PRATK SEYR BLGLER

DENZCLKTE KULLANILAN LLER

1 mil = 1852 m = 10 gomina = 1000 kula = 2000 yarda=6080 kadem 1 gomina = 185,2 m = 100 kula = 200 yarda = 608 kadem 1 kula = 183 cm = 2 yarda = 6 kadem 1 yarda = 91,5 cm = 3 kadem = 36 pus 1 kadem = 30,48 cm = 12 pus 1 pus = 2,54 cm 1 linye = 1/8 pus 1 kara mili = 1609,3 m 1 longton = 1016 kg = 2240 libre 1 shortton = 907,18 = 2000 libre 1 metrikton = 1000 kg 1 libre = 453 gr 3 1 grosston = 2,83 m % 10 METODU (METRE VE YARDA EVRME LEM) : Mesafe birimlerini birbirine evirmede %10 metodu ile yarda olarak bilinen mesafenin %10eksii metre, metrenin %10 fazlas yarda olarak mesafeyi verir. 1000 Yarda = 900 Metre 900 Metre = 990 Yarda

AI EVRMLER: Derece, grad ve radyan a birimleri arasndaki evrimlerde u eitlik kullanlr; Derece 180
=

Grad 200

Radyan 3,14

ROTA SAPMASI: Bir derecelik a 1000 yarda mesafeden 17.5 yardalk mesafe grr. Bir derecelik a sapmas 60 milde 1 millik sapma yapar.

TEMEL VE YERSEL SEYR

1- CDMVT YNTEM: Bu yntem seyir esnasnda cayro pusula deerimizden (hakiki deerden) manyetik pusula deeri ya da manyetik pusula deerinden cayro pusula deeri bulmamz gerektii durumlarda kullanlr. C D M V T C= Manyetik pusula deeri E (+) , W (-) D= Arzi sapma deeri E (-) , W (+) M= Manyetik meridyen deeri V= Tabi sapma deeri T= Hakiki deer o RNEK: Manyetik pusula deeri (C): 220 o Arzi sapma deeri (D): 5 W o Manyetik meridyen deeri (M): 215 o Tabi sapma deeri (V): 3 E o Hakiki deer (T): 218

2- MESAFE BULMA YNTEMLER:

Drbn ile Mesafe Bulma: Gemilerimizde bulunan standart 7x50'lik drbnler de boyutlar bilinen bir gemiden olan takribi mesafeyi lmede kullanlabilirler. Bilindii gibi 7x50 lik bir drbnn gr o as 7 10' veya 125 milyemdir. Bu durumda drbn ile bir muhribe bakldnda drbnn merceini tam olarak dolduruyorsa mesafe 300 yarda., yarsn dolduruyorsa 600 yarda 1/3'n dolduruyorsa 900 yarda olur. Standart (7x50) drbn, bir firkateyn yaklak 300 yardada, kruvazr/muhrip 375 yardada, uak gemisi 430 yardada doldurur. Stadimetre ile Mesafe Bulma: Stadimetre klasik usulle kullanldnda (Direk ba ykseklii tatbik edilerek) 200-10000 yarda arasndaki mesafelerde ok doru mesafe lm salamaktadr. Ancak bazen su stnde yzen bir cisim veya direk ba ykseklii bilinmeyen bir gemiye yaklama gerekebilir. Bu gibi durumlarda STADMETRE deiik bir usulde kullanlrsa mesafe lm yaplabilir. Deitirilmi usulde; direk ba ykseklii yerine kprst gz yksekliiniz tatbik edilir ve hayali ufuk cismin su kesimi hizasna indirilir. Ancak tatbik edilebilecek ykseklik en kk 50 feet olduu halde tatbik edilecek yksekliin iki kat tatbik edilirse okunan mesafe de ikiye blnerek doru lm yaplr.

