gkyznde hala birka renk vardr. Binalar aydnlatan klar yapay olduundan kaynana gre fotografta renk oyunlar yapar. 80 A mavi filtre tungsten klarn yol at turuncu renk oyununu engeller. Fakat titrek,sar,sodyum sokak lambalarn dzeltmek daha zordur. Bu renkleri daha uyumlu kullanmay deneyin. Warm-Up filtre onlar yumuatr. Tungsten aydnlatmal binalar ekmenin bir dier yolu tungsten iin yaplm Fuji 64T 2 yada Kodak ektachrome 64T film kullanmaktr. Bina ok daha doal kar ve gkyznde k varsa elektirik mavisi grnr. Binalar hareket etmez , o yzden dk hzl 100 ASA film ve tripod kullann.Bylece daha fazla alan derinlii ve detay katm oluruz. Eer k azsa ve 1 saniyeden uzun pozlama gerekiyorsa filmin karlkllk deerlerini hesaba katn. Film hz kayb ortaya kabilir , normal lmden baka 1-2 poz yksek lm de yapn. Pozlama sresi ne kadar uzunsa, filmin k kayb da o kadar fazladr. Renkler de etkilenir ama bu genelde iyi anlamda olur. 22.00 IIK ZLER Ik izleri gece hareket eden aralar dk enstantane deeriyle ekerek oluturulur.Aydnlatlm binalar ve kprlerle birletirilirse ok gzel grntler ortaya kar. Bu resimleri ekmek iin en iyi yer ehir merkezleri ve youn otobanlardr. Aralarn sar sinyal lambalar krmz ve beyaz farlarna renk katacaktr. Doru k lmn yapmak biraz da tahmin iidir. Kameranz f/2.8de 1 saniye veriyorsa siz f/4de 2 saniye, f/8de 8 saniye, f/11de 16 saniyeyi de deneyin nk sre ne kadar uzun olursa izler de o kadar uzun olur. Eer makinenizin enstantane ncelikli modunda uzun ekim seenekleri yoksa, (B) Bulb modunu sein ve deklanr kablo kullann. zlerin uzunluu enstantane ve arabann hzna baldr. ehir iinde 30 mil hzla giden bir ara 1 saniye pozlamada 13 m iz brakrken, 10 mille giden bir ara 30 metre iz brakr. Ne kadar ok araba olursa fotografnnz o kadar hareketli olur! 23.00 Meyhane MDAVMLER Meyhaneler birok farkl hayatn kucaklat bir yerdir ve dinlenen insanlar ekmek iin idealdir. Bulunduunuz ortam iinde insanlara yaklarken ve ekerken temkinli olmak gerekir. Alkoll olduklarn unutmayn ve siz gvenli yolu seip arkadalarnz ekin. Ortamda varolan kullann, fla kullanmak ok rahatsz edici olur. Bulunduunuz ortam tungsten kla aydnlatlyorsa fotografa ayr bir hava katar ama siyah-beyaz fotograflarda ortamn k kayna farketmez. lk
ekimlerde insanlar kameradan ekindii iin portre tarz fotograflar oluacaktr fakat sonra almaya baladka daha doal fotograflar oluur.
EVDEK RAHATLIK
Kendinize bir fincan ay yapmak iin mutfaa gidin. Burada fotografn ekebileceiniz bir ok konu var? aydanln zerindeki yansmalar, camdaki buu, atal-kak-bak ve sofra takmlar resimleri ya da ii bulak deterjan dolu bir kase iindeki hava kabarcklar, baloncuklar. Sadece bir SLR makine ve standart bir 50mm objektif alp evinizdeki detaylar aratrn. Birok standart objektif 18 inche kadar net odaklayabilir ki bu yakn ekimlerde kendinizi eitmeniz iin uygun. Baz standart zoom objektifler yakn odaklama kapasitesine sahiptir ve fotografnn konuya daha da yaklamasna imkan verirler. DNCELERN ZGS D ortamlardaki yakn ekimlerde kompozisyonu glendirmek ve etkiyi arttrmak asndan izgi ve ekiller hayati nem tar, Mono uzman ve Practical Photography itiraks Tony Worobiec, byd yer olan North Devon sahilinde detay ekimleri yapm ve bu projeye "Karadaki Ritim" adn vermi. Siyah Beyaz, 25 ISO film ve orta format bir makine ile yava ekim kullanmas Tony'e mmkn olabildiince detay kaydetme imkan vermi. Siyah Beyaz film, renklerin karmaas olmakszn doku ve ekle dikkati ekti. Ve Kapal havada hatta aydnlk havada bile Tony'nin basklar her bir dokuyu, gzenei gsterdi. Sert glgeler rahatsz edici olabilir, bu nedenle glgeleri datmak ve daha az kontrast yaratmak iin bir para uzun beyaz kuma alp zerinize ve konuya tutun. Bu resimler iin ok deiik objektifler kullanlmad, bu da gsteriyor ki ne kullandnz deil nasl kullandnz nemlidir.
MACRO KOLAYLII
Mikroskop kullanarak cam paras zerindeki canllar fotoraflamaktan, basit bir close-up filtre kullanarak im parasna yaklamaya kadar birok seenek sunan makro fotografl yaadmz dnyann iindeki yeni kk dnyalardr. Mikroskobun vizrne fotograf makinemizi balayabilmek iin zel bir adaptre ihtiyacmz var. Bu adaptrn fiyat 55 sterlin civarnda. Bytme tpleri kullanrken pozlamaya dikkat edilmelidir nk objektif ile film arasndaki uzakln artmas k kaybna neden olabilir. Ik kaybnn ne kadar olduunu kontrol edebilmek iin makineden lm aln ve ektiiniz kareden emin olmak iin braketing (gruplama) tekniini kullann.
DOAL DOKULAR
Dokular her yerdedir ve en ok da doada. Aalarn gvdeleri, su yzndeki dalgalar, rmcek alar hatta deniz kenarndaki akl talarn dnn. Bunlarn hepsi gzmze farkl gzkecektir. Sabah erken saatlerde yeryzne iy yeni yamken geniletme tp taklm standart bir objektifle ekeceimiz konuya daha da yaklalabilir. Bu en kolay yntem ama geniletme tp dreceinden tripod kullann. Parlak renkli konular fotograflayn ve gl bir etki yaratmak iin ektiiniz konuyla kontrast bir fon kullann. Konunuza daha scak bir parlaklk eklemek iin altn renkli reflektr kullanarak aydnlatmay deneyin. Reflektrnz gnee doru tutun ki reflektr gnei dorudan konunuza yanstsn. Ayrca konunuzun doal grnmesi iin spreyle su pskrtmeyi deneyin.
SOYUT DOKULAR
Doku konusunda kendinizi varolan doal ya da el yapm konularla kstlamayn. Bir ift ayakkab ve biraz boyayla kendi evinizde de denemeler yapabilirsiniz. Bu, Tim Gartside'n eski bir ift botla yapmaya karar verdii bir ey. Botlar pe atmaktansa eline frasn alp ie koyulmu ve deiik renklerdeki boyalar botlara ve fona sratarak ift boyutlu bir grnt yaratm. Renkli boyalar yle zgrce datlm ki derinlik duygusu ve boyutsallk nemini yitirmi. Bu yntem iyi bir fikir, yapmas da kolay, tabii canl renkler iyi kullanldnda.
DENZE DORU
Yaratc yakn plan ekimler gerekletirmeniz iin deniz kenarlar ok uygun yerlerdir. evrenizde renkli yelkenlilerin olduu limanlar arayn. Rzgar srfleri ve kk sandallar fotografn ekilebileceiniz nesneler arasnda. 70-210mm gibi bir telezoom objektif aln ve kendinizle objektifin gsterebildii en uzak nokta arasndaki her kareyi kefedin. Numara, renk ve izgi gibi detaylarn oluturduu kareler yakalamak sizi ok artacak.
KT HAVA Biraz rzgar ve yamurun sizi fotograf ekmekten alkoymas ok kolaydr. Ancak kt hava koullarn kaale almamak nefes kesici fotograf frsatlarn karmak anlamna gelir. Bulutlar, yamur, pus ve kar ounlukla fotograflnzda en iyi sonular ortaya karr. Kt hava size hayal gcnz en iyi ekilde test etme ansn verir. Kt koullara kar, tam olarak, kendinizi ne srersiniz. Bu ekimleri yapmak iin, biraz fazladan zen ve azim dnda, ok zel bir tertibata ihtiyacnz yoktur. YAMUR Uygun bir ekilde stesinden gelinirse yamur, fotograflarnza fazladan yaratc bir unsur ekleyebilir. Su, zellikle hava kararmken, tam bir ayna grevi grr. Bu yzden suyu renkli kent yansmalarn gstermek iin kullann. Mmkn olan en ksk diyafram deeri seilerek ve netlemeyi ilgilenilen iki noktann ortasna yaparak, her iki alann da keskin grnmesi salanabilir. Bunu kontrol etmek iin, eer varsa, kameranzn alan derinlii nizleme zelliini kullann. Maksimum etki iin gece yamurda ekim yapn ve su birikintilerindeki dkkan klarnn tm renklerini kaydedin. Birka yardmc pozlama, yamur damlalarnn filme kaydedilmesine engel olacaktr. Modern pozometrelerin olduka hassas lmler yapabilmelerine ramen, lm aldatc olabilir. Eer +1 ve +2 stopluk ekstradan ekimler yaparsanz, uzun pozlamann sebep olaca herhangi bir film hz kaybn hesaba katm olursunuz. SS VE PUS Sis ve pus fotograflarnz doal olarak gelitirir. Onlar doann doal filtreleridir ve ekstra atmosfer eklemek iin kullanldrlar. Sis gr netliini muhteem bir ekilde keser. yleyse fotograflayacak keskin hatl ekiller arayn ve ayrntlara inebilmek iin tele bir objektif kullann. Objektifin buulanmasn nlemek iin skylight filtresi kullann. Sis ve pus sahneleri, sahnenin fazla griye kamasn ve parlaklk azln nlemek iin yaplacak hafif dozda -yarm stop- fazla pozlamayla (overexposure), en iyi ekilde grnr. Gruplayarak pozlama (bracketing) da gerekirse kullanlabilir. Pusu yakalamak iin uygun bir zaman, gnein aniden doduu sabahn erken saatleridir.
GRADUATED FLTRE KULLANMA Bulutlardaki detaylar korumak ve fotografnzda gkyznn etkisini arttrmak iin graduated filtre kullann. Bu filtreler her gte ve renkte olabilir. Bunlar, objektifin nne bir adaptr halkas araclyla yerletirilmi tutma yuvasnn iinde plastik -reine- trevinde ya da dorudan objektifinize uyan, yuvarlak filtrelerdir. Graduated filtre kullanrken, onu ufukla ayn hizaya, doru olarak getirdiinizden emin olun. Filtre renginin fotografnzn iine ne kadar nfuz ettiini ve renklerin ne abuk deitiini kontrol etmek iin, eer varsa, kameranzdaki alan derinlii nizleme dmesini kullann. Geni bir diyafram akl, ok daha ayrntl bir deiiklie yol aacaktr. Filtrenin alt ksmnn ufukla ok fazla st ste binmediinden emin olun; yoksa zemin gereinden fazla karanlk gzkecek ve ekiminizi mahvedecektir. Grad filtre kullanrken pozlamanza da dikkat edin. Objektif yoluyla lm alyorsanz, filtreyi takmadan nce lmnz yapn. El pozometresi kullanyorsanz, parlak gkyznn k lmnz etkilememesini gz nnde bulundurarak, lm aadan aln. Sonra gerek k lmnn yapld iki taraf da yarmar stop aralarla gruplandrarak pozlayn (bracketing). Kn souk, frtnal gkyz iin kullanlacak en iyi filtre, ntral densiti gri(neutral density grey)dir. Ancak manzaralarnzn kyametimsi grnmesini istemiyorsanz, daha renkli grad filtrelerine dikkat edin. DETAYLAR Her zaman genel ekim almak zorunda deilsiniz. En fazla etkiye sahip olan eyler, ounlukla en kk olanlardr. Kaplar, ta duvarlar, yapraklar ve kap kollar gibi objelere (aslnda her eye) ynelik ekim yapmak iin, 70210mm gibi bir telezoom ya da tele objektif kullann. Bu emsiyenin alt ksm bile iyi bir fotograf olmu. NSANLAR Kt havada insan ekimleriniz iin destek arayn. Yamur damlalaryla kaplanm ya da buulanm bir cam paras ocuk ekimlerinde kullanlabilir. Cama ekiller ve resimler izmelerini salayn ve izim yaparlarken, nitelikli portreler yakalayabilmek iin, ifadelerini yakalayn. Tuhaf bir ekilde kt havada insanlar gerekten harika fotograflar oluturabilirler. nsanlar erevede kk kullann ya da bir manzaraya insan ilgisi ekleyebilmek iin kompozisyonunuzda geip giden insanlar silet olarak kullann. Ya da rzgarn silkeledii karakterlere veya yamurluklarn parlak renklerine yaklap, odaklann. RZGAR Rzgarl havada fotograf ekmek, fotorafa, duraan bir sahneye gre ok daha fazla hayat ve hareketlilik katar. Ancak kameranz sabit tutmak iin ieride durmanz ya da hzl bir enstantane deeri kullanmanz gerekebilir. Dk enstantane deerlerini bayraklar, otlar, bulutlar ve su gibi konularda deneyin. Veya buradaki fotografnn yaptn yapn ve ekiminize daha insancl bir his vermek iin fotografnza bir insan dahil edin. KAR zellikle direkt gne nda beyazn yanstc doasnn pozometrenizi yanltabilirliini dnerek kara dikkat edin. Bu durum genellikle en az bir stop fazla pozlamaya sebep olur. Bunun iin llen pozlama deeri bir stop arttrlr. Emin olmak iin ekime nce kameranzn verdii deerden balayn. Sonra yarmar stop aralklarla, ayn sahnenin tane daha, fazla pozlanm fotografn gruplandrarak ekin.
Bu fotograftaki krlk arazinin soukluunun gc, yalnzca tepelerdeki karla deil, ayrca gkyznde bir araya gelmi kar bulutlaryla da arttrlm.
SORUN
Kontrast veya belirgin olmayan monokrom (tek renkli) alanlar oluuyor. Seilen konu ok karanlk veya ortamda ok az k var.
SORUNUN SEBEB
Otomatik netleme sisteminin asgari kontrast gereksinimi vardr. Pasif AFnin asgari aydnla gereksinimi vardr.
ZM
Ayn mesafede olan baka bir nesneyi lnz (netlik kayd bkz. kullanm klavuzu) ekim konusu yeterli uzaklkta ise, manel netleme, mesafe olarak sonsuz ayarna getirilir. Makineyi biraz eik tutup, tekrar netleme yapnz. Dier bir seenek olarak, ayn mesafede baka bir nesneye lm yapabilirsiniz. Ayn mesafede, baka bir nesneye lm yapnz. (netlik kayd bkz. kullanm klavuzu) Ayn mesafede, baka bir nesneye lm yapnz. (netlik kayd bkz. kullanm klavuzu) lm mesafesini belirleyiniz.
Otomatik netleme sistemleri, ekilen nesnede sadece yatay genelde, dikey yaplanma ve izgiler ve yaplanmalar var izgilere gereksinim duyarlar. ekilen nesne, ar yansma yapyor. ok kuvvetli / ar kar k. Farkl mesafede bulunan, pek belirgin olmayan nesneler ekilecek. Yansmalar, AF sistemini yanltr. Asgari kontrasta gereksinim vardr. Ar kar k, gereksinim olan kontrastlar kaldrr. Farkl mesafede bulunan nesneler, ana netleme alann dolduruyorlar.
Btn mkemmelliine ramen otomatik netleme sistemlerinin yetersiz kalabildii durumlar olacaktr. Orta ve st snf makinelerde bulunan manel netleme ayarlar, bu durumlar iin yaplmtr. Genellikle, tek tu zerinden AF/MF deiimi yaplr ve LCD ekran zerinden netleme, kontrol edilir. Manel netleme, otomatik netlemenin yerine gemez, ancak baz ekimlerde daha iyi bir yntemdir. Diyafram ve enstantane ile bal olarak kullanldnda, manel netleme ile mkemmel ve ilgin neticeler elde edebilirsiniz.
Aklama: Enstantane, pozlandrma sresi birimidir ve ounlukla, saniyenin kesitleri kadar srer. Enstantane sreleri, uluslararas standartlarn belirledii bir cetvel ile gsterilir. Her deer, bir sonraki deerin, iki mislisi veya yarsdr. Tabiiki bu dzenlemeler, dijital fotoraflk iin de geerlidir. Dijital makineler, normal saylan, 1 saniyenin altndaki sreler haricinde, 30 saniye veya daha uzun sreli enstantaneler uygulayabiliyorlar. Baz makinelerde bulb-ilevi vardr. Bu ilevde deklanr, bask tutulduu srece, obdratr (perde) ak kalr. Enstantane ile hareket ekilir, diyafram ile netlik-derinlii ynetilir. Sallama tehlikesi: Sallanm resimlerin olumas iin iki neden vardr: steyerek yaplm stenmeyen yan etki Sallanm resimler iin makinenin, otomatik veya manel enstantane ile kullanlmas, dijital veya analog olmas, fark etmez. Kural: Perde ne kadar uzun sre ak kalrsa, fotorafn sallanm olma tehlikesi o kadar artar. Sallanma tehlikesi sabit bir deer deildir; objektifin odak uzaklna, enstantaneye, hava durumuna bal a ve makinenin arlna baldr.
ekim rnei: Manzara ayrnts; diyafram: 3,2; enstantane: 1/15san.Odak uzakl: 320mm; kt hava artlar. 1. kendi kendine ekim 2. el ile ekim
Tavsiye: Elde ekim yaplabilecek en yava enstantane, objektif odak uzaklnn ters deeridir; yani 33mm civarnda olan bir odak uzakl iin 1/30san. olarak alnabilir; 100mm olan bir odak uzakl iin, enstantane ayarn 1/100san. olarak belirlemeniz gerekir. Hava artlar, zorlatrc unsur olabilirler. Oluan uzun enstantane sreleri nedeni ile, sallanma tehlikesi artar. Tavsiye: Destek alacanz bir zemin bulunuz veya sehpa (tripod) kullannz. Bugnk fotoraf makineleri gittike klp, hafifliyorlar. Bu geliim kullanc iin ok ho olsa bile, bnyesinde bir sorun barndrr: Makine gvdesi ne kadar hafif olursa, sallanma tehlikesi o kadar artar. AF-sistemlerinin ok iyi almalarna ramen, pozlandrma esnasnda makine kayabilir. Tavsiye: Destek alacanz bir zemin bulunuz veya bir sehpa (tripod) kullannz. Seenek olarak, elde ekimlerde makinenin, kendi kendine ekim zelliini kullanabilirsiniz. Bylece deklanre basmann yarataca sarsnty nlemi olursunuz. Hareketin fotoraf: Bilinli olarak bir hareketi ekmek, sallanma tehlikesi ile kartrlmamas gereken bir etkidir. Hareketi ekmek mmkndr fotoraflar, insan gznn tam olarak takip edemedii hz gsterebilirler. Burada temel olarak iki ayrm vardr: Hareketli konu, duraan fon: Bu tarzda makine sabit durur, konu hareket eder. Netleme, hareket eden konuya gre yaplr. Bylece konuda bir silecek etkisi yaratrz. Bu tarz, hareketin dondurulmasn nler. ekim rnei olarak bir elle ekimini veya hz gsterim arac olarak kullanm gsterebiliriz. ok ksa olan bir enstantane sresi, her trl hareketlilii alr.
Tavsiye: Enstantane sresini uzatnz. Hareketli fon ve dondurulmu konu: Bu tarzda konu netlemede tutulup, makine kullanc tarafndan konu ile paralel olarak hareket ettirilir. Arka plan eritlere dnrken, konu keskin olarak grntlenir. Burada hareketlilik, silik fon sayesinde oluur. sterseniz bir otomobili ekmeyi deneyiniz... Tavsiye: Burada, ksa enstantaneler kullannz.
Konu Hz yava Mesafe 5 Metre 10 Metre 20 Metre 30 Metre yandan 1/250 s 1/125 s 1/500 s 1/250 s
Hareket eri 1/125s 1/60 s 1/250 s 1/125 s nden 1/60 s 1/30 s 1/125 s 1/60 s
hzl
2.8 diyafram / 1/500 enstantane ile 4 diyafram / 1/250 enstantane, eit deerde ayarlardr.
Aslna bakarsak diyafram saylar, orant saylardr. Diyaframn etkin aklk orants ile odak uzaklnn blmnden oluurlar. Klen diyafram akl ile beraber, diyafram says da klr. Ancak diyafram says her zaman tam say olarak verildii iin, garip bir durum ile kar karya kalyoruz: Diyafram says ne kadar byk olursa, diyafram akl o kadar byk olur; ve tam tersine... Netlik derinlii: Diyafram akl, netlik derinliini ynetir dedik, ancak netlik derinlii kavram ne anlama geliyor? Konularn netlenmesi, dzeyler ile olur. Bir konu netleirse, bu alan bir netlik dzeyi oluturur.
Bu alanda, konunun yanstt btn klarn, a duyarl filim yzeyindeki kesime noktalar bulunur. Bilgi: Bu kural, geleneksel filmlerde film yzeyi iin, dijital fotoraf makinelerinde ise CCDalglaycnn yzeyi iin geerlidir. Burada Odak (yakma) noktasndan sz ediyoruz. Konunun yanstt dier, btn klarn kesime noktalar, a duyarl yzeyin nnde veya arkasnda bulunur. Bu alanlar bulank olarak yanstlr.
Objektif (Nesnel)
Objektifler, odak uzaklklar ile belirlenirler. Odak uzakl nedir? Fiziksel olarak bakldnda odak uzakl, bir objektifin k krma gcnn lsdr. Odak uzakl, bir objektifin, sonsuz uzaklktaki bir nesnenin keskin grnmesi iin ihtiyac olan mesafeyi bildirir. Objektifler, odak uzaklklarna gre, snflandrlrlar. Genel olarak objektifler, standart (normal), geni a, dar a (tele) ve zoom (deiken) gibi snflara ayrlrlar. Standart objektifler, bak as olarak, insan gz ile ayn gr tarzna sahiptirler; yani yakl. 45. Geni a objektiflerin daha kk odak mesafeleri vardr ve bu yzden daha byk aya sahip olurlar. Dar a objektifler ise, odak uzaklna bal olarak, daha kk bir ay kapsarlar. Bu yzden ekilen konular daha byk ve yakn grnrler. Zoom objektiflerin sabit odak uzaklklar yoktur. Bunlarn odak uzaklklar, en kk ve en byk deer olarak aklanr. Bu tr objektiflerin avantajlar ok aktr: odak noktalar ve resim alarn basamaksz olarak deitirmek mmkndr. En uzun ve en ksa odak uzaklklarnn orantsna, zoom faktr denir. rn.: 36mm 108mm odak uzakl olan bir objektifin faktr 3 olarak belirlenir; yani 3-kat-zoom (3x) objektif sz konusudur. Objektiflerin klk ls (objektif akl), objektifin optik kalitesini belirten bir deer olarak alglanr. Bu yanltr !!! Iklk ls sadece, azami diyafram akln, bununla beraber enstantaneyi aklar. Yksek kl olan objektifler, klk ls dk olan objektifler ile karlatrldnda, daha hzl enstantanelere olanak tanrlar. Iklk ls, n mercek ap ile odak uzakl orantsndan hesaplanr. Iklk ls, ayn zamanda, en byk diyafram aklna eittir. Objektifin perspektifi ( boyutlu grnm) yoktur... Perspektif iin objektifin odak uzakl veya ekim as, nemli deildir. Sadece konu, perspektifi belirler. Yani, eit byklkte olan iki nesne, objektife ayn mesafede olduklarnda, filmde ayn byklkte grntlenirler; nesnelerin mesafesi deitiinde, perspektif oluur. Uzak olan, yakn olandan daha kk grnr. Dikkat: Filimde grdmz byklk orantlar, nesnelerin gerek orantlar hakknda fikir vermezler. Ksa mesafeden ekilen her ey, arka plana orantl olarak, normalden byk grnr burada dik perspektiften bahsedilir. Uzun mesafeden ekilen her ey, arka plana orantl olarak, normalden kk grnr 2. burada dz perspektiften bahsedilir. 1. Dik perspektif oluturmak iin geni a objektifler kullanlmaldr. Dz perspektifler iin ise, byk odak uzaklna sahip objektifler, daha uygundurlar. Odak uzakl ne kadar byrse perspektif, o kadar dz olur.
1. RGB ilemi iin veri byklnn hesaplanmas (kB olarak) : 2. Resim dosyas bykln hesapladktan sonra, kullandnz hafza taycnn depolama kapasitesini lebilirsiniz. Burada dikkate almanz gereken husus, hesaplama iin, sktrlmam resim dosyalarnn temel alnddr. Dijital fotoraf makineleri, ounlukla JPEG-ilemine gre kayt yaparlar. Bu ilem, resim verilerini nce sktrp, sonra hafzaya alr. Dk sktrma orannda bu deer 1:7 olarak belirlenmitir; yani veri dosyas, kayt edilmeden nce, 7 faktrnde, klr.
l birimi olarak resim-noktalar veya piksel kullanlr. Merceklerin ve CCD-alglaycnn iyi olduklarn varsayarsak, znrlk ne kadar yksek olursa, fotorafn veya basknn grsel olarak brakt izlenim, o kadar iyi olur.
znrlk zenginlii kavramn, geleneksel fotoraflktan tanyoruz. Burada da, farkl znrlklerden sz edebiliriz: Yksek duyarl filmler kaln grenli olurlar ve daha dk znrle sahiptirler; dk duyarl filmlerde ise tam tersidir. Normal, geleneksel filmlerin znrl yakl. 10 milyon nokta veya daha fazladr. Ancak burada kk bir snrlama yapmamz gerekiyor: dijital makinedeki CCDnin aksine filmlerin a duyarl gm-halojenid grenleri dzenli bir ekilde sralanmamtr. Dijital makinelerde en ok kullanlan znrlkler unlardr:
320 x 240 640 x 480 1024 x 768 1280 x 960 1600 x 1200 2048 x 1535 2272 x 1704 2560 x 1920 3024 x 2016 4256 x 2848
= = = = = = = = = =
76.800 307.200 786.432 1.3 milyon 2.1 milyon 3.3 milyon 4.1 milyon 5.0 milyon 6.0 milyon 12.1 milyon
lek olarak, dijital makinenin znrl ve fiyat esas alnr. Tabii ki dijital makinelerin kullanm imknlar, snflarst olabilir. Performans snflar blnmesi, gncel makineler temel alnarak yaplmtr. lerde bu snflarn ierikleri deiebilir veya yeni snflar oluabilir; ancak kullanm orantlar hep ayn kalacaktr.
Giri snf
Sadece ara/sra, amatr ve keyif amal fotoraf meraknn peinden gidilirse, dijital fotoraflk dnyasna giri yaplmak isteniyorsa veya maddi olanaklar snrsz deilse, bu snftaki makinelere ynelmek gerekir. Bu snfn snr yakl. 3 milyon znrlktedir. ounluk olarak, bu snfn makineleri 2 milyon piksel niteliinde olurlar. Bu makinelerin ok zevkli olmalarna karlk, profesyonel dzeyde netice beklememek gerekir. Bask snr 10x15 cm olarak belirlenebilir. Ancak bu makineleri e-posta iletiimlerinde veya internet sayfalarnda da, kullanabilirsiniz. Bu snfa rnek olarak Digital Q1, FinePix A120, A330 ve A340 gsterebiliriz.
Orta snf
Burada bamllk yapan dijital fotoraflk balyor; neticeler, geleneksel fotoraflk taraftarlarn bile hayran brakabiliyor. Bu snf 2 il 6 milyon znrlk arasnda belirleniyor. Bu makineler, ok iyi bir resim znrlnn yansra optik zoom, hatt SLR-teknolojisi sunabiliyorlar. En ge bask neticeleri alndktan sonra, dijital fotorafln hangi dzeyde olduu aka grlyor. Ortalama 3 milyon standart znrlk ile dijital fotoraflk, geleneksel fotorafln gerisinde olmadn ispat ediyor. Bu snfa rnek olarak FinePix S5000, F420, F610 ve F 710u gsterebiliriz. (FinePix S 7000 ve S20 PRO yar-profesyonel snfa ait olan makinelerdir.)
st snf
st snf makineler, ounlukla, meslek kullanm iin tasarlanmlardr. Fiyat olarak bu makineler 2000 ile 25.000 veya daha fazla, aralnda bulunurlar. Profesyoneller iin istenilen dzeyde olmakla beraber, normal amatrler iin fazla gelebilirler. Baz makineler 12 milyon znrle kadar kabilmekte; yani 40 70 MB dosyalar olumakta. Bu boyutlarda alabilmek iin, uygun bilgisayarlarn ve hafzalarn bulunmas gerekir. Bu tr makineler, rn. stdyo ortamnda, dorudan bilgisayara balanarak kullanlr. Bu snfa rnek olarak FinePix S3 PROyu gsterebiliriz.
Pozlandrma lm / ynetimi: Dijital fotoraf makinelerinin ounluunda pozlandrma, merkez arlkl TTL (objektif iinden lm)-yntemi ile llr ve ynetilir. Orta ve st snf makinelerde enstantane ve/veya diyafram ayarlarn belirlemek mmkndr.
Pozlandrma dengelemesi: Bir ok geleneksel makinede olduu gibi dijital makinelerde de, pozlandrma dengeleme ayarlar vardr ve ounlukla +/- 3EV olarak verilir. Enstantane: Pozlandrma sreleri elektronik olarak dzenlenir. Buna ek olarak baz
makinelerde elektronik ve mekanik obdratrn beraber iledii sistemler vardr. Teknolojinin bugn ulat dzeyde enstantane deerleri 1/10.000 saniyeye kadar kabilirler.
Diyafram: Eski kuak dijital fotoraf makinelerinde diyafram ayar, sadece otomatik olarak yaplabiliyordu. Gncel makinelerde, otomatii devre d brakp el ile diyafram ayarlar yapmak mmkn. Objektif: Dijital fotoraf makinelerinde eitli objektif trleri kullanlr. Bunlar odak uzaklklarna, mercek yaplarna gre ve zoom veya deitirilebilir veya eilebilir olma zelliklerine gre ayrt edilirler. Basit dijital grntleme cihazlarnda ise cam yerine plastik mercekler kullanlr.
Odak uzakl: Dijital makinelerin odak uzaklklar, her zaman 35mm filme edeer olarak verilir. Burada da geni adan dar aya kadar mm ile hesaplanr ancak dijital makinelerin resim alglayclar 35mm ile eit byklkte olmayp, ounlukla daha kk olan, farkl boyutlardadrlar. Bu bilgiler znrlk / alan orants olarak verilir. Ik gc: Bir objektifin en byk diyafram akln, k gc olarak adlandrmaktayz. rn. f/2.8 olarak ifade edilir.
Fla: Neredeyse btn dijital fotoraf makinelerinin, gvde dahilinde olan flalar vardr. Bu flan bir ok ilevleri bulunmaktadr. Artk standart olan a/kapat ilevinin yannda otomatik fla, krmz-gz azaltc etkinlik, zorunlu fla ve fla nn gcn ayarlamak gibi ilevler bir ok makinede vardr. Genellikle flalarn rehber says 10 12 civarndadr. Baz makinelerin ezaman girii vardr. Beyaz ayar: Ik, gn zamanna gre, farkl renk-slarna sahiptir. Bu zellik halojen, spot
ve normal suni k kaynaklarnda da vardr. Tabiiki farkl kaynaklarn karmndan oluan klar da gz nnde bulundurmamz gerekir. Dijital fotoraf makineleri, otomatik olarak mevcut k ortamna uyum salarlar. eitli makinelerde bu zellik el ile de yaplabilir.
ekimlerin kullanm: Baz makinelerde sadece son ekim silinebilmesine ramen, genelde setiiniz resimleri, silebiliyorsunuz. Ayrca btn kareleri silme zellii de vardr.
Dier zellikler:
Sehpa (tripod) vastal ekimler: Sehpa balantsnn btn makinelerde bulunmas gerekir; nk uzun sreli pozlandrmalar ve makro ekimler iin sehpa, vazgeilmezdir. Televizyon/Video balants: ekimleri izlemek ve izletebilmek iin bir televizyon balants, ada gereksinimler arasndadr. Kullanm: Mmkn olduu kadar kolay ulalabilir tulara ve ilevlere sahip olmas gerekir; zir kullanm klavuzlar pek okunmuyor. Balantlar: Cihazlar arasndaki balantlar kolay ulalr, ada ve salam olmalar gerekir. Yazlm: Makine ve bilgisayar arasndaki iletiimi salayan yazlmlarn, ambalaj dahilinde bulunmalar gerekir. Burada nemli olan tek husus, yazlmlarn kolayca yklenebilmesi ve kullanlabilmesidir. Bir ok kullanc, ambalaj dahilinde daha fazla yazlm istese de bunun pek fazla anlam olmaz; nk yarm-yazlmlar veya uygun olmayan yazlmlar kimsenin iine yaramaz. imdiki zamanda ok uygun fiyatlara, ilevsel yazlmlar bulmak mmkn.
Kaynaklar Prof. Sabit Kalfagil zzet Keribar M.S.. Fotoraf Blm, Prof. Sabit Kalfagil ve retim Grevlisi Kamil Blbln derslerinde ilenmi Temel Fotoraf Bilgileri, Siyah Beyaz Karanlk Oda ve leri Fotoraf Teorileri ders notlar fsak Filtreler Ders notlar Refo Fotoraf Dergisi FSAK web sitesi emalar Ufuk M. Duygun Barbara London and John Upton, Photography
indekiler
GR FOTORAF MAKNES 1. NE DEL KAMERA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. MAKNELERN BALICA ELER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Netleme Sistemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Obtratr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c) Diyafram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d) Film Sarma Kolu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e) Numaratr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . f) Geri Sarma Kolu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . g) Vizr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . h) Objektif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. MAKNE TPLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Kompaktlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Tek Objektifli Refleks Makineler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c) Vizrller . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d) ift Objektifli Refleks Makineler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e) Byk formatl Makineler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IIK 1. Parlaklk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Yn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Renk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Kelvin Skalas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Gerek ve Sahte Renk Islar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Kontrast . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Renk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. Rengin Doas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. Spektrum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10. Rengin Kompozisyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11. Yerel Parlaklk Uyumu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12. Parlakla Uyum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13. Annda Parlaklk Kontrast . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14. Parlaklk Sabitesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . EKM TEKNKLER 1. Pozlandrma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. lm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Edeerlik Yasas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Edeerlik Sapmas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. eitli Konularda Pozlandrma Problemleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Alan Derinlii ve Koullar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Ikla Boyama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. Mimari Fotoraf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. Panorama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
indekiler
FLTRELER VE YARDIMCI ARALAR Filtreler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Pankromatik S&B filmler iin filtreler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) S&B ve Renkliler in Ortak Filtreler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c) Renkli Filmler in Renk Dzeltici Filtreler . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Pozometreler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Elde Kullanlan Pozometreler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Fotoraf Makinesi inde Kullanlan Pozometreler . . . . . . . . . . 3. Yardmc Aralar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Sehpalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Deklanr Kablosu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c) anta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d) Fla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e) Genel Fotoraf Malzemeleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. KOMPOZSYON 1. Ik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Doku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Ritm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Armoni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Kontrast . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Perspektif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Netlik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. Hareket . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. Zamanlama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10. Efekt Filtreleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . SYAH / BEYAZ KARANLIK ODA 1. Bir Fotorafn Oluumu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Kontrol Basamaklar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Karanlk Oda Organizasyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Gelitirici Tipleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Durdurma Banyosu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Saptama (Fikser) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Gm Kalnt Testi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. Hipo Kalnt Testi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. Minimum Pozlama ile Maximum Kararma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10. Bir Film Nasl Gelitirilir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11. Mkemmel Negatif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12. Negatif Nasl Deerlendirilir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13. Pozlandrma le Gelitirme Arasndaki 9 liki . . . . . . . . . . . . . . . . 14. Gelimeyi Etkileyen Faktrler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15. Bir Gelitiricinin Kimyasal Yaps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . SZLK
Giri
Giri
Fotoraf Makinalar
1) ne Delii Kamera
A ne Delii (optik merkez) Grnte
B Konu dzlemi (x) Objektif dzlemi ekil: 1 ne Delii Kamera alma Prensibi ve zellikleri (y) Film dzlemi
MERAKLISINA
AB = AB
x y
Camera Obscura yani ine delii kamera yalnzca karanlk bir kutudan ibarettir. Bu kutunun bir tarafnda ine ucu byklnde bir delik vardr. Konudan gelen k nlar bu delikten geerek kar taraftaki ekran zerine der ve o konunun ters bir grntsn oluturur. Tm fotoraf makinelerinin temel prensibi bu kameradr. Ancak bir takm sorunlar vardr. rnein deliin ok kk olmas nedeni ile olduka karanlk bir grnt elde edilebilir (ekil: 2). Grntnn daha aydnlk olabilmesi iin delik apnn bytlmesi gerekmektedir. Bu da grntnn bulanklamasna sebep olur. (ekil: 3) Bu kameray gelitirmek iin yaplacak ey, ekil: 2 Kk bir delikten grntnn oluumu ona kullanm kolayl salayabilmesi iin bir takm ilaveler yapmaktr. Bunlar, daha net ve aydnlk bir grnt iin bir mercek (ekil 4) ve bu mercekten geen nlarn iddetini denetleyebilmek
ekil: 3 Byk bir delikten grntnn oluumu
Fotoraf Makinalar
iin bir diyafram (iris), n istediimiz zaman geebilmesi iin alr kapanr bir kapak yada rtc (obtratr), bu rtc sistemin hareketini balatabilmek iin bir deklanr, rtcnn istediimiz sre kadar n gemesini salayabilecek hz ayarlayabilen bir baka kontrol dzenei (enstantane ayarlar), nereyi fotorafladmz grebilmemiz iin bir baka (vizr), film koyma haznesi, filmi sarma kolu, biten filmi geriye ekil: 4 Basit bir mercek ile grntnn oluumu sarma kolu, bulunduumuz ortama gre n iddetini lebilecek bir k ler (pozometre) gibi bir takm dzenekler olabilir.
ekil: 5
2- MAKNELERN BALICA ELER. a) Netleme Sistemi: 1. Helikoid Sistem: Netlemeyi gerekletiren vidal iki tpten ibaret bir aparattr. Bir ie kapann alp kapanrken yukar-aa hareketi gibi merceklerin film dzleminden uzaklap yaknlamas ile netleme yaplr. Netleme ayar, manuel (M) yaplabildii gibi son zamanlarda gelitirilmi modellerde tomatik olarak da (autofocus -AF) netleme yaplabilir. 2. Krkl Sistemler: Byk ve orta boy kameralarda bulunur. Objektif ile film dzlemi arasnda bir krk vardr ve objektif yada film dzlemi ileri geri hareket ettirilerek netleme yaplr. Grntnn kadraj ve netlik kontrol bir buzlu cam zerinden izlenebilir. b) Obtratr: In film zerine dme sresini belirleyen mekanik bir sistemdir. Bu sreler ounlukla saniyelerin birimleri kadardr. rnein 1/1, 1 / 2, 1 / 4, 1/8, 1/15, 1/30, 1/60, 1/125, 1/250, 1/500, 1/1000 gibi. Objektifler aras ve perdeli olmak zere iki tip obtratr sistemi vardr. Obtratrn iki fonksiyonu vardr. b1) Ik miktarn saptamak, b2) Hareketi saptamak.
Obtratr skalas
Fotoraf Makinalar
c) Diyafram In younluunu kontrol edilebilmesini salayan, bytlebilen yada kltlebilen bir delikten ibarettir. ki fonksiyonu vardr. a) In younluunu kontrol eder, b) Net alan derinliini kontrol eder. Diyaframn ve obtratrn birlikte kullanlmas ile n younluu, sresi, hareket ve alan derinlii kontrol edilir. Meraklsna
Merkezi Obtratr
Sistem, mercekler arasnda yer alr.
Perdeli Obtratr
Objektif ve aynann arkasnda, film dzleminin hemen nnde yer alr. Deklanre baslmad srece film yzeyini srekli kapal tuttuu iin objektif deiimi yaplabilir. Maksimum hz yksektir. Temel hz ve altnda fla kullanlabilir. Tamiri zor ve pahaldr. Hareketli grntlerde deformasyon yapabilir. Grltl alr. Sarsnt yapabilir.
Maksimum hz snrldr. Btn hzlarda fla kullanlabilir. Tamiri kolaydr. Grntde deformasyon yapmaz.
Merkezi Obtratr
Perdeli Obtratr
d) Film Sarma Kolu Pozlanm karenin zerine ikinci bir pozlama daha yapmamak iin pozlanan kareyi obtratrn nnden uzaklatrp yerine pozlanmam bir baka karenin getirilmesi gerekir. ounlukla makineler bir kare zerine pozlama yapldktan sonra ayn kare zerine ikinci bir pozlama Film sarma kolu yapmay mmkn klmayacak bir dzenee sahiptir. Bu tr makinelerde ayn zamanda pozlanmam kareyi de ileriye sarmak olas deildir. Yani ksaca ekmeden sarmak, sarmadan da ekmek mmkn deildir. Ancak baz modellerde st ste ekim yaplmas olanakldr. e) Numaratr ounlula ka poz ekim yapldn yada ka poz daha ekim yaplabileceini gsteren ve baz modellerde film hazne kapa kapandktan
Fotoraf Makinalar
sonra devreye giren bir dzenektir. Ancak birtakm modellerde ise film hazne kapa kapandktan sonra kullancnn numaratr ayarlamas gerekmektedir. f) Geriye sarma kolu Film bittikten sonra filmi tekrar kasetine geriye sarmak iin ve ancak mekanik aksam bo vitese alr gibi bir butona baslarak filmi ileriye sarma mekanizmasndan kurtarp kullanlabilen bir Geriye sarma kolu sistemdir. Bu buton ounlula "R" harfi ile iaretlidir. Geriye sarma kolunda ise genellikle sarma yn ok iareti ile belirlenmitir. g) Vizr Objektifin gr as ve ynn gz ile takip etmeye yarayan optik bir dzenektir.
h) Objektif Grntnnn duyarkat (film) zerinde yeterli aydnlk ve netlikte olumasn salayan mercek ya da mercekler topluluudur. Bir objektif zerinde ounlukla diyafram ayar halkas, netleme halkas gibi kontrol dzenekleri bulunur. Bir objektifin zerinde zelliklerini belirten; odak uzakl, en ak ve en kapal diyafram akl, netleme mesafesi gibi bilgiler bulunmaktadr. Objektifleri incelerken ilgili kavramlar zerinde aklam yapmak yararl olacaktr. ekil 7: Objektif Odak uzunluu: Optik merkez ile film dzlemi arasndki mesafedir. Milimetre cinsinden ifade edilir.
Odak uzunluu 25 mm
ekil 6: Vizr
Fotoraf Makinalar
Objektifler odak uzunluklarna gre snflandrlrlar: Normal, ksa, uzun. Bunlara ilave olarak deiken odak uzunluuna sahip objektiflere zoom objektif denmektedir. Bir objektifin odak uzunluunu belirlerken, objektifin takl olduu fotoraf makinasnn kulland film formatnn belirleyici olduunu bilmemiz gerekir. rnein gnmzde en yaygn kullanlan fotoraf makinalar 35mm.lik, yani boyu 24mm eni 35mm olan film kullanlan makinalardr. Bu filmlerin apraz uzunluklar 43mm dir. Normal odakl objektif; odak uzunluu, takl olduu makinann kulland filmin apraz uzunluuna eit olan objektiftir. Eer yandaki ekilde belirtilen 35mm 24mm formatnda film kullanan 35mm.lik bir 43mm fotoraf makinamz varsa, normal odak uzunlukluumuz 43mm.dir. 35mm formatnda normal odak uzunluu 43 36mm 50mm.dir. ekil 10: Ksa odakl objektif; odak uzunluu, takl olduu makinann kulland filmin apraz uzunluundan ksa olan objektiftir. Yani 35mm formatndaki bir makinann ksa odakl objektifleri 35mm, 28mm, 24mm vb. dir. (apraz uzunluk 43mm) Uzun odakl objektif; odak uzunluu, takl olduu makinann kulland filmin apraz uzunluundan uzun olan objektiftir. Yani 35mm formatndaki bir makinann uzun odakl objektifleri 85mm, 105mm, 200mm vb. dir. (apraz uzunluk 43mm)
ekil 11:
Meraklsna
35mm formatndan byk makinalarda, rnein orta formatda (4,5 x 6) normal obektif odak uzunluu nedir? Cevap 75mm.dir. Yani bu formattaki bir makina ile insan gznn grebildii ay film dzlemine drebilmek iin 75mm.lik bir objektife ihtiya vardr.
45mm
75mm
60mm
ekil 12:
Fotoraf Makinalar
ekil 13:
Gr as: Odak uzunluunun ksa ya da uzun olmas gr asn belirler. Ksa odak uzunluuna sahip objektifler geni gr asna sahiptirler ve geni a objektif olarak tanmlanrlar.
Uzun odakl objektifler dar gr asna sahip olduklarndan dar a, normal odak uzunluuna sahip objektifler normal a objektif olarak tanmlanrlar. Meraklsna
Bir diyafram deeri, ap ve mercein odak uzakl ile formle edilebilir. Diyafram Deeri = Mercein Odak Uzakl / Diyaframn ap Bu formle gre bir bilinmeyen, dier iki bilinen ile bulunabilir.
Normal a insan gznn grebildii aya edeerdir ve bu a 450 - 500 dir. Dolaysyla normal odakl objektifler insan gznn grd ay film dzlemi zerine yanstr. Ksa odakl yani geni al objektifler insan gznden daha geni alar (rnein 750, 1040 vb.) film dzlemi zerine yanstabilirler. Uzun odakl yani dar al objektifler insan gznden daha dar alar (rnein 18 0, 5 0 vb.) film dzlemi zerine yanstabilirler. Zoom objektifler deiken odak uzunluklarna ayn gvde zerinde ayarlanabilen objektiflerdir. rnein 28mm - 85mm gibi.
