You are on page 1of 13

ANKARA NVERSTES MHENDSLK FAKLTES KMYA MHENDSL BLM

KATI YAKITLAR

GRUP 6A
00-143 Hilal ALTIND 00-146 Soner TURGUT (Raportr)

KM 453 Kimya Mhendislii Laboratuar II Deney Raporu

ARALIK 2003 ANKARA

SUNU:
KM 453 Kimya Mhendislii Laboratuar II dersi kapsamnda yaplm olan Kat Yaktlar deneyi, 05.12.2003 tarihinde 6A grubu tarafndan Kimya Mhendislii Blmne sunulmutur.

00-143 Hilal ALTIND 00-146 Soner TURGUT

-i-

NDEKLER
zet.. 1 Giri.......................................................................................... 2 2. Kuramsal Temeller................................................................. 3 3. Denel Yntem.......................................................................... 4 3.1. Analiz Yntemi................................................................ 4 4. Hesaplama ve Sonular............................................................ 5 4.1. Deney Verileri.............................................................. 5 4.2. Hesaplamalar.................................................................. 5 5. Tartma ve Yorum............................................................... 7 Kaynaklar..................................................................................... 8

1.

-iii-

NSZ:
KM 453 Kimya Mhendislii Laboratuar dersi kapsamnda,21.11.2003 tarihinde yaplan Kat Yaktlar deneyi Yard.Do.Dr. Emir H. MEK gzetiminde gerekletirilmitir. Deneye ait veriler kullanlarak hazrlanan bu rapor, Soner TURGUT tarafndan yazya geirilmitir. Raporun hazrlanmas srasnda, 1 ve 4 Aralk tarihlerinde, rapordaki eksiklerin giderilmesi amacyla grup yeleri bir araya gelerek ortak alma yapmlardr. Hazrlanan rapor 05.12.2003 tarihinde Kimya Mhendislii blmne sunulmutur. ARALIK 2003

-ii-

ZET:
KM 453 dersi kapsamnda yaplan Kat Yaktlar deneyindeki ama, kmrn ksa analizlerini yaparak, yakt hakknda fikir edinmektir. Yaplan deneyde ksa analiz olarak, % cinsinden, nem, kl ve kok tayini yaplm ,ayrca sabit karbon ile uucu bileen miktarlar hesaplanmtr. Nem tayini iin, kmrde olabilecek uucu maddeler nedeniyle ksilol yntemi kullanlmtr. Ksilol sudan hafif bir madde olup kmr ile reaksiyon vermemekte ve damtma sonucu sudan ayrlarak faz oluturmaktadr. 500 mllik balona konan 20 g numune zerine 50 ml ksilol eklenerek balona, l kab ve geri soutucu taklmtr. Destilasyonun nce yava sonra daha hzl olmasna gre ayarlanan stma yntemi ile destilat l kabnda biriktirilmi ve suyun ksilol faznn basks altnda olduu dikkate alnarak hacim okumas yaplmtr.Bylece ayrlan suyun miktar llerek kmr iindeki nem miktar bulunmutur .Kl tayini iin ise kroze, iine 1 g toz kmr ilave edilerek bek alevinde kzdrlm ve kmrn yanmas sonucu geride kalan kahverengi madde olan kl tartlarak miktar hesaplanmtr .Kok tayini iin de yine kroze iine 1g toz kmr konulmu, ancak burada kzdrma ilemi yerine stma ilemi gerekletirilmitir. lem srasnda yanmay engellemek iin hava ile temas kesmek amacyla krozenin az kapatlm, 7 dakika bek alevinde stlm, bu arada uucu madde k gzlenmitir. Yanma sonunuda oluan kalnt olan ham kokun miktar tartlarak hesaplanmtr. Deney sonucunda elde edilen verilerden yola klarak, nemli temel, kuru temel ve kuru-klsz temel zerinden gidilerek hesaplamalar yaplmtr. Nemli temelde 100 g kmr temel alnm, buna gre, nem %10.5, kl %10, sabit karbon %20, uucu madde %59.5 bulunmutur. Kuru temel zerinden gidildiinde ise 89.5g kmr temel alnm, buna gre kl %11.17, sabit karbon %22.35 , uucu madde %66.48 olarak bulunmutur. Kuru-klsz temel zerinden gidildiinde 79.5g kmr temel alnm ve sabit karbon %25.16 , uucu madde %74.84 olarak bulunmutur. Kuru temelde %nem deeri, kuru klsz temelde ise hem nem, hem de kl yzde deerleri sfr olarak alnmtr.