Sis Dd ile Mesafe Bulma: Gemi ddne basld andan ses yanksnn geri dn sesi duyulduu ana kadar geen sre saniye olarak tespit edilir ve aadaki yntemlerle mesafe bulunur; Bulunan saniyeden 1 karlarak mesafe gomina olarak, Bulunan saniye, 2ye blnerek, kan rakam 1130la arplr ve mesafe kadem olarak, Bulunan saniye, 11e blnerek, mesafe mil olarak (kolay olarak yaklak bir deer bulmak iin 10a da blnebilir), Bulunan saniye 1,5la arplarak, mesafe hektometre olarak, Bulunan saniye, 2ye blnerek kan say 340la arplr ve mesafe metre olarak bulunur. Cetvel ile Haritadan Mesafe Bulma: Mesafe (metre) = Harita lei x cm RNEK: Harita lei 1/500000 olan bir haritada 1000000 metredir. Milyem ile Mesafe Bulma: Mesafe (metre) = (Gemi boyu x 1000 m) / A(milyen) Bilinen gemi boyu bin ile arplp geminin grnen (ba-k) asal o deerine blnrse mesafe metre ile bulunur. 1 =17 milyem o RNEK: Geminin boyu 170 metre, grnen asal deeri 10 (170 milyen) ise; Mesafe = (170 x 1000 ) / 170 =1000 metredir. Dakika Metoduyla Mesafe Bulma: dakika metodunda gemi sratinin sonuna iki sfr eklenirse dakikada kat edilen mesafe yarda olarak bulunur. dakikada yarda olarak kat edilen mesafe yze blnrse gemi srati KTS (Knots) olarak bulunur. RNEK: Srat 10 Kts. ise 3 dakikada 10X100=1000 yarda yol alnr. dakikada 1000 yarda mesafe kat eden bir gemi 1000 : 100 = 10 KTS srat yapyor demektir. 2 santimetre

1 Saniyede Kat edilen Mesafeyi Metre Olarak Bulma: Gemi srati ikiye blnrse bir saniyede kat edilen mesafe metre olarak bulunur. S = m/sn 2 10 RNEK: Gemi srati 10 Kts ise ; 2 45-90 Yntemiyle Mesafe (Mevki Kati) Bulma: Bir maddenin 45 derece nispi kerterizi alnarak zaman tespit edilir ve kerteriz izilir. Sonra, ayn madde bordalandnda (90 derece nispi kerteriz alndnda) zaman tespit edilir ve borda hatt izilir, bu iki zaman dilimi arasnda kat edilen mesafe bulunur. Kat edilen mesafe borda mesafesine eittir. Ayn Maddeden Alnan ve Birbirinin ki Kat Olan Nispi Kerterizlerle Mesafe (Mevki Katii) Bulma: rnein, bir madde nce 30 derece nispi kerterizinde kerteriz edilir ve zaman kaydedilir, bilahare ayn madde 60 derece nispi kerterizinde kerteriz edilerek zaman kaydedilir ve bu kerteriz izilir. 1. kerteriz ile 2. kerteriz arasndaki mesafe, 2. kerteriz annda gemi ile madde arasndaki mesafeye eittir. Deiik Deerlerdeki Nispi Kerterizlerle Mesafe (Mevki Kati) Bulma: 1.Nispi Kerteriz 2.Nispi Kerteriz ki Kerteriz Arasndaki Mesafenin Borda Mesafenin Kat o o 20 29 45 2,02 o o 25 40 1,52 o o 30 53 45 1,24 o o 35 66 45 1,09 o o 35 79 1,02 o o 40 90 1,00 = 5 m / sn

Dey Sextant As ile Mesafe Bulma: Ykseklii ve uzunluu bilinen cisimlerden olan mesafe sextant as ile Bowditch tablo 9 kullanlarak kolaylkla bulunabilir. Ayrca aada yazlan formller de mesafe bulmak iin kullanlr.
Mesafe(Madde ykseklii cinsinden kar)=Madde ykseklii/tan sextant as Mesafe(gomina)=[Madde ykseklii(kadem)/Sextant as(dakika)]x5,73 Mesafe(mil)=[Madde ykseklii(kadem)/sextant as(dakika)]x0,565 Mesafe(mil)=[Madde ykseklii(metre)/sextant as(dakika)]x1,854

Yatay Sextant As ile Mesafe Bulma: Mesafe (mil)=[Cismin genilii (mil) /sextant as (derece)]x 57,3 RNEK: Sextantla baklan cismin haritadaki genilii 20 mil, okunan yatay a deeri 30 derece ise; Mesafe = ( 9 / 80 ) x 57,3 = 0,1125 x 57,3 = 6,45 mildir.

3- FENERLERN GRLME MESAFELER:

Fenerin hesabi grlme mesafesi, fenerin corafi mesafesi ile gzlemcinin ufuk mesafesinin toplamna eittir. Fenerin corafi mesafesi, fener klarnn yeryzne teet olduu nokta ile fener arasndaki mesafedir. Gzlemcinin ufuk mesafesi, ufka bakan bir gzlemcinin gz ile ufuk izgisini birletiren doru parasnn uzunluudur.
Fener hesabi grlme mesafe=Fener corafi mesafe+Gzlemci ufuk mesafe

Fenerin corafi mesafesi(mil)=1,14fenerin ykseklii (ft) Fenerin corafi mesafesi(mil)=2,08fenerin ykseklii (m) Gzlemcinin ufuk mesafesi(mil)= 1,14gz ykseklii (ft) Gzlemcinin ufuk mesafesi(mil)= 2,08gz ykseklii (m) RNEK: Fenerin ykseklii 20 metre, gzlemcinin gz ykseklii 10 metre ise; Fenerin corafi mesafesi = 2,08 x 4,47 = 9,3 mildir. Gzlemcinin ufuk mesafesi = 2,08 x 3,16 = 6,57 mildir. Fenerin hesabi grlme mesafesi = 9,3 + 6,57 = 15,87mildir.