Fotoraf Makinalar
Kullanm amalarna gre zel objektifler de vardr. rnein en yaygn zel tip objektifler olarak makro ve shift objektifleri sayabiliriz. Meraklsna
Zoom tipi objektifler: Deiken odak uzunluklu objektiflere "zoom" ad verilir. Genellikle 35mmlik fotoraf makinelerinde ok gerekli olan bu objektif, konunun daha yaln bir ekilde kadrajlanmas, lzumsuz detaylarn elenmesi iin kullanlr. Ne var ki, bu tr objektifler, optik yaplar nedeni ile k kaybna neden olurlar. Ancak k kayb azaltlm zoom objektifler dierlerine gre ok daha pahal olabilirler. ok geni al ve geni al objektifler: 16-20mm ve 20-35mmlik odak uzunluu olan bu objektifler ok geni a ve geni a olarak adlandrlr. Tecrbeli ellerde olaanst fotoraflar verebilen bu objektifler, yanl kullanldnda deformasyonlara neden olurlar. nsan yzleri, yakn ekimlerde irkinleir, fotorafn kesine geldiklerinde uzarlar. Bina perspektiflerinin bu tr objektiflerle deformasyona uramas ve dikey izgilerin fotorafn yukarsna doru birlemesi gibi tatsz sonulara meydan vermemek iin zaten birbirine paralel olan objektif dzlemi ve film dzleminin, konu dzlemine de paralel hale getirilmesi gerekir. Normal objektifler: Odak uzunluu 50mm civarnda olan objektiflerdir. Gr alar 47 derece civarndadr ve diyafram aralklar en fazla olan (f l:l.4) optiklerdir. Ksa teleobjektifler: 70 mm ile 135 mm arasndaki odak uzunluklu objektiflerdir. Bu tr objektifler 85mmden itibaren ounlukla portre ekimlerinde kullanlr. Net alan derinlikleri kstldr ve diyafram aklklar f:2.8 olanlar da vardr. Teleobjektifler: ekim esnasnda bulunulan yere uzak olan konular yaknlatrmak iin kullanlan objektiflerdir. Yabanl yaam ve sportif etkinliklerin ekimi iin bu teleobjektifler kullanlr. Alan derinlikleri ok kstl olduundan net ayar tam yaplan objeler n ve arka plandan kolaylkla syrlr ve fotoraflarda derinlik duygusu oluur. ounlukla makineyi bir sehpaya monte ederek kullanmay gerektirirler. Aksi halde sallanma veya titreimlerden dolay fotoraflarda flu sonular doabilir. Elde kullanlmas zorunlu ise objektifin odak uzunluunun nmerik deerine yakn bir obtratr seimi yapmak bu titremeyi absorbe edebilir. rnein 200mmlik bir teleobjektif ile 1/250 yada 500mmlik bir teleobjektif ile 1/500 enstantane kullanmak gibi. Shift (kaymal) objektifler: Mimari fotoraf ekimlerinde, yksek binalar perspektif bozulmasna uradndan, dikey izgilerde yukarya doru bir birleme gzlenir. "Shift" tipi optikler bu tr efektin nne gemek iin yaplmtr. Byk format krkl makinelerde, objektif yada film dzlemine mdahale etmekle yaplan dzeltme, 35mmlik makinelerde, bu objektiflerin gvde zerinde bir yana doru paralel kaydrlarak ksmen de olsa yaplabilir. Odak uzunluklar geni a snfna girer ve 28 ila 35mm arasnda deiir. Bu tr objektifler olduka pahaldr ve lkemizde pek yaygn deildir. Makro Objektifler: Yakn plan ekimlerinde kullanlan optiklerdir. ounlukla doada bulunan iek, bcek gibi yabanl yaama dair fotoraflar bu tr objektiflerle yaplabilir. Konumuzun ok yaknna sokulmak zorunda olduumuzdan net alan derinlii olduka azalr ve rnein bir bcek fotorafnda bcein yalnzca ok kk bir blm ancak net olabilir. Alan derinlii artrabilmek iin olduka ksk bir diyafram kullanmak gerekebilir ve bu da dk bir enstantane seimi demektir. Makro ekim yapabilmek iin bu tr bir objektif satn aldmzda mutlaka bir sehpa da beraber dnmelidir ve bu sehpa makro ekim iin uygun olmaldr. Bu tr objektifleri doru kullanabilmek iin biraz deneyim kazanmak ve bu konuda deneyimli olan fotoraflardan bir takm pratik bilgiler edinmek yararl olabilir.
Bytme katsays: Objektiflerin, odak uzunluklarna bal olarak film dzlemi zerine drdkleri grntnn alansal deeridir.
Fotoraf Makinalar
Her 50mm.nin bytme katsaysnn sabit 1 alndndan hareket edilerek aadaki tabloyu inceleyebiliriz. 50mm 1cm2 100mm 2cm2 200mm 4cm2 400mm 8cm2 Tabloya gre konuya olan uzaklmz sabit kalmak kaydyla, 50mm.lik bir objektifle film dzlemi zerinde sabit bir objeyi 1cm2 byklkle fotoraflyabiliyoruz. Ayn objeyi ayn mesafeden 200mm.lik bir objektifle ektiimizde ise, grnt bykl 4cm2 oluyor. Eer grnt bykln hep sabit, rnein 1cm2 olarak tutarken, objektif odak uzunluunu deitirmek iin ne yapmamz gerekir? Grnt 1cm2 50mm 1metre 100mm 2metre 200mm 4metre 400mm 8metre 50mm.lik objektifle 1 metreden ekim yaparken, 200mm.lik bir objektifle 4metreden ekim yapmamz gerekir. 3- MAKNE TPLER A) Kompaktlar: lkemizde ok yaygn olan bu tip fotoraf makinelerinin popler olmalarnn balca nedeni vardr. Birinci neden, kk, hafif ve kolayca tanr olmalardr. Tatil, hatra ve aile fotoraflar iin ideal saylrlar. Yanmzda tayabileceimiz bu tr fotoraf makineleri sayesinde ilgin Kompak makine olaylar annda grntleyebiliriz. kinci neden, kullanlmalarnn son derece basit olmasdr. Genel olarak kompakt makineler iin teknik ayarlamalar gerekmiyor. Modellerinin byk ounluunda fla bulunduundan, i mekanlarda da kullanlmalar mmkndr. Sonu olarak, hem netlik ayarl, hem de doru k lm ile fotoraf ekilebilmesi iin yaplacak tek ey vizrden bakarak deklanre basmaktr. nc neden ise, bu tr cihazlarn dierlerine gre olduka ucuz olmasdr. B)Tek Objektifli Refleks Makinalar (SLR-Single Lens Reflex) Bu tip mekinelerde deitirilebilen objektifler kullanlabilmektedir. Bu sayede geni mekanlarn grntlenebilmesi, ok uzak mesafelerin yada makro ekimlerin yaplabilmesi mmkn olabilmektedir. Dorudan mdahale ederek, yardmc yapay k veya flalardan yararlanarak varlabilecek sonular snrszdr. Objektiflere taklabilecek ek optiklerle, filtrelerle, fotoraf saysz aray ve deney olanaklar bulur.
SLR Fotoraf Makinesi
Fotoraf Makinalar
Refleks makinelerin tartlmaz avantajlarnn banda vizrde grlen konunun filme aynen yansmas gelir. Bylece hem kadrajlamada hem de net ayarnda byk bir avantaj salanm olur. SLR Makinelerinin almas: Deklanre baslmadan nce diyafram en ak konumdadr. Aynadan yansyan ve buzlu cam zerine den grnt bir prizma aracl ile vizrden izlenebilir. ekim yapmadan nce diyaframn en ak konumda bulunmas, aydnlk bir gr ile daha rahat kadraj ve netleme yapmamz salar. Deklanre basld anda diyafram, verilmi olan deere kadar otomatik olarak kslr, ayna kalkar, perde obtratr alr ve grnt film dzlemine der, film pozlanr. Obtratr tekrar kapanr, ayna iner ve diyafram tekrar en ak konumuna geri dner. ounlukla 35 mm formatl film kullanlr. Orta formatl (6x7) olanlar da vardr. Bu tip makinelerde deitirilebilen objektifler kullanlabilmektedir. Bu sayede geni mekanlarn grntlenebilmesi, ok uzak mesafelerin yada makro ekimlerin yaplabilmesi mmkn olabilmektedir. Dorudan mdahale ederek, yardmc yapay k veya flalardan yararlanarak varlabilecek sonular snrszdr. Objektiflere taklabilecek ek optiklerle, filtrelerle, fotoraf saysz aray ve deney olanaklar bulur. Refleks makinelerin tartlmaz avantajlarnn banda vizrde grlen konunun filme aynen yansmas gelir. Bylece hem kadrajlamada hem de net ayarnda byk bir avantaj salanm olur. C) Vizrller (Telemetreliler) Bu tip makinelerde ayna ve prizma olmadndan, konu objektifle ilgisi olmayan vizrden seilmektedir. Paralaks hatalar vardr. Baz modellerinde vizr mercekleri ile objektif arasnda bulunan bir balant le telemetreli mesafe kontrol yaplabilir. Kk ve orta formatl olanlar bulunur. Vizrl (Telemetreli) Fotoraf Makinesi
Fotoraf Makinalar
D) ift Objektifli Refleks Makineler (TLR) Paralaks hatas bu makinede de vardr. stteki objektif bir ayna yardm ile grnty yukarda, buzlu cam zerinde oluturarak netleme ve kadraj yaplmasn, alttaki objektif ise sttekine baml olarak ayn netleme ve kadrajn film dzlemi zerine dmesini salar. Orta formatldrlar.
Fotoraf Makinalar
E) Byk Formatl Makineler: Bir objektif dzlemi ve film dzlemi vardr. Merkezi obtratrldr. Her iki dzlem de bir aks zerinde ileri geri hareket eder. Kadraj ve netleme film dzlemindeki buzlucam zerinde yaplr. Kontrol bittikten sonra film asesi buzlu camn yerini alacak biimde film dzlemine yerletirilir. zellikle mimari ekimler iin idealdir. Fakat tanmas zor ve hantal makinelerdir.
Fotoraf Makinalar
Fotoraf Makinalar
Ik
Ik, maddenin fiziksel yapsndaki atomik etkileim sonucu meydana yan bir enerji trdr. Kaynandan ktktan sonra btn ynlere dalr ve dalgalar eklinde ilerler. Herhangi bir dalgann iki temel zellii dalga boyu ve frekansdr. Dalga boyu, birbirine komu iki dalgann tepe noktalar arasndaki mesafedir. Frekans ise belli bir noktadan belli bir zaman birimi iinde geen dalga adedidir. Dalga boyu ile frekansn arpm n yaylma hzn verir. In dalga boyu, mavi k iin yaklak 380 milimikron, krmz k iin 760 milimikrona kadar uzanr. In frekans ise 600 milyar adettir. Bu ifadeye gre n saniyede 600 milyar defa yanp sndn syleyebiliriz. Yaylma hz ise saniyede yaklak 300.000 kmdir. Bu ller yaklak vakum ortam iin geerlidir. Daha youn ortamlarda bu ller deiir. Herhangi bir objenin grlebilmesi iin ya kendisinin bir k kayna olmas ya da herhangi bir yanstmas gerekir. Ik kayna olmayan cisimler zelliklerine gre kendi zerlerine den nlarn bir ksmn az veya ok yanstrlar. Fotoraf sz konusu olduunda, n drt temel zellii vardr. Bunlar, parlaklk, yn, renk ve kontrasttr. Ik ayrca ana ekilde de incelenebilir. Direk k, yansyan k, filtrelenmi k. Pratik sebeplerle k doal ve yapay olmak zere iki tre ayrlabilir. In drt fonksiyonu vardr. 1. Konuyu aydnlatr, 2. Hacim ve derinlii sembolize eder 3. Fotorafn atmosferini oluturur, 4. Aydnlk ve karanlk yoluyla desenler oluturur. PARLAKLIK Parlaklk, n younluunun lsdr. Bir pozometre yardm ile llr. Pozu belirler, kamerann elde mi tutulacana, sehpaya m balanacana karar vermekte yardmc olur. Fotorafn rengini ve atmosferini belirler. Parlaklk,kar ile kapl alanlar ve buzullarda grlebilecek iddetten, yldzsz bir gecenin karanlna kadar farkllklar gsterir. Sadece pozu etkilemez, fotorafn renk yorumunu da belirler. Parlak k genellikle, sert, tr tr ama her zaman iin gerekidir. Lo k ise daha gevek, dinlendirici ve gizemlidir. Yksek younluklu aydnlatma, konular daha yksek kontrastl ve renklerini daha parlakm gibi gsterir. Lo k ise bunun tersi bir etki yapar. Bylelikle n younluunu deitirerek fotoraf rettii grntnn uyandrd duygular ve atmosferi de kontrol eder. D ekimlerde eer n iddeti ok fazla ise bir gri filtre (ntr younluk filtresi "ND") yardm ile n iddeti kontrol edilebilir. Bu filtre renkleri etkilemeden sadece n iddetini azaltr. Bu tr ekimler zellikle ak diyafram kullanlmas gereken durumlarda yaplr. mekan ekimlerinde konu dzlemindeki aydnlanmann iddeti, konu ile k kayna arasndaki mesafeye baldr ve en azndan teorik olarak bilinen u fizik kural geerlidir. "Aydnlanmann iddeti konu k kayna mesafesinin karesi ile ters orantl olarak artar veya azalr". Daha pratik terimlerle ifade etmek gerekirse, k kayna konu mesafesini "2" misli artrrsanz konu dzlemindeki aydnlanmann iddeti 1/4e der. Mesafe "3" misli artrlrsa, iddet 1/9a der. Ancak bu kural sadece noktasal k kaynaklarnda geerlidir. Civarda yanstc yzey olmamaldr. rnein, yanstc bir tasa sahip bir fotoraf ampulnde bu kural ksmen geerlidir. Yansyan n miktar arttnda
Ik
kuraln geerlii de yava yava kaybolur. Duvarlar ve tavandan yansyan k bu kurala gre hesaplanamaz. Florasan ampul gibi izgisel k kaynaklarnda ise bu kural tamamen geersiz olup, bu durumda aydnlatmann iddeti mesafeyle doru orantl hale gelir. Yani konu k kayna mesafesi "2" misli artrlrsa, aydnlanmann iddeti yarya der. YN Den n yn, glgelerin pozisyonunu ve younluunu (miktarn) belirler. Bu durumda n 5 trnden sz etmek mmkndr. 1. Cephe I: Ik kayna az veya ok kamerann arkasndadr. Kontrastlk, baka aydnlatma ekillerine oranla daha dktr. Renkli fotoraf iin temel bir avantaj saylabilir. Cephe ayn zamanda en dz nden aydnlatma ve en yass etkiyi verir. nk glgeler tamamen veya ksmen objenin arkasndadr ve objektif tarafndan grlmezler. Doru renkler almak iin cephe tavsiye edilse bile bu kta hacim ve derinlik etkisinin en az seviyede olduu bilinmelidir. Yzde yz cephe ok enderdir. nk ister fotorafnn arkasndaki gne, ister makinenin zerine takl fla olsun, optik eksenden biraz kak olunca objenin bir yannda ince glgeler belirmeye balar. Gerek cephe iin en iyi kaynak ring flalardr. nk objektifi kuatan bu halka biimindeki lamba gerekten glgesiz grnt verir. 2. Yanal Ik: Ik kayna konunun yan tarafndadr. n taraftan ziyade hafife arkaya kaym durumdadr. boyutluluk Yan ve nden aydnlatma izleniminin ve renk veriminin iyi olmas iin ska bavurulan bir aydnlatma eklidir. Yan k, kullanlmas kolay bir ekildir ve daima iyi sonu verir. 3. Ters Ik: Ik kayna az veya ok konunun arkasndadr ve onu arkadan aydnlatr, glgeler kameraya doru uzar. Dier aydnlatma ekillerine gre konu kontrast daha yksektir. Bu zellii ters renkli fotoraf iin ok uygun olmadn gsterir. Dier taraftan btn dier aydnlatma ekillerine gre daha inandrc bir mekan ve derinlik hissi verir. Renkli alan fotoraflar ters kullanm zor fakat iyi kullanld zaman insan dllendiren bir ekil olarak dnrler. Hemen hemen deimez bir biimde ters k
Ik
kullanm olaanst gzellikler ve ifadeler dnyasnn kapsn aralar. En dramatik k formudur. fade ve atmosfer kuvvetlendirmede sahipsizdir. 4. Tepe I: Ik kayna az ok konunun zerindedir. Dier aydnlatma ekilleri arasnda en az fotojenik olandr. nk dey yzeyler doru renk verimi iin yeterince aydnlanmazlar. Glgeler ok kktr ve derinlik ifadesi veremeyecek ekilde grntde yer alr. Darda bu tipik le gnei dr. Fotorafa yeni balayanlarca parlak ve gzel bulunduu iin tercih edilir. Deneyimli fotoraflar d ekimler iin uygun zamann gnein nispeten alakta olduu sabah erken ve leden sonraki ge saatler olduunu bilirler. Yukardan aydnlatma 5. Alttan Gelen Ik: Az ok konularn alttan aydnlatld ekildir. Doada mevcut olmayan bir aydnlatmadr. Bu tip aydnlatma doal olmayan teatral etkiler yapar. yi kollanlmas zordur. nk garip,gerek olmayan fantastik etkiler oluturur ve bunlar zorlama bir ifade tar. RENK Bir radyasyon kaynandan yaylan k (bu kaynak gaz dearj tp, gne yada akkor flama olabilir) homojen deildir. Aksine 380 ile 760 milimikron arasnda deien dalga boylarna sahip farkl renklerin yaklak olarak eit miktarda karmndan meydana gelmitir. Btn dalga boylar mzikteki akora benter bir ekilde birbirleri ile uyum Alttan aydnlatma halindedir. Ancak kulan mzikteki bir akoru dinlediinde ierdii notalar ayrt edebilmesine ramen, gz grd akor halindeki beyaz n iindeki dalga boylarn teker teker ayrt edemez. Renkli fotoraf sz konusu olduunda bu olduka nemli bir faktrdr. nk gze beyaz grlmesine ramen gerekte beyaz olmayan ve renkli film tarafndan da gerek halleri ile kaydedilen bir ok k tr vardr. Renkli film, n spektrum yaps iindeki farkllklara gze gre ok daha duyarllk gsterir. Bu yzden filmi etkileyen k onun dengelendii ktan farkl ise sonuta ortaya kan renkli dialarda belli bir yne doru renk sapmas grlecektir. Bunu kantlamak amacyla yle bir test yaplabilir. zerinde eitli renkler bulunan bir test kartnn gne altnda, kapal gk altnda, akkor flamanl lambadan yaylan k altnda ve florasan altnda fotoraflarn ekelim. Filmin dengelendii n dndaki trlerde renklerin doal d ve farkl grnd fark edilecektir. Renkli filmler belli bir tr kta doru renk vermek iin tasarlandklarndan, gzmz de beyaz zannettii n iindeki kk farkllklar alglayamadndan, doru renk elde edebilmek iin doru filmin, doru kta kullanlmas gerekir. Bu nedenle n belli bir snflandrlmaya ve birimlendirilmeye tabi tutulmas gerekir. Bu amala hazrlanan cetvele de Kelvin Skalas ad verilir.
Ik
KELVN SKALASI Adn ngiliz fiziki W.T.Kelvinden alr. I renk ss trnden ler. Sadece akkor k kaynaklarnda uygulanr. Kelvin skalasnn balang noktas mutlak "0" yani 273Cdir. Bir demir parasn sttmzda snn miktarna bal olarak k yaymaya baladn biliriz. Bundan yola karak 1000Cye kadar stlm bir demir parasnn yayd krmzmtrak k iin 1273RK derecesi tanmlamas yaplabilir. Herhangi bir n renk ss, siyah gvde radyatr ad verilen ve bir tarafnda bir delik bulunan ii bo metal bir krenin tanmlanacak k ile ayn renge gelene kadar stlp santigrad cinsinden llen derecesine 273 rakamnn ilave edilmesi ile bulunur. Bulunan bu rakam incelenen n "K" derecesidir. Bu noktada renklerden bahsederken sanatlarn tanmlamalaryla fizikilerin tanmlamalar arasndaki terslie dikkat ekilmelidir. Sanat evrelerinde krmz ve komusu olan renkler scak, mavi ve komusu olan renkler souk diye tanmlandklar halde, fizikiler Kelvin Skalasnda da grlecei gibi, krmz grubu souk, mavi grubu ise scak diye tanmlarlar. Fizikiler iin koyu krmzms k 1000K civarnda olurken, mavi kuzey gnden yaylan k 27.000K civarnda olabilir. Tabii bu hibir zaman gn o blmnn 27.000C dereceye kadar snd iin o rengi yayd anlamna gelmez. Meraklsna
Kelvinmetrenin ancak renk dzeltme filtre seti ile birlikte olduunda bir anlam vardr. Tek bana bir ie yaramaz. Kelvinmetre ancak konunun genelini aydnlatan kta bir uygunsuzluk var ise dzeltilmesinde yardmc olur. Konu iinde olumu yerel renk sapmalarn dzeltmekte yararl olamaz. Birinci tr krmz ve mavi, ikinci tr krmz, mavi magenta yeil dengesini veren kelvinmetreler vardr. IIK KAYNAI Mum alevi 100 Watt genel amal ampul 500 Watt Profesyonel tungsten ampul El Fla Sabah ve leden sonra gn len gnei, mavi gk, beyaz bulutlar Sadece mavi gk (glgedeki konular) Berrak mavi kuzey g Kodak Filtreleri Krmz tr filtreler 81 81A 81B 81C 81D 81E Mavi tr filtreler 82 82A 82B 82C Renkli Filmlerin Renk Iss (K cinsinden) Gn film Tungsten film RENK ISISI "K" cinsinden 1500 2850 3200 6200 6800 5000 5500 6000 10000 12000 15000 27000 f-stop olarak poz art 1/3 1/3 1/3 1/2 2/3 2/3 1/3 1/3 2/3 2/3
5500 3200
GEREK VE SAHTE RENK ISILARI Yukarda verilen rnekte olduu gibi (mavi kuzey g rnei) Kelvin deerleri sadece akkor k kaynaklar iin gerektir. Dier kaynaklarn
Ik
renkleri benzetirme yolu ile bulunmu deerlerdir. Ancak bu konuda iler biraz daha karr. nk renk ss sadece n renginin lsdr. Fakat o n spektrum yaps hakknda bilgi vermez. nceden belirtildii gibi ayn renk ssna sahip fakat birbirinden farkl beyaz klarn varl sz konusudur. Bu tr klar renk slar ayn olmakla beraber spektrumlar farkl olduundan renkli film zerinde de farkl sonular verirler. Ancak Kelvinmetre bu spektrum farkn gsteremez yani beyaz analiz edemez. Akkor k kaynaklar tarafndan yaynlanan nlar, siyah gvde radyatr tarafndan yaylan nlarla spektrum yaps bakmndan byk benzerlik gsterirler. Siyah gvde radyatr de btn renk s lmlerinin temelini oluturur. KONTRAST Bir k kaynann yayd n konu zerindeki kontrastn belirleyen faktrler ncelikle konu k kayna mesafesi ve k kaynann konuya gre etkili yada geerli boyudur.
ekil 21:
ekil 22:
Konu k kayna mesafesi arttka yada k kaynann konuya gre etkili yada geerli boyu azaldka k kaynann yayd nlar birbirlerine paralel hale gelirler. Bu da k ve yaratt glge arasndaki younluk farknn artmasna ve k glge arasndaki gei blgesinin daralmasna yol aar. Gne, dnyaya oranla olduka byk olmasna karn ok uzak bir mesafede bulunduundan noktasal k kayna konumundadr. Bu da gneten gelen nlarn birbirine paralel olmasn salar ve dnya zerinde olduka kontrast grntler olumasn salar. Ancak bulutlu havalarda gne artk yalnzca bulutlar aydnlatmaktadr. Bu durumda byk yada geni bir k kayna konumuna gelen bulutlar, yeryzndeki konular her ynden aydnlatt ve yeryzne olan mesafesi de az olduundan daha yumuak grntler olumasn salarlar. RENK Renk, n dourduu psikofiziksel bir olaydr. Etkileri renk alglama duygusuna gre blmde incelenir. 1. Gelen n spektrum yaps 2. I geiren yada yanstan malzemenin molekl yaps 3. Renk alglama organlarmz. Yani gz ve beyin. RENGN DOASI Renk ktr. In olmad yerde yani karanlkta en renkli objeler bile siyaha dnrler. Renklerini kaybederler. Deimez gerek kural budur. Bu
Ik
"Renk alsnda var ama k olmad iin grlemiyorlar" anlamnda deildir. Bu ifade basite n olmad yerde renk de olmaz demektir. Rengin k olduu kolaylkla kantlanabilir. Beyaz bir bina gn nda beyazdr. Gece krmz spotlarla aydnlatldnda krmzya dnr. Mavi spotlarla aydnlatlrsa maviye dnr. Dier bir deyimle objenin rengi o objeyi grmemizi salayan n rengi ile birlikte deiir. Bu ifadeden sonra boyalarn ve boyar maddelerin, yani objelere renklerini veren malzemenin de gerek ve tek balarna mevcut olup olmadklar da tartlabilir. Bu tr maddelerin renkleri de k tarafndan retilir. Bu yzden de kendilerini aydnlatan n urad deiimler bu objeleri de ve renklerini de etkiler. Kuma almaya giden her kadn, kuman rengini dkkann dna karak gn nda kontrol etmeyi tercih ederler. nk boyanm kumalar gn altnda farkl, akkor k altnda farkl ve florasan altnda farkl renkte grlrler. In farkl renkleri vardr. Gn beyaz, akkor k sarmsdr. Florasan kta da krmz eksiklii vardr. SPEKTRUM Beyaz olarak alglanan k homojen bir ortam olmayp, farkl dalga boylarnn karmndan meydana gelmitir. Bu dalga boylar birbirlerinden grsel olarak ayrlabilirler. Bu ii gerekletiren cihaz bir prizma yada bir spektroskoptur. Sonuta ortaya spektrum ad verilen ve n iindeki farkl dalga boylarnn her birinin farkl bir renk band olarak grld bir k kua ortaya kar. Spektrumun en bilinen rnei gkkuadr. Gkkuann renkleri, gne nlarnn, havada asl bulunan ok fazla miktardaki su damlacna arparak krlp yaylmasndan kaynaklarn. Klasik Newton spektrumu yedi farkl rengi tanmlar. Krmz, turuncu, sar, yeil, mavi, mor, eflatun. Meraklsna
RENK NASIL OLUTURULUR Renk, bir ok farkl yolla oluturulabilir ve bunlarn ou ayn ortak prensibe gre alr. Bir rengin oluabilmesi, fotoraflanabilmesi ve grlebilmesi iin o rengin gzlemlenen cismi aydnlatan n spektrumunda mevcut bulunmas gerekir. Eer belli bir n spektrumunda, belli bir rengi, mesela krmzy oluturan dalga boylar yok ise gne altnda krmz grlen bir obje, sz konusu n altnda bakldnda krmz gzkemez. Aada renk oluturma yntemlerinden bazlar anlatlmtr. 1. Emilme: Grdmz ve fotorafladmz objelerin ounun renkleri pigment renkleridir. Etrafmzdaki objeler ve doadaki doal oluumlar yani yeil yaprak, sar, mavi iek, krmz toprak gibi bu tr renkler n emilmesiyle oluurlar. inde btn dalga boylarn tayan beyaz k objeye der. Bu dalga boylarndan bir ksm objenin derinlerine emilir. Emilmeyenler yansr. Bu yansyanlar rengi oluturur. Btn pigment renkleri bu ekilde retilirler. Eer objenin yzeyi ok dz ve parlak ise k iki ekilde yansr. Biri yukarda bahsedilen ve objeye renginin verilmesini salayan dank yansma, dieri, parlama. Parlak yzeye gelen k geli asna eit ama ok iddetli yansr. Hem yzeye kendi rengini verir, hem de parlama denilen bir yansma oluturur. a)Dank yansma: Yansmann rengi oluturan bu tr, objenin yzeyinde n belli bir miktar derine inerek, spektrum yapsn deitirmesi ve bir blmnn madde tarafndan emilmesinden sonra kalannn geri yansmas eklinde oluur. b)Parlama: Parlama dediimiz yansma tr, gzlemcinin bak as, n yzeye geli asna yaklatka belirgin hale gelir. Bu tr yansma yzeye gelen nlarn alar dolaysyla yzeyin iine giremeyip, bir deiiklie uramadan teye yansmalaryla mmkn olur. Sonuta bu tr parlamada k kendi spektrum yapsn korur ve objenin rengi ne olursa olsun k kaynann parlamasn k kaynann renginde grrz. Fotorafta parlamann baz hallerde altndaki btn renkleri engelleyecei iin istenmez. Metalik yzeyler dndaki yzeylerde oluan bu tr yansmada polarize edilmi k vardr.
Ik
2. Dalma: ok kk ve fazla sayda partikllerin bulunduu bir ortama giren k bu ortamdan geerken bu minik paracklara arpp her yansynda kk yn deiiklerine urar. Bylece ok kk su ve toz taneciklerinin bulunduu hava tabakasndan geen gne saysz defa bu paracklara arparak seker ve yn deitirir. Sonuta yer yzndeki gzlemcinin gzne ular. Ancak nlardaki bu sapma karakter olarak niform deildir. Eer tanecikler greceli olarak byk iseler, yani aplar zerlerine den n dalga boyundan birka misli byk ise, bu taneciklere arpan nla herhangi bir deiiklie uramazlar. rnein bir su buhar tabakasndan (bulutlar) geen gne zelliini deitirmeyerek yine beyaz olarak gzmze ular. Bu tr sapmaya difzyon yani dalma diyoruz. Ancak nlar yanstan paracklar ok kk ise yani aplar n 1 dalga boyu uzunluu civarnda ise arpp yansma seici hale gelir. Yani belli tr renkler bu halden meydana gelir ve buna yaylma deriz. Yaylma spektrumun ksa dalga boylu renklerinin yer ald mavi ucunu, uzun dalga boylarnn yer ald krmz ucundan daha fazla etkiler. Bu yzden de ok kk paracklarn yer ald hava tabakasndan geen gne yaylmalara urar ve ge bildiimiz mavi rengini verir. Ayn olay uzaklarda pus iinde grlen cisimlerin maviliini de aklar. Gnein doma ve batma zamanlarnda gn krmzms grnmesinin sebebi de n dalmasndandr. Gne zenit noktasnda iken nlar greceli olarak ince bir tozlu hava tabakasndan geerler. Bunun sonucunda sadece greceli olarak kk bir miktar ksa dalga boylu nlar yaylmaya urarlar. Bu yzden de le saatindeki gne beyaz grnr. Gn doumu ve gn batm zamanlarnda ise gne dnyay ve gzlemciyi dnyann tanjantn yalayarak geer. Bylece nlar bu durumda tozlu hava tabakasnn iinde olduka fazla yol almak durumunda kalrlar. Bunun sonucunda daha fazla sayda byk partikle arpan nlar, krmz rengin daha ok ortaya kmasna yol aarlar. nk bu artlar altnda yaylma olayndan sadece krmz dalga boylar etkilenmeden kurtulurlar.
RENGN KOMPOZSYONU ok kk istisnalar dnda (ki bunlar dalma veya krlma ile elde edilen spektrum renklerdir) gzmzle grdmz renkler hibir zaman saf deildirler. Yani her bir renk, spektrumdaki bir tek dalga boyundan olumaz. Dar bir frekanslar grubundan da olumaz. Bunun yerine ou renkler sklkla birbirinden ok farkl (mavi, krmz gibi yada krmz ve yeil gibi) renklerin karmndan oluurlar. Renk konusuna girildiinde u belirlemenin yaplmas arttr. 1. Grdmz haliyle renk. Yani beyin iindeki kiisel ve zel bir deneyim. 2. Objelerin zerinde bulunan ve bu renk duygusunu uyandran yzeylerin yaps. Yani, renklendirici. Renk dediimiz duygu tamam ile kiisel ve zeldir ve herhangi bir analitik aratrmaya tabii tutulamayacak kadar gizlidir. Renkli yzeyler ise uygun bilimsel yntemlerle aratrlabilen fiziksel objelerdir. O halde bu iki olgu iin farkl terimler kullanmak gerekecektir. Renk; beyin iindeki oluan ve renklendiricinin sebep olduu zel psikolojik uyarc. Renklendirici; Beyindeki renk duygusunu uyandran fiziksel objeler. Ikla renklendirici arasndaki alverii inceleyebilmek iin renkli objelere farkl klar altnda bakmak gerekir. Bunun iin de farkl filtreler kullanlabilir. rnein mavi bir objeye krmz bir filtre ile bakldnda obje siyah gzkecektir. Bunun sebebi, filtrenin krmz boyasnn beyaz n mavi blmn emmesi, dolays ile mavinin geememesidir. Bu durum siyah beyaz fotorafta, krmz filtrenin, neden mavi g karartarak beyaz bulutlar ne karmasn da aklar. Krmz filtre gk iinden mavi da emerek, mavi gn pozunu beyaz bulutlarn pozundan daha fazla drr. Bylece negatifte mavi gn yeri boalr. Beyaz bulutlarn rengi sar ve krmzy da ierir. Bu renkler de krmz filtre tarafndan geirilir.
Ik
Herhangi bir renklendiricinin k zerindeki etkisi n iindeki belli dalga boylarn emmek eklinde grlr. Kendi rengini mevcut dalga boylarnn rengine ilave etmek eklinde deil. Dier bir deyimle renk olarak algladmz ey, obje zerine den n renklendirici tarafndan deitirildikten sonra gze ulam halidir. rnein gn nda yeil yapraklarn yeil grnmelerinin sebebi, klorofilin beyaz k iinde bulunan mavi ve krmzy kuvvetle emip, yeili geri yanstmasdr. Bunun gibi krmz bir otomobilin boyasndaki renklendirici, beyaz n iindeki mavi ve yeil blmleri emip, krmzy geri yanstr. Bir renklendiricinin deitirme etkisi, yanstsa da geirse de ayndr. rnein, gnee bir yeil yapran iinde de baksak, o yeil yapraa gnein altndan da baksak, yeil ayn yeildir. nk her iki durumda da renk, k ile renklendiricinin moleklleri arasndaki ayn tr ilikiden kaynaklanmaktadr. Yani atomlar, n iindeki baz dalga boylarn ya emerler ya da geri yanstrlar. Geri yansyan dalga boylarn da renk olarak grrz. Bu durum bir objenin neden sadece o objeyi aydnlatan n iindeki dalga boylarndan birinin veya birkann rengine sahip olabildiini de aklar. Bu anlatmn tersi de, bir obje kendisini aydnlatan n iinde bulunmayan bir renge sahip olamaz. Bu yzden de gn nda krmz grnen bir obje, (ki gn nda krmz dalga boylar ounluktadr) saf yeil kla aydnlatldnda (ki iinde krmz dalga boylar yoktur) siyah grnr. Tm modern renk sistemleri ve matbaa renk ayrm sistemleri karmsal renk karm esasna dayanr. Toplamsal renk karm sistemi yalnzca k kaynaklar iin geerlidir. Renkli dialardaki btn renkler karmsal temel renk olan Magenta, Sar ve Cyann farkl miktarlarda karmndan meydana gelir. Bir renkli dia kazndnda bu katmanlar kolaylkla grlebilir. Toplamsal renk karm sistemi gnlk hayatta karmza en ok tv ekran ve renkli monitrlerde kar. PSKOLOJK TEMEL RENKLER: Krmz, Sar, Yeil, Mavi, Beyaz, Siyah. TOPLAMSAL TEMEL RENKLER Krmz, Mavi, Yeil. Bunlar fizikilerin ana renkleridir ve sadece klarda uygulanrlar. Renkli klar haliinde birbirlerinin zerlerine bindirilirse beyaz olutururlar. BEYAZ IIK = MAV + KIRMIZI + YELin birleiminden meydana gelir ve KIRMIZI + YEL = SARI, KIRMIZI + MAV = MAGENTA YEL + MAV = CYAN renklerini olutururlar. IKARIMSAL ANA RENKLER Magenta, Sar, Cyan. Bunlar toplamsal ana renklerin tamamlayclardrlar. Sadece boyalara ve pigmentlere uygulanabilirler. Btn modern fotorafik renk prosesleri ile renk ayrm ve matbaa basks ilemleri bu yntemlerle yaplr ve bu karma dayanrlar. SANATILARIN ANA RENKLER Krmz, Sar, Mavi, Beyaz, Siyah. Bu ana renkler ve karm pigment ve boyalara uygulanr fakat gerek anlamda ana renkler deillerdir. Krmznn magentaya, mavinin de cyana dntrlmedii srece bir araya gelerek dier renkleri oluturmazlar. Dier bir deyimle, sanatlarn ana renkleri, yeil dnda, psikolojik ana renklerin aynsdrlar. Sanatlar, yeili saf renk
Ik
olarak kabul etmezler. nk sar ile maviyi kartrarak yeili elde edebilirler. Sanatlarn temel renklerinin temel renk adn almasnn nedeni, grnte dahi olsa, dier renklerle kirlenmemi saf denebilecek renklerden olumasdr. Bilimsel olarak, renk kavramnn bir objeye deil, o objeden yansyan a balanmas gerekir. Krmz k altnda beyaz bir objenin krmz grndn ve herhangi bir rengin yapay kta farkl ve doal kta farkl alglandn biliyoruz. Ancak yine de konuyu belli bir gelenee balamak ve pratik olmak bakmndan, yzey rengi gibi bir kavram kabul etmek gerekecektir. Bu durumda objelerin renklerinden bahsedilirken bunlarn standart gn altndaki grnmlerinden sz edildiini bilmek gerekir. Standart gn , bilindii gibi Gne + Berrak mavi gkten yansyan k + Beyaz bulutlardan yansyan n karmdr. Herhangi bir rengin tanmlanmas iin standart bir n varl kabul edilmezse, renk, a gre deiiklik gstereceinden, kavram kargaasna yol aar. Belli bir rengi tanmlayabilmek iin rengin farkl zelliinden bahsetmek ve bunlar tanmlamak gerekir. Obtica Society of America (OSA)nn standartlarna gre bu zellikler; Tr, Doygunluk ve Parlaklktr. Tr: Halk arasnda renk denilen olgunun bilimsel karldr. Krmz, sar, yeil ve mavi ok bilinen tr rnekleridir. Bunlara birincil renkler de denilebilir. Portakal, mavi-yeil, ve meneke ikincil trlerdir. Tr, bir rengin en ok gze arpan zelliidir. Bir rengin nn dalga boylar cinsinden tanmlanmasna olanak salar. Uygun artlar altnda insan gz 200 farkl tr alglayabilir. Doygunluk: Bir rengin saflnn lsdr. Herhangi bir rengin iinde bulunan trn miktarn anlatr. Rengin doygunluu arttka grn daha gl ve canl hale gelir. Doygunluk azaldka, renk ntr gri ile kararak griye doru gider. Parlaklk: Bir rengin aklnn veya koyuluunun lsdr. Bu anlamyla parlaklk, siyah beyaz fotoraftaki gri skalaya benzetilebilir. Parlak renkler gri skalann zerinde yani beyaz tarafa doru, koyu renkler skalann alt tarafnda siyaha doru yol alrlar. Halk arasnda parlak terimi, renk teknii bakmndan farkl bir rengi tanmlar. rnein bayrak krmzs yada itfaiye aracnn rengi halk arasnda parlak diye tanmlanabilir, ancak bu renk parlaklk skalasnda ok da yukarlarda yer almaz. Dier taraftan grimsi pembe, bilimsel olarak tanmlamak gerekirse, dk doygunluklu parlak krmzdr. Bu renk halk arasnda skc ve cansz olarak tanmlanr. YEREL PARLAKLIK UYUMU Geni planda oluan parlaklk uyumu, kk bir lekte de gerekleebilir. rnein, bir ormanda yrrken gzlerimiz etrafta gezindike bakt her noktadaki k iddetine uyum gstermektedir. Yerde gne klarnn szlp aydnlatt bir paraya bakarken, gzmz oradaki k iddetine kendisini ayarlar. ris kapanr, retinann hassasiyeti azalr. Gzmz o parlak noktadan bir aacn gvdesindeki karanlk kovuun iine evirdiimizde, iris alr ve retina duyarll artar ve bunun sonucunda ortamda mevcut kontrastlk, olduundan ok dkm gibi alglanr. Eer mevcut kontrast, bir pozometre ile llebilse, kullandmz filmin kaydetme aralnn ok dnda olduu grlr. Benzer artlar portre ekimlerinde de grlr. Bir yzn normal grnmne alk olduumuzdan, gzn yerel parlaklk uyumu kabiliyetinin de etkisi altnda gz ve ene altlarnda oluan glgeleri olduundan daha aydnlkm gibi alglarz. Sonuta bu tr glgeler filmde siyah kar. Bir baka karlalan hata, fonun gereinden az aydnlatlmasdr. Byle durumlarda daha az
Ik
aydnlatmann farkna varlamayaca iin hatann ancak ekimden sonra grlebilmesi mmkndr. Meraklsna
imdiye kadar renk bir fizikinin gz ile incelendi. Rengin bir k olduunu, n da bir enerji olduunu rendik Bu enerjinin girebilecei formlar grdk, nasl retilebileceini, nasl deitirilebiliceini, dalga boyu, tr, doygunluk ve parlakln rendik. Renkli fotoraf retebilmek iin n renk ss, fotoraftaki etkisi kadar nemlidir. nk renk fiziksel zellikleri kadar psikolojik zellikleri de olan bir kavramdr. Renkli fotoraf teknik ve sanatn birletii bir almadr. Tm bu bilgilere ramen ortaya kabilecek sorunlar iin renk alglama organ yani gzn incelenmesinde yarar vardr. GZ nsan gz 1 inin milyonda biri kadar bir bykl bile fark edebilir. Bunun ou insann renk ayrma yetenei ile kolayca ispatlayabiliriz. nsanlarn yetenekleri o kadar gelimitir ki, dalga boylar arasnda 1 inin milyonda biri kadar fark olan iki rengi birbirinden ayrt edebilirler. Bunun sonucunda normal insan gz 150 civarnda farkl tr belirleyebilir. Bu trler 100den daha fazla farkl doygunluk durumlarnda olabilirler. Her bir doygunluk durumu,ok aktan ok koyuya doru 100den fazla sayda bir eitlilik gsterebilir. Hepsi bir araya geldiinde gzn ayrabilecei renk, ton ve doygunluk durumlar 1.000.000u aar. Kamera terimleri ile ifade etmek gerekirse, insan gz, odak uzakl 19 ile 21 mm arasnda deien, 20 cmden sonsuza kadar netleme yapabilen 4 elemanl bir objektife sahip bir kameradr. Netleme, objektifi oluturan elemanlarn bir tanesine bal ok minik kaslarn kaslmalar ve bylece objektif eklinin deimesi ile yaplr. Kamerada bu, objektif film mesafesinin deitirilmesi ile gerekleir. Gzde filmin yerini retina almtr. Bu objektifin akl f:2,5 civarndadr. Bir otomatik diyafram vardr ve diyafram, k artlarna bal olarak en fazla f:11e kadar kslabilir. Toplam gr alan gz nne alndnda 180 dereceye yakn bir alan grr. Ancak bu grn kalitesi greceli olarak dktr. Kenarlara doru netlik bozukluu belirgin hale gelir. Bunun sonucunda sadece gr alanmzn ortalarna doru yer alan objeleri net grrz. Ancak bir fotoraf makinesinin objektifi gibi grteki netlik diyaframn kslmas ile artar. Parlak kta irisin akl azalr, lo kta ise akl artar ve bylece belli bir limit iinde grmemiz salanr. Gz mercei tarafndan oluturulan grnt retinaya der. Retina, kameradaki filmin karldr. Bu tabakada milyonlarca sinir ucu, skk bir ekilde yer alr. Bunlarn her biri mikroskobik fotoelektrik direnlere benzetilebilir. Bu hcreler, zerlerine den k uyarlarn elektrik impulslarna evirirler. Bu a duyarl hcreler iki trldrler. ekillerine gre koni ve ubuk olarak adlandrlrlar. Her gzde 7 milyon civarnda bulunan koniler retinann merkezine doru younlamaya balarlar. Retinann merkezindeki yarm milimetre apl fovea tabakas sadece konilerden oluur. Yaplar itibar ile yksek znrlk oluturabilen ama greceli olarak k duyarllklar az olan koniler, greceli olarak parlak kta alrlar ve ince detaylar alglamamz ve rengi grmemizi salarlar. Her bir gzde 170 milyon olan ubuklar, retinann kenarlarna doru younlarlar, foveada hi bulunmazlar ve konilere gre a duyarllklar fazladr ve renge duyarsz olduklarna inanlr. ubuklar sadece ak ve koyu olarak grinin tonlarn alglarlar. Konilerin alamayaca kadar lo kta grmemizi salarlar ve zellikle harekete duyarldrlar.
PARLAKLIA UYUM Herkes irisin parlak k altnda ksldn, lo k artlar altnda ise aldn bilir. Daha az bilinen bir gerek ise retinann da a kar duyarlln deitirdiidir. Lo kta retinann a duyarll artar, parlak kta ise azalr. Bunun sonucunda belli limitler iinde lo kta da, parlak kta da belli bir gr kalitesini salarz. Tek bir obtratr hzna sahip bir kamera gibi gr alanmzda bu faydal zellik olmasa ok kstl bir gre sahip olurduk.
Ik
GENEL PARLAKLIK UYUMU Karanlk odadan parlak kl bir ortama getiimizde karlatmz durumu ve bu yeni parlakla adapte olmamz iin gemesi gereken sreyi biliriz. Bunun tersi de geerlidir. Parlak kl ortamdan lo ortama getiimizde nce hibir ey gremeyiz. Gz lolua altka karanlk keler aydnlanmaya balar ve bir sre sonra dardakine yakn bir berraklkta grmeye balarz. Her fotoraf uydurma bir karanlk odaya girdiinde ilk anda farkna varmad bir sr deliin 5, 6 dakika sonra ok rahat grlebildiini alglar. Byle durumlarda parlakla uyum, uyum olaynn farkna varmamz salayacak kadar byk boyutlarda gerekleir. Ancak ou zaman parlaklklardaki deiiklikler yava yava meydana gelirler ve gz bu duruma adapte olurken insan farkna varamaz ve iki farkl noktadaki parlakln retina zerindeki etkinin benzer olmas dolays ile ayn olduunu fark eder. Ancak farkna varlmas gerekecek kadar byk k iddeti deimeleri bile gzn bu yetenei yznden gerekli ekilde alglanamaz. Bunun sonucunda bir fotoraf ekimin pozunu tahmin yoluyla belirlemeye kalkarsa, ok deneyimli olmad srece ok ciddi hatalar yapar. Gzn bu yetenei yznden fotoraf, pozometre kullanmak zorundadr. Doru renk yorumunun ancak yarm stopluk bir tolerans iinde elde edilebildii renkli dia ekiminde pozometre kullanm ok daha gereklidir. Genel parlaklk iddetinin yanl alglanmas sonucunda ortaya kan iki baka hata da kontrast ve renk doygunluu alanlarnda grlr. Kural olarak yumuak ve dk kontrastl aydnlatma, kontrast bir aydnlatmaya kyasla daha az parlakm gibi alglanr. lm yapldnda ise yumuak n daha iddetli olduu grlebilir. Bunun gibi yksek doygunlua sahip renklerden oluan bir grnt, dk doygunluktaki renklerden oluan bir grntye kyasla, daha yksek parlaklk iddetindeymi gibi alglanabilir. rnein gece modern bir i mekan dnelim. Burada canlk renklerden oluan objeler, yksek kontrastl bir aydnlatma ile aydnlatlm olsun. Byle bir yer, dardaki kapal bir hava altndaki bir aydnlatmaya gre daha iddetli aydnlatlm gibi alglanabilir. ANINDA PARLAKLIK KONTRASTI ou fotoraf ak renk bir objenin koyu bir fon nne konulduunda, olduundan daha akm gibi alglandn yada bir fotoraftaki koyu blmlerin beyazla yan yana geldiinde daha da koyu alglandn yada renkli fotoraf etrafndaki beyaz bordrn yaknndaki renklerin doygunluunun azalm olarak grndn bilir. Bu olay annda kontrastlk terimiyle aklanr. Parlak bir obje veya alana baktmzda, bu noktann retinada dt yer hassasiyetini azaltr. Ancak bu hassasiyet azalmas, parlak objeye ok benzeyen ve snrlar ok net izilmi bir alanda olumaz, tersine bu alann dna taar. Bu hassasiyet azalmas sonucunda, obje zerinde ak tona bitiik olan koyu ton, olduundan daha koyuymu gibi alglanr. Eer blge koyu bir glge ise, bunun yannda ak blge, olduundan daha parlakm gibi alglanr. Benzer kontrast deiimleri renkli cisimlerde de fark edilir. rnein, orta tonda Cyan renkli bir kat kendi bana bakldnda deimez bir renge sahipmi gibi grlr. Oysa bu kattan alnacak kk bir kare para, sar bir fon kad nne konduunda daha karanlk, koyu yeil bir fon nne konduunda daha ak alglanr. Ayn cyan renkli kat, yeil zerinde mavimsi, mavi zerinde de daha ok yeil, beyaz zerinde daha soluk, siyah zerinde ise ok canl ve parlak grlr.
