You are on page 1of 12

Geniletilmi Ortadou ve Kuzey Afrika Giriimi (BOP) BOPun Kapsadg Alan ABD'ye gre; cografya, nfus, ekonomi ve politik

durum asndan incelendiginde Ortadogu'nun iyi ynetilmedigi grlmektedir. "Byk Ortadogu Projesinde ierilen ve ogu ynetim reformuna gereksinim duyan 23 lke mevcuttur: Moritanya, Fas, Cezayir, Tunus, Libya, Msr, Sudan,Israil, rdn, Suudi Arabistan, Yemen, Umman, Birlesik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Katar, Kuveyt, Irak, Suriye, Lbnan, Trkiye, Iran, Afganistan, Pakistan. Blge, 16.909 kilometrekareyi kapsamaktadr. (ABD: 9.269; Avrupa 25 lke ile birlikte: 4.150). Atlantik Okyanusu, Akdeniz, Karadeniz, Hazar Denizi, Kzldeniz, Arap Denizi bu blgeyi evrelemektedir. Aden, ran ve Umman Krfezleri de bu blge kapsamndadr. Blgede llerle beraber, Nil Vadisi, "Verimli Ay" denilen blge yani rdn Nehri, Dicle ve Frat Nehirleri, Indu Vadisi ve Arap Yarmadas'nn gneybats gibi ok verimli sahalar bulunmaktadr. Bu blge de petrol ve dogal gaz gibi ok nemli kaynaklar bulunmaktadr Trk basinindan Libyadan sonra Suriyeyi Isgal icin n hazirlik.Piskolojik Savas ve Isgal zemini olusturma
Yal ve ocuklar da ldrn' emri

Suriye ordusundan gstericilerin safna katlan bir askerin anlattklar duyan ok ediyor! Suriyede gvenlik glerinin gstericilere uygulad iddete tepkiler artyor. Amerika Birleik Devletleri Dileri Bakanl, Derada yaanan olaylar barbarca olarak nitelerken; Trkiye, am ynetimine Dera, Hama olmasn mesaj gnderdi. Avrupa Birlii lkelerinin bykelileri de cuma gn Brkselde Suriyeye uygulanmas istenilen yaptrmlar grecek. Suriye ordusundan gstericilerin safna katlan bir asker, yallar ve ocuklar da ldrn emri aldklarn anlatt:

Burada silahl misiler olaca syleniyordu ama biz silahl bir grupla karlamadk. Sadece sradan gstericiler vard. Bu kiiler, zgrlk ve demokrasi yanls sloganlar atarak, Bear Esad rejiminin son bulmas arsnda bulunuyorlard. Askerlerin gstericiler zerine hi bir neden olmadan ate amas bizi de artt. Sonra hareket eden her eye hatta yal ve ocuklara ate etme emrini aldk. Biz gstericilere iyice yaklatktan sonra silahlarmz yere attk ve onlara katldk. Dier askerler bunu grnce bizim zerimize de ate atlar. Arkadalarmdan biri omuzundan vuruldu. Ama onu yaral olarak baka yere tamay baarabildik. Suriyede hkmet kart gsterilerin balad Derada ocuklar, hep bir azdan Esad ynetiminin son bulmas iin slogan att. http://www.nethaber.com/video/3491/yasli-ve-cocuklari-da-oldurun-emri.html

Yallar ve ocuklar da ldrn - nternet Haber


4 May 2011... 'yallar ve ocuklar da ldrn' emri aldklarn anlatt: ... hareket eden her eye hatta yal ve ocuklara ate etme emrini aldk. ... www.internethaber.com/yaslilari-ve-cocuklari-da-oldurun-344800h.htm - Trkei

nsan Haklar zleme rgt (HRW) Suriye'de bir ay kadar nce balayan protesto hareketi srasnda gzaltna alnan mahkumlara Suriye gvenlik birimleri ile gizli servisinin ikence yaptn bildirdi. Merkezi New York'ta bulunan HRW'den yaplan yazl aklamada, gsterilere katlan ya da destek veren avukatlar, insan haklar savunucular ve gazetecilerin de gzaltna alnd belirtildi. Aklamada, bu sulamalarn, am, Dera, Duma, El Tal, Banyas gibi kentlerde gzaltna alnan ikisi kadn ocuk 19 kiinin ifadelerinden yola klarak yneltildii belirtilirken, Dera'da serbest braklan kiilerin bedenlerinde ikence izlerinin grld bir videonun da izlendii ifade edildi.