Fenerin itibari grnme mesafesi (nominal), 10 millik gr artlarnda grlebilecei mesafedir. Haritalarda belirtilen fener grnme mesafesi bu mesafedir.
Hesabi grnme mesafesi < Nominal grnme mesafesi ise fener kuvvetlidir. Hesabi grnme mesafesi > Nominal grnme mesafesi ise fener zayftr.

4- RZGARLARIN OLUTURDUU AKINTI SRATNN HESABI:

Devaml esen rzgar kendi hznn %2si kadar bir hzda aknt o oluturur. Akntnn yn; kuzey yarmkrede ak denizlerde 40 o kadar, karaya yakn sularda ise 20 kadar sancaa doru (srtmz rzgara verdiimizde), gney yarmkrede ise ayn derecelerde iskeleye doru olur. 0,02 Akntnn srati = x Rzgarn hz sin lat RNEK: Kuzey yarmkrede, 45 derece enleminde ak denizde 30 knot hznda rzgarn oluturduu aknt srati; Akntnn srati = (0,02 / 0,84 ) x 30 = 0,71 knottr. Tornistanda geminin k rzgar stne kaar.. amandraya balarken, amandra rzgar stnde braklmaldr.

5- P VE TORNA DEERLERYLE GEM SRAT BULMA:

Pi (ft) x torna says x 60 Srat (kts) = 6080 Pi deeri ve torna says biliniyorsa gemi srati yukardaki basit hesaplama yntemiyle bulunabilir. RNEK: Pi 3 ve torna says 400 ise; Srat = ( 3 x 400 x 60 ) / 6080 = 7200 / 6080 = 11,8 knottr.

6- HEDEF ROTASINI BULMA:

(Ct) = HEDEF ROTASI (Ab) = VAZYET ZAVYES

Vaziyet zaviyesi (Ab) sancaktan ise ; Ct = Hakiki kerterizin mukabili (B) Ab RNEK : B = 020, Ab = 45 S ise Hedef rotas = 020 45 = 335 Vaziyet zaviyesi (Ab) iskeleden ise ; Ct = Hakiki kerterizin mukabili (B) + Ab RNEK : B = 020, Ab = 45 P ise Hedef rotas = 020 + 45 = 065

7- MUKABL KERTERZ BULMA:

180 dereceden bykse; A + 200 20 (360 dereceyi geen deerler 360tan karlr.) 180 dereceden kkse; A 200 + 20 (Negatif deerler 360 ile toplanr.) RNEK: A deerimiz 220 derece olsun; Mukabil Kerterizimiz = 220 + 200 = 420 20 = 400 360 = 040 derecedir. A deerimiz 150 derece olsun; Mukabil Kerterizimiz = 150 200 = -50 + 20 = -30 + 360 = 360 derecedir.

8- MESAFES BLNEN BR MEVKDEN AIK GELMEK STENEN MESAFE N YAPILACAK ROTA DEKLN BULMA:
(D)= Yaplmas gereken rota deiiklii Geilmesi istenen mesafe (D) = Aradaki mesafe Hakiki kerteriz + (D) = Yeni rota x 60

RNEK: Hakiki kerterizi 120 derece, mesafesi 8 mil olan bir adann 4 mil gneyinden gemek iin yeni rota; 8 D= 4 120+30 = 150 derecedir. x 60 =30

9- ULUSLAR ARASI TEHLKE FREKANSLARI:

500 2182 8364 124.5 243 156.5 Khz. Khz. Khz. Khz. Mhz. Mhz. Beynelmilel tehlike ve arma Deniz seyyar servise arma ve tehlike Can kurtarma Sal vastalar Hava tehlike Askeri hava tehlike Uluslararas arma ve emniyet VHF devresi

11- SRAT ARTTIRMA VE EKSLTME ZAMANINI BULMA:

Srat arttrma ve eksiltmelerde her mil iin 15 sn. ve +1 dakika ilave edilir. Zaman = (S2-S1) x 15sn. + 1dk. RNEK: 10 Kts. sratten, 5 Kts srate dmek iin geecek zaman; Zaman = (10-5) x 15 sn. + 1dk. = 2dk. 15 sn.

