Diferansiyel Denklemler

Yazar Prof.Dr. Vakf CAFEROV

NTE

14

Amalar
Bu niteyi altktan sonra; diferansiyel denklem kavram ile tanacak, diferansiyel denklemler ile pratik problemler arasndaki balanty grecek, basit diferansiyel denklemleri zebileceksiniz.

indekiler
Giri Diferansiyel Denklem Kavram Deikenlerine Ayrlabilir Denklemler I. Mertebeden Lineer Diferansiyel Denklemler II. Mertebeden Sabit Katsayl Lineer Homojen Denklemler Deerlendirme Sorular 345 345 349 353 356 359

alma nerileri
niteyi batan sona kadar bir ka defa dikkatlice okuyunuz

 zlm rnekleri iyice inceleyiniz Basit denklemler yazp tipini belirleyerek zmeye alnz zel zmn genel zmden nasl elde edildiine dikkat ediniz.

ANADOLU NVERSTES

DFERANSYEL DENKLEMLER

345

1. Giri
Diferansiyel denklemler, uygulamal matematiin ok nemli kollarndan biri olup, bir ok pratik problemin zmnde nemli bir aratr. Bu problemlere rnek olarak salnm problemleri, roket, uydu ve gezegenlerin hareketleri, kimyasal reaksiyonlar, radioaktif maddelerin paralanmas problemleri vb. gsterilebilir. Bu nitenin amac diferansiyel denklemlerle tanmak ve basit denklemlerin zmn vermektir.

2. Diferansiyel Denklem Kavram

Diferansiyel denklemler, bilinmeyen y = y(x) fonksiyonunun trevlerini ieren bir eitliktir. Bu eitlikte trevlerle beraber y = y(x) fonksiyonunun kendisi x in bilinen fonksiyonlar ve sabitler de bulunabilir. Trevler denildiinde I. mertebeden, II. mertebeden, . . . trevler kastediliyorlar. Denklemdeki en yksek mertebeden trevin mertebesine diferansiyel denklemin mertebesi denir. rnein, y' = sin x, y' - y = 0, xy' + x2y = 3

denklemleri I. mertebeden, y'' + 4y = 0, y'' + 3y' + 5y = 0, y3 y'' + ex y4 = 8

denklemleri ise II. mertebeden denklemlerdir. Not: Yukardaki denklemlerde y, y', y'' fonksiyonlar x deikeninin fonksiyonlardr. Genellikle, denklem yazlmnda y, y', y'', . . . altndaki x deikeni yazlmyor. rnein, y'(x) - y(x) = 0 yerine ksaca y' - y = 0 yazlr. imdi matematik modeli diferansiyel denklemlerle verilebilen bir ka rnei ele alalm. rnek: 1) Dzlemde bir y = y(x) fonksiyonunun grafii zerindeki her (x, y(x)) noktasnda teetin eiminin x . y(x) olduunu varsayalm. Trev konusundan bildiimiz gibi, (x, y(x)) noktasndaki teetin eimi y'(x) olduundan y'(x) = x y(x) yazlabilir. Buna gre, bu erinin diferansiyel denklemi

AIKRETM FAKLTES

346

DFERANSYEL DENKLEMLER

y' = xy olur. 2) Deneyler sonucunda herhangi bir radyoaktif maddenin, herhangi bir andaki ktlesinin deiim hznn (baka deyile cismin paralanma hznn) o andaki ktlesi ile orantl olduu grlmtr. Eer x anndaki ktle y(x) ise, ktlenin deiim hz y'(x) trevidir. Deneyler sonucuna gre, y'(x) = k . y(x) yazlabilir. Burada k verilmi cisme bal bilinen sabit negatif bir saydr. Bu saynn negatif olmasnn sebebi, y(x) ktlesinin zaman getike azalmasnn sonucu olarak y'(x) trevinin negatif olmasdr. Dolaysyla radyoaktif ktlenin diferansiyel denklemi y' - ky = 0 dr. 3) Yeterli derecede snm bir metal cisim 30 lik bir ortamda (rnein, havada veya suda) soutulmaktadr. Deneyler gsteriyor ki bu durumda cismin souma hz, cismin o andaki scakl ile ortamn scakl fark ile orantldr. Eer x anndaki scaklk y(x) ise y'(x) = k (y(x) - 30) yazlabilir. Burada k cisme bal negatif bir sabittir. Bylece soumann diferansiyel denklemi y' = k(y - 30) olur. 4) Esnek bir yaya aslm m ktleli ar bir cismin serbest salnmn ele alalm. Eer x annda denge durumundan olan uzaklk y(x) ise o zaman Newton'un II. kanununa gre (baz varsaymlar kouluyla) my''(x) + k y(x) = 0 eitlii yazlabilir. Burada k sabiti yayn esneklik sabitidir. Buna gre serbest salnmn diferansiyel denklemi my'' + ky = 0 olur.
ANADOLU NVERSTES