Ik
PARLAKLIK SABTES Farknda olmasak dahi, objelerin gerek parlaklklar ile ilgili olarak kendimizi srekli aldatrz. rnein beyaz bir obje btn artlarda beyazm gibi alglanr. Bu obje glgeli bir yerde bulunursa ve gerek tonu 5. Zoneda (orta gri) olsa bile bu byledir. Bunun gibi ou bilinen obje, zellikle insan yzleri o anda objeyi aydnlatan n iddetine pek baklmadan belli bir parlakla sahipmi gibi alglanr. Parlaklk sabitesi yani tandk obje ve renkleri o anda alglandklar gibi deil de, hatrlandklar parlaklk seviyesi ile grmek eilimi homojen olmayan aydnlatmann dourduu yksek kontrastl renkli fotoraflarn ana sebeplerinden biridir. zellikle i mekan ekimlerinde, mekann renklerini ve parlaklk oranlarna nceden aina olmak oradaki ekimi annda parlaklk deiimlerinin gerektii gibi alglanmamasna yol aar. Bu durumda yaplacak tek ey mutlaka pozometre ile aydnlanma orann kontrol etmektir.
Ik
ekim Teknikleri
1. Pozlandrma Bir grntnn kaydedile bilinmesi iin kamerann iine bir fotorafik malzemenin yani a duyarl bir malzemenin konulmas gerekir. (Film) Pozlama srasnda, objektif ve obtratr ak kalrlar. Bu sre iinde, grntnn olumas balar. Bu gizli grntdr. Ia duyarl malzemede zerine den n etkisi ile, ne ekilde deiirse deisin her zaman iin optimum bir sonu elde etmek mmkndr. Bu optimum sonu da en iyi grnty veren doru pozdur.
Emlsiyon
Siyah
Koyu gri
Gri
Ak gri
Saydam
ekil 24: Normal etkide konunun hem kl hem de glgeli blgelerinden detay almak mmkndr.
Koyu gri
Gri
Ak gri
Saydam
Saydam
ekil 25: Az etki. Younluu dk olan negatiflerde, konunun glgeli yada koyu tonlarndan yeterli detay alnamaz. nk bu blgelerden yansyan k negatif zerinde yeterince etkili olamamlardr. Fotoraf kad zerinde temiz beyazlar elde etmek ok zordur ve siyahlarda detay yoktur.
Genel terimlerle ifade etmek gerekirse, pozlama problemi birka adan ele alnabilir. Poz yle ayarlanmaldr ki, a duyarl malzemeye ulaan k kayt yapmak iin yeterli olmaldr. Bu yzden poz, a duyarl malzemenin duyarllk miktarna ve konunun parlaklna baldr. Konunun en parlak
ekim Teknikleri
Siyah
Siyah
Koyu gri
Gri
Ak gri
ekil 26: ok etki. ok youn negatiflerde, konunun kl yada aydnlk blgelerinden yeterince detay alnamaz. nk bu blgeler negatif zerinde birbirlerine ok yakn kararmalar oluturmulardr. Fotoraf kad zerinde temiz siyahlar yoktur ve beyazlarda da yeterli detay bulunmaz.
noktalarn ve en az parlak noktalarn birlikte kaydetmek isteyeceimizden poz buna gre ayarlanmaldr. Pozlandrmann miktar, verilen diyafram ve obtratr deerleri ile ayarlanr. Diyafram, objektiften giren k demetinin apn, obtratr ise bu k demetinin filmi etkileme sresini belirler. Bylece byk diyafram akl ve ksa obtratr sresi ya da, kk diyafram akl ve uzun poz sresi kullanlarak ayn poz deerine ulamak mmkndr. Hangi diyafram-obtratr ikilisinin seileceinin artlarn, alan derinlii ve konunun hareketlilii belirler. Eer konu hareketli ise, ilk amacmz, konuyu net ekmemize yetecek kadar yksek bir obtratr hz kullanlmasdr. Byle bir ksa bir obtratr sresi kullanldnda, yeterli poz miktarn salayabilmek iin, byk apl bir diyafram akl kullanmak gerekir. Ancak bu da alan derinliinin azalmasna neden olur. Bu da gstermektedir ki btn bu gereksinimleri karlayacak doru pozu bulabilmek iin fotoraf zaman zaman baz noktalardan tavizler vererek sonucu dengelemek zorunda kalacaktr. Bu yzden poz konusunda karlalacak ilk problem, belli artlar iindeki konuyu gerekli alan derinlii ve obtratr hzn salayabilecek biimde ekmektir. Younluu ve kontrast normal olan negatiflerden, konunun hem kl hem de glgeli blgelerinden (yada koyu tonlarndan) yeterli detay alnabilir. Younluu dk olan negatiflerde, konunun glgeli yada koyu tonlarndan yeterli detay alnamaz. nk bu blgelerden yansyan k negatif zerinde yeterince etkili olamamlardr. Fotoraf kad zerinde temiz beyazlar elde etmek ok zordur ve siyahlarda detay yoktur. ok youn negatiflerde, konunun kl yada aydnlk blgelerinden yeterince detay alnamaz. nk bu blgeler negatif zerinde birbirlerine ok yakn kararmalar oluturmulardr. Fotoraf kad zerinde temiz siyahlar yoktur ve beyazlarda yeterli detay bulunamaz. Konumuzun en parlak yerleri filmde siyah, " ara tonlar " gri " siyah yerleri " saydam olmaldr. Byle bir negatif elde edebilmek iin, konudan yansyan n doru llmesi ve deerlendirilmesi gerekir. 2.lm Bilinmelidir ki bir pozometre yzey tanmaz. Yzeyin yanstt alglar. zerine den n iddeti ayn olsa bile siyah bir yzeyden ok az yansyan k pozometre iin karanlk bir ortam yada beyaz bir duvardan ok fazla yansyan k ise aydnlk bir ortam demektir ve btn pozometreler alglad film yzeyinde orta gri oluturacak ekilde deerlendirir.
ekim Teknikleri
ekil 27
ekil 28
ekil 29
ekil 30
Yukardaki emalarda da grld gibi koyu tonlu ve ak tonlu yzeylere den k miktar ayndr. Koyu tonlu yzeyden yansyan k miktar ok az olduu iin pozometre byk bir diyafram nerecektir. Ak tonlu yzeyden yansyan k miktar ise ok olduu iin bu sefer pozometre ksk bir diyafram nerecektir. Eer pozometrenin nerisini her iki durumda da aynen kabul edecek olursak hem koyu, hem de ak tonlu yzeyler, negatif zerinde gri olarak grneceklerdir. Bu ise yine her iki durumda da gri basklar anlamndadr. Peki koyu ve ak tonlu yzeylerin doru fotoraflar nerede?
A) Yansyan lme: Pozometre ile lmleri hatasz yapabilmek iin Gri referans kart kullanlr. Yada, "Yerine koyma" (avu iinden lerek) lm yaplabilir. Yansyan k lm koyu konulardan bir miktar artrlarak, ak konulardan bir miktar azaltlarak ya da konudan yansyan ortalama n llmesi ile elde edilir. Konu yanstcl %18 ise bulunan deer dorudan doruya uygulanr. Pozometreler daima konuya den n %18inin yansd varsaylarak kalibre edilmilerdir. Bu amala doru lm iin % 18 yanstcl olan bir gri kart kullanlabilir Yansyan k lm 1. Genel lm 2. Yakn lm 3. Spot lm olarak yaplr. 1. Genel lm: Konunun ortalama bir yanstcln bulmak iin belli bir mesafeden yaplan lmdr. 2. Yakn lm: Konunun belli bir ksmna yaplan lmdr. Yaklak lm yaplmas istenen yzeyin iki misli bir mesafeden yaplr.
ekim Teknikleri
3. Spot lm: Uzak konulara yaklamann mmkn olmad hallerde optik bir ara ile (drbn gibi) konudan yansyan n pozometre zerine drlmesi ile yaplr. Bu tr aralara "Spotmetre" denir. Yaplan lm yansyan k lmdr. B) Gelen I lme: Ik kaynana doru yaplan lmdr. Pozometrenin nne konulan bir filtre ile "Tercme lm" alnr. Bu filtre gelen n 1/5'ini geirme zelliine sahiptir. Normal konularda pozometre direkt olarak kullanlr. Pozometre ile lm yapldnda rnein, siyah at 1/60 -f:16, beyaz at: 1/250 - f:16 lecektir. Yani her iki rengi griye dntrerek bir lm yapacaktr. O halde ortalamay bulmamz gerekir. Belli bir ton deerini lp, doru lm bulmaya "Ton Yerine Oturtma" denir. Yine rnein kar manzarasnda llen 1/500 - f:16 ise enstantane iki stop kadar drlerek (yani poz sresi uzatlarak) 1/125 - f: 16 uygulanr. Bu uygulama film ASA diskinden mdahale ile otomatikletirilebilir. Yada fotoraf makinelerinin baz modellerinde bulunan ve pozu, llen deerden -2, -1, 0, +1, +2 stop deitirilebilen bir skala zerinde yaplan mdahale ile de otomatikletirilebilir. Bir buharl lokomotifin fotoraf ekimi iin yaplan lm 1/60 - f:5,6 ise, doru deer 1/15 - f:5,6 olabilir. rneklerde verilen dzeltmelerde yalnzca enstantane deerleri ile mdahale yaplmtr. Ayn mdahale diyafram deerlerine de uygulanabilir. 4. Edeerlik Yasas Filmin pozlanmasn, bir su kovasnn su ile doldurulmasna benzetebiliriz.
ekil 31: Belli bir iddetteki ortam nda Belli bir ASA deerindeki (duyarllktaki) film Belli aklktaki bir diyaframdan Belli bir obtratr sresinde geen k ile Doru olarak pozlanacaktr
ekil 32: Belli bir basntaki ebeke suyu ile Belli bir hacimdeki kova Belli bir aklktaki bir vanadan Belli bir miktar srede akan su ile Tam olarak dolacaktr
ekim Teknikleri
rneimizde filmi kova ile, diyafram vana ile suyun ak kalma sresini de obtratr ile benzetirebiliriz. Bu balamda kovann tam dolmas, filmin yeteri miktarda pozlanmas anlamna gelsin. Su kovadan ne tamal, ne de kova yarm kalmaldr. Film de ne fazla k almal ne de zerine den k yetersiz kalmamaldr. Bu durumda;
30" - 15" - 8" - 4" - 2" - l" - l/2 - 1/4 - 1/8 - 1/15 - 1/30 - 1/60 - 1/125 - 1/250 - 1/500 - 1/1000
Yukarda bulunan deerler fotoraf makineleri obtratrlerinde bulunan ve 30 saniyeden, 1/1000 saniyeye kadar deiebilen standart deerlerdir. Her bir deer obtratrn o kadar sre iinde alp kapanarak filmin pozlanmasn salayacaktr. rnein enstantane deeri olarak l/125'i semisek film saniyenin yalnzca 125'te biri kadar bir sre ile pozlanacaktr. Bir alt deer, (1/60) ise seilen srenin iki mislini, bir st deer ise (1/250) seilen srenin yarsn ifade eder. f:1,4 - f:2 - f:2,8 - f:4 - f:5,6 - f:8 - f:11 - f:16 - f:22 deerleri ise objektifler zerinde yazl bulunan ve merceklerden geerek film zerine decek grntnn getii araln bykl yada kkln ifade eden deerlerdir. En kk rakam en byk diyafram araln, en byk rakam ise en kk diyafram araln belirlemektedir. f:l,4 deeri ile seilen diyafram aral, en fazla geirebilecek, f:22 deeri ile seilen diyafram aral ise en az geirebilecek konum salar. Her bir deer bir sonrakinin iki misli daha fazla k geirebilecek kapasitedeki aralk anlamna da gelir. Yani komu deerler birbirinin iki katdr. 1/125 = 2 x 1/250 yada f:2,8 = 2 x f:4'tr Edeer deikenler ayn koyulukta negatif anlamndadr. Yaplacak bir k lmnde enstantane ve diyafram deerleri pozometre tarafndan belirlenir. Belirlenen bu deerleri birbirini telafi edecek ekilde bir alt yada stn tercih edebiliriz. rnein bulunan deerler; Enstantane 1/125 Diyafram f:11 olsun. Biz bu deerlerin yerine; Enstantane 1/60 Diyafram f:16 deerlerini de seebiliriz. In gei sresi bir misli artmken, gei aral (diyafram) bir misli azaltlmtr. Bu da bize eit younlukta bir negatif salar. Enstantane ve diyafram deerlerini yeniden sralayacak olursak; Tablo : 1
1/1000 1/500 1/250 f:1,4 f:2 f:2,8 1/125 f:4 1/60 f:5,6 1/30 f:8 1/15 f:11 1/8 f:16 1/4 f:22 1/2 f:32 1/1 f:45
kareler iindeki enstantane ve diyafram deerlerinin negatifi eit younlukta etkileyebileceini syleyebiliriz. Meraklsna
Bir diyafram deeri, ap ve mercein odak uzakl ile formle edilebilir. Diyafram deeri = mercein odak uzakl diyafram ap
4. Edeerlik Sapmas Bir i mekan yada n ok az olduu lo bir ortamda fotoraf ekmek
ekim Teknikleri
istiyoruz ve pozometre ile yaplan lmde diyafram; f:1,4 enstantane ise; 1/1 saniye olarak belirleniyor. Bu durumda diyafram f: 2 enstantane 2 saniye f:2,8 enstantane 4 saniye f:4 enstantane 8 saniye f:5,6 enstantane 16 saniye tercihleri yaplabilinmesi ve bu deerlerin eit younlukta negatif oluturmalar gerekiyor. Ancak 1 saniyenin zerinde yaplan pozlamalarda edeerlik yasas sapmalar gstermektedir. Uzun pozlamalarda duyarl malzemenin ataletini yenmek iin ek pozlama yapmak gerekir.
40 35 30 25 20 15 10 5
10
12
14
Ya p l a n l m
Tablo 2: Ilford filmleri iin llen poz ve dzeltilmi poz sreleri tablosu grlyor
1 saniye ile 1/1000 saniyeler arasnda edeerlik yasas normal alr. Bunlarn dndaki srelerde ise sapmalar grlebilir. 5. eitli Konularda Pozlandrma Problemleri a) Normal Manzara Fotoraflar: Genellikle yansyan ve gelen k lmleri dorudan kullanlabilir. Bir fark varsa ortalamas alnr. Kapal havada gkyz ar kl olacandan pozometreyi gk ndan korumak gerekir. b) Sokaklarda Gnlk Yaam: lm yaplrken gelen ve yansyan k lm yeterli olabilir. Ancak paral aydnlatma sz konusu ise en karanlk ile en aydnlk ksmlarn arasndaki fark kontrol etmek gerekir. Kontrast fazla ise (5 stoptan fazla) bu grnty fotoraf kadna btn ile kaydedemeyiz. O zaman aydnlk yada karanlk ksmlar arasnda bir tercih yapmak gerekir. c) Aydnlatlm yap: ounlukla yapnn yanna gidip gelen k lm
ekim Teknikleri
yapmak mmkn olmayabilir. Genel olarak yansyan k lm yaplr. Bu durumda pozometreler farkl lmler yapacaklardr. Oysa yap aydnlatmas ayndr. Sahne ekimlerinde de fon aydnlk olmad durumlarda ayn yanlg sz konusudur. Doru bir ekim yapabilmek iin ya yap yada sahnedeki objeye yakn bir mesafeden kadrajmz tam dolduracak bir ekilde yansyan k lm yapmak yada bir spotmetre yardm ile uzaktan lm yapmak yerinde olur. Eer deiebilir objektili bir makineye sahipsek, tele objektifimizi de spotmetre gibi kullanabiliriz. Teleobjektif ile alacamz lm deerlerini, onun yerine kullanacamz dier objektiflerimize de uyarlayabiliriz. d) Kar manzaras ve benzeri konular: zerindeki dokusu ve ayrntlar grnecek ekilde basld zaman orta griye gre 2 stop kadar daha koyudur. Konu olaan koullardan daha ok k yanstmaktadr ve pozometreyi 2 stop kadar yanltmaktadr. Eer pozometrenin verdii deeri kullanrsak kar manzaramz orta gri kar. Normal olmasn istiyorsak yaplan lmden 2 stop daha fazla bir pozlama uygulamak gerekir. Bu durumda ya diyafram 2 stop kadar amak yada enstantane deerini 2 stop kadar uzatmak gerekecektir. e) Ters kta aydnlatlm konular: nce bu konulardan ne beklendii saptanr. Siluet? Portre? Portre ise konunun bize bakan tarafndan lm yaplr. Deniz, kr veya tarla manzarasnda ters k varsa ve bize bakan tara nemli deil, ynlar nemli ise ona gre lm yaplmas gerekir. f) Hareketli konularn ekimi: Genel olarak nceden lm Fotoraf: Sabit Kalfagil yaplr. Yada yerine koyma metodu ile lm yapabiliriz. ou fotorafik obje iin hareketlilik nemli bir zelliktir. Ancak hareket duraan bir ortam olan fotorafta dorudan verilemez. ou fotoraf bu yzden hareketi fotoraflarnda vermekten vazgemitir. Ancak hareket dorudan verilemese de hareket hissi baz grafik yollarla uyandrlabilir. Meraklsna
Baz fotoraflar hareketli konuyu dondurarak, net ekip, hareket hissinin uyandrlmasna tam ters bir i yapm olurlar. Hareket sembollerle verilir ve bu bir ka yolla yaplabilir. Fotorafnn hangi yolu ya da sembol seecei u artlara baldr. 1. Fotorafn amac, 2. Objenin doas ve yaps 3. Hareketin tr ve derecesi (objektif aks ile konunun hareket ynnn yapt a) 1. Fotorafn amac: Fotoraf fotoraflarnda neyi sylemek istediine karar verirken farkl yoldan birini seebilir. 1- Hareketli konunun kendisini olabildiince net bir ekilde vermek : Buna tipik bir rnek olarak, performansn ve vcut formunu incelemek amacyla bir atletin fotorafnn ekilmesini verebiliriz. Bu durumda her bir detayn olabildiince net bir ekilde ekilip, hareketin durdurulmas gerekir. 2- Objenin hareket halinde olduunu gstermek: Bu durumda "hareketin kantnn" grafik olarak verilmesi gerekir. Byle bir kant iki yolla elde edilebilir. a) Sembollerle b) Objenin pozisyonuyla. Burada nemli bir art, objenin tannabilirliinin korunmasdr.
ekim Teknikleri
3- Hareket hissini uyandrmak: Eer durum bu ise konunun kendisi zaten soyut bir kavram olan hzdr. Gerek obje ise sadece hareket ve hz gibi soyut kavramlarn verilebilecekleri bir ortam olarak kullanlr. Bu durumda sadece sembollerin kullanm, konunun z ve fotorafnn niyeti hakknda bilgi verir. 2. Objenin doas yada yaps: Hareketin, hareket halinde objenin fiziksel grnm zerindeki etkisi sz konusu olduunda fotoraf iki tr objeyi tanmak zorundadr. a) Hareket halindeyken duraan haline farkllk gsteren objeler. rnek: Bir aya yukarda fotoraflanm bir insan muhtemelen yryor ya da kouyordur. Yani hareket halindedir. Hayvanlar, krlan dalgalar, rzgarda eilmi aalar gibi. Byle durumlarda hareket, objenin fiziksel grnmndeki farkllklarla belirgin hale geldii iin mutlaka grafik sembollerle anlatlmas gerekmez. Fakat fotoraf objenin grnmndeki deiiklie katks olsun ve daha iyi anlatsn diye bir grafik sembolde kullanabilir. rnek: Bir aya yukarda bir atn, ynl olarak hafife flulatrlmas gibi. Bu durumda fotoraf komakta olan bir atn ynl flulatrlm grntsn verirken, atn net olduu duruma gre, hareket halinde olduunu daha gl bir ekilde anlatmaktadr. b) Hareket halindeyken de, duraan halindeyken de fiziksel durumlar farkllk gstermeyen objeler. rnekler ; otomobil, uak, tren, gemi, ou tr makine gibi. Bu durumda objelerin hareket halinde olduklar, grnmlerindeki farkllktan anlalamayaca iin fotorafta sadece sembolik anlatmla verilebilir. Ama sk sk hareketin kant da indirek olarak ilave edilir. rnein, hareket halindeki bir otomobilin grnm, duraan haline gre bir farkllk gstermese bile hareketin kant arabann arkasndan ykselen bir toz bulutu gibi verilebilir. Bunun gibi, hzla giden bir srat teknesinin ba ve kndaki dalgalarn ekilleri ve su iindeki pozisyonu ve gvdesinin suyla olan ilikisi bize Fotoraf: Lois Greenfield hareket halinde mi yoksa, duraan m olduunu anlatr. Umakta olan bir uak mutlaka hareket halinde olmasna ramen net olarak fotoraflandnda hz hissi uyandrmaz. 3. Hareketin tr ve derecesi: Hareketin kant hz hissi ile ayn ey deildir. Uu halindeki bir uan net fotoraf uan havada olduu gerei, dolaysyla hareketin kantdr. Ama hz hissini uyandrmaz. Eer hz hissinin verilmesi nemli ise, uan hareketinin sembolik olarak verilmesi gerekir. Yani kendisinin veya altndaki yer parasnn flulatrlmas gerekir. Bu tr bir fluluk olmad srece, uak hareket halinde olduunu bilmemize ramen, duruyormu gibi gzkr. Bunun gibi, bir engelin stnden atlamakta olan at herhalde hareket halindedir. Ancak fotoraf ok net ekilirse, havada aslm gibi alglanabilir. Hareket hissini uyandrabilmek iin yorumun, belli bir miktar fluluk iermesi gerekir. Net bir fotoraf ile, ynl flulatrlm bir fotoraf arasndaki fark da udur: 1. Hareketin kantn ierebilir yada iermeyebilir, fakat sadece ikincisi hz hissini iletebilir. Hz hissinin ikna edici bir ekilde iletilmesi iin, fotoraf hareketin derecesini gz nne almak durumundadr. Bu konuda hareketin farkl hz miktarnn bilinmesi gerekir. a) Hareket o kadar yavatr ki, hareket halindeki obje btn detaylar ile ve aka grlebilir. rnekler, yryen insanlar, yava hzla giden yelkenliler, tekneler, rzgarda sallanan aalar ve rzgarda srklenen bulutlar. Byle durumlarda, genellikle net bir ekim gereklidir. nk hareketin sembolik olarak kant, ynl flulukla verilirse, iletilecek olan hz hissi, objenin gerekteki mevcut hzndan daha fazla olacandan obje ile badamayacaktr. Byle durumlarda hareketin kant ya objenin grnm ile (motorlu teknenin banda oluan dalgalarn ekli) verilebilir,
ekim Teknikleri
ya da hareket halindeki bulutlarda olduu gibi, objenin hareketi o kadar nemsizdir ki tamam ile unutulabilir. b) Hareket o kadar hzldr ki obje btn detaylaryla grlemez. rnein, hareket eden atletler, uan ve kaan hayvanlar, yakn mesafeden geen arabalar vb. verilebilir. Byle durumlarda objenin zellikleri genellikle fotorafn hz hissinin uyandrlmasn gerektirir. Bu yzden hareket sembolik bir ekilde belirtilmelidir. c) ok hzl harekette, obje ksmen veya tamamen grnecek durumdadr. rnein, dnmekte olan uak pervanesi, uu halindeki roketler vb. Bunlar grntlemek fotorafta baz zel teknikler gerektirir. Meydana kan fotoraflar da hi doal grnml olmaz. Hareket duygusu greceli bir duygudur. Yerden bakldnda be mil yukarda saatte 900km/saat hzla giden uak, havada duruyormu gibi alglanabilir. Ancak yanmzdan 1/10 hzla geen bir otomobil, bize daha hzl gelebilir. Alglamadaki bu farklln sebebi greceli hzlardaki farktan kaynaklanr. Greceli hzn dier bir ad da asal hzdr. Hareket eden bir cismin, hareket halindeki bir objeye yaklatka, objenin hz daha hzlanm gibi alglanr. Uzaklatka da bunun tersi grlr. Asal hz ayn zamanda bize yaklamakta olan bir otomobilin belli bir noktada bak aksmza 90 derecelik bir izgi zerinde hareket eden bir otomobilden neden daha yavam gibi alglandn da aklar. Bu olay yznden baz hareketler objelerin hareketlerini dondurabilecek minimum obtratr hzlarn veren tablolar farkl deer vermek zorundadr. Bu farkl deerler belli bir noktada hareketli objenin bak asna gre hareket ynnn farkl konumundan kaynaklanr. a. Objektif aksna paralel, b. Objektif aksna 45 derece c. Objektif aksna 90 derece. Kural olarak objenin hareketinin ynnn objektif aksna olan 90 derecelik asndan objektif aksna paralel duruma dndke hareketi dondurmak iin gerekli olan obtratr hz yavalar.
g) Siluet: Konunun bize bakan ksmlarnn bir deeri yoktur. Arkadaki fonu hangi deerde istiyorsak, lm, gri kart uygulamasn 2 stop artrarak yapabiliriz. (Direk konuya doru) Gn batm ekimlerde hemen hemen okunan deerin aynen uygulanmas nerilir. Gne parlaksa diyafram 2 stop kadar artrlabilir. 6. Alan Derinlii ve Koullar Diyafram aklklarnn, objektiften geerek filme etki eden k miktarn ayarlamasnn yannda, ikinci bir grevi de alan derinliini belirlemesidir. Alan derinlii, netliin ayarlanm olduu yzeyin berisinde ve tesinde uzanan netlik blgesidir. Yani fotorafn n plandaki en net blge ile arka plandaki en net Siluet blge arasndaki uzaklktr. Net alan derinliinin kontrol fotorafnn vazgeilmez olanaklarndan biridir. Net alan derinliini belirlerken aadaki koulun birbirlerini etkileyecei dnlmelidir. Bunlar netlenen konunun fotoraf makinesinden uzakl, kullanlan objektifin odak uzakl ve seilen diyafram deeridir.
ekim Teknikleri
7 metre
3 metre
a) Cismin Uzakl Yakndaki cisimlere yaplan netleme ile daha az, uzaktaki cisimlere yaplan netleme ile daha fazla net alan derinliine sahip oluruz.
b) Objektifin Odak Uzakl Uzun odakl objektifler geni al objektiflere gre daha ksa net alan derinliine sahiptirler.
mesafe 3 metre ekil 35: Net alan derinlii, diyafram ksldka artar, aldka azalr.
c) Diyaframn Akl Diyafram ksldka net alan derinlii artar ancak diyafram ap bydke net alan derinlii de buna paralel olarak azalr.
ekim Teknikleri
Mesafeye bal olarak Net Alan Derinliinin deimesi:
Sjenin grntsnn ayn boyda olmas iin solstteki fotoraf yakndan, sastteki ise uzaktan ekilmitir. Mesafe deitii iin perspektifte de farkllklar ortaya kmas kanlmazdr. Diyaframa Bal Olarak Net Alan Derinliinin deimesi
7.Ikla Boyama Ikla boyama ile k kontrol yaplabilir. Glge olmamas iin srekli k kaynan oynatmak gerekebilir. Devaml sekizler izip bir yandan yrmek bir zm getirebilir. ekilecek mekann krokisini izip, k plan yapmalyz. In sresi yada iddeti etkilidir. Ik kayna kamera arkasnda ya da nnde durabilir. Baz zamanlar grntye de girebilir. Fotoraf, koyu renk kyafet giymelidir. Fotoraf kadrajn iine girmek zorunda ise kesinlikle durmamaldr. nk verilen k alan iinde silueti kabilir. Ik kaynann kamera arkasnda olmas ile bu tr sorunlar giderilebilir. Ana prensip, k kaynann apn bytmektir. Pozu, hareketin hzna gre belirlemek ve bu tarz ekim sresince deitirmemek gerekir. Yrngeye hep ayn ekilde sahip klmal, pozun doru verilebilmesi iin de k kayna ile objeler
ekim Teknikleri
arasndaki mesafeler korunmaldr. Tm bu kurallar homojen bir aydnlatma iin geerlidir. Kreatif bir alma iin, teknik kurallar bozulabilir. 8. Mimari Fotoraf ounlukla teknik kamera kullanm ile daha rahat alma ortam salanabilen bu tr ekimlerde, ama, fotoraflarmzdaki deforme olmu yaplarn daha kontroll bir perspektif ile grntlemektir. Bunun iin Konu dzlemi, objektif dzlemi ve film dzleminin birbirine paralel olmas gerekmektedir. Ancak yeterli mesafe olmad durumlarda, teknik kameradaki film dzlemini kaydrmak yntemi ile bu dezavantaj giderilir. Genellikle geni al objektiflerin kullanlmas gereken durumlarda teknik kamera yada kat gvdeli makinalara taklabilen shift objektifler ile bu sorun giderilir.
Panorama
9. Panorama Ykseklie oranla genilii fazla olan fotoraflardr. Birden fazla fotoraflarn bititirilmesi ile alglanabilir. ok kare ile yaplanlar, bir dizi olaca iin, terazili sehpa ile yaplmas gerekir. Genellikle yksek yerlerden ekim yaplmaldr. Konuyu kurtaracak en uzak odakl objektiflerle ekilir. Tam teraziye alnmsa, dikeyler konuya paralel olur. Terazileme sehpa ayaklarnda yaplmaldr. Tarama, gz karar bindirme ile yaplabilir. Binme paylar byk olursa bititirme salkl olur. Hava fotoraflarnda binme pay 1/3tr. Uzun odakl objektiflerde binme pay azalabilir. Ksa odakllarda perspektif hatas olur. ekim esnasnda, ka kare olduunu prova etmek, tek sayda kare ile ekim yapmak ve eit paylardan meydana getirmek gerekir. Dolayas ile binme paylar eitlenmelidir. Pozlandrmay teke indirmekte yarar vardr. Cephe tercih edilmeli, polarize filtre kullanlmamal, hareketli objelerden saknmal, ek yerlerinde mmkn olduu kadar btn objelerden saknmal, n planlardan kanmaldr. Rzgar ve bulut hareketleri olmamal, tm ayn filme ekilmeli, ayn koulda ykanmal, baskda tek bask pozu ile bask yaplmal, kartlar beraberce banyoya atlmaldr ve banyoda el ile mdahalelerden kanmaldr.
ekim Teknikleri
zetlemek gerekirse, bir filtre kendi rengindeki geirir, tamamlayc rengini tutar.
zellikle mavi gkyz ve beyaz bulutlarn ayn lde pozlandrp, bulutlarn belli olmayacak ekilde mavi gkyz ile kart Filtresiz ekimlerde, krmz filtre, mavi gn pozunu drerek, bulutlarn belirgin bir biimde fotorafta yer almalarn salar. Bu filtreleri 3 grupta Sar Filtreli inceleyebiliriz. a) Dzeltme filtresi: ekeceimiz fotoraftaki parlakl dzeltici filtre grubudur. Bu grubun filtreleri Sar, Sar-Yeildir. Krmz Filtreli b) Kontrastlk filtresi: Fotorafmzdaki SiyahBeyaz kontrasl, gri tonlarn geilerini ayarlamak iin kullandmz filtrelerdir. Bunlar; Sar, Turuncu, Krmz, Mavi, Yeil, Koyu yeil. c) Sis Filtreleri : Sisli havalarda yaplan ekimlerde sisin etkisini istediimiz oranda ayarlamamza yarayan filtrelerdir. Sisi saklama (sar), Sisi azaltma (krmz), sisi artrma (mavi veya ak mavi).
80 A Mavi filtre Sonuta gn na dengelenmi n iddeti %100den %33e dmtr. Filtrenin, n genel geiini de bir miktar etkileyeceinden bu iddet 1/4e kadar azaltlm olacaktr. Bu nedenle 2 stop kadar pozu artrmak gerekecektir. Ancak filtre objektifin zerinde iken yaplacak lm bizi ounlukla dzeltilmi poz sresine gtrecektir. (Bu oranlama yaplrken mavi filtrenin, mavi hi azaltmadan olduu gibi geirdii varsaylmtr). Benzer bir durum Tungsten Ia balanse edilmi filmler ile gn nda ekim yaparken maviye ka eklinde ortaya kmaktadr. Ancak bu durumda krmz trden ( 85 C) gibi bir filtre kullanmamz gerekmektedir. Florasan k altnda renkli ekim yaptmz zamanlarda da yeil tonda sapmalar olacaktr. Bu durumda yine renk dzeltici bir filtre olan FLD filtre
Sehpalar
Deklansr kablolar
anta En son akla gelmesine ramen en ok gereksinim duymamz gereken aralardan biridir. nemli miktarlarda masraflarla edindiimiz fotoraf makinesi, objektifler gibi alma aralarmzn korunmas, saklanmas, darbelerden, sudan, tozdan ve dier fiziksel etkilerden zarar grmemesi, alrken belli bir tertip ve dzenin salanmas, ancak uygun byklkte ve salam bir anta ile oluturulabilir. Hem asks ile omuza aslabilir, hem de gerektiinde kulpu ile elde tanabilir antann ayn zamanda gerektiinde kolaylkla da alp aralarmz rahatlkla karabileceimiz trden olmasnda yarar vardr. Srt antas modelinde olabilenleri bir fermuar aracl ile sklebilir ve srtta tama parasndan ayrlarak normal hale dntrlebilir. Bir anta, hafif, salam, su ve toz geirmez olmal. ok kk arlk artlar, uzun yry ve tama hallerinde bize olduka fazla imi gibi gelecektir. Omuz asksnda bulunabilen uygun yumuaklktaki destek ayn zamanda kaymaz zellii ile hem omzumuzun armasn hem de ikide bir
45x60 mm film
24x36 mm film
Film boylar
Kompozisyon
Kimi fotoraflar dierlerinden farkl ve gze arpc klan nedenlerden biri de gl kompozisyonlardr. Kendine ait hikayesi olan bir konu iyi bir kompozisyon oluturur. Fotorafn icadndan 2000 yl nce Yunanllar ve Romallar bunun farkndaydlar. Bu mimarilerinde aka grlmektedir. Bugn de kompozisyon, ada mimarinin nemli bir parasdr. Fotorafta kompozisyonun basit bir tanmn, "Kare iindeki konular gze ho gelecek ekilde semek ve dzenlemek" olarak yapabiliriz. Kompozisyon yaparken, figr ya da nesneler belli konumlara yerletirilir veya deiik bak alar seilir. Kamerann kk hareketleri ile ok farkl kompozisyonlar elde edilebilir. Bazen tesadfen iyi bir kompozisyon yakalanm olsa bile, ou iyi fotorafta yaratclk sz konusudur. yi bir fotoraf yaratabilmek iin nce iyi kompozisyonun temel eleri renilmelidir. Bunlar 1. Yalnlk, 2. 1/3 kural, 3. izgiler, 4. Denge, 5. Kadraj, 6. Bindirmedir. Bu eler, doal dnce sisteminin paras haline geldii zaman tasarm anlayn bileyerek fotoraf ekmeye yardm eder. lk ve belki en nemli e yalnlktr Fotoraftaki ilgi merkezine dikkat ekmenin yollar aranmaldr. Bunun bir yolu, konuyu dikkati datmadan ortaya karacak bir fon semektir. Fotorafta yle bir kompozisyon yaratlmaldr ki, fotorafn ekim nedeni ak olarak grlsn ve grntye giren tm nesneler ilgi merkezi olarak seilen Altn kesim noktalar konuyu tamamlasnlar. Demek ki fotoraflar yalnlatrmak ve ilgi merkezini glendirmek iin, karmak olmayan bir fon semeli, konuya yaklaarak ilgisiz nesneler fotoraf alan iine alnmamaldr. Eer ilgi merkezinin daha da dinamikletirilmesi isteniyorsa ana konu merkezden hafife yana doru kaydrlabilir. Genel olarak konunun tam karenin Genel olarak konunun tam karenin merkezinde yer ald fotoraflar merkezinde yer ald fotoraflar konunun merkezden uzakta yer ald konunun merkezden uzakta yer fotoraflardan daha az hareketli ve daha ald fotoraflardan daha az az heyecan vericidir. hareketli ve daha az heyecan vericidir. Konunun merkezden kaydrld fotoraflarda te bir kuralndan yararlanlabilir. Fotoraf ekmeden nce kare, yatay ve dikey olarak e blnr. Bu izgilerin kesitii noktalar iyi bir kompozisyonda ilgi merkezinin yerleebilecei drt seenei gsterir. Manzara fotoraflarnda da Konunun merkezden kaydrld ufuk izgisi te bir kuralna gre fotoraflarda te Bir Kuralndan yerletirilebilir. yararlanlabilir. Bu izgilerin kesitii
noktalar iyi bir kompozisyonda ilgi merkezinin yerleebilecei drt seenei gsterir
Kompozisyon
izgiler kompozisyonda nemli bir rol oynarlar. Fotorafta diyagonal izgiler yn belirtmek iin kullanlabilir. Bu asl konuya gz yneltmenin basit ve kolay bir yoludur. Tekrarlayan izgilerle de izleyicinin dikkatini ilgi merkezine ekmek kolaylar. Kompozisyonda kullanlan en yaygn izgilerden biri de "S" erisidir. Ufuk izgisi de te bir kuralna gre yerletirilebilir. Yelkenli ve ufuk izgisinin Fotorafta Denge esi merkezde yerlemesi hareketsizlik etkisi kompozisyonun en nemli yol yaratmtr. gstericilerinden biridir. Denge, birbirini tamamlayan ekil, renk ya da aydnlk veya karanlk alanlarn gze ho grnecek ekilde ayarlanmasdr. Fotoraf kompozisyonunda beinci e kadraj yani erevelemedir. lgi merkezini n plandaki nesnelere erevelemek fotorafta yer alan asl konuyu dierlerinden ayrt etmek iin Bu defa da ufuk izgisi aa ekilmitir. gereken derinlik hissini kazandrr. Ufuk izgisi st yada alt te bir Bir fotorafta, kadraja karar vermek konumuna yerletirilmeli, merkeze konuya baldr. ereve olarak yerletirmekten kanmaldr. neyin kullanlaca buna gre deiecektir. Daha iyi kompozisyon iin altnc e, st ste bindirmeden kanmaktr. yleyse poz verdirmeden nce yaln bir fon aramak gereklidir. Asl konuya ok yakn nesne yada izgilerin st ste binmesi dikkati databilir. Etkileyicilik kimi zaman, birka eyi gz ard edebilir, dzeltmeleri fotoraf ekildikten sonra da yapabiliriz.
Gereksiz yada gz rahatsz eden nesneler kadrajlanarak darda braklmal. Fotoraf: Ufuk M. Duygun
Kompozisyon
Btn dzlem sanatlar gibi fotoraftaki nc boyuz izlenimi, k ve perspektif yardmyla oluan bir gz yanlgsdr. Fotorafn tek karelik bir saptama ile olumas bir taraftan fotorafy ar snrlayp tutuklatrrken te yandan daha seici ve titiz olmaya zorlar, nk srp giden bir olayn yle bir an ve objelerin yle bir konumu vardr ki, bu durum olayn tmnn simgesi olabilir, fotoraf da bunu yakalamak ve dondurmak zorundadr. Fotorafnn tasarlad bir grnt btnn doada aynen bulmak veya dzenlemek kolayca mmkn olmayabilir. Bu durumda birok fotoraflar, ayn zamanlarda para para ekilmi grntleri kurgulayarak deiik yntemlerle bir araya getirerek tasarlanan grnty elde etmektedirler. Biriktirici yntemlerle rn veren sanat dallarnda doal saylabilecek bu yntem, zellikle gerekst dnya yaratma durumunda olan fotoraflar iin belki de tek yoldur ama dorusu bu da fotorafla resim arasndaki snrn almas demektir. Fotoraf bir dildir. Yaz yada konuma dili gibi yeterli aklkta ve sadelikte kullanlmas gerekir. Gereksiz ayrntlarla dolu bir anlatmdan kanmaldr. Didaktik anlatm dnda belli bir kapallk ilgi uyandrr ve seyirciye kefetme zevkini balar. Mesaj ilgin olmaldr. "Peki ama bana ne" dedirtmemelidir. Mesajn grevi ve evrensel boyutlar bulunmaldr. Mesaj bir btn olmal ve gereksiz ayrntlardan arndrlmaldr. Fotoraf sanat yapan, mesajda belli bir duygu younluunun bulunmasdr. Fotorafy sanat yapan ise mesaj yourup iletmedeki zgnlk ve kiiselliktir. Her dil gibi fotorafn da yapsal eleri vardr. Bu elere ilikin kurallar iyi bilinmelidir. erikteki mesajn doru ve etkili iletilmesi kiinin kendi aba ve ilgisine baldr. eitli eler kullanlarak bir fotorafta belirginlik, btnlk, denge ve oranlama titizlikle kollanmaldr. Etkili bir fotoraf kefetme, yaltma ve organizasyon aamasn atlattktan sonra baarl olabilir. Ender baz fotoraflar bu aamay da geirmi, ayn zamanda etkili ve gzel bir dzenleme ile bitirilmitir. Grsel elerin arlkl olarak kullanlmas, fotorafy konuya eken ve fotorafn domasna neden olan k noktalardr. Leke esi: Baka bir koz, duru bir fon nnde ilgin bir siluet ya da koyu bir fon nnde bir leke fotorafy ekebilir.
Form esi: Ik altnda nc boyutu, kabarts belirginleen kubbeler yada vcut eleri, benzeri bir drt yapar. Ne var ki fotoraf burada balasa bile burada bitmez. Btn bu ekici elerin belli bir anlatm dorultusunda, fotoraf elinde yorulmas gerekir. Aksi halde bu almalar egzersiz olmaktan teye gidemezler. Gzel diye
Form. Yandan gelen kuvvetli kla, belirgin glgeler ortaya km, bylece form ve derinlik elde edilmitir. Fotoraf: Sabit Kalfagil
Kompozisyon
nitelendirdiimiz kendimize ait fotoraflarn bir ounu sevmemizin nedeni ancak onlarla olan anlarmz ve duygusal balarmzdr. Gn boyu deien k altnda, evremizdeki belli cisimler sonsuz sayda deiime urar. Bu deiim yava ve srekli olduu iin gzden kaar. Oysa bu deikenlik iinde fotoraf anlatmmza uygun bir an vardr. Onu grmek ve karmamak gerekir. stelik bunu fotorafn kaydetme gcne evirerek grmek, ok kolay da deildir. ki gzmzle srekli boyutlu grmeye altmz konular, fotorafa iki boyutlu olarak geer. Bu geite kayplar ve kazanlar vardr. boyutlu grmek ve boyutlu dnmekle, iki boyutlu fotoraf kontrol altna alamayz. Bu yzden konuya bakarken bitmi fotoraf grmeye almak gerekir. Bu sanld kadar kolay deildir. Konuya tek gzle bakmak yada grnty buzlu camdan denetlemek, boyut sorununu zebilir. Bu ek olarak grme konusunda gl bir yatknlk kazanmak, ve duyarl malzemenin grnty nasl kaydedeceinin bilinmesi, baka bir deyile duyarl malzemenin dili ile dnmek ve tasarlamak gerekir. Ancak bylece belli bir konuda bir ok fotorafnn elde edeceinden farkl biimde, kendi fotorafmz kendi ifademizi bulup karmak ve bakalarna iletmek mmkn olabilir. Fotorafta Belirginlii Salayan eler Fotorafta verilmek istenen mesaj izleyicinin alglayabilmesi iin anlatm, ifadeyi salayan grntlerin, dierlerine gre daha belirgin olmas gerekir. Fotorafta seici bir yntem uygulanr. Anlatm iin gerekli eleri kadraj iine alp, gereksiz, izleyiciyi konu dna srkleyen grntler kadraj dna kartlmaldr. Kadraj iinde bulunmas uygun grlmeyen grntler hareketli ise karenin dna kmas, yer deitirmeyecek grntler ise fotorafnn bak noktasn deitirmesi, bak noktasn deitirmesi anlatm zayflatacak ise odak uzakl farkl bir objektif kullanmas gerekmektedir. Konularn tercihi sonucunda sadelie ve belirginlie ulalm, gsterilmek istenen konu zerinde direkt olarak izleyicinin dikkati toplanm olur. Fotorafta belirginlii salayan eleri u alt balklarda grebiliriz. Ik, Doku, Ritim, Armoni, Kontrast, Perspektif, Netlik, Hareket, Zamanlama ve yardmc aksesuarlar olan Efekt Filtreleri. 1. Ik. Ik fotorafn, estetik bir grntye ulamasndaki n nemli grsel aratr. In geli yn, konunun anlatlmasnda, vurgulanmasnda ok nemlidir. Bir yapay k kaynann konu etrafnda dolatrlmas ile konunun farkl ekillerde aydnland ve algland grlr. Gn nda ise konu etrafnda dolaan fotoraf her noktada farkl aydnlanma etkisi alr. Ik kayna konuya ok yakn konumlandrlm, bir cephe veriyorsa, konu zerinde doku ve derinlik etkisi vermeyen bir aydnlanma salanr. Ik kayna konuile90 derecelik bir a yapacak ekilde kaydrldnda doku ve derinlik etkisi gittike artar. Konunun dokusunun en iyi alglanmas konuyu yalayan bir aydnlatma ile salanr. Ik kayna konunun arkasna doru kaydrldka derinlik ve konunun formu belirginlik kazanr. Ik, fotoraf: ????????????????
