Professional Documents
Culture Documents
(lhilemeDnBilgisi)
NAZFHASANDEDE
Hazrlayan
hramczde
HacsmailHakk
ALTUNTA
SBN:
ismailhakkialtuntas@gmail.com
http://ismailhakkialtuntas.com
Dizgi
:H.smailHakkAltunta
Kapak
:
BaskCilt
:
stemeAdresi:
KTAPBASILMADI
4 NazfHasanDede
inisavunmutur.Onagreengzelseyinsan
larn hibir ilmi ayrmadan kendilerine yaraya
cakhertrleyirenmeleridir.
NazfHasanDedefaydaszvemlayniey
lerden uzak durulmas gerektiine ve uzak du
rulmadtakdirdebunlarninsanfesdagt
receine inanan, insann sadece szlerinde,
sohbetlerindedeil,btnhalvehareketlerin
debufaydaszileribrakmasgerektiinisavu
nan bir teblici kabul etmitir. Ona gre her
eyinlzmolduu birmahalvardr.Mridba
na gelen kt eyleri izle edebilmek iin bu
hilelieyleriderenmeli,busyedeikilem
dekisaadetinisalayabilmelidir.
Nazf Hasan Dede bir ey hakknda bilgili
olmann chil olmaktan ncelikli ve daha iyi
olduunu zelikle vurgulayarak ilme byk
deer atfetmitir. Dil bilmenin dahi nemli
olduunusavunmutur.
Anlattmz ekilde Nazf Hasan Dedenin
ierisinde eitli dn ve tasavvuf konular an
latt, zamanndaki bir takm meselelere
zm getirmesi amacyla ele ald Tarfs
Slk adl risalesinden gnmz insanlarnn
faydalanmas gerektiini dndk. Tarfs
Slkrislesitasavvufadairbirksmmeseleleri
zmesi ynnden nemli ve faydal bir eser
dir.NazfHasanDedenintabiriyle:
Ehliderdebudaholsunnazfenbireser
HimmetipriletekmlolduTarfsSlk
TarfsSlk5
hramczde
H.smailHakk
ALTUNTA
Esenlerstanbul
2010
SelukniversitesiSosyalBilimlerEnstitsTemel
slm Bilimleri Anabilim Dal Tasavvuf Bilim Dal
Nazf Hasan Dede ve TarfsSlk Adl Eseri
217415YksekLisansTeziKonya2007
ERHBEYANI(ENENOKTATAHTE'LBA)
MAMALKERREMALLHVECHE
2
Marifetbabnnilerisiniheves
Vebdesininremzidaimsanapes
Hz.Alikerremallhvechebuyurduki:
BilkitmsemavikitaplarnesrarKurn
Kerim'de toplanmtr, Kurn Kerim'in tm
esrar Fatiha'dadr, Fatiha'nn tm esrar Bes
melededir, Besmelenin tm esrar 'B' har
findedir, B ' ' harfinin tm esrar da onun
altndakinoktadadr.
Dahasonraylebuyurdu:'B 'harfinin
altndaki nokta benim. 3 yani bu nokta im
8 NazfHasanDede
yoluilegetirmesindenmuradudurki;
Cmle eyann hakkati bir cevherden ol
mutur. O cevher benim demektir. Kurn
Kerim yirmi sekiz harfdir. Hepsinin asl bir elif
tir.Elifinaslnoktadr.Onoktabumahlkatyok
iken var idi. imdi vcudun olmadan, kan ve
gznvecmleazanyokikenbirnoktaidin.O
noktamisaliolannoktazahirolmakistedi.eh
vet olup ana rahmine dt. Gelip zahir oldu.
Boyunelifgibiuzad,elifoldun.Banonoktai
hakkatoldu.Vcudun'B 'oldu.Dierazalar
batanbaa bir harf oldu. imdi batan ayaa
AllahTelkelmnasenaykolki,besmelenin
srr senin vcudunda oldu. Yani sen seni bil
mek,sanayeterdemekolur.
Btneyannevveliinsandr.
Vcuduharfmesabesindedir.
Harflerinevveliiseeliftir.
Elifinevvelinoktadr.
OnoktaKurnKeriminbandakibesme
lenin altnda bulunur. Hz. Ali kerremallh
veche O nokta benim der. Yani eyann asl
benim demek olur. Eer Seni dahi bildin ve
bilirsen,hakikattenagh4olursun.
TarfsSlk9
Nazm:
Varmakgelmekhiyoktureytalipheman
Geenniyettarkndanburemzevargr
Seninvcudunusenbilme
VehiSenisanmaseninnesnenyoktur.
Nazm:
Busendebendiyenbilsendeilsin
Senolsncandeilsintendeilsin
Sanabusenlikadnsentaktn
Cahmi7kendinzellikleyaktn
Grenodurgrnencmleodur
hemanbugziradeHakkayoldur.
HazretiHakknseninsfatvardr
10 NazfHasanDede
Osfatlarnulusuismialimdir
Biridahikadirdirvahiddirvemriddir
VeSemidirbasirdirmtekemmildir
smiHvedir
TARFSSLK
Bbismillaholubehriulm
Noktasolehrinbbsselm
OlduremzisrrAhmedleAl
Nkteisebilmesndenmerm
Sipsuminnetvekrtemenn
BederghHdvendiTel
ZehkudretkibirdemKndmekle
demdenlemikldhveyd
Gelincesahnsahryvcda
Buyurdudemetalmiesm
Saltbselmbhasrbadd
OlarhRasleherdemihd8
Besmeleninbharfiilminehridir.