DFERANSYEL DENKLEMLER

347

y = f(x) fonksiyonu verilsin. Eer bu fonksiyon ve onun y' = f'(x), y'' = f"(x), ... trevlerini denklemde yazdmzda denklem x e gre bir zdelie dnyorsa, o zaman y = f(x) fonksiyonuna denklemin zm denir. rnein, y = ex fonksiyonu y' - y = 0 denkleminin zmdr. nk y' = (ex)' = ex olduundan denklemde y yerine ex ve y' yerine de ex yazarsak ex - ex = 0 gibi bir zdelik elde ederiz. Ayn zamanda C keyfi sabit olmak zere y = C ex fonksiyonunun da zm olduunu grmek zor deildir. Keyfi sabit (veya sabitler) ieren zmlere genel zmler denir. y' - y = 0 denkleminin genel zm y = C ex dir. I. mertebeden diferansiyel denklemlerin genel zmleri bir keyfi sabit, II. mertebeden denklemlerin genel zmleri ise iki keyfi sabit ierir. rnek: -x xy' + y = e-x denklemi verilmitir. Bu denklemin genel zmnn y = C - e x olduunu gsterelim. zm: y =C -e x
-x

fonksiyonunun trevini kesrin trevi gibi alalm:

-x ' -x -x C - e-x ' . x - x' . C - e-x 0 + e-x . x - 1 . C - e-x y' = C - e = = = x . e - C +e . 2 2 2 x x x x

y ve y' ifadelerini denklemde yazarsak

-x -x -x x . x . e - C + e + C - e = e-x ; 2 x x

e-x = e-x

zdelii elde ediliyor. Buna gre C keyfi sabitine bal y =C -e x fonksiyonlar ailesi genel zmdr. rnek: y'' + 4y = 0 denkleminin genel zmnn y = C1 sin 2x + C2 cos2x olduunu gsterelim. Burada C1 ve C2 keyfi sabitlerdir. zm: y = C1 sin2x + C2 cos2x fonksiyonunun trevlerini alp denklemde yazalm. y' = 2 C1 cos2x - 2C2 sin2x, y'' = -4C1 sin2x - 4C2 cos2x ;
AIKRETM FAKLTES

-x

348

DFERANSYEL DENKLEMLER

y ve y'' deerlerini denklemde yerlerine yazarsak, -4C1 sin2x - 4C2 cos2x + 4(C1 sin2x + C2 cos2x) = 0 ; 0=0 zdelii elde edilir . Bylece iki keyfi C1 ve C2 sabitlerine bal y = C1 sin2x + C2 cos2x fonksiyonu C1 ve C2 sabitlerinin her bir deerinde deklemi salam olur ve dolaysyla genel zmdr. Genel zmden, keyfi sabite (veya sabitlere) deerler verilmesiyle elde edilen zmlere denklemin zel zmleri denir. rnein, y = ex , y = - 2 ex , y = 1 ex 2 , .... fonksiyonlar y' - y = 0 denkleminin zel zmleridir. y = sin2x + 2cos2x fonksiyonu da y'' + 4y = 0 denkleminin bir zel zmdr. Bu zm genel zmden keyfi sabitlerin C1 = 1, C2 = 2 deerleri iin elde edilmitir. Bunlarla beraber, diferansiyel denklemlerin tekil (singler) zm de mevcut olabilir. Eer denklemin bir zm genel zmde sabite (veya sabitlere) deerler verilerek elde edilemiyorsa bu zme tekil zm denir. rnein, y'(y - x) + xy - x2 = 0 denkleminin genel zm
2 y = - x + C dir. Ayn zamanda 2 bu denklemin, genel zmnde sabite deer verilerek elde edilemeyen y = x -

