Sihir ve Byye Dair

Her frsatta bilimin, bilginin aydnlndan sz edildii amzda, by ve sihire ilgi azalmyor, aksine artyor.

Bu yoldan i yrtmek isteyen pazarlamac ve mteri says o kadar artt ki, i byk bir sektre dnt. Bu durumda sihir ve bynn aslnn ne olduunu, dinimizin konuyu nasl deerlendirdiini bilmemiz gerekiyor. Sihir Arapa bir kelimedir ve hem byy hem de gz yanlmas diye tarif edebileceimiz illzyon kelimesinin anlamn kapsar. Gnlk dilde anlamlar belli farkllklar gstermekle beraber sihir ve by kelimelerinin her ikisini de kullanyoruz. Peinen belirtelim ki, anlamlar ya da trleri ne olursa olsun, by ya da sihir kapsamna giren her trl faaliyet dinimizce yasaklanmtr. Sihir ve bynn kayna Sihir ve by, ksaca, insanlar isteklerinin dnda gayri tabii baz yntem ve tekniklerle etki altna almak eklinde tanmlanabilir. Bu tarz uygulamalar ok eski toplumlardan bu yana grlmektedir. By ve sihrin tarihi Hz. Sleyman a.s. dnemlerine kadar gidiyor. Baz mfessirlere gre, Sleyman a.s.' n toplumu ynetmekte zorland bir srada cin eytanlar iyice aztm , insanlar dinden karmak iin eitli hilelere bavurmulardr. Meydana gelen ve gelecek kimi olaylarla ilgili elde ettikleri baz bilgileri yalan da katarak zellikle khinlere retmiler, khinler de bu bilgilerle sihir ve by kitaplar yazmlard. Cin eytanlarnn baz olaylarda isabet etmi olmalar abartlarak, cinlerin gayb bildiine dair bir kanaat oluturulmak istenmi ti. Sleyman a.s. tekrar gcne kavuup otoritesini salaynca fitne ortadan kaldrld ve insanlarn elinde bulunan by kitaplar toplatlarak onun tahtnn altnda bir mahzene kondu. Fakat Sleyman a.s.' n vefatndan bir sre sonra bu kitaplar bulunarak yine ortaya karld. Ayrca inkrclar bu kitaplar delil olarak gsterip, Sleyman peygamber deil, sihirbaz imi iftirasn yaymaya altlar.

1/5

Sihir ve Byye Dair

nsanlar etki altna almak iin kullanlan ve bu sebeple de insanlk onur ve haysiyetinden en uzak ilerden biri olan sihir konusu, Kur'an- Kerim'de Hrut ve Mrut kssasnda da geiyor. Harut ve Marut adl melekler insanlara baz eyler retmi ve rettiklerinin ktye kullanlmamasn tlemilerdir. Bakara Suresi'nin 102'nci ayetinin meali yledir: Sleyman'n hkmranl hakknda onlar eytanlarn uydurup sylediklerine tabi oldular. Halbuki Sleyman by yapp kfir olmad. Lkin eytanlar kfir oldular. nk insanlara sihri ve Babil'de Hrut ile Mrut isimli iki melee indirileni retiyorlard. Halbuki o iki melek herkese: Biz ancak imtihan iin gnderildik, sakn yanl inanp da kfir olmayasnz, demeden hi kimseye (sihir iin de kullanlabilecek bilgileri) retmezlerdi. Onlar, o iki melekten, kar ile koca arasn aacak eyleri reniyorlard. Oysa bycler, Allah'n izni olmadan hi kimseye zarar veremezler. Onlar, kendilerine fayda vereni deil de zarar vereni renirler. Sihri satn alanlarn (ona inanp para verenlerin) ahiretten nasibi olmadn ok iyi bilmektedirler. Karlnda kendilerini sattklar ey ne ktdr! Keke bunu anlasalard! Merhum Elmall Hamdi Yazr, bu ayetin tefsirinde unlar sylyor: Melekler sihir retir mi? Bilindii gibi, meleklerin insanlara rettikleri ya vahiy veya ilham demektir. Hrut ile Mrut'un Cibril gibi vahiy meleklerinden olduklarna dair herhangi bir delil yoktur. Bilakis ayet bunlar her eyden nce bilgi getiren melekler deil, bilgi gnderilen melekler eklinde gsterdii iin, nzulde aa derecedeki meleklerden olduklar aktr. u halde rettiklerinin de peygamberlere gelen vahiy derecesinde olmayp, ilham cinsinden olduu aikrdr. lham ise herkese olabilir. Demek oluyor ki, eski bir medeniyet merkezi olan Babil ehri ahalisinden birtakm kimseler, iki ekilde, byle iki ilhi kuvvet ile ilhama mazhar olmular, bu sayede hilkatteki gizli srlardan baz harika ve acaip eyler renmiler ve renirken bunlarn erre de msait olduunu, u halde ktye kullanlmasnn kfr olacan da renmilerdir. O halde bu iki melee indirilen ve Babil halkndan bir ouna ilham yoluyla retilen bu eyler haddizatnda sihir deil idi. Fakat sihir olarak da kullanlabilir ve byle kullanlnca da katksz kfr olurdu. Bunun iin ayette bunun sihir olduu ifade edilmitir. Aslnda her bilgi byledir. Haddizatnda ilmin hepsi hrmete ayandr. Fakat bykl lsnde ve ilim olmas bakmndan hayra ve erre msaittir. lim ne kadar derin ve ne kadar ince ve yksek olursa, er ve fitne ihtimali de o nisbette byk olur. Bundan dolaydr ki, hakikatin kendisi olan Hak Din'i ve doru yolu isbat ve destek iin Allah tarafndan lutfedilen mucizeler ve kerametler, dier ilimler, hikmetler ve fenler bahane edilerek alemde ne kadar kfrler, ilhad ve melanetler yaylmtr. Aslnda bunlarn hepsi kfr ve haram olan sihir cinsine dahil edilebilir. Bu ise ilmin, bizzat kendisindeki ilmi niteliinden dolay deil, ortaya kard pratik sonular dolaysyladr. limler iyiye kullanlrsa zehirlerden ila yaplr, ktye kullanld takdirde de ilalardan zehir elde edilir. Hatta bundan dolay birok din alimleri , gerek bu ayetten, gerek genel olarak ilim hakkndaki dier ayetlerden u sonucu karm lardr :

