+J

Jeli przervody znltjdrrja si blisko siebie lecz s odlegle od przelvod w bdcych r dem 7'akhice to wpry.lv zaklcefr synte trycznych nrona pomin.

1.
4.

URZDZENIA oGRANICZA,|CE NAPICIA I PRDY ZAK,oC'Jj'NtowE

I Rodzaje pasywnyc h

Przy dtrych czstotliwociach

sygnaw zakcajcych nlechiuriirny wszystkich splzell asynretryczrych (przez przewodzenie, indukcj elektrycm lub m:rgnetyczn sprzenie polowe) stanowi.l szczegolnie istotny prob]cm w konrpatybilnoci elektron-ragnetycznej. obwody sygnaw wspolnych s zawsze zanlknite, bowiern iest nienroliwe odseparowanie czy tei odizolorvanie obwodow roboczych i uziemienia (masy). Sygnaty zakcajce wsplne emituj pole elektromagnetyczne znacznie silniejsze od sygnaow ronicowych a obwody wsplne s bardziej wruliwe na zak cajce pola elektromagnetycne. Asymetryczne (wsplne) prdy zakceniorve nie w'vrvohlj bezporedrrio skutkrv negatyrvnych w pracy urzdzenia lecz staj si zagroeniem
wtedy' gdy przeksztacajsi w zakocenie rnicowe (prd lub napicie).

urzdle przeciwzak

ceniowyc h

Metodyka ochrony od zakcelr oraz spenicnie wymagan zrvizanych z ElIVfC polega zar w,no na oddzia1valliu lrir zr da zakriceri. jak i na ograniczanitr indukolvanych prd w oraz napi
z;r.kt

ceniolvych (przep i).

W tym celu stosuje si tzw. pasylvne urzqdzcrria przeciwzakceniowe' ogranicz'niki przepi oraz ekrany i oslon.yprzewodzenie

do ktrych nde-Jiltry,

Aby anniejszry warto napicia zakca.jcego wskutek sprzenia poIa elc.ktromagnetycznego z

obwoclami chronionych urzdzeri nale.y zrrrriejsry_ odlegoci rnidzy przewodtrmi roboczryni mas (uziemieniem) lubli zmniejszry dfugocitych przewodrv'
i

Filtry s urzdzeniami celowo wprowadzajcymi selektwne czStotliw.ociowo sprzeenia przez i w macznynl stopniu ograniczaj prdy znkoceniowe dla okrelonego pasma
czstotliwoci.

W miejscu zainslalo''vania urz4cizcn wr;rliwych, w ktrych nie ma dostpnvch powierzchni przewodzcyclr (np. rodowiskomieszkalne lrrb handlowe) prd zakcenia asymetrycnego wpyrvajcy do urzdzenia kablem lub przewodem wypywa z niego inn}mi kablami lub przewodami. otoczenie przewodzce (np. tam gdzie wykonano powierzchnie ekwipotencjalne lub znajdu.j si uzienriorre metalor've obudowy lub konstrukcje. ktore mog peni funkcj nlasy)
zarvsze sprzryja

redcji zakceri i osigniciu kornpatybilrroci elektromagnetycznej.

urzdzeri (zarwno przewodolvo jak i indtrkowanych) przede wszystkim spowodowiLnych przez rtyadowania atnlosf.eryczne lub procesy czenior,ve' Wrd niskonapiciowych ogranicmikw przepi w}rnia si: ograniczniki iskiernikowe (w tlm iskierniki gazolve), ograniczniki beziskiemikowe (warystorowe). specjalne rode diod (diody lawinowe) clraz ich kombinacje. ReprezentLrj one sob nieliniory opr o duzej wartoci rezystancji v4" poziomach napic roboczych oraz op r o niskiej wanocirezystancji dla przepi o wartociach -macmie wikszych od napi roboczych. Razem z rezystencj (impedancj) zrda zakcen ograniczniki przepi tworz swoisty rodzaj dzieinikir napicia, docierajcych

ogranicutiki prepi - SPD (ang'

do

Surge Protection Device) maj na celu ograniczenie przepi

krtlry nra nieIiniow wielkostt przekadni napiciolvcj' ograniczajac przepicie

Stosowanie ekrntjw

(napicie

zakceniowe) do wartoci napicia obnionego.

--i-+
Krbcl lprou'adzajcy
Kabl poddany / lko.en|u pIJcm

I.

I"."_
f'i".;| '.

.,..
;;;;;'

F
Po]cznic obudowy

magnetycznych i elektromagnetycznych. kttire przenikajip do urzdzeri i ukad''v elektrycznych lub ich elemelrtow powoduj z-akcenia w ich pracy. Z drugiej strony ekranor,virnic rratwia ograniczenic lvp"v*u iakcelr emitowanych z czci iub przewocl w zasilajc-vch (np. w

i oslon prowadzi z jednej strony dcl

osabienia

pol

elektryczn;.ch"

rl

11 -

L.Lsym

urzdzeniach cnergoelektronicznych). Miar skutecznoci ekranorvania

I tt

J <-/ -T

Iu.rPowrerzclrnia przewodzca (ekwipotenqalna) otoczenie przervodzce

to

tfun.rienia ekranrr' kttiry jest rrajczcicj stosunkiem wartoci.natenia pola wewntrz (Ii*; i na zewntrz ekranu (FI';, wyazany w decybelach. dB.

jest

rvspoc;ryrrnik

ilp. magnetVcZnego

Brak powierzchni przewod;cej Otoczenie izolacyjne

4.2 Filtry

Jelikabel w.prorvadzajcy zaktcerrie asynetryozne znajdujc si rv otoczerriu izolac1'jnvnl

wszystkie inne kabie nrog by rldem zakocen natomiast rv otoczeniu przclvodzcym
to \\)stpuje w znitcznic mnitjszrrn stopniu.

Filtr wprorvacizaj selektyr'vilo czstotiiwociolvo sprzcnia przez

nastpujcy sposob:

z,ja"rvisko

przervodzie (z'asilajcym. sygnabw.ynr) zos{an w1'tumionc jeeli 1lltr jest wir.czony rv oblvd rv

pr,l,t,,vorJzenie. Zakl(lcenia iv

Aby zmniejszy wp\rv zakce asymetrycznych nale1 zastosowa jcderr z

masy)

nastpujcych

sposobow lub ich kombinacj: . utworzy wielooczkow1. kratorv sie przervodlv uzierniajrpych (rrry-rwnawczych i/lub

-,

zastosowa filtry na rvejciach i wyjciach kazdego rrrz4tlzenia pr:rycz;lne clo mctalorve.i

ko nstrukcji lu b obudorv,v

lr ilfi

,]-".,1

ll>

o tllt

kadYnl kablu ltrb przcrvoclzie rvprclwadzi.rjcy'rl zakcerrie rtnlieszcza picrcicnie

fcrrytorvc

16

czstotliwoci.ptt czyfi1 jedna z inlpedancji Z1lub Z2 Inrlsi by znrienna lv iLtnkc.ji czstot lirvoci
(indukcyjno' pojemnoc). Podzia napicia .za|enty od czstotliwoci wy},o'hlie w ukadzie nastpujce Skutki: o Czzaklceri zostaje odprowadzona do nlasy przez przcwodzenie (1.2), . Czzaklceri zostaje odbita (I.) lvskutek niedopasowania impedancji, . CZzakrice zostaje absorbowana, t'Zn. zanieniona w straty cieplne.

Dziaanie filtru polega na podziale napicia sygnau r've.jciowego

Il" rv zaleinociod

Zrdo zakoceri

Filtr

Ukad zaklcany

jest uz-alenionLr wystpowaniu i niervystpowaniu impedancji Iltru.

E1.:ktywno thLrnienia filtrLl
Przykad
v0
a

od stosunku napic

zrkloca.;cych

pr7-y

Dla filtrw stosuje si mane ukady rwnail dla czwrnikclw: IJ, = 4,,11' * gdzie: r\',, .\,,,

Wielkociu.tec.zne U., I*
oraz wielkoci zakcefr 1J'1, I'1
maj rZne czstot liwoci

,' ,'

l,

A.,U,

+ 4".

^,''' I,

s kompleksowymi parametralrli czwrnika

1.tumienno ukadu wlnosi:

Ui

F |

4s {l

t"'u,' ,
co
oilJ1

,t-llBl=z0to,rl A,, ' -lZn+2,

c'.lvrnika.

. 1t

'/ 1 a-t zo I r ' *Zr+ZrA,- *Zr+2",4-, +Zo+2,A,.i '' "" '' "l

Uo - wysokoczsrotliwociowe napicie rda zttkceit, Z,. impedancja ukadu zakcanego, Z,, . impedancja uktadu zakticajcego, Z1' impedancja '/ilrra
Wartoci napi zakcajcych;
bez filtra

cza, ze wspczynnik tumiennoci jest uzalerriony z jednej strony otJ parametros, a Z drugiej od wartoci impe<lancji rda zaklceir Zn oraz ukadu zak canego Z.

z filtrem
II _II

tt

-tt

-s ,J .O r.S

7^

La+Ls+LL

z" "

Z'-

rna wartodla pra31u niskiej czstotiirvoci 1*

zakoceniowym wielkiej czstotliwoci I.1

impedancja rvzdhrzna zmienna w furrkcji czstotlirvoci np. rv |ormie reaktancji

oll,

ktrir ma

1 ; l-siecizasilajcych: ;'| | ,, l - Sie napowieIrman:dobszarze mieszkalnym 1 j.w. wg IEC (CISPR) n' l-Z ,, 2 Siec 3 - Sie przemysorva 5
Przykladorve parametry 4 . Sie kablowa na obszarze nrieszkalnvm

impedancji

przedstawia dtry opor przry prdz:le

Y, U

Skutcczno filtrorvania (tfumierlrro w1rceniolva) wyznaczanajest w dB i jest definiowanajako:

-!elLJ1: ta zs ,,
+

Jeden i ten sarn filtr moe w romych rt'arunkach mie ro.ne parametr]. ttumice (tzn. w zalenoci od wartoci impedancji Z,, oraz. Z.). Dlatego 1e nio jest prak1vcznie noiiwe definiowanie paramet|o}v flltra' gdyi je go lvaciwoci thlmice st1 rrz-alenione od caociparanrctrorv ukadu' Katalogowe lvartoci rvspclrynnikw thrmienia filtrrv podawane pr7'ez producentlv dotycz pr4padku dopasowania ukadu (Zo- Z.) i okelonego Szeregu rcclIlich wartoci impcdancji np.

nt

-sloz u*---i6

ll_

Zoi Z.rwnych

50' 60' 150 lub 600

a.

a,[tlB]=flb9f
6,]5klIz

;20

dB/dckadc

. okrelenia jakociwy.konania filtrw, . porlvnania parametrtirv llltrw o roz;rej budowie i roclzaju wykonania'
. oceny przytiatnoci f.iltra do zastosowania w konkretnynl rrkadzie

Wartoci katalogowe lvspr5czynnikw tunlienia tiltrtirv s potrzebne do:

CzsIotlilt,.l

i nie jest

t,v.m

anlplittrdy na w1jciutlo anrplittidv na rvcjciu liltru,

samym czym jcgo lirnkcja przcnoszenia, ktcira jcst okrciana jako stosunck

We wszystkiclr 1rozostatyclr przypadkaoh rzeczytviste parametry liltrtlrv naley okrclirv drodzc ponriarolv lLlb poprzez ob|iczenie ich rvartoci znaji. tlokadne pariurletry impedancji ,1'Qi zs. w prrypadku gcly znane s tylko orientacyjne lvartocitych inrpedancji przy doborzi: llltrtjrv mola
kierowa si lvg zasad podalrych w tabcli ponizej.

,11

18

Z:rlccanl konfiguracja

Wartoinl1lctlancji

{.2 ograniczniki przc1li

ograniczniki przepi SPD (ang' Surge Protectitltl Device) l)az}avane te ochronnikami przepiciowymi (ang. overvoltage protector)' odgromnikiami (ang. Srge arresler), diodami supresorowymi (ang. Suppressor diode) lub trarszorberami 1ang. Trrtnsient Zenner Absorber) maj na celu ograniczen'ie przepi spowodowanyoh wyadorvanialni atmostrycznymi lrrb procesami lczeniolymi' Przedstarviaj one sob nieliniow opornoo duej wartoci rczystarrcji przy poziomach napi roboczych oraz o wysokiej rezystancji dla przepi o wartociach rviksvch ni
najwiksza wartonapicia roboozego urzdzenia lub irrstalacji.

Niezrana. przypuszczaInie maa

Nioznana.
pr:rypuszczainie maa

ograniczniki przepi skadaj si prz1najmniej z jednego elementu nieliniow.ego, s irrstalowane na wejciudo ckonionego urzdzenia i powoduj ograniczenie fali przepiciolv przez"
odprowadzelrie jej prdu do ziemi.
W1t:mia si:

o ogranicznjki rvyadowcze lrrb

impedancji);

Nieznana. prvpuzczalnie dtra

lizgowe), przewodnikowe lub obniajce n;ipicie (war},story, diody) i zloone (rzle kombinacje ogranicanikow wyadowczych. pprzewodnikowych i szeregowych

ucilrajce napicie (iskierniki powielrzne, gazowe

E le me n

ko nstr

kcyj ne Ji ltrw

" ograniczniki o)

Podstawowymi e]ementami korrstlukc,vjn1ni tlltrw s kondensatory i dawiki. Mog by one stosowane oddzielni lub w kombirrowanych poczeniach w z-alenoci od ZaklesLl
przeciwdziaania zakceniom. Formy kondensatortiw

do prostlch ukadow. zo'one z elementw porlstawowych i ucirlajcvch napicie; ograniczniki nie ZaLiczine do prostych ukadr,v, zawierajce obok podstawowych elementow rwnie: wskailki. rozcmiki'
zalicz-ane

obnizajcych

kondensatory itp.;

Iormy dlarvikw
u--p*-J ()''.."E<

'{' {'$' il
nupicie;
c)

b)

c)

/l!

$'t'

,'lnt.Klt

Y | :r

-4.

"r

*'+
|

.-r- j

a) dwubiegunowc

*it-*

a) element.v- ucinajce

b) elementy obniajce napicie: c') ukhd.s:eregow1, lenten!u.

_-'-----.''-\_ /il qf -r-! Ylq, / \+x

+'tl<

obniajcego i ucinajcego napicie: d) uklad rownoLegly elemenlu obntuiacego i ucinajt1cego napicie; l'waryslor'2. ogranic:nik gazowy,3.i.skienik' ].clioda bwinowa, 5-tyrystor

ograniczniki 1.brami.iowe i 2-bramkowe z szeregow impedancj

b) trjbiegilno\\'e (wsposiowe i niewsp<iosiorve)

-r=-INI
-'::::_*
"---\l-t{<

-.-

c) czterobiegunowe

tTl

,I

Ie lr|l.| l8'l
"-F=:-a::k

d)

_:=_

li{'l ltl _!+_l_ ttl _Lt_

-l
l
I

+__74-*

rft

1)

lr_*
d)

rvielokrotnc

"---r.r

'a

L), b). Iub 1,:aciskoue, bocznikoy+.e, e) - ogrunicnik I,bramkowl .l0 w,lLLc.eni0 w sie :usiktjc'J) . schenat,blokowy ogranic:nika l-brunkolvego,g) ogranic:nik ).brtlnktlt,y' 3'zuci.sko,-y,' h). o8rnic:nik 2-brantkov.l,.zctciskov'1., i) - schemut bltktlu'y
)

--c), d) - ogronic:niki I-brumkowe,2

--f-------------f- _-l.N'l -|,N,| *l ' oP -T-

I oPl

il:h);i) .*+--+a-r---lo *F--;',W--:f|'.. K.]il |,'- m'i

i-,:-_-|$ #}-WW +-|{

--

l-'

\-_

-ll,1ranic':niku).brntkt,pt,gtl; - nt p eil1 n cJ d s:e re go \\: d,

r

].wurvstqrJ-ogranicznikgaztlwy).i.skkrnik,..|-diod"-lilv,itltly'e,

49

)U

oc'raniczrriki typu r-rcinajcego napicie' jak: iskierniki, ograniczniki gazowe. sterowan prostowniki krzemolr,e, maj niecirg charakterystyk napiciorvo.prdow, ograniczniki t}pu obniajcego napicie, jak: rvarystory, diody lawinorve. diody supresorowe, maj cig charakterystyk napiciowo.prdov/ a ogranicmiki typu Zoonego z:rwieraj w
sobie elemcnty ucinajipc i obni^jtpenapicie.
ld)
Jh) ?c)

Waciwoci ograniclnik

pprzewodnikpy,yct i zozonych

Glwn cech tych ogranicznikw warystorowych icst symetryczna, nieliniorva charakterystyka napiciowo-prdow wyznaczajca dlva Stany ich pracy (stan bezprdorvy i stan przewodzenia). opisujc j za]eno.

t,i \l
r-'.,

2d)

tir
lil

q
I

ll*ou:\'_ l/tl tL_tfr

rt -

7-r yl\_
ffi"

!I
rltl

l=K(,,.
2et

przy cz}ln

'

loc-log It a=--'.: -- * a log L/1-log {r1

K jest uallcnione od bLrdowy 1ksztahu) u,arystora

D,I

..

rt
3c)

LLI- t Z_l_ t' t f

)e)

3a)

lbl

*|+

)d)

I t,l

Lll

iKl1l

t^t I \]

+-=.]"

itjrl I l\ L

o:t< l Ir n

lA N1l L---T
]

l) . rclar prdou,' 2a), 1b), 2c), 2d) . pabkgi mpicio dp*'ialajce psceglnyn ogrqnicznikom,' lo). 3U. 3c), 3d) ' l-brunkowyn. 3e.) ' 2'brankovnu, !- *arystor.2"iskiernik, 3'ogranicnik geovl. 4.inp*<larcja rregoly' S'kontlensator, I' . chib dyrcnicznego aplonu ogtanic:nika geowego' t, - c|wih opnnionego zaplonu ogranicnika gcowego' t - c|nvib nniku udonl.

LChrrakteryst1,ki waryslor w: a) w

L asc iwoc i o g ran iczn

ik

sktli liniowej, b)

w skati logarytmicznej'

w wydo||,czy c h

Gwne cechy tych ogranicznikw to: hermetyczna obudowa, 2 lub 3 paskie elektrody, izo|acja gazowa lub staa (lizgowc)' rezystancja sigajca wartosci 10If f), z-aplon zaleny od Stron]oci narastania napicia (od 1 kV/ps do 10 kV/ps) i wartoci szczytowej udaru, napicie Zaponu dostosowane do rv1'trzymaoci elektrycznej chronionego ukadu i napicie obnione IZdu 10 V (nie przekracza 50 V).
h)

Pozionr ocluony zaLei-y od wartoci prdu rvyadowania i wspc:lvnnika nieliniowocicr (eeli: 1r - 0'00l A, Ut = 200 V' ^/2: 1 A' {/: = 240 V; to u:38) i nroc byc kilkakrotnie v\]s7}J I|li napicie znamionowe pracy ukadu. Znamionowe i grarriczne prdy udarowe wyadowcza za|e
ocl w}tniarrjw warystora i zawieraj si w granicach od kilkuset

A do kilkunastu kr\.

