Barometresi

KONDA
Temalar

nternet ve Sosyal Medya Kullanm

Ocak 2011

KONDA Barometresi

indekiler
1.
1. 1.1. 1.2. 1.3.

nternet ve Sosyal Medya Kullanm .............................................................................. 3

ARATIRMANIN KNYES ............................................................................................................................. 4 Aratrmann Genel Tanm .......................................................................................................................... 4 Aratrmann Kapsam ................................................................................................................................. 4 rneklem ...................................................................................................................................................... 4

2.

NTERNET VE SOSYAL MEDYA KULLANIMI .................................................................... 6

2.1. nternete Girme Alkanlklar ...................................................................................................................... 6 2.2. ne kan nternet Kullanc Profilleri ......................................................................................................... 6 2.3. nternet Hakknda Ne Dnyorlar? ......................................................................................................... 7 2.3.1. nternetin Yarar / Zarar .................................................................................................................... 7 2.3.2. nternet ve Telif Haklar ...................................................................................................................... 8 2.4. Hangi Sosyal Medyadalar? .......................................................................................................................... 9 2.5. nternette Ne Yapyorlar? ........................................................................................................................... 14 2.5.1. letiim, Sosyalleme ve Elence ..................................................................................................... 15 2.5.2. Alveri ............................................................................................................................................. 16 2.5.3. Aratrma (Salk ve Din) .................................................................................................................. 17 2.5.4. Dnyas .......................................................................................................................................... 19 2.5.5. Haber Takibi, Siyasi Katlm ve Sorunlara zm ........................................................................... 21 2.6. Hangi Semen nterneti Nasl Kullanyor? ................................................................................................ 24 2.6.1. Semen Profilleri............................................................................................................................... 24 2.6.2. Semenlerin nternet Kullanm Alkanlklar .................................................................................. 27 2.7. nternete Girme Alkanlklar .................................................................................................................... 29

3.

DEVLET PLANLAMA TEKLATI BLG TOPLUMU STATSTKLER 2010 ..................... 31

3.1. Sosyal Dnm......................................................................................................................................... 31 3.1.1. Eitimde BT Kullanm ..................................................................................................................... 31 3.1.2. AB ve Trkiye nternet Kullanm ...................................................................................................... 34 3.2. Hayatnda Kullanm ................................................................................................................................ 35 3.2.1. Giriimlerin internet kullanm amac ............................................................................................... 36 3.2.2. Giriimlerin internetten veri transferi amalar ............................................................................... 37 3.2.3. Biliim uzman istihdam .................................................................................................................. 38 3.2.4. BTin i dnyasna nfuzuna ilikin temel gstergeler .................................................................. 39 3.2.5. AB ile Trkiye kyaslama (internet eriimi sahibi giriimler) ........................................................... 39 3.3. Vatanda Odakl Hizmet Dnm ......................................................................................................... 40 3.3.1. Hane Halk Bireyleri ile Giriimlerin Kamu ile letiimde nterneti Kullanm Oranlar ................... 40 3.3.2. Hane Halk Bireylerinden Kamu ile letiimde nterneti Kullananlarn Yrttkleri Faaliyetler ... 41 3.3.3. E-Devlet Kaps Hizmet Sunumu ve Ziyareti Says........................................................................ 41 3.3.4. Tmyle evrimii hizmetlerin oran (AB ile kyaslama) ................................................................. 41 3.4. Bilgi Teknolojileri Sektr .......................................................................................................................... 42 3.4.1. OECD lkelerinde Bilgi ve letiim Teknolojileri Sektr Pazar Bykl ................................... 43

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

KONDA Barometresi

1. nternet ve Sosyal Medya Kullanm

bu rapor KONDA Barometresi seri aratrmalar kapsamnda 2011 ylnn Ocak aynda gerekletirilen saha almasnda sorulan bir grup sorunun cevaplarndan derlenmitir.

Giri
nternet kullanmnn hibir stat veya snf tanmadan her kesimde yaygnlamakta olduu gzle grlebilecek bir deiim. Ancak bu deiimin topluma hangi kanallardan nasl ve ne derece nfuz ettiini anlamak iin aadaki sorular grlen kiilere ynelttik. Cevaplar zellikle hem sosyal, hem siyasal hem de demografik krlmlara gre incelendiinde ortaya nemli toplumsal ipular kyor.

Bulgular zeti
nternet kullanm aratrmasnda, ilk gze arpan bulgu internet kullanmnn son ylda 8 puan artp 18 ya st nfusun yzde 42sinin kulland bir mecra haline geldiidir. Bu temada dier dikkat eken bulgular: rencilerin, beyaz yakallarn, eitimlilerin ve yksek gelirlilerin ban ektii mecray en ge ayak uyduracak olanlar toplumun te birini oluturan ev kadnlardr. nternette ne kadar zaman geirildii, internete bak ve alkanlklar en fazla etkileyen unsurdur. Facebook, Twitter gibi sosyal paylam alar, internet kullanmnn nemli bir parasdr ve internet kullanclarn az ok temsil eder niteliktedirler. nternet en ok elence ve haberleme iin kullanlmakta ancak bilgi edinme, i arama, bankaclk ve alveri gibi ilevleri de ksmen benimsenmi durumda. nterneti en ok benimsemi olanlar CHP'liler. BDP'liler siyaset asndan gcn daha iyi kavramlar. Ak Partililer ise internet konusunda en geriden takip edenler. 18-28 ya grubu, youn kullanm ile farkl bir neslin habercisidir. Krtler ve BDPliler, baka birok adan toplumun gerisinde yer alrken, interneti benimseme oranlar ve interneti siyasi bir mecra olarak nemsemeleri olduka arpcdr. Dindar ve sofu olanlarn salk konusunda aratrma yapmak ve dini konularda bilgi edinmek iin bakalarndan daha youn kullanmalar, interneti, toplumun kalanna gre farkl bir ekilde sahiplendiklerine iaret etmektedir.

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

KONDA Barometresi

1. ARATIRMANIN KNYES
1.1. Aratrmann Genel Tanm
Bu raporun dayana olan aratrma, KONDA Barometresi aboneleri iin, KONDA Aratrma ve Danmanlk Ltd. ti. tarafndan gerekletirilmitir. Aratrmann saha almas 8-9 Ocak 2011 tarihlerinde gerekletirilmitir. Bu rapor, Trkiyedeki 18 ya st yetikin nfusun, saha almasnn yapld gnlerdeki siyasal eilimlerini, sosyal medya kullanm skl-tercihleri ve profillerini yanstmaktadr.

1.2. Aratrmann Kapsam

Aratrma, Trkiyenin 18 ya st yetikin nfusunu temsil edecek deneklerin Siyasi tercihlerindeki eilim ve deiimleri belirlemek ve izlemek; Sosyal medya kullanm, hangi alanlarda ve hangi sklkta kullanldn lmek; Gndemdeki renci olaylar ve CHP oylarndaki Kldarolu etkisini ve etki potansiyelini lmek iin tasarlanm ve uygulanmtr.

1.3. rneklem
rneklem, ADNKS (Adrese Dayal Nfus Kayt Sistemi) verilerine dayal nfus byklkleri ile 29 Mart 2009 yerel seimlerinin mahalle ve ky sonular katmanlandrlarak hazrlanmtr. Yerleim yerleri nce kr/kent/metropol olarak ayrtrlm ve 12 blge esas alnarak rneklem tespit edilmitir. Aratrma kapsamnda 36 ilin, merkez dhil 115 ilesinde 154 mahalle ve kye gidilmi ve 2728 kiiyle yz yze grmeler gerekletirilmitir. Gidilen il Gidilen ile Gidilen mahalle/ky Grlen denek 36 115 154 2728

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

KONDA Barometresi

Grmelerin Yapld ller Dzey 1 (12 blge) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 stanbul Bat Marmara Ege Dzey 2 (26 blge) stanbul Tekirda Balkesir zmir Aydn Manisa Bursa Kocaeli Ankara Konya Antalya Adana Hatay Krkkale Kayseri Zonguldak Kastamonu Samsun Trabzon Erzurum Ar Malatya Van Gaziantep anlurfa Mardin Dzey 3 / Grme Yaplan ller stanbul Tekirda, Edirne Balkesir, anakkale zmir Denizli, Mula Manisa Bursa, Eskiehir Kocaeli, Dzce Ankara Konya Antalya Adana, Mersin Hatay, Osmaniye Nevehir Kayseri, Sivas Zonguldak Samsun Trabzon, Rize Erzurum Kars Malatya, Elaz Van Gaziantep anlurfa, Diyarbakr Mardin

Dou Marmara Bat Anadolu Akdeniz

Orta Anadolu Bat Karadeniz

Dou Karadeniz Kuzeydou Anadolu Ortadou Anadolu Gneydou Anadolu

Her bir mahallede gerekletirilen 18 anket iin ya ve cinsiyet kotas uygulanmtr.

Ya grubu 18-28 ya 29-44 ya 44 ya ve st

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

Kadn 3 denek 3 denek 3 denek

Erkek 3 denek 3 denek 3 denek

5

KONDA Barometresi

2. NTERNET VE SOSYAL MEDYA KULLANIMI

2.1. nternete Girme Alkanlklar

nternete giriyor musunuz? Cep telefonundan Girmiyor Toplam

Nisan 2008 Hayat Tarzlar 35,1 64,9 100

Ocak 2011 Barometre 42,9 57,1 100

Trkiyede 18 yan stndeki nfusun yzde 42,9u internete girdiini, yzde 57,1i ise hi girmediini sylyor. Bu oranlar KONDAnn 2008 ylnn Nisan aynda yapt Biz Kimiz? Hayat Tarzlar aratrmasnda srasyla yzde 35,1 ve yzde 64,9 idi. Buna gre 2008 ylnda yaklak 17 milyon 500 bin kii internete girerken, bu say bu yl 21 milyon 500 bin seviyesine ulamtr.

