Adı soyadı:…………………………………………..

OSMANİYE ÖZEL BİLİM KOLEJİ 2008 – 2009 EĞİTİM YILI

TÜRKÇE DERSİ ETKİNLİĞİ

HALK ADAMI ATATÜRK

Cumhuriyetin on ikinci yıl dönümü için birçok
pankart
hazırlanmıştı. “Atatürk bizim en büyüğümüzdür.”
“Atatürk
bu milletin en yükseğidir.” “Türk milleti asırlardan beri
bağrından bir Mustafa Kemal çıkardı.” gibi..
Pankartlar listesini gözden geçiren Atatürk, hepsini
çizdi,
şunu yazdı: “Atatürk bizden biridir.”
Atatürk der ki: “Millet sevgisi kadar büyük sevgi
yoktur.
İstiklal Savaşı’nda benim de milletime yaptığım bazı
hizmetler olmuştur. Fakat bunların hiç birini kendime mal etmedim. Yapılanların hepsi
milletin eseridir, dedim. Aranacak olursa doğrusu da budur.
Geçmişte medeniyetler kurmuş bir ırkın çocukları olduğumuzu ispat etmek için

Arkadaşlar!!! Aşağıdaki sözcük gruplarını

deyimler sözlüğünden ve Türkçe sözlükten
bulup yazınız. Birer cümle içinde kullanınız

Gözden geçirmek:………………………………………………………………………………………………
Cümle:…………………………………………………………………………………………………………..
Mal etmek:……………………………………………………………………………………………………..
Cümle:………………………………………………………………………………………………………….
İleri sürmek:……………………………………………………………………………………………………
Cümle:………………………………………………………………………………………………………….
İspat etmek:…………………………………………………………………………………………………….
Cümle:………………………………………………………………………………………………………….
Tavsiye etmek:…………………………………………………………………………………………………
Cümle:………………………………………………………………………………………………………….

Arkadaşlar!! Aşağıdaki soruları parçayı en az iki defa

okuduktan sonra yanıtlayalım!!

1-Pankartlar cumhuriyetin kaçıncı yılında hazırlanmış?

Yanıt:……………………………………………………………………………………………………………
2-Atatürk, hazırlanan pankartları gözden geçirince ne yazmış?
Yanıt:……………………………………………………………………………………………………………
3-Atatürk’e göre en büyük sevgi ne sevgisiymiş?
Yanıt:……………………………………………………………………………………………………………
4-Atatürk, arkadaşlarına neyi tavsiye etmiş?
Yanıt:……………………………………………………………………………………………………………
5-Atatürk’e göre çalışmanın en değerlisi neymiş?
Yanıt:……………………………………………………………………………………………………………
 YAPIM EKLERİ VE ÇEKİM EKLERİ

• Güzel vatanım seni çok seviyorum.

• Vatan sana canım feda.
Yukarıdaki cümlelerde “güzel, çok, feda” sözcükleri hiçbir ek almadan kullanılmıştır. “Vatan” sözcüğü
“ım” ekini “sen” sözcüğü “i” ekini “sev” sözcüğü “yor” ve “um” eklerini almıştır.
• Sözcükler eksiz oldukları zaman “Kök” halindedirler. Sözcükler her zaman kök halinde
olmazlar. Bazen sözcüğün görevini ve anlamını değiştirmeyen “Çekim eklerini” alırlar.
Bazen de sözcüğün yapısını, görevini ve anlamını değiştiren “Yapım eklerini” alırlar.

“Ek” nedir? Tek başına anlamsız olan, ancak

Atakan tahtaya sözcüklere eklenerek yeni bir
yazar mısın? sözcük oluşturan, sözcüğün
türünü değiştiren veya sözcüğü
çeşitli yönlerden anlamca
tamamlayan parçacıklara “EK”
Dilimizdeki ekler sözcüğün sonuna gelirler. denir.

• Gözlük: Göz (kök) + lük (ek) Kitapçılık : Kitap (kök) + çı (ek) + lık (ek)
• Dinlenmiş : Dinle (kök) + miş (ek) Sepetteki : Sepet (ek) + te (ek) + ki (ek)
YAPIM EKLERİ
Yukarıdaki örneklerde yer alan “-lik” ve “-çı” ekinde olduğu gibi , eklendikleri
sözcüklerin anlamlarını ve görevlerini değiştiren eklere “YAPIM EKLERİ”
denir.
Örnekler:İşçi: İş (kök) + çi (yapım eki) Türkçe: Türk (kök) + çe (yapım eki)
Bilgi: Bil (kök) + gi (yapım eki) Şekerlik: Şeker(kök) + lik (yapım eki)
Bir sözcük birden fazla yapım eki alabilir. Göz + lük + çü + lük

ÇEKİM EKLERİ

• Kuşlar ağaca yuva yapmış. Eve az önce geldi.

Yukarıdaki cümlede yer alan “kuşlar” sözcüğünün kökü “kuş”tur. Bu sözcüğe eklenen “lar” eki
sözcüğün anlamını ve türünü değiştirmemiş, sadece sözcüğe çokluk anlamı katmıştır. “Geldi”
sözcüğünün kökü ise “gel” dir. “di” eki sözcüğün anlamını ve türünü değiştirmemiş sözcüğe zaman
anlamı katmıştır.
Yukarıdaki örneklerde olduğu gibi eklendikleri sözcüklerin anlamlarını ve
Türünü değiştirmemiş, sadece sözcüğü çeşitli yönlerden anlamca tamamlayan
Eklere “ÇEKİM EKLERİ” denir.
Örnekler:Evimiz : Ev (kök) + imiz (çekim eki.
Uyumuş : Uyu (kök) + muş (çekim eki) Geldik : Gel (kök) + dik (çekim eki)

BİLGİ • Yapım eki almamış sözcükler yapıca “BASİT SÖZCÜKLERDİR” Basit

sözcükler çekim eki alabilirler. Örnek: Kuşlar – Vermiş
• Yapım eki almış sözcükler yapıca “TÜREMİŞ SÖZCÜKLERDİR” Bu tür sözcükler
sözcüğün gövdesini oluştururlar. Örnek: Bil + gi + li Su + la + mak Gez + dir + mek
• Birden fazla sözcüğün bir araya gelmesiyle oluşan sözcükler yapıca “BİLEŞİK
SÖZCÜKTÜR” Örnek:Buz+dlabı = Buzdolabı Ata + Türk = Atatürk

OSMAN YAMAN OSMANİYE ÖZEL BİLİM KOLEJİ

osmanyaman80@hotmail.com