http://www.milligazete.com.tr/haber/suriye-de-polisler-iskence-yapiyor198163.htm SIRADA Suriye Var Suriye de BOP kapsamnda blnmesi ve ortadan kaldrlmas planlanan bir lkedir. Besar Esad'n Israil'e ve ABD'ye uzattg zeytin dallar srekli geri evrilmektedir. nmzdeki dnemde tepkilerin ggslenebilmesi iin Israil ile
233

H. Mahalli, Hariri'yi Kim ldrd, Yeni Safak, 16.02.2005.

108

birlikte yaplacak es zamanl bir harektla Suriye ve ran sorununun ayn anda zlme girisiminin byk olaslkla gndeme gelecegine dair isaretler bulunmaktadr. Simon Tisdala gre, Besar Esadn Suriyesi son dnemde uluslararas arenada dslanmaktayd. Suriye, Lbnan zerinde de kontrol yitirmisti: Hafz Esad 1976'da ABD'nin destegini alarak Lbnan isgal etti. Simdi Suriye'nin 14 bin askeri ve istihbaratlar Lbnandan ekildi. Baba Esad, ABDnin dsman, Irakn devrik liderine kars ABDye yardm etmisti. Hafz Esad, 2000 ylnda srailin Golan Tepelerinden ekilmesine, iliskin grsmelerde etkin rol oynamst. 1 Mart'ta Londra'da Israil-Filistin sorununa, iliskin dzenlenen konferansta Suriyenin yer almamas bunun en bariz gstergesi saylmaktadr.234 Lbnan'daki muhalefetin Suriye'nin bir an nce askerlerini ekmesi iin protesto gsterileri dzenlemesi etkili olmustur. Suriye, askerlerini belirli bir plana gre ekmeye baslamstr. Subat 2005'in son haftasnda dzenlenen gsteriler sonras Lbnan'da Suriye yanls hkmet istifa etmistir. Suriye'nin, Lbnan'da siyasal, ekonomik, ticari karlar bulunmaktadr. Irak'ta baslatlan savasn yaylmas iin isaretler vardr. Powell, Suriye'nin Irak' desteklemekle risk aldgn sylemistir. Bir Yahudi topluluga yaptg konusmada, Suriye'yi sulamstr. Suriye Dsisleri Bakanlg, "sgalcilerin Irak'ta yenildiklerini grmeyi umut ettiklerini " sylemistir. Suriye Devlet Baskan, Besar Esad, Arap rejimlerinin ABD'nin liderligindeki savasa kars kmaya agrmstr. Esad, "Suriye'nin oturup bir sonraki olmay bekleyemeyecegini" sylemistir. te yandan, medya Saddamn kitle imha silahlarn Suriyeye kardg ve orada sakladg konusunda srarl yaynlar yapmst PISKOLOJIK SAVAS VE N HAZIRLIK Yargnn ypratld, adaletin hep gllerin ve zenginlerin lehine altna inanlan bir toplumda herkes, kendi hakkn arama eilimine girecek, mafya tarz rgtlenmeler g bula-caktr. Toplumsal bar zayflayacak ve fke artacaktr. Dini deerlere kar alan psikolojik sava, daha ok uzun vadeli bir plann gereidir. Toplumun kltre dayal yaad inan sistemini deitirerek, ancak toplumu istedii gibi smrmek mmkn olacaktr. zellikle sava durumunda ehitlik duygusu, lmden korkmama inanc ok byk deer tar. Her ne kadar teknoloji ilerlese de, savata en byk g yine insan gcdr. Krfez Sava'nda Amerika tugaylarndan birisinde karmaa yaanmasnn bir sebebi, askerlere gelen kolann zamannda ulaamamas ve askerlerin standartlarn kaybetmeleri sonucu yaad panik olmutur. Din duygusu; insana

