ABDÜSSELÂM BİN MEŞİŞ HASENÎ (KS) SALÂT - I MEŞÎŞ VE TERCÜMESİ

SALTIME
VE
TERCMES
Hazrlayan
hramczde
HacsmailHakk
ALTUNTA

BRKLTRHZMETDR
PARALESATILMAZ
SBN:
ismailhakkialtuntas@gmail.com
http://ismailhakkialtuntas.com
Dizgi :H.smailHakkAltunta
Kapak :
BaskCilt:

NSZ
III

.
.

ABDSSELM BN ME HASEN (ks)
Fas evliysndan. Ebl-Hasan zelnin hocas. Knyesi,
Eb Muhammeddir. Hz. Muhammed Mustafa (aleyhissalt vesselm
ve ala lih) Efendimizin mbrek soyundand r. Hazret-i Hasan n
soyundan olduu iin Hasen denmitir. Doum tarihi
bilinmemektedir. 1228 (H. 625) senesinde eht olmutur. Hayat
hakknda bilgi azd r.
Yedi yanda mnev hller grlmesinden sonra kendini ilme
ve ibdete verdi. On alt yl dolat . Bu s rada bir maarada kalr iken,
yanna, evliydan Abdurrahmn bin Zeyyt geldi. Yedi yandan beri
mnev terbiyesi ile megul olduunu, kavutuu halleri tek, tek
syleyince ona intisp etti, balanp talebe oldu. Evliylkta yksek
derecelere kavutu.
Talebelerinin byklerinden olan Ebl-Hasan e-azel (ks)
yle anlatr:
Iraka vard m zaman, salih bir zt olan Ebl-Feth el-Vsi t
Hazretlerinin huzruna gittim. nk, Irakta bir ok lim olmasna
ramen, onun gibisi yoktu. Ben, zaman n byn ar yordum. Yanna
girince bana; Sen, Irakta zamn n kutbunu, byn ar yorsun.
Halbuki o, senin memleketindedir. Onu orada bulabilirsin. dedi.
Bunun zerine hemen memleketime dndm ve evliyn n by
Arif-i billh el-Kutb el-Gavs Eb Muhammed Abdsselm bin Me
Hazretlerinin bulunduu yere vard m. Bir da eteinde, bir derghta
ikmet ediyordu. Huzruna kmadan nce gusl abdesti ald m.
Sonra niyetimi hlis klp; bilgim, amelim her neyim varsa kalbimi
tamamen bo bulundurup, istifde niyetiyle huzruna yneldim.
Bulunduu yere karken onunla karlatm. Bana; Merhab, ho
geldin ey Ali bin Abdullah bin Abdlcebbr. buyurup, Hz.
Peygamber (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimize kadar
ulaan ceddimi (dedelerimi) sayd ve; Ey Ali! Gnln bo
bulundurup, her eyini terk edip bize geldin. Biz de, dny ve ahiret
ile ilgili ne zenginlik varsa sana verdik. dedi. O anda beni bir dehet
kaplad . Allah (cc), kalp gzm ancaya kadar orada kaldm.
Hocamdan, trifi imknsz kermetler grdm.
Bir gn huzurunda oturuyordum. Kucanda kk bir ocuk
vard. O esnda sm-i zam sormak hatrma geldi. O ocuk kalkt ve
elini kuama uzatp; Ey Ebl-Hasan, sen, sm-i zam sormak
NSZ
V
niyetindesin, o, senin kalbine emnet edilmi bir srdr. dedi.
Zamn n Kutbu Abdsselm bin Me; Bu ocuk, bizim
yerimize sana cevap verdi. buyurdu. Daha sonra Eb Muhammed
Abdsselm bin Me (ks) bana; Ey Ali, imdi Afrikaya git. zile
denilen yere yerle. Allah (cc), bundan sonra senin e-zel diye
arlman nasip eder. Oradan Tunusa git. Tunusta pek ok kimse
sana tbi olur. Daha sonra Merik beldelerine gidersin. nsanlar irat
edersin doru yolu gsterirsin. buyurdu. Bunun zerine ben;
Efendim, bana vasiyette bulunur musunuz? deyince;
Allah (cc) dan kork. nsanlardan sakn. Dilini insanlar n bo
szlerinden koru. Kalbini onlar n kt dncelerinden muhfaza et.
