You are on page 1of 4

ETM NOTLARI 18 Istma Sistemleri ISITMA SSTEMLER Istma sistemleri 4 ana grupta incelenecektir.

. 123Merkezi stma (Bina altndan stma) Tekil stma (Kat stmas) Blge stmas (Uzaktan stma) a) Scak su ile blge stmas b) Kzgn su ile blge stmas c) Buhar ile blge stmas 4a) b) c) d) e) f) g) h) i) a) b) Scak hava ile stma Baca maliyeti ok daha azdr. Istclar daha az yer kaplar. Evin iine yakt ve kl tama problemi yoktur. Temiz ve kolaydr. evreyi daha az kirletir. letme maliyeti daha kktr. Otomatik kontrol maliyeti ok daha azdr. Daha tehlikesizdir. Daha salkl ve konforlu bir stma yntemidir. Galerilerin, galerilerdeki borularn, izolasyonlarnn ve konsollarnn kurulu maliyeti. Galerilerdeki borulardan s kayb. (zolasyonlar da zamanla bozuluyor. Rutubet, hatta izolasyonlar farelerin yemesi, kontrol zorluklar sonucu, uzun vadede galerilerdeki borularn s kayplar ok ciddi boyutlara ulaacaktr.) c) d) Bu borulardaki su hacminin fazla olmas denge deposu hacmini artracaktr. Galerilerdeki borular zamanla ryecektir. Arzalarn lokal hale getirilmesi teorik olarak vanalar ile salansa da, pratikte bu vanalarn gereksinim duyulduunda tam kapatma ilevini yapamad bir gerektir. Sonuta, kurulutan bir sre sonra (ortalama 5 yl sonra) sistem sk sk kesintiye urayacak. Vana kapatlarak lokalize edilemeyen arzalar, sistemin sk sk durmasna neden olacaktr. e) f) Bu arzalarda tonlarca su harcanacak, sistemin kire balama riski artacaktr. Sistem ne kadar iyi yaplrsa yaplsn, binalarda oluacak scaklk farklar sonucu yakt maliyeti de artacaktr. Sonu olarak her apartman blounun altna bir kazan dairesi yaplmasn iletmede daha ekonomik ve zaman iinde daha problemsiz olaca sylenebilir. Konut stmasnda doal gaz sz konusu olduunda; iki veya kata kadar olan binalarda kat stmas (kat kaloriferi) ve daha azla katl yaplarda ise (emniyet, kurulu maliyeti gibi nedenlerle) her apartman blounun altna bir kazan dairesi yapmak en uygun zm olmaktadr. nk doal gaz, blge stmasnn avantajlarnn ok byk blmn ortadan kaldrmaktadr. Doal gaz bir merkezden datld iin; doal gaz da bir blge stmasdr denebilir. Doal gazda her blok altna kazan dairesi yaplnda; evre kirlilii, konfor, kl kurum tanmas ve pislii problemleri sz konusu deildir. Uzaktan stma sistemleri (Blge stmas); Bir termik santralin atk enerjisinin kzgn su veya buhar sistemi ile konut stmasnda kullanlmas sz konusu ise; iletmede daha ekonomik olacaktr. Trkiye de bugn termik santrallerin atk enerjileri ile (Ambarl termik santrali rneinde olduu gibi) deniz ve atmosfer stlmaktadr. Bu enerji konut stmasnda mutlaka kullanlmaldr. Blge stmasnn (Uzaktan stma), merkezi stmaya (Bina alndan stmaya) gre avantajlar:

Blge stmasnn dezavantajlar:

Sayfa - 1

ETM NOTLARI 18 Istma Sistemleri

Istma Tesislerinde Sistem Seimi Merkezi stma sistemlerini kat stmas, bina altndan stma (Merkezi stma) ve blge stmas (Uzaktan stma) olarak e ayrmak mmkndr. Burada belki drdnc bir boyut olarak ehir stmas dnlebilir. Ancak bu boyut tartma konusu edilmeyecektir. ehir stmas sisteminde bileik s g santralarnda retilecek kzgn su ili primer devrede snn datmls, sekonder devrede ise; her bloun altndaki s deitiricide retilen 90/ 70 C scak suyun kullanlmasdr. Dier boyutta kullanlacak stma sistemi yakta sk skya baldr. Yakt olarak kmr ve hatta fuel oil kullanldnda, stma sistemi kat kaloriferinden blge stmasna gidildike daha ekonomik olur ve evreyi daha az kirletir. Bu nedenle yllardr blge stmasnn yaygnlamas iin aba sarf edilmi ve zellikle toplu konut uygulamalar ile birlikte bunda bir lde baarl olunmutur. Ancak doal gazn stmada kullanlmaya balanmas ile beraber, tekil (mnferit) stmadan blge stmasna doru olan teknik, ekonomik ve evresel avantajlar kaybolmaya balam, yeni en uygun zmler ortaya kmtr. Burada sz konusu boyutta doal gaz kullanldnda en uygun stma sistemi tartlacaktr. Doal gazn yakt olarak iki nemli zellii vardr. abboyutudur. 1- Blge stmas (Uzaktan stma) Doal gaz, blge stmasnn nemini azaltmtr. Ancak bir termik santralin % 50 ye varan atk ssndan faydalanlarak toplu konut veya ehir stmasn kzgn su (ya da buhar) ile yapmak ekonomiktir. Termik santral sz konusu deilse doal gaz kullanmnda blge stmas avantajl deildir. Blge stmasnda boru kanallarndaki s kayplar ve pompalama basn kayplar merkezi sistem veriminin dk kalmasna neden olmaktadr. Galeri eklinde yaplmayan (Kanal tipi) datm borularnda izolasyonlar rutubet ve evre artlarndan dolay zamanla bozulmakta ve datm kayplar teorik hesaplardan fazla olmaktadr. Blge stmasnda 5- 10 yldan itibaren oluan arzalar genellikle vana kapatlarak zmlenemedii iin, tm sistemi kapsamakta ve kesintilere neden olmaktadr. Doal gaz yakclarnn iletme, temizlik ve servis problemleri fuel oil yakclarna gre 1/5 1/10 mertebesindedir. Servis gereksinimi ok azdr. Doal gaz blge stmasnn avantajlarn binalara kadar tamaktadr. Konut stmasnda tek merkezden kzgn sulu veya scak sulu stma yerine, her bloun altna doal gaz ile alan kazan monte etmek daha avantajl ve ekonomiktir. Bu ekonomi hem yatrm. Hem de iletme ve bakm maliyetinde sz konusudur. letme maliyetleri azsndan bakldnda kazan verimleri fark etmemektedir. Sistem otomatik kontrolle altndan blok baznda personelden tasarruf olana vardr. Bakm giderleri ise tek merkezde daha fazladr. Dolaysyla iletme maliyeti asndan da doal gazl blok baznda stma daha elverilidir. Sonu olarak doal gazda blge stmas dezavantajldr. Yllk iletme maliyetinde yaklak % 20 daha pahaldr. Bunun yerine blok baznda (her apartmana bir adet) doal gaz kazan kullanarak, scak sulu stma tercih edilmelidir. Doal gaz her boyutta ayn mkemmellikte yaklabilir. Dolaysyla farkl boyuttaki merkezi s reticileri arasnda verim asndan ok byk fark yoktur. Doal gaz her boyutta kullanmda evreyi kirletmeyen bir yakttr. Buradan ortaya kan sonu; deerlendirmeye esas olan doal gazl stma sistemlerinin ekonomik

Sayfa - 2

ETM NOTLARI 18 Istma Sistemleri 2- Merkezi bina stmas (Bina altndan stma) Blok baznda merkezi bina stmasnda, doal gaz, yakt olarak dier yaktlarla her ynden kyaslama yaplamayacak kadar avantajldr. Bu noktada tek belirsizlik doal gazn tekel olarak fiyatnn devlet tarafndan belirlenecek olmasdr. Dolays ile fiyatlar sadece ekonomik kriterlere gre deil; ayn zamanda, siyasi kriterlere gre de belirlenecektir. Ancak, benzer problem fuel oil, hatta kmr iin de sz konusudur. Blok baznda merkezi stmada doal gaz kullanm halinde alternatif, doal gazl kat kaloriferi ile snma olacaktr. Eer merkezi stma mevcut olan binalarn doal gaza dnm sz konusu ise, kesin olarak doal gaz kazanl, scak sulu merkezi stma daha avantajldr. Yeni bir bina sz konusu olduunda ise, binann boyutu nem kazanr. ki kat gemeyen birka daireli, kazan dairesi olmayan, kk bir yapda kat kaloriferi daha ekonomik olabilir. Ancak daire says fazlalatnda, merkezi stma yatrm maliyeti asndan avantajl konuma gelir. Seilen cihazlara ve sisteme bal olmakla beraber, iki dairenin zerinde merkezi stma daha avantajldr. Ayrca 3 ve daha fazla katl yaplarda bina altndan stma (Merkezi stma) gvenlik nedeniyle de tercih edilmelidir. Sonu olarak bloklarn stlmasnda, yakt olarak doal gaz kullanldnda, en uygun yntem doal gazl merkezi scak sulu stma sistemidir. Kazan seerken gaz yollar direnci kontrol edilmelidir. Bir kazann gaz yollar direnci ne kadar fazla ise, sesi ve brlr problemleri de daha byk oranda olacaktr. Doal gazda ideal kazan tipi ise, Atmosferik brlrl kazanlardr. 3- Kat ve villa stmas Kat ve villa stmas boyutunda, doalgaz yine rakipsizdir. Bu boyutta doal gazda iki zm mevcuttur: Duvar tipi kombi cihazlar: Duvara monte edilen ofben tipindeki kombi cihazlar hem stma scak suyunu hem de kullanma scak suyunu birlikte retir. Cihazlar atmosferik brlrl olup; stma ve s deitirici yzeyleri paslanmaz elik, bakr ve bronz malzemelerden yaplabilmektedir.
1 ekil olarak ofbenler benzer ve duvara aslarak monte edilirler.