fedakrlk, sabr, lrse ehit kalrsa gazi olma anlay gibi sava gcnde ok deerli olan manevi bir dayanak verir. Bir toplumda bu deerlerin zayflamas demek, yaam enerjisinin kaybedilmesi demektir. Ordular baarl yapan bu psikolojik gerein, lkenin dmanlar tarafndan sinsi ve gizli propaganda ile ypra-tlmas nemli hedeflerden birisidir. Dmann din deerlerini, geleneklerini ve kltrel zelliklerini gln hale getirecek biimde propaganda yapmak nemli bir taktiktir, "imam", "aban", "akir", "Abdi", "Krt", " eriat", " ahlk" gibi millet nazarnda kabul gren ve gnlk dilde kullanlan kelimeleri, sinsi propagandalarla ypratmak ve toplumsal iletiimde uyumazlklarn dourulmas ve kavga alan oluturulmas bu duruma bir rnek olarak gsterilebilir. Son yllarda Trkiye'de yaanan barts konusundaki kavga, psikolojik sava asndan anlamldr. Asrlardr sregelen kltrel inan sisteminin bir gelenei olan ba rtmeye, bu alann dna klarak siyas bir anlam yklenildi. Dinin kutsal deerlerini siyas malzeme olarak kullanmak isteyen gruplar ne srlerek, inanlarn samimiyetle yaamaktan baka gayesi olmayan toplumun byk bir kesimi, "sakncal insanlar" konumuna oturtuldu. Gnlk hayatnda din duyarll nde olan, balk tarafndan "dindar" bilinen yneticiler, dinin kutsal sayd deerlerle savamak zorunda brakld, inanlar ve ii arasnda tercihe zorlanan bu insanlar psikolojik sorunlar yaamaya baladlar. Vatan, millet ve devlet gibi kavramlarn anlamlarnda kaymalara sebep olan bu durumdan toplumsal bar zarar grd. Din istismarnn istismar yaplarak yrtlen psikolojik faaliyetin sonularn zaman gsterecektir. Ancak din deerlere kar yaplan savalar uzun vadede hep din deerlerin lehine sonulanmtr. " Dr. Nevzat Tarkan PSKOLOJK SAVA Kitabi Malta, Eyll 2002

NEDEN ORTADOGU Ortadou blgesinin dnyann en eski yerleim ve kltr merkezlerinden olduu kabul edilmektedir. Bu nedenle Ortadou blgesi srekli olarak bir ok mcadeleye sahne olmu bir blgedir. 20.yzylda ve gnmzde Ortadounun stratejik neminin artmas ile bu mcadeleler hz kazanmtr. Ortadounun bu neminin elbette belli nedenleri vardr. Bu blge dnya petrol rezervinin %65ini elinde bulundurmaktadr. Blge sanayilememi olsa da petrol bakmndan birincil blge olma zelliini srdrmektedir. Dnya petrol rezervlerinin dalmnda Ortadou %65.3 lk bir paya sahiptir. Tarihi pek yolunun bu blgeden gemesi ve corafi olarak merkezi bir konumu olmas itibari ile Ortadounun nemi daha da belirginlemektedir Ortadou blgesi sadece corafi ve ekonomik adan deil dini ve kltrel adan da merkezi bir konuma sahiptir. nsanln byk ksmnn sahip olduu inan sistemi olan semavi dinin Ortadou meneli olmas blgeye ayr bir nem katmaktadr. rnein Kuds hem Mslmanlar, hem Hristiyanlar hem de Yahudiler iin kutsal mekanlardr. Hristiyanlar Kudste Hac yapmaktadrlar, Yahudilerin Alama Duvar Kudstedir ve Mslmanlarn ilk kblesi de burada yer almaktadr