Noktasselamvegirikapsdr.
BuremzAhmedveAlininsrrdr.
BunkteFatihasuresindekigayedir.
Duamzminnetlevetemennivekrle
SahibimizAllahTelnnkapsndayz
KudretiylebiranOldemesiyle
demdenlemiaikrkld
Varlkmeydannavcudnugetirince
demeisimleriretti
12 NazfHasanDede
Saltselmilesayszvenoksanszolarak
Raslnrhunaheranhediyeederiz.
9
Duha,1011
10
KAADI, yaz, E'if bi Trifi Hukukil' Mustafa
ifai erif, (Tercme edenler: Naim Erdoan Hse
yinS.Erdoan),stanbul,1980
11
EbDavd,lim,3660
TarfsSlk13
Allahtellemleriniinyaratt?
12
14 NazfHasanDede
kitabnerhindeyeralmolduuzere;
Onegkyznstndenedealtndaolan
mdadr.hadsierfiylecevbbuyurdular.
Bengizlibirhazineidim,bilinmekistedim.
Bu sebeple bilinmek iin mahlkt yarattm.
Onlara nimetleri sevdirdim. Bu vesileyle beni
bildiler.14hadsikudssiile
TarfsSlk15
Beninsanlarvecinleribanaibadetetsin
ler diye yarattm. 15 yeti kermesini (bni
Abbas radiyallh anh bana ibdet etsinler
diye (liyabdn)yerine beni bilip tanmalar
iin (liyarifn)yarattm eklinde tefsir buy
rulduu zere zt ilh mdaki gizliliindeki
perdeyi kaldrp bilinmeklii murt edince
lemleriyaratt.
15
Zriyat,56
Allahtelilknceneyiyaratt?
MecmaiHafdiTeftznkitabndayazl
olan hadsi erifte Raslllah sallallh aleyhi
vesellembuyurduki;
Allah Telnn ilk olarak yaratt benim
nurum,benimruhum,benimaklmdr.16
16
Teftzan(791/1389)iseerhHadisErbaindebu
unsurlardahadaoaltr:
AllahTelnnilkyaratteyilimdir
AllahTelnnilkyaratteycevherdir
AllahTelnnilkyaratteyincidir
AllahTelnnilkyaratteynrudur
AllahTelnnilkyaratteyruhumdur
AllahTelnnilkyaratteylevhdir
AllahTelnnilkyaratteyakldr
AllahTelnnilkyaratteyardr
AllahTelnnilkyaratteymelekdir
Teftzan(791/1389)yorumundabtnbunlarn
msemmalarnn, Hz. Muhammed sallallh aleyhi
veselleminruhuolduunusyler.Hadistezellikle
buifadelerinkullanlmalarndakihikmetlerideyle
aklar:
Hz.Muhammedsallallhaleyhivesellemv
cutsadefninincisiolduuiininci,nraniyetinden
dolay nr, aklnn okluundan ve stnlnden
TarfsSlk17
18 NazfHasanDede
demihakikidir.Havvaisekllinefsinsuretidir.
Vcutkllaklnsataraf,imknisesoltarafdr.
Btnmevcudataklikllvenefsikllnizdivacn
danmeydanagelmitir.Budurumagreinsanolu
nunebeveynidemiHakikiolanaklkllileHavva
ihakikiolannefsiklldr.
Son dnemden bir bka sufi, yorumunda yine
buhadistekinr,ruh,kalemveaklkullanrvedr
dnn de bir olduunu belirtir. Ayn ayn isimlendi
rilmelerinin hikmetini de yle aklar; Akl den
mesininsebebi;hereyi,hibireyeihtiyaduyma
dan bilmesidir. Nr denmesinin sebebi, btn
nurlarnaslolmasndandr.Dierbiryorumdadabu
drtunsuruzlatrlarakikiyeindirilir;
Kalem,aklcinsiden;nrdaruhcinsindenolarak
kabul edilir.(EKER Necmeddin lk Dnem
Sufilerinde Hadis Yorumu [Kitap]. Kayseri: Erciyes
niversitesi Sosyal Bilimler Enstits 72650
(DoktoraTezi),1998.s.134)
17
Hadiskitaplarndaaslbulunmayanbuvecizifade
hadis tenkitilerince de red edilmitir. Aliyul Kri.
Aclnveevkn,Saanninmevzudediininaklet
tikten sonra manasnn sahih olduunu kabul eder
TarfsSlk19
Muhammedsallallhaleyhiveselleminere
finebtnruhlaryaratlp
Ben sizin rabbiniz deil miyim? 18
hitbnakarlk
Evet(kesinlikleylesin)19cevbverildi.
nsanndnyayainii
Elestmenzilindenlemiahdetegelince
yekadarinsanlemdengeti.Onlaralemi
Lht, lemi Ceberrt, lemi Melekt tabr
olunur. nsan bu lemleri geib demiyyeti
(nsanl) buluncaya kadar madeniyyt ve
nebtt ve hayvniyyet gibi keyfiyetlere
uradkdan sonra ana rahmine gelip oradan
insn unsurlar zuhur eyledi. lemi lhutdan
lemi ehdete gelince bu tertip zerine ve
nisbetleriyle younlap (nurn zelliklerini
kaybedip) lemi ehdetde youn olan (drt
unsurtoprak,su,atevehava)btnleti.20Bu
20
lem:Btncihan,kainat.Herey.
lemiAsgar:Enkklem.nsan.
lemiBerzh:Kabirlemi.
lemi Cebert: Azmet ve kudret lemi. Kudret
lemi.Lhutlemiilealttabulunanmelektlemi
arasndakilem.
lemiEkber:Enbyklem.Kint.
lemiEmir:Ruhlarlemi,zamanlsbulunma
yan, Allah (cc)n emriyle vastasz yaratlmann
olduulem.
lemiErvh:Ruhlarlemi.