Azlarn gzet ve onlar harama dmekten, gnah ilemekten koru.
Ne iin yaratlmlar ise, onlar o vazfede kullan. Allah (cc) n farz
kld ileri zamannda yap. Byle yaparsan, Allah (cc) n hfz- u
himyesi ve korumasnda olursun.
Allah (cc) n sana emrettii ileri yaparsan, ver shibi
(haramlardan saknan) olursun. yle du et: Y Rabb, Senden
al koyan her eyden beni koru. nsanlar n erlerinden beni muhfaza et.
Senin rzn ile kalbimi zenginletir. Sen her eye kdirsin buyurdu.
Yine biri ona; Efendim! Bana baz vazfeler verseniz de
onlarla megul olsam. dedi. Buyurdu ki: Farzlar yerine getir,
msiyetleri gnahlar terk et. Kalbini dnyay istemekten, kadn ve
makam sevgisinden, nefsin arzu ve isteklerinden koru. Allah (cc) n
sana verdii ile kanat et. Allah (cc) n beendii bir eye kavuursan
kret. Dny kirinden temizlen. Arzu ve isteklerine meylettiin
zaman onu tvbe ile dzelt. Allah (cc)n sevgisine yap. Allah (cc)
sevgisi yle bir eydir ki, her iyilik, hayr ve stnln esas
Odur.Sevaba kavuamayaca n yere aya n koyma. Gnah
ilemeyecein yere otur. Baka yere oturma.Allah (cc) n beendii
ileri yapmakta yard m isteyecein kimseden bakas ile oturup
kalkma. En gzel nasihati seni Mevlya sevk edendir.Kendisi
hatrlannca, Allah (cc) hatrlananlarla berber ol.
Abdsselm bin Me snnet-i seniyyeye dinin emir ve
yasaklarna ok bal, yalnz olarak hep ibdetlerle megul olurdu.
Muhammed bin Eb Tevcn peygamberlik iddisnda bulununca,
inzivy, yalnz bir kede kendi hlinde yaamay brak p, onunla
NSZ
VII
mcdele etti ve bu srada ehit oldu. ehd-i kutb diye mehr
oldu. Ben Ars mntkasnda ki Cebel-i lem denilen yere defnedildi.
Trbesi Fastaki nemli ziyret yerlerindendir. ocuklarna ve
torunlarna dima hrmet edile gelmitir.Okumu olduu Salvt
gnmze kadar gelmi ve yirmiden fazla aklamas yaplmtr.

NSZ
IX

SML HAKKI BURSEV
Anadoluda yetien byk vellerden. Babas Mustafa Efendi,
aslen stanbulludur. Mustafa Efendi, 1650 (H.1061) senesinde
stanbul Esir Hannda kan byk bir yangnda evi ve eyas
yandndan madd skntya dt. stanbulu terk ederek Trakyada
bulunan Aydos kasabasna yerleti. smail Hakk Bursev, 1652
(H.1063) senesinde Pazartesi gn Aydosta dodu.
smail Hakk Efendi yana girince, babas onu Celvetiyye
yolunun byklerinden Seyyid Atpazarl Osman Fadl Efendiye
gtrd. Osman Fadl Efendi, elini pen smail Hakkya; Sen
doumundan beri, bizim halis talebemizsin. dedi. Yedi yanda
annesini kaybeden smail Hakk, on yana gelince, Osman Fadl
Efendinin Edirnede bulunan ilk halfesi Abdlbak Efendinin
terbiyesi altna girdi. Abdlbak Efendinin yannda yedi sene kalan
smail Hakk Efendi, ondan; sarf, nahiv, mantk, beyan, fkh, kelam,
tefsr ve hads dersleri ald. Fkhta Mlteka, kelamda erhi Akaid adl
eserleri okudu. Okuduu btn eserleri kendi el yazs ile yazd.
smail Hakk Efendi, 1674 (H.1085) senesinde, zamann
byk alimi Osman Fadlden ilim renmek iin, hocas Abdlbak
Efendinin yazd bir mektubu alarak stanbula gitti. Osman Fadl
Efendi ile Atpazarnda bulunan Kul Camiinde bulutu. Osman Fadl,
onu eskiden tandndan hemen kabl etti. smail Hakk Efendi bir
mddet hocasna hizmet etti ve Allah (cc)nn zikri ile megul oldu.