12- DREK BAI YKSEKLNN TESPT:

a) b) c) Ana gvertenin stnde kalan gvertelerin adeti saylr. Bu rakkama tarassut edilen fribordun irtifasn eit ykseklie girecek gvertelerin takribi adedi eklenir. kan rakkam 8 ile arplarak grlebilen su kesiminden itibaren kprstnn st kenarna kadar olan ykseklik tayin edilir.

d)

e)

f)

Kprstnn ykseklii lek olarak bulunarak ortalama direk ykseklii tahmin edilebilir.Ticaret gemilerinin direk ykseklikleri ortalama kprst yksekliklerinin 2,1 katdr. Baca ykseklikleri kprstnn st kenarndan yukarda kalan ksmlarnn ka gverte yksekliine tekaml ettikleri takribi olarak bulunmal ve ykseklik kprstnn yksekliine ilave edilmek sureti ile tahmin edilir. ok uzun mesafelerde su kesimi hattnn ufuk hattnn altnda olaca unutulmamaldr.

GKSEL SEYR 1- YN TAYN:

Gne, bir saat kullanlarak yn tayininde kullanlabilir. Bu yntemde saatin akrebi gnee doru gelecek ekilde durulduu zaman 12 ile akrep arasnda kalan orta izgi Kuzey yarm krede GNEY, Gney yarm krede KUZEY gsterecektir.

2- GK YZNDE UZAKLIK LM:

Gkyzndeki grnr uzaklklar metre ya da kilometre gibi uzunluk lleriyle ifade edemeyiz. Bunun yerine derece , dakika gibi asal deerler kullanlr. Kolunuzu kaldrp elinizi gkyzne uzatrsanz, bir kar, yaklak 25 ; yumruunuzun genilii 10 ; iaret ve sere parmaklarnzn aras 15 olacaktr.

10

3- KONUM SAPTAMASINDA KULLANILAN GEZEGENLER VE YILDIZLAR:

Gezegenlerden Vens, Mars, Jpiter ve Satrn plak gzle grlebildiinden gksel seyrinde kullanlabilirler. Mars gezegeni, koyu krmz renkte parlar. Jpiter gezegeni ak sarms renktedir. Satrn gezegeni sarmtrak ve parlaktr. Vens gezegeni yere en yakn gezegen olup, Gnein batndan sonra veya douundan nce 3 saat 8 dakika kadar bir srede gzlenebilir. Ak zmrt renginde parlar, Gne ve Aydan sonra en parlak gk cismidir. Seyirde konum saptamasnda ykseklik almak iin kullanlan Yldzlar iinde gerek durumlar, gerek parlaklklar ve de bulunmalar ynnden en yararl yldzlar aada belirtilmitir; a. lkbahar gkyznde: Alioth, Mizar, Dubhe, Polaris, Arcturus, Spica, Regulus, Denebola. b. Yaz gkyznde: Deneb, Vega, Altair. c. Sonbahar gkyznde: Alpheratz, Margat, Deneb, Kaitos, Fomalhaut, Hamal. d. K gkyznde: Rigel, Betelgeuse, Aldebaran, Sirius, Procyon, Pollux, Capella.

4- BOYLAM VE ZAMANIN BRBRNE EVRLMES:

Boylam (yay) o 360 lik yay o 15 lik yay o 1 lik yay 15 lik yay 1 lik yay Zaman hr 24 hr 1 min 4 min 1 sec 4

- Yay zamana evirmek iin, yay deerinin derece, dakika ve saniyeleri 15e bl, kalan 4le arp. - Zaman yay deerine evirmek iin, zaman deerinin saatlerini 15 ile arp, dakika ve saniyeleri 4e bl, kalan 15 ile arp.