zm de bulunmaktadr. Buna gre y = x tekil zmdr. x ile y arasndaki bir G(x,y) = 0 bants diferansiyel denklemi salyorsa o zaman bu bantya denklemin kapal zm denir. rnein, x 2 + y2 = 3 bants yy' + x = 0 denkleminin kapal zmdr. I. mertebe diferansiyel denklem ve a, b sabit saylar verilsin. Bu denklemin zmleri ierisinde y(a) = b koulunu salayan y(x) zmnn bulunmas problemine balang deer problemi (b.d.p) denir. B.d.p. zm iin nce denklemin genel zm bulunur. Sonra x yerine a, y yerine b yazlarak C keyfi sabiti iin bir deer bulunur. Bu deer genel zmde C yerine yazlarak istenen zel zm elde edilmi olur. rnek: y' - y = 0 denklemi ve y(1) = e2 koulundan oluan b.d.p. zelim. zm: y' - y = 0 denkleminin genel zmnn y = C ex olduunu yukarda ifade etmitik. Bu zmde x yerine 1, y yerine e2 yazarsak e2 = C e1 C = e = e2-1 = e e1
ANADOLU NVERSTES

DFERANSYEL DENKLEMLER

349

bulunur. C = e deerini genel zmde yazarsak y = e . ex = ex+1 fonksiyonu b.d.p. nin zm olarak bulunur. rnek: xy' + y = e-x denklemi ve y(-1) = 0 dan oluan b.d.p. ni zelim. zm: y =C -e rada x yerine -1, y yerine 0 yazarsak x
- -1

Denklemin genel zmnn

-x

olduunu yukarda gstermitik. Bu-

0 =C - e C - e = 0 C = e -1 bulunur. C = e deerini genel zmde yazarsak y =e -e x zm bulunmu olur. 1) y = C - x 2x

2 -x

in (x + y) + xy' = 0

denkleminin genel zm olduunu gsteriniz. denkleminin genel zm olduunu gsteriniz.

2) y = C1 x + C2 nin 2x y" + y' = 0

Yukarda ele aldmz rnek diferansiyel denklemlerin zmlerini gerekli amalar iin kullandk. Ancak, bu zmlerin nasl bulunduundan sz etmedik. Aslnda diferansiyel denklemler teorisinin esas problemi, denklemlerin zmlerinin bulunmas ve zmlerin zelliklerinin aratrlmasdr. Fakat, tm denklemler iin yararl olan genel zm yntemi yoktur. Ancak baz zel tip denklemlerin zm yntemleri bilinmektedir. imdi bu tip denklemlerden, deikenlerine ayrlabilir denklemleri ele alacaz.

3. Deikenlerine Ayrlabilir Denklemler

f(x) ve g(y) fonksiyonlar x ve y nin birer fonksiyonlar olmak zere, y' = f(x) . g(y) biiminde yazlabilen denklemlere deikenlerine ayrlabilir diferansiyel denklemler denir. rnein y' = x . y , y' = y. cosx , y' = ex . y2 , y' = (x2 + 1) . ey , ...

AIKRETM FAKLTES

350

DFERANSYEL DENKLEMLER

gibi denklemler deikenlere ayrlabilir denklemlerdir. Deikenlerine ayrlabilir denklemi zmek iin y' yerine dy =f x .gy dx veya dy = f x dx g y elde edilir. Her iki tarafn integralini alrsak, dy = f x dx + C g y yazlabilir. ntegraller hesaplandktan sonra genel zm bulunur. Not: Yukarda iki tane integralleme sonucunda iki C1 ve C2 keyfi sabitleri yazlmaldr. Ancak iki keyfi sabitin fark yine bir keyfi sabit olduundan sonuta tek bir C sabiti yazlr. rnek: y' - y = 0 dekleminin genel zmn bulalm. zm: dy =y; dx dy = dx y dy yazlarak dx