2.2. ne kan nternet Kullanc Profilleri

18-28 ya grubu, youn kullanm ile farkl bir neslin habercisidir. Cep telefonundan internete girenler, halen nfusun ok kk bir orann temsil etseler de, ok yenilikiler ve internet alkanlklarnda genelde ba ekiyorlar. Trkiyede teknolojinin ne kadar abuk yaygnlaabildii dikkate alndnda, cep telefonundan internet kullanm yeniliki eilimler iin takip edilmesi gereken bir olgu. Krtler ve BDPliler, baka birok adan toplumun gerisinde yer alrken, interneti benimseme oranlar ve interneti siyasi bir mecra olarak nemsemeleri olduka arpc. nternet kullanm ve eitli kullanm alkanlklar, dindarlk arttka azalyor. Ancak dindar ve sofu olanlarn salk konusunda aratrma yapmak ve dini konularda bilgi edinmek iin daha youn kullanmalar, interneti, toplumun kalanna gre farkl bir ekilde sahiplendiklerine iaret ediyor. Ev kadnlarnn internette neredeyse var olmamalar ok arpc. Oranlar hatrlamak gerekirse, Trkiyede 18 ya st kadnlarn te ikisi ev kadn olduunu sylyor. Fakat ev kadnlarnn sadece yzde 12si internete giriyor. Bu kesimin zaman iinde daha fazla internete girmesi, internet kullanc profilini deitirecek ve Trkiye ortalamasna yaklatracaktr. Halen ev kadnlarnn drtte birinin (18 ya st nfusun yzde 10u) evinde bilgisayar olduu halde bu kadnlar internete girmiyor.

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

KONDA Barometresi

2.3. nternet Hakknda Ne Dnyorlar?

2.3.1. nternetin Yarar / Zarar nternetin topluma yarardan ok zarar getirdiine inanyorum cmlesine katlanlar yzde 42, katlmayanlar ise yzde 29 oranndadr. Kalan yzde 29luk kesim ise ekimser. Oranlar kiilerin internete girip girmediine, ne sklkla girdiine ve sosyal paylam alarna ye olup olmadklar gre deikenlik gsteriyor. Kullanm artka zarar getirdiine dair gr de azalyor. Bu gr, ya ykselip, eitim ve gelir dtke artyor ki, bu demografik kategori de internet kullanm oranlarnn ok deienlik gsterdii kategorilerdir. nternetin topluma yarardan ok zarar getirdiine inanyorum.
TRKYE Ya 18 - 28 ya 29 - 43 ya 44+ ya Okuryazar deil Diplomasz okuryazar lkokul Ortaokul Lise niversite Yksek lisans / Doktora 300 TL'den az 301 - 700 TL 701 - 1200 TL 1201 - 2000 TL 2001 - 3000 TL 3001 TL'den fazla Giriyor Girmiyor Gnde 3 saatten fazla Gnde 2-3 saat Gnde 1 saat veya daha az 2-3 gnde bir Haftada bir Daha nadir 1 Hibir zaman
Nadiren

3,1 2,9 3,2 3,3 3,5 3,6 3,4 3,2 3,0 2,6 2,4 3,4 3,3 3,2 3,1 2,7 2,5 2,9 3,4 2,6 2,6 3,0 2,9 2,9 3,1
Bazen

nternet nternete girme skl kullanm

Gelir

Eitim

Sk sk

Her 5 zaman

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

KONDA Barometresi

2.3.2. nternet ve Telif Haklar nternet, dnya genelinde yaygnlamaya baladndan beri, zellikle mzik ve adndan film/diziler kolayca paylalabilir hale geldi ve mzik ve film endstrileri bu yeni paylam dzeninden ar darbe ald. Bir taraftan byk mzik ve film datm irketleri eski dzendeki gelirlerini kaybetmemek iin Napster gibi dosya paylam sitelerinin irketlerini dava ederken, dier bir taraftan internetin yaratt yeni dzende zgrl savunan baz nemli mzik gruplar, eserlerin zgrce datlmasn ve paylalmas destekleyerek albmlerini dorudan internetten bedava olarak datyorlar. Bu fikri mlki haklar tartmas yazlm, fotoraf, yaz vb. de kapsamna alyor. nternete dair sorulan bir dier gr, bu haklar konusundaki tartmaya dairdi. nternetten para vermeden film veya mzik indirildiinde, o eserleri yaratanlarn hakk yeniyor cmlesine verilen tepki zerinden llen bu konuda, grlen kiilerin yzde 14,9u bu cmleye kesinlikle katldn, ve yzde 52,5i ise katldn belirtiyor. Bu cmleye kar kanlar ise yzde 11,5 orannda. Cevaplarn ortalamalarna demografik profiller ve internet kullanm farklar zerinden bakldnda, tm bu gruplarn 1-5 leinde 3,4 ile 3,8 puan aralnda yer ald, yani gnlk ifadeyle ekimserlik ve onaylama arasnda bir noktada durduu grlyor. zetle, fikri mlki haklar tartmasnn lke geneline yaylm, taraflar belirginlemi bir konu olmad anlalyor. nternetten para vermeden film veya mzik indirildiinde, o eserleri yaratanlarn hakk yeniyor. Kesinlikle katlmyorum Katlmyorum Ne katlyorum ne katlmyorum Katlyorum Kesinlikle katlyorum Toplam Yzde 3,0 8,5 21,2 52,5 14,9 100

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

KONDA Barometresi

2.4. Hangi Sosyal Medyadalar?

Gnmzde Facebook, Twitter gibi sosyal paylam alar, internet kullanmnn motoru olarak alglanyor. Yeni iliki biimlerinin, yeni evrelerin artk bu sosyal paylam alarnda kurulduu syleniyor, irketler rnlerini tantmak iin bu mecralara zel reklam kampanyalar gerekletiriyor, siyasi veya medyatik kiilerin itibarlar, bu mecralardaki poplerliklerine veya davranlarna gre ekilleniyor. stelik bu sosyal paylam alar artk sadece teknolojiyi yakndan takip eden eitimli bir gruba hitap etmenin ok tesine geti. En gncel verilere gre, Trkiyede Facebooka ye olan 25 milyon kullanc var ve bu kullanc says ile dnya genelinde drdnc srada yer alyor. Bu aratrmadaki aylk temann amalarndan biri, sosyal paylam alarnn kullanc saylarn teyid etmek, kullanc profillerini ortaya karmak ve siyasi tercihlerle balantsn kurmakt. Bu amala internete girdiklerini syleyenlere imdi sayacam internet sosyal paylam alarna ye misiniz, sklkla kullanyor musunuz? sorusu sorularak bir dizi sosyal paylam a ve site ad sraland, ye olduklar her biri iaretlendi. Sosyal Medya MSN Facebook Youtube Mynet Twitter Bloglar E-posta gruplar Yzde (18+ ya nfus) 31,6 31,3 9,7 8,4 4,5 3,0 2,5 Yzde (18+ internet kullanclar) 73,6 73,1 22,5 19,7 10,6 7,0 5,8

Aratrmada grlen kiilerin yzde 31,6s MSN, yzde 31,3 Facebook yesi. Ayrca yzde 9,7 Youtubea ye olduunu / kullandn, yzde 8,4 Mynete, yzde 4,5i Twittera ye olduunu, yzde 3 bloglar (kiisel web gnlklerini) takip ettiini, yzde 2,5 ise e-posta gruplarna ye olduunu belirtmi. Ayn saylara, internet kullananlar arasndaki oranlarna gre baktmzda ise, internet kullanclarn drtte nn (yzde 73,6) MSN ve yine drtte n (yzde 73,1) Facebook yesi olduu, drtte birinin Youtube kulland, bete birinin Mynet yesi olduu, Twitter kullanclarnn orannn ise onda birde kald grlyor.

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

KONDA Barometresi

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

10

KONDA Barometresi

Sosyal paylam alarnn profilleri incelendiinde dikkat eken zellikler unlar: Trkiye genelinden farkl olarak erkek arlkl; yarsdan fazlas 18-28 ya aralnda; daha eitimli; alanlar, isizler ve renciler nfustaki arlklarna gre daha fazla yer alyr; byk ounluu rtnmeyenlerden ve inanllarndan oluuyor; gelir dzeyleri daha yksek. Daha az yaygn olan alarn yelerinin daha yaygn olan MSN ve Facebookun kullanclarna oranla biraz daha eitimli ve daha yksek gelirli olular ilk bakta dikkat ekiyor. Facebook ve KONDA Verileri Birbirini Doruluyor Kamuoyu aratrmalarnda ltmz birok davrann aksine, internet kullanm ok iyi kayd tutulan ve istatistiklerine nem verilen bir alandr. Bu, bize lmlerimizin dorulama frsat sunmaktadr. Socialbakers.com adresinden alnan Ocak 2011 tarihli Facebook kullanc istatistikleri ile KONDAnn Facebook kullanclarna dair bulgularnn karlatrlmas, iki kayna karlkl olarak dorulamaktadr.
Facebook Trkiye KONDA Verileri Ocak'11 Barometresi Topluma nfuz oran (Penetrasyon) nternet kullancs na nfuz oran Kadn ye Erkek ye Toplam % 32,3 % 71,8 % 31,3 % 73,1

% 36 % 64 % 100

% 38,4 % 61,5 % 100

(Not: Facebook verilerine 13-17 ya grubu da dahildir, KONDA verilerine ise krsal blgeler dahil deildir)

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

11

KONDA Barometresi

Cinsiyet Kadn Erkek Ya 18 - 28 ya 29 - 43 ya 44+ ya Eitim durumu lkokul Ortaokul Lise niversite Yksek lisans / Doktora alma durumu Devlet memuru, ef, mdr zel sektrde memur, mdr i Kk esnaf / zanaatkr Tccar/sanayici/iadam Serbest meslek erbab Marjinal sektr ifti, ziraat, hayvanc alyor, dier Emekli Ev kadn renci siz, i aryor alamaz halde

Sosyal Paylam Alarnn Demografik Kmelerde Kullanm Facebook MSN Youtube Mynet 24,5* 37,8 0,0 63,1 28,0 8,3 Facebook 10,6 28,3 55,6 65,0 73,9 Facebook 58,5 66,7 36,6 31,2 47,1 67,3 31,8 14,3 36,5 9,8 13,1 86,0 56,4 13,6 25,3 37,4 0,0 59,1 30,8 9,5 MSN 10,7 29,1 56,0 65,0 56,5 MSN 65,0 64,1 36,6 35,1 58,8 67,3 22,7 17,3 28,8 10,1 14,8 80,6 51,9 13,6 5,6 13,5 0,0 22,2 7,2 1,8 Youtube 1,6 8,4 18,5 23,1 8,7 Youtube 22,0 17,9 11,1 9,3 11,8 28,6 9,1 3,1 9,6 1,8 2,1 36,6 18,9 4,5 4,3 12,3 0,0 15,6 8,8 2,1 Mynet 2,2 6,9 15,4 20,1 13,0 Mynet 22,8 14,5 12,7 12,7 23,5 20,4 9,1 4,1 10,6 1,5 1,7 21,5 14,4 0,0

Twitter 3,3 5,7 0,0 9,5 4,1 0,8 Twitter 0,6 1,4 6,9 16,7 26,1 Twitter 10,6 17,1 1,6 3,4 17,6 20,4 9,1 0,0 2,9 0,6 0,8 19,4 7,2 4,5

*Tablo her bir demografik kmede o sosyal medyay kullananlarn orann gstermektedir. rnein bu hcre Kadnlarn yzde 24,5i Facebooka ye eklinde okunmal.

