~.

t7:

"U
J

Metal Mesleginde Tablolar

Metal Mesleginde Tablolar

DEVLET KiTAPLARI

DEVlET KiTAPLARI

OyUNCO

BASKI

UyONCO

BASKI

Milli Egitim Basrrnevl -

istanbul ,2003

Milli Egitim Basimevl - lstanbul 2003

-~

MiLLIEGiTiMBAKANLIOI

Y ARDIMCI VE KAYNAK KiTAPLAR

YA YINLARI oizisi

: 2919 : 115

'</

UJJ4.Y.U{102.l914

Hiiktimetimiz ile Dunya Bankasi (lERD) arasmda imzalanan Yaygm Mesleki Egitim Projesi Ikraz anlasrnasi kapsammda hazirlanan "Metal Mesleginde Tablolar" Kitabr, Milli Egitim Bakanlig), Talim ve Terbiye Kurulu Baskanhginm 15.02.1996 giin ve 1883 sayih karan ile kaynak kitap olarak uygun bulunmus ve M.E.B. Yayirnlar Dairesi Baskanhgr'run 17.06.2003 gun ve 4668 sayih karan ile ii~iincii defa 3000 adet basilmrstir.

iSTiKLAL MARSI
o benim milletimin yddwdlr. parlayacilli:; o benimdir, 0 benim milleUmlndlr ancak.
<;anna, kurban olayun, ""breni

Korkma, s.5l111)ezDU ~a.kIarda yilzen aI sancak; SOnmeden yurdumlin Ustiinde tiiCCn en SOl! ocak.

yeVirmen

: Ozoan KULAKSIZ
(Emtur Tercurne Hizrnetleri Ltd. 9ti. ANKARA)

BasllgIn yerleri ""a.I;!"di.yerek ~, taru : Diqiin alllndaki binlerce Itefenslz yataru, Sen §chlt oAlusun, inalme, yazKtir, ataru : Verme, ddnyalan aJsan <is, bu cennet vatam,

ey nazb: hiW!

Editor

: Dog. Dr. Mahmut GULESiN, Kurtulus BORAN

(Emtur Tercurne Hizmetleri ltd. $ti. ANKARA)

Kah.raman 1l'kun. bir gill! No bu §lddet, bu ceW? I Sana olmaz diikillen kanIannuz soara heW ...
Haklodlr, Hakk'a lapan, millctlmln IstikIAI! Ben ezelden bcridir hilI yapdun, hilr yapnm. Hang; 9lgm bana zIru:ir vutacaJ<mq? ~I KIDcreml; sci g;btyim, bcndlml ~gner, apnm. YIl1anm datlan, enginlere s.gmam, Iqanm.

KIm bu cennet vatanm ugnma olmaz lei fedl? SQhedl fqlaracak lopraj! Slksan, §UhedA! CIru. cAnAm, bilt(in vannu alsm da Huda,
Etmesin tek vat.anJmdan belli dilnyada cildA.

Ruhumun senden, lilh.I, ~udur anCak e=U : Dcgmesin "'abedJmin giigsilnc nlmahrem eli. Bu ezanlar-ki ~deri dlnin temeU. Ebedl yurdumun Ustiinde beDim lnIemeli.

Yaym Hakk: : VERLAG EUROPA-LEHRMITTEL· Co, Diisselbergen SlaBe 23 • Postfach2160

Nourney, Vollmer GmbH &

• 5657 Haan-Guiten

GarbU1 MlIruu ~. ~Ilk Zll'1W dUVII!, Benlm Iman dolu gOpilm.g;bl scrhaddlmYII!. U1usun, korkma! Nastl bOyle blr in!aro boAar, "Mcdcnlyell" dedlibt tek d~j klllmq r.anavar?
Ark~! Yurduma aloaJdan ugJatma, .sakm, Siper e! g(\vdeni. dursun bu hayAsIZCa a1an. Do~acaIct!r sana ya'delti~ g(inJer Hakk'm ... KIm billr, bclkl yann, hew yanndan da ya1an.

o ZIlIDaII ve\:d lie bin secde cder·yana-fa4IDl, Her cerlhantdan. lilh.I, bo§arup kanb y~, F,Iluru ruh-r mllcerred glbJ yerden nt'pm; o Z8II1lIIIyOkselereli: II!JII deter heW bllfUD.
Oa1ga1an sen de j3faldar glbI ey tanh hiWl Olsun. artok dl;kiIlen kanIannun hepsl heW. Ebcdlyen sana yok, 1l'kuna yok.lZm!hIfol: Hakk!du, hilr yllpIll.lf, bayra~ Mrriyet; Hakkldu, Hakk'a lapan, milletlmln istikl4.l!

© Tiirkge yayrn hakki Milli Egitim Bakanilgma aittir, 2000

Resim yall§malan : Avrupa Oers Araclan, Yaymevi Limited $irketi C;::izimBurosu, Leinfelden-Echterdingen

Mehmet

.Aktr ERSOY

ATATORK'ON GENCLiGE HiTABESi vazifen, TOrk istiklAlii'li, TOJ!<

Ey

TOrk geh~ligi!

Birtncl

curnhurtyetlnl,

ilelebet, muhafaza ve istikbalinin

ve mOdafaa etmektir. yegane temeli budur. Bu

Mevcudiyetinin hazlneden,

ternel, senin, en krymetll hazinendir.

istikbalde

dahi, seni, bu

mahrum etmek isteyecek, dahilT ve haricl, bedhahlamudataa mecburiye-

nn olacaknr, Sir gOn, istiklAI ve cumhuriyeti

tine dusersen, vazifeye atrlrnak ir;rin, ir;rinde bulunacaqm vaziyetin lrnkan ve seraltlnl dO§Onmeyeceksin! Bu imkan ve seralt, cok n~musait bir mahiyette tezahOr edebilir.istiklal ne kastedeeekdusrnanlar, bir gali~iyetiFl mOmessili
,

ve cumhurlyetlve hile ile azlz girilmi§, vahim

botun dOnyada emsali gori.ilmemi§ olabilirler. Cebren

vatarnn, ,bOtOnkalelerl zapt edilmi§, bOton tersanelerine , bOtOn ordular.' dagltllml§ v~ memleketin •edilmi§ blablU.r. BOtOn

her ko§esi bilfiil i§gal

bu

seraltten daha enm vedaha

olmak Oz~re;!f:1emleketin dahilinde,

i "

iktidara sahip olanlar gatlet Hatta. bu iktidar slyast emelleriyle

ve dalalst va nat1a myanet iQinde bulunabilitler. sahipleri '§ahsT menfaatlerini, tevhitedebiJirler. dO§mO§ olabilir.
,
r

mOstevlilerin

Millet, fakr u zaruret iyinde, harap ve bitap

,Ey TUrk istikbalinin

avladl! i§ta, bu ahval va !lerait iqinda, ve cumhuriyetini

- ,dahi, vazifen; TOrkistiklal

kurtarrnaktrrl Muhtaq

olc:lu~l.Jnkudret, darrlarlanndaki

as11 kanda, meveunurl

~,

~,

-J
';',

'

.{.

MUSTAFA KEMAl ATATURK

,
lzdusurnler 59

iCiNDEKiLER
Su kitapta yer alan standartlar indeksi " " 1 M Matematlk Temel Kavramlart SaYI Tablolan ".,." " " """ 3 ACI fonksiyonlan ,.., , " ,, " .. 8 ACI fonksiyon -Tablolan , , , 9 Matematik Esaslan , , , , 13 Bayagl kesirler, SaYllarm lsaret Kurallan, parantezii i§lemler 13 Parantezti i§lemler, OslOislemler, karekakla lslernler , 14 Denklemler, ondahk uslu sayilar, yuzde ve faiz hesaplan 15 Oranti hesabi, kansim hesabi 16 FormOI isaretleri , , , 17 OleO sistemindeki birimler 18 Uzunluk, Alan, Hacim , 21 Uzunluk , 21 Alan (yOzey) , , , 22 Dik Oegen ,.., " 25 Hacim , , , 26 Hacim, KOtie , ,.28 Aglrllk merkezi , , ,.29 F Fen Bilimler Temel Kavramlarr Mekanik " , ,.30 Kuvvetler , , "",,., "" " 30 Hareket Bitgisi .,." , , " " ," " " .. 31 Kiri§, Moment, Merkezkar;: Kuweti 32 I§, Enerji, GOy, Verimlilik , "." " 33 Surtunme, Kayma (Kaldlrma) "."" 35 Srvrlarda ve Gazlarda Basme;: " " 36 Mukavemet Bilgisi , ",." ,,37 151 Teknigi ,." ,, ,, , 44 Elektroteknik, , ,.., " , 46 Kimya , , ,.., "" 48 H Teknlk Haberle,me Temel kavramlar .., , , , 50 Geometri , ,,, 50 Stand art sayilan, olcekler 54 Resim kagltlart ,.." 55
Yazi turleri Cizfm Standartlan , , 56

II
I,
I

Qizgi tOrleri

, ,

57 57

Qizimlerde gasterim <;izimlerde 61eOverme Qizimlerin sadelestlrllmesi Disli carklann garOnO§leri SOrtOnmesiz yataklar, i§ parcasi kenarlanrun gosterimi Metal Yapi ve parca cizirnleri Kaynak ve lehimler icin semboller Vidalar ve civatalann gosterimi Faturalar Yuzey pruzlulGgu gasterimleri, Elde edilebilir yOzey puruzluluk degeri Tolerans ve Ahstrrmalar , Temel toleranslar ,,, ,, ISO toleranslan e Genel Toleranslar Bicirn ve Konumlarda Tolerans Verme T Malzeme Teknolojisi Malzeme degerleri Standartlasti rma Malzeme Nurnaralan Demir Malzemelerin Numaralan Dokurn teknigi Demir-Dokum Malzemeler Demir Karbon Diyaqrarm (Renk ilaveleri) Tavlama ve Menevlslerne (Su verme) rengi (Renk ilaveleri) Emniyet lsaretlerl (Renk ilaveleri) Tehlikeli Cahsrna Maddeleri ( Renk iJaveleri) Dokme Oemir Temper Oakum, Celik Oakum yelikler Yapt (imalat) Qeliklerinin Dagillmi Alasrmsiz Qelik, ince Dokulu (taneJi) Qelik Tav yelikleri, Nitratll Qelikler Semantasyon Qelikleri, Otomat Qelikleri Takrrn Qelikleri Paslanmaz Qelikler, Yay Qelikleri Teller, Borular, Saelar Demir Olmayan Metaller Baglantl ve Seramik Malzemeleri Sinterli Metaller , ", 8ert Metaller "

61 67
72 73 74 75

76
79 80

81 83
84 84 85

90
91
93 95 95

96
98 98

Ekler Ekler Ekler Ekler

99 100

101 101
102 103 104

105 106
108

109 113 114 115

yelikler ve Demir Olmayan Metaller Saclar, Teller yelik KOtlik (cubuk) : yelik Borular iyi bos profiller , Demir olmayan metalier ve plastikten olusan borular Blcirn (kahp) geligi , AIOminyum profiller 12.5 Plastikler Sogutma sivrlan , Yaglama maddeleri lSII islern Malzeme deneyi Korozyon- Korozyona kar§1 koruma Tehlikeli maddeler S Standart ParC(alar Civatalar, Somunlar, Yedekler Vida tOrleri Vida Civatalar , Somunlar Rondelalar Yayh rondelalar Havsalar Anahtar aglzlan ,, , Pimler, saplamalar, perclnler Pimler yentikli plmler, clviler, saplamalar Kamalar, kama kanallan, kor perelnler Konik takrrnlar · ·..· Kamah miller, Pul yaylar Merkezleme deligi, trrtrl Duzenek yapirm Delme yuksukleri Vidal! pimler, basma parcalan, yuvarlak dOgmeler KoUar, Saplamalar T-Kanallan, kanal taslan Bombeli rondelalar, konik rondelalar Ztrnba teknigi stand art parcalan Yaylar " , Tahrik teknigi KaYI:;;Tahrikleri "

115 116 117 118 119 120 121 1.26 131 132 134 137 144 1.45 146 146 147 151 159 162 163 164 165 166 166 167 168 ·· 169 170 171 171 172 173 174 175 175 176 178 182 , 182

I imalat Teknl§1
Hesaplama

Kaymall yataklar Rulmanll yataktar Emniyet segmanlan SJzdlrmazllk contalan

" : "

183 184 165 186 187 187 189 191 192 194 195 196 197 201 202 203 203 206 207 206 209 210 211 213 214 216 217 218 219 221 222 223 224 224 225 227 229 231 231 232 233

REFA
I

Hesaplama , Di%11i carktar, devir sayrlan Di%1li carklar, olr;:umler Aktarma organlan Tezgahlarda tuzlar YOklO devir sayuan Devir sayr diyaqrarm Talas kaldirrnada esas iil1eme zarnaru Erozyonlamada esas i~leme zamam Talas kaldrrma Kuwetler, gOQler Takrrn kullanma gruplarr Delik del me Raybalama, vida acrna HeUsel kesme pleytleri Baglantl tutucular Tornalama, ayar degerleri Konik tornalama Frezeleme, ayar degerleri 80lme Hetiselkanal frezeleme Taslarna, ayar degerleri Taslarna Maddeleri, Taslar Honlama Plastik malzemeler ayar degerleri Plastik malzemelerin lslenmesl Bir;:im degi§tirme ; Kesme kuweti, presleme taktrru Kesme BOkme Derin ~ekme Kaynak yapma Sistemler, konumlar, toleranslar Koruyucu gaz kaynagl Gaz kaynagl

"

Ark kayna~r Ek rnalzemeler GuC tarumlayrci degerler Gaz-Elektrod kullarurru Lehimleme, lehim ve akrci maddeler Yaprstrrrna Ses ve gurOltu K Kumanda Kontrol ve Ayar Kontrol Kumanda kontrol 'lie ayar kontrol teknikleri temel kavramlarr Temel kavramlar , Tarumlayic: harfler ve semboller , Surekli regOlatorler SOreksiz regulatorler, ayar Cizgisi lklll baglantllar Devre plaru , Qizim ve semboller Baglantl hesaplamalan Elektroteknik devre baglantl belgeleri Devre lsaretlerl i~letme araclan ve devre belgeler! tarurnlarnalan Devre planlarr Yrldrz OCgen baglama , Tehlikeli akirnlara kar~1 koruyucu enlernler , Fonksiyon planlan , Fonksiyon Diyagramlarr Pnornatik, HidroJik , Davre ir;;aretleri : Devre planlan Elektro-pnomatik kumandalar Elektro hidrostatik kumandalar , Baslne srvtlan · Pnornatlk silindir Hesaplamalar Hanza programlr kumandalar Kontak plaru ite programiama , Programlama orneklerl , , NC Teknik , NC Tezgahlarda koordinat sistemi NC Tezgahlarda semboller Makina lrnalatmda sembol resimler , · Geometrik temel esaslar " Program yapisl ,

234 235 236 238 239 241 242 24~ 244 244 245 246 247 248 251 253 252 254 252 253 254 255 256 258 259 261 263 264 265 266 267 268 270 270 271 274 274 275 277 279 281

" i:;;len:e periyodu

8 8ilgi 1§lem Teknigi

Temel kavramlar SaYI sistemleri ASCII - Kod yazihrm Bilgi lslern sembolteri Program lama Dili, i~letimSistemi BASIC PASCAL ··· · MS-DOS-i~letim Sistemleri

285 286 287 287 288 289 290

291

Terlmler ve Deyimler SozlUgu Indeks Kaynakc;.:a '!.urkiye Harttasi Ogretmen Mar§I·

295 297 299

301 304

305 306

~,tf'N:
5 6 7 10 13 15 30 37 74 76 82 84 94 103 125 128 140 172 173 174 175 177 .179 199 202 228 250 319 323 332 406 417 433 434 435 438 439 412 475 476 508 509 513 551 553 580 582 609 625
1

·zr,~i~ra:Y. it~{~
166 56 58,60 166 165 148 57,58 72 73 164 161 171 156,171 186 150 162· 163 82 172 172 117 117 116 172 59 146,147 169 54 173 54 79,171 66,71 149 162 162 162 155 160 185-· 185 165 55 175 ~ fr(1 80 150 155 155 161 161 154 625 628 635 650 711

· Bu kitapta yare-Ian standal'tve

184 184 184 175 184 191 175 196 55 155 154 155 155 155 155 161 153 153 160 160 155 155 153 153 151,159 156 156 156 156 160 160 186 121 124 123 121 122 121 1;:'2 18 17 117 207 207 162 167 167 167 167 167

diOer yazlmlaflfl inGieksi

Bu kitapta yar alan standart va diQer yaztrnlann indeksi

119 149 82 186 186 83 93 . 115 210 209 115 89 173 175 174 175 166 173 174 174 55 82 56 74 163 163 163 185 168 170 227,228 176 85 87 89 90 168 153 157 130 182 126 130 181, 153 ,·57 157 157 154 162 7991 8074 8511 8513 8554 856!! 8563 8570 8659 '9712 !l713 9714 9715 9812 9816 ~819 9859 9873 16774 16776 16901 ,17007 1710011 17102 17120 17140 17155 17192 17200 17210 17211 17212 17221 17223 17245 17350 17440 17445 17663 17672 17851 . 19225 19226 19227 19228
24900

,,~'g¥fa.~ llltf:j!
1473 1474 1475 1476 1477 1481 1511 1543 1587 1616 1623 1630 1651 1681 1686 1691 1692 1693 1694 1700 1705 1707 1709 1714 1725 1729 1732 1743 1747 1751 1754 1755 1771 1783 1795 1804 1836 1850 1910 1912 1913 2080 2093 2095 2097 2098 2391 2394 2440 2448

.:::~d~~fa ~IN"~ ,f~w~

167 167 167 167 166 98 116 160 108 108 108 107 104,136 100 98 99 100 99 99 109 112 240 112 112 112 112 235 110 111 116 120 120 125 126 120 160 206 193 231 76,231 78,234 169· 178 179 180 178 118 118 118 118 2458 2999 3141 3760 3770
4844

154 120 240 239 233 235 78 231 132 125 125 125 110
177

40705 40719 40900 42400 46420 46431 49515 50100 50101 50102 50103 50106 50111 50115 50126 50133 50141 50145 50160 50351 51501 51502 51503 51506 51510 51511 51513 51515 51517 51519 51524 51807 51818 51825 51385 53282 53283 53284 53285 53288 53289 63455 53456 54452 55003 59410 59411 66000 66001 66003

253 253,254,257 251,252 253

116

66025 66217 66256 66261

66284

281 274' 294 2B9 291 219

VDI

Sayla

780 787 804 824 835 912 913 914 915 916 929 931 933 934 935 938 939 960 961 962 963. 964 965 966 979 982 988 997 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1301 1302 1304 1412 1414 1440 1443 1444 1445 1471 1472

4766

4982 4983 4987 4990 5425 6311 6319 6321 6323 6325 6332 6335 6336 6771 6773 6776 6784 6796 6797 6798 6799 6885
6888

116 253 138 139 139 141 138 139 139 137 141 138 137 ,142 140 132 132,133 132 132 132 133 132 132 132 132 266 133 133 133 131 241 241 241 241 241 241 142 1'43 241 275 119 119 248 289 298

69100

2229 3226 3260 3367 3368 3389

2003

222 241 263 237,263 225 225 228

DSA DIN-ISO Sayfa

Sayl.

177

101

2.1·8

177 176 176 129 129 223 95 102 102 107 116 107 100 103,135 104,134 103,136 135 106 107 100 105,134 106 100 110 109,110 110 245 243 243 243 270 278 277 232 93

14 228 273 286 898 1101 1219 1302 2137 2162 2203 2768 3040 4032 4063 5261 5455. 6410
6433

170 149 r48 84 159

261

TRGS

Sayle

91

900

145

81 133 78
73

Tehllkell·madde tallrnal, 9

90 213
160 75

93

78
AWF Sayla

6935 6961 7154 7155 7157 7168 7337 7500 7504 7708 7721
n28

53 79

5971)

227

64
SaY"

DIN VDE

0100 T410 T430

Avrupa _Norrn_lJ_

256
253

Sayfa

7735 7753 7964 7981 7982 7983 7984 7989

20-74 27·74
DIN·Normlar 1 lkllIO ••

97

19239

97
Sayf.

30600 32626 40008

96

) DIN EN 10 025ile, degi;;:tirilmi~tir.

1... 100
n",d 1· 2 3 4 5 6 7 8 9

Karekok, Kilpkok, Dalre alam, FaKtorler

M
11'

M
n.";~ 101 102 103 104 105 106 '107 108 1.09

Karekok" Kupkpk, Dar~e alan!, Faktarler

101•..201

·m
1,0000 1,4142 1,7321 2,0000 2,2361 2,4495 2,6458 2,8284 3,0000 3,1623

Vii
1,0000 1,2599 ' 1,4422 1,5874 1.7100 1,8171 1,9129 2,0000 2,0801 2,1544 2,2240 2,2894 2,3513 2,4101 2,4662 2,5198 2,5713 2,6207 2,6684 2,7144 2,7589 2,8020 2,8439 2,8845 2,9240 2,9625 3,0000 3,0366 3,0723 3,1072 3,1414 3,1748 3,2075 3,2396 3,2711 3,3019 3,3322 3,3620 3,3912 3,4200 3,4462 3,4760 3,5034 3,5303 3,5569 3,5830 3,6088 3,6342 3,6593 3,6840

-4-

lI'dl

n
faktorlerl
Asal Say, As.1 Say,

lI=d

iii
7,1414 7,2111 7,2801 7,3485 7,4162 7,4833 7,5498 7,6158 7,6811 7,7460 7,8102 7,8740 7,9373 8,0000 8,0623 8,1240 8,1854 8,2462 8,3066 8,3666 8.4261 8,4853 8,5440 8,6023 B,6603 8,7178 8,7750 8,8318 8,8882 8,9443 9,0000 9,0554 9,1104 9,1652 9,2195

vn
3,7084 3,7325 3,7563 3,.7798 3,8030 3,8269 3,8485 3,8709 3,8930 3,9149 3,9365 3,9579 3,9791 4,0000 4,0207 4,0412 4,0615 4,0817 4,1016 4,1213 4,1408 4,1602 4,1793 4,1983 4,2172 4,2358 4,2543 4,2727 4,2908 4,3089 4,3267 4,3445 4;3621 4,3795 4,3968

-4-

dl

i1 faktOrleri
3· 17 22. 13
Asal Say,

Jill

'}rii

-4-

11:'

d2

faktorlerl
2' 3' 17
Asa' Say, Asal Say,

n=d 151 152 153. 154 155 156 157 158 159 180 161 162 163 164 165 166 167 168 169

Jill
12.2882 12,3288 12,3693 12,4097 12,4499 12,4900 12,5300 12,5698 12,6095 12,6491 12,6886 12,7279 12,7671 12,3062 12,8452

lin
5,3251 5,3368 5,3485 5,3601 5,3717 5,3832 5,3947 5,4061 5,4175 5,4288 5,4401 6,4514 5,4626 5,4737 5,4848 5,4959 5,5069 5,5178 5,5238 5.5397 5,5505 5,5613 5,5721 5,5828 5,5934 5,6041 5,6147 5,6252 5,6357 5,6462

----.r17907,9 18145,8 18385,4 18626,5 18869,2 19113,4 19359,3 19606,7 19855,7 20106,2 20358,3 20612,0 20867,2 21124,1 21382,5 21642,4 21904,0 22167,1 22431,8 22698,0 22965,8 23235,2 23 506,2 23778,7 24052,8 24328,5 24505,7 24884,6 25164,9 25446,9 25730,4 26015,5 26302,2 26590,4 26880,3 27171.6 27464.6 27759,1 28055,2 28352,9 28652,1 , 28952.,9 29255,3 29559,2 29864,8 30171,9 30480,5 30790,7 31102.6 31415,9

11:

'dl

n
faktorleri
Mal Say,

0,7854 3,1416 7,0686 12,5664 19,6350 28,2743 38,4845 50,2666 63,6173 78,5398 95,0332 113,097 132,732 153,938 176,715 201,062 226,980 254,469 283,529 314,159 346,361 380,133 415,476 452,389 490,874 530,929 572,555 615,752 660,520 706,858 754,768 804,248 855,299 907,920 962,113 1017,88 1075,21 1134,11 1194,59 1256,64 1320,25 1385,44 1452,20 1520,53 1590,43 1661,90 1734,94 1809,56 1885,74 1963,50

22
Asal Say, Asal Say,

55

!i4
56

63

62

61

2042,82 2123,72 2206,18 2290,22 2375,83 2463,01 2551,76 2642,08 2733,97 2827,43 2922,47 3019,07 3117,25 3216,99 3318,31 3421,19 3525,65 3631,68 .3739,28 3848,45 3959,19 4071,50 4185,39 4300,84 4417,86 4536,46 4656,63 4778,36 4901,67 5026,55 5153,00 5281,02 5410,61 5541,77 5674,50 5808,80 5944,68 6082,12 6221.14 6361,73 6503,~ 6647,61 6792,91 6939,78 7088,22 7238,23 7389,81 7542,96 7697,69 7853,98

2' 33 5' 11

10,0499 4,6570 10,0995 4,6723 10,1489 4,6875 10,1980 4,7027 10,2470 4,7177 10,2956 10,3441 10,3923 10,440.3 10,4881 4,7326 4,7475 4,7622 4,7769 4,7914

8011,85 8171,28 8332,29 8494,87 8659,01 8824,73 8992,02 9160,88 9331,32 9503,32 9676,89 9852,03 10028,7 10207,0 10386,9 10568,3 10751,3 10935,9 11122,0 11309,7 11499,0 11689,9 11882,3 12076.3 12271,8 12.469,0 12667,7 12868,0 13069,8 13273,2 13478,2 13684,8 13'892,9 14102,.6 14313,9 14526,7 14741.1 14957,1 15174,7 15393,8 15614,5 ;5836,8 16060,6 16286,0 16513,0 16741,5 16971,7 17203,4 17436,6 17671,5

23 '13 3'5'7 2·53

23. 19 32• 17 2' 7' 11 5· 31 22• 3 ·13

Asal Say,

2'3

10

23 32 2'5

59 80 61 62 63 65

67 58

Asal Say,

23, 7 3' 19 2' 29

Asal Say,

22• 33

22, 3' 2·31 32, 7 28 5' 13

Asal Say,

I)

110
111

2·5· 3·37 24• 7

Asal

11

2' 79 3· 53 25• 5 7· 23 2' 34

3,3166 11 1.2 ,3,4641 3,6056 13 3,7417 14 3,8730 15 16 17 19 20 4,0000 4,1231 4,2426 4,3589 4,4721 4,5826 4,6904 4,7958 4,8990 5,0000 5,0990 !i,1962 5,2915 ·5,3852 5,4772 5,5678 5,6569 5,7446 5,8310 5,9161 6,0000 6,0828 6,1644 6,2450 6,3246 6,4031 6,4807 6,5574 6,6332 6,7082 '

Asal Say!

22.3
Asal Say,

2'7 3'5 24
Asal SaYI

64

10,5357 4,8059 112 10,5830 4,8203 113 10,6301 4,8346 114 10,6771 4,8488 1,15 10,7238 4,8629 116 117 118 119 120 10,7703 10,8167 10,8628 10,9087 10.9545 4,8770 4,8910 4,9049 4,918? 4,9324 4,9461 4,9597 4,9732· 4,9866 5,0000 5,0133 5,0265 5,0397 5,0528 5,0658

Say,

Asal Say,

2, 3' 19 5' 23 22.29 32, 13 2' 59 7· 17 23.3. 5

112

22, 41 3' 5 ' 11 , 2·83

Asal S<lY'

6&

Ie

2' 32

&7

2, 3' II
Asal Say,

Asal Say,

22·5

70
71
72,

68 69

22 - 17 3' 23 2,5'7
Asal Say,

12,8841 12;9228 12,9615 13,0000 ··170 13,0384 171 172 173 174 175' 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189, 13,0767 13,1149 13,1529 13,1909 13,2288 13,2665 13,3041 13,3417 13,3791 13,4164

23. 3 . 7 132 2, 5' 17 32. 19 22. 43

21 22·

23
24 25 26 27 28 29

3·7 2' 11
Asal Say,

23 ' 32
Asal Say,

23, 3

52

73 74 75' 76 77 78 79 80 . 81 82

2·37 3, 52 22, 19 7, 11 2, 3' 13

Asal SaYI

121 11,0000 122 11,0454 123 11,0905 124 11,1355 125 ·11,1803

2' 13 33 22, 7
Asal SaYI

2' 61 3, 41 2• 31 2 53 2' 3" . 7 27 3' 43 2·5·13

Asal Say,

Asal Say,

2' 3 '29 52', 7 24• 11 3·59 2, 89

Asal Say,

128
130
131 132 133 134 129

126 127

30
31 32 33 34 35 36 37 38 39 41

2'3-5

24, 5

11,2250 11,2694 11,3137 11,3578 11,4018

22 . 32

Asal Say,

25 3' 11 2' 17 5,7

'!l3

84 85 B6 ffJ 88' 89

22, 3 ,.7 5, 17 2' 43 3' 29 23, 11 2.32, 7' 22, 3' 2' 5'
Asal Asal Say,

Asal SaYI

34 2' 41

135

11,4455 5,0788 11,4891 5,0916 11,5326 5,1045 11,5758 5,1172 11,6190 5,1299 5,1426 5,1551 5,1676 5,1801 5,1925 5,2048 5,2171 5,2293 5,2415 5,2536

Asal SaYI

22.3.11 7' 19 2' 67 33• 5 23• 17

Asal Say,

13,4536 5.6567 13,4907 5,6671 13,5277 5,6774 13,5647 5,6877 13,6015 5,6980 13,6382 13,6748 13,7113 13,7477 13,7840 13,8203 13,8564 13,8924 13,9284 13,9642 14,0000 14,0357 14,0712 14,1067 14.1421 5,7083 5,7185 5.7287 5,7388 5.7489 5,7590 5,7690 5,7790 5,7890 5,7989 5,8088 5,8186 5,8285 5,8383 5,8480

Asal Say,

2·7· 13 3· 61 23. 23 5' 37 2·3, 22,

11·n

22, 32
Asal SaYI

.qo
43 44 45

2' 19 3' 13 23, 5

Asal SaYI

90

9,2736 4,4140 9,3274 4,4310 9,3808 4,4480 9,4340 4,4647 9,4868 4,4814 9,5394 9,5917 9,6437 9,6954 9,7468 9,7980 9,8489 9,8995 9,9499 10,0000 4,4979 4,5144 4,5307 4,5468 4,56119 4,5789 4,5947 4,6104 4,6261 4,6416

136 11,6619 1.37 11,7047 138' 11,7473 139 11,7898 140 11,8322 141 142 143 144 145 146 147 148 149 11,8743 11,9164 11,9583 12,0000 12,0416

31

2·3·23
Asal Say,

22" 5·7 3· 47 2' 71· 11, 13 24. 32 5·29 2, 73 3, 72 22 - 37 2, 3 . 52

Asal Say,

42.

2'3'7
Asal Say,

22, 11 32, 5 2· 23

91 92 93 94
95

13 23 31 47 19

190
191 192 193

47 33. 7 2·5.' 19
Asal Say,

26• 3
AsalSayi

194
195 196 197 198 199

2·97 3· 5 . 13 22• 72
Asal Say,

6,7823 46 '47 . 6,8557 48, 6,9282 7,0000 49 &0 7,0711

Asal Say,

24. 3 72 2' 52

100
3

96 97 98 99

26. 3

2' 72 32, 11 22, 52

say,'

150

12,0830 5,2656 12,1244 5,2776 12,1655 5,2896 12,2q66 5,3015 12,2474 5,3133

2' 32,

11

Asal SaYI

200
4

23, 52

201 ... 300

n=d 201 202 2@3 2M 2Q5 206
2D7

Karekok, K0p,kok, Oaire alam, Faklorlet

M
d2

vn
14,1774 14,2127 14,2478 14,2829 14,3178

.VIi
5,8578 5,8675 5,8771 5,8868 6,8964 5,9059 5,9155 5,9250 5,9345 5,9439

-4-

'It'd1

faktorleri
3' 67 101 7·29 2• 3' 17 2 6·41

n=d

r(ii
15,8430 15,8745 15,9050 15,9374 15,9687 16,0000 16,0312 i6,0624 16,0935 16,1245 16,1555 16,1864 15,2173 16,2481 16,2788 16,3095 16,340 1 16,3707 16,4012 16,4317 16,4621 16,4924 16,522.7 16,5529 16,5831 16,6132 16,6433 16,6733 16,7033 16,7332 16,7631 16,7929 16,8226 16,8523 16,8819 16,9115 16,9411 16,970 6 17,0000 17,0294 17,0587 17,0880 17,1172 17,1464 17,1756 17,2047 17,2337 17,2627 17,2916 17,3205

Vn
6,3080 6,3164 6,3247 6,333 0 6,3413 6,3496 6,3579 6,3661 6,3743 6,3825 6,3907 6,3988 6,4070 6,4151 6,4232 6,4312 6,4393 6,4473 6,4553 6,4633 6,4713 6,4792 6,4872 6,4951 6,5030 6,5108 6,5187 6,5265 6,5343 6,5421 6,5499 6,5577 6,5654 6,5731 6,5808 6,5885 6,5962 6,6039 6,6115 6,6191 6,6267 6,6343 6,6419 6,6494 6,6569 6,6644 6,6719 6,6794 6,6869 6,6943

-4-

11'

" n=d
301 302 303 304 306 306 307 308

~
Klirekok; Kiipkok, 'd2 4 Dllire alllnl, FaklorleF

30'1 ... 400

J"

ff!Kti5r,l ri
22, 32 • 7 11' 23 2' 127 3' 5·17 28 Asal SaYI 2' 3, 43 7' 37 22, 5' 13 32• 29 2' 131 23• 3' 11 5·53 ·2' 7 . 11) 3' 89 22, 67 2.33.
Asal SaYI AsalSaYI Asal SaYI

{ii

Vn

11

n
lakt6rleri
7' 2, 3' 24• 5' . 2.32• 43 151 ·101 19 61 17

n=d

Vn
18,7350 18,7617 18,7883 18,8149 18,8414 18,8680 18,8944 18,9209 18,9473 18,9737 19,0000 19,0263 19,0526 19,0788 19,1050

jfii

31730,9 32047,4 32365,5 32685,1 33006,4 33329,2 33653,5 33 979,5 34307,0 34536,1 34966,7 35298,9 35532,7 35968,1 36305,0 36643,5 36983,6 37325,3 37668,5 38013,3 38359,6 38707,6 39057,1 39408,1 39760,8 40115,0 40470,8 40828,1 41187,1 41547,6 41909,6 42273,3 '42638,5 43005,3 43373,6 43743,5 44115,0 44488,1 44862,7 45238,9 45616,7 45996,1 46377,0 46759,5 47143,5 47529,2 47916,4 48305,1' 48695,5 49087,4

2'

2&2 253 254 255

256

251

"'"4'
96761,8 97314,0 97867,7 98423,0 98979,8 99538,2 100098 100660 101223 101788 102354 102922 103491 104062 104635· 105209 105785 106362 106941 107521 108103 108687 l09272 109858 110447 111036 111628 112221 112815 113411 114009 114608 115209 115812 116416 117021 117628 118237 118847 119459 120072 120687 121304 121922 122542 123163 123786 124410 125036 125664

11 •

d2

n
fakt6rleri 33, 13 25, 11
Asal SaYI

49480,9 49875,9 50272,6 50670,7 51070,5 51471,9 51874,8 52279,2 52685,3 53092,9 53502,1 53912,9 54325,2 54739,1 55154,6 55571,6 55990,2 56410,4 56832,2 57255,5 57680,4 58106,9 58534,9 58964,6 59395,7 59828,5 60262,8 60698,7 61136,2 61575,2 62015,8 62458,0 62901,8 63347,1 63794,0 64242,4 . 64692,5 65144,1 65597,2 56052,0 66508,3 66966,2 67425,6 67886,7 68349,3 68813,4 69279,2 69746,5 70215,4 70685,8

!
\

17,3494 6,7018 17,3781 6,7092 17,4069 6,7166 17,4356 6,7240 17,4642 6,7313 17,4929 17,5214 17,.5499 17,5784 17,6068 17,6352 17.6635 17,691 B 17,7200 17,7482 17,7764 17,8045 17,8326 17,8606 17,8885 17,9165 l7,9444 17,9722 18,0000 18,0278 18,0555 18,0831 18,1108 18,1384 18,1659 18,1934 18,2209 18,2483 18,2757 18,3030 18,3303 18,3576' 18,3848 18,4120 18,4391 18,4662 18,4932 18,5203 18,5472 18,5742 18,6011 18.6279 18,6548 18,6815 18,7083 6,7387 6,7460 6,7533 6,7606 6,7679 6,7752 6,7824 6,7897 6,7969 6,8041 6,8113 6,8185 (3,8256 6,8328 6,8399 6,8470 6,8541 6,8612 6,8683 6,8753 6,8824 6,8894 6,8964 6,9034 6,9104 6,9174 6,9244 6,9313 6,9382 6,9451 6,9521 6,9589 6,9658 6,9727 6,9795 6,9864 6,9932 7,0000 7,0068 7,0136 7,0203 7,0271 7,0338 7,0473

71157,9 71631,5 72106,6 72583,4 73061,7 73541,5 74023,0 74506,0 74990,6 75476,8 75964,5 76453,8 769M,7 77437,1 77931,1 78426,7 78923,9. 79422,6 79922,9 80424,8 80928,2 81433,2 81939,8 82448,0 82957,7 83469,0 83981,8 84496,3 85012,3 85529,9 86049,0 86569,7 87092,0 87615,9 88141,3

. 351 352 353 354 355 '356 357 358 359 360 361 362

7,0540 7,0607 7,0674 7,0740 7,0807 7,087 3 7,0940 7,1006 7,1072 7,1138 7,1204 7,1269 7,1335 7,1400 7,1466

2' 3 ' 59 5' 71 22, 89 3' 7 ' 17 2,179 23• 32, 5 192 2, 181 3, 112 22, 7 • 13 5, 73 2, 3 ' 61 24, 23 32, 41 2·5' 37 7' 53 22, 3' 31 2, 11 ' 17 3, 53 23• 47 13' 29 2' 33, 7 22, 5· 19 3' 127 2, 191 2/' 3 5' 7, 11 2' 193 32, 43 22. 97 2'3'5,13 17' 23, 3, 2' 5'
Asal SaYI Asal SaYI Asal SaYI Asal Sayl Asal SaYI Asal SaYI

14,3527 14,3875 208. 14,4222 14,4568 209 210 14,4914 211 212 213
214

2' 103 32.23 24• 13 11' 19 2,3'5' 7

Asal Sayr

260
. 261 262 263
264

257 258' 259

309 310

2 ' 7 '.11 3 '·103 2, 5 ' 31 23, 3 ' 13 2, 1 7 32, 5 ' 7 22, 79 2' 3 ' 53 11' 29 26, 5 3, 107 2' 7' 23 17' 19 22 , 34 52, 13 2' 163 3, 109 23, 41 7' 47 2' 3 '5'11
Asal SaYI Asal SaYI
Aeal sa

I1sal Sayl

215 216 21'7. 218 219 221 222 223 224 225 226 227 228

14,5258 5,9933 14,5602 5,9627 14,5945 5,9721 14,6287 5,9814 14,6629 5,9907 14,6969 14,7309 14,7648 14,7986 14,8324 14,8661 14,8997 14,9332 14,9666 15,0000 15,0333 15,0665 15,0997 15,1327 15,1658 6,0000 6,0092 6,0185 6,0277 6,0368 6,0459 6,0550 6,0641 6,0732 6,0822 6,0912 6,1002 6,1091 6,1180 6,1269.

22. 53 3·71 2' 107 5, 43 23. 33 7' 31 2' 109 3·73 22.5' 11 13' 17 2' 3' 37
Asal SaYI 25. 7

265 266

311 312 313 314 315 316 317 318 319

A•• I SaYI

363

364 365

167
268 269

220

270
211 212 273 274 275
2T1

32, 52

24, 3' 7, 2' 52,

Asal SaYI

320

366 367 368 369 370 371 372 373. 374 375 376 3'17 378 379

19,1311 7,1531 19,1572 7,1596 19,1833 7,1661 19,2094 7,1726 19,2354 7,1791 19,2614 7,1855 19,2873 7,1920 19,3132 7,1964 19,3391 7,2048 19,3649 7,2112 19,3907 7,2177 19,4165 7,2240 19,4422 7,2304 19,4679 7,2368 19,4936 7,2432 19,5192 19,5448 19,5704 19,5959 19,6214 19,6469 19,6723 19,6977 19,7231 19,7484 7,2495 7,2558 7,2622 7,2685 7,2748 7,2811 7,2874 7,2936 7,2999 7,3061

17 13 137 11

321 322 323 324 325 326 327 328 329

2' 113 22.3'

Asal Sayl

WJ'
278 279

22, 3 ' 23 22, 139 32,31 23,5,7

Asal SaYI Asal SaYI

19

~2ao.

229

2' 5 . 23 3' 7' 11 23. 29

Asal SaYI 2' 32 13

Asal SaYI

280
281 282 283 285' ·'286 28Y 288 289

330
331 332 333 334 335 336 337 338 339

15,1987 6,1358 ~1 232. 15,2315 6,1446 233 15,2643 6,1534 15,2971 6,1622 234 235 15,3297 6,1710 236 2Zl 238 15,3623 6,1797 15,3948 6,1885 15,4272 6,1972 15,4596 6,2058 15,4919 6,2145 6,2231 6,2317 6,2403 6,2488 6,2573 6,2658 6,2743 6,2828 6,2912 6,2996

380
381 382 383 384 385 386 381 388 389

2' 3 . 47 22, 71 3' 5 . 19 2' 11 ' 13 7,41 25, 32 172 2· 5·29 3, 97 22, 73 2, 3 ' 72 5·59 23, 37 33 . 11 2,149 1.3' 23 22, 3, 52
Asal SaYI Asal SaYI

'284

5' 47

22, 32, 2' 5'

83 37 167 67

22. 59 3·79 2, 7 . 17 24, 3·5

Asal SaYI

239. 240
241 242

290
29l 292 293 294 295 296 297 298 29'9

340
341 '342 344 345

24, 3 ,7 88668,3 89196,9 Asal sa 89727,0 . 2' 1 2 90258,7 3' 113 22, 5 ' 17 90792,0

390
391 392 393 394 395 396 39~, 398 399 400 6

15,5242 15,5563 15,588 5 244 ,15,6205 245 15,6525

Asal SaYI

243
246

2, 112 35 22. 6.1 5, 72

343

91326,9 91863.3 92401,3 92940,9 93482,0 94024,7 94569,0 95714,9 95662,3 96211.3

11, 31 2· 32 , 19 73 23, 43 3· 5' 23 2· 173 22 . 3 ' 29 2· 52, 7

Asal SaYI Asal SaYI

19,7737 7,3124 19,7990 7,3186 19,8242 7,3248 19,8494 7,3310 19,8746 7,3372 19,8997 7,3434 19,9249 7,3496 19,9499 7,3558 19,9750 7,3619 20,0000 7,3681

23 72 131 197 79

24B: 250

247 248

15,6844 15,7162 15,7480 15,7797 15,81J4

2·3, 41 13' 19 23, 31 3' 83 2.53

3QO
5

348 349 350

346 3d7

22, 32 , 11 2' 199 3' 7' 19 24, 52

Mal SaYJ'

7,0406

401.1:,600
lI~tI

Karekok,

KapRak,
lI,!,d

Caire

alam,

Fakt!)rler

{;i
20,0250 20,0499 20,0749 20,0998 20,1246 20,1494 20,1742 20,1990 20,2237 20,2485 20,2731 20,2978 20,3224 20,3470 20,3715 20,3961 20,4206 20,4450 20,4695 20,4939 20,5183 20,5426 20,5670 20,5913 20,6155

VIi
7,3742 7,3803 7,3864 7,3925 7,3986 7,4047 7,4108 7,4169 7,4229 7,4290 7,4350 7,4410 7,4470 7,4530 7,4590 7,4650' 7,4710 7,4770 7,4829 7,4889 7,4948 7,5007 7,5067 7,5126 7,5185 7,6244 7,5302 7,5361 7,5420 7,547 B 7,5537 7,5595 7,5654 7,5712 7,5770 7,5828 7.5886 7,6944 7,6001 7,6059 7,6117 7,6174 7,6232 7,6289 7,6346 7,6403 7;6460 7,6517 7,6574 7,6631

'11' til

-4-'-

fakti'lrltiri
Asal SaYI

{ii
21,2368 21,2603 21,2838 21,3073 21,8307 21,3542 21,3776 21,4009 21,4243 21,4476 21,4709 21,4942 21,6174 21,6407 21,5639 21,6102 21,6333 21,6564 21,6795 21.7025 21,7256 21,7486 21,n15 21,7945 21,8174 21,8403 21,8632 21,8861 21,9089 21.9317 21,9646 21,9773 22,0000 22,0227 22,004 22,0681 22,0907 22,1133 22,1359 22,1585 22,1811 22,2036 22,2261 22,2486 22,2711 22,2935 22,3159 22,3383 22,3607

vn
7,6688 7,6744 7,6801 7,6857 7,6914 7,6970 7,7026 7,7082 7,713 a 7,7194 7,7250 7,7306 7,7362 7,7418 7,7473 7,7584 7,7639 7,7695 7,7750

1t'1I1 -4159751 160460 161171 161883 162597 163313 164030 164748 165468 166190 166914 167639 168366 169093 169823

faktOrleri
11' 41 22• 113 3· 151 2' 227 5' 7' 13 23• 3 • 19
Asal Say'

401 402 403 404 406

126293 126923 127556 128190 128825 129462 130100 130741 131382 132025 132670 133317 133965 134614 135265 135918 136572 137228 137885 138544 139205 139867 140531 141196 141863 142531 1.43201 143872 144545 145220 146896 146574 147254 147934 148617 149301 149987 150674 151363 152053 152745 163439 154134 154830 155528 166228 156930 157633 158337 . 159043

2, 3 ' 67 , 13' 31 22, 101 34'5 2, 7 ,29 11·37 23• 3' 17

Mal Say,

451 452 453 454 465

SlflUi;

Kar~ kenar Hipcrencs

406

408 409 410

407

456

COS;IlIJS

kar~' kenar
Hipotenlis

ccs e = 50mm
(J :

40mm

0.800

2' 5 . 41

458 459 480

457

2· 229 33• 17 22• 5 . 23

Asal Say,

36,87"

Farnam

Kalill kenar
KOOl~U kenar

tan

a u=/j

tana

30mm
=

40mm

= =

0,750

411 412 413 414 415, 416 417 418 419

3' 137 22• 103 7·59 2' 32, 23 5' 83 25, 13 3' 139 2' 11 . 19 Asal Say, 22, 3' 5' 7
Asal Say!

461 462 463 464 465 467

" ~ 36,B7'
COla

2·3·

7 . 11
Hipotenus

24, 29 3' 5' 31

Assl Say,

CL>\i;mlil'lL

Kom~ukenar
Ka~1 kanar

cot

(t:::.---a

40mm = 30mm

1,333

466 21,587 0 7,7529 468 470

471 472 473 ,474 475 476 477 478 479 469

420
421 422 423 424 426

170554 2·233 Asel Say, 1712B7 172021 '.22'32'13 172757 7' 67 2· 5 . 47 173494 174234 174974 175716 176460 177205 177962 n8701 179451 180203 180956 181711 182467 183225 183984 184745 185508 186272 187038 187805 188574 189345, 190117' 190890 191665 192442 193221 194000 194 782 195665 196360 3·157 23• 59 11 . 43 2·3· 79 52. 19 22, 7·17 32• 53 2·239 25• 3' 5 13' 2· 3' 7' 22, 5' 37 241 23 112 97
Asal SaYI

Her ac: icin fonksiyon deqerleri sayfa 12 ile 15 arasrnda ki, 10'lukarallklarla ustelenrrus tablolardan ahou, Aradaki degerler ise aynca ara deqer hesaplarla belirlenirler, Hesap makinalan gen'ellikle ac: deGerlerini ondalik say 1 oiarak verlrler.

"

36,87'

2' 32. 23. 52,

211 47 53 17

7,7805 7,7860 1,1915 7,7970 7,8025 7,8079 7,8134 7,81B8 7,8243 7,8297 7.8352 7,8406 7,8460 7,8514 7,8568 7,8622 7,8676 7,8730 7,8784 7,8837 7,8891 7,8944 7,8998 7,9061 7,9105 7,91Sa 7,9211 7,9264 7,9317 7,9370

20,6398 421 20,6840 42B , 20,6882 429 20,7123 430 20,7364 431 432 4a3 434 435 20,7605 20,7846 20,8087 20,8327 20,8567 20,8806 20,9045 20,9284 20,9623 20,9762 21,0000
21,0238 21,0713

426

2' 3 . 71 7' 61 22• 107 3·11·13 2' 5 . 43

Asal SaYI 24. 33

0" 360"

480
481

Asal Say,

2' 7' 31 3' 5 . 29 22. 109 19' 2.3 2' 3' 73 23

Asal SaYI

484 485

482 4113

90" nin Ozerindeki aclann hesaplanmast yorterni ise, acrlar 90' 'nin altrndakl acrlarla d6nu~amlO oldugu
i<;:inonlann degerlerinl allrlar ve bu acitar hesap makinalanndan yada ac: tablolanndan ler; sin 1200 sin, = (180°-120°) = sin 600; tan 3200 = -tan(3600-3200)= -tan 40° ahruriar. Omsk-

436

439 440
441

437 438

.486

:5 . 11

490

487 488 489

61 3' 163 2·5' 72

Asal SaYI

Asal Say,

2' 35

23.