yazp her iki tarafn integralini alrsak dy = dx + C y yazlr. dy = ln y , y olduundan ln|y| = x + C |y| = ex+C = eC . ex elde edilir. eC yeniden bir keyfi sabit olduundan eC yerine yine C yazarsak genel zm
ANADOLU NVERSTES

dx = x

DFERANSYEL DENKLEMLER

351

y = C ex olarak buluruz. rnek: y' = k(y - 30) denkleminin genel zmn bulalm. zm: dy = k y - 30 , dx dy = k dx , y - 30 ln y - 30 = k x + C , y - 30 = ekx + C = eC . ekx

dy = k dx + C , y - 30 ve genel zm y = 30 + Ce
kx

olarak bulunur. rnek: 100 C ye kadar stlm bir metal cisim 30 lik bir ortamda soutulmaktadr. 4 dakika sonra cismin scakl 70 C olmusa, 10 dakika sonra cismin scakl ka olur? zm: Yukarda soumann diferansiyel denkleminin genel zm y = 30 + C ekx olarak bulunmutu. Balangta cismin scakl 100 C olduundan y(0) = 100 olur. Bu kouldan yararlanarak C sabitini bulalm: 100 = 30 + C ek.0 C = 70. Buna gre, y = 30 + 70 ekx olur. k y bulmak iin y(4) = 70 koulundan yararlanalm. 70 = 30 + 70ek.4 e4k = 4 4k = ln 4 k = 1 ln 4 , 7 7 4 7 k - 0,14 . Bunu yukarda yazarsak y = 30 +70 e-0,14x bulunur. Burada x = 10 yazarsak 10 dakika sonra cismin scakl y(10) = 30 + 70 e- 0,14.10 = 30 + 70 e-1,4 47C olur.

AIKRETM FAKLTES

352

DFERANSYEL DENKLEMLER

rnek: y' = 3 (y-2) denkleminin y(0) = 3 koulunu salayan zmn bulalm. zm: dy dy dy = 3 (y-2) , = 3 dx , = 3 dx + C , y-2 dx y-2 ln |y-2| = 3x + C . Burada y(0) = 3 koulunu kullanrsak C sabitini bulabiliriz. x = 0 , y = 3 yazarsak ln |3-2| = 3.0 + C C = ln1 = 0

bulunur. C nin bu deerini yukarda yazarsak ln |y-2| = 3x |y-2| = e3x y = 2 e3x

bulunur. Bu zmlerden y(0) = 3 koulunu y = 2 + e3x zm saladndan cevap olarak y = 2 + e3x elde edilir. rnek: y' = y . cosx denkleminin genel zmn bulalm. zm: dy dy = cosx dx = y cosx , y dx dy = cosx dx + C ln y = sinx + C y y = esinx + C = eC esinx . Burada ec yerine yine C yazarsak genel zm olarak y = C esinx bulunur.

1) 2)

y' = xy + x denkleminin genel zmn bulunuz. y' + y tanx = 0 denkleminin y(0) = 1 koulunu salayan zmn bulunuz.
x2

Cevaplarnz y = C e2 - 1 ve y = cosx olmalyd.

ANADOLU NVERSTES

DFERANSYEL DENKLEMLER

353

4. I.Mertebeden Lineer Diferansiyel Denklemler

I. mertebeden denklemler ierisinde zm yolu bulunmu olan denklem tiplerinden biri de lineer denklemlerdir. P(x) ve Q(x) bilinen fonksiyonlar olmak zere y' + P(x) . y = Q(x) gibi denklemlere I. mertebeden lineer diferansiyel denklemler denir. Fiziksel anlamlara uygun olarak Q(x) fonksiyonuna "girdi", elde edilen y(x) zm fonksiyonuna ise "kt" denir. Bu denklemin genel zm forml y = e- P
x dx

