ANAYASA Y ARGISI VE DAR YARGI Yarg yetkisi, bamsz mahkemelerce kullanlr.

YARGI TRLER: Yarg tr deyiminden "hukuki nitelikleri bakmndan tekil eden lerin ayr, bir yarglama usulne tab klnm olmalar" anlalr. I. ANAYASA YARGISI: Anayasa Mahkemesinin bu sfatla bakt iler ile Yce Divan sfatyla grd ilerdeki faaliyetleri kapsayan yarg koludur. II. ANAYASA MAHKEMES: Kanunlarn, kanun hkmnde kararnamelerin ve TBMM Tznn ekil ve esas bakmndan anayasaya uygunluunu denetleyen Cumhurbakan ile yksek dzeydeki grevlileri yarglayan bir mahkemedir. Anayasa mahkemesi 11 asil ve drt yedek yeden kurulur. yelerini Cumhurbakan seer. yeler, 65 yan doldurunca emekliye ayrlrlar. Anayasa Mahkemesinin kararlar kesindir ve gemie etkili deildir. Kararlar Resmi Gazetede yaymlanr. II. DAR YARGI: idari makamlarn idare hukuku alanndaki faaliyetleri dolaysyla ortaya kan uyumazlklarn zmlenmesini konu alan bir yarg trdr.

DAR YARGI YERLER: Drt grupta toplanr. 1. Mahkemeleri: ptal davalar ile idari szlemelerden doan ihtilaflar zme kavutururlar. 2. Vergi Mahkemeleri: Genel bte ile belediye ve kylere ait resim Vergi ve harlara ilikin davalar zmlerler. 3. Blge idare Mahkemeleri: idare ve vergi mahkemelerinin tek hakimle verdikleri kararlarn temyizen inceleme merciidir. 4. Dantay: dare ve vergi mahkemelerinin kurul halinde verdikleri kararlarn temyizen inceleme ve Bakanlar Kurulu kararlarna kar' alacak iptal davalarnn “lk derece mahkemesi" merciidir. Dantay yelerinin 3/4' Hakim ve Savclar Yksek Kurulunca, 1/4' Cumhurbakantarafndan seilir. DAVA AMA SRESI: Dantay'da ve idare mahkemelerinde 60 gn, vergi mahkemelerinde 30 gndr. 1. Hukuk kurallarnn, bamsz mahkemelerce uygulanmasna ne denir? A) Maddi anlamda yarg B) ekli anlamda yarg C) Kurumsal yarg D) Biimsel yarg E) Formel yarg Yant: A'dr. 2.Kanunlarn Anayasaya uygunluk denetimi hangi yarg dzeninde yer alr? A) Anayasa yargs B) Adli yarg C) dari yarg D) Askeri yarg E) Kolluk yargs Yant: A'dr. www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

3.Bakanlarn "cezai sorumluluk" larn gerektiren durumlarda yarglamay hangi makam yapar? A) Meclis B) Yce Divan C) Dantay D) Ankara Ar Ceza Mahkemesi E) Blge dare Mahkemeleri Yant: C'dir. 4.Kanunlarn ekil bakmndan anayasaya aykrlklar ddiasyla alan ptal davas ne kadar sre iinde almaldr? A) 10 gn B) 15 gn C) 30 gn D) 45 gn ,E) 60 gn Yant: A'dr. 5.Aadakilerden hangisi idari yarg yerlerinden biri Deildir? A) idari Mahkemeleri B) Dantay C) Saytay D) Vergi mahkemeleri E) Blge dare Mahkemeleri Yant: C'dlr. 6.Aadakilerden hangisi dari yarg yerlerinden biridir? A) Vergi mahkemesi B) Asliye Ceza Mahkemesi C) Sulh Hukuk Mahkemesi D) Ceza Mahkemesi E) Ar Ceza Mahkemesi Yant: A'dr.

ASKER YARGI VE ADL YARGI I. ASKER YARGI: Askeri yarg; askeri mahkemelerin askeri ceza hukuku alanndaki yargsal faaliyetleri ile asker kiileri ilgilendiren ve. askeri hizmete ilikin bulunan idari ilem ve eylemlerden doan uyumazlklarn zmlenmesindeki yargsal faaliyetlerdir. TRLER: iki grupta toplanr: 1. Askeri Ceza Yargs: Askeri mahkemelerin askeri ceza hukuku alanndaki yargsal faaliyetleridir. Askeri mahkemeler ve disiplin mahkemeleri, asker kiilerin askeri olan sular www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

ile asker olmayan kiilerin askeri sularna bakarlar. Bu mahkemeler yannda. bunlarn kararlarn inceleyen Askeri Yargtay da,bu sahada almaktadr. Askeri Yargtay yelerini Cumhurbakan seer. 2. Askeri' idari Yarg: Asker kiileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilikin bulunan idari iler ve eylemlerden doan uyumazlklarn zm yargsal faaliyet olarak tanmlanabilir. Askeri yargda yargsal faaliyeti yrten yarg yeri bir yksek yarg organ, niteliinde olan Askeri Yksek idare Mahkemesidir. yelerini Cumhur,bakan seer. Kararlar kesin olup, bunlara kar baka yarg yerlerine rnein Dantay'a bavurulamaz. II. ADL YARGI: Adliye mahkemeleri tarafndan yrtlmekte olan, yarg faaliyetlerini kapsayan yarg trdr. TRLER: iki eidi vardr: 1. Ceza Yargs: Ceza mahkemelerinin, ceza hukuku alanndaki yargsal faaliyetlerini kapsar. Ceza yargsn konu alan hukuk dal, Ceza Yarglamas Huku ku’dur. 2. Medeni Yarg: Hukuk mahkemelerinin, zel hukuk alanndaki yargsal faaliyetlerini kapsar. Medeni Yargy konu al_n hukuk dal, Medeni Yarglama Hukuku'dur. ADL YARGI YERLER: CEZA YARGISI MEDEN YARGI SULH CEZA MAHKEMES - Tek Hakimlidir. - Cumhuriyet Savcs yoktur. - Kabahat niteliindeki sulara bakar. SULH HUKUK MAHKEMES - Tek Hakimlidir ve her ilede bulunur. - Vasi tayini, miraslk belgesi verilesi ve tahliye davalarna bakar. ASLYE HUKUK MAHKEMES – Her il ve ile merkezinde bulunur. - Bir bakan iki yeden.oluaca kanun emri olmasna ramen tek hakimlidir. - Boanma kamulatrma bedeline itiraz davalarna bakar ASLYE CEZA MAHKEMES - Her il ve ile merkezinde bulunur. - Sulh ve ar Ceza mahkemelerinin grevleri dnda kalan sulara bakar. - Bir bakan ve iki yeden olu -Cumhuriyet Savcs bulunur: ASLYE TICARET MAHKEMESI -Ankara, stanbul, zmir l merkezinde bulunur -Bir bakan ve iki yeden oluur -Ticari dava ve ticari ilere bakar

www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

AIR CEZA MAHKEMES - Bir bakan iki yeden oluur - lm ve mebbet hapis, 10 yl ar hapis gerektiren sulara bakar YARGITAY . , Her iki yarg kolu iin kararlarn temyizen incelemesin yapld bir ,yksek mahkemedir. yeleri Hakim ve Savclar, Yksek Kurulunca seilir. yelik sresi 4 yldr. . Bor likisi, Sorumluluk, Borcun Kaynaklar Bor szcnn hangi anlamda kullanldn kavrayabilmek • Bor deyiminin eitli anlamlar vardr. Dar anlamda bor bir taraftan sadece para borcunu, dier taraftan iki kiiden birinin dierine kar yerine getirmekle ykml olduu bir davran ifade eder. Geni anlamda bor deyimi ise, alacakl ve borlu diye isimlendirilen iki taraf arasnda mevcut bulunan hukuki bir ba ifade eder ki, buna "bor ilikisi" denir. Bor ilikisinin tanmn verebilmek ve unsurlarn ortaya koyabilmek • Bor ilikisi, iki taraf arasnda mevcut olan ve bunlardan birini (borlu) dierine (alacakl) kar belli bir davran biiminde (edim) bulunmakla ykml klan hukuki bir badr. Bor ilikisinin unsuru vardr: Alacakl, borlu ve edim. Alacakl ve borlu, bor ilikisinin taraflardr. Edim, aralarndaki bor ilikisi dolaysyla alacaklnn borludan isteyebilecei, borlunun da yerine getirmekle ykml bulunduu bir davran biimidir. Edimin konusu; vermek,yapmak veya yapmamak olabilir. Edimin konusunun hukuka, ahlaka ve adaba aykr olmamas ve imkansz bulunmamas gerekir. Bor ilikisinde, borlunun alacaklya kar ykmlln ve bu ykmlln trlerini saptayabilmek • Edimler, mspet edim-menfi edim; kiisel edim maddi edim; ani edim-srekli edim ve nihayet blnebilen edim blnmez edim gibi ayrmlara urarlar. Sorumluluk, borlunun edimini yerine getirmemesi halinde alacaklnn borlunun malvarlna el koyabilme imkan demektir. Sorumluluun, kii ile sorumluluk ve mal ile sorumluluk trleri vardr. Mal ile sorumluluk da snrsz sorumluluk ve snrl sorumluluk biiminde ikiye ayrlr. Snrl sorumluluk, belli mallarla veya belli miktarlarla snrlandrlm olabilir. Bor ilikisinin domasna neden olan olgular belirleyebilmek, tanmn verebilmek, artlarn tespit edebilmek ve rnekler tretebilmek • Borcun kaynaklar deyimi, taraflar arasnda bir bor ilikisini douran olgular ifade eder. Bir bor ilikisinin domasna sebep olan olgular balca tanedir: "hukuki ilemler", "haksz fiiller" ve "sebepsiz zenginleme". Szlemenin tanmn verebilmek ve szlemenin meydana gelebilmesi iin hangi unsurlar kapsamas gerektiini kavrayabilmek • Szleme, iki tarafn bir hukuki sonucu elde etmek zere iradelerini karlkl ve birbirine uygun surette aklamalar demektir. Bir szlemenin meydana gelebilmesi iin iki irade aklamasna ihtiya vardr. Bunlardan zaman bakmndan nce yaplanna icap, sonra yaplan ve icaba olumlu bir cevap niteliinde olanna ise, kabul denir. capta bulunan taraf (icap) kural olarak bu icab ile baldr. Fakat icap, kanunda belirlenen hallerde icabndan dnebilir. Ayn ekilde, kabulc de kabul ile bal olmakla beraber, kanunda belirlenen hallerde bundan cayabilir. Kabul beyan ak olabilecei gibi, rtl de olabilir. Haksz fiilin tanmn verebilmek, taraflarn tespit edebilmek ve hkmlerinin neler olduunu ortaya koyabilmek • Haksz fiiller, hukuk dzeninin uygun bulmad zarar verici fiillerdir. Haksz fiil ilenince, fiili ileyen (fail) ile zarara urayan (madur) arasnda bir bor ilikisi doar ve fail madurun uram olduu zarar tazmin etme borcu altna girer. Sebepsiz zenginlemenin tanmn verebilmek, artlarn tespit edebilmek ve rnekler tretebilmek • Sebepsiz www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

zenginleme ise, bir kimsenin malvarlnn hakl bir sebep olmakszn dier bir kimsenin malvarl aleyhine oalmas demektir. Sebepsiz zenginleme sonucunda, zenginleen ile fakirleen arasnda bir bor ilikisi doar ve zenginleen taraf zenginletii miktar fakirleen tarafa geri verme borcu altna girmi olur. Borcun fas, fa Edilmemesi ve Sona Ermesi fa kavramn tanmlamak; borcun trlerine gre ifa edilmesi gereken yeri belirlemek • fa, bor ilikisinin konusu olan edimin borlu tarafndan alacaklya kar yerine getirilmesi ve bylece borcun sona erdirilmesidir. Bylece borlu borcundan kurtulmakta, alacakl alacan almakta ve sonuta taraflar arasndaki bor ilikisi de ortadan kalkmaktadr. fa, her bor ilikisinin amacdr. fann sonu dourabilmesi iin, borlunun stlenmi olduu edimi belirlenen yer ve zamanda yerine getirmi olmas gerekir. fa yeri, borcun ifa edilmesi gereken yerdir. fa yerini taraflar kendi aralarnda serbeste belirleyebilirler. Taraflar ifa yerini kendi aralarnda belirlememilerse, para borcu deme zamannda alacaklnn yerleim yerinde (ikametgahnda), belli bir eyin teslimi borcu szleme yaplrken o eyin bulunduu yerde, dier borlar ise borlunun yerleim yerinde (ikametgahnda) yerine getirilirler. fa zaman, borcun ifa edilmesi gereken andr. Borlunun edimini yerine getirmekle ykml olduu, alacaklnn ise edimin yerine getirilmesini istemeye hakk olduu bu ana muacceliyet denir. Kural olarak her bor, doduu anda muaccel olur. Borcun ifa edilmemesi kavramn tanmlamak; borcun ifa edilmemesinin sonularn kavramak • Borcun ifa edilmemesi (ademi ifa), borlunun stlenmi olduu edimi hi veya gerei gibi yerine getirmemesi demektir. Borcun ifa edilmemesinin eitli sonular vardr. Alacakl, ifa etmeme halinin niteliine gre eitli yollara bavurma olanana sahiptir. Borlunun temerrdn kavramak; artlarn ve sonularn belirlemek Borlunun temerrd (direnimi), borcun ifa edilmemesi hallerinden biridir. Borcun ifa edilmemesi iki biimde ortaya kabilir. Borlu edimi kendi kusuruyla imkansz hale getirdii iin ifada bulunamaz ki buna kusurlu imkanszlk denir. kinci olarak, borlu ifas halen mmkn olmasna karn muaccel olan borcunu alacaklnn ihtarna karn zamannda yerine getirmemektedir ki, buna da "borlunun temerrd (direnmesi)" denir. Borcun genel olarak sona ermesini saptayabilmek • Borcun sona ermesi deyimi bir taraftan bor ilikisinin ortadan kalkmasn, dier taraftan iki taraf arasnda kurulmu bor ilikisinden domu olan tek bir borcun sona ermesini ifade etmektedir. Kural olarak asl borcun sona ermesi halinde, buna bal olan faiz ve cezai art gibi yan borlar da sona erer. Borcu sona erdiren sebeplerin banda ifa gelir. Bunun yannda yenileme, birleme, kusursuz imkanszlk, takas, zamanam ve ibra da borcu sona erdiren sebeplerdir. Takas kavramn tanmlamak; trlerini, artlarn ve hkmlerini kavramak • Takas, bir borcun bir kar alacan feda edilmesi suretiyle sona erdirilmesidir. Takasn sz konusu olabilmesi iin, borlarn karlkl, benzer ve muaccel olmas ve taraardan birinin takas aklamasnda bulunmas gerekir. Borlarn takas yoluyla ortadan kaldrlabilmesi iin, kar tarafn bunu kabul etmesi gerekmemekle beraber, baz borlarn takas edilebilmesi iin kar tarafn da rzas gerekir. Takasn hkmleri kesindir, taraarn anlamasyla ortadan kaldrlamaz. Zamanam kavramn tanmlamak, artlarn tespit edebilmek ve hkmlerini belirlemek • Borcu sona erdiren sebeplerden biri de zamanamdr. Zamanam, kanun tarafndan belirlenmi artlar altnda ve belli sre iinde alacaklnn hareketsiz kalmas sonucu alacan ifasn isteme yetkisinin sona ermesidir. Bir borcun zamanamna www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

uramas iin, borcun muaccel olmas, kanunun belirledii srenin gemi olmas, zamanamnn durmam ve kesilmemi bulunmas gerekir. Kanunlarda eitli zamanam sreleri ngrlmtr. Genel zamanam sresi on yldr. Zamanamna uram olan bor ortadan kalkmaz ancak, dava yoluyla isteme yetkisi sona erer; bu borca eksik bor denir. BORCUN FASI VE FA EDLMEMES BORCUN FASI: ifa, bor ilikisinin konusu olan edimin borlu tarafndan alacakl ya kar yerine getirilmesi ve bylece bir borcun sona erdirilmesidir. ifa, bor ilikisinin gayesidir. FA YER: Borcun ifa edilmesi gereken yerdir. Taraflarca tespit edilebilecei gibi kanundan da doar. Borlar kanununa gre ifa yeri u ekillerde tayin edilmektedir: -Para borlarnda; alacaklnn ikametgahnn bulunduu yer -Belli bir eyin teslimi borlarnda; szleme yaplrken, o eyin bulunduu yer, - Dier borlarda (yapmak, yapmamak gibi); borlunun ikametgahnda ifa olunur. FA ZAMANI: Borcun ifa edilmesi gereken andr. Bu ana, "muacceliyet" denir. Bu ann gelmesiyle bor "muaccel bor" alacak "muaccel alacak" halini alr. BORCUN FA EDLMEMES:Borlunun stlenmemi olduu edimi hi veya gerei gibi yerine getirmemesidir ki, bu da iki ekilde ortaya kar: 1. Borlu, her eyden nce edim kendi kusuruyla imkanszlam olduu iin ifada bulunamaz. (Kusurlu imkanszlk) 2. Edimin,ifasnn mmkn olmasna ramen, borlunun borcunu zamann da ifa etmemesi (Borlunun temerrd) BORLUNUN TEMERRD:. Halen ifas mmkn olan muaccel bir borcun alacaklnn ihtarna ramen borlu tarafndan zamannda ifa edilmemesi yani borcun ifasnda gecikilmi olmasdr. ARTLARI: Borlunun temerrdnn sz konusu olabilmesi iin balca iki artn gereklemi bulunmas gerekir: Bu artlarda!} biri "borcun muaccel olmas", dieri ise "ihtardr. TEMERRDN SONULARI: iki ana grupta toplanr: A) Genel sonular: Tazminat ve kazadan dolay sorumluluk B) zel sonular: Temerrt Faizi, mehil, szlemeyi feshetme. HAKKIN KAZANILMASI VE Y NYET HAKKIN KAZANILMASINDA Y NYETN ROL Subjektif Hsnniyet: Bir hak kazanlrken hakkn kazanlmasna engel olan bir hususun varl veya kazanma iin gerekli olan bir unsurun yokluu hakknda ahsta mevcut mazur grlebilen bir bilgisizlik veya yanl bir bilgidir. Subjektif hsnniyet hakkn kazanlmasnda ortaya kar. Subjektif hsnniyet aile hukuku, borlar hukuku, eya hukuku ve miras hukukunda grlr. Eya Hukukundaki Subjektif Hsnniyet: Kitap, otomobil, hayvanlar, saat, hal, mobilya, kmr, elektrik, hava gazi, doal gaz menkul maldr. Menkuller zerindeki mlkiyet hakknn subjektif hsnniyet sayesinde kazanlp www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

kazanlamayaca o menkul eyann sahibinin elinden k ekline gre belirlenir.

Sahibinin Elinden stei Olmadan kan Menkullerde; Sahibinin elinden istei olmadan kan eya alnm, kaybedilmi, gasp olunmu (zorla alnm) eyadr. Bu tr menkuller zerinde subjektif hsnniyetle mlkiyet hakk kazanlamaz. rnein; Ahmet'in snfta unuttuu kitab Mehmet bulsa ve bulduu bu kitab Murat'a satsa, Murat bu kitabn mlkiyetini kazanamaz. nk kitap sahibi Ahmet'in rzas olmadan elinden kmtr. Fakat para ve hamiline yazl senetler sahibinin elinden istei olmadan km olsa bile subjektif hsnniyetli 3. ahslar bunlarn mlkiyetini kazanrlar. Eer subjektif hsnniyetli 3. ahslar, sahibinin elinden istei olmadan km olan mallar aleni bir arttrmadan veya pazardan ya da bu tr eyalarn alnd bir yerden almsa bu halde eya zerindeki mlkiyet hakkn yine iyi niyetli ahs kazanamaz. Ancak eyann ilk sahibi iyi niyetli ahsn dedii paray kendisine vererek maln geri isteyebilir. Buna bedel mukabili iade (bedel karl geri verme) denir. Gayrimenkuller zerindeki Mlkiyet Hakknn Kazanlmas: 1. Arazi, 2. Tapu Siciline Daimi ve Mstakil Olmak zere Kaydedilen Haklar, 3. Madenler, 4. Tamamlanm yaplarn bamsz blmleri gayrimenkul saylr. Gayrimenkul zerinde mlkiyet veya baka bir ayni hakkn kazanlmas tapu siciline tescil ile mmkndr. Tapu sicili resmi sicildir. Tapu sicilindeki kaytlarn doru olduu hakknda xxx bir karine mevcuttur. Gayrimenkul zerindeki ayni haklar subjektif hsnniyetle kazanlabilir. Subjektif Hsnniyetin Mahiyeti: Medeni Kanunumuz herkesin subjektif hsnniyetli olduunu kabul etmitir. Burada subjektifhsnniyet karine zellii kazanmtr. Karine: Mevcut ve bilinen olgulardan bilinmeyen sonular karmaktr. Karinelerin en nemli fonksiyonu iddiasn bir karneye dayandran kimseyi ispat klfetinden kurtarmasdr.