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

12

KONDA Barometresi

rtnme Durumu rtnmeyenler Barts Trban Etnik kken Trk Krt-Zaza Arap Dier Din/Mezhep Snni Mslman Alevi Mslman Dier Mslman Dier Dindarlk nansz nanl Dindar Sofu Aylk Hane Geliri 300 TL'den az 301 - 700 TL 701 - 1200 TL 1201 - 2000 TL 2001 - 3000 TL 3001 TL'den fazla

Sosyal Paylam Alarnn Demografik Kmelerde Kullanm Facebook MSN Youtube Mynet 46,6 13,4 15,4 Facebook 33,3 22,2 35,6 30,3 Facebook 30,7 37,5 39,5 48,3 Facebook 67,4 48,2 22,4 14,3 Facebook 16,4 16,3 28,5 41,4 58,9 62,4 45,0 15,8 18,3 MSN 33,8 22,4 26,7 26,3 MSN 31,7 30,6 37,2 31,0 MSN 60,5 46,9 23,8 14,6 MSN 15,5 16,0 28,0 42,7 64,9 60,6 12,8 3,2 4,1 Youtube 9,6 9,3 13,3 10,5 Youtube 9,7 11,8 0,0 6,9 Youtube 25,6 16,6 5,8 3,8 Youtube 5,2 4,6 7,0 12,9 21,0 26,9 10,5 4,1 3,0 Mynet 8,7 7,9 4,4 6,6 Mynet 8,6 8,3 7,0 0,0 Mynet 16,3 13,8 5,7 3,5 Mynet 3,4 2,9 7,1 11,9 23,4 18,3

Twitter 7,8 0,7 1,2 Twitter 4,5 4,8 2,2 3,9 Twitter 4,4 4,2 4,7 3,4 Twitter 18,6 7,7 2,7 0,7 Twitter 6,9 1,1 3,2 5,1 13,8 18,3

*Tablo her bir demografik kmede o sosyal medyay kullananlarn orann gstermektedir. rnein bu hcre rtmeyenlerin yzde 46,6s Facebooka ye eklinde okunmal.

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

13

KONDA Barometresi

2.5. nternette Ne Yapyorlar?

Aratrmada internet kullanan kiilere internetteki alkanlklar ve bunlar ne sklkta yaptklar soruldu. Trkiyede kullanclar interneti en sk arkadalaryla haberlemek, e-posta okumak ve elence amacyla, ayn sklkta olmasa da haber takip etmek, i iin kullanmak veya salk aratrmas yapmak gibi bilgi edinme amacyla kullanyorlar. Bankaclk ilemi, bilet almak, gda, giyim ve teknoloji alverii yapmak, i aramak gibi ilevsellikleri ise daha nadir olarak kullandklar anlalyor. nternet kullanm alkanlklar, toplumdaki dier birok davran gibi, klasik modernleme gstergeleri olan eitim, gelir, oturulan yer, dindarlk gibi demografik zelliklere gre deiiyor ancak ya, internet kullanm skl ve nereden internete girildiinin de yer yer rol oynad grlyor. nternet Kullanm Alkanlklar (nternet kullanclar)
Arkadalarla muhabbet etmek, haberlemek
E-posta okumak / yazmak Video / mzik / oyun vb. elence amal kullanmak Haberleri takip etmek

17 18 25 20

11 15

21 25 14 22 26

30

Her zaman 22

Sk sk 26

16

Sk sk 27 12 Sk sk 25 14 19 Sk sk 17 15 33 19 22 6

15

iin kullanmak Hibir zaman 33 16 Salk konusunda aratrma yapmak Film / mzik indirmek Bankaclk ilemi yapmak Dini konularda bilgi edinmek aramak, zgemi gndermek Siyasi ierikli siteleri, tartmalar takip etmek, katlmak Bilet satn almak (otobs, uak, konser, ma vesaire) Toplumsal sorunlar zmek iin kullanmak Giyim, teknolojik rn vs. alverii yapmak Evin gda alveriini yapmak

22

20 14

Hibir zaman 45

14 5

Hibir zaman 59
Hibir zaman 38

14
27 11

11 10 5
10 4 13 9 5

21

Hibir zaman 64

Hibir zaman 53
Hibir zaman 61 Hibir zaman 72 Hibir zaman 68

18
17

17

9 3

12 7 3 11 11 4 15 12 4 6 4
100
14

Hibir zaman 88
50

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

KONDA Barometresi

2.5.1. letiim, Sosyalleme ve Elence nternet kullanclarnn en sk yapt aktivite olarak gze arpan arkadalarla muhabbet etmek ve haberlemek, internet kullanm iin tipik bir gsterge niteliinde. Dier birok alkanlkta olduu gibi, internet kullanm skl arttka, ya dtke, eitim arttka, muhabbet daha nemli hale geliyor. nterneti haberlemek iin en sk renciler ve isizler kullanrken, emeklilerin internetin bu zelliini, deyim yerindeyse, henz kefetmemi olduklar anlalyor. Kentlerde yaayanlarn metropollere gre daha sk haberlemeleri de nemsiz olmayan farklardan. Ayrca, internete cep telefonundan erienlerin baka yerlerden erienlere gre daha sk muhabbet etmeleri de dikkat ekici. Arkadalarla muhabbet etmek, haberlemek Hibir zaman Nadiren Bazen Sksk Herzaman Toplam nternete ne sklkta giriyorsunuz?
Gnde 3 saatten fazla Gnde 1 Gnde 22-3 gnde saat veya 3 saat bir daha az Haftada bir Daha nadir Trkiye

5 7 14 39 35 100

7 9 20 35 30 100

17 17 24 27 16 100

14 12 31 34 9 100

32 8 37 16 6 100

48 16 13 12 10 100

15 11 21 30 22 100

alma durumuna gre "arkadalarla muhabbet" (internet kullananlar)

renci siz, i aryor Serbest meslek erbab zel sektrde memur, mdr i
3,4 3,4 3,4 3,3 3,2 3,0 2,8 2,0 3,7 4,0

Devlet memuru
ifti Kk esnaf / zanaatkr Ev kadn Emekli 1 Hibir
zaman Nadiren

Bazen 3

Sk sk

Her 5 zaman

nternetteki haberleme aralarnn en yaygnlarndan biri olan e-posta, sklkta ikinci srada ve kullanclarn te ikisi bazen, sk sk veya her zaman e-posta kullandklarn sylyor. E-posta kullanm, modernlemenin ve internet kullanmnn artt
Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm 15

KONDA Barometresi

neredeyse her deikene bal olarak sklayor: yata, hane byklnde ve dindarlkta azalma, eitimde, internet kullanm sklnda, gelirde ve oturulan evin kalitesinde artma e-posta kullanmn sklatryor. Ayrca cep telefonundan ve iyerinden internete girenlerin daha sk e-posta kullanyor oluu ve memur, zel sektr alan, serbest meslek erbab ve tccarlar sk sk kullanrken dier alan gruplarnca nadiren kullanlyor oluu, e-posta kullanmnn i dnyasyla ve beyaz yakallarla ilikilendirilebileceini gsteriyor. nternet alkanlklarnda nc srada yer alan video / mzik izlemek / oyun oynamak ve benzeri elence amal kullanmay en sk renciler ve isiz olup i arayanlar yapyor. Memurlarn ve internete iyerinde girenlerin ise ortalamaya gre daha nadir olarak elence iin kullanmalar da ok artc deil. Ancak, rnein internet kafeden internete girenlerin elenceyi ortalamadan daha sk sylyor olmamalar beklenmedik bir bulgu. Benzer ekilde Krtlerin Trklerden, Alevilerin Snnilerden, trbanllarn rtnmeyenlerden, kentlerde yaayanlarn metropollerde yaayan-lardan ok byk farklarla olmasa da biraz daha sk elence amacyla internet kullanyor olmalar daha artc nitelikte. Facebook ve MSN yeleri, interneti elence amacyla kullandklarn Twitter ve Mynet yeleri kadar sk sylememiler. Elence amal kullanma ynelik bir dier alkanlk olan film/mzik indirmek, internet kullanclarnn yarsndan fazlasnn ilgilenmedii bir alkanlk olarak gze arpyor. Dosya indirmenin internet kullanmna getirebilecei ek maliyetlerin bunda hi etkisi olmad sylenebilir, nk indirme skl gelire gre hi deimiyor. ki demografik zellik ok belirleyici: ya ve eitim. Genler ok daha sk film/mzik indirirken, eitimle skln hzla artt, ancak en sk indiren lise mezunu grubundan sonra niversitelilerde skln tekrar dt grlyor. Cep telefonundan internete girenlerin de film/mzik indirmeye ok daha yatkn olduu, internet kullanm sklnn da dier birok alkanlk gibi nemli fark yaratt anlalyor. Son bir bulgu ise, Krtlerin Trklerden daha sk film/mzik indirdii. 2.5.2. Alveri On-line alveri veya e-ticaret, nispeten dar bir sektr olmasna ve giyim, teknolojik rn, gda veya bilet satn almann ancak dar bir kesimde yaygn alkanlk olduunun bilinmesine ramen, bu dar kesimi tanmlayabilmek ve zaman iindeki deiimi anlayabilmek amacyla bu konuda da sorular sorduk. Evin gda alveriini yapmak, sorulan internet kullanm alkanlklar arasnda en seyrek yaplan, en yaygn olmayandr. Grlen kiiler arasnda internet kullananlarn sadece yzde 2si sk sk veya her zaman, yzde 4 ise bazen evin gda alveriini internetten yaptn sylyor. Bu oranlar Nisan 2008e gre ok da deimemi. stanbulda yaayanlarn, internete cep telefonundan girenlerin ve zellikle internette uzun sre kalanlarn daha sk gda alverii yapma eiliminde olduklar grlyor. Buna karlk giyim veya teknolojik rn gibi baka mallar internet zerinden satn almak, yine az olmakla beraber biraz daha yaygn bir alkanlk. nternet kullananlarn yzde 5i giyim, teknolojik rn vs.yi internetten sk sk veya her zaman, yzde 12 de bazen satn aldn belirtmi. Bu alveri alkanl, internet kullanmnn modernleme ile
Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm 16