TarfsSlk21
lemiEsbb:Sebeblerlemi.Dnya.
lemiFni:Geicilem.Dnya.
lemiGayb:Zhirenhissedilmeyen,ruhlar,melek
lervecinleremahsuslem.
lemiKevn:Varlklemi.Kint.
lemiLht:lhlem.Rhnmnevlem.Yani
keyfiyeti,belirtisiolmayangzlerinidrakindengizli
olanlemdemektir.
lemi Mna: Ehline ak olan, mnen anlalan
lem.
lemiMelekt:Meleklerlemi.
lemiNst:nsanlarlemi.
lemiehdet:Dnya.
21
Acln, II/ 2 Hadis no: 2669.; Ali el Kr, el
EsrrulMerfa,s.348.nr.539.:Sfiyyeninsz
dr.HerikieserdebnHacereatfla:Sabitdeildir.
Demektedir. Ancak mn itibariyle destekleyen
merf rivayet iin Hkim, V/ 3269. nr. 7938.: Sa
hih.; Tabern, Kebr, VIII/ 314, nr. 8174.; Heysem,
MecmeuzZevid, X/309,; Ahmed. b. Hanbel,
isnaddaki shak. b. Nsihin Kezzab, haberin de
Mevzolduunusylemitir.
22
Tirmizi,lim,2903.
22 NazfHasanDede
23
Kasas,88.
nsan
24
Vaka,1011.
Aliyu'l Kari. 199; Aclun. 1/490; Hkim.
Mstedrek. IV/312: Zehebi "mnker" olduunu
ravilerindenAbdullahb.Cabbar'nma'rufolmadn
syler.Bkz.Saani.
25
24 NazfHasanDede
krdr; 26yetikerimesibunudestekler.Ger
ekte dnya ilerinde cebirden kurtulmak g
ise de hiret iin cebr yoktur. Batn terbiye
etmek elbetde almak lazmdr. Hazreti Pr
Efendimiz
Nebiler dnya iinde cebrdirler, kfirler
deahiretiinde.27
buyurduklarbunairettir.nk
Onlar ayakta iken, otururken ve yanlar
zerindeikenAllahzikreder,yerdekivegk
lerin yaradln tefekkr ederler. 28 yeti
cellesiiaretizereRaslllahsallallhaleyhi
ve sellem zikr ve tevecchle emrolunmutur.
Hernekadar;
O'nu vg ile tesbih etmeyen hibir ey
yoktur. Ne var ki siz, onlarn tesbihini anla
mazsnz. 29 yeti kerimesinin manasna gre
btn ey lisn hl ile zikredeci ise de Allah
TelHazretidemaleyhisselmyaratp,
(Allah)demeisimlerintamamnret
ti. 30 yetinden kan sonuca gre insan
bilerekdenzikreder.ZrAllahTelinsan
Biz insan en gzel sekilde yarattk.
31
yetikermesive
Allah Tel insan kendi suretinde yarat
26
sra,72.
Mesnevi,c.I,b.637
28
limran,191
29
sra,44.
30
Bakara,31
31
Tin,4
27
TarfsSlk25
32
mtr.
Allah Tel demi kendi suretinde yarat
t.33
Allah demi Rahmn sretinde yaratt.
34
hadsierifleriyleve
nsanabilmediiniretti. 35yetiiles
tnlkverdii;
phesizdemolunuereflikldk. 36ile
imtiyzsahibiklmtr.
32
Buhr.stizan.1:Mslim.Birr.115.Cennet.28:
bnHanbel.II/244251
33
Buhr.. stizan. 1: Mslim. Birr. 110. Cennet.
28;.bn.Hanbel.II/244.251.315.323.434.463.519
34
bnKuteybe,278.
35
Alak,5
36
sra,70
nsannilhilemednzlemi
Zhirdeinsanlemiasgr(kklem)g
rnrisedehakkatdeinsanlemiekber(b
yk lem) olup dier lemler lemi asgrdr.
nkmahlktikiksmdr.
Birimahlkliztihi(Kendizatylayaratlm)
ikincisi mahlk ligayrihidir. (Bkasna muhta
olarak yaratlm) Hatt insanln kemlini
bulamayp cehletde kalanlar dahi mahlk li
gayrihi nevinden kurtulamamtr. Mahlk li
ztihi ksmnda olan ancak keml mertebeyi
bulan insandr. nk btn insanlar bir sevi
yedeolmayp;
kiminitekinederecelerlestnkldk.37
yetikermesive
Hi bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?38
yeti ile keml sahiplerinin Allah Tel katn
dakiyksekmazharveimtiyznadlaleteden
demsrrvenceliinigsterir.
37
38
Zuhruf,32
Zmer,9
TarfsSlk27
demdengayekemlehlidir.nsanlardan
keml ehli olmayanlar dahi znde bulunan
itiyakla yine dem kemli ve daha ncede
belirttiimiz vatan asliyyesini aramaktadr.
Dikkat olunursa btn ruhlarn bir arad var
dr.Meselabireyemuhabbeteder,tezvakitte
ondan usanp dierine meyleder. Ondan da
usanrbkasnameyleyler.Bubulduueyde
lezzet ve doyum bulamamas asl aradn bu
lamadndandr.nkruhlarnarzuveitiyk
vatanasliyedir.