HAKKIN KAYBEDLMES; Bir hakkn sahibinden ayrlmas, onun elinden kmas demektir. Hak, ya bir hukuki olay (rnein; hak drc sre, lm), ya bir hukuki fiil (rnein; Terk) ya da bir hukuki muamele (rnein; otomobilin satlmas yoluyla devir edilmesi) ile kaybedilir. Hukuki Fiiller Sonucu Hakkn Kaybna rnekler; Bir kimse eskimi olan ayakkabsn ple atarsa yada bakmaktan usand kedisini sokaa brakrsa zerindeki mlkiyet hakkn kaybetmi olur. Buna terk denir. Murisini ldren miras miras alamaz. Buna mirastan mahrumiyet denir. Elerden biri zina yaparsa dierine boanma davas ama hakk vardr. Fakat dava hakkna sahip e dierini affederse bu hakkn kaybeder. HAKKIN KULLANILMASINDA Y NYETN ROL Medeni Kanunun 2. maddesi gerei herkes haklarn kullanmakla ve borlarn ifada iyi niyet kurallarna uymakla ykmldr. Bu kurala objektif hsnniyet=objektif iyi niyet=drstlk www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

kural denmektedir. Emprevizyon Nazariyesi = ngrlmezlik Teorisi; Bir szleme yaplmsa bu szlemenin gerekleri yerine getirilmelidir. Buna ahde vefa = sze ballk ilkesi denir. Fakat bazen olaanst artlar ortaya kar ve borlunun edimini yerine getirmesi onun mahvolmasna sebep olur. Hakim borlunun talebiyle szlemeyi deitirebilir yada tamamen feshedebilir. Buna Emprevizyon Nazariyesi = ngrlmezlik Teorisi denir. HAKKIN KORUNMASI: Hak, Devlet eliyle yada sahibi eliyle korunabilir. Bizzat ihkak hak yasaktr. Hakkn Devlet Eliyle Korunmas: Hak sahibinin dava amas demektir. Bir kimsenin hakknn korunmas veya elde edilmesi iin devletin hareket gemesini istemesine dava denir. Bir ahsn hakkn elde etmek veya hakkna sayg gsterilmesini salamak zere karsndaki ahsa ynelttii isteme talep hakk denir. Talep hakk szl yada yazl kullanlabilir. Telefon, mektup, noter, telgraf gibi vastalar da kullanlabilir talep hakk iin. Hakkn Sahibi Eliyle Korunmas: ekilde gerekleir; 1. Meru Mdafa, 2. Zaruret Hali, 3. Kuvvet Kullanma (Bizzat hkak Hak) 1. Meru Mdafa: Bir kimsenin kendi ahsna veya malna ya da baka bir kimsenin ahsna yada malna kar yaplan hukuka aykr ve halen devam eden bir saldry defetmek iin yapt ll ve uygun savunmadr. Meru mdafaa halinde tazminat denmez. ZET: Bir hakkn bir ahsa balanmas ya hukuki olay veya hukuki fiil yahut da hukuki muamele yollaryla gerekleir. Haklar biri "aslen", dieri "devren"olmak zere balca iki trl kazanlr. Bir hakkn aslen kazanlmas demek, bir kimsenin o zamana kadar hi kimseye ait olmayan bir hakk kendi fiiliyle elde etmesi demektir. Bir hakkn devren kazanlmas ise, bir kimsenin o hakk o zamana kadar sahibi bulunan ahstan elde etmesi demektir. Hakkn kazanlmasnda "sbjektif-hsnniyetin" (iyiniyetin) de rol vardr. Sbjektif hsnniyet, bir hak kaznlrken hakkn kazanlmasna engel olan bir hususun varl veya kazanma iin gerekli bir unsurun yokluu hakknda ahsta mevcut, mazur grlebilen bir bilgisizlik veya yanl bir bilgidir. Hakkn kaybedilmesi, bir hakkn sahibinden ayrlmas, onun elinden kmas demektir. Hakkn kazanlmasnda olduu gibi, kaybedilmesinde de hukuki olaylar, hukuki fiiller ve hukuki muameleler rol oynar. Bir hakka sahip bulunan kimse, bu hakkn nasl kullanacaktr? Anayasamz ve Medeni Kanunumuz bu konuda zel hkmler koymulardr. Ancak, bir hakkn nasl kullanlmas gerektii yolunda Medeni Kanunumuz genel bir kural getirmitir ki, bu kurala "objektif hsniniyet" veya "drstlk kural" diyoruz. . Objektif hsnniyet (iyiniyet) kural, bir hak sahibinin hakkn kullanrken' veya bir borlunun borcunu yerine getirirken iyi ve doru hareket etmesi, yani drst, namuslu, akl banda,davrannn sonucunu bilen, orta zekal her insann benzer olaylarda takip edecek olduu yolda hareket etmesi demektir. Bir hak, sahibi tarafndan iyiye kullanld srece hukuk dzeni tarafndan korunur. Hak sahibi hakkn ktye kullanrsa, hukuk dzeni onu korumaz. Hakkn ktye kullanlmas demek, bir hakkn objektif hsnniyet kurallarna apak www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

derecede aykr surette ve zellikle amac dnda kullanlm olmas ve bundan da bakalarnn zarar grm veya zarar grme tehlikesiyle karlam bulunmalar demektir. Hakkn korunmas modern hukuk sistemlerinde devlet eliyle olmaktadr. Hak sahibi hakknn devlet eliyle korunmas iin dava aar. istisnai olarak haklar bazen bizzat sahipleri tarafndan da korunur. rnein meru mdafaa ve zaruret halinde durum byledir. Hakkn korunmasnda ispat sorunu da nem arzeder. Acaba bir davada iddialar kim ispat edecektir? Buna "ispat yk” denir. Medeni Kanunumuz aksi belirtilmedike taraflardan her birinin kendi iddiasn ispatla ykml olduunu belirtmitir Ancak, iddiasn kanuni bir karineye dayandran kiiler yknden kurtulur. Hakkn Tanm ve Trleri Hakkn ne anlama geldiini saptayabilmek ve tanmn yapabilmek • Hak, hukuk dzeni tarafndan kiilere tannm olan yetkilerdir. Her hak mutlaka bir hukuk kuralna dayand gibi, her hakkn mutlaka bir sahibi de vardr; sahipsiz hak olmaz. Hakkn trlerini ve bunlar arasndaki farkllklar kavrayabilmek, hangi haklara sahip olduumuzu ve bunlar kimlere kar ne ekilde ileri srebileceimizi saptayabilmek ve bunlara rnekler tretebilmek. • Haklar, doduklar hukuk kuralna gre "kamu haklar" ve "zel haklar" eklinde bir ayrma urarlar. Kamu haklar, kamu hukukundan doan haklardr. Kamu haklarn kendi aralarnda "kiisel haklar", "sosyal ve ekonomik haklar" ve "siyasi haklar" olmak zere e ayrrz. zel haklar ise, zel hukuktan doan haklar olup, mahiyetlerine, konularna, kullanlmalarna ve nihayet amalarna gre eitli trlere ayrlrlar. Bunlar iinde en nemli ayrm "mutlak haklar" "nisbi haklar" ayrmdr. Mutlak haklar, herkese kar ileri srlebildikleri halde, nisbi haklar ancak belli bir kiiye veya kiilere kar ileri srlebilirler. HAKKIN TANIMI VE TRLER

HAKKIN TANIMI VE TRLER Hak; Hukuk dzeni tarafndan ahslara tannm yetkilerdir. Hakkn mahiyetini aklamak iin ortaya atlm grler; 1. rade Teorisi 2. Menfaat Teorisi 3. Hrriyet Teorisi 4. Karma Teori I. KAMU HAKLARI (TEMEL HAKLAR) A. Kiisel Haklar B. Sosyal ve Ekonomik Haklar C. Siyas Haklar 2. ZEL HAKLAR (MEDEN HAKLAR) A. Mahiyetlerine gre; a. Mutlak Haklar b. Nisbi Haklar B. Konularna Gre; a. Mamelek (Malvarl Haklar). b. ah,s Varl Haklar www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

C. Kullanmlarna gre; a. Devredilebilen Haklar b. Devredilemeyen Haklar D. Gayelerine Gre; a. Yenilik Douran Haklar b. Alelade Haklar KAMU HAKLARI (TEMEL HAKLAR): ahslarla devlet arasndaki ilikiden yani kamu hukukundan doan haklardr. A. Kiisel Haklar; Kiilerin maddi ve manevi varlyla ilgili olan haklardr. rnein; Kii dokunulmazl, zel hayatn gizlilii, din ve vicdan hrriyeti,dnce hrriyeti, haberleme hrriyeti, konut dokunulmazl, toplant ve gsteri yry hakk gibi. B. Sosyal ve Ekonomik Haklar; Kiilerin sosyal ve ekonomik Faaliyetleri ile ilgili haklardr. rnein; Eitim ve renim hakk, alma hakk, dinlenme hakk, grev ve lokavt hakk, konut hakk, sosyal gvenlik hakk. C.Siyasi Haklar; Devlet ynetimine ve siyasi kurululara katlmaya ynelik haklardr. rnein; Seme ve seilme hakk, dileke hakk, siyasi parti kurma hakk, vatandalk hakk. . Geit Hakk, Bir bakasnn sahip olduu gayrimenkul den geme hakk. st Hakk, Bir bakasnn sahip olduu gayrimenkul de inaat yapma hakk. Snrl ayni haklar tasarruf yetkisi vermez. Kullanma yada yararlanma yetkileri verir. Gayrimenkul mkellefiyeti; Bir gayrimenkul malikinin bu mal dolaysyla bakas lehine bir ey yapmaya veya vermeye mecbur kalmasdr. Rehin Hakk; Sahibine, alacan alamad takdirde borluya ait mal sattrarak paraya evirtmek suretiyle alacan tahsil etme yetkisi verir. Rehin hakk ikiye ayrlr; 1. Menkul Rehni: Menkul mallar zerinde kurulur. 2. Gayrimenkul Rehni; potek, ipotekli bor senedi ve irat senedi olmak zere tr vardr. Gayrimaddi Mallar zerindeki Haklar; Gayrimaddi mallar zerinde sahiplerine tannm olan mutlak haklara fikri haklar denir. Hikaye, roman, iir,

htira sahibinin ya da miraslarnn belli bir sre ile bu haktan yararlanmasna ihtira hakk denir. Gayrmaddi mallar arasnda markalar da vardr. rnein; Grundig, Turya, Piyale.... ahslar zerindeki Mutlak Haklar; kiye ayrlr; 1. Kendi ahs zerindeki mutlak haklar; Buna ahsiyet hakk denir, 2. Bakalarnn ahs zerindeki mutlak haklar. rnein; Velayet hakk, vesayet hakk. b. Nisbi Haklar; Herkese deil sadece belirli kiilere kar ileri srlebilen haklardr. Nisbi haklar bor ilikisinden doar. Alacakl ve borlu arasnda ileri srlebilen haklardr. Bor ilikisi iki kii arasnda var olan ve taraflardan birinin dierine kar bir ey vermek, yapmak, ya da yapmamakla ykml klan ilikidir. Bor kaynaktan doar; 1. Hukuki lemler (Muameleler), 2. Haksz Fiiller, 3. Sebepsiz Zenginleme.

www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

ZET: Hak, hukuk dzeni tarafndan ahslara tannm olan yetkilerdir. Her hak mutlaka bir hukuk kuralna dayand gibi her hakkn mutlaka bir sahibi de vardr, sahipsiz hak olmaz. Haklar, doduklar hukuk kurallarna gre "kamu haklar" ve "zel haklar" eklinde bir ayrma urarlar. Kamu haklar, kamu hukukundan doan haklardr. Kamu haklarn kendi aralarnda "kiisel haklar", "sosyal ve ekonomik haklar" ve "siyasi haklar" olmak zere e ayrrz. zel haklar ise, zel hukuktan doan haklar olup, mahiyetlerine, konularna, kullanlmalarna ve nihayet gayelerine gre eitli trlere ayrlrlar. Bunlar iinde en nemli ayrm :mutlak haklar" “nisbi haklar" ayrmdr. Mutlak haklar, herkese kar ileri srlebildikleri halde, nisbi haklar ancak belli bir ahsa veya ahslara kar ileri srlebilirler. HISIMLIK VE iKAMETGAH HISIMLlK: Hsmlk, hakiki ahslar arasnda kan ve akdi bir ba dolaysyla meydana gelen yaknlk ilikisidir. TRLER: ki grupta toplanmaktadr. a. Kan Hsml: Bir kimse ile onun kendilerine kan bayla bal bulunduu kimseler arasndaki hsmlktr. kiye ayrlr: A) USUL - FRU Hsml: Birbirlerinin sulbnden veya sadrndan gelen, yani birbirlerinden treyen,ahslar arasndaki hsmlktr. Bu tr hsmla "dz izgi hsmlda denir. B) Civar Hsml: Birbirinin sulbnden gelmeyip de ortak bir sulbden gelenler arasndaki hsmlktr. Kan hsmlnn derecesi nesillerin adedi ile belli olur. b. Akdi Hsmlk: Kan bandan domayp da bir szlemeden ileri gelen hsmlktr. iki grupta incelenir: A) Shri Hsmlk: Evlenme akdi dolaysyla meydana gelen hsmlktr. Karnn anas, babas, kardeleri, karde ocuklar; byk ana ve babalar ile kocas shri hsmdr. Bu Hsmla; kayn hsml da denir. B) Suni Hsmllk: Evlat edinme akdi dolaysyla meydana gelen hsmlktr. KAMETGAH: ahslarn, lkenin belli bir yerinde oturduu ve i ilikilerinin topland yer ikametgahlar olmaktadr. TRLER: kametgahn tr vardr. a. iradi ikametgah: Bir kimsenin kendi istei ile seebilecei ikametgahtr. Bir yerin ikametgah saylabilmesi iin, her eyden nce ahsn o yerde oturmas ve ayrca bunun yerleme niyetiyle olmas gerekir. b. itibari kametgah: iradi bir ikametgah bulunmayan ahslar hakknda sz konusu olur. c. Kanuni ikametgah: Baz ahslar hakknda bizzat kanunun tayin ettii ikametgahtr. Kanuni ikametgah olan ahslar evli kadnlar, kkler ve vesayet altndakilerdir. KAMETGAHIN TAB OLDUU LKELER 1. ikametgahn gereklilii: Herkesin mutlaka bir ikametgahnn bulunmas gerekir. 2. ikametgahn teklii ilkesi: Herkesin ancak bir tek ikametgah bulunabilir. www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

HKM AHSYET Hkmi ahsiyet, belli bir gayeyi gerekletirmek zere bamsz bir varlk halinde tekilatlanm olup, haklara ve borlara sahip olma iktidar hukuk dzenince tannm bulunan ahs ve mal topluluklardr. TRLERI: 1) Bnyelerine gre: iki grupta toplanmaktadr. a. ahs Topluluklar: ahslarn bir araya gelmelerinden doan tzel kiiliktir. Dernekler, irketler, belediyeler bu gruba girerler. b. Mal Topluluklar: Belli bir mal ya da mallar, gerekletirmek istedikleri, gayeye adamalarndan meydana gelen hkmi ahslardr. Vakflar ve kamu kurumlar bu niteliktedir. 2. Tabi olduklar hukuka gre: a. zel Hukuk Hkmi ahslar: zel Hukuka tabi olan ahslardr. Bu trhkmi ahslar dier ahslarla olan ilikilerinde eit durumdadrlar. Bunlar ahslarn iradeleriyle kurulurlar ve yine kendi iradeleri ile feshedilebilirler. Bunlar iktisadi gaye gden hkmi ahslar (irketler) ve gayri iktisadi gaye gden hkmi ahslar. (dernekler) olarak ikiye ayrlrlar. b.Kamu Hukuku Hkmi ahslar: Bunlar bir kanunla kurulurlar ve zel hukuk hkmi ahslar gibi kendilerini feshedemezler. Bunlar ahs topluluu niteliindeki kamu idareleri ve mal topluluu niteliindeki kamu kurumlar olarak ikiye ayrlrlar. HKM AHSYETN BALANGICI: Trk Hukukunda sistem bulunmaktadr. 1. Dernekler hakknda "Serbest Kurulu Sistemi" geerlidir. 2. Milletler aras Derneklerde "zin'Sistemi" geerlidir. izni verecek makam Bakanlar Kurulu'dur, 3. Vakflar ve ahs irketleri bakmndan ise "Tescil sistemi" geerlidir. HKM AHSYETN EHLYETLER: 1. Hak Ehliyet: Hkmi ahslar, insanlara has olandan baka her hakka sahiptirler. 2. FiiI ehliyeti: Hkmi ahslarn m ehliyeti kanuna ve tzklerine gre lzumlu organlara sahip olduklar andan itibaren balar. HKM AHSYETN SONA ERMES: iki grupta toplanmaktadr. A. nfisah (Dalma): Bir dernein hkmi ahsiyetinin belli hallerde her hangi bir ileme veya karara gerek olmakszn, kendiliinden sona ermesidir. infisah gerektiren haller unlardr; - gayenin gereklemesi - kurulu gaye ve artlarn kaybedilmesi - srenin gemi olmas - ynetim kurulu kuramayacak hale gelme - aciz hale dme - stste iki olaan genel kurul toplantsnn yaplamamas - ilk genel kurul toplantsnn yaplmamas B. FESH (Datlma) www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

- Kendi Yetki Organnn Kararyla - Yargsal Bir Kararla - idari Bir Kararla SONA ERMENN SONULARI: Hkmi ahsiyet sona erince "mallarn tasfiyesi" ilemine giriilir. Yani alacaklar tahsil edilerek, borlar denir. Fesih, kendiliinden dalma veya kapatlmann kesinletii tarihte balar. Hukuk Kavram Hukuk kavramn, doasn oluturan iki temel eyi kullanarak tanmlayabilmek • Hukuk, bir toplum iindeki kiilerin birbirleri ile ve toplumla olan ilikilerini dzenleyen, uyulmas zorunlu, yani maddi yaptrm bulunan kurallar btndr. Hukukun gerekliliini kantlayan bir rnek tretebilmek • Sosyal hayatn bir dzen iinde olmas iin kiilerin gerek birbirleriyle gerek toplumla olan ilikilerinde uyacaklar birtakm kurallarn varl zorunludur. Kiiler sosyal hayattaki ilikilerinde bu kurallarn koymu olduu "emir" ve "yasaklar"a uygun biimde davranmak zorundadrlar. Aksi halde, bir takm tepkilerle karlarlar. Bu tepkiye yaptrm (meyyide) diyoruz. Sosyal hayat dzenleyen kurallarn kaynaklarn ve bunlar arasndaki temel farkllklar sralayabilmek • Hukuk, sosyal hayat dzenleyen kurallardan sadece biridir. Dier sosyal kurallar din, ahlak ve grg kurallar olarak sayabiliriz. • Din kurallar, yce g tarafndan konulmu ve peygamberler vastas ile kiilere ulam bulunan birtakm emir ve yasaklardan oluan kurallardr. Yaptrm manevidir. Kiiyi bu kurallara uymaya zorlayamayz. • Ahlk kurallar, sosyal hayatta gerek kiinin kendi nefsine kar, gerekse kiilerin birbirlerine kar nasl davranmas gerektiini gsteren kurallardr. Bu kurallarn yaptrm da manevidir. • Grg kurallar, bir kimsenin belli bir olayda ne ekilde davranmas gerektiini gsteren manevi yaptrml sosyal kurallardr. • Hukuk kurallar, sosyal hayatta kiilerin birbirleri ile ve devletle olan ilikilerini dzenleyen maddi yaptrml, yani devlet gc ile desteklenmi kurallar olduu iin dier sosyal kurallardan ayrlmaktadr. Kiiler hukuk kurallarna uymak zorundadrlar. Oysaki dier sosyal kurallar manevi yaptrma sahip olduklar iin bu kurallara uymak zorunluluklar bulunmamaktadr. HUKUKUN KAVRAMI Hukuk, sosyal hayat dzene balayan kurallarn maddi meyyide ile desteklenmi olanlardr. Toplumsal yaamn dzen ve gven havas ierisinde akp gidebilmesi iin hukuk gereklidir. Sosyal hayat dzenleyen kurallara uygun davranlmad takdirde karlalacak tepkiye meyyide denir. Din, Ahlak ve Grg Kurallarnn Meyyidesi (Yaptrm) = Manevidir. Hukuk Kurallarnn Meyyidesi (Yaptrm)=Maddidir. Sosyal hayat dzenleyen kurallar unlardr: 1. Din kurallar 2. Ahlak kurallar 3. Grg kurallar www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

4. Hukuk kurallar 1. Din Kurallar : Allah Tarafndan peygamberler vastas ile bizlere ulatrlm bulunan emir ve yasaklardan oluur. rnein: Kt sz sylememek. Din kurallarna uyulmamas halinde karlalacak tepki MANEVI niteliktedir.. Bu ise "GNAHKAR OLMA" ve "AHRETTE TANRl'NIN N GRD CEZAYA MAHKM OLMA" eklinde ortaya kar. 2. Ahlak Kurallar: nsanlarn birbirleriyle olan ilikilerini dzenleyen kurallardr. ahslarn: "BZZAT KEND NEFSLERNE" kar nasl davranmas gerektiini gsteren ahlak kurallarna subjektif ahlak kurallar denir. rnein: Yalan sylememek, iyi hisler beslemek, kt insan olmamak. ahslarn bakalar ile olan ilikileri ve davran biimlerini dzenleyen ahlak kurallarna Objektif ahlak kurallar denir. rnein: Yoksul bir kimseye yardm etmek, bakasnn malna, canna ve namusuna gz dikmemek. Meyyide (yaptrm) herhangi bir kuraln koymu olduu emir ve yasaklara uygun ekilde hareket etmeme halinde karlalacak olan tepkidir. Meyyide trleri ise unlardr; 1. Ceza 2. Cebri cra 3. Tazminat 4. Hkmszlk 5. ptal Hukuk Kurallarnn zellii (Hukukun Yaptrm) Yaptrm ve hukuki yaptrm trlerini tanmlayabilmek ve rnekleyebilmek • Hukuk kurallar maddi yaptrml, yani uyulmas zorunlu kurallardr. Hukuk kurallarna uymayanlar, dier sosyal kurallardan farkl olarak birtakm maddi yaptrmlarla karlarlar. Bu maddi yaptrmlar bazen ceza biiminde; bazen cebri icra, yani zorla yaptrma biiminde; bazen verilen maddi veya manevi zararn detilmesi (tazminat) biiminde ortaya karlar. Ayn ekilde, hukuk kurallarna uymamann sonucu, bazen yaplan bir hukuki ilemin hkmszl, bazen de o ilemin ortadan kaldrlmas (iptal) biiminde gerekleir. Hukuk sistematiinin ne olduunu, hangi alardan yapldn ve nemini kavrayabilmek • Hukukun sistemi denilince, mahiyetleri ve zellikleri bakmndan birbirlerinden ok farkl olan eitli ilikileri dzenleyen hukuk kurallarnn bir tertibe, bir dzene tabi tutulmas anlalr. Bylece az ok birbirine benzeyen ilikileri dzenlemekte olan hukuk kurallar bir isim altnda bir araya toplanm olur. Hukuk, birisi Kamu Hukuku, dieri zel Hukuk olmak zere balca iki ana gruba ayrlmaktadr. • Bir kii ile dier bir kii arasndaki ilikileri dzenleyen hukuk kurallarna zel hukuk; bir kii ile devlet, veya bir devlet ile dier bir devlet arasndaki ilikileri dzenleyen hukuk kurallarna da "kamu hukuku" denir. HUKUK KURALLARININ ZELL 1. Ceza: rnein; lm cezas, ar hapis cezas hafif hapis, kamu hizmetlerinden mahrumiyet, meslek ve sanatn geici olarak tatil edilmesi. www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

Baz cezalara ise Disiplin Cezalar denir. 2. Cebri cra: rnein; A'ya olan 500 Milyon TL. Borcunu demeyen B bu borcu mahkemenin verecei karar neticesinde hala demezse devletin 'bir organ olan cra Dairesi tarafndan cebri icra yolu ile demek zorundadr. 3. Tazminat: Bir kimse haksz fiil yoluyla bir bakasna zarar verirse maddi ve manevi tazminata mahkum edilir. Yani haksz fiilin meyyidesi tazminattr. 4. Hkmszlk: Bir hukuki ilemi kanunun istedii ekilde yapmamak o hukuki ilemin hkmszln meydana getirir. Yani bu durumda ortaya kan meyyide hknszlktr. Hkmszln eitli tr ve dereceleri vardr. a. Yokluk: rnein; Resmi evlendirme memuru huzurunda yaplmayan bir evlenme "YOKLUK" meyyidesine tabidir. b. Butlan: rnein; Bir akl hastasnn yapm olduu evlenme ise "BUTLAN" meyyidesine tabidir. Bu durumda savc veya herhangi bir ilgilinin mracaat zerine evlilik mahkemece iptal edilir. BUTLAN: Hkmsz, geersiz demektir. c. Tek Tarafl Balamazlk: Buna karlk mmeyyiz bir kn, rnein; 15 yandaki bir ocuun anne ve babasnn iznini almakszn yapm olduu bir sat szlemesi "TEK TARAFLI BALAMAZLIK" meyyidesine tabidir. Bu szleme 15 yandaki ocuu balamaz iken dier taraf balayacaktr. Ancak ocuun anne ve babas "CAZET (Onay)" vennez ise szleme her iki taraf iin de hkmsz olacaktr. 5. ptal: Hukuka aykr bir ekilde yaplm olan "DAR LEMN" iptali istenir. Yani devlet tarafndan yaplan hukuka aykr idari ilemlerin karlaacaklar tepki iptal meyyidesidir. ptal meyyidesinde bir taraf devlettir. rnein: Bir kamu kurumu alan haksz ekilde iten kartlrsa, tayini yaplrsa bu kiiler yaplan idari ilemin iptalini mahkemeden talep ederler. Ya da bir yksek retim kurumunun yetkili kurulu bir rencinin hukuka aykr biimde snavlara girmesine engel olursa, belediye arsasna inaat yapacak olan vatandaa haksz olarak inaat izni vermezse bunlarn meyyidesi iptaldir. Hukukun Sistemi: Mahiyetleri ve zellikleri itibariyle birbirinden farkl olan ok eitli hukuk kurallarnn bir tertibe, bir tasnife tabi tutulmasna hukukun sistemi ad verilir. Roma Hukuku 2'ye ayrlr. 1. zel Hukuk: Eit ahslar arasndaki ilikiyi dzenler. 2. Kamu Hukuku: Devlet ile ahs veya devlet ile baka devlet arasndaki ilikiyi dzenler. Bir hukuki ilikinin kamu hukuku veya zel hukukun uygulama alan iine girdiini tespit edilmesinde dikkat edilecek kriter (l) devletin bu ilikiye hangi sfatla katlddr. Yani ayet devlet bu ilikiye "stn bir otorite", "kamu kudreti" sahibi olarak katlyorsa bu iliki kamu hukukuna dahildir.