C + eP

x dx

. Q x dx

gibidir. Bunun genel zm olduunu bu ifadeden y' trevini alp denklemde yazp zdelik elde ederek grmek mmkndr, fakat bunun zerinde durmayacaz. Formlden grld gibi genel zm bulmak iin iki tane belirsiz integrali hesaplamak gerekmektedir. Bu integraller r x = P x dx ve R x = Q x er x dx integralleridir. O zaman genel zm y = e-r(x) [ C + R(x) ] dir. rnek: y' y = x denkleminin genel zmn bulalm. x

zm: Denklem y ' + - 1 . y = x gibi yazlabildiinden P(x) = - 1 , Q(x) = x dir x x Buna gre r(x) = - 1 dx = - dx = -ln x , x x R(x)= x . e-ln x dx ,

e-ln|x| = (eln|x|)-1 = |x|-1 olduundan

AIKRETM FAKLTES

354

DFERANSYEL DENKLEMLER

R(x) =

x . x -1 dx = x

bulunur. Buna gre genel zm y = e- (-ln|x|) ( C + |x| ) = eln|x| ( C + |x| ) = |x| ( C + x ) dir. rnek: y' + y = e-x denkleminin genel zmn bulalm. zm: P (x) = 1 , Q (x) = e-x olduundan r x = 1 . dx = x , R x = e- x . ex . dx = 1 . dx = x olur. Buna gre genel zm y = e-x ( C + x ) dir.

rnek: denklemi ve y(0) = 0 dan oluan balang deer problemini y ' - y tanx = 1 cosx zelim.

zm: P(x) = -tanx , Q(x) = 1 olduundan cosx r(x) = (-tanx) dx = tanx dx = - sinx dx cosx

Bu integrali hesaplamak iin cosx = u dnmn (deiken deiimini) yaparsak -sinx dx = du olur. Buna gre cosx > 0 varsaym ile r(x) = - -du = du = lnu = ln (cosx u u R(x) = elde edilir.
ANADOLU NVERSTES

1 eln (cosx) dx cosx

DFERANSYEL DENKLEMLER

355

eln (cosx) = cosx olduundan R(x) = 1 cosx dx = 1 . dx = x cosx

ve genel zm y = e-ln (cosx) ( C + x ) =(eln (cosx)) ( C + x ) =(cosx)-1 . (C+x) = C + x cosx

-1

dr. Bylece, denklemin genel zm y = C + x olarak bulunur. cosx imdi burada x = 0 , y = 0 yazarsak C yi buluruz: 0 = C + 0 0 =C C = 1 . 0 = 0 cos0 1 C = 0 deerini genel zmde yazmakla y =0 + x = x cosx cosx zmn bulmu oluyoruz. rnek: xy' + y = x + 1 , y (2) = 3 balang deer problemini zelim. zm: Bu denklemin her iki tarafn x e blelim. y' + 1 y = x + 1 x x Buradan P(x) = 1 , Q(x) = x + 1 = 1 + 1 olur x x x Buna gre x > 0 varsaym ile r(x) = 1 dx = lnx , R(x) = (1 + 1 ) . elnx dx x x
2 = (1 + 1 ) x dx = (x + 1) dx = x + x x 2

bulunur. Genel zm

AIKRETM FAKLTES

356

DFERANSYEL DENKLEMLER

y = e-lnx ( C + x + x ) = x-1 ( C + x + x ) 2 2 = C +x + 1 x 2 dir. Genel zmn formlnde x = 2 ve y = 3 yazalm: 3 =C +2 + 1 C = 1 C = 2 2 2 2 bulunur. C = 2 deerini genel zm formlnde yazarsak istenen zm buluruz: y = 2 +x + 1 x 2 ; C y = +x + 1 x 2

y' - 2y + 3 = 0 denkleminin y(0) = 1 koulunu salayan zmn bulunuz.

2x Cevabnz y = 3 - e olmalyd. 2

5. II. Mertebeden Sabit Katsayl Lineer Homojen Denklemler

p ve q sabit saylar olmak zere y'' + py' + qy = 0 gibi denklemlere II. mertebeden sabit katsayl lineer homojen deferansiyel denklem denir. Biz bu denklemin zm yntemini verip, bunlarn nereden elde edildiini tartmayacaz. Bu tr denklemlerin zm karakteristik denklem denilen 2 + p + q = 0 ikinci dereceden denklemin zmne baldr. = p2 - 4 q diskriminant olmak zere, durum sz konusudur.