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birlii(SSCB) sisteminin 1991de dalmas ile dnyada sper g olma zelliini elinde bulunduran Amerika Birleik Devletleri(ABD) kaynaklarnda Genileyen Ortadou kavramnn, ABD kaynaklarnda kullanld belirtilmektedir. 1991de Sovyet sisteminin dalmas ile SSCB nfuz alanndan boalan yerleri ve ortaya kan dengesizlikleri yeniden tanmlamak ve bir strateji gelitirme istei dorultusunda, ABD bu konuyu gndeme getirmitir. Dnyada tek bana sper g olarak kalan ABD, gelecee kendi karlar dorultusunda yn vermek iin daha da cesaretlenerek, Genileyen Ortadou kavramn ortaya karmt. O tarihli ABD raporlarnda ABD, Byk Ortadou kavramn, kendisine bir tehdit unsuru olarak algladn kaydetmitir1994 ylnda eski ABD D leri Bakan, H.Kissinger Washington Post Gazetesine yazd makalesinde ABD'nin ilgi alannn Hindistan bats ile Akdeniz arasnda kalan blge olmas gerekmektedir. Ancak bu blgede demokrasinin mmkn olabilmesi iin serbest piyasa ekonomisini blgeye yerletirmek arttr (GREL, 1979, s.105) ifadesini kullanmtr. lk olarak 1999 ylnda Pentagon'un raporlarnda Byk Ortadou Plan olarak yer ald bilinen proje, bu corafyann demokratikletirilmesini yani yeniden ekillendirilmesini ngrmtr. Plann fikir babas tarihi Bernard Lewis'tir. Plann hedefi, bu corafyadaki btn milli kimliklerin zlerek, btn halklarn Ortadou kimliinde birletirilmesi ve stanbul'dan ynetilen bir Ortadou Birleik Devletleri kurulmas amalanmtr..

21. yzylda petrol kontrol etme stratejisi zerine younlaan ABD, szde Ortadou corafyasnn korunmas, toplumsal refahn korunmas ve devamnn salanmas roln stlenmitir. ABD, hem Avrupa Ktas ve ABDnin baml olduu enerji kaynaklarnn gvenliini salamak, hem de bu kaynaklar zerinde egemenlik tesis ederek, Avrupann kendi karlar dorultusunda hareket kabiliyetini kstlayabilmek iin enerji havzalarnn kuatlmas esasna dayal yeni bir stratejik anlay oluturmaya balamtr.281 Bylece menfaatinin iaret ettii hibir yer ABDnin ilgisinden uzak kalmamtr. Genel olarak, enerji kaynaklarna sahip olan dnyaya sahip olur fikriyle aklanabilecek bu yeni jeostratejik anlay, giderek 21. yzylda kresel mcadelenin ana erevesini aklayan bir teori haline gelmektedir. Bu sayede ABD, Souk Sava dnemi boyunca tam olarak etkinlik salayamad Ortadou blgesi zerine odaklanarak, yeni bir smrge etki alan oluturmaya almaktadr.282 Afganistan ve Iraktaki uygulamalar, Filistinde yaananlara kar tavr bu etki odaklanmasnn imdilik sacayan oluturmaktadr."
KRESELLEME VE BYK ORTADOU PROJES Yksek Lisans Tezi Gngr

KARACA Malatya, 2007

Trkiye ABD Iliskilerinde Yeni Dnemin Baslangici ABD Baskan, G.W. Bush, Haziran 2004'de NATO Dorugu iin stanbul'a gelmisti. Ankara'ya resmi ziyaret yapma karar ve bu konuda Trk tarafna verilen yazl metinde "stratejik ortaklk" teriminin resmen kullanlmas, Yasemin ongar gibi yazarlara gre, Trk Basbakan Tayyip Erdogan'n basarl Washington ziyareti sonucunda ortaya kmst. Ayrca, 1 Mart 2003 tezkeresiyle Irak'a asker gndermenin reddedildigi srete ortaya kan gerilimin de asldgn gstermekteydi. Buna gre ABD ile iliskilerde yeni bir dnem baslamstr.
129