• Karaborsaclk yapan bir tccar mesleini yrtmekten 3 ay sreyle yasaklanm ise, ne tr bir meyyide ile karlamtr? Ceza • Hkmszln, yokluk, butlan ve tek taralf balamazlk olmak zere 3 tr www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

vardr. Ayrca butlan da, mutlak butlan ve nisbi butlan olmak zere ikiye ayrlr. • Hukuk kurallarna aykr biimde yaplm olan dari lemler, yarg organlarnca hangi meyyideye tabi tutulur? ptal dari makamlarn bireye haksz yere uygulad ilemler, yarg organlarnca iptal edilir. • Alacaklnn icra dairesi vastasyla, bir kiinin mallarn haczetmesine ne denir? Cebri icra Bir kanun hkmn yerine getirmeyenler, bu kural cebri icra yoluyla yerine getirmeye zorlanrlar.

ZET: Hukuk kurallar maddi meyyideli, yani uyulmas zorunlu kurallardr. Hukuk kurallarna uymayanlar, dier sosyal kurallardan farkl olarak bir takm maddi meyyidelerle karlarlar. Bu maddi meyyideler bazen Ceza biiminde. bazen cebri icra, yani zorla yaptrma biiminde, bazen verilen maddi veya manevi zararn detilmesi (tazminat) biiminde ortaya karlar. ayn ekilde, hukuk kurallarna uymamann sonucu, bazen yapIan hukuki ilemlerin hkmszl, bazen de o ilemin ortadan kaldrlmas biiminde gerekleir. Hukukun sistemi denilince, mahiyetleri ve zellikleri bakmndan birbirlerinden ok farkl olan eitli ilikileri dzenleyen hukuk kurallarnn bir tertibe, bir dzene tabi tutulmas anlalr. Bylece az ok birbirine benzeyen ilikileri dzenlemekte olan hukuk kurallar bir isim altnda bir ara_ toplanm olur. Hukuk, birisi Kamu Hukuku, dieri zel Hukuk olmak z re balca iki ana gruba ayrlmaktadr. Bir ahs ile dier bir ahs arasndaki ilikileri dzenleyen hukuk kurallarna "zel hukuk"; bir ahs ile Devlet, veya bir Devlet ile dier bir Dev arasndaki ilikileri dzenleyen hukuk kurallarna da "kamu hukuku" denir. Hukukun Kaynaklar Hukuk kaynandan ne anlalmas gerektiini ortaya koyabilmek • Hukukun kaynaklar denilince "hukuku douran kaynaklar" ve "hukuku bildiren kaynaklar" akla gelir. Hukuku douran kaynaklar, hukuk kurallarnn nasl ve ne ekilde meydana geldiklerini, nereden ktklarn ifade eder. Hukuku bildiren kaynaklar ise, hukuk kurallarnn hangi ekillerde grndklerini gsteren kaynaktr ki, bunlara "hukukun ekli kaynaklar" denir. Hukukun ekli kaynaklarn "yazl kaynaklar" ve "yazsz kaynaklar" biiminde bir ayrma tabi tutarz. Bunlara "yardmc kaynaklar" da ekleyebiliriz. Hukukun yazl kaynaklarnn neler olduunu ve bunlarn hangi makam tarafndan karlarak ne ekilde yrrle girdiini saptayabilmek • Yazl kaynaklar deyimi ile, hukuk kurallarnn yazl bir biimde yer alm olduklar metinler ifade edilmek istenir. Bunlar yazl hukuk kurallarn ieren kaynaklardr.Yazl hukuk kurallar yetkili mercilerce konulmulardr.Yazl kaynaklar; kanunlar, kanun hkmnde kararnameler, tzkler ve ynetmeliklerden oluur. Hukukun yazl olmayan kaynaklarnn ne ekilde olutuunu ve hukuk kayna ekline nasl dntn kavrayabilmek • Yazsz kayna rf ve adet (gelenek) hukuku oluturur. Bu kurallar, yetkili bir organ tarafndan bilerek ve istenerek konulmazlar. Bunlar toplumda kendiliinden doarlar. rf ve adet hukuku kurallar herhangi bir yerde yazl olmayp, toplumun ruhunda vicdannda www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

yer alrlar. Bir adetin bir gelenein rf ve adet hukuku kural olabilmesi iin unsurun bir arada bulunmas gerekir. Bunlar, "maddi unsur", "manevi unsur" ve "hukuki unsur"dur. Hukukun yardmc kaynaklarnn neden ibaret bulunduunu ve bunlarn bir olaya uygulanmaktaki etkilerinin ne olduunu ortaya koyabilmek • Yardmc kaynaklar ise bilimsel grler (doktrin) ile yargsal kararlardan oluur. Hakim nne gelmi olan bir anlamazl zmlerken bu kaynaklara mutlaka bavurmak zorunda olmayp, dilerse bunlardan faydalanabilir HUKUKUN KAYNAKLARI 1. Yazl Kaynaklar (Asli kaynaklar) (Mevzu Hukuk = Mevzuat) a. Kanunlar b. Kanun Hkmnde Kararnameler c. Tzk (Nizamname) d. Ynetmelik (Talimatname) 2. Yazsz Kaynaklar (Tali=ikincil Kaynaklar) rf ve adet hukuku a. zel rfve adet hukuku (rnein; Paftos, rf belde, ticari rf ve adetler) b. Genel rf ve adet hukuku(rnein ortaklk, yarclk) 3. Yardmc Kaynaklar a. Kazai tihatlar b. lmi tihatlar 1. YAZILI KAYNAKLAR A. KANUNLAR; Genel, srekli ve soyut hukuk kurallarna kanun denir. Kanun anayasann yetkili kld organ tarafndan karlr. Kanunu karan organa yasama organ denir. KANUN TASARISI (LAYHASI); Bakanlar kurulunun (hkmettin) meclise sunduu kanun projesine denir. KANUN TEKLF; Milletvekillerinin meclise sunduu kanun projesine denir. TBMM tarafndan kabul edilen kanunlar Cumhurbakan 15 gn ierisinde yaymlar. Cumhurbakan yaymlanmasn uygun bulmad kanunlar bir daha grlmek zere meclise geri gnderir. ayet meclis yine kabul ederse Cumhurbakan yaymlamak zorundadr. CUMHURBAKANI BTE KANUNLARINI GER GNDEREMEZ. Kanunlar Babakanlk tarafndan kartlmakta olan resmi gazetede yaynlanr. Kanunlarn hangi tarihte yrrle girecei genellikle kendi metinlerinde belirtilir. Kanun kendi metninde yrrlk tarihini gstermemise resmi gazetede yaynland tarihten itibaren 45 gn ierisinde yrrle girer. Kanunlarn genel olmas demek; ayn durumdaki tm kiileri ve olaylar kapsamna almas demektir. Kanunlarn srekli olmas demek; yrrle girdikten sonraki tm olaylar iin uygulanmas demektir. Kanunlarn yazl olmas demek; yazl olmasdr. TBMM tarafndan onaylanm milletler aras anlamalarda kanun saylr. Kanunlar anayasaya aykr olamaz. Buna anayasann stnl ilkesi denir. Kanunlarn anayasaya uygun olup olmadnn denetimi iki ynden yaplr. Siyasal denetim ve yargsal denetim. Siyasal denetimi meclis, yargsal denetimi anayasa mahkemesi yapar.

www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

C. TZKLER (NZAMNAME) Kanunlarn nasl uygulanacan gsterir. Dantay incelemesinden geirilir, Bakanlar Kurulu tarafndan karlr ve cumhurbakan tarafndan imzalanr, resmi gazetede yaynlanr. Tzklerin iptaline ilikin davalara Dantay bakar. D. YNETMELK (TALMATNAME) Babakanlk, bakanlklar ve kamu tzel kiilerinin kendi grev alanlarn ilgilendiren kanun ve tzklerin uygulanmasn gstermek zere kardklar kurallardr. Her ynetmelik resmi gazetede yaymlanmaz. Hangi ynetmeliklerin yaymlanaca kanunlarda belirtilir. Ynetmeliin iptali iin Dantay da dava alr. 2. YAZISIZ KAYNAK=TAL KAYNAK (RF VE ADET HUKUKU) Yazsz hukuk kurallardr. unsuru vardr. Bunlar; 1. Maddi Unsur; Devamllk ve tekrarlanmadr. Bu nedenle MODA RF ADET HUKUKU OLAMAZ 2. Manevi Unsur; Kurala duyulan genel inantr. 3. Hukuki Unsur; Hukuki meyyidedir. Hakim ilk nce kanunu uygular. Eer kanunda hkm ikinci olarak yoksa rf ve adeti uygular. rf ve adet hukuku, genel rf ve adet hukuku ve zel rf ve adet hukuku olmak zere ikiye ayrlr. Genel rf ve adet hukuku; lkenin her yerinde bilinir ve uygulanr. ki rnei vardr; 1. Ortaklk ve 2. Yarclk. 1. Ortaklk; rn veren hayvanlarn bakmn bir bakasna brakmas ve buna karlk ortak denilen bu kiinin de kendisine braklan hayvanlarn salad rnlerin bir ksmn kendisinde tutmasdr. 2. Yarclk; Toprak rnnn paylam. zel rf ve adet hukuku; lkenin bir yresinde uygulanr. rnein Paftos; bakasna ait arazi zerinde ba yetitirme, rf belde; bakasna ait arazi zerinde bina yapma. ZET: Hukukun kaynaklar denilince “hukuku douran kaynaklar" ve "hukuku bildiren kaynaklar hatra gelir. Hukuku douran kaynaklar, hukuk kurallarnn nasl ve ne suretle meydana geldiklerini, nereden ktklarn ifade eder. Hukuku bildiren kaynaklar ise, hukuk kurallarnn hangi ekillerde grndklerini gsteren kaynaktr ki bunlara "hukukun ekli kaynaklar" denir. Hukukun ekli kaynaklarn "yazl kaynaklar" ve "yazsz kaynaklar" biiminde bir ayrma tabi tutarz. Bunlara "yardmc kaynaklar" da ekleyebiIiriz. Yazl kaynaklar; kanunlar kanun hkmnde kararnameler, tzkler ve ynetmeliklerden oluur. Yazsz kayna rt ve adet (gelenek) hukuku tekil eder. Yardmc kaynaklar ise ilmi itihatlar (doktrin) ile kaza-i (yargsal) itihatlardan ibarettir. Kamu Hukukunun Dallar Devlet rgtn ve devlet rgt iindeki organlarn grev ve yetkileri ile ilikilerini saptayabilmek www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

• Kamu hukuku bir st kavram olup eitli dallardan olumaktadr. Kamu hukukunun dallar: Anayasa Hukuku, Ceza Hukuku, Yarglama Hukuku, Devletler Umumi Hukuku, Vergi Hukuku ve Hukukundan ibarettir. Anayasa Hukuku, devletin eklini, yapsn, organlarnn grev ve yetkilerini, vatandalar n temel hak ve devlerini dzenleyen hukuk kurallarnn tmdr. Devlet idaresinin yapsn, ileyiini ve kiilerle olan ilikilerini kavramak, bunlara ilikin rnek tretebilmek • dare Hukuku, Devlet idaresinin rgt ve ileyiini, kiilerin dare ile olan ilikilerini ve anlamazlklarn ve kamu hizmetlerinin grlmesi gibi konular dzenleyen hukuk kurallarnn tmdr. Hangi eylem ve davranlarn su oluturacan ve bunlara hangi cezalarn verilebileceini kavrayabilmek • Ceza Hukuku, su tekil eden eylem ve davranlarn nelerden ibaret bulunduunu, su ileyenlere ne gibi cezalarn verileceini belirleyen hukuk kurallarndan olumaktadr. Hukuk kurallarnn bamsz ve tarafsz mahkemelerce belli bir olaya ne ekilde uygulandn anlayabilmek • Yarglama Hukuku, hukuk ve ceza davalarnn grlmesinde uyulacak yntemleri belirleyen hukuk kurallarndan olumaktadr. Trk yarg sistemi; Anayasa yargs, dari yarg, Askeri yarg ve Adli yarg olmak zere bal drt yarg sistemi tanmaktadr. Bamsz devletlerin birbirleriyle ve uluslararas kurulularla olan ilikilerini kavrayabilmek • Devletler genel hukuku, egemen devletlerin birbirleriyle olan devletleraras ilikilerini veya devletler ile uluslar aras kurulularn birbirleriyle olan ilikilerini dzenleyen hukuk daldr. Devlet ile kiiler arasnda vergi ilikisinin nasl kurulduunu, bu ilikide devletin ve kiilerin hak ve ykmllklerinin ne olduunu ortaya koyabilmek • Vergi Hukuku, Devlet ile kiiler arasndaki mali ilikileri dzenleyen hukuk kurallarndan olumaktadr. Vergi hukukunun temel ilkelerinden birisi, vergide genellik ve adalet ilkesidir. Vergi hukukunda kanunilik esas geerlidir. Hizmet szlemesinin taraf olan ii ve iverenin ilikilerinin niteliini anlayabilmek • Hukuku, ii ile iveren arasndaki ilikileri dzenleyen hukuk kurallarnn tmnden olumaktadr. zel Hukukun Dallar Kiilerin toplum iinde yaamalar nedeniyle bir hkm ve deer ifade eden eylem ve davranlarn, ilem ve ilikilerini dzenleyen hukuk kurallarnn neler olduunu ve bunlarn nemini kavrayabilmek Medeni Hukuk, kiilerin toplum halinde yaamas bakmndan bir hkm ve deer arz eden btn eylem ve davranlarn, ilemlerini ve ilikilerini dzenleyen hukuk kurallarnn tmdr. Medeni hukuk dzenlemekte olduu ilikilerin niteliine gre, be blme ayrlr. Bunlar, "kiiler hukuku", "aile hukuku", "miras hukuku", "eya hukuku" ve "borlar hukuku"dur. Kiiler arasndaki ticari ilikilerin trlerini; irket, kymetli evrak, sigorta kavramlarn ve bunlara ili- kin rnekler tretebilmek Ticaret hukuku, kiiler arasndaki "ticari ilikileri" dzenleyen hukuk kurallardr. Ticaret Hukuku ile medeni hukuk arasnda ok sk bir ba vardr. Medeni hukuk kiiler arasnda gnlk yaamdaki ticari iletme ile ilgili olmayan ilikileri, ticaret hukuku ise, ticari iletme ile ilgili olanlar dzenler. Ticaret hukuku, "ticari iletme hukuku", "irketler hukuku", "kymetli evrak hukuku", "deniz ticareti hukuku" ve "sigorta hukuku olmak zere be blme ayrlr. Ayn uyruklua sahip olmayan kiiler arasndaki zel ilikilerin niteliini anlayabilmek ve bunlara uygulanabilecek hukuk kurallarn ne ekilde belirleneceini anlayabilmek Devletler zel Hukuku, eitli devletlere bal olan, ayn uyruklukta (tabiiyette) olmayan kiiler arasndaki zel hukuk ilikilerine hangi devletin kanununun uygulanacan ve kiilerle eylerin uyrukluunu dzenleyen hukuk kurallarndan oluur. www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

Devletler zel hukukunun dzenledii ilikiler daima bir yabanc unsur karmtr. Bu yabanc unsur "kii" veya "yer" unsuru olabilir. KAMU HUKUKUNUN DALLARI Kamu hukukunun en nemli zellii devletin stn durumda olmasdr. KAMU HUKUKU 1. Anayasa Hukuku 2. idare Hukuku 3. Ceza Hukuku 4. Yarglama Hukuku 5. Devletler Umumi Huk 6. Vergi Hukuku 7. Hukuku olmak zere 7 ksma ayrlmaktadr. 1-) ANAYASA HUKUKU: Trkiye Cumhuriyetinin 1982 tarihlidir. Bu anayasa 12 Eyll 1980 harekatndan sonra oluan Danma Meclisince hazrlanmtr. Anayasaya son eklini Milli Gvenlik Konseyi vermitir. 7 Kasm 1982 tarihinde halk oylamasna sunulmu ve kabul edilmitir. Anayasamz bir balang ve buna ilaveten (bunun haricinde) 7 ksmdan olumaktadr. Toplam 177 asl madde ve 16 geici maddesi vardr. ANAYASANIN TEMEL LKELER 1. nsan Haklarna Saygl Devlet ilkesi 2. Atatrk Milliyetiliine Bal Devlet ilkesi 3. Demokratik Devlet ilkesi 4. Laik Devlet ilkesi 5. Sosyal Devlet ilkesi 6. Hukuk Devleti ilkesi olmak zere toplam 6 temel ilkeye dayanmaktadr. 1. insan Haklarna Saygl Devlet lkesi nsan Haklan Evrensel Bildirgesi Birlemi Milletler Genel KurullU1da 10 Aralk 1948 tarihinde kabul edilmitir ve 30 maddeden olumaktadr. 2. Atatrk Milliyetiliine Bal Devlet lkesi Atatrk milliyetilii.rk ,din, dil ayrm yapmakszn Trk vatan ve milletinin blnmez bir btn olduu, Trk devletine vatandalk ba ile bal olan herkesin Trk saylmas gerektii temel inancna dayanmaktadr. Anayasamzn 66. maddesi Trk devletine vatandalk ba ile bal olan herkes Trk'tr demek suretiyle din, dil ve rk fark gzetmeksizin herkesi Trk saymtr. Bu madde Atatrk milliyetiliinin bir yansmasdr. 4. Laik Devlet lkesi Osmanl devleti teorik bir yapya sahipti. Laiklik, dinsizlik, ahlakszlk, dine ve Allaha kar olmak demek Anayasann 24. maddesinde herkes vicdan ve dini inan ve kanaat hrriyetine sahiptir ilkesi www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

ile de teminat altna alnmtr. 5. Sosyal Devlet ilkesi Sosyal devlet ilkesini gerekletirecek iki nlem vardr. Bunlar; 1- Ulusal gelirin toplum bireyleri arasnda adaletli bir biimde dalmasn salayacak mali, iktisadi nlemleri almak (GELRN ADALETLDAILIMI) 2- Vatandalara insan haysiyetine yakr asgari bir yaay dzeyi salayabilmek iin gerekli sosyal yardm nlemlerini almak ve gelitirmek. (SOSYAL YARDIM) Anayasamzda sosyal devlet ilkesinin gereklemesini salamak iin eitli ilkelere yer verilmitir. rnein ailenin korunmas, topraksz iftilerin topraklandrlmalar, alanlarn sosyal ve ekonomik nlemlerle korunmas, adaletli bir cret rejiminin uygulanmas, herkesin sosyal gvenlik hakkna sahip olmas.