Vatansevgisiimandandr.39
hadsierifiyleHz.PrEfendimizin;
Aslndauzakdenkii,yinevuslatzama
nnarar.40
Buyurduklarndanmaksatbuvatanasldir.
Buna gre mertebeleri tekmil eden kii fakr
tmbulur.
Fakr,benimvnkaynamdr 41hadsi
erfinin manasn Fahri lem Raslllah
39
Sehav,Makasd:s.183;Semhud,Gammaz:s.60;
bn'dDeyba\ Temyiz: s.77; Aliyy'1Kar, Kbra:
s.189; Acln, Kef 1/413. Hadis hafzlarna gre
bununaslyoktur.
40
Mesnevi,c.1,b.4
41
bn. Hacer ve bn. Teymiyye batl ve mevzudur
derken; Bkz. Acln. II / 87; Bu ifadelerden sahih
olmadanlalmakladr.
28 NazfHasanDede
42
TarfsSlk29
tir.
Buhadsierifrzamakmnbulamayanla
rn nedir benim ekdiim diyerek bir takm
layk olmayan benzeri kelmlardan Allah Te
lya snmak gerekir. Bunlar fark ve anlay
ancakdemkemlatbulanlaragerekir.
Bilmektirancakmaksatglende
demdirdem,dembilite44
lhilemedniingereklirehber
45
TarfsSlk31
Emrinikazanmbirztamuhtatr.
htiyacn srrn bilmeyen baz insanlar Al
lah Tel seni kimseye muhta etmesin diye
birbirlerine du ederler. Aslnda lemde ihti
yasz hibir ey olmaz. Efendi hizmetkra ve
hizmetkrefendiye,hastadoktora,doktorhas
taya,mridmride,mridmridemuhtatr.
Eermridolmasamridkimiirdedecektir.
Bu sebeple Allah Tel hikmetinden her eyi
birbirinemuhtavebo bireyyaratmamtr.
yle ise; mrid yolcu olup mrid rehberdir.
Rehbersiz yol bulunamaz ve niyet edilen haki
kat ehrine ulalamaz. Mesel bir kii gecele
yin bir ehre gitmek murat etse ve yollarda
yrtc hayvanlar olsa ve yolu bilmezse elbette
iki eye muhta olur; biri fener, ikincisi reh
32 NazfHasanDede
berdir.
Fenereriat,yoltarikat,rehbermrid,gi
deceiyer,ehrihakkattr.Eeryalnzfeneri
eline alsa gayesi olan yere gitmek mmkn
olmaz.Yadafenerialprehbersizgidecekolsa;
Korkutucuvadilerdendelilsizgeilme!
buyurulduu zere yolda nefis ve eytan ben
zeri zararl hayvanlardan zarar grme korkusu
vardr. Ya da rehberi olup feneri olmasa nce
rehberi gremez ki arkasndan takip edebilsin.
Yoksabirukuraderyineistediinevaramaz.
Sonuta mrid erat fenerini eline alp ve
rehber olan mridin izinden kmayp onun
delletiyle yollar selmetle geip ehri
hakkate kavuur. Sabah olup gne dounca
da eritn btnnn ayn hakkat ve ayn
mafiret47olduunuanlar.
47
LHLEME
DNTEKHALLER
Teslimiyyet
48
36 NazfHasanDede
makiinAmanlafznnnMuhammedismi
erfiilematematikseldeeriayndr,50iaretiy
le An zikri amndr Y Raslallah zere
aman srrna sarlp vesvese ve dnceleri
yok edip zahiri be duyu ve i dnyas ile
Hakkat Muhammediyyeye ynelip lisnen
saltveselamverhaniyettenyardmileme
gul olur. Uyank hlde grmek mmkn ola
mazsa, bu niyet sebebiyle rya leminde
RaslllahsallallhaleyhivesellemEfendimiz
grnrbirmridiiareteder.
Beni ryasnda gren kesinlikle beni gr
mtr. nk eytan benim eklime gire
mez.51hadsierfizereomridekalbba
lanmaldr. Eer bir iaret gremezse sabrla
eriatzeredevametmelidir.
Zerre mikdr akl olan ardan hisse kapar
Devsrirbinbiriekdenhaledermacnyapar
50
Ebceddeeri92dir.
Hadis iin bkz. bn Ad elCrcn, elKmil fid
Duaf(IVII),DarulFikr,Beyrut,1988,c.VII,s.221.
51
Tabiolmavegvenme
52
38 NazfHasanDede
yazlanaklamayagre;
Ben ilmin ehriyim; Ali de onun kaps
dr.53
hadsi erifine gre hakikat ilmin kaps
AliyyulMurtazkerremallhvecheEfendimi
zevarrveoradanHakktMuhammediyyeye
alr. eyhe muhabbet, Hz. Ali kerremallh
veche Efendimize muhabbet, Raslllah
sallallh aleyhi ve sellem Efendimize muhab
betgibidir.
Raslllah sallallh aleyhi ve sellem yle
buyurdu:
Kim Aliyi severse beni sevmitir. Kim de
beni severse Allah sevmitir. Kim Aliye
buzederse bana buzetmi, kim de bana
buzetmiseAllahTelyabuzetmitir.54
53
Nefisveeytannhilelerinibilmek
55
40 NazfHasanDede
Hangiuslegreyetitiinibilmek
58
42 NazfHasanDede
TarfsSlk43
Bilgisahibiolmak
60
TarfsSlk45
sylenmitir.