Kompozisyon
Konunun formunu ve boyutlarn en iyi ortaya karan aydnlatma konunun stnden veya st yanndan gelen ters k ile salanr. Ik konunun tam arkasna getiinde, cephe nda olduu gibi boyut ve form, boyutluluk etkisi kaybolur. Konu tek bir plandan oluuyormu gibi alglanr. Ters k silueti nemli olan veya saydam, geirgen konular iin uygundur. Fotorafta grmek, takip edebilmek nemlidir. Fotorafta en iyi anlatm n doru ynden, doru zamanda kullanlmas ile baarya ular. Gne nlar her mevsim, gnn her saati farkl a ve eim ile dnyaya ular. Yaz aylarnda tam dik gelen nlar k aylarnda gneyden, yerle dar bir a yaparak gelir. Hareket edemeyen ve yapay kla aydnlatlamayacak kadar byk bir konunun fotoraf ekilecek ise, rnein bir binann, bir tarihi eserin, gne nlarnn en uygun geldii saat veya mevsim beklenmelidir. "Fotoraf" byle bir fotorafn herhangi bir anda deil, yalnzca belli bir anda ekilebileceini bilir. Cephesi kuzeye bakan bir binann ancak bahar, yaz aylarnda ve gnn belli saatlerinde ekilebilecei gibi. Yar geirgen bir malzemeden szlmeden veya yanstc bir yzeyden yansmadan direkt gelen k her zaman konunun arkasnda glge oluturur. Ik alaldka glge belirginleir, konudan uzaklar ve boyutlar byr. Fotoraf karesi iinde doru yerletirilmi glgeler, n konuya katt deerleri destekler ve fotorafa belirginlii salamakta nemli rol oynar. 2. Doku Doku n konuya yatk geldii hallerde belirginleen bir vurgulama esidir. Konunun yapsal zelliklerini ortaya koyan doku, n geli yn optik eksenle ayn olduu zamanlarda kaybolur. Girinti ve kntlar olan bir yzey, dik gelen k altnda detay vermeyen, bo bir alan Doku olarak grlr. In optik Fotoraf: Sabit Kalfagil eksenle as bydke doku etkisi belirmeye balar. Ik konuya yle bir a ile gelir ki o yzey boluktan kurtulmu, kpr kpr bir grntye sahip olmutur. Yzeyin fiziksel yaps alglanm, belirginlik kazanmtr. Her doku fotoraf konunun sahip olduu fiziksel zellikten kaynaklanmayabilir. Doku etkisi anlk olabilir. rnein su yzeyi. Rzgarn esintisi ile suda oluan kk hareketler veya bir koyun srsnn uzaktan grnm gibi, eitli etkilerden belli zamanlarda oluan fiziksel deiimler veya pek ok benzer parann bir araya gelmesi ile oluan grntler doku etkisi verir. Bu bize, dokunun yalnzca madde hakknda bilgi veren bir e olmadn, ayn zamanda estetik bir grsel efekt olduunu gsterir. Doku n konu zerine uygun bir eimle ulamas halinde deer kazanan, fotorafta vurgulayc bir estetik ara olarak kullanlan grsel edir. 3. Ritm Fotorafta belirginlii salamann bir baka yolu fotorafa konu olarak seilen nesneyi birden ok sayda kullanmaktr. Nesne kadraj iinde srarla, bir dzen iinde gsterilmektedir. Ritim, mzikte, mimaride ve dier sanat
Kompozisyon
dallarnda olduu gibi fotorafta da vurgulayc bir estetik edir. Fotorafa, belli bir dzen iinde ayn nesneden pek ok yerletirilmesi ile oluan ritim, rast gele ve az sayda kullanlan nesneden her zaman ok daha fazla etkileyicilik kazandrr. Nesnelerin belli aralklarla yerletirilmeleri ile rahatlkla ve etkili bir ekilde alglanrlar. Ayn zamanda konularn dorultular belirginlemektedir. 4. Armoni Ayn zellikleri tayan benzer elerin bir arada kullanlmas ile armoni, uyum etkisi elde edilmektedir. Fotorafta armoni be ayr ekilde grlebilir. 1. Biimde armoni, 2. Dorultularda armoni, 3. Renkte armoni, 4. Siyah-beyaz fotorafta ton deerlerinde armoni, 5. erikte armoni. Biimde armoni, uyumlu, benzer zelliklere sahip konularn oluturduu grntler vurgulayc bir etkinlie sahiptir. rnein keli biimlerin bir arada, yuvarlak hatl nesnelerin bir arada kullanlmas gibi. Konularn biim olarak benzerlikleri yannda dorultularn da ayn ynde olmas sayesinde uyum etkisine ulalabilir. Fotoraf karesinde yer alan btn elerin duraan olmas da, btn elerin bir yne hareket izlenimi vermesi de bir belirginlik esi olan uyumu oluturmaktadr. Biim ve hareket benzerlii gibi uyumlu renklerin, birbirine yakn ton deerlerinin bir arada kullanlmas ve ierik olarak konuda bir birlik ve btnlk olmas ile fotorafta uyum etkisi elde edilir. Renkleri, scak (krmz, turuncu, sar) ve souk (yeil, mavi, mor) olarak snflandrabiliriz. Ayn gruptan renklerin bir arada kullanlmas bir armoni salamaktadr. Siyah-beyaz fotorafta ise ak ton deerlerinin bir arada kullanlmas ile armoniye ve belirginlie ulalr. Ton skalasnda beyaza yakn olan tonlarn bir arada kullanlmas ile high key fotoraflar elde edilir. High key fotoraflarda dikkat ekilmek istenen konu zerinde detay grlr, dier tonlar beyaz iinde kaybolup gitmektedir. Low key fotoraflarda ise ton skalasnn siyaha yakn tonlarnn bir arada kullanlmas ile ilgi konu zerine ekilmekte, geri kalan grntler siyah iinde dikkatten uzaklatrlmaktadr. 5. Kontrast Biimde, dorultularda, renklerde, ton deerlerinde ve ierikte uyum ile belirginlie ulalabildii gibi tam tersi kontrastlk ile de belirginlie ulalabilir Fotorafta kontrastlk be ekilde grlebilir. 1. Biimlerde kontrast, 2. Dorultularda kontrast, 3. Renklerde kontrast, 4. Ton deerlerinde kontrast, 5. erikte kontrast. Byk-kk, veya dairesel-keli biimleri bir arada kullanmak ztl getirir Hareket izlenimi veren figrlerin veya kullanlan biimlerin izgisel dorultularnn farkl ynlerde olmas, birbirini tamamlayan zt renklerin, rnein, mavi ve sarnn beraber kullanlmas, siyah-beyaz fotorafta ara tonlar azaltp siyah ve beyazn arlk kazanmas, ayrca ierikte kartln kullanlmas ile kontrastlk elde edilir. Siyah-beyaz fotorafta ton skalasnn ara tonlarnn azaltlp siyahn ve beyazn kaplad alanlarn oaltlmas eitli ekillerde gerekletirilebilir. Kontrast bir aydnlatma ile parlak alanlar ve koyu glgeler elde edilir. Filmin pozlandrma ve banyo ilemleri ile kontrast ykseltilebilir. Filmin az pozlandrlmas glge detaylarnda kayba yol aar. ekim srasnda kontrast monokrom filtrelerin kullanlmas ile artrlabilir.
Kompozisyon
Sar, turuncu, krmz, yeil, mavi monokrom filtrelerin kullanlmas ile fotorafn kontrast deitirilebilir. rnei plak gzle parlak grlen gkyz sar veya turuncu filtre ile koyulatrlabilir ve bulutlar belirginleir. Renkli fotorafta renklerin kontrastnn ykseltilmesi polarize filtre ile gerekletirilir. Polarize filtre, yzeylerden yansyan engeller. 6. Perspektif Bize yakn cismin byk, uzak cismin kk grlmesi olayna perspektif denir. Fotorafta, perspektif ile derinlik hissi belirginlik kazanr. ki boyuta sahip fotorafta, perspektif eitli ekillerde alglanr. En bata, bak noktamza yakn konu byk, uzak konu kktr. Boyutlarnn eit olduu bilinen nesneler fotorafta farkl boyutlarda grlrse derinlik hissi verilmi olur. Yakn konunun uzaktaki nesneleri ksmen rtmesi bir baka perspektif ve derinlik etkisidir. Uzayp giden Perspektif Fotoraf: lteri Tezer demiryoluna baktmzda sonsuzda raylar birleir. rnein, iki yannda elektrik direkleri bulunan bir yol sonsuzda bir noktada toplanr ve fotorafta bir "X" emas oluur. Hava perspektifinde atmosferi oluturan partikller uzak mesafelerde renklerin keskinliklerini kaybetmesine ve souyup mavi, gri tonlara gitmesine neden olur. Bir manzara fotorafnda ton deerleri en ak olan da kitlesinin, ton deeri daha koyu olana gre daha uzakta olduunu anlarz. Perspektifin alglanmasnda renkler de nemli rol oynar. Saf, canl renkler her zaman dikkat ekicidir. Scak ve canl renkli nesneler fotorafta n planda, souk renkli nesneler ise uzakta alglanr. Renkler canlln kaybettike, souduka geri planda hissedilirler. Perspektifte konuya bak noktas yani konuya olan mesafe ok nemlidir. Konuya yaklatka derinlik etkisi perspektif artar, planlar arasndaki mesafeler byr ve planlar birbirinden ayrlr. Bak noktas uzaklatnda derinlik etkisi gittike kaybolur. Sonsuzda bakldnda perspektiften sz edilemez. nk planlar st ste binmi, kama noktas ve boyutlar arasndaki farklar yok olmutur. 7. Netlik Belirginlik kazandrlmak istenen konu zerine seici bir netlik yaplr. n ve arka planlar netsiz alanda braklr. Fotoraf izleyen kii dorudan, detay grebildii konunun grntsne dikkatini younlatrr. nk vurgulanmak istenen konu nettir, istenmeyen dier ikinci derece grntler netlik dnda braklmtr. Fotorafta netlii konunun aydnlatlmas etkilemektedir. rnein, konunun yapsal zellii olan dokunun alglanmasnda netlik n geli asna gre deiir. Ik konuyu yalayacak ekilde gelirse girinti ve kntlar arasndaki ton kontrast artrr, grnt ok daha net alglanr ve belirginlik glenir. ok net olduu halde ok yumuak grntler ieren fotoraflar, hafif flu olsa da kontrast grntlere sahip fotoraflara kyasla daha bulank alglanrlar.
Kompozisyon
8. Hareket nsan gznn bakt her plana netleme yapabilme yetenei gibi hareketli, hzl konular takip edebilme ve net grme yetenei de vardr. Hareket zaman iine yaylm bir olaydr. Zaman boyutu olmayan fotorafta belli simgelerle hareket izlenimi verilebilir. rnein fotorafta bir insann hareketli olduu, ok ksa pozlama sresi ile ancak vcudunun alm olduu pozisyonla gsterilebilir. zleyici beyninde depolanm grntlerden faydalanarak fotoraftaki insann ne yaptn hemen anlar. Net bir fotorafta bir atn kotuu drt ayann da yerden kesilmi hali ile gsterilebilir. Bu tr grntler ancak hareketin bir kant olmakla birlikte hareket hissini veremezler. Poz sresini uzatarak hareketli konunun fotoraf izmesi salandnda konunun sabit ksmlar net, hareketli ksmlar ise belli belirsiz izgilerden oluacaktr ve hareket hissi kazandracaktr. 9. Zamanlama Hareketin izgisel olarak gsterilmedii, hareketli konunun grntsnn dondurulduu fotoraflarda zamanlama, deklanre baslan an ok nemlidir. Hareket birbirini takip eden pek ok pozisyondan oluur ve ancak bir tanesi eylemi en belirgin gsterir. Bu tr ekimlerde hareket takip edilir ve hareketi en belirgin ifade eden pozisyonda fotoraf ekilir. 10. Efekt filtreleri Siyah-beyaz fotorafta kontrast etkileyen sar, turuncu, krmz, yeil monokrom filtreler, polarize filtre, pek ok grnt oluturan multi imaj filtreler, hz filtresi yannda grnty softlatran difz filtre, ortas net evresi izgisel grntler Zamanlama oluturan zoom filtre, gn bat, sis Fotoraf: Henri Cartier-Bresson filtreleri, ift pozlandrma olana salayan maskeleme filtresi, noktasal k kaynaklarnda n yldz eklinde salmasn salayan star filtreler ve bunlar gibi hala retilmekte olan eitli efekt filtreleri fotorafta belirginlik salamada nemli rol oynar. Bu filtrelerin kullanlmas ile fotoraf doalln kaybetmekte, fakat yerinde kullanldnda ok etkili sonular vermektedir.
Kompozisyon
Kompozisyon
Karanlk Oda
1. BR FOTORAFIN OLUUMU Bir siyah beyaz fotoraf, temelde 3 aamal ilem sonucu oluur. lk iki aama yani fotoraf ekimi ve filmin gelitirilmesi sonucunda negatif elde edilir. nc aama, yani kontak yada agrandisman bask sonucunda bir pozitif grnt elde edilir. Herhangi bir negatifin kalitesini belirleyen 3 temel zellik; netleme, pozlama ve gelitirmedir. Bu aamalarn sonu zerinde oynadklar rol doru belirleyebilmek iin olay teker teker batan itibaren ele alalm.
Konu
objektif
Film
ekil 36: Konudan yansyan klarn objektiften geerek film zerinde grnt oluturmas
A) NETLEME Kamerann netlemesi, negatifin netliinin derecesini belirler. Eer objektif yanl netlenme konumunda kalm ise negatif de netsiz olacaktr. Bunu dzeltmek iin yapacak hi bir ey yoktur. Kamera doru netlenmi ise negatifin de net olmas gerekebilir. Ancak grnt yine de flu olabilir. rnein kamera pozlama srasnda hafife sallanm yada konu, obtratrn yakalayabileceinden daha hzl ise yine netsizlik ortaya kabilir. Bask srasnda da agrandisr sallanabilir yada negatif kvrlarak bir ksm odak dzleminden kaym olabilir.
Karanlk Oda
B) POZLANDIRMA Teknik bakmndan bir fotorafn retimi filmin pozlandrlmas ile balar. Gne yada lamba gibi bir k kaynandan kan nlar yakndaki cisimlerden yansyan yada szlen klarla birlikte konuyu aydnlatrlar. Konuyu aydnlatan bu klar konunun yzeyinden yansyarak objektife ularlar. Objektif kendisine den bu nlar toplar, odak dzleminde bulunan film zerinde konunun bir grntsn oluturur. Filmin kamera iindeki pozlandrlmas gelecekteki negatifin younluunu belirler. Konunun kll ve filmin duyarll gz nne alndnda, pozlandrma ok ksa veya uzun ise negatif ya ok ak yada ok koyu olacaktr. Her iki durumda da maksimum netlik elde edilemeyecektir.
Jel
Filmin zerindeki a duyarl emlsiyon tabakas belli limitler dahilinde objektiften geerek zerine den klarla doru orantl bir reaksiyon gsterir. Bu bir kimyasal reaksiyondur ve emlsiyon zerine den k ile emlsiyonun iine gml bulunan gm tuzlar arasnda oluur. Doru orantl olduu iin film zerinde fazla k alan yerler fazla etkilenir ve sonuta sakl yani o anda grlemeyen bir grnt emlsiyon iinde oluur. Pozlandrlm bir filmle pozlandrlmam bir film arasnda grsel olarak hi bir fark yoktur. Ancak gizli grnt dediimiz olayn, pozlandrlm ama develope edilmemi filmde var olduunu biliriz. Bu gizli grntnn ortaya kartlabilmesi iin filmin gelitirilmesi (develope) edilmesi gerekir. C) GELTRME Gelitirme, filmi bir negatif hale dntrr. Bu negatif de, fotoraf dediimiz basknn temelini oluturur. Yine teknik adan bakldnda negatif ne kadar iyi ise, basknn da o kadar iyi olabilecei sylenebilir. Pozlandrlm filmin gelitirilmesi, negatifin aadaki zelliklerini belirler. 1. Younluk, 2. Kontrast, 3. Grenlilik ve bir noktaya kadar netlik. Eer gelitirme sresi ok ksa veya uzunsa, gelitirici ss ok yksek veya dkse, gelitirici tipi filme veya konuya uygun deilse, negatif ok youn, ok ak, ok kontrast, yetersiz kontrast yada ok grenli olabilir.
Karanlk Oda
Gereinden fazla gelitirilmi ve ok grenli negatifler, hi bir zaman mkemmel negatiflerin verdii basklar kadar yksek kaliteli bask veremezler. Gelitirme, tercihan tam karanlkta yaplmaldr. Yada film banyolar iin tasarlanm zel ykama tanklarna (yine karanlkta) yerletirilerek kapa kapatldktan sonra aydnlkta yaplabilir. Bu ilem sakl grnty grlebilir grnt haline dntrr. Banyonun iindeki aktif kimyasal elemanlar, ktan etkilenmi gm tuzlarn aa yukar aldklar k orannda metalik gme evirirler. Sonu, konu zerindeki k deerlerinin tersine evrildii, yani negatif olan bir grntdr. Konu zerindeki aydnlk blgeler fazla k yanstacaklar iin film zerinde konunun koyu blgelerine kyasla daha fazla kararma salayacaklardr. Negatif teriminin kullanlmasnn sebebi budur. Gelitirme ilemi bittikten sonra film, gelimeyi durdurucu bir solsyona (seyreltilmi asetik asit) iine atlr ve ilem durur.
Iktan etkilenmemi gm tuzlar gelitirme esnasnda kararmamlardr. Ancak her an kararmaya hazr stl bir grnmdedirler
1. Gelimeyi Etkileyen Faktrler Film pozlandrldktan sonra mkemmel negatife ulama yolunda verilen sava yar yarya kazanlm yada kaybedilmi saylr. nk negatifin baz zelliklerinin de temeli atlm olur. Bir negatif nettir yada net deildir. Yani objektif ya doru yada yanl netlenmitir. Grnt iinde bir blm flu olabilir. nk seilen obtratr hz grnty donduramayacak kadar yavatr. Filmin temel younluu da belirlenmitir. nk film ya doru yada yanl pozlandrlmtr. Gradasyon genel olarak belirlenmitir. nk filmin gradasyonu, konu kontrast, film tr ve pozun birleik etkisi sonucu ortaya kar. Temel grenlilii belirlenmitir. Bunu da filmin tr belirler. Bu andan itibaren fotoraf bundan sonraki almalaryla ii bozabilir veya iyiye gtrebilir. Bu iyiye gtrme srasnda pozlandrmada yaplan baz hatalar dzeltilebilir. Bu almalar aadaki faktrlerin uygun bir ekilde seilmeleri yada deitirilmeleriyle yaplr. 1. Gelitiricinin tipi, 2. Gelitiricinin ss, 3. Gelitirme sresi, 4, Gelitiricinin aktivitesi, 5. Ajitasyon. (alkalama dzeni).
Karanlk Oda
a) Gelitirici tipi Belli bir film iin seilecek gelitirici tipi normal artlarda o filmin reticisinin tavsiye ettii gelitirici olmas durumunda yanllk yaplmam olur. Eer artlar normal deil ise gelitirici trnn belirlenmesinde fotorafnn niyeti ve elindeki imkanlar, trn belirlenmesini salar. rnein snn 25oC'ye kmas nlenemiyorsa, tropikal bir gelitirici kullanmas gerekebilir. Eer az pozlandrmadan pheleniyorsa yksek aktiviteli bir gelitirici tr yada 35mm'lik filmden ok byk basklar yaplacaksa ince grenli sonular veren bir gelitirici gibi seimler yapabilir. b) Gelitirici ss Btn kimyasal tepkimeler gibi filmlerin gelitirilmesi de sdan etkilenirler. Gelitirici ssn ykseltmek, gelitirme ilemini hzlandrr. Negatifin kontrastn, younluunu, grenlilii artrr ve eer kontrol edilemezse, emlsiyonun imesine, yumuamasna, atlamasna, erimesine ve tabandan ayrlp akmasna yol aar. Bunun tersine gelitirici ssn azaltmak ise ilem hzn drr, gelitiricinin tahmin edilemez bir ekilde davranmasna yol aar ve giderek hi almaz hale gelir. Btn fotoraf ilemleri iin normal gelitirici ss 20oC'dir. c) Gelitirme sresi Pozlandrlm Ag tuzlarn metalik gme indirgemek iin gelitiricinin emlsiyonun iine ilemesi gerekir. Bu da zaman isteyen bir olaydr. Gelitirme ilemi yzeyde balar ve zaman iinde daha derinlere yaylr. Bu yaylma daha fazla Ag tuzunu metalik gme dntrr. Bu ilem sonucunda da grntnn younluu artar. Negatifin greceli olarak ak tonlu olduu blgelerde (yani konunun glgeli alanlarn ifade eden blgeler) sadece yzeye yakn Ag tuzu tanecikleri ktan etkilenmilerdir. Dolays ile gelitirme ilemi bu blgelerde abuk sona ererken, ktan fazla etkilenmi blgelerde ilem devam eder. Sonuta gelitirme ileminin devam etmesiyle grntnn zellikle kl blgelerdeki genel younluu artarken ayn zamanda kontrast da artar. Bu yzden gelitirme ilemi gereinden nce durdurulursa elde edilecek negatif ok ak ve ok dk kontrastl olacaktr. Bunun tersine gelitirme sresi gereinden fazla uzatlrsa elde edilecek negatif ok youn, ok kontrast ve zor baslabilen bir negatif olacaktr. d) Gelitiricinin aktivitesi Tavsiye edilen gelitirme sreleri o gelitiricinin belli bir film iin, belli bir sda belli bir g veya aktivitede kullanlmalar halinde geerlidir. Bir gelitiricinin aktivitesi faktre baldr. 1. Gelitirici iindeki aktif elemanlarn yaps ve tr 2. Gelitiricinin sulandrlma miktar, 3. Banyonun yorgunluk derecesi Bu yzden fotoraf bir gelitirici hazrladnda konsantrasyon ve sulandrma oranlarna ok dikkat etmeli, belli bir miktar iinde develope edilen film saysn mutlaka not etmeli, gelitiricinin kapasitesi iin de mutlaka not almal, doru bir zamanda tazeleyici ilave etmeli ve gelitirici yorulmadan nce atmaldr. Hava ile etkileim sonucu oluan oksidasyon da gelitiricinin mrn ksaltr. Bu yzden saklama ieleri mutlaka tepeye kadar doldurulmaldr. Normal artlarda kullanlm bir gelitirici kullanlmam bir gelitiriciden daha abuk bozulur. Az kapatlm bir iede saklanan stok solsyonun dahi mr sonsuz deildir. e) alkalama dzeni alkalamann amac, her noktada ayn miktarda gelitirilmi negatifler
Karanlk Oda
elde etmenin yan sra, gelitirme ilemi srasnda ortaya kan yan rnlerin (jel paracklar vs) emlsiyona yada filme yapmasn nlemektir. Bunu da filmin her noktasna taze gelitirici ak salayarak yapabiliriz. alkalama miktarnn artrlmas, gelitirme etkisinin artmasna yol aarken, ok ar yada yetersiz alkalama, nceden tahmin edilemeyecek sonular alnmasna yol aar. Bu yzden film reticileri, gelitirici reticileri ve tank reticilerinin alkalama dzeni ile ilgili tavsiyelerine kesinlikle uyulmaldr. Aksi takdirde verilen srelerin hi bir anlam kalmaz. Bir baka nemli faktr de tankn boyutudur. Tank boyutlar kldke, dolays ile iindeki gelitirici miktar azaldka alkalama dzeni daha farkl boyutlara ular. Yanl alkalama film zerinde istenmeyecek sonular douracandan aadaki hususlara dikkat edilmesi gerekir. alkalama dzeni ne kadar mekanik ve dzenli hale gelirse, sonu da o kadar olumsuz olacaktr. nk tankn tasarmna bal olarak her zaman ayn miktar sv, filmin belli bir noktasna ayn iddette arpacaktr. Bu da homojen olmayan bir younlua yol aacaktr. Bu yzden alkalama ne kadar rasgele olursa sonular da o kadar uygun olacaktr. Ar alkalama zellikle spiralin gelitirici iinde aa yukar pompalanmas, ar gelitirmenin yan sra zellikle 35 mm negatiflerde perfore deliklerinin alt hizalarnda ar younluk olumasna yol aar. Spiralin bir ubuk yardmyla ok hzl bir ekilde dndrlmesi ise spiralin ortas ile d kenarlar arasndaki hz fark dolays ile alkalama farkllklarn ve dolays ile younluk farkllklarn getirir. 2. Bir Gelitiricinin Kimyasal Yaps Developman yada gelitirme, yle bir ilemdir ki aamada gerekleir. 1. Emlsiyonun yumuamas ve imesi, 2. AgCl (gm klorr) yada AgBr'n (gm bromr) ayrmas 3. Pozlandrlm Ag tuzu kristallerinin metalik gme dnmesi, ki bu metalik Ag paracklar emlsiyonda gren adn verdiimiz noktacklar oluturur. Olaylarn bu sra ile gelimesini salamak iin herhangi bir gelitiricinin iinde aadaki 5 grup eleman mutlaka olmaldr. 1. zc (su): Amac, kuru durumdaki emlsiyonu slatp yumuatarak sakl grnty grlebilir grntye dntren kimyasallarn emlsiyon iine ilemelerini salamaktr. 2. Developman-gelitirme-indirgeme eleman: Bunlarn amac gm bileik halinden metal hale indirgemektir. Bylece grnt oluur. Ancak bu ilem srasnda sadece k grm gm tuzlarnn etkilenmesi gerekir. Eer k grmeyen Ag tuzlar da ayn anda etkilenirlerse emlsiyonun tamam kararacandan grnt olumayacaktr. Bu seici zellie sahip olduklar bilinen baz gelitirme elemanlar vardr. Bu elemanlarn en nemlileri Metol ve Hidrokinon'dur. Metol, yumuak ve hzl alan bir indirgeme elemandr. Hidrokinon ise yksek kontrastl ve yava alan bir elemandr. Bu iki eleman eitli oran ve kombinasyonlarda birletirerek istenilen herhangi bir tr gelitirici retilebilir. Daha az kullanlan dier gelitirme elemanlar ise, Amidol, Grisin, Ortofenilen Diamin, Para amino fenol, Para fenilen diamin, Pirokatein ve Pirogallol'dur. 3. Hzlandrc: Amac bazik bir ortam oluturarak gelitirici elemann daha hzl, daha aktif almasn salamaktr. Bu yzden solsyonun alkalilii arttka gelitiricinin aktivitesi de artar. Ancak gereinden fazla alkali ieren bir gelitirici sadece ktan etkilenmi kristalleri deil, ktan etkilenmemi olanlar da indirgeyeceinden bir genel younluk oluturur.
Karanlk Oda
Bu da taban sisidir. Fotorafik amalarla kullanlan alkaliler Sodyum Karbonat, Boraks, Potasyum hidroksit, Sodyum Hidroksit, (kostik). Bunlardan birinci sradaki en yksek aktiviteyi, sonuncudaki de en dk aktiviteyi salar. 4. Koruyucu: Amac gelitirme elemann havann oksitleyici etkisinden korumaktr. Btn indirgeme elemanlar kimyasal olarak oksijene bir yaknlk duyarlar, onunla birlemek isterler ve bu gerekletiinde oksitlenme olay meydana gelir ve kendilerini yok ederler. Bu oksitlenme olay sonucunda fotorafik etkinliklerini kaybederler, film ve katlarda kahverengimsi lekelenmelere yol aarlar. Koruyucu, indirgeme elemannn oksitlenmeyen rnleriyle birleerek oksitlenmeyi nler. En ok kullanlan koruyucular, Sodyum Slfit, Potasyum Metabislfit'tir. 5. Yavalatc-geciktirici-sis nleyici: Amac, gereinden fazla aktif gelitirici tarafndan, pozlanmam Ag kristallerinin etkilenmesini nlemek, bylece sislenmeyi engellemektir. 3. Gelitirici Tipleri Gelitiricileri hazr alabileceimiz gibi kendimiz de hazrlayabiliriz. Hazr alnan gelitiricilerin faydas, denenmi ve gvenilir olmalar, bir ambalajdan dierine ayn zellikleri korumalardr. Hazrlanmalar kolaydr. eitli kimyasallardan belirli miktarlarda stok bulundurmay gerektirmez. Kullanc tarafndan hazrlananlar ise ucuza gelirler, ok amal hazrlanabilirler. Belli trden birka kimyasal, deiik oranlarda bir araya getirilerek farkl amalarda gelitirici hazrlanabilir. zel amal gelitirici hazrlamak kolaydr. nk yaynlanm ok sayda forml bulunduundan, herhangi bir formle gre belirli bir gelitirici hazrlanabilir. a) Standart Gelitiriciler Greceli olarak orta boy gren olutururlar. Tam glge detay ve normal kontrast verirler. Fotorafnn filmin hzndan tmyle faydalanmasn salarlar ve zellikle yksek hzl 35 mm filmlerle ortalama artlar artnda pozlandrlm 120 ve 220 tr Roll filmlerin gelitirilmesinde kullanlrlar. Bu tr gelitiricilerin farkl karmlar uygulanarak, rnein farkl kontrastta fakat ayn tr gelitirici retilebilir. Bu trn tipik rnekleri arasnda Kodak Dk 50 ve D 76 saylabilir. b) nce Grenli Gelitiriciler (rnek; Kodak Mikrodol X) Standart gelitiricilerden daha ince grenli ve daha dk kontrastl negatifler retirler. Belli bir ka tanesi pozlandrmada art gerektirir. Bu da film pozunda belli bir d gerektirir. Dier bazlar ise film hznda art yarattklarn iddia ederler. Bu gruba giren gelitiriciler ncelikle 125 - 250 ASA arasndaki orta hzl filmlerin gelitirilmesinde faydal olurlar. Bu tr gelitiriciler ince grenli filmlerin gelitirilmesi iin uygun deildirler. Bazen inanlmayacak kadar iddial amalar belirlenir. Ancak fotoraf, kendi zel artlarnda deneme yapmadan inanmamaldr. c) Yksek Kontrastl Gelitiriciler Bunlar siyah beyaz reprodksiyon yada tire ekimler gibi yksek kontrastn gerekli olduu durumlarda kullanlrlar. (Sadece matbaa ve tire film fotorafl iin). HC banyo rnei: D8 (ok), D11 (az). d) Genel neriler Deneyler gstermitir ki en iyi gelitiriciyi bulmann en gvenli yolu, film reticisinin tavsiye ettii gelitiriciyi kullanmaktr. Kullanm srasnda reticinin tavsiyelerine kesinlikle uyulmaldr. Filmde ortaya kan bozuk
Karanlk Oda
grntlerin yanl pozlandrma yada dikkatsiz gelitirmeden kaynaklanmadna emin olmadka farkl bir gelitirici kullanmna gidilmemelidir. Film reticisinin tavsiye ettii gelitiriciyi kullanmann bir baka gereklilii de baz gelitirici trlerinin gm zen kimyasallar iermeleridir. Bu yzden reticinin tavsiyesine uymak nem tamaktadr. Belli bir miktar gelitirici iinde makaralarca film banyo etmek o gelitiricinin gcn zayflatr. Bu g kaybn dengelemek iin baz fotoraflar banyoda ykanacak her bir makara film iin sreyi ok az artrrlar. Genel kanya gre, bu metot ok gvenilir sonular elde edilecek kadar salkl deildir. Biraz daha gvenilir bir yol, banyo iinde belli miktarda film ykandktan sonra bir tazeleyici banyo ilavesiyle kaybolan gcn yerine getirilmesidir. Bu yntemin bir baka faydas da gelitirme srasnda emlsiyon tarafndan emilerek miktar azalan banyonun da normal alma miktarna getirilmesidir. Bu yntemle bir gelitiricinin alma kapasitesi tamamyla kullanlabilir. ok daha gvenilir fakat daha pahal bir yntem de tek seferlik diye tanmlanabilecek yntemdir. Bunda, banyo bir defa kullanlr ve atlr. Ancak film byk tanklarda veya kvetlerde gelitiriliyorsa, yani kullanlan gelitirici, film yzeyine gre ok fazla miktarda ise hem gereksiz hem de ekonomik olmayan bir yntemdir. Btn gelitiriciler havann oksitleyici zelliklerinden etkilenirler. Bu yzden bir stok solsyon hazrlandnda tek bir byk ieye deil, birka kk ieye tam aza kadar doldurularak datlmal ve bylece havann oksitleyici etkileri azaltlmaldr. Plastik ie kullanmnn bir avantaj da, bu tr ielerin sktrlarak hacimlerinin kltlebilmesidir. Bylece solsyon tepeye kadar tutulabilir. Cam ie kullanlp da hacmin klmesi istendiinde ienin iine cam bilyeler atlabilir. eitli gelitiricilerin saklama sreleri ok deiebilir. Bu deiiklik gelitiricinin tipine, solsyonun konsantrasyonuna, saklan artlarna baldr. Genel olarak konsantrasyonu yksek olan solsyonun daha uzun sre saklanabilecei sylenebilir. Fabrikada kapatlm sv gelitirici ielerindeki solsyonlar, ayn solsyonun iesi alm ve bir defa kullanlm ekillerine gre daha ok sre saklanrlar. Kullanlm solsyonlar greceli olarak abuk bozulurlar. Baz durumlarda hi saklanamazlar. Kullanlmam bir gelitirici solsyonu bile zaman iinde gcn kaybedebilir ve hi almaz hale gelebilir. Bu yzden bir stok solsyon hazrlandnda mutlaka hazrlama tarihi yazlmaldr. Saklanan bir alma solsyonu ise, iinde ka makara film gelitirildii de mutlaka yazlmaldr. Bylece bir banyonun kapasitesinin sonuna gelindii, etiketi zerindeki bilgilerden anlalabilir. D) ASTL DURDURMA BANYOSU Gelitirici ilemlerinin bitiinden hemen sonra film veya kartlar bir asitli durdurma banyosunda alkalanmaldrlar. Bunun fonksiyonlar yledir; ncelikle, asitli bir ortam olduu iin alkali karakterde olan gelitiriciyi, ntralize ederek kimyasal ilemi hemen durdurur. Ayrca, film yada kart saptama banyosunun iine alkali yerine, asitli bir ortamda vererek, saptaycnn asitliliinin ve sertletiriciliinin daha uzun bir zaman korunmasna yardmc olur. Tortu oluumunu nler. Filmlerde dikroik sislenmeyi nler. Kartlarda ise saptama banyosu iindeki yetersiz alkalamadan oluan lekelenme ihtimalini en aza indirir. Kullanc tarafndan hazrlanabilen bir durdurucu banyo 30 cm3 glasiyel (deriik) asetik asit yada 125 cm3, %28'lik asetik asitin 1 litre suya ilave
Karanlk Oda
edilmesi ile elde edilir. Byle bir banyonun kapasitesi litre bana yaklak 20 makara 135-36 veya 120 tr filmdir. Bu kapasite ald takdirde durdurucu banyonun zellikleri kaybolur. %99'luk glasiyel asetik asidin %28'lik hale getirilebilmesi iin 3 ksm glasiyel asetik asit 8 ksm suya ilave edilir. Herhangi bir asitle su kartrlrken dikkat edilmesi gereken en nemli ey, asidin suya ilave edilmesidir. Suyun aside ilave edilmesi tehlikelidir. Asidin suya ilavesi srasnda, su kartrlmaldr. E) SAPTAMA BANYOSU Saptama yada fikserin amac, k almam gm tuzlarnn sonradan film a karldnda karararak grnty bozmasn nlemektir. Saptama banyosu gelitirilmemi a duyarl Ag tuzlarn suda znebilir bileikler haline dntrerek ykama sonucunda emlsiyondan atlmalarn salamaktr. Gelitirme ve durdurma ilemi bittikten sonra kararmam (develope edilmemi) Ag tuzlarnn filmden ayrlmas gerekir. Bu ilem sadece negatifin saydamlamas ve baslabilir hale gelmesi iin deil, ayn zamanda kalcln da salamak iin gereklidir. Aksi taktirde k grmemi ve kararmam Ag tuzlar bnyede kaldnda, zaman iinde kararacaklar ve grnty bozacaklardr.
Aldklar k orannda kararm gm tuzlar
Saptama aamasnda kararmam gm tuzlar suda erir hale gelerek emlsiyondan uzaklarlar. ekil 39: Saptama lemi
Bu amala kullanlan kimyasal eleman (saptayc) genel olarak hipo adyla bilinen Sodyum Tiyoslfat'tr. Bu eleman karmak, iki aamal ilem sonucunda gelitirilmemi gm tuzlarn suda znebilir bileikler haline dntrr. Bu iki aamal ilemde genellikle fotoraflarn pek haberdar olmad bir tehlike yatar. Saptayc, emlsiyonu etkiledike filmin stl beyaz grnm giderek alr ve belli bir sre sonunda film tamam ile saydamlar ve saptand zannedilir. Ancak bu bir yanlmadr. Filmin saydamlamas, sadece ilemin birinci aamasnn bittiini gsterir. Gerekte, gelitirilmemi Ag tuzlar suda kesinlikle znemeyen bir madde olan Ancento Tiyoslfat bileiklerine dntrlmlerdir. Saptamann ikinci aamasnda bu bileikler daha fazla miktarda hipo ile birleerek suda znebilen bir eleman olan Sodyum Ancento Tiyoslfat bileiklerine dnrler. Dier bir deyile fotoraf filmin saydam grntsne kanarak birinci aama sonunda ilemi durdurursa sonradan ne kadar ykarsa ykasn hala Ag bileik kalntlar emlsiyondan dar atlamazlar. Bunlar giderek bozularak bir ok eski negatif ve kartn bilinen
Karanlk Oda
sar lekelerini olutururlar. Doru bir saptama ilemi iin iki artn yerine gelmesi gerekir; 1. Saptayc banyonun yeteri kadar taze hipo iermesi, 2. Filmlerin saydamlamalarna kadar geen srenin iki kat kadar bir sre banyoda kalmas. Ayn kural kartlar iin de geerlidir. Ancak bu malzeme saptaycda ne kadar ok kalrsa o kadar iyidir anlamna gelmez. Tersine, ar saptama grnt kalitesinde bir kayba yol aar. nk yeterli zaman verildiinde hipo, kartlarn parlak blgelerinde, filmlerin ise glge blmlerindeki ince detaylarn kaybolmasna yol aabilir. Bundan baka hipoyla gereinden fazla doymu film ve kartlarn ykama sreleri de normalden uzun olur. Bu tehlikelerden kanmak iin deneyimli fotoraflar iki banyolu saptama sistemi kullanrlar. Hazrlama yledir; Malzemelerin kullanm tarifine gre birbiri ile ayn miktarda iki saptama banyosu hazrlanr. Negatif yada kartlar asitli durdurma banyosundan birinci saptama banyosuna atlarak devaml kartrmak suretiyle 3-4 dakika tutulur. Daha sonra szdrlerek ikinci saptama banyosuna atlr. Burada da 3-5 dakika tutulur. Birinci saptayc zaman zaman bir hipo test solsyonuyla kontrol edilerek durumuna baklr, yorgunluk belirtileri gsterdiinde dklr, ikinci banyo, birincinin yerine getirilir, kinci iin yeni banyo hazrlanr ve ilem byle devam eder. Ancak hipo ve sudan oluan bir saptama banyosu, gelitiriciden tanan kimyasallar dolaysyla etkinliini uzun sre koruyamaz. Byle gereinden nce bozulmay nlemek amacyla ou fikser, aadaki elemanlar da ierir. a. Develope edilmemi Ag tuzlar iin zc Sodyum Tiyoslfat. b. Koruyucu sodyum metabislfit. Amac hiponun bozulmasn engellemek. Saptayc bozulduunda kullanlmaz hale gelir ve stl bir grnm alr. Koruyucu ayn zamanda film ve katlar tarafndan fikser iine tanan alkalinin ntralize edilmesi iin gerekli olan hafif asitliliinde salanmasna yardm eder. Buna ilaveten koruyucu saptayc iindeki oksijen ile birleir ve saptaycya tanan gelitiricinin orada oksitlenerek leke oluturmasn engeller. Saptayc Banyonun Hazrlan: Hazr satn alna bilindii gibi kendimiz de hazrlayabileceimiz saptayc banyonun hazrlan aadaki gibidir: Su 1 litre Sodyum Hipo Slfit 250 gr. Sodyum MetabiSlfit 25 gr. F) YIKAMA LEM Tank iinde gelitirilip saptanm film, yine tank iinde ykanabilir. Bu ilem bir ucu muslua, dier ucu tankn giriine taklan bir hortum ile suyun hafif ve srekli ak ve tank iinde sirklasyonu salanarak 15 dakika srmelidir. Son olarak film tabannda kire lekelerinin olumamas iin bir kire zlcl solsyona filmin sarl olduu spiral ile birlikte kprtmeden daldrlp 15 20 saniye bekledikten sonra karlmas ve tozsuz bir ortamda kendiliinden kurumaya braklr. G) BASKI Grntnn ters deerlerini bir kere daha ters evirir. Negatiften bask zerinde pozitife dnen grnt gerek konu zerindeki k deerlerinin bir tr benzerlerini kart zerinde oluturur. Bask, ya kontakt yntemi ile yada agrandisman yntemi ile yaplr. Bask
Karanlk Oda
srasnda pozlandrlan fotoraf kart da develope edilir, fiksaj, ykama ve kurutma aamalarndan geer. Sonu: Siyah beyaz fotoraf Ik kayna oluumun 3 aamal bir ilem olmas, fotorafya sonucu kontrol Tonlayc (kondansr) mercek edebilecei ayr basamak salar. Temiz suda ykanarak zerindeki kimyasallardan arndrlm ve tozsuz bir ortamda kurutulan Negatif negatif, agrandizrn film asesine, film emlsiyonu aa gelecek ekilde dikkatlice yerletirilir. Bundan sonra yaplacak ilemler sras ile u ekildedir; Agrandizrn alr, Agrandizr, kendi aks zerinde aa yukar kaydrlarak, en altta objektif tabla zerinde oluan grnt istenilen boyutlara getirilir. Film asesinin hemen altnda bulunan kre bal objektif, aks zerinde aa yukar kaydrlarak fotoraf kad zerine den grnt tabla zerinde oluan grntnn netlemesi salanr. Objektifin yanna monteli krmz filtre objektifin nne kaydrlr. Tablada oluan grnt fotoraf kad krmzlaacaktr. ekil 40: Agrandizr ile bask ilemi Fotoraf kad, emlsiyonu yukar gelecek ekilde grntnn bulunduu blgeye yerletirilir. Krmz filtre, objektifin nnden ekilir, en ideal sre ile fotoraf kadnn pozlanmas salanr. Agrandizrn kapatlr ve pozlanan kat, bir kvet iinde bulunan gelitirici solsyona daldrlr. Yaklak iki dakika sre ile hafif alkalama yaplr. Kat, bu solsyondan karlarak baka bir kvette bulunan durdurucuya daldrlr ve yaklak 5-10 saniye sonra karlr. Kat, inde saptayc solsyon bulunan nc kvete daldrlr. Burada kadn bekleme sresi en az alt dakikadr. Btn bu ilemler bittikten sonra, temiz suda ykanr ve kurutulur.
Fotoraf makinas Film Argandizr
Aydnlatlm obje
Negatif film
Pozitif fotoraf
Karanlk Oda
Yaplan btn bu ilemler ile konu, negatif grnt ve pozitif grnt sras ile ekil 6da grld gibidir. lk nce ters bir ilem yaplarak konunun negatif grnts elde edilmi, daha sonra bir ters ilem daha yaplarak, tersin tersi; pozitif bir fotoraf retilmitir. 2. KONTROL BASAMAKLARI a) ekim ncesi: Fotoraf deklanre basmadan nce konu mesafesi ve gr asn, objektif tipini, filtreyi, filmi, obtratr deerini ve n rengini, trn ve ynn ve daha bir ok eyi deitirerek fotorafn kontrol edebilir. b) Gelitirme ileminde: Yapaca deiikliklerle belli limitler iinde elde edecei grntnn kontrastn ve grenliliini kontrol edebilir. c) Bask srasnda: Belli limitler iinde konunun kontrastn, akln veya koyuluunu boyut ve kenar oranlarn erevelemesini, perspektifini ve grafik yorumunu kontrol edebilir. Sonu: Hatalarn nlenmesinin onlar dzeltmekten ok daha kolay olduunu bilen deneyimli fotoraflar, fotoraflarn gerekli deiimleri daha deklanre basmadan yaparak kontrol eder. 9.1.1. zel Bask Yntemleri
Bask srasnda fotorafn istenilen baz ksmlarnn daha koyu yada daha ak olmas salanabilir. Yaplan baskda fotorafn bir blgesi ok koyu kmsa ikinci bir baskda pozlama yaplrken fotorafn bu blgeleri zerine den k miktarnn bir ksm maskelenmek suretiyle fotorafn bu blgelerinin ok koyu kmas nlenebilir. Bunun iin maskelenecek blgenin byklne uygun byklk ve biimde kesilmi ince siyah bir karton paras, ince ve sert bir telin ucuna taklr. Bu karton, bask iin yaplan pozlama srasnda grntnn ak blgeleri zerine 8 10 cm kadar ykseklikten tutularak bu blgeye den k miktar kontrol edilir. Bu kontrol srasnda kartonu kk daireler halinde hareketlerle oynatmak suretiyle fotoraf zerine keskin kenarl grntsnn dmesi nlenir. Ne kadar sre maskeleme yaplmas gerektii kk fotoraf katlarna prova bask ile tespit edilebilir. Fotorafn her hangi bir blgesi ok ak km ise bu takdirde yaplacak i yukarda anlatlan ilemin tersi olur. Yani fotoraf kadnn bu blgesinin zerine, dier yerlere denden daha fazla miktarda k dmesini salamak gerekir. Bunun iin de ince bir siyah karton levhann ortasna yine bask byklne oranla uygun byklk ve biimde delik alr. Pozlama yaplrken bir ara bu kartonu fotoraf kad zerine den grntnn birka cm. yukarsndan ve daha koyu kmas istenilen blge zerine bu delik yardmyla daha fazla k dmesi salanr. 9.1.2. Bask Aamasnda Kontrast Kontrol 1. Kat Seimi: Elimizdeki esas materyal genellikle bir negatif ve bundan zerine bask yaplacak kattr. Bu nedenle ilk i olarak eldeki negatifi incelemek ve bu negatifin kontrastna uyacak kad semektir. Parlaklk derecesi normal olan bir konunun normal kontrastl negatifinden bask
Karanlk Oda
yaparken, bask zerinde beyazdan siyaha kadar btn gri tonlarn bulunmasn salayacak ekilde, uygun kontrastlkta kat seilmesi gerekir. Kadn kontrastlk derecesi negatifin kontrastlna gre karalatrlr. Negatif grnt ok yumuak, yumuak, normal, kontrastl yada ok kontrastl olabilir. Buna gre, ok yumuak negatifler iin ok kontrast (5 numara), yumuak negatifler iin kontrast (4 numara), normal negatifler iin normal (3 numara), kontrast negatifler iin yumuak (2 numara) yada ok yumuak negatifler iin ok kontrast (0 1 numara) kat kullanlabilir. 2. Gelitirici Seimi: Gelitirici ierisinde bulunan Metol, Hidrokinon ve Sodyum Karbonatn miktar banyonun karakterini etkileyecektir. Kontrast yada yumuak sonular iin uygun karakterde bir gelitirici seerek arzu edilen kontrastla belli snrlar dahilinde ulalabilir. 3. Agrandisr Seimi: Ik kaynandan kan nlar datan ve yumuatan (difserli) agrandisrler ile yumuak sonular elde edilirken, kondansatr sistemli agrandisrlerde daha kontrast sonulara ulamak mmkndr. 9.1.3. Deiken Kontrastl Katlar ile Bask Bir negatiften bask yaparken negatifin kontrastlna bal olarak sonu baskda istenilen kontrastla gre kat seimi yaplabileceinden bahsetmitik. Bu nedenle her seenek iin farkl sertlikte katlar bulundurulmas gerekmektedir. Ancak deiken kontrastlk zellie sahip (Variable Contrast) katlarda yalnzca tek bir tip kat kullanlr. Deiken kontrastl katlar ile yaplacak basklar iin zel (Ilford Multigrade, Kodak Polymax RC, Forte Polygrade) katlar ve
Karanlk Oda
agrandisrlerin k kayna altndaki ekmecelere yerletirilen yada k kutusunda kartran difzerli sistemlerde bulunan, mavi ve yeil n orantsn deitiren filtreler kullanlarak, kontrast dzeyleri denetlenebilir. Bu filtreler sardan magentaya doru "0"dan "5"e kadar yarm stopluk aralarla numaralandrlmlardr ve bu numaralar dier normal katlarn kontrastlk numaralarna denk der. Filtre kullanlmad taktirde bu katlar normal 3 numara kat karakterinde davranr. Renk kafal agrandisrler ile sar ve magenta filtreleri kullanarak 1/2 basamak artlarla deiik kontrast dzeyi salanabilir. Renkli agrandisr ile, sar filtre kontrast drrken magenta filtre kontrast artrr. Buna gre tavsiye edilen renkli agrandisr ayarlar aadaki gibidir.