6. Hukuk Devleti lkesi Hukuk devleti vatandalara temel hak ve hrriyetleri tanyan idarenin ve idare makamlarnn hukuka ballklarn salayarak vatandalarna hukuki gvenlik salayan devlettir. Hukuk devleti ilkesi iin u hususlarn gereklemesi gerekir. Hukuk devleti ilkesinin unsurlar; . Temel hak ve hrriyetler gven altnda bulunmaldr; Temel hak ve hrriyetler ancak kanunla snrlanabilir. 2. Kanunlarn ve Kanun Hkmnde Kararnamelerin Anayasaya uygunluu salanmaldr; Bu grev anayasa mahkemesine verilmitir. Anayasa mahkemesi kanunlarn, kanun hkmnde kararnamelerin ve TBMM meclis itznn anayasaya uygun olup olmadn denetler, anayasaya aykr hkmlerin tamamn yada bir ksmn iptal eder. 3. darenin hukuka ball salanmaldr. Anayasamza gre idarenin her tr eylem ve ilemine kar yarg yolu aktr. Bu hkm ile ynetimde keyfilii nlemek istemitir. 1. YASAMA ORGANI 2. YRTME ORGANI A-) CUMHURBAKANI B-) BAKANLAR KURULU 3. YARGI ORGANI 1. YASAMA ORGANI: Yasama Organ TBMM'dir. TBMM genel oyla seilen 550 milletvekilinden oluur. 30 yan doldurnu her Trk milletvekili seilebilir. Seimler 2Ylda bir yaplr. 2. YRTME ORGANI a-) Cumhurbakan; Cumhurbakan TBMM tarafndan seilir. Cumhurbakan seilecek kiilerin 40 yan doldurmu olmalar ve yksek renim yapm olmalar gerekir. 7 yllk bir sre iin seilir. Bir kimse iki defa cumhurbakan seilemez. Cumhurbakan sorumsuzdur. Ancak vatana ihanet ile sulanabilir. Bunun haricinde sulanamaz. www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

b-) Bakanlar Kurulu; Bakanlar kurulu babakan ve bakanlardan oluur. Babakan cumhurbakan tarafndan TBMM yeleri arasndan atanr. Bakanlar babakanca seilir ve cumhurbakannca atanr. Bakanlar meclis dndan da seilebilirler. Babakann meclis iinden seilmesi gerekir.

3. YARGI ORGANI Anayasaya gre yarg yetkisi Trk Milleti adna bamsz mahkemelerce kullanlr. Hakimler grevlerinde bamszdrlar. Hakimler azlolunamaz, kendileri istemedike anayasada gsterilen yatan nce (65) emekliye ayrlamaz, aylklarndan yoksun braklamaz. Mahkemelerin kurulmas, grev ve yetkileri, ileyii ve yarglama usulleri kanunla dzenlenir. Yarg organlarnn yksek mercileri Yargtay, Dantay, Askeri Yksek dare Mahkemesi, Askeri Yargtay, Uyumazlk Mahkemesi, Saytay, Anayasa Mahkemesidir. Yarg organlar ile ilgili bir kurulu da Hakimler ve Savclar Yksek Kuruludur. Bu kurulun bakan Adalet bakandr. Bu kurul hakimlerin zlk ileri hakknda kesin karar verir. 2-) DARE HUKUKU dare terimi hukuki adan iki Biri idare ilerini gren tekilat hizmeti ve faaliyetleridir. DARI TEKLAT Genel idare ve mahalli idare olmak zere iki ksmdan oluur. 1) Genel dare Genel idare btn lkeyi kapsamakta olup merkez tekilat ve tara tekilat olmak zere ikiye ayrlr. a-) Merkez Tekilat Cumhurbakan, Bakanlar Kurulu ve bu kurulun yeleri en nde gelir. b-) Tara Tekilat lke ynetimi iller ve ilelere ayrlr. l idaresinin banda vali, ile idaresinin banda kaymakam bulunur. Her ilde her bakanln temsilcisi olarak birer mdr bulunur. (Milli Eitim Mdr, Salk Mdr, Sanayi ve Ticaret Mdr gibi). 2-) Mahalli dareler Mahalli idareler l zel idareleri, Belediye dareleri ve Ky idareleri olmak zere gruptan oluur. Mahalli idarelerde yerinden ynetim ilkesi hakimdir. Mahalli idareler kamu hukuku hkmi (tzel) ahslardr ve kanunla dzenlenirler. Semenler tarafndan seimle oluturulur. l zel idaresinin organlarndan olan il genel meclisi yeleri, belediye idaresinin organlar olan belediye bakan ve belediye meclisi yeleri, ky idaresinin organ olan muhtarlar ve ky ihtiyar meclisi yeleri seimle ibana gelir. DAR PERSONEL Kamu hizmetlerinin gerektirdii asli ve srekli grevleri yapmak zere atanan kiiye memur denir. Memurlarn zlk ileri kanunla dzenlenir. Bununla ilgili kanun 657 sayl devlet memurlar kanunudur.

www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

DAR LEMLER darenin hukuki ilemleri idari ilem ve idari szleme olarak iki gruba ayrlr. dari ilem idare tarafndan yaplan tek tarafl bir ilemdir. dari ilemler de yapc ve belirtici olmak zere iki ksmda incelenir. Yapc ilem tzk ve ynetmelik karma, belirtici idari ilemler ise diploma dzenleme, vergi tahakkuk ettirme gibi. dari szlemeye rnek; Maden Kanununda dzenlenen madenlerle ilgili iletme imtiyaz. 3-) CEZA HUKUKU Su tekil eden eylemleri ve bu eylemlere verilecek cezalar dzenler. Ceza Hukukunun kayna 1926 tarihli Trk Ceza Kanunudur. Ceza Hukukunun temel ilkesi kanunsuz su ve ceza olmaz ilkesidir. Sular ve cezalar mutlaka kanunla belirlenir. SUUN UNSURLARI Su; Kanunun ceza tehdidi ile yasaklam olduu fiildir. Suun unsuru vardr; 1-) Kanuni Unsur (Tipiklik), 2-) Maddi Unsur (Hareket); a-) cra (Yapma), b-) hmal (Yapmama), 3-) Manevi Unsur (Kusurluluk) a-) Kast b-) Taksir 1-) Kanuni Unsur Fiilin ceza kanununda yazl olan tanma uygun olmasdr. Bu unsura tipiklik de denilmektedir. Bu unsur kanunsuz su ve ceza olmaz ilkesinin bir sonucudur. 2-) Maddi Unsur Harekete dayanr. Maddi Unsur da kendi ierisinde ikiye ayrlr; a-) cra (Yapmak); Hrszlk suu, menkul bir maln bir yerden alnmasyla ilendii yani bir yapmay gerektirdii iin icra-i bir sutur. b-) hmal (Yapmamak); rnein geit bekisinin tren yolunu kapatmas, hemirenin ldrmek istedii hastaya ila vermemesi gibi. 3-) Manevi Unsur Fiilin kusurlu bir irade tarafndan yaratlm olmasdr ki buna ksaca kusurluluk denilmektedir. Kusurluluk kendi ierisinde ikiye ayrlr; a-) Kast; Kanunun su sayd bir eylemi bilerek ve isteyerek ilernek iradesidir. Bilmek ve istemek kast unsurunun zetidir. Kanunu bilmek mazeret saylmaz ilkesinin sonucudur. b-) Taksir; Hukuka aykr sonucu g rmek fakat istememektir. Kasttan sonucun istenmesi olmas ile ayrlr. CEZA VE CEZA EHLYET Ceza; Suun karl olarak ngrlen meyyidedir. Cezann iki amac vardr; 1-) Sulunun slah 2-) Su ilemeyi nlemek. www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

Ceza Ehliyeti; lenen su nedeniyle kiinin cezalandrlp cezalandrlmayacan ifade eder. Akl maluliyetine (hastalna) tutulmu olan kimseye ceza verilmez. Tam ehliyetsizler; 0-11 ya aras ceza yok. Tam olmayan ehliyetliler; 1 -) 11-15 ya aras grubu kapsar a-) 11-15 ya arasndaki kii su ilediini bilincinde ise ceza verilir fakat indirim yaplr. b-) Su ilediinin bilincinde deilse ceza verilmez. 2-) 15-18 ya aras grubuna indirimli ceza uygulanr. Tam Ehliyetliler; 18 yan bitiren herkes tam ehliyetlidir. Sar ve dilsizler bakmndan tam ehliyet 24 yan bitirilmesi ile balamaktadr. 4-) YARGILAMA HUKUKU Yarg hukuk kurallarnn bamsz ve tarafsz mahkemeler tarafndan dava konusu olaya uygulanmasdr. Drt eit yargdan bahsedilir. Trk Yarg Sistemi; 1-) Anayasa yargs (Anayasa Mahkemesi) 2-) dari Yarg (Dantay) 3-) Askeri Yarg (Askeri Yksek dare Mahkemesi ve Askeri Yargtay) 4-) Adli Yarg (Yargtay) a-) Medeni Yarg b-) Ceza Yargs Adli yarg, medeni yarg ve ceza yargs olmak zere iki ksma ayrlr. Yarglama Hukuku da buna uygun olarak medeni yarglama hukuku ve ceza yarglama hukuku olmak zere ikiye ayrlr. MEDENI YARGILAMA HUKUKU Medeni yarg zel hukuk alannda ortaya kan uyumazlklarn mahkemece zme balanmasnda takip edilecek usul ve esaslar dzenler. Medeni Yarglama Hukuku zel Hukuk kapsamna girer. Medeni Yarglama Hukukunun Kayna 1927 tarihli Hukuk Usul Muhakemeler Kanunudur. 1-) Hkm Mahkemeleri Hkm mahkemelerine lk derece mahkemesi de denir. Hkm (ilk derece) mahkemeleri ikiye ayrlr; 1-) Asliye Hukuk Mahkemesi 2-) Sulh Hukuk Mahkemesi Her ilede bir asliye hukuk mahkemesi bulunur. Asliye hukuk mahkemeleri tek hakimlidir. Ticaret mahkemeleri hakimlidir. 2-) Denetim Mahkemesi Denetim Mahkemesi (kontrol=temyiz) Yargtaydr. lkderece mahkemelerini Yargtay denetler. Medeni Yarglama Hukuku ikiye ayrlr. 1-) ekimeli Yarg (Nizal Kaza) 2-) ekimesiz Yarg (Nizasz Kaza)

www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

1-) ekimeli Yarg: Bu yargda iki taraf arasnda uyumazlk vardr. Bu uyumazln zm iin yargya bavurulur yani dava alr, rnein bir tarla zerinde iki kiinin ayn anda mlkiyet iddiasnda bulunmas ya da kar koca arasnda varolan iddetli geimsizlik sebebiyle mahkemeye mracaat edilmesi. Mahkemeye bavuran tarafa davac,dier tarafa (kendisine dava alan tarafa) daval denir. Dava, dava dilekesi ile alr. eit dava vardr; 1-) fa Davas, 2-) Tesbit Davas, 3-) na-i Dava. 2-) ekimesiz Yarg; Zt menfaatlere sahip iki taraf ve bunlar arasnda bir ekime, anlamazlk yoktur. Ferdi menfaatleri korumak iin alnacak tedbirleri kapsar. rnein; Akl hastasna vasi tayin etme, evlat edinmeye izin alma, kn kazai rtne karar verme, vakflarn mahkeme siciline tescili. CEZA YARGILAMA HUKUKU Ceza hukuk alannda mahkemelerin uygulayacaklar yntem ve esaslar belirlemektedir. Temel Kanun i 929 tarihli Ceza Muhakemeleri Usul Kanunudur. Medeni yarglamada davay davac aarken ceza yarglamasnda dava savclk tarafndan alr. Savc tarafndan alan bu davaya kamu davas denir. Savc devlet adna ceza davas aar. Ceza yarglama hukuku mahkemeleri; 1-) Sulh Ceza Mahkemesi( Tek Hakimli) 2-) Asliye Ceza Mahkemesi( Tek Hakimli) 3-) Ar Ceza Mahkemesi( Hakimli) Denetim mahkemesi ise Yargtay dr. Sulh ceza mahkemesi savc hazr olmadan davaya bakabilir. Ancak asliye ceza mahkemesi ile ar ceza mahkemesinde savcnn hazr olmas bulunmas gerekir. Mahkumiyet kararndan nce kiinin hrriyetinin kstlanmasna tutuklama (tevkif) denir. CRA VE FLAS HUKUKU Medeni yarglama hukukunun bir parasdr ve onu tamamlar. Borcunu demeyen kiilerin mallarnn devlet organlar vastasyla zorla elinden alnarak satlmasn ve alacaklnn alacann denmesini dzenler. Bu amala kendisine bavurulan organa icra dairesi denir. cra dairelerinin kararlarna kar bavurulacak makama icra tetkik mercii ad verilir. Eer icra takibi bir mahkeme kararna dayanyorsa buna ilaml takip denir. icra takibi mahkeme kararna dayanmyorsa buna ilamsz takip denir. flas; Kural olarak tacirler iflas eder. flasn almasyla birlikte borlu mflis adn alr. flas eden kiinin mallarnn meydana getirdii btne iflas masas denir. 5. DEVLETLER UMUM HUKUKU Devletler ile devletlerin ve devletler ile uluslararas kurulularn ilikilerini dzenler. Bu hukuk dalna milletleraras hukuk da denir. Bir devletin kendi lkesindeki vatandalar arasndaki ilikileri dzenleyen hukuka i hukuk, bamsz bir devlet ile dier bir devletin ya da uluslararas kuruluun ilikilerini dzenleyen hukuka da d hukuk denir. www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

Devletler Umumi Hukukunun Kaynaklar unlardr; 1-) Antlamalar, 2-) Milletleraras Teaml (Yazsz kural, davran kural) 3-) tihatlar (Mahkeme Kararlar) 4-) Doktrin (Konu ile uraan bilim adamlarnn grleri) 6. VERG HUKUKU Vergi Hukukunda ilke vardr; 1-) Genellik 2-) Adalet 3-) Kanunilik 1-) Vergide Genellik; Vatandalar arasnda ayrm yapmakszn herkesin vergi ykmls olmasn ifade eder. 2-) Vergide Adalet; Herkesten maddi gcne gre vergi alnmasn n grr. 3-) Vergide Kanunilik; Vergi ve buna benzeyen mali ykmllklerde ancak kanunla korunabilmesini salamaktadr. 7. HUKUKU Hukukunun Kayna1971 tarihli i Kanunudur. Hukukunun Konular unlardr: 1. Hizmet akdi 2. Sendikalar 3. Toplu Szlemesi 4. Grev ve Lokavt Hizmet akdi Borlar Kanununda dzenlenmitir. Hizmet akdinin iki unsuru vardr; inin hizmet taahhd+iverenin cret taahhd. iler ve iverenler sendika kurabilirler. Memurlar sendika kuramaz. Sendikalar, Sendikalar Kanununda dzenlenmitir. Sendikalar Kanunu ii, i veren, i yeri, sendika ve konfederasyonu tanmlamaktadr. i; Hizmet akdine dayanarak alanlara denir. veren; i saylan kimseleri altran gerek veya tzel kiiye veya tzel kiilii olmayan kamu kurulularna denir. Sendika; ilerin ve i verenlerin menfaatleri iin kurduklar tzel kiilie sahip kurulu. Konfederasyon; Deiik i kollarndan en az be sendikann bir araya gelmesi suretiyle meydana getirdikleri tzel kiilie sahip st kurulua denir. Sendikalar federasyon oluturamaz. Sadece konfederasyon oluturabilir. Sendikalar i kolu esasna gre kurulur. yeri esasna gre sendika kurulamaz. Toplu Szlemesi; Toplu Szlemesi Grev ve Lokavt Kanununda dzenlenmitir. Toplu i szlemesi ii sendikas ile i veren arasnda ya da ii sendikas ile iveren sendikas arasnda imzalanr. Hizmet akdi ferdi anlama niteliindedir. Toplu i szlemesi ise stat niteliindedir. Grev; iilerin topluca almamalardr. Kanun hkmlerine uygun yaplan greve kanuni grev, kanuni grev iin aranan artlar gereklemeden yaplan greve ise kanun d grev denir. Siyasi amal grev, genel grev, dayanma grevi kanun d grevdir. yeri igali, ii yavalatma, verimi drme ve dier direniler hakknda kanun d grevin meyyideleri uygulanr. www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

Lokavt; iilerin i veren tarafndan toplu halde iten uzaklatrlmalardr. Kanun hkmlerine uygun yaplan lokavta kanuni lokavt, kanuni artlar gereklemeden yaplan lokavta kanun d lokavt ad verilmektedir. Grev ve lokavt yasann bulunduu iler unlardr: . Can ve mal kurtarma ileri . Cenaze ve gmme ileri . Banka ve noterlik ileri . itfaiye, ehir ii kara deniz ve demir yolu ile rayl tama hizmetlerinde . Su, elektrik, havagaz, termik santrali besleyen linyit retimi, doal gaz ve petrol sondaj, petrol kimya ilerinde Grev ve Lokavtn yaplamayaca i yerleri ise unlardr; -Hastane, a ve serum imal eden yerler, klinik, senatoryum, dispanser, eczane, prevantoryum -Eitim ve retim kurumlarnda, ocuk bakm evlerinde, huzur evIerinde - Mezarlkta - Milli Savunma Bakanl, Jandarma Genel Komutanl, Sahil Gvenlik Komutanlnca dorudan iletilen yerlerde. ZET: Kamu hukuku bir st kavram olup eitli dallardan olumaktadr. Kamu hukukunun dallar: Anayasa Hukuku, Ceza Hukuku, Yarglama Hukuku, Devletler Umumi Hukuk, Vergi Hukuku ve i Hukukundan ibarettir. Anayasa Hukuk, devletin eklini, yapsn, organlarnn grev ve yetkilerini, vatandalarn temel hak ve devlerini dzenleyen hukuk kurallarnn tmdr. idare Hukuku, Devlet idaresinin tekilat ve ileyiini, ahslarn idare ile olan ilikilerini ve kamu hizmetlerinin grlmesini.dzenleyen hukuk kurallarnn tmdr. Ceza Hukuku, su tekil eden eylem ve davranlarn nelerden ibaret bulunduunu, su ileyenlere ne gibi cezalarn verileceini belirleyen hukuk kurallarndan ibarettir. Yarglama Hukuku, hukuk ve ceza davalarnn grlmesinde uyulacak yntemleri belirleyen hukuk kurallarndan olumaktadr. Devletler Umumi Hukuku, devletleraras ilikileri dzenleyen hukuk daldr. Vergi Hukuku Devlet ile ahslar arasndaki mali ilikileri dzenleyen-hukuk Kurallardr. i Hukuku, ii ile iveren arasndaki ilikileri dzenleyen hukuk kurallarnn tmmden meydana gelir Kii, Kii Trleri ve Gerek Kiilerin Ehliyeti Kii ve kiilik kavramlarnn tanmn yapabilmek • Hukukta kii terimi, haklara ve borlara sahip olabilen, yani haklar ve borlar bulunabilen varlklar ifade eder. Baka bir syleyile, hak sahibi, bor sahibi olabilen varlklar hukuk asndan birer kiidir. Hukuk dzenince hangi varlklarn kii olarak kabul edildiklerini kavrayabilmek • Hukuk dzeni biri gerek kii, dieri tzel kii olmak zere iki trl kii kabul etmektedir. Gerek kiiler sadece insanlardan ibarettir. Tzel kiiler ise, belli bir amac gerekletirmek zere kurulmu ve hukuk dzeninin arad koullara sahip bulunan kii topluluklar ile mal topluluklardr. Gerek kiiliin balang ann saptayabilmek • Gerek kiilik, ocuun sa olarak tamamen doduu anda balar; ocuk l doarsa kiilik kazanamaz. Ancak, kendisine gebe kalnan ve doumu beklenilmekte olan ocuk (cenin) da, sa domak kouluyla kendisine gebe kalnd andan itibaren hak ve bor sahibi olabilir. Gerek kiilie son veren durumlar belirleyebilmek • Gerek kiilik biri lm, dieri gaiplik olmak zere iki halde sona erer. Gaiplie, bir www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

kimsenin lm tehlikesi iinde kaybolmas veya kendisinden uzun zamandan beri haber alnamamas halinde, ilgilinin talebi zerine mahkemece karar verilir. Hak ehliyetinin ne olduunu ve bu ehliyete sahip olmann koullarn ortaya koyabilmek • Hak ehliyeti, bir kimsenin hak ve bor sahibi olabilme, yani haklarn ve borlarn sjesi olabilme iktidardr. Hak ve bor sahibi olabilme iktidarna sahip bulunan varlklar hukukta kii sayldklarna gre hak ehliyeti ile kii kavramlar ayn anlama gelmektedir. Hak ehliyetinden hibir ayrm gzetilmeksizin herkes yararlanr. Haklara ve borlara sahip olma ehliyeti bakmndan kiiler arasnda genellik ve eitlik ilkesi geerlidir. Fiil ehliyetinin ne olduunu ve bu ehliyete sahip olmann koullarn ortaya koyabilmek • Fiil ehliyeti ise, bir kimsenin, kendi fiilleriyle hak edinebilmesi ve bor altna girebilmesidir. Fiil ehliyetinin ikisi olumlu, biri olumsuz olmak zere balca koulu vardr ki, bunlar da ayrt etme gcne sahip olmak, ergin olmak ve kstl olmamaktr. Fiil ehliyetinin ieriine, hukuki ilem ehliyeti, haksz fiillerden sorumlu olma ehliyeti ve dava ehliyeti girmektedir. Fiil ehliyeti asndan, gerek kiilerin hukuki durumlarn ve fiil ehliyetinin koullarnn tamamna veya bir ksmna sahip olan kiilerin hukuki durumunu ortaya koyabilmek Fiil ehliyetine gre gerek kiilerin hukuki durumu ayn deildir. Gerekten, ayrt etme gcne sahip ve ergin olan ve ayn zamanda kstl da bulunmayan bir kiinin hukuki durumu ile ayrt etme gcne sahip olmayan bir kiinin hukuki durumu birbirinden ok farkldr. te yandan, ayrt etme gcne sahip olmayan kiilerin hukuki durumu ile ayrt etme gcne sahip olan fakat ergin olmayan veya kstl bulunan kiilerin durumu da ayn deildir. Bu itibarladr ki, fiil ehliyetinin koullarna sahip olup olmamalar veya bunlardan bazlarna sahip olup, bazlarna sahip olmamalar bakmndan gerek kiileri drt kategoriye (gruba) ayrmak mmkndr: tam ehliyetliler, snrl ehliyetliler, snrl ehliyetsizler ve tam ehliyetsizler. K, K TRLER VE GEREK K ahs terimi haklara ve borlara sahip olabilen yani haklan ve borlan bulunabilen varlklar ifade eder. Bu nedenle ahs terimi ile hak ehliyeti ayn anlama gelmektedir. nsanlar, insan topluluklar ve mal topluluklar da ahs olarak kabul edilmektedir. Dar anlamda ahsiyet hak ehliyetini ifade eder. Geni anlamda ahsiyet ise hak ehliyetini, fiil ehliyetini, ahsi halleri ve ahsiyet haklarn iine alr. ahsi haller bir ahs dier ahslardan ayran ve hukuk dzeninin kendilerine birtakm sonular balad niteliklerdir. rnein; ahsn cinsiyeti, sahih (dzgn) n ili nesepli olmas, kk, reit veya mahcur bulunmas, evli, bekar, dul veya boanm olmas hep birer ahsi haldir. ahslar hakiki ahslar ve hkmi ahslar olmak zere ikiye ayrlr

HAKK AHISLAR (KLER) Hakiki ahslar insanlardr. Hayvanlar ve bitkiler ahs deildir. HKM AHISLAR Belirli gayelerin gerekletirilebilmesi iin bir ksm insanlarn bir araya gelmeleri, faaliyetlerini ve mallarn bu gayeye tahsis etmeleri gerekir. te bylece kendisini meydana www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

getiren insanlardan ayr ve bamsz 'varlklar ortaya kar. Bunlara hkmi ahslar (tzel kiiler) denir.