Bir adamn hasmna nasl hareketde bulu
nursa o trl davranmak gerekir. Bu nedenle
hereyinbilgisizliindenbilgisievldr.61Onun
iin mmkn mertebe yabanc dil62 renmek
oknemlidir.
Kim bir kavmin dilini bilirse onlarn er
rindeneminolur.
Mehur sz 63 ve Hazretii Pr Efendimizin
Mesnevi erflerinde anlatt hikye bunu
gzelaklar.
46 NazfHasanDede
Sevgisahibiolmak
Hallkcihnlemekldkdatecelli
Herahsbirerhalleklmmtesell64
64
AllahTelkinatatecellikldka
Hereyibirzevkletesellikld.
48 NazfHasanDede
Vatannvemilletinisevmek
65
Taberani,Elbn;elAhdsezZafa,1/687;2/69
70;4/159162;Bkr,218220
66
Hadisolduusylenmektedir.
50 NazfHasanDede
67
Sehav,Makasd:s.183;Semhud,Gammaz:s.60;
bn'dDeyba\ Temyiz: s.77; Aliyy'lKar, Kbra:
s.189; Acln, Kef, 1/413.Hadis hafzlarna gre
bununaslyoktur.Mefhumudorudur.
68
bnulMukaffa,elEdebsSar,slmSiyaset
Uslubuinde,eviren:VecdiAkyz,DerghYaynla
r,stanbul2004,s.1718.
Raslllahsallallhaleyhivesellemiveehli
beytinisevmek
69
limran,31
Topkapsarayndadiinayrbirekildemuhafaza
edildiiniunutmayalm.
70
52 NazfHasanDede
masbunairetolduurivayetedilir.
lk dnemlerde Veysiyye tarikatna biri
intisb edecek olsa nce dilerini sktrrd.
Raslllahsallallhaleyhivesellemisevmeye
engzelrneklerdenbiridir.
Ehlibeytisevmekhakknda;
De ki: "Ben sizden buna kar yaknlara
sevgiden baska bir cret istemem." 71 yeti
kerimesi nzil olmuken Raslllah sallallh
aleyhi ve sellemi sevindirmek iki cihan saadeti
iken ehli beyti sevmeyi rafizilikle 72 sulamak
vemntecifakirdir73diyerekseveninsanlar
zhirfakirliklerkterekazlardankansz
bilmezlikden ve Raslllah sallallh aleyhi ve
sellemin efatinden mahrmiyeti istemekden
baka bir ey deildir. Bu muhabbetin farz ol
duuna mam fi rahmetllahi aleyh bu
yurmuturki;
Eer Hz. Raslllah sallallh aleyhi ve
sellemin ehlini sevmemden dolay Rafiz ol
musam insanlar ve cinler ahit olsun ki ben
birRafizyim.
"Eyehlibeytirasllah!Allah'nKurn
Kerimde indirdii ile size sevgi farzdr, Bu
sizin yce faziletiniz iin yeterlidir, Size salt
71
r,23
Rafizilik:. iann kollarndan bir dini mezhebdir.
Lgatte;terkeden,ayrlan,brakankimsemanalar
na gelen Rafizi veya rafzilik, birinci halifeHz.
Ebubekirve ikinci halifeHz. mer radiyallh
anhmaysevmeyenleredenir.
73
Sonlarfakirdir,sonusuzdur.
72
TarfsSlk53
74
etmeyeninnamazyoktur"
Sevdiginiz eylerden infak etmediiniz
mddete iyilie ulaamazsnz.75 yeti keri
mesinin manas zere bu yolda mal yle dur
sunonlariincandahivermelidir
Hakyolundakimverirbinbvebincn
Birpulaakpzarndabylearrdellallar
74
Zahirvebatnedebinedikkatetmek
Mridelzmolandilvegnlnhibireye
balamayp yalnz mridinin emrettii her ne
iseondanbiradmdarhareketetmemelidir.
Zahirolangizliningstergesidir.
Dsturuna gre mrid mridinden batn
terbiye grebilecei gibi zhiren de terbiye
grmelidir.Yalnzbatnenterbiyeolup,zahiren
terbiyeolunmazsabubirnevinoksanlktr.Her
iki taraf beraber terbiye etmek gzeldir.
RaslllahsallallhaleyhivesellemEfendimi
zin;
Benirabbimterbiyeetti.Terbiyemideg
zelyapt. 76buyurduklarhadszhirvebtn
kapsamaktadr.Hereyibunagrekysetme
lidir.
HazretiPrEfendimiz;
Kelmndanolurbelliolurkiininkendidu
rumu
76
Serrac,elLuma,31,134.Hadisiinbkz.Acln,c.
I,s.70
TarfsSlk55
Hikmetsahibiolmak
Hernekadarherinsannaklvefikrincebir
zannvebiranlayvarolduuiinAllahTel
buyurduki;
Ben kulun beni dnd gibiyim. Dile
diigibidnsn77
Buhadsikudsyegrebtnanlaylaran
layolsadaanlaytananlayafarkvardr.
AllahTelikiinsanabirtecelliileikidefa
tecellietmez.
Yine bir insana dahi bir tecelli ile iki defa
tecellieylemez.
lh tecelli O her gn yeni bir itedir. 78
yetinde beyan edildii zere Allah Tel her
an ve zaman her eyi yenilemekte olup her
eye ve zamanda ayr ayr tecelli etmektedir.