Kat Kodak Polymax kat argandisrler iin Sar filtre 5 4 3 2 1 0 0 5 10 25 50 130 Magenta 200 150 100 40 20 0 Ilford Multigrade kat Durst Max 170 Sar 0 17 34 52 75 100 M iin Magenta 170 76 45 20 10 5 Max 130 Sar 0 10 24 45 64 88 M iin Magenta 130 69 42 24 12 6
3. MKEMMEL NEGATF Mkemmel bir negatif yle bir negatiftir ki, 2 veya 3 no'lu bir karta herhangi bir mdahaleye gerek kalmadan bask yapldnda mkemmel bir bask elde edilebilsin. Ancak bu durumda baka bir soru; Mkemmel bask nedir? ler daha komplikedir. nk bir fotoraf tarafndan mkemmel diye tanmlanan bir bask, bir baka fotoraf tarafndan ok ak, ok koyu, ok kontrast yada amur olarak tanmlanabilir. Bundan baka, her ne kadar normal bir basknn grensiz olmas gerektii sylense de, gren baz durumlarda yaratc bir anlatm yolu olarak kullanlabilir. Bunun gibi, her ne kadar netlik, mkemmel bir basknn temel esiyse de baz durumlarda soyut bir kavramn fotorafla anlatm iin netsizlik de kullanlabilir. Dier bir deyimle bir durumda mkemmel saylabilen bir negatif bir baka durum iin tamam ile hatal olabilir. Bu yzden bir tek deil, ama bir ok mkemmel negatifin varlndan sz edilebilir. Belli bir durum iin doru saylabilecek bir negatifi retmek amacyla, fotoraf negatifini setii konunun doasna, konuyla ilgili kavrama ve fotorafn amacna uygun bir ekilde retmek iin u 5 temel zellii gz nnde bulundurmak zorundadr. A. Netlik B. Younluk C. Kontrast D. Grenlilik E. Temizlik A. Netlik: Her ne kadar tek bir tr netlikten bahsedilirse de, ki bu da temelde netleme fonksiyonunun sonucudur, netlik eksiklii yada netsizlik, kendisini negatifte farkl formlarda gsterir.
Karanlk Oda
Siyah
Koyu gri
Gri
Ak gri
Saydam
ekil 44: Normal younlukta bir negatif. Younluu ve kontrast normal olan negatiflerden, konunun hem kl hem de glgeli yada koyu tonlarndan yeterli detay alnabilir.
Siyah
Siyah
Koyu gri
Gri
Ak gri
ekil 45: ok youn (koyu) negatif. ok youn negatiflerden, konunun kl yada aydnlk blgelerinden yeterince detay alnamaz. nk bu blgeler negatif zerinde birbirlerine ok yakn kararmalar oluturmulardr. Fotoraf kad zerinde temiz siyahlar yoktur ve beyazlarda da yeterli detay bulunmaz.
Koyu gri
Gri
Ak gri
Saydam
Saydam
ekil 46: Younluu dk (ak) negatif. Younluu dk olan negatiflerden, konunun glgeli yada koyu tonlarndan yeterli detay alnamaz. nk bu blgelerde grnt olumamtr. Fotoraf kad zerinde temiz beyazlar elde etmek ok zordur ve siyahlarda detay yoktur.
Genel ve belli bir yn olmayan netsizlik, kamerann yanl bir blgeye netlenmesiyle yada hi netlenmemesinden kaynaklanr. Bu genel netsizlik eer az bir miktarda ise objektifin ok net grnt oluturamamasndan (ki bu baz yksek hzl objektiflerin ve btn ucuz objektiflerin ortak hatasdr) yada odak kaymas gibi bir arzaya sahip objektifler kullanld durumlardadr. Belli bir mesafedeki bir obje iin fakl diyaframlarda farkl net blgeler grlr. Bu kusura odak kaymas denmektedir. Odak kaymas, belli bir mesafedeki bir objeye en ak diyafram deerinde yaplan netlemenin, diyafram ksldktan sonra farkl bir blgeye kaymasdr. Bu hatann nlenebilmesi iin ekim yaplacak diyaframda netlenme gerekir. Odak kaymas en ok otomatik kameralarda yani netleme ile gerek ekimin farkl diyaframlarda yapld kameralarda grlr. Blgesel ve belli bir yn olmayan netsizlik, iki sebepten kaynaklanr. Ya kamera kaza ile yanl bir mesafeye netlenmitir ve konu yerine n plan veya arka plan nettir yada diyafram konuyu alan derinliinin iine sokacak kadar kslmamtr. Blgesel ve ynl netsizlik, pozlandrma srasnda kamerann hareket ettirilmesinden ve obtratr hznn greceli olarak dk olmasndan kaynaklanr. Byle durumlarda btn grnt tek bir ynde netsiz hale
Karanlk Oda
gelir. Baz konumlarda bu tr netsizlii genel ve ynsz netsizlikten ayra bilmek ancak bir bytele mmkn olabilir. Netlik testi yapabilmek iin zellikle 35mm'lik bir filmin plak gzle kontrol bir sonu vermez. En az 5x'lik bir lupla kontrol yaplmaldr. B. Younluk: Bir basknn pozunu belirleyen temel faktr negatifin younluudur. Bu yzden mkemmel bir negatifin genel younluu yle olmaldr ki bask sreleri ne ok fazla, ne ok az olsun. ok uzun pozlar vakit alan ve sinir bozan uygulamalar olmalarnn yan sra agrandisrn gereinden fazla snmasna, camsz ase kullanldnda negatifin kvrlarak odak dzleminden dar kmasna ve kartn gvenlik na fazla maruz kalmasna yada agrandisrden kaan k tarafndan sislenmesine yol aabilir. ok ksa poz sreleri ise gerektii taktirde maskelemeyi ve genel zamanlamay zor yada imkansz hale getirir. Uygun saylabilecek bask sreleri 1 saniye ile 25 saniye arasnda deiir. Konumuzun en parlak yeri filmde siyah, konumuzun ara tonlar filmde gri, konumuzun ksz yerleri filmde saydam olmaldr. Konunun en parlak yerleri filmin emlsiyonunu tamamen etkiler. Koyu yerleri ise hi etkilemez. Etkilenen gmler kararr. Etkilenmeyen taraflar ise dklr. C. Kontrast Filmin kontrast, bask yaplacak kadn gradasyonunu belirleyen ana faktrdr. Kontrastlk; bir negatif yada kadn zerindeki en koyu nokta ile en ak nokta arasndaki younluk farkdr. Dk kontrastl bir negatifte bu fark az iken yksek kontrastl bir negatifte fazladr. Doaldr ki hi biri iin dierinden daha iyidir denilemez. nk baz tr fotoraflar etkili olabilmek iin yksek kontrastl olmak zorunda iken bazlar dk kontrastl olabilirler. Ancak ou durumda mkemmel bir negatifin genel kontrast yle olmaldr ki 2 veya 3 nolu karta mdahalesiz basldnda doru sonu versin. Uygun olmayan negatif kontrast: l. Anormal konu kontrastndan, (ki ok yumuak yada ok kontrast olabilir), 2. Yanl filtre seiminden (yksek kontrast yada dk kontrast) yada 3. Hatal gelitirmeden kaynaklanr. Hatal gelitirme durumunda fazla gelitirme, ar yksek gelitirici ss yada yksek kontrastl gelitirici kullanm kontrast ykseltirken, az gelitirme, ok dk gelitirici ss yada dk kontrastl gelitirici kullanm kontrast drr. D. Grenlilik Grenlilik, film emlsiyonunun bir zelliidir. ou yksek hzl filmler, dk hzl filmlere gre daha byk bir gren yaps gsterirler. ok dk hzl filmler ise neredeyse grensizdirler. Ancak bu zellik belli limitler iinde deitirilebilir. Yani grenlilik azalabilir yada artabilir. Bu da uygun bir pozlandrma ve gelitirici ikilisiyle mmkndr. nce grenli bir gelitirici iinde pozu ok az artrarak banyoyu da biraz ksalttmzda elde edilecek olan negatifin grenlilii, normal pozlandrlarak standart bir negatifte normal ykanm bir negatifin grenliliine gre daha azdr. Grenlilik younlukla birlikte artar. Younluk da gelitirme sresinin artyla artar. Baskda kullanlacak kartn gradasyonu da grenlilii etkileyen faktrlerdendir. Kartn kontrast yksek olursa grenlilik artar. Ancak bilinmesi gereken bir baka nokta da yksek znrle sahip ince grenli filmlerin mutlaka en net grnty vermelerinin gerekmediidir. nk gz, znrlkleri ayn, kontrastlar da ayn (dk) olan ve ayn konuyu ieren iki baskdan grenleri daha byk olan daha net diye alglayacaktr.
Karanlk Oda
E. Temizlik Doaldr ki sadece ok temiz ve iziksiz negatiflerden elde edilecek basklar mkemmel olabilir. Bu konuda en sk grlen ama en kolay engellenebilecek 3 ikayet konusu; toz, parmak izi ve kurumu su damlalar izleridir. Baslabilir detay ieren yada mkemmel denebilecek negatiflerin tanm: Ortalama konularn negatifleri eer hem kl blgelerinde hem de glgeli blgelerinde yani negatifin hem ak hem koyu blgelerinde baslabilir detay ieriyorlarsa, mkemmel saylabilirler. Bunun gibi gradasyonunun yeterli olmas artyla ayn konunun eitli younlua sahip farkl negatifleri arasnda bask iin seilmesi gereken negatifin yeterli glge detay ieren ve genel tonu en ak olan negatif olmas gerektii sylenebilir. Mkemmel bir negatifin, zerinde siyah yazlar bulunan beyaz bir kadn zerine konulduunda en koyu blgesinin altndan yazlar belli belirsiz okuna bilirken glgeli yerlerinde detay ierebilecek kadar bir younluu olmaldr. 4. NEGATF NASIL DEERLENDRLR? Fotorafik almann normal izgisi iinde hangi negatifin baslp hangisinin atlaca, negatifin kalitesinden ziyade konunun ilginlii ve resimsel grnne baldr. Sonuta ilgin ve anlaml bir fotoraf teknik bakmndan hatal bir negatiften baslsa bile, teknik bakmdan ok iyi olmasna ramen skc ve anlamsz bir grntye tercih edilir. Ancak bu durum fotorafnn teknik bakmdan bir negatifin nasl deerlendirileceini renmesine engel olmamaldr. 1. Mmkn olduka poz taramas yaplmaldr. Poz deerleri arasndaki fark, siyah-beyaz fotorafta 2 stop kadar olabilir. Modern siyah beyaz filmlerin poz toleranslarnn ykseklii dolaysyla daha kk farkllklar gereksiz harcamaya yol aarken daha byk farkllklar en ideal younluun ve kontrastn karlmasna sebep olabilirler. 2. Negatifler arasnda bir fark olmasa dahi (tek bir negatifin olmas durumunda) fotoraf baskda kullanaca kartn gradasyonunu belirlemek amacyla yine bir deerlendirme yapmaldr. Negatifin deerlendirilmesi iin evvelce belirtilen 5 temel zellie ilave olarak aadaki bilgiler de gz nne alnmaldr. Younluk ve kontrast arasndaki iliki: Younluk ve kontrast, negatifin birbirinden farkl ve bamsz iki zelliidir. Bu ikisi bazen o ekilde bir araya gelirler ki hangisinin hangisi olduu anlalmaz. Buna, younluun filmin pozlandrlmas ve banyo edilmesinden, kontrastnda filmin gelitirilmesi ve konu kontrastndan etkilendiini ilave edersek, belli bir durumda ortaya kan hatann iinde, bunlardan hangisinin ne miktarda bulunduunu sylemek ok zorlar. rnein, bir negatifin younluunun fazla olmas, fazla pozlandrlmasndan veya fazla develope edilmesinden kaynaklanabilir. Yada bunlarn her ikisi de ayn zamanda etkilemi olabilirler. Bu durumda negatifin younluu ok fazla olacaktr. Byle hemen hemen tamamiyle siyah bir negatif, iyi bir bask elde edebilmek iin tamam ile mitsiz bir durum olarak grlebilir. Ancak aslnda ok daha iyi gzken fakat ok daha ak bir negatife gre tercih edilmelidir. zellikle pozlandrmann kazara ok artrld durumlarda bu geerlidir. Fazla pozlandrma, ilerde oluacak negatifin kontrastn drecek ve younluunu artracaktr. Bu yzden kazara fazla poz verdiini fark eden fotoraf meydana gelecek ar younluu nlemek iin ykama sresini
Karanlk Oda
ksalttnda daha ak tonlu fakat ok dk kontrastl bir grnt elde edecektir ve belki de mevcut en sert kat bile byle bir negatiften iyi bir bask yaplmasn salayamayacaktr. Kazara ok fazla pozlandrlm bir filmi dzeltmenin aresi yine ar develope etmektir. nk fazla pozlandrmann getirecei kontrast dkln fazla gelitirme artrarak eski haline dndrecektir. Tabii ki byle bir negatif simsiyah grlecektir. Ama bu ar younluk bir kimyasal indirgeme (ton ama banyosu) metoduyla normal kontrastlk ve younlukta bir negatife dndrlecektir. Bu aklamalar da gsterir ki, "pozlandrma ve gelitirme" birinin etkisi dierininkini artrd veya azaltt srece birbiri ile ilikilidirler. Bu yzden imkan olduka gelitirme sresi filmin pozlandrlmasna gre, filmin pozlandrlmas ise konunun kontrastna gre ayarlanmaldr. Mmkn olduka denmesinin sebebi, ayn makara zerinde fazla pozlandrlm, normal pozlandrlm ve az pozlandrlm grntlerin bir arada bulundurulmalar durumunda tek bir tr gelitirme tarznn uygulanamayacadr. Fakat belli bir makarann belli ekilde pozlanm karelerle doldurulmu olmas halinde (yada tabaka film kullanlmas halinde) grntler pozlandrlmalarna uygun ekilde develope edilirler. Bu durumda fotoraf aadaki pozlandrma ile gelitirme arasndaki dokuz ilikiyi bilmelidir.
1. Normal poz Normal gelitirme 2. Normal poz Fazla gelitirme 3. Normal poz Az gelitirme 4. Fazla poz Normal gelitirme 5. Fazla poz Fazla gelitirme 6. Fazla poz Az gelitirme 7. Az poz Normal gelitirme 8. Az poz Fazla gelitirme 9. Az poz Az gelitirme Normal kontrast ve younlukta bir negatif Normalden daha yksek kontrast ve younlukta bir negatif. Normalden daha az kontrast ve younlukta bir negatif. Dk kontrastl fakat normalden daha yksek younlukta bir negatif. Normal kontrastl fakat ok fazla younlukta bir negatif. Normalden dk kontrastl fakat normal younlukta bir negatif. Normale yakn dk kontrast, fakat dk younlukta bir negatif. Yksek kontrastl ve normale yakn younlukta bir negatif. Dk kontrastl ve ok dk younlukta bir negatif.
Net olmayan negatifler, net olmayan basklar retirler. Yaplacak bir ey yoktur. Youn negatifler gradasyonlar sz konusu olduunda normal, yumuak veya kontrast olabilirler. Ama her zaman iin normal younluklu negatiflere gre daha grenli ve baslmas daha zor basklar retirler. Ak negatifler, gradasyonlar sz konusu olduunda, normal, yumuak veya kontrast olabilirler ve genellikle glge detaylar yetersiz basklar retirler. Yksek kontrastl negatiflerde grinin ara tonlar says azdr. Dk kontrastl negatifler derinliksiz grnml basklar retirler ve bu basklarda siyah beyaz ayn anda beraberce bulunmaz. Grenli negatifler grenli basklar verirler. Eer negatifin gradasyonu izin veriyorsa gren etkisi yumuak bir kart kullanlarak azaltlabilir, ser bir kart kullanlarak oaltlabilir. Kirli negatifler kirli basklar retirler. Bir basknn kontrastn drmek iin yumuak gradasyonlu bir kart kullann. Basknn kontrastn artrmak iin sert gradasyonlu bir kart kullann. Halen geerli olan ok iyi bir kural udur. Siyah beyaz fotorafta pozun doruluundan pheli iseniz ve zellikle konunun kontrast yksek ise hatann fazla poza doru yaplmas, az poza doru yaplmasndan daha iyidir. Negatifte meydana gelebilecek fazla younluk ya bask pozunu artrarak yada negatifin kimyasal indirgenmesiyle halledilebilir. Ama yetersiz poz dolaysyla glge
Karanlk Oda
detaylarnda kayp meydana gelmi ise hi bir gelitirme teknii film zerinde olmayan detaylar meydana getiremez. Meraklsna
GM KALINTI TEST (ST 1 Testi) Test solsyonu: Bu solsyonda kart ve filmlerin yeterince fikse edilip edilmedii anlalr. Solsyonun hazrlanmas: 2 gr Sodyum slfr 125 cm3 suda eritilir. Az kapal bir iede saklanr ise 3 ay kadar kalabilir. Kullanm iin 1 ksm stok solsyon, 9 ksm suyla kartrlr. Sulandrlm olan bu karm ancak 1 hafta dayanabilir. Testin yaplabilmesi iin alma solsyonundan 1 damla test edilecek kart veya filmin pozlandrlmam bir blmne, fazla suyu sngerle alndktan sonra damlatlr. (Eer malzeme zerinde pozlandrlmam bir blm yok ise ayn karttan pozlandrlmam bir ufak para yine ayn srede hipoda kaldktan sonra kullanlabilir). Damla bulunan yerde 2, 3 dakika braklr. Ondan sonra emici bir malzeme ile oradan alnr. Malzemenin zerinde mevcut bulunan taban renginin dnda hafife koyu tonlu bir leke, malzeme iinde Ag bileiklerinin bulunduunu gsterir. Bu da fiksajn bir ekilde yetersiz olduunu gsterir. KAITLARDA HPO KALINTI TEST Ykamadan sonra kartn emlsiyon tarafndan pozlanmam bir blm yada benzeri bir kart ayn ilemden getikten sonra fazla suyu alnr. Bir damla solsyon damlatlr. ki dakika sonra suyla alkalanr. Burada oluan leke bir kontrol kartyla kyaslanr. Bu kartta, lekelerin tanmna gre hipo miktar belirtilmitir. Gerekli ilem yaplr. MNMUM POZLAMA LE MAKSMUM SYAHLIK ELDE ETMEK Test edilecek banyo ve kart alnr. Agrandisrn marjr zerindeki grnts 50mm objektif ve 35mm formam iin 13 x 18 bir boyuta ayarlanr. Ik geirmeyen bir karton paras 9 x 12 boyda kesilir, bu kesilen kart test edilecek fotoraf kart zerinde kademeli maske yapmak iin kullanlacaktr. Karttan yaklak 1cm x 15cm erit kesilir. Agrandisrn krmz maskesi kapatldktan sonra kart majr zerinde n bulunduu blgeye konur. Ik sndrlr, maske alr. Maskeleme yapmak iin belli bir zaman birimi belirlenir. (1 saniye). Objektif diyafram en aktan itibaren 2 stop kadar kslr. l'er saniyelik basamaklarla ve maske kart ile kapatarak 10, 15 saniyelik kademeli pozlandrma yaplr. Pozlandrma bittikten sonra 20 dereceye getirilmi olan gelitiriciye kart atlr. Gelitirici reticisinin tavsiye ettii sre kadar (2 dakika) develope edilir. Fiks edilir, suda alkalandktan sonra kuvvetli bir k altnda kontrol edilir. artlar uygun ise test kart zerinde beyazdan basamaklar halinde siyaha giden bir gri skala grlecektir. Siyah ton bulunamam ise poz az gelmi demektir. nceden belirlenen birinci sre (rnein 1 saniye, 2 saniyeye karlarak) test tekrarlanr. Kart tamam ile siyah olmu ise poz fazla gelmi demektir. Sre azaltlr yada k iddeti veya her ikisi birden azaltlr. Gelitirme sresi sabit tutularak yine develope edilir. Gri skalaya ulaana kadar bu ileme devam edilir. (Bu pozlama ilemi agrandisrn asesine bir film konarak ve iki kare arasndaki boluk kullanlarak yaplmaldr). Bu testte aranan, gri skala iindeki birbirinden ayrlmayan siyahlarn ilk kademesidir. Bu kademenin sresi belirlenir. Belirlenen bu sre ile ikinci bir erit tmyle ve bir seferde pozlandrlr. Pozlandrlan bu erit 5 paraya ayrlr. Ortadaki para nceki testte uygulanan gelitirici reticisinin tavsiye ettii sredir ve "3" no. ile numaralandrlr. l ve 2 no'lu kartlar bu sreden 30 saniye ve 1 dakika eksik olarak, 4 ve 5 no'lu kartlar ise standart sreden 30 saniye ve 1 dakika fazla olarak develope edilirler. Normal fiks ve ykama ilemlerinden geirilir, yan yana konularak kuvvetli bir k altnda kontrol edilirler. Aranan, yine birbirinden ayrlmayan siyahlarn balad sredir. Bylece belli bir kartn, belli bir k iddeti altnda en az ne kadarlk bir sre pozlanmas ile maksimum kararmaya ulaabilecei ve bu siyahn korunabilmesi iin belli bir gelitiricide ne kadar sre ile ykanmas gerektii belirlenmi olur. TEST AMACI: ncelikle eldeki malzemeyi tanmak, (rnein, bu malzeme siyahbeyaz bir fotoraf kart ise verebilecei maksimum beyaz ile maksimum siyah grsel olarak renmek ve bu test sonucunda baslan grntde hala bir hata var ise, baa dnp, negatifte ulalabilecek hatalar aratrmaktr). Test sonucunda poz ve develope
Karanlk Oda
sreleri belirlendikten sonra testin alnd eridin iki yannda bulunan grntnn bir tanesi ile yaplan baskda sonu doru veya yanl olabilir. Yanl olduu takdirde; l. Karttaki grnt olmas gerekenden ak ise negatifteki grnt olmas gerekenden koyudur. Negatifin pozlama ve gelitirici incelenmeli. 2. Karttaki grnt yksek kontrastl ise negatif de yksek kontrastldr. Pozlandrma, gelitirme, film tr ve konu kontrast incelenmeli. 3. Karttaki grnt dk kontrastl ise negatifteki grnt gereinden dk kontrastldr. 2. maddedeki faktrler incelenmeli. 4. Karttaki grnt koyu ise negatif aktr. Negatifin poz ve gelimesi incelenmelidir.
6. KARANLIK ODA ORGANZASYONU ve MALZEMELER Geici yada kalc herhangi bir karanlk odann etkinlii organize edilmesine baldr. Bu iyi organizasyon tanmnn iinde elektrik dmelerinin yerinden, alma yzeyinin yksekliine, slak ve kuru alanlarn ayrmna kadar bir ok detay sayabiliriz.
Karanlk Oda
a) Karartma Herhangi bir karanlk odann ilk ve en nemli zelliidir. Karanln miktar yaplacak iin zelliine gre deiebilirse de yine de mmkn olan en yeterli karanl salamak amatr. Karanlk oda isminden de anlalaca gibi ktan iyice yaltlm, ieriye k szmayacak ekilde hazrlanm bir odadr. Bu nedenle karanlk odann hazrlanmas srasnda bu zellie dikkat etmek gerekir. Karanlk odann ktan iyice yaltldn anlamak iin, oda sndrldkten sonra be dakika gzmzn karanla almasn bekleyebiliriz. Eer bu sre sonunda siyah bir fon nne konan beyaz bir kad gremiyorsak, oda gerekli ekilde karartlm demektir. b) Karanlk oda aydnlatmas Normal alma iin yeterli iddette k salayacak dzeyde olmaldr. Ancak elektrik dmeleri kesinlikle kaza ile almayacak yada birbiriyle kartrlmayacak ekilde organize edilmelidir. Karanlk oda almalar iin eitli tip k kaynaklarna ihtiya vardr. Bunlardan ilki dz beyaz bir ktr ve 40 50 wattlk bir lamba olabilir. Bu k sadece tavan ve duvarlardan yansyacak biimde yerletirmelidir. Dier klar eitli fotorafik matelyale gre deiik renkteki emniyet klardr. Pankromatik malzemelerden baka dier siyah beyaz film yada katlar krmz a kar duyarl deildirler. Bu malzemelerin kullanld zamanlarda karanlk oda krmz bir kla aydnlatlabilir. Pankromatik materyaller iin ise ok koyu zeytuni yeil k gvenli olmadklar iin ancak ksa anlarda ve fazla yaklalmadan kullanlmaldrlar. Fotoraflkta kullanlan krmz k veren lambalar piyasada satlmaktadr. Bulunmad zamanlarda, bildiimiz krmz katlar ve selafonlar 7,5 15 Wattlk bir lamba zerine sarlarak bu tip k kaynaklar elde edilebilir. Yine de ortokromatik malzemeler ve fotoraf katlar bu klara 100 cmden daha fazla yaklatrlmamaldr. Emniyet k kaynamzn test edilmesi olduka kolaydr. Tam karanlkta alma ortamna karlan bir fotoraf kadnn duyarkat zerine metal bir malzeme (para anahtar gibi) konur. Emniyet alr ve yaklak 10 dakika beklenir. Emniyet kapatldktan sonra kat iki 3 dakika kadar banyo edilir. Saptama ve ykama aamasndan sonra aydnlkta kontrol edilir. Eer metal malzemenin silueti belirgin deilse krmz mz emniyetlidir. c) Karanlk odann rengi Duvarlar ak (beyaz) renk olmaldr. Uzun sren karanlk oda almalarnda beyaz klaraldnda aydnlk ve ferah bir ortam salanmaldr. Parlama ve yansmalardan kanmak iin mat boyalar tercih edilmelidir. d) Elektrik tesisat zellikle slak blgelerde nemden etkilenmeyecek yapda olmal ve btn elektrikli cihazlar topraklanmaldr. Elektrik dmeleri slak el ile dokunulduunda elektrik arpmalarna maruz kalmayacak tipte seilmelidir. e) Karanlk Odann Havalandrlmas eriye k szdrmayacak bir havalandrma ile karanlk odada kullanlan kimyasallardan buharlaarak ortaya kan gazlardan kurtulmaldr. Dardan filitrelenmi hava emerek ieriye fleyen salyangoz tipi bir aspiratr en uygun olandr. Bylelikle karanlk odada bulunan kirlenmi hava ile birlikte tozlar da kap aralklarndan baka tarafa atlm olur. Eer srekli havalandrma yapabilecek bir sistemimiz yok ise pencere ve kaplar alarak sk sk almalara ara verilerek karanlk oda havalandrlmaldr.
Karanlk Oda
f) Karanlk Odann Dzenlenmesi Normal bir karanlk odada, bel hizasnda bir batan bir baa bir tezgah, scak ve souk su tesisat olan bir lavabo bulunmaldr. Tezgahn alt tarafnda raf ya da dolaplar ise kimyasal maddelerin, tank ve kvetlerin, l kaplarnn ve dier fotorafik malzemenin konulmasna yarayacak ekilde dizayn edilmelidir. st tarafta, duvarlarda gerekli agrandisr objektifleri, ampuller ve eitli hassas aralar iin kapakl raflar bulundurulmasnda yarar vardr. g) Karanlk oda malzemeleri Agrandisr, poz saati, alam saati, film ykama tank ve spirallerden baka kimyasallarn kelerine yapp kalmayaca trden przsz ve kolay ykanabilen eitli ebatlarda kvetler, hortum, huni, maalar, kimyasallarn saklanabilmesi iin kapaklarndan hava geirmeyen kavanoz ve ieler, s ler, ykanan malzemelerin sularnn akp kuruyabilecei damlalkl eviye, rahat oturabileceimiz bir iki tabure yada sandalye, mzik dinleyebileceimiz bir radyo yada teyp, kenar ve keleri keskin olmayan eitli ebatta temiz camlar, cetvel, makas, kalem, falata, yaptrc bant, kurulama havlusu gibi rahat alma ortam salayan ara gerelerin karmaa oluturmadan dzenlenmi bir biimde karanlk odada bulundurulmasnda yarar vardr.
Karanlk Oda
Fotoraflar Ne Diyebilirki?
Fotoraf bulunuundan ok ksa bir srede harita yapmndan noterlik ilemine kadar yaamn akla gelebilecek her alanna trl ilevlerle szm,kendisine " olmazsa olmaz " bir yer edinmitir. Fotoraf gnmzde ylesine yaygn bir grntleme aracdr ki, dnyadaki insanlarn neredeyse tm hayatlarnda an az bir kere fotoraf ekmi, ektirmi ya da fotoraf ekildiine tank olmutur. Bu tanklk, fotorafla sradan ilikisi olan insanlarda, bir fotorafik grntnn nasl elde edildiine dair fikirleri olduu nyargsna yol amaktadr. nsanlar, herhangi bir fotorafla karlatklarnda, o grntnn elde edili srecini de bir biimde kendi zihinlerinde canlandrma eilimindedirler. Fotorafn, resim ile arasndaki en temel farklardan biri budur. Fotoraf izleyicisi, resim izleyicisinden farkl olarak ilk elde " Bu neyin fotoraf? Nasl ekilmi? " sorularn sorar. " Neden ekilmi? Fotoraf bu grntyle ne sylemeye alyor?" Sorular ikinci srada gelir. Bunun nedeni, fotorafn nesnel gereklikle arasnda bulunduu varsaylan ok gl badr. Eer herhangi birey bir fotorafta grnyorsa, o eyin bir n art olarak gerek hayatta da en azndan bir sre iin " belirmi" olmas gerekir. Bunun sonucunda da ," akla yakn" grnmeyen fotoraflar izleyici tarafndan daha da ok sorgulanr. Fotorafn gereklikle arasnda bulunduu varsaylan iliki ve buna bal olarak fotorafn zellikle belge hatta kant deeri tad gr, ve bu grn yaratt ar misyon, fotoraflar arasnda olduu gibi fotoraf izleyicileri arsnda da ciddi atmalar, ayrlklara yol am, lkemizde kurgulanm fotoraf reten sanatlarn hakarete varan szlerle eletirildii bile grlmtr. Oysa bugn, fotorafn digital ortama girmesi nedeniyle belge deeri yokolmutur ve gnmzde fotoraf, gerek deerini ancak aile albmlerinde ya da sanatsal uygulamalarda bulabilmektedir. Orhan Cem ETN
Fotoraf Terimleri
Alan Derinlii (Depth of Field DOF) zerinde odaklama yaplan cismin nnde ve arkasnda oluan net/seik alandr. Bu alan cimin nnde 1/3, arkasnda ise 2/3 orannda oluur. Alan derinliinin darln veya geniliini etkileyen e, objektifin odak uzunluu, kullanlan diyaframn al, ve cismin fotoraf makinasna olan uzakldr.
Ayrca bknz.: Diyafram akl ve odak uzunluu
Alan Derinlii ngsterimi (Depth of Field Preview) Baz fotoraf makinelerinde alan derinliinin kullanc tarafndan grlmesini salayan, diyafram aklnn salad grnty donduran bir dme veya kol bulunmaktadr. Tm netleme, lens akken veya en byk diyafram akl ayarnda yaplr. Gnmzde otomatik SLR makinelerin ounda alan derinlii ngsterimi bulunmazken, eski manuel makinelerde daha yaygn kullanlmaktadr. Anti-halo tabakas (Anti-Halation Backing) Filmlerin arka yzeylerine srlen ve tayc taban ya da fotoraf makinasnn arka ksmndan yansyarak yeniden filme dnp " halelenme" ye neden olan emerek yok eden boyal katman. Anti-statik bez Objektifleri ya da saydamlar silmek iin ve statik elektrikden kaynaklanan toz zerreciklerini uzaklatrmak iin kullanlan ilal bez. Autofocus Netlik ayarn otomatik olarak kendiliinden yapan objektif sistemi. ASA (Baknz: ISO) Ayna Kilidi Uzun poz srelerini gerektiren ekimlerde fotoraf makinasnn olabildiince sabit durmas gerekmektedir. Ayna kilitleme sistemi sayesinde, ayna yukar kalkk durumda kilitlenir ve rtc kapanana kadar bu durumda kalr. Bylece aynann hareketinden oluan sarsnt ortadan kalkar. Baka (Vizr) Fotoraf makinalarnda konuyu kadrajlamaya yarayan ksm.Baka, modern fotoraf makinelerinde, pozlandrmay denetlemeye yarayan bilgileri de ierir. Bakal (Vizrl) Makinalar Byk format fotoraf makinalarnn ou bu tiptedir. I ve dolays ile grnty bakaa getiren bir yanstma sistemi (refleks makinalar) kullanmak yerine grnt dorudan film dzlemi zerine gelir. Film yerletirilmeden nce grntnn olutuu ve yar saydam (buzlu cam) yzeyde netleme ve kadraj kontrolu yaplr. Bu yzey film dzlemiyle ayn yerdedir ve netleme ve kadrajlama bittikten sonra objektif kapatlr, film taklr ve pozlama yaplr. Bu makinalarda filmler tek tek taklr.
Ayrca bknz.: Byk Format
Braketleme - Farkl Deerlerde Pozlama (Bracketing) Alnacak sonularda herhangi bir pozlandrma hatasna yer vermemek iin ayn konuyu birbirine yakn ama farkl diyafram ya da enstantane hz ile ekme yntemi.
Ayrca bknz.: Nokta lm ve zon sistem
B Ayar (Bulb ayar - Bulb setting) Uzun pozlarda, makine perdesinin ya da obtratrnn istenilen sre iin ak kalmasn salayan kilitleme sistemi.
Fotoraf Terimleri
Byk Format Filmler boyutlar (format) itibariyle e ayrlrlar: Standart (35mm.), Orta ve Byk format. Byk format, orta format olarak kabul edilen 4x5, 6x7, 8x10 (en x boy) llerinden daha byk filmler iin kullanlr. Byk formatn avantaj, grnt kalitesinde ok az kaypla, olduka byk basklara izin verebilmesidir. Byk formatda gren sorunu yoktur ve rnek basklar (kontakt) dorudan negatiflerden yaplabilir. C41 Prosesi Renkli negatif filmlerin gelitirilmesinde kullanlan proses. ift Objektifli Refleks (TLR: Twin Lens Reflex) Baz orta formattaki fotoraf makinalarnda iki ayr objektif bulunmaktadr. Alt alta konan bu objektiflerden stteki grntnn bakaa (vizr) aktarlmasn, dieri ise filmin pozlanmasn salar. Bu tipteki fotoraf makinalarnda sorun paralaks hatas olarak bilinen ve bakadan grlen grnt ile film dzlemi zerine den grnt arasndaki alansal farktr. oklu (stste) ekim Ayn film karesi zerine birden fazla ekim yaplmasdr. Bu sayede zel etkiler yaratlabilir. rnein tele objektifle ekilmi ay fotoraf ile geni a objektifle ekilmi manzara fotoraf stste ekilirse, ay normal grntsne gre olduka byk bir grntde olacaktr. Dengeleyici Banyo (Compensating Development) Genelde fotoraf ekimi, filmlerin ASAlar dikkate alnarak yaplmasna karn baz durumlarda mevcut filmin ASA deeri ile banyo sreleri deitirilmek koulu ile oynanabilir. Bu yntem itme/ekme ilemi olarak bilinir. tme prosesinde nerilen deerden daha hzl ekim (- pozlama) yaplrken banyo sresi belirli oranda artrlr. Filme ekme prosesi uygulsndnda ise nerilen deerden daha yava ekim (+ pozlama) yaplrken banyo sresi belirli oranda azaltlr. tme/ekme ilemleri siyah/beyaz ve saydam filmlerde sklkla uygulanmaktadr. Diapozitif (saydam) inden k geirerek seyredilen pozitif, yani gerek renkli grntl renkli film. Diyafram Akl (Aperture) In objektif zerinden filme doru geiindeki aklktr. Gzn irisine benzeyen bir ekilde, yaprakklarn st ste gelmesi akln apn kontrol eder. Alan derinlii kontrol etme aralarndan birisidir. Diyafram aral bykken net alan derinlii azalr buna karlk diyafram aral kkken net alan derinlii artar. Diyafram aralklarnda bir deer deitirme, 1 stop deiiklik anlamna gelir. Bir deeri dierine deitirme, filme ulaan n miktarn iki misli artracaktr. Diyafram akl halkasndaki numaralar mercein odak uzunluu ile diyafram almnn ap arasndaki orana denk gelir.
Ayrca bknz.: rtc hz, alan derinlii
Diyafram ncelikli pozlama (Aperture Priority) Bir ok ekim koulunda, belirli bir diyafram deerinin kullanmna ihtiya duyulabilir. Fotoraf makinesinde diyafram ncelikli pozlama seimi yaplrsa, diyafram akl sabitlenir ve makine mevcut k koullarna bal olarak uygun enstantaneyi verir.
Ayrca bknz.: rtc hz ncelikli pozlama ve kler
DX Ayar Film kasetlerinde bulunan ve film duyarlln otomatik olarak makineye aktaran sistem.
Fotoraf Terimleri
Dner Kafa (Pan) Dner veya top kafaya sahip olmayan bir ayak ya da tekayak ile yalnzca yatay formatta fotoraf ekilebilir. Dner kafa sayesinde, fotoraf makinesi deiik ynlerde evrilerek tam bir ekim kontrolu salanr.
Ayrca bknz.: Tekayak, ayak
E-6 Proses Diapozitif (saydam ) filmlerin gelitirilmesinde kullanlan ilem. F Dura (F- Stop) Bir F - dura filme ulaan n deerini iki misli deitirmek demektir. Diyafram akln 2den 2.8e deitirme, filme ulaan ilkinden 1/4 orannda indirmek anlamna gelmektedir. Buna kyasla diyafram akln 2den 1.4e deitirme filme ulaan k miktarn iki katna karmaktr. Fazla pozlama Filmin ak bir diyafram ya da yava bir enstantane hz seimi nedeniyle ok fazla k almasdr. Film hz (Baknz ISO) Filtre (Filter) Fotoraftaki son grnty deitirmek amacyla objektifin n ksmna taklan her ey filtredir. Filtrelerin, dairesel polarize, stan, yldz, yumuatc eitlerinin yannda fotorafn tamamen rengini deitiren eitleri de bulunmaktadr. Fla Kablosu Fla kzann ve TTL flalarn retilmedii dnemlerde, flan fotoraf makinesine balantsn salamak iin kullanlan kablodur. Olduka ince ve krlgandr ancak gerektiinde flan, kablo mesafesinden kullanlmasn salar. Fla senkronizasyonu Flan, obtratrn almasna uyumlu olarak almasdr. Fla senkronizasyonu iin gerekli olan rtc (enstantane) hz makinenin trne gre deiir (1/125,1/60 gibi). Kendi iinde fla olan kompakt makinelerde ve zel kullanml flaa sahip SLR makinelerde doru rtc hz otomatik olarak ayarlanr. Fla yuvas Fla iki trl kullanlabilir, fla kablosu ile ya da fla yuvasna taklarak. Kzakl tip flalar fotoraf makinesinin stnde yer alan yuvaya geirilir ve her iki taraftaki akm ileticiler sayesinde fla altrlr.
Ayrca bknz.: Fla Kablosu
Gelitirici (Developer) Gzkmeyen/gelimemi imaj grnr klmak iin kullanlan kimyasal banyo. Gelitirilmi Fotoraf Sistemi (Advanced Photo System APS) 35mm fotoraf makinesini renmekle zaman harcamak istemeyen bir kullanc iin Kodakn fotoraf ekimini kolaylatrma giriimidir. 35mm filmin 36mm enine oranla, IX240 olarak adlandrlan bu filmin eni 24mmdir. Ayn boyutta basm salamak amacyla daha yksek oranda bytlmeden dolay, APSdeki grenler daha belirgin olacaktr. Gren Film ya da basklar zerinde grnty oluturan noktalardr. Yava fimler (dk ASA deerli filmler, rnein 25 ASA, 50 ASA) kk grenlidirler ve oluturduklar grnt keskindir, bunun tersi olarak hzl filmler (yksek ASA
Fotoraf Terimleri
deerli filmler, rnein 400 ASA, 800 ASA) byk grenlidirler ve oluturduklar grnt keskin deildir, grenler grnt zerinde seilebilir. Gri kart Gri rengin %18 ini yanstan kart. Gn Dengesi (Daylight Balance) Bugn en ok gn n dengeleyen filmler bulunmaktadr. Film zerinde dier k koullarna dengelidir notu belirtilmedii srece, film muhtemelen gnna dengeli olarak retilmitir. Bu tr film, doal k veya normal fla koullar altnda doal renkler retecektir. Tungsten nda (Akkor k ampulu) ekildiinde krmzms sar bir renk, fluoresan nda yeil bir renk alacaktr. ISO/ASA Filmlerin a kar duyarllklarn belirleyen standart l sistemi. Deer bydke filmin a kar duyarll da artar. Ikler (Pozometre) Gnmzde hemen tm fotoraf makinalarnn kleri bulunmaktadr. Ikler, doru diyafram akl ve rtc hzn belirleyebilmek iin varolan n miktarn ler. Ayrca el klerleri de bulunmaktadr. Bu aygtlar kullancya daha fazla seenek sunarlar ve daha hassastrlar. Fotoraf makinalarnn zerinde bulunan tipte klerler gibi konudan yansyan len aygtlara yansmal lcler denir. Konu zerine den len aygtlarn kullanm da bir dier lm tekniidir.
Ayrca bknz.: Nokta (Spot) lm
Kablo deklanr (Cable release) Uzun sreli pozlamalarda, ksa sreli pozlamann aksine fotoraf makinesinin hareketi fotorafta farkedilir. Bu problemi engellemek iin makine bir tripod (ayak) zerine yerletirilmeli veya kablo deklanr kullanlmaldr. Kablo deklanrnn vidal ucu vardr ve bu u deklanre sktrlr. Kablo deklanrne gre yaplmam bir makinede muhtemelen baka bir kullanm metodu vardr (kablolu veya kzltesi nlarla alan bir tertibat gibi). Kelvin Renkli fotorafta n renk tonunu lmekta kullanlan birim. 5500K gn nn Kelvin olarak llm deeridir. Kontak Bask (Contact Print) zellikle siyah/beyaz fotoraflar,bytmeden nce seebilmek iin negatifle ayn boyda retilen kk basklard. Kontrast Bir fotorafn konusunda yer alan, en aydnlk ve en karanlk blmler arasndaki oran. Krk (Bellows) Objektif ile fotoraf makinesinin gvdesi arasnda bulunan genellikle ray zerine yerletirilmi esnek yaps olan bir malzemedir. Raylar krn objektif ile gvde arasndaki mesafeyi deitirmek amacyla ayarlanmasn salar. Bu makro fotoraf ekimini ve yakn odaklamay mmkn klar. Esnek krkler byk formatl makinelerde perspektif deiimini salamak amacyla, film yzeyinde objektifin eimini mmkn klar.
Ayrca bknz.: Makro fotoraf ekimi, Byk format
Makro Fotoraflk Yakn plan ekimler bu ekilde adlandrlr. Nesneler o kadar yakndan ekilirler ki, sonular orijinal bykln 1/3 ile 8 kat arasnda deiir.
Fotoraf Terimleri
Matriks lmleme Baz gelimi SLR (tek objektifli refleks) fotoraf makinalarnda bulunan ve vizrdeki (baka) alan blmlere ayrp, poz deerini arlkl ortalama yntemiyle hesaplayan sistemdir. Nokta (Spot) lm Bazen matris veya merkez arlkl poz lm yapmak olduka zordur veya doru pozlandrma yapmak istenen alan olduka kktr. Nokta lm sistemine sahip fotoraf makinalar noktasal lm yaparlar ve doru poz lm salanr. Objektif Normal objektif, Bakatan (Vizr) bakldnda oluturduu grnt insan gznn grd grntye edeer olan objektiftir. Geni a objektif, Normal objektife gre daha fazla grnt alan oluturan objektiflerdir. Dar a objektif, Normal objektiflere gre daha az grnt alan oluturan objektiflerdir. Zoom objektif, Deiik alarn ayarlanarak elde edildii objektiflerdir. Birden fazla objektifin grevini tek objektifin grmesi nedeniyle kullanm kolayl ve fiyat avantaj salar. Ancak ok mercekli sisteme sahip olmalar nedeniyle grnt kalitesi daha dktr ve yavatrlar. Tek objektif, ls ne olursa olsun, bir objektifin tek gr asna sahip olmas durumudur. Bu objektifler, zoom ojektiflere gre daha kaliteli sonular verirler ve hzldrlar. Ayrca bu objektiflerin diyafram aklklar daha fazladr. Objektifden lm (TTL: Through The Lens) Yeni kuak fotoraf makinalarnn ou k lmn objektifin iinden gelen k iddetine gre ler. Bu sisteme TTL denmektedir. Odak uzunluu (Focal Length) Herhangi bir objektif sonsuza odaklandnda, grnty drd odak noktas ile objektifin optik merkezi arasndaki uzunluktur. Orta Format Geni formatta olduu gibi, 35mm. formatna gre daha kaliteli sonular veren ve genellikle 6x4.5 cm, 6x6 cm ve 6x7 cm. boyutlarndaki filmler ve bunlar kullanan fotoraf makinalari iin kullanlan tanmdr. Oynarba (Ball head) Tripod (ayak) ya da monopodda (tekayak) oynarba olmad takdirde fotoraf makinesi ile yalnzca yatay bir konumda fotoraf ekimi gerekletirilebilir. Oynarban ayaa eklenmesi, sktrlan vidalarn yardmyla makinenin nerdeyse her yne evrilmesini mmkn klar. Oynarban bir dezavantaj, fotoraf karesinin tm ynlerinin ayn anda kontrol edilmesi gerekliliinden dolay, doru pozisyonu bulmann daha zor olmasdr.
Ayrca bknz.: ayak (tripod) ve tekayak (monopod)
rtc Hz (Enstantane) Filmin pozlandrlma sresidir ve ls saniyedir. Yksek rtc hzlar, makinann sarsnts veya fotoraf objesinin hareketi nedeniyle oluabilecek grnt bozulmalarn ortadan kaldrarak temiz bir sonu alnmasn salar. rtc (Enstantane) Hz ncelikli Bazen yaplacak ekimin zellii nedeniyle rtc hznn belirlenmesi nem kazanr. Fotoraf makinas bu durumlarda rtc hz ncelikli konuma getirilerek, fotorafnn ncelikle rtc hzn ayarlamas salanr ve makine bu hza gre uygun diyafram akln otomatik olarak verir.