HAKK AHISLARIN EHLYETLER Hak Ehliyeti: (Medeni haklardan yararlanma ehliyeti) ve fiil ehliyeti (medeni haklar kullanma ehliyeti) olmak zere balca iki ehliyet vard] 1. HAK EHLYET Hak ehliyeti hak ve bor sahibi olabilme yani haklarn ve borlan sujesi (znesi) olabilme iktidardr. Hak ehliyeti ile ahs kavramlar ayn anlama gelmektedir. Hak ehliyeti pasiftir. Yani bir kimsenin hak ehliyetin( sahip olabilmesi iin bir ey yapmasna gerek yoktur. Hakiki ahsla bakmndan sadece.domu olmak hak ehliyetine sahip olmak iin yeterlidir. Sa domas artyla cenin dahi hak ehliyetine sahiptir. Hak ehliyet hakiki ahslarda doumla kazanlr. Hak ehliyeti ile ilgili iki temel ilke vardr. Bunlar genellik ve eitlik ilkeleridir. Genellik lkesi: Her ahsn medeni haklardan istifade etmesidir. Bunun iin ahs olmak gerekir. ahs olabilmek yani hak ehliyeti kazanabilmenin art; - Hakiki ahslarda sa olarak domu olmak - Hkmi ahslarda ise kanunun ngrd ekilde kurulmu olmak yani ahsiyet kazanm Eitlik ilkesi; Hak ehliyetine sahip olan ahslar arasnda bir ayrm yaplmamasdr. Genellik ve eitli eri sadece medeni haklar bakmndan sz konusudur. Kamu haklar alannda bu uygulanmaz. rnein; seme ve seilme haklar, memur olma hakk gibi kamu haklarndan herkes yararlanamaz. Bunlardan faydalanmak iin Trk vatanda olmak gerekir. rnein; Seilme hakkna sahip olabilmek iin 30, seme hakkna sahip olabilmek iin ise 18 yan bitirmi olmak gerekir.

2. FL EHLYET Fiil ehliyeti bir ahsn kendi muameleleriyle lehine haklar aleyhine ise borlar yaratabilme ehliyetidir. Medeni kanun fiil ehliyeti terimine yer vermi deildir. Fiil ehliyetine herkes deil ancak kanunun arad baz artlar haiz bulunan ahslar sahiptirler. Fiil ehliyeti aktif bir ehli yettir. Fiil Ehliyetinin artlar Fiil ehliyetinin olumlu ve olumsuz olmak zere iki art vardr. 1. Olumlu artlar: a) Mmeyyiz olmak (temyiz kudretine sahip olmak), b) Reit olmak 2. Olumsuz art; Mahcur (kstl) olmamak. Kazai Rt: artlar unlardr; . Reit klnacak kii I5 yan bitirmi olmaldr. 2. Kn stei; Reit klnacak kk reit klnmay istemelidir. Kaza-i rte karar verilmesi isteminde bulunma ahsa sk skya bal haklardandr. Bu nedenle istek kkten gelmelidir. 3. Ana ve babann muvaffakat 4. Vasinin Dinlenmesi; Eer kk velayet altnda deil de vesayet altnda ise bu hiilde www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

vasinin mahkeme tarafndan dinlenmesi gerekir. Burada vasinin muvaffakat (onay) alnmamaktadr. 5. Kn menfaatinin bulunmas Kaza-i rte kn ikametgahnn bulunduu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesi Karar verir. Yani kazanlan rt geri alnamaz. Kaza-i rtne karar verilen fakat evlenme ana gelmeyen evlenme rtn kazanamaz. 2. Olumsuz art (Mahcur-Kstl Olmamak) Mahcur olmak, hacir altna alnm olmak demektir. Hacir sebepler unlardr; . Akl Hastal 2. Akl Zayfl 3. sraf 4. Ayyalk 5. Suihal (Sui=Kt, suihal=kt durum) 6. Suiidare (kt idare) 7. Bir sene yada daha fazla mddetle hrriyet i ortadan kaldra cezaya mahkum olma 8. Aciz olan kimsenin talebi (ihtiyari hacir) Bu sebeplerden dolay hacredilmi (kstlanm) ve kendisine b vasi tayin edilmi olan kimseye mahcur (kstl) denir. HUKUK MUAMELE EHLYET Hukuki muameleler tek tarafl ve ok tarafl hukuki muameleler olmak zere ikiye ayrlr. Tek tarafl Hukuki Muamele: Sadece bir tarafn irade aklama syla meydana gelir. rnein; Vasiyet, Vakf Kurma ok tarafl Hukuki Muamele: Birden fazla ahsn irade aklamasyla meydana gelir. En nemlisi szlemelerdir. rnein bedel (semen) karlnda bir maln mlkiyetini kesin surette kar tarafa devredilmesi taahhdn ieren satm szlemesi, bir eyann kullanma hakknn bir bedel karlnda belli bir sre iin kar tarafa devredilmesi taahhdn ieren kira szlemesi. Hukuki muamele yapabilme iktidarna szleme ehliyeti denir ve bu da fiil ehliyetine dahildir. Haksz fiillerden sorumlu olma ehliyeti de fiil ehliyetine dahildir. Dava Ehliveti: Bir ahsn mahkemede usul hukukuna ait ilemleri (muameleleri) tek bana yapabilme ehliyetidir. Dava ehliyeti taraf ehliyeti demek deildir. Fiil ehliyetine sahip olup olmamalarna gre hakiki ahslar drde ayrlr. 1. Tam ehliyetliler 2. Snrl ehliyetliler. 3. Snrl ehliyetsizler 4. Tam ehliyetsizler 1. Tam ehlivetliler: Mmeyyiz ve reit olan ayn zamanda mahcur (kstl) olmayan tm ahslardr. 2. Smrl Ehliyetliler: Bunlar a) Evli Kadnlar, b) Kendilerine kanuni mavir atanm olanlardr. Kendilerine kanuni mavir atanm olanlar u ilemleri kanuni mavirlerinin onay olmadan yapamazlar; Dava ama ve sulh, gayrimenkuln alm ve satm ve onlar zerinde rehin ve sair ayni bir hak kurma, kymetli evrak alm satm ve rehni, alelade idare www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

ihtiyalar dnda inaat, dn verme ve alma, sermayeyi almak, balama, kambiyo taahhtleri altna girmek, kefalet. 3. Snrl Ehliyetsizler: Bunlar a) Mmeyyiz Kkler b) Mmeyyiz Mahcurlardr. Snrl ehliyetsizler kendilerini bor altna sokan muameleleri (satm, kira, istisna, hizmet szlemeleri gibi) bizzat yapamazlar. Bu tr ilemlerin kanuni mmessilleri tarafndan yaplmas gerekir. Kanuni mmessiller ise veli ve vasilerdir. Snrl ehliyetsizler bu tr muameleleri kanuni mmessillerinin rzas ile yapabilirler. Verilen rzaya izin, hukuki muameleden sonra aklanan rzaya ise icazet denir. Snrl ehliyetsizler kendilerini bor altna sokan hukuki muameleleri . kanuni mmessillerinin izni olmadan yaparlarsa bu muameleler tek tarafl balamazlk meyyidesine tabi olurlar. Bu tr muamelelerin snrl ehliyetsizi balayabilmesi iin kanuni mmessilin sonradan rzasn aklamas yani icazet vermesi gerekir. Kanuni mmessil icazet vermezse yaplan muamele hkmsz olur ve iki taraf da balamaz. Bu durumda taraflar aldklarn birbirlerine geri verirler. Snrl ehliyetsizler kendilerini bor altna sokmayan ve kendilerine sadece menfaat salayan muameleleri (rnein ivazsz iktisap= karlksz kazanma) tek balarna yapabilirler. Bu durumda kanuni mmessilin izin ya da icazetine gerek yoktur. rnein snrl ehliyetsize bir kimsenin bir eyi balamas. Snrl ehliyetsizler ynetimi kendilerine braklm mallar ile ilgili hukuki muameleleri de tek balarna yapabilirler. Snrl ehliyetsizler baz muameleleri (kanuni mmessilleri rza gsterse bile) kesinlikle yapamazlar. Bunlara yasak muameleler denir. Yasak muameleler batldr. Yasak muameleler unlardr; 1. Balama 2. Vakf Kurma 3. Kefalet

4. Tam ehliyetsizler: Bunlarn fiil ehliyetleri hi yoktur. Gayrmmeyyizler tam ehliyetsizdir. Kanuni mmessillerinin izin yada icazeti olsa bile bunlarn yaptklar btn ilemler geersizdir. Tam ehliyetsizlerin haksz fiillerden sorumlu olma ehliyeti yoktur. Bunun istisnas kusur sorumluluk halleri ve hakkaniyettir. Hakkaniyete rnek; zengin bir akl hastasnn fakir bir kylnn harmann yakmas. Temyiz kudretinden devaml olarak deil de geici olarak yoksun olan kiiler haksz fiillerinden dolay sorumludurlar. Ancak bu kiiler temyiz kudretini ortadan kaldran hale kendi kusurlaryla dmediklerini ispatlarlarsa sorumluluktan kurtulurlar. rnein; Kendi istei ile iki imi bir kimse verdii zarardan dolay sorumludur. Fakat arkadalar eer onun haberi olmadan meyve suyuna iki kartrmlarsa bu halde sorumlu deildir. ZET:Hukukta ahs terimi, haklara ve borlara sahip olabilen, yani haklar ve borlar bulunabilen varlklar ifade eder. Baka bir syleyile, hak sahibi, bor sahibi olabilen varlklar hukuk asndan birer "ahs':tr. Hukuk dzeni biri "hakiki ahs", dieri "hkmi ahs" olmak zere. iki trl ahs kabul etmektedir. Hakiki ahslar sadece insanlardan ibarettir" Hkmi ahslar ise, belli bir amac gerekletirmek zere kurulmu ve hukuk dzeninin arad artlara sahip bulunan "ahs topluluklar" ile "mal topluluklar"dr.

www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

Hakiki ahsiyet, ocuun sa olarak tamamen doduu anda balar; ocuk l doarsa ahsiyet kazanamaz. Ancak, kendisine gebe kalnan ve doumu beklenilmekte olan ocuk (cenin) da, sa domak artyla kendisine gebe kalnd andan itibaren hak ve bor 'sahibi olabilir. Hakiki ahsiyet biri "lm", dieri "gaiplik" olmak zere iki halde sona erer. Gaiplie, bir kimsenin lmne muhtemel gzle baklacak bir olayda kaybolmas veya kendisinden uzun zamandan beri haber alnamamas halinde, ilgililerin talebi zerine mahkemece karar verilir. Kiiliin Korunmas ve Tzel Kiilik Kiilik hakk kavramnn ne anlama geldiini ortaya koyabilmek • Kiilik haklar, bir kiinin maddi, manevi ve iktisadi btnl ve varlklar zerindeki mutlak haklard r.O halde bir kimse, kiiliine dahil olan unsurlara rnein salna, vcut tamlna, eref ve haysiyetine, srlarna, ismine, resmine ve zgrlklerine kar hukuka aykr saldrlarda bulunmaktan kanlmasn herkesten ister.Kiilik haklar kiiye bal hak olduklarndan, bakalarna devredilemedikleri gibi, miraslara da gemezler. Kiilik haklarnn konusunu tespit edebilmek • Kiilik haklar, bir kiinin "maddi", "manevi" ve "iktisadi" btnl zerindeki mutlak haklardr. Kiilik haklarnn konusunu noktada toplayabiliriz; "maddi btnlk zerindeki haklar", "manevi btnlk zerindeki haklar" ve "iktisadi btnlk zerindeki haklar". Hukuk dzenince kiiliin ie kar nasl korunduunu saptayabilmek • Hukuk dzeni kiiliin korunmas iin gerekli nlemleri almtr.Kiilik ie ve da kar olmak zere iki trl korunmaktadr. Kiiliin ie kar korunmas demek, bir kiinin kiilik haklarnn bizzat kendisine kar korunmas demektir.Bu da, kimsenin ksmen bile olsa hak ve fiil ehliyetlerinden vazgemesinin ve zgrlklerini hukuka veya ahlka aykr biimde kstlamasnn nlenmesi eklinde olmaktadr. Hukuk dzenince kiiliin da kar nasl korunduunu ve bunun iin hangi hukuki yollara bavurulabildiini saptayabilmek • Kiiliin da kar korunmas ise, kiilik haklarna bakalar tarafndan yaplacak hukuka aykr saldrlara kar bir kimsenin eitli dvalarla korunmasdr.Bu dvalar; tespit, saldrya son verilmesi, nlemeve tazminat dvalardr.Tazminat dvalar da maddi ve manevi tazminat dvalar olmak zere ikiye ayrlmaktadr. Tzel kiilik kavramndan ne anlamamz gerektiini kavrayabilmek Hukuk dzeni, gerek kiilerin yannda bir kii tr olarak tzel kiilere da yer vermitir. Baz hizmetlerin gerek kiiler tarafndan yrtlmesine imkan bulunamam olmas, tzel kiilerin kabul edilmesi zorunluluunu dourmutur. Tzel kiilik, belli bir amac gerekletirmek zere bamsz bir varlk halinde rgtlenmi olup haklara ve borlara sahip olma iktidar hukuk dzenince tannm bulunan kii ve mal topluluklardr. Tzel kiilik trlerini belirleyebilmek • Tzel kiiler bnyeleri itibariyle "kii topluluu" ve "mal topluluu" biiminde olabilir. Tabi olduklar hukuka gre tzel kiileri biri "zel hukuk tzel kiileri", dieri "kamu hukuku tzel kiileri" olmak zere ikiye ayrrz. Tzel kiiliin balangcn belirleyebilmek • Tzel kiilerin insanlar gibi fizyolojik varl olmadndan onlarn kiiliinin balang ann doum gibi biyolojik bir olaya balamaya olanak yoktur. O halde, bu ann hukuk dzenince belirlenmesi bir zorunluluktur. Tzel kiilerin hangi anda kiilik kazandklarn tespit eden sistemler, "serbest kurulu sistemi", "izin sistemi" ve "tescil sistemi" olmak zere e ayrlr. Trk hukukunda bu sistemlerden birinin benimsemesi yoluna gidilmeyerek her sisteme de yer verilmitir. Tzel kiilerin sahip olduu ehliyetleri kavrayabilmek www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

• Tzel kiilerin da hak ve fiil ehliyetleri vardr. Tzel kiilerin de hak ehliyeti olmasna karn; cins, ya, hsmlk gibi yaradl icab sadece insanlara zg medeni haklar pek tabii tzel kiiler hakknda sz konusu olmaz. Ayn ekilde, fiil ehliyetinin koullar, ayrt etme gcne sahip olmak, ergin olmak ve kstl olmamak, tzel kiiler iin geerli deildir. Tzel kiilerin hangi hallerde sona ereceini ortaya koyabilmek • Tzel kiilerin sona ermesi, biri "infisah (dalma)", dieri "fesih (datlma)" olmak zere balca iki yoldan gerekleir KLN KORUNMASI VE TZEL KLK Dar Anlamda ahsiyet = Hak Ehliyeti = ahs anlamna gelmekte Geni Anlamda ahsiyet = Fiil Ehliyeti + ahsi Haller + ahsi Haklarndan oluur. ahsiyet haklar mutlak haklardandr. Yani herkese kar ileri srlebilir. ahsiyet haklar ayn zamanda ahsa bal haklardandr. ahsiyet Haklar bir Hakkn: 1. Maddi Btnl 2. Manevi Btnl 3. ktisadi btnl zerindeki haklardr. Bu haklar zerindeki ahsiyet haklar mutlak haklardandr. 1. Maddi Btnlk zerindeki Mutlak Haklar: 2. Manevi Btnlk zerindeki Mutlak Haklar: Bu haklar arasnda rnein; insann eref ve haysiyeti, ismi, resmi, hrriyetleri, srlar, inanlar gibi haklardr. Bir kimsenin mektuplarnn okunmas, telefon grmelerinin dinlenmesi ahsiyet hakkna tecavzdr. 3. ktisadi Btnlk zerindeki Haklar: ktisadi btnlkten maksat bir kimsenin iktisadi hayata serbeste katlabilmesidir. ahsiyet haklar tecavze urad zaman iki ekilde koruma yaplabilir. 1. AHSYETN DAHLEN KORUNMASI: ahsiyet hakknn bizzat sahibine (insann kendi kendisine kar) kar korunmas demektir. .. Medeni Kanunun 23. maddesinde yer alan "Kimse medeni haklardan.ve onlar kullanmaktan ksmen de olsa feragat edemez." maddesi ile ahsiyet dahilen korunmaktadr. Yani hi kimse hak ve fiil ehliyetlerinden ksmen dahi feragat edemez. Bir kimse hibir zaman evlenmeyeceini, hibir zaman menkul ve gayrimenkul mallara malik olamayacan, hi kimsenin mirass olmayacan vaad edemez. Bu vaadlerle hak ehliyeti kstlanm olur. www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

Bir kimse bakalaryla szleme yapmayacan, bir dernee ye olarak giremeyeceini, mal varl zerinde tasarrufta bulunmayacan, bir kimseye kar hibir zaman dava aamayacan vaat edemez. nk byle yaparsa fiil ehliyeti kstlanm olur. Hi kimse hrriyetlerinden vazgeemez, feragat edemez. Eer hrriyetten vazgeilirse kii kle durumuna gemi olur. Bir kimse asla bir siyasi partiye girmeyeceini, belli bir konuda asla yaz yazmayacan, belli bir meslei asla yapmayacan, belli bir yerden asla alveri yapmayacan taahht edemez. nk bunlar hrriyetten vazgemek olur. Ancak hrriyetler de snrsz olarak kullanlamaz. Bu nedenle hrriyetlerden vazgemek yasaktr ama hrriyetler snrlanabilir. Hrriyetler, kanuna ve ahlaka aykr olmamak kaydyla snrlanabilir. rnein; bir kimse ii olarak bir yerde alyorsa, evlenmise baz hrriyetleri snrlanmtr. Hrriyetler ahlaka ve kanuna aykr olmamak kaydyla snrlanmsa bu geerlidir. Ancak aykr ise bu snrlama batl yani hkmszdr. nsann kendi isteiyle organlarn balamas ahsiyet hakkna tecavz deildir ve bu dahilen koruma kapsamna girmez. 2. AHSYETN HARCEN KORUNMASI: ahsiyetin dardan yani bakalarndan gelecek saldrlara kar korunmasna ahsiyetin haricen korunmas denir. ahsiyet hakkn da kar koruyan 4 dava vardr. Bunlar; a. Tespit Davas: Sona eren ama etkisi devam eden bir tecavz varsa bu dava alabilir. Bu dava sonunda ayrca karar yaynlanabilir. Eer saldr halen devam ediyorsa bu dava alabilir. Bu davann amac devam eden saldrya son verebilmektir. rnein; bir kimse bir fotorafnn kendisinin izni olmad halde resmini dkkann vitrininde reklam olarak sergilediini veya herhangi bir ahsn kendisini ahsiyet hakkna tecavz oluturan bir el ilan datmakta olduunu grrse bu davay aabilir. nk tecavz devam etmektedir ve nlenmesi gerekir. c. nleme Davas: Halen mevcut olmayan ama yakn bir zamanda gerekleecei anlalan saldr tehlikesine kar bu dava alabilir. Burada saldn henz balamamtr ama balama tehlikesi ve ihtimali vardr. rnein; bir dergi, pek yaknda bir devlet adamnn zel hayatyla ilgili aklamalarda bulunacan, resimler yaynlanacan ilan ederse bu devlet adam nleme davas aabilir.