Birgn hocas Osman Fadl, onu yanna ararak; Senin istidadn
gelmi. dedi. Sonra Besmele ekip, Fatiha-i erfeyi okudu ve zerine
fledi. Seni Bursaya halfe yaptm. buyurdu.
Kendisi yle anlatr: Hocam beni Bursaya halfe olarak
tayin ettii zaman Mutavvel adl eseri okuyordum. Hocamn Fatiha
okuyup zerime flemesinden sonra, bende baka bir hal zuhr etti.
Hocamn bu duasndan sonra ilh feyz ve marifetlere kavutum.
Bundan sonra ayet-i kerme ve hads-i erflerin tefsr ve tevillerini
yapmaya baladm. Muhyiddn-i rb (ks), Abdlkdir-i Geylan
(ks), brahim Edhem (ks), ftade ve Azz Mahmd Hdy (ks)
Hazretlerinden manev olarak faidelendim.
smail Hakk Efendi, Bursaya gittikten bir sre sonra hocas
tarafndan skp ehrine gnderildi. Burada insanlara vaz ve nashatta
bulunmaya balad. Bu srada hocasnn u mektubu ile talebe
yetitirmeye balad: Olum eyh smail Efendi! Aklen ve dnen,
gzel ve beenilmi olan eyleri yapmalarn halka syle. Kt ve
beenilmeyen eyleri yapmaktan onlar men et. Kalem sresinin krk
sekizinci ayetinde yer alan hitaba hazr ol. Sabrl ol, kr edici ol.
Gecelerinde ibadet et. Gndzleri oru tut. Muttak ol. Kt zanna
sebep olacak, thmet altnda brakacak yerlerden sakn. ayet byle
yerlere davet olsan bile gitme. Nasl olursa olsun halk ilme ve amele
davet eyle. Onlar tikad ve amel ynden terbiye eyle. Yannda
bulunduklar ve bulunmadklar zaman onlar hakknda iyi konu. Ne
ekilde olursa olsun kendi varln ortaya koyma. On sene skpde
kalan smail Hakk Efendi, 1685 (H.1096) senesinde yine hocasnn
emriyle Tekfur Da yoluyla Bursaya gitti.
Din ve dnya saadetine sebep olan hocas Osman Fadl,
Kbrsa gnderilince; Canmz gitti, bedenimiz burada niye durur.
diyerek, Magosaya gitmek zere yola kt. Magosaya vard zaman
hocas ile birka gn sohbet etti. Bir gn sohbet esnasnda sohbette
bulunanlar bir cezbe, kendinden geme hali kaplad. smail Hakk
Efendi, o srada, Azz Mahmd Hday (ks) Hazretlerinin bir ilahisini
ve arkasndan bir ar- erf okudu. Bunun zerine hocasnn duasna
nail oldu. Osman Fadl Efendi, smail Hakkya dnerek; Seni buraya
getiren mrasndr. nk senden baka kalbimde uygun bir kimseyi
gremedim. dedikten sonra, parman smail Hakknn aznn
ortasna koyup; Bu nefes benden sonra sana nasip olsun. dedi.
smail Hakk yle der: Hocam byle buyurduktan sonra bende yle
bir zevk ve haller hasl oldu ki, maksadma kavutum. Yine bir Cuma
gn Osman Fadl, smail Hakky yanna ard. Bir tefsr erhini
uzatp; Al unu, otuz alt yllk mahsulmdr. Allah (cc) sana daha
ziyadesini ihsan etsin. diye dua etti. O duadan sonra smail Hakk
Efendide daha yksek haller meydana geldi. Seyyid Osman Fadl
NSZ
XI
yle buyurdu: Allah (cc) bana yle yksek bir talebe verdi ki,
hocam eyh Azz Mahmd Hdayye byle yksek bir talebe
vermedi.
smail Hakk Efendi, hocasnn vefatndan sonra Konya,
Seydiehir, St, znik ve stanbul yolu ile Bursaya geldi. Bu
yolculuk srasnda hazret-i Mevlanay, Sadreddn Konevyi ve
Erefzade Abdullah Rmyi ziyaret etti.