Ayrca bknz. : Diyafram ncelikli
Fotoraf Terimleri
Pan (Panning) Hareketli bir konuyu makine bakacndan (vizrnden) konu ile yaklak ayn hzda takip ederek yaplan ekim tr. Paralaks Telemetreli fotoraf makinalarnda, bakatan alnan grnt ile objektiften film yzeyine yansyan grnt arasndaki a fark. Bu tip hata 35 mmlik refleks makinalarda olumaz. Pozlama Kilidi (Exposure Lock) Metre lm yapldnda, baz durumlarda karenin ana konusu grntnn merkezinde olmayabilir. Konu iindeki ana konuyu doru pozlamak iin, pozlama kilidine baslr, ekilmek istenen konu karenin iine tekrar yerletirilir. Genellikle modern makinelerde pozlama kilidi ilemi deklanre yarm basarak, daha sonra metre lm ilemini yaparak, daha sonra konu yerletirilerek yaplr. Stop Diyafram ya da enstantane ayarlar arsndaki derece farklar.
Ayrca bknz.: f-stop
Sabitleyici (Fixer) Ik grmeyerek metalik gme dnmeyen gm tozlarn kendi iine alarak filmin saydamlamasn salayan ve artk ktan etkilenmeyecek duruma getiren kimyasal banyo ilemi. Self-Timer Makinelerde deklanre basldktan belli bir sre sonra perdenin almasn ve ekim yaplmasn salayan zellik. Sepya (Sepia Toning) eitli kimyasal banyolarla fotoraf basksnn kahverengi ve tonlarna boyanmas ilemi. Solarizasyon (Solarisation) Solarizasyon ilemi, normal gelitirme ilemi srasnda duyarkatn ok ksa sreli olarak beyaz a gsterilmesi ve daha sonra gelitirme ilemine devam edilmesidir. Standart Boyut (Format) Kullandklar film boyutu 35 mm olan (grnt alan 24X36 mm) fotoraf makinalar standart boyut makinalardr. Tekayak (Monopod) Fotoraf makinasnn zerine takld tek bir ubuktan oluan ayak dzeneidir. ayaa (tripod) gre tama kolayl salamasna ramen, makinann hala el ile tutuluyor olmas nedeniyle sallant sorunu tam olarak giderilemez. Ancak ayan kullanmnn zamanlama veya fiziki nedenlerle mmkn olmad yerlerde gereklidir. Tek Objektifli Refleks (SLR) Gnmzde en yaygn kullanlan fotoraf makineleridir. Bu tipteki makinelerde, objektif ve film ayn dzlemde olduklarndan ve objetifin yakalad grnt bir penta prizma yardm ile bakaa (vizr) dorudan yansdndan bakadan grlen grnt ile elde edilen grnt bire bir ayndr. Telemetreli Makinalar Grntnn film dzlemi zerine aktarld objektifden ayr olarak, gzn
Fotoraf Terimleri
grnty yakalamas iin farkl bir basit mercein kullanld makinalardr. Tek mercekli refleks makinalara gre, film dzlemi zerindeki grnt ile gzn grd grnt arasnda farkllk (paralaks hatas) olmas nedeniyle dezavantajldrlar.
Ayrca bknz.: Paralaks
Ton Belirli bir rengin doygunluu Uzatma Tpleri (Extension Tube ) Makro fotoraflk iin gereken admlardan bir tanesi, objektifi daha yakn netleme ilemi iin, odak alanndan karmaktr. Uzatma halkalar bu amala kullanlr. Bu halkalar kre benzerler, fakat onlar gibi esnek deildir, mesafe de genelikle ayarlanamaz.
Ayrca bknz.: Krk ve makro fotoraf ekimi
ayak (Tripod) Fotoraf makinasnn hi kmldamamas veya zel etkiler iin uzun sreli pozlama istendiinde, makinann zerine taklabilecei bacakl ve eitli yntemlerle oynar bir kafaya sahip sehpa sistemidir.
Ayrca bknz. Tekayak
Yanstc (Reflektr) In istediimiz yere dmedii durumlarda kullanlr. Yanstc, nesnenin karanlkta kalan blgelerine ynledirebilmek iin a dorultulur. Altn renkli yanstclar renkleri scaklatrrken, gm ve beyaz renkli yanstclar renklerde deiiklik yapmazlar. Deiik renklerde yanstc kullanlarak fotoraf ekilecek nesnenin renklerinde deiiklikler elde edilebilir. Siyah renkli yanstcnn grevi ise biraz farkldr ve emerek grntnn daha karanlk kmasn salar. Yapay Ik (Tungsten) Filmi Fotoraf ekilen ortamda gn yerine aydnlatma lambas vb. yapay k kaynaklar varsa renk slarnda sapma olmamas iin yapay k filmlerinin kullanlmas gerekir. Yapay klar krmzya kaan sar renklerdedir ve bu ortamlarda ekilen fotoraflarda renkler turuncuya dnk olacaktr. Bu zel filmler krmz/sar renklerin hakimiyetini azaltarak sonucun daha doal olmasn salarlar. Zon (Zone: blge) Sistemi Bazlarna gre kullanlmas gereken tek k lm sistemidir. Bu sistemde lm yaplacak alan 11 blgeye ayrlr ve 0dan 10a kadar numaralandrlr. 0 en koyu siyah, 10 en ak beyazdr. 5 deeri alm blge gri kartn kullanlabilecei yada %50 beyaz %50 gri ve zerine den n %18inin yanstld blgedir. Her blgenin pozlama deeri arasndaki fark 1 durak (f-stop)tr, ve fotoraf ekim alannn herhangi bir blgesini 5 numaral blge ile olan farkllna gre pozlayabilir. rnein Kafkas kkenli bir insann derisi yaklak blge 6dr ve fotoraf makinamz lm yaptnda 1/125 ve f:4 vermektedir. Blge 5 ile blge alt arasnda 1 durak fark olduundan doru tonu yakalayabilmek iin 1 durak fazla pozlama yapmamz (1/60 f:4 veya 1/125 f:2.8) gerekmektedir. Burada blge 6nn blge 5e gre daha ak olmasna ramen fazla pozlama yaplmasnn nedeni, makinalarn lm sistemlerinin blge 5 dnda yanlabilmesidir.
Notlar
Gerek yaamda olduu gibi, fotoraf ekerken kiinin gznn iine bakmak arada bir ba oluturur. Birinin fotorafn ekerken, o manyetik baklarn, byleyici glmsemenin gcn ortaya karabilmek iin makineyi kiinin gz seviyesinde tutun. ocuklar sz konusuysa, bu onlarn boyuna inmeniz gerekiyor demektir. ektiiniz kiinin her zaman makineye bakmas gerekmez. Tek bana gz seviyesi as sizi resmin iine eken kiisel ve davetkar bir duygu yaratr.
Daha iyi
yi
Daha iyi
yi
nce
yi
yi
Oda kilitleyin
ektiiniz obje, fotorafn tam ortasnda deilse net bir fotoraf elde edebilmek iin oda kilitlemeniz gerekir. Otomatik odakl fotoraf makinelerinin ou fotorafn merkezinde ne varsa ona odaklanr. Ancak fotoraf kalitesini artrmak iin ou zaman ektiiniz nesneyi tam ortadan hafif yana kaydrmanz gerekir. Bulank bir fotoraf ekmek istemiyorsanz, nce ektiiniz nesne tam ortadayken oda kilitlemeli, ardndan da nesne ortadan yana kayacak ekilde kompozisyonu deitirmelisiniz. Oda genellikle admda kilitleyebilirsiniz. nce, nesneyi tam ortaya yerletirin ve deklanr yarm basl halde tutun. kinci olarak, deklanr hala yarm basl halde makinenizi oynatarak nesneyi ortadan yana kaydrn. nc ve son olarak, fotoraf ekmek iin deklanre tam olarak basn.
Sonra
nce
nce
Ia dikkat edin
Fotorafn ektiiniz nesneden sonra fotorafn en nemli esi ktr. Ik ektiiniz fotoraftaki her eyin grnmn etkiler. Anneannenizi ekerken, yandan vuran parlak gn krklklar belirginletirir. Oysa bulutlu bir gnn lo ayn krklklar gizler. ektiiniz nesne zerine fazla k dmesini istemiyor musunuz? O halde ya kendiniz yer deitirin ya da ektiiniz nesnenin yerini deitirin. Manzara fotoraf ekerken, n kavuniine ald ve tm arazi boyunca uzanp gittii sabahn erken ya da akamn ge saatlerini deneyin.
yi
Bu da iyi
Dikey
Yatay
Fotoraf ekerken denetim sizde olsun; fotoraflarn kalitesinin ne kadar arttn siz de grn. Yalnzca bir fotoraf gibi deil bir film ynetmeni gibi hareket edin. Film ynetmeni her eyi kontrolnde tutan kiidir. Yer seimini ynetmen yapar: "Herkes arka baheye ksn." Aksesuarlar ynetmen seer: "Kzlar, pembe gzlklerinizi takn." nsanlar ynetmen organize eder: "imdi biraz daha yakla ve kameraya doru eil." Fotoraf ekerken ou zaman bu kadar mdahaleci olmanz gerekmez ama ne demek istediimizi anlamsnzdr: Fotoraf ekerken denetimi aln ve kendi fotoraf dllerinizi kazann. Daha iyi
yi
En aklda kalan "Kodak anlarnn" ounu oluturan ailemiz ve dostlarmzdr. te size karmak istemeyeceiniz baz neriler.
Sk sk fotoraf ekin Bebeinizin geliimini adm adm takip edin - ilk glmsemesini, ilk banyosunu, ilk diini, ilk admn. Bebekler inanlmayacak kadar abuk deiir; gemie karp gitmeden bebeinizin her ann yakalamaya aln. Bebeinizin yaamndan bir gn fotoraflayn. Sabah uyandnda gerinmesinden, akam uyku vakti esnemesine kadar, ocuunuzun tam bir gnn izleyin. Sonraki yllarda keyifle anacanz bir dizi fotorafnz olacak.
Duygular yakalayn Bir srtma, bir esneme, bir alama - yalnzca gzel glckleri deil tm duygular yakalayn. Bebekler rahat ve zgrdr. Fotoraflarnzda bunu yanstn. Yaklan Vizrnz ekeceiniz objeyle doldurun; ok daha etkileyici fotoraflar yaratn. nemli olan vurgulayp kalan dlamak iin yaklan ya da fotoraf makinenizin zoom'unu kullann. Fotoraf makinenizin en yakn odak mesafesini renmek iin kullanm klavuzuna bakn. Farkl alar deneyin Fotoraf ekmeye bebeinizin gz seviyesinden balayn. Bebein birisinin omzunda dzgn durmasn salayn. Birka afacan koltua sralaya da bilirsiniz. Ardndan, farkl bir ey deneyin - rnein (salam!) bir sandalye zerine kn ve yatandaki bebein fotorafn ekin.
Fotorafa dier insanlar da katn. Bebekle birlikte dier insanlar ekin - Abla kardeini beslerken, Bykbaba bebek torunuyla dans ederken. ki bebei birbiriyle tantrn; o an aralarnda oluan ba gzlerinde yakalayn.
Sade bir arka plan kullann Tka basa doldurulmam bir arka plan dikkati fotoraf ekilen obje zerinde toplar ve daha gzel sonu verir. Fotorafn ektiiniz objeyi sade ve dikkat ekmeyen bir arka plan zerine yerletirin. Bazen kendinizi (ve fotoraf makinenizi) hafif saa sola hareket ettirerek grntdeki gereksiz fazlalklardan kurtulabilirsiniz. Doal k kullann Bulutlu, kapal gnlerin insan fotoraf iin en iyi saladn renmek size artc gelebilir. Parlak gne gzlerin kslmasna yol aar ve yzde keskin glgeler oluturur. Kapal gnlerde k yumuaktr ve yzleri daha ekici gsterir. Kapal mekanlarda, fla kapatp pencereden gelen kullanarak fotorafn ektiiniz objeye yumuak, neredeyse ldayan bir grnm kazandrabilirsiniz. Fotoraflarnz tebrik kartlarna dntrn. Doum haberi vermeden ilk emekleme ansna kadar, keyifli fotoraflarnzdan aileniz ve dostlarnzla paylaacanz tebrik kartlar yaratn.
Mumlarn parlayan n gsterin Yanan mum n ekebilmek iin, flanz kapatn. Fotorafn bulank olmamas iin makinenizi bir trabzan, sandalye arkas, masa zerine koyarak ya da bir kap erevesine dayayarak hareketsiz kalmasn salayn. Masa st tipinde ucuz bir ayak kullann.
Yaklan Vizrnz ekeceiniz objeyle doldurun; ok daha etkileyici fotoraflar yaratn. nemli olan vurgulayp, kalan dlamak iin yaklan ya da fotoraf makinenizin zoom'unu kullann. Fotoraf makinenizin en yakn odak mesafesini renmek iin kullanm klavuzuna bakn.
Fotoraf dzenleyen yazlmlar ya da Kodak fotorafs yardmyla krmz gzden kurtulmak artk ok kolay. Hepsi gzel de, krmz gz olumasn neden en batan engellemeyelim? Fotorafn ektiiniz kiiye dorudan objektife deil omzunuza bakmasn syleyin. Odadaki tm klar yakmak da yardmc olabilir. Makinenizin "krmz gz azaltma" fonksiyonu varsa bunu kullann. Fla etki mesafesi iinde kaln Dijital fotoraf makinelerinin tipik fla mesafesi 1.8 - 3 metre arasnda, video kameralarnn ise 4.5 metreye kadardr. Fla mesafesinin dnda kalan nesneler ya ok karanlk ya da ok aydnlk kar. Makinenizin kullanm klavuzunu inceleyin ve fotorafn ekeceiniz nesnenin fla mesafesinde olduundan emin olun.
Yedek pil, film ve fotoraf kart almay unutmayn Makineniz umulmadk bir anda almazsa zlmez misiniz? Ya nemli bir anda filminiz biter veya fotoraf kartnz dolarsa. Bir gece ncesinden fotoraf makinenizin pilini kontrol edin, her eyin altndan emin olmak iin bir iki poz fotoraf ekin. Yedek pil, film ya da fotoraf kartlarn yannza almak zere hazrlayn.
Fotorafn kusursuz olmas iin grnt ekrann kullann ou dijital fotoraf makinesiyle, fotoraf ektikten sonra grnt ekrann kullanarak ekilen fotorafn gzel olup olmadn renebilirsiniz. ou makine ekilen fotorafn ekranda bytlmesine olanak tanr, bylece gz kapal ya da yznde tuhaf ifadeli bir ekim olup olmadn kontrol edebilirsiniz. Bir kez daha ekmeniz gerekiyorsa bunu hemen anlarsnz.
Fotoraflar hediye olarak verin Doum gnlerinde fotoraflarn ok ie yaradn fark edeceksiniz. ok iyi bir teekkr kart olabilirler. Yzlerce km uzakta yaayan Aye Teyzenize, onun gnderdii ayckla oynayan Funda'nn fotorafn gnderin. Dijital bir fotoraf makinesi ve bir inkjet yazcnn yardmyla, konuklarnz evlerine gnn anlamn gsteren bir hediyeyle gnderebilirsiniz.
Sabrl olun En kusursuz fotoraf hemen ekebileceinizi dnmeyin. Oturup en uygun an bekleyin ve o an geldiinde hemen fotoraflayn.
Fotoraflar gz seviyesinden ekin Gerek yaamda olduu gibi, fotoraf ekerken kiinin gznn iine bakmak arada bir ba oluturur. Bu durumda, yere oturup ocuunuzun perspektifinden birka fotoraf ekmeyi deneyin. Bu yolla ifadeler daha doal, flala ektiiniz fotoraflarn k dalm batan aa daha dengeli ve arka plan da muhtemelen daha gzel grnecektir. Bu teknik ev hayvanlarnda da ie yarar.
Habersiz fotoraflar ekin Fotorafn ektiiniz kiiye objektife bakmasn syleme drtnze yenik dmeyin. eitlilik nemlidir. Onlarn alrken, oynarken, bir yere yaslanm sohbet ederken ya da dinlenirken habersiz fotoraflarn ekin.
Baz fotoraflara ocuunuzun arkadalarn katmay unutmayn. Gelecek yllarda bu fotoraflar onlara mutlu zamanlar ve gl balar hatrlatacaktr. "Bak! Bu fotoraf Funda kendi san kesmeye kalktnda ekildi!" "Sahi Ahmet imdi ne yapyor?" "Kim bilir neye glyorduk." Yaklan Vizrnz ekeceiniz objeyle doldurun; ok daha etkileyici fotoraflar yaratn. nemli olan vurgulayp kalan dlamak iin yaklan ya da fotoraf makinenizin zoom'unu kullann. Fotoraf makinenizin en yakn odak mesafesini renmek iin kullanm klavuzuna bakn.
Oda kilitleyin ou otomatik odakl fotoraf makinesi vizrn ortasndaki nesneye odaklanacandan, birok kiinin olduu fotoraflar bulank kabilir. ki kiinin fotorafn ekerken tam bir d krkl yaayabilirsiniz - arkadaki aa tam ortada olacandan ektiiniz insanlar bulank kabilir.
Bundan kanmak iin oda ekeceiniz nesne zerinde kilitleyin. Bunu ounlukla ekeceiniz nesneyi vizrnzn tam ortasna getirip deklanr yarm basarak yaparsnz. ektiiniz nesneyi fotoraf karesinin istediiniz yerine getirene kadar deklanr yar basl tutmaya devam edin. stediinizi elde ettiinizde, deklanre tam olarak basn. Brakn ocuklar kendi dnyalarn kaydetsinler
Bir ocuun gznden bakldnda tmyle yeni bir dnyadr bu. Tek kullanmlk makineler veya dijital fotoraf makineleri ocuklarn birbirlerinin fotorafn ekmelerini ve onlar iin nemli anlar yakalamalarn kolaylatrr. Sonularn sizi artmasna hazr olun! Objeyi merkezin dna aln Nesneyi fotoraf karesinin bir yanna yerletirmek kompozisyonu daha ilgin ve dinamik klabilir. Ancak fotoraf makineniz otomatik odakl bir makineyse, bu tr makineler tam ortaya odaklanacandan ektiiniz fotoraf bulank kabilir. Makinenizi fotoraf nesnesi zerinde nceden odaklayp kilitlemek iin, kullanm klavuzundaki odak kilitleme zelliini okuyun. Bunu ounlukla deklanr yarm basarak ve deklanr yarm basl haldeyken fotoraf yeniden dzenleyerek yaparsnz.
yi elenceler! Poz verdirmek iin ok uramayn. Ama bu kiiyi rahatlatmak ve doal bir poz vermesini salamaktr. Bu kiinin en sevdii yerde veya en azndan rahat bir yerde ekmeye aln. Anlaml aksesuarlar, rnein bir kupa, bir mzik aleti hatta bir balk bile fotorafn anlamn glendirebilir.
Yaklan Vizrnz ekeceiniz objeyle doldurun; ok daha etkileyici fotoraflar yaratn. nemli olan vurgulayp kalan dlamak iin yaklan ya da fotoraf makinenizin zoom'unu kullann. Fotoraf makinenizin en yakn odak mesafesini renmek iin kullanm klavuzuna bakn. Habersiz fotoraflar ekin Fotorafn ektiiniz kiiye objektife bakmasn syleme drtnze yenik dmeyin. eitlilik nemlidir. Onlarn alrken, oynarken, bir yere yaslanm sohbet ederken ya da dinlenirken habersiz fotoraflarn ekin.
Doal k kullann Bulutlu, kapal gnlerin insan fotoraf iin en iyi saladn renmek size artc gelebilir. Parlak gne gzlerin kslmasna yol aar ve yzde keskin glgeler oluturur. Kapal gnlerde k yumuaktr ve yzleri daha ekici gsterir. Kapal mekanlarda, fla kapatp pencereden gelen kullanarak fotorafn ektiiniz objeye yumuak, neredeyse ldayan bir grnm kazandrabilirsiniz.
Keskin glgelerden kann Bulutlu bir gn ya da lo bir ortamn hafif n kullanarak keskin glgelerden kann. Gneli gnlerde, fotoraf makinenizin birden fazla fla modu varsa, srekli fla sein. Bu, parlak gn nda bile flan patlamasn salar. Bu, yakndaki nesneler zerine dm glgeleri doldurarak dorudan gne nda daha keyifli portreler oluturur. Fotoraf makinenizin klavuzuna bakn.
Baz fotoraflara kendinizi de katmay unutmayn. Makineyi dz bir yere veya bir ayak zerine yerletirin. Vizrden hangi grnty almak istediinizi kontrol edin; otomatik zamanlaycy altrp deklanre basarak fotoraftaki yerinizi aln. Otomatik zamanlaycyla ilgili ayrntl bilgi iin makinenizin kullanm klavuzuna bakn.
Sabrl olun Fotoraf ekme ileminiz ksa, sesiniz sakin olsun. Onlar iin yeni bir etkinlik olan fotoraf ekme iine dikkatlerini ekmek yerine, doal hallerinde fotoraflarn ekin.
Dikkat ekmek iin ek aksesuarlar kullann Ev hayvannz poz vermeye istekli deilse, dikkatini ekmek iin iek, oyuncak hatta bir para yiyecek kullann.
Fotoraflar gz seviyesinden ekin Gz gze temas insanlarda olduu gibi hayvanlarda da bir ba oluturur. Bu durumda, scak ve samimi fotoraflar ekebilmek iin hayvannzn seviyesine eilin.
Yaklan Vizrnz ekeceiniz objeyle doldurun; ok daha etkileyici fotoraflar yaratn. nemli olan vurgulayp kalan dlamak iin yaklan ya da fotoraf makinenizin zoom'unu kullann. Fotoraf makinenizin en yakn odak mesafesini renmek iin kullanm klavuzuna bakn.
Hayvan hareket halinde fotoraflayn Hayvanlar koup oynamaya baylr, bu sevinlerini gstermek iin onlar hareket halinde fotoraflayn. Hareketli resim ekebilmek iin yksek hzl (400 ASA) film kullann. Hareketin hangi noktada gerekleeceini planlayarak o noktaya odaklann.
ok sayda fotoraf ekin En doru an yakalayabilme ansnz artrmak iin ok sayda fotoraf ekin. Profesyoneller bile ok sayda fotoraf eker ve o tek kareyi yakalayabilmek iin rulolarca film harcamaktan asla kanmazlar.
Dn, nian ve snnet gibi zel olaylar, aile fotoraflar ya da okul yllklar, stdyoya girmenizi gerektiren zel durumlardr. Stdyo ekimleri, basit bir ilemmi gibi grnse de ciddi bir n hazrlk gerektirir. Aksi takdirde, beklenmeyen sonularla karlaabilirsiniz. Stdyoda fotoraf ektirmeyi dnyorsanz, baz noktalara dikkat etmenizde byk yarar var. Her eyden nce, en az 3-4 fotorafy gezip bir n aratrma yapn. Fotoraflar gezerken u sorularn yantlarn almaya gayret edin: Vitrin fotoraflar ve albmler, kendi ekimleriniz mi? Randevuyla alyor musunuz? Stdyoyu ve nasl bir dekor kullanlacan nceden grebilir miyim? Jeneratr var m? Havalandrma ve klima var m? Tuvalet var m? Soyunma kabini ve hazrlanma odas var m? Makyz var m? Fotoraflar teslim ederken, ne tr bir albme koyuyorsunuz? Stdyo ekiminin maliyeti nedir? Fotoraflar hangi kada baslyor? (zellikle, Kodak profesyonel fotoraf katlar, ten rengini en net gsteren, dnyann en iyi katlardr.)
Kodak'tan Profesyonel Stdyo Hizmetleri Bugn Trkiye geneline yaylm 50 Kodak Proportrait maazasnda, profesyonel stdyo fotoraflar ekiliyor. Kodak, bu mekanlarn, rahat ve konforlu olmasna byk zen gsteriyor. Son teknolojilerin kullanld bu ferah maazalarda, en kaliteli malzemelere baslm, ok zel fotoraflar sunuluyor. Kodak Proportrait maazalarnn stdyo hizmetlerinden yararlanmak istiyorsanz, nce randevu almanz gerekiyor. Her ekim iin, 3-4 rulo film kullanlyor. sterseniz, dijital ekim de yaplyor. Dijital fotoraflar ekilip arkaya fonlar ekleniyor. Ayrca, efektli fotoraflar da hazrlanyor. Daha sonra, ekilen fotoraflar, 6x9 cm. boyutunda rnekler halinde, beeninize sunuluyor. Setiiniz fotoraflar, istediiniz boyutta baslarak bir albm haline getiriliyor. Kodak Proportrait maazalarnda, beendiiniz bir fotoraf ereveli bytmek de mmkn. ekilen fotoraflar akrabalarnza datmak istiyorsanz, oaltma hizmetinden yararlanabilirsiniz. Dijital ekim yaplan stdyo fotoraflar, duruma gre davetiye ve teekkr kart gibi amalarla da kullanlabiliyor. Bunun iin, size zel bir tasarm hazrlanyor. Kodak Proportrait maazalarnda, stdyo fotoraflar iin Kodak metalik katlar kullanlyor. boyutlu grnt kalitesinde bask imkan veren bu katlar, ereveletmek amacyla yaplan bytmeler ya da tek basklar iin de ideal. Evde saklandnda 100 yl akn bir sre dayanan Kodak katlar, karanlk ortamlarda saklanrsa 200 yldan uzun dayanyor.
Kodak'tan Dn Fotoraflar in Birka pucu Tarznza uygun fotorafy bulmak iin, grtnz fotoraflarn daha nce ektikleri dn fotoraflarna bakn. Son yllarda dn fotoraflarnda nostalji hakim. Siyah-beyaz tercih edenlerdenseniz, bu tarz fotoraflarn baz incelikleri olduunu hatrlayn ve fotorafnn nceki almalarn inceleyin. Yer ve mevsim msaitse, en azndan birka fotoraf d mekanda ektirin. Arka planda doann bulunduu bir dn fotoraf, renk ve doku bakmndan ok gzel sonular verir. Trkiye'de, bata Dolmabahe ve Yldz Saraylar olmak zere, tarihi mekanlar ve parklar, en ok tercih edilen mekanlardr.
Bir havai fiek gsterisinin nasl fotoraflandn hi merak ettiniz mi? Biz yant biliyoruz, stelik sradan olmayan, ilgin fotoraflar ekme olanaklar hakknda birok nerimiz de olabilir.
Makineyi kprdatmadan tutmak iin zel aba harcayn Fotorafn bulank olmamas iin makinenizi bir trabzan, sandalye arkas, veya masa zerine koyarak ya da bir stn veya aaca yaslayarak hareket etmesini engelleyin. Bu, makinenin hareket etmesini dolaysyla fotorafn bulank kmasn engeller. Kk veya byk boy bir ayak da kullanabilirsiniz. Hareketin yavalamasn bekleyin Obje hareket halindeyse, fotoraf ekmeden nce yavalamasn veya durmasn bekleyin.
Flanz kapatn Darda lo k altndayken daha etkin bir klandrma istiyorsanz ve nesneniz fla etki mesafesi iinde deilse (3 metreden daha uzak), flanz kapatp fotoraf varolan kta ekin. Fotoraf makinenizin hareket ettirilmemesine azami zen gsterin ya da ayak kullann; filmli fotoraf makineniz varsa yksek hzl film kullanmay unutmayn.
Lo a uygun film kullann Lo a uygun film (ayn zamanda hzl ya da yksek hzl film olarak bilinir) a son derece duyarldr, bylece ok hafif kta iyi fotoraflar ekebilirsiniz. Kodak Ultra gibi 400 ya da daha yksek hzl bir film kullann.
Fla etki mesafesi iinde kaln Dijital fotoraf makinelerinin tipik fla mesafesi 1,8 - 3 metre arasnda, video kameralarnn ise 4.5 metreye kadardr. Fla mesafesinin dnda kalan nesneler ya ok karanlk ya da ok aydnlk kar. Makinenizin kullanm klavuzunu inceleyin ve fotorafn ekeceiniz objenin fla mesafesinde olduundan emin olun. Deklanre yumuak bir ekilde basn Bulank fotoraflardan kanmak iin deklanre sert basp makineyi sallamayn. Deklanre yava ve yumuak bir ekilde basn; bylece fotoraflarnz net ksn.
Ciyuuvv, bommm, kr kr kr... Havai fiekler gkyzn bir renk cmbne evirir. Siz de ektiiniz harika fotoraflar gstererek insanlarn yzlerini aydnlatabilirsiniz. Ancak, nce bu harika fotoraflar hakknda ipularyla tanmanz gerekiyor.
Dk hzl bir film kullann Dk hzl film obtratr daha uzun sre ak tutar, bylece gkyzne yaylan havai fiek kvlcmlarnn tam fotorafn daha kolay yakalayabilirsiniz. Kendinizi hazrlayn ve fotoraf makinenizi sabit tutun!
yi bir pozisyon bulun Aa dallaryla havai fiekler pek uyum salamaz, onun iin kendinize iyi bir yer bulun. Pek saa sola hareket edemeyeceinizden, bina ya da insanlarn grnz kapatmayaca bir yer bulun. Makineyi kprdatmadan tutmak iin zel aba harcayn Fotorafn bulank olmamas iin makinenizi bir trabzan, sandalye arkas, veya masa zerine koyarak ya da bir stn veya aaca yaslayarak hareket etmesini engelleyin. Bu, makinenin hareket etmesini dolaysyla fotorafn bulank kmasn engeller. Kk veya byk boy bir ayak da kullanabilirsiniz.
ok sayda fotoraf ekin Havai fiek patlamasnn ne kadar sreceini kestirmek zordur. Elbette, bu patlamay en geniledii anda yakalamak istersiniz. yleyse ska deklanre basmay unutmayn ki, eve saklayabileceiniz fotoraflarla dnebilesiniz.
Farkl pozlama modlar deneyin Fotoraf makinenizin farkl ya da gelimi pozlama modlar varsa, kullann. Manzara modunda ekebilmek iin makineniz zerinde bir da simgesi olup olmadna bakn. Diyafram modundayken ("A" Modu) 11 ya da 16'y seip makineyi oynatmayn. Obtratr modundayken en dk obtratr hzn sein. Manuel pozlandrma ile de, birka patlamay alabilmek iin deklanr 2 - 5 saniye aras bir sre basl tutun; makinenizi sabit tutmaya ya da bir ayak kullanmaya zen gsterin.
Sade bir arka plan kullann Sade ve ektiiniz nesnenin nne gemeyecek bir arka plan sein. iein arkasna siyah veya ho renkli bir karton da yerletirebilirsiniz. Yaklan Fotoraf makinenizin yakn (makro) ekim modu varsa kullann, kullanm klavuzunda nerilen uzakla kadar yaklan. Dijital bir fotoraf makinesi kullanyorsanz, grntleme ekrann (LCD ekran) kullanarak fotoraf dzenleyin. iek fotoraf tutkunlar iin yakn ekim mercekleri zorunlu aksesuarlardr.
Farkl alardan ekim yapn. Vizrnz farkl seviyelerde kullann. Papatyalardan ekici bir rzgar gl elde etmek iin yukardan ekim yapn; lale ya da nergis fotoraf ekerkense ayn seviyeye inmek iin diz kn.
Iklandrma kullanrken yaratc olun ieklerin zerine den inceleyin Baz ieklerde arka plan klandrmas ilgin bir parlaklk verir. Kapal hava klandrmas gizli renkleri ortaya karr.
Rzgar kontrol edin Rzgar laleleri saa sola sallyor mu? Laleleri kapal bir mekana aln ve kolayca fotoraflayabileceiniz hareketsiz ve ekici bir ortam yaratn. Laleyi bir vazoya koyup pencere kenarna yerletirin. Bir para karton kullanarak rzgar engelleyebilirsiniz.
Fotoraf makinenizin asn karton fotorafta kmayacak ekilde ayarlayn. sterseniz, renkli bir karton seip, hem rzgar engelleyici hem de arka plan olarak kullann. Fotoraflarnz bakalaryla paylan nkjet yazcnzda basarken bu parlak renkleri ve ayrntlar gstermek iin, Kodak ultima ya da Kodak premium fotoraf kad kullann.
Bahenin genel tasarmn yanstn Byk ya da kk, her bahenin kendi tasarm vardr. Bahenin genel tasarmn ortaya karmak iin olduka geride ve olabiliyorsa yksek bir yerde (ikinci kat penceresi ya da bir tepe zerinde) durun.
iek diktiinizi belgeleyin iekler abucak geliip solduklarndan, sonradan neyin nerede olduunu ya da dikmek iin ne kadar alan gerektiini unutmak ok kolaydr. Bir sonraki yl dikeceiniz iekleri planlamak iin fotoraf makinenizi kullann. Bahenizdeki ieklerin geliim yksn anlatan bir dizi fotoraf ekin ve sonular daha sonra yapacanz dikimler asndan deerlendirin.
ncesi ve sonrasn gsteren fotoraflar ekin Nefis! Diyet yapanlarn "nce - sonra" fotoraflar inanlmaz grnyorsa sizin baheniz niye yle grnmesin. Her yeni proje ya da ok sayda iek dikimi iin, dikmeden nce bir fotoraf ekin, haftalar, aylar hatta yllar sonra bir de sonrasnn fotorafn ekin. Bu fotoraflar bahe albmnze ekleyin.
Tm ekimlerinize ilginlik ve derinlik katn Byk bir baheyi gsteren genel ekimlerinizi canlandrmak ve fotoraflarnza derinlik kazandrmak iin, n plana gl demeti, parlak renkte iekler veya ku banyosu gibi baz eyalar koyun. Yaknda olan obje zerinde oda kilitlemeyi dnn.
Temel ilgi noktasn merkezden dar kaydrn. Temel ilgi noktasnn fotoraf karesinin tam ortasnda olmamas, fotoraf daha ilgin hale getirir. Aa tepelerini ya da iek yatandaki en uzun boylu iekleri vizrnzn st kenarndan vizr boyunun te biri kadar aa yerletirin;
yldz iei, iek am allklar ya da heykel fotoraflyorsanz, sa veya soldan vizr eninin te biri kadar ieri yerletirin. Gerekten size hitap eden bir kompozisyon yaratana kadar denemeler yapn. Fotorafn ektiiniz nesnenin iyi odaklanmas iin oda kilitleyin. Mevsimleri kaydedin ou bahe geen aylar sresince byk deiim gsterir. yi bir gr as ve bir kompozisyon sein. Sonra da her ay ayn noktadan bir fotoraf ekerek bahenizin yl boyu yaad deiiklikleri gsterin. Bahenizin bir tarihesi olsun istiyorsanz birka yl ekmeye devam edin.
Bahvan asla unutmayn ster kendiniz olun isterse nl bir bahenin nl bir bahvan, hibir bahenin yks bahvannn fotoraf olmadan tam olamaz. Gergin, poz vermi glmsemeleri bo verin, bahvan ieklere eilmi urarken, tohum atarken ya da dl aldklar lahanay gsterirken fotoraflayn.
Temalarda gezinin Kiisel bahe ve genele ak parklarn temal blmleri vardr. Bir sar iek ve yaprak korosu, bir ocuk kesi, bir kk elale ya da tarihi bir blm. lk kez ziyaret ettiiniz bir baheye, zlmesi gereken bir bilmece gibi bakn ve fotoraflarla bu temalar zn. Bahe albm oluturun Baheyle uramak en sevdiiniz bo zaman etkinlii ise, bir albm hakediyor demektir. Yeni dzenlemeler, en sevdiiniz iekler, mevsimler ve karn yad o Mart aynn fotoraflarn ekleyin. Bu albm yllar sonra zengin anlar artracak ve yaratc fikirlere ilham olacaktr.
Tebrik kart olarak bahe fotoraflar Kiiliinizi bahenizden daha iyi ne yanstabilir ki? Sevdiiniz fotoraflardan birini sein ve inkjet yazcnzla onu bir tebrik kartna dntrn.
Fotorafa gl bir ilgi noktas koyun Gzler fotorafta bir eylere taklma eilimindedir, yleyse siz de renkli bir iek demeti, gkyznde bir bulut, bir da, bir aa, bir sandal gibi ilgin bir nesneyi fotorafa dahil edin.
n plana ilgin bir obje yerletirin Bir dal, bir kaya, bir it; fotorafnza derinlik katmak iin n plana ilgin bir obje yerletirin.
Temel ilgi noktasn merkezden dar kaydrn Ufuk izgisi veya temel ilgi noktasnn fotoraf karesinin tam ortasnda olmamas, fotoraf daha ilgin hale getirir. Ufuk izgisini fotoraf karesinin sten ya da alttan 1/3 boy aa ya da yukar yerletirin veya ilgi noktasn sol ya da sadan 1/3 orannda ieri yerletirin. Gerekten size hitap eden bir kompozisyon yaratana kadar denemeler yapn.
lek tespiti iin fotorafa insan sokun zellikle fotorafta, yanna bir insan yerletirmediyseniz bir uurum o kadar da derin grnmeyebilir. Baz karelere bir insan dahil etmek, fotorafn ektiiniz nesnenin korkun boyutunu ortaya karr.
Dikkat ekmek iin hat kullann Yol, nehir ya da it gibi hat eklinde bir grnt fotorafnz dikkat ekici hale getirir. Gzlerinizi esas ekim nesnesine ynlendiren hat eklinde bir grntnn olduu bir nokta ya da a belirleyin.
Doru bekleyin En doru k, sabah gn douundan hemen sonra ya da gn batmna yakn bir zamanda elde edilir. len gneinin keskin ve daha az ekicidir; fotoraf mmknse sabah ya da akama doru ekin.
Kt havada da fotoraf ekin Yamurlu gnlerin sizi resim ekmekten alkoymasna izin vermeyin. Yamurla cilalanm renklerin krmz oran artar. Kapal gnlerde, fotorafnz aydnlatmak iin renkli bir nokta bulmaya aln.
Flanz kapatn Darda lo k altndayken daha etkin bir klandrma istiyorsanz ve nesneniz fla etki mesafesi iinde deilse (3 metreden daha uzak), flanz kapatp fotoraf varolan kta ekin. Fotoraf makinenizin hareket ettirilmemesine azami zen gsterin ya da ayak kullann; filmli fotoraf makineniz varsa yksek hzl film kullanmay unutmayn. Geni bir manzara yakalayn Fotoraf makinenizin panoramik format modu (P) varsa, geni bir gr alannn muhteemliini yakalayabilirsiniz. Kodak Advantix fotoraf makinesi gibi APS makinelerin bu zellii vardr.
En iyi klandrmay bulun ekimini yaptnz nesne zerindeki inceleyin ve en ilgi ekici olan bulana kadar kendi pozisyonunuzu ya da ekimini yaptnz objenin pozisyonunu deitirin.
stc bir k yaratn Manzara, kent ya da insan fotoraflarn zenginletirmek iin gnn ilk ve son saatlerinin altn n ve uzun glgelerini kullann.
Keskin glgelerden kann Bulutlu bir gn ya da lo bir ortamn hafif n kullanarak keskin glgelerden kann. Gneli gnlerde, fotoraf makinenizin birden fazla fla modu varsa, dolgu flan sein. Bu, parlak gn nda bile flan patlamasn salar. Bu, yakndaki nesneler zerine dm glgeleri doldurarak dorudan gne nda daha keyifli portreler oluturur. Fotoraf makinenizin klavuzuna bakn.
Flanz kapatn Darda lo k altndayken daha etkin bir klandrma istiyorsanz ve nesneniz fla etki mesafesi iinde deilse (3 metreden daha uzak), flanz kapatp fotoraf varolan kta ekin. Fotoraf makinenizin hareket ettirilmemesine azami zen gsterin ya da ayak kullann; filmli fotoraf makineniz varsa yksek hzl film kullanmay unutmayn.
ok amal bir film sein Hem kapal hem ak mekanlarda fotoraf ekecekseniz ok amal Kodak Ultra filmini kullann.
Gece fla kullann Gece fla, arka plandaki bir grnty yakalayacak olan dk obtratr hz ile yakndaki bir objeyi aydnlatacak fla bir arada sunar. zellikle arka planda gn batm veya ehir klar ile bir insann fotorafn ekmek iin idealdir.
ekim yapmaya hazr olun Makinenizi hareketin gereklemesini beklediiniz noktaya evirin. Doru an geldiinde fotoraflamaya hazr olmak iin vizr gznze yakn, parmanz da deklanrn zerinde tutun.
ok sayda fotoraf ekin Zamanlama ok nemli olduundan hareket fotorafta yakalanmas en zor eydir. Profesyoneller bile ou zaman kusursuz tek kare fotoraf iin bir rulo film harcar.
Hareketi donduran film kullann O utu, zplay ya da taklay net olarak yakalayabilmek iin Kodak Ultra gibi hareket dondurma zellii olan bir film kullann.
Makinenizle hareketi takip edin Yaratc bir etki iin makinenizle hareketi takip edin ve deklanre makineyi hareket ettirirken basn. ekim nesneniz net ancak arka plan hz gsterecek ekilde bulank kacaktr.
Yaklan Harekete yeterince yakn, ancak hareketli pozun tmn alabileceiniz bir konuma yerlein.
Ufuk izgisini merkezin dna aln Ufuk izgisinin fotoraf karesinin tam ortasnda olmamas, fotoraf daha ilgin hale getirir. ok renkli bir gkyz fotoraflamak iin ufuk izgisini erevenin 1/3 altna yerletirin.
Gece fla kullann Gece fla, arka plandaki bir grnty yakalayacak olan dk obtratr hz ile yakndaki bir objeyi aydnlatacak fla bir arada sunar. zellikle arka planda gn batm veya ehir klar ile bir insann fotorafn ekmek iin idealdir.
Fotorafnzda siluetler olsun n planda, arka plandaki renkli gkyz zerine silueti drlm bir insan ya da aa kullanmak, gn batm fotorafnz daha da vurgulayacaktr. Makinenizdeki "no flash" (flasz) seeneini kullann; aksi takdirde siluet olumaz.
Objektifinizi temiz tutun Gnein dahil edildii bir fotoraf ekiyorsanz, toz zerrecikleri, parmak izleri ya da dier yabanc maddeler objektifte ciddi parlamalara neden olabilir. Fotoraflarnz paylan Paylatnz fotorafn deeri iki kat artar! Fotoraf ekimi yknz zel bir duvar panosu ya da masa st sergiye dntrn. Tebrik kartlar yaratn. Sevdiiniz bir fotorafn bir ay fincan ya da tirt zerine basksn aln ve " Kim bu?" ya da "Bu fotoraf nerede ekildi?" gibi sorulara hazrlkl olun.
Kumsaldaki hareketi yakalayn Plajda bolca elenceli olay vardr; plajn esiz atmosferini yanstabilmek iin bunlar fotoraflamanz gerekir. Kumdan koca kaleler yaparken, derin ukurlar aarken, dalgalarda srf yaparken ailenizi fotoraflayn. Elbette, vizr fotorafn ektiiniz kiinin gz seviyesine indirmeyi unutmayn.
Bir yk anlatn Herhangi nemli bir olay resimli bir ykye dntrlebilir. Darda geirilen tam bir gn kusursuz bir resimli ykdr. Ayrlnz, varnz, ulatnz tesisin giriini, gn boyu olan eitli olaylar ve yorgun ocuklarn eve dnn fotoraflayn.
Makinenizi koruyun Kum, su ve scak fotoraf makinesinin en byk dmanlardr. Kumsalda bunlardan kanmak neredeyse imkanszdr. te size bunlarla nasl baa kacanz hakknda neriler.
Fotoraf ekmiyorsanz, makinenizi ve filmleri gneten uzak, isterseniz bir havlu altna yerletirilmi, fermuarl bir antada tutun. Gnein film yuvasna yansyarak fotoraflarnz bozmamas iin filmi glge bir yerde takn . Fotoraf makinenize kum girerse, nce fleyerek temizleyin daha sonra bir lens temizleyici frayla kalan pislikleri tamamen aln. Yannza, en sevdiiniz makineyi deil de tek kullanmlk bir makine alabilirsiniz. Bylece makinenize kum ya da su kaacak diye telalanmazsnz. Keskin glgelerden kann Bulutlu bir gn ya da lo bir ortamn hafif n kullanarak keskin glgelerden kann. Gneli gnlerde, fotoraf makinenizin birden fazla fla modu varsa, dolgu flan sein. Bu, parlak gn nda bile flan patlamasn salar. Bu, yakndaki nesneler zerine dm glgeleri doldurarak dorudan gne nda daha keyifli portreler oluturur. Fotoraf makinenizin klavuzuna bakn.
Fotorafa denizi de katn Vcudunuzu serinleten, dirilten ve rahatlatan su ayn etkiyi fotoraflarnzada yanstr. Plaj fotoraflarnzn ouna arka plan olarak denizi katmay unutmayn. Denizin varl plaj fotoraflarnzn yarataca duyguyu glendirir.
Ufuk izgisini ykar veya aa yerletirin Okyanus panoramas harika bir grnt verir. Ufuk izgisini dz ve fotoraf karesinin alt ya da st ksmna yerletirmeye zen gsterin. Tam ortadan geen bir ufuk izgisi ikiye blnm duygusu yaratacandan fotorafnzn gzelliini azaltr.
Tek kullanmlk makine kullann Su geirmez tek kullanmlk bir makineyle suda harika hareketli fotoraflar ekmekle kalmaz, srekli kullandnz makineye zarar gelecek diye de kayglanmazsnz. Kodak'n su geirmez makinesi 10 metre derinlie kadar iyi sonu verir. Hzl filmi sayesinde de, fkran sular ve srf yapan insanlar yakalayabilirsiniz.
Kumsaln sosyal alanlarn unutmayn Gzde dondurmacdan, balk tutulan iskeleye, iskeleden de akam keyfi yry yaplan yola kadar her plajda insanlarn bir araya geldii yerler vardr. Plajdaki en keyifli anlarnzn ansn glendirmek iin buralar da fotoraflarnza katn.
ok sayda fotoraf ekin Sudaki fotoraflarn nasl kaca nceden pek tahmin edilemez, o halde beeneceiniz fotoraf saysnn ok olmas iin bol bol fotoraf ekin.
Suyun berrak olmasna dikkat edin Su bulanksa, fotoraflarnz da bulank kar. Sudaki bulanklktan kanmak iin fotorafn ektiiniz nesneye ya daha fazla yaklan ya da suyun bulank olmad bir yere gein, veya suyun zerinden fotoraf ekin.
Hem kendiniz hem de makineniz hareketsiz kalsn Su iindeyken makineyi hareketsiz tutmak daha da zordur. Deklanre basmadan nce hareketiniz iyice yavalayana kadar bekleyin.
Suyun zerinden de fotoraf ekin Rafting, kano, tp dal, hatta balk tutma gibi etkinlikler her zamanki makinenizi riske atmanz gerektirmeyen etkinliklerdir. Ancak bu hatrlanmas gereken anlarn fotorafn ekmeyi de unutmanz anlamna gelmez; su geirmez tek kullanmlk makineler kullann.
Evde de sualt fotoraflar ekebilirsiniz Belki de bu konudaki en nemli ipucu, sadece deneyin demek! Arka bahedeki havuzda sudan baloncuk fleyen ocuklar ya da bir su alt top atnn oluturduu su izi albmnze allmadk bir grsellik katar.
