GEM TPLER VE GREVLER

GEM DZAYNINDA GREV TANIMI VE GREV ANALZ

Gemiler belli bir faaliyeti yerine getirmek zere dizayn edilen ve retilen endstriyel yaplar, veya baka bir deyile platformlardr. Genel olarak bir armatr veya gemi sahibi olacak bir otorite aada sralanan gaye veya sebeplere benzer koullar altnda gemi dizayn yaptrmay dnr: * Yalanm veya teknolojik olarak an doldurmu gemilerin yenilenmesi veya tadilat. * Mevcut bir ticari rotada filo bytme veya gemi tadilat ile ticari kazan arttrma. * Mevcut bir ticari rotada yeni servis veya deiik yk tayarak pazar payn bytmek. * Deien jeopolitik ve ekonomik artlarda yeni bir rotada veya tama tr sunarak yeni pazarlar amak. * Ak denizde mevcut veya endstriyel faaliyetleri gerekletirmek. * Ticari veya endstriyel faaliyet gsteren gemileri ve yaplar desteklemek gereksinimini karlamak. * lke deniz savunma ihtiyalarna cevap vermek.

Bu anlay ierisinde gemileri grev tanmlarna gre aadaki gruplar iersinde toplamak mmkndr. Bunlar: (1) Ticaret Gemileri: Ana grevleri yk ve yolcu tamak olan gemiler.

(2) Endstriyel Gemiler: Denizdeki kaynaklarn incelenmesi veya deerlendirilmesi iin dizayn edilmi gemilerdir. (3) Servis Gemileri: Ticari ve endstriyel gemilerin almalarn destekleyen gemiler ile denizde can ve mal gvenlii salayan gemiler bu grubu oluturur. (4) Sava Gemileri: lkenin savunma ihtiyalarn karlayan silahlandrlm gemilerle lke sava filosunu destekleyen gemiler bu gruba girer. Her gruba giren gemiler iin tipik rnekler Tablo 1.1de verilmitir. Bu tabloda verilen gemilerin byklk, grn ve aranjman ynnden ok byk deiiklikler gsterdii gze arpar. Bu deiikliin temel sebebi ise geminin grev tanmdr. rnein; Ticaret gemilerinde ana gaye yk (veya yolcu) tamak olduundan, tanacak ykn karakteristikleri dizayn ynlendirir. Dolaysyla baarl bir gemi dizayn iin ilk art grev veya gereksinim tanmnn doru ve anlalr olmasdr.

TABLO 1-1 Greve Gre Snflandrlm Tipik Gemi rnekleri

Ticaret Gemileri

Endstriyel Gemiler

Servis Gemileri

Sava Gemileri

Genel yk gemileri (General cargo ship) Konteyner gemileri (Container ship) Ham petrol tankerleri (Crude oil carrier) OBO (Cevher/Dkme/Petrol) tayc gemiler (Oil/Bulk/Oil) Feriler (Ferry) Roll-on Roll-off gemiler (Ro-Ro) Yolcu gemileri (Passenger ship) LNG/LPG tankerleri (LPG/LNG tanker) Yk atlar (barge) ve entegre at-itici sistemleri (Integrated tug-barge system) Kimyasal tankerler (Chemical tankers)

Tarak gemileri (Dredger) Sondaj gemileri (Drill ship) Incinirator gemileri (Incinerator ship) Balk fabrika gemileri (Fish factory trawler) Aratrma gemileri (Research vessel) - Balklk (Fishing) - Oseonografik (Oceanograpic) - Hidrografik (Hydrographic) - Sismik (Sysmic)

Romorkrler (Tugs) Dal destek gemileri (Diving suppont ships) Yangn gemileri (Fire fighters) Pilot botlar (Pilot boats) Mrettebat tama gemileri (Crew Tenders) Temin edici gemiler (Supply boats) Deniz ambulanslar (Sea ambulance) Kaak takip botlar (Drug interdiction patrol boats) Denizde ya toplama gemileri (Oil skimmer)

Avc botlar (Patrol boat) Hcm botlar (Fast attack boat) Firkateynler (Frigate) Destroyerler (Destroyer) Denizaltlar (Submarine) Mayn gemileri (Mine counter measures or mine hunter) karma gemileri (Landing craft) karma destek gemileri (Landing support ships) Akaryakt destek gemileri (Naval oiler ship) Cephane destek gemileri (Naval Supply ships) zel harekat botlar (Special operation boats)

Grev analizinin temelini gemi sahibi istekleri ve kstlamalarn belirlenmesinden sonra yaplacak bir tekno-ekonomik analiz ve bu analizin gereki bir ekilde deerlendirilmesi oluturur. Bu kapsamda ticaret gemisi dizaynnda dnlmesi gereken unsurlar , en basit bir anlay iersinde, aadaki ekilde sralanabilir:
A - Ekonomik Unsurlar * * * * * * * * * * * Filo yaps ve dizayn dnlen gemi says. Dnlen ticari rota ve rotalar (tonaj ve servis hz). Dnlen alma ve yk profili (sa, belirleyici yk tanm, servis hz). Yk zellikleri ve kapasite tanmlar (birden fazla yk dahil). Ykleme-boaltma ve dier kargo sistemleri alternatif ve seim kurallarnn tanm. Gemi sevk sistemi alternatiflerinin ve seim kurallarnn tanm. Gemide uygulanmas dnlen otomasyon seviyesi ve personel politikas (mrettebat says). Ana gaye d kullanm olasl. Yatrm veya ilk maliyet snrlamalar. Tahmin edilen navlun oranlar ve navlun dalgalanmalar. Finansman paketi artlar (faiz, demesiz sre, toplam deme sresi, komisyonlar).