Dcfiniu.ie si nastpujce parametry charakteryzujce ten rodzaj ogranicznikw:

. .
}'l .peNdllkron! E.t!e|||n4.L|,.eleilenry7,ddlethna,r's:t:clruohldavu!-la(tJ,,o .nnpl(ia:afionu' l'1'J''ildnanJ1rch tll' I.: ' !lr .cltndoplonu, 'L,z, 'L'.. ChLi . chafukkn'ulko tiarowa. U . mrcle obninAe'

rnaksymalne napicie trwaej pracy ogranicznika . tj. maksymalna r'varto skuteozna napicia przen-riennego (lub napicia staego), jaka rnoe trwale wystpowa na ograniczriku: prd pracy dfugcltrrvatej /., t1' prd. jaki p1'nie w ogranicznikLt przy napiciu jego trw,aej
pracy U";

napiciowy pozionr ochron! Up, tj. najwiksze rnpicie, jakie moe w1'stryi na zaciskach ogranicarika.

1i

ilruhobchnanslonla'

Ogranicznik vyadd+,cz}} a) ijego charukterystyka udarowa

h)

Stosunek Uy'U" zale;ry od technologii, waciwoci mateliaowych i wyniiarow (rednicy d) warystor w oraz ich znamionowych prdw wyadowczrych I,. Wanym palar.rretrem ogranicznika jest maksymalny prd uyador,vczy I- > 1n i prd udaroriry (impulsowy) Ii*. I,rd.I- jest maksynralrr wartoci szcz}tow prqdu o ksztacie 8/20 ps. Prd 1,",p.iest okrelonylvartoci szcf,ytow udaru i jego ladunkiem. Procjucenci najczciej definiuj
U" ten prd podajc ksztah rrdaru l 0/350

Napioie rvyladowania .jarzerriowego (wietlenia) jest wiksze

chronionegcl ukadu (koniccznogaszenia prdu pohkowego) ijest okrelone przy prdzie l0 nlA. I)rd udarowy wyadowania (znamionowy .In i rnaksymalny prd wyadort,ozy /-) jes1 okrelrlrly dla Lrdaru o ksztacie 8/20 ps lub 10/350 ps inloie osiga wartoci kilktrdz.iesiciu kA. l)la ograniczrrikclw gazol1,ch prdy te s znacz:rie mnic.isze. I'l.d przemieruly (15 }{z . 6) 1Iz) wya<lorvania przy cl'\sie trrvatria l s moe przcp}.^:.\ przcz tlgranicznik lO.krotnie lv ocistpach nie nlniejs:'rych nii 5 s. l)ojenmorvaslra ogtalriczllika nroe micc rvplyw na prac chronioncgo tIkadtr.

ni napicie Iobooze

Istotn rvaciwooi ogranicmika jcst jego stabilno ternricara. Niestabilnotermiczna ograrricznika nla nriejsce wwczas, gdy tracona w nim moc przektacza zdoinorozprasz-alria
cicpa. prtrwadzi do wz-rostu lenrpcratury i powodujc.jego uszkodzenie'

pts.

)l

5l

4.3 Iikran5' i oslonY

polvocluj Ekranowanieprowa<lztzjcdnejstronydo,oslabieniaplelcktrycz-ny:l,,']1:".'.''lyclrltrtl ao u...a..'i i ukaclw ..l"ktry"z''y.|'' zakccti elcktronlagnctycznych, kt,rc p,z"nituj.p

zakcenia

ularlvia ograniczenie ,t,o.ny "k,o,lo*anie z;zdzs,itelckt,y",-uy.h albo clcktronicznych etnitorvanyclr z czci,^",ir,i"y'"iii.,ri

w ich pracy, ;; fi;t;j ;:

- -d
-9=

= 40
t_0.

n'

a,:

t'lll l
loo

ostln Ekran clcktromagnet)'cZny jest przewodzc ora7- obs'zar nie z'awicrajcy tcgo rdo pola elektronlagrletycznego zarvierajcy
roz-clz,iclirjc..drva,..:.|'''',,'

oDsz)r
rda.

o.r
Silikonowe <.liody
moe by

ro

U/U, :.ft],,, d) Zulcno

pracy.

t"

[kA]

Roz<]zielenietoodnosi.i,,,i"tylto"aoporleczrlrr,niedoprclw.T]:'^:l"lT""'^gnetyczne

il*f,J

jest tolerowany przcpyu', rlrl.cgo prarltl zcze p.n nie zostaje przebite lccz tak dugo encrgctyczra eleIrrentu' wytrzymao impulsowego dopki nie zostanie przekroc:zona

bez

przesz-k<l napicicm

Zporo\Ynl napicie Z\'rotne lawinowc maj t wlaciwo. ,e w kierunku .fz.n.. zwrotnego po prz-ekroczeniu u'artoci napicia

ji *ruHt*l'r;;f#* ,p,"'""j',i Jo Naloenie si obydrtrr

pol zakocenia (pola).

o..abie''lia. (kompensacji)

4'lli;*:l"l";:!:!#"'Y?1i::::# pola zewntrzncgo, co nlo7-c

oa "k*""..* -rcznos.i
usfluolt,ania rtla

wystpic zarowno *"*no,i'"r"i-nu-.-".*u'

Do ochrony

charakterystyce zamiesz.cz.oncj ponizej'

urz'r)z'efl elektronicz-nych urykorzystuje

si diody Zenera o

typowej

','1,,t
-U

V7 \J...fvvv

U*. napicic 7porowc

l.Ju- napicie przebicia

U.'

napicie obni-one

(np. dla udaru 8/20Ps)

ric{iilll,je 'si, .w od.njesienlu do Skutecznoc ekranclwzuua czryti tfumienia .ekantr (tz-n. pola rlalekiego. g<ly rtido z'akllcelr , pola sprzoncgo eiektrycznego, magnctycznego iub ntz )/2lr|. znajdujc si{rv odlegociwikszej
pola
skuteczno.ekranou'ania Dla pola clcktrycznego i pola sprzoncgo rt1.= f0log (Eb/E,) Ldl\l a dla pola magntyczl]cgo
wyraz-a si \'zoreIll:

ogranicznikpowinienby\}?osaonywurzdzrrrieumoliwiajceodlczenieuszkodzonego uszkodzenia.
ogranicz-nika od ukadu r.,u

cieplnymi i oclrron Rozcznik powinien ,'p"*"ie ."tooni *uryoro,o* p,,J.'tutr.ami jeclnego lub wicej rozlcznikw rc pizez zainstalowanje przed pora.eniem. Mo-e b'e lub- do niego przyczonych '" "''g"r cakowicie lub czciowo zintcgrowanych z ograniczniki"*
ludzi (instalowanych w obwodzie ogranicznika lub zasilania)' przcz lub przenrielrnynr jcst okrelona W1trzymaloc zwarclowa ogralicznika przy prdzie stam jaki ogranicznik jest w podanie wartocimuksyma.'nego spocliiewanego. p,du ,*u'"io*ego, gd1.-:.t* powoduje

i.i'{"r"":it"p. bezpiecznik, rozacznikj i

lV:ycrl?cj

ae= 20 |og (I.IH") [dB)

I.I, i tlragnctycz-nego bez ekratru; E".
-z'

gdzie.'

Et,'Ht .

nat'enia pl odpowicdelcktrycz-ncgo

a txz. uszko?zefr. Uszkodzenie nu.t|uJ. . '1o*i ogranicz'nika. Moe on wyadowczej przekroczenie aopu.'',-urn"i.Jn",gil i p,ao*".' zdolnocl otwarcia ukad nie jest chroniony' pozostawa w stanie o.**liu tuu.* .tuni. .**"iu' W stanie -n. i niezdny ;.,t '.utu^it. usz'kodz'enia. W stanie zwarcia ogranicznik nie oddziauje 'tt"a prdu'nvarciowego' mogcego spowodowa jego rypalerrie jest mie1sccm przep\ru
stanie
w}.trzym

ekrancm. Istota ekranowania Polega na Odbiciu fal| pola docleraJcctsUzu;''ilG";;';'

jft tj' widziancj :"ffi :J'ili!""llJlJJ'*":""g"d::yT":i.*:^l":3::T"1;Tff :l'j|j|l*i l f.,"*oa'."go ekranu, itnPedancji

EM) oraz
Po\\

ogranicznit ono stan odczenia lub wczeniej pozar. Niczdne jest urzdzenie odJce,'ate-powoaujc
problemy' ogranicznika od ukadu (instalacji) i zwizzne z t1'rn
z-asilajcej nn na\e zndteii Dobierajc zabeieczrnie ogranicznik w stosowarrych w instalacji chronionego udz.nia (zabezpieczaie kompromis r}omidfry -p",,i-'i"nrc* cigoci,'sil*iu w linii cigocio.l-l,ony przepi-ciowej (zabezpieczenie w galzi ogranicznika) a zap&vnieniem zasilajcej) Decyzj a rno 2.6-6ft aza s i t rucl na.

" rvsplcmnik tfunlienia odbicie to jest charakteryzowane przez :oo'"'".].!*l '"1: olllBl| lgJ .11'eii t": 9!YJv| ,glil . eKranu Absorpcji w n]aterlale ;;^"" ciepo. :""1 :l-,:i::" w1.tumiona -ute,ial""..ekanu, -T]:1T:.^,:::j} :::i:f ze wzro stem zostaa n. go - a o' (ro ruc 'J1"zro.,.. it".i"'i" absorp"yi

przrz,pole imPedancji.

ir--;;

i*ff."#fi :HT,J ;;;;''il.

gruboci cianki ekranu).