11

5- CETVEL KULLANILMADAN HESAB OLARAK SEMT BELRLENMES: Baz yntemlerle cetvel kullanlmadan hesabi olarak semt belirlenebilir:
a) Kutup Yldz (Polaris)= Ekvator ile 60 N enlemi arasnda o bulunan bir gzlemci iin Kutup Yldznn semti en fazla 2 hata ile hakiki kuzeyi gsterir. b) Meridyen geii: Her hangi bir gk cisminin st veya alt meridyenden geii kuzey veya gneyi belirler. Bu an gk cisminin yksekliinin en byk (veya kk) olduu zamandr. Meridyen gei zamannn kestirilmesi zor olabilir. Eer zaman ve bir almanak mevcutsa ve boylam biliniyorsa transit gei bulunabilir. c) Asal ykseklik dairesindeki gk cismi: Eer herhangi bir yntemle asal ykseklik dairesindeki (Prima vertical) bir gk cismi belirleniyorsa (douya veya batya doru), bu andaki pusla semti o gzlenebilir. Gk ekvatorundaki herhangi bir gk cismi (Dec. 0 ) dou veya bat annda asal ykseklik dairesindedir. Gne iin bu durum ekinoks zamandr. Mintaka yldz, Orion kuann lider yldz o olup yaklak 0,3 S dece sahip olarak gk ekvatorunda farz edilebilir. Ekvator yaknndaki bir gzlemci iin byle bir gk cismi daima dou veya baty gsterir. Ay, alt kenarnn ufukta olduu zaman gzlemlenmelidir. d) Batan veya doan gk cismi: Ay hari olmak zere bir gk cisminin semt as bat ve douta ayndr. Eer semt dou ve batta llmse hakiki gney (veya kuzey) iki alnan deer arasnda orta noktadr ve bu deerler arasndaki fark pusula hatasn verir. Bir rnekle aklayalm: o o Eer bir gk cisminin pusula ile semti 073 douta ve 277 batta o hesaplanmsa, (073 + 277) / 2 = 175 nin hakiki gneyden fark olan o 5 E pusula hatasdr. Eer Dec. Ve Lat. biliniyorsa dou ve batta bir gk cisminin semti diyagram veya hesap yoluyla bulunabilir. Basit bir astronomik olmayan yntemle arazi sapma bulunabilir. Kpeteden denize yzebilen fakat rzgara kaplp sratle hareket etmeyen bir madde atlr. Bundan sonra filika istenen ynn aksi istikametinde dikkatlice dmen tutulur. Denizdeki maddenin hala grnr olduu yarm mil veya daha uzaka bir yerde filika en kk daire izecek bir manevrayla evrilip tekrar denizdeki madde pruvaya alnr. Manyetik rota, maddeye kar olan rota ile kart rotann o ortalamasdr. Eer filika maddeden uzaklarken pusula 151 ve o o o o tekrar maddeye dndnde 337 okunmusa, 151 + 180 = 331 ve o o o (337 + 331 ) / 2 = 334 . Bylece bu rota zerinde pusula arazi o o o sapmas (dev) 334 331 = 3 W olarak bulunur.
o

12

e) apraz ta ile: Bir uzun ve bir ksa ta birbiri zerine, ksa olan hareket edecek biimde yerletirilir. tann ucundan bakldnda bir dorultu ufku, teki dorultu gk cismini birletirir. Gk cisminin gz ile ayn dorultuda olmas iin kk ta byk ta zerinde hareket ettirilir. Alt iin burada oluan genlerden birisi kullanlr. Byk ta ufuk izgisine tutulur. Kk tann st ucu gk cismi ile akana kadar hareket ettirilir. Kk tann boyunun yarsn, byk tann ucu ile talarn kesim noktasna kadar olan uzaklk ile bldmzde bulunan saynn tangent deeri gk cisminin yksekliinin yarsdr. Eer tek dik gen kullanlmsa bulunan deer tam yksekliktir (Alt.). rnein, kk ta 18,7 cm, byk ta 34,3 cm llmse, tek dik gen kullanlmsa: 18,7 / 34,3 = 0,5418 bulunur. Tangent olarak bu o deer 28,5 olur ki gk cisminin Alt. karldr.

DEMRLEME VE GEM MANEVRASI 1- DEMR YERNE NLRKEN UYGULANACAK SRAT KADEMELER:

Demir yerine mesafe 1000 800 500 250 100 Stimli Gaz trbin 5 knots 10 knots Tm stop -------------------5 knots Ar yol tornistan Tm stop ----------Ar yol tornistan

u bilgiler de demir yerine yaklama rehberi olarak kullanlabilir;

DEMRE MESAFE (YARDA) 1000 800 750 500 200 100 0 MUHRP .. .. .. 5 KNOT STOP 1/3 TORNSTAN .. KRUVAZR 5 KNOTA D STOP 1/3 TORNSTAN TEK PERVANEL GEM 5 KNOT STOP TAM YOL LER

13

2- DEMRLEMEDE ZNCRE VERLECEK KALOMALAR:

10 Kulaca kadar--------------7 x Derinlik 10----15 Kulaca kadar-------------- 6 x Derinlik 15----20 Kulaca kadar-------------- 5 x Derinlik 20----30 Kulaca kadar-------------- 4 x Derinlik 30 Kulatan fazlas-----------3 x Derinlik

3- DEMR AIRLIININ BULUNMASI:

Geminin boyu + Eni Demirin arl = 2 RNEK: Geminin boyu = 350 Ft Gemini eni = 50 Ft 350 + 50 Demirin al = 2 x 10 =2000 libre x 10 (Sonu libredir.)