442

32. 72 2' 13 . 17 22• 3 ' 37 5·89 2' 223 3' 149 26.7 2.32.52
Asal Sayl
Asal SaYI

443 444 445 448 447 , 448

21,0476 21,0950 21,1187 21,1424 21,1660 21;1896 21,2132

491 492 493 494 496 496 497 49.8 499

2.2, 3·41 17·29 2· 13' 19 32.5, 11 '24, 31 7' 71 2' 3 . 83

AsalSaYI
d:

.,
449

b:

c ~ sin a : sin /1 : sin}'

82

b2 +

c2

2 be'

cos a

62

a2 + c2 - 2 a c . cosp

600
7

22• 53

c2 = a2 + b2 - 2 a b ' cos y

8
.I

ACI Fanksiyonlan

AQI

Sinus O' ... 45'

n
45
46.
47 49

Sln()s 4.' ... liD'

U
5 6 7 8 9

Daklka 0' 0,0000 0,0175 0,0349 0,0523 0,0698 0,0872 0,1045 0,1219 0,1392 0,1564 0,1736 0,1908 0,2079 0,2250 0,2419 0,2588 0,2756 0,2924 0,3090 0,3256 0,3420 0,3584 0,3746 0,3907 0,4067 0,4226 0,4384 0,4540 0,4695 0.4848 0,5000 0,5150 0,5299 0,5446 0,5592 0,5736 0,5878 0,6018 0,6157 0,6293 10' 0,0029 0,0204 0,0378 0,0552 0,0727 0,0901 0,1074 0,1248 0,1421 0,1593, 0,1765 0,1937 0,2108 0,2278 0,2447 . 0,2616 0,2784 0,2952 0,3118 0,3283 0,3448 0,3611 0,3773 0,3934 0,4094 0,4253 0,4410 0,4566 0,4720 0,4874 0,5025 0,5175 0,5324 0,5471 0,5616 0,5760 0,5901 0,6041 0,6180 0,6316 20' 0,0058 0,0233 0,0407 0,0581 0,0756 0,0929 0,1103 0,1276 0,1449 0,1622 0,1794 0,1965 0,2136 0,2306 0,2476 0,2644 0,2812 0,2979 0,3145 0,3311 0,3475 0,3638 0,3800 0,3961 0,4120 0,4279 0,4436 0,4592 0,4746 0,4899 0,5050 0,5200 0,5348 0,5495 0,5640 0,5783 0,5925 0,6065 0,6202 0,6338 0,6472 0,6604 0,6734 0,6862 0,6988 30' 0,0087 0,0262 0,0436 0,0610 0,0785 0,0958 0,1132 0,1305 0,1478 0,1650 0,1822 0,1994 0,2164 0,2334 0,2504 0,2672 0,2840 0,3007 0,3173 0,3338 0,3502 0,3665 '0,3827 0,3987 0,4147 0,4305 0,4462 0,4617 0,4772 0,4924 0,5075 0,5225 0,5373 0,5519 0,5664 0,5807 0,5948 0,6088 0,6225 0,6361

O·
0,7071

Daklka 20' 0,7112 0,7234 D,7353 0,7470 0,7585 0,7698 0,7808 0,7916 0,8021 0,8124 0,8225 0,8323 0,841 B 0,8511 0,8601 0,8689 30' 0,7133 0,7254 0,7373 0,7490 0,7604 0,7715 0,7826 0)934 0,8039 0,8141 0,8241 0,8339 0,8434 0,8526 0,8616 0,8704 0,8788 0,887 0,8949 0,9026 0,9100 0,9171 0,9239 0,9304 0.9367 0,9426 0,9483 0,9537 0,9588 0,9636 0,9681 0,9724 0,9763 0,9799 0,9833 0,9863 0,9890 0,9914 0,9936 0,9954 0,9969 0,9981 0,9990 0,9997 0,99996 40' 0,7153 0,7274 D,7392 D,7509 0)623 0,7735 0,7844 0,7951 0,8056 0,8158 0,8258 0,8355 0,8450 0,8542 0,8631 0,8718 0,8802 0,8884 0,8962 0,9038 0,9112 0,9182 0,9250 0,9315 0,9377 0,9436 0,9492 0,9546 0,9596 0,9644 0,9689 0,9730 0,9769 0,9805 0,9838 0,9868 0,9894 0,9918 0,9939 0,9957 0,9971 0,9983 0,9992 0,9997 0,99998 50' 0,7173 0,7294 0,7412 0,7528 0,7642 0,7753 0,7862 0,7969 0,8073 0,8175 0,8274 0,8371 0,8465 0,8557 0,8646 60' 0,7193 0,7314

40'
0,0116 0,0291 0,0465 0,0640 0,0814 0,0987 0,1161 0,1334 0,1507 0,1679 0,1851 0,2022 0,2193 0,2363 0,2532 0.2700 0,2868 0,3035 0,3201 0,3365 0,3529 0,3692 0,3854 0,4014 0,4173 0,4331 O,44S8 0,4643 . 0,4797 0,4950 0,5100 0,5250 0,5398 0,5544 0,5688 0,5831 0,5912 0,6111 0,6248 0,6383

50'
0,0145 0,0320 0,0494 0,0669 0,0843 0,1016 0,1190 0,1363 0,1536 0,1708 0,1880 0,2051 0,2221 0,2391 0,2560 0,2728 0,2896 0,3062 0,3228 0,3393 0,3557 0,3719 0,3881 0,4041 0,4200 0,4358 0,4514 0,4669 0,4823 0,4975 0,5125 0,5275 0,5422 0,5568 0,5712 0,5854 0,5995 0,6134 0,6271 0,6406

50'

10"
0,7092 0,7214 0,7333 0,7451 0,7566 0,7679 0,7790 0,7898 0,8004 0.8107 0,8208 0,8307 0,8403 0.8496 0,8587 0,8675 0,8760 0,8843 0,8923 0,9001 0,9075 0,9147 0,9216 0,9283 0,93~ 6 0,9407 0,9465 0.9520 0,9572 0,9621 0,9667 0,9710 0,9750 0,9787 0,9822 0,9853 0,9881 0,9907 0,9929 0,9948 0,9964 0,9978 0,9988 0,9995 0,99989

1 2 3 4·

0,7183
0,7314 0,7431 0,7547 0,7660 0,7771 0,7880 0,7986 0,8090 0,8192 0,8290 0,8387 0,8480 0,8572 0,8660 0,8746 0,8829 0,8910 0,8988 0,9063 0,9135 0,9205 O,tl272 0,9336 0,9397 0,9455 0,9511 0.9563 0,9613 0,9659 0,9703 0,9744 0,9781 0,9816 0,9848 0,9877 0,9903 0,9925 0,9945

48
50 51

0,7431
0,7547 0,7660 0,7771 0,7880 0,7986 0,8090 0,8192 0,8290 0,8387 0,8480 0,8572 0,8660 0,8746 0,8829 0,8910 0,8988 0,9063 0,9135 0,9205 0,9272 0,9336 0,9397 0,9455 0,9511 0,9563 0,9613 0,9659 0,9703 0,9744 0,9781 0,9816 0,9848 0,9877 0,9903 0,9925 0,9945 0,9962

52 53
54

10
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

59 60. 61

sa

55 56 57

62

0,877 4
0,8857 0,8936 0,9013 0,9088 0,9159 0,9228 0,9293 0,9356 0,9417 0.9474 0,9528 0,9580 0,9628 0,9674 0,9717 0,9757 0,9793 0,9827 0,9858 0,9886 0,9911

0,873 2
0,8816 0,8897 0,8975 0,9051 0,9124 0,9194 0,9261 0,9325 0,9387 0,9446 0,9502 0,9555 0,9605 0,9652 0,9696 0,9737 0,9775 0,9811 0,9843 0,9872 0,9899 0.9922 0,9942 0,9959

63 64 65 66 67 68 69 70 71

21

22· 23 24 25 26 27 28 29 JO. 31 32 33 34 35 36 37 38 39 41

72
73 74 75 76 77

78 79 Btl
81 82 83 84 85 86 87 88 89

0,9932
0,9951 0,9967 0,9980 0,9989 O,9g9S 0,99993

40 ,,2
43 44

10

AOI Fonksiyonlan

DU
0 1 2

M
TlInlarit 45' .., 90' Dakika 0' 45 116 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 1,0000 1,0355 1,0724 1.1106 1,1504 1,1918 1,2349 1,2799 1,3270 1,3764 1,4281 1,4826 1,5399 1,6003 1,6643 1,7321 1,8041 1,8807 U1626 2,0503 2,1445 2,2460 2,3559 2,4751 2,6051 2,7475 2,9D42 4,0777 3,2709 3,4874 3,7321 4,010B 4,3315 4,7046 5,1446 5,6713 6,3138 7,1154 8,1444 9,5144 11,4301 14,3007 10' 1,0058 1,0416 1,0786 1,1171 1,1571 1,1988 1,2423 1,2876 1,3351 1,3848 20' 1,0117 1,0477 1,0850 1,1237 1.1640 1,2059 1,2497 1,2954 1,3432 1,3934 1,4460 1,5013 1,5597 1,6213 1,6864 1,7556 1,8291 1,9074 1,9912 2,0809 2,1775 2,2817 2,3945 2,5172 2,6511 2,7980 2,9600 3,1397 3,3402 3,5656 3,8208 4,1126 4,4494 4,8430 5,3093 5,8708 6,5605 7,4287 8,5556 10,0780 30' 1,0176 1,0538 1,0913 1.1303 1,1708 1,2131 1,2572 1,3032 1,3514 1,4019 1,4550 1,5108 1,5697 1,6318 1.6977 1,7675 1,8418 1,9210 2,0057 2,0965 2,1943 2,299B 2,4142 2,5387 2,6746 2,8239 2,9887 3,1716 3,3759 3,6059 3,8667 4,1653 4,5107 4,9152 5,3955 5,9758 6,6912 7,5958 ,8,7769 10,3854 12,7062 16,3499 22,9038 38,1885 114,5887 40' 1,0235 1,0599 1,0977 1,1369 1.177 8 1,2203 1,2647 1,3111 1,3597 1,4106 1,4641 1,5204 1,5798 1,6426 1,7090 1,7796 1,8546 1,9347 2,0204 2,1123 2,2113 2,3183 2,4342 2,5605 2,6985 2,8502 3,0178 3,2041 3,4124 3,6470 3,9136 4,2193 4,5736 4,9894 5,4845 6,0844 6,8269 7,7704 9,0098 10,7119 13,1969 17,1693 24,5418 42,9641 171,8854 1,2276 1,2723 1,3190 1,3680 1,4193 1,473.3 1,5301 1,5900 1,6534 1,7205 1,7917 1,8676 1.9486 2,0353 2,1283 . 2,2286 2,3369 2,454:;; 2,5826 2,7228 2,8770 3,0475 3,2371 3,4495 3,689l 3,9617 4,2747 4,6383 5,0658 5,5764 6,1970 6,9682 7,9530 9,2553 11,0594 13,7267 18,0750 26,4316 49,1039 343,7737 4,0108 4,3315 4,7046 5,1445 5,6713 6,3138 7,1154 8,1444 9,5144 11,4301 14,3007 19,0811 28,6363, 57,2900

Tanlant O' .., 45'

qe 0' 0,0000 0,0175 0,0349 0,0524 0,0699 0,0875 0,1051 0,1228 0,1405 0,1584 0,1763 0,1944 0,2125 0,2309 0,2493 0,2679 0,2867 0,3057 0,3249 0,3443 0,3640 0,3839 0,4040 0,4245 0,4452 0,4663 0,4877 0,5095 0,5317 0,5543 0,5774 0,6009 0,6249 0,6494 0,6745 0,7002 0,7265 0,7536 0,7813 0,8098 10' 0,0029 0,0204 0,0378 0,0553 0,0729 0,0904 0,1080 0,1257 0,1435 0,1614 0,1793 0,1974 0,2156 0,2339 0,2524 0,2711 0,2898 0,3089 0,3281 0,3476 0,3673 0,3872 0,4074 0,4279 0,4487 0,4699 0,4913 0,5132 0,5354 0,5581 0,5812 0,6048 0,6289 0,6536 0,6787 0,7046 0,7310 0,7581 0,7860 0,8146
Dakika

20' 0,0058 0,0233 0,0407 0,0582 0.,0758 0,0934 0,1110 0,1287 0,1465 0,1644 0,1823 0,2004 0,2186 0,237 0,2555 0,2742 0,2931 0,3121 0,3314 0,3508 0,3706 0,3906 0,4108 0,4314 0,4522 0,4734 0,4950 0,5169 0,5392 0,5619 0,5851 0,6088 0,6330 0,6577 0,6830 0.7089 0,7355 0,7627 0,7907 0,8195

30' 0,0087 0,0262 0,0437 0,0612 0,0787 0,0963 0,1139 0,1317 0,1495 0,1673 0,1853 0,2035 0,2217 0,2401 0,2586 0,2773 0,2962 0,3153 0,3346 0,3541 0,3739 0,3939 0,4142 0,434B 0,4557 0,477 0 0,4986 0,5206 0,543 0,5658 0,5890 0,612B 0,6371 0,6619 0,6873 0,7133 0,7400 0,7673 0,7954 0,8243

40' 0,0116 0,0291 0,0466 0,0641 0,0816 0,0992 0,1169 0,1346 0,1524 0,1703 0,1883 0,2065 0,2247 0,2432 0,2617 0,2805 0,2994 0,3185 0,3378 0,3574

50' 0,0145 0,0320 0,0495 0,0670 0,0846 0,1022 0,1198 0,1376 0,1554 0,1733 0,1914 0,2095 0,2278 0,2462 0,2648 0,2836 0,3026 0,3217 0,3411 0,3607 0,3805 0.4006 0,4210 0,4417 0,4628 0,4841 0,5059 0,5280 0,5505 0,5735 0,5969 0,6208 0,6453 0,6703 0,6959 0,7221 0,7490 0,7766 0,8050 0,8342

60'

3
4 6

8 9

10
12 13
11

14 15 16 17 18

1,437 1.491 9 1,5497 1,6107 1,6753 1,7438 1,8165 1,8940 1,9768 2,0655 2,1609 2,2637 2,375 2,496 2,6279

19 21 22 23 24
25 26

20

0,377 2
0,3973 0,4176 0,4383 0.4592 0,4806 0,5022 0,5243 0,5467 0,5696 0,5930 0,6168 0,6412 0,6661 0,6916 0,7177 0,7445 0,7720 0,B002 O,B292

oil

69 70 71 72 73 74 75

27

28

29

30 31 32 33 34 35 36 37 38 39

2,772 5 2,9319 3,1084 3,3052 3,5261 3,7760 4,0611 4,3897 4,772 9 5,2257 5,7694 6,4348 7,2687 8,3450 9,7882

76 7T
78 79

liD
81 82 83 84 85 86 87' 88 89

11 12

Paydalarr e~it baya~1 kesir sayrlann In top lama tsemlnde pay-ann toplarm pay, ortak payda da, payda olarak ahrur. Clkartma isleminde paylar farkr pay, ortak payda iss payoa olarak aurur,

5 _+ 8
6

ee

2 8
3

1 8

T='~~~

5+2-1 8

---+-=~~~

3 a

7 a

5-3+7 a

8 -+--234 1 2 3
= ~ 12

=
= 3 ,10+3,

63

ali + ae
I. +bl'lc-dl ae - ad+ be - bd

Paydalan eeit olrnayan kesirlerin toplanabilrnesi icin paydalarm esitlenrnesi gereklidir, Paydaian e.sltlemek i~ir1 paydalann tam sayl orarak bolOnebilece~i en kOr;Ok ortak kattn bulunmas: gerekir. Paydalann dl!1er esltlerne §:ekli lse; uY9!Jn sayrlarla oarparak qenlaletrnektr. Paydalar eaitlendikten soma, paydalan e:;;it bayagl keeir sayrlannm toplanrnast veya Qlkartllma.sl gibi yaprhr.

-+-= h d
en kOr;:uk-ortak k.a1 (EKOK)

enk(j~()kortakkat(EKOK)

b'd

1'6 2'4 - ~~+~~-~~ 263'44-3 = -+--12 6 8 9 12 12

3'3

~~+~~ a

• -d bod
d+c·b

c -b bod
Pa-antezf bir lslemin, parantaz hir sayya bomnmes demek, lclndakl her savirun ayn ayn dl~indaki saylya torcnrnesidtr.
C

13 + 51 - 110-71 1-71+5·10+5' = 30 ~ 21 + 50 - 35 = 24

1-71

6+8-9
12

5
12

bod

drsm

110-41:
16;4-4;4

(a

+ b') :

q:

c;

+b :c

4 -1
bir -I lslernini

-3

a-b=__a__1 b h

8aya(J1 kesirlerin parprrru ise: payla pay carprhr. pay otarak; payda ile payca carpur payca olarak yazihr.

35

-"---- .~
b

a.
b'd

Bayagl i~lemi,

kesir halinde parantezli

yazrlan bolrne

13 + 41: 2

a+b .h
2

18 +

h)'!:___

ayrusrdir. 3·5 4-3.

Baya~1 kaslrlertn bolunme isleml ise: ikinei kesir ters cevrilerek paya pay oarpuarak pay, payda ile payda carpuarak payda vazrlrr

c
d

b d
c

a'd b 'c

QarpmaSI, toolarnasr, cikanlrnas: b61mesi Dian karl,lk bir lslerntn parantezl kaldirp daha soma I carpma, bclme toplama veya I islerr-i yaprhr.

8' 13 - 21 + 4 . 116- 51
8-1

4 - 11

= a . 1- 2xl = -2.x-l0by

a '13x-5xl-b
b-

'I12v-2VI 10 V

=8+44;52

3 - 1- 81 - - 24 1-3) - 8 ~ - 24

a·

(~x)

I-al-x--ax
b

==

-ax

Teb anlan aynl ustarl avn sayilann carprlrnasi: uslerl

Dian

(lsi"
v~y~ r x4 . x2 "" X~4",,21 :::;

toplarur tabanlardanbir lanesinln OsSOn. yazrhr.

aYril uslerl ayn bolrnesl: uslsr birtaresl allhlr, olan Osl" crkart.h

xb
'=" ~

Pay ve paydamn i~aretleri ayru ise, bblOmOn sonucu pozitil olur.

_2§__
3

= 15: 3 -

__a_
b

-15 -1-15);(-31-5 -3
~-15;

-a
-b

•
b

tebanlarden a
b

Tab anlar: eayrlann

--;.na;e;:

m2

m 'm m m vm
v

""

m~l

voila r m2 : m3 ~ mt2=SI

!!>l

m-'

Pay ve paydarun isar etler i tarkli isc , bolumun sonucu negatil olur.

-3

1-31. 3-

-5
-5

--:=.--b b
-8 ~-=--

-15 -3--1-151:

a
b

!;arpma ve bolrne i"lemleri, (. ve :) toplama

ve Clkartma ielamlerinden
(+ ve -) ones yapihrlar.

8 - 4 - 18 - 3 - 32 - 54 ~-22
~+~-~ 4 5 3

4. - b - c - 3d - 4ab -- 3ed

Oslu saYlnln her hangi blr fa carutlrna lslemlnde: once OslO hesaplanr v« dana sonra ca l'il~mlerl yacihr

6 ' 10~ ~ 6 ' 1000 ~ 6000

1

a' 102 0,07 b'10-1

a' 100 ~ 100 B b·.2_ 10 ~ 0,1 b

100

-4+4-6
_2

Parantez dnOnde + isareti varsa parantez icindeki sayilann dnOndeki is ar etler , parentez kaldmldlglnda degi<;mez. Paranlez onunde (-) isareti varsa, parantez kaldmldiqmda parantez icindeki sayuann 6nOndeki lsaret (+) lse (-), (-) ise (-1-) olur.

16 - 16

+ 19 - 51 + 9- 5

•+
=a+

Ib - cl

b-c

~ 20
16-19 - 51 8

KOk lclndekl sayuan n carpu gerekiyorsa: ya saytlar 9arplldlktan kOk ahrur, ya da sayilar carpilrradan her birinin avr: ayn k6kO aurur. EQer k6k icindekl sayrlann tcolanrnasr veya crkartumast gerekiyorsa; toplama vsya cikartrna i~lemleri yapildiktan sonra k6k ahrnr.

= 16 =

+5

a -lb-cJ =a-b+c

12

v'9-+-;-6 - V25 = 5 1/5"':::':';' - V25:::16 - v9 -

, alan veya olrnayan koklO sayrlar uslu 13

olarak da vazilrrlar. K6k islerni us i~lemlne dijnli~j(irlilebUir.

\/27

27+

_ 33

+_

Orann ve Kansim.Hesaplan

D@nkleminher Ikl teranna aynl saYI Ilave ad Iloral< aranan d.~er sol tar atta brtaklmek suretlyle danktem 'i0zOlmO~ olur. Artl (.•), ekel (-) ciur, Denklomln her Ikl tarafrndan ayru say: ~lkarrldl~1zaman de~eri de~l~mez aranan degerin sol tararta brrakdmasyla denklem .OzOlmO. olur. Eksi (-), arti (.) olur.
ayru sayrva b610nmesiyle de~eri de(;ji~mEiz, aranan deqar tek basrna sotda buakrlmasrvta denklem c6ziilUr. Carpma (.), Mime (:) olur Denklemin her iki taran ayru s ayrya carptlrnasiyla bilinmeyen deger sol tarafta

y-5 y-5+'5

~9 ~ 9+6 V - 14 1S x

y- o
Y-C-t,~

~d
'" d ..

y ~ d+c x +e =b x+a-.=b-~ x = b-a a· x = b

•+7
x + 7-1

= 11
=~

18_1

:;e

~~tzL[
Kura~

Omek: 60 adet

boru dl,segi 330 kg geliyor. 35 adet dirssgin agllllgi ne kadaror ?

11
2:

L _Bi_lin_e_,

~~~~I

60 coru

dir.se~i

330 kg qeliyor

40 20

Kural

I Bir tanesinifl

hesapIOinma-:;I: 861me

100

'

Sir boru dirseQi

200

300 Kural3

330 kg 60

geliyor

Denklemin

her iki taraf

6'x=23

L1
6

L!!. = Jl.

Agrrllk

Cok s.aylll olarak hssaplanrnasr

35 boru dirseQi

x='lf=3t

x = Jl.
a
d

brrakllarak denklem 90zulmu§ olur. 861me (:), carprna (.) olur

Denk,l~min her iki tar atma uslc say:

Y
Vx

t=7
=7'3 y = 21

L=
c

Omsk 3 '$1" bll i" 170 saatte vapiyor c

121,<;, bu 1:';1ac saatte yapar? k

seat caharyor

t..:.J'
c

= d.

y =d :c =a+b
x

1~lemrnln uygulanmaslyla aranan degar sol taraftakalarak denklem ,6zulmu, olut, KOk i~ar611 (r) 0510 sayl 0' olur her iki tarann kare k6kU almasay,sol tarafta brrakllarakdenklem , ImU~ olur. Os ()2, karekok (r )olur

=4 x=
• 16

Vx
Wx)l= x2

jj"
b'
~

s:

(Vxl~ = 42

8' + 2ab +

'Ia+bll

1::1
100

LI_Bi_'in_e_n_~

_J1

;3 i~gibu i~ iQir'l170

so

,1"--, , , , r;
2 4 6 8 10 12 14

Kural l Kural2.

Bi( i~~irain bu i~ik.a"9 gllnde yapacaglnlll hes.apianmasl:~.arpma , i~lnin bu I:;;icin ihtiyacr clan zamen 3.170 saat heseptanmast . bolme

°0

x' =

36

= a +b

Kural3
12 lscmin bu
i§

istenilenin

i9ill harcavacaqi

zaman

3, 170 h

12

42,5

saat

Ornek:

660 adet i~ pan18S1 5 adet makina raratmdan 24 gOnde uretilivor. 312 parcavi 9 rnakina ne kadar zamanda bitirir? 5 rnakina 66"0 pargayl 24 gOnde b~tiriyor. 1 makmarm 660 parC;8V1 bltirdigl zarnan =24.5 gun ou.r 24

1.09 kural:

24~ 5 24~ 5

gundOr gOn

9 makinanm 660 parcayt bi~irecegi zam,,:n 2.

Oc

kural:

9 makinanm '660 pan;:ayl bitirdiqi z~m-8n 9 makinarun 1 parcay: bifirdigfzaman

24 - 5 gun g, 660 24'5' 312 9 - 660

m., T1;

Ll

, z: faiz dogeri p: Yllilk taiz rniktan Ornek:

k: ana para t: yil lo'r-dekl vade (sure) 1 faiz Ylli ("1a) '" 360 1 faiz aYI == 30 gun 6~:

~':'\

~1J
~

'"

(;2;
m1 +
m"l.

m1_i Tz,- [2

Kenstmlacak

maddelerin

kullesi kapasitest

Kanstmlacas
G1
r

srvnarm 'Sical<ll\)1 (Kelvin K cinsinden) srvilann ozgOllsl

C2

Kensnntacak

TM

Kansnmn sicakll(:jl

Kan~mn slcakh~1

TM ~ C1 ' m1 ' 71
C, ~

m, +

+ C2 . m2

C2 ' m2 ' 72

giln (360 d) '" 12 ay

d) e 12

Omek: Celik bir kabm i9ine kOtlesi rn, ::::6 kg ve sicakllgi T1 ::::293 K eu lie sicak11QI T2"" 318 Kalan lie rioldurulduqu kJ 0.49~ kJ 2;1kg-318K kJ kg _ K ' ~ 317.29 K rna "" 24 litre su TM zarnan kanstrran srcakllgl Tm ne olur?

Kapilal (ana para) =2800-DM: Faiz degari = ? k 'p ,t

Falz rrnktan=

Zaman = '12"
l;:I Faiz de~eri

2800.""

OM ' 6~ , 0,5 a
100 ~

IL~Z_=~-=-~-=--=--=--=--=-_
_ 1%10(1

k'

p -t

c,'m,'T,+c,'m2'T,

6kg·293K+4.18~
. 6 kg

Z ==

%100-':.

84.- OM

TM

c, , m, + cz ' mz
e baernz

kJ 0,49 19 'K

+ 4,18

24 kg

44,29"C

1) OzgCillSI kapasrtest lein sayta 93 ve-sc

15

16

b
h
f)

Geni~lik Yilkseklik, Yancap derinlik

in'

m"
(J

Uzunluk kOtlesr Alan kutiesi YD~unluk Alalet momenli kulle momenli (2, cereca) Kuvvet A(wllk kuvveti D6ndurme momenti Burulma momenti E~ilme momenti Bas-rio Mutlak basmc Atmosferik basmc Usl basin" Normal gerilim Kayrna qenurru Kopma uzamast Uzarna (relali! uzunluk geli,imil Elastikiyet modDIO Kayma mcociu Surt.mrne katsayrsi Drren~ momenti Alan momenti {Ikinci dereceden) 10, enar] Potansiyel enerji Kinetik enerj GO, Verlm

!J.T, sr, till

Sicaklik

larkl

d, D

Cap
Yol u,u"lugu (mesale)egim u,u"lugu Dalga boyu Alan, kesit alaru Hacim Alan acilan Hacirn ayllarl

J
F

",9
a
y
Q ;.\

Sicakltk - Sanligral l.Jzunluqun qenlesme (uzarna) katsayrs: Hacim genle$me katsayrsi lSI, lSI yo!:)unlu~u lSI lletkenlik katsavrsr 151tasrma katsayis lSI gsgirme katsayrsi Sicakilk ilelkenlik katsayrsi lSI kapasitesi Ozg(ll lSI kapasilesi Sabit basi ncta ozgiillSI kapasitesi Sabit haclrnde lSI kapasilesi

A.S
V a, p, y !'l

G, Fa M T Mb P
Pabs Pa"mEi

a k
a C
Cp Cv

t T t; v
OJ

Zaman, Prekans

sure

P.
<1

Periyot suresl Devir sayrs: Acisal hiz

A
"

"

11,. U

Hrz
Ivme Yerceklrru Ivms acrs: Deb! ivmesi (sabit)

£ G
p,

H Q

a g

a
Q

WE
F!

U
C

Wp Wk

I
L

p c

Ses basmc
Ses hlZI

"

L-;'
II

I' R

y, x X Z

Gerilirn Kapaaile Dielektrik sabitesi Akimsicdeti End(lktivite Gegirgenlik Direnc OzgOl dlrsnc Elektrik iletkenlik katsayis. Tesirli Reaktans Empedans Faz kayma acis: Sanm saYlsl

Metre Uzunluk

rn

1mrn 1km

~ 10 dm ~ 100 em ~ 1000 mm ~ 1000 I'm = 1000 m ~ 10000 em' ~ 1000000 mm' = 100 m' 10000 m' = 100 a 1 km'

1 inch
Havada

1 parrnek
ve denizde

25, 4
1 deniz

mm mili

1852 met-eve esittir.

Kesit alanlar iQin S kunaruhr sadece alan

A, S
Alan

Metrekare Ar Hektar

1m'

a he

1a 1 ha l00ha 1 m' 1L·1L~ 1 ml

Ar ve Hektar hesaplannda

kullamhr.

V
Hacim MetrekOp Litre

m'
I, L

~ 1000 rim'

= 1000000

em' 1 dm3 ~ ~ 10 dl ~ 0,001 m' 1 em' ,

SIVI VB gaz kullanillr,

olcurnlerlnde

Yakla,lk .,il, yuvarlalllml" lakribon Ayru, uyan ' .. kadar devam edee E~i(tir E.it deQildir Tanl,mlanmaya uygun clarak e~illi( -den kUQuk!Ur -den kU90k Veya e.ittir. -den bOyukWr Buyuk- veya esittir, Artl Eksi carc.. .Ile carprna

n tabaruna

g6r8 logaritma (genel) Alan

~,(J, )'",

Radyan Dersce Dakika Saniye

rad

t rad

~ 1 m/m=57,2957".'

= lBO'lre
l' l'

log

Logarilma

[x I

Ig
sin cos
tan

On tabaruna gd-re loqaritma SinOs l<osin(l8 Tanjant KOlanjant Yuzde Binde Parantez, KO~eli Buy(lk parantez AB arasi mesafe AS arasmoakt yay uzunlu~u a ussu, a iki ussu a bir, aiki

acilan

= 1;0 red = 60'

:;:;!

<

'"

del

1"

1'/60 = SO" ~ 1'/60 = 1'/3600

1 radyan, yancaoi 1 metre olan blr dalrenln tepe noktasiyla, daire e~risi' uzerinde 1 metre ulakM.taki nokta aras~ndaki acrya eslttir. Teknik hesaplarnalarda (J, ~ 33' 17' 27,6"; yerine, a ~ 33, 291' alinl[,

s
+
)Ct"

'"

>

.L

II ii
jT .1; D,

'-., I, 1:

BOlo

a'

"

Topiam Oranuh Pi (Pi saYlsl ~ 3,14159 ... )

0
!!!

90'dik Paralel Ayru yone paralel Ters y6ne paralel A,I Uc;gen Daire Birbirine uyan Delta x (iki deOerin farkl)

cot

in. (I

"100
A~

parantea.

3h. ~ saatolan:zaman diliminl !fade (3 8Mt) eder. 3h, Saatln30Idu~unuifad8(saat3)ed6f. Zam8SlIt.an~k blr tormda varllirsedak d lie g6sierIIIJ. 6rnek: Sh 24d 1c?

lill
a'. a" al. a2

a uzerrx

.ix

17

18

M
BOyOklOkler Mekanik Devir sayre (Devir frekansr)

D:~a~~6.t
alan

Birim1eri lsim

. II,areti

G6sterim

"

1/5==

60/dak",60dak-1

60S
~m!rda:';
Kilom~tra

.lxinci dereceden rnomenn

m'
E,

emt!

1 m'' ~ 10000 em'

lJ 1W -IN'm=lW's = 1 IIg . m'ls' ~·1 J/s = 1 N . m/s = 1 V' A =1 m" kg Is3

oncecsn atalet momenti olarak adlancmhyordu

Her aner] cesldl lcln Joul~ ktjllarnhr. Fekat elektrik enerllsl birimi lcln kWh tercih edilir.

Htz
= _]~

.Enerji, i~,lSI mlkten

GO~,
lSI 1lli1~1

Joule Watt

P.
ve

'I'

toru
1/s rad/s

1 km/h

60 S _ lm

Acisal htz

- 3]S

Elektrik

Manyetiklik

(rruknatrsiyet)
Amper A V
Q

1 bblG saniye Rad'yant sanlye b15IQ

Elektrik"Aklml Gerilim 1mls'= 1 mls 1s

Formal lsaretl 9 iein kullanlll(. yer ~ekimi oiaYI

u
R G
if

Volt Ohm Siemens Ohm metre

Simens bolO metre

1 V = 1 W/1 A = 1 JIC 1
Q

Ivme

e, 9

Metre KarEl

b~IU senlve

m/s2

Dilen~ [letkenlik degeri

= 1 VI1 A = 1/Q " " mm'/m

= 9,81

O1/S!-

10m/s'

S
Q'm S/m

1 S = lA/IV

KUlla

qzgDI diren,
Kilogram Gram Megagram Ton
kg

10-6

Q.

m=l

..

() =

.L in £~ mm2 )( m
g
Q.

1 kg 19

9 Mg
t

1000 9 1000 mg 1 Mg

Tanda 6lgulen aQlrllGa kOtlenin aglrll[)1 denir. (Birimi kilogramdlr) Kryrnetll madde kOtlesinin birimi Karat'drr. (Kt) Uzunluga bagll kutte protillerin, orne(Jin borulann aglrll~mln hesap edilmesinde kulernlrr.

Iletkenlik Frekans Elektriksel i~

Y,"

x=j_in~

mrn,

Hertz W Joule

Hz
J

1 Hz

=.1.;

1000 HZ=l

kHz

Uzunlu~a baOI mil kOtle (Uzunlek alana yaYllml! kOtla

m' Kilogram bolO metre m'

1J

=lW"s=lN'm lkW'h= 3,6' 10' W - S 1 W· h ~ 3,6 kJ Kapasitif veya indQksiyon vukunoe akirn He gerilim arasmdaki alt-I

Fazlann kayma Kilogram b610 rnetrekare =1 =1 =1 =t ==, Omek: Saclann ve plaka hal.ndekl malzemelerin hcsaplamasnoa bu kutle kultanur

?91S1
Bektnkalan kuweti

if'

E.
g C L

veu eero nene

Columb Farad Hanr"y (Kulon)

o
Yo~unluk

tim'
kg/dm' glem' glml mg/mm3 Yo~un~uk ortama baglmll

metrekup

kilogram bolO

bir otcucur

olmayan

EI-ektrik $arjl Elektiik ytJkO kapasiteai Encukslyon GO, Termodinamik

Vim C F H W

1C =lA'; 1A'h~3,6kC 1 F = 1 CN 'lH = 1 V . slA 1 W = 1 Jis = 1 N • m/s =lV"A KUVV~i:i a:~m tekni~inde birirni V.A dir, teorik gO,

Watt lSI iletimi Kelvin Qerece Santigrat Joule

Atalet momenti 2" eerecedon kGtla momenti Kuvvet A~lrllk kuweti DondOrme morreral EQIlme momentl Burulmamorrenn Impul. F

kilogram
mstrekare

()nceki adi: Kutle ata.et moment! Termodinamik 81cakl19' Salsiyus sicoklik lSI miktarl OzgOI lSI d8~8rl

ve
r,8
r, ,9
Q

K
'C

OK O"C

-273 "C
c

Newton

1N

=1

G,h M
Newton metre

Sir newtonluk kuvvst 1 kg a~IrII~lndakl kOtleye etki atti~i zaman 0 kUtlenin hlzj 1 rn/s.

= 273 K

Kelvin (K) ve Derece Selsiyus (OC) sicakhk ve srcakhk tandanrun birimi otarak kunarurlar. t = T- To; To = 273,15 K

N'm

J J/k9
Jim'

lJ=IW's=lN"m 1 kW'h=3600000J=3,6 1 MJ/kg=l 000000 J/kg

MJ 1 kg yakrttakl 151 enerjisidir ve suyu buharla.tlrmaSI lcln gereken enerjidir

·s P
Pa

Joul bolU kilogram Joul.bOIO rnstrekuo 1~lk

BaSinI'

pascal

Mekanlk garilim

a, r

Newton bolu metrekare

N/mi

1 Pa =IN ~ O,D! mbar 1 bar = 100000 N/m' = 10 N/cm2 ~ 10' Pa T mba= 1 hPa 1 N/mm' = 101lsr=1 MN = 1 MPa 1 doN/em' ~ 0,1 N/mm'

Bir kuvvetin her hangl blr kesjtln (alan) bir varina etki etrneslne basmc denir. Ost baSII1QIQin forrrul i~areti Pe kullanilir. (DIN 1314,277).

MolekOler

fizik

ve

Madde miktan (molekOI mik\an) _I~lk kuvvetii Aktivite

"
t;
A

mol Mof Kandela Bekerel

nnol,== e, W ::::molekule

sljiitlir

1 [1101 de~erinde'ki

okellen (Oz} 32 gramdlr,

=

Relatif molekC11 kctlesi Mr

32'dir

co
Bq 1 Bq
.1. maddenin radyoaktif tesirleridir.

19

20

M
Kare
A Alan kener uzunluQu

Alanlar
kb~egen uzunluqu

A
c

12

dm: ortalama yap I Amhrn uzunlu~u (tam boy) I, 1;2"klsmi uzunluk

Ornek :

Ornek: Mlya bag" yay

uzunluqu

A = I' = 114mm)2
B

= y2 , 1 =

v'2 . 14 mm
YOkseklik

196 mm'
=

19,8 mm

o ~180mm; d~160mm;
dm ~ 7; I - I

a~220°

dm = 0 + d = 180mm + 160mm. = 170 mm =~

E$kenar dOrtgen

360' - 326_4mni

n . 179mm-220' 360'

Alan kenar uzunluQu

Ornek:
Toplam uzunluk !LI _ _ 1.!..1 _+_.:.12,-+_. '_..1

1 ~ 9mm; b A.= I- b

B,Smm;

A =?

=
b e

9mm'

B,5mm = 76,5mm'

Ornek:

0 a
dm

= 360 mm; d = 350 mm: I, = 70 mm = 270'; 1 - )

=

+d
2

DikdOrtgen

Alan kenar uzunlullu

geni~llk Kbiegen uzunluqu

'=

II +

iz = Orook: ! =12mm;b='1mm;A=I;e=1 A = !-b = 12mm . 11mm = 132 mm'

Sir parcave presleyerek ya da coverek blclrn verilmesinde. parcanrn ilk haemi bicirnlendlkten sonraki hacrnine e~ittir, Dovme VB preste kaytp otursa veya parca tales kaldmlarak (tornalarna usulOyle) uretildigind~ kayrp olursa, bu kay,p haemin parcarm hacmine eklenmesi gerekir Va Ham parcanm haemi Ve lslenrnls parcarun haemi

A =!-b

" = VI' + b' = V02 mmF + (11mml'

=

= 1"265mm'

16,28 mm

v. = V.

Paralel kenar
A Alan . uzunluk Ornek: = 36 mm; b = 15 mm; A = I; b yOkseklik A

Kopma ve

kayl~i9in ilave faktoru

Bi9imlendrilecek ktsrrun uzunluldu Bicirnlendirilen kremm uzunluqu

V. = V. + q . V. V. = V. (1 + ql A1 - 11 = A2 - 12 (1 + ql

!~J

A = 1 - b .= 36 mm - 15mm = 540 mm,

Yamuk

A Alan L1 uzun kenar L, kisa kenar Omek:

1m ortalama

uzunluk

yokseklik

boluntu

olC;;U:su S,

kenara

alan uaashklar

p=--n-1

l-(a+bl

I, ~ 23 mm; 12 = 20 mm; b = 17mm A'" I A '" I, + 12 _ b = 23 mm + 20 mm '17 mm 2 2365,5 mm'

Ornek:
oelilcer saver

= 1950mm; 8= 100 mm; b ~ 50mm 25 rd~Jikler p=? 1~ la + 01 1950mm - 150 mm p n-1 25-1 n
=

75

rnm
A AI~n taban uzunlu~u Omek: 1 = 62m'l'; I' b A=--= 2 b = 29 mm; A 62,mm - 29mm 2 yoksekllk

8ff'l]
Kenara olan uzakllk .. 881C1nbJ 6tQ.ClaO

Bolunecet topl.am LJzunluk BaIOnltJo[IfOSO

delik saYISI saYISI

z .bolOniU
I

p=-p=7 8 em z=n+1

n +, 1

Ornek :

= 2m;
p

n=24 r daltkler 200 em

?
S99 mm'

= -;:;-+1 = 24+1 =

21

22

M
Ocgen
Noklalann koordinatlan P, Ix"y,l; PJ (x" V,I P, Ix" y,l
Ornsk;

Alanlar
u cevrs

P, lx, ~ 1, V, ~ 1); P,lx, A=

=

+
I

~ S, V, ~ 21; P, (x, = 5, V, ~ 4); A ~ 7

Ornek:

d ~50inm;

A ~ 1; U=1

I
= 2827 mm2

]
1t • A=-- d 4

[I . 12 - 4) + 8 14 - II + 5 11 - 2)] 17 = 2 = 8,5

A=
U A
d IB

II'

21-2+24-51

="'d

<12. = ". 160 mm)'

.. It' SOmm = 188,5 mm

kiri. uzunluOu'

Alan gap
Daire yayirun a

yan yap
Yay acisr

DOzgOn olmayan

ookgen

A Toplarn alan I" I, AI birinci parcenm alanl b"b2 A2 Ikincl percarun alan, Omsk:

uzunluk
yUkseklik

uzunluqu

I,' = BOmm; I, = aOmm; b2 = 30mm A, ~ 1; A, = 1; A ~ 1 A, =

b,

= 40mm;

Omek:

d ~ 48 mm; a = 110'; !s = 7; A = 7 n'r'a 1t·24mm·110· 4S,lmm B=~ lBO'

h2· I.=~

.lLJ!.L ~
A, + A,

1600' mm'
Daire

A parcast A Alan

=.l!!..:..!:..=
2
b '"

46,1 mm' 24mm _553mm2

1t. r

r : sinf o:
r

- 12~b+-1200 mm.' A ,- -2-A

2800 mm'

d cap Is Daire yayirun uzunluqu

Yukseklik gap Yay acrsi

r=1t·d2,....£...._I.lr:...b11
4 360°

DOzgOn cokgen

A Alan
l ker-ar uzunluqu D DI~ oalrentn gap I

n kose saYISI a Bir kenarln merkez a~ISI

=
d

D' sin

C~O');

Ko§e acrsi

VO,':'Ti:

a = -n-

180 360

"

lB·' r-I' (r- b) ~-----=2--sin

Ornek:

= 80 mm

alt'!'len

_ n :t A---4- d

. llmek:

2' r

f;
b=
2-

,b = 15,1 mm; 1= 52mm Is = 62,83 mm; d = 60 mm A =7 !e 'r-!' (62,83' if-b) 2 30) mm'-52: 2
kalmhk

=2'

Vb'

(2' r-bl

b = -} • tan !e =~; " . r- a

%; r- 1/r ¥
r=T+8F
b.!2

.! = ?; d = 1; A = 1; 180' 180' ) 1 = D' sin ( -n- ) = 8Omm' sin ( -6= 40 mm d= = V6400 mm', - I 600 mm2 = 69,282 mm =. 6· 40mm 69,2B2mm A=

130-15.11 mm2

= 555,1 mm2

Vb' - t'
4

A D

Alan DI~9ap

o., Ortalama gap

b

A=~
=

4156,92 mm'

Crnek:

D = 160mm; d = 12$mm; A ~ 7 A=

t '1[)22

=
saYlsl

t .1160 mil)' _125

"

d2)

mm')

= 7834 mm' d 1,154 1,414 0,595 2,000 1,414 1,236 1,155 1,082 1,052 ;,036 0,578 1,000 1,376 1,732 2.414 3,078 3,732

D.
0,500 0,707 0,B09 0,856 0,924 0,951 0,966

D
0,867 0,707 0,588

d.
1,732 1,000 0,727 0,677
Alan

3 0,908 0,866 0,829 0,812 U21

5 6 B 10

0,649

2,598
4,829 7,694 11,196 A=?; D=1

2,000 2,614 3,236

1.702

0,. cap

Daire halka parcasi acis:

12 Omsk;

0,735 0,750

a,7m

o.soo

= __ ll'll

4.360°

. (D2.~

d2.)

0,804

3,964

0,309
0,251!

0,383

0,325 0,268
A D Alan bilyuk eksen d U kucuk eksen cevre

0,414

Seklzgen I = 20 mm A .. 4,828'

U=~'(D+d] 2
A

I' ~4,828 . [20 mml' ~ 1931,2 mm2;

D '" 2,614 l ~ 2,614 ' 20 mm ~ 52,28 mm

--4--

1t·D·d

23
24 )

M
KQp
V haclm

Haclm
I

kenar u.unlu~u

AD
Dik uggende her iki van kenarda olusan kare alanlannrn topranu. hlpotenus kenannda clusa-i kare alarm toplerrnna esittir. a kenar hlpotenus b kenar 1. Ornek a = 12 rnrn: b =

Toplam yGzey alan:

v=
Ornek:
! ,,20mm:

13

V",?:
~ 11000 mm"

V ~ 13 c ~20 mm)'

c
2.0mek
G

y~'+ IJ2
2~

= 9 rnrn: c = ?

= JI"i '-2m-rn-CI':-+--:(cc, 9~m-m--';;12 =

a = 21.rnm;b

15 mm

DlkdOrtgen prlzrna

.b

= 1/e

35 mm; a2

=I

V Ao I

haclm Toplam yOzey alenl

yUkseklik genl§lik

kenar uzunluqu

Ao = 2 . [! • b +

[ , h + b . h)

1"135 mml' -121 mm)' '" 28 mm

Omek;

= !. b : h

Pisagor Teoremine hesaclenmasc ',h yukseklik

g6re askenar

(l,gende

y(lksekli~in

Alan

Ih=+' Va·!

t = 6 em: b = 3 em: h = 2 em: V = I: V = I· b . h = 6 om . 3 em . 2 em ~ 36 em!

kenarlartn uzunluou Omsk E"kenar (lc;gen

I = 5Omm;.A A=

+. Va· (' +. Va·

=

= I: h = 1

t~+·
(5Omm)2 = 1 082,5 mm'

Silindir

hacirn

Va 'l~

Ao Toplam y(lzey alaru Am Yan ylizey alaru

d gap h y(lkseklik

A. = 1t. d'n AM = 1t. d. h V=

If'

1t'd' + 2·-4-

Orne. :

= .14 mm; h

25 mm; V = ?
If •

d2

71 • d' V=-4~-'h=

114 mmi2 4 '25mm

3848 mm'

lei bo~sillndlr
lSir kenan, u~genin Kenanna ortak alan karenin alaru, bir kenan uggenin hipotonusune ortak alan dikd6rtgen ve hipotenus dili-rnnden olusan dlkd6rtgenih alaruna e~ittir a, b kenar c hipotemJs kenarlan c: 6 em, p = 3 em alan bir dlkdortgenin alaru esit olarak bir kareye oonnstnrulmes! qerekir. Karenin ker-anrun uzunluqu a ne kadardir?
82

Ao

hacirn Toplam

y(lzey

alaru

D, d gap h y(lksskllk

Ao=i<"ID+d)'

I
h

[+

·ID- dl

+h]

V=¥.

(D2_d2)

p,q hipotenus dilimi

OrneK:

= 42 mm;
1t'h

= 20 mm;

= 80 mm; V = 7 '1422mm'~20'mm'i

V=T'ID'-d'i= 86703 mm" V

h =
C•

n,'8Omm 4

Ornek

haoim yOksekllk dl§ yUzey yUkookli~i

Taban genl~lik

uzunluqu

Kenar uzunluQu

p;

Y6cm'

3em

h,
brnak;

! = 16 mm; V=1

b = 21 mm;

11= 45

mm

Bir kenan ucqe-un yuksekltqlne (h) crtec alan karenin alaru HipotenOs diliminden olusan kenarlan p ve q olan dikd6rtgehin alaruna eslttlr.

!. b ' h 16 mm ' 21 mm . 45 mm V= ---3- = 3 = 6040 mm' Konl V Am

d

h p

yOkseklik

p,q HipotenOs

dilimi kenarlan

hacirn
Yan yOzey Gap

alam

h,

y(jkseklik dlj yQzey yOks.kli~i

.<iM

"•

d . h.
2 ;

h,~

1r;;--::
V "'4 + h
2

Omsk:

Dik liQgen p =6cm;

p'q

q=2cm;

h=?

bmak;

d = 52 mm;

h = 110 mm;

=]

11:' d2 V=-_·_ h 4 3

h2=p.q 'h = ~=1"6cm'

20m =V1?cm'=3,46cm

V = 'It' d2 . .!!_ = 1t' 152 mm)2 110 mm 4 3 4 '-~3~ 771170 mm3

25

26

Haolm
Kasik Plramll
V haclrn y~kgekllk b" 02 genl~IIK

M
Blrlesik parcalar ol9Qm lcln k090k parcalara balOnurler.

A, laban al8nl A, Tavan alan,

h, d,~ ya<l9Y yOk9~kll~1 . I" I, kenai uzwnlu~u

v,

I, ,,40mm; 12~22mm; b,~2emm b2 ~16mm; b ~60mm: V~7 A, 1 t20 mm2; ,112" 330 mm2

Toplam haclm V1f V2J Va .. Krsrnl hacimler

h V = '3' (A, + AI" = 60;m.

V-A,' A2)

Ornek:

konlk kovan

(t 120mm, + 330mm2+V1120mm2•

330mm2)

~ 34299mm3
Kasik Konl V D h, haclm d
Am yan YLlzey alan! Bayuk cap dl~ yuzey yOksekll~1 D~ V~ V

V= V, = 41610mm3 - 9048 mm3

v,

V=?

cap yaksekllk
kOyOk Bir pa~9anln kutlesi: hacmi ile yo~unlu!)unun d~ carprlrnast ile bulunur.

Orne":

l00mm;

B2mm:

= aOmm

kOtle hacim

{J

yo~unluk

1000 kg/m'

= '!..:J1. 12 =
1t

. 1£)2 d2 +

1 kg/dm3 = 1 g/em'

+ D ' dl

=
KOle V Ao

·80mm . 1100' + 62' 12 419800 mm3 kOre capt

100 . 62) mm2

Ornek:

hacim dl~ yOzey alaru

Clrnek:

d=9mm;V=7 V=--S-=
x:

3 V=-. 1!'d 6
)t.

AIOmlnyum bir I:;;parcasi V: 604 dm3; {!~2,7 kg/dm3; m:= 7 kg m = V' {J ~ 6,4 <1m' . 2,7 <1m3

m;

V'I?

= 17,28 kg
Katr ve SIVI maddelerde (Sayia 93 ve 94) yo(;junluk kgJdm~, gazlarda ise kg/m3 olarak verihrler,

Uzun blr percarun kOtles;

m
m'

kOtle uzuruuk kutlesi

{ uzunluk

d'

(Smml' 6

= 382mm3

m
! = 3,86m; m =?

= m"l

Omek: KOre P.TQ as '

Yuvarlak ,elik parca

tn'

m
<0

V haclm Am yan yiJzey alaru dl Ao Toplam y~zey alaru d =8mm; V = n : h2,

d,
h

kure yap' KO,uk gap

yukaeklik

AM

= ~.

a-

= 1.21 kll/m:
=

A. = ~. h 12 . d-hl

m'·!

= 4.67 kg

1,21~' m

3,86m

Ornek :

h=6mm;
({ -

V=?

4-) =
Bmm 6mm) ( -2- - -3-

Yass: blr parcarun katles;

kutle

Alan

=" . = 226mm'

62mm"

m" yassthk kutlesl

KOre Dillmi

V haclm d Am yan yOzsy alan I d, AD Taplam yezey alaru h

kOra gap'

kOyuK yap
yOksskllk

AD ~

!I'd T .(4

Ornek.

celik plaka

• h + d,l

s A

Ornsk:

d =3Bmm: h=15mm; V=I it • d2 . h it • 136 mm)2 . 15 mm V = -··-6~~· = 6 = 10179 mm'

[ v;

= 1,5mm; m" = 11,8 kg/m2; = 7,5 m2; m ~ 1 11,B~'7,5m2

?t.

d2 • h

m =m" 'A=
=

88,5 kg

m'

sayla 116"dan 125'0 Kadar alan tabotarda yan mamOI alan 1 metre profil cunuklardart, teIIerle blrllkte 1 metre ka-e (me) p.akatann veya kapaklann kOtlelerlnln lablolar vardrrruyla nasrl hesaprandtqt g6s1erilmi,tir.

27

28

M
OQzlem

-i~J
~~
Daire yay' l=2',.sin

x.

2
[s=W

N ~ iCinsecaen deQer ;;'10 mm

F" F, F,

kuvvetler Bile~ke kuvvet

ok uzunlu(;Ju

M,

Kuvvetdegeri
Ok uzunlugu

1B

f,:

~
r· I

.
,
,
,.,

V·=Ts

'I
•r

Kuvvetlerln grafikssl gOsterimi Kuvvetler ok ile gbsterilirler Okun uzunlugu kuvvet F igin bir olgOdOr. Aym yOnlOkuwetlerln toplanrnast

~=

Mk
F, + FL

6rnek:

F, ~ SO N; F, 160 N; Fc = 7 Fr·~·F, + F> ~ SO N + 160 N = 240 N

L3
Fr

v. =-;t:'a
V.

1· 1600

Ters yMla kuwetlerin far" 6rnek, F, ~ 240 N; F2 = 90 N; F, =1 F, F, - F, 240 N - 90 N .= 150 N

F1-F2

Yanm cerre

yaYI

2· r = --n = 0,6366

Ornek:

0, birle~ik
parcarun merkezi

Blr kuwetln blle~enlere aynlrnas: 6rnek,

r:,_~ 120 N; F2 ~ 170 N; a = 60"; F, ~ ?

bl9illen de~er: I i 25 mm. N F, = I . Mk ~ 26 mm . 10 -= 250 N mm

<;eyrek dalre yay'

y.=~=o.~ ~
-~

Daire yaylnm atnda birl

Bir kUINatln ayn~,m, (kuweiler MIOnmesl) ()rnok, .t:,= 260 N; a=15'; P=90';
019ulen d.~.r:

il = 7 mm erglbt F, b = 27 mm erglbt F2

Fl~7; F2~1

= 70 N = 270 N

v.

v.

1II~"IiIC~'
~''''f
;', y,

K1Jtlelerlnlvrnelanrnasl lcln bir kuvvat gs,eklldlr. F' - lvme kuvvetl m Kulle lvme Iyme kuvvell (i'n,k,
m-

50 kg; a = 3~:
8 ~

=m.

s· F = 7 .
62

50 kg . 3 ~

150 kg , ~

82

= 150 N

Yer csklmlnln

oldu!lu

her verde

her kilt,enln

bir aQlrllk kuvveli

varcir
G

m
g

AQlrl'k kuvvetl kmle yercsklrnl ivmesl AO,rllk kuvvalf

!-1 __

G_=...."m=-·".g_od

Ornek:

m = 1200 kg; G = I G = m . 9 = 1200 kg .

Ys

=3-1;
.r

2· r-!

9.81 ~ = 11 n2. N s2

Yanm dairenin aglrllK merkezi

v. = i_:_!, = 0.4244
3·11 V. = '(;;·4" _r"--=O,6002' 3 . 1t

Ceyrek dairenin a~lrllk merkezi

I :=======~
11·

r.,

Omek:

Birle~tirilmi~ 2 parcarun a91r11k rnerkezleri

A,·
Xs=

x,+A2·
A1+A2

x2

Daira",nalt,dablrinin agli"k merkezi

2·r· Y. = -. = 0,6366 . r

mw
~.

Eiastikiyet sirnn lcinds kuvvst 'lie kuvvstln neden olcuqu uzunluk dei:'Ji~ikli~i birbirine
oranuhdrr.

F R s

Yay kuvveti Yay Yaylarrna katsavs:

Yay kUlIVel1

F = R· s

Ornek: BasklyaYI.
Yay

yolu ,-

s=12mm;F=7 F=R .5 =8

R
mNm"

= a N/mm;
= 96 N

12 mm

29

:30 '

yol-zarnan diyagraml

I-I,Z
yol zaman Oroek: Hiz

$.

:, v = 48 km/h;
verilen de~erin t=

s = 12 m: t = 7
, 48 ~

4q
J"

Tek yOnlu kili~

I,

Dcnme

merkszi

ile etkl uz.akll\dl arasmdakl

dlk a9111meeete

ak1if kiri§

uzunM:iurru verlr.

F,

Iki yOnlUkiri~ uzunluqu

'1

M F 1
"EMI

Denme Momenli Kuvvet Aklif kiri~ uzunh..l~fLJ Sola onnen rnomemlerin 06nm. Moment
~I

M_=_ F_._. _

_'_-J

= 48000m 3600.

= 13.33

Ef 'ye cevrirni

toplam

kil'i~kanunu Herl1allgi bir sistemde iki klM'et etkili o zemen Sti j()rmCrI Q€.y€rlidir

I:Mr
Omek;

SaQa oonen momentlerln tcolarru !,=O,lijm;

!..
v

'= ~

13.33

!i-

= 0,9 s

iv rnelt hareket

H,z zarnar diyaqrarru

Hizm 1 saniyedakl arneina Ivme, aksllmaslne Ise yavaslama danlr, Yukandan blra"lan bir clsmln a~a~1dQ§masl dUzgOn Ivmell blr ha-ekettr. Buna elkl eden Isa yercsklml Ivmesl 9 dlr. V: son h,z s: yol a: Ivme g: yeryeklml ivmesl I: zaman Ivme yolu Ba~langl, harekelindekllvme 1"ln ge,.rll alan formOI: son tuz formOI sonuctakl hlz formOI recc
lI.uwetierinin reeacenmes i9ifl oir deyenma [mesnet) rottes ahnarek (alnaki desteQin kar~1!o;l,JW91Ieri) nokta merkezl nckta olarak kal;ll,lledilir.. bu Tepki kuvvetlerl Kuw,etler AkW kiri~ (kol) u:Z;I..IIllu~u Tepki KUVVBti I. _'

FJ>.Fa

FA~ F, , I, +:2·

[~.::"a. t

F1. F2 l, l11 b
Ornek:

!2···1
,

zemant---

[v=vta:sl

Hareketli vlnc F, :

Yukartdak: formOller harsket hallnden curmaema Kadar clan

yavaelarna Ivmasi i,inde hlZlni belirtlr, gegerlidlr, Burda

tuz

V b8~langl9 Mesafesl

[ $=+' tJ
v'

40 kN; F2 = 15 kN; !,=6m; 12=8m: 1,= 12m; FA=? FA ~ F,· I, + F, - I, I 40 kN· 6 m + 15 kN ~Bm 12m

Yol zarnan dlyagraml 12 r--,---,---....---r--.n

1, Ornek: yukandan dQ~en ,ski,

s-3m;

g=9.81

m $2': v-?

y.~"V2·
2, Omsk:
Otomobll

9.81 m/s'-· 3m = 7,7.!!!. v~

•
c

(I_7m/52

80 km/h;

[ 6=+'::]
.ewiml

Bir

birlerini rrorneotler

kavrayan iki di.elinin ortava cncar.

di~

saynan tarklrclursa. tarkh

Cevlren di~1i M1 Morneru

ZI

Cevrilen di§li M;z Moment

Z2

Frene basfan mesafe Veri len deQerin

v=80

T~
k

Oi§ saYISI Devir

Dis

sayrst

80000 3600:;

.' ~22,22.!i-

n,1

sayl$1

nz

Devir sayrsr

v.~
zarnan t
8

Aktarma oraru Aklarma oraru

=~
2.
/I

i22,22,m/s)2
'

I
'---__j

2 . 7 m/s2

Qevreaal
E crset .. hlZ-1

hlz

devlr RaY'SI

vancap
cap

1~=60~
S

dak Blr '<(]tIe b~r dairo€ cevrealnde veya yorungede bareket eoerse

~=
:,1 .Qevresel t1lZ ..
I;

1rd~k-l

dOk====9

merkez ka9 kuvveti ortava cikar.

F2
n"I

v=r·w
v,=
1t.

d'

.Acrsal hlz Or"-'9k: Verrlen deqerln: :

w =2

It·

nl nI

Merkez kac kuvvetl

Km!e van cap

AClsal ou Cevreset tuz Merkel

Fz = m
I<a~ kuweti~

r : w2
-r-r- __ --,

m'
ta9b akJlrllk parcast m

d=250mm: n=1400n dak-' v=7: w=7 , ' , n=l4:00 dak- 1 = 1400 =23,33 S~1 cevnrru . 60 9
~

Fz=---

y2
-_-'

Omsk:

Zunpara

1 = 0,5 g; v = 25 mfo;_-_~

__

= " . d : n =" . 0,25 m

W=

.'23,33 S-I 2 n' n'= 2 n : 23,33 s-'= 146.

18,3

i!

=300mm;
V

Fz=? = 0.0005 kg' (25 0,15m

S~11

F, = m •
r

~t_2.08 ~
•
5 _

kg.m _ s-

_ 2,08 N

31

Mekanik
Sarfedllen I~

I~Uygulamall Ornekleri
Burturmeslz crtamda earfedllen r~ ahnan I~a e$itur,

W2
F2 52

Alman

I~

Sartedllen Kuvvet
Sir KIJ\lve1, bit kofleye etKi ecerek bir mesede eknrmeei ile i~ yapllml~ olor W I~ s Yol F Hareket yonijndeki kuvvet 1. Orne1<'

AJIIlan KUVV81 Allnan kuvvet loin mesafe F2

Sartedllen Kuvvet lcln rnesate =1--kg'm'

52 G

A\;urllk kuvveti Y()kQn kaldlflldlQI yi.Jks.eklik

F = 300 N; s e a m: W=? W=F 5=300N·4m

=

W = F'

Sabil rnakara

$;)rbE>SIrnakara

1200 N'm

1200 J

2, Omsk

yatay duzlemoe

FN = 300 N; s = 6 m; II = 0,4; FR = I; W = ? FR = 11 . FN = 0 ..4 . 300 N = 120 N W = F . S = 120 N . 6 m = 720 J

surttmrne i~i

.F,

"2
5,

ianseii-dej3el8.liA'lI';l i~ veya-lskapesiteeidir Mekanlkte iki cesit ener] vardrr. Birincisi enerjldlr Wp potanslyet enerji v bra W,< kinetjk ener] kutle G AglrilK kuvveti vel

L
kinetik. ikincisi ootansiver

51

h
EOlkduzlem

2'h

1 J=l N· m = 1 kg· ,m2

S2

Palanga n Planga make-a

saYISI

Wp

G·

51
F,

G
n

F,· $1

G'h

51

= n' h

Kama

II e~im a"sl tan~ eQim

Vida

M
, ,

Belirli bif zarnen P Gel{;:

birimindeki

vaorlan

lee gi.i~ derur.

'W

lf

w
M

I.
Moment

Yol Zaman Devlr savrst

=1-=1-~ 5

N' m
s

IF,.)t'd=F2

·p!
= 1t. d

tkW = 1.36 PS

!
Omsk: Kamas,=25mm; EOim l:x; tan

5,

Htz i.Omsk:

p='!!
/o~kl~

'"

F= 5000 N rn; r = 2,5 s: P = ? 5000N·2m

t 2,55

GD,

P=~=

P=-

F·
t

fY

=4000W=4kW
zOrnek; Otomobllrrotcru p={ =

F, =80 N; F2=? F,. = F,' $,

"I

"1= O.25mm;

Ornek d= 1.2m; pc,emm; F,=l80N; F2=? 5, = ll' d=n '1,2m =3.nm

Fz=F,·s,

,~

115N'm; n = 2800min-1
= 2 n . 2800 , 115 N· m 605

P=F'v

80 N . 25mm

P = 2 rt •

n .M

= 8000
Krlko (Vine) I d

O,25mm
N

~ O.OO6m = 113100 N
Krlko

180 N· 3,nm

= 33720 W

Kol uzunluqu

ven1
p,_ = 3 kW; P, = 4 kW; '1 =? '1
=

I I/=_!i_
p,
y/~111'

P,

P2

3 kW 4 kW

= 0,75 = 75%
Hareket'ettinlen

TOPlamveri~

~===~
112 •

Kasnak earn n~ Milin donrne saY'SI

I d

Kol uzunluQu Kasnak cap: [letrne (aktarrna) cram

, i

113•• ~

F1·!·j,=G.a . . 2.

n<
vida'"'" 0,30 """ 0,60

1 bzw, < 100%

0,97

Benzinli motor Dze! motor 3 Fazu motor

~ 0.27
~ 0,33

Oi~licarkla aktar~

'" 0.85

Helisel dii?li aktarma Hidrolik rrekanlzrna

O,BO

Torna tezoetu = 0,70' Planya tezgah :::;:0, 7(l

33

34

.~~/?±7/ .r
vuvarlanan

rN:

Normal

kuvvet

Tuena ve kayma surtunmesi

Fe
u: f r:

scrturme kuvveti SGrtOnme katsaysi Yuvarlanan cismin sOrtOnme katsayisi yan yap' yataklarda ortaya ylkan soriunrne.
S{lrtQnme kuvvetl Yuvarlanrna surtnnmasi

Ba.m~

L.1

_J

6
bir clslrnoext Malzeme

F
FN

brnek:

2 MN;

pis.KII1~ap~0

d = 400

mm;

p=

1 Pa 1 bar

1 __I'!_ = 10-5 bar m'

Yuvarlak

genellikle

kayrna

surtunrnestnde'olouqu gibi basitla~tirilirler

'" " 0.001 den 0.003'8
jJ

FR = -.-,-

f"

p=

£. =
A

2000000 N

1591 _..!'!.._ = 159,1 bar

cmz

= 10 _l!_

em'

kdar alan sOrtOnme say's, lie hesaplanlr.

0.001 bis 0,003

Kaymal~yatakfN

sunenrre 1.6rnek:

F.·~ 2.0rnsk

= 1000- N; }J = 0,03; FR =? I' " F" = 0,03 . 1000 N = 30 N

teksrleQI FN

r;elik vtncln

45 kN;

P. Osl basing Pmb::::: Mu11ak basmc

Pmb Hava basmci

Pmb = 1 bar
BaSln91
'--__J

d FA

=320mm;f=O,05em;Ffl=?

r FN

0.05 em'

45000 N -14O,6 N 16£m

EgerPmb > Ei;'Jer Pmb <

6rnek:

Phil
PI jv

iss ust basmc pozitif olur. olursa

0

zarnan

list basmc

negatif

olur

Giitl

Araba tekHleg_i

Pmb = P. +

Po = 2,2 bar; -RlV = 1 bat; Ph~ = 7' Ph, = 2.2 bar + 1 bar = 3.2 bar

Dbkllm Ozerincle Os-Ilk Q~nknzerlnde Celik CuSn alasun uzemde cellk Pb-Sn atasim uzer'i(1de celik

p, Hidrostatik basing (! S,v,n,n yo~unlugu h Srvmm derinliGi 9 Yercekirni ivmesi Hid,o ... lIk beemc
LI

P_e_-_g_'_{}_'_h __

_j

MR: FN:
j.t

sOrtOnme momenti normal kuvvet sOrtOnme katsayrsi yan yap Cu-Sn kayrna yataQ,ndaki gelik mil FN = 6 kN; d~ 160mm; MR

Ornek: 10 m ::::Ierinliginde alan suyun basrnci

ne kadardir.

P. = g . f1 • h
Sc:.rttlnmemomenti

kg

9,81 ~ . 1000 ~
s

. 10 m

!.1_M_R ..... ~F~R=·e'~..!

= 98100 m' .'

= 98100 Pa ~ 1 bar

Ornsk:

I' = 0,05; =?

MR

= 1-1 • FN . r = 0,05
=24 N'm

• 6000 N . 0,08 m

Q
~
Bayle ~ariotte Kanul1u

P.mb1 a1 Mutlak

basmc Hacim Mutlak sicakhk

V1
T,

Hacirn Mutlak srcsknk

GaZl1"L genel denldeml~ri

FA

Kaldirma kuvveti

Sivinin yogunlu~u
DO~me ivmesl Dolma haomi S,VI cokrie dernlrde dokurn Kaldlrma kuwetll,-F_A_~g~·~({_·

V
omek:

~V,....J

t~ r-~+--+4---.l
o..~

Boyle Mi!l.ri9t1e Kanunu (sicaklik 13abit) Ornek:

I
'--

V = 2,5 dm3; FA = rJ •

o-

7,3 d~3;

FA = 1

:3

Bit kpm·presor hacrr; V, = 306m3, basmci :=.1 ve SlcaKllQl 11 = 15" alan havay: emiya:r ve btl havayi V ~ 3.·5 m3 hacime ve t;;" = 150 QC kadar ,=Pm",·
V, . T, T, . V2

P.cnb,~ I • V1 - P.mb2 -

Vzl
..1

P~bS

srkrstmynr. Bu dururndaki basnc ne kadardtr

e.

k V ~ a,B1 ~ • 7,3 ..!a.. • 2,5 dm3 3 s md

Pmb,

= 1 bar' 30.m"· 423 K =.12.6 bar 288 K' 3,5 m'

=179~

5'
35

= 179 N

Gazlarda genelde normal hacim Vn olarak verilirler. Gazlann Pmb "'" 1.013 basmcla ve T = 273 K sicakhkia uretligi hacim normal hacirndir.

36

Mukavemet BilQisi
I rerfenlerlnden dOIBYl, malzemeladn ya de forme olmayan blr oarca jle veve'unta gerllme Slrllr Iia yi..lklenilmesine Iz:inverhir

I ~IVV~
t._,~.
D.

e(li!,.en

,"m.an

F
Ornek:

""sin
O'mlis

he.r. ouemeoen sonraki kopma geriHmi v

Mosaoe ecden

g·8filim

emntyet.kat

Sayisl

MOsads ecjen gerilim

zamall --

~aman-

~i

DIN 933.M 12:.;50·'0,9, stand art ~19us(jrideki bir vidaom, stan dar! olarak yOkJenmesinde ikl kat emniyet Is!snildl-!;lrnde, emruyettl cekrne qerilirnl ne olmehdn?

YOkleme durumu I yOkOn y6nO ve bOyOklugu

ssb.tttr.

YOkleme durumu II
yuk maksimum de-Gem cikar ve tekrar smra iner:

YOkleme durumu III yak pozur degerle negatii

de~er arasmda de~i~ir. sslt sekllde
Vidallirl I

= R. ~ 1000 ~

= O"llm = 900 N/mm2 V. 2.

deoaril)l 154'0(100 saytaca

mm2.

. 0,9= 900_N_
= 450

mm'

_N . __ mml

mukeve-r.et

gOrebllirsiniz.

Gerllme

Malzeme tsrurm Mukayeme1 Qekme mukavemeti

11 LtJ
Basma.
,.

Qekme gerilmesi Oz

Rm
%0.2

RpO.2
Basma
Basrna mukavernetl adB Ezilme
simn

C
j "/

tF

gerilmesi

5t 37 , 5t 44 SI70

°d
Kesme gerilmesi

<!dF.

6t'80

51 SO

%0,2
(JdO.2 Kesme mukavemeti Kesme· mukavemeti

235 275 295 335 365 440 510 63S 735 835 350 500 575 650

295 335 365 510 635 735 835 350 500

235 275

210 250 300

150 180

330 380 410 470 510 610 710

200 350 410 470 510 610 670 740 920 1040 410 520 600 670 750 820

330

280

170 200 240

210

170 190

140 160

161} 170 190 210

250 200

140

Keeme

Ck 15 17 £r3 .16 MhCr 5 2O'M'n~r 5 17 CrNiMo 6 Ck 22 Ck45 Ck.60 <l6Cr.2· 41.Cr4 50 erMo 4" 30CrNi~o
ObSch
j3.j!lJlmayla
kefldi3inin ~l~irilm8sine ~ani-' koydlJ{jll

440

550 220 280 325 370 410 450 510 160 185 210 240 140 165

<180

430

330 390

1030 '170 490 700 800 910

890

370 390 440 540 610 240 310 350 390 440 480 550

420 470 245 350 400 455 560 630 735 115 135 150 175 200 240 :290

380

250 290

420 470

380

270 310 350 165 210 240 270 330 330 375 90 105 120 140 115 130

~
BOkme

'ta Egilme ger~rmesi

'taB Eqilme rnukaverneti Egilme smm

'taB
E~llme smm

-.
Ht

900 1050 230 260 300

BOO

630 710 760 870 200 230 260 300

560

1120
1260 1470 260 340

930

245 350 480 456. 510 560 640 115 135 150 175 195 225 275 305

Ob Burulmc;\ gerilmesi

abB Burulma rnukavernetl

ObF Burulma smm

ObFs Burulm.8 sm~rI

ObW

=-~--._)1

~~:~~I!~~~:~.J;;'~;I'
'ttW

GS.38" GS-45 . GS."52·

200

309

(lS-eo

390
360 420 500

260 300 3<W 390 380 470 620

210 240 220 270 270 300

160

160

muaeverret

'tt Burkulrna

'ttB Burkulma mukavemeti

't'F

'ttF Burkulma mukavemeti (J kB

't tSch

400
EQilrria (Flambaj)

380

250 300

330 355

270

240

345

100 206

560

320

180 mi

qerilmesl
Ok

1)

:\ "'--==::::::;:--

..rAI!..
OkB

Yu~afldaki d.~"rler ,ap' 16 rom yOzeyi penatnms olan .Ilindir parga i,ln tesplt eclldl. 8u degerlsr a~a9Id"kller 191nsoy.rlldlr: Cellk konWOkSlyon Il'ln DIN 118800 On dSQarlori kullanll". Normal '.rtl.!tlrilmi~ yapi ,.Iikleri, sernentasycn Sialami lie .srtleltrllmi~ ssrnentesyon gellklo" vs yeniden t.vlanarak se rt.le~lirllml! IBlah geliklerl. G G (grl dOkOmj 191nbaerna mukavemetl "dB. 4 . Rm, tormulroden hes aplarur. Celikl.r, I DIN 18800 uygun kullanllabllir,

37

38

Mukavemet Bilgisi

Rm

Qekme mukavemetl Gerilme suun Ol;'" Qekme gerlliml u, , MOsede edllen ,,,km,, g"rillmi F mU~ Oekrne kuvvetl S Alan k"sill Emnlyat kesit! Emnlyet katsavist

R.

C;;ekme gerllm •• 1

(J"Z.~-

~kiparcanm birbirlerine temas etkisi altmdakl basma qerilirnine temas yuzeyi denlr

,S

""Ilk 191n

Ornek: Yuvarlak 9.llk St 37,2;

8,4 kN; u'm,,~80 d :7

F:

N/mm1
2 ~

YOkleme holll'deki uygun gerillm

' 'H.

F p

Kuwel
Brkrsttrma alaru

GZ1J1!D!--V-

Ternes yOzeyi alaru

D~kilm 191n

Omek 1:

10 mm 619usOnde kesrne kallbj ztrnbas: oikdortqen sekllndedlr.

S~ d ..

L
IlZIf.D,

12

mm

i9izelgsya g6re'

80400 N SON/mm

105 mm';

F = 20 kN; p = ? P
Omek 2:

10mmx16mm:
=

= Ii =

20000 N 16mm . 10rnrn

125_N_

mm2

F
V

CfO !1dF C1d,~ RI'TI

aasma Gerlliml
Ezilme srrun MOsaade edllen basma geri1imi Cekme mukavemeti Basma Kuweti Alan Keeltl
Emniye! Katsayrsi

aasma gerlllmi

Herbir~nin kalll111g18 mm olan iki sac oicueunde DIN 144510hl1x16x30 olan birpim ilebirbirlne baglanlyar. 280 N/mm lik musade edilen yuzey basmc dururnunda baglama igin sarfedilen kuvvet ne kadarotr

Fv p : A=280~' mm'

Brnm-

10mm = 22400 N

='-y'
Ornek: Oakum GG-30; dan yapllm!-s; parce GG-30: v= MOsade edllen yukleme du,umu

U~F

'S = 2800 mm2;

2,5; F = 'I 4 . Rm 4 . 300 N/mm' 2 F =O'omO, '5=-,-"$ 2,5" '2800~m = 1344000 N = 1.3 MN

IF

Kayma Gerllmesli t, t'dmOs rae, t.. 9mlx Makaslama germmi MOsade edllen kayma gerilimi Kayma rnukavemeti Maximum kayrna rnukavemef MO•• de edllen kpyma gerlllmi Kaymlil kuvvetl I
Ta

~. =

S
raB

Yukrenme durumu serbest (Euler kanuruma gore) Burkuhna uzulllugu

Yuklenrne durumu

ve
ik~ncj dereceden
serbest burkulma

atalet momenti

uzunlugu v Emniyet katsayrst

Rm
R~ml'" F

yakme rnckavemstl Max.imum r;skme mukavamstl Kayma Kuvvati Kesme Kuweti Keslim. alaru "mnly.1 katsayist

:l"mD'. -Y;::#

Ornek:

s
V

Musade edilen burkulrna sabil, uzunlugu 1",3,5 m alan IPB 200 profilde V= 12 ise, rnOsade edilen burxulrna kuweti,

kuvvet j F k. rruis

F
kmus

F - S . 't'"&2ma~
9allk 'I'ln