Avantajlar: abcdabcdeAlternatiflerine gre ucuzdur. Hem stma hem de kullanma suyu temini ayn zamanda mmkndr. Duvara monte edildii iin az yer kaplar. Sirklasyon pompas ve kapal genleme tank zerindedir. mrlerinin 3 5 yl gibi ksa olmas. zellikle Trkiye de kullanma suyunun amurlu ve birok ilde kireli olmas ciddi sorunlar yaratacaktr. Servis ve yedek para giderlerinin fazla olmas (Her stma mevsimi sonunda baz para deiikliklerine ihtiya gstermesi). Kapasitelerinin snrl olmas (Genellikle 20.000 25.000 kcal/ h) Verimlerinin daha dk olmas. Otomatik kontrol sistemlerinin snrl olmas.

Dezavantajlar ise:

ofbenlerin ekonomik mrlerinin 8 10 yl olduu ve gnde ortalama yarm saat kullanldklar dnlrse, stma mevsiminde gnde ortalama 20 saat alan kombi cihazlarn mrlerinin cihaz kalitesine ve kullanma bal olarak 3 5 yl olmas doaldr. Sonu olarak duvar tipi ofben prensibi ile alan kombi cihazlar, iki, en fazla katl yaplarda, kazan
2 monte edilecek yeri olmayan 80 100 m daireler iin dezavantajlarna ramen pratik olmaktadr.

Baca sorunu olan yaplarda kombi cihaz kullanmaktan kanlmaldr. Hermetik kombi ise daha fazla problem yaratan cihaz tipidir.

Sayfa - 3

ETM NOTLARI 18 Istma Sistemleri 3.1 Deme tipi stma cihazlar (Villa kaloriferi) Doal gaz ile veya sv yaktla alabilen kazan + boyler + otomatik kontrol sisteminden oluan (veya boylersiz) stma sistemleri (villa kaloriferi), stma ve kullanma scak suyunu birlikte retir. Doal gaz sz konusu olduunda, atmosferik brlrl villa kaloriferi ideal zmdr. Avantajlar: abcdefghiabUzun mrldr. letme verimi ok yksektir. Otomatik kontrole msaittir. Boyler (Kullanma suyu) scakl sabit kalacakt. (55 C veya ayarlanan scaklkta). Ayn anda 2 3 banyoda scak ve kullanma olana vardr. Ayn binada deme stmas ve radyatrl stma iin tek kazan kullanlabilecektir. Doal gaz, LPG, sv yakt dnml tipleri mevcuttur. zellikle kazan, ayr bir katta planlanan villalarda, ortam scaklnn sabit kalmas, gece iletmesi, uzaktan kumanda imkanlar ile idealdir. Ev gvenlii tam gvenlik sistemi ile salanmtr. Yakttan ortalama % 40 tasarruf salar. Kazan dairesi hacmine ihtiya vardr. (Kk bir amar odas (1,5 x 2 m) kadar ) lk yatrm maliyeti daha fazladr. (Ancak ilk yln sonunda daha ekonomiktir). Doal gazl kat ve villa kaloriferi uygulamalarnda sonu olarak; kazan konulmas iin ayr yer bulunmayan, 80 100
2 m kullanma alan olan tek dairelerde, demelerde s yaltm yaplmas kayd ile, en fazla 2 veya

Dezavantajlar:

3 katl binalardaki kk dairelerde kombi ofbenlerin kullanlmas; villa tipi uygulamalarda ise atmosferik brlrl boylerli kazan kullanlmas daha uygundur.

KAYNAKLAR 1- Issan almalar No: 70 Kalorifer Tesisat ISISAN 2- Kalorifer Tesisat Proje Hazrlama Teknik Esaslar, Yayn No: 84 TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI

Sayfa - 4

You might also like