ongar' a gre bu dnem, askeri olmaktan ok siyasal ve iktisadi isbirligini ieren yeni bir dnemdir. ABD, stanbul'daki NATO Dorugunu basarl klma ve iyi bir vitrin olarak degerlendirme kararllgndadr. Atikkan, ABD ile iliskilerde yeni dnemden sz etmektedir. Atikkan, Soguk Savas yllar ve sonrasnda, ABD-Trkiye iliskilerini inceledigi yazsnda srekli gndeme getirilen ve "stratejik ortaklk" olarak ifade edilen isbirliginin, gerekte szkonusu olmadgn ve ABD'nin yeni bir iliski biimi kurmaya alstgn kesfedenlerdendir. Buna gre, "ABD, Trkiye'yi Mslman ama demokrat karakterini n plana kartarak kendi istedigi gibi tanmlamaktadr. Dn, Afganistan' Sovyetlere kars kullanan ABD, bugn de radikal slam'a kars Trkiye'yi rnek gstermeye alsyor" diyen Atikkan, Washington'un bol bol din ve slam konustugunu syleyerek, Trkiye Cumhuriyeti'nin, 80 yllk modernlesme mcadelesinin unutuldugundan sikyet etmektedir. Buna gre, "Byk Ortadogu Projesi" nde Trkiye merkez konumda olacak, Ortadogu'ya din adamlar gnderecek, ayrca demokrasi ve serbest piyasa ekonomisine zendirme saglanacaktr.

BYK ORTADOGU PROJESI VE TRKIYENIN KONUMU Projenin Trk kamuoyunda yogun bir sekilde tartslmas, Basbakan Erdogan'n 28 Ocak 2004'te Washingtona yaptg ziyaretle baslamstr Erdogann ziyaretinden drt gn nce, 24 Ocak 2004 tarihinde de Amerikan Baskan Yardmcs Dick Cheney, svirenin Davos kentinde yaplan Dnya Ekonomik Forumunda yaptg konusmada projeden bahsetmistir. Erdogan, Trkiye dns, Atatrk Havaliman Devlet Konukevindeki basn toplantsnda, Sayn Bush ile grsmede, ABD'nin global erevede byk yeni kuvvet yaplandrmas, byk Ortadogu veya genisletilmis Ortadogu vizyonu gibi konulardaki yaklasmlarn en etkili agzdan dinleme imkan bulduk, yaklasmmz ifade ettik. diyordu. 245 Bu szler, ayn zamanda, Trkiye'nin projeye scak baktg anlamna da gelmekteydi. Trkiye iin ana kltrn varlgndan sz edebiliriz. Ancak bunlar arasndaki uurumlar sanldg gibi derin degildir. Bunlar; slam kltr, OsmanlMilliyetilik kltr ve Trkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasyla CumhuriyetiBat kltrdr. Halkn arasnda bu farkllklar bariz bir sekilde gzkrken, Cumhuriyet'in ilanndan bu yana, devleti ynetenler daima Bat'ya dnk politikalar retmislerdir. Ancak unutmamak gerekir ki, yneticileri seenler de halktr. Bu su anlama gelmektedir: Halk, liderlerin Bat'ya ynelik politikalar izlemesinde bir saknca grmemektedir. 246 Soguk Savas sonras, Bat lkeleri bosluga dserken, Trkiye'nin nne sunulan "Adriyatik'ten in Seddi'ne" slogan ile, basta Kafkasya'da, Sovyetler Birligi'nden bagmszlgn ilan eden Trki Cumhuriyetler hedef gsterilmisti. Ancak, Sovyetler Birligi'nin yerine geen Rusya'nn nfuzunun bu lkeler zerindeki etkisinin hala devam etmesi ve Trkiye'nin bu projeye yeterince hazrlkl olmays ve bizce asl nemli olan, Trkiye'nin bu lkeleri etkisi altna alacak ekonomik bir gce sahip olmamas "Adriyatik'ten in Seddi'ne" olarak sloganlasan, Trkiye'nin Trk Cumhuriyetler zerindeki nfuz kurma politikas basarsz olmustur. Bunun bir tek istisnas Azerbaycan'dr. O da daha ziyade liderler aras yaknlasmadan ve Azeri Trkesi'nin, Trkiye Trkesi'ne diger Trki Cumhuriyetlere oranla daha yakn olmasndan kaynaklanmaktadr.