KONDA Barometresi

klasik ilikisini net olarak ortaya koyan gstergelerden biri. Eitim seviyesi arttka, hanedeki kii says azaldka, internete daha sk girildike, dindarlk azaldka, gelir ve oturulan evin kalitesi arttka, bu tr alverileri internetten yapma skl da artyor. E-posta gruplarna ve Twittera ye olanlarla bloglar takip edenler, Facebook ve MSN yelerine gre daha sk alveri yapyor. nternette alverie dair, son olarak bilet satn alma alkanl soruldu. Bilet satn almak (otobs, uak, konser, ma vesaire), internete girenlerin yzde 61inin hibir zaman yapmad bir eydir. Dier bir deyile, yzde 39un en az bir defa bilet satn ald yorumu yaplabilir. Sk sk veya her zaman bilet alanlar, yzde 10, bazen bilet alanlar ise yzde 12 orannda. Kimlerin daha sk bilet aldna baktmzda, internete sk girenlerin, Twitter yelerinin, blog takipilerinin daha sk bilet ald; eitim arttka, haneler kldke, dindarlk azaldka, gelir arttka ve oturulan evin kalitesi arttka da bilet alma skl artt anlalyor. Bilet alma sklnn yaa gre deimiyor oluu da dikkat ekici. 2.5.3. Aratrma (Salk ve Din) nternetin bilgi edinme amacyla kullanlp kullanlmad salk ve din konular zerinden soruldu. Salk konusunda aratrma, haberlemeden sonra internette en sk yaplan aktivitelerden biri; dini konularda aratrma yapmann ise sklk asndan dier birok alkanln nne gemi olmas dikkat ekici. nternet kullanclarnn te ikisi bir noktada salk konusunda aratrma yapm, drtte biri ise sk sk veya her zaman bu tr aratrma yapyor. Dierlerine kyasla olduka farkl bir profil izen bu internet alkanlnda, kadnlarn, orta ya grubundakilerin, internete evden girenlerin daha sk salk aratrmas yapt grlyor. Eitim ve gelirde art da skl arttran unsurlar. Buna karlk internete girme sklnn veya ye olunan sosyal medyalarn fark yaratmamas, salk aratrmasnn, genel internet kullanm alkanlklarndan bamsz bir karakteri olduuna dair ipucu ieriyor.

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

17

KONDA Barometresi

Salk konusunda aratrma yapmak (internet kullananlar)

TRKYE rtmyor Barts Trban nansz nanl Dindar Sofu 1 Hibir
Nadiren zaman

2,7

2,8 2,6 3,1

2,4 2,7 2,7 2,9

Bazen 3 Sk sk Her 5 zaman

Fakat bunlardan ok daha arpc olan, salk aratrmasn eitli demografik gruplar arasnda en sk kendisi veya ei trbanla rtnenlerin yapyor olmas. Benzer ekilde internet kullanclar kendilerini ne kadar dindar olarak tanmlarsa, salk aratrmas yapmak sklklar da o kadar artyor. nterneti dier eitli amalar iin kullanma skl dindarlkla ters orantl grnrken, bunun dz orantl olmasnn sebebi, aratrma bulgularnda yer almasa da genel olarak doktordan ekinmenin rol oynad dnlebilir. Dini konularda aratrma yapmaksa, salkta olduu gibi, internet kullanm ve modernleme arasndaki standart ilikiyi gsterir nitelikte deil. Ya, cinsiyet, eitim, gelir, hangi sosyal alara ye olunduu bu alkanln skln pek deitirmiyor. Evden internete girenler bu tr aratrmay biraz daha sk yapyor. Kiinin kendisini ne kadar dindar grd ise olduka byk fark yaratyor. nansz olduunu syleyenler hibir zaman, inanl olduunu syleyenler nadiren, dindarlar nadirenden biraz daha sk, sofu olarak tanmladklarmz ise bazen dini konular aratrdklarn sylyorlar. Trbanl olanlar da rtnmeyenlere kyasla daha sk yaptklar gibi, barts ile rtnenlerden de daha sk dini konularda aratrmalar yapyor.

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

18

KONDA Barometresi

Dini konularda bilgi edinmek (internet kullananlar)

TRKYE rtmyor Barts Trban nansz nanl
2,6 3,1 2,7

2,8

2,4 2,7 2,7 2,9

Dindar
Sofu 1 Hibir
Nadiren zaman

Bazen 3

Sk sk

Her 5 zaman

2.5.4. Dnyas nternet, sadece kiisel amalarn, elence ve bilgilenmenin tesinde, i dnyasnda olduka nemli, hatta baz sektrlerde, irketlerde vazgeilmez bir ara haline geldi. Bu aratrmada i dnyasna ynelik sorulan birka soru da, Trkiye genelindeki bu resmi, alan profilleri zerinden ortaya koyuyor. Beklenebilecei gibi, alanlar arasnda interneti i iin sk sk kullananlar, ynetici veya beyaz yakal pozisyonunda olanlar, yani serbest meslek sahipleri, zel sektr alanlar, i adamlar ve memurlardr. Dier meslek gruplarnn ise i iin nadiren internet kullandklar sylenebilir ki, buna esnaf grubunun da dahil oluu gze arpyor. Ev kadnlar ve emekliler interneti i iin pek kullanmazken, rencilerin onlara kyasla biraz daha sk kullandklar grlmektedir.

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

19

KONDA Barometresi

iin kullanma (internet kullananlar)

TRKYE
2,6

Serbest meslek erbab zel sektrde memur, mdr Tccar/sanayici/iadam Devlet memuru, ef, mdr alyor, dier Kk esnaf / zanaatkr i ifti, ziraat, hayvanc siz, i aryor
1,9 2,5 2,3 2,8 3,1 3,7

4,1 3,9 3,9

Emekli Ev kadn renci 1zaman

Hibir

2,0 1,7 2,4

Nadiren Bazen

Sk sk

Her zaman 5

nternete iyerinden girenlerin baka yerden girenlere gre i iin ok daha sk kullanmalar veya alma hayatnda daha fazla yer alan erkeklerin kadnlara nazaran daha sk kullanmalar artc deil. Ancak ya dtke i iin kullanmn artmas beklenirken, 29-43 ya grubunun, 18-28 ya grubuna kyasla interneti i iin biraz daha sk kulland grlmektedir. nternetin ortaya k ile her trl ilanla birlikte i ilanlarnda da internet mecrasna doru kayma oldu. Zaten internet kullanclarnn drtte biri interneti bazen veya daha sk i aramada kullandklarn ifade etmiler. Trkiye ortalamasnda internet kullanclar i aramada interneti nadiren kullanrken, beklenebilecei gibi isizler daha youn kullanyor. Aadaki tabloda grld gibi, isiz olup i arayanlarn te ikisi internet kullanyor ve bunlarn drtte biri i aramada internet kanaln hi denememi; yzde 45i sk sk veya her zaman internetten i aryor. Bu bulgular, ie almlarn planlanmas asndan olduka ie yarayabilir.

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

20

KONDA Barometresi

aramak, zgemi gndermek Hibir zaman Nadiren Bazen Sksk Herzaman nternet kullanmayanlar Toplam

Halen i arayanlar 17,8 6,7 12,2 18,9 11,1 33,3 100,0

Halen i arayan internet kullanclar 26,7 10,0 18,3 28,3 16,7 100,0

dnyas ile ilikilendirdiimiz son alkanlk olan internet bankacl ilemi yapmann skl, tahmin edilecei gibi en ok, gelir seviyesiyle deiiyor. nterneti her gn kullananlarda sre arttka, bankaclk ilemi yapma skl da artyor. Bu skla en fazla eitim, oturulan yerin kalitesi, hane kalabalkl gibi faktrler etki ediyor. Trkler Krtlere, erkekler kadnlara, iyerinden ve cep telefonunda internete girenler evden ve kafelerden girenlere, Twitter ve e-posta grubu yeleri dier alarn yelerine, beyaz yakallar dier alanlara ve almayanlara kyasla biraz daha sk bankaclk ilemi yapyor. Ayrca eitim seviyesi fark etse de lise mezunlar ile niversite mezunlarnn kullanmnda dikkat ekici fark var: lise mezunlar nadiren seviyesindeyken, niversite mezunlar bazen seviyesinde. Ayrca 18-28 ya grubunun youn internet kullancs olmasna ramen, dier ya gruplarndan hatta 44 st ya grubundan da daha nadir ilem yapmas da dikkat ekici. 2.5.5. Haber Takibi, Siyasi Katlm ve Sorunlara zm nternet kullanclarnn yzde 65i bazen, sk sk veya her zaman internet zerinden haber takip ettiklerini sylyor. Erkekler kadnlara; daha eitimliler, daha az eitimlilere; daha yksek gelirliler, dar gelirlilere; iyerinden internete girenlerin baka yerlerden girenlere; internete sk girenler daha nadir girenlere kyasla daha sk haber takip ediyor. Serbest meslek erbabnn ve memurlarn ortalamaya gre daha sk, ev kadn, isizler ve iiler ise daha nadiren, internet kafeden internete girenlerin ise olduka nadiren haber takip etmeleri dikkat ekici. Siyasi alanda haber ve ierik takip etmek ise daha az kullancnn ilgilendii bir alkanlk ve sadece yzde 20si bunu bazen, sk sk veya her zaman yapyor. Siyasi ierik takip etme alkanl, internete girme sklyla, oturulan evin kalitesinin, eitimin ve ksmen gelirin artmasyla sklayor. Genel haber takibinde olduu gibi serbest meslek sahipleri, memurlar ve zel sektr alanlarnn siyasi ierii de daha sk takip etmeleri dikkat ekici. Ya ise fark yaratmyor. En dikkat ekici bulgu ise Krtlerin daha sk siyasi ierik takip ediyor olmalar. Daha dk bir oran internet kullanan ve genelde internet kullanmnda gsterge niteliindeki eitim, gelir gibi zellikleri daha dk olan Krtlerin Trklerden daha sk siyasi ierik takip ediyor olmalar ilk bakta arpc grnyor. Aadaki grafikte de yer verildii gibi ou Krtlerden oluan kalabalk (9 veya daha fazla kiiden oluan) hanelerde de, daha kk hanelere gre ve RojTV izleyicilerinin dier kanal izleyicilerine gre daha sk takip ediyor olmas bu bulguyu destekler nitelikte. Ancak bunun nedeninin, hem
Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm 21