Ksaca; Tespit Davas; sona eren ama etkisi hala devam eden bir tecavz hakknda, . Men Davas; halen devam eden bir saldr hakknda, nleme Davas; henz olmayan ama yakn zamanda gerekleme ihtimali bulunan saldr hakknda alabilir.

www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

Her davann da alabilmesi iir yaplan saldrlarn hukuka aykr olmas gerekir. Her davada da kusur art aranmamtr. Yani tecavzde bulunan kiinin kusurlu olmasna gerek yoktur. Baz durumlarda saldr haksz saldr saylmamaktadr. Eer saldr; 1. Saldrya Urayann Rzas, 2. stn Nitelikte Kamu Yarar 3. Meru Mdafaa 4. Bir Emrin cras hallerinde yaplmsa saldr olmaz. d. Tazminat Davas Tazminat davas da maddi ve manevi tazminat davas olmak zere iki trldr; 1. Maddi Tazminat Davas: Saldrya urayann maddi zararlar iin alan davadr, Bu maddi zarar ise aktifte azalma ya da pasifte oalma eklinde ortaya kabilir. Bu davay aabilmek iin saldrda bulunan kimsenin kusurlu olmas gerekir, 2. Manevi Tazminat Davas: Bu dava iinde saldrda bulunan kusurlu olmaldr. Hakim manevi tazminat iin her zaman paraya hkmetmez. Para dnda saldrda bulunan kimsenin dierine "tarziye vermesine (ondan zr dilemesine)", "yazdklarn tekzip etmesine (yalanlamasna)" de karar verebilir. Tespit, nleme ve men davalarnda kusur aranmazken maddi ve manevi tazminat davalarnda kusur aranmaktadr. Kamu dareleri: Devlet, vilayet, il zel idaresi, belediyeler, kyler ahs topluluu niteliindeki kamu hukuku hkmi ahslardr. Kamu Kurumlar: niversiteler, hastaneler, TRT mal topluluu niteliindeki kamu hukuku hkmi ahslardr. b. zel Hukuk Hkmi ahslar: zel hukuka tabi olan hkmi ahslardr. Bu hkmi ahslar dier ahslarla olan ilikilerinde eit durumdadrlar. zel hukuk hkmi ahslar kanunla deil, ahslarn iradeleri ile kurulurlar ve yine kendi iradeleri ile feshedilebilirler. zel hukuk hkmi ahslar kazan paylamak amac gden hkmi ahslar ve kazan paylamak amac gtmeyen hkmi ahslar eklinde ikiye ayrlr. Kazan salamak amac gtmeyen hkmi ahslara ise dernek denir. Vakflar da kazan salamazlar HKMI AHSYETN BALANGICI Hkmi ahsiyetin ne zaman baladn belirleyen sistemler vardr. Bunlar: 1. Serbest Kurulu Sistemi: www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

ahsiyet kazanmak iin kurucularnn sadece irade aklamas yeterli olur. rade aklamas dnda ahsiyet kazanmak iin baka bir resmi ileme ya da devletten izin almaya gerek yoktur. 2. zin Sistemi(Ruhsat Sistemi): Hkmi ahsn doabilmesi yani ahsiyet kazanabilmesi iin devletten izin almak gerekir. Hkmi ahsiyetin balangc iznin verildii andr. 3. Tescil Sistemi: Hkmi ahsiyetin doabilmesi iin resmi bir sicile tescil edilmi olmas gerekir. Hkmi ahsiyetin balang an resmi sicile tescil andr Trkiye'de her sistem de bir arada kullanlmaktadr. Bal ban sistemlerden biri kabul edilmi deildir. Serbest kurulu sistemi dernekler bakmndan geerlidir. zin sistemi ise uluslar aras derneklerin kurulmasnda ya da bu derneklerin Trkiye'de ube amalarnda sz konusu olur. Bu izni Bakanla] Kurulu verir. Tescil sistemi ise vakflar ile irketler) kurulmasnda i bulunduu yerdeki asli ve komandit irketler ise ahsiyetlerini kazanrlar. Hkmi ahslarn da hak ehliyetleri vardr. Hkmi ahslarn fiil ehliyetleri ise kanuna ve tzklere gre lzumlu: organlara sahip olduklar andan itibaren balar. Hkmi ahslarn fii ehliyetini kullanabilmeleri iin baz organlara sahip olmalar gerekir Organlar hkmi ahsn temsilcisi deildir. ki trl organ vardr; 1. Kanuni Organlar: Kanundan dolay hkmi ahsn mutlaka sahip olmas gereken organlardr. rnein; demeklerde kanuni organlar; ynetim kurulu, genel kurul ve denetleme kuruludur. Vakflarn sadece ynetim kurulu vardr, genel kurulu yoktur. ZET: Gerek hakiki, gerek hkmi ahslar bakmndan balca iki ehliyet sz konusudur. Bunlardan biri "hak ehliyeti" (medeni haklardan yararlanma ehliyeti), dieri ise "fiil ehliyeti" (medeni haklar kullanma ehliyetidir. Hak ehliyeti, bir kimsenin hak ve bor sahibi olabilme, yani haklarn ve borlarn sahibi olabilme iktidardr. Hak ve bor sahibi olabilme iktidarna sahip bulunan varlklar hukukta "ahs" sayldklarna gre, hak ehliyeti ile ahs kavramlar ayn anlama gelmektedir. Hak ehliyetinden hibir ayrm gzetilmeksizin herkes yararlanr. Haklara ve borlara sahip olma www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

ehliyeti bakmndan ahslar arasnda genellik ve eitlik ilkesi geerlidir. Fiil ehliyeti ise, bir kimsenin bizzat kendi fiil ve muameleleriyle kendi lehine haklar, aleyhine borlar yaratabilme iktidardr. FiiI ehliyetinin ikisi olumlu, biri olumsuz olmak zere balca art vardr ki, bunlar da "mmeyyiz olmak", "reit olmak" ve "mahcur (kstl) olmamak"tr. FiiI ehliyetinin ieriine, hukuki muamele ehliyeti, haksz fiillerden sorumlu olma ehliyeti ve dava ehliyeti dahildir. MLKYET Ayni haklardan sahibine tam ve en geni yetkiler vereni mlkiyet hakkdr. Mlkiyet hakk sahibine, eyay "kullanma", ondan "faydalanma" ve onunla ilgili her trl "tasarruflarda bulunma" yetkilerini veren snrsz ve tam bir ayni haktr. KONUSU: Mlkiyet hakknn konusunu sadece maddi mallar (eyalar) tekil eder. Maddi olmayan mallar (rnein fikir rn) eserler ile alacaklar zerinde mlkiyet olmaz. KAPSAMI: mlkiyet hakknn kapsamna, asl eya ile birlikte onun "mtemmim cz'leriyani tamamlayc paralar" ve "teferruat-yani eklentileri” de dahildir. TRLER: Mlkiyet iki eklide ortaya kabilir: a. Tek Mlkiyet: Bir kimsenin bir eyin tamam zerinde tek bana mlkiyet hakk sahibi olmasdr.. ' b. Birlikte Mlkiyet: Bir ey zerinde birden fazla kimsenin ayn anda mlkiyet hakk sahibi bulunmalar demektir. GAYRMENKUL MLKYET: Konusunu bir gayri menkuln oluturduu mlkiyettir. Arazi, Madenler, Tapu sicilinde bamsz ve daimi olmak zere kaydedilen haklar ve kargir bir binann bamsz blm gayrimenkul saylr. KAZANILMASI: Gayri menkuller zerindeki mlkiyete hakkn kazanlmas iki yolla olur: a. Aslen kazanma: igal ve yeni arazi olumas gibi sebeplerle gerekleir. b. Devren kazanma: Bir gayrimenkul zerindeki mlkiyet hakknn eski maliklerden bir hukuki muamele dolaysyla elde edilmesidir. Devren kazanmann geerli olabilmesi iin, devir szlemesinin resmi ekilde yaplmas ve tapu siciline tescil edilmesi gerekir. MENKUL MLKYET: Menkul mlkiyetinin konusu bir yerden dier yere nakledilebilen eya oluturur. (otomobil, elbise, hal gibi) KAZANILMASI: ki yolla gerekleir. a. Aslen kazanma: ihraz, lukata, define gibi yollarla olur. b. Devren kazanma: Eski malikten bir hukuki muamele dolaysyla elde edilmesidir. Menkullerde mlkiyetin intikali iin "teslim" gerekir. ZEL HUKUKUNUN DALLARI ZEL HUKUKUN DALLAR I. Medeni Hukuk 2. Ticaret Hukuku 3. Devletler zel (Hususi) Hukuku 1- MEDEN HUKUK Fertlerin doumlarndan lmlerine kadar ahsi durumlarn ve ilikilerini dzenleyen hukuk www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

daldr. Kayna 1926 tarihli Trk Medeni Kanunu ile ayn tarihli Borlar Kanunudur. Medeni Kanun 4 ksmdan oluur Ayrca bir de balang ksm vardr. Medeni hukuk 5'e Ayrlr A. BORLAR HUKUKU B. AHSIN HUKUKU C. ALE HUKUK D.MRASHUKUKU E. EYA HUKUKU A. AHSIN HUKUKU: ahslarn trlerini, ehliyetlerini, hsml, ikametgah, ahsiyetin balangc ve sona ermesi konularn dzenler. B. ALE HUKUKU: Aile ilikilerini dzenler. Nian1anma, evlenme, boanma, vesayet, nesep, velayet, ocuun anne ve babasyla olan ilikileri C. MRAS HUKUKU: Mirasa ilikin hususlar dzenler. Miras brakan kiiye MURS denir. Kendisine miras kalan kiiye miras denir. Miras kalan mallarn btnne tereke denir. D. EYA HUKUKU: ahslarn eyalar zerindeki hak ve yetkilerini ve bundan kaynaklanan uyumazlklar dzenleyen medeni hukuk blmdr. Eya hukukunun konusunu byk apta AYN HAKLAR OLUTURUR. Ayni Hak; Eya zerinde sahibine en geni yetkileri veren ve herkese kar ileri srlebilen haktr. Sahibi olduumuz mal zerindeki en geni hak mlkiyet hakkdr. D. BORLAR HUKUKU: ahslar arasndaki bor ilikilerini dzenler. ahslar arasndaki kaynaktan oluabilir. BOR; 1. Hukuki lem, rnein; szleme 2. Haksz Fiil, rnein; adam ldrme 3. Sebepsiz Zenginleme, vermi olduumuz bir eyin sebebinin ortadan kalkmas, rnein; Nianlanmann bozulmas. Bir bor ilikisinde, ALACAKLI+BORLU+EDM den oluur. EDM; Borlunun bir eyi vermek, yapmak yerine getirmekten kanmakla ykml olduu husus yada eydir. 2. TCARET HUKUKU ahslar arasndaki ticari ilikileri dzenler. Ticaret hukuku 5 blmden oluur; TCARET HUKUKU; A. TCAR LETME HUKUKU B. RKETLER HUKUKU C. DENZ TCARET HUKUKU D. SGORTA HUKUKU E. KIYMETL EVRAK HUKUKU Ticaret kanunu 1564 maddeden meydana gelmitir. A. TCAR letme HUKUKU Trk ticaret kanunu iletme_ esasna dayanmaktadr. Ticari letme; Ticarethane, fabrika yada ticari ekilde iletilen dier messeselere ticari iletme denir. Tacir; Bir ticari iletmeyi ksmen dahi olsa kendi adna ileten kimseye tacir denir. Tacir dnda kalan kiilere esnaf denir. www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

B. RKETLER HUKUKU irket (ortaklk) iktisadi bir amac gerekletirmek yani kazan elde ederek bunu ortaklar arasnda datmak amacyla kurulmu olan tzel kiiliktir. Ticaret kanununda 4 tr irket dzenlenmitir. Bunlara ilaveten kooperatifte tzel kiilik tar ve irket saylr. Kooperatif Kooperatifler Kanununda dzenlenmitir. irketler unlardr; RKETLER; 1. KOLLEKTF RKET 2. KOMANDT RKET 3. ANONM RKET 4. LMTED RKET 5. KOOPERATF 1. KOLLEKTF RKET: Ticari bir iletmeyi bir ticaret nvan altnda iletmek zere gerek kiiler arasnda kurulan ve irket borlarndan dolay ortaklardan hibirisinin sorumluluunun snrlandrllmam bulunduu irkettir. KOLLEKTF RKETTE ORTAKLAR RKETN BORLARINDAN DOLAYI SINIRSIZ VE MTESELSLEN SORUMLUDURLAR. 2. KOMANDT RKET: Ticari bir iletmeyi bir ticaret nvan altnda iletmek zere kurulan ve ortaklardan bir yada birkann irket alacakllarna kar snrl sorumlu, dier ortaklarn ise snrsz sorumlu bulunduu irkettir. ORTAKLARDAN BR YADA BRKAI SINIRLI DER ORTAKLAR SE SINIRSIZ SORUMLUDURLAR. SINIRSIZ SORUMLU; KOMANDTE SINIRLI SORUMLU; KOMANDTER 3. ANONM RKET: Bir nvana sahip, esas sermayesi muayyen ve paylara blnm olan borlarndan dolay da sadece malvarlyla snrl olarak sorumlu buluna' ANONM RKET EN AZ BE ORTAKLA KURULUR SERMAYES EN AZ 5 MLYAR OLMALIDIR. SERMAYE HER BR EN AZ 500 TL DEERNDE PAYLARA AYRILIR. HER BR PAYI TEMSL ETMEK ZERE IKARILAN BELGEYE HSSE SE DEN DENR 4. LMTED RKET: Bir Ticaret nvan altnda kurulan ve ortaklarn sorumluluu snrl olan ve irket sermayesi muayyen olan irkettir. ORTAK SAYISI EN AZ 2 EN FAZLA 50 OLABLR. RKET SERMAYES EN AZ 500.000.000 TL OLMALIDIR. LMTED RKETLER BANKACILIK VE SGORTACILlK YAPAMAZLAR. 5. KOOPERATFLER: Ortaklarnn iktisadi karlarn meslek ve geinmelerine ilikin ihtiyalarn karlkl yardm dayanma ve kefalet eklinde salayp koruyan deiir sermayeli kurululardr. Kooperatiflerin paylan en az i 0.000 TL ve en fazla 500.000 TL olabilir. KOOPE RATFLER EN AZ YED K LE KURULUR. 3. KlYMETL EVRAK HUKUKU Kymetli Evrak; Hakkn senede bal olduu ve senetsiz devredilmesinin yada ileri srlmesinin mmkn olmad senetlerdir. Kymetli evraklar unlardr; 1. BONO 2. POLE 3. EK 4. HSSE SENETLER 5. TAHVLLER 6. KONSMENTO www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

7. MAKBUZ SENED 8. VARANT. BONO POLE VE EKE KAMBYO SENED DENR. KIYMETL EVRAK DEVR YNNDEN E AYRILIR; KIYMETL EVRAKIN DEVR; 1. NAMA YAZILI KIYMETL EVRAK 2. EMRE YAZILI KIYMETL EVRAK 3. HAMLE YAZILI KIYMETL EVRAK NAMA YAZILI KIYMETL EVRAK: Bakasnn adna yazl olan senettir. EMRE YAZILI KIYMETL EVRAK: Belirli bir kimsenin veya o kimse tarafndan gsterilen kiinin alacakl olduu anlalan senetlerdir. 4. DENZ TCARET HUKUKU Denizde gemilerle eya ve yolcu tama ilerini dzenleyen hukuk kurallarndan oluur. Gemi; Tahsis edildii gayeye uygun olarak kullanlmas denizde hareket etmesi imkanna bal bulunan ve pek de kk olmayan her trl tekneye denir. Bayrak; Geminin bal olduu devleti gsterir. Balama liman; Gemiye ait seferlerin ynetildii limandr. Gemi Sicili; Gemilerin yazld sicildir. Donatan; Gemisini deniz ticaretinde kullanan kiiye denir. Kaptan; Gemiyi sevk ve idare eden kimseye denir. Navlun Szlemesi; Deniz yoluyla eya tamak zere yaplan szlemeye navlun szlemesi denir. . Navlun;Tama karlnda denen crete denir. 5. SGORTA HUKUKU Sigorta ikiye ayrlr; SGORTA; 1. ZEL SGORTALAR 2. SOSYAL SGORTALAR A. BAKUR B.SSK C. EMEKL SANDII Sosyal sigortalar mecburidir. Sigorta Poliesi; Taraflarn karlkl hak ve borlarn gsteren ve sigortac tarafndan sigorta ettirene verilen belgeye denir. Sigorta primi; Sigorta ettirenin sigortacya demek zorunda olduu crettir. Sigorta Tazminat; Tehlikenin gereklemesi yada hasarn olumas sonucunda sigortacnn sigorta ettirene deyecei tazminattr. 3. DEVLETLER ZEL HUKUKU Bir kiiyi devlete balayan hukuki baa vatandalk ve bu kiiye de vatanda yada (teba) denir. Uyrukluk iki ,ekilde kazanlr UYRUKLUGU KAZANMA EKLLER; 1. ASL UYRUKLUK; (DOUMLA KAZANILAN UYRUKLUKTUR) 2. MKTESEP (KAZANILMI) UYRUKLUK; DOUMDAN BAKA BR SEBEPLE VATANDALIIN KAZANILMASIDIR. www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

rnein bir Trk'le evlenen yabanc devlet vatanda kadn, Trk vatandaln kazanr. KANUNLAR HTLAFI (YASALAR ATIMASI): Yabanclk unsuru tayan ilikilerde hangi devlet kanununun uygulanacan ya da uyumazln hangi devlet mahkemesinde zmleneceini gsterir. ZET: zel hukuk, ahslarn birbirleriyle olan ilikilerini, yani "eitleraras ilikileri" dzenleyen hukuk kurallarnn tmdr. "Kamu Hukuku" gibi "zel Hukuk" da bir st kavram olup eitli hukuk dallarna ayrlr. zel hukukun dallar, Medeni Hukuk, Ticaret Hukuku ve Devletler zel Hukukundan ibarettir. Medeni Hukuk, ahslarn toplum halinde yaamas bakmndan bir hkm ve deer arz eden btn eylem ve davranlarn, ilemlerini ve ilikilerini dzenleyen hukuk kurallarnn tmdr. Ticaret hukuku, ahslar arasndaki "ticari ilikileri" dzenleyen hukuk kurallardr. Devletler zel Hukuku, eitli devletlere mensup bulunan, ayn uyruklukta (tabiiyette) olmayan ahslar arasndaki zel hukuk ilikilerine hangi devletin kanununun uygulanacan ve ahslarla eylerin uyrukluunu dzenleyen hukuk kurallarndan oluur.

AHSYETN KORUNMASI ahsiyeti oluturan unsurlar,.ehliyetler, ahsi haller ve ahsiyet' haklardr. ahsiyet haklar, mutlak haklardandr. ahsiyet haklar,ahsa bal haklardandr. AHSYET HAKLARININ KONUSU:ahsiyet haklar, bir ahsn, maddi, manevi ve iktisadi btnl zerindeki mutlak haklardr. AHSYETN DAHLEN KORUNMASI: Bir ahsn. ahsiyeti haklarnn bizzat kendisine kar korunmas demektir: Medeni Kanuna gre, kimse medeni haklardan ve onlar kullanmaktan feragat edemez. AHSYETN HARCEN KORUNMASI: ahsiyet haklarn dtan gelebilecek olan haksz saldrlara kar korumak demektir. . . ahsiyeti da kar koruyan drt dava vardr: 1. Tespit davas: ahsiyet hakk hukuka aykr olarak tecavze urayan kimse, sona ermesine ramen etkisi devam eden tecavzn hukuka aykrlnn tespitini ve gerekiyorsa kararn yaynlanmasn yada nc kiilere bildirilmesini talep edebilir. 2. Men Davas: Bir kimsenin ahsiyet haklarna kar haksz bir saldrda bulunulmas ve saldrnn hala de devam etmekte olmas halinde alabilecek olan dava tecavzn men'i davasdr. , 3. nleme, Davas: Halen mevcut olmamakla beraber bir takm belirtiler den pek yakn bir zamanda gereklemesi beklenen bir haksz saldr tehlikesine kar alan davadr. 4. Tazminat Davas: Haksz saldr Sonunda zarar gereklemise, zararn tazmin edilmesi gerekir. Maddi zararn giderilmesi iin alan dava maddi tazminat, manevi zarar giderilmesi iin alan dava ise manevi tazminat davasdr.

1.Bir ahsn ahiyet haklarna bizzat kendisine kar korunmasna ne denir? www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

A) ahsiyetin dahilen korunmas B) ahsiyetin haricen korunmas C) ahsiyetin kamu kudreti ile korunmas D) ahsiyetin devlete korunmas E) Hibiri Yant: A'dr. ahsiyetin dahilen korunmas, bir ahsn ahsiyet haklarnn bizzat kendisine kar korunmas demektir.

2.Aadakilerden hangisi manevi btnlk zerindeki haklarn konusunu tekil eden manevi varlklardan saylmaz? A)'Resim B) ikametgah C) Sr ve nanlar D) isim E) eref ve haysiyet Yant: B'dir. ikametgah, manevi varlklardan saylmaz. 3. Aadakilerden hangisi ahsiyeti da kar koruyan davalardan biridir? A) istihkak B) Menkul C) Alacak D) ade E) Tazminat Yant: E'dir. Tazminat Davas ile hukuka aykr ekilde ika edilen fiil ile uranlan zararn giderilmesi talep edilir.

4.Aadakilerden hangisi ahsiyet haklarnn zelliklerinden biri deildir? A) Doum ile kazanlmas B) ahsa bal olmas C) Miraslara geebilmesi D) Herkese kar ileri srlebilmesi E) lm ile ortadan kalkmas Yant: C'dir. ahsiyet haklar, bakalarna devredilemedikleri gibi, miraslara da gemezler.

5.Bir kimsenin manevi btnlne ynelik saldrnn durdurulabilmesi iin almas gereken dava hangisidir? . A) Tespit B) Men C) Tazminat D) stihkak E) Hibiri Yant: B'dir. Halen devam eden tecavzn durdurulabilmesi iin almas gereken dava men davasdr. 6.Aadakilerden hangisi ahsiyeti koruyan davalardan biri deildir? A) Tazminat B) Men C) Tespit D) ptal E) nleme, www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

Yant: D'dir. iptal davas, hukuka aykr idari ilemlerin iptali iin alr. ZET: ahsiyet haklar bir ahsn maddi, manevi ve iktisadi btnl ve varlklar zerindeki mutlak haklardr. O halde bir kimse, ahsiyetine dahil olan unsurlara rnein salna, vcut tamlna, eref ve haysiyetine, srlarna, ismine, resmine ve hrriyetlerine kar haksz saldrlarda bulunmaktan kanlmasn herkesten ister. ahsiyet haklar ahsa bal hak olduklarndan, bakalarna devredilemedikleri gibi, miraslara da gemezler. Hukuk dzeni ahsiyetin korunmas iin gerekli nlemleri almtr. ahsiyet dahilen ve haricen olmak zere iki trl korunmaktadr. ahsiyetin dahilen korunmas demek, bir ahsn ahsiyet haklarnn bizzat kendisine kar korunmas demektir. Bu da, kimsenin ksmen bile olsa hak ve fiil ehliyetlerinden feragat etmesinin ve hrriyetlerini hukuka ve ahlaka aykr biimde kstlamasnn nlenmesi eklinde olmaktadr. ahsiyetin haricen korunmas ise, ahsiyet haklarna bakalar tarafndan yaplacak haksz saldrlara kar bir kimsenin eitli davalarla himaye edilmesidir. Bu davalar; tespit, men, nleme ve tazminat davalardr. Tazminat davalar da maddi ve manevi tazminat olmak zere ikiye ayrlr. SINIRLI AYNI HAKLAR Snrl ayni haklar sahibine mlkiyet hakk gibi tam ve geni yetkiler deil, snrl yetkiler veren ayni haklardr. Bunlar sahibine ya "kullanma" ya da o eyadan "yararlanma" yetkisi verirler. e ayrlrlar. A. RTFAK HAKLARI: Sahiplerine bakasna ait bir ey zerinde sadece kullanma veya yararlanma ya da hem kullanma hem de yararlanma yetkilerini veren ayni haklardr. grupta toplanrlar: 1. Ayni irtifak Haklar: Bir gayrimenkul malikinin lehine ve dier gayrimenkul malikinin aleyhine olmak zere kurulan irtifak haklardr. . 2. ahsi irtifak Haklar: Bir kimse lehine o kimsenin bir gayrimenkuln maliki olup olmadna baklmakszn kurulan irtifak haklardr 3. Kark irtifak Haklar: Mahiyetleri itibariye ayni ve ahsi irtifak haklarnn niteliini tayan irtifak haklardr. B. REHNHAKLARI: Sahibine alacam borludan alamad taktirde rehin' konusu eyay paraya evirterek, alacan elde etme yetkisi veren ayni haklardr. Gayrimenkul ve menkul rehni olarak ikiye ayrlr. 1. Gayrimenkul Rehni: Gayrimenkul rehininin konusunu, gayrimenkul eya tekil eder. Ancak bir gayrimenkuln rehnedilebilmesi iin "tapuda kaytl olmas" gerekir. . . Medeni kanun trl gayrimenkul rehni kabul etmitir: Bunlar da "ipotek", "ipotekli bor senedi" ve "irad senedi"dir. 2. Menkul Rehni: Gayrimenkul olmayan bir ey veya hakkn, bir alacaa teminat tekil etmek zere ve alacan alamayan alacaklya rehin olarak verilen eyin sat bedelinden alacan elde etmek imkann veren bir rehin trdr.