2/5

Sihir ve Byye Dair

znde haram olan hibir ilim yoktur. Hatta errinden korunmak iin sihir bile renmek haram deildir. Ancak yapmak haramdr ve hatta kfrdr. Bunun retimi de bu arta bal bulunmak gerekir. Nitekim ayette nce sihir retimi mutlak olarak kfr gibi gsterilmi iken, biz bir fitneyiz, yani bu reteceimiz eyler fitneye msaittir ve ktye kullanlmas da kfrdr cmlesiyle bu mutlaklk arta balanm tr. Hasl sihrin nitelii asl pratik adan ve amel bakmdandr ve sihir tatbik bir ilimdir, bir er ve tezvir sanatdr. Bu sanat pratikte ve tatbikatta baz hakiki bilgilere dayal olabilir ve o bilgilerin ktye kullanlmas ile sihir yaplr. Mesela; bugn elektrik konusu nemli bir bilim dal, ok nemli bir tekniktir. Bunun ktye kullanlmasndan ve erre alet edilmesinden dolay tatbikatta bundan birok sihirler yaplabilir. Lakin bunun byle olmasndan dolay, elektrik ilminin haddi zatnda bir sihir olmas lazm gelmez. te Babil'de Hrut ile Mrut'a ilham ile retilen eyler de buna benzer eyler olduu anlalyor. Bunun iin ayette bunlar esasnda meleklere mahsus kymetli eyler olarak gsterilmi , fakat retim ve renim ekliyle ve uygulamasnda fitneye de msait bulunmasndan dolay eytan olan sihre dahil edilmitir. Demek ki, sihir srf eytan bir eydir ve bu balca iki ksmdr: Birisi eytanlarn srf kendilerinden uydurduklar pisliklerdir. Dieri ise Babil'deki gibi, esasnda meleklere mahsus olan baz yce bilgilerle acaip tekniklerin eytanca ktye kullanlmasdr. ...... Melek sihir retmez, fakat meleklerin hayr iin rettikleri ve ilham ettikleri gerekler, kfr ehlinin ve eytanlarn elinde er ve fitne karmak iin sihir olarak da kullanlabilir. Nitekim bunu evvela Babilliler yaptlar. Anlald kadaryla bunlar, bu iki melein ilhamyle kefedip belledikleri semav ve arz , ruhani ve cismani kuvvetleri ve bunlarn kaynatrlmasndan meydana gelen baz teknikleri, yldzlara ve tabiata isnad ederek kfre girdiler. ...... Ayet bize gsteriyor ki, sihrin en byk tesiri ruhlar zerindedir; fikirleri bozar, kalpleri eler, ahlk perian eder, toplumlarn altn stne getirirler. u halde sihrin asl yoktur diye aldanmamaldr. Ve byle sihirbazlardan saknmaldr. Bununla beraber bunlar yapanlar, Allah'n izni olmadka kimseye bir zarar veremezler.' nk gerek tesir ne sihirde, ne sihirbazda, ne tabiatte , ne ruhta, ne yerde, ne gkte, ne eytanda, ne melektedir. Hakiki messir ancak ve ancak Allah'tr. Fayda ve zarar denilen ey de ancak O'nun izni ile meydana gelir. O halde her eyden nce Allah'dan korkmal ve Allah'a snmaldr ve bunlara kar koymak iin de Allah'n kitabna sarlmaldr. nsann bilgiyle imtihan Hayrn ve errin Allah'tan olduuna inanmak amentnn artlarndandr. Haramlar ve helalleri belirleyen de yine O'dur . Ksaca, yaratan da, yasaklayan da Allah'tr. Bu durum, insana bir zellik ve temayl olarak verildii halde, yaplmasnda Cenab - Hakk'n rzasnn olmad