;';;;

l-;-

tz^r^*

-_-

::"'#.:HlJniX"l.f'T
* a,t

. flc Cakorvity wspczynnik tfun-rienia eklanu

= an

5l
L,ilcznc |]itrlienic ckiittlorl.irtlia prz,l ;iis.!:icil cz.;totIi*.tlciacir jcst
Wszystkjlll z.ia''l,iskicni rlilbici;r' nlalr.ic l.L.
ttr,r.ltrtttlko.'\rne DrZr]t:]c
,,:: |:

-,<J

ra

rt o

pc\\.ncj riarirli:i nrinimalllej. po c2rynl splldck tcn ZostajC] ;.:rhanlowany przez gr:rjacc ctlraz rviksz4 rol z,itrrvisko absorpcji. Tullienic pi.zcz: absorylcj ronie Ze w7r()stenl grrrboci lnateria]il ekriintt tlraz 7e
\''7-l.os'!.|]'l c'1sIotlir..ilCi a7:,

do

e n i

pt.i

I t !; t

rr c ;il,,: jl il

L'j .'ri,s

Io II;

;r

i : ;i

wzrostcnl c;,]stot]i\Voci.

a-i- ^-i^;.,^^ I ard P'audj<lud ',::.,1 , : C .:lr:li: lU La .. ,j1t:ir.1lr ra ' :,j,,t ::.., :.
':::,':

'[-; r"
l:::i::::: .,

::.::l

..

*''; r

rrli:i'.

Fala pzepuszczona
,,.lJi , Ei (ztlg.
,\'t ti
!

; . k
i

il

t t:

c :n e
n Iid !

/l o ut

g 1 to

te

s)

l..rirrlrv oojernnociowi'ch.

Oslubienic.i-oIi prze : tldhicie od prze,,vod=cej polvie rzchni i

ab'stlt.1;cj. yp

tttlterile e krtlntt

TeoretyczIre lvar..oci ti'sp c;4,ruiikolv iunrienia odbiciorvego n]oI]a \}znacz,v z

z-alcnoci: - cila pola n]agnet,vc7'nego bliskiego (x < ci2 t i) aR[dE] . dla pola eiektryczncgtl bliskiego
,=

nastpt1it1c1',ch

l.lkran pola elcktiycrllego dziae poprzez rt,'ilivi jlrl lLtlic potcllc.jitirirv i or-lc'lnlr;rr'anic z pr:la kliirc 1:oivinrl.', hr'c l.ilprorvaiz.all; ii..) icllli imxsj",). Ekran oolviiiien h1, urr'konany z du.brze n17.V,o(]7cei{. nrai,:l.ilritt inp. illlt'-j;i)' il]'c z:lln|:ilir:ti'{kia.rka i:lrratiir1e) ail.-o 1-.rz1najmniej r.iaczac ekrrilr-.rvatr przesti;:c;i L]13z j]L);|]L.l(']lv ;l ;icilrilL (nrasi[). \\r ;:akrcsic ma'ch czstotlirr.oci ntrr.r'ct przi. cienkich :c j''rnkacl: ci:l:lllu ilzr skiljc sle bardzo rl.sokie wspocryIlniki thlllienia poia clt]klryc7]nego (!ln.'....l oll. lt)() ili] cz. li ]0'rltzr,), E,krori Firracla;'. rwl.:or':auv z cienf:icj blach,:' ;r-'st ,i:clirri: ;rils;!:lla(r;'ar' '.v i:i;:r 1tril:l: 1:r.,:cntictulvch prii nragnet;'czn1'ch o.a2. iri dLrsintcczr',ie tlui,-ri ilile rii..ici i::a!ioilis:()::ci
"',

Ekrnncvanie poI
.r

nngll!!t},cat}'|}L '\!|1t).clt:i.:ch i r:tulej ct'stot!ill',ost.i

Il5 - 10iog(;r,o, )+ 20lo!;<J

c/2 t [)

10iogf

Ekrano.lvalrie

pol magi:et,vcz.ni'cil i;lal:j .Zi5ioiii|;osCi j.sr iitlLjne' ,11.. odbicie polil rilil{Ilct\'cZnego.iest nicalaczlle (i:iliL1v pi:;esLlilicc;il::.t' |;it:.tj,.-.) li.,lii'.:l' l'\. 1,.r;il.l:ldkrr staiegrl poia
mtlIla rr,-l.i<orzYsta z,iaqis|:o odchyianin lin;i

sil

(:;' <

aR [dB] = [202 *

10loq(.r-o. )- 20iogx] - 30lrrg f

st()sowlu]e rv

pcliegajce na,.rvcia3ariiu'. iinii si pola

tIl'mi'.,lip rz'-.', lhcr --'Jll'c'irl '

ul":rali'.l. \\jsz-',sikic rnllteijaiv [cIrolllaqnc|\'Czn pc'staci grubych \i'3l:]i.'\., poczl11\.lj7jl oti cz:itoIlilvo:lci t:i':, iU klJz rr'nrorr ar1:lajlr

do wtie1rza

pl..ili 1rr;lcl ltluieriltil '.).1tlzc.] 'rattoei

rL.

. dla pola eeklronlagllctYczncgcl dalekicgo (x> ci2

'.

|)

aRldBl

= [168

log(rr,o.

)]

- I 0log,'

j:.!:t
/..; i

jtl' /.'i']]:/'7c!./
(]

titlOtt

tt tt i

A .s irti

yo il la
, l t j ! t'.,''t:: i:

e,:rl

a tvartor','spoc;:),;lllika Iiunlieniil lrb-sor'pcyjncgo t!la ptil dalekich itliiskich:

a1[dEi = 10,1314d^[p,o,l ^lf

gclzie:1L,..'vspoc:rrrlrlik ri'zg1efne.j i.rzcllika!nosci nlagtletyczltt'j. o,' - \.''Zgldny rr.s1l lczvnnik

przewc;iillosci
ekranu w l]lnl'
e Ie

t--.-='-

ktr;,c:,'llc-j odniesiotlr
c7.st()|.1in,o

tio inietiz-i (,'...' : 5.8 l07S;nl). tI

gi utlcl.c lnil1criillrl

w {z. ;l _ odlegort'lclapoia od ckrantl rv m.

{-l.2.

E krun owo

tt i e

p rz-y

lt,

icI

kicIl

czstrlr I iv'u.citzclt

Np. o.. rl^,.nosi dla nli.:tlzi -l.0 . srcbia -l,05, rrilrnliniunl . 0'6' rrtosii1cz'-t 0.2 . niklu _
nicidzcri'rrrj

stli

0,02.

i.'L):lc;.cli illcta]iczl:i't:h Or.!: !rIZc;.

\\/;lakrcsic ir'ir-|kji:li C;.cst()tliv,,oiiri (>. l \Iliz-). llltlllicllir c!'tillliI ilrkt.clnic z:,l|e,v t\.li.:() 0(l rO1i]|()S/-c1lj.| poir iltli!lajilc:Io <]t' illil ...,r;.cir'kllj:1ccrc..;1 6]...r.11i..lrl.1 l-r;::z.:.'i l;i.:sz'c;lc]nol:i. hr:tki
cclolr'o rr'''!l.';llli]c
()j.\l;('l-j'

iiilll:liilillllttt-.

55

)o
. porvoki napylane z'e srebra, niklrr lub mieclz'i na obtrdowy z tworzp\. sztucznych. - matcriay do czcnia tworz}\'sztuczllych z dotlatkicnl przervoclzcynr (proszki metali' wkna metalowe, grafit, itp.)

- tkaniny

pracujcych przy vrza1Jzeniach w.cz. ( tumienie ok. 30 dB przs,f : 100 kilz '.. 40 GHz) . Spawane stalorve zbrojenia w budynkach z- clbetu (tumienic pll dalekich ok.2.5..'30 dB podcz;s gdy w budynkach bcz zbrojenia 6 ... 10 dB).
a.,/Neper

baweniane z wplecionymi ninri stalowymi do np. ubran ochronnych dla osb

Nie.skuteczne

Znuc:uctt

pt,frctil

()ltl malnie

'u
I

T,eoreczne

W obudow.ach urzdzefr (ekrany rzeczyviste) miejscami' ktrymi rtnika pole s: - szczeliny rnidzy czciamiobudowy' - brzegi drzwiczek, klap' zdejmowanych cianek.itp'. . w1.cicia pod lampki kontroine. wyczniki, pokrta. pr;ryciski, bezpieczniki, itp., . przepusty przelvodw zasilajcych, przewodw sygnaorv-v"c kabli rviatowodowych. - pepustY wy cinieniowych, w z cieczami' itp., - otwory rventylacyjne, kominki, szpary, itd.,

tlum

ie n

ie po

la

nTagne lyc:ne

go

przez klutk
elcranujc1c

o retlnicy }0 m

to-L Loo

lol \e ld

otrvory umieszczon w ekranie w istotny sposb pogarszaj skuteczno ekranowanja i mc'g

Io{ lo5 loo lo7 Czestotliu.oc [Hz) ---

stanowi prawie wyczny czynnik okrelajcy warto w1padkowego ttumienia ekranowania. Z tego powodu w przypadku ekanw metalowyclr obliczorre teoretyczlie bardzo duie wartoci ? tfumienia ekranowania s w praktyce nieosiqgaine.

Natenia pll nie s jednakowe na caej powierzchni ekrartu; s wiksze w pobliu ostrych krawdzi i zmniejszaj si we wklsych czciachekranu (tzw. eiekt cienia). lvIa to rniejsce nawet w prz,adku prostych ksztahow np. ktownik, korytko kablowe, itp. Prowadzzp przewd
wzdLr takiego ekranu lepiej jest go ukada w strefie ,'zimnej.' ni,,gorcej',.

Materia stosowane na ekrany

Na ekrany

stostrje si zarrvno rnetale nieelazne, takie jak funomagnetyczne. N!1iay niernagntvcz-ne przewodz-ce ( p.- l 'o. - 0.6 .'.1) . tumienie jest wynikiem rtystporvania prdw wirowych.