Dnyann byk medeniyetlerinin ogunun bir tane lider veya ekirdek devleti vardr. Rusya, Hindistan, in, Japonya, Amerika Birlesik Devletleri kendi medeniyetlerinin lider devletleridir. Ancak, slam Medeniyeti bir ekirdek devletin yoklugunu hissetmektedir. O lider devlet Trkiye olmaldr. 247 slami doktrinin, demokrasiye hem uygun olan hem de olmayan unsurlar bulunmaktadr. Bununla beraber, uygulamada, herhangi bir sreyle tam bir demokratik sistemi devam ettiren tek slam lkesi Mustafa Kemal Atatrk'n slami toplum dsncelerini ve politikalarn kesin olarak reddettigi ve laik ve modern bir Bat devleti yaratmak iin gayretle girisimde bulundugu, Trkiye'dir.
248

Mslman lkeler arasnda, Bat nezdinde Trkiye'nin ayrcalkl bir yeri oldugu teden beri sylenen bir husustur. Sphesiz bu, Trkiye'nin diger Mslman lkelerden farkl olan ynetim seklinden kaynaklanmaktadr. Diger Mslman lkelerde tatbik edilen demokrasinin de Trkiye'dekine benzemedigi asikardr. "Bugnk dnya Mslmanlarnn birogu demokratik toplumlarda varlklarn srdrmektedirler. Trkiye bunlarn ierisinde en bastaki rnektir. Avrupa ile iliskileri de dahil olmak zere, Trkiye'nin destegimize ihtiyac vardr." ABD Genelkurmay Baskan Orgeneral Richard Myers Trkiyenin laik ve demokratik bir lke olarak Ortadoguya model olarak grldg belirtilmistir. Byk Ortadogu Projesi'nde Trkiye'ye biilen rol, su szlerle bir kez daha kendisini ifade etmektedir: Trkiye, Avrupa-Amerika Birlesik Devletleri ortaklgnda basrol stlenecek hale getirilmelidir. Ayrca, bu role sahip olan Trkiye, demokrasi limannda saglam demir atabilmis olacaktr. Her seyden nce Trkiye, zaten bir Atlantik ortaklg yesidir ve Byk Ortadogu'da Atlantik karlarnn gelistirilmesinde faydal olabilir. Bu karlarn byk bir ksmn Trkiye de paylasmaktadr. Onun, giderek artan yakt ihtiyac, gvenli ve elde edilebilir petroln ulaslabilir olmasn gerektirir. Trkiye, Ortadogu'dan gelen kitlesel imha silahlarna diger herhangi bir NATO lkesinden daha fazla maruzdur. Terrizm ise her zaman varolmus bir tehlikedir." 251 Trkiye'nin Ortadogu'da gerek uzlastrc ve gerekse nc bir lke olmas iin, sorumlulugunu paylasacag lkeler ve kuruluslar olmas gerekir. Trkiye'nin

bu konuda partnerinin Irak sgali'nde Amerika'ya en byk destegi veren ve G-8 toplantsna Trkiye gibi davet edilen rdn'n olacag anlaslmaktadr. Kurumsal manada ise, K nn yeniden yaplandrlmas ve AB ayarnda siyasal arenada etkin olmas gerekmektedir. Ayrca, Arap Birligi iinde Msr'n konumu ne ise, Trkiye'nin de K iersinde konumunun en az Msr kadar olmas gerekmektedir. Byk Ortadogu Projesi'nde Trkiye'de hkmet ile asker arasnda bir takm grs ayrlklarnn oldugu bilinmektedir. Erdogan'a, Orgeneral Ilker Basbug'un, Byk Ortadogu Projesi'ne model olmak gibi bir iddiamz yok szlerinin hatrlatlmas zerine Trkiye Byk Ortadogu Projesi'ne rnek bir lke olacaktr. rnek olmak bizi kltmez, bytr. 252 demesi bunun bir rnegidir.

BOPun Arka Plan ABD, Avrupa ve Japonya gereksinim duyduklar petroln yzde 60'n Ortadogu'dan temin etmektedir. Yaplan arastrmalar sonucu, Ortadogu petrol rezervleri 40 milyar ton olarak tahmin edilmistir. Bugn, dnyada retilen enerjinin yzde 60'nn petrolden elde edildigi gznne alnrsa, dnyada sarf edilen toplam enerjinin byk blmnn Ortadogu lkelerinden elde edildigi ortaya kmaktadr. Bu da sanayilesmis lkelerin bu blge ile ilgilenmelerinin gerekelerinden birini aka ortaya koymaktadr. Nixon, ABD'nin Ortadogu'ya ilgisini syle dile getirmistir:81 "ABD'nin ve tm zgr dnyann Ortadogu'daki karlar, bu blgedeki barsn herhangi bir lke tarafndan ihlal edilmemesine bagldr. Herhangi bir gcn Ortadogu'da egemen duruma gelmek istemesi, blgedeki uyusmazlk ve gerginlikleri siddetlendirecek, ABD ve zgr dnya lkelerinin gvenliklerini olumsuz ynde etkileyecek ve tehlikeye sokacaktr. ABD, bu blgede egemenlik