B. -

Snrlamalar Kullanlacak liman, rhtm ve kanallarn gerektirdii boy, genilik, su ekimi, hava draft gibi boyut snrlamalar. Liman ykleme-boaltma tesislerinin kapasite, hz ve ykseklikleri. Havuzlama tesisleri dolaysyle snrlamalar. allan limanlardaki gel-git zellikleri. Gemiden istenen denizcilik zellikleri ve allacak denizler. Uygulanacak klas kuruluu kurallar. Bal bulunaca liman ve bayrak devleti talepleri. Uluslararas kural, konvansiyon ve kaideler. Tonaj ve fribord kurallar. Stabilite standartlar Yaral stabilite ve blmeleme gereksinimleri. Titreim ve grlt snrlar. Deniz kirlenmesini engelleme kurallar Tehlikeli ve patlayc yk tama ile ilgili snrlamalar. Denizde haberleme ile ilgili tzkler. Mrettebat ve yolcu yaam mahalleri ile ilgili kurallar. vs.

Bu veya daha kapsaml bir listedeki unsurlar kavram dizayn (=concept design) denilen bir yaklam ierisinde parametrik bir modelleme yntemiyle sistematik bir deerlendirmeye tabi tutulur.

Muhtelif tipte gemiler

ekil 1 ekil 1deki stteki resim CVN 71 tipi Teddy Roosevelt uak gemisine alttaki resim ise SSN 750 tipi denizaltya aittir .

ekil 2 ekil 2deki resim USS Welsh avc botunu gstermektedir

ekil 3 ekil 3deki resim 142 feet boyunda gaz trbiniyle alan 40 knota kabilen kayc tekne tipinde hcum botu gstermektedir .

ekil 4 ekil4te Amerikan Deniz kuvvetlerinde kullanlan SES tipi tekne gsterilmitir .

ekil 5 ekil5de SWATH tipi tekne gsterilmitir

ekil 6 ekil6da katamaran tipi oseonografik aratrma gemisi gsterilmitir .

ekil 7 ekil 7de 280 yolcu 37 araba kapasiteli 60 knota kabilen hava yastkl tekne gsterilmitir

ekil 8 ekil 8 , ky blgesinde alan Provincetown yolcu gemisini gstermektedir .

ekil 9 ekil 9 , 293.5 m boyunda SS Queen Elizabeth2 yolcu gemisini gstermektedir

ekil 10 ekil 10da yolcu gemisi gsterilmitir .

ekil 11

ekil 11de SL7 tipi kargo gemisini gstermektedir .

ekil 12

ekil 12 , ham petrol tayan bir tankeri gstermektedir .

ekil 13 ekil 13de stteki resim 381000 DWTluk tankere ait . Alttaki resim ise kendi kendine boaltm yapabilen dkme yk gemisine ait .

ekil 14 ekil 14te genel yk gemisinin resmi gsterilmitir .

ekil 15 ekil15te Ro-Ro gemisi gsterilmitir .

ekil 16 ekil 16da yksek hzl konteyner gemisinin resmi gsterilmitir .

ekil 17 ekil 17de 333.5 m. boyunda ham petrol tayan gemi gsterilmitir .

ekil 18 ekil 18de 285.3 m. boyunda LNG (sv doal gaz) tayan geminin resmi gsterilmitir .

ekil 19 ekil 19da yk atlar tayan geminin resmi gsterilmitir.

ekil 20 ekil 20de entegre at itici sistemin resmi gsterilmitir .

ekil 21 ekil 21de 137 m. boyundaki bir sondaj gemisinin resmi gsterilmitir .

ekil 22 ekil 22de 6000 HP gcndeki 45.1 mlik bir romorkr gsterilmitir .

ekil 23 ekil 23de temin edici gemi gsterilmitir .

ekil 24 ekil 24de nehir tipi ekme gemisi gsterilmitir .

ekil 25 ekil 25de ky ar giden temin edici gemi gsterilmitir .

ekil 26 ekil 26da sismik aratrma gemisi gsterilmitir .

ekil 27 ekil 27de buz snf bir romorkr gsterilmitir .

ekil 28 ekil 28de Trkiye de inaa edilmi bir tanker gsterilmitir

ekil 29 ekil 29da boyu 75 m olan 875 yolcu 250 araba kapasiteli %100 dolu durumda 37 knot hz yapabilen elikten yaplm SWATH tipi bir feribot gsterilmitir .

ekil 30 ekil 30da yarlarda kullanlan yksek hzl kayc tekne gsterilmitir .

ekil 31 ekil 31de h386 tipi bir yelkenli tekne gsterilmitir .

ekil 32 ekil 32de ham petrol tayan bir tanker gsterilmitir .

ekil 33 ekil 33te Zehra Kran isimli konteyner gemisinin resmi gsterilmitir .

ekil 34 ekil 34te Zehra Kran isimli geminin kaptan kk gsterilmitir .

ekil 35 a ekil 35ada 18000 DWTluk dkme yk gemisi gsterilmitir .

ekil 35 b ekil 35bde 18000 DWTluk dkme yk gemisinin genel resmi gsterilmitir .

ekil 36 ekil 36da Petrobras-08 retim platformu gsterilmitir .

ekil 37 ekil 37de Transocean Sedco Forex irketine ait Discoverer Enterprise isimli sondaj gemisinin gsterilmitir .

ekil 38 ekil 38de deiik tipte gemiler ve platform gsterilmitir .

ekil 39a
ekil 39ada 3000 TEUluk konteyner gemisinin genel yerleim plan gsterilmitir .

ekil 39b

ekil 39bde 3000 TEUluk konteyner gemisinin orta kesiti gsterilmitir .

ekil 40 ekil 40da hatvesi kontrol edilebilir pervene gsterilmitir .

ekil 41 ekil41de pervane g sistemi gsterilmitir .