Cu. Al, ale rrt'niei i

materiay

njewJstarcZajcy. Pola elektryczne sprzz materia'v nienlagnetyczne tumione barclzo dobrze. < lvtqlqlyfcrromagne tyczn (p, '' 1 ' o, 1) gorzej pola clcktrycine niskich czstot]iwoci ni rnateria niemagnetyczne lecz rv - tfumi przeciwie strvie do nich lepiej tumi stae pola nragnetyczneDla pozostach prz,vpadklv tfumiennopol elektrycznych i magnetycznych ronie Ze wzrostcm czstotlilvoci. Formy i ptlstacie wykclrrv''vanych ekranw: . segment}'blach czonych przez skrcanie oraz fo]ji spawanych ze stali i miedzi (np. obudouy ur zdze i pomieszczen)' - cienkie' atrt'c do oicia i formorvarria lblie z matriaw magnetycznic lnikkich cl wystlkie.j

Stae oraz przemienlle pola magnetyczre niskich czstotliwoci s' thtnlione w

sposob

.-----> Lillie si pola E

--) . -. -

Linic sit Pola l l

Strcfa duj gstoci pra.du

- Strclamaiej

gstoci prdu

reluktarlcii (przewodnocimagnetycznej) stosowanc np.

protol;'po$rych,

rv

lirboratoriach

LLrzdzenjach

Stre'ftl ,,gorctl,, i stre.ftt ,,zimnu

t' ka!ovniku

. nletalorr'e tamy i sJatki (oploty) do kabli,

- tanly z tkanin metalor'ych nasuwanych lra kable lub

. tkaniny' metalorve, przcrr.odzce folie i rnetalizoq,ane szyby na clkna lv zintcgrrllvanych ekranach

komcir luil ponricszczcn clla urzdzcn rv.cz'.

lvitpki kabli.

-)/

58

CZC lrI
5. METODYKA I ZAKRES ELIt KTRONI AG NETYCZN

czstotliwociowych zakriceri \.Stpujcych w

t
t

BADAN oDPoI'(NoCI U]IZADZE NA ZAK,oCE'NIA

I.]

5'l

z-akkicen ia

Charakterystyka rodor'r,iskelcktromagnetycznych pod rvzgldcrn narae na

Ze wzgldu na naraenia urzdzen i s,vstemow rodzajami zakloce rozro,mia Si odpowiednio sklasyfikowarre rodowisk czyli miejsca uytkowarria urza1dzenia okrelone
poziomem i charakl-erenr zakcclr elektromagnetvczrrych, ktore mog tam rv'vstipi, Klasy1ikac- ja ta jest cile zwia?^ana z odpornoci tuzdze na z'akocenia

okrebny.ch rocio* iskach elck!ronlagnc1ycznyclr. Uznatro za niezbdlrc poddawanie urdzen bat{anion na dziaanic: . wy_ado wan elektro statycznych E SD (allg. E l e c r o s a i L: D i s c h a r 8 e s) " Szybkich rviilzek inrpulsw EF,|/B (asg' }ilectrical Fast T-ransients/Burst) . zaktcelr przewodzon},ch lub zai-ndukowarrych generowanl.ch przz, pola o czstotlirvoci radiorvej IIFI (ang. Ratlio }:requency Interference) . udarow. napiciowych lLrb prdowych (ang. Surge)
I

o pl c

elektromagnetycmych

czstotliwoci sieciou'ej. impulso*ych lub

charakterze

tfumronyclr oscylacji dynamiczn}.ch zmian napicia z:asilania

elektromagnetyczne, i metodani badan tej odpomoci urt'arunkowan1'rni '.akresem przewidylvanyn] miejscem ich z-ainstalowania oraz sposclbem poczenia z instalacjami wr'chodzcyni na Zewntrz urzdze . Przedstawiono j w tab)icy 5.

(DZNZ) . zaniki, wahania i zapady napicia

klaq.fikacji rodorviska elektromagnetycznego

'fablica 5. Zestawienie zakresu bada odpomoci urzdzen na zakocenia cila Rod

zakceir

okre|onej

Wyadowania
clektrostatyczne E,SD

Klas)'fikacja rodowiska Klasa I

Klasa Kiasa Klasa
2
3

Charakteryska
Wilgotno< 35 %, materia antystatyczny Wilgotno< l0 0/o. rlateria antystatycz|ly Wilgotno< 50 o/o, materia iz'olacyjny Wilgotno< l0 0/o. materia izolacvinv Niski poziom promieniowania elektromagnecznego Nadajniki matej mocy' lv odlegoci> 1 km Urniarkowany poziom zakce . ponlieszczenia biurou.e i handlowe Wysoki poziom promieniolvania elektronragnetycznego

4
I

jak: - l11z1!]zenia gospodarstwa domorvego i elektronjczne wYpoSarenie gospodarstrv domowych (w m odbiorniki radiowe i telewizyjne)' . przemysowe urzdzenia produkcyjne . urzdzenia in{brmatycznc . urzdzenia radiokomunikacji ruchomej i radiotelefonii . sieci i urza]zcnia relekomunikacyjne . aparaty i urzdzenia rnedyczne i naukor,vc' - lampy fluoroscencyjne i inne r da wjata.i in.

Badania odpornoci urzdze na zakcenia elektromagnetyczne naleiry r.vykonyr,vac zgodnie z r1nr.eganiami norm, ktore w ostatnich latach byt.v zmieniane i przeksztactrne' W tabiicach 6 i 7 zamjszczono zestawienie norm EVIC' kt re dotyczi1 m.in. takich ur7dze .

Zakcenia o cZStotliwoci radiowej - RFI

Klasa

Tablica

6.

Seria norm IEC 61000-x. Opis

ntbrmacje ogolne
Srodorv isko

(l50kFIz-lCHz)

Klasa 2 Klasa

i
I

Numer
dokumentu 61000-l
6 6 6

Zakres
Wprowadzenie. poclstarvowe okrelenia delinicjc
i

Nadajniki przenone o niocy>2W

Sz1,bkic wii4<i

impulsow - EFT/B

Klasa

LIdarv 1.2/-50ps-8i20ps

Klasa 2 Klasa 3 Klasa 4 Klasa 0

Klasa

K lasa 2

Klasa 3 Klasa 4 Klasa

5

bezporednirll ssiedztlvie urzdzen - tvpowe otoczenic przemvsowe Srodowisko dobrze chronione Srodowisko chronion T1'po'e rodorvisko przernys}owe Surowe rvarunki orzenlvsowe Srodowisko dobrze chrcrnione Srodorvisko czciorvo chronione Kable r:ldizolowane nawct na krtkich odcinkach Kable zirsiIania i sygnaowc prowadzonc rorvnoleg|e

000-2

opis, k)asy i poziomy

zakr5ce

000-j
000-4 000-5

Paranlctry zakccri Badania i techniki

pomrarowe

Dopuszczalne pozionry cnrisji

fv{etody

bada i pomiaro*

Wskazllvki ograniczania
rvpyrvrr zakceir

Procedury i metody

Wsp|ne kabIe zasiIania dIa obrvodu,ciektryczn;-ch i elektronicznych Urzdzenia elektroniczne pclczone s z sieciani napowietrznymi telekonrunikacyjnymi i zasiIajcymi nl
obszarach stabo zaludnionl ch

6 I 000-9

Rne

5.2 Zakres

batla odpornoci urzqdzcfi

na zaklcenia

elektromagneiy_czne

z zakrr-su EMC isukcesyrvnic wprorvaclzanych do Polskich Nornr. zakres btirlari zosta} okrelony pod ktclrr charirktcrvstvcznych l)frral]lctrw cz'asorvych ]Lrb
urza.dz-cti

przepiszich nlidzvilaroclorr),ch ora/- etrropejskich. <lolyczr:ych birdar,r ocjporlloci

59t
T:rblica

60
Prz1}tcz'e (rvcjcie/wyicie) zasilania

7'

Normy rnidzyrurodowe i eurclpejskie dotyczce badafl odpot.noci urzdze na

ranicme rt artoci probiercze lub zrkres stosou.a|noci

Obudowa
P

z'aklcenia elek tromagnetyczle'

|lapIcIr prZeInlL-nnego

rzy}i1czc (rvejcidwr1cie)

iinii s1,gnaolvej

Opis rodzaju lrada odpornoci urzadzeri \letody badan

.ldpornoci

Numer
dokumentu

(norr)

IEC

tEcr 6I000-4-1 nie dotl czv

EN 61000-4-l EN 50082EN 6080

r

CI]NELEC

Nurner dokumentu

(J

P rz-v

cze( rvej cie/tyjcie)

Ul{ZDZEN1}.,

Nie dotvczry Srodowisko mieszkalne, handlou'e

lekko uprzemysowione Srodowisko DIZcmvSowe 2 - 8 kV metod stykow ]-l 5 kV metod powictrzna
r

zasilania napicia staego

Puziomv odporn.r(ci

pomiarowej lub sterowzrnta

EN s0082-2
Wy,adorvania elektrostatvczne -ESD Zaklcenia radioelektryczne - RFI (promieniowane) Szy.bkie rvizki inloulsrv - EFT/B Dradowe Przervodzone (indukorvane) zakcenia od pol o cz.stotlitt'oci radiowei - RF Zakcenia od pola rnagnetycznego sieci
er')erqetvcznei

Uziemienie EIetlenty urzdzenia' do ktorych nalezy dopro*-tldza symulou,tne zaklcenia'

IEC 61000-4-2 tEC 61000-4-j IEC 6l000-'-.

6 I 000-4-5

EN 50140

80 ivll{z - I GHz, E do l0 Vim

Rozronia si tr.'y rodzaje kr'Vterirv oceny odpornoci |Lridze na zakocenia lv czasie

badan.