Sultan kinci Mustafa Hann, daveti zerine, 1695 (H.1107)
senesinde Edirneye gitti. Neme seferinde, orduya cihadn sevabn
ve bykln anlatarak, askeri coturdu. Osmanl Ordusu nce
Belgrada vard. Oradan Tunay geerek dmanla arptktan sonra,
kn bastrmas zerine Edirneye geri dnd. Ertesi sene ordu yine
Edirneden ayrlarak Belgrada gitti. O srada Sadrazam Elmas
Mehmed Paa idi. smail Hakk Efendi, Elmas Paann hazr
bulunduu gazalarn hepsine katld ve birka yerinden yara ald.
smail Hakk Efendi, ordunun zaferlerle geri dnnden sonra yaral
olduu halde Bursaya dnd ve talebe yetitirmeye, eser yazmaya
devam etti.
Hocas Seyyid Osman Fadlnin vefatndan yirmi sekiz sene
sonra, grd bir rya zerine ailesiyle birlikte ama gitti. amda
sene kadar kald. Sonra Allah (cc)nn izni, Reslullah efendimizin
iareti zerine stanbula gitti. sene kadar skdarda kald. Bu
srada otuza yakn eser yazd.
Kendisi yle anlatr: skdarda iken bir gece eyh ftade
(ks) ve Azz Mahmd Hdaynin rh-u erfleri gelip yanma oturdu.
Bursa tarafna gitmemi iaret ettiler. Sizi sa tarafmza alalm deyip,
beni sa taraflarna aldlar. Azz Mahmd Hday (ks) bana ok iltifat
etti.
smail HakkEfendi, 1722 (H.1135) senesinde Bursaya gitti.
lk i olarak bir dergah yaptrd ve ismini Cmi-i Muhammed.
koydu.Dergah; mescid, semhne, ilehne ve misafir odalarndan
meydana gelmitir. Caminin kitabesi bizzat smail Hakk Efendi
tarafndan yazld.
mrnn son gnlerini evine ekilerek, eser yazmakla
geirdi.Yetmi alt yanda iken, 1725 (H.1137) senesinde Hakkn
rahmetine kavutu. Kabri, yaptrd ve bugn smail Hakk Tekkesi
diye anlan Cmi-i Muhammednin mihrabnn arkasndadr. Sultan
kinci Abdlhamd Hann yaknlarndan Hac Ali Paa hem trbesini,
hem de Cmi-i erfi tamir ettirmitir. Kabrin st aktr. Etrafnda ve
stnde demirden ebeke vardr.
smail Hakk Bursev (ks) buyurdu ki: Evliyay inkar
etmeyip, muhabbet beslemek lazmdr. nk hads-i erfte; Kii
sevdii ile beraberdir. buyruldu. Kyamet gn bu bykler
sevdiklerine efaat edeceklerinden, onlar sevmemek uygun deildir.
Onlara dman olmak insann helakine sebep olur. Malm ola ki,
Hz. Muhammed Mustafa (aleyhissalt vesselm ve ala lih)
Efendimizin yoluna girene farz olan, Allah (cc)dan baka olan eyleri
kalbinden karmaktr. Mesela; bir kimse bir i iin sefere ktnda,
nce vatann, hsm ve akrabasn terk edip yola devam eder. Eer
kalbinde vatannn, hsm ve akrabasnn sevgisi var ve fazla ise sefere
rahat gidemez. Belki yola da kamaz. Bir peygamber gazaya
karken, bir ile uraan kimseyi gazaya gtrmedi. Mehr szdr
ki; Bir evde iki sarkl olmaz! nk her biri bir tarafa eker. Evin
huzrunun bozulmasna sebep olur. Nefis ve eytan kalbe vesvese
verince, insann zahiri de bozulur ve kt iler yapmaya balar.
Namazn faidesine inanc az olan kimse, ka rekat kldn arr.
