BLM 4 NFUSUN GELM, DAILII VE NTELKLER

NFUS VE NFUS SAYIMLARI

NFUS
Snrlar belli bir alanda yaayan insan saysna nfus ad verilir. Nfus bilimini inceleyen corafyaya yardmc bilim dal DEMOGRAF bilimidir. Nfusun beslenme, barnma, eitim ve salk gibi ihtiyalarna ynelik yatrmlar ise DEMOGRAFK YATIRIM ad verilir. Bu yatrmlar fazla olan lkelerin gen nfuslar fazladr ve dolaysyla bu lkeler gelimemi veya gelimekte olan lkeler statsndedir.

Trkiyede ilk modern nfus saym 1927de yaplmtr. inin ilk modern nfus saym ise 1953 ylnda yaplm ve bu saymla lkenin dnya nfusunu bete birine sahip olduu ortaya kmtr.

NFUS SAYIMLARI NEDEN YAPILIR?

NFUS SAYIMI

Belirli zamanlarda bir lkede ve ya bir blgede yaayan kiilere ait demografik, ekonomik ve toplumsal verileri toplanma, deerlendirme, analiz edilme ve yaynlanma ilemlerinin tmne NFUS SAYIMI denir. Bu saym kimi lkelerde be ylda bir, kimi lkelerde on ylda bir, kimi lkelerde ise bilgisayar sistemine yklenmi nfus verilerinin deerlendirilmesi yoluyla yaplr.

Her lkede nfusun saysnn bilinmesi son derece nemlidir. nk saymlar sonucu nfusun yapsnn ve zelliklerinin renilmesi lkelere gelecee ynelik sosyal, ekonomik ve politik alanlarda planlamalar yapma konusunda yarar salamaktadr. rnein, lkede saymlar sonucu gen nfusun fazla olduunun ortaya kmas bu durumun byle devam etmesi halinde gelecee ynelik demografik yatrmlarn artacan iaret eder ve lkede bu soruna ynelik planlama yapma olana tanr.

NFUS SAYIMLARI SONUCU ELDE EDLEN VERLER

Nfus saymlar sonucunda elde edilen veriler; 1. Nfus miktar 2. Nfus art hz ve dal 3. Nfusun ya ve cinsiyet durumu 4. Nfusun kr-kent yerleimlerine gre dalm 5. Aktif nfusun sektrel dalm 6. Nfusun eitim durumu 7. sizlik oran 8. Nfus hareketleri 9. Askerlik andaki nfus 10. Semen says Gibi verilerdir.

NFUS SAYIMLARININ TARHSEL GELM

Tarihsel srete eitli zamanlarda nfus saymlarnn yapld ve bu saymlarn temel amalar arasnda askere alnacak kiileri ve vergi ykmllklerini belirlemek olduu bilinmektedir. Tarihte bilinen ilk nfus saymn M.. 3000 yllarnda inin yapt tahmin edilmektedir. (Halka yardm aldatmacasyla yapld ama asl nedenin isyanclar bulup cezalandrmak olduu sylenir.) 1600l yllarda ngiltere ve Fransa corafi keifler sonucu elde ettikleri smrgelerinde yaayan nfusu belirlemek amacyla eitli nfus saymlar yapmtr. lk modern nfus saym ise 1700l yllarda skandinav lkelerinde yaplmtr (1748sve) skandinav lkelerini 1769 ylnda Danimarka, 1787 ylnda spanya, 1799 ylnda ABD, 1801 ylnda ngiltere ve Fransa izlemitir. Osmanl Devletinin ilk nfus saymn 1831 ylnda II. Mahmut asker saysn ve vergi ykmllklerini belirlemek iin yapmtr. Ancak bu saymda sadece erkekler saylmtr.