Brak

]50

V. 2 kV

0.5 - 4

kV prz1|cza zasilania

wej.ryi. linii

Lldary napiciotve lub IEC

EN 50i4

W zalenociod rodzaju urzdzenta

I

lEC lEC
rEC

1000-.-6

EN 50141

50 kHz - 80 Nt tlz I - 10 V.80% AM. lkt{z

Kryterium typu A. IJrzdzenie powinno pracowa zgodnie z przeznac7eem' Nie dopuszcza si zadnej degradaoji jego parametrow tcchnicznych lub utraty funkcji do poziomou'niszych ni okrelone przez proditcenta. W pewnych pr''ypadkach poziom Zgodnoci moze byc rrytkovlYch. Jeliproducent nie okrela zast.piony przez dopuszcfaln utrat rvasnoci minimalnego poziomu Zgodnoci lub utraty w4asnoci' w(>wczas kr1.teria oceny moi:la ustali na podstawie opisu i dokumentacji wlrobu. Kryteriuh, typu B. Urzdzenie powinno dziaa zgodnie z p|zezI1acz,enjenl po Zakonczenlu badan. Nie dopuszcza si trdnej degradacji jego parrrnretrow technicznych lub utraty funkcji t1o poziomrv nizsvch ni okelone przez producenta. W pewnych pr2rypadkach poziom Zgodnoci moe by Zast]iony pr.fez dopLLszc./Aln utrat wasnociuzytkowych. |)opuszcza si obnienie parametrw technicmych w c7nsie badania. Nie jest dopttszczalna 2dna zmiana stanu pracy urzdzenia lub utraty ZapaIitanych danych. Jeeli producent nie okrela urzdzenia' t.owczas minimalnego poziomu zgodnocilub dopuszczalnej utraty waciwoci kr!.teria oceny mona ustalic na podstalvie opisu i dokumentacji w1'robu oraz oozeki\\'r
uwkownika r-l'obec urzdzenia, gdy
je st

l000-.-8

EN

000-1,8

H=].i00Aim.cige
H

lrnpulsowe pola masnetvczn Pola magneczne o charakterze turrrionych oscr,iacii

6l

000-4-9

EN

6 l 000-1-9

I00 - 1000 Alnt

rEC 6r000-4-10 IEC 6i000-4-t

EN 6r000-1-10 EN

H=I0-100A/m
W zalenoci od rvymaga dla bada
t1-pu danego urzdzenia

Zapady, zaniki
z-asilania

61000-,1-11

waIrania napicia

ono uywane z-godn,ie z pfte7'nczeftiem,

Kryteriunt typu C. Dopuszczalna jest chwilolva utrata funkcji urzdzenia pod walunkiem ich Samoistnego odtworzenia si lub nxllir,vociich odtworzenia Za pomoc odpov'iednich
zakcenia
elementw rogtrlacyjnych.

5.3 Warunki bada i kryteria oceny odpornociurzdzei na

ele

ktromagnctyczne

5.4 Metodyka badali odptlrnoci ulzdzefi na zak| cenia elektromagncczne

Systemu decydrrj wszystkie drogi, ktlrymi

Llrzdzenie, S!'Stenr czy instalacja s poczone ze wiatem Zewntrznym. Drogami takimi s przycza (we.icia/w-vjcia)obwodw z-asilania sieciowego, uziemienia, obwody wej/w.vj obiektowych, obwody poczone z lirriami transmisyjnymi Zewnetrzn}mi, obwody interfejsorve i in.. ktorymi rozprzestrzeniaj si zakocenia przew.odzone. Badania nale4' przeprowadza podczas takiego trybu pracy urzdzenia' przy kt rym obserwuje si .iego najwiksz wrazlirvo na zakccnia. W celu okreienia maksynalnej ptldatnoci badanego ur'dzenia naley odporviednio znlieniirc jego konfiguracj oraz Sposb i zakres ieso dziaania'

o kolllpatybilnoci urzdzenia ]ulr

5.4.t

7,akricenia prtlnlicnitlwane

Radania odpornoci vrzdzen rlrr zakcenia pronrielriorvatre s $7kon}.wane w specjalnym polnieszczenirt probierczynl. Ilazywany-nl konror bezodbiciow (ang. anechoic chanber). w. ktorej unieszcza si urzdzerrie badane oraz szerokopasmorv anten emitujc okrelony rcld zakceil. Specjalna konstrukcja komory bezecholve.i (ekranowalre ciany rvy.oone najczciej li:lr1towymi pi1'tkami absorbujcymi {ale elektromagnetyczne) zrrpewnia. 'e na badane tlr;.4clzenie oddziauje tylko poIc enritorvane prz-ez anten. Zanriast komlr bezcchowych rnona stosowa tz*'. s)mulatory z fa\prorvadzon lub promicniorvani1. rv ktcirych pole w przcstrzeni ponriarorvej .jest zblione do pola rv rvolne.i przestrZCni tzl't. tIl - Z - irrlpr-dancjir charakterystyczna ]inii tr'orz-i1cej Sylllulator (rv rvolnej przcstrzoni L'/II = |f0 x' 317 Q). Wtktor pola elektrycz-nego w ccntralnej czciprlcslrz(-nl porniarolvcj jcst prostopa.1ty dcl przcwodnikrv. a wektor pclla trragnetyczncgo lest

61'

()f

rorvnolegty. Zapcwniona jest rvrvczas dtra .|ednorodno pclla elektrolnagltetycznego oTaz niuviclkie (kornora ttpu 1'l.lM) lub zcrowe (komora G"l'EM) proluieniorvanic .-.,1^ elektronragnetYcZnego do rodou,iska.
a) Llkaci probterczo

TabIica 8. Poziomy bada odporilociur'.dzen na

7.akres cz-estotliwoci 80

z.k ccnia promienio\\,al]e czstotli\oci radiolvej tlraz klasy rodowiska pracy urz4dzell zgodnie z IEC 61 000-4-3.

MtIz -

GHz
zaktice

I'ozionl badair
I

Wartonatzenia pola
elektrycznego (Y/m)

Srodowisko pracv urzdztnia

porniarowy

Klasa l . niski poziom

Klasa

l
t0
Specjalna

odlego> 2 knr od anten radio/.fV

np. np.

2'Sredni

poz'ionl zakocen'

powe rodowiskomieszkalne Iub hand|owe Klasa J . Wysoki poziom zakcefr. np.

typowe rodorvisko przenrvsorve

Klasa

dla daneqr: wvrobu

X-

Poziom specjalny, np. uzgodniony

Komora bezodbiciowa
D)

Badania odpomoci na dziaanie impulsowego pola magnetycznego o paIfunetrach waciwych dla lvyadowa piorunoi-'ych przy trafieniu w budynek lub w inny obiekt jest wymagane dla urzadzefi elektronicznych instalowanych w elektro\\riach lub rozdzielniach w.n. bd w cntrach telekomtrnikacyjnych, Inrpulsowe pole magnet}'czne o ksztacie 6,4/|6 p s jest w}'twar'.ane za pomoc genelatora udarowcgo i doprorvadz-ane do ukadu ptli indukcyjncj (jednozwojowych cewek) obejmujapych cae badane urzdzenie rv kazdej
paszcz1 nie (trzry orto go nalne po zycje).

Ptvtki absorpcljne na cianach Zrc:do

zakoceri

Badania mog byc wykonyw.lne zrwno w komorze ekranow.anej (klatka Faradaya) Iub rv otlvartej przestrzeni laboratorir.rm pod warunkiem, e natenie pola zewntrznego w

rodowisku laboratorium jest co najmni o 20 dB sabsze od impulsu probierczego pola

magnetycznego. Poziomy badafi wg IDC 6l 000.4-9 s zamieszczone iv tablicy 9. Ukad opornik
dopaso
rvtr;

rv

cvch

Wzrnacniacz

GRP - phta uziemiona I(orrola G'f EVI

A - uziemienie ochronne
S - podstawa izolacyjna ELJT - urzdzenie badane Ic - cewka C [ - prvcze zasilania C2 - przycze obwodu s.vgnaw

Kr'lmora bezoclbiciowa (a) oraz komora typtt GTE\{do batlail otlpornoci urztlzen nt zakcetlia ;;romienioll'une'. EUT - butlant ur:dzenia (.tug. Equipme n! Llntler 7 est1'

L - linia telekonrunikac/na

badaniami lvg IEC 61000.4-3 urzdzenie porvirmo bY eksponowane na mclduiowanamplitud l krlz (80% A'lt pola elektrycznego o wartociirclr natenia od 1 do l0 V/m rv zakresie czstotLiwoci 80 MHz do 1 GHz. W czasie badalr czstcltliwozaktcen jest zmieniana co lolo rvartoci w sposob kontrolowany przez odpowieclnio zaprogralnowirny system probicrczo-pomiarowy.

Zgodnie

B - do rda zasiIania D - do generatora sygnaorv G - do generatora probierczego

(generatora inrpulsw pola magnetycznego)

Wartoci paran]etr
Lrrz'irdzen w zalenociod

w promieniowanych zakloeri radioelektrycznych oraz klasy pozionlu :raklceri s podane w tablicy 8.

Ukatl tlo tadania odporno,ci urzt{zeit nu impt'tlsovl'e po!e magne|1,czn

63 Scrana

64

Tablica 9.

Poziomy badari odporrrclci na ilnpulsorvc pole magnctyczne oraz klasY

poillleszczerua
ekl'irnowaneqo

0.1mcL<0.3m

roc.lolviska pracy urzdzefi zgodnie

z lEC

(ll000-4-9.

-+

Poziom
badarl
I

Impusr' pola nngnetYgznego o ksztacie 6'41|6p S ro<lowisko prac.v- urz-dzenia Warton;rtenia pola masnetvcznL'go

H,

AJm

Kaa t . urzdzcrria z elemntalrri

Prersctenle t-erntorve

50(l

)
J
4
5

rvizki elektronw' K]asa 2 - rodowiskodobre clrronione. badari si

100

ognisku.jc.vmi bada si nie *-"vkonuje

n
CDN
30mm
Nl3

300 I 000
S

nie wykonuje Klasa 3 . rodortisko chronione Klasa 4 . rodorvisko przemysowe

pecialna

Klasa 5 - ostre rvarunki przenlysolve (wysokie napicie. wielkie prdy) Klasa X - specjalne

l(rotki przewocl
r'rziemta1cy

Uziemiona p\,ta (podoga)

Ukut] do haclari odporno'ci urzdzeil na zakcenitt pr:ev.odzone,

5.4.2 Zakl

ccnia przewodzone lub indukorvane

Podobnie jak w przypadku zaklceli promieniowanych, tak i dla zakce przewodzorr;.ch s okrelone poziomy badair i klasy rodowiska pracy urzdzeft . W tablicv 10 podano wartociprobiercze dla badafr odpornoci Urzdzn na zakcenia o cZStotliw.oci
radiowej.