Ekseriya dn meselelerde yanlr. nk kalbi elinde deildir. Byle
kimselerin zahirleri de harabdr. Onun iin sretten hakkate istidlal et.
Arkadalarndan ayrlma, yoksa yolda kalrsn veya dalalete saparsn!
Topluluktan ayrlan helak olur. Tek olarak yola kma. nk eytan
arkadan olur. Yolun balangcnda olanlar ma gibidir nn
gremez. Her an bir tehlike ile kar karyadr. Kendisine yol
gsterecek birine ihtiyac olduu gibi, tasavvuf yoluna yeni girenin de
yol gstericiye o kadar ihtiyac vardr.
Kamil bir hocann elinde terbiye olunan bir insan, ksa bir
sre ierisinde maksadna kavuur. Bunun misali dalardaki meyvalar
ile bahelerdeki meyvalardr. Yani dalardaki aalarn meyvalar
terbiye ve bakm grmedikleri iin ge olgunlar ve tatl olmazlar.
Fakat bostanlarda bahvanlarn bakmyla yetien aalarn meyvalar
hem ksa zamanda olgunlar hem de ok lezzetli olur.
Bursal smail Hakk hazretleri yazm olduu iirlerinde
Hakk mahlasn kullanmtr.
smail Hakk Bursevnin 106 adet eseri vardr. Bunlardan
altm kadar Trke olup, sade bir slp ile yazmtr. Eserlerinden
NSZ
XIII
bazlar unlardr:
1) Tefsr-i Rh-ul-Beyn: Kurn- kermin tefsridir. smil
Hakk Hazretleri bu tefsrinde yle buyurur: Mnev pederim, eyh-
i Ekber Muhyiddn-i Arab Hazretlerinin delleti ile, bir gn ryamda
Reslullah Efendimiz bana ltfedip arkam sadlar. Tatl bir ifde
ile; mmetim iin bir tefsr yaz! diye emir buyurdular. Bunun
zerine Allah (cc)dan ve Reslullah Efendimizin rhniyetinden
yardm isteyerek ciltlik bir tefsr yazdm. Bu tefsr hem
stanbulda hem de Msrda baslmtr. Daha ziyde bir vaaz
tefsridir. 2) erh-i Muhammediyye (iki cilt), 3) erh-i Mesnev (iki
cilt), 4) erh-i Pendi Attr, 5) erh-i Bostn, 6) erh-i Hads-i Erban,
7) Risle f lm-i Hads, 8) Kitb-l-Kebr, 9) Kitb-n-Netce, 10)
erh-i Mukaddime f lm-i Nahv, 11) erh-i Fkh- Gydn, 12)
Hccet-l-Bliga, 13) Kenz-i Mahf, 14) Nakd-l-Hl, 15) Rislet-l-
Cmia, 16) Risle-iVerdiyye, 17) erh-i uab-il-mn, 18) Veslet-l-
Merm, 19) erh-ul-db, 20) Kitb-l-Envr, 21) Slk-l-Mlk,
22) Silsile-i Nme-i Celvet, 23) Kitb-l-Mirt, 24) El-Vridat-l-
Kbr, 25) Hutab-ul-Hutab, 26) Risle-i Vahdet-i Vcd, 27) erhu
Salt-i-if, 28) Esrr-ul-Hac, 29) erhu Dibce-i Kasde-i bn-i
Frid, 30) erh-ul-Mukr el-Cezer f lm-it-Tecvd, 31) El-Vesy fil-
Uhd, 32) Rislet-n-Nesyih, 33) Dvn, 34)erh-i Salt- bn-i
Mei

SALT-I ME

Bu salavt Abdsselm bn-i Me (ks) tarafndan tertip
edilmitir. oka aklamas yaplan salavtlardandr. Baz
cemaat guruplarnn gnlk virtleri arasnda da yer almaktadr.
Bu sebepten dolay salavt- erfeden gnmz insannn
faydalanmas iin aklama yazmak gerekli grld.
Salavt- erfe ve aklamas iin Mecmuat-l
Ahzb
I
n metni ve zeylindeki (kitap kenarndaki ilave blm)
smail Hakk Bursev (Ks) nin aklamas temel kabul edildi.