Tek kullanmlk makine kullann Su geirmez tek kullanmlk bir makineyle suda harika hareketli fotoraflar ekmekle kalmaz, srekli kullandnz makineye zarar gelecek diye de kayglanmazsnz. Kodak'n su geirmez makinesi 10 metre derinlie kadar iyi sonu verir. Hzl filmi sayesinde de, fkran sular ve srf yapan insanlar yakalayabilirsiniz. Yars suyun iinde yars dnda fotoraf ekin Sra d bir grnt iin, su yzeyi objektifin tam ortasna gelecek ekilde tek kullanmlk su alt makinenizi ayarlayn. Bylece her iki dnyann da en iyisini grntlersiniz.
Dijital ortamla ilk kez mi karlayorsunuz? Daha fazla bilgi istiyor musunuz? te size dijital fotoraf, ekipman, dzenleme, bask ve ilgili bir ok konu hakknda balklar.
1 - Fotoraflar bir rpda grntleme ve gelitirme Dijital fotoraf makinesiyle fotoraflar annda grntleyebilir, bylece her zamankinden daha iyi fotoraf ekmeye balayabilirsiniz. Biri esniyor mu? Biri aklabanlk m yapyor? Hemen yeni bir fotoraf ekin! 2 - Fotoraflar annda basma veya e-postayla gnderme Dijital fotoraflar ektikten birka saniye sonra paylaabilirsiniz. Herhangi bir yere e-posta ile gnderebilirsiniz 3 - "Dijital by" ile fotoraflar kusursuz hale getirme Bir fotoraf ok mu karanlk? Birinin gzleri krmz m km? Hi sorun deil. Bir fotoraf dzenleme yazlm ile onlar aydnlatabilir, krmz gzleri yok edebilir, istediiniz blmn alabilir ve ektikten sonra istediiniz gelitirmeyi uygulayabilirsiniz. 4 - Yaratcl ortaya karma Yaratc drtlerinizi gerekletirin. Dijital fotoraflarnz fotoraftan tebrik kartlarna, yksek kalitede baskl fotorafa , CD albm kapana, tirt fotorafna, online slayt gsterilerine dntrn. Fotorafnz dijitalse tm bunlar ve daha nicelerini yapabilirsiniz. 5 - Fotorafn ve yaamn tadn karma Canlandrc, heyecan verici, keyif dolu. Dijital fotoraf ekimi bunlarn hepsi ve daha fazlasdr. Fotoraflarnzla neredeyse istediiniz her eyi yapabileceiniz bir boyuta gein.
Dijital Fotoraflk
Dijital fotoraf dnyasna dalmay m dnyorsunuz? Hi beklemeyin. Fotoraflarnz paylamak ve keyfini karmak iin bilgisayarnz kullanmak inanlmaz derecede basit. Ayrca "dijital fotoraf dnyasna giri" iin dijital fotoraf makinesi almak art deil. Dijital ortam kullanmak iin eitli yollar var. Tm bu seenekleri hemen inceleyebilirsiniz.
giri" iin dijital fotoraf makinesi almak art deil. Dijital ortam kullanmak iin eitli yollar var. Tm bu seenekleri hemen inceleyebilirsiniz. Dijital fotoraf makinesi Dijital fotoraf makineleri bir olanaklar dnyas sunar. Fotoraflarnz eker ekmez dostlarnza ve ailenize e-postayla gnderebilirsiniz. Bir fotoraf beenmezseniz rahata silip yeni bir fotoraf ekebilirsiniz.
Kullanm rahat balant sistemleri ve fotoraf kart okuyucular sayesinde fotoraflarnz bilgisayarnza kolayca kaydedebilirsiniz. Fotoraflarnz paylamak iin eitli seenekleriniz var: Fotoraflarnz evinizde basabilir, online balantyla veya maazalardaki bir foto-kiosklardan yararlanarak e-posta ya da online albmle paylaabilirsiniz Ekranlar ve basit kontroller fotoraf makinelerini kullanc dostu yapar Negatiflerle uramazsnz. Fotoraflarnz CD'de veya sabit diskinizde saklayabilirsiniz. Havaalan rntgen tarayclar dijital fotoraflarnza zarar vermez
Tarayc Tarayclar mevcut fotoraflarnz kolaylkla dijital fotoraf haline getirmenize.olanak salar. Fotoraflarnz taradktan sonra bir resim dzenleme programna yerletirebilir ve hemen hemen her boyutta basksn alabilirsiniz.
Film ve fotoraf ekipmanna byk yatrm yapanlar iin mkemmel bir uyum olana Basl ve film halindeki malzeme iin pahal olmayan flatbed bir tarayc seebilirsiniz (film iin aksesuaryla birlikte). Negatif ve dialarn hassas taramas iin yalnzca film tarayan, daha pahal bir tarayc seebilirsiniz. Balangc dijital fotoraf makinesinden daha dk bir maliyetle yapabilirsiniz.
CD mi, disket mi? Filmden dijital fotoraf elde etmek nasl bu kadar kolay oluyor? nk iin iine bakalar da giriyor. Filmi ileme koyarken Kodak ilem zarf (processing envelope) zerinde bir Kodak fotoraf CD'si veya Kodak fotoraf disketi almak iin onay kutusunu iaretleyin. Bylece filminiz taranacak ve dijital fotoraflarnz isteinize gre CD'ye veya diskete kaydedilecektir.
Hemen hemen her yerde mevcut olan bu hizmet ekonomiktir Tm fotoraflarnz kolaylkla dijitalletirilir Kodak fotoraf CD'sindeki fotoraflar 20 x 25 cm'lik bytme ve e-postaya ekleme gibi eitli amalara uygundur. Kodak fotoraf disketindeki fotoraflar daha ok kk boyutlu bask ve e-postayla gndermeye uygundur.
Her seferinde az sayda fotoraf gnderebilirsiniz Byk dosya boyutlu fotoraflar gnderemezsiniz
Fotorafn dosya boyutu dikkat edilmesi gereken kk bir engeldir. Genellikle, alcnz fotoraf indirmek iin ok zaman harcayacandan byk bir fotoraf dosyas gndermek istemezsiniz. Fotoraflar epostayla gnderme prosedrmzde tm ayrntlar verilmitir. Fotoraflarn CD'de saklanmas ou insan dijital fotoraflarn elektronik ortamda e-postayla veya online albmle paylayor. Bu yol hzl ve kolay olmakla birlikte, kiisel hitap zellii eksik kalmaktadr. Bu kiisel etkiyi salamak iin bir armaan olarak iinde fotoraflarn kaytl olduu bir CD verebilirsiniz. Hatta sz konusu kiinin adnn veya fotorafnn bulunduu zel bir CD kapa oluturabilirsiniz. CD hazrlamak iin iki yol vardr:
Bir online fotoraf hizmet irketine online albmnzn CD'sini hazrlattrmak CD yazcyla evde yapmak
CD albmn avantajlar:
Fotoraflarnza kiiye zel bir "armaan" nitelii kazandrr Yzlerce fotoraf ierir indeki byk boyutlu dosyalar baskya uygun haldedir Dayankl ve uzun mrl saklama ortam salar
esinden oluur. Dijital fotoraf makinesinin sensrnn boyutu, yani grnty kaydeden ksm megapiksel olarak ifade edilir. Megapiksel says arttka bu sensrn yakalad bilgi de artar ve bu sayede grnt de o oranda bytlebilir. znrl anlamak Makinemdeki tm bu piksellerle ne kadar bilgi yakaladm nasl anlarm? Yakalama znrln (capture resolution) anlayabilmek iin bir dikdrtgenin alann dnn. Alan uzunlukla geniliin arpmna eittir. Dijital fotoraf makinesi sensrnde yatay piksel says ile dikey piksel says arpm yakalama znrln verir. rnek olarak Kodak EasyShare DX3900 zoomlu dijital fotoraf makinesini alalm. Yatay piksellerin says 2.160, Dikey piksellerin says ise 1.440'tr. ki saynn arpm 3.110.400 piksel, yani 3,1 megapiksel eder. stediiniz bask boyutunu biliyorsanz aadaki tabloyu gereksinim duyduunuz yakalama znrln elde etmek iin klavuz olarak kullanabilirsiniz. Maksimum Bask Boyutu Gerekli Yakalama z. 15 x 20 cm (5 x 7 in) 20 x 25 cm (8 x 10 in) 28 x 36 cm (11 x 14 in) 50 x 75 cm (20 x 30 in) 1 megapiksel 2 megapiksel 3 megapiksel 4 megapiksel
"Best" (En iyi), "Better" (Daha iyi) ve "Good" (yi) terimlerinin anlam nedir? Baz dijital fotoraf makineleri, "Best" (En iyi), "Better" (Daha iyi) ve "Good" (yi) gibi ayar seimleriyle, yakaladnz grntye uygulayaca sktrma dzeyini belirlemenize olanak salar. Byk boyutlu bask elde etmek istiyorsanz makinenizde "Best" (En iyi) ayarn kullann. Yksek kapasiteli bir bellek kartnz yoksa ok sayda grnt almanza, ancak yine de makul bir grnt kalitesi elde etmenize olanak salayan "Daha iyi" (Better) ayarn kullanmay dnebilirsiniz. Internet'te kullanlacak veya yalnzca online grntlenecek fotoraf elde etmek istiyorsanz "Good" (yi) ayarlarn kullanabilirsiniz. Yakalama Seenei Best Fotoraf Kalitesi Mkemmel
Yakalama Sonular Daha byk dosya boyutu, en fazla ayrnt Bellek kartna daha az grnt sar. Daha fazla depolama alan gerektirir.
Bask Kapasitesi Dosya boyutu iin olas en geni bask boyutu. 3-4 MP znrlkl makineler 50 x 75 cm'e (20 x 30 in) kadar kan bask olana salar.
Better Good
Orta byklkte dosya. Bellek Bask son boyutunun snrlar en fazla kartna daha fazla grnt sar. 20 x 25 cm'dir (8 x 10 in). Daha az ayrnt. Bellek kartna en Bask boyutu maksimum 15 x 20 cm'le fazla sayda grnt sdrlr. (5 x 7 in) snrldr.
kalitesinden dn vermek fotoraf hi ekmemekten daha iyidir. Dijital zoom zelliklerinin ayar elinizdeki dijital fotoraf makinesinin tipine gre deiir. Genellikle fotoraf makinelerinde optikten dijitale kesintisiz gei yaparak zoom yapma veya zoom dmesine ikinci kez basarak optik zoomu durdurup dijital zoomu devreye sokma olana vardr. Zoom ayarlarn belirlemek iin fotoraf makinenizi elle kontrol edin.
Odak kontrol
Dijital bir fotoraf makinesini odaklamak genellikle bir dmeye basmak kadar kolaydr. Ancak fotoraf makinelerinin ou fotoraf ekimi sonularnz daha iyi kontrol edebilmeniz iin odaklama zellikleri sunar. Otomatik odan kavranmas Dijital fotoraf makinenizin vizrnden bakarsanz, buradaki ansnz ortadaki daire veya ince art iareti olacaktr. Bu iaret trleri fotoraf makinenizin otomatik oda kullandn iaret eder. Otomatik odak, mesafeyi ses dalgalaryla veya nesnenizin kzltesi yanstp fotoraf makinesine geri yollarken harcad zaman lerek hesaplar. Hesaplama yapldnda, fotoraf makinesi objektife gre oda ayarlar. ou durumda, fotoraf makinesi nesnenizi odaklayabileceinizden daha hzl alr. Bu,
sizi grntnz dzenlemeye ve yakalamaya younlamanz konusunda zgr klar. Odan kilitlenmesi ipak fotoraf makineleri "merkez arlkl" bir odaa sahiptir, bu fotoraf makinelerinin vizrn ortasndaki nesneye odaklanmas anlamna gelir. Bu asl ilgi noktanz merkezin dna koymak istediinizde bir problem haline gelir, ancak bu zm kolaydr. lk rnek odan kilitlenmemesi durumunda bu manzaraya ne olacan gsteriyor. Fotoraf makinesi merkezdeki elaleye harika odakland. nsanlara odaklanmak iin ilk nce onlar vizrnzn ortasnda grn ve deklanre ksmen basarak zerilerindeki oda "kilitleyin". Sonra, deklanr ksmen basl tutarak fotoraf grmek istediiniz ekilde fotoraf makinenizi yeniden konumlayn ve deklanre tam olarak basn. Paralaks Genel olarak, dijital ipak fotoraf makinelerindeki vizrler nesneyi tam olarak yakalanacaklar ekilde "grmez". Buna paralaks -fotoraf makinesinin vizrnde grdnz ve fotoraf makinesi objektifinin "grd" arasndaki fark- neden olur. Paralaks problemleri fotoraf makinenizi yakn ekim (close-up) modunda kullandnzda artar. Baz dijital fotoraf makinelerinde nesnenizi doru bir ekilde ereve iinde tutmanza yardmc olacak vizr izgileri bulunur. Fotoraf makinenizde belirli izgiler yoksa ancak bir grnt ekran veya bir LCD varsa, bu ekran veya LCD'yi yakn ekim (close-up) modunda nesnenizi dzenlemek ve nesnenizin fotorafn ekmek iin kullanabilirsiniz. LCD vizrn kullandnzda fotoraf makinenizin pilleri optik vizr kullandnz sreden daha hzl tkenecektir. Otomatik odaktaki gecikmeler Otomatik odakl fotoraf makinelerindeki gecikmeler, siz ve nesneniz arasndaki bir obje nedeniyle, fotoraf makinenizin odakland noktay ayrt edememesi durumunda ortaya kar. Byk bir insan topluluunun fotorafn ekiyorsanz, fotoraf makinesi doru odan nerede olmas gerektiini belirlerken zorluk ekebilir. Her iki durumda da, fotoraf makinenizi hedefinizdeki asl alana yneltin ve deklanre ksmen basarak oda kilitleyin. Fotorafnz yakalamak iin deklanre tamamen basn.
LCD'nin fotoraf makinesi pillerini optik vizr kullanmndan daha hzl tketeceini unutmayn. Dijital zoomla ilgili problemlerin giderilmesi Dijital zoom en st dzeye getirilmi optik zoom ayarn kullanr ve sonra son grnty oluturmak iin grntnn ortasn bytr ve ekler. Dijital zoomlu optik vizr kullandnzda, dijital zoomun son etkisini gremezsiniz. Son etkiyi grmek isterseniz, varsa fotoraf makinenizin LCD vizrn kullann.
levi Tm renklere canllk verir Dengeli, doal grnl renkler salar Mavi gkyzn koyulatrmak iin sar filtre grevi grr ve bulutlarla gkyz arasnda kontrast oluturur Eski moda efektler iin krmzms-kahverengi tonlar salar
Beyaz ayarnn yaplmas Beyaz nesneler gn nda beyaz gzkebilir, ancak dier aydnlatma koullarnda olduka farkldr. Renkler farkl k kaynaklar altnda deiir. Dijital fotoraf makinenizin zerindeki Beyaz Ayar kontrol bu deiiklikleri eski haline getirmenize yardmc olur. Dijital fotoraf makineleri beyaz ayarn otomatik olarak dzeltir. Dier Beyaz ayarlarn aada bulabilirsiniz. Beyaz Ayar Gn Fla Tungsten Floresan Renk Iss Manuel
levi Beyazl doal a (gne) uygun bir ekilde ayarlar Beyazl harici flala kullanm iin ayarlar Flasz evde tungsten altnda ekilen fotoraflardaki kavunii renk tonunu giderir Flasz floresan altnda ekilen fotoraflardaki yeil renk tonunu giderir Beyaz ayarn spesifik k kaynayla eletirir (genel genilik 2.500 ila 10.000 Kelvin derece) Ayarn grnmdeki spesifik beyaz nesneye gre zelletirilmesini salar.
makinenizi darbe ve dmelere kar korumak iin destek ve tama rahatl da salayacaktr. Sadece tamas ve dzenlenmesi kolay deil ayn zamanda objektif temizleme materyalleri gibi dier birka fazladan eyay da koyabileceiniz bir anta sein. Yedek objektifleri ve bellek kartlarn dzenleyen ve koruyan valizlerden de bulabilirsiniz. Bellek kart okuyucusu ekiminizi blmez Evde veya d mekanlarda, bellek kart okuyucusu siz makinenizle fotoraf ekimine devam ederken fotoraf yklemenize izin verir. Evdeyken fotoraf ekmeyi brakp fotoraf makinesini bilgisayarnza balamak zorunda kalmazsnz. Yeni bir kart takarken kart baka birine verebilir ve fotoraf ekmeye devam edebilirsiniz. Baz kart okuyucular farkl tipte kartlarla alrlar. Farkl fotoraf makineleri, PDA, MP3 oynatc veya dijital telefon gibi birden fazla dijital cihaza sahipseniz bu okuyucular zellikle iinize yarar. Dizst bilgisayarnz varsa, bellek kartn dizst bilgisayarnzn kart yuvasna yerletirmek iin sadece bir adaptre gereksiniminiz vardr. Basit ve kolay: Fotoraf makinesi yuvas (camera dock) Bu elde edebileceiniz en kullanl ve zaman kazandrc aksesuardr. Zamannz deerliyse, yuvay almak isteyeceksiniz. Fotoraf makinesini yuvaya yerletirin.
Otomatik olarak tek tua dokunup fotoraflar bilgisayarnza gnderebilirsiniz Pillerinizi yeniden arj edebilirsiniz Daha sonraki kullanmlara annda hazr olmas iin fotoraf makinenizi muhafaza edebilirsiniz
Yuvadaki dmeye basmanz yeterlidir. Fotoraf makinesi yazlm otomatik olarak retir ve fotoraflarnz bilgisayar ekrannda grntlenir. Fotoraf makinesini yuvaya yerletirdiiniz anda, yeniden arj edilebilir pil arj olmaya balar. Yuva fotoraf makinenizi saklamak iin mkemmel bir yer yaratr. Daima nerede olduunu ve tamamen arj olup olmadn bilirsiniz. Net fotoraflar iin fotoraf makinesi temizleme gereleri Temiz bir fotoraf makinesi objektifi net, parlak fotoraflar iin byk nem tar. Bir otel odasndan baktnzda kar kapl da manzarasnn kirli, lekeli bir pencereden dolay nasl kt gzktn dnn. Benzer ekilde, kirli bir objektif de fotoraflarnz heba edebilir. Geleneksel objektif temizleme bezlerini ve solsyonunu seebilir veya daha yksek teknolojiye sahip objektif temizleme kalemlerinden alabilirsiniz. Fotoraf makinesi objektifindeki toz ve kir paralarn temizledikten sonra zel yapm kalemle basite ovarsnz. Bu kalem pis lekeleri temizler ve tertemiz bir objektif sunar. Parlak, net fotoraflarn elde edilmesi hemen hemen kesindir. Fotoraf makinesi objektifini temizlemek iin gzlk cam bezi kullanmayn. Gzlk cam bezleri fotoraf makinesi objektifi zerindeki zel kaplamann soyulmasna yol aan kimyasal bir madde ierir. Yedek objektifler Yedek objektiflerle, neredeyse her koulda daha iyi fotoraflar elde edebilirsiniz.
Futbol sahasnn tamamn veya bir da manzarasn grntlemek iin geni al bir objektif kullann. Kalecinin srayn yakalamak zere ekimi durduracak yedek bir tele objektif kullann. ieklerin, minyatrlerin veya ay fincan koleksiyonunuzun yksek kaliteli fotoraflarn kolayca elde etmek iin yakn ekim objektifi kullann.
Online mzayedeler iin bile harika fotoraflar ekebilirsiniz. Yedek objektiflerin fotoraf makinenizde kullanlp kullanlmadn grmek iin fotoraf makinenizin el kitabna bakn. Kullanlyorsa, bir sonraki dzeyde fotoraf ekebileceksiniz. Seyahat kitleri yi bir seyahat kiti fotoraf makinenizi dnyann neredeyse her yerinde yeniden arj edebilmeniz iin g aksesuarlar salar. Elektrik gereksinimi dnyann her yerinde deiiklik gsterir. Yurt dna kmay planlyorsanz, genel voltaj artlarn renin ve yola kmadan nce gerekli priz ve adaptrleri yannza aln. Her ihtimale kar yedek bir pil seti de aln. ayak ayaa kim gereksinim duyar? Ska otomatik ekim yapan veya nesnelerin fotorafn lo kta ekmeyi seven herkes. Kk hafif bir ayak fotoraf makinenizi tayacak, siz de otomatik ekimi kullanarak fotorafa dahil olabileceksiniz. ayak, fotoraf makinesi lo kta dk bir obstratr hz belirlediinde net fotoraf elde etmek iin de gereklidir. Hatta hassas sarslmazlk sayesinde daha net fotoraflarn alnd yakn ekimlerde de iyidir. ayak sizi nesneden belirli bir uzaklkta tutar, bylece net fotoraflar
elde edebilirsiniz. Elenceli fotoraf yazlm Hayal ettiklerinizi gerekletirecek bir yazlm program mutlaka vardr. Bu zellikle dijital fotoraflar iin geerli. Geleneksel fotoraf dzenleme yazlmnn tesinde zel bir yazlmn dayanlmazlyla kar karya kalacaksnz. Fotoraflarnz konuturabilir, macun gibi uzatabilir veya eritebilir ya da aynadaki grntlerini yanstabilir veya etraflarn grnen 3-B nesnelerle evirebilirsiniz. Fotoraf aile aalar ve soy aalar oluturabilirsiniz. Haber blteninden, kitapklara, tebrik katlarna, kartvizitlere ve CD albm kapaklarna kadar zel iletiim projelerine ynelik yazlm mevcuttur. Ve yzeyi izmedik bile. Ancak burada kalmasn. Bilgisayarnzdan veya ofis erzak deposundan balayn veya hounuza giden yazlm bulmak iin online aratrma yapmaya balayn.
nkjet yazclar
Kodak inkjet fotoraf kadyla birlikte kullanldnda, hemen hemen tm yeni inkjet yazclar artk mkemmel basklar verebilecek yeterlilik kazanr. nkjet yazclarda aranlmas gereken zellikler nkjet yazc alrken gz nnde bulundurulmas gereken baz zellikler unlardr:
znrlk: 1200 dpi (in bana nokta says) veya daha yksek znrlkl bir yazc aln. Drt mrekkep rengi yerine alt mrekkep rengi: Mrekkep renginin fazla olmas daha doru ve zengin renk salar ancak drt mrekkep renkli yazclar da iyi fotoraf basks verir. Hz: 15 x 20 cm'lik bir fotoraf basma ilemi herhangi bir yerde bir ila drt dakika alr. Hzl yazclar genellikle daha pahaldr. Ancak fazla fotoraf basyorsanz, daha hzl bir yazcy tercih edin. Mrekkep maliyetleri: Baz yazclarda her renk iin farkl, deitirilebilir kartu kullanlr, dolaysyla hangi renk biterse onu deitirirsiniz. Dierlerindeyse her renk iin farkl bir hokka iermek kaydyla bir kapta renk vardr. Bir renk bittiinde, tm kartuu deitirmeniz gerekir. Dolaysyla daha maliyetli bir seenektir. Birleik kart okuyucusu: Baz yazclarn birleik kart okuyucular vardr, dolaysyla bilgisayar kullanmadan fotoraflar basabilirsiniz. Sadece kart fotoraf makinenizden karn ve yazcya takn.
nkjet kad
yi bask elde etmede rol oynayan en nemli faktr uygun bir inkjet kadnn kullanlmasdr. Kodak'n yksek kaliteli fotoraf katlar gnmzn inkjet yazclaryla birletiinde geleneksel basklara yakn fotoraf basklar salar. nkjet kadnn nemi yi bir fotoraf basks elde etmede en nemli faktr kaliteli bir fotoraf kad kullanlmasdr. Bu katlar zellikle mrekkebin fotoraflarnzdaki ayrntlar ve zengin renkleri aa karaca ekilde kaplanr. Eer sradan ofis kad kullanrsanz, kada dediklerinde mrekkep damlacklar dalarak, renklerin karmasna neden olur ve fotorafnza kt, bulank bir grnt verir. nkjet fotoraf kad zerindeki zel kat kaplama mrekkebin yaylmasn nleyerek fotoraflara daha net bir grnt verir. Kodak 100 yl akn sredir fotoraf kad retiyor. Tm bilgi ve teknolojimizi inkjet katlarna aktaryoruz. Kodak inkjet fotoraf katlar tm inkjet yazclarda kullanlabilir. Kue katlar renkleri yksek kontrastl hale getirir, ancak parmak izleri nedeniyle bozulabilir. Mat katlarda kue katlarn canll yoktur ancak parmak izlerine kar onlar kadar savunmasz deildir.
piksel demenin basit eklidir. ou dijital fotoraf makinesindeki znrlk olan 2,2-megapiksellik bir grnt yaklak 2,2 milyon pikseli ierir. Bu, dijital fotorafn ykseklik ve geniliinin piksel cinsinden arplmasyla hesaplanr: 1200 x 1800 = 2.160.000 piksel veya yaklak 2,2 megapiksel eder. Fotoraf makinelerinin ou yakaladnz grntnn kalitesi veya znrln deitirmenize olanak salar. O zaman, ne kadar piksel yeterli? Bu fotorafnzla ne yapmak istediinize bal. Bilgisayar ekrannda baklan fotoraflar (e-posta iin veya web sayfasna konulanlar) fazla piksele gereksinim duymaz. Baslmas dnlen fotoraflarda yksek znrlk gerekir. Aadaki tabloyu minimum znrlk iin bir rehber olarak kullanabilirsiniz: Fotoraf kullanm veya boyutu Megapiksel E-posta veya web Czdan byklnde bask 10 x 15 cm bask 15 x 20 cm bask 20 x 25 cm bask 28 x 36 cm bask 50 x 75 cm bask 0,2 megapiksel 0,2 megapiksel 0,4 megapiksel 1 megapiksel 2 megapiksel 3 megapiksel 4 megapiksel
znrlk inkjet bask kalitesini tarif ederken de kullanlr. Bask znrl ppi (in bana piksel) cinsinden ifade edilir. 225 ppi'lik bir znrlk yksek kalitede inkjet basks elde etmek iin yeterlidir. EasyShare yazlm gibi baz programlar, bask veya e-posta seeneklerinden hangisini kullandnza bal olarak dijital fotoraf dosyanzn znrln otomatik olarak ayarlar. Dier programlar znrl sizin ayarlamanz ister. Not: Fotoraflar byklne gre doru bir ekilde ayrmak nemlidir. 2 megapiksellik fotoraf ieren bir e-postann alnmas saatler alabilir. Ayn ekilde, e-posta boyutundaki bir resmi (0,2 megapiksel) basmaya alrsanz, bulank bir grnt elde edersiniz.
Kesme-rahatsz edici eleri karmak veya kompozisyonu iyiletirmek iin orijinal fotorafn bir ksmnn kesilmesi. Ancak ok fazla krpma bask kalitesini drebilir. Parlaklk-koyu olduunda fotorafn almas veya ok ak olduunda koyulatrlmas. Kontrast-bir renk tonu ve dieri arasndaki koyuluk farknn artrlmas veya azaltlmas. Netlik-daha net odak grnm oluturulmas. Renk dengesi-ok krmz, yeil veya sar olduunda grntnn tm renk tonlarnn deitirilmesi. Doygunluk-rengin younluu veya safl. Doygunluun fazla olmas renklerdeki darbelerin fazlaln iaret eder ancak ska gerek renkleri arptr; doygunluun az olmas renkleri gri, siyah ve beyaz glgelere daha yakn hale getirir.
Ayarlama ilemini bitirdiinizde, zenginletirdiiniz fotoraf yeni bir dosya adyla saklayn. Orijinal resmi saklayabilmek iin "Kaydet" yerine "Farkl Kaydet" seeneini kullann.
Yazcnzn bakm
nkjet yazcnz, srekli olarak mkemmel fotoraflar sunmas iin, zaman zaman zenle bakmdan geirmeniz gerekir. Bunun iin, kullanc el kitabn an ve bakm talimatlarn yerine getirin. Ek olarak:
Tozdan korumak iin yazcnzn stn rtn. nkjet balklarnn tkanmasn nlemek iin yazcnz sk sk kullann. Mrekkep kartularn her deitirdiinizde yazc kafalarn ayarlayn. (Ekran talimatlar veya kullanc el kitabnzdan nasl yaplacan renebilirsiniz.)
letim Sistemi
Aklama Dijital grntlerinize gz atar ve ynetir. Slayt gsterileri ve fotoraf albmleri oluturur. Netletirme, kabartma ve grntlere ses ekleme gibi gelitirilmi grnt zenginlii salar. Bilgisayarnza basite balanr. Online eriim kolaylatrlmtr. Dijital fotoraflarnzda kolay, temel dzenleme yaplmasna olanak salar. Fotoraf makinenizden fotoraflarnz alr, dzenler ve paylar. Grntlerinizi dijital albm haline getirir. Boyama, izim, metin aralar, katmanlar, katman harmanlayc modlar, Web gelitirme aralarn ierir ve zel efektler yaratmak iin szer. Gzlerin krmz kma sorununu giderme, takvim ve kartlar iin yaratc ablonlar, metin kontrol ve dosya ynetimi gibi temel fotoraf dzenleme zelliklerini ierir. Dijital fotoraflarnzn otomatik olarak veya manuel zenginletirilmesi, foto albm ynetimi, grntlerin toplu ilemi ve rtu aralar. Geri al/yinele paleti fotoraf dzenleme hareketlerinizi izlemenize olanak salar. Dosyalarnz gzden geirirken ve kaydederken Web grntleme optimizasyonu sunar. Rtu, izim ve Web aralarn ierir. Dzenlenebilir katman efektleri ve bir Gemi paleti nceki ilemlerden geerek geriye gitmenizi salar. Gzlerin krmz kma sorununu azaltr, grntlerinizi dzeltir ve krpar. Aydnlk, kontrast, renk ve oda ayarlar. Birden fazla grnty fark edilmeyecek ekilde bir araya getirerek panorama oluturur. Grntlerinizi renklendirir ve krpar. Mozaik, panorama, tebrik kartlar ve takvimler oluturur.
Windows Balang, 98/98SE/2000/Me/XP Orta Macintosh OS X Balang, Macintosh OS X srm Orta 10.1.2 veya st
Paint Pro Shop Balang, Windows 95/98/NT (Jasc) Orta 4/2000/Me/XP Picture It! Photo (Microsoft) PhotoImpact (Ulead)
Photo-Paint (Corel)
Orta, leri
Photoshop (Adobe)
Orta, leri
Orta, leri
PhotoSuite (Roxio/MGI)
Windows 98/Me/NT Balang, 4/2000/XP ve Internet Orta Explorer 5 (gereklidir ve birlikte verilir)
Dijital fotoraf makineleri dijital fotoraf elde etmenin en kestirme yoludur. Makinenizden bilgisayarnza fotoraf aktarmak iin aadaki basit admlar takip edin.
Fotoraflar yuvayla aktarma 1 - Henz yapmadysanz, fotoraf makinenizle birlikte gnderilen yazlm ykleyin. 2 -Yuva ya da kabloyla makinenizi bilgisayarnza balayn. 3 - Kullanm klavuzundaki fotoraf aktarmyla ilgili talimatlar izleyin. Fotoraflar kabloyla aktarma 1 - Henz yapmadysanz, fotoraf makinenizle birlikte gnderilen yazlm ykleyin. 2 - Makinenizi kabloyla bilgisayarnza balayn. 3 - Makinenizin kullanm klavuzundaki talimatlar izleyerek fotoraflar bilgisayarnza aktarn.
Tmyle ayrcalkl, teknik bir makine mi? Yoksa kullanm kolay bir makine mi? Ya da ikisi arasnda bir eyler mi istediinize karar vermeniz gerekiyor.
Gelimilik ve maliyet arasnda bir denge kurmanz gerekiyor. Fiyatlar inceleyin. Yeni modeller piyasaya ktnda, eski modellerin fiyatlar genellikle der, bu alveri iin iyi bir frsat olabilir. Yedek pil ve bellek kart gibi baz aksesuarlar iin bir miktar para (50 - 75 ABD dolar) ayrmay unutmayn.
zellikleri arttka elbette fiyat ve zorluk da artar. Zor bir makine, kullanm klavuzunu belki de iki kez okumanz gerektirir. Daha fazla zelliiyle tanmak iin makineyle daha fazla pratik yapmanz gerekir. Ancak, bir kez ustalanca da mkemmel fotoraflar ekeceksiniz. Basit bir ipak makine sayesinde kutuyu atktan ksa bir sre sonra ipak fotoraflar ekebilirsiniz. Hatta, komunuz Aye Hanm Teyze bile makineyi rica edip fotoraf ekebilir. Ancak, hibir zaman daha gelimi bir makinenin verimliliine ve yeteneklerine ulaamazsnz.
Daha byk makinelerin en zor yan boyutlardr. Tamaktan pek memnun kalmayabilirsiniz. Bunun yerine, kk cep makinesini hemen hemen gittiiniz her yere gtrp allmadk fotoraflar ekebilirsiniz.
Yeni kabul edilen bir bilgisayarla makine kusursuz alabilir. Ancak, iinizi ansa brakmamak en iyisi. Fotoraf makinesi satn almadan nce, bilgisayarn gereksinimlerinin neler olduunu grmek iin zelliklerini inceleyin. Neredeyse tm fotoraf makineleri iin bilgisayarda USB balants gerekir.
Dzinelerce makine zellii arasnda en ok zerinde durulanlar aada aklanmtr. znrlk - fotoraf kalitesini saptar. znrlk, fotoraf ne byklkte basacanz ve ne byklkte keseceinizi saptayan kilit faktrdr. Fotoraf makinesinin fiyatn da etkiler. znrlk ykseldike fiyat da ykselir. Genel fotoraf ekimleri iin, 2 -3 mega piksel aras znrlkte makine neririz. znrlk hakknda daha fazla bilgi iin okumaya devam edin.
Fotoraf makinesinde en yksek znrlne ek olarak, dier znrlk ayarlarn inceleyin. ounda pek ok ayar vardr; bu ayarlar bir fotoraf kadna daha ok fotoraf sdrlmasna ve ayarlarn sonradan yaplarak zaman kazanlmasna uygundur. Dier bir deyile, belli fotoraflar e-postayla gndereceinizi biliyorsanz, znrl dk ayarlarsnz, bylece yeniden boyutlandrmanz gerekmez. znrlk 1 megapiksel 2 megapiksel 3 megapiksel 4 megapiksel En Yksek bask boyutu 127 x 178 mm 203 x 254 mm 279 x 355 mm 508 x 762 mm
znrlk alan lmnn dijital eididir. Baka bir deyile, fotoraf oluturan alglaycda ka piksel (grnt esi) olduunu gsterir. Alglaycysa, tekrar tekrar kullanlmas dnda, filmin dijital karl olarak kabul edilir. znrlk, alglaycdaki yatay piksel saysyla dikey piksel saysnn arplmasyla bulunur. Genel bir alglayc znrl aadaki gibidir: 2.160 yatay piksel x 1.440 dikey piksel = 3.110.400 piksel. Dijital fotoraf makinelerinde kullanld gibi, 3,1 mega piksel de (mega = milyon) kullanlabilir. Objektif tipleri - kalite ve verimi etkiler. Cam m, yoksa plastik mi? Cam daha kaliteli sonular verir. Objektif zoom'lu mu, zoom'suz mu? Zoom'lu objektif pahaldr; ancak daha verimlidir.
Zoom'lu objektifle objeleri bytebilir veya bunlar, fotorafa daha geni bir alan salamak iin kltebilirsiniz. Zoom'lu objektif seerseniz, zoom aral nedir? 2 kat m? 3 kat m? Daha m fazla? Zoom aralnn daha geni olmas daha verimli olmas anlamna gelir. Dijital zoom makine seiminde nemli bir etken deildir. Aslnda, fotorafn znrln drerek sizin istediiniz boyutta grnt almanz salar. Dijital zoom oklukla grnt kaybna neden olan bir fonksiyondur. Bu, zellikle baskda farkedilebilir. Yakn ekim modu - kk objelerin fotorafn ekmenizi salar. Minyatr dnyay kefetmenin kaplarn aan zel yakn ekim modu ou dijital fotoraf makinesinde vardr. iek, incik-boncuk, pul, sikke ve dier kk objeleri yakndan ekebilirsiniz.
Manuel mod - daha yaratc denetimler salar Birok fotoraf makinesi yaratc denetimler salar; bylece pek ok durumda daha iyi fotoraflar ekebilirsiniz. Daha fazla denetimin, daha karmak makine anlamna geldiini, kolay olann ise hata olasln arttrdn unutmayn. Karar verilmesi gereken baz yaratc denetimler burada sralanmtr: Duruma gre adlandrlm fotoraflarnz gelitirecek portre, manzara ve yakm ekim gibi zel pozlama modlar. Planladnz etkiye sahip olmak iin objektif akl ve obtratr hzn ayarlamanz salayan manuel pozlama modu. Ksa aralkta arka arkaya (genellikle dk znrlkte) ekim yapmanz salayan seri ekim (hareketli) modu. Siyah/beyaz, sepya fotoraflar veya yerleik renkli filtreler gibi yaratc etkiler. Srekli flala ekilen fotoraflar basitletiren ek fla modlar harici fla taklmasna veya yaratc etkilerin oluturulmasna izin verir. Dier zellikler Kararnz etkileyebilecek dier seenek ve zellikler burada sralanmtr:
ISO; genellikle 100 - 400 aras. Rakam ykseldike lo kta daha ok resim ekimini ve dk kaliteli fotoraflarn nlenmesini salar. Video zellii ksa film yaplmasn salar. Eklenen geni a, teleobjektif veya yakn ekim objektiflerinin kullanm verimlilii artrr. rn paketlerinde, fotoraf dzenleme yazlm, ek fotoraf kart ve makine antas gibi aksesuarlarn yan sra tam bir balama seti de vardr. Ancak, gereksinimlerinize uyan bir fotoraf makinesi bulursanz, hediyeleri iin daha az istediiniz bir makineye raz olmayn.
Aslnda, bu kadar fazla eit arasndan seim yapmakta zorlanmaktan baka kt yan yok. Gelimi Fotoraf Sistemi (APS) fotoraf makineleri ve 35 mm fotoraf makineler filmli fotoraf makinelerinin en temel iki trdr.
APS fotoraf makineleri-basit ve uyumlu APS makinelerin temel avantaj basitlikleri ve uyumlu olmalardr. APS makinelerle hata yapmak, imkansz olmasa da zordur. En faydal zellikleri aada listelenmitir:
Hafif ve ok kk Kasetli film takma fotoraf biimi: manzara, geni al grup (panoramik) , klasik Film deitirmek istediinizde makaray yarsnda karma ektiiniz tm fotoraflar gsteren dizin basks Fotoraf makinesi/pozlama bilgilerini filmde saklama; bylece son ilemi yapan kii otomatik olarak basklar denetler
APS fotoraf makineleri, zoom'lu objektif, otomatik odak, birok pozlama modu ve otomatik bekletici ile fotoraf ekimi gibi baka zellikler de sunar. APS ve 35 mm fotoraf makineleri arasndaki temel farklardan biri, APS makinelerinde kullanlan filmlerin 35 mm makine filmlerine gre daha kk olmasdr. Normal boyutlu ekimlerde bunun etkisi azdr. Ancak, 40.6 x 50.8 cm (16 x 20 in) boyutu gibi ok bytlen fotoraflarda 35 mm film daha iyi sonu verir. Ayrca, APS filmi 35 mm filme gre biraz daha pahaldr. Size zel: En yaygn fotoraf ekme gereksinimlerini karlayan yeterince verimli, kk ve kullanm kolay makine isteyen ipak fotoraf ekenler.
Fotoraf kalitesinde ve kullanm kolaylnda 35 mm makineler yllardr standardn korumutur. APS fotoraf makineleri kolaylk ve uyum asndan saltanatn sarsm olsa da, fotoraf kalitesi bakmndan yerini korumaya devam etmektedir. 35 mm fotoraf makineleri geni kategoride incelenebilir: basit ipak makineler, gelimi ipak makineler ve tek objektifli refleks makineler.
Basit ipak fotoraf makinesi Daha az fiyata daha ok basitlik; basit ipak makineler aydnlk d mekanlarda ve flala i mekanlarda en iyi sonucu verir.
Genel fotoraf ekimi iin uygun olsa da, spor ve flasz i mekan ekimleri gibi zel durumlar iin ayn ey sylenemez. Tek kullanmlk makinelerden, sabit odakl objektifli, yerleik flal ve filmi elle ilerletilen temel makinelere kadar uzanan bir aralk iindedir. Basit ipak makinenin kullanm kolay, fiyat 60 ABD dolar altndadr. Bu makineler zellikle d mekan ekimlerinde ileri kar. Dk fiyat, zoom'lu objektif, otomatik odak ve yakn odak yetenekleri gibi verimlilik artran baz zelliklerin eksik olmasna neden olur.
Temel ipak makinelerden iyi sonu alnr m? Elbette. Ancak eksik zellikleri, daha zorlu koullarda fotoraf ekerken kendini gsterir. mekanlarda fla etki mesafesi ksadr (genellikle yaklak 3,6 - 4,6 m [12 - 15 ft] arasdr), d mekanlardaysa parlak k ve yava hareketli objelerde kullanlmas en iyi sonucu verir. En iyi seim: ucuz makine isteyen ve d mekan fotoraf ekmesi beklenen yeni balayanlar ve gndelik fotoraf ekenler iin. Gelimi ipak fotoraf makinesi deyebiliyorsanz, bu makineler gl bir fotoraf etkisini kendinde toplar. Ayn zamanda, elbette birok zelliin nasl kullanldn renirseniz.
Fiyatlar 100 - 500 ABD dolar arasndadr. ok fazla deme yapmadan, sonu olarak ounlukla en iyi fotoraflarn daha iyi teknikle alndn unutmayn. Yannzda byle verimli bir makine bulunmas size yardmc olabilir. Gelimi bir ipak makinede unlar bulabilirsiniz: Yksek kaliteli cam objektif: 2 - 4 kat zoom aralnda neredeyse tm durumlarda dikkat ekici netlikte ve temizlikte fotoraf salar; bylece geni a ayaryla teleobjektif ayar arasnda gei yapabilirsiniz. Otomatik odaklama sistemi: Fotorafn netliini ykseltir, zoom'lu objektifte gereklidir. Gl yerleik fla: 4,6 - 7,6 m (15 - 25 ft) uzaklktaki obje fotorafn ekebilirsiniz. Esnek pozlama sistemi: ounlukla, makinenin grnt iddeti veya pozlama moduna dayal otomatik ayar obtratr hz (1/4 - 1/500 saniye) ve objektif akl (f/2.8 - f/16) eitlerine sahiptir. eitli pozlama modlar: Belirli tipte bir grnt iin en iyi obtratr hz ve objektif akl kombinasyonunu seen nceden programlanan ayarlar. En yaygn modlar arasnda manzara, hareket, gece ve yakn ekim saylabilir. Elektronik bilgi ekran: LCD ekran, pil koullar, kalan fotoraf says ve fla durumu gibi makine ayarlar ve durumlar hakknda birok bilgiyi grntler. eitli durumlarda birok fotoraf eken ara dzeyde ve fotorafl gelimi kiiler iin en iyi seimdir. zellik Odak Tipi Objektif Yerleik Fla Temel ipak Makine Sabit (odaksz) Plastik, zoom'suz Temel birim Gelimi ipak Makine Otomatik odak Cam, zoom'lu objektif Krmz gz etkisini azaltma ve Gerektiinde flan otomatik eylemleri gibi birden ok seenee sahip gelimi birim. Durumlara uyan ve filmlerin geni araln kabul edebilen birden ok moda sahip gelimi elektronik birim. Otomatik ve motorlu ilerletme Otomatik bekletici, yakn ekim yetenei, LCD bilgi ekran, gemie ynelik tarihlendirme, ayarlanabilir vizr ve dierleri
Pozlama Sistemi
Tek objektifli refleks (SLR) makineler SLR makineler profesyonellerin seimidir. Her ey dile getirildi mi? Yeterince deil. Fotoraf ekmekten gerekten holanyor ve ok eitli koullarda fotoraf ekiyorsanz, fiyatn karlayabildiiniz durumda SLR sizin iin de en iyi seimdir. Aadaki nedenlerle bu makineler gerekten ok verimlidir: Deitirilebilir objektifleri kullanma yetenei Kesin ve esnek pozlama sistemi Kk bir bilek darbesiyle SLR objektiflerinden birini dieriyle deitirebilirsiniz. Objektif eitleri inanlmazdr. Geni adan tele objektife, tele objektiften de yakn ekime uzanan dzinelerce objektif SLR makinede yer alr. Obje ister plak gzle, isterse mikroskopla veya teleskopla grnebilsin; SLR makineyle bunun fotorafn ekebilirsiniz.
SLR makineler inanlmaz yaratclkta kontrol salar. Obtratr hzn, otomobil hz yarn bir karede dondurmak iin 1/8000 saniye veya elaleyi pamuk yuma halinde gsterecek kadar bulanklatrmak iin 4 saniye olarak ayarlayabilirsiniz. Geni a objektifini, 60 cm uzaklktan kardaki dalara kadar net gsteren f/16 deerine ayarlayabilirsiniz. En iyi seim: Farkl durumlarda farkl pozlama ve objektif kullanmak isteyen gelimi fotoraflar iin.
Bu tip kararlar, byle olmamas gerekse de bir bakta yzeysel verilir. Fotoraf makinesinin kullanmnda sorun yaar veya grntsnden ya da boyutundan holanmazsanz bunu kullanamazsnz. Son karar vermeden nce, tarz ve boyut gibi kendinize ait soyut kavramlar hakknda karar verin. Kullanm kolayl ve yetenei ipak bir aile fotoraf veya at yarndan okul oyunlarna, okul oyunlarndan doa grntlerine kadar bir fotoraf m ekmek istiyorsunuz? Yant vermeden nce, yetenek arttka fiyat ve karmaann da artacan aklnzdan karmayn. Zor bir makinede, kullanm klavuzunu belki de iki kez okumanz gerekecek. Daha fazla zelliiyle tanmak iin makineyle daha fazla pratik yapmanz gerekecek. Ancak bir kez ustalanca, inanlmaz gzellikte fotoraf ekme yeteneine sahip olacaksnz. Gelimi ipak makinelerin ou tamamen otomatik moddadr; bylece fotoraf ekmek iin deklanr dmesine basmak yeterlidir. Basit bir ipak makine ile, kutuyu atktan ksa bir sre sonra ipak fotoraflar ekebilirsiniz. Hatta, komunuz Aye hanm teyze bile makineyi rica edip fotoraf ekebilir. Ancak, hibir zaman daha gelimi bir makinenin verimliliine ve yeteneklerine ulaamazsnz. Boyut ve stil Cebinize sacak kadar kk, bir o kadar da k bir makine ister misiniz? Geni ve iyi yerletirilmi kumandal bir makine ister misiniz? Tarz sahibi bir kiiliiniz varsa, tarz sahibi bir makine istemeniz doaldr. Kk, tarz sahibi makinelerin en zor yan, zellikle de kk parmaklarnz yoksa kumandalarn bulmann zorluu ve tutmaya el verili olmamasdr. Ancak, byk bir makine tamaktan da pek memnun kalmayabilirsiniz. Cebinize san kk bir makine, size allmadk fotoraflar vermek iin sizinle birlikte hemen hemen her yere gelebilir.