Buhususuradanbilinir. Gerekinsan vegerek
canl olan ve olmayan btn mahlktda kal
77
78
Buhari,Tevhid,15;Mslim,DuaveZikir,21.
Rahman,29
TarfsSlk57
Dncelerikontroletmek
79
Naziat,24
TarfsSlk59
60 NazfHasanDede
Gnlnbalarnkesmek
80
Acln,KeflHafI,1314;Deylem,elMsnedl
Firdevs,c.II,s.230.
81
MecmatlAhzabdabuduamevcuttur.
62 NazfHasanDede
vridolduundaSendenbakagyemyok
tur. srrn talm etmektir. Allah Teldan
baka eylere muhabbet gnlde yer etmedii
zaman zenginlik ve dnya saltanat manev
ykselieengeldeildir.
Dny ve hiret ehlullha haramdr
buyurulmassulkehliningayesininancakAllah
Telolduuiindir.Mriddebuekildeolmu
veolmambirbilipilhderdindenbakasna
gnlndeyerbrakmamaldr.
Hikye
Hrunu Reidin krk cariyesi var imi. Bir
gn her biri trl kumalarla dolu krk boha
hazrlatm.Criyeleriarp:
Her biriniz hangi bohay isterseniz elinizi
zerinekoyunobohaonunolsundediinde
herbiribirbohannzerineelinikoymu.le
rinden birisi bohalara hi iltifat etmeyip elini
HrunReidindizinekoymu.
Niinbyleyaptndiyesorunca
Ben sizi isterim baka dileim yoktur
demi.
Hrun Red criyenin irfnn beenmi ve
kendisine yakn olanlardan klarak pek ok
ihsnlar etmitir. Criye hem padiah haremi
hem de o bohalar gibi nice bohalara mlik
olmu.Mriddahidnyaveukbyterkle;
Sendenbakagyemyoktur.diyerekal
rsa o makma vsl olduunda btn yksek
makamlarakavuacaaikrdr.
DNMAKAMLARI
Tecellilerincemi
82
66 NazfHasanDede
efkatolarakyorumlasadabundananlalmal
dr ki, ilh isimlerden her ismin bir hkm ve
zelliivardr.Rahm,Zintikm,Ceml
zlCell gibi. Her insan bir isme kavuup
ereflenmitir.(Bazkimselerbirokisme)
Allaha giden yollar, insanlarn nefesleri
saysncadr. Fakat hak olan yol tektir. 84
hadsierifindekimanaise
Esmdan isimlerin verildii msemmya
85
gidilir.demekdir.
Burada dikkat edilmesi gereken bir husus
vardr. Dnyda ben azzim, ben kermim
diyenlere;
Allh da kendileriyle alay eder ve onlar
brakr;taknlariindebocalaypdururlar.86
yeticellesizerekymetgnndeistihza
(alay)ederek:
Tad.phesizsenokycevekerimsin.87
buyuracaktr. Onun iin ilh sftn her biri
tuzaktr.(Anlayanlardahisonraanlamadklarn
itirafederler.)
Onlar tuzak kuruyorlar. Allah da onlarn
tuzaklarnboakaryor.Allahtuzaklarboa
karanlarn en hayrlsdr. 88 buyurulmutur.
84
TarfsSlk67
Bunedenlekmilinsanlarcmiicemesm
ve sfat89 olmakla yalnz bir sfatda kalmaz her
sfatveismitoplaycdr.
Eerkiztbiraradabulunmazherbirinin
hkmmevcdolduuhaldekategorilerinbir
eydecemimmknmdr?denilirise:
Evet,kudskuvvetsahiplerinegremm
kndr. Onun iin Hakkat Muhammediyye
berzhkbr(enbykberzah90)olupdnya
ve ahireti toplaycdr, denilmitir. Yani Gr
nenlegizliarasndavebenzetmeilemnezzeh
klma(tebihvetenzih)arasndadr.
Aklayacak olursak, Hz. s aleyhisselmn
tavr srf tebihde ve Hz. Ms aleyhisselmn
ki ise srf tenzhdedir. Raslllah sallallh
aleyhi ve sellem Efendimiz mazhar tm 91
olduundanztlartoplamtr.Bunundeliliise
Allah,gklerinveyerinnurudur. 92yeti
kermesinde;
Nedouyavenebatyamensubolmayan
mbrek bir zeytin agac(nn ya)ndan yak
lr. 93 buyurulan zeytin aacn dan gaye,
HakkatMuhammediyyeoluptebihvetenzih
olmayandemektir.
89
AllahTelnnbtnsfatveisimlerinitoplamak
la
90
Berzah: ki lemin aras. Kabir. Dnya ile hiret
aras. * Perde. * Skntl yer. * ki yer arasndaki
geit.*Mani'a,engel,(Bak:Sratkprs).
91
Tamzuhuratyeri,ztlarnzahirolduu
92
Nur,35
93
Nur,35
68 NazfHasanDede
94
TarfsSlk69
(kincifark)bulunca;
Btn noksanlklardan mnezzeh olan ey
maruf(bilinenAllahTelm)senigereigibi
anlayamadk, btn noksanlklardan mnez
zeh olan ey mabud sana geregi gibi ibdet
edemedik. diyerek, kendisinin kul olduunu
farkederekibdetilemegulolmasgerektiini
anlar. (Buray geemeyip kalanlarda sapmalar
okgrlmektedir.)