MLKYETN DEVR AMACINI GDEN SZLEMELER

www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

1. SATIMSZLEMES: Satcnn satlan mal, alcnn stlendii bir bedel karlnda satcya vermeyi ve mlkiyeti nakletmeyi ykmlendii bir szlemedir. Satm szlemesi "iki tarafa bor ykleyen" szlemelerdendir. SATIM SZLEMESNN. ESASLI UNSURLARI: Bir szlemenin esasl unsurlar demek; o szlemenin mevcut olabilmesi iin mutlak surette bulunmas gerekli olan unsurlar demektir. Satm szlemesinin esasl unsurlar "satlan ey", "semen" ve taraflarn satlan ey ile semenin mbadele edilmesi hususunda "anlamalar"dr. - . TRLER: - Menkul Satm - Gayrimenkul satm, - Numune zerine satm - Tecrbe ve muayene artyla satm - Taksitle satm - Arttrma ile satm SATIM SZLEMESNIN HKMLERI: iki ynden ncelenir: 1) Satcnn Borlar: Drt grupta toplanr: - Teslim ve mlkiyeti nakit borcu - Satlan saklama borcu - Ayba kar tekeffl borcu - Zabta kar tekeffl borcu 2) Alcnn Borlar: ki grupta toplanr: - Semeni deme borcu - Satlan! teslim alma borcu II- TRAMPA SZLEMESI: Trampa'da satm gibi mlkiyetin devri amacn gden bir szlemedir. Ancak, satm bir maln para ile mbadele edilmesi olduu halde, trampa bir maln baka bir mal ile mbadele edilmesidir. . Satm szlemesine ilikin hkmler, trampada da uygulanr. III- BAILAMA SZLEMESI: Balama szlemesi ile bir kimse, malvarlnn tamamn veya bir ksmn teberru (karlksz kazandrma) kasdyla, bir kimseye devreder veya taahht eder. Balama bir kazandrc ilemdir. TRLERI: iki trde yaplabilir. a) Elden Balama: Sadece eyann teslimi ile gerekleir: b) Balama Taahhd: Yazl ekilde yaplmak gerekir. 1.Aadaki kavramlardan hangisi "karlksz kazandrma" anlamn tar. A) Teberru B) Akit C) Skna D) Vedia E) ufa Yant: A'dr. 2."Gayrimenkul satmlarn resmi ekilde yaplmas gerektir" Menkul satmlar ne eklide yaplmaldr? A) Resmi B) Yazl . C) Szl D) Resmi szl E) Herhangi bir ekilde yaplmak gerekmez. Yant: E'dir. 3.Aadakilerden hangisi satm szlemesinin trlerinden biri deildir? www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

A) Ak Arttrma B) Tecrbe artyla satm C) Menkul satm D) potek E) Nmune zerine satm Yint: D'dir. 4."Balama Szlemesi"nde ama nedir? A) Teberru B) ivaz C) Saik D) Kast E) Hibiri Yant: A'dr. 5."Trampa" ne demektir? A) Maln, para ile deitirilmesi. B) Maln, malla deitirilmesi C) Maln, herhangi bir ey ile deitirilmesi D) Parann para ile deitirilmesi E) Hibiri Yant: B'dlr.

6.Aadakilerden hangisi, satm szlemesinde satcnn borlarndan biri deildir A) Ayba kar tekeffl borcu B) Zabta kar tekellf borcu C) Satlan teslim etme borcu D) Mlkiyeti nakiI borcu E) Satlan sigorta ettirme borcu Yant: E'dir. 7.Bir kimsenin, kendi kitabn arkadann kitabyla deitirmek hususunda anlama yapmas aadaki szlemelerden hangisine bir rnektir? A) Takas B) Trampa C) Satm D) Balama E) Mahsup Yant: B'dir.

KULLANDIRMA AMACINI GDEN SZLEMELER 1. KRA SZLEMES: Bununla bir kimse (kiralayan), bir bedel (cret) karlnda bir eyin kullanlmasn veya ondan yararlanlmasn belli bir sre iin baka bir kimseye (kirac) brakmay taahht eder. TRLER: ki trde yaplabilir. A) xxx kira: Kiracya, kiralanan eyi sadece kullanma hakkn veren kira trdr. B) Haslat Kiras: Kiracya, kiralanan eyi kullanma hakknn yannda, onun semerelerini toplama hakkn da verir. KRA SZLEMESNN HKMLER: Kiralayan ve kirac asndan iki grupta toplanr. 1. Kiralayann borlar: Kiralayan, kiralayan eyi szlemenin gayesine uygun ekilde kullanmaya elverili bir halde kiracya teslim etmek ve kira sresi boyunca onu bu halde bulundurmak zorundadr. www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

2. Kiracnn borlar: Kirac. kira bedelini demek ve kiralanan eyi zenle kullanmak ve dnem sonunda kiralanan eyi geri vermek zorundadr. KRA SZLEMESNN SONA ERMES: Kira szlemesinin sona ermesi sebepleri unlardr. - Srenin gemi olmas - Feshi bildirme - Fesih -Kira-kanununa gre tahliye - nemli sebeplerden dolay feshi bildirme II. ARIYET SZLEMES: Ariyet ile ariyet veren bir eyin bedava kullanlmasn ariyet alana brakma ve alan dahi o eyi kullandktan sonra geri vermekle ykml olur. . III. KARZ SZLEMES: Karz szlemesi ile karz veren, bir miktar para veya dier bir misli eyin mlkiyetini karz alana devretmeyi, karz alanda miktar ve vasfta eit ayn trden misli eyi karz verene geri vermeyi taahht ederler. TRLERI: 1. xxx Karz: Karlksz yaplan karzdr. 2. Ticari Karz: Daima ivazldr, faiz vermek gerekir. 1."Ariyet" ne tr szlemelerdendir? A) Kullandrma amacn gden szlemeler B) grme amacn gden szlemeler C) Mlkiyetin devri amacn gden szlemeler D) Saklama amac gden szlemeler E) Teminat amac gden szlemeler Yant: -A'dr.

2.Hakkn yannda, semerelerin de szlemede "alacak" olarak konu tekil ettii kra tr aadakilerden hangisidir? A) xxx kira B) Nevi ile belli bir eyin kiras C) ahs ile belli bir eyin kiras D) Haslat kiras E) Hibiri Yant: D'dr.

3."Ariyet szlemesi"nin konusu nedir? A) Tketilemeyen eyler B) Tketilebilen eyler www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

C) Menkul eyalar D) Haklar E) Gayrimenkuller Yant: A'dr

4."Para"nn semeresine ne ad 'verilir? A) Gelir B) Faiz C) Semer D) Akar E) r Yant: B’dir.

5.dn verenlerin uygulayacaklar -faiz oranlarn kim tespit eder? A) Maliye Bakanl B) Ticaret Bakanl C) Ticaret Mahkemesi D) TB.M.M. E) Uyumazlk Mahkemesi Yant: A'dr.

6.Aadakilerden hangisi kullandrma amal szlemelerden biri deildir? A) Vedia B) Karz C) Ariyet D) xxx Kira E) Haslat Kiras Yant: A'dr.

7.Aadakilerden hangisi karz szlemesinin konusu olabilir? A) Kitap B) emsiye C) Para' D) Tava E) Otobs Yant: C'dir

GRME AMACINI GDEN SZLEMELER I. HZMET SZLEMES: Bununla bir kimse (ii), belirli veya belirsiz bir sre iin hizmet grmeyi, dier taraf (iveren) ise buna karlk bir, cret demeyi taahht eder Hizmet Szlemesi "tam iki tarafa bor ykleyen szlemelerdir. ,. UNSURLARI: Hizmet Szlemesinin esasl unsurlarndan bir iinin "hizmet taahhd" dieri ise iverenin "cret taahhd"dr. HKMLER: ii ii bizzat yapmak, iverenin talimatna uymak, zen gstermemek zorundadr. veren ise, iiye cretini demek, avans vermek, alet ve malzemeyi salamak zorundadr,

www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

II. STSNA SZLEMES: Konusu insan emei olan szlemelerdendir. Bununla bir kimse (mteahhit), dier tarafn (i sahibi) demeyi taahht ettii bir cret karlnda bir ey imal etmeyi taahht eder. "ey"den kast bir eya'dr. HKMLER: 1. Mteahhit ii bizzat yapmak, ie. zen gstermek ve ii zamannda bitirmekle ykmldr. 2. sahibi ise creti demek, eserin aypl olmas halinde mteahhide durumu bildirmekle ykmldr. III. VEKALET SZLEMES: Bununla bir kimse (vekil), vekalet veren tarafa (mvekkil) bir iin idaresini veya bir hizmetin grlmesini taahht eder, Vekalet szlemesinde zamann nemi yoktur. TRLER: xxx vekalet, itibar mektubu, itibar emri, tellallik gibi trleri vardr. HKMLER: 1. Vekilin Borlar: - i iyi bir ekilde yapmak - i bizzat ,yapmak 2. Vekalet verenin borlar: - cret demek - Masraflar karln demek SONA ERMESI: Vekalet, azil ve istifa ile ayrca vekalet verenin lm ve iflas ile sona erebilir.

1."stisna" ne tr szlemelerdendir? A) i grme amacn gden szlemelerden B) Kullandrma amacn gden szlemelerden C) Mlkiyetin devri amacn gden _zlemelerden D) Saklama amac gden &zler1olarden E) Teminat amac gden szlemelerden Yant: A'dr. 2.Bir ahsn baka bir kimsenin resmini yapmas, hangi szlemenin konusunu oluturur? A) stisna B) Vedia C) Vekalet D) Hizmet E) Emanet Yant: A'dr. 3.Aadakilerden hangisi "Vekalet Szlemesi" trlerinden biri deildir? A) Simsarlk B) tibar emri C) tibar mektubu D) xxx vekalet E) Mteselsil vekalet Yant: E'dir.

4."stifa" ne demektir? A) i brakma B) e alnma C) i tatil etme D) i alma E) Hibiri Yant: A'dr. www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

5.Vekalet verenin, tek tarafl irade aklamasyla szlemeyi feshetmesine ne denir? A) Kabul, B) Red C) stifa D) Azil E) Vekil Yant: D'dir. 6.Hizmet szlemesini dzenleyen hkmler, Borlar Kanunu dnda aadaki kanunlarn hangisinde yer alr? A) cra - flas Kanunu B) Medeni Kanun C) Ticaret Kanunu D) Ceza Kanunu E) Toplu szlemesi, grev ve lokavt kanunu Yant: E'dir.

7.stisna Szlemesinde, In balangcnda kesin surette tespit edilmi olan crete ne ad verilir? A) Takribi cret B) Gtr cret C) Pein cret D) Brt cret E) Nakdi cret Yant: B'dir.

NTE. 26 SAKLAMA VE TEMNAT AMACINI GDEN SZLEMELER I. VEDIA SZLEMESI: Bununla, vedia alan (mstevda) vedia veren (mudi) tarafndan kendisine tevdi edilen (braklan) eyi kabul ve onu emin bir yerde saklamay taahht eder. Herhangi bir ekle tabi deildir. HKMLER: Vedia alan, vedia konusu olan eyi vedia verenin izni olmadka kullanamaz. Vedia veren ise, btn masraflar demek zorundadr. TRLER: 1. xxx Vedia: Eyann kullanlmasnn mmkn olmad vediadr. 2. Usulsz Tevdi: Vedia alan, xxx vediada olduu gibi aynen deil, eyay mislen geri vermekte ykmldr. Ayrca yediemine tevdi, Ardiye, Mukavelesi ve Otelciye tevdi trleri vardr. II. KEFALET SZLEMES:Borlunun borcunu ifa etmemesi halinde, kefilin bundan ahsen sorumlu olmasn alacaklya taahht ettii szlemedir. Tek tarafa bor ykleyen szlemelerdendir. GEERLLK ARTLARI: 1. Asl artlar: Geerli bir asli borcun bulunmas ve kefilin ehliyeti 2. ekil artlar: Szleme yazl ekilde yaplmas ve sorumlu olunacak miktarn szlemede yazl olmas gerekir. TRLERI: Kefalet szlemesinin xxx, Mteselsil, Birlikte, Kefile Kefalet ve Rcua Kefalet olmak zere be eidi vardr. SONA ERMES: Asl borcun fa, imkanszlk, takas gibi sebeplerle ortadan kalkmas halinde sona erer. www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

Szleme Trleri II Vekalet Szlemesi, Kefalet Szlemesi, Finansal Kiralama Szlemesi, Franchise Szlemesi, Factoring Szlemesi Vekalet Szlemesinin tanmn verebilmek, Vekalet szlemesinin taraflarn ve bunlarn ykmllklerini kavrayabilmek, Szlemenin sona erme nedenlerini saptayabilmek Vekalet szlemesiyle vekil, vekalet verene kar bir iin idaresini veya bir hizmetin grlmesini stlenir. Vekalet szlemesi cretli olabilecei gibi cretsiz de olabilir. Vekil kural olarak stlendii ii bizzat yapmak zorundadr, bakasna yaptramaz. Ancak kanunda belirlenen ayrk durumlarda, o ii bakasna yaptrabilir. Vekalet szlemesi, dier szlemeler gibi normal sona erme sebepleriyle ortadan kalkabilir. Ayrca vekalet szlemesine zg sona erme sebebi olan azil veya istifa sebebiyle de vekalet szlemesi sona erebilir. stifa, vekilin tek tara irade aklamas ile szlemeyi sona erdirmesidir. Azil ise, vekalet verenin tek tara irade aklamas ile vekilin grevine son vermesidir. Kefalet Szlemesinin tanmn verebilmek, Kefalet szlemesinin taraflarn ve bunlarn ykmllklerini kavrayabilmek, Szlemenin sona erme nedenlerini saptayabilmek Kefalet, teminat (gvence) amacn gden szle melerdendir. Kefalet szlemesiyle kefil borlunun borcunu ifa etmemesi halinde bundan ahsen sorumlu olmay alacaklya taahht eder. Kefalet borcu ancak geerli bir asli borcun mevcudiyeti halinde hkm ifade ettiinden "fer’i" bortur. Kefalet borcu ayn zamanda "tali" bir bortur; zira nce asl borlunun takip edilmesi ve bor asl borlu tarafndan denmezse ondan sonra kefile bavurulmas gerekir. Kefalet szlemesinin geerli olarak doabilmesi iin, geerli bir asli borcun mevcut olmas, kefilin ehliyeti, szlemenin yazl olarak yaplmas ve kefilin sorumlu olaca tutarn belirtilmi bulunmas gerekir. Kefil asl borlu ile birlikte, borlunun kusur veya temerrdnn kanuni sonularndan, dava ve takip masraflarndan ve faizlerden sorumludur. Finansal kiralama szlemesinin tanmn verebilmek, finansal kiralama szlemesinin taraflarn ve bunlarn ykmllklerini kavrayabilmek, szlemenin sona erme nedenlerini saptayabilmek Finansal kiralama szlemesinin esas, maln mlkiyet hakk ile ekonomik olarak ie yararllnn birbirinden ayrlmas, maln hukuki sahibi ile ekonomik sahibinin farkl kiiler olmasdr. Finansal kiralama szlemesi kiralayann, kiracnn istemi ve seimi zerine nc kiiden satn ald veya baka ekilde salad maln zilyetliini, her trl fayday salamak zere ve belli bir sre feshetmemek art ile bedeli karlnda, kiracya brakmay ngrd bir szlemedir. Finansal kiralama szlemesinin esasl unsurlar; finansal kiralama konusu mal, finansal kiralama bedeli, feshedilmezlik sresi ve taraflar arasndaki anlamadr. Kiracnn temel borcu, kiralama bedelini demek, kiralayann temel borcu ise, szleme konusu mal satn alarak veya baka ekilde salayarak zilyetli ini kiracya brakmaktr. Finansal kiralama szlemesi, sreli ise kendiliinden sona erebilecei gibi, taraflardan birinin feshi ve szlemeden dnmesi gibi nedenlerle sona erer. Franchise szlemesinin tanmn verebilmek, franchise szlemesinin taraflarn ve bunlarn ykmllklerini kavrayabilmek, Szlemenin sona erme nedenlerini saptayabilmek Franchising, bir kimsenin, bakasnn ilke ve buyruklarna uyarak ve bir bedel karlnda onun rnn ya da hizmetini deerlendirerek pazarlama imtiyaz salamasdr. Franchise verenin borlar, mallar franchise alana kullandrma ve franchise alan desteklemektir. Franchise alann borlar ise; mal ya da hizmetin srmn yapmak ve artrmak, kendisine sunulan maddi olmayan mallar kullanmak, iletme pazarlama ilkelerine uymak ve cret demektir. Franchise szlemesi, srenin sona ermesi, olaan fesih, olaanst fesih, taraflardan birinin lm, ias ve ehliyetini kaybetmesi hallerinde sona erer. Factoring szlemesinin tanmn verebilmek, factoring szlemesinin taraflarn ve bunlarn www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

ykmllklerini kavrayabilmek, szlemenin sona erme nedenlerini saptayabilmek Factoring, mterinin nc kiilerden olan alacaklarnn, factoring irketi tarafndan bedeli pein denerek satn alnmasdr. Mal ve hizmet sat yapan bir ticari iletmenin vadeli alacaklarnn factor denilen bir mali kurulu tarafndan, alacaklya bavuru hakk olmakszn satn alnd finansal hizmettir. Verilen tanmdan da anlalaca gibi factoring ileminde ilgili taraf bulunmaktadr:Mterinin alacaklarn, karln pein olarak deyerek devir ve satn alan irket (factor), alacaklarn factoring irketine devreden iletme (satc) ve mterinin alacakl olduu iletme ya da kii (borlu) SZLEMEDE EKL ekil iradenin belli bir biimde veya belli vastalarla aklanmas demektir. Kanuni ekil: Bizzat kanunun ngrd ekildir. radi ekil: Kanunun ekle tabi tutmad bir szlemeyi taraftarn kendi istek ve iradeleriyle ekle bal klmalardr. Taraflar bir ekil kararlatrmlarsa bu ekil geerlilik ekli niteliine brnr. ki tarafn kararlatrd ekle uygun yaplmayan szleme taraflar balamaz. Geerlilik ekli: Bir szleme belirtilen ekilde yaplmadka geerli olarak domayacaksa bu ekil geerlilik artdr. Borlar kanununda kural szlemelerin ekilsizce yaplmasdr. spat ekli: Bir szlemenin varlnn ispat iin ngrlen ekildir. spat ekli borlar hukukunu ilgilendirmez. ispat ekli Medeni Yarglama Hukukunu ilgilendirir. Medeni Yarglama hukukunu dzenleyen Hukuk Usul Muhakerneleri Kanununa gre baz ilemlerin yapldklar zamanki miktarlar veya deerleri belli bir rakam at takdirde bunlarn senetle ispatn art komaktadr. 40.000.000,-TL yi aan szlemeler yazl ekilde-senetle ispat olunmaldr. Usul Kanununun bu hkm Borlar Kanununda yer alan ekil serbestisini snrlamaktadr. Szl ekil: Szl ekil Borlar Kanununda yoktur. Medeni Kanunda sadece iki muamelede szl ekil vardr. Bunlar; evlenme ve szl vasiyettir. Bu hukuki muamelelerde irade aklamasnn szle yaplmas gerekir. . Bizim hukukumuzda aslolan yazl ve resmi ekildir. ekle uymamann meyyidesi mutlak butlandr. ekle uyulmad takdirde szleme batldr. Szlemelerde irade ile aklama arasnda bazen uygunsuzluk olabilir. rade ile aklama arasndaki uygunsuzluk her iki tarafa kasdi olarak meydana getirilmi se buna muvazaa,gayrkasdi olarak meydana getirilmise buna iradebozukluu denir. Muvazaa: Muvazaa bir szlemede her iki tarafn iradeleri ile srasnda bilerek ve isteyerek yani kasden yaratlm olan uygunsuzluktur. Mutlak muvazaa ve nispi muvazaa olmak zere ikiye ayrlr. Mutlak muvazaa da taraflar gerekte hibir muamele yapmad halde bakalarna kar sanki bir hukuki muamele yapm gibi grr isterler. rnein; Bir tacirin kredinin ykseltilmesi amacyla arkadana bor senedi vermesi www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

Szlemenin sadece saiklerine ilikin hata ile ada hesap yanll esasl hata deildir. 2. Hile: Bir kimse yalan ve yanltmalarda bir irade aklamasnda bulunmaya yneItilir. Yani kii kasden hataya drlr. rnein; altn suyuna batrlm bakr bir bilezik hakiki altn bilezik olarak gsterilerek satlrsa bu hiledir. Hile tekil eden davranlar ceza hukukunda dolandrclk suunu oluturur. 3. krah (Korkutma): Bir kimsenin kendisine veya yaknlarndan birine zarar verilecei tehditi altnda iradesini aklamasdr. Hata, hile ve ikrahn sz konusu olduu hallerde iradesi bozulmu olan taraf szleme ile bal deildir. Ancak kar taraf baldr. Meyyidesi tek tarafl balamazlktr. Zaman sresi bir yldr. 1. radenin belli bir eklide aklanmasna ne ad verilir? A) ekil B) Beyan C) Dermeyan D) Usul E) Hibiri Yant: A'dr.