"tablica

10. Poziomy badan zakoceniami przewodzonymi klasy rodowiska pracy urzdzen zgodnie z lEC 61000.4.6.
Poziom bada
I

o czstcltliwoci radiowej oraz

Badania o<iporrroci uridzen na udary piorunowe przewodzone S \wkon}nvane w spoSob u7'aleniony ocl w)maganego poziomu l]nfaze oraz od miejsca (rodowiska) Zainstalowania urzdzenia' Zrodem rrdarw jest Specjalny typ generatora uduowego tzw. generator kombinowany lub hybrydony, ktry w stanie otwart)-.}n (brak doczonego obiektu) : 2Q) w}'twava udar napiciowy, a w Stal]ie zlvartym (etbktywna impedancja obcizenia prdorv.v. Ze wzgldu na to, e ksztalt uclaru jest uzaleniony od impedancji generu.ic rrdar w.ejciowej badanego urzclzenia wynagane jest, aby generator wytwarza zarwno udar napiciowy o ksztacie l,2/50 ps. jak i udar prdowy o ksztacie 8/20 ps na tych samych
zaciskach wyjciowych.
D)

dBuV
120

Zakres czestotlirvoci0,l5 MHz. 80 MHz Srodott'isktl pracy urz4d:zenia Poziom narriocia

)-

[0

Klasa l - Niski poziorn zakcen Klasa ] - Srcdni poziom zl'oce

i40

r0

Soeci alnv

Klasa 3 . Wysoki poziom zakceri Klasa X - tjzr:oclnionv poziom speclalny

N{etorla doprowadzenia sygnatu zakceniowego ltzaleniona od jego konfiguracji oraz o.l poczonych
,p.,g'unu

z,cwntrznych jest w1.magarrych c1la zapewnienia poprarvnej pracy badanego urzdzenia. Encrgia zakcenia . (ang. Coupling Decoupling Netu,ork) .

z' im urzdze

do

urzdzcrria badanego

.lest R" . oporllik adL1cy

z obiektenl baclanym u po'].'o. CDN u.,a,eniu' ktre rna za zadanie poza zapewnienienr w.aciwegodoprowadzenia sygnau zakcajcego do obicktu (sprzfnie), take uniemolirvienie rozprzestrzenicnia si warunkach zakcerri'a iv liniach lub urzclzrniach prtczonych do obiektu badanego w normalnej pracy (ot1sprzenie). Szkic przykadowego ukadu stosowanego .do badari
oclpomoici ur;lclze na zakocenia przewodzone jest przedstarviony na rysunku ponie1.

C. - kondensator goivny (20pF) R. - oponrik ksaattu.1a.cy grzbiet

R,,. -

c)
udarLr

- l5 Q, R,''' = 25 o) czoo LldarLl (0,2 pF) Ct - pojenmoc ksaatLr1a.ca Sl - Przea.czntk

opomiki zemtlzne (R.'l

(rozadorvczy)

Uproszczony st:ltenol genert!torrt utlurou'ego konbinowanego 1t"l'brydctwegr, - 4 ora2 w),n]ttlnc k.s:|tllt.y utlur v, prtbiercz'y,ch, b.) . napit'ioui'gtl' t') . prdolt'1l'l'

I'rzyklatlou1, spos b doprorraclzenia udiu w do prz'ya'c,n baclanych urzdzeri ptlkivan,v lla rysrtnktl poniicj rv prz1padkr'r zasilarria urzdz'cnia lini .jcclno|azorvz1 i ,pL,-z.,ii., poj.:iluxlcioiv1'nr (a) lub za ponloc linii ekranou,anej (ekran obttstrotrnic

jcst

65

66

uziemionv)
a)

obudowic trrzdzenia badanego ( b).

rv-muszeniu

r nic potencjatorv na ckranie i

poczonej z ninr nlctalorvej

Poziom bacian udarem piorunowym docierajc}m do utz.dzen drogi1 przewodzetia nde. dobrac odpowiednio do klasy rodowiska eiektromagnetycznego, w ktrych urza.duenia te
mog by' zainstalolvane.

Siec odsprzga.;a'ca

Srodowisko elektromagrrecare zainstalowalych urza.dzen pod wzgldem nafaen na udary.piorunolve przewodzone jest klas1diiowale w podlny poniej sposb.

Klasa 0 - dobrze chronione

Siec
za
s i la.1 a-c

ro

do

w is k

specja1nc gcl J'omiesz;z.'

a

- we wszystkich

doprow'adzanych liniach jest zainstalowana dwustopniorva ochrona przeciwprzepiciowa, . eIementy urzalze elektronicznych S pocZone sieci przervodrv rv-rwnar'cry-.ch,
- urza.dzenia e.Iektronicme maj wydz'ielon tini :asilajc - wartociprzepi nie przekraczaja.250 V. Klasa ] . czciowo chronione rodowisko elektromagneczne, gdzje:

ni w

eIe

ktromag

netyc.xe czSto rvewnatrz

Lto r}m:

Transfonnator
nl

izolacyjn;.'
L
N

Transfonnator izolacljn v

- lve wszystkich

dopror.vadzanych liniach jest zainstaiowana .jednostopniorva ochrona przeci\?rzep iciow - elementy ulzdze elektroniczrrych sa.poczone przewodami w1rltnalvczym1 - urza.dzenia elektronicme maj.lini zasilajap cakowicie odseparowan od innych urzdzen. . .,vartociprzepi nie przekraczaja.500 V' kablowe s odiollwane, |ake Klasa 2 - rodowbko, w ktr,-nt 'sjstkie Pt>czenia poczenia krtkie, oraz . LlrzaJlzenie jest uziemione 2? pomoe przewodw odsepaJowanych od uziemienia in.*aiacji
zasilajapej, - linie zasilaja-ce urzr-dzcn elektronicmych sa, odseparow'anie z-a pomoca- trarstbrmatororv izolacyjnyoh od linii zasilajcych inne obwody. - wystpuje ograniczona liczba Lrrzdzen nie cbronionych ktre s dobrze odizoiowane od poZostatych obwodlv, . wartociprzepi nie przekraczaj 1 000 v. Klasa 3 - rodotvLsko' w k|rynt kable linii asilajq'ch i transmisji sygnalu do

Uzlemienie (tnv zieniia odrresienia)

przewodzone z obudou, i lini ekranou,an'

Uktad probiercz.v przy badanit odpornoci prz1ttpzy zasilania urzdzeh na zakrjcenia uJarov.e 1lr:cutld:onc..(Q) - Spr:(,nie poj(mnoci(n'v: liniami :lt'\'il(lnio' |h) - 's1lr::tnte

V/artoci udarowych napi probierczych prtry otwartych zaciskach genratora (bardzo dua inrpedancja obiektu) podczas badan odpornoci urzdzeir na udary s poclanc rv tablicy

- urzrdzenia ma]a_ uziernicnie wspolnc z urienlicruem sieci z-rsilaj.rcej i sa n.r:uonc na bczporednie zakcenia genelowane pftez Sie lub przez ryadorvania piorunorve, . prdv podczs zrvar ]ub operacji czeniorvych rv sieci mog by o prz1cz,yn powstfuua uzienrieniowych spadkw napicia o stosunkowo duch amplitudach, daci'ch aldem
za\:cen

udze s uloone rwnolegle

Tablica 11' wartoci napic

przewodzone

wg

trdarort'rch prv bzr<jarriach odpornoci utzdz'e na lrdary IEC 61000-4-5.

- chronionc ur-ldzenia elektroniczne oraz ltrzdzenia mniej cnre na zakcnia s zasilane z

tej sernej sieci,

- w irutalacji Znajd{ si nie tiLrnrionc obci7enia indukcfne oraz nie

Warttl napicia udarowego prz1. otl'artych zaciskach gerIeratora t l07o

0,5
1.0

miL separacji ponridz;' kablarni genenljacych po]e elektryczllt- i rrnenet;,cztle o zrinicorvarrych parametrach' .lvarlociprzepi tie pze}<r.acz'ajq2 000 V.

Klasa 4 - rodowisko, .t ktrynt urzdzenia s pot1czone a pomoc kabli znajdujcych si na terenie ohyartym lub kablami urywanymi wsplnie do pocze
obwodw elektrycuych

2,0 4,0
a

lna

i elek|ronictnych urz1dzcnia sa po:1czoIte z uzicrnieniem sicci :rasiJeja.cej, rv korym n\)gil !v}si]i( z;iliocenia generow,ane trczporednio przez sie lrrb przez wyadowzi.lia piortrnorve , - pra'd.Y podcza^s zrt'arc. operacji czeniowych lub wyadorvan piorunow-vch rv installrc3i zasilajcej osiagajq rvartoci rzt:cltr kiioampcrw i moga. by przycz}.Il1 porr staIrir

luiemienio rv-vch spat1korv nap ic ia o stosttltkorvo duych amplitLldach, . sie zasilajapa jest lvspolna dla urza.dzcli elekrq'cnlych i eJektrorriczrr1'ch.