Sreklistifarmakamnaermek
Slikbirmenzilevardnda
yiinsanlarniyilikleriAllahTelyayakn
olanlarn ktlkleri mesbesindedir. me
hur sz zere getii menzilde olan hallerini
kusurluvegnhgrr.Mesela;
Raslllah sallallh aleyhi ve sellem Efen
dimizHazretlerine;
Biz sana apak bir fetih verdik. Ki Allh,
senin gemi ve gelecek gnhn balasn
(btn tasalarn gidersin) ve sana olan
ni'metini tamamlasn ve seni doru bir yola
iletsin. 95 buyurulduunu zhiren nceki m
metivesonragelecekmmetiiletefsrvetevl
ederlersedekfhitb(Senzamiri)Raslllah
sallallh aleyhi ve sellemi iaret ettiinden
Onun nbvvetten nce ve sonraki yksek
derecelerini an be an artmakta olduu iin
birinci makmdan ikinci makma teriflerinde
nceki makamikincimakmanisbetlence
kinden daha gnahkr. ve nc makma
kavutuklarnda ikinci makm birinci makama
95
Fetih,12
TarfsSlk71
96
Zelle(t):Srme,srpkayma.*Yanlma.Yanl.
Ufaksu.
97
Th,13
98
MellifburadaYaknmanasnlmyerinekelime
manas ve istilah manas zerinde dnenleri
kasdetmektedir.
Yakn: Arapa kesin, ak bilgiyi ifade eden bir
kelime. Kueyr trl yaknden bahseder: 1.
lme'lYkin:Bireyhakkndahaberedayananbilgi.
2. Ayne'lYakin: Bir ey hakknda, grmek sure
tiyleeldeedilenbilgi,
3.Hakka'lYkin:Bireyibizzatyaamaksuretiy
leeldeedilenbilgi.
Yakn'depheyeyeryoktur,kalpbireyinhaki
kati konusunda, tatmin durumundadr. Yine yakin,
delililedeilinankuvvetiileapakgrmeyiifade
eder.Tehnevkiininyaknile,suveatezerinde
yryebileceini, onlar katnda belann nimete,
nimetin de belaya dnebileceini, ilmin, sufiyi
kullanrken,yakninonutadnkaydeder.
99
Hicr,99
72 NazfHasanDede
100
bnSa'd,c.2,s.254.
Ahmed.c.1,s.78.bnSa'd,c.2,s.253,fihmed,c.
3,s.117,c.6,s.290,bnMce,c.2,s.900901.
M. Asm Kksal, slam Tarihi, Kksal Yaynclk:
8/273.
101
Tecellilerinfarkedilmesi
102
Sufiler,ileriyi,ahiretidnenakla"aklme'ad"
sadecednyaydnenaklada"aklmaa"adn
vermilerdir. Daha dorusu, akla, bu iki ynelii
asndan,buikiadverilmitir.
103
steyerekvemecburilm.
mam Knlm;nefsinarzusunun sklp atl
masdr, gidermektir, diye tarif eder. nk nefsin
hayat, hev (arzu) iledir. Bu heva ile nefis alak,
tabi, isteklere, ehvetlere ve lezzetlere meyleder.
Bu durumda nefsi natkay kendine celbeder. Bu
halde kalp, ilm hayat hakikatndan mahrum kalr,
bununsebebinefsincahilliidir.mamCaferiSadk
aleyhisselm "Tevbe ediniz, nefsinizi ldrnz"
(Bakara/54) yetini esas alp, tevbeyi lm olarak
kabuleder.lmneitliekillerivardr.Bunlarda
74 NazfHasanDede
Hz.saleyhisselmbuyurdularki;
Kularn doduu gibi iki defa domayan
melekute karamaz (giremez) yani bir defa
yumurtann domas ve bir defa da yumurta
dan kuun domas mevti ihtiyriye iretdir.
104
Onuniinlmgelmedenyaknhslolmaz,
aadakimaddedeaklanmtr.
104
ERTISAAT(KIYAMETALMETLER)RSALES
Eyilhisrratalipolan!
Bilvehaberdarolkilemifakta(dtakilem)
hernevariseelbettelemienfste(ilemimizde)
devardr.nkinsanbyknshaolduundaniki
yn de iine alr. Bu sebepten iki lemin sultan
Raslllah sallallh aleyhi ve sellem Hazretlerinin
iaret ve beyn buyurduu ert saat (Kyamet
almetleri) de i lemde mevcut olmak lazmdr.
mmetin ariflerine ise vcutta olan bilmek lzm
dr.Yoksadtakyametolacanbeklemektenbir
ey hsl olmaz. Her nebi mmetini deccal ile
korkutmuturmealindekihadsierifdeiinenfsi
olacaniaretetmitir.ZiraenbiyaHazretleridec
calnkendizamanlarndakmayacanbilirlerdi.
EvvelBenAsfarkmas,insandahayvanisfat
larnmeydanakmasndanibarettir.nkinsanda
enevvelyaratlmolanbusfatt.
kinci olarak Ye'cc Me'cc kmas, insanda ye
rilmisfatlarn,bozukfikirlerinbtnylemeydana
kmasndanibarettir.
nc olarak Deccal kmas, insanda akl
maan (Dnya iini gren akl) Tanrlk ve ycelik
isteiilemeydanakmasdr.
DrdncolarakHz.s'nninmesi,aklmedn
(Ahretiinigrenakl)kat'inannuruilemeydana
kmasdr. Ve Deccl ldrmesi onun hkmn
TarfsSlk75
onu
dzenlediim insan ekline koyduum ve ona
ruhumdan flediim zaman, siz hemen onun iin
secdeye kapann (Hicr, 29) buyurduu bu ruha
iarettir. Bu cihetle mridlerin sdk taliplere fle
dikleriMuhammedimayaruhuiteburuhtur.