2.Szl ekil hangi kanunda yer almaktadr? A) Ticaret kanunu, B) Borlar Kanunu C) Medeni kanun D) Ceza kanunu E) dare mahkemeleri kanunu , Yant: C'dir. 3.Bir kimsenin kendisine ya da yaknlarndan birine ynelik tehdit altnda istemedii bir szlemeyi yapmasnn sonucu nedir? A) yokluk B) Tek tarafl balamazlk C) Hata D) Hile E) Hibiri Yant: B'dir 4.Bir kimsenin tehdit altnda bulunarak, gerek iradesine uygun olmayan bir rade aklamasnda bulunmas durumunda, aadakilerden hangisi sz konusu olur? A) Hata B) Hile c) krah D) Anlama E) Muvazaa Yant: C'dir. ikrah, korkutma demektir ki, irade bozukluu hallerinden biridir. 5.Aadaki mukavelelerden hangisi resmi ekle tabidir? A) Evlenme akdi B) Miras mukavelesi C) Kefalet Szlemesi D) Alacan temliki E) Gayrimenkul Satm Yant: A'dr. 6. Yazl ekle uymamann meyyidesi nedir? A) Mutlak butlan B) Nisbi butlan www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

C) iptal D) Tek tarafl balamazlk E) Yokluk Yant: A'dr.

7.Szlemenin mahiyetinde hata ne tr bir hatadr? A) Saikte hata B) Esasl Hata C) Mutlak Hata D) Nisbi Hata E) Gayede Hata Yant: B'dir.

TAPU SCL Tapu Sicili, gayri menkuller zerinde mevcut ayni haklarn durumunu devaml olarak gstermek zere, devlet tarafndan veya devletin sorumluluu altnda, ayni aleniyet sistemine gre tutulan sicildir. , Kadastro; gayri menkullerin ekillerinin, snrlarnn, yzlmlerinin fenni (teknik) ve geometrik usullerle (yntemlerle) tespit edilerek planlar ierisinde gsterilmesidir. UNSURLARI: ki ana grupta incelenir: 1. ASL SCLLER: Bu da grupta toplanr. A) Tapu kt: zel mlkiyete konu olan gayri menkullerin yazld ktktr. B) Yevmiye defteri: Ayn haklarn tescil, deitirme ve terkinine ilikin taleplerin saat, tarih ve sra numaras altnda yazld defterdir. C) Tamamlayc Belgeler: Ktkteki kaytlar tamamlayan ve onlara dayanak tekil eden evraktr. Bunlar da "Plan" ve "evrak- msbite” den ibarettir. 2-FER SCLLER: Bunlar asli sicillere yardm eden sicillerdir. -Mal sahipleri sicili -Hacizler sicili - Alacakllar Sicili - Tashihler Sicili - Muhaberat Sicili TAPU SCLNE, HAKM OLAN iLKELER: 1) Tescil ilkesi: Ayni haklar, ancak tapu siciline tescil (kaydedilmek) ile doarlar. 2) Aklk ilkesi: Tapu sicili, ilgili olan herkese aktr. 3) lliyet ilkesi: Tescilin geerli olmas, tescile dayanak tekil eden hukuki sebebin geerliliine baldr. 4) Gven lkesi: Resmi sicil olmak itibariyla, herkes tapu sicilindeki kaytlarn doruluuna gvenebilir. 5) Devletin Sorumluluu ilkesi: Devlet, tapu sicilinin gerei gibi tutulmasndan doan btn zararlardan sorumludur. TAPU SCLNE YAPILAN LEMLER: www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

Drt grupta toplanr: 1. Kayt: Gayri menkuln tapu ktne yazlmasdr. 2. Tescil: Daha nceden kaytl bir gayrimenkul zerinde yeni bir ayni hak kn yaratlmasna yarayan ilemdir. 3. erh: ahsi haklarn, tapuya geirilmesi ilemidir. 4. Beyan: Gayri menkulleri ilgilendiren baz hukuki ve fiili ilikilerin herkes tarafndan bilinmesi amacyla yaplan ilemdir. 1.Aadakilerden hangisi feri siciller arasnda yer alr? A) Yevmiye Defteri B) Tapu Kt C) Hacizler sicili D) Evrak- Msbite E) Plan Yart: C'dlr. Hacizler 2. Bir ayni hakk ortadan kaldran ilem aadakilerden hangisidir? A) Beyan. B) Tescil C) erh D) Kayt E) terkin Yant: E'dir. Bir ayni hakk ortadan kaldran ilem "silme (terkin)"dir. 3.Tapuya erh edilen bir vefa hakknda, erhin ortadan kalkmas iin gemesi gereken sre aadakilerden hangisidir? A) 1 ay B) 6 ay C) 1 yl D) 5 yl E) 10 yl

Yant: E'dir.

4. “Tescil Talebi olmakszn, tapu sicil memuru kendiliinden tescil yapamaz" Bu ilkeye verilen isim aadakilerden hangisidir? A) Talep B) Kayt C) erh D) Geerlilik E) Hukukilik Yant: A'dr. 5. "Tescil yaplmadka bir ayni hak domu veya bakasna devredilmi olmayaca gibi, ortadan kalkm da olmaz" ifadesi ile tescilin hangi zellii belirtilmitir? A) Tescilde aleniyet hkm B) Tescile gven hkm C) Tescilin mspet hkm D) Tescilin menfi hkm E) Tescilde illiyet hkm Yant: D'dir. Temsil • Temsil, bir hukuki ilemin bir kimsenin adna ve hesabna bir bakas tarafndan yaplmasdr. Temsil ilikisinde daima kii vardr; Temsilci, temsil olunan ve nc kii. Temsil trlerini sralayabilmek, bunlar birbirleriyle karlatrabilmek, farkllklarn ayrt edebilmek ve bunlara rnekler tretebilmek www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

• Temsilin dolayl temsil-dorudan doruya temsil ve yetkili temsil-yetkisiz temsil trleri vardr. Dolayl temsilde, kendisine yetki verilmi olan temsilci hukuki ilemi yaparken bunu bakasnn adna ve hesabna yapmakta olduunu karsndaki nc kiiye sylemez. Bu tr temsilde temsilci hukuki ilemi bakas hesabna kendi adna yapt iindir ki, bu ilemden doan hak ve borlar da kendisine ait olur. • Dorudan doruya temsilde ise, kendisine yetki verilmi olan temsilcinin yapm olduu hukuki ilemin hkm ve sonular ilemin yapld andan itibaren dorudan doruya temsil olunana ait olur. Dorudan doruya temsilin sz konusu olabilmesi iin, temsilcinin temsil yetkisine sahip olmas ve temsil olunan adna ve hesabna hareket etmesi gerekir. Temsil yetkisi, ya dorudan doruya kanundan veya temsil olunann iradesinden doabilir. Temsil yetkisi temsil olunan tarafndan ekle tbi olmadan tek tara bir irade aklamas ile verilebilir. Temsil yetkisi zel ve genel yetki niteliinde olabilir. • Yetkisiz temsil, bir kimsenin gerekli olan yetkiye sahip olmakszn bir bakasnn adna ve hesabna hukuki ilemler yapmas demektir. Bu ilemlerden doan hak ve borlar temsil olunan balamaz, yani temsil olunana ait olmaz, temsil olunana ait olabilmesi iin onun tarafndan onaylanmas gerekir. TEMSL-2

Bir hukuki muamelenin bir kimsenin nam ve hesabna bir bakas tarafndan yaplmasdr. Temsil ilikisinde taraf vardr. Bunlar; 1. Temsil Olunan 2. Mmessil (Temsilci) 3. nc ahs rnein; Samsun'dan Ankara'ya tayini kan bir banka memuru, Ankara'daki arkadana kendisine ev tutmas iin temsil yetkisi verir ve Ankara'daki arkada da onun nam ve hesabna bir ev kiralarsa buradaki temsil ilikisinde kira szlemesini yapan Ankara’daki arkada mmessil ve ev sahibi 3. ahs, Samsun'daki memurda temsil olunandr.

TEMSLN TRLER 1. Vastal Temsil: 2. Vastasz Temsil:

1. Temsil Yetkisinin Bulunmas: Mmessilin temsil yetkisi kanundan ya da temsil olunann iradesinden domu olabilir. Velayet altndaki kkler ile kstllar temsil eden kimsenin veli ya da vasinin temsil yetkileri dorudan doruya kanundan domaktadr. Bu nedenle veli ve vasiye kanuni mmessiller denir. Temsil yetkisi hukuki muameleden de doabilir. Bu durumda vekalet szlemesi vardr. 2. Temsil Olunann Namna Hareket Etme: Mmessilin temsil olunann namna hareket etmesi gerekir. Mmessil hukuki muameleyi yaparken kendisinin mmessil sfatyla hareket etmekte olduunu karsndaki 3. ahsa bildirecektir. Eer bunu yapmazsa vastal temsil sz konusu olur. Fakat baz durumlarda bakasnn namna hareket ettiini bildirmese bile yine de www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

vastasz temsil sz konusu olur. Eer kendisiyle ilem yaplan 3. ahs mmessilin vastasz temsilci olduunu hal ve durumdan anlayabiliyorsa ya da hukuki muamelenin mmessil veya temsil olunandan biri ile yaplmas 3. ahs iin nemli deilse vastasz temsil sz konusudur. Yetkili Temsil: Mmessil bakasnn nam ve hesabna hukuki muameleler yapabilme yetkisine sahip bulunuyorsa yetkili temsil sz konusu olur. Yetkisiz Temsil: Mmessilin yetkisi yoksa yetkisiz temsil sz konusu olur. Temsil yetkisi kanundan ya da temsil olunann iradesinden doar. Kanundan doan temsil yetkisine kanuni temsil ve iradeden doan temsil yetkisine ise iradi temsil ad verilir. iradi temsil temsil olunann iradesinden doar. Temsil yetkisi verme tek tarafl bir hukuki muameledir, Mmessilin bu yetkiyi kabul ettiini bildirmesine ve kendisine yetki verildiinden haberdar olmasna ihtiya yoktur. Bu husus temsili vekaletten ayran en nemli zelliktir. 1. Bir hukuki muamelenin bakas adna yaplmasna ne denir? A) Temsil B) Mmessil C) ilem D) Yetki E) Selahiyet Yant: A'dr. 2. "Temsil” hangi kanunda dzenlenmitir. A) Borlar B) Medeni C) Ticaret D) Ceza E) Dantay kanunu Yant: A'dr.

3.Bir kimsenin gerekli yetkiye sahip olmakszn bir bakasnn nam ve hesabna hukuki muamele yapmasna ne ad verilir? A) radi temsil B) Kanuni temsil C) Yetkisiz temsil D) Yetkili temsil E) Vastasz temsil Yant: C'dir. 4.Aadakilerden hangisi, temsil yetkisini sona erdirmez? A) Messilin istifa etmesi B) Temsil olunann ikametgahnn deimesi C) Mmessilin yetkisinin sona ermesi D) Belli bir i iin verilen temsil yetiksinde, o ilemin yaplmas E) Belli bir sre iin verilmi 1emsil yetkisinde, srenin sona ermesi. www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

Yant: B'dir. 5. Temsil olunan, mmessile vermi olduu temsil yetkisini ne zaman snrlayabilir? A) Temsil verilmeden nce B) Temsil verilince C) Temsil verildikten sonra, herhangi bir zamanda D) Temsil verildikten sonra 10 gn iinde E) Hibiri Yant: C'dir.

6.Aadakilerden hangisinde mmessilin zel bir yetkiye sahip olmas gerekir? A) Kambiyo taahhdnde bulunmada B) Gayrimenkul kiraya vermede C) dn para vermede D) Kefil olmada E) Menkul mal satmnda . Yant: A'dr. Yarg Genel Olarak yarg kavramnn ne anlama geldiini kavrayabilmek, yarg trlerini saptayabilmek Yarg yetkisi, Anayasamzdaki "yasama" ve "yrtme" yetkilerinin yannda yer alan nc yetkidir. Yarg yetkisi, Trk Milleti adna bamsz mahkemelerce kullanlr. Maddi anlamda yarg demek, hukuk kurallarnn bamsz mahkemeler tarafndan belli bir olaya uygulanmas faaliyeti demektir. lkemizdeki yarg trlerini, "Anayasa yargs", "dari yarg", "Askeri yarg" ve "Adli yarg" (Adalet yargs) biiminde bir ayrma tabi tutarz. Anayasa yargs kavramnn tanmn verebilmek, Anayasa Mahkemesi’nin kuruluunu, grevlerini belirleyebilmek ve Anayasaya uygunluun denetim yollarn saptayabilmek Anayasa yargs, Anayasa Mahkemesinin bu sfatla bakt iler ile Yce Divan sfatyla grd ilerdeki faaliyetleri kapsayan yarg tr veya koludur. Anayasa Mahkemesi, kanunlarn, kanun hkmnde kararnamelerin ve Trkiye Byk Millet Meclisi tznn esas ve ekil bakmndan, Anayasa deiikliklerinin sadece ekil bakmndan Anayasaya uygunluunu denetledii gibi, Cumhurbakann, Bakanlar Kurulu yeleri ile yksek yarg organlarnn bakan ve yelerini grevleriyle ilgili sulardan dolay Yce Divan sfatyla yarglayan bir yksek yarg organdr. dari yarg kavramnn tanmn verebilmek, idari yarg yerlerinin hangileri olduunu ve bunlarn grevlerini saptayabilmek dari yarg ise, idari makamlarn idare hukuku alanndaki faaliyetleri dolaysyla ortaya kan uyumazlklarn zmlenmesini konu alan bir yarg tr veya koludur. dari yargy, "Genel dari Yarg" ve "Askeri dari Yarg" olmak zere ikiye ayrrz Genel dari Yarg alannda, idare mahkemeleri, vergi mahkemeleri ve blge idare mahkemelerinin yannda bir yksek idare mahkemesi olan Dantay yer alr. Dantay, idari mahkemelerce verilen ve kanunun baka bir idari yarg merciine brakmad karar ve hkmlerin son inceleme yeridir. Kanunla gsterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar. Askeri yarg kavramn tanmlayabilmek, askeri yarg trlerini belirleyebilmek ve bunlarn grevlerini saptayabilmek Askeri yarg, askeri mahkemelerin www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

askeri ceza hukuku alanndaki yargsal faaliyetleri ile asker kiileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilikin bulunan idari ilem ve eylemlerden doan uyumazlklarn zmlenmesindeki yargsal faaliyetler olarak tanmlanabilir. Askeri yarg, askeri mahkemeler ve disiplin mahkemeleri tarafndan yrtlr. Askeri yargnn, "Askeri ceza yargs" ve "askeri idari yarg" olmak zere iki tr vardr. Askeri ceza yargs, askeri mahkemelerin askeri ceza hukuku alanndaki yargsal faaliyetleridir. lk derece (hkm) mahkemeleri olan askeri mahkemeler ve disiplin mahkemelerinin yannda kontrol mahkemesi olarak Askeri Yargtay, askeri mahkemelerden verilen karar ve hkmlerin temyiz yoluyla son inceleme yeri olduu kadar, belli davalara ilk ve son derece mahkemesi olarak da bakan bir yarg organdr. Askeri idari yargda yargsal faaliyetleri yrten yarg yeri, Askeri Yksek dare Mahkemesidir. Adli yarg kavramnn tanmn verebilmek, adli yarg trlerini belirleyebilmek ve bunlarn grevlerini saptayabilmek Adli yarg, dier yarg trleri dnda kalan yargsal faaliyetleri, yani adliye mahkemeleri tarafndan yrtlmekte olan yargsal faaliyetleri kapsayan yarg trdr. Adli yargnn "ceza yargs" ve "medeni yarg" olmak zere iki tr vardr. Ceza yargs, ceza mahkemelerinin ceza hukuku alanndaki yargsal faaliyetlerini; medeni yarg ise, hukuk mahkemelerinin zel hukuk alanndaki yargsal faaliyetlerini kapsar. Ceza yargsndaki ilk derece (hkm) mahkemeleri, sulh ceza, asliye ceza ve ar ceza mahkemeleri; medeni yargdaki ilk derece (hkm) mahkemeleri ise, sulh hukuk ve asliye hukuk (ve asliye ticaret) mahkemeleridir. Adli yargda yksek mahkeme Yargtaydr. Yargtay, adliye mahkemeleri tarafndan verilen ve kanunun baka bir adli yarg merciine brakmad karar ve hkmlerin son inceleme mercii olduu kadar, belli davalara ilk ve son derece mahkemesi olarak bakan bir yarg organdr.

ZLYETLK Zilyetlik, bir kimsenin bir eyi elinin altnda bulundurmas" demektir. Medeni kanun zilyetlii, bir ey zerinde fiilen tasarruf sahibi olma" eklinde tanmlanmaktadr. O halde zilyetlik, "bir ey zerinde fiili hakimiyet" veya bir eyay fiili hakimiyet ve kudret alan iinde bulundurma" biiminde tanmlanabilir. UNSURLARI: Bir eya zerinde zilyetliin sz konusu olabilmesi iin ilk olarak "fiili hakimiyet" ve ikinci olarak "zilyetlik iradesi"nin bulunmas gerekir.

TRLER: 1. Asli ZiIyetlik - Feri ZlIyetlik: Malik sfatyla hareket eden kimsenin zilyetlii "asl", buna karlk bir eyi snrl ayni veya ahsi bir hakka dayanarak fiili hakimiyeti altnda bulunduran kimsenin zilyetlii ise "fer"i zilyetliktir. 2. Vastasz zilyetIik - Vastal zilyedlik: Vastasz zilyedlik, fiili hakimiyeti dorudan doruya icra eden kimsenin zilyetliidir, Vastal zilyedlik ise, eya zerinde bir bakas vastasyla fiili hakimiyet sahibi olan kimsenin zilyedliidir. 3. Tek zilyedlik - Birlikte zilyedIik: tek zilyedlik; bir eya zerinde bir tek ahsn yanz bana zilyed olmas demektir. Birlikte zilyedlik ise bir eya zerinde fiili hakimiyeti ayn hukuki sfatla ve ayn zamanda beraberce kullanan birden fazla kimselerin zilyedliidir, 4. Eya ZiIyedlii - Hak ZiIyedlii: Eya zilyedlii, maddi bir mal zerin deki fiili hakimiyettir. Hak zilyedlii ise, ayni haklarda sz konusu-olan zilyedliktir. www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

5. ZiIyed Yardmcl: Bir eya zerinde fiili hakimiyeti bakasnn adna menfaatine kullanan kimsenin durumudur. ZLYEDLN KAZANILMASI: iki ekilde kazanlr. 1. Aslen Kazanma: Bir eyann zilyedliinin bir bakasna naklen ve devren deil, dorudan doruya kazanan ahsn tek tarafl bir fiili ile elde edilmesi demektir. . 2. Devren Kazanma: Bir eya zerinde mevcut bulunan zilyedliin zilyedin istei ile bir bakasna gemesi, nakledilmesi demektir. Buna "Zliyedliin devri" veya "zilyedliin nakli" denir. iki trde olur. Biri teslimle kazanma, dieri Teslimsiz Kazanmadr. Teslimle kazanma, eyann teslimi ile olur. Teslimsiz kazanma ise Ksa Elden Teslim, Hkmen Teslim, Zilyedliin Havalesi, Emtiay Temsil Eden Senetlerin Devri ve Miras yolu :!e olabilir. ZLYEDLN KAYBEDLMES: Zilyedliin kaybedilmesi demek, eya zerinde fiili hakimiyet icra etme imkannn devaml olarak ortadan kalkm olmas demektir ki, bu da zilyedin iradesiyle veya iradesi dnda olur. ZLYEDLN KORUNMASI: yol vardr: 1. Savuma Hakk: Zilyed, btn gasp ve tecavz fiillerini kuvvet kullanmakta defetmek hakkna sahiptir. 2. ZiIyedlik Davalar: Medeni kanunumuz zilyedliin tecavz ve gasp fiillerine kar dava yoluyla da korumaktadr ki, bu davalara "zilyedIik davalar" denir. Biri "yeddin iadesi davas", dieri "tecavzn meni davas" olmak zere balca iki trdedir. 3. Zilyedliin dari yoldan Korunmas: Bir gayri menkule zilyed bulunan kimse, bu gayri menkule tecavzde bulunulduu taktirde, gayrimenkulun bulunduu yerin kaymakam veya valisine mracaatla tecavzn men'ini (nlenmesini) talep edebilir. SORUMLULUK: iyi niyetli zilyed, eyada gerekleen zarardan dolay sorumlu olmaz. Kt niyetli zilyet, eyada meydana gelen hasar demekle mkellettir. 1.Aadakilerden hangisi emtay temsil eden senetlerden biri deildir? A) Konimento B) Tama Senedi C) irad Senedi D) Rehin Senedi E) Makbuz Senedi Yant: C'dlr. 2.Eya zerinde br bakas vastasyla fiili hakimiyet sahibi olan kimsenin zilyedIik tr nedir? ' A) Feri B) Vastal C) Hak D) Eya E) Hibiri Yant: 'B'dr. 3.Bir kimse sizin saatinizi alarsa saatiniz zerindeki hakimiyetinin hukuki nitelii nedir? A) Malik B) Zilyed C) Hak sahibi D) Zilyet yardmcs E) Ayn hak sahibi Yant: B'dlr. 4.Aadakilerden hangisi zilyedliin teslimsiz kazanlma yollarndan deildir? A) Hkmen teslim B) Miras C) Havale D) Ksa Elden Teslim E) Hibiri www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu

Yant: E'dir.

5.Maddi mallar zerindeki zilyedlik nedir? A) Hak zilyedlii B) Eya zilyedlii C) Zilyed yardmcl D) Vedia E) Skna Yant: B'dir. 6. arkadan birlikte ev kiralamalar halinde, her biri ev zerinde ne tr zilyed olur? A) Asli Zilyed B) Mterek Zilyed C) Vastal Zilyed D) Hak Zilyedi E) itirak Halinde Zilyed Yant: B'dir.

zet Zilyetlik, bir ey zerinde fiili hakimiyet veya bir eyay fiili hakimiyet alan iinde bulundurmaktr. Bir eyay fiili hakimiyet ve kudret alan iinde bulunduran kimseye "zilyet" denir. Bir eya zerinde zilyetliin sz konusu olabilmesi iin iki unsura gerek vardr: Fiili hakimiyet ve zilyetlik iradesi. Bir eya zerinde malik sfatyla hareket eden kimsenin zilyetliine "asli zilyetlik", bir eyay snrl ayni veya ahsi bir hakka dayanarak fiili hakimiyeti altnda bulunduran kimsenin zilyetliine ise "fer'i zilyetlik" de denir. Bir eya zerinde bir ahsn tek bana zilyet olmas halinde 'tek zilyetlik", birden fazla kimsenin hep beraber zilyet olmas halinde birlikte zilyetlik" sz konusu olur. Birlikte zilyetlik de "mterek zilyetlik" ve "itirak halinde zilyetlik" olmak zere ikiye ayrlr. Zilyetlik biri aslen, dieri devren olmak zere iki yoldan kazanlabilir.

www.aofdestek.net Akretim Yardm Destek Paylam Platformu