KONDA Barometresi

Krte yaynlar zerindeki basklar hem de internet yaynclnn dier yayn mecralarna gre ok daha dk maliyetli olmas olduunu tahmin etmek zor deil. Siyasi ierikli siteleri, tartmalar takip etmek, katlmak
TR KY Hanedeki kii says Etnik kken E
1,9

Trk Krt-Zaza

1,9 2,4

1 - 2 kii 3 - 5 kii 6 - 8 kii 9 ve fazla kii

2,0 1,9 1,8 2,1

Haber takip ettii kanal

ATV
Kanal D Roj TV TRT 6 (e) 1,3
Hibir 1 zaman

1,9 1,8 3,2

Nadiren

Bazen 3

Sk sk

Her 5 zaman

nternet kullananlarn sadece bete bir kadar bir ksm siyasi tartmalara katlsa da toplumsal sorunlar zmek iin gruplara ye olmak / grup balatmak / bilgi yaymak daha da az kullancnn alkanl. nternete girme sklnn artmas, eitimin artmas ve yan azalmas, internette aktivistlii biraz arttrsa da, dierlerinden farkllaan, sivrilen herhangi bir demografik kmeden bahsetmek pek mmkn deil. Genel olarak toplumsal sorunlar zmenin internet kullanclarn ok megul eden bir mesele olduunu sylemek mmkn deil. Bu alkanlkla ilgili bulguyu desteklemek iin grlen kiilere Yoksulluk, evre kirlilii gibi toplumsal sorunlara zm retme almalarna katlrm eklinde bir cmle de okundu. Toplum genelinde bu tr almalara katldn syleyenler yzde 65 oranndayken, internette bunun davran olarak yansmasn grmek olduka zor: Sadece yzde 16,8 bazen, sk sk veya her zaman internette grup yelii veya bilgi yayma ekilde zm retme almalarna dahil oluyor.

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

22

KONDA Barometresi

Yoksulluk, evre kirlilii gibi toplumsal sorunlara zm retme almalarna katlrm. Kesinlikle katlmyorum Katlmyorum Ne katlyorum ne katlmyorum Katlyorum Kesinlikle katlyorum Toplam

Yzde 2,8 14,1 17,2 56,7 9,2 100

Toplumsal sorunlar zmek iin gruplara ye olmak / grup balatmak / bilgi yaymak Hibir zaman Nadiren Bazen Sk sk Her zaman Toplam

Yzde 71,7 11,5 11,2 4,2 1,4 100

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

23

KONDA Barometresi

2.6. Hangi Semen nterneti Nasl Kullanyor?

imdiye kadar ayrnts ile ele aldmz internet kullanclarnn ayn zamanda bir semen olduunu dndmzde, bu kullanclarn siyasi tercihlerini ortaya karmak birka adan ilgin bulgular ortaya karabilir. nternet kullanclarnn siyasi profilinin lke genelinden nasl farkllat grlebilir. Ayrca nternet semenlere eriilebilecek birok mecradan biri olarak grlebilir ve seim sath- mailine girilirken kampanya stratejilerinde nasl bir rol oynayaca incelenebilir. 2.6.1. Semen Profilleri nternete giriyor mu? Ak Parti CHP MHP BDP Dier parti Kararsz Oy kullanmaz Toplam
nternete giriyor musunuz? Evet Hayr Toplam
nternete nereden giriyor? (Herkes) Evden yerinden/okuldan nternet kafeden Cep telefonundan Toplam nternete nereden giriyor? (nternet kullanclar) Evden yerinden/okuldan nternet kafeden Cep telefonundan Toplam Ak Parti 73 19 19 4 CHP 82 28 13 8 MHP 74 17 24 8 BDP 61 20 31 2 Dier 83 22 11 6
Kararsz

nternet Kull. 31 27 9 4 7 19 4 100

Ak Parti 33 67 100
Ak Parti 24 6 6 1

Trkiye 37 21 7 6 6 19 4 100

CHP 58 42 100
CHP 49 17 8 5

MHP 55 45 100
MHP 41 10 13 5

BDP 35 65 100
BDP 22 7 11 1

Dier 47 53 100
Dier 39 10 5 3

Karars Oy Kull. Toplam z 40 48 42 60 100

Kararsz

52 100

58 100

Oy Kull. Toplam 38 7 10 4 33 9 8 3

31 8 7 2

Oy Kull. Toplam 78 14 20 8

77 21 17 5

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

24

KONDA Barometresi

nternette Ak Partililer te biri internete giren Ak Partililer, daha ok evden giriyorlar. nternet kullancs Ak Partililerin drtte internete evden, bete biri iyerinde, yine bete biri internet kafeden giriyor. Cep telefonundan girenlerse sadece yzde 4. Her drt Ak Partilinin biri Facebook yesi ve biri MSN yesiyken, dier alara yelik olduka dk. Ayn yeliklere internet kullancs Ak Partililer olarak baktmzda yzde 71i MSN, yzde 69u Facebook, yzde 2i Mynet, yzde 9u da Twitter yesi. Sosyal alar asndan Ak Partili profili, Trkiye profiline olduka yakn. Mynet yelerinin yzde 31ini, MSNin yzde 28ini, Facebook ve Youtube yelerinin yzde 27sini ve Twitter yelerinin yzde 25ini Ak Partililer oluturuyor. nternette CHPliler Yzde 58i internet kullanan CHPliler, ayn zamanda interneti youn olarak da kullanyorlar. nternettekilerin yzde 80i gnde en az bir saati internette geiriyor. nternet farkl farkl amalarla youn olarak kullandklar anlalyor. nternetteki her on CHPlinin sekizi evden, iyerinden, biri internet kafeden ve yine biri cep telefonundan balanyor. nternetteki CHPlilerin ilk sosyal paylam a tercihi yzde 80le Facebook. Bunu yzde 73le MSN, yzde 25le Youtube, yzde 19la Mynet ve yzde 15le Twitter takip ediyor. Bu alarn yeleri arasnda ounlukta olduklar grlyor. Twitter camiasn yzde 39u, blog takipilerinin yzde 37si, Facebook ve Youtube yelerinin yzde 31i CHPye oy verecek. nternette MHPliler MHPlilerin yarsndan biraz fazlas, yzde 55i internette ve interneti neredeyse CHPliler kadar youn kullanyorlar. nternet kullancs olan drt MHPlinin evden, biri internet kafeden, be MHPlinin ikisi iyerinden balanyor. nternet kafeden balananlarn Ak Parti ve CHP semenlerine gre biraz daha fazla olmas dikkate deer bulgulardan. Sosyal paylam alar arasnda MHPlilerin ilk tercihi MSN (internet kullananlarn yzde 81), ikincisi Facebook (yzde 75), ardndan Mynet (yzde 28) ve Youtube (yzde 27). Twitter ise yzde 6 ile MHPliler arasnda pek de popler deil. nternette BDPliler Yzde 35i internet kullanan BDPliler, bu adan Ak Partililerden 2 puan da olsa ndeler. Ancak benzer sklkta olmakla beraber Ak Partililerden biraz daha nadir balanyorlar. Dier partilerin semenlerine kyasla evden balananlar daha az (yzde 61), internet kafelerden balananlar ise daha ok (yzde 30). Nitekim, BDPlilerin yzde 66s evinde bilgisayar olmadn sylemi. Sosyal paylam alarn BDPliler dier parti semenlerinden olduka daha youn olarak kullanyorlar. Her BDPliden birinin blog takip etmesi, mecra olarak nem verdiklerine iaret ediyor. Hatta her 5 blog takipisinin biri BDPli ve bu adan dier alardaki varlklarna kyasla kat kadar daha fazla arlklar var. Dier sosyal paylam alarna bakarsak; internetteki on BDPlinin dokuzunun MSN, yedisinin Facebook, nn Youtube veya Mynet yelii var. Twitter en ok kullananlar da BDPliler: On BDPlinin ikisinin yelii var. Kararszlar

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

25

KONDA Barometresi

zellikle seim kampanyas mecras olarak baklacak olursa, kararszlarn internette yakalamak nemli saylabilir. Ancak be kararszn ikisi internet kullanyor, kullanmyor. Twitterda, Youtubeda ve Mynette yelikleri ortalama internet kullancsna gre daha azken, MSN ve Facebooktaki varlklar ok yakn oranlarda. Sosyal alar iindeki arlklar ise, internettki arlklarndan farkl deil. zetle, internettek kararszlarn bir araya topland veya arlkl olarak var olduu bir mecradan bahsetmek pek mmkn gzkmyor. Sosyal paylam alarna yelik (Herkes) Facebook Twitter Youtube MSN Blog'lar Mynet E-posta gruplar Toplam Sosyal paylam alarna yelik (nternet kullanclar) Facebook Twitter Youtube MSN Blog'lar Mynet E-posta gruplar Toplam
Ak Parti CHP MHP BDP Dier Kararsz Oy Kull. Toplam

23 3 7 24 1 7 2

47 9 15 43 5 11 4

42 4 14 45 2 15 1

26 7 11 31 10 10 3

26 4 13 32 3 6 4

29 3 6 30 3 6 2

35 4 11 36 4 7 4

31 5 10 32 3 8 3

Ak Parti

CHP

MHP

BDP

Dier

Kararsz

Oy Kull.