4- DEMRL GEMNN SALMA DARESNN HESABI:

Salma dairesinin yar ap = Gemi boyu + Zincir kalomas DEMRLEME FORML: A =B +C RNEK: B =A - C
2 2 2 2 2 2 2 2

DENZ

b=?

c
2

c= DERNLK= 22Mt. a= KLTBOYU= 4KLTx 27m b=?

B = 108 - 22
2

B = 11664 - 484 B = 11180 B = 11180

2

KI SALMA DARES

14

B= 105.7 m, yuvarlak 106 m ( Ba st demir yeri mesafesi) B= 106 m + Ba st K/ mesafesi (40 m) = 146 m (K/ salma dairesi yar ap) B= 106 m + Gemi boyu (105 m) = 211 m (Geminin salma dairesi yar ap)

5DEMRN YNTEMLER:

TARAYIP

TARAMADIINI

ANLAMA

a. Kerteriz deiimi, b. Zincirden anormal ses gelmesi ve destesi, c. skandil deiimi, d. Rzgar devaml bordadan alacak ekilde geminin salmas, demirin taradn gsterir. TORNSTANDA GEMNN KII RZGAR STNE KAAR. AMANDIRAYA BALARKEN, AMANDIRA RZGAR STNDE BIRAKILMALIDIR. KITAN KARADA DEMRLENLD ZAMAN , EN AZ GEM BOYUNUN YARISI KADAR ZNCR DEYECEK BR MESAFEYE DEMRLENLMELDR.

6- ZNCR MARKALAMALARI:
Ayrlabilen baklalar Krmz,Beyaz ve Mavi olarak zincirlemede renklendirilmilerdir. 20 kulatan balar ve her biri 15 kulatr. Ayrlabilenler her bir taraftan ivilenmitir ve beyazdr. 15 kulata bir frdnd mevcuttur, (20 kulatan balar) sondan bir nceki sar, en sonundaki krmz renktedir. 1 kilit 27 metre, 15 kulatr.

7- YAKLAIK OLARAK BR HARP GEMSNN KEMERE RZGARI TARAFINDAN SRKLENME HIZI:

Gemi hz (kts) 0 10 20 Rzgar hz 10 mil/saat 30 mil/saat 1 knot 3 knot knot knot 0,1 knottan az knot

15

8- Dmen as ve srat toplam 30u amamal. rnein 25 knotta,

yalnzca 5 derece kullann.

9- DALGA SAYMA USUL:

Ar hava ve deniz artlarnda seyir yapan gemiler dnmek zorunda olduklarnda dne balamadan nce mutlaka byk dalgay gz nne almaldrlar. Rzgarn kuvveti sebebiyle oluan dalgalar dzenli bir frekans izlerler. Periyotlar halinde gelen dalgalardan bir tanesi daima en byk dalga olur. Dne balamadan nce bu byk dalgann gemesini beklemek can ve mal emniyeti asndan son derece nemlidir.

10- GEM DEVR DARES KARAKTERSTK KAVRAMLARI:

TAKTK AP: Geminin balang noktasndaki izi ile sabit bir dmen o as kullanarak 180 dndrdkten sonra mukabil rota zerinde viyaland zamanki izi arasnda llen dik mesafedir. DEVR DARES: Geminin sabit dmen as ile oluturduu iz. LERLEME: Dn esnasnda geminin balang rotas istikametinde ilerlemi olduu mesafedir. YANLAMA: Dn esnasnda balang rotasna dik olarak izilen hat zerindeki kayma mesafesidir.

NOT: S sularda gemi omurgas ile dip arasndaki tahditli saha pervane sularnn serbeste akmasna ve karina ile dmen zerinde normal ekilde etki yapmasna mani olur. Bunun neticesi gemi dmene cevap vermede ar ve dzensiz kalabilir. lave olarak byk bir g kayb vardr ve suya nazaran srat pervane devir adedinin gsterdiinden az olacaktr.

16

DENZ BOYALARI
Tipi Alkid Kullanm yeri Su stendeki btn yzeylerde. Avantajlar Piyasada pek ok rengi bulunur. Hzl kurur. Greceli ucuzdu. Esas olarak Yumuak ve karinada anmaya kar kullanlr, ama dayankldr. stlerde Alminyum iin yzeylerde tavsiye edilir. kullanlabilir. Su st Anmaya yzeyler dayankl. iin.Gnei ok Uygulanmas gren kirli ve kolay. Tropik tuzlu yerler iin blgeler iin en iyisi. mkemmel. Btn ok yapkan. yzeylerde. Hava deiimlerine direnli ve ok dayankl. Dezavantajlar Fiberglasa yapmaz. zel bir dayankll yoktur. Vinil boyalar hari, stne srld her boyay bozar ve kaldrr. Greceli pahal. olarak

Vinil

Poliretan

Epoksi

Renk kayb yksek. Genellikle dier btn boyalardan daha pahal.