Altnc olarak Dabbetlarz'n kmas. nefsi
levvme zuhurundan ibarettir. Bir elinde Msa
aleyhisselmn
asas,
dierinde
Sleyman
aleyhisselmn mhr olduu. As ile mminlerin
yznsvaypehlicennetolduuvemhrkfir
yzne vurmakla kfir ve cehennemlik olduu belli
klmakiindir.Demeknefsilevvmenin(ktlkten
sonra ie huzursuzluk, rahatszlk veren nefis) bir
yznefsimlhimeye(ilhamedennefis)dieryz
nefsi emmreye (insan ktle srkleyen nefis)
dnkolduunuiaretettirmekiindir.Ynisadve
ak olmaya istidad ve imkn vardr. Tab olursa
sid,solursaakolduuyzdenzahirolur.
Yedincisi gnein batdan domas, ruhun be
dendenayrlmasndanibarettir.Veondankinayedir.
Ziranezamankiruhcismetaalluk (ilgibalant)etti
ozamandodudemektir.Veayrlndaisebatdan
76 NazfHasanDede
denilmitir.
dodudemekolur.
Ey tlibi irfan Muhammedi olan klar! Bu
szlerianlayabilmeleriiintabiatesfelndenmele
kt semlarna vlc (Girme) etmeleri yani iki kere
domalar ile mmkn olur. Birisi anadan dieri
kendindendomasdr.NitekimHz.saleyhisselm
Men lem yled merreteyni len yelice
melektissemvtivelarz.Yanikikeredoma
dan eyann cevherini anlayamaz. buyurmutur.
Ayn zamanda nefsin hakkn tanyamaz. mdi bu
artlarnhakikatinianlamakehlislkolmaamuh
tatr. Zira avam bu inceliklerden habersizdir,
Andolsunki,cehennemiinde
birokcinveinsanyarattk;onlarnkalblerivardr
ama anlamazlar, gzleri vardr ama grmezler,
kulaklarvardramaiitmezler,itebunlarhayvan
largibihattadahadasapktrlar.(A'rf,179)bun
larnanndadr.
Elhasl enbiy ve evliyann rumuzunu anlamak
insnkmilemlkiolmaklahslolur.Bakatrl
olmaz.Vesselam.
(NiyaziiMsri,Risaleieratsaat[Kitap].Atatrk
Kitapl,stanbul:[s.n.].Cilt297.453NYBEL_Yz_
K.000502/02;2977MC_Yz_K.000339/06.
Niyzi Msr Sadeletiren: Erdem MEMOLU,
Rislei Ert Saat [Kitap Blm]// Ehlibeyt Ak
veNiyziMsr.Ankara:maj,2003,s.7174)
TarfsSlk77
Ancak;
Allah bilenin lisn susar, Allah bilenin
diliuzar.
Mehur kelm cem makamna gredir.
Fark sniye (mevcudatta Allah Tel'y gr
meye)nisbetolunmaz.
SONU
Ebedilemekavumak
AllahTeldostlarnn
Ey gvenilir insanlar! ldrn beni ld
rn ki benim lmm hayat iinde hayattr.
buyurmalardimhayttalepetmeleridir.Bu
sebeple yakn gelince vcd mahvolmu (is
teklertkenmi)olacaktr.Yine;
Varlngnahtr.Bugnahabakagnah
kyasbileedilmez.denilmitir.
Varlyoketmekleilhlemednsa
lamakebedhaytbulmakiinancakbahsetti
imizbusulkterbiyesineticesindeolur.
Her kim Allah'a ve raslne hicret etmek
maksadyla evinden kar da sonra kendisine
lmyetiirse,kukusuzonunmkfatAllah
'a der. Allah ok balaycdr, ok merha
metedicidir.105
(Allah Teldan bu yola kanlara yardm
105
Nisa,100
78 NazfHasanDede
EhliderdebudaholsnNazfenbireser
HimmetipriletekmloldTarifsSlk
TarihmddetinceNazfiehlidillerde
Kalsncihndabueseriiknemiz.106
1275(1858)
106
Risalebubeyitlebitmektedir.
TarfsSlk79
indekiler
ERHBEYANI(ENENOKTATAHTE'LBA)
MAMALKERREMALLHVECHE.................7
TARFSSLK............................................11
Allahtellemleriniinyaratt?...................13
Allahtelilknceneyiyaratt?.....................16
nsanndnyayainii......................................20
nsan...............................................................23
nsannilhilemednzlemi...................26
lhilemedniingereklirehber.............30
LHLEMEDNTEKHALLER.................33
Teslimiyyet......................................................35
Tabiolmavegvenme...................................37
Nefisveeytannhilelerinibilmek..................39
Hangiuslegreyetitiinibilmek.................41
Bilgisahibiolmak............................................44
Sevgisahibiolmak..........................................47
Vatannvemilletinisevmek...........................49
Raslllahsallallhaleyhivesellemiveehli
beytinisevmek................................................51
Zahirvebatnedebinedikkatetmek..............54
Hikmetsahibiolmak.......................................56
Dncelerikontroletmek.............................58
Gnlnbalarnkesmek................................61
Hikye.............................................................62
DNMAKAMLARI.....................................63
Tecellilerincemi.............................................65
Sreklistifarmakamnaermek....................70
Tecellilerinfarkedilmesi.................................73
SONU............................................................77
Ebedilemekavumak...................................77