Toplam

69 9 21 71 3 21 6

80 15 25 73 9 19 7

75 6 26 81 4 27 2

74 20 31 87 28 28 7

56 8 28 69 6 14 8

73 8 16 74 6 14 5

73 8 24 75 8 14 8

74 11 23 74 7 20 6

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

26

KONDA Barometresi

Sosyal paylam alar Facebook Twitter Youtube MSN Blog'lar Mynet E-posta gruplar

Ak Parti

CHP

MHP

BDP

Dier

Kararsz

Oy Kull.

Toplam

27 25 27 28 13 31 28

31 39 31 28 37 29 32

10 6 11 10 5 13 3

5 9 6 6 18 7 6

5 5 8 7 5 5 10

17 13 12 17 16 13 16

4 3 5 4 5 3 6

100 100 100 100 100 100 100

2.6.2. Semenlerin nternet Kullanm Alkanlklar Semenlerin internette neler yaptklar, ne tr alkanlklarn ne kadar yaygn olduu ayrntl olarak incelenebilir. Ancak hayat tarzna dayal bu tr alkanlklar genel olarak, semenlerin demografik profillerinin bir sonucu olarak ekilleniyor. Dolaysyla tahmin edilebilir profiller ortaya kmaktadr. rnein CHPli semenlerin internet bankacln dier semenlere gre daha sk yapyor olmalar, Barometre aboneleri iin artc bir bilgi olmamal, bunun gelir ve eitimlerinin CHP iinde daha fazla oluundan kaynakland tahmin edilebilmelidir. Profillerde dikkat eken ana hatlar u ekildedir: CHP semeni, daha sk alveri yapmaktadr. nterneti arkadalarla haberleme, video, oyun benzeri elence amacyla, en youn olarak MHP semenleri kullanmaktadr. nternet kullanan Ak Partililer, genel olarak internetin eitli ilevlerini en az benimsemi semen gzkmektedir. BDPliler interneti dier semenlerden daha fazla haber ve siyaset mecras olarak grmektedir.

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

27

KONDA Barometresi

Semenlerin internet kullanm alkanlklar

Trkiye 3,0 Kararsz 2,9

Haberleri takip etmek

BDP 3,2 MHP 2,9 CHP 3,2 Ak Parti; 2,9 Trkiye 1,9 Kararsz 1,8

Siyasi ierikli siteleri, tartmalar takip etmek, katlmak

BDP 2,9

MHP 1,9 CHP 2,1 Ak Parti; 1,7

Trkiye 1,5 Kararsz 1,4 BDP 2,2 Toplumsal sorunlar zmek iin gruplara ye olmak / grup balatmak / bilgi yaymak MHP 1,7 CHP 1,6 Ak Parti; 1,4

1Hibir

Nadiren

zaman

Bazen 3

Sk sk

Her 5 zaman

Bu genel bakn ardndan internet kullanm alkanlklar arasnda daha nce Haber Takibi, Siyasi Katlm ve Sorunlara zm bal ile verdiimiz alkanla daha yakndan bakmakta fayda var. Tm semenler ortalamada bazen internetten haber takip ederken CHPliler ve BDPliler biraz daha sk takip ediyor. Ancak Ak Parti, CHP ve MHPliler siyasi ierik ve tartmalar nadiren takip eder veya katlrken, BDPlerin bunu olduka daha sk yapyor. Krtlerin genelinde olduu gibi bunda Krtenin yaygn olarak kullanlamamas rol oynuyor olabilir. Toplum genelinde toplumsal sorunlara zm aramak zere internette grup balatmak, ye olmak veya bilgi yaymak tr faaliyetler pek rabet grmezken, BDPlilerin bu tr aktivizmle daha fazla ilgilendii grlyor. Siyasi tartmalar da bu sonuncusunu da en nadir yapan semenin Ak Partililer olmas da gze arpan bulgulardan.

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

28

KONDA Barometresi

2.7. nternete Girme Alkanlklar

Grlen kiilerin yarsndan biraz fazlasnn evinde bir bilgisayar bulunuyor ve yzde 36,3 bu bilgisayar kullandn, yzde 16,5i ise evde bilgisayar olduu halde kendisinin kullanmadn sylyor. Trkiyedeki hanelerin yzde 47,2sinde ise hi bilgisayar bulunmad anlalyor.

Evinizde bilgisayar var m? Hayr, yok Evet, var ve kullanyorum. Evet, var ama ben kullanmyorum. Toplam

Yzde 47,2 36,3 16,5 100

nternete girme alkanl olanlarn yzde 32,8i evden, yzde 9,2si iyerinden veya okulundan, yzde 7,5i internet kafe ve benzeri yerlerden, yzde 2,6lk bir oran ise cep telefonlarnn internet zelliklerini kullanarak internete giriyor. Grlen kiilerin yzde 57si internete hi girmediklerini sylyor. Dier bir deyile Trkiyede 18 ya st nfusta her be kiiden interneti hi kullanmyor.

nternete giriyor musunuz, nerede giriyorsunuz? Evden yerinden/okuldan nternet kafeden Cep telefonundan Girmiyor Toplam

Yzde 32,8 9,2 7,5 2,6 57,1 -

Bu bulgular, 2008 ylnn Nisan aynda yapm olduumuz Biz Kimiz? Hayat Tarzlar aratrmasnn bulgular ile karlatrldnda, internete evden girenlerin yzde 23ten yzde 33e kadar kt, ancak iyerinden veya okuldan girenlerde bir deiiklik olmad grlyor. nsanlarn cep telefonlarndan internete girip girmedikleri ise ilk defa bu aratrmada sorulduundan karlatrma mmkn deil. zetle, internete girenlerin oran son ylda 8 puan kadar artm ve bu art esasen evden ve cep telefonlarndan yaplan balantlardan kaynaklanyor.

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

29

KONDA Barometresi

nternete giriyor musunuz, nerede giriyorsunuz? Evden yerinden/okuldan nternet kafeden Cep telefonundan Girmiyor Toplam

Nisan 2008 Hayat Tarzlar 23,1 10,2 7,5 64,9 -

Ocak 2011 Barometre 32,8 9,2 7,5 2,6 57,1 -

nternet kullanmna dair bir dier temel soru, ne sklkta internete girildii idi. nternete girdiini syleyenlerin yzde 22,5i gnde 3 saatten fazla, yzde 28i gnde 2 ila 3 saat arasnda, yzde 22,4 ise gnde en fazla 1 saat kadar kullandklarn belirtmi. Dier bir deyile, internet kullanclarnn yzde 73 internete her gn girip, youn olarak kullanyor. Kullanclarn yzde 8,1i ise internete ancak 2-3 gnde bir girdiklerini, yzde 9,4 haftada bir girdiklerini, yzde 9,5 ise daha da nadir olarak girdiklerini sylyor.

nternete ne sklkta giriyorsunuz? Gnde 3 saatten fazla Gnde 2-3 saat Gnde 1 saat veya daha az 2-3 gnde bir Haftada bir Daha nadir Toplam

Yzde 22,5 28,0 22,4 8,1 9,4 9,5 100

Daha nceki blmlerde de bahsedildii gibi, internet kullanm skl, internet kullanclarnn hem alkanlklarn hem de internete baklarn en fazla etkileyen gstergedir. nternet kullanm younlatka, internet daha yksek oranda yararl olarak alglanyor, sosyal paylam alarna yelik oranlar artyor, internet bankacl kullanm, video, oyun, mzik gibi elence, alveri gibi teknoloji kullanmna ve tketime ynelik alkanlklar daha da sklayor.

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

30

KONDA Barometresi

3. DEVLET PLANLAMA TEKLATI BLG TOPLUMU STATSTKLER 2010

Devlet Planlama Tekilat (DPT) koordinasyonunda yrtlen e-Dnm Trkiye Projesi, Trkiyenin bilgi toplumuna dnm srecini koordine ederek hzlandrmay amalamaktadr. 2003-2005 dneminde uygulanan Eylem Planlarndan sonra, Trkiyenin bilgi toplumuna dnmne ynelik orta ve uzun vadeli hedef, politika ve stratejilerini belirlemek amacyla hazrlanan Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Plan, bu alanda Trkiyenin nceliklerini belirlemekte ve 2006-2010 yllar arasnda atlmas gereken admlar tanmlamaktadr. Bilgi toplumuna dnmde baarnn salanmas, srecin doru ltlerle izlenmesi, deerlendirilmesi ve gerektiinde tedbirlerin alnabilmesi ile mmkndr. Bu sebeple, karar vericilerin ve uygulayclarn gelimeleri deerlendirebilmeleri amacyla Bilgi Toplumu Stratejisi lmleme Dokman hazrlanmtr. lmleme Dokman bilgi toplumuna dnm srecinde takip edilecek 117 gstergeyi kapsamaktadr. Bilgi Toplumu statistikleri almas Bilgi Toplumu Stratejisinde stratejik ncelik alanlar olarak tanmlanan; 1. Sosyal Dnm 2. Bilgi ve letiim Teknolojilerinin (BT) Dnyasna Nfuzu 3. Vatanda Odakl Hizmet Dnm 4. Kamu Ynetiminde Modernizasyon 5. Kresel Rekabeti Bilgi Teknolojileri Sektr 6. letiim Altyap ve Hizmetleri 7. Ar-Ge ve Yenilikiliin Gelitirilmesi konularnda salanan gelimeleri, ulalabilen resmi veriler ile aklamay amalamaktadr. Bu ayn temasnn internet kullanm olmas nedeniyle, Haziran 2010 tarihinden yaynlanm Bilgi Toplumu statistikleri 2010 balkl dokmandan abonelerimiz iin bir zet yaplmaya allmtr.

3.1.