YANGINLAR
Elemanlar: Yakt, s ve oksijendir. Bunlarn birisini nlersek yangn sner. Snf A Tip Kl brakan Adi yangn Akaryakt Elektrik Sndrc Pulvarize veya solid su

B C

Fom,CO2, AFF, pulvarize su Devreyi kapat, CO2 , kuru kimyevi

Metal

Trimetoksibaroksin gaz

17

METEOROLOJ 1- KUZEY YARIMKREDE HAVA TAHMNLER 1) BAROMETRE VE TERMOMETRE ARET LE HAVA TAHMN:
Barometrelerde ibrenin gsterdii deere deil, ykseli ve alalna ve bunun sratli veya ar oluuna dikkat edilmelidir. Barometre ve termometrelerde grlen ani ve abuk ykseli ve alallarn rzgar ve frtna douraca beklenmelidir. Ancak, baz durumlarda barometrenin ani ykselii sakin havay da iaret eder. (1) Barometrenin Dmesi ve Termometrenin Ykselmesi: Lodos, Kble, Keileme gibi gney rzgarlarna iaret eder. (2) Barometrenin ok Ykselmesi ve Termometrenin D: Poyraz, Yldz, Karayel gibi kuzey rzgarlarna iaret eder. (3) Barometrenin Ortalama Basnc olan 1013 Milibara Nazaran Az Miktarda Ykselii veya Alal: Devaml ve sakin bir havaya iaret eder. (4) Barometrenin Bir Dnden Sonra Sratle Ykselmesi: Frtnaya iaret eder. (5) Hava Kuzeyden Eserken Barometre Sratle Derse: Rzgar artacaktr. (6) Hava kuzeyden Eserken Termometre Sabit Kalr ve Barometre Ykselirse: Kar yaacana iarettir. (7) Hava Gneyden Eserken Barometre Sratle Ykselirse: Kuzey rzgarlarna ve frtnaya iarettir. (8) Hava Gneyden Eserken Termometre Devaml Sabit Kalr ve Bu Esnada Gkyz Bulutlarla Kapl Olursa: Gney rzgarlarnn kuvvetleneceine iaret eder. (9) Barometre Ykselir, Termometre Devaml Sabit Kalr ve Bu Esnada Gkyz Bulutlarla Kapl Olursa: Yamurla kark kuzey rzgarlar beklenmelidir. (10) Herhangi Bir Rzgar Esnasnda Barometre Der Termometre Ykselirse: Rzgar gneyden beklemelidir. (11) Barometreyle Termometre Birlikte Derse: Lodos rzgaryla birlikte yamur beklemelidir. (12) Gney Rzgar Eserken Barometrenin Ykselmesi ve Termometrenin Dmesi: Rzgarn Kuzeye yn deitireceine iaret eder.

18

(13) Kn Gndousu ve Poyraz Rzgarlar Esnasnda, Barometre ok Fazla Ykselirse: Kar, bazen souk hava ve yamur getirir. (14) Bat Rzgarlar Esnasnda Barometre Ani Derse: Rzgarn Karayel veya Yldza yn deitireceini iaret eder. (15) Yamur Kesildii Anda ve Kesildikten Sonra Barometre Ykselirse: Havann alalacana iaret eder. 2- GNEN BATIINDAN TAHMNLER: (1) Boz renkli gkyz : Gzel havaya, (2) parlak sar gkyz : Rutubet ve yamura, (3) Yamurdan sonra sar gkyz: yi havaya, (4) Krmz renk : yi havaya fakat hafif rzgara, (5) Pembe fstki renk : iddetli yamura ve frtnaya, (6) Turuncu renk : Frisha rzgarna, (7) Gnein krmz batmas : Rzgara iaret eder. 3- GNEN DOUUNDAN TAHMNLER: (1) Krmz renkli gkyz : Rzgar ve yamur, (2) Gne evresinin parlakl : yi hava, (3) Gne evresinin hafif dumanl olmas: Frtna, (4) Gne evresinin krmz iken irtifa alaldka:iddetli yamurdur 4- HALEDEN TAHMNLER: (1) Limanlk havada hale olumas: Kesiksiz rzgara, (2) Rzgarlk havada hale olumas:Rzgarn iddetlenmesi, (3) Hale kk ise:Rzgarn yakn zamanda eseceine, (4) Halenin i blgesinin krmz veya mor oluu:iddetli frtnaya, (5) Hale byk ise:Rzgarn yaklak 4 saat sonra eseceine, (6) Halenin beyaz renkli oluu: yi havaya iaret eder. 5- AYIN DURUMUNDAN TAHMNLER: (1)Ayn fazla parlakl ve etrafnn krmz veya turuncu grlmesi:Frtnay, (2) Ay hilal eklindeyken krmz grlmesi:iddetli yamuru, (3) Ayn douta krmz grlmesi:Sert rzgar, (4) Ayn donuk ve dumanl grlmesi:Yamur yaacan, (5) Ayn kk veya byk grlmesi:Yamur yaacan gsterir.