~~~~3~r~~~~ay,s,
Fk
,,2,

Her

iki tarattan

Ornek: DOkOm (;(;·30; dan yapllmlj pal," Kuvvsti f-18,6 kN olan 6 kafall percln makinasl II. Ikl pargaYI parcinlernak

Kayma mukavemetl

I t.s .. 0,8' Rm

E' I

km"'~ ~ ~ 1,13 •

= 10,5' 350 "m)' . 12 10' N ~ 1.13 MN

--:=c=--=""m_'c:;--c--

,,' ·21 . 106__1'J__ ·2000 em'

d=?

Kesme Kuwell Ke.mo Kuvvotl Oellk konstruksiyon i9jn ongorulen ikincf dereceden atalet momenti sayfa 121'den 125'e kadar olan cizelgedekl DIN 4114 standardma gore hssaptanrnasr 6n9'6rulmu~tOr,

=...!._
tom~;

18800 N ~236 mm2

80 N/mm'

S,-~= 2,6
d ..

236;;m2

~ 19,flmm2
Maximum koyma mukav.me!l

6 mm (Mach Tabella'

39

40

Egllme gerllmesl'l uygulama ssnasmda matzemsds gekme basma gerilimi olusur, Malzemenin kenar kremmda olusan rrraksirnum gerilim hesapiarur. Bu qerilirnin mOsade edilen gerilim~ asmasma izin verilmez.
Uti

ve
Keslt :;;ekll

EkS:9t1el ukSliemal mo-mentl m

Kutupsal mukavemet mcmentl Wp

Mb

Egilme gerilimi Egilme mcmenti Eksene! diren9 momenti

F
O'_,b__

F
W=~

1t'd'

Cekme kuvvetlL.I __ W = 324 em"

M-,-W_O___,

:
Ornek: Blr

DIN 1025-IPE 240,

240, W ...324

~:~~~C::~~!i~:~~~:y~~~~~:~:~:r~j%~e m;Ub ~:~~I~:~lr? F

=25 kN. ~~ 2,6
=

tarall

aeblt baqlanan

DIN 1025-IPE

11' (04-

d')

114

" . (04_

d')
Wp"

32· !J

n . (D'- d'i 16' 0

crb

-w=-w -

Mb

F'l

25000 N' 260 em 324cm3

20061 ~

em
Ivin sayta 3S'e bakrmz

Musade acllen gerl!im

W.=

r
1'2'
h3

W, =--1-2-

Tek taram saoit kiri§:

I, = Iv ,~ . 1.=I,,,~

6· yJ .• ,
144

'

W'~48'~---;UW, =

s·.' e'n'd"

5·n·d'

24:173
b· fil

5·

53

u""1l4

5· dJ

H er i ki ucu ndan

a~nandestekJi klri§

Mb"=~
Her iki ucundan sabit kiri;,;

W'=-eII' b2 W'~-6-

W. ~
M
Burulma momenti

S'H'-b-fi' 6. H

w:
1, = H··S3_II·b3 12

•=

t'IH+h)'IS+M 2

Wp Kutupsal rnukavemet momenti

Burulma gerilimi
"

Ornek:

Verilen bir milde burulma momentl M ne kadardlr? d

=

32 mm: _
1t.

f,

= 65 Nfmm';
16

M=

w:• M

?
3

11' d' 16

132 mm)3 =' 6434 6434 mm3

mm

Ix

1t =

_.3. 4

W. =

n: '

82•

= Tt'

Wp =" ss_lJ___·
mm?

= 418210 N . mrn = 418.2 N • m

Kutupsal direnyiar i9in 42 lncl saytaya, mcsade edilen egme gerilimi i~in lee 36~ncl sayfaya bakmlz

a> b

momentlni sayta 121'oen 1

41

42

Dinamik

".n1Ikll malzemedekl gerilim dagillmi

yuktekl masace edllen gerilmeyi tesblt l1entik lesirinin dikka\e ahnmast gereklidir, Surekllllk mckaverneti Go icin kuwat cinstnden soma 519010 stmr geriliminde
tseh

etrnek

it1ln

ve yukleme

DC

Suyun kaynama + 10010"'0.' .

durumundan

kullamhr.

Ornek ~Cl'bl'lveya r

F
mukavemef

Buzun e~imEi noktas:

Srcakhklan ya kelvin uinsinden ya da cerece sslslyus (ee) cinsinden ol9iJlOrler. KelVin gostergasi en alf degerden baslayarak donma noktasma dogru gider, selsiyus gosiergesi iss buzun erime noktas.ndan baslayarak yukarJ dogru yuksellr.
T 8irimi Kelvin {K) olarak verlen ercaknk (Termodinamik srcakhk)

t Sirimi eerece ssalslus ( 0C) olarak varnsn srcaknk !.Mlak

u(",
dO

Nominal gerilim
yen1iksiz kes11 igill sureklillk

N'omlnal gerilim,,_

11k

b.,

oz
S F

cemlk etkl sayrs: Yuzey katsayrs: BuyOklOk kataayrs: C;::sntikli perca kasiti
KUWQt

F
__ "_n __ -_S __ ---'

.,f"

Kelvin (K) clnstncen

5ICI!iI~1!tt

T=t+273

Ornek:

Musade edllen germ

Uzama katsaY~51

.d,.[

Ozunluk

de~-i1ijmi

Emniyet

katsayisl

A.t Sicakhk degi!,iimi

I, Ikl uzunluk
Uzunluk

de?ll§.IMi

Al= a '1,'

Atl

6rnek: Emniyet sekmaru 19in kanal a911ml~ St 50-2'den vaplrrus blr milln ~apl d= 37.5 ve R2=I_HT1 8LJ mrjn yOk dlr. durumu II'daklaglime kuwali no kad.rdlr Sayfa 38 ", alagldakl 91,0Igooo n ahnan dogerler:

Orne.k::

6t = BOO'C;
Ai = r.t • 1, • =
Uzama katsayrsr

" = 120 m",; a = 0.000012 ~; I\l =?

ca

1 olan bir celik plaka da uzunluk degi~imi ne kadardir?

F
(J

0,000012 '€- . 120 mm . BOO·C=l, 15 mm

i~in sayfa 93 ve 94'e baknuz.

1m, =410-~:

,.~=

0'0'

mm

V~

2; b, - 0,78: b2-0,SS;

p,~3;
y

b, 'b2

410 Nlmm2 , 0,78' 0.85 3·2

~~~
Hacim qenlslerne

45,3......!L_. rnrrr

kat

sayrst

6.V

~tSlcakllk

degi§imi

v,

Haclm

degi~imi

Saclt maneme

icin

jlk hacim Haclm deii,,'kligi

I AV

=.)1 •

V, .

Atl

Ebms VI burulms 'kUVVl1llrll11~~lla"ma. d~,Irl"munda «;81'11lk. !layull IJk MOsade adll". garilim Melzema Burulma E~llme

Ornek: V1" 60 litre ..

V, =60 I;

= 0,001 ~;

At=·32·c:olan

.bii benzlnde

V ne kadardir?

YUV."'~9""llkll

Falurall mil

mil Emnlyet bllezlk kanall

mil

61 37 ... 51 60 5, 37". 61 60 5137 ... 5160 8137 ... 5160 Ck45 V

60 CrM<)4 V

1,5, .. 2,0 1,5 2,2 2.5 3,0 1,8 1,1> 2,1 1,9 2,1 2,3

1,3

2,5 ,,' 3,0 1,6 1,6 1,7

1.3

1,8

t.V= y'

V, '"6.1=0,001

-.c'
1

50 I' 32·C = 1.91

1,B
1,6 1,7

Mil Oze,'nde kema kanal,

1.S 3,0
1.6 1,8
Parcamn uzunlugu Parcannm buzulrneden onceki
~ZLmlugl,J

Mil Ozerlnde Y.rlmay kama kanall Sabll Q~b.O. Q.91~mill Mil veya eksen boyunca dellnml~ mil Delikll Jam. Qubuk

5137 5t37

S! 60 St60

2,0 ... 3.0 2,0 1.4 ... 1,7

2,0

1,6

5137 ... 5160 5137 ... 5160 5137 ... 8,60

1,4 ..., 1,7

, 1= 6s1j"inin; S 1,2%; I, ! . 100% . 680 mm • .100% I, = 100% _ S 100% ...:. ,2% 1 = 688.2",m

=7

",'

'w
9

\
11 0,8 _ ~ 0.7

OzgOj 151 kapasitesi Co, 1 I(g rnaddeyi 1 "C rsrtmak i!;jn gerekli olen lSI mtktanru verir. Sojjutma durumunda bu lSI miktan tekrar serbest kahr.

i
l

0,0 0,5 0,4

400

1200

1400

i Ii
j

~ ;;~

i
43

t~

'I'" <,
50

0.60

25

-100 125

lSI mlktan

m 'KOUe c Ozguilsi kapashesl At Sicakilk farkl

lSI miktarf

C'

m'

Atl

Ornek:Qelikdovmehampa.,a

75

150 mm

200

kJ m=2kg; c=O,48k •• C M=BOO'C; Q=? kJ 9 Q = C • m . At .. 0.48 ~-.-' 2 kg . BOO'C =768kJ· kg' C

OzgtH isnma gOcO tablosu sayfa 93 ve 94' de

44

Erime ISISI

Buhartasma 15Tsl Q OzgGl eritrne ISISI r azgOl buhartasma mKutle Ornek:

Eritme
ISISI

.ISISI

rn

;;:;

QUll
..I..R

U i>arllim, bHrlmlVolt IV) I Aklm, blrlml Ampsr IAI R Olrsng, blrlml Ohm II 6rnak : Dlren. 1R -88 0; U - 230 V; J~? 230 V .2,8 A

Ak,m

I"

!:!...
R

Buharlasma

ISISI

r- m

If-

880

~aklr
Q

m=6,5kg:

kJ q=213 kg; Q=1

kg

= q' m = 213 ~./6,5 = 1,4 MJ kg

buharlasma ISISLnln

= 1384,5 kJ A lletken kosl!1 ! lletken uzunlu@u OrneK:BaKlrtel,( ~ 100m; A. 1,5mm2;Q R~? o 0179 n ' mm2 • 100m R (!: (' m A l,5mm1
~!;I~~rlk _6~gQ_!_2!!"e~~;(Etri_ ~~~a~~'ged~.. _

Ozgul erlrne ve

degerleri 93 ve 94 uncu sayfadrr

Q'mm2 =0,0179--m--; 1,19 g

lSI akl~1 ¢ devamh yuksek stcakhktan dD-§Cik sicakllga-dogru olur, Malzemenin strut yuzeyindekirst jetken direnci ve lSI ilstim katsayt. (k) taralmdan gozonune ahrurlar. ~ -lSI ak~~1 At Srcakhk tarkr ). "lSI gegirgenligi k lSI iletim katsayrst s Malzeme kahnl191 A Malzeme alaru
lSI

151ge9irme saYISI

III
rapJum uk,m

transferl esnasmda

lSI akl~!

lSI gegi§ esnasmdaki

akl§cl

Taplam direnQ

Ornek:

Bir 151yamm carnmda At

= 32 "'C;

.~

=7

k= 1,9-2W
-OISlr~
J

-m ~"{;
'{~riiirse

A=2,Bm2
ka.da.rdl~?

I U 6rnek:

T oplam akl m Tuplam gerilim

k = 11 ,;" 12 = ..,

lSI ak1ii.l1 ne

Gerilim .e dlrengl.rln blrblrl

al'8Sirldaki baglanll

4> = k : A' = 170·W

{).('=

-1,9-m-i'"C

2·,8m2 •. 32"e

tk

uu~ -=-

RR~

~~~
,

/_,"a
v <:==
.'

1 kg veya 1 m3 rnaddenin tamamen maddenin OZgOllSl deqeri (H} deniz Q Yanma

ISISI

lSI

altmda yanmastyla ojusan

151rniktanna,

m
V

degeri Kat! veya SIVI ~ekfindeki yanan rnaddenin kutlesi Yaruci qazm haemi
OZgOl131

YanmSISISI

Dlrangler alamtar Garillmier "roplarn direnQ I Toplam akrrn Toplam gerllim

Toph1!T! gerlllm Toplamakun

Orne'K:
Q

V = 3.B rn'; H = 35 M~; Q,~ 1 olarakverilenbirdogalg&da HV 35 MJ yanrna jSISI119 kadardir? ~·~--;;;-;-'.m~1MJ 3 B 3 m 33

~tt
1
Fi,

)
U,

Ornek:

U,

45

46

Elektroteknlk

U"Ua a.,illm 1.,12 Akrrn

N" N2 ssnm say,s,

alrillm

v:
U,

Krsa

!l.L
N2

i,areti

I),nak: N, ., 2875: Nz - 100: (I, m 230 V I, • 0,25 A; (lz 1; 12 m ?

M

Ak,m ,lade!1

Uz .U,·Na,~ N,

230 V' 100 ~ 8V 2876

I,

!!:L
N\

F
I II

H He

1,OOB 4.002 6,941 9;012 10,811 12.011 14,0 15,999 18.998 20.179 22,989 24,305 26.981 28,086 30,974 32,064 35.453 39.948 39,102 40,08 44,956 47,90 50.942 51,996 54,938 55,847
89;933

III
IV V VI VII VIII

12 ~ I, 'N, ~ 0,25 A • 2876 = 7 2 A Nz 100 •

3 4 5 6 7 8 9 10
11

Berilyum 80r Karbondioksit

Azot Oksijn

Li
Be B

Flor Neon Sodyum Magnezyum

AIOminyum Silisyum Foster

C N 0 F
Ne

II p
U Elektrlk gOeO Gerillm (1latken gerllim)
Akun slddetl

Dlren~

p= 12• R

III IV V VI VII VIII I II

12 13 14 15 16 17 18

Na Mg
AI Si

KOkOrt Clor Argon Potasyum

Kalsiyum

p S G1
K

i II lila IVa Va VI. Vila Villa Villa Villa Ib lib III IV V VI VII VIII I II lila IVa Va Via Vila Vllia Villa Villa

37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88

Rubidyum Stronisyum
itriyum Zirkcnyum Niyob Molibden Teknesyum

Rb· .Sr

Zr

RulEmyum
Rodyum Palladyum GlimO§:
Koalmiyum indiyum Kaley

Mo To

Nb

Ru

Rh·
Pd
Ag Cd In

Ar

Antlrnon TeliOr lyod Xenon Cesyum Baryum Landenit Hafniyum Tantal Volfram Renyum Osmiyum

.Sn Sb 'Te
I Xe Cs

85.488 87,62 88.905 91,22 92,906 96,940 2 x 10Ga 101,07 102,905 106,4 107,868 112,4 114,82 118.69 121.76 127.6 126,905 131.3 132.905 137.34 178,49 180.948 183.85 186.2 190,2 192.2 195.09 196.961 200.59 204.37 207.2 208.981 8n 3,8 d 1620 a 22. 232,038 3,2 x 104a 238.03

Ornek 1; IIkkor lamba P=I; R=?

U=6

v, [= 6

p=-

UZ
R

ilia
IVa Va Via VUa Villa Villa Vllia Ib Ub

20

19

Ca

P=U·I=6V·5A

=30W
Olf taah akim gi.h;:U

R=7=rr=1.2!l
l1 L2 L3 R Ornek2 "Tav tmm.
akim
[J~1azjl

6V

akun I =?

U = 3 " 400 V; P = 12 kW;

I
= Ylldlz-uQgen

YJ·U

12000W {3·400V
llim 255

~ 11,3 A

-I

III
IV V VI Vii VIH

baglntllarlnln hesaplanrnasr

21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34

Skandiyum Titan Vanadyu.m Crom Mangan Demir Kcbalt Nikel

Baklr

n
V

se
Cr Mn
Fe

Ba
Re
Ir

HI Ta W

Os
PI
Au

Co Ni
Zn

Iridyum
Platin A~11n eiva Talyum Kursun Bizmut
Pol-onyum Astat

Cu Ga
Sa Br Kr

Cinko
Galyurn

Germanyum
Arsan Selenyum Brom

A,s

Ge

35
36

Aktif gue Gerillm (iletken gerilim) Ak,m GO. faklbrO

jP=U'
0, fazll akrrn gOoO

68,71 63,546 65,37 69.72 72,59 74,922 7B,96 79,904 83.8

Ib lib
III IV V VI VII VIII

Hg TI
Pb

Bi
Po

Radon Franslyurn
Radyum Aktinyum Thoryum Proteklinyum

At ~n
Fr

l' cosp

{'Periyodik

sistamdekl sjra di.izeni: ayru gruptaki elementler beneer

ozelliklere s-ahiptir. 2. Periyodik slstemdeki ara saprnasr (elektron saytsr.. Proton saylsl)
3. DIN 36640 (12.86)'ya gore yazrna :;:;ekli. katleslne Ofani a; radyoaklil 4. 1/2 en yogun bir karboenckstt

BE
7
90

Ra
Ac

Th

119

II L2 L3 O~ fazhaknn

(1=400 V; I~'lA; cos~~O.85; P,,? P u . J . cos I' = f:i . 400 V . 2 A • 0.85 = , 178 W "1.2 kW

6rnek: 09 fazf akim mctoru

macdeleme yanlanma suresi ynlarda la) gunlerde \0) veva aaaneree

= V3 •

91 92 93 94

y,ldlZ va 09g-eo baglantllam:lIn

hesaptanmasr

i-cln 255. saytaya

bak.ruz.

W P

Gue

Eleklriksoll. Elekt,lk.el i~

1 kW· h =3600000 1 kW·h=3.6 MJ

W"

Zaman (devreye glrdlgl zaman) Ornok: Elektrik

[W

",.p. t

w=

p= 1,8 kW; t~3 h; W=? kW'h vo MJ p. t= 1.8 kW· 3 h 5.4 kW'h = 19.44 MJ

00a9'

Dlrencler

47

48

Geometri
Para lei 91zlml Veri ten : 9 doOrusu ve p noktasi ·1. 1. U9QanaOnya 9 doQrusun. yarl_§tlrlllr 2. 2. 099_n gonya') gonyayle birle~lirlllr 3. 1. 09Q_ngOnye P noktasina kadar kaydlrlhr ve lstenen paralelgizlll,

Renksla, yarucr hafif bUhal'la~an SIVj, Heekslyona girebllir renksiz qaz, kalay

patlayrc BeY82 kristal10z metal eke it ccaurnest

B.lr dogru par9aelnln blllQnmeel Verllen : AB dogru par9aSI 1. 1 nolu r Y.flg.pil yay A noktaslndan ,i.ilif. 2. 2 nolu aynl y."g,ph blr yay B nokla.,nd.gizllr. 3. Yaylann k.si~im noktaiaflnl baOlayan gizgi~ doOru parcssrrun b~lonidlr.
aria dikmasl, aynr zamanda

S(j~yen kursun

dksidi _Sulu amooys:k

Gur9rle

Renkslz kctay akar. hafrt torfulu Renksiz. hafit erlyen kristaller (337'C)
Nitrik asn

Nitr'lk ns't

HNO, HCI H2SO4 Na,CO, C2H•OH CCI.

Qak sert astt, metal cozucu

Blr dlkme ~Izllmesl Verllen : 9 dogrusu ve p noktasi 1. P noktasmdan 9izilen 1 no1u bir yay A ve B kesl§!im noktatanru verir. 2. A noktasindan r yangapll ikind blr yay !fl:zmr, A: r e3. a noktasmda aym yancaph baska b1ryay ~izilil' (keslsma ncktast C) 4. C vs P noktalanrn birlesthen <;izgi is1enllen dikmedtr.

1/2, ~

Klor hidmjen

Renksiz, kessln kokulu sert asit

SLilfUrikasil

Kalelyurn karbonat
EHI alkol esash Tetra klor karbon komOn] Tlribler etilen

Oogrunun ucundan dlkme ~Ikinak Verllen: 9 dogrusu ve P noktasi 1. P noktasmna ,ililen 1 nolu herhangi bif yay.A kesisim ncktasrrn verir. 2. A noktasmdan 'liziien r ~ AP yafl9apil ikinei yay B ksslslm noktasirn verlr, 3. B noktasmdan ayru yancaph U'lUncUyay ,izilil. 4. A ve B birla§tirilir ve dogru uzanhr (kssisirn noktasi C) 5. C noktasi P noktasi il. blrlesdrlllr.

Blr •• nun b<il(lnm"$i Verllen : Cf. A'l'S' 1. S noktasmdan clzilen 1 nolu herharql blr yay A ve B kesi~im noktaianru verir. 12. A noktasmdanryafl",pIJA; r > '2.48. iklnel y.ay"izliir
4, Cit.

3. B ncktasmcen 'lizlien ayru yarl"apll U"OncOyay C keslslrn noktastru verir. S noktalartrn birle~tiren bagian!1 ,izgisi lslenan a'l' ortayrm verlr.

Blr doerunun par90lora bOIOnmeal Verllen ,AS do~ru parcas: 5 e§it parcaya MIOnacektir. 1. Herhangibir acida A do~rusu ,1%lIIr. 2, A noktasmda dO~fU Ozerinde pergel. herhangiblr uzunlukta takat .~it araljkh parcalar olu~turulur. . 3. Son nokta clan 5'8 lie blrle~tlrllir. 4. DI~er noklaiarda 5'8 ye paraiai 9i%llIr.
SUifit

=s

KOkDrt

bileemleri:

onemli madenler,

otcmat

c;eliklerJnde

ta~-a§;kltICldlr.

Demlr (II) sOlfit

FeS

49

50

G~omelri
Dar a9111 dogrunun blr yayla blrlestlrllmesl Ikl Verllen: ASB A9'S1ve r yarl9apl 1. AS ve BS ye r uzskllgmda paraleller 9i,lIir, Kesi~im noktalan, M aranan ~ orta noktasrdtr. 2. AS ve BS'den 91korokM noktasmda birle~en dikmelerin kesi.im noktasi C ve D ntn ge9i~ noktalandrr.

Geomelri
Oalre 191ndeduzgiln I'okgen (6m. be~gen) Veri len : d capl: dalrs 1, Ail 5 •• it parcava aynl.r. (sayla53) 2, A dan r "All yarlyapil yay gizilir 3, C ve 0 1,3". gibi (tOmtek sayuarla) sayilarla birlestiriflr. Daire ile kesisms ncktalarr lstenl'en be§geni olusturur. Ko~e savrs: 9ift olan cokqanlar C ve D 2.4,6" gibi (turn gift sayuarla) sayuarla blrlestirilir,

Dalre lizerl"d"kl nektadan leget 91zlml Verllen : Da". ve P noktas: 1 MP birle.lm ,Izgizi ,izillr V6 uzatmr 2, P ncktasmdan clzllen dalre A v~ B noktalanru verlr. 3, Ave B noktalarmdaIL.Qizilene.lt gapll yaylar C veo noktatanrn verir. 4, CD birl•• irn gizgisl PM nin dlkmesldlr.

A1t1gen,OnlKigen Verilen: d gapll daire

1. d A d an r" -2-·-yarl9apll ...

yay 'lzlhr.

Oalreya dl.,ndakl

noktadan le~et 9'zlml

2. B den r yancaph yay g~zilir, 3. Bajjlann cizqileri alnqeni olusturu-. Onikigen iyin orta noktalar bellrtenir.

Verllen : Dalre ve P noktasi , 1, MP ntn ortaolkrnesl buluru.r. A rnerkezdlr. 2. A dan r • l'IA yancaph caire 9lzilir. T legel noktasrdrr. 3. T, Pile birle.lirilir 4, MT. PT ye dik1ir,

Bir O~genin i~ dairesi

Veri len : Oggen Ikl dairenln yaylarla blrle~lirilmesi

Verlien : 1. ve II. daire 1. a acrsrrun a91 ortayi bulunur,

2. ~ a,151n1n aciortav. bulunur (ksslsme noktasi M) 3. M dec I, caire 9iziliL

1, M1 den Ri • r1 caph daire 2, M2 den Ri + r2 caph daire 1 ile keslsersk A noktasrru venr, 3, A, M1 ve M2 ile birlikte i9 ,SP' clan Ri'nin temas rroktasi Dian B ve C'yi verir. 4. M1 den Ra-r't yancaph daire 9izllir.
5. M2 den cizilen Ra-r2 yancaph dalre keslserek D noktasrru verir.

Bir u!rgenin dJ§ ~emberi

6, D, Ml ve M2 lie blrlestlrlllp uzatilarak dl§ cap (Ra) igin ternas noktalan alan E ve F y! verir.

Veri len : Ogilen

1. AB dogru parcasmm dikmesi bulunur.

2. BC dogru parcas.run orta dikmesi bulunur. (Kesisme noktasi M) 3. M'den dl. daire cizillr,

Ellps "izimi Verllen : AS ve CD ekseni 1. M den A8 ve CD gapll ikl dairs clzillr, 2. M den iki daireyl d~eseo.mrka9 912gi,iZIIIL 3. [ki ana eksen alan AS ve CD ye paralsl "izilir, Kesisrne noktalan slips noktalancrr,
Daire Merkezinin Verilen : Daire BulunmasJ

1, Herhanqi iki kin§ alan Ave B ctztnr

2. iki klrisln orta noktalan bulunur 3. Ortadikrnelerin kesi§Ugi nokta daire merkezi M dlr.

ElipS Clzlml F Veriten : AS ve CD ekseoli paralelkonar 1. A,dan$ilen r. MC yaricaph yartmdal-a E yi verir. 2, MA (.8M) nln i~, dorde va sekize b61ilnmesi 1,,2, ve 3. noktalan vsrlr. .§l! ncktalaroan CD sksenine paralal ,izll!!:.. 3. EA'nm 114'9ve 1/8'a bolOnmesi AE Ozerinde 1,2.3 noktelanrn verlyor, CD sksenl lie bu ncktalardan g9gen paralslin kesl.me noktast yay Ozerlndekl F noktasrru \(Iljjr, 4, ilesi§lm noKtaslndan AE'ye yanrncalrsye Kadar paraller clzlllr aromcan AB eksenme paralsl ,Izitlr, 5. SaYII.rln paralel k.enarla·kesi~imncktasr allps noktalanru vartr.

Spiral
1. ABeD karest ile a/4 oizilir.

me,

",1"'+_-4

c.+-'"

---1f.'-- __

--!.'K

2, A dan AD yancapr ile eizilen dortte bir calre E'yi verir. 3, 6 den 61:'yarcapi ite gizllen cortte bir caire F'YIvertr. 4, C'den CF yar.capi ile cizllsn cortte bir dalre G'YI venr,
5. O'den DG yancap: lie cizilen d6rtte bir daire H'yi verir.

6, A dan AK yancapt ile ,izilen dortte blr daire I'YI verir (vb).

51

52

Geom.etri
Yardrmcr cemben 5'in 5.
paraiet lle I<esi~tigi nokta

Sikloid
Veri len : Doner camber 1. Doner csmber her hanqi bir say Ida takat e§i\ buyOklOkte e§lt parcalara bolurulr. Ornegin '12 -2. laban dogrusu (e dairenln cevresi "" d) bir cnceki gibi cernber 12 eslt parceva b610nur. 3. 1"den 12'ye kadar taban dogrusu Ozerinde yer alan dik orta nokla ~izgi!er d6ner c;embere uzanlmis yatay cap .;;izgisiyle, M'den M12'ye kadar alan merkezleri verir. 4. M1'den M12'ye kadar alan rnerxez noktalardan r yarr"apll yardrrnct daimler r;;izilir. Bu yardimct dairelerin d6ner cemberi noklalandaki paralellerle kesisrne noktalan ayru siratarnayta Slktoid noktalanm verir.

1,12 1,25 5,00

4,50 5,00

1,25

1,40

5,60
6,30 6,30 6,30 7,10 8,00 8,00 9,00

H
Verilen : Daire 1. Daire hsrhanqibir sayida fakat asit buyuklOkte parcalara aynhr. ornegin 12

1,60

1,60

1,50 1,80

lane
Bclunrne noktalanndan dairenin tegetleri qizilir. 3. Her tege-i ternas noktasmdan itibaren dairenin acmrn uzunluqu uzauur, 4. U~ noKtalann blrteslrn.nden olusan eilrr Evolvenli verir. kadar

2,00

2,00

2,24
2,50 2,60 2,50 2,80 3,15 3,15 3,55
Kademeli oran:

Parabol elzlml Verilen : Dik acrh kordinatlar ve paraboi noktas: P

Vatay eksen Ilzerlndeki PO rnesatesi esit parcatara aynlrr (ornegin 5 adet) ve dik eksene paralel cizillr. 2. Dikey eksen uzerlndskl PO mesafesi eslt sayida parcaya biilOnOr ve 0 ile blrlestirtll'. 3, Aym numaran cizgilerin kesisme noktalan dlger parabol noktalanrn verir. 1

R 10 q,O =
R 4V
·Q40

'ViO ~
~

1,25
1,06

=~

Standen sayrtar (ol'iuler) i§ parcalarmm 61.;ulBndiiJlmesinde kullerulmalunr. Bu sayede ol9Q ve ~~etetleri daha ucuza mal clur, RS'den R40'a Kadar clan suatar kacemeu crane gore hesaptanmrsnr. SIt3 5 (RS) RIO'a R20'ye R20 tse R40 g.ore Onceliklidir. Her suamn saytan 10, 100, WOO v.s. ile ~anpolabildi(ji glbi , 0, 100, 1000 '!'.S. ede.bolcnebillr.

Hlperbcl clzirnl
Veri len : Dik a9111koordinatlar ve hiperbol noktasi P 1. Koordinatlara paralel g1 ve g2 gizgileri hiperbol ncktas: P den gegecek sakilde cizilir, 2. 0 koordinat noktasindan raslgele ,izgiler cizilir. 3, tsmlann g1 v8_g2 fte olan keslsme noktalanndan koorclnatlara paralellsr gizilfr, 4. Paralellerin kesisrne noktelan (Pi, P2 ..) Hiperbol noktalan

--!I'-'~--'----c::o,"","--g,

Vida

di§

aC;lhml

(Helis)

Verilen : d capl: yanm daire ve P vida adrrru 1. Yanrn dalre ornegin 6 eslt parceya balUnClr. 2. Vida adirrn P 12 eslt arahku dogru parcasryta b610nOr. 3. Yatay VB dikey ayru sayilar kesistirilir Keslsme noktalan dlger noktalan hellsl verir.

ve

1: 2 1:5 1: 10

20 50 100

1: 1000

1 : 2000 1 : 5000 1: 10000

2: 1 20: 1

50: 1

53

54

H
Teknik resimlerin yaz: bigimleri A vaz: blcirnine (srk yazr) veya EJ. yaz: bigimine gore yazuablir. Her iki bicim de dikey (v) veya 15 derece saga egik (k) olarak yaztlabilir.

w
A3 197, 420

L Karlama:

Sol bOlUmu (210 mm gefli§llkle)

saga

2.2,
3 •

Katlama:

3. Katlama: 4. Katlama:

4.

~~~r~k~tl;~~n~ekligindeki ve 105 mm geni!7liktek1 ulj:geni saga dogru kaneym. Sag bolQmu (192 mm geni~likl geriye doQru katieym. 297 mm yuksekHg:lndeki katlanmrs paketl g:eri~e dogru kanavm.

Ku<;:Ok harfler en az 2,5 mm boyunda olrnahdir.

Almanya'da a ve b yaz: olclrnl tercih edillr.

1.

1. Katlama: 2. Katlama-

,~
Katlama

W (b
bilgi) a:k3b Idb

2.

Sag bOlUml) {ISO mm g90ni~llkte) gBrty8 dogru. kallaym GEU'j kalan say1ayl 1. aavtanm sol kenannoa 20 mmjlk bir arallk kalacak §iskilde katlaYII"I.

van yu!<;sekligi h mm olarak

2,5 10
(AOlklayjl:~a

I I

3,5 14

5 20

I 1

40 x 21b

adb ax'7b
"_I?rih

Isim _-"

----------N"I1]iw,161~~

(Imalatr;;1

firma adl' 3G 1II:11b

(Qizim_l"Iumarasl)

Poz Mlktar grup

I.

5b

,.

A forml,J

(DIN A4

Fcrmatlenna gore) te m e~yaz:! alan Indan ',Ie l;J1.J kcnuoa

dlJzenlennili; paf~a (MOsadell 5apm;:.) (YOzey pllrllzllllllg 0.1 U

C±~~==~~==~==~
J

(A'9~klaYIC-1 bllgl)

IrllK

1-,...,.---,--,.-+-,r"',.-rlC"h+--;-I,C"lm-+-----------------j

llstelerl alanmcan
olu~maktad;r,

(a.

4,23 mm; = 10 C = 100 M =,1000

X

b= 2,64mm).
l = 50 0=500 MM = 2000
LX

DC

= 600

60

xc= 90 eM= 900

55 56

Cizgiler
GOrOh~rlk~narll;ir GiOrQJrm~ovra '9IZ911erl Vida eonu 91zglaj Kullanllacllir dl~ uzunllJeu emlrlarl Dtyagramlarda. kartlarda ve akl~ dtyaer.amllirindetk~ ane 91:il:lm~er
19Jk kenadar •
r

DIN 15 T1 V8 T2 {6.84)'8 gore Kullanlm O~nBklllrl

x: y:z=

1: 1: 1

x: y : z

= 0,5 : 1 : 1

A
Kalin ".,okll ,1'11

(9a11k yepJlarda) YUzey yapllarl (Orne§ln. Tlrtll)

Sj~tl';'lm gtzgllerl

x
8
~nCB!SOrekll ~lzgJ

OI,O,I'gll.cl Ot90 yannmo IflzQller A91klama -c1zgnerl

Taremalar

()rnegln: DI~lllerd8kl dh~dibl calresl Kontrol6tQO Qevresl Fiber 1,19 hadde dognJllulari Tabakalann yalak doCrul1u5U (tirnaOtn,
trafo:sam)

Daireler yan ve ust giiruni_j~lerde slips eekunoe gozOkiJr. D~irelerin yaklasrk g~Limi : t. Paratel Kenan ikiye b6IUn (M ve N keselm noktalan) 2. Mi 'i ile, M2'yi hide§ltirin (Kesisim noktalan 3 ve 4) 3. R yan caph yay. 1 ve z'nrn etratmoa ve r yan caph yaYI 3 ve 4'On errafmda dondurerek ciain.

Elipslerin onden gorunui?leri yakla~lk olarak daire bi~imjndoli! .;izflebilir. Elipslerin yan ve ustten gorOnu§leri : 1 r = d/2 yarr ceph yard, mel daire 9EZilir. 2. d yu!o:;sekligi belirli bir sayrda estt doqrulara tolunur ve alanl..,.- (1 ..3)

A911~bi16n kesillerdekl96vro Kisa merK9llj'ii::gilerl O~9dtbl ~tzglsl bt~u SH·lIr~ijz9ilerl Duz ~[JzeyI9rll1 bellrnlrnesl isaref BQkUm ~1zgileri

91zgllerl

I, dOiOm ~1'~II.'i
Dlllm

"'g"."

iQin

capraz

clrlllr.

3 4.

Yardsnc: oeire gap. aym alan sayrsma b61unur Yanarnc oelre dopru uzunluleanrdan a, b vs. tasrmalar yeprhr.

pararerxenara

Kantrol tltgi.ilerinin ve elemanlann cevresl Tekrarlanan detaylann bejrtllmest, KJrllml~ Berbeet ells clallen cizqller (ince) Dlur(l 91,gl kullanllabflir. Zikz.aildl gizgi (inca) G6runmeyen nnrunn-eyen Kasik gizgi (lnce) Eksen l1izgileri kenarlar cevre -;:izgileri veye keslk olarak ~i.z:ilen gorjjnu~ ve keslflerde rnerkez 9izgisi arrurlanrnarrns lee:

sr-nrarre vaprln. aadece CAO-9iz1mlerlnde

G
NoktaJI Kasik -;;lzgl (ince)

Sime!rik 9izgilerl Hareket y6rungesi Di~lilerdekl b610m (temel) aaireler De-lik eksenleri Istenen iijemln bejlrtilmesl ((Jrnegin; 1511 i§lem) Keslt d021eminin bellrtllmeel cevre

Kullanma cururntannm belhtdrnesl (I)megin: sertlik derinlikleri}

Ncktas

kesi"k ~izgi {kahn]

SInU

bolgelerln~n

c;:izglsl

Ham parcanm i~lenrni§ blclmdekl

Qlzgllerl

2 Nok1al, .0'" 91,gl (Inco)

Haieketli arcatann BlnlrJarl

Ad"hk ,',glle,'
§eklillermaden ~1.gll.'1 Onc6kl (tarnal) eevre

LJzal alantarlnJsaha:larln
(orne~ln: Parcelann

qerQevBsl
bejlrtilmesl).

Kealt dzlernlnln Onl1nde duran krsimlar. Tercibll kullamm r;evre

9lzgl!erl

DIN ~5't-e aynca ;lu huslJslar c&llrtUmektedoir. E QlzgJ tarO (Kesik Qlzgl-kalln) ve H 91zg1 tarO gl5s1er.an ;tzgl, kajln) Bu 91:a:gl tClrlert Almanya va TClrktye'de klJllanilmaktadlr.
Taslak Sir taslak, rnurlak clarak iil~OIO olmavan, serbest alle cizllen

(Nokia

I, gizgl, lnce: sonlan ve jI~n deQiSilkllklerinl

clzlmdlr.
veva oerspektit g6r(jnu~ durumundaki turn ctzmlere

Qlz-gi TO.~erlnln UlUlillik Oran~a.rl

Genel

yi21m

Sir tesis. insaet, bir makina veya blr aletln genet dalm denlr

ma-ntaj cururrumda

Grup 9izimi

Bir gru;p ciararc ¥apllmli; olen pa.r~alarIl1 t.. knik bir elztrnldir. birlil~lrfilrl'lMind8n meydana galen g6slerir

61culu

~ekil19ri

Bu

<;:i~imJ!lr

(iO;OOYU1!Ukonurnunuvel;1irgrulJaaJlparQa<l1'1r11'1

P.ar~aQil!jm

Par9S! cizunlnde,

manteno

oarcalar

lmalat

1r;in gerekli

clan (O!.;:U .;:izgileri gibi) tum bHgileri

icerecek

:;;ekilde clalllrler.

_____t:::.:r1ftlt_ ~
58

10 . ~lm

~zgI10'O

Kemple 9lzim

Kompte 9izimler, bir grubun blrcok parcasmm

u\tboyutlu

konumlanm

gozonunde

buunourmayacak

sekllde

Cjzilirler.

57

DIN 6'ya gore teknik resim gizimlernide izdu;?um 1 metodu, izdu§um 3 metodu ve yer darllglnda kullaruhr, ilgili sembol ise -gizime ait yazi alaruna yerlestlrlllr.

lse okla gosterme

metodu

oneen Dstten

(0) gorunu;;e goruni.j~ \0)

emm

{J) Keslt dOz:ll!lImlnoellr'tllmiiSI

gorunu.§ (SLY)

art taratta, sag tarata,

lllskln

olarejc
SQI

yandan

Alltan goi"Lmui (Al! yukanya,

C3illmablf~rl9~vre

0'''''''1'1

A-A

Arkadan g6r(jnu~ (AR) sol veya sag terata Sag van gorunu:} (SY) sol tarata gizilir.

H
Ekaen
Qlzglsi (G) Dl~ dlbi (8)

H
iacusam 1 metcdunun resmi "

Simetrik Snurlayrc:

9izgi {G}

Krsmm

y8\1re yizgisi

(K)

Sm!!' t;;izgileri (OJ

gorOn(i~ (SLY) scltarafa AI! gorunui (Al) aft tarata, Arkadan gorOnu~ tAR) Sol veya sag
Sol yan Sag yan gori..jnu§i sexnoe ~i.zilir. (SY) ~ag terata

Onden Uetten

gijrOnO~e (0) m~kjn olarak: ~QrCini.i~ (0) yukanya,

tarafa cerecek

C;1~gl Gruplan

giz!!1 kahnhklall

011'0 ve metln verll,nl ,

izdu~(J rn 3 metodunun resrr!

lz:cUkI}(Jm melodll 1

$ay$t

l~df,i~OI'r1 1 metceune vecrhrse, bu sembol cbtrne eslt

lie

bellrtlllr, AimaflY3 I.llkeler~nd-6 V9 blzde

g~fe 91l:IM ya;tl alatilhda blrcok. Avrupa

kullaruhycr

de bu lz:dO§Omm~lodu

LtJ; tl
~A

g]
~

EIJ
B

Gerekli gozlem ycnler! aklarl~ altabenin ilk buyi.ik harfJeriyle gosterilir. ornek: On den g6rOnU!? O'ye gore diger gar(jnO~ler bOyLlk harf!erle iiaretlenrnf~tijr.

~
~

je

eay-et

Izdtl~Om 3 metoduna gl:ire plzlm yapmvorea, bu eembol ~iZlme ait yell alanmda bellnlllr, Blr90k Ingllizoa konusen. tlIkelerde IZd(J~Om3 metodu kcllamhr.

""

-0,1 h

x yanboyu

Hf = H2 =

a x h yanboyu O,5xH,

Bir clslrnln tek §ekille tarunlmas: ve olgulmesr icin nastl gerekryorsa 0 kadar gorOnO!j ciziminin yapumasi gereklidir. GorOnmeyen kenartann ciziminden rnumkun oldugunca sakrrulmahdtr. Komple cizirnlerde, clsmlr, qenel otarak kullaruhs konumlan gizilir. Parca cizirnlerinde ise belirll eksen konumunda kullaruian cisirnlerin 6ncelikle irnalat konumlanrun 9izimi yaprhr. Ornek: Doner parcalar. Onden gorunu§" olarak ise kullarulrs ve imalat konumlan g6z anunde tutularak gorOnu~ secimi yapilir. =i'ekilve olc;:ulerini rnurnken oldugunca acrklayan gorunO§lerdir.

59 60

9izimlerdeki

Delay GorUnu~ler
Genel g6rQnO~rasrnlnde acrkca clztlamayan, ~hfOiendlrllemey9n veya

0-~

I~.~kl<e~a~ 9i::~ileri, yani hir yay. p~:9asl ile bir.le~tirilmi~ ko§e ~izgfleri ~wrekll yl:~gl lie (DIN ~5-B) ciailirter. 81..1 r;:lzgHlitr keak!n kenarf ko~el-erdA, ·donu§: kenari Ola,rak ~izili~ 1§.lk kenar -<;:Jzgileri ~$vre 9izgi1erine temas etrnemehdir.

X-.

®.b]hJ.
r.:\.

..."

X 5:1

cizllir.

lsarenenemeyan, Detaylann

bit I§ oarcasmm klsmi alanlen detay tarn .i?<j.KIIgs,",sl.g5runu§ie clamaz.

realm otarak

aynca

1§lk ~enar 9izgilerinin galecegi yarterl ilgili IJOrOnu§8 art uza111mli} gevre Qizglierimn keersrne cevre noktaran ten-ter. Bu kesrsme noktararma DIN 406 uyannca OI~Olerde yerle~tirilir.

;§ ...

0
®

Detav olarak elzllecek alan, gSrFej g6rOnO~ res-nlnde (DIN 15·8) lis carcave jr;:lns alnur.

inca

blr or;izgi

Simatnk i~ parcaran stmetrtk gizgi ue (DIN i5-G) gosterilir. Eger almatrtk btr §:ek;l, tek y6nlii olarak detay cizirnde de~[§:igi veya gsomelrik bir §-ek;il(6rrcek, kanal} ire kulianlldlgl zaman simetrik ~i2g·iler kullaruur

fi?
H

Z--...:y""---'...._Z 10:1

Ct1]j] G)

itergsve olmalld~r.

aerklamr. Hertler kiemme

191n13 llnml~ a en BOyllllOlan yazllmahdlr.

alan Ilglll df;rtay allabellln

-SOl"! OyOk. harfferl b

lie

azmdan 1;1-190 sayuanncan 1,4 kez deha bilyllk deteylards. bilytlltme OI9c0s(J a9~klaYlol harllerln
.

Qizllan detaylar, kaslk gizgisiz, keeitlerde iss tarama ~zgisl olmaksram goslerllmelldlr. Dtlnu§ kenertannm (kO§oe kenarlanrun) o;:lzllmeslns gerek vcktur.

AII~llml~ ~i:lirn (b:dU$uIII metooran 1 v@ya 3) yapil!fi;;lIiiaSj gerek1igi zaman ck metodu kullaruhr. Uygun olmayan izsdu;:umlerdefl ve buns bagh clan krsaltmalarcen kacmmak gerektigi zaman veya sozkcnusu gorOnO§ dotjru konumda yerlf'§tirilemedigi zamanlarda, dalrna bu metod kullamlrnahdtr.

E---=E3=.:.3gorUIlW!? okla aosterllen vcnde

22:::::::1

Sm~r~a(ldlnln:19 klslmlartnm
(DIN

cevra t;ilglleri

Jnes Ikl ncktan I;lzgilerfe

15-K) ot;:lzilir. Smlrlandlrllml~

Kasik strnrlandmlrms

oolume tarema

krsrrn, ana lqsrm kapatrnamahdn. ~izgisi r;izilmemelidfr,

ve

buyClk harfler

aracrhqryla

Bir i~ carcasr aiM darlignidan dolayr ok yMDnde iz-di.i$time uyqun olerak t;:izilliimedigi zaman, .harfler.in dl;:ln~a, bunu~la ilgi_li ~6_r(jn(j~ isaretlemr. Soz ~om.J-$u isttkamatds , d6llw~ yonu 1~.;3;retlIfIZJllr ve b'lJf1dan scnrada d6nui? a91s1 verilebilir.

(j)

Bir i~ parcasmm tekrarlanan giislerilmelidlr. Tekrarlanmekta ;::ofundadlr.

sekll elemanlart
clan !,lekil aleman

sacece blr cera

saYISI bellrtllmek

vuzey sekilleri (orne~in Tlltll) kahn ~izgilerle s;ekilin knnsen gosterllmesi terclh edili~,

(DIN 15-AJ qostenlir.

Bu

~cBtiJ
~~~ ~
(j)

DOz veya yuvartaa i.] parcalan l<!fllml§- \leya k8silmi§ olar.ak ~iZlI€!bl~irler_ Qizimler bu seknoe a91k ve be~irginlik gosterirlerse bu sekude .;:izilebilitler. (DIN 15-C)

CAD-r.;izimlerinde yapuablar.

keslk kenarlar

tnce zikz akh gizgilerle

(DIN IS-D)

h.
.--~

!.
~
...