Sosyal Dnm

3.1.1. Eitimde BT Kullanm Son yllarda Milli Eitim Bakanl (MEB) tarafndan yaplan yatrmlarla okullarda BT altyapsnn kurulmasnda byk aama kaydedilmitir. 2009 yl sonu itibaryla 27.999 bilgi teknolojisi (BT) laboratuar kurulmu, ayrca BT altyaps kurulmas iin gereken kapasiteye sahip olmayan 17.261 ilkretim okuluna da her 15 renciye bir bilgisayar, her okula bir projeksiyon cihaz, bir yazc ve bir tarayc olmak zere BT ekipmanlar salanmtr. lkretim rencilerinin yzde 94, ortaretim rencilerinin ise tamam okullarnda geni bant internet eriimine sahiptir. Ayrca,
Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm 31

KONDA Barometresi

vatandalara BT eriimini salamak ve BT yetkinlii kazandrmak zere almas planlanan Kamu nternet Eriim Merkezlerinden (KEM) 1.850 adedinin kurulumu MEB tarafndan 2009 yl sonu itibaryla tamamlanmtr. lmleme Dokmannda, MEB tarafndan retilen veriler kullanlarak, yaplan bu yatrmlarn ve eitimde BT kullanmnn detayl olarak incelenmesi ve farkllklarn ortaya konmas da amalanmtr. Burada en nemli gstergelerden birisi phesiz bilgisayar bana den renci saysdr. lke genelinde bilgisayar bana renci says ilkretimde 30,8 ve ortaretimde 25,1dir. lkretim ve ortaretim baznda bilgisayar bana renci saysnda en dk ve en yksek deerlere sahip 5er ile ait deerler aadaki tabloda sunulmaktadr.

Bilgisayar bana resmi okullardaki renci saylar1

lkretim Bilgisayar bana renci Bilgisayar bana renci Sralama Sralama Sralama Ortaretim Bilgisayar bana renci Bilgisayar bana renci 40,3 43 46,2 49,9 59,6 32 Sralama

1 2 3 4 5

Tunceli Artvin Bayburt Burdur Gmhane

10,8 12,3 13,1 14 15

77 stanbul 78 Antalya 79 anlurfa 80 Bursa 81 Gaziantep

40,9 41 42,6 49,5 50,7

1 2 3 4 5

Sinop Tunceli Gmhane Bilecik Artvin

8,7 8,8 9,5 9,6 10

77 anlurfa 78 Diyarbakr 79 Gaziantep 80 Batman 81 stanbul

Kaynak: MEB Strateji Gel. Dai.Bk.

BT laboratuar kurulmas iin MEB tarafndan okulun en az 8 derslie ve 150 renciye sahip olmas art aranmaktadr. Tm okullarda BT laboratuar kurulmas yerine kurulum iin okul baznda belli bir kapasitenin varl arandndan, iller baznda okul veya renci says ile BT laboratuar says arasnda anlaml bir iliki bulunmamaktadr. Bu durumda genel fikir vermesi amacyla ilkretim ve ortaretim baznda en fazla ve en az BT laboratuarna sahip 5er ildeki okul ve BT laboratuar saylar tabloda verilmektedir.

Deerler resmi okullar kapsamaktadr.

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

KONDA Barometresi

BT laboratuar saylar2
lkretim BT laboratuar says Okul says Sralama Sralama Ortaretim BT laboratuar says Okul says Sralama Genel BT laboratuar says 3115 1465 1137 899 671 105 83 75 70 67 l Okul says 2202 1392 1318 1188 813 94 68 201 129 135 Bilgisayar bana retmen 21,7 22,3 23,3 23,8 31,2 33

1 2 3 4 5

stanbul Ankara zmir Konya Adana

2333 816 644 510 392 47 40 39 37 36

1401 893 923 928 708 111 113 43 177 113

1 2 3 4 5

stanbul Ankara zmir Konya Bursa

782 649 493 389 314 44 43 38 31 30

801 499 395 260 242 25 21 24 22 16

1 2 3 4 5

stanbul Ankara zmir Konya Bursa

77 ankr 78 Bayburt 79 Tunceli 80 Ardahan 81 Kilis

77 Tunceli 78 Idr 79 Ardahan 80 Kilis 81 Bayburt

77 Yalova 78 Tunceli 79 Ardahan 80 Bayburt 81 Kilis

Kaynak: MEB Strateji Gel. Dai.Bk.

Okullarda retmenlerin kullanmna sunulan bilgisayarlar ele alndnda, lke genelinde bilgisayar bana retmen saysnn ilkretim ve ortaretim baznda srasyla 23,8 ve 16,5 olduu grlmektedir. lk ve ortaretimde bilgisayar bana retmen says en dk ve en yksek olan 5er ile ait deerler tablo da sunulmaktadr. Bilgisayar bana retmen 3
lkretim Bilgisayar bana retmen Bilgisayar bana retmen Sralama Sralama Sralama Ortaretim Bilgisayar bana retmen 7,3 7,5 7,5 7,8 7,9 Sralama

1 2 3 4 5

Tunceli Artvin Edirne Bayburt Krklareli

11,4 12,6 14,4 14,5 14,6

77 Adyaman 78 anlurfa 79 K.mara 80 Ar 81 Batman

32,8 33,6 34,2 35,6 40

1 2 3 4 5

Artvin Tunceli Bayburt Gmhane Ardahan

Kaynak: MEB Strateji Gel. Dai.Bk.

MEB tarafndan iletilen verilere gre, 2007, 2008 ve 2009 yllarnda MEB tarafndan toplam 146.935 retmene hizmet ii eitim yoluyla BT eitimi salanmtr.
2 3

Deerler resmi okullar kapsamaktadr. Deerler resmi okullar kapsamaktadr.

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

77 zmir 78 Gaziantep 79 Mersin 80 Ankara 81 stanbul

KONDA Barometresi

3.1.2. AB ve Trkiye nternet Kullanm Bilgi Toplumu Stratejisi saysal uurumun sadece lkemizde farkl gruplar arasnda deil lkeler arasnda da olduuna dikkat ekmekte, bu balamda lkemizde genel itibaryla BT kullanmnn artrlmasn ve bu adan gelimi lkeler ile aramzdaki farkn azaltlmasn hedeflemektedir. Ancak, 2007-2009 dneminde gelime salanm olmakla birlikte, Avrupa Birlii (AB) ile lkemiz arasnda BT kullanmndaki fark devam etmektedir. 4

Deerlendirilmesi gereken bir baka husus da hanelerde internet eriimi ve geni bant internet sahipliidir. 2007-2009 dneminde nemli bir art salanmakla birlikte, internet kullanmna benzer ekilde hanelerde internet eriimi ile geni bant internet sahiplii oranlar asndan lkemiz ve AB arasnda byk fark bulunmaktadr.5 AB ve Trkiyede hanelerde internet eriimi

AB deerleri, Eurostattan (Haziran 2010 itibaryla), Trkiye deerleri TKten alnmtr. 2006 yl Trkiye deeri ise DPT tahminidir. 5 AB deerleri Eurostattan (Haziran 2010 itibaryla), Trkiye deerleri TKten alnmtr. 2006 yl Trkiye deeri ise DPT tahminidir. Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm 34

KONDA Barometresi

3.2. Hayatnda Kullanm

Gnmzde, giriimlerin bilgi elde etme, gelitirme ve ynetme yetenekleri; ekonomik bymenin, verimliliin ve rekabet edebilirliin temel unsuru haline gelmitir. Bu adan, BTin i dnyasna nfuz etmesi ve giriimlerde yaygn ve etkin olarak kullanlmas; ekonominin bilgiye dayal hale gelmesi, daha yksek katma deer retmesi ve yeni i alanlarnn oluumu asndan byk nem tamaktadr. Giriimlerde bilgisayar kullanm ve internet eriimi oranlar 2005 yl Ocak aynda srasyla yzde 87,8 ve yzde 80,4 iken, bu oranlar 2009 yl Ocak aynda yzde 90,7 ve yzde 88,8 olarak gereklemitir. Bu iki oran yllar itibaryla artarken internet sitesi sahipliinde bir dme eilimi grlmektedir. nternet eriimine sahip giriimlerin internet sayfasna sahiplik oran 2007 yl Ocak ayndaki yzde 63,1 deerinden 2009 yl Ocak aynda yzde 58,7ye dmtr. Tm bu gstergeler ile giriim bykl arasnda bir paralellik olduu da grlmektedir. rnek olarak, 2009 ylnda 10-49 alan olan giriimlerde bilgisayar kullanm, internete eriim ve internet sayfas sahiplii srasyla yzde 89,5, yzde 87,5 ve yzde 55,2 oranlarnda iken 250 veya daha fazla alan olan giriimler iin bu oranlar yzde 99,3, yzde 99 ve yzde 84,8dir. Bilgisayar kullanan giriimlerin oran

nternet kullanan giriimlerin oran

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

35

KONDA Barometresi

nternet sayfas sahiplik oran

Giriimlerde internet kullanm amac

3.2.1. Giriimlerin internet kullanm amac nternet sitesine sahip giriimlerin bu sayfalar zerinden sunduklar hizmetler arasnda yzde 61,3 oranla 2007 ylnda en nde bulunan giriimlerin rnlerini pazarlamas hizmetinin yerini 2008 ve 2009 yllarnda srasyla yzde 78,4 ve yzde 77,9 oranlar ile rn kataloglar ve fiyat listelerine eriimi salamak almtr. Dier taraftan, 2009 yl Giriimlerde Biliim Teknolojileri Kullanm Anketine gre evrimii sipari, rezervasyon veya kayt ilemi yapan giriimlerin oran yzde 15,2 ile dk bir seviyede kalm olmasna ramen, Bankalararas Kart Merkezi verilerine gre, internet zerinden yaplan e-ticaret ilemleri toplam tutar, yzde 13,6lk bir artla 2008 ylndaki 9.089 Milyon TLden 2009 ylnda 10.274 Milyon TLye ulamtr.

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

36

KONDA Barometresi

3.2.2. Giriimlerin internetten veri transferi amalar Giriimlerin kamu kurum ve kurulular ile iletiimde interneti kullanma oran 2005 yl anket sonularna gre 2004 ylnda yzde 63,2 iken 2009 yl anketi sonularna gre 2008 ylnda yzde 68,4 olarak gereklemitir. Dier taraftan, 2009 yl Ocak aynda bilgisayar kullanlan giriimlerde bilgi ve iletiim sistemleri kullanarak giriim dndaki kurum/kurulu ve dier giriimlerle otomatik veri alverii gerekletirme oran yzde 27,8 olarak gereklemi, otomatik veri alverii amalar arasnda ise kamu kurumlarna veri gndermek/almak amac, yzde 73,4 ile ilk srada yer almtr. Bu amac yzde 72,1 ve yzde 63,3 oranlaryla rn bilgileri gndermek/almak ve finansal kurumlara deme talimat gndermek izlemektedir.