Fakat ifade tarz sde ve yaln olmasna ramen gnmz
insanna ar gelecek lisan vardr. Ayrca tarafmzdan ilveler
ve ksaltmalar yaplmtr. Sadeletirilirken konuya sahip
klm, metin ynnden serbest davranlmtr. Bu sebeple
yeni bir aklama gibidir. Yaplan aklamalarn asl onlardan
alnan incilerdir.
Yine kitaptaki Abdulgan Nabls (ks)nin erhinden
yararlanld. Muhyiddin rb- Hazretleri (ks) ve Abdlkadir
Geylani (ks) Hazretlerinin salavt- erfelerinden baz alntlar
yaplarak zenginletirildi. Bunlar yannda gerekli aklayc
bilgilerde ilve edildi.
Salavt- erfe ve aklama ile Hz. Peygamber
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimiz en gzel ekilde
anlatlmaya ve tantlmaya allmtr.
Aklamadaki bilgiler bizim kendimizden bir katk
I
-Ahmet Ziyeddin Gmhnev (ks) Hazretlerinin btn bilinen tarikatlerin
ezkr ve evratlarn toplad ciltlik kitap.
NSZ
XV
olmayp hakkt membann anlaymza den ihsanlardr.
Yazmak ve aklamak haddimizi aan nispettedir.
Byk insanlarn haline ve makamna bizler elbette
ulaamayz. Fakat onlarn anlatmaya alt konular ve ilimler
hakkti itibari ile deime gstermez. Eer ki yanl bir reti
bir kalemden akarsa, bunu dzeltecek himmet ve kudretler,
byklere ihsan olmutur. Bizler itikadmz ehl-i snnetten
uzak tutmadktan sonra korkulacak durum da olmaz. Ameller
niyetlere gre tecelli eder.
Gayemiz, bu salavtn erhini okuyan insanda Hz.
Peygamber (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimize
ar bir sevgi olumas ve Onun mmeti olduu iin iftihar
edecei olmasdr.
Muhammed Mustafa (aleyhissalt vesselm ve ala
lih) Efendimiz, Seni ok seviyoruz. Bizi, Allah (cc)m
Sende ok seversin. Allah (cc)m, bu sevgi yzne bizi ve
ahiretimizi gzel kl.
.
** **
** **
**
** **
** **
**
**
**
** **
**
** **
**
SALT-I ME AIKLAMASI 17
**
** **
** **
** **
** ] [
** ! ! ! ** ]
[ ** ] [
** !
**
!

SALAT-I ME AIKLAMASI

Allah (cc)m, temiz, seilmi, sevgilin ve raz olduun
kulun Hz. Muhammed Mustafa (aleyhissalt vesselm ve ala
lih) Efendimize salt ve selm ederiz. Bu salavt- erfe
Hazreti eyh, rabbn ilim sahibi, arif-i billah, Abdsselm bn-i
Me (ks) tarafndan bizlere hediye edilmitir. O ncekiler ve
sonradan gelenler arasnda iftihar edilecek ve kermetleri ile
mehr sultandr. Kutuplar, ricl-i gayb ve evliylar srrn
takdis ederler.
I

1- RCAL- GAYB [ Bilinmeyen, gizli tasarruf eden evliyalar]
KUTB-UL AKTAB (mamet) (Gavs)
Kutb-l-aktab, alemin nizam ile alakalanan, bolluk-ktlk, salk-
hastalk, bar-sava, rzk, yamur ve benzeri olaylarla vazfeli klnan, rical-i
gaybdan yani herkesin tanmad Allah (cc) adam olup emrinde ler,
yediler, krklar... diye sylenen yine bu ilerle vazfeli seilmi insanlarn
bulunduu byk vellerdir. mamet, Raslllh (aleyhissalt vesselm ve
ala lihi) Efendimizin izinde yryen byklerimiz Ona uyarak nbvvet
makamnn derecelerini getikten sonra bir ka kiiye bu makam verilir.
Dierleri bu makam alamadklarndan ok eyden mahrum kalrlar.