-(j)

Az agimler, rzdusnmde gosterilmemslidir. lzdrrscmoe, kenarlar kahn. surejdl c;izgilerle gostarilir. (DIN i5-A)

kuguk oIQu~(j

Slmetrjc percajaroa genellikle saoece yanrn gqrOnD~ gizilir_ eenueeuen ~evre 9izglleri, merkel' (eksEln) 9izgisinden tasmsnrar.

.
~

.
i

<::.'/. (i)

Hareket'l gtlsterilir,

krsmjlann

stmr bOlgeleri ince iki ncxtah '1izgilerle {DIN 15-K)

Sime1ri~ i~ parcajanrnn yelerlidlr

gorCmO=;;Ond:e oertte

bir gorDnO~(in ctanmesr

Simetrik I!} parcalanrun cevre 9izgileri veya kenar 9izgileri dogrudan eksen O;:izgisinde son bufuyorsa, eksen gizgisi araclliglyia (DIN, 15-B) balirtilrnelidir Is>parcalanmn baar geometrik sekilleri birbirine geQtiginde, ornegin bir mil uzerlndeki kama. kanab, blrbfrtne az bir §skilde ge981l egrlierin o;;iZ:Fltderi yapllmaz.

GorDnu§ler ve kesltler sadece eksen r;izgisine kadar Ijiziliyorsa: "9izgilen eksen gizgisinden tasacak bir ~ekil-de o;:izilmelidir.

ol~O

(])

cepran

oldukca birairtndan tarkh clan deliklerln birbirine gagmasl durumunda kestameuen mevcena galen sgrilerin. ctzlml yaprlmaz.

61 62

Il} parcalannm Ir,;L gorlljmek rstentvcrea bu taktirde kapserm ve kcnumuna gBre ~u nusuelara dlkkal edlllr:

keelt

~Izlmlari

kullarhr.

Kesltln

----!

A-A

Tam keslt: Tam kesme erke yarlsi s:izillr,

i~ parcasrrun

M yenemn ,

ke5ildig~ dU~OnOljjr; yelm2:Ca,

:;iayet ayru eksen uzerlnde bulunmayan ,e§itli krsrrnlann kesitleri gosterilmek istenirse a zaman kademeli skson ,izgileri ile kesit (DIN 15-J) gosterilir. Kesite bakl~ yonu ok i§areti ile belirtillr. Oklar, CiI,O oklandan 1.5 kat daha uzun olrnalrdrr. Gorunu~un d(jzelmesi igiri harflerin konmasi gerekli oluyorsa, hartler yerle§tirilir. Aynl buyil" harflerln gosleriimesi tercih edilir. Ornek (A-A)

Vqram kEt!!l11:Yanm kesltte blr I~ parcaslnin

dOitlebirllkparcasrmn kesltl

allnir,

Klsml kmlrna

kesll: all' I~ parcaeimn eedece VB krsml i9 kaeltte dahlldlr.

bll' ktsrmnm

k€ll$ltl, alrmr.

Klsl"I1i kesite

Clapraz lsaretl (ince gizgi) cuz yuzeyleri niteler; bu isaret ince 9izgilerieiDIN J (B) clzlllr .. Eger yandan ve usttsn gorunu§'eksik.ise' capraz lsareti kellamlmahctr. Iki veya daha fazla g6r(jnO~ durumda

H
@
Seklllerln blrblrlerlne taranmasr, exeene ya da eeas cevre ~izgislne 45°Hk 601 altmda cereei lnce I1llzgllerle ya~lmalldu (DIN 15-8) OIQu, yazi '0'8 yOze), gsldlgi alanlarda terame 91;!:gllerlkssllm-alidlr.

---t'--... ~

da capraz lsaretl kullarulabilir.

\.!;

learetlerloln

Profil kesit yuzeyler! resmin dahilinde inge <;izgi ile (DIN 15-B) gdsterilmelldir.

cizlrn alarunda

yapllabilir

ve

Blrblrlne

srrnr kl ayn I~ parcasmm

taranmasmca

birblfjne

Zit y.:lnde

veya tarkh

akhkla taramalar veprhr.

Tarama

9izgllElri eraemdak!

meseta

keeit yOzeyinln

boyOklOgi,ine gOre anrur.

Kesit reslmde

gtlrunur hale getirllan kenar o;:izgileri gorOnen ke.... olarak 9:1~ilir. at Gtlrunmeyen kenarlartn, gijtUr'lu§-un anla~llma9.1 iliin mutlaka Qizilmesl gerekll oldugu durumlarda kesn raelmde Qizitir.

Sir i§i parcasi kestti i1 pareas i uzerinde horhanql bir yere yerlesttrllebillr, ama rnurnkun oldugunca iz dO§ilmun konurnuna uygun bir yare yerle~tirilmelidir.

o
8-8n

Kesit baska bir yerde gosteriliyorsa 0 zaman d6nu~ ,ekil (ilgili) yonde belirtilmelidir; don me acismda verilebilir.

@ (])

FarkJl par~larll"!

birje~ma yarlerj 1ek kener o!arak yj~ilir!er,

Blr kesltin daha da Bols!?lllf eimasl i~in belirll alarsar kes.it dOzleminde bulunsalar bile kesitsia olarak g/)sterillr. Buna genel-veya grup Qlziminde gost-erilen bo~luk, gozLikmeyen miller, pimler ve vldalar gibi bOWn parcaler dahildir. Aynea i~ parcasmm temel biyiminden bir blltun olarak aynlmayan bir parpanm bctun alan Ian keslt claras gosierilmez, firnegin kesit Migasindeki kanal, bo§luk gibl

o
CQ)

9ayet bir kesrtte clzlrn Kenan eksen gizgisi lie 9akl,IYor isa, bu clzqlsl bu gorunu,teki gibi gosterilmelidir. Yanrn kesitler, krsrrunda, dlkey kesiti gosterilen yanda, yatay merkez cizqisi rnerkez C;izgide lse bu Gizimin saglnda gosterilmeli.

®
(1)

Bir keslt dOzleminin 6z-e!likle beljrtilmez.

konumu

anla=;:lIlf curumca

oldugu

zaman

OU keelt duzlemt

lnce kes~t!i ynzeyter tamamen koyul.ai1lrllabllif. KOYllla~lrl!m!~ kesi1!1 yuzeyler birbirine Iemas ederlerse, bunlar en az 0.5 nimfik bir meseta ils gOstarilmelidir.

Genel glzimlerde Ozerinde kisml gorDnO-?ler daima saYllar (pozisyon numaralan DIN ISO 6433) kullamtrnahdtr. Pozisyon numaralari yaklastk alarak ol9u saynan kadar biiyukllikte olmahdir. Bu cevre gizgilerinfn drsrnda bulunurlar ve saat ibresinin istikametinde yanyana veya dikey otrnah ve aciklarna gizgisi iliskilendirilmelidir,

Krsmi kesdler (5megin sokOrsbllen parc;alar) serb est ella (DIN 15-C) vera zik zak r;izgilerle (DIN 1S-D) srrurtancmhr. Ssrtest al ~Izgileri govde kenananyla birareya gelmemelidir. Aym percanm tum kealt y(JzsyJeri tOm gort:r,.,(J~lefde ayru tarzea (aynl y~n ve eyru me-safe) tararur.

Bir i~ parcasi, bir cok paralel duzlem tarafmdan: kesildiginde. kesitiri devarru krvnrnh kesit gizgisi ile ve.bakrs aC;lsl Ise oklarla gos1erilir. Paralsl uzanan kesi1 duzlernleri ortak bir eksen clzqlsl vasrtestvrar srrnrlandmhrsa, 0 zaman tarama gizgileri bu eksen 9izgisinde

BuyOk kesltll yuzeyler-de

tarama

Ij:izgileri kenar

bolgesilis

snurlanemur.

eder tarzda gizilir.

63
64

A-H

Kesitler kendi dOzlemlerine a91k bir sekttde fi\, yertestirtlernlycrsa, bOyliK narner kullarularak Have bir ~, gosterim yaplfmalldlr. Buy-uk harfter baslangrcta krvnlma noktalannda ve 302- konusu keslt ouztem! uzermos veya kesit clzqlsl sonlannda yer ahr.

Ol,u 9izgileri ve yardrmci 1i190 9izgileri Ince duz ve surekll (DIN 15-B), 019u gizgilarl gOvde kenanncan en az 10 mm olrnahdrr, iki 0190 ,I'glsl arasrnda da 7 mm mesaie olmalrorr, 0190 ~izgilerinin slnirlandlrllmaSI 191n6190 gizglleri, oklar, ogri I vs noklalar kullaruhr, Her cizim 1,ln 019u 9izgi sururlancjrmas sad ace bir ,e§idi kullamlmahdir. 0190 rakarntan standartlara uygun olarak (DIN 6776, 8, v terclh yazllmalldlr, Bu rakamlar 3,5 mm'den daha kugilk olmarnah ve sayuar ya1ay ve dlkey konurnda yazilacaksa sagdan ya de okunur ~.kilde olrnaudtr. 0190 rakarnlan 011;0~izgisl tusunoa yaztlrnandrr. I. parcalan kollnl191 tile gosterilir (1 =

Bir kest yuzeyi baska bir gorOnu§ igina geo;er ise, her lklsi arasindakl Sin" kink ~izgilerh. (DIN 15-C veya DIN -15-0)

o
H

clzltlr.

H
@

Sayet bir i~ parcasmda 90k kesitler (profil ke~itleri) aY~1 izdO~Um konumunda ctzihrse. 0 zaman bu ~Izlmlere alt srralama isarellemnel'dir. Keslt duzleml aralanndaki proflller V9 kenarlar, gizimin acrkca beurturnestne katkida bcluoacaksa Qizimleri yaplJlr.

Eksen ,izgil.ri 01~0 baglama

ve ksnar

,Izgilerl

61g" 9izgisi olarak 1 ila

kullarulamaz.

o
(j)

9izgi51, 0190 gizgislni

2 rnrn geger,

Dogrusa~ i§ parcalan (ornek, miller~ arac.II~~1lle..9~k kesitli duzlaminln alt krsmma gelecek sekllde cizilir. Buyuk hartle lsaretlerrte gereksizdir. Bir kesit duzlerninin arasmdakl profiller gizilmeyebiHr.

@
@

0190 va 0190 baglama91zglleri kesmslidir.

diger

9izgileri

milmkOn 9izilirler

oldugunca ve

0190 baglama 9izgileri birbirine paralsl olarak 0190 9izgisine Soo'lik dik konumda oluriar, Eksen ,Izgileri 01,0 bag lama kenar gizgileri dl§lndaki ,izgiler

9izgil,sri otarak kullannabilir, inca surekll ,izgi olarak gizilmelidir,

f"::.'\

'-!.J

Sayet bir kesit resrn! ikinci paralelde ve bu paralelde e~r! konumunda olan duzlemde bulunuyorsa, 0 zaman bu egn olarak bulunan duzlem k.u~oltUlar, ayru izdui-uml olarak ~izilir.

Olgil okunun iei dolu, ya da bos (bo§: '" = 1So'den 90"'ya kadar) cizilebllir. Ok -;:izgisinin bcvutunu ckurrra daima soldan dogru gider_ Nokia doldurulabilir ya da doldurulmayabilir sadece yer 8zllg1 durumunda kullaruhr, Yaydaki 019u cizcilerlndel (yancap, cap) 0190 cku kullamlmelnnr.

d Kalin

surekli

gizginln,

gizgi kallnll9idlr

(DIN 15-A),

\~I
I

fr!\\~fj
~ r:iI

o
O bulunuycrs,a,
iki ke sitll ouzternter bir 891da birbir.in~ e-~. oiarak a zaman kesit yuaeylert .bl.r .~uzle~d: bulunuyorrnus gibi donduriJImi..i!] kestt olarak cizilir. Yanl bir kesitin dOzle.mi digeril'1in dOzle-mini kapsar.

0190 raka'nlan gizilmi. alan algil ,Izgisi Ost kismrna tusunda yazihr. Olgu rakarnlan eizgilerle aynlmaz. Keslt alanlarmda leri kesilir, 01geksiz bulunan Ol,il rakamlanna gelindiginde

okuma

larama

0)
@

01,01er8 kullanllml~

0190 rakarnlanrun

altl 9izilmelidiL kontrol

MO.leri tarettndan teslim almrna sirasmda 0190la, ,srgeve i,ine almrnahdrr.

ozslllkle

Sayet bir keeit duzlemi cnunde buiunan det~ylar,:t;iZiH.r~eT 0 zaman bu olzfrn 2 noktau ~izgiler (DIN 15-KJ lie gostenllr. Kesil t;iziminde gorOnmeyen kenarlar s~dece a~lk olarak belirlenmeler! gerekli clduktan zaman I(izillr. GijrOnmeyen kenarlar sadece kesik 9izgil-ede (DIN 15-F)

OI,IHer ckunablllr kansnrma konur. .

mOmkOn

yazilmahd.r, Bu yaprlmazsa,

kadar lsarstlenen alanlara (Q",30' soldan, clzirnln okuma yOnOne olmalrcir. 6, 9, 66, 68, 8S glbl ol9il sayrlarmda ~htimali varsa, 0 zaman sayilarm bltlmine bir nokta i oldugu

bellrtlllr.

A91 ol,liIari, eksen <;lzgl'lnln i9 kismrna yerle~tlrlllL

ustunde

Ise yaYln ustune,

altta ise

65

66

o
@

yapra, (Ince silrekll) ,izgil.rle dalresel p.r9alardakl dlkdor!gen vaya kare alanlar gbsterilebillr, $ayet blr bakl~ 89151 rnsvcut ise bu capraz ,I,gll.r kullarulabl'!'. Anahtar a!ill (AA) I.aretlnden mesateyi vsrlr. sonra golon say' ikl yu,ey arasmdakl

i$ parcaian fonkslyonlara gore olgOlendirWr.

gore,

imalata

gore ve kontrola

o
@

Fo~ksi~o~.a .gore olr;:ulendirme: Eger parca nzerrnde verilan of~u, I~ p~:HI;aSI fonksiyonunda etkili oluyorsa 0 zaman fonksiyona gore al(_fulendirme yaprhr.

@ @

1?ayet bir bakrs mevcutsa 0 zaman kare I.aretl kullarul-nahdtr. 0 lsaret ol,1i sayrsrrun Ijn[)ndo olur. Bu I.aretlorln yiiksekllklarl k(i,Ok harf yOksekliglndedlr, 1?ayet cort kenarh §ekll blr bakl~ acrsmdan gbrOIOyorsa, 0 zaman Ikl van kenann oh;:ulendlrilmesi gereklidir. Bu durumda kare lsareti kuilarnlmaz.

lmatatta Ilgili olgulendirme: Imalat loin kullanrlan 6190ler ,'"1m '9'n ek bit he sap lama olmakstzm yap.labillyorsa bu 6190lendlrme yapille.
I{o~trole dayall olgUiendirme: Eger kantrol iyin gerekli oj~ulerJ e k bir cizlm hasaplanrnast clmaksrzm crkarnlabmyorsa 0 zaman bu olg[j~endirme yaprhr,

o
(])

yap lsarstl su dururrtarda bl,Olendlrllml, gor(in(i.le

kullanillr, gember §ekll gbrOnmOyorsa (072)

Her ill,O yalnizca blr kez vennr. i~parcasmm kenarlannda 0190 vermekten kacmtlmahd.r,

giirOnmeyen

0190 rakarm bir ana 91zgi yarunda ya,dl Ise (08)

OlgO oizqisi sadece blr olgO okuna sahlpse.

@
(])

Te~e~ w~l~uler bir i§ parcasrun toplam gem:;;liglnl ve taplam yuksekligini vertr.

uzunluqunu,

toplam

yap lsa-etl 6[9U rakammdan once yaztur, 6h;:u rakarmrun yuksekligine aslttlr.

Bu i~arelin toplam boyu

$ay,et 619U bir dalresel 9izgi uzarlnde buumuycrsa VB 019U r;izgisil1de lkl olgu oku var lee 0 zarnan gap .i~areti kutlarulmaz ,

Bic;im {form) olyiHeri ise, kademelerin kama kanallartrun v s oictmlerlnl vertrler. §ayet cok sayida gorLinu§ t;:izflirse' ~ z~man paQ?8mn ~ekli nerede en iyi sekilde gostenleoillyorsa ise ol9u1er orada verilir. olgumler', uefiklerfn, kanallarm, uzun deliklerin vs. konumunu tesplt eder. Form elemanlanrun I!? parcasmm orta krsrnmda bulunan simetrik Cfjzgi1eriolgulendirilmez.

(j) Konum
Ver darllQl durumunda dig oklar aracII19wla 'all~llml~ 6190 Qizgi1erle dl§ tarata konarak oklar yardmuyla cap lsare-lar yazilabtllr.

® Olqi.i

\~

.rh1

(j)

~lzgileri yerlestirllirter.

i9 parcasrrun

koselenne

degil ksnarlanna

Kilresel parcalarda (i1,Oler tsarettnden va da R isaretinden

yazrhr ken. 0190 -akammdan once kOre SQzcOgOyazumal.dir.

(])

KOrenin merkez ncktasi varilrnis kursnin merkez noktasi konesunoa yedne kOre R i~areti vazihr.

ise 0 I,areti kullaruhr. sayet bilgi yoksa, 0 zaman 13 i!?sretinill

01.;:0 9izgi1erfnin .etk bir sekiloe iil90ler kayomtarak yazurr

o.rnasi

durumlannda

iss

® §iayet

imalat nedenlerinden doiay: lklnci blr iilgOlendirme g~rek~llse, a zaman yardrrnc: ol.;uler parantoz lctne ahmr.

(])

®
([)

Yaricaplar belir!ilmelidlr,

olgu

saYISI

online

konulan

R harfi

He

Koni ve piramit oh;oleri, lmaat nedenlerinden dolay~ yazrlaoak ISB VB par," ',.,Inde tazla yer alacaksa, a zaman bu ol~iller vardrrnc: 01<;0 olarak parantez icine ahmr. Konik VB pharnltlerln ki.lgultOlmesi, clzlrn uzertnds sembal ya da rakamsal crann belirterek yazihr. Bu kaYlt "ski! kuc;ultmenln yOnOnO gosterecek ~ekilde k09ultmenin yaklnlnda olmahdu.

@Y

··1'" 'I' arrcap a cu 91Zg1 en s adece yay 61gu gizgisinde srrurtandmur. Bu yizgiler daire yaYln1n iclne ya da dll?lna konulabilirler. .~e.rkez noktasmr n lmalat. fonkslyo-t ve kontrol I~lemlerl. 191n tespit edilmesi gerekiyorsa yancap orta noktasr blr merkez qizgisi i~areti ile belirtilir. ise, 0 zaman 0190 uzerlnde gosterilir.

@ :am;ap
@

Blr yuzey~n9gimi ""'/0 olarak veya raxamsal bir erann ve bir sembol resim lie verlllr. Sembal resim eglmin yOnOnO gbstermelldir. Yannmc: ol,ilIer parantez 1,ln. almmahdr.
0----bh;:ulall-dirilmemi~ kevlsler R1, 2

Yancap ~e.r~ez noktasi befirtilrnernia rnsrkez 9z91s~ noktamn gergek konumu

@ ~ayet
var

ISe, 0

bir I§ parpasr Ozerinde bir ka9 tane birbirlne eslt zaman tek tek ol9JJm blr uyan lie bellrtllmelidir.

gap

67

68

(0

Sir acrrun ol9ulendirilmesinde, .oh;O gizgisi agl kenanna R yarlgapl alhnda birbirine baglayacak bir yay seklinda gizilir.

~tandartla~I"ilml§ vldalar i'lin genellikle nominal uzerlnde yer alan kisa lsarstler kullaruhr. (vida dl§ gapl)

cap

®
@ @

Bir merkez noktasr etrannca birden cok yancap ~izilmi§i lsa, 0190 9izgisi kCII;uk bir yardrmcr cemberle bitebilir.

® Sol·sag

vldah i, parcalannda SAG hartleri ile i§aretlandirllir.

sol vida SOL, sag vldalarda

Kif!s; uzunlukla~1 ile ilg.ili bilgiler, yazrlacak olc;uye paralel 61

1---------------------1

9" ,izgisi

bir

gizerek sagla",r. bir yay gizgisi ile 61,ii say's, uzerlnde

@C{ok agllil vidalar IS9 nominal 'lapa adim ve ag" birllkte yazllrr.

say's, lie

Yay uzunluklan belirtilir.

H
,):er11ber Cil({u lcln

@UzunlUkverllerl

kullamiabiiir

vida uzunlugu lie baglantllidrr.

a > goo otrr-as: durumunda yardrrnc: 9izgiler rnerkez noktaer dogwltusunda olurlar. Gerekirse ge-;erli yayt bir ana gizgide belirleyebilir.

0Mil (]) Done! parcalarda kenar 61gijlendirmede yer ahrlar. geni§likleri uzunlarnasma

boyunoa Kanallannda,

uzanan kama kanallarrnda va dalik iqi kama geni,liiii vo rnesatesl verllmelidir.

kama

(0 Mil
891 egiminin
V8

(jj)

45""lik kenarlar veya 9oo'llk dik kenarlar venlmesi ile ki..j~ml[jlerek I'fizilebilir~er

derinligi dlc;:Olendirilir.

boyunca uaanrnayan

kama kenallannda

kama genl~ligi

® Ayl

@Sadace ustten gorOnO§O clztren kama kanallarmda derinligi k0901t0lmu§ olarak verllebilir,

kanal

veya agl

egimleri 45'" clmayan kenarlarda a91 ve kenar geni~ligi ve en kU9Uk gapl verilmelidir.

(])

Aynl olt,;:OIere- sahip, bir dizi §-ekH elarnanlanrun bolunmesi kuguH:Olerek ol,:(ulendirilir. Bu durumda elernanlann sayrsi ve bolOmlerin toplam uzunlugu parantez i~inde belir1ilir.

0051

srrnr 51908U sayl de.ger'eri nominal 61r;r:uden lists ve all srmr 019U degeri ise alta yazrhr. Her iki sirur ol9uleri e;;it lse o zaman ijlg(j degerJ sadece bir defa ± lsaretlnden sonra vazurr. Smrr ol,OsQ 0 lse bu 0190 yaztlamayabilir. SaYlsal degerleri yOksekligi ~ 0.7 x olgO sayrlandrr,

® Aym

delik capi uz.erlnde bulunan ayru cernber!n bclunrneslnce i)OIi.im 61~OsO uaennde delik bclurnlerinin sayrsi ve behlm 6l!{i..isu belirtilir. OIt;Um tJizgisi kesilebilir.

0'SO tolerans

(])

cernber botumtert. ol9ulendirilebilir.

karte:zyen

kaardinatlarla

i.§,uetleri, i9 a yOzeyleri icln algO sayrstrun yukansina ve dl~ ahstrrrna yOz.yi igin ise olgO say.sirun tabrna yazrltr. Yazi yOksekligi 0.7 x 0190 sayuannm yOksekligldir.

ausnrrr

Yuvarlakhk

R 1,2

(I)--DIN

7168-,"

013611rli blr alanda gegerli Dian roleranslarda, gegerllilk alaru ince bir dO, 91zg1lie i§arellenir 61<;illendirilir.

ve

9ayet deiik cernberl Ozerinde ouzenh delik daglflyorsa, 0 zaman botum gerekmez.
c;emberleri 6h}ulenOiri{ebilir. verilmelidir. b610m Delik

olarak

iki veya dart

ac.suunvorumesl

(Droler.ns

verllmeyen

IlI~Olard. genel toleranslar ge;;erlidir.

..
.

® Delik
~.

gorOnO~O olarak ciztlebilir ve sayrlan ya da vida sayilan

~
.

@8irblrlerine monte edilml§ parcalarda avru nominal al~Oler blr kez verillr. 01,0 tolerans lsarstl dJ~ 6190 I§aretl oniinde veya uz.rlnde yer ahr,

@ Delik
4,<b16

6·

ve vida deligi bulunan cizilebilrler.

delik cembertert

kO~iiItQI~Jek

0S0-tolar~ns i~~retleri ve sin" (l19U1ariayru yaZl boyutuyla ve ayru yuksakllkte, nominal 6190de oldugu glbi yazilabilir.

69 70

Numune olgOsO, mutlak 0190 olarak adlandmhr, numune ditzleminin arehjjnu bellrtlr.

ortak nurnune duzlemlnin

olgOlerinden

(sihr

trl'r$!
~48h7

Qizimlerin Sadele!lltirilrnesi

DIN 30 T1 (E 4_g2)

Ana (esas) avnnnlann t;tzilmez,

gorunO~te g6runu$u

~
Qizilen avrmtuar cuz 'tizgilerle tararnasrz olarak yizilir. [~

5:1
63 ,

®L
M2D . 2 36.2

$ayet blr deligin gorOlmesi gerekiyorsa o zaman havs aru-i ~apl lcln havsa dernlijji ol~us~ kcnufur.

t--

ace

~ .~
OI,Uler koordlnat Slflr uzornoe kaydedilir.

10

HL-~.~~4~0,2~

~~=========- i__
Deliklerde ilk say: deligin capm., ikinci sayi deligin derinligini belirtir.

0190ler her bir OIGOoku lie kaydadilir

noktasindan yukselen ortak 0190 haUl

Cogaltma Ol90si..inde, artl§I,I. al~u vey? zin,cirlem.e ol9U adlandmlrr. Her olga ortak ol-gu haiti uzenn~9 bl~ tir, onden gi-den oh;:umun son noktasi a?agldakl ' I noktasidrr. (/ogaltma 61(,:t.isunde 61;;u kaynf mesafeye olc;um zir1ciri olarak devam eder.

Defiqin gosterimi (vidah delikler) eksen 9izgisi ile gergekIs1tirilir,

~60
Table yatorrmvta yapilan 61c;umdetabdlOlarP~,Zi.~.y~nO~~i~:tr~~~t~~~~~ koordlnat sthr noktasmm numarasm an ve I gil 0 qecerlldlr. A ~ X; B ~ Y; C ~ Z Tablclu 61,OIerde iki secenek vardir: .... a) Bir ana slsternll ve birden 90k yan sisternf o19U, Burada bir koordinat-sr'rr noktasr varoir. SutOn olgCElerbu koordlnat-srnr b) Birden ,.oK ana sistemli OI9u.Bu.~ada bi.rden ,.ok koordlnat Sit" noktalan mevcuttur. Ol<;uler Ilglll koordlnat-srtrr noktasrndan ~Ikar. (yandaki ornek), .

.~~~~~~~::~~~~r:~n~~~~~,ta~:~~~!~~i~~~i~a ~
icin noktasmdan 9lkarlar. (olgOler Koord.inallablo9U K.o.ordiMtiar

Vidal

deliklerinin

olcurnlerlnoe vida
gosterimine gore vida "derinligide belirtilmelidir.

11i~ Jr

Bir delik, sadece bir yOzeye sahipse olgOier ve gerektiginde yOzey isaref belirtilir.

yap 51guleri i~ parcasi kenan veya yardirnct 61g" ~izgi yakl nina yazihr.