19

6- GKKUAINDAN TAHMNLER: (1) Gkkua olumas (2) ift gkkua olumas (3) Sabah gkkua olumas : Yamura, : iddetli yamura, : iyi havaya iaret eder.

7- GK VE DENZN DURUMUNDAN TAHMNLER: (1) Gk grlemesi:Gn rzgarna, (2) Mavi gkyz ve geceleyin hafif beyazlk:Gzel havaya, (3) Geceleyin ok karanlk: Rzgara, (4) Geceleyin ok aydnlk: Rzgara, (5) Denizin renginin siyah ve mavi grnmesi:Havann sertleeceine, (6) Denizin mavi grnmesi:Frisha rzgarna, (7) Yamurdan sonra kuzey rzgar:yi havaya, (8) Gece sis ve i olumas:ok gzel havaya, (9) Denizin ayna gibi parlamas:Frtna olacana iaret eder.

2-FIRTINAYA GRMEMEK VEYA FIRTINADAN UZAKLAMAK N GEREKL YNTEMLER:

Frtnal sahada seyrin esasn, sz konusu tehlikeli sahadan uzak kalmak veya bu sahaya girmemek tekil eder. Tropikal frtna rotas frtna sahasn iki paraya bler. Kuzey yarmkrede, bu paralardan rota ynnn sanda kalan para tehlikeli yar dairedir. Dier yar daire ise ksmen daha az tehlikeli, seyredilebilir yar dairedir. Gney yarkrede, bu paralardan rota ynnn solunda kalan para tehlikeli yar dairedir. Dier yar daire ise ksmen az tehlikeli seyredilebilir yar dairedir. Tehlikeli yar daire olarak vasflandrlan parann tehlikeli olu nedeni, rzgar yn ile frtna hareket ynnn ayn olmasdr. Rzgar hz ile hareket hz birletiinde rzgarn daha da iddetlenecei muhakkaktr. Halbuki dier yar dairede, ynler ters olduundan rzgar iddeti azalacaktr. Seyirde tropikal frtnayla karlaldnda aadaki yntemler uygulanr: Kuzey yarmkrede: 1- Gemi tehlikeli yar dairede ise, rzgar sancak ba omuzlua alnarak seyredilir. 2- Gemi, dier yar dairede ise rzgar sancak k omuzlua alnarak seyredilir.

20

3- Gemi, frtna merkezinin nnde ve rotas stnde ise rzgar 22,5 derece sancak k omuzlua alnarak seyredilir ve tehlikesiz yar daireye geilmeye allr. Bu yar daireye geilince 2. maddedeki hareket edilir. 4- Gemi frtna merkezinin akasnda ve rotas stndeyse rzgar sancak ba omuzlua alnarak uzaklalr. Gney yarmkrede: 1- Gemi, tehlikeli yar dairede ise, rzgar iskele ba omuzlua alnarak seyredilir. 2- Gem, dier yar dairede ise rzgar iskele k omuzlua alnarak seyredilir. 3- Gemi, frtna merkezinin nnde ve rotasnn stnde ise rzgar 22,5 derece iskele k omuzlua alnarak seyredilir ve tehlikesiz yar daireye geilmeye allr. Bu yar daireye gelince 2. maddedeki gibi hareket edilir. 4- Gemi ,frtna merkezinin gerisinde ve rota dorusu stndeyse, rzgar iskele ba omuzlua alarak uzaklamaldr. Kuzey veya gney yarmkrede, frtna merkezi nnde olma durumu hari, dier durumlarda, gemi yukarda sz edildii ekilde dndrldkten sonra, eer dalgalarla boumamak iin ar seyredilmek isteniyorsa, tehlikeli yar dairede denizler baa, dier yar dairede ise denizler ka alnarak dmen dinleyecek kadar ar yolla, gemiye olduu yerde ba k yaptrlr.

3- SICAKLIK LMLER
Termometrenin ad Donma noktas Kaynama noktas Santigrat veya Celsius 0 100 Absolute veya Kelvin 273 373 Fahrenheit (F) 32 212 Reamur (R) 0 80 Blme ls 100 100 180 80

Santigrat = (Fahrenheit derecesi 32) x 5/9 Fahrenheit = (Santigrat derecesi x 9/5) + 32 Absolute = Santigrat derecesi + 273 Reamur = Santigrat derecesi x 4/5

21

22