Konu
Film ve konunun eletirilmesi Film seerken dikkate alnmas gereken en nemli eyler, konu ve konunun bulunduu yerdir; nk her film, baz eyleri biraz daha farkl yapacak ekilde tasarlanmtr. Hzl hareketleri ieren bir futbol ma, bir dn treninden farkl bir film gerektirir. Ya da kumsal, gezinti park, oturma odanz, bir srada ya da bir mercan kayal
Peki, ya yukardakilerin hepsinin resmini ekmek isterseniz? Bir filmin hz, belirli koullarda nasl sonu vereceini gsterir. Film ne kadar "hzlysa" (atanan rakam ne kadar yksekse -100, 200, 400, vb.-) a kar o kadar duyarldr. Ancak, a kar duyarlln artmasyla birlikte, netlik gibi kimi unsurlardan fedakarlk edilmesi gerekir. Film hz ve k koullarnn hangi filmi semeniz gerektiini nasl etkilediine ve zel koullar iin dikkate almak isteyebileceiniz baz filmlere ilikin aklamalar aada bulabilirsiniz. Film hz Her bir filme, a ne kadar duyarl olduunu gsteren bir rakam atanmtr. Bu rakam, ounlukla Kodak Advantix 400 gibi, film adnn bir parasdr ya da film kutusunun zerinde bir yerde yer alr. Yksek hzl ya da hzl bir film (400, 800 ya da 1000), dk hzl bir filmden daha hzl yakalar. Hareket halindeki objelerin ekimi, lo kl ortamlar ya da flanzn ulat mesafeyi artrmak iin, bunlardan birini seebilirsiniz. Bununla birlikte, film ne kadar hzl olursa, film emlsiyonunun grenli grnm nedeniyle, fotoraflarn net olmama ihtimali de o kadar fazladr.
Yava bir film (200, 100 ya da daha dk), daha net fotoraflar sunar. Ancak, fotoraf makinesini ok sabit tutmal ve parlak kta olmalsnz ya da fla kullanmalsnz. Fotoraflarnz 20x25 cm. ya da daha byk ebatlarda bytmek istiyorsanz, yava filmler daha iyidir. 400 hzl bir film, birok durumda fotoraf ekmek iin kullanabileceiniz, her amaca hizmet eden mkemmel bir filmdir. Kodak'n 400 hzl filmi Kodak Ultra, tm koullar iin en uygun filmdir. Konu-film tablosu Aada, yaygn olarak karlalan baz durumlar ya da konulara gre mkemmel bask sunacak Kodak filmleri yer almaktadr: Konu veya Durum Parlak gne Kodak filmi Gold 100, 200, veya Ultra (400 asa)
Hem kapal hem de ak alanda Hareket ya da lo k Bulutlu havalar, glge, okul sahnesindeki performanslar, sportif etkinlikler, ev ii, neon ve dier aydnlatmal tabelalar, projektrl binalar veya antlar, sirkler veya buz ovlar
Ultra Ultra
Ultra
Ik
Film ve In eletirilmesi Ik, grnty filme kaydeder. Fotoraf makineniz ne kadar ok k alrsa, bask da o kadar parlak olacaktr. Dolaysyla filmi, konunuz zerine den kla eletirmek nemlidir.
Lo k Az k alan bir vadiye mi iniyorsunuz? Ya da flala fotoraf ekimine izin verilmeyen bir mzeye? Lo kl grntler iin, olabildiince fazla n girmesine olanak tanyacak hzl bir film tercih etmelisiniz.
Parlak gne Sahile ya da oyun bahesine ne demeli? Buralarda daha yava bir film kullanmann sakncas yoktur; nk, etrafta ok fazla k olacaktr. Sportif ve hareket halindeki grntlerin ekimleri iin, hzl bir film semeyi unutmayn.
Kark k durumlar eitli koullar altnda fotoraf ekecekseniz ve hangi kla karlaacanz bilmiyorsanz, tm koullar iin en uygun film olan 400 hzl bir film sein.
Fla Fla, ounlukla grnty aydnlatmak iin kullanlan bir seenektir; ancak, her zaman uygun deildir ya da izin verilmez. Dn trenlerinde, performanslarda ya da mzelerde fla kullanmadan nce gerekli kontrol yapn ve filminizi buna gre sein. Flanzn etki mesafesini unutmayn. Tenis ma ya da mezuniyet treni, flanzn etrafnzdaki insanlar rahatsz etmekten baka bir ie yaramayaca kadar uzakta olabilir. Ancak, genel olarak film hznz ne kadar yksek olursa, flanzn etki mesafesi de o kadar uzun olur. Fla etki mesafesine ilikin bilgiler iin, filmle gelen talimatlar kontrol edin.
zel resimler
Bazen, fotoraf makineniz ve filminiz, kamp alannzn arkasndaki sradalar ya da denize norkelle daldnzda bulmay umduunuz renkli balklar ve enkazlar grntlemeye uygun olmaz.
Beraberinizde, tek kullanmlk bir fotoraf makinesi gtrmeyi dnn. Bu, birok zel ekipmana para yatrmadan baz zel fotoraflar ekmek iin kolay bir yntemdir. Bylece, arkadalarnz artabilir ve fotoraf albmnz doldurabilirsiniz. Sualt Dal yaparken fotoraf makinenizi yannza almamanz gerekmekle birlikte, gene de fotoraf ekebilirsiniz. Tek kullanmlk bir sualt fotoraf makinesi alabilir ve eve dndnzde arkadalarnza su yzeyinin hemen altnda kefettiiniz yepyeni dnyay gsterebilirsiniz. Dier fotoraf makineleriniz, suyun stndeki elenceleri kaydetmek zere, teknede ya da otelde gvenli bir ekilde kalsn.
Panaromik Bir APS fotoraf makineniz varsa, zellikle geni, uzun ya da yksek grntlerin baz panaromik ekimleri de dahil olmak zere her eye hazrsnzdr. Tekneniz limana dnerken, gne batmadan hemen nceki altn gne n yakalayabilirsiniz. Ya da frlamaya hazr bir ekilde dizilmi yar atlarnn kararln grntleyebilirsiniz. Fotoraf makinesinin dikey olarak da altn unutmayn. Bu sayede, tm vadiyi dahil etmeden, o yksek ve dar elalenin resmini ekebilirsiniz. Format denemeleri yapn; panaromik ekimi kullanabileceiniz ok fazla yer bulacaksnz. Sahil Gittiiniz baz yerlere kendi fotoraf makinenizi gtrmeyi tercih etmemekle birlikte, gene de birka fotoraf ekmeyi isteyebilirsiniz. Bu yerlerden biri de kum ve deniz tuzunun fotoraf makinesine girerek hasar verebilecei sahillerdir. Su kenarna gitmeyi planlyorsanz, beraberinizde tek kullanmlk bir fotoraf makinesi gtrmeyi dnn ve kendi makinenizi evde, toz ve su damlalarndan uzakta gvenli bir yerde brakn. Dalgann iine girdii ya da arpt makine, tek kullanmlk fotoraf makineniz olursa, kendinizi o kadar da kt hissetmezsiniz. Siyah Beyaz Renk gzeldir; ancak, siyah-beyaz fotoraflar ok ho olabilir. Siyah-beyaz bir film alp, farkl konu ve klarda
denemeye ne dersiniz? Konunun rengini unutup grntye ya da yzeye den dnn. Konunun bir blmne arpan gne ve oluan glgelerin birleimi, vazo ve iei boyutlu bir sanat eserine dntrebilir. Deneyin. Canlandrdnz eyle gurur duyacak ve ok ey reneceksiniz. Slaytlar Karanlk bir odada yanstlan renkli slaytlarn parlakln hibir ey geemez. Katldnz balon festivalinin ya da yaptnz sonbahar yapraklar turunun slaytlaryla, ailenizi ve arkadalarnz hayran brakabilirsiniz. Slayt fotoraflarn klandrmas, ok hassas olmaldr. Bu yzden, filmle gelen talimatlara kesinlikle uyun.
Fotoraf konular
Temel konularla iiniz bittiyse bir de unlara gz atn! Nefis fotoraflar ekmenizi salayacak konular aratrmaya biraz daha fazla zaman ayrn.
Fotoraftaki her enin, btn zerinde bir etkisi vardr, yleyse makineyi dorultup hemen deklanre basmayn. Her fotorafn, onu bir ahesere dntrecek kompozisyonuna biraz zaman ayrrn.
Dikey fotoraf ekmek iin, makinenizi yana doru yatrabileceinizi unutmayn. Makinenizi, yksek bina, elale ya da insan fotorafn ekmek iin dikey; grup fotoraf ya da araba ekmek iin yatay konumda tutun.
Farkl pozisyon arama Ayn nesneyi hem dikey, hem de yatay olarak ekmeye aln ve farkl etkisini grn. ounlukla yatay ekmeyi dndnz bir fotoraf, dikey olarak beklenmedik sonular verebilir.
En ekici portre fotoraflarnz, ektiiniz insann gz seviyesinden ekin. Ancak, ie biraz da elence katmak istiyorsanz, bak anz deitirin.
Pozisyonunuzu deitirin ektiiniz nesnenin ne kadar byk ya da kk olduunu abartl gstermek istiyorsanz, pozisyonunuzu deitirin. yice yere melip aadan ektiiniz bir insan, zerinize eilmi kule gibi grnr. Ev hayvannz yukardan ektiinizde ise komik derecede kk grnecektir. Ayn ekilde, makinenizi saa ya da sola bir miktar hareket ettirerek, kompozisyonu ciddi boyutlarda deitirebilirsiniz.
te bir kuraln uygulayn Merkez dna alnm objeyle fotoraf kompozisyonu oluturmann en kolay yolu, vizrnzn karelere blnm bir oyun tahtas olduunu varsaymaktr. Fotoraf nesnesini, tam ortadaki kare iine yerletirmekten kann ve te bir kuraln uygulayn. Fotoraf nesnenizi, fotoraf karenizi bldn varsaydnz izgilerden biri boyunca yerletirin.
Ufuk izgisine dikkat edin Fotorafta objeyi merkez dna yerletirmek ne kadar doruysa, merkez dndaki (ve dz) bir ufuk izgisi iin de ayn ey geerlidir. Ufuk izgisini tam ortaya yerletirerek fotorafnz ikiye blmekten kann. Geni alan duygusu yaratmak iin, ufuk izgisini fotoraf karesinin alt blmne yerletirin. Yaknlk duygusu yaratmak iin, ufuk izgisini fotoraf karesinin st blmne yerletirin.
Fotorafn ekeceiniz objeyi veya makinenizi hareket ettirerek, kark olmayan ve basit bir arka plan bulun. Deklanre basmadan alacanz bu ek nlem, sonu zerinde nemli bir etki yaratr.
Bazen n plandaki eleri, fotoraf objeniz iin "ereve" olarak kullanabilirsiniz. sten sarkan aa dallar, bir kap girii ya da bir yay, fotorafn srad olmas iin gerekli derinlii verebilir.
Burada verilen basit ipularn uyguladnzda, ektiiniz insan fotoraflar, ailenizin ifadesi olacaktr.
Gruplar ve portreler
Bir insan bir fotorafla tasvir etmeyi rendiinizde, insan fotoraf alannda yaratc seeneklerinizi de geniletmi olursunuz.
Gruplar Genellikle, d mekanlarda grup fotoraf ekmek daha kolaydr. En iyisi, mmknse, herkesi d mekana karn. Byle bir seeneiniz yoksa, i mekan grup fotoraflar iin nerilerimizi uygulayn. D mekan - nsanlarn sralandklar yaln bir fotoraf ekin. Hava gneliyse, grubu yzlerine k gelecek ekilde yerletirin. Bulutlu havada, zel bir dzenleme yapmanza gerek yoktur.
Grubu dzenlemek iin, bir otomobil, bir aa ya da salnca ara olarak kullanabilirsiniz. Gruba farkl pozlar verdirin. Kimileri, dorudan fotoraf makinesine baksn; dierleri, yan tarafa baksn; bazlar, ayakta; bazlar da bir eye tutunup eiliyor olsun. Byk grup iinde, farkl iki veya kk dzenleme yapmaya aln. Her biri er kiilik birka gevek gen, iyi bir zmdr. Gruptan kopmayan sade bir arka plan kullann. mekan - mekanda grup fotoraf dzenlemesi, fla kullanmn esas alacaktr. Flan snrl etki mesafesi, yaratclnz da snrlar. Grubu, maksimum fla etki mesafesi iinde tutun. Grubu, en fazla iki sra olacak ekilde yerletirin.
Otoportreler Sizi sizden iyi kim tanr? te bu yzden, otoportre, ekeceiniz en elenceli ve yaratc fotoraf olabilir.
ok uzun kollarnz yoksa, fotoraf makinenizin otomatik bekletici zelliini kullanmay renmeniz gerekir. Ayrca, makinenizin yakn ekim modunu da bilmeniz gerekebilir. Makineyi kendinize doru tutmanz yeterlidir. Makinenizde zoom'lu objektif varsa, geni ada kullann. Kendinizi farkl farkl ortamlarda ekin. Arabada, alrken, kahvalt ederken, telefonda konuurken veya kedinize sarlmken. Kendiniz hakknda ne sylemek istediinize karar verin: ciddi, ie dnk, neeli ya da yalnz.
Yar resmi portreler Gerekten baarl insan fotoraflar, nadiren kendiliinden olur. Dzenlenmeleri gerekir. Rahat grnen insan fotoraflar bile genellikle dzenlenmitir. Baz dzenlemeler, tamamen tekniktir; ekipman ve klandrma seilir. Objenizin kyafeti, sa biimi, pozu ve dekor da dier dzenlemelerdir. Portrenin en belirgin zellii, kontrol elinizde bulundurmanz ve hemen hibir eyi ansa brakmamanzdr. Portre, gzel gstermeyi mi amalayacak, yoksa objenizin kiiliini mi yanstacak? Elde etmek istediinizi bildikten sonra, artk her ey bu ynde dzenlenecektir: dekor, kostm, eyalar, poz, klandrma, kompozisyon ve dierleri.
pularn dikkate aln: Objenizin yz hatlarn gzel gstermek istiyorsanz, bulutlu gn veya pencereden ieri szan k gibi, yumuak ve dalm k kullann. eleri birbirinden ayrmamak iin, sade ancak objenizin tasviriyle balantl olacak bir arka plan tercih edin. Bst kompozisyonunda ekmek iin objenize yaklan. Daha az geleneksel bir yaklam isterseniz, geriye gidip tm figr gsterin. Makinenizi, objenizin gz hizasna veya biraz aasna ayarlayn.
Ellerin duruuna ve ban asna zellikle ok dikkat edin. Portre almasnda, eller ve ba, kolaylkla biimsiz grnebilir.
Gndelik fotoraflar (anlk) nemli aile olaylarn belgelemek vazgeilmezdir. Ancak her gn karlalan olaylar fotorafa kaydetmek zevklidir. Anlk olaylarn fotorafn ekme frsatlarn karmamak iin, makineniz her zaman elinizin altnda olsun.
Manzarada varolan k neyse, onu kullann. mekanda, gerekiyorsa fla kullann. D mekanda ise glgede veya keskin glgelere engel olmak iin parlak gne nda, dolgu fla zelliini kullann. Sade fakat uygun bir arka plan kullann. Ancak, fotoraf ekme frsatn karacaksanz, kusursuz arka plan arayarak vakit kaybetmeyin. Olup biteni aka gsterecek kadar yaknlan; fakat, elenceyi engelleyecek kadar da yaklamayn. ok hareketli anlar varsa, bol bol fotoraf ekin. Bylece, arada iyilerini ekme ansnz artar. Fotoraf makinesinin bak asn seerken, insanlarn hareketlerine uyun: makinenizi yan evirin, asn deitirin. "An" yakalamak, tm tavsiyelerden daha deerlidir.
zel gn fotoraflar nsanlarn, dier kiilerin fotoraflarn ekmelerinin en yaygn nedeni, doumlar, doum gnleri, mezuniyet trenleri, dnler ve yldnmleri, tatiller gibi, nemli anlarn saklanmasn salamaktr. Her yl ayn zamanda, ocuklarnzn tek tek veya tm ailenin bir arada fotorafn ekerek, ailenizin tarihini dile getirin. te, size birka neri: ocuk fotoraflarnda ocuun boyu llrken ocuk, yllar iinde her ikisinin de nasl uzadnn grlmesi iin, ayn kk aacn yannda duruyor. ocuk, okulun ilk gnnde
Aile fotoraflarnda Aile, topluca evin nnde duruyor. O ylki seyahatin ilk durana varldnda
Yllar iinde tutarllk salamak iin, her yl ayn yeri ayn makine yksekliinde ekin. te, size birka neri: Fotorafn ektiiniz kiilere, yzlerinin grnmesini salayacak kadar yaklan. Sabrl olun ve fotoraflanacak kiinin rahatlamasna yardm edin. Karlnda, daha gzel ve doal fotoraflar elde edeceksiniz. Organizasyondan birka gn nce, fotoraf makinenizin alp almadn kontrol edin. Taze pil takn; ayrca, bir takm yedek pil bulundurun. Bol bol filminiz olmal (ya da dijital fotoraf makinenizde yedek bellek kart). Kutlamalar baladnda, makineniz, filmi taklm ve ekime hazr olmal. Fotoraftaki herkesin bir kopya alabilmesi iin, ekstra bask yapn. Her yl, byklerinize de bir fotoraf ayrmay unutmayn.
evre fotoraflar Belirli bir evre, modelinizin kiiliini yanstmak iin nemliyse, bir evre portresi ekin. Marangoz atlyesi, stdyo, bahe, hatta golf sahas bile bir kiinin ilgi alanlarn ve kiiliini yanstmada nemli rol oynayabilir. stediiniz elde etmek iin, gnn hangi saatinin uygun olduuna nceden karar verin. u ipularndan yararlann:
veya d mekanlarda, kapal havalarda pencereden szan k gibi, yumuak ve dalm k kullann. Keskin ve ayrntlar gstermeyen glgeleri kontrol edebilirseniz, parlak gne da iyi sonu verebilir. Kiinin tamamn gsterin. Bylece, evreyi de fotorafa katm olursunuz. Yerleik zoom'lu objektifiniz varsa, evreyi fotorafa daha fazla katmak iin geni a ayarn kullann. Makinenizi yksek, dk ada veya gz hizasnda tutarak fotorafnz ekin. Gz hizasnda birka fotoraf ektikten sonra yaratclnz gsterin. Yere uzann (siz veya sizinle birlikte objeniz). kinci kat penceresinden ekin.
Portre klandrmas
Ik, fotorafn ektiiniz insann grntsn byk oranda deitirir. Yalnzca deitirerek, cokulu bir insan, can skkn bir insana dntrebilirsiniz.
In sertlii Parlak gn serttir ve Yz gizleyen koyu ve keskin hatl glgeler oluturur. Krklklar ve lekeleri n plana karr. stenmeyen gz ksmalarna (kslmasna) yol aar. Kapal bir gkyznden ya da kuzeye bakan bir pencerelerden (ya da gne n dorudan almayan herhangi bir pencereden) szan k yumuaktr ve Yz gizlemeyen, yumuak glgeler yaratr. Krklklar ve lekeleri en aza indirir. Gizli cilt tonlar ve renklerini ortaya karr. Fotorafn ektiiniz insann, gzlerini daha iyi amasna olanak tanr.
In yn Gne , zellikle dorudan gelen gne , insanlarn grnmn deitirir. En doru yn hangisidir? Bu, yaratmaya altnz etkiye baldr.
Cephe : Bir insann dorudan yzne yansyan gl k, yz hatlarn dzletirip gzlerin kslmasna neden olur. Tepe : Gn ortasnda, gne, tam yukardadr ve yze istenmeyen glgeler drr. Yze den sert glgeleri yumuatmak iin, makinenin flan kullann. Yan k: Gnn ilk ve son klarnda fotorafn ektiiniz insann konumunu, gne yalnzca bir taraftan gelecek ekilde ayarlayn. Yzn bir ksmn iyi aydnlatp dier ksm glgede brakarak ekici bir etki yaratrsnz. Glgelerin etkisini yumuatmak iin, dolgu flan kullann. Ters k: Modeli gnein aksi ynne bakacak ekilde yerletirirseniz oluur. Bu, fotoraflanacak kiinin yzn glgede brakr; gz ksma riskini ortadan kaldrr ve ounlukla salarda ekici bir parlaklk yaratr. Fotorafn ektiiniz kiinin yzn aydnlatmak iin, dolgu flan kullann.
mekan klandrmas mekanlarda k, ounlukla az olduundan, fotoraf ekmek zordur. Doal k, ou suni ktan ok daha parlak olduundan, kapal mekanlarda insan fotoraf ekerken, kuzeye bakan bir pencereden (ya da gne n dorudan almayan herhangi bir pencereden) almak, fotoraflarnzda genellikle en iyi sonucu verir.
Pencere : Yumuak ve dorudan gelmeyen pencere , insan fotoraflar ekmek iin uygundur. Yzn pencereye dnk olmayan ksm ok karanlk ise ektiiniz kiinin yerini ya da kendi konumunuzu deitirerek yzn daha fazla ksmnn k almasn salayn. Lo pencere , obtratrn daha dk hzla kapanmasna yol aacandan, fotoraf makinenizi oynatmamaya daha fazla dikkat edin ya da ayak kullann. Yapay klar: Masa ve tavan lambalar, insan fotoraf iin genellikle uygun k yaratmaz. Bunlar kullanmaktan kann. Fla ya da pencere n tercih edin. Kullanmak zorundaysanz da makinenizi oynatmamaya daha fazla dikkat edin ya da ayak kullann. Fla: Kendinden flal bir makine, kapal mekanda insan fotoraf ekmek ok iyi sonu verir; ancak, portreye uygun deildir. Portre ekimi iin, pencere kullann. nsanlarn kapal mekanda fotoraflarn ekerken, aadaki ipularna dikkat edin: ektiiniz insan, makinenizin fla etki mesafesi iinde tutun (Makinenizin kullanm klavuzuna bakn). Bir grubun fotorafn ekerken, gruptaki herkesin flatan ayn uzaklkta olmasna dikkat edin. Krmz gz engellemek iin, odann tm klarn yakn. Krmz gz, fla, gzn arka ksmna vurup makinenin lensine geri yansdnda oluur. Ekstra parlaklk, ektiiniz kiinin gzbebeklerinin klmesine ve daha az k almasna yardmc olur. Ayna, pencere ya da gzlk gibi, fla yanstabilecek parlak nesnelere dikkat edin. stenmeyen fla yansmalarndan kanmak iin, parlak yzeylere belirli bir ayla bakacak ekilde pozisyon aln. Gzlkl insanlar ekerken, balarn hafife yana evirmelerini ya da arkaya yatrmalarn isteyin.
Yatay ve dikey format nsan fotoraflarnn ou, byk olaslkla makineyi yatay tutmak daha kolay olduu iin yatay ekilir. Birok grup fotoraf iin yatay biim en iyisidir. Ancak, tam boy fotoraftan portre fotorafna, eitli fotoraflar iin dikey grnt ok etkili olabilir.
Objenin yerletirilmesi Fotorafa bakan insanlarn dikkatini ekmek iin, fotoraflarnz kararl ve etkili bir kompozisyonda ekin. Resmi bir dzenlemede, tm ilginin fotorafladnz kiiye younlamasn istediiniz durumlar hari, modeli tam ortaya yerletirmekten kann. te bir kural: nsanlarn habersiz ekilen fotoraflarnda, genellikle te bir kuraln uygulamak akllcadr. Fotoraf karesini yatay olarak paraya blen iki yatay, dikey olarak paraya blen iki de dikey izgi olduunu varsayn. Kompozisyonun en nemli esini, genellikle yz (ya da portreyse gzleri), bu izgilerin kesitii noktalardan birine yerletirin.
Ak alan: Makinenizin gr as nnden geen birini ektiinizde, bu kii merkezin dndaysa, genellikle grnt daha etkileyici olur. Ak alan, ektiiniz kiinin ilerledii ynde brakn. Ayn ekilde, ekilen kii belli bir yne bakyorsa, ak alan o ynde brakmak en iyisidir.
Arka planlar Kapal ya da ak mekanda sade bir arka plan, tm dikkati fotoraf nesneniz zerinde toplar. Kapal mekanda, oyuncak, desenli duvar kad ve parlak k gibi dikkat datc eyalardan kann. Ak mekanlarda, dikkatin fotorafn esas ilgi nesnesinde olmasn engelleyen aa dallar, elektrik direkleri, teller, iaretler ve dier insanlar olmasna izin vermeyin.
Bak as Fotorafnzn kompozisyonunu makinenizin vizr zerinde yaparken, fotorafnzn daha iyi olmasn salayacak baka neleri dahil etmek istediinizi dnn. Yalnzca bak anz deitirerek, bir fotorafn yarataca etkiyi byk oranda deitirebilirsiniz. Gz seviyesi: Gz seviyesinden ekim yapmak, ou insan fotorafnda en iyi yntemdir. Genellikle dnyaya byle baktmz iin, bir gereklik duygusu yanstr.
Fazla dk al bir yakn ekim, burnu, az ya da eneyi fazla abartl gsterebilir. Fazla yksek al ekimse (ounlukla oturan insanlar ya da ocuklar ekerken) kafann vcudun dier paralarna oranla daha byk grnmesine yol aar. ocuk fotoraf ekerken, diz kmeniz, hatta oturmanz gerekebilir. Yksek ve dk alar: Bazen belirli bir etki yaratmak iin, farkl bir a kullanmanz gerekebilir. rnein, tam boy bir portrede, gz hizasndan ekim, kiiyi olduundan daha ksa gsterir. melerek ekilen bir fotoraf, ykseklii daha doru gsterir ve bir g, otorite havas yaratr. Genellikle pek de ekici olmayan yksek a bile bazen etkili bir grnm yaratabilir ya da dikkat datan arka plan engellemenizi salar.
Yakn plan (Makro) ekim Yakn plan ekimler, bir yaknlk duygusu yaratr; dikkati, dorudan obje zerine eker. Daha uzak grntler, n plan vurgulamak eilimindedir ve fotorafa bakann dikkatini datan birok karmak eyi fotorafa katar. Vizrden bakarken fotoraf karesini doldurmak iin ektiiniz nesneye yaklatnzda, fotorafa bir ey katmayan ne ok eyden kurtulduunuza dikkat edin.
Iklandrma
"Iklar! Kamera! Motor!" Iklandrmann, nl Hollywood deyiinde en stte yer almas, artc olmasa gerek. Iklandrma gerekten de ok nemlidir. yi bir klandrma, yalnzca baarl bir fotoraf elde etmeyi salamaz; ayn zamanda, ruh halini, duygular ve derinlii de ifade eder. In yn, kalitesi ve younluu tek tek fotoraflarnzda son derece nemli bir etkiye sahiptir.
In yn
In yn sz konusu olduunda, 360 derecelik olaslklarla karlarz. Ik, sizin istediiniz gibi deilse, pozisyonunuzu, objenin pozisyonunu veya mmknse, n ynn deitirmek zm olabilir.
Tepe Daha nce, tepe nn en iyi k olduunu renmitik. Genellikle, byledir. Olumlu ynleri: Manzarann byk bir ksm, iyi aydnlanr. Parlak gneli gnler, manzaradaki renkleri belirginletirir. Olumsuz ynleri: Gne , fotorafn ektiiniz kiilerin gzlerini ksmasna neden olabilir. Dolgu fla kullanmazsanz, ok yksek gne (le gnei), gzler ve ene altnda derin koyu glgelere neden olur.
Cephe Cephe , objenin fotorafya bakan ksmn aydnlatr. Fotoraf makinenizdeki fla, en yaygn cephe trdr. Olumlu ynleri: Tm manzaray klandrarak, fotoraf makinesine pek ok bilgi salar. Fotoraf makinesinin klerini zorlayacak daha az glge olacandan, fotorafta en kolay k trdr. Olumsuz ynleri: Biraz skc olabilir. Fotoraflar hacim ve derinlik kaybna urar. Dokular ve ayrntlar, en aza inmitir. Grnmler, az glge olduu iin, iki boyutlu grnr. Flal fotoraflarda, arka plan, fla menzili dndaysa, fotoraf ekilen konu, ok parlak; arka planlarsa karanlk kabilir. Yanal k Doku, boyut, ekil veya desenleri vurgulamak isterseniz, yanal klandrma, mkemmel bir zmdr. Yanal klandrma, objenin biimsel zelliklerini belirginletirerek, evre izgilerini ve dokular ortaya karr. Boyut ve derinlii arttrmak iin, yanal k kullann. zellikle portre fotoraf ekerken 45 derecelik ayla gelen yanal k fotoraf en gzel gsteren klandrma biimlerinden biridir. Olumlu ynleri: Objeyi, arka plandan ayrabilir. Gnbatmndaki bir manzara gibi, derinlii ortaya karr. Ypranm bir aa, it ya da srlm bir tarlada olduu gibi, dokuyu ortaya karr. Olumsuz ynleri: Baz nesneler iin ok parlak ve ok karanlk alanlar oluturduundan, fazla keskin olabilir. (Telafi etmek iin, dolgu fla blmne bakn.) Ters k Objenizin arkasndan gelen ters n kullanm, ok beceri ister; ancak, ortaya kacak etkileyici sonular abalarnza deebilir. Olumlu ynleri: Siluette olduu gibi, karmak bir manzaray objeyi vurgulayarak sadeletirir. Portrelerde, konuyu daha gzel gsteren bir k halesi oluturur. Manzaralara kuvvetli glgeler ekler. Olumsuz ynleri: Koyu renk bir objede, ayrntlar eksik kalr. Objektifte i yansmaya neden olur. Bu da dk kontrasta ve fotoraf zerinde garip k lekelerine (newton halkalarna) yol aar. Ters k ile baa kmak iin pozlama deerini kullanmak, ar parlak arka plana yol aar. Not: ;Ters k durumlarnda, fotoraf makinenizi, objektife glge yapacak, ama bu arada grntye girmeyecek ekilde bir glgelik (parasoley), eliniz ya da bir kitap ile glgeleyerek, i yansmaya engel
olabilirsiniz. Dikkate alnacak baz ipular ve teknikler: n planda aa, tekne veya bir insan olan gnbatm grntlerinde dramatik bir siluet elde etmek iin, fla kapatn ve -1.0 veya -2.0 pozlama deeri kullann. Objenizi tam manasyla gstermek iin, +0.5 veya +1.0 pozlama deeri (veya makinenizin ters k dengeleme dmesini) kullann. Bu durumda arka plan, ar aydnlk olabilir. Dolgu fla kullann. Kenarda parlayan "k halesi" olmasn istediiniz portrelerde, glgeleri aydnlatmak veya siluete engel olmak istediinizde, kusursuz bir seenektir. I objenize geri yanstmak iin, beyaz bir yanstc karton kullann. Bu yntem, zellikle yakn plan ekimlerde (rnein, bir iei ekerken) kullanldr. Konuya iyice yaklan. Ters k alan objenizle ereveyi doldurun ki daha parlak olan evre , makinenizi yanltmasn.
Doal k
Genel kannn aksine, gneli bir le vakti, fotoraf ekmek iin en iyi zaman deildir. Doal n farkl trlerini renmeniz ve hangi durumlarda nasl yararl olacaklarn bilmeniz gerekir. Hava nasl olursa olsun, sonuta fotoraf ekimi yaplabilir. Her tr hava, fotoraf ekmek iin uygundur. Hatta, en kt hava, aslnda setiiniz konu en iyi hava olabilir.
Portreler iin, aslnda bulutlarla kapl bir hava tercih edilir. Gzler, burun ve ene altnda glgeler olmaz; kimse gzlerini ksmak zorunda kalmaz. iekler de en iyi bulutlu gnlerde fotoraf verir; zellikle de yumuak dokulu pastel renkli iekler.
Yamur mu yayor? Cannz skmayn. Islak bir sokan nasl parladna, otomobil farlarn ve trafik lambalarn nasl yansttna bakn. Sakin yamurlu bir gn, gln karsndaki sonbahar yapraklarnn daha iyi grlmesi de demek. Size den tek ey, fotoraf makinenizi slanmaktan korumak. Koyu bir sis veya yamurda, +0.5 veya +1.0 pozlama deeri kullanmay da unutmamanz gerekir. Havann durumu, ektiiniz fotorafn ambiansn da etkiler. Yumuak ve bulank bir k, ayn manzarada parlak gneli bir gnde ekilen fotoraftan ok farkl bir duygu yanstr.
Kusursuz zamanlama Kusursuz k uruna saatlerce, hatta gnlerce bekleme lksnz olmayabilir. ocuklar giderler. Artk, servis otobsnn kalkma vakti gelmitir. Bir manzarada tam doru olmayan eyler varsa, ne zaman daha iyi olacan dnn. ehir ve gkyz, le saatinde skcdr. Gndoumunu veya gnbatmn deneyin. Ypranm bir itte olduu gibi, bir dokuyu vurgulamak isterseniz, akamstn bekleyin (yanal klandrma). Sudaki yansmalar yakalamak iin, sakin ve rzgarsz bir gn bekleyin. Romantik bir hava yaratmak iin, akamstnn scak n kullann.
Dier klar
Daha birok k tr vardr ve bunlarn ou, fotoraf ekmek iin uygun deildir.
Floresan klar, yeil tona neden olur. Tungsten olarak da bilinen akkor flamanl klar (klasik ampul), objenin sar grnmesine neden olabilir. Spor salonlar, stadyumlar ve hatta sokaklar, turuncu veya mavi tona neden olan ampullerle aydnlatlr. Beynimiz ve gzlerimiz bu a alsa da, kullandmz filmler henz o kadar zeki deildir. Bu tarz yetersiz durumlarda, aadaki zmlerden birini deneyin:
Dijital fotoraf makinenizin "beyaz ayar" zelliini, tungsten veya floresana ayarlayn. Fla an (yeterince yaknsanz) ve esas k kayna olarak kullann. Yksek hzl film kullann. Bu filmler, genellikle kark kl durumlarda daha ok tolerans gsterir. Tungsten aydnlatmalar iin zel olarak retilen tungsten film kullann. Bu tekniklerden yararlanamasanz bile fotorafnz ekin. Bask yaptrrken, mmknse, rahatsz edici dominant renklerin bir ksm veya tamamnn kaldrlmasn isteyebilirsiniz. Dijital fotoraf ekiyorsanz, kolaylkla genel renk ayarn yapabilir; fotoraflar kendi inkjet yazcnzda bastrabilirsiniz.
Tabii bu, makinenin kusursuz olaca anlamna gelmez. Sizin yine de bu zellikleri nasl ve ne zaman kullanacanz renmeniz gerek. Flala ilgili genel ipular En sevdiimiz fla ipularn bir kez daha tekrar edelim:
Flan etki mesafesi iinde kaln. Fotoraf makinenizi manuel olarak nerilen etki mesafesine gre ayarlamaya aln (Genellikle 1,5-3 metre arasdr). Daha yksek hzl bir film, flanzn etki mesafesini birka metre artrabilir. Dolaysyla, flal fotoraflarda, i mekanlarda bile yksek hzl film kullanmaya deer. Bitmeye yz tutmu piller, fotoraf makinesini altrmaya devam etse bile tam fla gc salayamaz. Gzlerin krmz kmasna engel olmak iin, fotoraflanacak kiilerden ok hafif baka yne bakmalarn isteyin ve gzbebeklerini kltmek iin, tm i klar yakn. Dolgu fla Gnmzde, ou fotoraf makinesinde dolgu fla vardr. Bu, ok kullanlan bir zelliktir. Fotorafta karanlk kalabilecek alanlar doldurmak iin yeterli k salar.
Gneli gnde ekilen portrelerde, gzler, burun veya apka siperliinin altndaki koyu glgeleri doldurmak iin, dolgu fla zelliini kullann. Bir sahilde karanlk bir grnt ya da karda oynayan ocuk gibi zorlu k durumlarnda dahi ie yarayabilir. Dolgu fla, yanal ve ters k alan fotoraflarda da kullanldr. rnein, ters k alan bir manzarada, arka planda, fotorafn tamam iin "ortalama" bir k deeri salayan yeterince kl alanlar olabilir; ancak, sizin ana objeniz, karanlkta kalmtr. Dolgu fla, objenin doru gsterilmesini ve arka plann ayr tutulmasn salayacak ekilde manzaray dengeler.
Fla kapal Fotoraf makinenizin fla gerekli gsterdii kimi durumlarda, aslnda fla gerekli deildir. Makinenizin zerinde, "fla kapal" (veya benzeri bir terim) ayar olmas gerekir. Bu ayarn kullanlmas gereken durumlarla ilgili birka rnek:
Fla, ayna veya dier parlak yzeylerde rahatsz edici yansmalar oluturduunda Gnbatmnda veya n plandaki bir nesnenin siluet halinde grnmesini istediiniz dk kl durumlarda Gne huzmesi altnda uyuyan bir kedi yavrusu gibi, mevcut k kalitesi, gzel bir grnt sunduunda. Flaa izin verilmeyen yerlerde (O zaman, kendinizi duvara yaslayp dirseklerinizi yanda sabitlemelisiniz).
In kalitesi
In kalitesi, fotoraftaki havay da etkiler.
Gl k Parlak ve gneli bir gndeki gibi gl bir k, ayn manzara iinde, ok aydnlk ve karanlk alanlar oluturur. Gl a dier bir rnek de tek k kaynann, makinenin fla olmasdr.
Bu durumda, son derece karanlk bir arka plana karlk aydnlk(kl) objeler elde edilir. Glgeleri, tasarm eleri olarak kullann; etki mesafesi iindeyseniz de dolgu fla kullanarak yumuatn.
Yumuak k Yumuak k, fotoraf makinesiyle son derece uyumludur. Dzgn ve eit dalm kta, makinenizi kararsz brakacak pek az glge bulunur. Bulutlu gn ve glgeli byk alanlar, keskin glgelere veya ok aydnlk noktalara yer vermeksizin, yumuak k sunar. Inda rengi vardr. Gnn erken veya ge saatlerinde, gne , scak altn sars bir renge brnr. Karla kapl bir manzaradaki dondurucu souk, le saatinde glgelerdeki mavimsi kla ifade edilebilir.
Fotoraflarnz siyah-beyaz olarak basmak iin, Kodak Picture Maker kullann. Siyah-beyaz bask almann en kolay yolu budur. Hemen her tr malzemeden (renkli ya da siyah-beyaz bir negatiften, renkli bir slayttan, renkli ya da siyah-beyaz baskdan ya da dijital bir dosyadan) retebilirsiniz. Renk format olarak "siyah-beyaz" (ya da eski grnml olmas iin "sepya") semeniz yeterli. Arada bir siyah-beyaz bask almann en kusursuz yolu. te, bu kadar basit!
Dijital fotoraflar ekin ou dijital fotoraf makinesinin siyah-beyaz ya da sepya modu vardr. ou fotoraf dzenleme yazlmyla da ister dijital makinenizle, ister tarama yntemiyle elde ettiiniz her tr fotoraf, siyah-beyaza ya da eski grnml sepyaya dntrebilirsiniz.
Ayrca, ekiciliini artrmak iin, fotoraf daha sonra bilgisayarnzda istediiniz ekilde ileyebilirsiniz. Parlaklk ve kontrast ayarlarn deitirmeye aln ve etkilerini grn. Dikkat datan bir arka plan karartmay deneyin. Zengin ve canl renkler ve net ayrntlar elde etmek iin, fotoraflarnz inkjet fotoraf kadna basmay unutmayn. Siyah-beyaz film kullann Kendinizi gerek bir siyah-beyaz fotoraf sanats gibi mi hissetmek istiyorsunuz? Btn bir makara siyah-beyaz film kullanmay deneyin. Banyo ve basks renkli fotoraflarla ayn kimyasallarla ilenmek ve ayn kada baslmak zere tasarlanan Kodak siyah-beyaz 400 hzl film, uygun bir seimdir. En sevdiiniz fotorafnz, bu talebinizi karlayabilir. stelik, garip sorular da sormaz!
Bir baka seim ise Kodak Professional T-Max 400 filmdir. Bu filmi kullanmadan nce, fotorafnzn, siyahbeyaz film ileyip basabildiinden emin olun. Birok geleneki karanlk oda mdavimi, gerek siyah-beyaz filmlerin, baka hibir trde mmkn olmayan derinlii ve karakteri saladn ileri srer. Fotorafnzdan, renkli filmlerinizi siyah-beyaz kada basmasn isteyin Fotorafnz, renkli fotoraf negatiflerinden siyah-beyaz bask alacak donanma sahip olabilir; sormay unutmayn. Fotoraflarnz, renkli kat teknolojisini ve kimyasallarn kullanan, ama siyah-beyaz fotoraf reten, zel "chromogenic" fotoraf kadna basabilir. Renkli negatiflerden gerek siyah-beyaz bask almak zere tasarlanm fotoraf katlar da vardr. Her iki yntem de kusursuz sonu verir.
Hangi fotoraflar siyah-beyaz ekmeliyiz? Manzaranz, zaten yaln bir manzaraysa, renkleri tamamen kaldrmak, skc bir grnty ilgin bir manzaraya evirebilir. Belki de gemite kalm bir dneme duyulan nostaljiyi yeniden yaratmak istersiniz. Siyahbeyaz fotoraflar, renkli fotorafla mmkn olmayan antik ve duygusal bir atmosfer aktarr.
Gri tonlar ve renkler Film ve piksellerin, renkleri gri tonlara nasl dntrdn renmek, belki de siyah-beyaz fotorafln en zor yandr.
Ayn ekilde, ocuunuzun zerinde inanlmaz uyumsuz giysiler varken kusursuz bir Kodak an olumusa, siyah-beyaz fotoraf, bir anda en iyi dostunuz oluverir. Baktnz grnmn renkli mi, yoksa siyah-beyaz m daha iyi olacan, kendinize sorun. rnein, iekler renkli olarak her zaman daha iyi grnr. Ancak, vurgulamak istediiniz bir iekten damlamak zere olan bir i tanesiyse, doru yant, siyah-beyaz fotoraf olabilir. Yeil bir arka plan zerine bir "dur" iareti de dnebilirsiniz. "Dur" iaretini vurgulamak istiyorsanz, renkleri kullann. aretin ne kmasn istemiyorsanz, siyah-beyaz film kullann; nk, yeil ve krmz, neredeyse ayn gri tonlara dnr. Kontrast ve tonlama Siyah-beyaz fotoraflarnz ilemek iin, bir fotoraf dzenleme yazlm ya da geleneksel bir karanlk oda kullanyorsanz, kontrast ve tonlama, renkli fotorafla mmkn olmayacak ekilde vurgulayabileceiniz ya da en aza indirebileceiniz iki edir. Yksek kontrastl (aydnlk ve karanlk arasnda gri tonlardan yoksun) sahneler, fotorafa bakann tek bir e zerinde dikkatini toplamasn salarken, dk kontrastl (gri tonlarn egemen olduu) sahneler, huzur ve skunet yaratr.
Kontrast ve tonlama, eanlaml szckler deildir. Bir fotorafn, kontrast dk, ama tonlamas yksek olabilir. rnein, beyaz bir arka plan zerinde sarn ve mavi gzl bir kz ocuu gibi.
Doku, hat ve ekil Olunuzun kazanda ilgin bir desen olabilir. Evdeki ieinizin yapraklarnn ilgin bir dokusu vardr. Renklerin olmaynn, dokular nasl vurgulayacan, bunun da fotorafnzn grsel etkisini nasl deitireceini dnn. Ayn ekilde, hatlar ve ekiller, gzlerinizi, siyah-beyaz bir fotorafta, renklisinde olmayacak kadar iyi ynlendirir. rnein, kvrml bir it, bir tarladaki msr sralar ve bir uurumdaki kaya katmanlar, gl hatlara sahiptir. Bunlardan renkleri karmak, grntlerini daha belirgin hale getirebilir.
Iklandrma Rengi kaldrdnzda, klandrma, fotorafnzda daha nemli hale gelir. Arka plannda eski bir al olan, sk allkl bir it dnn. Bulutlu, hatta sisli bir gnde, yumuak ve romantik bir manzara oluturacaktr. Ancak, gneli bir leden sonras, gne iyice ufuk izgisine yaklam ve zerine uzun, koyu glgeler dmken itin fotorafn ektiinizde, yaps daha ok ne kar. Bu fotorafn duygusu, tamamen farkl olur.
Basma ve bytme
Baslan ve bytlen fotoraflarn anlar saklamak, dekorasyonda kullanmak ve paylamak iin ne kadar gzel ve ok amal olabileceini kefedin.
Fotoraf ekip, ektiklerinizi hemen bastnz dnn. Dijital fotorafn elenceli ve gl dnyasnn kaplarn atnzda bunu yapabilirsiniz. Bask iin bir seim yapn:
Kodak EasyShare yazlmyla dijital fotoraf basma 1- EasyShare yazlmn an. 2 - My Collection ekrannda, Picture Display (sol stte) blmesindeki Thumbnails (ortada) simgesini tklatn. 3 - Bastrmak istediiniz fotoraflar sein. evrelerindeki kutu griden sarya dnr. 4 - Print at Home sekmesini (soldaki) tklatn. Print at Home penceresi grntlenir. 5 - Sadaki Pictures to Print alannda her fotoraftan ka adet basmak istediinizi sein. 6 - Paper size alan mensnden (solda) fotoraflarnz basmak iin kullandnz kat boyutunu sein. 7 - Kodak paper type alan mensnden kullandnz inkjet kad sein. 8 - Print layout alan mensnden her sayfaya basmak istediiniz fotoraf says ve boyutlarn sein. 9 - Print dmesini tklatn. Dier fotoraf dzenleme yazlmlaryla dijital fotoraf basma Aada bir ok fotoraf dzenleme yazlm iin geerli, boyut bytme ve bask almayla ilgili genel talimatlar bulacaksnz. Programa bal olarak baz admlar ufak farkllklar grlebilir. 1 - Fotoraf istediiniz gibi dzenleyin yada gelitirin. Daha sonra bask iin boyutunu deitirin ve znlrl 225 ppi/dpi yada daha yksek ayarlamay unutmayn. 2 - Orijinal, deitirilmemi fotorafnz daha sonra kullanmak amacyla saklamak iin dosyay yeni bir adla kaydedin. 3 - Kodak Premium fotoraf kad gibi iyi kalite bir fotoraf kad kullann. Kodak inkjet katlarnn her tr inkjet yazcsyla alt test edilmi ve kantlanmtr. 4 - Bask kalitesi iin Best ya da Photo seeneini belirleyin. Yazc zelliklerini ayarlama Fotorafnz basmadan nce kullandnz kada uygun yazc zelliklerini semeyi unutmayn. Aada yazc zelliklerini ayarlama konusunda genel talimatlar bulacaksnz. Yazcya bal olarak baz admlarda ufak farkllklar grlebilir. 1 - Print (Yazdr) dmesini tklatn. 2 - Print (Yazdr) iletiim kutusundaki Properties (zellikler) dmesini tklatn. Properties (zellikler) dmesini bulamyorsanz, Setup (Kurulum) ya da Printer Setup (Yazc Kurulumu) dmesini tklatp Properties (zellikler) dmesini burada arayn. 3 - Paper Type (Kat Tr) yada Media Type (Ortam Tr) kutusundan kullandnz kat tipini sein. Setiiniz kat tipi kat ve yazc kombinasyonunuza baldr. Hangi ayarlar kullanacanz belirlemek iin katla birlikte verilen talimatlara bakn.
KODAK Picture Maker En sevdiiniz fotoraflarnz bytmek, gelitirmek artk her zamankinden daha kolay