",' ~

rnm o.larak)
Delik D.llk d.rinligl

a
.5

4
M 10. 10116

M10.10116

90"'ye kadar alan blt;uleri dogrusal 619ulendirme gizgileri ile gosterilebilir,

',1

6
0
250 250 760 760

c
40 40 60 K7 60 H7

"gene I kaynak lsaretl !OrO serbest btraktlan kaynak hattmr qostertr

Kama kanallannda, kanal geni;;ligi ve derinligi ozel bir i"§aret 9izgisi ile belirtilir.

~~~-$'
Sf
1 $1 $2 3
(3

1.1 1.2 1.3

300 900 1190

560

80
60 bcydan

boy.
boya

bovcan

F
.

f..----Al

Z 2
2

2.1
2.2 2,3

-460 -460
-460 0

ISO -150 150

20 20 20 30

50
50

AJ

<li

50
70

3
3

3 3.1

700

ctP
DIN

71. - Aml0

Havsalann 6lg.umLinde norm hallne getirrlmi§ kLUiUk semboller kullaruhr. Eksen 9izg~IEW~yerine havealann resrni yerlestirilebllir.

Segman derinHgi segman kanal geni§ligi kadannr.

Kavisler (R) ve ko~eler (C) ctzttmez. sad ace kiJgi.ik bir isaret yeterlidir.

DIN74-

AmID

71 72

Sir di§1i genellikl. di.l.ri clmakstzrn gosterilir; di~ dibi yuzeyleri sadece kesltlerle gosterilir

~® t®qQ)
Koniy. kar§ldan baklldlglnda ana yuzey koninin arka kisrru boturn gemberi ile belirfilh. DI~la duran kar§1 d~li dOz di§1i ~rk Sonsuz vida ve '9=arkl

Sonsuz di§-li 9arkta ise ana yuzey bolOm cemberi ile gosterilir.

asrmrn {sivri xenar veya vuvarlakl

dingi' Qlkl=? (puruz)

Olkmh asnum veya (nemen hemen Slfu)

iQ kenae
asnurn [arahk oyugu) Gelil~ (sivri kenar veya yuvarlak)

Kenik di§1i ~IHi (eksen acuan 90')

i~di§li veka'§llik

di§lisi

i.;;

parcasi

kenarlanrun

gos1erimi

Gosterim elemaru

Anlam

dH~ kenat
purOzlu~

Ig kanar gs,g11iO

a: Dll§-ey purue dogrultusLi

a: Alln purua dogrultusu a: Vatay Qosterim ig:in

pi.lrOz dogrullUSI)

puruzsuz purtizlu veva puruzsuz

eemme

h: vaa yuksekli~i Ornekler Zinclr di~lileri Di§ yonl.ri Gasl.rlm DIN 37 1261 (12,61)

ge9i~ veya asuuna

0: ®

Kendi i9 kenar dururnu kaydadilmernis

oian, kenarlar lcin topiu bilgiler qecerlicir.

Hells di.,li ~arklar

coneblllr ititemez

Mil Ozerlnde oonemea i

o
@ @ (])

A~lnma i9i]l kenar 0.5 rnr-rya kadarcnr. Asmn-a dogruitusu yataydrr.

Puruzsuz d~~ kenar 0.3 mm'ye kadar olur, asrnrna dogrultusu Ge,i,i anzidir.

I, kenar 0,3 mm ile 1 mm'lik alandad.r. Gegi:; .ekli normal degildir.

Genis; 9i2gili no~tall 9izginin (DIN 15-J) alarunda kenar durumu 0.1 mm've kadar pOruzludLir, puruz coqruttusu normal degildir.

puruzsuzca': POrOz doqrultusu

DI~ kenar istege bagll olarak 0,1 mm'ye kacar puruzlu veya 0,1 mm'ye kadar normal de:glldir.

sol nens

sag neue

okdi~li

0,1 mm'ye kadar dl. kenar pOrOzlO:puruz dogrultusu yatay. Sadece bir gdru'nu:;te g6rulen i~ parcalannda genelde kayrt bOlun g6rulebilen kenarlann arkasmda duran kapah kenarlar I,in (8 ve g) g8,erlidir,

73

74

Berlestirme
~e§itleri

--

Percalar blr cuztemde ve uc uca eklenir

curur ~itI:(T) tarafll

Attlrede delJnml,

Imal yerlnde d.llnm~f

-ffi- -ffi- 131-Hr .-fa? iE?

--r

4-

"* ¥ -¥ *

i9 ko~e Kutek(Alln)
birl-B§'.tirme Parcaler paralel olarek ust cste eklanlr

'Sir duzlernde duran iki parca T '}eklinde (9ift T) arada duran acanocsunun uaerine birlestirilir.

H
Ust uste

blrfesurme

H
Atelyeide
takllmft

Imal v.~rJnde ve t~kllml!

dellnl!ll,

** ¥¥
¥
o

Tblrleenrme Qapraz
birle~tiime

-..,..

Eglk blrlesnrme

Paroalar paralel ust uste durur uat Oste onatulur K6~e cirt, Percalar T sekllnde eklenir b~r birine

Sir parca diger birine -e·gik clarak

\ , - I-

iki parca lstenjan aOlda

birbinne birleettrilir (k.6~e)

lkl parca cepraz sekllnde net ust ecurur

Qoklu bil;l .

-,\. ,\.

Oc;: veya daha fazla parca lstenllen acrda birbirierine bLrJ~§!irilir.

01<;0 ,izgi smm kisa ince ,izgilerden olu~ur (DIN 15-8). Bu yizgl Qlzgisine 45" altmda bulunan ve en kahn ~izgi kallnl!Qlnln alt! kan geni§liginde bir uzuntuqa sahipnr. Egik ,izgiler, 01,0 say's, okuma ycrulnde baklldlglnda sol a§agldan sag ust tarata cekilir.

6h,u

\
Gizim

Kesik gizgi referans gizginrn yukansmda veya a~agldan siralanabllir (om.gin ~ift V kaynagil Her iki yanh imal edilen kaynaklarda referans kesik ,izgi olusur. Sombol iqin ,izgilerin geni~ligi ve yazt 61,0 kaydl i,in 9izgi geni§liijinde olrnalrdtr. ih1iyag halinde catalda srrah ilave vsrilir. Yontern d.egerlendirme grubu, kaynak pozisyonu kaynak ilave malzemesi olarak yapilabiiir. Kaynak sembolG referans ,izgiye dikey durmalidrr. Eklemin uzerine ok ~izginin belirtildigi taranvok taraft" digeri ise kar$1 taraftrr. Kaynak sembola reterans duz gizginin ustune veya altma konulabilir.

Oizim

«izim duzlemi eksene paralel

Yardm-cr

sembcl ciztmlerden ayn'manorr.

61c;u

c;Jizgileri peroln vida ve deliklere

eft

o
@

Bhtestrrme elemanlanntn bir grupta olmasr durumunda vas.ftanorrmamn sacece bir dl§ slemanda belirtilmesi yeterlidir.

o
®
ve

$ayet referans clzqlnintaratma sembol oturtuluvorsa o zaman kaynak (kaynak yilzeyi) eklemnin ok taraf uzonndo durur: bu gosterim tercihli olarak kullarulrnahdrr. :;Jays! sembol referans kes.ik gizgi taratma oturtulursa, o zaman kaynak kars: taraflan yapurnanor.

Eksende ayru ar811gasahip Per9inlar, vidalar delik ohilileri orta kisrrnda verillr.

o
o

Deliklerin 9apl sernbolun yakrmnda belirtilir.

Egimler uzunluk 51,illeri ile belirtilir.

Daire sekunde kaynak diki~i

.Kayn:ak y(i:zeyi(

i9 bOkey)

lmalat yeri kaynagl yennoe yaprlacak)

(kaynak irnalat

!-

Kaynak yQzeyi (duz)

Kaynak yuzeyi (ql§ bukey)

75 76

I-d,iki§ii

II

E31 ~
BI6

Ark eritme kaynaklan

11

Metalle eritme

kaynaklan

111
12 13 131 135 141 2 21

Ella-Ark kaynagl

25 3
31 T 4

Pres aim kaynaklan , Gaz erilme kaynakla« Oksi-Asatilenli Pres kayneklan Ultra rsmh kaynaklar gaz kaynaklan

Tozalu kaynaxtan
Metal-Koruyucu Metal Ak!iv gaz kaynaklan Metal soyqaz kaynaklan

Her-iki tarat

gaz kaynaklan

41 42
761"

Wolfram soygaz kaynaklan Dlrenc kaynaxlan Diranc nokta kaynaklan

Surtu,nme kaynaklan
Laze- rem kayoagi Eleklron 1§lnI kaynagl Sert lehimler

resimli

sembelik

K'Tllan k6§,; dlkl~1 (ko~e diki~i A = 5 mm Agi kolu kallnl191 Z = 7 mm) uyan: MOnjerl! dikl.ler her blrisl 20 10m uzunlugunda: Diki. ar.l,gl = 10 mm 51gil = 30 mm Kar., konumlu kaynaklanmrs V dikl~i Arkll EI kaynaklan imaledilir. (Tamtrna say's, i19) islenllen degerlandlrme capian BS DIN 9563'9 goredlr. W tekna pozlsyonu DI 1912's.goredlr. Kullanilan dckm. elektrodIan DIN 1913-E 51 22 RRS'ya goredir.

vaartasiyla

Daire

§-eklinde

3 mm'lik'diki§" kalml19!llda

imalat dlkJ:~i

Telden olosan yuvarlak ',apra. kesilli slllndir blclrnil silindiri~

dagl~9bjllr
~allrllklarda '

donrrro yaYI 77

78
'i

BI~lm F
(bir i~lem alaru) Z = lslern llavas!

Blylm F
(Blrbirlne dik iki lslern alam)

Kar§lllk Parc;asrndaki Havsa (Bir;im E ve F igin Fatura)

."rgt ....•~] g ~!
b

" -$ fbg.".G~'
Drs
vloa
. •. 1" ",.
,-. /

DIN 76T11'o

.8j e ....
"L
I __,

i,,· pareas: 9aplarrnrn duzenlenmesi d1

(rnrn) Normal yOk altmda
1.6~akadsr
1,0-3 arasl

r,
mm
0.1 0,2 0,4 0,6
0,6

t, +0,1 0,1 0,1 0,2 0,2 0,3

0,4

f,

g mm

q
12 mm En

-~J_

..

~,. __ L I

Yuksek degi§iken

mm

mm
0,5 1 2 2 2,5 4

kO,Ok 01,"
B1gim E F

bi~iine

mukavemetli

+0,05 0,1 0,1 0.1 0,1 0,2 0,3 0 0,2 0.4 0,8 0.6

gore

Boru vloasr

BOc'ui(,';ve di~ vidasl

s-toeres 10-fa aras: 18-80 orae 80' nin uaeri

s: 1:8-50 arast 5Q-8.0 arasr 80-125 aras:

0,8 0,9 1,1 1,4 2,1 3,2

0 0 0 0,2 '0 0,8

Hay"

1.6

Eve1

125'nil'1 uzeri

1,2 2,6 4,2. 7

Evet

~, ...,
h h

I~
~
t '~I' bash
civatelar

h, ~ 0.7 " d "2_ ~ 0,8 . d

h3 ~ 0,2 • d e == 2 • d"'

Fatura DIN 509·F1 x 0,2

Fatura DIN 509·E 0,6 x 0,2

(,"gulWlmul
glJsterlFli)

8°

Y 5,1

s ~ 0,86'.

e ko~e ba.$li civata.

(aYrirttill)

e·Ko~$geli s-Anahtar E>gzi d·Nominal vIda !tilPI Tornavida yarlkll

Hesirnli Gbsterim

Resimli G5sterim

. ~O"

5.-

,".',0.'

Sembolik GiiSlerim

Sembolik Gosterirn

79
80

Esas sernbol ilave olrnaksrzm ifade edflmesi miJmkOn degildir. ,;layet vasnlandmlan her imalat yonterniyle imal edilmesi mOmkOnse rlave bilgi semboHJ kullanrhr.

yuzeyln

3~(r~)

Talas kaldirrna ybntemiyle

imal edilmesi

zorunlu

olan bir yuzeyin

sernbollze

edilmesi

Talas kaldrrrna lsleml vapilmadan imal edilmesi zorunlu alan bir yOzeyin semboliz.e sembol vasiflandmlan yOzeyin oldugu gibi kalacajnru gastermek igin kullarulrr,

edilmesl,

Yuzeylertn cok savroa aym czel islemlem clmast durumcnda sembol

~. 9=3 ~a
50/ (J)
Yazev yanmda durur. [sflsnaiar parantez icerisine ahmr.

Taslanrrus

ij"~ , :j~~

"xromlanrrus

r-------~~+-----------------~----------------~H
OZ81 yOzey bilgilerinin kaydedilmesi Jcln sembol

poztsyon numarasnun

.vanlerl tenuma ttarf olaratl blr temel sembol araClhglyla kur;:i.iltulmu~olarakkeydeolllr. Bunan anlarru ar;;lklanmahdlr.

Semboldekf munterit verilerln konumu a) ~m iQinde veya N piJrOzlOIOk slnllindaki Ra piirOzlOIOk degeri b) Urelim yantemi yOzey islerni veya kaplarr.a
0) Eses uzunluk d) lslerno izlerinin yon" 0) En fazla i,lenecek kallnllk, mm I) Diger pOrOzlulOk degerleri, Ornejm

Rz

]
SZ
160
'100

Rastgele

63

25

25

12,5'

6,3

3,2

>Z"Z
'V'\l'Y

40

.25

16

10

6,3

3,2

1,6

1,6

16

6,3

2,5

1,6

0,8

0,4

0,2

0,4

0,1

0,1

0,Q25

Yuzey sertle§tlrme

1--------1
lslah edil· ml~ ,00,5aHB 2,5/187,5

kf-~~
L. .
.=.J

WA~~.
~

sementasyan
nokla.J

t-

. 61.gme noktasr
kartar tabekasr sarlle~tl~ilml§

',2 d8~1~1irlli3blllr cierak s&rtle~llrilmle-

tlUiOn

krerm 1§18n.m[~.600 + 1~O HV30 Ol90 noktaer 1 Rill 450 .. 1,8 _+

..... lilenml1jl66 -+- SRC Eht .. O.S + :e ~O,2 saWn KIi•.mm Karb(J;rasyom.J
ltabull;ll;t!lebillr.

-----

sartla~tirllmi;;; ... mans8 v~~lenmlll 8+3 HRC 5

1,:3 6roo no~tasl 2 abt 45"0'• 1,2 + (;:

tsereuenmemts alaniar ser-tesnrllrneyecek VB mensvrsen-neyecek. sembouar, bilgilar yerla§tlrllmelldir. alttan va saOdan yazuacak sekllde $ayet sadscc Ra degar! veriliyorsa, ssrnbo! her durumda yerle~tirillr. Veriler alttan va sa!)dan okunabilir olmahd-r. el~a r'1oklaslnm vaslflandlrllmaSI

Ol~(j nokissl ,.rdesertle:~m~ derlnllQliRI"11r 450 HV 3.0 en"az 1.8 mm llk sel1la~me.,eMyOke-ak 3.1 mm lutmalldlr.

sertllk

YOzey •• "111158-63 HRC ar"asmda olmahdtr ayarlanabl!lr derln!lgi 0.8 ... 1,0 mm dir.

81

82

YF vukan

61~iJ lark.

AF
T

A~agl

oiltO

f a rkr

Tolerans

EbO~AO+VF

~uw.~.,., '·\'.·..·';.',-.. _ _," _

,

r--....:;:::::!=::;.

,..---~=:;--,~~~~==~~~.~~ .I '. II
~
.

"~I1J .".
m
in

~EkO-E~O

EkS~EbO-EkO

83

84

~.~~.~:;::;n~.
Nominal 011'" alam toleram "_- u:z:ennd_e
... 9

kadar

i'e
,

D~'''r'''"
.01. tolerans~
Ge~i9 tolerans sahalan BuyUk x' e '__ '\.
UI,!<,L

C~ijiP~
Nominal olgO alan] ... uzerince ... e

~,~::V~,"":~-;i~~)f%f~9:lIiiJ"'f;i7,I!iI1i~~'¢b~j~d1!! ".
yuzByleri Buyuk 0190 sahalan h9

ISO-Toleranslal'.

DIN 7154 T1 (8:66)

i~

DI. tolerans yuzeyleri Ge~i~ tolerans sahalan jS kG

_ 19

19

D'~ tolerans Bo~luk tolerans d9

i,
toleran

DI~ tolerans Bo§luk tolerans

yiizeyi

B~yqll t~~f:~i
51~Ci p5 _ f7

Bostuk

.I~-

Bo~luk

mm 1•.. 3
3 ... 6

~ .;. ~O
+HO

05

+ 4 .+ 6 + 8 + 10 0+ 4 + 6 _~_ 4 ~ 2 0 +6 +9 +13 ,1'1 5 ~ 2 + 1 + 8 + 12

-°

n5

g6

ns

j6

k6!T16

n6

,6

56

kadar mm 1...3 3".6

®
+14 0 +18 0 +22 0 +27 0

oierans yuzeyi

+ 1~ I~ .~ ~ 2 v 1- '" - 8 +1201-2210-4 1-12 -

61~' '"
0 +6 8-2

01 + ~ 1.+ ~. + 8 + 10 1+ !~I + 2(j v + 2 + 41+ tu + 14

20 45 30 60 40 76 50 93

98 14 28 20 38

oa

0 25
0 30

+9

+1~ +1~+23+~ 1.+ ~ + o + 15 +

'0

~ ~ -

,~
+ + + + 34 20
46,

ED
+

yuzeyl

sahalan d9

eo

al'
• 270

330

ell - 60 -120

hl1 0 60 0 75 0 90

h9

20 45
30

- 25
0 30 36

-t-

75

28

270 - 70 345 -145 280 370 290 400 - 80 -170 - 95 -205

60 75 50

6... 10 10... 14 14... 18 18... 24 24, .. 30 30... 40 40... 50 50 ... 65

~O

0 + 7 +10 -,6-2+1+10+15

+16

+21

+1~ 1- ~~, - 5 0 I +2? ul-~"-14-9!+18 1-!6 - 6 0.+ • 0 1- 34 ~17 -11 -

.+10, +15 +~~I+ ~ +32 + +6+'JUI+,0+23 ~+',~ ~+

H H

6 .. ,10 10... 14 14... 18 1!L.24 24... 30 30 ... 40 40... 50

-25 - 47 32

0 35 0 43

+ 56 + 34 + 67 + 40 + 72 + 45
+' $7

+ 90 0 +110 0

-4(l

oo-

0 + S +12 +20 8 - 3 + 1 +12

+26 +18

8 +12, +18 +231+ 3 + 1 + 1 +121+

LO

- 59

- 93

-110

-43

.;. 3

+ 9 +15 +24 '+31 9 - 4 + 2 +15 +22

+21 1- 2() - 7 0 + ~ +15 +21 +28 1+ +~ 0 1- 41 -2() -13 ~ 4 .. 2 + 8 +151+ = + o~

~l

+33 0

-117

- 65

40 -

-73 - 50
89

0 52

+ 81 + 48 + 99 + 60 + 109 + 70 + 133 + 87 +148 + 102 + 178 +124 + 198 + 144 +233 +170 +253 +190 +273 +210

+ 54 + 97 + 64 + 119

+ 130 0

300

430 310 470

-110 -240 -120

-65 -117

0 -130

0 52

+39 0

- 80 -142

0 62

+ SO

+160

+ 136 + 97 + 16B +122 + 192 +146 +232 +178 +264 +210 +311 +248 +343 +280 +373 +310 +422 +350 +457 +385 +497 +425 ·+556 +475 +606 +525 +679 +590

-280

65... 80
1!.O ...

19 0·-13

0 +12 -7

+21 +2

+33 +20

+45 +32

+30 - ~ 0-",,-29

-10

0 +12 -19 -7

+21 +2

+30 +11

+ 60 +72 +39 + 41 + +20~,~1~~

53

50... 65 65 ... 80 80 ... 100 100, .. 120 120... 140 140... 160

+46 0

-100 -174

- 60 -106

74

+190 0

320 -130 480 -290 340 -140 630 -330 -150 -340 -170

- 80 -142

-160

62

1oo

100... 120
120... 1'1<) 140... 160 160... 180 180,..200

22 D

0 +13 +25 +38 -15 - 9 + 3 +23

+52 +37

+35 _ ~~ -12 0_ " -34

0 +13 +25 '+35 -22 - 9 + 3 +13

.: ~~1'f92 +45 -t- d'l+ 71' +23 ~

~1~1~~

- 360 - 550 ~ 380

-100 -174

0 -190

0 74

+54

-120 -207

- 72 -126

0
87

+220

- 600 -390
630

0 - 410 -180
460 710 520 770

-120 -207

0 -220

87

II

-400 -145 -245 0

0

25

o
-18

+14 -11

+28

+45

+61 +43

+40

43 -14

+ 14 +.28 +40 -11

+63 0

-145 -245

85 -100

+250 0

-200 ~450 -210 -460

+ 3 +27

o-

83 ~39 -25

+ 3 + 15

-148

160... 180 o +16 o -20 -13 +33 +51 +70 +46 o 50 -15 96i -44 0 +16 -29 -13 +33 +46 +BO:1~ +31 :~~ 180... 200 +72 -170

580 -230 - 830 -480 660 950 -240 -530 -Z60 -550 -280 -670 -300 -620 -330 -650 -360 -720 -400 -760 -440 -840 -4S0
-B8Q

-250

-100

200 ... 225

225... 250 250 ... 280

+ 4 +31 +50

+ 4 +17

i!l:~

-100
-172

0 -115

+308 +236 +330 +25B +356 +284 +396 +315 +431 +350 +479 +390 +524 +435 +587 +490 +637 +540

+290
Q

-170 -285

0 -115

200 .. ,225
0 225, ..250

!1~:1~

-285

- 740 -; 1030 - 820 -1110 - 920 -1240 -1050 -1370 -1200 -1560 -1350 -1710 ~1500

-290

,3:.
o

280... 315
315,..355 355... 400 400 .. .450 450 ... 500

0 +16 -28 -16

·36 +57 + 4 +34

+79 +56

+52 0

- 56! -17 -1013 -49

0 +16 +36 +52 -32 --;,16 + 4 +20

,+ 126 +190 +66 '+94 +158 +34 ~1~.!~~~

250 ... 280 280, ..316

315... 355 355".400 400, ••450 450 .. ,500

+81 0

-190 -320

-110 -191

0 -130

+320 0

-190 -320

0 -320

0 -130

+36 o

0 +1840 +62 -25 -18 + 4 +37

+87 +62

+57 0

-~~ -18 -' '" -54

0 +18 +40 +57 -36 -IS + 4 +21

+73 +37

!1~!1~
I~ 132

!i~i!~.

+89 0

-210

-350

-120 -214

0 -140

"'40 a

0 +20 -27 -20

+ 5 +40 +67

+45

+67

+~5

+63 I-,~ 01-131

-20 -60

0 +20 -40 -20

+45 +63 5 +23

+aol:l~~':~~~ +401'.'''''+;192. +252

~
-

+360 0

-350

-210

-360

0 -140

+97 _o

-.230

-~85 -232

-135

-155

+400 0

-1900
-1650 -l050

-230 -385

-400

0 -155

\11',1" ..\1.

\ll;SI,I",(iT\IJI.T.-\ltlJ)i,,\I'

85

86

150-Taleranslarl
~4,~\'

DIN 7155 Ttl (8.66)

',.~,1_f,;;"'{~~~i2~~;rt&9!~.~
. D'~
tolerans yuzeyJ

Ie; (olerans yuzeylen

Bosluk tolerans sat-alan

.. ~~mal N ol9U alan! ... uzenrroe ... e kadar mm

®
,h9,
25

bOyOk 6190 tol~ran.s

y.tJzeYI

S' ,
hl i
. "

Di,

Ie; tolerans yuzey'

Bo~luk tolerans sahaian

ell +120 + 60 +145 + 70

010 + 60 + 20 + 78 r ,3D

~9 + 39 + 14

Fa + 20 +6 + 28 + 10 + 35 + 13 + 43 + 16

Hl1 + 60

. H8 +14

pg

All

ell

011 + 80 + 20 + 30

H11 + 60

1 ... 3 3... 6 6... 10

10; ..

-5 -

4
I)

+ 6 +2 -2 -4 '0 - 4 - 8 -10
+

-6

-12

1+ 1~+12 8 1+ e + 2.
0

+10 +4 0 -2 0 - 6 -10 -12

-41-·1t1-!~ -141-211-

c»

1... 3 L.B

o
6

5 - 1 - 51- 9 0 -3 -9 -131-17-8

j,.

6 31 12 42 15 51 18
61

'60

o
o

+ 330 + 120 + 270 + 60 345 + 270

f -i-i-

18

o o
B

+ ~ ,~~
+11

=1~=lH:::~~ - ~ ,: ~~
- 9 -15 -20 -26 -18' -31 -21 _37 0 -11

22 + 16 + 12 + 6 + 3 0 - 41- \ 1- I,! 1+ 10 + 4 0 -6 -9 -12 -161-2,1-:21 :2~ +1~ ~ ~ ~1~ -1~ 0 -18

=1~1=1'1=~lH
--}a
L

-30

o o
o

+
-l-

50 + 20 + 25 61

+ 75

+18

'ni

145 70

+ 105 + 75

+6 - 4 -' 5 -15

1+ 34 +24 +18 +10 + 6 1+ 16 + 6 0 - S -12

-_!~.-239'
~"-

S.•. lQ 10.•.18 18... 30 30 ... 40 40... 50 -

36 43

+ 170
80

+·98
40

+ 90
0

+ 22
+27

a-

90

+ tl70 + 170 + 280 + 80 + 400 +205 + 290 + 95 + 430 +240 + 300 + 110 + 470 +280 + 310 +120 + 480 +290 + 320 + 130 + 530 + 340 + 550 + 360 +330 + 140 +340 + 160 +390 + 170 +400 +180

+ 130 + 40 + 160 + 50 -;-195 + 65 +240 + 80

+ 90 0 + 110 0 +130 0 +160 0

+206 + 95

+120 + 50 +149

+ 76 + 32

+110
0

110 1~

18... 30 30 .. AO 40 ... 50 .50... 65 65... 80

+13

oo

+ 8 - 4 -11 5 -17 -24

0 1+ 41 +28 +21 +12 + 6 0 7-13 1+ 20 + 7 0 - 9 -15 -21 =28!0 1+ 50 +34 +25 +14 -II! 25 9 0 -11

201- 2~ 4i,- 4S

52'

+ 110
+280

+240

65

+ 40
+112 +50

+ 92

+ 20
+ 64 +25

+ 63

+130 0 +160 0

+33 0 -;-39

22' 74

-11

+16

+10 - 4 -12 - 6 -20 -28

1+

+7 0 - 61- 251- 34 -18 -25 -331_ 5Ci- '59

62

+ 120 f----- +180 +290 + 130 +80

o-

26 0 88 -,160

-1:1

+19

o-

+13 - 5 -14 6 -24 -33

-26 -45

0 1+ +40 -19' 1+ 30 +10

~2

+30 +18 0 -12

+9 0 -21 -30
1- ~I,~~

50... 66 66:..80 -

+330 + 140 01-74 +340 + 150 +390 + 170 Ill-B1 +400 +180 +450 +200 + 460 +210 +480 +230

+220 + 100

+ 134 + 60

+ 76 + 30

+ 190
0

+46

_ 32 -106

-190

+290 +100

+ 190 '0

80... 100
100... 120 12Q ... 14O 140 ... 160 I------i 160... 180 180,.. 200 200 ... 225 '1-'-----1

-16

+22

+16 - 6 -16 - 6-28 -38

-30 -52

0 1+ 71 +47 +35 +22 -22 1+ 3€ + 12 0 -13

+10 -25

'01- '" 0 _101-35 -451'lll-'6E 1- 7f I-H)i

80 ... 100 100... 120 120 ... 140 -

+260 + 120

+ 159 + 72

+ 90 + 36

+220 0

+54

- 37 -124

+ 600 D + 380 -22lJ + 630 + 410 0 -25IJ

+340 + 120

+220 0

c
-18

+25

+18

8 -20 -45

-36 -61

o
-25

+ 710 +450 + 305 + 145 + 185 + 85 + 106

1+ 83 +54 1+ 43 +14

+40

+26 _14

+12 -28 -40

01--140... 160 1-----i-1oo 160... 180 -

+ 250
0

+63

_ 43 -143

o-

7 -33

43

+ 460 +200 + 770 +460 + 520 . +210

+395 + 145

+250 0

+ 820 +480
+ 580 +230

o
-20

+29

+22

- 8 -22 -51

-41' -70 -29

+ 96 +61 + 50 + 15

+413 +30 o -16

+13 -33 -46

- 60 -lOS
_14 106
1-

o-

7 -37

1,-1!3 -60 I-I~t '-159

.s

-15i

180... 200 200... 22S I-----j 225... 250 ~ ... 280

226...250
, 250... 280 1'280 ... 31

::1~~ '=1~~

+530 +240 Oil-+550 +260 -115 I-+570 +280 +620

+355 + 170

+215 + 100

+122 + 50

+290 0

+72

50

o
-290

+ 950 +530
+ 660 +240 + 1030 +550 + 740 +260 +1110 +570 + 820 +280 +460 + 170 +290

-165'

-23

+32 +259 -25 o - 7 -41 -67

-47 -79

-32

0 1+ 109 + 69 +52 +36 + 16 0 56 + 17 0 -161-36 -52

+ 1240 + 520
+190 +240 +110 + 137 + 56 +320 0 +81

1+

280 ... 315

-130

+300 f---- +400 +650 +330

56,

0 -320

-186

+ 1050 +330

+300 + 510 +320 + 1370 + 650 + 190 0 + 920

,315... 355'
355 ....400
400 ...

-25

+36 +29 -10 o - 7 -46

-26 -62

-510

315... 355 355 ... 400 -140

+ 720 Of--+360 + 760 +400 +440 + 210 +265 + 125 +151 + 62 +360 0 +89

-'01 -36

- 62 -202

0 -360

~-+~---i

+ 1560 +720 + 1200 + 360

+ 570 ", 360 +,210 a

+ 1710 + 760 +1350 +400

450

450 ... 500

-27

+40 +33 -10 o -'71-50.

-2-7 -67

-55 -95

0 -40

1+ 131 +83 + 68 +20

+63 +43 0 -20

.+ 18 0 -45 -63

400 ... 450

o
-155

450 ... 500

+840 +440 +880 +480

+ 1900 +840
+480 +230 +290 +135 +165 + 68 +400 0 +97 -68' -223

-400

+1500 +440 +2050 +880 + 1650 +480

+630 +230

+400

87·

88

!}ayet

lmalat neoeraerthcen dolay: l=i parcalanrun b-io;;irnVB kcnum nattan belli strurtarca otmasr gerElkiyorsa 0 zarnan bi~im ve KOnUIT1toleranslan taknik gizimlerde gb5lerilir, Ref~ran~

..

Beterans qizgisi Heterans Ot;:geni

Tolerans
I

clzlmlere kaydedlllr.

H
Tclarans ~eI'Qe\l'e.slnlnbOyu!l8irl

Y., ~
,6

Reterans

aleman

Hki)nLJn sembola

Heferans blr yuzey veya bir,lzgidir

'tolerans ya blr yOzay Oz-erh"le. sya blr yizgi v O:zerlnde bellrtllir

1110h

j;Jeterans o;:apm dl~ yOzeyl veya kanahn yOzoyldlr

Tolezans bu yUz!lyle veya blr 91zglile alekeMli. Telerana dell~ln crta dQzlemi \Ie .;apm eksani lie IIi~kllid,r, Tolarans or1ak eksenle .ey. ok •• n II,glolll. Ilgllldlr.

veya ona "'gldlr.

Ae!erans ortak; ekeen

~ Y"" yOk,.kllgi
AQjklama Yatak imal ~ekli Slllndirln tclsrana verllen ekaenl (Di$ sillf1dlr) mrn t;apil blr slllndlr dahlllnds bulunmalldlr.
t:lll

T(}letan:s Btlolgesl

YOk tUrO

0.04

H Bile~ik rady.l,

m
k.onik rulman

J K M

yOk

DOzIElmeellik

Ha1if eksenel

yiik

Eksenel makarah yataklar

h k

G E

0
l
~

DalreaelIlk

VOklenme

YOklenme

I J::I
r-.
Clzgi blglmi

.
~

t8{ (it fB $

cTI

Tolerane veri len y(h:ey t '" 0.08 mm araftkhlkl pa~alel dUzlem arasrnda bul-U1'lmalldlr.

Eksene dlkey her keslt d(Jzlamlnde t 0.08 mm aralikli Iki e~,mGI'I~ezllcember araslndakl o.t)lgede bulunmalld1r ~
cr

Silind~rt!l tolerans vertlan dl!? vuzeyl,

t", 0.2 mm arahkh ekaenel clarak yan yana duran ikl slli-ndir araamca bulunmek zorundacnr.

Qevresel yOk

Orta

k m m m

Noktasal
yOk

Oevsek gegme kabul edilebilir

[stemlen
biiyOklOk

J H G F

Yuksek

"

Nokla

sa i

yOk

Gev.ek gegme kabul edilebilir

istenilen bOyOklOkle

Qevresel yOk

Slkl

Yii:!ElY·
bllJimi

&EJ &r@

'rolsrans verden proiil1 '" 0.06 mm lik caph daimler arasmdakl areh'da smntanan ikl dl'1 r,;:izgiarasmda
bulunmahdrr.

~
t(Llra

Tclerans venlen yuzey t = 0,3 mrn'lik .;;apll cembere mesatesl smntanan lkl dl§ y(.)z.sy arasrrda hulunrnatuhr. Kure orta ncktesr qeometrlk clatak

idea! yuzeyde

bulunur

~
91

89

Bi~im v,e Konum Tolel'anslarl

olerans
Sembol aleman ve Qizim BilgiJeri A<;lklama Tolerans Bolgesi

turu

Toler:ans veri!en

II
H
"£
'0

Paralellik

Q¥rh%21;
~

Tolerans verilen elema.n A eksen c;:izgisine paralel iki duztem arasmda 0.3 mm arahkh olrnalrdrr.

t '"

ete:
A

t9 "C -84 -78 -135 -140 -205 - 57" -220 .,..183 -190 -219 -210

t9 "C ~82 ~ 33 - 0,6 - 30 -190 -78 -191 -162 -43 -183 -196 -263

A
W/m'K

)'/AL 0,81 0.92 0,62 0,39 0;96 0,62 1,00 1,27 0,69 1,00 1,00 6,92

cp3l

C",41

•K
1,33

'" l_
e

:?!

Diklik

" >-

Tolerans verjlen duz yuzey B eksen clzrjistre dikey ve perejet duzlemfer arasmda t "" 0.04 mm arahkh olmahd:r.

~.

l
B

0.905 0,596 2.088 5,51 1.25 1,9B 4,261 0,967 1,531 1;,0 0,657 1,547 1,106 0,967 0,Q7

O,O;!! 0,024 0.016 0,010 0,025 0,016 0,026 0,033 0,018 0,026 0,026.' 0,18

1,64 2,06

1,56

1.06 0,82 1,005 2,19 0;91 1,04 14,24

0,75 0,63 0,716 1,68 0,65 0,74 10,10

L.

Egim (Egiklikl)

~"l
~~

Tolerans verilen egimli yuzey t = 0.2 mm arauku iki paralsl eksen dcprultusuua eqirnli duzlern arasmda clmahdrr. Geometrik ideal agl 60e.'lik bir eqim acrsrdn.

d
~.
,

2,00 1,43 1,25 0,09

o,n

1,293

-$;;;

·ell
Poztsyon

~ 0,08
~3'~j~gi I

§J [@~-@J
A
.".

c:

B
~,

:?! OJ

'"

'" B
>-

!"

Ortak - markezlif

kve
Eksenellik

E c

"

'"
-

!.I'"~t

Tolerans verilen i;?aretli gizgilerin her bir iki paralel ve geomelrik ideal yerde t ~ 0.08 mm aralikh eslt uzakhktaki dlizlem Ozerinde olrnahdtr.

Millerin toerans

verilen ktsrmrun eksenl

0,3 mm 9apll A·B eksen 9izgisi boyunca

silindirin ig'inde olrnahdu.

~
0,91 0,76 ... q,86

Slrnetrl

~
Dairesel Hareket

Kanalm toterans verilen orta duzlemi her iki dl!j yOzeyinin E dOzremine simetrik qlarak durduqu t -= 0.05 mm araliklt lkl paralel dDz'lem arasmda curmahdu.

~ 0,83 ,

;;;
<D

~
rn

:§
OJ
II)

I
Dogrusal Hareket

AB eksen ~jzgjsine sahip milin dondOrOlmesi ile olusan yalpalama 61c;umduzleminde ekse-ne ·dikey t mrn'yi asmabdrr.

her 0.3

.J:~
Madde
~~,

:?!

'" B rn
0;

'"
c

Dairesel Hareket

rn

LI
D09ru5al Hareket

+It"t;
~

F eksen ((izgisine sahip milin donrnesinde her oleum silindirindeki salgl t = 0.3 mm'yl asmamauorr

C-O eksen «;izgisine saip datresel harekstte ve eksenel yalpalamada yuzgeylerin butun noktalanrun t:;:: 00.3 mm dahilinde olrnahdir.

(')

"

F ekseni etratmdaki dalrssel harekette

ve radyal salqida yOzeyin bOIOn noktalan t ~ 0.2 mm olmahcrr.

92

••
~

69,1 61 46

0,0000175

93

~ _it' ••
Madde
YOj)unluk

Madde Dege~reri

Malzeme Numarasl
Melzeme numaralan bilg; 1~I&nmesi Illln ger&kll alan blr dDzenleme slsteml oJu~tururlar. 0 1 2 3
4· a

~:%~:t,;;; '~
~rime sjcakl.~. 1,013 bar'da 'C

DIN 17007 T1 ".4 (4.59,9.61, 1.71, 7.63) Ana grup 1~lntamtlc, say.lar
Ham demir, ferro .a1~lmlarj dOkme de-mif
Qolik, ysllk dOkOm

.~'~ '~~. ~k~7'~~~'iJ,''if!'~;''~~·,i,l

~SISI

kg/~m3
CUZn ala§i,ml 8u%

D.mlr,•• fIFe)
Ores yaOI AI91

8.4 ... 8.7 0,92 7,87 6,1 0,92".0,94 2,3 2,4 ... 2,7 19,3 2,24

900 ... 1000 0 1536 1570 30... 175 12!1O ~ 700 1064 a3800

"

Kaynama s.cakl.~. 1,013 i bar'ca 'C

Ozgulerime I,OI3.bar'da q kJ/kg

Is. IletkenliOI 20'C'I:I.

,\

Ortatama
tl-ZgQIISI

kepasltesl

2300

"

O..,,100·C

Qzglil Diren• 20'C'de "2D Q·mm'/m

lhama katsay.s. 0..,,100·C 1/'Cod.'/K

.IX

W/m·K 105 2,3 61 O,58lpul".1 0,21 0,45 0,81 310

c kJ/kg' 0,39 2,09 0,47 0,67

,~

Ornek:

Malzeme Anagrup 1. yalik, Cellk dOkum

II

IT'¥.
Tlir numarast 01 genel yapl veliili 16 say. numsrast SlstematlSjI

II

ozelliksaY'SI, 0 bellr.lz 7 soguk haddeleme

Damlr clmeyan aQIi' melalleor Hatlt melBller M.elal ofmayan I, mglzsmesi Ie;:kullamm 191nearaeet

100 3070 300

Oemlroksl' (Pa.)

...

167 332 276

0,05 ...0,07 0,0000186 0,000051 0,13 0,000012

1. Ana Grup geliSjlnin

Cam (QuafZCam) Allin (Au) (;),.11110)

2707 ,.4200 .. 4000

-,

1,09 0,83 0,13 (1,71 0,50 0,80 2,1...2,9 0,13 0,23

t. Ana GtUP 'ie~lktekl Tanltn'J'1 sayrlannm anlaml

2 ve 3, basamak tOr erruf ve 5. bEisamsk saYI numaraer Say, nurneralac bllei?lm kOf1usunde gerl almemaz .
4

6. Basarnak \;lflllk kazarurn 7. Basamak ~~Iem durumu

67

168 58

'10'8 0,022

0,0000006 '0,0000142 0,0000078

2. ve 3. basamak, TOr no 00 01 ... 02 03 ... 07

08 ... 09

tOr numaratannm TO'&lnll.

anlaml TOrno Ala$lmtr Cellkler 20 ... 28 34 35 36 ... 39

40 ... 45 47 ... 48

TOr "lnlfl T.klm ,~"kI.rl H",ellkl.rl

Ai?lnmaya dayarukll oelikler
Aulman va- yatak l1ellkle~1

Son me'.' (K2DI Tahta (~"ru)

DOkma dEntl"ir

7,25 . 1160... 1200 14,8 >2000 0,20".0,72 22,4 5,0 3,5 1,6... ",9 8,89 2443 113.6

2600

126
135

81,4 . 0,00.,.0,17 59 0,44

0,6 ... 1,6. 0.0000105 0,000005 .. 0,00004"

KOlio vo kallteli callkler Tlcari VB temel Genel yap. geliklerl al.,rmSrz Kalit.li csllkler, ala,lmslz 6zel tlpier, Ticari VB temel 991ikler

32... 33

Irl<!yum (Irl Iyad(I)

Karbon k6murO (C)

3800

>4350 183

Konsantan Mantar AiOminyumtrloksit (AI,O,)

Kok

0,) ... 0,3

.1260

-.
-

,..2400
-

62

0,053

0,0000065

~~d~~~~tn Mo\
Matin-ezYlJm-AJ~lm
Mangen

~ 1,8
i

3,~ ... 4,O 8,95 1,74· 7,43 10,22 0,97 - 8.91 8,55 1,62 21,5 1,05

2050 1083 650

~ 630 1244 2620 97,8 1455 2468 44 1769

2700 ~2595

1120

Mollbden (Mo) Sodyum (N.)

Nlkel(Ni)

(Mn)

1500 2095

45!JO

'287

251

213 195

0.5:1
0,83 0,41 1.7... 2,1 0,96 0,39 1,04

0.00000118
0,0000162

90 91. ..99 10 11... 12 15... 18

0,18 23 0,04 ... 0.06 12 ... 23 384 172 46 ... 139 21 145 126 59. 53 70 0,17 .1,61i 9,9 0.04 ... 0,06 0,2 0.2 407 9,1 48 ... 58 14 0.24 54 15,5 -28 31.4 130 113 65,7

0,49

Digs, ozsltlpter

0,0179
0;044 0,39 0,054 0,04 0,095 0,217

Alasimsrz Klvm6tli Cefjkler

Fiziksel olarak qenel ozelliklere sah'p gelikler

0.48
0,26 1.3 0,45 0,273 0,80.0,13 1,3 11,211. 0,8

0.0000065 0,000017 0,000026

Takrm oefiklerl celil:! sayllarll1tn anlarm

49 50 ... 84 B5 88

Flaiksel clarak hususl O:<:elllkieresahlp demlr rnalsemeler. Paslanmaz. geJlkier S,cagl dayanlkll celikler YOks.sk lSI '991101
vapr ~elikls(1

Aiollu gellkler sen ala~lmlar.

",

0,0000:145 0.000023 0,0000952 0.000071 0.000013 0,0000071 0.000009 0.00007

6. ve 7. basamaktakl 16.bagam •. 0 1 2 3 4 5 6

Callk .Ia •• mlarl IQretme vontemlerl

BalirsJz veya anlarnse Dinlenmemj~ Thomas ~8-II~1 Dinlenmi~ Dlger Dlger Thomas 991i9i blr erltme blr erftme IOrQ ornrenrremrs tOrQ di!'1le:nml:;. 9slfgi caligi

Nlyoo(Nbl
FoSfor san

890 2730 ~48oo 4300

113 306 288 21 113

PI.lin IPI)
Pollsten PorsBlen

{PJ

280

«vv.rs, llin1(SiD2) I<bpOklO k.u~"~ «OkO"(S)

Selen, klrmlZI (Se) GOmO~ (Ag)

2,3..,2,5 2.1...2;5 0,06.,,0,25 2.07

4,4

~1500 1480

2230
-

0,099
1010 10"

7.ba sa mal .0 1 2 3 4

tSlllglem dururnu i§lem yok ya da sirnrh Normalle§tirme tav. Kolay talas kald,rmak i9in 1511 i§lem gOrmO§ KlfIlganl.k i9in islah edilmi~ lslah edilmi§ Sert rslah edilmi§ Soguk haddelenmi§ Yay ser1lig;nde haddelenrnls Ozei verilere gore ISIIi,lem'QBrmOs
normal
senlestllilmi : 1.D037.61

Yurnusatrna tavi

Dlnlenmernls

Blemens-Manln

5
6 7 8 9

Dinla.hmi~ Siemens-Martin

Dinlef1memf~ oksljen DfienmiljlgeJik

Dlnlenmj~ .oksljen uflenmi~ ~elik

0,000004 0,000008

Elektro e;:eUk

10,5 2,33
2,4

.113 220 961,5 1423 1460

344.6 66B 2190 2355 2500

105
205

49 83

0,70 0,33 0,23 0,75 1,0531 0,49 0,51 1,02 0; 14 0,47 0,12 0.50 0,13 0,4 0,24

0,015

0.0000197

ornek: St 37-2 i in i malzemesinin lam nurnaralandmlmas: so le verillr. duzenlenmi

SM-celn,

2 Demir Olmayan

Aglr Metalier

ve 3. Hafll Metalierin

Ana Gruplarln,"

Sistematlgi
aynlml§o olarak gosterir. 1. Ek sayl eri~ilen i~ safhlarlnl gasteri:r. Bunun

Dort basamakn tur numaratan metal alasrmtanrun cinsini ve miktarlanm temel metallere
(6. hane) durum grubunu g6sterir. 2. ek numara aolarm her i~ malzemesine gors farkhdtr. iss (7. hane] dururn gos1ergesine

Sllisyum(SI) Sllisyom karplt(SiC)

Ala~lmslz ifEllik
X 12 erNi 188

1658

83

7.85 7,9 1.35 16,6 4.5

19,1

2,3 '10· 0,0000042 0,14 ...0,18 0,0000115

Ta§-komOrO Tania! (Tal Tiian(li)

Uranyum (U) Vanadyum (VI Woffram{W)

2995

1450

5400
3280

172 .88
356

0,124
' 0.08

0,7

0.•0000065
0.0000082

0,000016

TOrno 2.0000 ... 2.1799 2.2000 ... 2.2499 2.3000 ... 2.3499 2.3500,.2.3999 2.4000 ... 2.4999 2.5000 .. .2.5999 2.6000 ..,2.6999 3.0000 ... 3.4999 3.5000 ... 3.5999 3.7000, .. 3,7999
NiCr6015 i§ malzerneslnln Baler

Ana Metal
9inko, xadmiyum
Kuryun Kalay Nikel, kobalt

6, basema

Durumgrubu
lslenmemls Yumusak
Soguk haodelenmls Soguk hadde-Ienmi§(Ara sertle~li-rm-e) "sert" ve OslO)

.6,12 19,27 7.13 7,29

.2) Life dogr-u capraz

1670 1133 1890 3390 419.5 231,9

=3S00 =3380 5500 907 2687

343 101 59

0,2
0,055 0,06 0,114

Yl..iksek etasnnh metaller

Yi..ik~8k ergime rnetalleri AlimOnyum Ma_gnezyurn Titan tam

1;lnko (Zn) Kalay.(Sn)

1)600"0 de

54

0,0000045 0.000029 .0,000 0;13.

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
soguk durumda

Makanik 90zelli lsryla

blr son Jslem yaprlmaden ser1le~lirilmi§, 50guk clarak scnradan soguk olarak scnraden f~lenmi~ i!il~enmi!}.

senlestlrllmls,
i:;;lemler

SOgUK kanlasma

ozer

clmaoan lavlanmt§ (omegi.n stablltavtarne)

3) 1000~C Ozerlnde

otarak

numarelandrrdrnasr

hacdetenerek

kaulastmlrrus: .2.4867.21

94

95

CeUk ve Dokme Demir Turlerlnln Krsaltmalan

DIN normlan Kitabl3 (1983)

ile ilgili DIN EN 10027

3. DIN Norrnlan onceki DIN 17006'mn yerlne qecen DIN Norm kltabr 3. cellklerin tamrnlandmlmast yayinlanana kadar ge,erlidir.

Tamtun
harf

Anlam Ala~lmSIZ yapl.geligi Cekme smm verilen yapl celikleri Lamelli gralilli dokrne dernir Karessl grali!li cokrne demir

Ornek

Tarunrn hart!

Anlam Siyah vumosak dokurn Beyaz yurnusak dokum yelik ooknm Kokil dbkum (pres dokom) Savurma dBHim (SantnfuJ dbkOm)

Ornek GTS-55

St

St 37-2
StE 39

StE
GG GGG

GG-20 GOO-60

GT GTW GS GK GZ

GTW-35 GS-52
GK-AIMg3

GZ-X12Cr14

51, GG, GS, GTS ve GTW'lerde dogrudan sklenen sayrrun 9.S1 iakt6rayle carpirru vasrtasiyla (N/mm2f otarak aide edilir. StE'lerdeise buna karsm garantili r;:ek!J1e_ srrun elde edillr.

en dO,Ok cekrne mukavemeti

DG:;;uk oranda metal olmayan katknan lceren t;;elikler, cekmeve uygl.ln .;:em~ler, yay ve tekrm celllderl

Ala~lImslZ <;:elikler
Tamtmaflarfl

Anlam

Ornek

Tarutrm

harf

Anlam
8irinci SIM tak~m geligJ lklncl 3, simi takrm r;:eligi takrm 9sligi ~eligi

Omek

C f k

Karbon i'iarEt
Alevli
\113

C 15
sertlesmeye uygun

encukslyon
VB

Cf 53 Ck 10 Cm 35 Cq 15

W1 W2

C 105 Wl
C 105 W2 C 60 W3 C 85 WS

Du:;;uk tester Kukur!

kiJkurt iyerigi emnlyetn qertmes!

W3
WS

81111f

T
C

iy8rigillin

Ozel amachtasrm

T
Kullanrm

~
ve
0

Soguk cekllmls ceuder

Hadoa

tcli ifeligi

DB

tarutrm harllerindeki eklenen sayilar karbon iQerigini % olarak gosieririer. Celikler

M
p D R

amant:
iQin h.ususi

l Tane. a~a. p.ta.SYOrJ.lu saclar manyetik ozeltikler. De~in cekmeye uygun

_]Fe
.

omeuer

D'I01

Alas.mll

Soguk bicirnlendirmeye

u-yguJ'l

Metallerin ktsaltrlnus adla-mm ilk sayrlan. yuzdelik aglrllglndaki karbon i~erigini bellrtlrler. C harfi burada yaalmaa. Oaha sonre aglrllk yuzdesinin srrelarnaetncakl alasrrnlt elementlerinin kimyasal i§aretlerini ve aynca a§-agldaki faktorJef carpuan aglrllk yCtzdelerini gosterir.

___::r

Fe

410 Pb

Kaynakh bcru veya soguk profll imalatma uygun

t;::arplm Faktoru
to Cr
Cn Mn Krom Kabalt Mangan Ni

100
T V Titan vanadyurn Zlrkon C

1000 B8 Bar

Si
W

Nikel
Silisyurn Wolfram

AI Be
Cu Mo

AlimOnyum
Berilyurn Bakrr Molibden

Nb Pb

Niob Kursun

Karbon
Ki.ikur!:

Ta

Tantal

Zr

S N
Ce

Azol
Seryum

Alasrrn rniktarlanmn o 5'den fazla i~erikli olma durumunda carprrn taktoru kullan.lrnaz. Emniyetli bir tarurnlarr a ii,fin genellikle yuz kath C - igeriginin onuna bir X konur. Yuksak hrz gelikleri S harf ile alasrrnlan tarurnlarur. Woltram, molibden, vanadyum ve kobalt alasrrn yuzdeliklerinin srralanrnast izler.
Omek 6rnek %Oj6Ctav,eligi % 1.25 Mn, Or oranh % D.1BC, %.2,2 Or ve % 1.0 Mooranhk dayarukn r;elik dokumler ISLya °/",12 C, % 18 Cr ve % a Ni'~i kcrozyona dayanlkh oellk % 18 W, % 1 Mo, % 2 Vve %5Co'lu yi.iksek hlz ~eligi

Oksijern ahrums tarter FU Dinlenrnis celik FN Dmlenmernis o;elil< FF 01'el dinl.en.mi~99lik Kavnek ic;:in uygun cellk S Ozel kunamrri o2ellikleri KD So{juk blcsnlenclrmeye KZ yekme'l8 uygun KW Yuksak rsiya uygun YGzeytUru MB Pratik.le hatasaz

Fe 420-2 FN

Fe 360-1KW
uygun

FeP03MBRR

Blclrnlendlrme HK Soguk b~9imlendirilmi'i HW Srcak tligimlE!ndirilmi~ Yi.izey tipi RM Mat RL Parlak RN Yan mat 1511islern dU11.Imu T A Gerginlikleri giderme tavr yapllml§ TB vumuseme tSVI yapllml~ TC Tavlanml§j. TD Normanestirme tavr yapllml~ TF lslah edilml.~

FeP03RL

·T

16 MnCr5

X-12 CrNi

188

GS-18 erMD 910

S 18~1-2-5

Katlte

dereeesl He( biJ'inetalin Tarstma harf Yaslarmava Kalpta klsaltllrn!~ ~dlnd~fI Anlam kar§1 devamkh celik once yazuan tamtrm hartieri Ornek Tamtma barf Anlam Kaynak yapmaya elveri!?li

Qelik sallte derecesi A, B... Celik kahp d6ki.imli A, B geliginin kalite derecest geligl bicimlendirme % olarak c-cremrei Q.ellk saYISI Ala§:lm sjamantsn.

~ .

Orrrek

A G

A 25 CrMo 4
G-X 12Cr14 PSt 50-2 RSt 37-2 RRSt 34.7 RoSt 37-3

G1W-S38,12
TTStE-32

Temel rsaret C DO\l(jlmO~ hacdelenrnls Qekilmi§ yada cubuk d6kuimu§

dokumu
100 katl ~a.IlIJrms:ayl.$J aclar.

T
90

Cr4

Dcxurn malzemeten dovOlmu§ ve van diolenmis cellk c;:elikler Dinlenrnis

~u~!~~~
Ornek'l) Hadde tef

a~-a~lerlgln'n

100 katl 1'91"tamllm

2 CD 15 Cl? 30 Cr1

vuzds oram 'jag,dak; laktMerle carpihr.

Faktorler

~T
Si

18 C Ni 16

rt

4 10 100

Co Cr Mn N( AI N

Yo~un tsiya cayamkf Dmlenmemlg 'Celik dayarnkh ~eliK uygun

Ala~lm BUereenlerl ".

Belirli 5ze;Ii~I:~nC~~~t~I~~~ee~~~:;~~asl

RR
Ro

Ozeldlntenmls Kaynaldt boruiar

wf
Z
adrnda,n .sohra yaarlen

Hava kosuttanna

Partak, ceklrre

8a~lica klsa terutrm harfleri (lslern dlJrumu)

her bir metelln klsalillml§

G K
N

IYu~u§.atma tavr Soquk cekilrriis

Ncrmajesfjrme tavr

116

MnCr 5 G 9 SMn 28 K
45 N

SH U
V

USt 37-2 WTSt 37-3 ZSt 44-2

icin

etasnn

katkm

kallte

Pb·Ta

Be Cu Mo Nb Ti V PS

tarutrm hartlerl Soyulmu§

lslem g6rmemt~
lslah e(jilmi~

.Ck

42CrMo4V90 97

Ck.45 SH St 37.2 U

.._ r;::elikler gibi olan cellklerde lhtlvasmda taktOrler

Ornek: ~/o 17 ila 19 Cr ve % 0.12 C 0"", 17 ila 9 Ni lceren kcrozycna dayanlkh Krom-NikeH;el~kleri

96

Demir-Karbon Diyagraml
j"

YOzey veya yuz_ey klslmlan

Celik d6kOm

Modeldeki yuzeyler VEl potadaki parcesmm i~lenmi3mi~ vilzaylaf DOkilm parcasmdakl lelenecek

dokOm ic1n esas renkler yilzeylar

Mavi

Zambak

Kumm

Sari boyah

Sari boyaf

San bovah

SOkUlen model krsrm, model clvata ile sflklilen krsrm

veya yolluk

plakasr

Siyah Qereaveli

Austenlt + Seme-ntlt Ledeburlt

",deb"rn t 8ementlt

·%0,45G Fenit + Perfil

c ~.~ o.n
Periil

~i~1.2 C Perllt ... Semen1ii

98

Tav Renkleri

Tav

Is lsi

"C

AJa§lmslz tekrrn ~eliklerinde Tav rengi

Tav ISISI °G.

..

5501

A91k

san

200

~:>Ql

Saman saner

2!2llJ
Slqara i<;:mekyasaknr At;:lklB

Koyu

kmrnzt

fl8C1i

Artm

sansi

:100

ates yaxmak ~lg.ara icmek yasaknr

·Si..J ile sondOrmek

yaseknr

140)

Sartya

calan

aMi
25IJI
Forklift kuilamfrnaz Maize-me koymak ya da stoklamak yasextrr

kahvaranqi
Kiraz krrrmzrst

~
Su i~ilmez

lSOl

Bronz

krrmmsr

iig.ii -olniayanlafln~ gec;:i~leri vasaknr .

CJI

Afjlkkiraz

ktrttuztst

IIIItl

Kmnm

26~

AC;:lk kirmrzt

flSIJI
9QQ)

Erquvanl

Qck acrk knrruz:

Tehlikel1 yamcr maocerere kaf~1 uyan

Ze~irli maddelere uyen

kar§1

Yakrc

rnaddalere uyan

kar~1

Yei'ilimsi (Sanrnai) klrmizi

BI

At;:lk

A·' ~

yesllimsl

4\'. A,.·.,.. La, in

Dikkat Laser 1§lnI tehlikesi

ktrrmzt

'10001

Sari

1-

ForkliftJe tasunava

dikkat

YOI<;tosatma tehjkesl

Yuksek

germm lehlikesi

Aglk

san

Kuriermayolu

Kurtarrna

yonu:l.1

llk yarrnm

I.
I
I

Dur lsaren
Tehlike i§iafsli lornegin, ates, panama. 1§liI); enqel isareti Acil

IlmdaH;lkl§-

durum du§u

Gaz calkalama

Haste tasrma

Doktor

Yasek lsaretl
rnalzemesi

(ornegin tcmsek c;:ukur,

, Atese mudahele

1) Sanayi meslek kurutuslannm g(istergesi 2l Yatruzca diger kurtarma lsareueri ile baglallilli

clarak kuuanrtrnahdrr.

3) [rndat 91kl$ uzerine

konulrnahdn

Tammlayrcr

hart Antarm

Tenlike.sern"bolO Tehlike i~ar&lij

lsrtma veya baska ah~l!ml;;1n bir etkl clrnadan darbe ire dururmma gelsn katr ve SIVI

rnaoceler.

Ba§ka maddelerle ternes bzellikle yemcr rnaddelarte, b(JyClk uranda sarbest durumunda yakici Dian rnadde

edlnce.

sioaklrgi
kalrnae:

Difilzyon ila darlya vaya tatlrip edeWe-n macdeler

FerrJllk

235 255 275

Ko~ayca lutuiabil€ln madda
Normal SlcE!-kllkta raman \19 tUlu~abllen

Perlltlk

n
f'!"~rritlk

!?ayet dlikOm parcalan asmrnaya rnaruz kalrruyorsa veya yliksek kesrne hizt ile i~lenme6IgerekiyorS(l o zarnan brinel eertlikteblr tarutrrn lsaretl tesbit adilir. - -"

lit

~~:I~e~a~~ral~~~:~~§ln
maddeler,

I~~~::b~~:~ F==";;'~ilJ;;.·====ir=====~~~~=
zararf

SaOhga

y,kme
11ukavemeti
KID!;>

~Uzaftiifal'~lrI

Adl

Ma.lz~m6 No

Rm

Nimm~

-y'" A~"i.e
i'Nt~~~

GGG·40

0,7040 0.'10,0 0.7QeO 0,7070

400

250 320 3S0

16

yok Iyl 1~I.nebllir. asmmaya kar~1btraz dlren91i govde yok lyll~len.blllr. ortelama derecell klrllgan vo mukavernen var, baglama parcelan. pres gilvdssl, pres kchannda Yilzey sortlestlrmesl iyi, dl§ll aglzlan. krank mill ve kavrama parcasr, zlnclr

G6G·SG
GGG-OO
~aJteri ecmavm
Teliljkell eiektrlk gsrjIJmlne kar;;1 uya(l

500
600 700,

GGG-7rn

Dokunrnaym! Govdede elektrik gerilimi vardlf

Ele-klnkli tehlikeye

akDmOlatorlerde
ka~~1uyan

GGG"NiCr 20 2 GGG-Ni 22

0.7660 0_7670 0_7673 0.7685

370 370 440 370 170 210 20 25 20 Sleek~ok. dayanlkll, az sicsk genle~mell. SIlk ga~ il9tlol: turbo yOkleyicl g~vdel.r,

Calltillyor!
Yer: Levhanln kaldmimasl yetruese t" ~.klld. mOmkOndDr:

Y(iksek gerillm tHOm tenllkesl

GGG·NiMn GG6-N135

210

99

Kisa

act

Malzeme

Nlmm2
0.8035

Rm

uaamasr ILF3 d) N/mrn-2

sert,~gi
HB

RpO.2

A, % 5 4 3 8 5 4

Ozellikler, kullamm

GTW,35-04

230

GTW-4Q-05

0.8040 0.8045

220

GTW-45-07

220

BOlOn Wrler Iyl taslanarak i§lenebillr. KOqUk kahn et kahnhkh i~ parcalan boru baglantt 6rnegin anahtar, parcalan, kol zrnciri parcalart, fren tamburu, kurrtartda kotu. debriya] catah St 50-2

0.8038

200

• • •

Daha az qevrek kmlrna hassastyeti Qck iyi hicimlendirtleblllrljk Her metoda gore kaynaklanabilirlik

• YOksek dOz.eyde safhk cerecesl • Emniyelli

lSI!

islern

• Garantill sertlik derinl_i_Q,i y_e-ya yOz~~y sertligi'

Ozellikler, kullarurn

GS-4S CiS-52 GS'6~

i§ parcalanrun orta ile yOksek porilmclcrl. Ornsk: tekerlek catah ve valf qovdesl

590 ... 790 590 ... 790 780 ... 980 900... 1100

440 440 590 830

15 12
4 12 Ornek Disi carktar, sementasyonla sertlestirtlme, ham maddeyi kahpta dovma, ernnlyetll'rstl islern yapma uygundur. Aranan: Uyqun celikier ·Cozum : ·lSII j§.jem {sernentasyonla senlestlrrne) ongorlildli ~- sementasyonlu 9slik % 0.2 sicakhktaki ~ekil degiiotirebilirligin yukseltilmesi : Mn, V: Senligin yuksel(ilmesi; Cr. Nl. 16 ,silk seclrn: (Sayle 104)

1.4308 1.4552
1.4408

1.4439

440 ... 640 440 ... 640 440 ... 640 490".680

175 175 185

20

210

20 20

20

:os ,. :os ,.

0.07 0.06
0.07

0.04 101

100

oi,,' Taklm",.llkl." CalikTUII.n

uaamaer
KIBIiISdl

<;ellk
Oz~lIlkler, kulaDlm

Malzeme No

'Ozelliklar, kullarum

N/mm2
290 ... ,510

Rm

:$

16

> 16
:5

40

> 40 < SO

%
A~)

KIS8 acll

St 33

1.0035

185

175

18

lirnagln S".II krsrrnlar, korkulu9u, merdlvenler.

merdlven

St 3'-2
USt,37·2

1.0037 1.0036 1.0038 1,0116 1,0044 340 .. .470

235 235 235

410 ..

235 225 225 265 '

215 215

RS137-2 5137-3 N St 44·2 St 44·3 N St 50·2

26

Makin. ve gellk yapl 19inuygun gellk, Iyl 1§lenabilir,kOtlik ve 9ubuk ,alikler

C 45 055 C 60'

1.0503

335 430
360

17 16 15 14 14 13 15 15 14

<(Ok dQ~Ok garllme lie yOklen.n ve tavlarna ,.p' kO,Ok Dian parcalar: vidal." plmler, akslar, miller, dl~11 garklar

1.0144

,560

275

250

22

Belli OI,Oda yuk altmda kalan parcatar, dingiller, miller, plstonlar, yOk altmca kalan parcalar, miller, vlncler ve ,silk kaprll YOk.ak oranda gerillmli yuk altrnda kalan ,.Iik vinQ-kOprO yapuan Daha yOksek oranda gerilim
alnnda kalan parcatar,
Va

1.0535

500 380 520

490 450 550 590 630

1.0601 1,1170 1.7003 1.1006

1,0050

470 .. ,610

295

285
345 .325
355

270

20

:le

51' 52.3 N

1.0570
1,0060 1.0070

490 .. 630 570... 710

790 .. ,830

355
335 360

330

22
16 11

Mn 6 38 c- 2 46 Cr 2 34 Or 4 37 Cr 4 41 cr 4 26 erMa 4 340rMo.4 42 GlrMa 4 50CrMo 4 50 OrV4

36

st 60·2
5t 70-2

310 340

yOk

1,7033
1.7034

14
13 12 14 12 11 10 10 11 10

Yilk.ek dilz.yd. gerllme ile yOkl.nen tavlama ,ap' buyak clan parcalar. Di~li tertibat milleri, sonsuz vida, di~1I,arklar,

zor i~lef'lebilir,

asinmaya kara§1dayamkll

1.7035
1,7218

660
600 650 750 780 SOO

I) DIN EN 10 025 DIN 17100

(OI.aO) ysrins gager

1,7220
1,7225 1,7226 1,8159 1.6511 1,6582

2.)Degerlsr 3 mm lIa 100 rnrn'ltk urelim kalruhklan igin ge,erlidir 3) Deger 3 mm ila 40 mm'lik uzunluk numunesi va Or.tim kalmhklan Igin gegerlidir

YOk.ek dlizeyde g.rllme yuklenan tavlama caplan buyOk Dian parcal bilyuk devrne parcalan, di~li
miller. YOkssk duzeyde gerilme .ile yuklenen ve tavlama caplan bOyOk alan parcarar, Krank milleri

DrNiMo 4 34 rUNiMo4 30 CrNiMo 6

800
900

1.6560

Krsa adi

No 1,0461
1,0486 1,0505 1.0562

N/mm2
350 ... ,480 390 ... 510 440 ... 560 490 .. ,630

Rm

535 255
285

mm >35 550 245

275 305 34.5

uzamast > 50 <70

235 265 295 335 d/o~

1) B i~lem dururnu : N norrnallesflrrne tavt yaprrms, V islah edilmi~ 6zellikler, kullarurn

Malzeme Digai' {iron kallnllklarlnda KahntiQI

A 25
24

I
I I

a§agldaki degerler ge~erlldif rnukavemeti Am, uzama smm RP: 0,2

cecne

16 rhffi'y.akadar 40 mm'd081l1OQ rnm'ye kadar

-ra.biodegerll,' TabiD- de~eri 0,9

5t E 255 S't E 285 SI E 315 St E 355 51 E 3BO SI E 420 SI E 460 51. E 500

315
355

23 22 20 19

Yuksek

1,8900
1.8902

500 ... 650

530 ... 680

375
410

365
400

345
385 420 460

kotay dtlz ayde .aiilamllk, kmlablllrllk, yaslanrnaya kar~' hassas olmamasi Kaynak kcnstruksiycnlan, om.gin; tasit sasesi, aktarrna uniteleri. kamyon kasalan, basmcu kapla,. 800

10

1.8905
1.8907

560 .. ,730
610 .. ,780

450
480

440
470

17
16

1l

100 mm kailnl,g. kadar .,Gaga

asmari paroalar.

600 1) Bu norm a9aglda s.ralanan diger ~elik tOrlerlni de kapsar.

14 Ozel Duyuk parcalar: 12 Piston

- Daha yOksek isrlarda esneklik srrun igin, asqar: degerli slcaga dayanjkh serisi (WSI E...) - Dil§uk rsilarda cenlik darbe i§i i9in a5gari deg"rli .aguk klrllganllk serisi (TSI E...) 2) Serisi bu.d"gerler 70 mm'ye kadar Dian iiretim kallnhklarl iyin geyerlidir.

650

tezgah hrz milleri

103 102

."
Sementasyon
gelik Tunen

·.

Gelik
.. DIN 17210 (O9,86} Ciekirdekte sernemasvonra
2)

C;:elikleri lrnalat §oek!I_~, Sertllk De9_eri 1)

Maizeme
I No,

sernesnrrne
YEl{me· muka .... emen Al<ma Srrun

KQpma uzamasr
%

0zellik~er, kulantm

Kjsa ad.

.G

SF

Hlil 131 143 174 197 207 217 207 217 229

H8

Nlmm2 490 ... 640 590 ... 780 690 ... 880 730 ... 920 780 ... 1080 9aO... 1270 780 ... 1080
8aO ... 1180 1080... 1320

R-;'"

Nlmm21

Rs:

_r

A,

C 111

1.0301 1.0401 1.7016 1.7027 1.7131 1.7147 1.7321 1.5919 1.6587

295 355 440 440 440 540 590 540 785

16 14 11 10 10 8 10 9 8

C 15

:W

17

illr 3
Cr

16 MnCr 5
2Q MnCr 20 MoCr

149... 197 156 ..207 170... 217 156... 207 170... 217 179... 229

Du§uk geril meyle Manivela, Vidalar.

yuklenen

parcalar,

5 4

Yllksek gerilmeyle yilklerten parpalar; Di~li earklar, tezgah htz rnlllerl, ol9U aletleri, miller, piston mili

15 CrNi,6

17CrNiMe.6

yak yOksek gerilmeyle tabla di~liler

yuklenen parcalar,

T
6GWC.rV7

1) lslern dururnu: G,yumu"atma tavl yapilrms, BF mukavemet saglanml$ Rm = 3.5· HB30 in N/mm2gerilimi ~) Mukavemet degerleri, caplan 30 mm'ye kadar clan numuneler lcln ge98·rlid~r. Sementasyon geliklerinin bak, sayta 134

lSI I

i§lemleri 19in:

1.2550

229

870

.. 900

90 MnCrv'

1.2842 1.2067

229

790 .. 820

Olomal

C;:elikleri
1_6•.40 mm'ye f<adar.olar1 9-ekme rrwkeverreti If8pla.rda creffrn

DIN 1651 (04,86)

geliil. Tu_rleri

kail,-.ilgl !<,opma. uzarnasr Ozellikler;

100 C, 6

223 223

790 ... 820 760 ... 810

Krsa atn

Malz.eme
'No

8"

Sertlik HB

Akma.srmrr

kulamrn

115

[!)rV

1.2210

'NlmmZ 3eO 400 570 710

Rm

9 SMn 2B 9 SMnPb 28

r------i----t---I---+----+---~f_.--_I
9 SMn

1,0715 1,0718

U K

159 -

375 _ 390

36

~SSMnPi>

36

1,0736 1.0737 1.0710

U K

163 ~

380,,,550 490 ... 740

400

_
8

sernente yoluyla sertlesnrrne kosullanna uvqundur: kD<;uk geriimeyle yuklenen kii<;iik parcalar: soguk <;ekilmi§ miller, saplamaiar. pimlsr, civatalar

15 S 10' 1@ S 20 10 SPb 20 35 S 20 35 SPb 20

U
K U

166

450 149

560 720

360

1.0721 1.IJ722
1.0726

K U
K K+V

360 ... 530 460".710 490 540 580 660 740 730 760
830

Semente yoluyla sertlesttrmeve uygundur; asmrnaya kaq}'1 mukavim kCII;:Ok parcalar: mirier, saplamalar, pimler

355

192

1.0756 1.0727 1.0751

315
365

8 16
Su ile islah etmeye uygundur; yukeek derecede yOklenen bflyuk parcatar. tezqah hrz milleri, miller, eivatalar.

45 Iii 20 45SPI>2e

u
K K+V

223

~--~~r----I---I--~----~----~----I
S 29 69'SF>b 20
61)

590 640 660

800

375 410

13

1.0728

u
K

261

660

870

1.075B

K+V

740 930 780 ..• 930

430 490

7 11

i
ve islah edilrnls, otomat

1) lslern durumu : U lsittlarak bi<;imlendirilmi§, Ksoguk . geliklerinin 1511 lsleml Il'ln bak. Sayla134

1) Oretim durumu; 2) Sertlestlrme

araci: S ~ Su, Y~yag. H~hava Takrm <;eliklerinin

ISII

lslemler! i<;in bak. S 136

olarak I'ekilmi~, K+V Soguk olarak I'ekilmi'l

105 104

-_._

Malzeme No

-;; . ..~.~
@~,~ '],

-geliit. ~

Kopma. JJzamasl
% A

...

~;~

=.-

[:'l!a~_!D~~J!Ji1~11?,;'!!;
9alikTuru

c·,,:_.;_~.. ~~~,",e!tlff;~ii~tQ,1!,-g\.1
Uzama 'smm

I
I

Sertlik-

Mukavemeti

Q.kme

Kisa ad!

_ ~B~J.. HB

NfmmZ
400 .. ,600 550 ... 700 45Q ••. 600 450 ... 800 450 .... 650

Rm

JJ~;:'2
250 400 '270 270
250

Ozellikler, Kullamm

X 6. e- ta X·6· CrAI13

1.4000 1.4OQ2 1.4016 1.4510 1.4006

G V G G G V G

185'

. 20

1B 20

xs

X6 Cr17 CrT! 17

185 185
200

Ferrltlk gelikler Soguk .skil verllebllir, kOto tala. kaldirrna, kosullu kaynaklanabillr, kaplarna parcalan, panolar.

20
20 18

X 10 Cr 13

600 ... 800 ,,;740 650 ... BOO ",;800 ,,;900 500... 700 .500 .. ,730

420

X 20 Cr13 X as Cr 13

1.4021 1.4031 1.4116 1.4301 1.4541 1.4571 1.4438

230

V
G G A A

450

14

250
2BO

X~

CrMo\] 1~

195 200 210 230

45

Martensl1 yellkler Sal'1lE>~llrilsblllr, iyi tatas kaldlrma, krsmen kavnaklanmaz, ytiksak dOz~yde mukavemenl parcalar: dlngiller, miller, csrrahl aletler.

x 6 erNI 18 10 Xe CrllJlTI 18 10 ,, X C,NiMoTi 17 ;22 X.2, CrNIMo 18 16.4

~ -

T
Oslenlk Oellklerl So~uk ~eKII verllsbtltr, Iyl kayn.k . yapll", ketO tala~ keldurna, kimyasal andustrl va glda saneyi USt 37-2

40 35 35

A
A

500 .. ,730
490 ....690

RS! 37·2
8137·3

1,0036 1,0038 1.0116

340.,,470

23!i

26 BOtUn erltme kaynaklan va elsktronan lie kaynak ybntemlerine uygundur. K6pril·vln" ,ellk boru In~asl, ye, OstOva yer alii ,elik yaprlan

8144'2.
1) i~lem durumu: G: Tavlanrms. V: lslah adllml~ A: Su varllml~ Mukavemet de~erl.rl 25 mm kallnir~lna kadar olan 9allk gubuk 191n mm'ye kadar olan yassi ~rOnle, (sao ve 9ubukl.r) 12 Igln ge.erlidlr. &144·3

1.0044
U)I~

410 ... 540

275 3S5

22
22

S1.52·3

1.0570

490 ... 630

$1~~~"yjlY:~~Of~.~t'h~~ib~.
0811k

~~~.

TOrl.rl
S.lc·ak haddelanmi~
serlliK

1,lom TOrl.rl
Halll tavla:nml~
sertlik 9ii!Rn'lB

Uzama
51n~1'j

'KI?~m.a
UZama91

Mukavanietl

OzSlllkler, Kullanlm _

j;(18aadl

Maizeme
No

AS

HS

N/mm2 1180... 1370 1320... 1570 1320... 1570 1370:,.1620 1370;.. 1670 1370.,.1670

Rm

R~.2 N/mn:>2 1030 1130 1130 1180 1180

1180

% A

38 Si 7
,.

1.0970 1.0903 1.0961 1.7176 1.8159 1.7701

240

217 245 255

248

6 6 6 6
6

Yay halkalan, yay plakalan Yaprak yaytan, helisel yaylar Lsvha yavlan, helezonik yaylar VHI

KlsaAdl

Malzeme

No'

Ozellikler, Kullanlm
% A

20
195

200
135 '18S 205 245 285
225

300 95 140 155 205 225

400
70 110 130 155 175 160 190
205

500

51 Si 7 SOSler 7 56

'DO
310 310 310 310

HI.
. H II 4 19 Mn 6 1.5Mo3. ·'13 CrM" 4 4 19 trMa 9 1~

1.0348 1.0345 1.0425 1.0481 1.0473 1.5415

1.7335

280 .. .400
360 ... 480

410 ... 530 460 ... 580 510 ... 650 440 ... 590
440 ... 590 480 ... 630

25 24 22 21

235
265 290

oa

n: Mn

50 CrV 4 51 CrMo.4

241
255

YOksek yOk altlndaki clvatalar levha ve yaprak yaylar.

20
20

355
275

lap
215
230

150 175 185

BOWn erirne kaynagr ve biittln elektrotla kaynak yapma yontern lerine uvgundur. Bast 0<;1 I kaplar, basinch tesisat borulan, buharh kap tesislerl

20
18

300
310

240
245

1.7380

Sertllkceqerleri

10 rnm 9<lplndaki nvmuneler lcln gegerljdir.

Elastikiyet madillO E= 200 OOON/mm' ve, Kayma moculu G= 80 000 N/mm' dir.

Mukavemel degerleri, kallnirgl 16 mm'nin altrnca kalan urunler lcln gegerlidir.

106

107

% C

cekms mukavernef

Sertlik
% A

N/mm2

R;'"

Ozellikler, HRB

Kullanrm

G - AISi10Mg CuZn4ob2

wa F52

20 18 16

Soguk olarak haddelenrnls yassi rnalzeme DIN 1623 T2'ye gore 3 mm kallnllga kadar standartlastmlrmsur. Strurlandmlrrus ~ekilde kaynaklanrnaya uygundur. TOm tOrler ve yuzeyler boya yaptlrnaya uygundur.

'G 'GDBa8lnCII dokulil

'GK Kokil dokum 'GZ Savurma dokCJm I i DIN 1623 T1 'e gore standartlastrnlrrustir. Bu malzeme kaynak yaprlabili- derin ~ekme sac olarak !kullanllabilir .. Garanti edilen degerler SI 14 Ive RRSt13" lcin teslimattan sonra 6 ay ve Ust 12 ic;in ise 8 gun sOreyle gec;erlidir.
GC Devarrn 'GI Kayqan ~ Lg Yatak ~L d6kum metal Metati

Cu Bakrr Fe Demir
Pb Kur~l)n Sn Kaley Pb Kursun 8i12--12%81 AISi10Mg: 10%5i,

I----+------j,.------i-----t---t-----t---T-ti'

Lehtm

In (lfnko

oranda geri kaJam

Asqan derinlik oeqerlert

DIN 1623 T1

AII$llml§ VpzeytUrfi

50-

9uk,·l1addalenmi§yuzey

03

Cok

iyi

yDzey

05 b 9

bze~
Ka'ygan Ka'l.gan YOzey i~IBm9si Mat

til'"
.t-,

mm

12•• 11

""~
..

~S'~·

,,"

'QJl

~~

"

GiuZn37

2.0321

F37 F34
F41 F;34

kadar 40

min.

370

min.. 250 mak·250

r1J11l.

'l7 35 20 35 18 12

i i i ve kaynaklanabilir, derin cekrne pare-

alan
Iyi soguk ve sicak 'lokil verilebilir, iyi tao la~ kaldmlabilir, steak pres parcalan. yok iyi talas kaldlrllabilir, iyi steak ~ekil verilebilir, soguk ~ekil verilebilir; hassas mekanik parcaiar, armatOr parcalan

~10 .~ tI'

"oW'

·auZn4Q

2.0360

min. Kadar

10 40· 10 40 12

min. 340 min. 410 min. 340 min. 410 min. 470

250 250 250

mak.

CuZn38Pb1,5 1,5
n'Im

2.0371

F41
F47

mak. mak.

,mm. 350

Iyi steak 'lekil verilebilir, 90k iyi tala" kaknrtlablllr, steak pres parcalan, donor

parcalar
F54 CuZn40AI12 YOksek duzeyde mukavemet, asmmaya dayanlkll, korozycna dayamkh yatakiar, Helisel di!;lliler

2.0550

F59 F64

Malzeme

numarasr

Krsa'terum
Gelvanlz!l

ince Sac

F34
CuSn6

"a{jar 10

340",400
470".550 min. 640

mak. 250
min. 340 ~h 590
min min

55

2.1020

F47

T52 T57 T61 TIl5

1,0382 1.0385 1.0387 1.0388 1.0389

sap, sertlik derecesi T57" her iki Y~z:~nelektmlil, yoluyla kalay jacn. her yC1zeydekl galvaniz1i sac 2,13g Im2'lik

F64
F39 CoSnB 2.1030

12 kaoar 4
kader
min. kadar

22
5

Yilksek dilzeyde klmyasal dayanrkllhk, yDksek dilzeyde m ukavemet yayla,:. metal hortumlar, borular YOksek dOzeyde kirnyasal dayamkhllk, yiiksek dilzeyde mukavemet, iyi kay· ganllk ozelligi, kavar yataklar, helisal di!;lliler

10

no

F52 F69

12
4

390".540 520 ....590

min. 690.

290 420
640

60 2;'>

kadar

Tarumlama ornegi : Galvanizll Mlay DIN 1616 T57 E2, 8/2.8

108

109

KiM Adl

Malzeme No

bzellikler. Kullamm

KlsaAc:h

Malzame N.o

Hususi

OzelUkler

yubuk cantan
O!:-eI!il(ler, Kul~anlm

mm max,

490 470 590 590 690 490 590

270 200 270 250 340 200

250

15
25

bepsl

AI~9 Korozyona dayarukh, asmrnaya kar., yOksek isrya kars: mukavtm, sOrekli mukavernet OZ61ligi. anmaya dayamkll. y Pimler, civatalar, miller, "ellsel di.liler, di.li ,arklar, Yuksek derecede mukavemetli

3.0206

10 12

18 10
F6

75 110 140 60 90
110

30

18

80 1:1.0
20

5 3 25 8
5

22 32 40 ,18 25 30 25
40

haps, z
18

Safllk artnkca ,ok me mukavsmetl ve uzama gerilimi azahr, kopma uzamasr ve korozyon dayamklill91 artar; parlatraolllr, kayn"klanabillr,
lehimienebiiir.