1.GR:
Yaktlar esas yaps C ve H bileikleri olan, oksitlendiklerinde s ve k veren, bunun sonucunda byk enerji kazandran maddelere verilen addr.Yaktlar aadaki gibi snflandrabiliriz: A.Gaz yaktlar 1. Tabii gaz yaktlar (tabii gaz ve fraksiyonlar (Yer Gaz),svlatrlm petrol gazlar (LPG) 2. Sentetik gaz yaktlar (Kok frn gaz, su gaz, asetilen, jenerator gaz ,yksek frn gaz) B.Sv yaktlar 1.Tabii sv yaktlar (Petrol veya ham ya) 2.Sentetik sv yaktlar (Petrol fraksiyonlar ve artklar, kmr katran ve fraksiyonlar, alkoller) C.Kat yaktlar 1.Tabii kat yaktlar (Odun, turba, linyit, ta kmr, antrasit) 2.Sentetik kat yaktlar (Kok, odun kmr, briket, petrol koku, kolloidal yakt) Kat yaktlardan kmr, :milyonlarca yl nce tektonik hareketler sonucu byk toprak ynlar altnda kalarak, havasz ortamda scaklk ve basncn etkisiyle meydana gelmitir. Gerek oluum alar, gerek bileimlerindeki karbon miktar ynmden birbirlerinden ayrlrlar. Oluumlar en eski olan kmrlerin stma deeri de o oranda yksektir. Kmrler genel olarak iki maksatla kullanlr[1]: 1. Istc, enerji verici olarak 2. Kimya endstrisinde ana madde olarak Kmrlerin zelliklerinin, kullanlacaklar yere gre bilinmesi gereklidir. Bu zellikler, kmrn alt ve st s deerleri, bileimleri, ierdikleri nem miktarlar, kl miktarlar, koklama deerleri, ierdikleri uucu madde miktarlar gibi zellikleridir[1]. Antrasit, en eski ve karbon ynnden en zengin kmr eididir ve % 90-95 karbon iermektedir. Maden kmr olarak da bilinen ta kmr ise % 80-90 orannda karbon ierir. Linyit ise oluumunu tamamlayamam kmrlerdendir.Yapsnda su ve bir ok yabanc madde bulunmaktadr ve karbon yzdesi %65-70 kadardr. Turba kmr,yksek miktarda su ierir ve karbon yzdesi %60 ' gemez. Kok, fabrikalarda ta kmrnn iindeki gazlarn karlmasndan sonra elde edilen kmrdr. elik alamlarnda eliin iine gerekli karbonu verme ileminde kullanlr. Odun kmr ise, kapal bir yerde odunlar yaklarak elde edilir. Kl az, kkrtsz olduu ve kolay yand iin tercih edilir. Yaplan deneyde amacmz, rnek olarak verilen kmrn ksa analizini yaparak kullanlabilirlii hakknda fikir sahibi olmaktr.

2.KURAMSAL TEMELLER :
Kat yakt deneyinde hesaplamalar iin kullanlan eitlikler aada verilmitir [1]. %Nem Tayini: %Nem =(a / b)*100 a= su miktar, ml. b= alnan kmr miktar, g ..........................................................................................(2.1)

% Kl Tayini: % Kl =(kl, g /kmr, g )*100 %Kok Tayini: %Kok = (a / b)*100 a= kalnt miktar , g b= alnan kmr miktar, g

...........................................................................(2.2)

...........................................................................................(2.3)

%Sabit Karbon Tayini: %Sabit Karbon = %Kok - % Kl

.........................................................................(2.4) ...................................(2.5)

%Uucu Madde Tayini : %Uucu Madde =100 (%Sabit Karbon+%Nem+% Kl)

3.DENEL YNTEM :
3.1 Analiz Yntemi [1]: Nem Tayini: Ksilol Metodu: Numuneden 3-6 ml su vermeye yetecek kadar bir toz kmr tartlr(nemi ok numuneden 30g, az olan numuneden 50 g olacak ekilde), 500 ml hacmindeki balonun iine konur. zerine daha nce su ile doyurulmu ksilol ilave edilir. Balona 0.01 ml hassasiyetteki l kab taklr. Ve geri soutucu altnda stlr. Istma nce yava daha sonra nemin bir ksm geince, daha hzl olarak ayarlanr. ok sratli stmalarda destilat bulank olur. Destilasyon ilemine, su tutucudaki su seviyesi sabit olana kadar devam edilir. lem sonunda l kabnda toplanm olan destilat oda scaklna (ksiloln suyla doyurulduu scaklk) soumas beklenir ve daha sonra su seviyesi hacim olarak okunur. Kl Tayini: Havada kurutulmu ve toz haline getirilmi kmrden 3-6 g alnarak krozede tartlr. nce hafif bek alevinde kroze meyilli olarak kzdrlr. Arada srada Pt tel ile kartrlr. Yanma bittikten sonra 750-800 C da kzdrlr ve soutularak tartlp kl miktar bulunur. Kok Tayini: Havada kurutulmu toz halinde 3-6 g kmr numunesi standart srsz krozeye konulur ve az kapatlr. Kroze bir gen zerine oturtulur. Bek, alev uzunluu 20 cm olacak ekilde ayarlanr. Mavi alev ile kroze arasnda 1 cm mesafe olmaldr. Kroze bu ekilde 7 dakika stlr. Kalnt koktur.