61

68

Ze\\T.I1r7Jre fiagmerrt,v

kabli a.czcyr:h urz'dzenia nrog dochodzic do urzdzeli wysokiego

5.5 Wymagania dotycz,ce odpornoci na

n

zakllcenia niekttlrych urzdzsli

napiqc ia.

iskon apiciorvvch

. wartclci przepic nie prztkraczaj 4 kV.

relekontunikacyjnymi i liniami zasitajcymi napowietrutymi na terenach o maej gstoci zaludnienia . wszystkie linie naporvietrzrre i kablowe s chrorlione od przepi (pient's:,,y stopien
ochrony). - uz-ienlic.,rio,ve spadki napicia przy prdach zlvarciowych (prdy do 10 k) lub r,lryadowaniach pioruntlwych (prdy do l00 kA) mog by ekstremalnje due, . dla tej klasy badania urz.clzeti udarzrrr-ri nale wykonyrvac przy poziomie badan 4 (tabl.1 l ). Ktasa X - rotlowisko specjalne wyszcr'eglniane w dokumentacji w1l70[[w. Wybr poziomu badarl o<lpornoci urzdzeri na udary (wartclci napi uclarowych) i miejsce ich doprowadz'ania do urzdzenia jest przcdstawiony w tablicy 12'

Klasa -' - rodowisko dla untlze elektronicznych pocpnych z liniami

e]ektronicm-vch Za|enie od rodzaju i przeznaczenia urz4dzen elektrycznych oraz od.pomoci na niskiego napicia powinny one charakter}zowa si odporviednio duz na zakocenia elektronugnetyczne. Najwazniejsze w;tnagania clotycir1ce .oclpomoci

sprztu in1brnratycmego z.akcenia elektrontagnetyczne trrz-dzefr pomiarowYch. steror-vania, programowat,'ych i inctyr,viauahych urzdzen pry|eryjnych. opublikowanc oraz sterownikow rv lLrb w opracowywanych projektach norr s zanieszczone

w normach micl4trarodowych
tablicach 13

14.

Tablica l3. \\lymagania

dot'YcZce odporntlci na zakk5cenia urzdzcli pon1larow),c|l. sterorvania lub laboratoryjnYch

Tatllica l2. Wybor poziomow badari odpomoci urzdze elektronicznych

udarowym w zaleinoci od klasy rodowiska w miejscu ich zainstalolvania. Pr4cze zasiIani Klasa rodo.
wiska Sposb sprzenia Poziom batlafi Prrycze linii/ Prz-r4czr IiniV obwodw obrvodw symetrycznYch niesymet-rycznych Sposb sprzcnia LI)B Soosrib surzeenia Linia L inia Linia Linia ziemia linia ziemia iinia kv KV KV KV
n.d.
n.

napiciem

ESD

- styk/

tEC 61000-4-2

kv/4 kv
3 Vim

4 kv/4

kv

4 kv/4 kv

polvlclrze RF[ - promie-

SDB, DB'
Sposb sprzrnia

nlowane Pole magne-

I-C 6 1 000-.1-3

l0 V/tn

I V/m
I cykl/100%

DZNZ
E.F]'/B

tEC 6 I 000-4-8 tF.c 61000-4-ll tEc 6 l 000-4-4

i0 A/m

Linia
linia KV
0
I
n.

Linra ziemia KV
rr.d.

l.inia linia KV
n.

Linia'
zlemta KV
n.d.

Udary

RFI przewodzone

tEC 61000-4-5 rEC 61000-1-6

o.

n.d. 0.5 1,0

n. n. n.

d. d. d.

n.d.

n.d.

0.5
1,0

o.

n5

o.

tltc

n.d. n.d. n.d. n.d.

n.d.

lEc

6 6

000-4-4 000-4-6

61000-4-5
1

i kv'f2 kvr)

2kv

0.5
J 1,0

0,5
1,0

1,0

0,5
n.d.
n.

tEC

3V

2,0
4.0r)
r)

2,0r'
4.0r)
.1.0't|t)

n.O.

2,0t'
2,Ot)

4
5

2.0
l)

2.0 2.0

n.d. n.d.

d.

WI,/WY
obwodw

tr.F'l'/B LJdarv

lF.c 61000-4-4
IEC 6l 000-'1-5 IEC 61000-4-6
IECr 61000-4-4

4.0rr

n.d.

sygnalizacji i
stero\Yania

Rl'l

T.og.amguracjaibudorva.odl0-mdonax.30m.:nie7a.lecasl
u'lko-nywania bada prz1 poczeniach

przewodzone

do klas1, 2 rodowiska' :) - zaleznic od rodz-aju iokalnej sieci zasilaja.cej ]) batianie uykonylvane przy Zastosowalriu rodkrv ochrony przeciwprz0p|c|owej

'"

pnn.o. kab|i o dugocidol() m; zastosolvanie tyIko

p]r.rwszeqo

Wtr/WY-1.iv
doczone bezporednio do sie.ci

iltc

I[c

000-4-5

I kvrY2 kvr'

2kv 3V

6100t)-1-6

') ]

stopnia

clta .otlo*,iska klasy

I

udarern

0/700tr)

prz.vcz.t linii/obrvodw rozleg,ych rr,trrzdzeniach

nale^ bada

O:nuc:enirt: DB . ang. da| u bus .

SDB

- ang' 'short.distance btls - szy-na przycza linii krotkicj I-DB - ang /ollg.r/isrnnc'e

szy

na przy|cl'z linii transnrisji danych

Oznat:zenia:aklce : LSI) . rvv. elektros1atyczno DZNZ. clynarrliczne zmiany napicia zasilania llFl'iB- sz,vbkie irnpulsy typu burst Udary'- 1.2/50 ps - 8i20 P Rl]] . zakoccnia o czstotliwoci

|)nridzy przeu'odami |azowvnrt 2,tnidzy przervodcm |azorv'vnt a neutrir|nynl '' . lko rv pr4'prdkLr linii dtugiuj t1 'l) . tylko lv przypadku Iinii dtuszej ni 3 m.

":-::yllgl1!v1-]'nry/!g

--

51

69

Zalcznik p

.l.ablica

1,l.

W.vlrlagania clotyczce odpornoci na zirkccnia sprztu irr|ornratycznego Numer

Il*t,"i-klilT
F

ala

(l>30 Mhz)

t]SD
RI
Ir! T 18

I - promieniou'anc

E_ (/<30 Miiz)
E si3ryczne ]ub czeSiollfJoscl

mali

\ /

1l
Ekran

H (/<30 A\

MH:)
l .r:',.'.o ]l h mrlA|

Rl- I - przervodzonc

lIEcolootl..-u 18kv'n.to@ EC6 x)0-4-3 j V/m'. t = od U V, f = od 150 kl-lz do 80 MHz EC6 000-.1-6 tEC 6 r 000-4-4 l tv-ob*orly zasilania napicia przenriennego,
tEC 61000-'1-5 tEC 61000-4-8
telekonlunikacyjne .1kv

ntlrnty

Wymaganic

0,5

kV.

6l (9/ r.

CZsiotliwoc]

Udary

obrvoc,lv sv gnaorve. teIekclmu nikacv j nc i napicia staego ooay. zasilania. 2 kV - fazalziemia, l kV . fazl/faz

. 0'5 kV; wg norm rvyrobw - l,5 kV lub

Pole rnagnetyczne n. cz.

I A/m przry f= 50
I

llz

DZN7,

iEC
jgk

1000-4-1
l.1

aniki i przerwy zasilania tylko dla obrvod w;asilania

ukltjtt

v lablic],

llemla

)lec

5y9nal

Ilibliografia
n

Sc

ile mctty c:n1; ob

rtlz

zak c en

ocdzi aluj cych

a urzdze

ni e

l. E.
1992.
r

I{abiger - Elektromagnetische Veftraglichkeit. Fliithig Buch Elektromagnetische

Verlag GmbH,

Fleiclelberg.

2. A. Schwab rc3
I

Verlriiglichkeit. Springer Verlag. Berlin -Heidelherg-

IpiL

3. D. Peier.1iiektrorr1agnetische Vertriglictrleit. Htithig Buch Verlag Grrrb|I' lleiclr.lherg,

l 990. 4. P, Chatterton Chichester. 1 992.

991.

EMC. Electromagnetic Theory to Practical Design. John Wiley & Sons Inc..

bLisi-

5. Clayton R. Paul - Introduction to Electromagnetic Compatibility. Joirn Wiley & Sons lnc., 1 992' Ncw York/Chichester,Brisbane/Toronto/Singapore'
6. williams T., Amstrong

Zasigi s|re,f pola e!ektronclgnerycfnego bliskiego

fali
6 000 km
I 0 k}{z

Pole bliskic ok. 1000 knr

K.EMC for Systems and installations. Newness 2000' Badanie pclpomoci vzdzeil elektronicznych na impulsowe llaracnia Akustyki Politechniki elektromagnetyczne. Prace Naukowe Insry.tulu Telekomunikacji Nr 72, Seria |vIonografie 37, Wrocaw l993. Wrocawskiej lJ, Praca zbiorowa pod redakcj D.]. I]cma Impulsowe narazenia cIektromagnetyczne. }]iblioteka Konlpatybilnoci E'lcktromagnetycmej. Wydaw.nictwo Politechniki Wrocawskiej,
7. T. Wickorvski

Wrocaw 1994.

9. Charoy A.
elektronic:trych.

30 km

t N&{z -i [- ro tttU r__.-30r|--ioo l'r' 1 cH' f-

Kornpaty'bilnoelektromagnetyczna. Zakcenia w urzdzeniach ,rd,a. sprzenia sktrtki. Tom 2. l.Jziemjenia, nlasy, oprzewodowanie. Tom 3. likrany, filtry, kable i przewody ekranowane. Tom 4 Zasilanie.

Tonl 1.

i0

l0m

rn

5m .'-_"-'-"}-I,O m 0.5 m

laboratortum
st nrontao

ochrona odgronrclva, rodkizaradcze' \Vl.'l.f Warszawa l999 - 2000. 10. Praktyczny l)oradnik. Ccrty|rkat CE r,v zakresie konrpatybilnoci ellektronragnetycz.neJ. AI-FA WEKA sp. z o.o., Warszawa 1999

0,3 m

5cm

biurko pytka obwodrr druko