F69

50

A199;8

3.0285

F49 F59 F64

so •
50 00

f9 Fll
FlO

60
SO

10
hepsi 30

25

15 15 AIMnl 3.0515

95
130

40
90

17
6

640

270

f13
F16

Hava ~artla"na dayarukh, cok iyi §-ekil verilebilir; pane aparat imaJatl

10
hepsl

160 100 140 185 180

180

130 40 90
lIi5

4
15

45
30

T
F34 CuNi12Zo24 .2.0730 10

AIMgl

3.3315

F44
F64

40
4

340" ,440 440 .. ,540 '" 640

290 290 540

40 IS

Soguk olarak iyi §ekil vsrllsblllr, derin cekrne parcalan, yaylar, endOslriyel sanatlar .mimari

FlO F14 F19

35 20

6
4 14 14 4

40 55
45

Hava sarnanna dayarukh, gok iyi ,ekll verilebillr; cilalanabilir; karossr parcalan

AIMg3 3.3535 FIB F25

[w

hepsl hepsl

au
·80

45
75

Az sekll verilebilir; yuksek dOzeyde yOklenen parcaiaroa

20 hepsi hapsi 20

250 180 200

250

180 80 100
ISO

CuNi·laZn20

2,0740 AIMg2MnO,8 3.3527

F20 E25

- Iw
z

16 13
4

46 60
75

yaruku.tstya sicaklrklara

81caga mukavim, dO,Ok ISlya dadayaruku, dO.Ok dayanlkll, tasrt imalatr

~"""'··'~~M~.~{'''Y''H'T',f~;:'®h''
.A,IMg5il 3.2315 F21 I ka F28 [wa F31 Iwa

SO
60 60 00 50

205 275 310

110 20iJ 260 220 250

14 12
10

65 80 96 90 100 110 110 115 120 100 105 100 140 140

Korozyona dayanrku, cilalanabilir, kaynak yapllabilir, Vasat dOzeyde yOklenan par~alara ((ok iyi tala~ kaldlnlabilir, ctcmat alasirnlan iyi lilgilde mukavemetillik Iyi ~.kil verilebilir; yOksek dOzeyde yuklenen parcalar. Yuksok duzeyde mukavernet, orta dilzeyde kimyasal dayamkllilk. Orta duzeyde mukavemat, kaynak· lanabilir, kaynak konstrukslyonlannda
YOksek dnzeyde rnukavernet. l«J§iuliu olarak korozycna dayanrkh: dnaeyde mukavemettt iaklna par~alarl

AICuMgPb

3.1856

7 7 10 10 10

AI.CuMg1

3.1328

Faa
F40 F44 F47

50 60 50 100

380 400 440

470

250 270

Malz8Jlle

8,'nellS,rtllk
HB

AIQ~~92. Ozelilkler, KLillanlm 280" ,350 250,,,300 220,,250 240 ..280 180 .. ,230 220 .. ,260 220 .. ,250 200 .. ,230 170... 200 200,.,230 150 180 170 200 5 6 2 3 AIZn4,5Mgl

3.1356

ato
330 280 290 27(1 440 460

No

wa
2,2141
2,2140

85".105 60, .• aO 90".100 100".110 801,,90 00 ... 90

8aslnQII dbkOm parcalan alasimlar

19in

3,4335

F35

::
wa
WB

50 100
25{l

350 350 350 510 520

10 10 7 7 7

2.2143 2.2143

2.. ,0,5 :',,3 ... 1 3 :3 I 1,5

Kum dokOmO VB kokil dbkOm, maddeler igin pOskOr1melld6k0D1

AIZnMgCul.5
1) DIN 1700

3.4365 sayta 109

F51

50

eo

.x~~~~~'

Kafl'lk kum ve kokil dokOm

110

111

8a91antl Malzemeleri, Seramik Malzemeler

Krsa Adr Malzeme No Ozellikler, Kullarurn

c)5t'",,"":hc( ,
Ybgunluk Baglan11
Qekme

.~'=';"':;~~~ ~
kopr-ia
Uzatnast EIa.s1ikiyat

~e~~
Kullanrrn
Miller, rnafsal, blyel, ge-mi parcaran, natlan rotor ke-

malzemesl

Temel Malzeme

% .. Uf Oraru

mLlRav·emollii <1.

modLi!u

150... 200 160.. 210 220 ... 320 1ll(I ... 240 140... 190 140... 190 200 ... 280 160... 200

70 ... 100 80 ... 110 100... 260 90 ... 120 70 ... 100 80 ... 100 120.,.160 110 ... 130 100... 130

10... 5

g/Gm'
Qok iyi talas kaldmlabillr lanabllir, yilksek dilzeyde motor g5vdelerinde.

Kullan!tR sicakllgi "eve kadas

N/mm2

ER
3,5

E
N/mm2

6... 2 4 ... 1 6 ... 2 8... 3 ·8 ... 3

8 ... 2 4 ... 2.

ve kaynaksaglamr,k;

EP

60 35 35 30 30 30 30 L5 1,4 1,42 1,56 1,56 1,44 1,45 1,42 30 1,44

2) Os. Akma gerilimi

365 130 1602)

9()2)

80 ... 110 60... 80 SO•.. 60 50 ..60 65 ... 90 60 ... 75 5&... 70

UP
iyi tala. kaldrnlablllr ve cilalanabilir, hava sarnanna dayaruxn, sarth olarak kaynaklanablllr, lnsaat sanayiinde. GFK
C;ok iyi talas kalcmlabilir ve kaynaklanabilir, hava sartlanna dayarnklr, cilalanablllr: karrnasik dokumparcalannda. (Cam elya!, lille gOglendirilmi'i)

3,5,
53) 3,531 3,5

10800 5000 6000 11200 11700

50 190 145 260 280 315 260

Kaprar, depolar, borular, aydmlairna SI, karoser parcatan

baglantl-

PA 66
PC
PPS

Buyuk yOzayll. aktm fi~teri

sert g6vde

parcalan

kuvvet

Yazr ve I1€:sap rnekrnesr gOlldeleri, ciharlan

televtayon

3 •. 1

140 205 155 190 205 210

Elektrc teknlkte

tamba duyu vabobmler

PAl

Yatadar, sibop yatak len seqmanlan

halkalan

contalar,

pis-

200 ... 240 160 ...220 200,...250 180... 240 190... 230

140 ... ISO 90 ... 120 150••• 170 80 ... 110 120... 150
130.__.l£O

3... 1 5... 2 3..•0,5 12... 8 8.. .4 50... 65 65 ... 85 60 ... 65 55 ... 70 Yuksek d(}zeyde ·genle.ma
ve dOzeyde dovme (burulma) gevrekligi soguk ;;;ekif vertlebttme oraru dO!iiuk, :~~~~i;ill~ I ''':;i!!l
1) Tarumlarnalar

PEEK ppg

2,2 2,5 6' 1,3

~l Es

10300 17150

Hava VB uzay la§-Im.aclljgl hafif yapl metallerl. metal yedek perca qibl

PAl

13000
Akina

315

GFK-PEEK gibi

sevte

126

geriiiminde uzema III 'I!i

I,\'_.~ .:t.
Malzame . Yogunluk ' Tammlarna KlsaAdl

180 750 2,1052.01 2.1061.01 2.1086:01 2,0940.01 260 260

70 450 140 140 130 180 200 270

12 8 12 10 15 15 20 12

45 180
Aliminyum .

mu~i~~~e;i ModulQ
<1b

E:lastikiyal

Uzunluk genle§:me kat

sayre:

(/. g/cm3

E
N/mm2

N/mm2

a 11K
0,000008

OZB~likler, KullanHTl

80 80
Asmmaya kar§1 mukavim, durumda nareket 0<eIrl9i, kaymah yataklar Kayar yatak g6vdeleri cok az dOzeyde yuklenen helisel di~li carklar Mekanik YUklO parcalar, bllyeli yataklar Korozyona armatiirler, dayarukl: pervanelsr kol, govde,

ckslt

AI;zQa

3,9

400

400000

Sert, kaYl"la~a dayamkh, kimyevi ve termik acrdan dayamxlr. Kesme seramigi, bilegi 1~1., pcmpa ptsoru. blyo tip

Zirkonyum

okslt

Zr07

5,5

600

240000

0,000010

Kmlrnaya kar:§1 uassas degil, termlk ve ktmyaeaiolarak yarnkh. Kahp bilezikleri, cekme pres matrislerl

de-

260
500 500 600

75
115 110 140

Silisyum

KarpH

SIC

3,2

440

440000

Il,OOOO045

Bert astnmeva dayamkh, 151degi~ifTline dayamkh; taslama rnalzernesi, valtler, yataklar, plstcntar, karbon lama odasl

parcalar

Sjlsyum ni1ra1

SiaN4

3,2

700

210000

0,0000065

Kmtmaya karst hassas degil, srcakhk degi~iminB davarukh, kesme seramipi. Gaz turbunlerl io;:inaktarma ve Wrburli<an.qtJar!

Mukavemel ve korozyona parcalar, pompalar

c ayarukh
Elmas (Sintarti)

3,5

300

900000

0,000002

COK aert, kayrlaga

dayarukh:

hassas

isleme takrmlan;

yatak

taslan. .taslama maizemesl

112
I))

) II

\ Ii"" 1 1 ( ,1·,-1 ~I I \ili'l!

113

Sinterli Metal
Tammlama sint

B
2. Tamtnn rakarm diger avanrn i¢in Krsa adt C;ah~ma Y8ntemi Malzemeler

1. Tamnm rakarru jomyasal bllesirn icin

Talimatiar

Kayar yalak Kayar yatak. Kallp oercatan Kayar yalak ... Kehp parcalan

P 01 P 10 P 20 P'30 P 40 P 50 M 10 M20 M 30 M 40 K 01

Hassas tcrnalama, hassas dejme 'rornatama, trezeleme, vida acrna Tornalama, prctll tomalarna, vida acrna

Kahp percalen

'rornalama,

Irezeleme,

torr-ada

kesrne,

Uzun 1ala~li rnalzeme genel yapl yeIjkleri Tavlanrrus. Islah edllmi§ ve nll(felikler 45 HRC'ye- kadar clan takrm celikler, alasunh gellkler, cellk dok()m, UZUrl tal::J=iI~temper de5ku-m
ratlanrrus

94 (+ 1,5) > 95,5

Kallp patlia1ar
Steak prestenmrs form parcalan Filtre edilmemle form parpalan Steak preelenrms kayar yataklar VB kayma elemanlan

Tornalama, Planyalarne Kernen otomeflk tornalama Tcmalama ptenveteme. otomaflk tomalama

'~

> 92
>90

Tornalama Tomalama, freze~eme Tornalama, frezeleme, planyalarna

Tcmalama, tomada 'iekll verme, tornada keams,

Uzun ve kiss talaslt Malzerne; dOl<" me demjr, ala~lmh gellk dl)kOm 010mat gellgJ,Demir olmayan metaller

'6 E

otomatik tomalarna Hassas tomalama, hassas oelme. pah frezelema Tornalama. Frezeleme. delme rayba cekme, havsa acma de-likbuyultme savma Tomalama. frazelerne, vida acrna derin del me, cekme Krea tala~11matzeme 45"HRC uzerlnde sertI8~tirilml§ ge-Ilk Sert cellk. dokurn <;BIlk. Demir olmayan rrejaeme, ~rne-gjn plastlk, Kapiama ve sen

~ ~ <:

.
~

~~ -- ;;:
.2

-- j~
i

ij .
~ ~
;i

K 10 K,20

tat1ta

Sinter!! Sinler!! Sinter!!

",allk, C iqerir <:tallk, Cu icerir yellk, Cu ve Karbon lcerlr

DIN 4971 ISO 1

DIN 4972 ISO 2

DIN 4973 ISO S

DIN 4974 ISO 9

DIN 4975

DIN 4976 ISO 4

DIN 4977 ISO 5

OIN 4978 ISO 3

DIN 4980 ISO 6

DIN 4gel ISO 7

Slnter'l ~e-III~~ yOksek orand a

ell ve 0 lcerlr

SinH 30

90

gintertl Ge-lIk, Cu-Nl \'6 Mo i.;:erir Sin1erl19e-ilk, p, I((erir

Sinterli Sin!er:1i gellkl C,lIk.

Gu ve P i~erir Cu·Ni·Mo ve Karbon

tcerir

A
B
lSO'ya gore tan I mtama
nomarasr

c
D E

lmeratcmm sert metal bJru

DIN 4990'e.g6m

1ala§ kaldtrma

kullamm

grubu

DIN 4990'8 gore

tales

kalduma

ana grup taruucr

rengi

114

115

Ol~(jle·r d. El, S

2 2,5 3 3,5 4

4,5
5 5,5

Malzeme ligen celik

: DIN 165-1 6rnegjn

10 S20'ye gore-tercih

edilen yovarlak

ve

brnegin u sl 37.2 kare ~e'ik terdh ediiir, Tammlarna: d "" 2Q mm'de st 50-;2. den oluean DIN 670'e- gore panak varlak bir r;:eligin tamrm yuvarlak ~IN 670-st 50-2·20

blN EN 10025

0,314 0,393
Oretim ~kll = 0.1 mm lla 2.0 mm'ye kadar clan captakl tel halka.rar veya bobln halde Malzeme = DIN 17140'"" g6re dLi§lik karbon ihtlvah eelild d- 1 ,. .,.,. Tel DIN 177-1,6 D-5 ~ 2 _ bk I er. - ,6 mm Ilk, 50guk'1ekllmli

0,377 0.471 0,565 0,754 0,942 1,04 1,18 1,32 1,61 1,70 1,88 2,12 2,36 1,57 1,76 2,01 2,51
2,83

bir gell~

telrntn

' tammlanmasr:

Celik

turD

D S-2, parlak

0,377 0,502 0,628 0,691 0,491 0,628 0,707

0,589

OA71 0,628 0,785 0,864 0,981 1,10 1,26 1,41 1.57 1,77 1,96
2,20

1,88 2,07 1,96 2,20 2,51 2,83 3,14 3,53 3,93 4.40 4,95 5,50 6,28 7.07 2,.36 2,64 '(3,011 3,39 7,85 8,83 9,81 11,0 12,4 13,7 15,7 17,7 10,0 11,3 12,6 14,1 15,8 19,8 22,0 [25,1)

0,659 0,754 0,848 0,942

0,785 0,879 1.001,13 1.26

1,41

12,26)

1.06
1.48

1,18 1,32

1,57 1,76 1,98 2,20

3,14 3,52
14,40) 15,02)

3,30
3,77 4,24
icin

2,97

3,96

15,65)

'releeans

A~anlan

: 30 mm kadark! kaunnklar qecerlldtr

ve , 00 mm h 11 geni~lil-<Iere kadar 30 mm h 12 den fazla kalmllklar

igin 100 mm'nin

uzerindekl

ni§likler i9i" DZ8"1 61t;me sapmalan

~~~~~ ~:~~~~~~~~a~~~~~:n ~~~~I~~~ral\ ~ k~i~::~~~ 7,85

Ornek
=

kgfdm

yogunlugu otusan

ile ballrtenecekse 1 m uzuntupunda

0 zarran

tabla deqerferi

~~-,---:-::--+-_:':'~:........J

50 mm geni:;;liginde m'
=

ve 12 mm
=

kalin'lgmda

AL 99,8'den

vass: aliminyum

Aglr!~kj.-:~~;:--+--:-C::::~

Table degeri x katsayi

471 Kg/m

0,344 '" 1 ,62 kgfm.

116 117

C;:elik Borular
I

191 Be, Profll

I"
)(-

..!. l--i

.+.
!

I-x

I" Iv W"W, Ip Wp

2.

eerecece yuzey momenti

ekssMI mukaveme1 momentl 2. dereoede polar y~zey momenti polar dlien~ mom9i'111 Llzunlu~a gore a~lrlik

es

rn'

b':'
8152·3 dM k6§leli, a '" 60 mm V1 S '" 5 mm DlN 59 410'a lljl.gun blr 19i bo~ protljn tammlanmesi: j9i bos prom: DIN5'9410' St 52-3 - 60 x 60>: 5

R = 2,5 • S i9i" a '" 140 mm = 3,0' S 19in a > 140 mm R' ,=",2/0 • R = 2,5' R = 3,0 •
S S S

ii(in

:S

191" S

1~lnS =

4 mm 4bi.Smm

2: B

mm

.i

40

40x20

"50x30

11B

119

Demir Olmayan Metallerden ve Plastikten Yap.lan BOFuiar

<

Profil ~elikleri
IJl(eHgl

,,;
r! ;;;;;r
Fl

,<

. DIN\i;f@29;r~.&L9aill
DIN 997 (10.70)€ gore Delik markalama 61~usO

l~
-c
X

ft~8%1 U ~nJ
'.f-"- ~ h 30 30
4{)

_;f-t--t
,

S
I

Kesit atam 2. dereceden atalet moment:

,-X

2'

t.

W
m'

Eksenel mukave-net rnornentl

Uzunluqa bagll agl"~lk gore mamut tnn mrn 100 Eg~lme eksenlerl

DIN EN 10025'13
37-2 geliginden

U .;eligfnin tarurm:
U· Profil DIN 1026-St372·UU

wt_
Delik markalarna
oltjOsQ mm

Krsa

Kesit Ol'fulermm

Uzunlug'
bagll agnllk

v eksenmn
mesatesl

temm

alaru

U :3(rx 15
30 4Ox20 50~25

s
4 5 5 5 5 5 6 5,5
6 6 7 7

40

50

40 50 50 80 100 120 140 160

60 65

15 33 20 35 25
38

t 4,5 7 5,5 7 6 7 6 7,5 B 8,5

c 7,5 16,5
10

S Gm2. 2,21 5,44 3,66 6,21 4,92 7,12 6,46 9,03 11,0 13,5 17,0 20,4 24,0 32,2
42,3

fit kg'fm

ey
em

cm4

,.

jo;in

X-X
cm3

y-y
W.

c::m

Iy

cm3

W~I

w,
10
18 20

d, max.
6,4 S,4 6,4

4,27
2,87

1,74

SO
100 120 140 200

Ill>

60

160

240

200

42 45 50 55 60 65 85 95 100
75

30

240
280

~ ~
It!

300

7,5 8,5 9,5 1O 10

22,5 25 27,5 9 10 30 10,5 32,5 11,5 37,5 42,5 13 47,5 15 16' 50

21

17,5 12,5 19 15

8,64 10,6 13,4 16,0 18,8 25,3 33,2

41,8

7,09

3,B6 5,59 5,07

4,87

0,52 1,3.1 0,67 1,33 0,81 1,37 0,91 1,45 1,55 1,60 1,75 1.84 2,01 2,23 2,53
2,70 1,42

106
206 ,364 925

253 6,39 7,58 14,1 16,8 26.4 31,6 57,5

'17,7

1.69 4,26 3,97 7,05, 6,73 10,6 10,5

0,38 5,33 6,68 2.49 9,12 4,51 14,1 19,4

29,3
0

1.14

0,39 2,68 086 lA8 3,75 2,16 5,07 6,36 8,49 11,1 14,8 18,3 27,0 39,6 57,2
67,8 3,08

11 18 16

11 11 8,4 11 13 15 17
17 8,4

26,5 41,2
60,7 86,4

18 25 25
30

605

53,3 ·'58,8

46,2

1910 3600 6280 8030

116 191 300

448 535
'"

43,2 62,7 85,3

30 3S 35
40 50

148 248

45 55

399 495

21 23 25 25

25

A':;;kenar.h

:r- L-<
'" I

L+Ko~el;lent

~ "' '1
Keslt alan!
<:.::

,DIN fO~8'(ij @,76)

. DIN 997 (1070),e gore Deljk markalama ol'tusC.

"' ',lti ,"t,~

'2 ~ t

5,

2_dereceoen atalet mcmann

Bkaenel mukavemet Uzunluqa bagh aglrhk rncmenti

H a!
Kesit
alaru

olN EN ~o.025'e gore Ost 37.2 geliglnden olusan geniSlligi 45 rnrn

VB kalmllgl 5 nm can a91 callklerinin DIN EN 10025 t-Prolil DIN 1028tamrm:

~
-.

USI37-2-

L45 1< 5 ..

~
x~x
y-y

,
Delik merkalam

Ktsa tarurn

~
E.

6h;OIs-r mm

Uz:un-I.k kOtlesi

EksSI1lerln arall!:jl,

Egilma esaenlert i~in

,,-~
yy

Delik markatam 61!flisu

KISs. tanrrn

Olculer

20,,3 25 2!ix~ ;2(j><4 25 ;Jllx~o 30

30><4

" 20
30

s 3 3 4 3
4

S cm2

m'

1"A=Iv

1,12

35,,4. 35><5 40><4 40·,,5 45><4 45)<5

50><5

35 35
40

4 5
4

1,85 1,74 2,27

2,67

1.42

3,28
3,OS 3,79 3,49

40 45 45 50

5 4 5 6 7 5

4,3

4,8

Uretim 9Elk1i:. Halka kutugO olarek ya ca 12 mm'ya ~aaar uzunluklarda Tammlama Orne-gi: Bon, DIN 8074 32 1(:3 - PE-HD

Uretim 9s.kli:
Tarurnlama

12 mm'ye kadar uzunluktarda OmEigi: Bo~1.IDIN 806232 x 1,8 PVC-U

50<6 50><7 ee s s

50

50 60

5,69 6,56 5,82

emil kill .. em 0,88 0,60 0,39 1,12 0,73 0,79 1,45 0,76 1,01 1,41 1,36 0,84 1,78 0.89 1',81 2,10 1,00 2,96 2,57 1,04 3,56 2,42 1,12 4,38 2,97 1.16 5,43 2,74 1,23 6,43 3,38 1.28 7,83 3,77 '1,40 11,0 4,47 1,45 .12,8 5,15 lA9 14,6 4,57 1,64 19.4

Wx<=Wy em'

d,
L

0,45
0,58

w" fnax· 0,28 _E_ ~

15 6,4 0,65 17 0,86 c-- 8,4 1,18 18 11 1.45 !-1,56 22 11 1.91 1,97 25 2,43 13

60)( 6 60xB

65x 70x 70x 75x

7 65 7 70 9 70 7 75
75 80

60 60

mm

Keslt alanl S

uauntu gore
a_~lrh

a Ekse·Ierin araiEg

Egilme_ eksenjeri igin

clcnsu mm d,

s 6

em"

m' 'kg/m

e em 1,69

I;(=Iy' Wx=Wy ·c·m'!· em'

w'. max.
35

3,05

·3,61 4,15
4,45

%
30

'35 'r7

80x 8· 80 80xl0 80 SOx 7 90 'Btlx 9 90 WOx 8 100 13 loox1Q lOO iDD<12 100

75x8 80x 6

6,91 8 9,03. 7 8,7 7 9,4 9 11,9 7 10,1 8 11,5 6 9,35 8 12,3 10 15,.1 7 12,2 S 15,5 8 15,5 10 19,2 12 22,7

22,8 1,77 29,1 1,85 33.4 1,97 42.4 2,05 52,6 2,09 52,4 2,13 58,9 2,17 55,8 72,3 9,60 2,26 11,9 2,34 87,5 92,6 9,61 2,45 12,2 2,54 116 12,2 2,74 145 15,1 2.82 177 17,8 2,90 207 5A2 7,09 6,83 7,38 9,34 7,94 9,03 7,34

5,29 6,88 7,18 8,43

10,a

17

21 T3

9,67 11,0
9,&7

'40 21

12,6 15,5 14,1 18,0 19,9 29,2

24,7

45 23 50 25 55 25

~~

120

121

~"~erlll~~,ltoi~~¥ilnb~o'9beni"
I-c----

._

Profil Celikleri
>"C ,,,"

'k ., ~/

~f"."

~i"*'; 1il!&/1~2Set~7!i) :,1

LJIN ':Ii:11 (1 0.70)'13 gor~ De~ik merkalama OI'fuSU

I'
i

Kesil alam
a,ta,let mcmentl rnomenf Eksenel nwkavernet

~.i~!lIYlcl ",
"

'.~"'. '!"
r1'

Profil Celikleri
a- ,.

,~
s
S 5

.'2',

A".'

'.&;;3~ >I,

''e~+~DtN~~~5'1\\~t;-r~3);:
DIN 997'e gore DeUk rnatkalama 01.:;050, (10,70)

'1
'2

=
~

1 : 2, cereceden

'"

2"

~r ._ ,tJy-'-X5I'1 t 'I
;;

rn": U:zunluga bagll "!tprl'k

Ust 37.2 geJiginden oiusan 65 mm ve 50 mm'e kutup geni~ligi ve 5 mr-t kallrihgl oran Tarumlanmasr: Ka~abent uzunluklan 65 mm ve 50 mm, at kalmllgl 5 mm olan DIN EN 10 025'e gore Ost 37·2 kenarlart elii! olmayan ki:i~ebent 9sllginiI) tanmenmasr L·Pr-oHI DIN 1029 USI37 2 L 65 x 50 x 5

*b
5 5 5
4

:>

lanrm
L

Kisa

01901.,
mm

Kesii alenl Uzunruga: 091311 S

aglrllk

Egllme eksent i'tin Eksenlerin arall~1!

9

X-X I, em4 1,25 1,59 2.79 3,59 5.78 6,99 7,71 9,41 10,04 15,6 17,2 20,1 43,1 33,5 46,4 35,5 47,9 44,9 59,0 71,7 92,5 89,7 116 141 ,;;"

V- V

a
'30,><2<). '3

;,

om2.
1,42 1,85 1,72 2,25 2,87

kg/m
1,11 1,45 1,35 1,77 2,25

m'

~~~g: ~

5 5 6 85><OOx 5 70x50x 8 76x50x 7 75x55>< 5 < 7SJ<S6x 7 80:"40>< 6 8Ox40x 8 8Ox60x 7 !)Ox60x 6 9OxSO.x B l00x6()x 6 100><50" B 6llx 40"

40" 2.0'. 45 X30 " 45" &I'" 50X 30. SO" 30x 50.40.' eo .:lOx SOx40x

:,

" r~~.~~ir~.i~~r~~:'

100"50

10

20 3 20 4 20 3 2,0 4 30 4 30 5 50 30 it 50 30 5 50 40 5 60 3() 5 60 40 5 60 40 6 65 50 5 70 50 6 75 50 7 75 55 5 76 55 7 80 40 6 80 40 B 80 60 7 90 60 6 90 60 S 100 50 6 100 50 B 100 50 10 ,';ti; e

30 30 40 50 45 45

3,53
3,07 3,78 4,27 4,29 4,79 5,68 5,54 6,68

2,77
2,41 2,96 3,35 3,37 3,76 4,46 4.35 6,51 4.95
S,4l)

em 0,99 1,03 1,43 1.47 1,4$ 1.52 1,68 1.56 2,15 1.96 2.00 1,99 2,24 2,48 2.31 2.40 2,85 2.94 2,51 2,89 2,97

e,

em
0,50 0,54 0,44 0,48 0,74

om3
0,62 0,81 1.08 1,42 1,91 2,35 2,33 2,88 3,02 4,04 4,25 5,03 6,11 7,04 9,24 6,84 9,39 8,73 11.4 10,7 11,7 15,4 13,8 18,0 22,2

W,

cm4

Iy

em'
0,29 0,38 0,30 0.39 0,91 1,11 0,91 1,12 ,2,01 1,12 2.02 2,38 3,18 3,81 4,39

W.

•
l De-Ilk

I'
'~

r+-1
...::::Ilc"l:l-/o
X--

,=

Kestt alan!

I
W

rz

2, dereceoen atalet momenti

Eksenal musavernet mornenf

= 0,6 '

~(F
l-serlsi 180 m'lik 1180

rn' Uz.unluga b~g~r aglrllk

'"

markalama

OI9~SO

?_

·-x

DIN En 10025'8 t-Profll DIN 1025

g.IJre Us! 44,2 ~eHginden clusan

~~
01~·Ulermm

dar l-tastyrc (yift I U'~lyICI}'rllrJ tanrrm:

-u St44-2

,'"
Kesit
alan
I

d,

d,

Uzunluga
bagll X-X

E:gilme eksenl !~In

Kls,a tatum

W,

W3

max.

max,

0,78
0.70 0,74 1.07 0,68 0,97 1,01 1,25 1,25 1,25 1,33 1,41 0,88

1.73

0,44 0,55 0.47 0,60 2,05 2,47 2,09 2,54 5,89 6,11 7,12. 11.9 14.3 16.5 162 21;8

f--z2
21 25

17

12 12 17 17

trr
11 13 13 17 21

8,4

4,3 4,3

SA
8,4

,100 120 140, 160 200 . 220 240

I SO

30

lao

2,60

'22

""iT

35· ,___12. 22 35

11

260 360

8.3
6,3

8,66 6,89
9,01 9.38 8,69 11,4 8,73 11,5 14,1 ,

6,80 5.41
7,07 7,36 6,82 8,99 11,1

7,69

0.99

8.96 MS
';';;';'

3;49

3,59 3,67

1,52, 1,41 1.49 1,04 1,13 1,20

57,6

3,89 5.52 2.44

~
40 45

30 30

'23

,13 17

2SO 300, ' 320

400

h 80 100 120 140 160 180 200 220 240 260 280 300 320 360 400

b 42 50 58 66 74 82 90 98 106 113 119 125 131 143 155

s 3,9 4,5 5,1 5,7 6,3 6.9 7.5 8,1 8,7 10,1 10,8 11,5 13,0 14,4
9,4

7.7

5.9 6.8

8,6 9,5 10.4 11,3 12.2 13,1.14,1 15,2 16,2 17,3 19,5 21.6

c~l 7,57 10,6 14,2 18,2 22,8 27,9 33,4 39,5 46,1 53,3
61,0 6~,O

amcJ"k
kg!1n 5,94 8,34 11,1 14,3 17,9 21,9. 26,2 31,1 36.2 41,9 47,9 54.2 61.0 76,1 92,4

77,7 97,0 118

om 77,8 171 328 573 935 1450 2140 3060 ~250 5740 7590 9800 12510 19610 29210

t;4

Y-y
~~3

~&
Dellk markalama 61~o.o, (mm) (/,

,c.m3 19,5 6,29 34,2 12.2 21,5 54,7 81,9 .. 35,2 54,1 117 81,3 161 214 117 162 278 221 354 '288 . 442 542 364 451 653 782 555 818 1090 1160 1460

W,.

Iy cm4

Wi

max.
6,4 8,4 11 11 13 13 13 17 17 17 21 21
6,4

3,00 4,88 7,41 1(),7 19,8 26,0 33,1 41,7 51.0 61,2 72,2 84,7 114 149

14,8

22 28 32 34 40 44 48 52 56

60
60 64 70 76 88

'"

&
'"
""L
30

"i

~,." ".'
i>'-","

9,68 28,4 25,8 33,0 15,3 19,5 23,4

3,86
5,04 6,17

3,18 6,34 5,61 7.31

'4s ~
h;o
55

23

23

~
30

23 25 25

HJ21
1 13

""iT

Paraldl Filln, Ylizeyll Genii r-:Fa~IIYlcl

DJN to,e5;T:?'o(1Q,S.3)
DIN 997110,70)'.

~~

r-!2-

- "" %

%.I1l.l!)L-1l0~7Be,6~)
DIN 9~711

S : Keslt alem

r
12

~t

1I;l..,!

I ; z. cersceden alalet momentt W ~Ekss-nar mekavemet momenf

rrf:

Uzunlukluga

bagil aglrllk

DIN E~ 1 0025'e gdre Ust:;7 '_2. den Z'Qe"glnln tamrru: Z- prcftl DIN 107:2· U$l 37·2-Z 80

clcsan

80 mm yi..lk5ekIJ~I/'1de~1

'';
0.76)'8

gO,.

crt
'"
Krsatanlm'

Kesll slam

" '" 2 - s

! 2, derecedsJ'I atalet momentl

W Eksenel mukevemst m'UzunltJ~a momenti ba~11Qgrrhk

DaUk markelama ()1~uGU

g~r.

'rameu:

DIN E.n 10025'3 gOre SI 52.;3 llelll,)lnden o!u~an IP6 eertst paralel tJan~ yQze,yll (91ftT·ta§IYlclll) genl~ 1·la~IYICrIPS -prctt DIN 1025 S152·3 -IPS 240

~
Kesil alaru U:t.:unlu~.a baQl1 a~IJk

OIc;l.llermm

IPS
100 12~ 140 16_O

Klsatamm

Keslt alanr

61Qllleormm

S c~2

UZlJnluQa aglrllk·
m b~QII

E..~ijm9,e~sanIIQin K~·X

y-y

DeHk markalama ~I,U.U

,18

50

4l)

100 120 140 160

too

'h' 30 40 50 60 90

43

b 3B 40

120 140 ,160

. 45 50 55 60 65 70

4,6 5 5 6 6,5 7 S

t 4,5 5,5 6 7 8 9 10 11
5

cm2 4,32 6,77 7,91 11,1 14,5 18,2 22.9. 27,5

5,43

kglm

em'

I,

em3

W.

, Iv

em'

Wy em3
3,SO 4,66 5,88 7,09 10,1 14,0 IS,S 43,3 31,0

mm

W,

max.
11 11 11 13 13 17 17 17 21

d,

200

l!1O

8,5

3,39 4,26 5,31 6,21 8,71 11,4 14,3 18,0 21,6

5,96 3,97 13,5 6,75 26,3 10,5 4.7 14,9 109 27,3 222 44,4 402 67,0 676 96,6 1060 132

13,7 17.6 43.8 30.1 47,4 72.5 106 148 204

20 22 25 25 30 35 35 35

3()

249 260 280 30G· 320 360' 400

:2.20

h 100 120 140 160 180 200 220 240 260 300 320 360 400 450 500 550
2BO

b
100 120 140 160 180 200 220 240 260 300 300 300 300
280

460
500 550

300

300

300

9 9,5 10 10 10,5 11 11,5 12.5 13,5 14 14.5 15.

8,5

6 6,5 7 8

t 10 11 12 13 14 15 16 17 17,5 18 19 20,5 22,5 24 26 28 29

C~2

26,0 34,0 43.0 54,3 65.3 78,1 91,0 106 118 131 149 161 181 19B 218 239 254

kglm 20,4 26,7 33,7 '42,6 51,2 61,3 71.5 83.2 93.0 103 117 127 142 155 171 187 199

'cm~ , 460 864 1510 2490 3830 5700 S090 11260 14920 19270 25170 30820 43190 57680 78890 107200 136700

t. '

x.-x

E~llm9,l!Ik5ehIIQlh

y-y ern3 33,5 52.9 78,6 111 151 200 258 327 396 471 571 616 676 721 781 842 872

Dellk

markalama

blo;iJStl (mm)

Wx,

,ok

em'

em·
167 318 550 B89 1~60 2000 3920' 5130' 6590 8660 9240 10140 10820 11720 12620 13080
2S4l)

Iy

W~

etrah

w,

lklsrrah W2
W3

max,

d,

89,9 144 216 311 426 570 736 938 1150 1380 1680 1930 2400 1880 3550 4290 4970

56 66 76 86 100 110 ' 120

96 106 110 120 120 120 120

35
40 45 45 45

21 43 25 25 25

1~

25 28 28 28 28

122

123

Prafil ~elikleri

1[:~I:~I~!kl#.n,~~eVi~~~§ll~teJ'f.TII.~IYlCl

;fi'1f1i~fgz~t~~'; ." il. ~ ~.":_;.~

Delik rnarkalama ol\iuW
momenti DIN g97 (10.70)'e gore

Aluminyum :veA! - Alal?lmll Profillel'

Egilrne ekseraert i~in

-<:

r£
OlguJermm

S Kesit alaru

Kesltalam 2_ dereceden atalet ~()menti

2.

oereceoen atalet'rncmemi

W Ekeenel mukavemet m' L!zunluga bagll aglrllk

DIN En 10025'12 gore SI 44.2 geliginden crusan JPE serist ylikseldigi 300 mm olan orta ~eni§likh:r 11<l.91ymltarurm IPE-Pro1il DIN 1025- S144-2 -IPE 300

Kesrt alam

Krsa temm

s
cm2

Uzunl~ga
bagll aglrllk

.X-x
Grn4

Egilme eksertleri io;in

y-y

1
1

Temm VB o!<;:uler

"1

li~E SO 100'

120

h SO 100 120 200 240 300 360 400

160

2ll.O 2110

16(l

'36(}

300

.400

b 46 55 64 82 100 120 150 170 18,0 '

3,8 4,1 4.4 5.0 5.6 6.2 7,1 8,0 8.6

t 5,2 5,7 6,3 7,4 8.5 9.8 12.7 13,5

r
5 7 7 9 12 11; 15 18 21

cm.of 10,3 13,2 20.1 28,5 39,l 72,7 84,5

7,64

m'kg/m

Ix

10.7

53,8

tlarve Genl~Tallilllll r-gell\11

.'

6,0 8,1 10,4 15,8 22,4 30.7 42,2 57.1 56,3

,~

318

80,1 171

~.:.~
34,2 53,0 109 194 324 557 904 1160
"

Iy cm4 15,9 27,7 68.3 142 284 604 1040 1320

8,49

w,

em'
3,69

w,

Da~ik merkalama 01,"5" ImJiI

1,27 3.62 ,,56 7,30 9,45 12,9

0,64 1,44 1,97 2.29 2.90 3.35

0,455 0.615 5,56 ,1.26 2.58 2.25

0.65

max, 6.4 8,4 8,4 13 13 17 ,23 25 28

20,0

869 1940 3890 16270 23130

8360

.c

(~11t'f#i .~
.;'j '~2% N~ "=IN ~

1~I:>
b

f~ .~;,-\'24
(mm)

123 146

,SO.5

5,79 8,65 16,7 28,5 47.3

26 30 36 44 56 68 SO 90 96

1.14 0.96

(\iii,S2-) 11.6 13.6 12,2 1.11 1.64 1.22 0,965 1,42 0,896 15,5 23,3 23,7 5.80 6,80 4,88 7,12 8,59 2.70 3,66, 9.26 3.69 2.83
3,47

r, =
fz

~-t

S Keslt atam
J

2. dereceden

atalet

rnornenti

r, '"

W Eksene-I mukavemet moment!

m' Uzunluga

baglJ agirllk
50 mm'llk yuksekliginde

",,,-<
Dar Tabanll T-\(eI191
Krsa tarum
O!.;:uJermm Kesit a'am

DIN 10025'e gOrE! SI 37-,2 den mamul duran T 9.911gi tamrra: T-Proiil DlN 1025 -SI:52-3 -IPB 240

qr'
1;), Delil< markalarna ClI9uSU (rum) Ul

8~~k 9~~rk~~~~~'~I~g~~

1.31 1,80 3.69 1,75

UZlil'llugs bagl!

x
aksenlni., arallg)

Egllme ~--,X,

eksenlert

,T 20, 311; 40 Slil 60 12iJ 140

b=h
20 20 30 40 50 60 80 100 120 140

S,=.t

S cm2

.agirhk
m' KgJm

I'

lctn

Y~'Y" ly

ex ern

Ctn~

I,

~a
0.80 1,24 3,36

25

iml

3 3,5 4 5 6 7 9 11 13 15

I cm1
0.20 0.87 2,58 .12,2 37,0 68,3 178 330

Wy em3
0.20 0,34 0,58 1,29 2.42 4,07 9,25 17.7 29.7 47,2

w,

r.12 1,64 2,26 3,77 5,66 7,94 13.6 20.9 29.6 39.3

0.88 1.29 1.77 '2.96 4.44 6,23 10,7 16,4 23,2 31.3

H~. 1,66
2.22 2,74 3,28, 3,80

0.58 0,73 0,85

0.38 0.87 1.72 5.28 12,1 23.8 73,7 179 366 660

0.49

0.27

0.43

5.42
12.8 24,6 42.0 64,7

6,06

15, 17 21 30 34
45

W2

max.
3,2 3,2 4.3 6.4 6.4

35
45 60 70 75

30

14 17 22

-<;

60 70 80

11 13 17 21

8.4

rjT
,

25x4Cx3 30.30.3 30x45x4 30.60x5 4Ox4O~4 40.60x5 40.80.7 50x50x4 50x70·.6 80x6Ox9 2.87 4,32 3,07 4.82 8.07 3.87 6,91 13.75 0.775 ..1,17 0.829 1,30 2.18 '1.04 1,87 3.71 0,750 0,689 1,15 0.987 0.932 1.40 ;,27 2.32 2,08
2,70

.
s

4.58
6,21

0.92 1,17 1;61 2,06

2.89

3,05 9,03 2,15 9,02

30,0

8.87 9,19 14.4 61.7

2,55 3,86 14,4

4.19
4,92

'"

17,2
38,9

9.73

Geni!;>Tabanll T-Celigi
lose tatum TB QI.9li1ermm
Ke.sit alaru Uzunluga

x
eksenlnin arallgi ex em

o~gll

h 35 40 50 60
gore 30,

b 70 80 100 '120
St 44.2 geliginden

s=t

em' 4;64 5.~ 7.91 12.0 17.0

agllll~ m'
-kg!r11

x-x
. I'll." em, 2.58 4,49 7,81 .'18.7 38.0

Egllme'ek~enIElrl

lcln

v-,y.
W, em" 2.87 4.31 7.13 13.5 22.8

00
DIN EN 10025'8

30 35 49 50

60

5.5 6 7 8.5 10
mamQI60

tii.a
1.11 1,65 2.50 4;78 8,09

cm4
8.62 15,1 28.5 67,7 137"
TB-Profi!

t;

Delik riJarkalama 5IQusU,(mm)

l-, U-, ve T- profilleri yuvarlak kenarn (R) ve keskin ~enarll (8j olarak imal edilir. r1 ve r2 yuvarlakhklan L-, U- ve T-profilleri it;:in necerlidlr.

4,66 6,2.1 9,42 13,4 ,

3,64

0,88 1.09 1.30

o.n

0,67

w,
34 37 45 55

max
11 11 13 17
TB 60

dt

8,4

Malzerne: AIMgSi 0,5; AIMgSll; AIZn4,5 Mg 1 . . AI Mg Si 1'den rnamul h 20 mm yuksekliginde b = 20 rnm geni~liglnde protilinin 'raenrrn: L-Pro1il DIN 1771 - AIMgSi1 F 2';. - R 20 x 20)( 3

VB S

=3

~'I mm kalmllglndakl

yuvarlak kenar

1 By!

65

Mg1 [gin g ~ 2,77 kgldm3

rn' degerieri igin 1.026 faktcruyle carprlmahd.r.

nm yuksekliginde

ge-ni~ tabanh T-lYeHginili

ta-urm:

PJN 1024-St44-2 _

124

125

Plastik Maddeler
Anlam
. Optlk ArDljitlrma NumuneRln gonlnU!l(i Saydam Bularuk Go.z-eltllerde Aglrhk Deneyl 1$ltmadakl Durum Plasilk Qoml.1 Madd6:larlndekl

Anlam

YogullltJk

g/om3

o;ozunurliik

Baz pollmerlert

Polivinfllormal Polivinil fromaldehlt

CA CAB
€F

Sehnczasetat SelGlozasetcbutirat Krizolrformaldehil Pchtorrnaldetut Poltasenlan Polipropllen PoJisilrol

Slikon

Ore formalcetut
Doymerms polyester

CA, CAB, CP, EP, PC, PS, PMMA, PVC, SAN

pokunrnak Karlilmmd~ki

ABS, ASA, PA, PE, POM, PP, PTFE

0,9 -1,0 1,0-1,2

PB, PE, PIB, PP ABS, ASA, CAM, CP, PA, PC, PMMA, PPO, P5, SAN, 5B CA, PBTB, PETB, POM, P5U, PUR
Pre slenrnls madde dolu organik

· 'rermoplaettkler yumm;;ar ve enrler • DUToplastlar ve 810s10· merle, dognJdan parcalarurlar vanma Deneyl

1,2

,5 ,8

CN
SP

CMC

Karbckslrnettlsaluloz Saluloznfrat
SelUlozpropiyonat Etilseruloz Epoksii MaJamii1formaidellit Po~yamid PoJlbutiJentereflalaJ Polikarbonat

Kcoolimener

zetur Qe~idi;

1,5 -

EC
EF
MF PA PST PC

Ponsclton
Po Iltetratl

PE, PTFE, POM, PP uoren Ie n

~krilnilril-Butadin

1,8-2,2

PTFE

• Alavin renklenrnesi • Yenma dururnu · I~ olusumu • Durnamn kokcsu

uoroptaattkler VB PTFE QOl"unurdegildir Oiger termoplesnkler bellrll cozehi medcelerlnde r;ozu· nurdarler

Pcuuretan Pouvlnltasetat Polivtnilbutiral

Pojivinilk~orid Klorlanrms polivinllklorid Akrilnitril/Stirol Akrjester Enlen f vinilasetat S!irol!Akrilni.trii Stirol/Buladin Stirolfn-Metils!irol Vinil Klori dJEtiiefl

i Krsa tammr Y6gunll,.lk

,,,,3

Yanma nuromu
Sart San alev. asmtutme, Sari, puskurtucu k.okar Sari, puskuren kokar Zor alevtanlr, Sanmsi kcker beyaz kenarf rnavl alev, komClrle§ir, tal tel amonyak kokar yanml~ boynuz sae gibi kokar dam1ar, silks aeldr ve yanik kagll gibi g~bi etasttki,

Diger Ozellikler Tetraktor karbon taratmdan

ABS

1,06 ... 1,12 1,31 1,19

gozulrnez,

boguk see cikarnr

Ho§ kavrama, baguk see I(IKartir

CA
,CAB

atev.

Pol.ivinil ceklcrld PoliviniJ florid

alev, yanarak damlar. bozulml,J~ tereyagl

Boguk sas crkartrr

MF 'P':' PC

1,50 1,04
,.. 1,15

Zor kln~~r, taklr tukLJr ses crkanr Bert elastiki,

(Bak. UF)

E Elostomerl"r;

D Durcprastlk

T Tsrmoplastik

kenarf

damiar,

km~maz, bogl,1k

ses (jl)(am

1,20 0,92 lAO 1,18 1,41 0,91 1,05 2,20 1,26 0,03 ",0,06 1,38
t;

Sari erev. atea elmca

sonar,

IS '1lkar.

fanel kokar

Sert, kmlmaa,

tlklrtl sesl 91kanr

Buausl

Ozellikler

J~aret R
U

HususlOz.Blllkler
YOkselmi§:;

PE
PF PMMA paM,' pp

Mavi a~lk erev. yan.arak gorOlme!! (8sk. PP) Zor

danuar, parafin kckuluour, dvmamar

Geni~'er 'urda yua, parmek i~leme ISISI::. 230'

tlrnagl

~Ie ..;~:ziIQbillr.kmlmaa

KJor~anml§ Yo~unluk
j

E
F

L!l

K~puklO ssnek, akmr yOkse~

I L M N P

Carpmaya Do(JrjJsal, KDtle; normal

dayan~kll

razor

vener. san atev, karbcntesma, tenet ve yanrrus

odun

Zor kmlu, tkrm sesl lt1kanr Ren"-Ienmez cam saydamllgl gii:lrdir. bogUK see esarr

alcak

kokar parlayan alav, meyva xokulu, c;.~Ylrdcir, damlar

ultra; yumusatcrsu cok aglrlik

e-ta: molektner Novolak

W
X

yumu-ja.llci

MaMm$.1 aiel! dMllar,

unrnaldehit

kokar

Klfllmaz,

trlcrtr sesi

ryl~aw

AO ~9kJine sckulablllr

Mavili

Tammlamu "meg I :

PVC· F'

Poliyinil.kJorld yumu§atlclll PE·LL D linear pollstllen, d(i~uk yogunlukla PVC-HI Polinwinil Kolorid, YOk~ek r;arpm~ya dayarlikll

a~lk alev, tutusaras buhar. gorulmez (6ak. PE)

darnlar, parenn kckar.

duman

Permak

Ilrnaglyla

lsaretlenmez, kmlma~
gibi ses Qlkam lie sync

PS
RT~E

Sari alev, astn Mme,

lalllmsL

qaz kokar, yenarak

oarnlsr

Gevreknr, metallk 191bo~ teneka tetra klor taratmdan "9{}zQlmez GElni~ler Pohuretan,

Y~V'lICI de.gil, harh ates kok_~r

turde

yOZ13Y

PUR PUR' FK
WK PVC U
Lltle gD1(lendlriJmil? ptastlk madda madde

sOnger elaetildyefindeolr kopliK

Sari alev, ~ldd8m ve aglr kckar

PollOretan

Zor

atevlanlr.

alev

kesulnce

ecner.

tuz

asldl

kckar

karbonla~mI9tl~ vurnusatrcrva kokar. gore PVC U'oan deha iyi" tLJtlJ~LJr. tuz asidi SOnger I;ll~stikiyattndedlr, see orkarmaa (P""YlImu~aki

ViskerJa gu~jendifilmi§ Cam

el'yaflile

plastlk

0FK
madde

Karbon ~ifle gO~lendirJlmi~ plastlk madde i

Metal jIf

GFK
BFK

MFK
SFK

lla

gUol6ndirllml~

plastlk madde plastlk. medde

PVC SAN

p.

1,20 ,,1,35 1,06

1,05 1,50

karbonlasu gaz kckar, yanarak damlar Bert etasflkldir.fetra p.s gibl qevrek las11k kekar, yanarax darraer amcnvak 90zt:ilur karbon taratmdan '1ozulm&2 taratmdan

gLi918ndirilmi~

plasiik

Sentea Iff ile gOglsndirllrni§ Metal

Borlmerl

lle g(j!ilendfr~lmi§l

plastlk

San elev. asm mime,

madde

MWI<

\li.s~er ile gCli;lendlrilmi~

plastlk maces

SIB
Tammlpma

Sari elev, asm tutrne,

gaz

ve

degildir

ve

tetra. klcr karbonu

arneOI:

sr - MFK" gelik
c

Ou MFK - Ba~CIr lif ile 9ut;;lendirilmi~ piastik madde lif ile guc;:lendirHm~~ plaatlk madde PP GF • Cam lif ile gQglendjrilmij plastlk rnadde

UF

Z~r alevlenir, bevaz kenarh

kckar
~:~:~~~~I/:,~ev, karbonlaerr,

olal·~k· karbonla'ill·r~

Zor kmnr,
zcr

tlklrtl

ses'

g!ksnr

(Bak. MF)

UP

2,00

is IfLkaf, stirol

kckar.

cam e1yafll

smnr. uktrn

see! -Qlkanr

126

127

r Plastik Maddeler
~:,.

"'.!,';

·;;.ti.

,c,

,~.'!; ... "

'~,
Ticari adl Y~u.n!uk g/crn3

"_J~.·5~
dayanrrrn

Krsa Tamm

Adl

Cekm.e

Nimm2

Darbe Deyarurm
MJ/mm2

«unemm -c

ISIS

Lizun scret

KuUamm omek,l.eri

ABS

ABS-KopoUmer

Terluran Novcour

1.06

35 ... 56

k.Ei.21 k.B." 21.1

80 ...

85 ... 100

Teleton govdesi

Arrnatur oancsc
S6rttahtasl

Ornek:

Form kuuesl Form klltlesl

DIN

DIN 16774 16776

PP.

PE

F5C FS

85 20

M 090
D 045

20

PA 6 PA 66

Poyamic

Duretan Troqamld

1,14

43 57

80 ... 100 80 ... 100

Disli

Ullramid Pclinuc 66
Vestamic

carldar Kayma yataklar

Rilsan

1.14

Ctvatalar
Halat DI~ gtivde

PP'de ek tararntama H Propiienin rlsan Homopollrne-

Anlam 1§lk s1abil.at6rii

PE·HID

YOksek yogunluklu Poflefuen Hcstaen Lupclen vestojen Baylor

B Propilenin

Termoplastlk

0,96

20 ... 30

k.B.21

BO •.. 100

Pil kuiulafl
Yakrt tankran Oop bjccntan Borular Kablo izolasyorsan Folyeler, s;i$eJer

Blok xopolemiren R Propltarun. tarmoplasftk, staijc kopohmerisan Q H, S, Puskuttrne doknm kansrrru Presleme

B
C

Dogal boyalar Darbe dayamml

PE·LD

Du!}uft; yogunluklu Pohettlen

0,92

8... 10

k.B,21

60... 80

e grupli3,tl

T
PMMA
PolimetiJ Metakruat Pleksiqras, Hesarit Deqalon

polimerizasyonu

notesycn
dlrme T oz

§.ekilleli-

ID E F
G H K

To,

;;eki! verme

yardurcr macdesi
rnacde Granlll lsr Kaygan maooe Artan i}'effafllk Artan elektrik jietkenligi

1,18

70 ... 76

18

70 ... 100

Optik

camlar Stnyallemoalan, 1§lkll hamer

sintereme

gosterge!er

Oubuk band lmail Bilgi yak

ayar

zoturu
Metal dezaktivatcr

,paM

Delri.." Pollcksvnenlen

Antistatiklik

Hostororm, Ultreform

1,42

50.70

100

95

Di{tli-qarJ.(lar, KOlyma yataklar, govdeJeri Gbvde parcalan

VaJI

P"E y'o~UnILrgu {gfcm3) 1.

lsaret

uaer'.

.... leader

%KlitJEioram

Ergime lndeksl ~ontrol sartlen ·(PE ve PP) 2" lsarst MFI erlme tnoeksl, vasttasr bir meme kutlsyi a!?agl-

Erime inde~si gr!10 3.I~arst

uk.

~Pe ve PP)

PP

Pollpropnen

Hotalen PP
Novalen

Uzsrl .. ..kaoar

Karorifer kanallan

vestofen P

0,91

21...37

k.B.'1

100... 110

Qama§ilr makmesr
Geometer Pompa g6vdeleri

parcelan

15 20 25 30
35 4ll

... 0,917 0,917 ... 0,922 0,922 ... 0,927 0,927 ... 0,932 0,932 ... 0,937 0,937 ... 0,942 0,942 ... 0,947 0,947 ... 0,952 0,952 ... 0,957 0,957 ... 0,967 0,962
95

000

.,. 0,1
0,2 0.2,,: 0.4
(),1. ..

He baerlan sartlan verilir.

PS

Pclistirot

Hosnren Pcjsttror Vetirol

N,

1,05

40 ... 66

13... 20

55 ... 85

Ambalaj meszemelen T ercere tabak Film bobini rSI IinJeyici plakalar

PTFE

Pclitetra flmetiten

Hcstaflon Teflon, Huon

TF,

2,20

15... 35

k.B.'1

280

Hakim gefekt~rmeYEm yataklar Piston seqmanlan Oontatar

45 50 65 60 65

85 75 65 65

00... 100 80... 90 70... 80 60 ... 70 50... 6()

verir.

Kontrol

001 003
006

daki isaretlerle

012 022
D 1.90 'C/2,

0.4 ... 0,8 0,8 ... 1;5 1,5 ... 3,0 3,0 ... 6,0 &,0... 12 12 ... 25 25 ... 50
60

16 kg

Pornpalar

T 190'C/5 kg G 190'C/21,6 kg M 230 'C/2, 16 kg

000. 200
400

700

PVc-p PVC,U

Pclivinilklorld vumusak

Hoatabt, Vlnctleks, vestclit, vlnncl. Solvik

1,20 ... 1,35 1,38

20 ... 29

2" k.8,2'

65 ... 90

Hortumlar Oontatar
Kablo kaplamalar,

polivrnijkJorid

Borular
Ge~meleJ Tanklar

2.

serr

35 ... 60

lsaret

KO'Ileoralll .Dzerin, .. ,a kadar

SAN.

SlirollAkrinitril Koptollmer

Luran, Vesltlron Lustran

Hostren S, Polistirol,

1,08

78

23 ...

25

85

Gosterge diski camlar Pil g6vde:sj Far lambasl g6vdelsri

M S T
W

Melal Mineral Sentetik Materyal Tal

Tahta
Strutlandtnlmarms DigerJeri

X·
Z

05 .10 15 20 25
311

7,5 7,5 •.. 12,5 12,5... 17,5 17,5 ... 22,5 22,5 ... 27,5
27,5 ... 32,5

...

35
4ll

45
50
·55

32,5 ... 37,5 37,5 ... 42,5 42,5 .. .47,5 47,5 ... 52,5 52,5 ... 57,5
57,5 ... 62,5
230·C

as
70

75 85

eo

SIB

S1ir'olJButaden Kopclirner

vestrcn,
Silmluks.

1,05

22 ... 50

40 ...

k.B."

55 .. .75

Telev'zyon g6vdesi Ambalaj malzemasl E'bise askrsr Daglllmk,wulan

60

90

62.5 ... 67,5' 67.5 ... 72,5 72,5 ... 77.5 77,5 ... 82.5 82.5 ... 87,5 87,5.,.

PP-bigim kutlesinin tamrnlanrnaet, ezel katktstz band trnatan lcln rcmcpollmerist, indeksli. Bi9im kutteei DIN 16774 - PP - H, T, 95 M045

% 97'lik bir lzctaxi indeksli.

kg 4 g/2,1 bkz MFI arime

1)1

I dayanlml

2) ,

, Numuneoe krrtlrna

yok

129 128

Plastik Maddeler

~"""
Su 80gulma
Kullanlm .. ozelliklsri 5IVIS'

Metallerde Tala~1I Bh;imlendirme Sogutma SlVllar.

'l~m''A~a~r!
ktsaltrnalar

Ifso~t1tfull:St;li~;;nti'li~~~r
Egilme
T~p

'"~:~.

r> ,f'"

, •• ~~,,"

;;:-:;8;;;;:'·.S~.";j.\(q:O;-:]~"".if;;'1i~"i'~"'~:;

Darbe
I oayarnrm

Re9in~

Form

rnukavem

Dolgu Maddesi

N/mm:i'

I!J/m2

mu!lafa,

"e

'emmamaksimu

turu

Tesir

~ekli

'rablodaki Ll

AC;lklama
Soda veya sudaki scdyum mada kullanjilr

nitrtt

gibi in<W;lql:lik rnaddelerln

90zellisi,

bQyuk oranua

tasla-

Segulma SIVISI 9,ozsllila'i

Odu.n.ta~a
I

31

70
70

6
5

125

150

GeMI kr

L2

51'
83

85

PF

Odun tala~11 seluloz 881010.2 ve digerleri

125
125 125

60
60

5
5

Kisapamuklif!