ANADOLU NVERSTES

DFERANSYEL DENKLEMLER

357

1) > 0 . kinci dereceden denklemin 1 = -p- , 2 2 = -p+ 2

gibi iki gerel kk vardr. Bu durumda denklemin genel zm y = C1 e1 x + C2 e2 x forml ile verilir. Burada C1 ve C2 keyfi sabitlerdir. 2) = 0 . Bu durumda ikinci dereceden denklemin tek kk var: 1 = 2 = p = . 2

Diferansiyel denklemin genel zm y = (C1 + C2 x) e x forml ile verilir. 3) < 0 . Bu durumda ikinci dereceden denklemin gerel kklerinin olmamasna ramen diferansiyel denklemin genel zm y = eax (C1 cosbx + C2 sinbx) forml ile veriliyor. Burada a = rnek: y'' - 4y = 0 denkleminin genel zmn bulalm. zm: Karakteristik denklem 2 - 4 = 0 dir. Buradan 1 = -2 , 2 = 2 olur. Genel zm y = C1 e-2x + C2 e2x
AIKRETM FAKLTES

p - , b= 2 2

dir.

358

DFERANSYEL DENKLEMLER

olarak bulunur. rnek: y'' + y' - 6y = 0 denkleminin genel zmn bulalm. zm: 2 + - 6 = 0 karakteristik denklemin kkleri lunur. Buna gre genel zm y = C1 e-3x + C2 e2x olur. rnek: y'' + 6y' + 9y = 0 denkleminin genel zmn bulalm. zm: 2 + 6 +9 = 0 karakteristik denklemin tek kk var: 1 = 2 = -3. re genel zm y = C1 e-3x + C2 x e-3x = (C1 + C2 x) e-3x olur. rnek: y'' - 6y' + 13y = 0 denkleminin genel zmn bulalm. zm: arakteristik denklem 2 - 6 + 13 = 0 dr. Diskirminant = 36 - 52 = -16 < 0 olur. a=p = - -6 = 3 , b = 2 2 - - (-16) = = 16 = 4 = 2 2 2 2 2 Buna g1 = -3 , 2 = 2 olarak bu-

olduundan genel zm aadaki gibi olur: y = e3x ( C1 cos2x + C2 sin 2x ) rnek: y'' + 9y = 0 denkleminin genel zmn bulalm.
ANADOLU NVERSTES

DFERANSYEL DENKLEMLER

359

zm: 2 + 9 = 0 karakteristik denklemin gerek kkleri yoktur: = 0 - 4.9 = -36 < 0 . a=p - = -0 = 0 , b = = 36 = 6 = 3 2 2 2 2 2

olduundan genel zm y = e0.x ( C1 cos 3x + C2 sin 3x ) dir. e0.x = e0 = 1 olduundan genel zm, y = C1 cos 3x + C2 sin 3x olarak bulunur. 1) y'' + 4y' + 3y = 0 2) y'' + 2y' + y = 0 denklemlerinin genel zmn bulunuz. 3) y'' + 2y' + 2y = 0

Cevaplarnz y = C1 e-3x + C2 e-x , y = C1 e-x + C2 x e-x ve y = e -x (C1 cosx + C2 sinx) olmalyd.

Deerlendirme Sorular
1. (y'')3 + (y' )5 + xy = 0 A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 E. 5 denkleminin mertebesi aadakilerden hangisidir?

2. 200C ye kadar stlm bir metal cisim 20C lik bir ortamda soutulmaktadr. Eer 5 dakika sonra cismin scakl 100C olursa, 15 dakika sonra cismin scakl yaklak olarak ka olur? A. 35,8C B. 36,8C C. 37,8C D. 38,8C E. 39,8C

AIKRETM FAKLTES

360

DFERANSYEL DENKLEMLER

y' = 3.

y x3 denkleminin genel zm aadakilerden hangisidir?