kurmak istemedigi gibi, baska lkenin de burada egemen duruma gelmesine izin vermeyecektir." Aslnda, kimilerine gre BOP bir "geis dnemi projesidir". ABD'nin, "oklu kusatma stratejisini" temel alarak, Ortadogu ve Avrasya'nn zengin kaynaklarn kontrol edecegi noktalara fiilen yerlesmesi iin bina edilmistir. Szkonusu proje, 10 yl kadar ksa bir sre sonrasnda, 21.inci yzyln gler rekabeti erevesinde, ABD'nin uygun stratejik konumlanmay tamamlamasna yardm edecektir. Bu grse gre, Soguk Savas sonrasndaki yeni rakip gler, in ve Rusya'nn basn ektigi ve Asya'da sekillenen Sangay sbirligi rgt ile Avrupa Birligi'dir. Bu iki byk olusum, ABD hegemonyasn tehdit etmektedir. ABDnin NATO Atag ABD'nin, "Yeni Dnya Dzeni" iin belirledigi stratejisinde, Trkiye'ye bu adan baklmadg giderek daha belirgin olmaktadr. Bu kapsamda, 7-8 Subat 2004'te, Mnihte yaplan "NATO'nun 40. Uluslararas Gvenlik Konferans" nemli bir kilometre tasdr. Emekli Orgeneral Kemal Yavuz'a gre, Haziran 2004'te Istanbul'da yaplan toplant, NATO Tarihi'nin en nemli doruklarndan biridir. Yavuz'a gre, ABD, NATO'yu Ortadogu'da kullanmak istemektedir. Bu da, NATO'ya yeni yeler alnarak, yeni sorumluluk alanlar belirlenerek ve yeni sorumluluklar yklenerek gereklesecektir. 138 Mnih Toplants'nn alsnda, ABD Savunma Bakan Rumsfeld, stanbul Dorugu ile ilgili beklentilerini dile getirirken, stanbul'da yedi lkenin daha birlige resmen ye olacag, Ortadogu'nun dengeye kavusturulmas iin ok nemli yeri olan Akdeniz lkeleriyle stratejik isbirligi alsmalarnn, stanbul'da somutlasacag, NATO askeri gcnn Irak'ta konuslandrlmas konusunun dorukta ele alnacagn, Afganistan'a NATO lkelerinin takviye g gndermesi iin ilgili kararn bu toplantda kesinlesecegi gibi konular aklamstr. Ancak, daha sonra bu hedefler tam anlamyla gereklesmemis olsa da aklamalar, ABD'nin gelecekle ilgili tasarmlar iin iyi bir gsterge olarak nmzde durmaktadr. Yavuz, ye olacag aklanan yedi lke arasnda, basta srail ve Msr olmak zere; Fas, Tunus, Cezayir, rdn ve Moritanya'nn adnn getigini, ngrlen yeni organizasyonun temel atsn, kriz blgesinin tam ortasndaki

Trkiye-srail-Msr ekseninin olusturacag sacayagnn teskil edecegini ne srmektedir. Buna gre NATO'nun yeni sorumluluk alan da "Byk Ortadogu" olacaktr. Bu amala da Akdeniz n plana kacaktr. Yeni sorumluluklar kapsamnda Yavuz'a gre ABD sunu ngrmektedir: "Blge, uluslararas terrizmin ekildigi ve retildigi asl alan olup tm dnyann gvenligi asndan, bu alan iindeki btn lkelerin demokratik bir siyasal sisteme ve piyasa ekonomisine kavusturulmas gereklidir. Bu gereklilik, blge halklarnn kendi isteklerine braklamaz. Gerektiginde g kullanlarak bu 'dzen' saglanmaldr." Kemal Yavuz'a gre olusturulan senaryo budur. Ad yine "Bars iin Ortaklk" olacaktr. Yavuz'a gre, basta Avrupa Birligi'nin basat lkeleri Almanya ve Fransa'nn yansra, blge lkeleri de bu olusumun karssndadr. Yavuz, Suriye Suriye de BOP kapsamnda blnmesi ve ortadan kaldrlmas planlanan bir lkedir. Besar Esad'n srail'e ve ABD'ye uzattg zeytin dallar srekli geri evrilmektedir. nmzdeki dnemde tepkilerin ggslenebilmesi iin srail ile
233