KUTB-U RAD alemin iradna (doru yolu bulmasna) ve
hidayetine (saadete ve kurtulua ermesine) vesile klnan veli zat, mrit
demek olan kutb-i irat, mam- Rabbani (ks)nun da buyurduu gibi, alemin
irad ve hidayeti iin, feyizlerin gelmesine vasta olur. Kutb-i iradn her
zaman bulunmas lazm deildir. yle zamanlar olur ki, alem imandan ve
hidayetten bsbtn mahrm kalr.
Raslllh (aleyhissalt vesselm ve ala lihi) zamannn kutb-u
irad idi. Kutb-u irat ile btn insanlara iman ve hidayet gelmektedir. Fakat
kalbi bozuk olanlara gelen feyizler, dalalet (sapklk), ktlk haline dnerler.
20 SALT-I ME AIKLAMASI

Bu, eker hastasna verilen kymetli gdalarn, onun kannda zehir haline
dnmesine benzer, yahut safras bozuk olana tatlnn ac gelmesi gibidir.
Kutb-u irat, kamil ve mkemmil, yetimi ve yetitirebilen olup, ender
yetiir. Asrlardan, uzun yllardan sonra bir tane bulunursa, yine byk
nimettir. Her ey onunla nurlanr. Onun bir bak, kalp hastalklarn giderir.
Bir tevecch, beenilmeyen kt huylar silip sprr.
mam- Rabbani (ks), bu konuda unlar sylemektedir: Kemalat-
ferdiyyeye de sahip olan kutb-u irat, ok az bulunur. Asrlardan, ok uzun
zaman sonra, byle bir cevher dnyaya gelir. Kararm olan alem, onun
gelmesi ile aydnlanr. Onun iradnn ve hidayetinin nrlar, btn dnyaya
yaylr. Yer kresinin ortasndan ara kadar, herkese rt, hidayet, iman ve
marifet onun yolu ile gelir. Herkes ondan feyiz alr. Arada o olmadan kimse
bu nimete kavuamaz. Onun hidayetinin nrlar, bir okyanus gibi btn
dnyay sarmtr. O derya sanki buz tutmutur. Hi dalgalanmaz.O byk
zat tanyan ve seven bir kimse, onu dnrse, yahut o, bir kimseyi sever,
onun ykselmesini isterse, o kimsenin kalbinde, sanki bir pencere alr. Bu
yoldan, sevgisi ve ihlasna gre o deryadan, kalbi feyiz alr. Bunun gibi, bir
kimse, Allah (cc) zikrederse ve bu zat hi dnmezse mesela onu
tanmazsa, yine ondan feyiz alr. Fakat birincide feyiz daha byk olur. Onu
inkar eder, beenmezse, yahut o byk zat bu kimseye krlmsa, Allah (cc)
zikretse bile rd ve hidayete kavuamaz. Ona inanmamas veya onu incitmi
olmas, feyiz yolunu kapatr. O zat, bunun istifadesini istemi olsa bile, onun
zararn istemese bile, hidayete kavuamaz. Rd ve hidayet, var grnr ise
de, yoktur. Faydas ok azdr. O zata inanan ve sevenler, onu dnmeseler ve
Allah (cc) zikretmeseler bile, yalnz sevdikleri iin, rd ve hidayet nruna
kavuurlar.
KUTB-U EBDAL (Kutb-u Medar) (Hilafet) Byk alim mam-
Rabbani (ks)nun bildirdiine gre, Kutb-u ebdal veya kutb-u medar da
denilen bu zat her zaman bulunur. Peygamber (aleyhisselt vesselam ve ala
lihi) Efendimiz zamannda da vard. Fakat bunlara inziva (insanlar arasna
karmamak) lazmdr. Bunlar herkes tanmaz. Hatta bazlar, kendilerini bile
bilmezler. Yine mam- Rabbani (ks) Hazretleri buyuruyor ki: Kutb-u medar,
alemde, dnyada her eyin var olmas ve varlkta durabilmesi iin, feyiz
gelmesine vasta olur. Her eyin yaratlmas, rzklarn gnderilmesi, dertlerin,
belalarn giderilmesi, hastalarn iyi olmalar, bedenlerin afiyette olmas, kutb-
u ebdal da denen kutb-u medarn feyizleri ile olur. man sahibi olmak
hidayete kavumak, ibadet yapabilmek, gnahlara tvbe etmek ise kutb-u
iradn feyizleri ile olur. Kutb-u ebdaln (kutb-u medarn) her zamanda, her
asrda bulunmas lazmdr. Alemin ondan bo kalmas mmkn deildir.