- 1 x2 - 1 2x 2
2

A. y = Cex B. y = Ce C. y = Ce

D. y = Ce - x E. y = Ce-x

4. y' - y cotx = y denkleminin genel zm aadakilerden hangisidir? A. y = Cexcosx B. y = Cexsinx C. y = Cextanx D. y = Cexcotx E. y = C sinx 5. y' = xe- y , y(0) = -1 balang deer probleminin zm aadakilerden hangisidir? A. y = ln x +1 e B. y = x - 1 ex 2 C. y = ln x + 1 2 e D. y = ln x2 + 1 e E. y = x - 1 e- x 2y = x3 x 3 denkleminin genel zm aadakilerden hangisidir? y = C +x 6 x2 C + x4 y= 6 x2 C + x2 y= 6 x2 2 y = C +x x 6 4 y = C +x x 6

y' + 6. A. B. C. D. E.

ANADOLU NVERSTES

DFERANSYEL DENKLEMLER

361

7. y' - y = ex cos2x , y(0) = lerden hangisidir? A. y = B. C. D. E. ex 1 + sin2x 2 e- x 1 + sin2x y= 2 ex 1 + cos2x y= 2 e- x 1 + cos2x y= 2 ex sin2x + cos2x y= 2

1 2

balang deer probleminin zm aadaki-

8. 2y'' + 5y' - 3y = 0 denkleminin genel zm aadakilerden hangisidir? A. y = C1 e- 2x + C2 e 2 B. y = C1 e2x + C2 e C. y = C1 e3x + C2 e

1x -1 x 2 -1 x 2 1x

D. y = C1 e- 3x + C2 e 2 E. y = C1 e- 3x + C2 e x 9. 4y'' + 12y' + 9y = 0 dir? -3 x A. y = Ce 2 B. y = C1 + C2 x e2 C. y = C1 + C2 x e 3x D. y = C1 + C2 x e -3x E. y = C1 + C2 x e

-3 x 2 3x

denkleminin genel zm aadakilerden hangisi-

10. y'' + 2y' + 5y = 0 denkleminin genel zm aadakilerden hangisidir? A. y = e-x (C1 cos2x + C2 sin2x) B. y = e x (C1 cos2x + C2 sin2x) C. y = e-2x (C1 cosx + C2 sinx) D. y = e-3x (C1 cosx + C2 sinx) E. y = e-x (C1 cosx + C2 sin2x)

Deerlendirme Sorularnn Yantlar 1. B 2. A 3. C 4. B

AIKRETM FAKLTES

5. C

6. B

7. A

8. D

9. E

10. A

362

Yararlanlan ve Bavurulabilecek Kaynaklar

oker D., zer O., Ta K., Kk Y., Genel Matematik, Cilt 1, 2, Bilim Yaynlar, Ankara, 1996. Demana F., Waits B. K., Precalculus, Addison- Wesley Publishing Com., New York, 1990. Gaughan E. D., Hall C. E., College Algebra and Trigonometry, Brooks/Cole Publishing Com., Monterey, 1984. G M., Koak , Tayfur C., reyen M., Matematik I (Diferansiyel Hesap), Bizim Bro Basmevi, Ankara, 1984. G M., Koak , reyen M., Matematik I (ktisadi Uygulamal), Bizim Bro Basmevi, Ankara, 1986. G M., Koak ., Tayfur C., reyen M., Matematik II (ntegral Hesap), Bizim Bro Basmevi, Ankara 1985. G M., Koak ., reyen M., Matematik Fasikl 1, Akretim Fakltesi Yaynlar No: 58, Eskiehir, 1986. Koak ., reyen M., G M., Olgun ., Grgl A., Genel Matematik Fasikl 1, Akretim Fakltesi Yaynlar No: 115, Eskiehir, 1990. Larson R. E., Hostetler R. P., Edwards B. H., Brief Calculus, D.C. Heath and Com., Lexington, 1995. Musser G.L., Burger W. F., Mathematics for Elementary Theachers, Prentice Hall, New Jersey, 1994. Saban G., Analize Giri, . . Fen Fakltesi Basmevi, stanbul, 1989. Shepley L. Ross, Differential Equations, John Wiley and Sons, New York, 1984.

ANADOLU NVERSTES