"71"

Pam", iii; vd"

Pamu.k dokuma

60
pan;;aSl
vd

6 6 12 14 3,5 5 15 3,5 3 3 5

125 125 125

125

200 300 180 250 150 300 300 60 130 90 45 20 2Q 300

Yuksek geoHk darbe dayar\lkhIIQ'1

J;ogunlukla fnqrganrk ve genelliklede·sudakj sentetik rnadcelerln at. Sogutma SIV!:;;I emilslycnlan fls ayni Kulla(]Hll alan!

aynsunjan .

veya 90ze11i-

84
74 75 12 PF

SQgUlmastvlsl emilslyonlan

E2% E 20%

60 60 60
50 50

Emilsiyonlar "I",2 (E % 2) lle "/020 (E %20) kansun crenuh sulu sogutma madde 6i~indiff yogunlukla matkapla delme auvu clarak aolandmnrtar. Iyi bir sojjutrna atkisi 'aka! az blr yaglama etklsl gerekli durcmlerda kullarunr : Y-Uksek kesrne IlIZI lle lala~ kaldrrmalarce

SUflE jpek lili I seuroz SUflr ipektifi Asbest lifleri Asbast

150
150 150

S1
yGkselm aebest liflerl ile mekanik ala rak yLikssk cranca yuklenme
tsrda bi(fim dayan!kll!lgl

ms.

Polar katklll kesme yagl_ Orn?gin : Bilklsel veya hayvansal yagll rnacdeler veya metal yuzeyindekl totma ozeillgini dU2elimek It;in eerrtetik yaglar cck iyi yaglama korozyona kar:;;1koruma etkisi, takat della yOksek kesme slcall;llklan igin uygun deglldiL

16

ipi

70 50

11,5
1~ ,:~;~ ~. 15,;9 Mik. Mika
Selliloz

150 150 150

Elekfrik

azelligi, yukselmmi§

50 50 60

elektrik dirent;; degeri 10" Amonyaksu deger ak

n em

6.zgiJ

Suyl. kanstmlamayan sogUtmaS1Vilan macdelerl

S2 83 54

ca day:amkflljk

Yumusak etklli EP

katklll

1) kesma yagjj 51 olarak daha vOksek crenea srcaklrk ve basm-

Polar ve yurnusak

elkili Ep. ka1KIII iikesme

)lagl sicaklik ve basmca dayamkllhk. Fskal

125
100 12.0 125 125

ozslljkle-ri

Aktif Ep~ katkl1l1)Kesme yagl. Cok ytlkssf<>cranca metal yQzeylerin asmmasr mumkun Polar VB akUf Ep· k?-tklh kesme yagl ertmlmasma katkl

$5
1) EP son basmc
III

Yuksek

bastnc,

yLlksek

oranda yUzey basmcmm

131 150 180 "15~ 155

UF MF

Belilloz Ode" talasr Odun tala:;u

SO 70 80 60
par98s1

6,5 6 6

300 250 1110 300

300

MP
MF MF MF MF MF UF

kufarnrn (smhl tastsat parcatar &IV ale!leri) UF yiyecek ve Ic· ecek kaplan i9in degildir
Genel

_So~u~ri1a":snlljannrnSeglm
1~leme metod Ian

Prenslpleri Qelik D'Okmedemir 'T amps, d~kU"n

Kuru

Pamux lifferi
Pamuk

In~a""al,,~ I
-r;sntik darbe dayanlkllllQI yLlksek

Kaba tala~
E 10% -

Bakrr Al.a§linlan
Kuru

AIOmlhjl"um AI~ml~yum '!la~lml.~1 E 2,,"5% L2, 91, 53

Magmezyum .la§lmla~i
Kuru

ookurna

60 40 5.0 2,5 3,5 4,5 6,5

'res tczu Asbest lltler! Asbest

Selijloz il~lerl /

130

156
157

140
140

200 200 200 300 120 200

YO,,.Uilmi, .1.kl,1< O,.lIIijl "IElekt ro ve tesisat malzemasj) ~::.v. 1,.C6k

Kaba lala§ alIna Tornaiama ince talas alma Frezeleme

E 2 ... 5%

L2 E 2 ... 5% 53 E 5% ... 10% L2,S3

E 2 ... 6%

54, 55 E 10% 54, 55 E 10% S4. S6 E 10%

l2,51
KlIru

81,52
Kuru

Odun

tala%il

60 80 70
80

EL5%
Kuru

Kuru

l2, 51, 52

st.