3/5

Sihir ve Byye Dair

ilere benzer. Hrszlk, zina yapmak, adam ldrmek gibi... u halde sihir ve by gibi kt maksatlar iin de kullanlabilecek bilgiler bir imtihan vesilesi olarak insanlara retilmi, fakat yaplmas ve tabi olunmas yasaklanmtr. Her kim bu yasa inerse onun ahiretten nasibinin olmad bildirilmitir. Dier taraftan Hz. Musa a.s.'n Firavun'un bycleriyle giritii mcadele sonrasnda, byclerin hemen Hz. Musa'nn peygamberliine iman etmeleri, vahyin yceliine ve by ile ilgili bilgilerinin insanlarn hayrna geemeyecek zavall bir ilim olduuna bir delil ve iarettir. Hakkn yannda btl zavall durumdadr. Bir imtihan dnyasnda yayoruz. Azim bir emanetin arl omuzlarmzda. Byleyken baz insanlar tamalar ok g baz ilimleri de renmeye kalkyor. Yapmann, uygulamann atele edeer olduunu bildikleri halde sihir ve by renmeye cr'et edenler, kendilerini nasl bir badireye attklarn bir kez daha dnmeliler. Kiiyi atee gtrecei ayetle sabit olan bir ilmin insann bilgi daarcnda bulunmas ne korkutucu! Sahibini ancak cehenneme yaklatran bir ilmi kim renmek ister? Ayette buyuruluyor ki: ...Onlar, kendilerine fayda vereni deil de zarar vereni renirler. Sihri satn alanlarn (ona inanp para verenlerin) ahiretten nasibi olmadn ok iyi bilmektedirler. Karlnda kendilerini sattklar ey ne ktdr! Keke bunu anlasalard! te imtihann en can alc yeri! yle ki birini elde etmek iin dierinden vazgemek gerekiyor. Btla uyanlarn haktan nasibi kalmyor. Hakka tabi olmak da btldan uzaklamann tek yolu olarak duruyor. Ve sihre inanp ona mteri olanlar, bedelini ebedi hayatlaryla dyorlar.

Peygamberimiz'e de By Yapld Sihir ve bynn bir hakikatinin bulunduunu slm alimlerinin byk ounluu kabul etmilerdir. Nitekim sahih kaynaklarda yer alan bilgilere gre Rasulullah s.a.v.'e de by yaplm ve bir sre bu bynn tesirinde kalmtr. Hz. Ai e r.a. anlatyor: Hz. Peygamber'e yahudiler tarafndan by yapld. yle ki, Rasulullah yapmad bir eyi yapt vehmine dyordu. Bir gn benim yanmda iken Allah'a dua etti, sonra tekrar dua etti. Ve dedi ki: - ie , hissettin mi, sorduum hususta Allah bana hkm verdi. - Hangi hususta Ey Allah'n Rasul , dedim. - ki kii bana gelip, biri ba ucumda, dieri de ayak tarafmda oturdu. Biri dierine: Bu zatn

4/5

Sihir ve Byye Dair

rahatszl nedir? dedi. br: Bydr! dedi. nceki tekrar sordu: Kim byledi? Dieri: Lebd b. A'sam adndaki Zreykoullarndan bir yahudi . diye cevap verdi. br: Byy neye yapt? dedi. Arkada: Bir tarakla sa dkntsne ve bir de erkek hurma tomurcuunun iine. cevabn verdi. Dieri: Pekala , imdi nerede? diye sordu. Arkada: Zervn kuyusunda. cevabn verdi. Bunun zerine Rasulullah s.a.v. ashabndan bir grupla birlikte kuyuya gitti, ona bakt, kuyunun zerinde bir hurma vard. Sonra benim yanma dnp: - Ey ie ! Allah'a yemin olsun, kuyunun suyu sanki kna slatlm gibi (bulank) ve (o kuyu ile sulanan) hurma aalarnn balar da sanki eytanlarn balar gibiydi, dedi. Ben: - Ey Allah'n Rasul , onu kuyudan kardn m, diye sordum. - Hayr , dedi ve ilave etti: Bana gelince, Allah bana afiyet ltfetti ve ifa verdi. Ben halka bir ktlk gelmesine sebep olmasndan korktum. (Buhar, Mslim)

Mays

2005

77.SAYI

Hseyin OKUR , KAPAKTAKLER

5/5