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

37

KONDA Barometresi

3.2.3. Biliim uzman istihdam Bilgisayar kullanlan tm giriimlerde, biliim uzman istihdam eden giriim oran 2007 ve 2008 yl Ocak aylarnda srasyla yzde 10,3 ve yzde 12,5 olarak grlmektedir. 250 ve zeri alan saysna sahip giriimlerde srasyla yzde 45,8 ve yzde 48,6 olan bu oran, tm giriimlere ait ortalamann yaklak 4 katdr.

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

38

KONDA Barometresi

3.2.4. BTin i dnyasna nfuzuna ilikin temel gstergeler Bilgi Toplumu Stratejisinde BTin i dnyasna nfuzunun izlenebilmesi amacyla belirlenen 10 adet temel gstergeye ilikin deerler tabloda sunulmaktadr. Aadaki tablodan da grlebilecei gibi, giriimlerde BT yaygnln gsteren bilgisayar ve geni bant internet sahipliinde hedeflenen deerler 2007, 2008 ve 2009 yllarnda geilmitir. Bunun yan sra, giriimlerimizin BTi kendi i srelerinde kullanmn gsteren kurumsal kaynak planlamas, tedarik zinciri ynetimi ve mteri ilikileri ynetimi kullanm oranlarnda da hedeflenen deerlerin zerine klmtr. Mteri ilikileri ynetimi kullanan giriim oran gstergesi dnda dier iki gstergede yllar itibaryla artn olduu da grlmektedir. Ayrca, elektronik kanallardan sunulan kamu hizmetlerinden eitli amalarla yararlanan giriimlerin oranlarnda evrimii form doldurma amac haricinde yllar itibaryla ilerlemeler bulunmaktadr. BTin i dnyasna nfuzuna ilikin temel gstergeler
Bilgisayar olan giriimlerin oran Geni bant internet eriimine sahip giriimlerin oran e-Ticaret satlarnn toplam ciroya oran Tedarik zinciri ynetimi kullanan giriimlerin oran Mteri ilikileri ynetimi kullanan giriimlerin oran Elektronik kanallarda sunulan kamu hizmetleri bilgi alma amacyla kullanan giriimlerin oran Elektronik kanallarda sunulan kamu hizmetleri form indirme amacyla kullanan giriimlerin oran Elektronik kanallarda sunulan kamu hizmetleri form doldurma amacyla kullanan giriimlerin oran 2007
Hedef Gerekleme

2008 H 67 26 3 1 0,5 G 90,6 85 6,6 12,5 83,6 77 64,1

2009 H 73 34 4 3 1,3 G 90,7 84 11,9 7,1 81,5 73,8 57,9

64 23 2 1 0,4 -

88,7 80,5 5,6 8,6 78,4 72,3 59,5

3.2.5. AB ile Trkiye kyaslama (internet eriimi sahibi giriimler) Trkiyedeki giriimlerin internet eriimine sahiplik oranlar ABdeki giriimler ile karlatrldnda grafikte grld gibi yllar itibaryla 2008 ylna kadar nemli bir yaknsama eilimi olduu gzlenmekte olmasna ramen 2009 ylnda bu yaknsamann geriledii grlmektedir. lkemizde giriimlerin internete eriim oran yl iinde byk bir ilerleme kaydederek 2005 ylnda yzde 80,4ten, 2008 ylnda yzde 89,2ye ularken 2009 ylnda yzde 88,8e gerilemitir. ABde ise bu orann 2005 ylndaki yzde 91-92 seviyelerinden, 2008 ylnda yzde 93-95 ve 2009 ylnda yzde 94-96 seviyelerine ulat grlmektedir.

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

39

KONDA Barometresi

3.3.

Vatanda Odakl Hizmet Dnm

Elektronik devlet uygulamalaryla kamu hizmetlerinin; BTin sunduu imknlardan yararlanlarak elektronik ortamlarda, vatanda ve i dnyasnn ihtiyalarna odaklanm, birlikte iler ve btnleik bir anlayla sunulmas amalanmaktadr. 3.3.1. Hane Halk Bireyleri ile Giriimlerin Kamu ile letiimde nterneti Kullanm Oranlar TK tarafndan yaplan Hane halk Biliim Teknolojileri Kullanm Anketi ile yine TK tarafndan yaplan Giriimlerde Biliim Teknolojileri Kullanm Anketi sonular vatandalarn ve iletmelerin kamu hizmetlerine elektronik ortamda eriimleri ve kullanmlarna dair bilgi vermektedir. Buna gre, bireyler ile giriimcilerin kamuyla ilemlerinde interneti kullanma oranlarnn yllar itibaryla nemli lde deiim gstermedii, ancak iletmelerin bireylere nazaran, kamu ile elektronik ortamda daha youn bir iletiim ierisinde olduklar grlmektedir.

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

40

KONDA Barometresi

3.3.2. Hane Halk Bireylerinden Kamu ile letiimde nterneti Kullananlarn Yrttkleri Faaliyetler Son 3 ay iinde internet kullanan hane halk bireylerinden kamu kurum ve kurulularyla iletiimde interneti kullananlarn kullanm amalar arasnda kamu kurum ve kurulularnn internet sitelerinden bilgi edinme ilk srada yer almaktadr.

3.3.3. E-Devlet Kaps Hizmet Sunumu ve Ziyareti Says Kamu hizmetlerinin tek noktadan ve farkl kanallardan entegre sunumunu hedefleyen ve 2008 yl Aralk aynda faaliyete geen e-Devlet Ana Kapsndan sunulan hizmet saysnda ve bu portalin ziyareti saysnda nemli art olduu dikkat ekmektedir. Hizmet saysnn e-Devlet Ana Kapsnn hizmete almasndan sonra istikrarl bir ekilde artt gzlenmektedir. Bununla birlikte, bu hizmetlerin byk ounluunun snrl sayda kurum tarafndan saland gz nnde bulundurulmaldr. Ayn dnemde, kullanc saysnda da nemli artlar gereklemi; 2009 ylnda, 98.325i kaytl kullanc olmak zere 571.113 ziyareti saysna ulalmtr.

2008 e-Devlet kapsna entegre olmu hizmet says e-Devlet kaps ziyareti says 22

2009 139

10.862 571.113

3.3.4. Tmyle evrimii hizmetlerin oran (AB ile kyaslama) Trkiye 2007 ylnda, ABnin yaptrd ve dzenli olarak yenilenen 20 Temel e-Devlet Uygulamasnn Kyaslanmas Aratrmasna katlmtr. Aratrmada, AB tarafndan
Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm 41

KONDA Barometresi

belirlenmi olan ve 12si vatandalara, 8i de i dnyasna ynelik toplam 20 temel kamu hizmetinin elektronik ortamda sunumu bakmndan 27 AB yesi lke ile Trkiye, svire, Norve ve zlanda karlatrlmaktadr. Ortalama hizmet olgunluu seviyesi bakmndan 2007 yl iin Trkiyenin elde ettii deerin, 20 temel kamu hizmetinde aratrmaya katlan lkelerin ortalamasna yakn olduu, i dnyasna sunulan 8 temel kamu hizmeti bakmndan ise ortalamann zerinde bir deere ulat grlmektedir. Ayn durum, tmyle elektronik ortamda sunulan hizmet orannda da geerlidir.

3.4.

Bilgi Teknolojileri Sektr

Bilgi teknolojileri sektr, lkemizin bilgi toplumuna dnm srecinde kilit bir role sahiptir. Sektr gelimi lkelerde gayri safi milli hasladan ald pay yannda, genel amal her teknoloji gibi ekonominin genelinde getirdii verimlilik art, yeniliki ve katma deeri yksek yaps, dk sabit sermaye yatrm ve ara mal ithali ihtiyac, ekonominin genelinde istihdam yaratma potansiyeli ve ihracatn ithalat karlama oranlarna yapabilecei katkyla stratejik bir nem arz etmektedir. Bilgi Toplumu Stratejisinde stratejik bir ncelik olarak ele alnan sektrn, e-devlet uygulamalar bata olmak zere, planlanan ok saydaki bilgi toplumu uygulamas ile byyecek i pazarda deneyim kazanmas, referans gelitirmesi ve mali yapsnn glendirilmesi hedeflenmitir. 2008 yl sonu itibaryla 23,05 milyar ABD dolar seviyesine ulaan Trkiye BT sektr, az da olsa daralarak 2009 yl itibaryla 22,20 milyar ABD dolar seviyesine gerilemitir. 2009 ylnda, BT donanm sektr ihracat yzde 27, ithalat ise yzde 12,1 orannda klmtr. hracatn ithalat karlama oran ise yzde 10,6 seviyesine gerilemitir.

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

42

KONDA Barometresi

BT sektrnn btnndeki istihdama bakldnda, 2003 ylnda 145.227 kii istihdam edilirken, bu say 2006 yl itibaryla 160.644 olmutur. BT sektrnde AR-GE alanlarnn oran yllara gre artmakta olup 2006 ylnda yzde 5,2ye ulamtr. 3.4.1. OECD lkelerinde Bilgi ve letiim Teknolojileri Sektr Pazar Bykl OECD lkelerine ilikin BT pazar byklkleri ve alt krlmlar aadaki grafikte grlmektedir. Toplam pazar bykl iinde iletiim teknolojileri oran en yksek olan lke yzde 85 ile Meksika, en dk olan lke ise yzde 40 ile sve iken, Trkiyede bu oran yzde 78dir. Trkiyede iletiim sektr, GSYH iinde ald yzde 2,5lik pay ile OECD ortalamas seviyesinde olmakla birlikte, bilgi teknolojilerinin yzde 1,1lik pay OECD lkeleriyle karlatrldnda dk seviyededir. Bilgi teknolojileri sektrnn GSYH iinde ald payn kkl yannda, bu pazar ierisinde yazlm ve hizmetler pazarnn pay da OECD ortalamasnn altnda kalmaktadr. Yazlm ve hizmetler pazarnn bilgi teknolojileri harcamalar ierisindeki oran 2008 yl itibaryla yzde 21 olup bu oran yzde 68lik OECD ortalamasnn olduka altndadr.

Tema Raporlar/ Internet ve Sosyal Medya Kullanm

43