108 birlikte yaplacak es zamanl bir harektla Suriye ve ran sorununun ayn anda zlme girisiminin byk olaslkla gndeme gelecegine dair isaretler bulunmaktadr. Simon Tisdala gre, Besar Esadn Suriyesi son dnemde uluslararas arenada dslanmaktayd. Suriye, Lbnan zerinde de kontrol yitirmisti: Hafz Esad 1976'da ABD'nin destegini alarak Lbnan isgal etti. Simdi Suriye'nin 14 bin askeri ve istihbaratlar Lbnandan ekildi. Baba Esad, ABDnin dsman, Irakn devrik liderine kars ABDye yardm etmisti. Hafz Esad, 2000 ylnda srailin Golan Tepelerinden ekilmesine, iliskin grsmelerde etkin rol oynamst. 1 Mart'ta Londra'da Israil-Filistin sorununa, iliskin dzenlenen konferansta Suriyenin yer almamas bunun en bariz gstergesi saylmaktadr.234 Lbnan'daki muhalefetin Suriye'nin bir an nce askerlerini ekmesi iin protesto gsterileri dzenlemesi etkili olmustur. Suriye, askerlerini belirli bir plana gre ekmeye baslamstr. Subat 2005'in son haftasnda dzenlenen gsteriler sonras Lbnan'da Suriye yanls hkmet istifa etmistir.

H. Mahalli, Hariri'yi Kim ldrd, Yeni Safak, 16.02.2005.

Suriye'nin, Lbnan'da siyasal, ekonomik, ticari karlar bulunmaktadr. Irak'ta baslatlan savasn yaylmas iin isaretler vardr. Powell, Suriye'nin Irak' desteklemekle risk aldgn sylemistir. Bir Yahudi topluluga yaptg konusmada, Suriye'yi sulamstr. Suriye Dsisleri Bakanlg, "sgalcilerin Irak'ta yenildiklerini grmeyi umut ettiklerini " sylemistir. Suriye Devlet Baskan, Besar Esad, Arap rejimlerinin ABD'nin liderligindeki savasa kars kmaya agrmstr. Esad, "Suriye'nin oturup bir sonraki olmay bekleyemeyecegini" sylemistir. te yandan, medya Saddamn kitle imha silahlarn Suriyeye kardg ve orada sakladg konusunda srarl yaynlar yapmstr.

PSKOLOJK SAVA
"Savalarda bir lkenin btnln, bamszln, asayiini, karlarn ve uluslararas haklarn korumakla ykml veya lkenin insanlarnn mutlu yaamalarn salayacak kurum-lar hedef alnr. Savata beyannameler, barta radyo TV yaynlaryla birlikte, internet gibi teknik yollarla ypratc bilgiler verilmesi planlanr. ou kez bu yaynlar sinsi ve gizli ekilde yaplr ve anlalmas zordur. Sinsi ve gizli olan bu yanl bilgilendirme ile; yarg, ordu ve diyanet gibi kurumlar ypratlr. Bunlarn halkn gznde deerleri drlr. ilgili kurumlarn hatalar abartl ekilde bytlr. Teker teker ve uzun uzadya anlatlr. Bylece insanlardaki savama, mcadele etme azim ve istei krlr. Ordu ve polisin, halk nezdindeki gveninin zayflatlmas, bir topluluun kendilerini koruyacak olan silahl gce gvenmemesi, insanlarn kendilerini emniyette hissetmemesi demektir. Kendisini gvende hissetmeyen insan, korku ierisinde kalacaktr. Korku ierisinde kalan bir insan ise btn enerjisini korunmaya verecek, bylece yatrm ve ilerleme duracaktr.

You might also like