4.HESAPLAMALAR ve SONULAR:
4.1.Deney Verileri: "Kat Yaktlar Deneyi" ne ait deney verileri Tablo 4.1 'de verilmitir. Tablo 4.1. "Kat Yaktlar Deneyi" ne ait deney verileri Bo Kroze Arl (g) Kullanlan Kmr (g) Nem Tayini 20 Kl Tayini 12.2 1 Kok Tayini 17.3 1

4.2.Hesaplamalar:

% Nem Miktar: % Nem miktar denklem (2.1)den yararlanlarak hesaplanmtr.


% Nem miktar =(2.1/20)*100 =10.5

% Kl Miktar: % Kl miktar denklem (2.2)den yararlanlarak hesaplanmtr.


% Kl miktar =(0.1/1)*100 =10

% Kok Miktar: Kok miktar denklem (2.3)den yararlanlarak hesaplanmtr.


% Kok miktar =(0.3/1)*100 =30

hesaplanmtr.

% Sabit Karbon Miktar:

Sabit karbon miktar denklem (2.4)den yararlanlarak

% Sabit karbon miktar =30-10=20

hesaplanmtr.

% Uucu Madde Miktar: Uucu madde miktar denklem (2.5)den yararlanlarak

% Uucu madde miktar =100-(20+10.5+10)=59.5 Temel: 100g kmr alnrsa: Nemli temel zerinden hesaplamalar: Nemli Temel = 100-0=100 g %Nem=(10.5/100)*100=10.5 %Kl =(10/100)*100=10 %Kok=(30/100)*100=30

%Sabit karbon =(20/100)*100=20 %Uucu madde miktar =(59.5/100)*100=59.5 5 Kuru temel zerinden hesaplamalar: Kuru Temel = 100-10.5=89.5 gram %Kl =(10/89.5)*100=11.17 %Kok=(30/89.5)*100=33.52 %Sabit karbon =(20/89.5)*100=22.35 %Uucu madde miktar =(59.5/89.5)*100=66.48 Kuru klsz temel zerinden hesaplamalar: Kuru Klsz Temel = 100-(10.5+10)=79.5 gram %Kok=(30/79.5)*100=37.74 %Sabit karbon =(20/79.5)*100=25.16 %Uucu madde miktar =(59.5/79.5)*100=74.84 Hesaplanan sonular Tablo 4.2de verilmitir. Tablo 4.2. Kat Yaktlar deneyine ait verilerden hesaplanan sonular % Miktar Nem Kl Sabit Karbon Uucu madde Nemli Temel 10.5 10 20 59.5 Kuru Temel 11.17 22.35 66.48 Kuru Klsz Temel 25.16 74.84

5.TARTIMA ve YORUM:
Yaplan deneyde amacmz, kmrn ksa analizini yaparak ierii hakknda bilgi edinmek ve gerekirse buna gre kullanm alann belirlemektir.Elde edilen sonulara gre, bulunan nem miktar %10.5dir. Bulunan bu nem miktarnn ortam iin normal olduu dnlmtr. Ayn zamanda, hesaplamalar sonucunda kmrn ierisindeki yabanc madde olan uucu madde ieriinin ok yksek olmas ve yanma sonucu kmrn yine toz halinde kalarak koklamamas , analizi yaplan kmrn linyit kmr olduunu ispatlamaktadr.Yine yaplan hesaplamalar sonucu, sabit karbon miktar nemli temel zerinden %20 olarak bulunmutur. Deerin dk olmasndan dolay, kmrn yand zaman verecei snn istenilen verimi salayamayaca dnlmtr. Ayn zamanda, analizi yaplan kmrn kl ve nem ieriinin yksek kmas yaktn s deerinin dk olacan gsterdiinden, sonular dncemizi desteklemektedir. Literatr aratrmasnda linyit kmr ierisindeki uucu madde miktarnn fazla olduu grlmtr. Yaplan deneyde de bu deerin 59.5 kmas sonularn doruluunun bir gstergesidir.

KAYNAKLAR:
1. KM 453 Kimya Fakltesi, Ankara, 2003. Mhendislii Laboratuar II Deney Bilgileri , A.. Mhendislik

You might also like