Kuru

92, 93

51, 52. $3
, Kuru

131.. 6

100 1:1.0 120

" It\3
152.7

MP
MF

seicloz J
S.IOI02

ras tozu

E 2... 6%
Kuru

E 2... 5%
Kuru

Kuru

81. 82, 83 SI, S2, $3 E 5...10% S3

Kuru

$1, 52, 53 E 2... 5% E 2 ... 6% 91, 52, 53 S3 51, 52, S3 S2, S3 E 2... 5%

SI, 52, S3
Kuru

kaP:art I,in 6,.1

Delma Darin

S4,95
55 S3 54,55 E 20% S4, S5

E 5".10% E 20%
Kuru

~~~(S~~ti.(i1e,tt~f~rJ'!~~&.:B(~; T2.~9,J?5).,~ A!~~

Tip
Ra,lno

SI, S2, 53 83 $1,S2,

Kuru

delma

53. E 20% S2, S3 E 20% E 5% ... 10% L2 52, S3 E 10% 83 53 82,83 S3

6ile~'im Dolgu maeum, kagft

Eljilme

Darbe
j daya:nl~lIg KJlm~

mu~al/eme
Nlmm2

yekme rruikavem Nlrnm~

Srmr
tl slPakllgl ~C

Kullamm, {)ze!likleri
Hepine tali-IYlel Kaplartrms ka~lt

Ray!;>alama T estere lie keams 1.91ni bo~alt"1a 8111ndirlkfrezeleme P,olil yargeltemll Vida agma Frezede vida acma Vida t\l§Jama T~lama, Konlk

S1
Kuru

S1, 52, S3

53

S, ~061

150 80
Melamln

20 7

120 70

120

E 2 ... 5% E 5... 10% E 2... 5%

2063, s- ~031 s 2072 s ,2082

S,

f--~-----+-_:~__;f-",70'-+--:40W.....jI--il';;3:i;O~t-J<aJlI4>"",uau~-----j
i-"~"'."'m"'lil.i~.a"'doIruma="""nn;dDLk-m-na--1-"2;7;~~~-+-"~5'-t-'1Roon""T-l1'3ii'01l :~~ine
Pamuku tncedokuma 130 30 80 1 ~O
ta~IYICI keplamaf dokuma

120

yoHan tablalar, cubuklular bcrutar

e 2".5%

S1) $2, S3 51, 52, S3

si,

51, S2, S3 SI. 92, S3

st. S2,
S3

S3

Recine

S5 S5
S4,55 85 S3 L2, L1 84, S5

S3

~d2372

MeJamin re me Epoksl re me
Blikon

Cam flleman dckuma Cam, cam dokuma

270 350
125

50 100 40 80 100

120 220 90

130 130 180 130 130

Tablolar, ryubuklar,-~arglll veya kalrp preslenmis bcrular, kahp parealan

$3 E 6... 10% S2 L2, L1 E 2... 5% S2

S3 51, 52, E2% L2, Ll

53
Kuru

sa

S1, 82, 83

$1, S2, S3

rectne

Cam memen dckurna

Cam tueman

24"71 "

sm

2472

Polyester rectne

125 200

60
100

Hecine

tastynn

elvaf paspas imata11 dokumada o-Idugu gibl

keoe turDnde ~ekli

cam sert

ta§tama

E 2 ... 5%
L2, Ll 82, S3

E 2... 6%

Lenleme. Honlama

130

131

Vaglama Maddeleri

ii."':
Maude grubLJ .sernbo!

=t:
Parutrc

;$
DIN No

'"

M,x

hart

Yagrama Madc:le 1ur(i"Qzellik!er, Kullemm

AN
B

51601 51513 51517

8659 T2.

50-C'ye

kadarkl yag slca:kllkl.armda

vel/a devir cairn yaglama

leln, katkrstz normal yaglama

C
Minera. YHglar

Katkrstz. esklmeye dayamkll yaglar, kaymalr

yaglama icin

vc surtunmesiz yataklarda veya vltes kutusunda devtr daim

90k amalfh vag, degi§ken srcaknluarda w-Srmumn taleplerini kar§-Ilayan ve 100'C'da W'Si:l, .,kl:;;kanll'k anuftan dahilinde yer alan bir yagdlr, Max;-350D mpas. -2D'C'da gorUiebilen vtskcsltell ve -25'C suur pompalama 151S1e 100'C'da 9,3 i~a 12.4 mm2/s akl~kanhgl clan 90k ama~h v vasrnancmtmasr : SAEl OW - 3D

C:;G
HD.

Yatak, eevk yollen

ve 'helleel di~liler i!iin a§mmay~eaeltrcr eiki meddeleri bulunan mineral yaglar

yagm

_I'I'r_P
K
L

Motorlu tasttlarda sannrnan y.gl.II

51503
~
-

Soqutrna

SIVISlIlln

etkisine

katkr yapacak

yag~a.L

Amonyak

iyin KA y~glama

yaglan

Halojen,

Amonyak

lctn KC yag!ama yaglan ISlII I ; ve su vermeye yarayan yoglo,

, koruyucu yaqlar

S
T E
Sentez srvrlar 51515

Suyla kansrrtayan ve suvla kaneabllen soqutucu yagl.r

TOrtOnl.,.o,ollikl. I ricin yaglarna - yagla"

T
rnaruz kalan yaiaktarda

Az viskoztte degi!?imli eksrra yaglar,

yok

degl!?ken

Sicakilga

PG
SI

Iyi kansnn surtunmell,

yuksek oranoa esldmeye

dayanlkl~ poliglikol

yag krsrnen suyla kansabljlr

E3

Ozellikle ynksek ve du§Ol-\ mkh silikon yagl.ar

arcaklndara

uygun, suyu kabul etmeyen.

esklmeye

kar§1 yuksek oranda daye-

E F L M 5 p

Suyla

kensan

yaglama yaglar', arn.g;n; SE tipi ""',,

rnadde katlah

,",
Grafit,

Kan yajilarna

yoglama

maddesi,

crnejiin:

t--:::--+--:--=-+-:::---:-+--':":--!--+"":1"4O:::--!1-----l 1) ~~~;n~~nl!II~~~~~~I~~~i::~~ ~: 1-_;=--_+_.;_.;:.:;_+...:;._;....:..~+--=---4~-:-+_':::6:;a~+~~~-_l 2)~e~~~bi~~r~r~~~~~;o;~ ~9i~~~~nm

+
I

Mineral Y'9 katkih su ile kanstmlabilir, Sentefik, " hili"

soqutucu yag

y'g icin

+ 200

180

sogolu<o

lcm asmmarunaaalnlmast igin veNeya agJr 'Yukun II i~ln etki maddell

I
yaqlama m,dd.;;

I ~e kanem .:I
madd.'eri ;9;n

+ 220 > + 220

basamaklan, bak DIN 51 807 0 Degf~ikljk yak , Degr§'ikllk gok az 2 Degi§.iklik crta dOzeyde 3 Dagi§l-iklik ~m duaeyde

yaglam,

ISO'nun VG iOO vlskozite snutlandnmasrmn cetm yagiamasl ieln mineral JIM bazmdald 51517 CL-100

bir

korozyon ve esklme dayaruklrhqtndakl arttmlrms ozelfikli devrl yaglamas1nda kl,Jllamlan yagm gosterilmesi Yaglama yagl O~N '

aym ya~ln sembO! He gosierilmesl

[;]L

100

Ornek::

~Y~tl;ff."':;:"fihl$!ii\JI'
Krnemati1o;'akl§kanllR mm2jsn Akl:;;~r1hkslmfl

..... ,'.~."-t$&C"~la~'~"W'~;; ;
20'C
Kinernahk aKI~kar1l"1k 2 mm /s de Klnemi;ltik ak\§ikanllk Akl~~anhk9mffl

' ' 'Vil's'kk~o'~,k;.''.te~);'I1~"'k,,, 1111

'" I

20'C' 3,3 5 8 13 21 '34

.ro°e

de

5Jl'C

40 'C
22 32

60'C
15 20

ISO VG ISO VG
',ISI;>VG

2
3

H
6,8 10 15

1,3 2,7 3,7 5,2 7 11

IS0 ISB ISO

VG 22 VG 32 VG 4(l

1$0VG

46

30

ISOVG,

~:2'

20 ·C' 40 '0

mmezs ~~

60°C
130 180 250 360
510 PTFE
Parlek boya ve eentetlk yaglama preslerlnda 10z olarak aynca yatak macemes! saYlsl : 1.1.. '" 0,04 i'a'U,09, sicakhk alaruise : -250'C + 260'C'dir olarak ktrllaruhr. Cok du§uk kayma

220 460
680
1000 1500

320

ISIDVG
VG6:80 ISaVG 1000 ISaVG 1500

IS0 VG 7 150 VG 10 ISCil-VG 15

ISO ISO

ISO VG 68 VG 100 VG 160

68 100 150

40 60 90

rss

740

sormrma

132

133

r
Ala'lmS!zSQ~U~I.~~!lkl:rIISJlh~lerriit
Ce~ik TOrleri

ISII
Yumu§.a:lrrial'avr Srcakhk
Ser1lik

i'Allem

.~:'t"','i
HB Sicakhk

J%'

,{;;, ':-<;)~k w o1'N ·179$@J:lO:8.q)\;';

SEfrtlef}'lirme SElI1I~~tirrr l;:apakadar DilIrirll~I\1 sertle§olllme mm o

.YO,.y seruestlrrne (HRC)

S~rtloe!/Ii

S~cak bl!j:im vatme slcaklt~ii

Malzeme

Klsa Ad

Sqgulma Maddesi

m.:odan

Tavlarnadan scnraa'

100 200

-c

!c
54 60 60 59 62

300

':'9

CBIlW C 70 W2
C 80 C 85

1.1740 1.1620

1050... 800 680".710 1050... 800 680".710

231 183 192

800 .. 1330 790.,,820 780 ... 820 800 ... 630 770.,,800
.

YAG

su

3,5 3,0 2,5 4,5 2.5

12 10 10 12 10

58 64 64

58 63 64

4B 53 54 54 56

W1 W C 105 W
1) 30

1.1525 1060... 800 680 ... 710 1,11330 1050 ... 600 680 ... 710 1.1546 1050 ... 800 680 ... 710
kuUamm

222
213

su
YAG su

63
65

53
64

2) Menevleleme yuksel<lIgi

mm

kare calik I~~n

amacma ve

.'

arzu

edilen i<(Jllamm sertligine gore d9gi~ir

P;la~.lmh ~S.q!!uki~;!1l1kleri,. C Sleak i~ ¢elikl~rlve YQks,ei< !"lOd(ellklllrinln

QefikTOrlerl Break bl~!m ve~me SIC.akligl
YUITII,.I!}_alma

• ..' !SII.,,~!.ml,
Tavr
$ertllk

-:;:-

.:~

Ii)U'J;11350
Sertle~ti~mB

.(1'0;8.0) Ii 300 .400

"C

Klsa,Ad

Malzema No

HB

Slcakllk1)

So\'iulm!l
Maddes12J Su

Sai'tlB'~li

YClzeySertle!i1irme HRC3) Mensvl!;ilemeden scnra I

rneden sonta

200 'C 61
60

'C

500 'C

550 'C 40 40 46 40 46 52 52 66 67

115

crv

3
S

1.2210 1.2842 1.2419 1.2067 1.2550 1.2343 1.3343 1.3202 1.3255

1050... 850 1050... 850 1050",850 1050... 650 1060... 850 , 100".900 1100".900 '100 ... 800 1100..

710".750 680".720 710 ... 750 710 ... 750 '710... 750 800" .840 750... 800 770... 840 770 ... 840 770 ... 840

223 229 229

760... 810 810.,,840 790 .. ,820 800 ..• 830 820,,,850 870... 900 950 ... 9BO 1000 ... 1040 1190... 1230 1210....1250 1200 ... 1300

Yag

64 64 64 64 60 64 53 64 65 64

68 56 58 56 56

61 144 50
54

90 MnCrV

105 WCr6 100 c- 6 6li WC,V7 X210CrW12 X 38 CrMoV5', S 6·5·2 S 12·1-4.5 S 18-1·2·5

223
229 255 229

Y.~

61 61 59

42 50

50 52

43
4S 66 54 65 64

1.2436 1050 ... 850

62
52 62 62 64

60
62 62 62 62

6S
53 62 62 62

300
300 300

:900

Steak banyo hava

Yali

640 ... 680

65

65
540 ... 680
sanlys

1) Ostenlt suresl sertllk slcaldI9_,nda: bulunma surssldlr ve b.u so{juk i~ 98Ii~ler~nde yekla§-~k~5 daklka, otom.at cellklerlnda surer. lsmma a§amall olarak gargek~e'ilir. :2) Ilgln kvllanrrn alaru i9in uycun clan soqutma hlZi DIN 17350'13 gOre zarnan • sicakhk deOi§'im tablosundan tesplt eda6b~lIr. 3) YOksek hrz oellklerl : 540·580·C'de 2 veya 3 kel ~~nevi~lenlr. Bu arada sartlik artar

1508 ya~la~ik 80

830 860
1) En az "ekme mukavemetl akma .gerilltnl ve uzama (say-fa 106) 2) A1asumlt ve .ala~lmslz cellklerln cederlerj (Orne'" OK 35, 32 CrS2) 3) So~utulma seelml parcatann curumuna ve bOyOxlQ~OM' gtire 4) Sogutma sakln navada veya ortamda

860 880

640 ... 680

Karbon
Kisa ed

Sartl,~§-me

: Y{lzeye!J.u verme oene Mefl~YI§lam

Malzeme no

amdirme slca~II!:1I

6~ae'rile',me
ISIS.I 9lcak~I.o1

0019YGZilP;-!!I(t. lo'i~nnl!i:!I~C<lkl!~_1

sogutma

SIVISI

S.rtllk HR
. Marevlsleme slca~~I~lnln

.;:ekme deriey

karElkt9i~9-tIOlnde

g(\sterllmesj

C 10 G 15 17 G.r3 20 Cr4.
16 MnCr'5 20 MnCt5

1.0301 1.0401 1.7016 1.7027 1.7131 1.7·147 1.7321 1.5919 1.65B7 880·980

880 ... 920 8BO

aoqunna s11l1S1n1n seelml Isle-nan Ot.elllkiere, kullamlan

1400.--[2'1"5--, 45 ... 34
~ 870
~

28(r4

42 CrMD4

30CrMD V9
e

~ ~ z
.S
.-A--.

1200 1000 800

~

,s

~
N

xoprna uaemesr A goprna kaslt daraimasl '

860 ... 900

780... 820

150-200

·c;;elige, I~ parcastnm ~ek~ine bi.lyf.lklLigOne V9 evnca 500gUlma.slvlslnln etklslne gelre

47"

39

vepihr.

1---+-----1
910 850 49 .. .41 47 48 40 39

49 .. .41

20 M~Cr4 15 C,Ni6 17 CrNiMo6'

830... 870
bl,l~l,JnrYI~ktadlr

1) gekma mu~a\leml'l11,asme smm ve teama login asgari degerler eeyrace i O-7'de 2) KClk.f.irilUs:elikler (Ornegin Ck i5, Om 15,20 Or 54) i((in aynl degerler g9.g8rlid~r 3) A~11'1yOz.eyi 1 mm mesa.f9$iilde

c-

~~ ~~ ~~

,~ t-c:
E

f--4--Ieo
...----..j-......j60 il'°~-"'·:::..:j ... --140

60D

400

200· 0 550 000 650 550 600 650 550 600 650 SSO 600 650

134

135

Uyerlarvms Akma Slnrrll OenlmeUzarna diyagramr Omegin: Yumusak cenkte

cekme

!;reriJimi

570 ..• 580 570 580 570 580 570 580 570 580

800 800
800

sso

950

Ama9: Anan cekme direncinde matzama durumunun bebrlenmes! Uygulama: Qekrne d~neyi yapllacak oleo numune kcpana kadar u~atlllr.. c;,:exn:e uenlrnesuun ve uzamastmn degi~iklikleri bir d~yagramda gosterilir. Rm cekrne ceyarurm ve A koprna uzamas: besaplamr. Re akma smut veya RpO,2 uzama strun diyaqrarrdan ~Ikanlir.

(Jl.

=--

F· So

Qekme Dayarurm

F
Fm L

Qekrne

kuvveli

e
A A5

Uzama Kopma uaamas,

En y{iksek cekme kuvvef OJQme IJzunlugu Ba~langlgtaklolcmeLJzunlugu Kopma anmdakj uzunJuk B8§langl9 Numunenin -gapl

Lo Lu
do Suo Steak banyc Kasa,
Hava

La = 5. do nr annu numunenin kopma uzamasr Koprna kesll daralmasr gerilimf dayammr srrun

Uzama

Z
(J,

yekme
cesmo Akma

= /.-1.0.,00%

So 880920
Su

ba!?langl9

Srcakbanyo

780820

banyc

Uyarl.anmamlg garilmauzeme cljyagraml Omegrn;Ssrt gelikie

Su
o:nek:

kesiti Kirnmecan sonre ell

ki.iguk numuna kesiti

Rm R.

La

Roo.>
E

% O.2'lik uzarnada

Kopma uzerncc

uzama smm EJastikiyel modUle

A = Lu~LO
1.0

.100%

Oranuh bir numunede

LCl = 125 mm, do "" 25 mm

r:"/'
1) gekms rnekavemetl ejrna saran ve uzama ile. ilgiJi as-gari degerler seyta 2) Kunlun kalk;IJI otomat cellkler! ir;:in de ayru degerle( gegerlicjir 1 OTete

,
I

Fm ~ 340 kN; So = --4-

L"~ 143mm;
~ ". (25mm)' 4

Rm~

1;

A =1

Kopma kesit daralmasr

bulunmektarnr

II

:I~ -r
D.

If!

II

/1

".

d2

~ 490.9 mm' N

SO-Su

_ Fm -, _
m_

SO _

340000 N 490.9 mm"

So
modlJlu

.100%

~ 692.6

mm2
Elastikiyet

A
~

= Lu- Lo .100% Lo
143 mm 125 mm 125mm

sc Uaama e

. 100% = 14,4%

E =~'lOO%

450

a:

Nlmm' 400
350 31)0 250 200

AI Cu Mg1 .soguk dePolanm'~

~ ~ ~ ~ cru

AlmgSit 175 "C'de depolanmts

steak

AI Zn Mg'1 ceoolenmeoao once sicakllgi 130°C

ISO

0.5

16

32

64

128 256

1000
Numune tanrrtu: capr do
=

Beklemet suresl t _-------....-.

10 mm ve ba§langlQ

CilgOm UZUniLJgu 10

50 mm alan A blcirni blr cekme

numunesinln

DIN 50125 -

A.

10x50

136

137

Malzeme Daneyl
Arfia9: DOzgCln b~r ~,ekllde artan t:la9ltiQ yLlklenmesl durumu'ida malZl3ma durumunun bsllrlanmesl. Uygulama: gaarne denayi yapllacak numureoe kcpma, catlame veya 6nceden beHrienen eeume sin Irma Kadar ealllr. oenevtn degerlsrldlrmesl yakrt1e deney~nd9 Oldugu !;llbl yapllir, Fm: oanerna vaya kmtmada basln9 gOcU
OdS: Baslne sa~lamll~1

kesme mukavemetl

A~a9: ge~itlj 9IC&kllklarcli3.ki malzemelerfn kmlma dururnunun ' belir!enni€!sJ n UVgIUfSn1s: K'rll~anllk der"l~yi lie, ImllQanllk tesplt ve ISlyla b ag antrh clarak blr dlyagramda ge:;slerlljr,

lo: BB~!anglQ" uzunlugu 61~Om

L : O&neydensonrakl Ol9Qm uzunlugu So:
Ba:jlan~IC

Sarkacrn kuwall

yOkleme kuvvetl)

hi

~ilak~:~I~~ evval sarkec

(Aglrhk
W....

h2. Deneydan soma sarkag

yDks.kligl

edS : Krrnma psrilmael

Stve GG

kesiti

KlrllganhklJ

Klfllma ktsalmasr (Ezme)

i9in

dO = 10... 30mm LC a 1,5' do

YataK rnetatl i9~n

So = 201 mm2; F", = 93,5 kN; Lo = 24mm; L = 17,6mm; "'dB = 7; edB = ? a•• =

Omek:

Nufnune yan

keslti

Vuv.9.rls:k"i~ertlk), ktstm

Sivri)kertik)

krsrm

dO=Lo=20mm

So =

Fm

93500 N 201 mm2

~ 485mm'
Krsa Ad yehtik

' •• = Lo - L • 100% ~ 24 mm - 17,6 mm • 100% .. 26,61% Lo 24mm

bicjmi
Siv!'i juvar'ak

Iw
mm, 40

ISO V DVM2)

Amalt: Kesrne rnekavemeflnln bulunmasi Uvqulema: Sllind!rik nurnuneler iki ayn

Kesmeve mukaverreti En yuksek kesme

40

keslt yerlnden kesili r, kuvvetl Fm 61QOIOr ve

kesrne rrnrkavemetl 'taB heseptamr Kesrne rnukavemetl

Fm:Ef1YUK$9k.k8sme-mUKElllemeU TaB Kasme muk.avflme-ti Ornek: do : Nomune ~apl So 8a:;.langl\} b<:Gsbti

Fm ~
Ta.

19,9 kN;

do - 6mm:

t.e =?
= 352_N_ 4

F", 2. So ~ 2·

19900 N 11 • 16 mm)2

mm'

D
Amar;: Dinamik yuklenmede malzeme durumunun k(Jn1rolu Uyqulama: Munfarid deneyde cilalsnml§ yuvarlax numune darte
geriliml (JA gerihmdsn dol9.YI numune Rtnhncaya kadar, her lkl tarftan degi!iken etkenerde ortalarna gerilime tabl tutulur. Dame

Di§i kahp

delik

capr

a
F

gerllimi
namuneye

C!Ahl9 blr kmlma otusmayana kademell olarak taibik edlllr.

kadar.

numuneoen

Tltreslm

(yorulme)

mukavemet

UD
Go : Tltrestm mukavemeti (surekll titre~im niukavemsti) Go: (WK) zamensat rnuxavemet {iOX} litre~im

= Urn

Amac

Metal malzemenfn

bi9imiendiriletJilirlik

durumun bclunmaa:
§,akjJde .

UA

~i~~~~~;:I~:lIk::y!6~:~lz~~~~~~ak zunbaar: Yuvadal-cllk bukme ulaemek "a" 6l,r;:us0l1e baglrdlr.

Bukme

numune. « bl:1kumecrsma l.;lal?llacak

yancapr 012 d

blikOIOr veya te-ur-ce

tlretim biJgilerinden

'

eney

yapi

an rnalzemenin teknik

bs§<langlcmdan soma
W6hler ~izgisi

kmlrnaya

neoen clan gerTlim)

GM: Dinamik yuklenme ortalama

degeri
Deney

15'100

t l~---

N !--+-'f'">;,a'md70 mm' "

200

-"1/

m,;;i

..!!!..

GA

Gerilim etkisl, Gm'den

~1~UIOr

Ornek: Yanda duran Wohler diyagrammda §u degBrler 9lkal1jlabilir:

Go'" +70± 100 Nfmm2; GD (104) '" +70 ±140 N1mm2

-1__J1.f'I"~'.I-,,-_..I--~

-+1-':1-::-

aD = +70 ±100 N/mm2;

AQlklama: gerilim

<TDno',

+70 ±140 Nlmm~

BO 1 10 '()' 10' 10' 10' 10'10'

Tltreslm sayisl ___..,..

30 Nfrnm::'11 btr basrrna geritimi caertne 170 Nfmm2'liK bir cekme geriliminin de9i~ik yuklenrnesinde rreyoena qelen cok eayrdaki titrs:?imden dolaVI bir kmlma beklenmemeltdlr. 210 NJ mm2'Iik
70 N!mm2fllk baema germmi uaerlrde degi~irsebu durumda 1oemresnn beklenllebilir.
(1

b!;J ~t1 .

paH;aSI

buknrn acrsrna utasma

L, ~ D + 3'"

Bukmeye de-yam atrnek a = 180'

b ~ 20.,,50mm I, ;;: L, + 100mm

a ,; 25

mm

138

139

. Ama9: sennderr 650 J.m:ye. ka?af nlan t'?m metall~nje sertli~ deneyi. Ornegin sertlesttrnmerrns ceu, dokrne dernir v 08 derrnr olmayan metaller Uygu'ama: (HB 450'y8 Kadar) sertlestirllmts bir gelik bifye v~ya {max HB 650'ye kadar) sertlesttntmts bir se rt metal b:lre numunanln yuzeyine standarttara uypun ~Ir de~ey kuvveti de bastmhr. Bas)m; ot;8.pl "d" 6lgulur, HB serthk deqeri hesaplarur veya tablcoan 9lkanllf. E\kinlik snreel gogunluk!a 10 ila 15 s'oir.

d=
Minimum-

d,

+ dz . '1
2 ..

Ama~: Tum metallere sertllk deneyi Uygulama: Sivri uclu bir cane, u~ kademef olarak.g dsta numunentn icine bastmhr. Deney kuvvetl F~ ~eW-(ten soma ortaya crken igerf balm a dermliqinden tb Rockwell ser1ligi c'usturulur

HRA HRC
Rockwell

1=

100 O,002mm

kalmhk

Fo

Deney Or! kuvven

F1
tb

Deney kuvven 1986 batma

Namunenln derinllgi (mm) asgari kailnhgl

sentligi

HRB]
HRF·
art
bit' oroek

130 _

tb O,002mm'

Brinell

Sertligj

Rockwell sertliginin

acrkrarnaema

Deney kuvveti Bilye c;:apl [z papr derinlig~ asgari kahnhgl aQlklarnasma ail drnek:

D
.d,
S

HBS 1 HBWJ

0,102' F ~. 2 (D_Y.[jl~d2) .

65 HRC

Rockwell seriJigi

h' lz

Numunenln

Brine! sertlioinln

120 HB S 51 250/30 380 HB W 10/3000

e ~
<=>

tH

°O'Ti>! .
:0 0

,~ertlik rtookwe.l

defier!

_ C Metocu

HRN] ~
HRT

100 _

tt, 0,001 mm

sertligi 65

serllik goslergesi

Ama~: TOm metalleroe mataller lcln uygundur Uygulama: Kare ~ekli(jde

eertuk

deneyl

i5zeWkle. jnce numune

lz k6gegsni

bir etmas

piramid

clsme basm.i-. Basturna ialeml scnras: numune uzerinde meyd.<J.lla gelen §.sklin d kQ~egenJ Vickers HV
serHiginl belirler. Asgan kalmhk

d=

dl+d2 2

EO E .S;

II '"

1;5' d

1,4 1,2

3,5 6 2,5

14 12 10

0,8 0,6 0,4 0,2

2'---4---151 3 ·2 1

8
.6 4 2

','1
O'l 0,
2,5
Bilye 0 0 (mm)

'" -.'I
.~

r\

-,

""""

<, -,
~5

\ -\-.
~

\
.'

Ninnunenln

asgari kalJnI~gl ail blr ornek:

Vickers Sert!igi

\ r\
j

Vickers

sertlJginir1 aciklanmasma

Yukleme derecesi

I\,

0102· F~ D~
,

540 HV 1120 650 HV5

HV =

'

1891

F '7

T~
L_

<, J'-....
25
Brinef

2,5

10

10

----

~ r-,
50
-

De_n_.Y~k_U_W_._tl_F-__

t--

~
.100

rtHB

--

~~r I~~_ L_

I'
~

E~I~~~su~'m~s~;~ __

r-,
50

250

S8TUik HB

140

141

Malzeme Deneyi

HRC
255 2ll!i
320 60 76

HRA

HRB3}

HRF31
1155

HRC 360 380 400 420

342

HRA
68,7 69,8 70,8 71,8 72,8 73,6 74,5 74,9
75,7

Am!!!?

: Plastlklerin

cekme

yuklanmesl

sua-

gekme mukavemetl

Binda ourumlanrun belirfenmesl.

Uygula'ma : Cekme kuvvef 1119 uzama farkl bir diyagramda g6sterilir,

90
100

85,5 95
105 114 124

360 386

110 120 130 140

150

4B 56,2 ·62,3 66,7 71,2 75 78,7 81,7 85 S7,1 89,5 91,5

93,5 95

82,6 87 90,5 93,6 96,4

99

1290 1350 1420

1555 1596 1665

1220

361 380
418

36.6 38,8
40,8

440
460
510

399
437
456 486

42,7 44,5
46,1

Fma'lt

En yOksek kovvet

1485

FR

Ktnlma kuvvatl Aknta gerilim kuvvetl % -c. uaama

kuvvatl Ba~langl9 86§langl9 Nurnune
NUlTiUIl8

150
170

133 143 162

162 171

480
490 530

(101,41 (103,61 (105,51 (107,21 {l08,71 1110,11

1111,31

1740
1810

485 504 523 542 561

560

47,7 48,4 49,8

lli.~ ..
Uzarna Iarkrb.L.-

'IlL,

Fs Fsx

E=~
So
Akma

Koprna rnokavemef

ge-rmm

gerilimi

51.1
52,3 53,6 54,7 55,7 56,8 57,8 58,8
59,7 61

76,4 77 77,8
78,4 78,9 Ilyariarms gev~eme- srmru uzunluk degi:.>ikik diyaqranu
plasflk

maddelerin 9.iJ9

575 1\10 640 675 705

160

190
200 210

181
190 199 209 219

1880 1956 2.030

2105 2180

550
570

Lo a
So
b

uzunlugu keslf

590 610
630 650 670

kallnllQI
geni:illigi

220
230 240
250

1112.41 1113.41 [114,31 (115,1)

599 618 636

79,5 80,6 81,1 i 81,8 82,6 83,4 84,1

84,7

liLfms-,;,

En yuksek kuvvefte

% x Uzama gerllimi

740

800 .835
866

TlO

260 270

2Z9 238 247 257 266 276 285 304 323

20,3 24,

22,2 25.6
27,1

60,7 61,6 62A 63,1 63,8 54,5

65,2

95,7 98,1 99,S

(1011

BO

uzunluk fl:1lk~
Qexme rnukavemetl

J
T
I

690
720 760

Kopma mekavemetl
Akma gerUimi akma uzamasr % )( uzama gsrilimi

(1021 (1041
(105)

62,5 64 65,3 . 67,5 68

Akma uzamasi

900
930

1030 1<095

Il66

2BO 290 300

320

800

= 6.L Fm..

28,5 29,8 32,2

34,4

84()

340

66,4 67,6

BOO 920 940

cellk d6kGI'I1 iilln

66.4

Lo

100%

85,3 85,6
I

1) Ala.;;ilms.lz ve dUliiUk at;!9lmll ~llkler VEl sicak b~9im verllmls \18 isrl lsleme tablfutulrnue soguk clarak mokavemetlendlrilen geliklerde bOyllk oranda sapmalar beklanebltir. 2) YClidenme derecest 30 (F .. 30 02) l!fin, H8 .. 0.95 HV'den heseolarur. 3) Parantez i9indeki degerieri standart dl~i dB~erlerdi"

gecer1idir, veksek

oranda ala~lmll

a.at.

rakarn

Numara

mm

Lo'

mm

Ii" ,
('

Se

~le*tI
'k.ier

1'111~r

I I
I

7i 100
H

flo
'9° 290
"

LJ

ens

300 HRF

1l'
II
SO

"-, , '0 lot 01 m

rt ..... ';:l;

'"

fn Ef rna

3 4' 5

1. 2

1±50% 2±20% 5.±20%

3
'4

10±10% 20±10% 50± 10%

6 7 B

l00± 10% 2OQ± 10% 500± 1,0%

63,0 HB

HR6

I
I

2030 40

60
80 82
84

, 890

70 HR'C 66 lOpO

~
88

6~ 70 75

90

92
14,00
I

9! HRA
vic~~rssertligi

"po
-..
Kirec;: 1osla11
II

690

2q,OO

1000
I

DalloCluQ:Sertle§Urilmij gel'ik brlye 05 mm Etkl sCiresl: 30 Sn

8
FeJdspat
Kuanz

10
Mohs ser1ligi minerall-sr
AIOMinyum oksidl (Zlmpara)

lz ael"ll'1Hgl h: 0,15.,,0,35 mm

Daney

kuvvetl

Fo: 9,81 N

San yakut

Elmas

"~ lsarenne bagrl rakamlar oerey kuwetl N olerek ve etki suresl lse Omek : H 1321 SO = 31 NI mm2 tarumlanmasmm anlarru : :~,~~/,aSIflt;:sertligi 31 Nrrrrne,uygulanan oeney kuweti 132 N va

Sri

otarak

belinllir

etkl suresl (Deney sc-een

142

143

Normal potansiye! mu qerilirn

olarek el-ektro malzeme degi§lirilebilijr.

VB

hidrojenle

cevruen

otann elsktmdu

arasmdaki

peruim anlatmr.

Paslvlze

etmelde

bir maizemerun

duru-

srralamasmda

Normal polans1yel IVolI)

Metai veya element

. .. ,1.1,
' ~:z -3

"' "'".'"
NN , I

..

_..,
<n.

~
,j

.. s-, e-, =
'=' '" • +

'"+~ ~~'"

..
-t_

I 1l

¥
I

=> w

-2.5

i -2

-1,5
nrtariJ'32

-1
clmama

-05

,I , i »VI
.0,5 .1
,Artanasalhk

'"

<>

!:r '& ~

... 1.5

'I

0,Q1

xcrczvcn durumu
Omak : Elektrol-iimyasal Gerllim Cu AI '" + 0,34 V

1000 0,5 1000

2350
1.5 6 1900 10 5
2.

0.01 25 7 5 I 0,01 85 560 345 C B 0

{- 1,67 V) " 2,01 V

AS

T
Nitrikastt SOdYl,JrnsfldkaStlQi

• o
0

Hava, nem
Hava,400'C

lsaretlerin anlamlan
• ()

• • o• ••• • • • •
0 0 0
C)
veya alastm

AI

Au

Cd
C)

Co
0 0

Cr

So

()

e •• o• 0
()
bnesml ve sicakilgina

0 0

0 0

• 0
baghdlr.

•~ • • ,e c e•o• •• •••• o
C) C)

T8

. Ti

5000 3D
Cu MgO

9000 33

C)

C)

6 200 260 5 5

Oayanlk~l, tabribat gok. az Ko~ul~u d:ayanlkll. Tahribatkonsantrasyona maddenin

Az oeyarn kll Davernksrz, cabuk

2.
parealarur.

1) Sat maddeler

: EIl.miktann

elemanlarmm

bulunmesr

halinde

dururn

degi§sbilir

MQleakip i~lIi1mlerlOin Rakamlann

1 2 3 4 5 Soguk suda calkalama Break suda 9<lIMlama (Yrkama) (Ytkama)

·Aljlklanmasl 21 % 5·25 kukOrt asidi tclnde 40 na BO"C rnenevislerne ile celkalama (pasltlestlrme) 2280 lla 90"C ""/0 10 soda ksnsunmca asmdnma

0,2 ve

1 erasmdekl

soda g6zellisi

"/" 10 Sinyanid

~ijz.elti~i lle eejkatama

23 90·C'de,

% :.3

njtnk aslt is=irJde aemdnma, ki.lkLirt asidi (1:1) ile Y09unla~t1nlm'!? sari renkte yanma (Saterma) icinde asrrsnrma (%.3 ua t 0)

S~cak, bavaoa kurutma

24 Yogunla;;tlnllTil~ y~glarm kaynetrtrnas:

10 Atkolik

ya:g

alma banyclarmda madoeel

nitrik asit kansrmmca 25 incel1i1mi§

•t 1

Organik ¢zelt~

He (Tri, per) ~rlndlnlmasl

ftuor

asidinde

yrkama. daldtrma v: bullar banyosuyla yaglami

12 Alkalik 90zoe-Itide katoduo giderilmesi 13 Alkalik. ((ozellide anodun giderilme.sl

260/030

nitrak asltle asmdrrma

30 Foatatlama, krnmlama
31 Ara kaplama olarak baktr kaotama giderilmesi)

20 20'C ds fester asidl llavell °A 10 luk tuz asic! iQinde,

32 Qinkonun aynstmlrnas: (Ginkonu[l

33 Pas koruyucu boya He boya atma

asmdnma ve rekslyona

tabi tutrna.

145
144

Vida adl Vida. diliadl

DI~~i prc1il~ TaMlel Vaslfland1:rma

Vida

proflll

KI9a adl

vasrnardnrna

IjrneOI

Anlam

Olke USA,GS. CON

harf

orne~1

Nominal

bCylJ!

K,ullamm yerl Sa..athsr, hass as alai

vaptrn tekn]~lnd9 GanellNorma.1 vida)

UNC Blrim vida di~l. kaba (Uniliea ecorse Thread)

!~-20 UNC-2A
1/4 Im;11nominal CfSph UNC· dl,llsl 20 dl, IIn9 AII~tlr.ma srruf 2 A

DIN 14-M 08
ISO vida <11,1

0,3 bls 0,9mm

Melrlk

BOyQk bOII"klu metrik vida dl,1

M.etri:k sillndlrik vlda

d'l'

Metrlk kQnik vida di§i

• .
600
.

DIN 13-M 30 DIN 13-M 20 , 1 M DIN.2510-M 36 DIN 158-M 30 1:1.

58mm
lOOOmm 180mm

Genel (lnce vida) Uzun govdeJI

UNF Bklm vida di~i, hassas (Unified Fine Thread)

'1.-2B
1/41nl{ nominal 9C\pll UNP dl~ (Ah~tlrma smrtr 3 A

USA,GB, CON

civa!alarda:
Kapak (tapa) clvatalan,

-z

eornm
60mm

iy

vldatan
i9in

ave

grestlrltlkle:r

DIN 158 -M 30 x 2 keg

Kapak (tapa) civatalar ve gf950rlOkier 1c;:ln

Blrim vida dl§l, ekstra hince (unified Exira fine Thread)

UNEF p

~,-32 UNEF-3A
UNEF dr~,AI'l}llrma 3A
1/4In.yH Nominal ~aph SIMI

CDN

USA. G8,

II,)

Boru vldalan nda, stzdtrmazuk vldada dagil

Bjrim ozel

UNS

l/,-27 UNS
1/4 ir19 rcminai capu UNS

vidadi~i (Unified special Thread)

CON

USA, GB,

Mekanik baglantllar igin silindirik baru vida di~i (Straight pipe Threads forrnechanlcal faints)

,.
Si~indirik somun

di§, 27 di~lin9

NPSM

llr14

NPSM

USA
112 inc;:1Jominal ~apll n NPSN di§, 14 di~lln9

lcln

Arnenkan standard boru vida di~ kanik ((American Siandart Topef·plpe Thread)

NPT
Kenik eomcn

18-18 NPT
3i8 In91f nominal gaph NPT dl'ill 18 di§lInq

USA

Amerlkan konlk inca boru vida di§,U (~American Standard Toper pipe Thread Fine) Ainerikan trapez vida di.i

NPTF

'12-14 NPTF Idryseall

{dryseal)

USA
112 i{lg nominal cap'l NPT di§'14. di91in.;; (turu slkl9hrmah)

Sol vida
C;okag!zh

"LH"

ILH= Sol)
Krsaisaret,

kisallllml~

isaret tam olarak

yaztlrrus

vida tarumlarnasmdan

sonra

yazthr

M 3O-LH Tr 4Ox7-lH Tr 40x 14 P7 Tr 40x 14 P7-LH

Acme
Acme

1 ~.-4Acme-2G
1 3/410 nomlnal caph ,USA Trapea di§oi,4 df~n~ AIi~hrma slm'J 2G

USA, G8

Sag vida r;:ok 'Ollil Sol vida

vlda papr. Ph ve p adlmlndan

sonra aglz sayrer gelir

Acme

Qok

aglzll isaretinln

arkasma

'Lh" konelmaudn.

Amerlkan dUz trapez vida dr,;

StubAcme
Stub Acme

'1,-20 Stub· Acme

Stub acme

1/2 Jn9 nominal 9Qph USA dQz trapsz vida di~i, 20

USA

,sag ve

sol v ida dE~i clarek gorulell bolOmJsrde DI§ saYl81 '" vida adlmj Ph; Btilme P

sag

vida di~r learettnln

arkasma

"Rh.

(Rh""sag

el) ve soJdan vida di§linin

arkasma

"Lh" konul,rri.alldlr

dl~lin~

146

147

Vidalar Vidalar
Aflma~}pl
Vida admu Civata dr~ yuksAkJigl Scmun di§ yuksakllgi Yuvarlakilk

d P

=D d, 0" D, ~ d-1,28'P ~ d-2·t, d2 = D2 = d-O,640' P Z 25,4mm

h3

Bolum~api 0 Ofvata dlsdlbl .;aDI 0 Somun di:§dibi 9sPI 0

Mataap ~apl 0 Profil

R d2 ds D,

acrsr
kesiti

Gerelim

= 0,1443' P = D2=d-O,64S5 . P = d-1.2269· P = d-1,0825 . P = d-P 50' z A =~(d2+d3)' • 4 2

= 0,6134 ' P H, = 0,5413 . P

.P

=r=

h1 = H1 ~ 0,640 ' P R = '0,137' P 55"

gfJsterirtli d= D

adlml P

dairasi 0.

d;:: = 02

Oleata d,

Somun

Ofvata

0,

h,

Somul'1 H,

YLfllarlaii:hk R

Gerilim keaif

A6mm:2

QJ

lnce

Ort.

1 0,25 0,25· M '1,2 M 1,6 . 0,35

0,84 1,04 1,38 2,21 2,68 3,55

0,69 0,89 .1,17 1,51 1,95 2,39· 3,14 4,02 4,77 6.47 8,16 9,85 13,55 16,93 20,32 25,71" 31,09 36,48

0,73 0,93 1,22 1,57 2,01 2,46 3,24 4,t3 4,92 6,65 8,38 10,11 13,84 17,29 20,75

0,15 0,15 0,22 0,25 0,28 0,31 0,43 0,49 0,61 0,77 0,92 1,07 1,23 1,53 1,84 2,15 2,45 2,76

0,14 0,14 0,19 0,22 0,24 0,27 0,38 0,43 . .0,54 0,68 0,81 0,95 1,08 1,35 1,62 1,89 . 2,17 2,44

0,04 0,04 0,05 0,06 D,07 0,07 0,10 0,12 0,14 0,18 0,22 0,25 '0,29 0,36 0,43 0,51 0,65
0,58

0,46 0,73 1,27 2,07 3,39 5,03 B,78 14,2 20,1 36,6 68,0 84,3 157 245 353 561 817 '121 1473 2030 2676

0,75 0,95 1,3 1,6 2,1 2,5 3,3 4,2 5,0 6,8 8,5 10,!! 14 17,5 21

1,1 1,3 1,7 2,2 2,7 3,2 4,3 5,3 6.4

'B,4

1,2 1,4 1,8 2,4 2,9

3,4

3,2 4 5 5,5 7 B 10 13 16 18 24 30 36 46 55 65 75
,85
Boru vidasl i9
V8

M .2 M 2.5 M

:3
'4

0,4' 0,45 0,5 0,7 O,B 1 1,25 1,5 1,75 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5 5,5

lJ4

M M M 'M M M

5 6 8 10 12

~:~. '
7,19. 9,03 10,86 14,70 18,38 22,05 27,73 33,40 39,08 .44,75 52,43

4,5. 5,5 6,6 9 11 13,5 17,5 .22 26 33 39 45 52 62 70

DIN iS0228

Bom

vldaet

DIN 2999 dl~ vida konik, sudnmez vida

dl~ silindirik di§lide slkl degilvida. sizdnrnaz

degil

ir,;: vida slllnduik,

10,5 13

M 16
M 20 M 24

:11
25 31 37 43

17

M-30 M31l
M42

32

26,5 37,5

43 50,5 68

50 68 66

95

DI~ vida A tclerans Slnlfl veya B tolerans stern le

imal edilir

"B.G

1'1, A.
25.4 mm deki di~
Vid;;l lIi~ik d9zlein amll!}1

CI\!a dB

scmm
0,

dxP

Somun

D,

10,77 10,47
M'4 ryl5 M6 x 0/5

e.n

8,92 lQ,92 10,65 14,92 14,38 18,92 18,38 22,38 21,84

M30><J.,S::

Mao,,:!

M36x ';5 M~2.,; . M4Z,,'1,5~ M!!2.><2

29,03 28,71 35,03 34;70 41,03 40,7q

28,16 27.55 34,16 33,55 40,16 39,55 46,16 45,65 54,16

28,38 27,84 34,38 33,84 40,38 39,84 48,38 45,84 54,38

x 0,5 <0,75
>i

3,68 4,68 . 5,51 7,51 7,35 9,51

3,39 4,39 5,08 7,08 6.,77 . 9,08 _

14,77 14,16 18,77 18,16 22,16 21,\i5

Mil

M8

M10

0,1{j xl <Q,75

':M48'«h5 : 47,03 M'lilxZ ",' 46,70 'M56x1.5>- '• 65,03 .._--, '"""

Tablonun k;ermedil,'ji vida dj~1 BI-;:illeri yukarda venlen torrnule gorl'i hesaplarur 1) 21/8 3. SIr8 ara boyutlan da i98rrr (omsk, M7, M9, M14}

2) DIN ISO 273'10 layasla

3) DIN ISO 272'le layasla

111,55 136,95 162,36

110,07 135,37 lSO,B7

2,31 2,31 2,31

11 11 1

1,48 1,48 1,43

25,4 28,6 28,6

148

149

,._

Vida

Civatalar

d P Ph

Ornekler

AlII

KOgsClvata

Vidal, Plm

,_------,

OIN 931 - M 12 x 60 - 8.8 DH, 438 - M 10 x 25 - 14H

Tek aglijl

ve

~()k agizll vida aonu

Qak aglzll vida edmu

Agl2: sayl$1

Oivata
scmun

di~ d~l,Jicap, di,? dlbl capt 9apl dl§ yOksekllj'j1

n = Ph:P ds = r/-(P+2· D4 = d + 2' Be

D, = d-P d2 ~ 02 = dh3 = H4~O,5' H, .. 0,5' P
11.

... 1

Vida belum

0,5' P p+ ••

"S.;J
OIQW Be

Oivata

ve semen

Tasuna yOksekllgi

1,6
0,15

14... 44 1 0,5 1
DI! dlbl0 Chi ala ds
SQmUIl

Bo;luk

Yuvarla~llk
Di~ ucu 9~ni§ll~r

81

0;076

8.
Vida dxP

0,16

ProW

8;;151

R, v. 11:; = 0,300 P-D,54 , a. 30'

DI; Oli UO\.l oorlol191 g~nl;ligl b ho' H, 4 4 4,6

mm olar~k; vida oI9~51.1 BOIOm 0

d21l'D2

D, S 9 12 16 19 23 26

Dlf o.! 0 D,

DII d.rlnllgl

Vide. Dlj
"CO

BOlOm
12>

Dlldlbl0 tllisi d, Somun

PI, OslO. D4 41

I ~,. H, 1,25

dxP Tr Tr Tr Tr

d2"l'D;2

D, 33 37

'"

T110"2 Tr 12 ~ 3

Ii 10,5
14 18

7,6

8,6

10,6 12,5

1.75

0,60

0,96
1,33 1,33

40. 44,

7 7

36,5 40,6

32 36

46

2,29 2,29 2,66

21,S 25.5 29 34~ff

33

16,5 -18,6
22;6

11,6

2o.s
24,6 28,5

16,5

2,25·

2;25
·2,75 2,.76

4$. 8 52- S

4S

44

39
43 69

26 32,5 29

33

33

_.

1,70 1,70 ·1;93 0,83 1,93 3,39

Tr 60>< 9 Tr 70'10

ee.e
65

40 44
51

49 63

4,5
6

2,66
3,02 3,39

00

60

5.!i

~,39
4,12

s
6.6
.~ i-'-nc-a-V-'d-a-'I---j....::96Q-l

36,5

30

10,9

8,8

d
Adlrni

~D = d-l,736' P = 1i-1,S'P = D2=d-O,75' = O,B6B' P = 0,75' P = O,124'P '" 0,264' P 33'

Somun

P
d3 Dl d2 h3 H, fI P

Ince saph genle.qme clvatasi

7964

6.6 5.8

cvua di~dib19api Somundi~ dibl 9~P' Bclum capr Olvate di§ yClkseklig1
Sornun dl~ ytiksel<iligi

s.s

Yuvartaklrk Dii ucu gen'i~li~i

Proiil acrst

Vid~ d, P

Owata Di9dibl

Sornun

Oi9
yl..lksekligi, ba

Di~ c)ibi

Di~

d,. 6,79 .. 9,06 13,06 15,32 19,32 21,58 25,59 27,85

0 D,

yLIkseklig H,

i~

SolUm 0 ti,= D2

Vida
d

Civate Di$ .yOksekligi h,

Di~dit:ii

BolOm

IJj~

0 D,

yGksekljgi H,

d,2<=D2

S12<3 516<4 S20'4 S24<5 S28.<5 532<6

2,60 3,47 4,34 4,34 5,21 5,21 6,07

7,6 10
14

2,25 3 3 3,75 3,75 4,5 4,5

9,75
13 17 20,25

48x

i
B

31,85 34;12 38,11 44,38 .52,64 62,64

6,00 6,94 6,94 7,81 8,68 8,68 ·10A1

33,5 36
40. 46,5 65

5,25 6 6 6,75 7,5 1,6 9 9

38,15 42,00 46 53,25

Tornavlda

yankl,

3,47

16,5 20;5 23 27 29,5

52 x 8 60. 9 S 70.10 S 60 .10

Yrldrz kanan:

963

ses
7991

4.8 5.8

a.a

Tornavlda nierclmek

yankl, ba~11

954

24,25
27,5

S.311" II
S4O<7

5,25

31,50

34,75

S 90x 12
S 100 x 12

6a,17
79,17

lOAl

55 72 82

62,50
72,50 81,00 91,00·

~
1) vaya sertlik

AlII kil~e oyuklu

8.8

Yankl: kanalh mercimek bagll

966

4.8 5.8 ·6.8

150

151

---

clvatarara Genel Bakl~, Vida Boylan

Vida boyu b DIN 931, DIN 980 DIN 931, DIN

960
960 961

x2 7 8
3,5

x2
36 15 33,6 54 60

30 4 5,3 6,4
14,6 26

tB
I

k dw

931 933

960
961

2,8

7,5
15,6

10 22,5

12,5 28,2 46

5,9 6,9

8,!} 11,5
22

bl t>

125 leln

931

30
36 45 120

38
44

12

32 40 100

62 65
200

55 160 12
150

80 240 16
200 80

Yakla'l,k eivata basma kadar vidal DIN 933, DIN 961

10 150 45 180
10 180

15
200

ill

55
200

65
200 20 200

200
20 200

·12

200

.95,

1,1' d 1.0 '"d U'd 0,9' d x" 3· P

el, DIN 76'ya

1,4' d

1.26' d
1,25' d 1,0 ·d

1,4' d
1,4' d 1,2' d I den kad ..

6
30 6,8,

8
40 10. 12, 16,20.25.30

8
50 ... 75, 80mm

1[)

12

60

80

uzunlugu

.A:nma

gore sayta 161

0,8'

0,9' d

1,0' d

Diger

oi9;Oler

DIN

933'e gore

152

153

Civatalar

ft~apta'fil~la~~~~ :~f'\~"~i"'~t:,,,:,oo$~ ~~~;i';~;"1i .~ltIl~':~aij, ~~~9jrtep~~~m

DIN

M5
d
36,5

M6

43 65 150 32 19 46

M8 Ml0 M12 M16 M20 M24 Ml0 M12 M1S M20 M24 M8x1 xl,Z5 .1,25 xl,5 .1,6 x2 22 2B 16 8 26 32 30 36 38 44 46 52 20 25 54 60 24 30

Kadar

55 150 21 13 30 25 15 36

«
1)

d,H>

{tJ~·,fJ';1
~f]¥
I
Yankl:

b i,in

1< 125

t;

125

16
22

18 24 12 6 7,5 25 60

!l36 938 939

10 5

20
35 100

6,5

io

10 12

24

12 15

32 20
50 160

16

40

48

den ! Kadar Anma boy" .. Kulianlm 835 938 939

50

22

30 80

40 120

200

60

70 200

DIN ISO 272 gore

Anma boyw

25, 28, 30, 32, 35, 38, 40, 42, 45, 48, 50,55,60,.,145,150 mm

20, 25, 30 .. ,75, 80, 90, 100. .200mm Ai-alasimlanmn vldalanrnasmda geliklerin vldalanmasmda okme daml r vldalanmas, nda .

Vif~I.,~!tff'''5~i.,jIN~4j 7, 438,551 ~6HeR~I)~~.:913,$l~~;1ffi{1j1$~ ltI';;~~t::~

'b'~,J'_'

~~;~.
k'

-,b

tIDt ~'J4_

I
v«

'Altl k1i~e oyul<lu J

it
I

M3

M4

M5

Me

M8

M10 M12 M1S M20

DIN 417, 438, 551 Va 553 DIN 913, 914. 915 VE 916

7 9,5 8 3 6

15 14 5 10

di
d2 <13

maK

Z
1,4 0,3 1,5

2,5 .2
0,4 2
Q,6

3,5

5,5

12 10 4 8

2,5
0,5 2,5 0,8
1,3

a
1,5 3 1 1,6

5
2 4 1,2 2

6
2,5 5

Sllindirik ~

I~

DIN 417

~~

DIN 915
Konik oyuk

n
11

..

0.4
O,S

1.6
2,4 5

1,1

d.9n

-8 10

s DIN

US

2,5

r
436
DIN
'l;J

Uzunluklar

~
~

I Kadar 12 50
10 30

DIN 916

417 438 561

12
10 3 10 4 12 4 20 3 20 5 20

8 16 4 12

20

30

Hit 40
25

5 16

6 20

DIN 551
2,8 3 8 50
/<

""

r$1 .I
,

12
6 16 20

16
B 20 6 25 6 25 B 25

20 20

25 20

30 35

10 12

DIN 913

553
913 914 916

10

- -----16 40 40 20 40 2S 50 20 50 25 50

8 35 8 35 8 35

10 40 8 40

12 40 10 40 12 40

3,3 4 8 50

4,4 5 10 60

5,5 6

6,5 8 20 70

7,5 10 :30

8,5 12 35 100

14 14 50 180

[KBSik}~

4 20 6 20

16

20 40
20 40

70

12

90

DIN

b oldugu zaman yakla§lk civata kadar vida alur

Anma boyu

553

""

8, 10, 12, 16, 20. 25, 30, 35, 40, 50 .. 180mm

r$

40

10

16 40

OIN

914

916 Anma boyu

20

20

25

35

10 40

40

12

40

16

40

20

50 mm

25

3,4,6,6,8,

10, 12, 16,20,25,30,35,40,45,50

154

155

Oivat!llar
d
Basa yakm vidal
I

Civatalar

Vida ol"OsO \,

ST2,2 4,5 16 4,2 1,6

ST2,9 6,5 19 5.6 2.2

ST3,5 9.5 25 6.9 2,6

5T4,2 9,5 32 B,2 3,1

5T4,8 9,5 38 9,5 3.6

ST5,5 13 38 10,8 4 3

'5T6,3

t t

den

ic;in kadar

3 20

3 25

3 30

5 40

6 40 38 4~ 50.

4D 38 45
60

10 40 38 45 80.

4D

12

~CbiC;imi

, den kadar

13 38
12,5

38 45 80
16

b.

den

1\,ln Kadar

~
Vlld,z kanal "ekilleri Yrldiz kanal boyu

4.6

U
1,3

4,5 1,6 0,6 0,7

5,5 2 O,B 0.9

2.6
1,2

8.5 3.3 1,2 1,3

10. 3.9 1,6

1,6

13
5 2 2

6 2,5
2,4

n
t=-

25; 32; 38 mm

0.5
0,6

1,1

Vidaolc;UsO den kadar

5T2,2 6,5 16 4,3 1,3 0,7

5T2,9 6,5 19 5,5

1,7

5T3,5 9,5 25 6,8 2.1 1,2

5T4,2 9,5 32 8,1 2,5 1,4 2

5T4iB 9,5
32

5T5,5 13 38 10,8 3,4 1,7 3

51:6,3 13 38 12,4 3,8 -2

dk
k

9,5 1,5

0,9

&5

.~
~ f

Yrldrz Kanal
ol<;OsO

k' I

C bicimi

DIN 7981 'e g6re ylldlZ kanal sekilleri

Bi,im C Bigim F

Kasik koni ",;Iu Silindirik uC;lu

m
" DIN 964
t
b ( ~k .

e 1~ln
(

de~.,I,I-"':3--i-~3:'--4---'-5---r-6----';---8-r-l-0----'--12~ kadar I 16 20 20 25 30 35 40 50

Basa yakl'! vidal:

~"'m' ~".m
Bomba b3§I" diger olc;Oler DIN 7981'e gore

I-

18

19

22

25

2B

34

40

b den 191n kadar d.

k n

I3,8 1,2 0.5 0,5 0,5

2.2 25 4.7 1,5 0,6 0,6 0,6

25 3D 5,6 1.7 0,8 0,7

30 40. 7,5 2,2 1

35 50 9,2 2.5 1,2 1,2

1,3

40 50. 11 3 1.6 1,4 1,5 3

45 55 14,5 4 2 1,9 2 4

55 60 18 5 2,5
2.3

2 6

DIN966
"
b

-0, I

2,5

~Q"~

Pbic;imi

Havsa bash, digsr 0190ler DIN 7962'ye gore

Vlldlz kanal bOyiIkliJiiO , Anme boyu

Obi91mi DIN 7981'e Ytldrz

Me,cimek bash clvata,

dige, 019ule. DIN

7983'. gore

3, 4, 5, 6, 8, 10, 12, 16, 20, 25, 30, 35, 40, 45, 50.55,60mm

kanal sekllleri

156

157

F, Fa F, F, MA
RpQ,2 ill ,As

81kma kuvveti lsletrne kuvvsti T utrna kuvveti Toplam Uzama Kayma Saplama clvata kuvven srrun sununrne sayrsi Tarurru Gergi clvatatannda kes1ti gerilim civata geriJim kesiti Srkma momenti

Om.klsr:

AI!I ko§eli somun

DIN 943

M 12

1,5 -

Kanalh sornun

DIN 1804 ~, M40>

AT

Fel§letme

kuvvetl

lie baglantlll

Gerilim diyagraml MA tabla degerleri civatalann sl.,lmaslnda genle!ime srmnrun % 90'1 kullarnlacak semen yUksekligl ",0.8 ~

Ikma kuvvetl

Fv va sikma

momenti

tesplt edilmi§tir.

10

12 1200 12.S

800
8.S 8.B

900
9.B

1 QOO 10.9

Qsllk Temper

d6kiim

315

GT

158

159 J

DIN 4,6 1,8

4,5

5,9 2,2 5.8 3,2

6,9 2,7 6,8 4

8,9 3,2 8,8 5

22,5 8 22,2 13'}

27,5 10 28.2 16

33,2 12 33,2 18

2,4

MB 13 20 36

Ml0 M12 17 20,5 25 30 45 54

Ml0'a kadar o~_ alan ~ekill

DIN

."t;·.1~$.
M 12'der itiberen alan ~ekil
III

"'I

11.3 6,5 9.5 979 8,8 2,5 5 11,3 3,5 6,5 2,5 13

15.3 8 12 15,3 4 8 2,8 17

17,2 10 15 17,2 5 10 3,5 19

22.2 13 19 22,2 7 13 4,5 24

27,7 16 22 27,7 10 16 4,5 30

33,2 19 27 33.2 11 19 5,5 36

42,7 24 33 42,7 15 24 7 45 ML6 ·M2

M2,5 0,35

s
0,6 0,8 0,9
1,1 1,4 1,5 1,8

w,

1,3 1.5 1.8 2,1 2,3 2,6 2,8 3,4 3,8

4

d=-O,3 d~0,4 d-O,5 d-O,6 d-O,7 d-D,7 d-O,8 d-l d-l,1 d-1.2 d-1.3 d-l,6 d-2 d-2,3 d-2,6 d-3 d-3,6 d-4.4 d-5 d~5,7 d-6,4 d-7 d-7,7 d-8,3
1.2 1.4 d+O,2 d+ 0,2

111

935,
979

1,2 7

1,4

2 10

0,4
0,45

1.2

1.6 I.B 2,1 2.5 2,6 2.8 4,4 5,2

6.1

d+O,2 d+O,3 d+0,3 d+O,3 d+O,3 d+O.3 d+0.5 d+O,5

d+O.5

1.9 0,16 2,2 0.2 2.4 0,2 2.7 3,3

3,8

M3

M4
M5 M6 M8 M1D
M12

0,5 0,6 0,7 0,75 0,8 1 1,25 1,5 1,75 2 '2,5 3 3,5 4 4,5 5 5,5 6

0,2 0.4
0,4

2,1 2,3 2.4 3 3,8 4,5 5,3 6 7,5 9

A§ekli Normal durum f' '1----"'--'8 n ~ekli kee

4,2 5,1
6,2

4 0.4 4.2 0,4 5,2 0,6 6,7 0,6 7.B 0,8 9.1 1 10,3 1 13 1,2 15,2 1.6 17,7 1,6 20 2 23 2 26 28 30 2,5 3,2 3,2

7.3 8.3 9,3 11,2 13,1

d+O,5 d+0,5 d+ 0,5 d+ 0.5 d+O,S

d+O,5

M16
M20 C §skli norma' durum D" biclmi kisa

M24

7 8.7 10,5 12 14 16 17,5

19

Mao
M36 M42 M48

10,5 15,2 12 16,8 13,5 18,4

15 18 20,8 24

d+0,5
d

M56 M64
1) 92 ~ 0.71 .( A veya C biQimi igin 92)

16,5 22,4

21

d+O,5 » 0,5 d+O.5

Tanlmlame.: C b~c;jmibir vida taturast

Vida taturasi DIN 76-C

160

161

....J

Mukavemet

smrn < 8.B olan civatalar icin B b;~imi , bombeli

A bi~imi
bombell

ik<~
J bl91ml

':~J<~T
Vbl91ml
kcnl

Abl91ml

A+J
6

V
6 B 10

{~~

a a

10 10 16

12

10 1.2

10 12

..

15,3 19
Yay qelliilnden yapilrrus dl = 6 mm J bi9,mll bir Qentikll rcndslarun tarurrn: CenUkli i'Ondllla DIN 67ge-J 6,4-FSI

0,8 0,9
1

0,4 0,5 0,5 0,6

14 16

1O
12

18 20 26 30

13 17 21 2S

20,5 26 33 38

23

30,2

1,2. 1,4 1,5

16 16 20 20

12 14 16 16

I ta~'Y'CI ve M 20 vida lcln, csllk malzeme bir rondalanm tarurm: l-Bondala DIN435 - 22 SI

162

163

Havsatama
I~j§:~, ba~J{sac etvati1,latt ha'l,.a ba~h£iva1alar f~tnh:i.V!!al~;r\t~~ 'Ie
~ bieimi ,: .DN,963~ye 965 havsa bash civatalar 191n,:Merqmek_ ba~h clvatalar DIN 964 ve 966 . B ~i'9imi : OIN 7991 Havsa bash civetaC b.1t;irTli : DIN 7972've DIN 7982 Havsa basf sao civ~talarl icin 'lie rner cirnek bash clvatalar lcln DIN 7973 ve 7983
far

I~

~~'a,)ar~q~Mi~~W11i~!~!}'~~' ,,:."~I'~~' ':A -

Anahtar Agzi qenh}likleri • Daft K0~e Taklm

V· ida

:0 191n
,c"

3 3,4 6,5

4 4,5
8,6

5 5,5 10,4

10 11 20,4

12 13,5
23,9

16 17,5 31,9

.20 22
40,4

'yin

.. d, H13 2,4 .§ d2 H13 4,6

6,6 12,4

9
16,4

Er-~t~'~-~~1,~1~~l,~6~~2~,l~~2~,~5+-2~,;9+-;3,~7~;4~,7~~5~,2~~7~,2~~9~,~2 I-:-·T-ip-O-rl-a-(m-)-A-V-e-B-bi-~i-m-i-. t-iP-i-nc-.-(-,)--l~ ~3' ~',23 3,2 4,3 5,3 6,4 8,4 10,5 13 17 21 ~ 6 8 10 11,5 15 19 23 30 37 ] t, 1,2 1,7 2,2 2,6 3 4 5 6,7 7,7 9,7

~g

1-

t2 +~11

0,15

.0,25

.0,3

0,45

.0,7

1,2

1,7

d, H13 d2 H13

Anma olgO.O S ~ 16 mm olan bir (SW) anahtar aglz ge(1i~.Iigitarurm . DIN 475· SW 16 Anati1ar,agl~
geni~lgi (;:;w) anrna qic;:(i5iJ

I
kenartr

.;,.~ .~'l'i

'''''~¥;'[r,: .s: ~t~.'~ ,DIN,~~T~ 1e,,:~.

I
8kenqrll

81 S

= =

104142 . s
0,7071 .

e,

tels
el

._.
= =

1,1547' 0,8660 . 82

e3-1,0824'S
S=

0,9239·

I
83

KO§.egeri

Cil9usiJ

Anatitar Ei:gi;:';
ge-rii~ligi'(;;w) anma q)_~[i$U

·Ko.~egen olr;usO· 2 ~ena,11 s nenarn

s kenem Bkenarh

kenarh

s
3,2· ~,5
I

d 3,7
4 4,5

e,

e't· ~'

s
15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 30

d
19

4,5 4,9 6,7 7,1 7,8 8,5 9,9 11,3 12,7 14,1 15,6 17,C 18.4 19,8
6,4

~,5 5,5 6 7 8 9 10 11 12 13

5 6 7 8 9 1.0 12 13 14 15 16
7

1,3

1.7

2. r

2,3

2,5

3,4

3,8

4,0 4,6 5,2 5,8 6A· 6,9 8,1 9,2 10,4 12,7 13,9 15,0 16,2
11,5

3,7

17 18

24,0

21.2 22,6

"2' = 17,3 18,5 19,6 21,9 23,1 24.2 25.4 26,6 27,7
20,8

Anabtar aglz_ .geniSiligi anroa 019UsO

Kii§egen a eenern
.4kenarll

01909Q
16,kenarJI

"3 =
-

s
32 34 36 41 48 50 60 65 75 80 85

Ii 40
42 48 52 38

1',

.2'

Bken<\l1il

e3

21 22 23
24 26

25

B blclmi bir havsamn tarurm . Vida 04

mm hassas

tip i,in Havsa DIN 74·B fA DIN ,1 ) 74 'flilt~~~

nt)
24 26 25 4.0 28 14,5 15,5 25,5

·3 d, ince (I) ri2

'H b!~fml
=

4 4,5 4,3 B
Sadacs

5 5,5
5,3

6 6,6
6.4

1G

12 13.5 13 20 15,5

16 17,5 17
26

20 22 21 33

Orta(m)

H13 3,4 H12 3.2 H13

H

9 11 8,4 10,5 15 6 6 9
18

14

2B

28 29 31 32 33 35

25,4 26,9 28,3 29.7 31,1 32,5 33,9 35,5 36,8 38,2 39,6 42.4

24,9

58 70 75 82 .88 92
110 65

50,9 68,0 65,1 70,7 84,S 91,9 99,0 lC6 113 120 127 134
77,8

45,3 48,0

39,3 41,6 47,3 57,7 63,5 69,3 75,0 8O,B 86,6 92,4 98,1 1.03,9
53,1

:36,9

39,0
44,4 49,B

34,6 36,7

23,8

22,7

55

70,3

54,1 59,5 64,9

28,9 31.2

30.0

2.7,0 29,1

26,0

70

28,1

75,7 81,2 85,6 97.4 103

92,0

32,3 34,6

30,2 32,5

9~

eo

105

98

109,7

DIN 475'de e2 0lg050 daha kO,OktOr. Be kO<;Ok 61<;01er preslsnmls

alII kogeli OrOnler igin anerilen

.~¢'

1.0
4 4,2

11
4,7 4,8

.~~~

..

[~'rc

Jiii, -::;:::;~:~rN JQ,,(r4~7@}~~

i<; dart
kenar

imalat 61,Oleridir.

9ap~gl

almrnis

19,5 10,5 11,5 17,5

'J

~1~lml:

SjJindirik bash clvatalar 84 ve DJN 7964 Sfllndirjk oa:;;;11clvatalar

i~in DIN i9in DIN

t havsa 10

i9in

6912
K bll§lml: 11 in ~~I~dir~k ba!1 ctvatalar i9 DIN 0

J K

2A
3,4
m

3.4 4,6

3,2

24
12,5 13,5 21.5

DI~ dart kenar

5,7

6,8

7 8 7.5 8,5' 11 13

mm Dian vida lcln

(orta) ge9me1i

H b~-.;;imli bir

havsarun.tamrm

..
alan

.Hav ~a DIN 74·H 'm 1.0

~
2.0 21 4.0 24
22

~
=

E~
: ISO· Dortkenar DIN 10·8· DI. don kenar

~
I~ dart kenar rnaksimum

Dort kenar 619010 a Vida i,in Ona(m) d, ince (I)

s.mm clan bi- dart kenar takrrnm tarumlanrnasr

0
ph3 H12

3 3,2
9 3.4

m"-.l
SA, TA, S8, R bir;imi, 1.0 mm ,ap,nda bir deligi
tarurm : Havsa

~'~

4 5 6 4,5 5,5 6,6 4,3 5,3 6.4 1.0 11 13

8 9
8,4

18

secece 9apa~! enmus

SA, TA blclml

10 12 11 14 10,5 13 22 26 15,5 28 33 8 9 33
36

16 18 17 33 19,5 40 46 11,5 14,5

24 25

26

.QO>ipe.0 d

y.ap aralrgT
Uzerinde Kadar

Anma'o198

makslrnum

mlnlrnurn 1,94 2.44 3,07

3,92 4,92 1,54

1 4· 5 7 8 9 11 13 16 20 24
28 6 4

"

minimum

e 2,18 2,71 3.42

4,32

48 28
57 71

Civata ba~J yt.iksekligi kader havsalanrms

SA, TA d,,"s.s, rs ijiQiml H1. $8,T8 blQimi SA,S8 t2 bi.~lml TA, T8

Hl!; 11
11 2.4 2,8

13 15 3,4 3,8

15 18 4,2
4,7

16

24
26

46
53

2 .215 3,15 4 5

6,3

1.9 2,36 3 3,75 4,75

20
4.6 5,8

6,5 7,5

9
11

14,5 16.5 17,5 2.0.5

8 1.0 12,5 16

7,5 11,8 15 23,6 30 37,5 47,6

19 9,5

74 ·Rm 10

havsarnn

'

DIN

R biclrni, alu k0!i'eli civata lie somun icm SA biginii, alll kO~9~i clvata ve lokma anahtarlar TA blclmi, alii ko~eli SOrl1LJI) ve lokrna anahtarlar lcln SB blciml, al11ka~e~i clvata ve a!i=rka~lIzll anahtar iqin TB biCimi. alii 1<;09",li omun vida VB acrk aglzli anahtar s

~
31,5

40
50

ic;:in

2.12 2,65 3,35 4.25 5,3 6,7 8,5 10.6 13,2 17 21.2 26,5 33,5 42,5 53

1,6 2 2,5 3,15 4 5 6,3 S 10 12,5 16 20 25 31,5 40

1,6Il 2,00 2,50 3,15 4,00 5,00 6,3.0 8,00 10,00 12,50 16,00 20,00 25,00 31,50 40,0.0

6,21 7,91
9,91 12,39 15,89

19,87 24,87 31,34

39,84

34

42

1,68 2,08 2,58 3,25 4,10 5,1.0 6,43 8,13 10,13 12,66 16,16 20,19 28,19 31,74 40,24

1,62 2,02 2,52 3,18 4,03 5,03 6.34 8,04 1.0,04 12,55 16.05 20,06 25.06 31,58 40,08

5,37 6.79
8,59

10,71 13,31 17,11 21.33 26,63

33,66

42,66 53.19

164

·165

8 80

10 100

10

120

32 20Q

~It
Ucu 9_ntikli Plrnler

.~

60
DIN 1472

100
10

120
16

120

120 30 30 180 30

t
Silindirik entikli Pimler Ucu C;:en)ikli Pimler

9
DiN 1473

10

1.2 100 12 100 16 100

20
180 16 120 30 180

25

60
B 60

SO 10 80
12

160 16 120 20
160 35

180 180

20

25

120 120 120

30

DIN 1473

~
10 40

10 60

30

30 180

80
25

'180 180 45

12
50

14
60

36
120

40

120

50 120

s
260
166, 180, 200, 230, 260 mm
01 - 3 mm, i" 25 mm, pim DIN 1 ·3 x 25 • 51

60

12, 14, 16, 18, 20, 24, 28, 32, 36, 40, 45, 50, 6~, 60, 70",150,
ve rralzernesi yalik elan bir konlk pimin tarumlanrnaai :

o.~~~t ,~
I!~,tl perne DIN 1144
A bigimli gapi 01 • 10 mm Talerans alam hI L u.unlugu I • 50 mm va,9sllkten mamul basstz bir pernonun tammtanmast :I'erno DIN 1443· A 10hn .50" 51

plm dellgl olrnayan A biQimi, plrn delikll B bl9lmll,

,

1) Civats cap: d1 lcln tavsiye adilen tclerans alanlan d, . all, 4 30 Civata i~.in
uzunlugu 4

ell,

f8

vex. h11

4 50

10
100 M3

10

10
160

40

120
M4

10 10 10 ISO 200 200

M6

10 200

14 200

M5

M8 MIO MI2

Anma

4, 5, 6, 8,10, 12, 14 ... 32, 36, 40, 45, 50 .. 100, 120, 140, 160, 180, 200 mm

kevaru

Sikrna kovam itibar! gapi d ffgil! deligin (H 12) nornlnalcaprdir. Ncminal capr 10 mm ve I = 40 rnrn ctana. bir sikrna kovamrun tarurntanrnasr : srkrna DIN1461-10" 40

gapi 01.12 mm, Tolera-is alamhl1,¥avrama u2unlugu 11 = 50 mama I bir pernonun tarurru : Perno DIN 1445·12 hll .50· St

mm qlan

166

167

Konik Taktmlar
A brgimi~ vidal A bigimi kanil<;

e bi~imi,

dilli konik

~I
~

_.-:c:",b,',A ~'.
d,

C blclmi, vidalr konik kovan 17 22

22

D biclrnf,

dilli konik il'in kovan

30

30 38

Ortalama kmlma yeri

Kapatma

ba;;,

120" C

Sikrna uzunluqu

AK. BKJ CK ve OK biclrnlerlnde sogutma s.varan ten kanallar varcrr, B bicirnl SO boyunda VB konik acrsr tolerans kalites·i AT6 alan bir metrik konikliointarumlanrnas: B 80 AT6 ' 1, d1 Kontrol

. Koniklik

DIN 22B _ ME-

oleusu rnaksimurn.konlk

kovan

dnfmde z arallgmda ourur.

Oturrna basi

dl ~ 4 mrn, AI·ala~'mll,

1, ~ 8 mm percln ucu malzomesi ,slik - bk - SI -

(SI), ,iokolu

(A 1P), iizelliklerine

sahip blr kovanh perclnin

a
Konik acr tolerans kaliitesl AT4 ve A Dik Konik mil DIN 2080· A 40 AT4

tarnmtanrnas: : Kovenl, percln DIN 7337 - A4 x 8 • AI al.~'m 1) B bigimi (havsa Da§) imalal, yok.

AlP

bicirn nurnarasi 40 alan bir dik konil< milin tanmlanmast

: B Bigimi : Cephe saglamla;;tlrmas! i~in dik

168

169

Kamah Mil Baglantllan ..,.

ve Yarlmay Kamblar
i;jil", ,~;",:ri~
Orta dlzl

Punta Deliltlel'i, Tfrtlllar

;:~\l~~t~!!,lr:t,,!p~I~ rtlif~,a~!~~~~~K
Hafifdizi Gobek

':n~;mJN~~iJl~\~~":~~,~'
Gabak'i9ln toleranslar B 5 6 6 7 6
lsl

Or Abi9iml
FOI

merkez cap: rnrn' Punta deligi aglrllk kuvveti N Tala, d.rlnligi'mm

lierteme mrn a.~5 mm; fo;;O,6mm olduguna

it
<:)

d 21 23

Nil

N"
6 6 6 6

Ji)

$ek,il verdikten i~leme tabl tutulrnarrns D Hl0 d 1'17

sonra ISIII.leme tabi tunnrnus

h Torna krsrrurun aillr;',k kuvvetl, N'

Rm Oekme mukavemef Nlmm2

--6
(I

26
28

6 8 8 B 8 8 B 8 10 10 10 10 10

26 30 32

6 6 7 6 7 B 9

25 28 32 34

B H9

B Hl1

D Hl0

d H7

a f

l
dl

~1,15'

Merke. ,apr

(Fm +2,5 'a ' f· Rm) .

.2 7f9 m

~l
:1

Ornek problem: Malzem. 5t 37·2.010nbir mild. FG1,700N:

gare, d1",,'? hesaplayruz.

~c~

32
42 46

3e

~ '/-1'/.
Mil (i9 merkezll)

36 40 46 50 58 B2 88 78

3B B 42 8 8 '48 8 64

7
B 9 10 10 12 12 12 14 16 18

dl

Mil 191n toleranslar Montaj !DrO Kaygan g69me Doner g69me Slkl g69me B dlO D all all all d f7 g7 h7

= 1,15' VrFOI

+2,5'

s . f·

Rm) •

~!
Bbi.lmi
d.

Silindirik torna par9asl 19in rnsrkez allrrllk kUVV81i

tr
<:!

52 56 i2 12
82

10 10 12 12 12 14 16 18

8 8
10 10 10 10 10

60 66 72 B2

01

= 1,15' Vr700+2,5 . 5 . 0,6' 370) . ;7~mm2 :1 I sSQllmi? dl = 6,3mm 01 = 6rnm;

Anma 019'0'50 dl 02 A bl91ml

'.

FGl

= ~G

R biQimi a

138
99 108 120

92
102 112 126

92
102 112

19
hl0

~ ~

~. ~

"";; ~

s
~Ai'i'~ ". . rr,. Jma,""; ~. MIc·
;,.;C', ..

1) N kama say's, N ; 6 kama, 19gap d " 23 mm. dl. gap 0 es 26 mm olan kemah mil veya karnah gobskll profilin ktsa tanrmlanmaai : Mil (veya 96bek) 6 x 23 x 26

&'. ,,. dl

.,,"',.,.":'''~
8 10 h9 hIt 2,5 3,7 3 3,7 5 10 12 4 12 17 5 9 17

'22
6 7,5 9 11

J,~ 1,9 0,3 3,15 2,2 2,12 1,9 3 1 2,3 4,5 2,7 2,65 2,3 4 1,25 0.4 4 5,5 2,9 3,35 2,9 0,5 5 1,6 5 3.4 6,6 3.7 3,7 0,6 6,3 4,3 2 4,25 6 4,6 8,3 0,8 2,5 5,3 4,6 7 5.4 10 5,8 6,7 5,9 0,1' 10 6,8 9 3,15 8,6. 12,7 7,4 8,5 7,4 11 1,2 12,5 4 15,6 9,2 1,6 10.8 10,6 9,2 14 16 5 12,9 11.4 1,4 18 20 6;3 13,2 11,6 18 14.7 17 14,6 8 22 1.6 22,4 16,4 25 .18,3 lQ 28 31 21,2 18,4 28 2 20.4 A bl~lrnl'OOz yDzeyll, koruyucu havsasiz B bi9lmi' DO, yDzeyll, koruyucu havsah R blglml : Bornbsll yOzey, koruyucu havsasra dl : 4 mm, d2 ~ 8,5 mm olan blr punt. daliglnin tarurnlanrnasr: PYnt~a~11 DIN 3~2 • Mx 6.5

s
9'
11 18 6 7

3 4

3,15 4 5 6,3 10 12,5 16

a,

14

20

22
28

25 31,5

/J;i
01

~,,,~~:, _""_
"",,

'q:i~~~1~!
I Acun
CI Prafil a9,s1

.h ~

B.5 5

6,5 7,5 6,5 7,6 19 6 16 4,5 19 5,5 2,2

Anma gap'

rh DI, 9ap
KI$a tarum RAA R6A Eksene Trrtrl

~l
,
.

r12

'1
f2

lQ 10 13 16 13 III _. ._. 2,9 2,5 3,8 5,3 3,5 5 1 1.4 1,7

22 19
7

22

26
Blc;iml ds ~ dl - 0,5 ' I

5,1 6,6 8,6 2,6

parelel {dpt) nrtn

Gilbek Toleranslan

Mil TQI~n1MI"rr Montaj TOru Slkl ge,me Serbes! gegmE 01,0 [ b b

tl

R.BL
Tolerans RGE RGV

Saga hells tirttl Sola hells nrn: Qapraz nrtrl, kaba Qapraz ttrtrl, ince Dikey capraz trmllan, kaba Dlkey capraz urtrllan, lnce
adirnlar t: 0.5, 0.6,

i4

Montaj Turu Slkl ge9me Serbest ge,me

619ii
b b t,

Tolerans P9 {PH)2) J9 ~JB121 +0,1

rh = dl -0,33' t
d2 = dl - 0,67 . I d2 ~ dl - 0,33 . I
1.0,

d2 ~ dl - 0,67 ' t

P9 (PBlZI
N9 rNa)2I

RKE RKV

+0,1 ... +0,2

RKE,RKV

Standartlastrnlrrns 1.2,1.Bmm

o.a,

DIN 82 -RuE 0,8

2) 191 bo.al!llml§ gobeklerde b, 6 mm, h ' 9 mm olan hir yarrm ay kaman.n tanmlanrnast :, Yanm Ay DIN· 6888· 6 x 9

t1

Profil acrsi " ; 90', ozel hallerde 105' Ucu yukseltilmi~, ad.rru t = 0,8 mm alan capraz urtrhn tarumlanmasr : Tirttl DIN 82 • RGE 0.8

,;.....,~,,,

170

171

'!tfme:rLik;su~I~[' ,;,
Abl~imi
J'

-0 eme V"k-su en. I u "Id

~
d, F7

~~
\~

j;:
~
d,

~
Sertiik

ill
B Bi~imi

Bbi9imi

e,
Kisa orta Uzun

1 ., ,8 2,0 "j,3 4 1 1,8. 2,6 4

"."·f~,·~~._
3,~1" 15
8
12

5 6

S 8

s 1"0 12 T5 fa 21 ze 10 12 15 18 22 26 30
12 20 25 15
28

d,
d2 d3

6 9 4

10
16

20 36
45

25 45 56 3

4,5 4 B 2,5 32 24
32 30

e 5,4

12
11

7,2
6

I,

7.2
6

16 5 61718 1
DIN

20 10 12 1,5

36

5 1,. 7.5 13 d.

9 12 5

d,. n6
j' Qapl.d1

15 18 22126 2

30 35 42

9 4,5

10 4,5 63

Civala olarak kullanml alanlan

Capraz kollu DIN 6335 veya DIN 6336 Me· M12 ye kadar TIMII sornunlu DIN 6303 M6· M10 a Kadar Kelebek somunlu DIN 315 M6 Mla a kadar

780 ± 40 HV 10

~ 10 mm uzunlugu I, ~ 18 mm alan A bi9iniihir

delme yiiksiigi.m

40

50

tarum.Detrne yuksugu

Faturah Dehne V:uRs~gli l

Abi<;:imi
d,

,,~~., ~.,
~"¥.

d,F7 den

- #\;

" ,(.,

'~

.~

;L
40 H If 1a

~
~2_~

ID
'",~~

kadar'

1.B 2,6 3,3 6 9 4 7 2 1 5 8

6

1,8

2'~I',314
4 5 8 12 16

t~~t;:11y~~.iJ;~)'" Jri~~:~~ ~~,J~ .

5" 6
6

177 A ·18 x 16

. d.s
e
!,

30 40 50 40 42 40 27
30

36 50 60 47 50 60
44

8 10 16
20

10 1~ 18 22 26 10 12 15 18 22 26 30
8

115

ch

80 64 68

60 40

80

100 80

80 100 125

. l~': 20 15
22

60

Ktsa 1,
Orta

12 20 25

16 28

20 36 45 34 39

25 45 56 46

48

Uzun d, n6 d,

12
r

10 12 15 18 22126 9 110 111 13 15 18 22 26130 4 2,5 3 71 8

36

30 35 42

Qapi d1 = M12 VB uzunluqu l1 -= 60 rnm alan S tarrrru: Videll pimi DIN 6332 - S M12 ,,60

biclrni bir vida pimi

5
3.
Yayh tespit

.J"~
Sir

Sertlik 780±

22 mm, uzunuqu YDk.liglini.m tan.mlanrnasr:

yap. d1 =

'j '"

1,5

12 16 20

4.6
6,1

10 12 15

36 mm A blciml bir Faturah Delma Delme yliksligu DIN 172' A" 22 x 36

.~.
5
6 7
7,5

M6

Mil 8
12 M1D

'';:0':' -,H; VUloQ""'" ~ii t",~,~gl§e"~llr ..:~~~'SU ~. T;:{

Sag kesitli takunlar lcin K bi,imi blllr vuksulder

'~~~~;.~.t:;': .~
d,F7 den
'.. kadar

-c: ;~ 15 20 36 45 46 42 18 22 30 26 35 25
45

8,1
12,'

11 13
15

18 22 28

M12
M16

degi~e-

4 6 10 12 20 25

8 12

10

slle12
16 28 36

30
42

35 46
30

42 55

48 55
62

15,6

. 16

18·

M20

d2 m6
Krsa

15 118

22 126

70 35 67 78

Capr d1 ;;;:: mm ve tespit seqmaru takil: bir baski parcasrrun 40 tarurnlanmasr: Bask, parcasi DIN 6311" S 40

--4.C;'

I,

Orta Uzun

56 67 d, + 1 52 46 59 53 6 66 60 74 6B 16 30' 1,5 2 9 7 25' 82

~I
1 "'I

.:-1 _",l

dE!) Vci.1_.
~

1\Lw

56

"d, d.
d5

d, + 0,5 18 22 15 2,5 8 65° 60~,25 3 G 4 S 13 4 2 7

=

26 30

18

1 22126
3 10 50° 1

34139

90
8

L bi~imi,. Kama C bi~;ml, Vidah

30135

76 8<1

d. H7 I,
0:

5
12

35"

_1'1
K, Kill bic;lmi,
silindirik delikli

t=.rf§~ ~ FJ)t~t'"l
2 ,/

13 I.

7 5,5 12 20

'5
16 t
r r

art.
UZUIl

16
25 6 .7

I
I

20 31
I

~~
± 40 HV 10

5 8,5

I I
9 1,0.

26
37 12

32
43 14 3,5

•
,
E blclml vidah

burclu

t1

7,2

9,1 7,5 B
12

11 9 10 16 6 16

14,5
12

18 15

21 18 20· 32 20 2B

-ts d, t4 do to h

6 6
10

12
20

16 25

4 11 15
Malzeme

5 13 1S

BiI;im C,I<

burclu

5t
·.f'S FS/St

ve KN

yelik,

nnalatcrrun s~9imin8 gore

8 10,5

C, K, KN, L

Plastik, F 631 DIN 7708 kalrp maddes veya baska uygun siyah bir plastik

12,5 53

madds,
St veya CuZn preslsrne somunu

e,
Sertlik 780

13 16,5 18 120 23,5126 29,5 32.5 36 41,540,5 49

FS/CuZn

yaplari d1= 15 mm, d2 yOksOgun tarumlanmasr

22 mm ve uztmlujju I. '" 36 rnrn olan bir degi~ebilrr· Degi~ebiU,_yilksilk DIN 173· K 15 x22 x 36

Qapi dh25 mm, plastik maddeden olusan F bi9imli bir k(jresel dOgmenin tarumlanrnasr: Kurasel dOgme DIN 319 • E 2S FS

172

173

Abl9'mi
Ham klsml

' til

ti2

,ti3,
11,5

ti. H7
4 6 6 8 10 12 16

tie
M4 M5 M6 M8 M10 M12 M1S M20

hi

f1 6 8 10 14 20 30 40

'2

20
25' 10 12

10
12 15 18 21 25 32 40

14
17 21 26
34

~1!f
V

A-A

16 18

32 40
50 63'

12 50 13
60 70 80 14,5 16

14 21 18 25 20 26 32 32, 40 48

eo

42
52 55

25
30 38

21

100

20

100 25 120' 2B

-rA

iii

A VB 0 bl~lmlorl: Motal tutumaklar A b~9imi ham krsrm B bigiml, Delikli d 4 C biciml, Esas delik boyutu t D bi,imi, vida d5 G - K blylml Plaatik tutarnaktar baska i519ulere sahlptir Capi di. 50, GG- 20 dokrna demirden olusan blr ,apraz tarurmanmast Capraz tutamak. DIN 6335 - B 50· GG

tutamapm
lrnalatcrrnn seelrnine gore ba§ bi9imi
e2~ 81

dl.

32 mm "9in Dian biclrn

d1=40 mm 80 mm lcin olan blcrn

ti,
'3240

ti2

ti3

h,

h2

'2

'3
3 4 5 7 10

1'>1

"" ....

$
7 T utamak olugu

•
"
C Blciml
Yerlestirrne DOl

< M12. 12" ,,; d,

12

21 22 28 32 40 6 8 10 12 26 34 42 52

10 13 17 21 25

50

6 7 8 10 12

14 18 20 25

60 70 80 100

50
63 80

Diger 01901.r cap: d'. 32 mm otan tutamaklarda oldugu gibidir. A,.D bicirnlerl DIN 6335'. uygun tutamaklar gibidir. yapi dt .50 mm, GG d61<me demirden clan bir ytldtz tutamaqm tamrnlanmasr. Ylld .. lulamak DIN 6336 - A 50" GG

Ablclrnl
Dest6k pimi

B blelrnl Yerle:}~irme pirni silindirik d

dj
pimi

11
Abi9lmi
h9

g6

/1 B'VB CbiQlmi t<~s~Uzun

d2 n6 4

12

13

' 14

B" "

12 16 1,6 2,5 3,5

1,2

B
10 10

,2
16
20 13 15 10
mm Plm DIN

18 22 25

6
8 12

1,6

0,02

12 18

2 2,5

8 9

0.04

.25
Sertle~tirilmi~

gapl dl.20

56 ± 2 HRC

tanirru:

ve uzunlugu 1,. 25 mm olan bir pimin 6321 - C 20.25

175 174

Zimba Taklmlarlhm Parqalim CE Bf9imi, VJdalr 8gglama Malafast

-r:

Zimba Taklmlannm Normu

:(,

~",,' d, I, 4IJ 45 56 70 90

,,~
!2 12 16 16

-~ -~ =f=
511'---.1

r---!L-

d'd9

d2
15 20 25

13
58 68 79

r:

SW 17 21

20 25

M16'1,5 M1S,1,5 M20" 1.5 M20 x 1,5 M24"1,5 M24 x 1,5

M27" 2'

tf:1
~

~o

tfJ
W
DIN 76 Bolum vida oyugu

:~I
m

.:

32'

'2.7
36 41
malatastrun

40 50

32 42

M30"Z
M30x2

26 26

93

108

bicirni, vidasrz

CG

bicimi, vkiah
<;all.ma alan: d = 160 mrn alan 0 bigimi tanrnlanrnasr: Kallp sell DIN 9812· D 160 bir

l'e

gore

Qaplafl d1 ~ 40 mm VB d3 ~ M 30 x 2 Dian CE bi(:imli bir bagl.ma tammlanmasr: Baglama mal.l.sl DIN 9859· CE· M 30 x 2
,; -s '"

DJ$!~jifj'.vu'tarl~~.~!m~il~i'Y\)j";:'... """,
.-----

..

Qall~ma alan: a1 xb1 = 100 mm x 80 mrn alan C bicimi bir kahbrn tarurnlanrnasr: Kahp setl DIN 9812· C 100.80
81

kahb.n .! 125 140 160

xbt

CI

C2

es
80 80 90 90
100

a2
19
25

d3 M20 x 1,5 M20 x 1,5 M24 x 1,5 M24x1.5 M30 x2 M30 x2 125 145 215 180
315

,','

I
~

'i
rl77l0,OOBll0~

60·

d1/h6 den ...e kadar

Kadem.

Zrrnba Sertligi ! +0 .s

SOx 63 100)(63
HSSal

50 50

30

160 160 170

180

al 50
63 80 100 125 160 180

'Cl

cz
25

OJ

dz
16

ds M16xl,5 M20x 1,5

e 80 95 125 155
180

40

65

HWS"

1oox80 160x80

30 40 4IJ 50 50

155

0,5"",0,96 1 ... 2,9 3,Q, .. 6,4 6,5 .. ,20

0,05 0,1 0,1

126 x 100 250 x 100

HRC

50
56 56

25
32 32

50

30

80

19

25

71

SO

G6vde:

162±2)

HRC

164

± 21

160 x 125 315 x 125

225 380
265

180 200 220 220

225 56
40 90

200 x 160
71

SO

100 ' Kopl

145 ±!>i HRC

(52 ± 2) HRC

31,5 xl&P

56 63 63

32
40

200 259
31S

32

M24x 1,5

145

265 M30x2 330

395

180 190

395

0,5

100

40

50

100

4IJ

ZOO 220

d,,,

HWS1) Alasrrn grubuna dahil takun ,eliginden imal eduen <;:apl d, 1J1unlugu , 1=71 mm olan 0 bicirni yuvarlak bir zimbanm tarumlanmasr. Zimba DIN 9861 0 • 5.6 x 71 HWS 1) HWS alasnnlt, soguk §ekil verllrnls cellkler 2) HSS yuksek tuz ,elikleri

5,5 mm,

.~Qjihr~r (qinr;aJa~.I~r-"I,
1.1,10

if
'

. ." ~:~tk~Ii~~"'m~1i~tL~~_ - -,
Plakakallnllgl t, A Tipi, Plaka uz_unlugu 12

80

'1

100

125

100

I 200

260

' 315

400

500

630

120, 25, 321 +~ .s

20P
25fJ 315 400 500 630 --

125, 32, 40)

.~,5

~~I

I~, V" ;;;"~

t·g·s

(32, 40, 50)

.g.s
+~.5

~
klavuzlu DF biglmi bir kanbm tarurjlanrnasi:
Kahp DIN 9819·
+~.6

132, 40, 50l

(32, 40, 501 • ~.5

(40,

Qapi d1 = 100 mm va d6kma demrrden (GG) y.pllml~ OF 100 GG

Kayar

l=~

50, 631

i40, 50, 631 .~,5

a,
.80

c,
5Q

•2 'rnak

a2

min. 125 .

f, 16 18 23

f2

f3

a,
170 180 190 220 240

xb,

C2

C3

a2
19 25 25 32

61

"2

!
160

Uzunluklan I, '315 mm, 12 200 mm, ve k.llnIl91·t szmrn plakasmm tammtanmasr: Plaka ·D1N 9-873· A 315 x 200 x 32

alan

A-rip; bir takrrn

80

90

10 11 11

36' 40 45

90x 63 126x 80 125 x 100 250" 100 180 x 111.6 235 280 315" 125 390 56

30

80

7q 103
120

128

170 180

B Tipi : a, b kenarran, V DIN 7168· Sg; I, vii 12 uzunluklan A tiplnden 2 mm daha kil9iiktOr. C Tlpl : a, b, eva d kenarlan, V DIN 7166 • 8g; 11 ve 12 uzunluldan A liploden 4 mm daha kUyOktOr.

40

90

176
\,II I \ I \11 \1 I

r" \ Ill'

1 \ l.!

III

!':

177

Tel capt Tel capmm

en yuksek

deger!

Ortalarna _sarg! yapl

Yay kuvvetleri F2;:.FI kuvvetl

En 'buyOk yay
Kayma modOI(l Yay kaldrrmas:

Yay halka sayrs: Toplam halka sayrsr

Halka (sargl) say lSI degeri

Son sar·gl ta.~lanml$

kapah ve

-Son sarg·1

Ba$lIm~§yay

uzunlugu en k09Dk

xace.r

Fn yOklli basmc veylanrun kabul edilebilir uzunlugu

Yuklu olmayan yay IJzunlugu FI ile Fn yay gu~leri e~le§'tirilmi~

Dm Ortalama Sargl ,api

d
Ted ~apl

yuklO yevlann

uzunlugu

Pres.erne basmc Yaylertn egriligi

Dd. Malafa Qapr Dr-, Kevan 9a~1 Lo yuklenmemi§.

F

Emniyet Masatssi Fi ... Fn Sarma yay uzunlug.u

yay

90.9lerine

uyarlanml~

yay

youan

oram

Mesale deger! Halkalann

Kuvveteler va yay uaunluklan Sarma cram (SarQllann)

Kabul edilebilir en buyi..ik yay kuwetl Kabul edilebilir en bUyOK yay yolu

toplam

saYISI

Yay Mike

sayrst

D,?

Yay egriligi

N/mm2

D,6 H--t-H---t-H-l-+-I

H--H-++-l-++-+--1--l-.
Basllml!? baamcr 1)

yapl -c:1=2 mm, Dm=20 rnm ve yOklenmemi§ yay uzunlugu Lo= 94 mm alan bir besmc yaYlnln

0,5H++-IH---t-+-I+';;r. D,4 H---t-H++-Iv'l ':'+--H--l--H-+-l

Emniy.et mesates!
(En yukSek yOl<leme durumunda

p~-

Dm
•

tarumlanmast: Basma. DIN 2098 - 2 x 20 x 94

yayt

I Sa
yay sargl-

c! . if

0,3H-H-¥
0,2 8

':.;.-:cH--H4-+-l-l-~
10 12 14 16 18 20

lartrun arasmdakl asgarf arahldarm mlktan)

1) Malata ve kovan ernnlyetine kadar olan yay uzunluou

I Lbl
IV_

;1i ki: dm ..

En kuguk

kabul olunabJlir

uzunluk

Sarma oratunabaatr me-sale degeri x

Aserisi -tYay kallnilgl Yay yOksekligi Gerillmsiz uzunluk Yay yolu Yay kuvveti F N de B serlsl

D.
t

~ 18; 0,7 0,3 1,0

0,23

-t- = 0,4 0,9 0.35 1,25 0,26 1010

'

ho

a
1,5 0,55 2,05 0.41 2930 1,5 ·0,65 2.15 0,49 2840 1,75 0,7 2,45 0,53 3870 2 0,8 2,8 0,6 5190 2,25 0,9 3,15 0,68 6500
~1:n::g~:~~I~~h~;OgUkbI9Imlendlrltm'~

IR=MI
! vaylarm kaldumasr
Presleme basmcr p» 0_03 N.lmm2 olan 'lay Sl')nlarl duz taslanabjlir.

I Ln

= LSI + S.

ha fa
5

660 28· ~
't D,5

1,1 0,45 1,55 0,34 1520

E¥J
Lo..:. 94mm);

.!:L= t
.s

~ D 75 0,6 0.45 1,05 0,34 410 0,8 0,55 1,35 OA1 748 ·,0,9 0,7 ,1,6 , 0,53 862 1 0,8 1,8 0,6 1110 1,25. 0,9 2,15 0,6B 1910 1,25 1 2,25 0,75 1,5 1,15 2,65 0,86 2620

d",,,=2,05mm;
C6zi.im : Sayla 178·deki tablodan

F1~ 7;
if
-

DIN 2098 ,- 2::.c20:.: 94 (d== 2mm; Dm == 20mm; il = 7; ig"= I; p = 7; w= I; S, = /; Lel=l; to=

I;

= 8,5;

R=
2

2,44

N/mm;

Ig 2

= if + 2

= 8,5 +

= 10.6;

0,35 0,85 0,26 293

P =_£_~~fII__ 2 'Dm 20mm

F.. o.; l:.lrw=~=: k,

0,122

N/mm

> OT03 N/mm

(Yay sonlanduz taslanebilr)

20mm
2mm

'='"

10,diyagrarnlrldal1okunur

x=O.25;S.e!:!:::.x·d·if"",O,25·2mm·S.5=4.25mm

yapi De ~ 16 mm, kallnllgl t ~ 0.9 mm VB 1, grup (sag uk blclmlendirtlmis) halka yay,"," tarurnlanrnasr: Tabak Yay DIN .2093 - A 16 GR 1

A ssn bir

10,5; LSI;;; k; , dmax = 10,5' 2,05 mm = 21,525 mm in = LSI + S. =. 21,525 mm + 4,25 mm = 25,nS mm =
=

'0

178

179

Yaylar
lnce v kayL§'1 DIN 7753

ince V Kayulu
Adlandlrma

Kanca formlan

ince: v k;j)yl~laf KaYf§ Kaenaldan

aJ

bl

[I

dl

el

fl

g)

hi

Jl&IOC=:Ii
V kaYI?1 kasnagl DIN 2211

KaYI.Profili 150·8ombo10

SPZ

SPA

SPB

SPC

br.

ustxe

gent ligi

.(Ii.,

Btkeu ge"'~liR

9,7 8,5

12,7 11 2,8

16,3 14 3,5

22 19 4,8

','6w

Arahk

.1
Adlandlrmalar : b) Tam

'1

'1

'.1,1

a) Yanm Alman kanca

c) yilt A~man kanca

Alman

kanca

d) Tam alman kanca yay ucu yana a911ml~

e)

(lilt

Alman kanca yay ucu f)

yarra "'!fllml;>
g) Qengel kanca yay IJClJ yana a';Jlml~

yengel

delikli yaylar kanca

Tek kanalf Etken 96p Alii' fakHiru

h) [nqlllz

1,02 180' '170'

1,05

i.08 150'

1,12

1,15 130'

1,22
120'

1,28

1,37 100'

1,47

160'

110'

Sarma cram cnatarna halka

Tel gapl 'roplarn balke saytst (sargl) capt Sarma oraru

l:!j.letim faktoru Glinluk 10';::\ kadar

C2 isrenm

D"
d

suresi

(8aftl) 6 >'linuzennos

10-16 arasr

~g+l)'dUzunluklar yay

1,0 1,1 1,2

1,1 1,2 1,3

1,2

Dairesel pompalar, Takrrn Tezqahlen, Depirrnenler,

vantElatorler hafif malz:em~ tClE,'IYICI konV,_e_YD_"_le' presler, sac makasrar, va.gelli matbaa makinelerl konveyorler Teksti ve

---I

Yay halka sayrst

1,3
1,4

vuldemeden onceki yay

LK Ll ... in LH
kH

¥uklenmeder.

onceki, 98ngel$iz

uz.unlugu

pistonlu pcmpalar.

-kaglt'

makfneleri

Fl., .. Fn yay gO~lerine gore yuklO yay uaunluklan

Qengel mesatesl

Gengel mesatesl uzunlugu

Qengel

o,
08}. R G F"F2 Fo

degeri

.dWk.,Ki.i9Uk
Xasnalder
nlil Ku~[jk kasnaklar

100

1BQ
kW Olara~ her kayrs basma nominal

,400

630

I~sarrna cap
DII? earma rap

gOg

YayegrUigi
ltme modulCi (G
=

Yay yolu (Cekme on yay kuvveti) Nfmm2 81 iGin) (F2>Fl) Yay yoiu oore

=--R-

F-

FO

81400

,Yay kuvvetleri On yay kuvveti Lt.Ln

0,3;; 0,79 1.71 0,54 1,28 2,81 ,~-O;68--1:66,,",-3;65--1-;<18-

l'2!i. iiW

~,

Q,75 1,17 ~,02 2,49

3,00

i 21M,
330 4,27 6,01 7,60 9,24

3,62 5,38 7,60 10,53 12,85 14.13

P

1,92 3,02 8,63 5,19 6,31 7.15

gU-Q

8,64 4,86 13,82 7,84 10,04 17.39 13,66 16,19 16.44 22,02 22,07 9,37

5,19112,56 8,13 19,79 10,19 ' 24,52 13,22 14,58 11,89

C1 C2.

21,42 32.37 37,37 31,74

s.. .s;
h
m

Yay uaumucuna

(gekme on yay kuvvef degil)

2009

,J

0,93 1,17
1,45

2,36 3,05
3,9(1

5, 19 6,63
8.20

29,46 25.81

yay kuvvenerl
Yay volu

Yay kaldtrmesr
Kanca aglz oenii.?lig~

Yay kaidrrmasr

=;':«:

F2 -

F,

lnce V keyrslarda

prcff seolmi

'tasman

Ac;l iaktbrCl i§letim f"ktoru

PN

Ka:yl~ basma nominal gL'I!f

z p. C1 'cz z=---PN
Ornek Problem: Cl ",1;12;C2"" 1.4~dwk= 160 mrn: nk=950jmm: i-J.",,140'deakeanlan gCi~ p = 12 kW olououne gore kaYI~ sayrs: hesap-

6rnek

Problem: Soguk blcimlendlnjnis tam Fa "'- 84 N; F ::: 125 N; G "".SUO N I mm hesaplayuua.

Almari kancau 2 ve rnalaeme

slllndlrlk

bir hallsel cekrne yaymda, d '" 2 mm: 4 "" 12,5; Dm = 12, mm: iss yay celik tell olarak verllrnektedlr. C; LK ==?; LH ?, Lo "" 7; R "" 1: VB S

degerlerini

iK = Ii. + 11 d

= 112 + 11 ' 2 mm
=

~ 26 mm: Lo

D,

Dr, - d

112 - 21 mm F - Fo

10 rnm :
=

LH = kH' D, = 0.8' 10mm

Smm;

LK +2,
=

LH ~26mm+2'
S

8mm

42mm;
9,42 mm
Hesaplanan gUt;; P. C2 (kW) olarak

laym C:;:ozum : Dlvaqrarnoan ",,16.8mw

SPA prnliline

gore

okunan P .C2 "" 12 kw. 1 _4

81400 N/mm2', 12 mml' a ' 112 mml3 . 12,5

7,537~: mm

= -R- = 7,537'Nlmm =

125 N - 54 N

z::::

p.

cl

c2

PN
Becileu 2
=

12 kW' 1,12' 1,4 = 4,4 4,27 kW

5- kaYI~

180 181

Basil di~1I

G,blGlml

fx4Sil 20 30 40 50 65 75 ·80
GGn~1 Tol.aran9lar : DIN

dj dl1 26 38 50
60 80

u 20 30 40 50 60 70 80 80
:

32 44 58 68 S8 100 105 120

,0,6 4

Q,5.

5 6 7,5 7,5 7,6 10

o.a

1,5 2,0

2.0
2,0 2,0 3,0 3,0 3,0

o.s
1,0 1,0 1,0 1,0

SO
95 110

1168 • m

SO

Qaplan d1 "" 20 rnrn. d2 '" 215rom ve b1 "" 20 run, malzernesl aur~ : DIN 1850 'G ~O x 26 )( 2:0 cuse a

CuSn alan Gb btclml blr burcun tammlaomaat

Jbl,iml

V blclrnl (yalnlzca d1 40 rnm'ye kadar)

II:

ds js13 20 30 40
45,

h, js13 25
30 5Q

b2 is13 3

f.
0,4 0,6

R 0,6 O,S 0,8

6 mm geniillkta dl~ araJIQI i~aretl T2.6 vs etken uzunlugu 480 mm olen basil dlsllnln ~,ireenkron kaYI~11l1r1 tammlanmas: : KaYI§ DIN 7721 - 6 T 2, 5}( 480 Gin dl§-li blr aenkron xaYlii tammlarna lsaretlna tamnc blr 0 harti eluenerek belhthir.

26 38 50
55

32
46 60

0,7 0,7 0,7 0,7 0,8

;

50 55 60

60 65 72

55 70 70 70

Qaolan d'= 30 rnm. d2 '" 38 rnm \)9 b1 '" 30 rnrn clan slnler celikten (SINT-AHl) clusan J bictmli bir burcun tamrnlanmast Bui"~DIN1f1'>OJ130)( 38x 30~SIN T·A 10 Malzeme: Sayt.a, 14'de 1

Sbl!fimi

Tb'9irni

d,
D12 ·20 30 40

do

d 13

d3

b,
h13 30 40

bi
h13

R O,B OiB
1,2 1,2

26 38 50
60

32 44 58
68

3
4

60

0,6 0,5 0,8 0,8 1,0 ,1,0

1,0

d~
20 di~ Emllgl lcln SE Blciml

dD+2a
Kayl~

~
Dis adrrru Krsa lsarett oeni~ligi

.---~

> 20 dl§oarali{jl it;:in N Bi9imi

1;
bl

"t5"

50 65 75 80 go

60
80 90
100 120 24 32

80 90 95 110

,88 100 105 120 20

24

7,5 7,5 7,5

10

1,5 1,5 1,5 1,5 42 50

~_f.
8 10 14
10

1,0 50· 65

H---

b,

T2,5

4 6
10 6

5,5 7,5 11,5

7,5

Uzerinds do in mm Kadar

32

42
+0,6 +0,2
;

T11l
mm olarak srrur

Cl1ltusu: 32 50

~.~
T5
Dsstek! kasnak

Desteksiz kasnak

25

10 16

26.5

11,5 17,5

14 20 29

T20

34 52

75 100

102

81 106

3B 56

+0,33 +0,45 + 0,11 +0,15

+0,69 +0,9
+0,23 +0,3

oahil S biyimli bir burcun tarumlanmasr

182

183