nk alemin nizam ona bal klnmtr. Eer bu kutublardan biri giderse
(lrse), yerine bakas tayin edilir. rat kutbu byle deildir. nk, alemin
rd, hidayet ve imandan bo olduu zamanlar olur. Raslllh (aleyhissalt
vesselm ve ala lihi) zamannn irat kutbu iken ebdal kutbu ise Hazreti
mer (radiyallah anh) ile veys el-Karani (radiyallah anh) idiler. Hilafet
makam ise, Raslllh (aleyhissalt vesselm ve ala lihi) Efendimizin
izinde yryen ve Ona uyarak velayet makamnn derecelerini geen
byklerimizden bir ka kiiye bu makam verilir.
KUTB-U ARFN Ariflerin en mehru, yksek ilimler ve
marifetler sahibi, ariflerin ba olan zata kutb- arifin denir.
EVTAD Evliyadan (Allah'n sevdii kymetli kullarndan) ve rical-
l-gaybdan (aka bilinmeyen velilerden) mbarek drt zat vardr ki, byk
alim ve veli Molla Cami (ks)nun ifade ettiine gre bunlar, dnyann drt
tarafnda bulunurlar. Her biri bulunduu yerde dnyevi bakmdan huzur ve
rahatl salamakla vazifelidir. Evtaddan dnyann dou tarafnda bulunan
zatn ismi Abdlhayy, batdakinin ismi Abdlalim, kuzeydeki zatn ismi
Abdlmrid, gneydekinin ismi ise Abdlkadir'dir (radiyallah anhm).
Allah (cc)n veli kullarndan tannmayan, bilinmeyen ve gizli olan baz
mbarek kimseler daha vardr ki, eyhlislam Molla Cami (ks)nun
belirttiine gre, insanlarn imdatlarna yetiip, ilerinde dara dtkleri
zaman yardmc olan ve onlarn belalardan korunmasna sebep olan bu
insanlara nceba denilmektedir.
EBDAL nsanlara yardmda ve hizmette bulunan, halkn aka
bilmedii ve dnyann nizam (dzeni) ile vazifeli olup bunlardan biri vefat
edince, yerine baka bir veli bedel klndndan yani grevlendirildiinden ve
ok olduklarndan, bedelin oulu ebdal veya bdela kelimesi ile
tannmlardr. rat ehli yani insanlara doru yolu gsteren velilerden
olmayp, gzlerden sakl olan bu kimselerin saysnn yedi, krk veya yetmi
olduunu Seyyid erif Crcani ifade etmitir. Hilyet-l-Evliya'da zikredilen
bir hadis-i erifte bunlar hakknda yle buyrulmaktadr: mmetim arasnda
her zaman krk kii bulunur. Bunlarn kalpleri, brahim (aleyhisselam)n
kalbi gibidir. Allah (cc), onlar sebebi ile kullarndan belalar giderir. Bunlara
ebdal denir. Onlar bu dereceye namaz ve oru ile yetimediler.
Abdullah ibni Mes'd; Ya Reslullah! Ne ile bu dereceye
ulatlar? diye sorunca; Cmertlikle ve mslmanlara nasihat etmekle
yetitiler. buyurdu.

Bu salavt- erfe evliyullh katnda makbuldr.
Derleme gibi olmayp bizzat Allah (cc) tarafndan ihsan
edilmitir. Devaml okunan dualar arasnda nemli bir yere
sahiptir.
smail Hakk Bursev bu salavt- erfe hakknda bir
Trke aklama yazm ve bakalar da yazacaktr. Hepsi Fahri
Abdlkadir Geylani (ks) Hazretleri, Kutb-ul rat, Kutbul Aktab ve
Gavs grevlerini zerinde bulundurduundan te u ayam her velinin
boynu zerindedir. buyurdu. Orada bulunanlarn hepsi bu sz tasdik ettiler.
eyh Halifet-l Ekber anlatr: Ryamda Raslllh (aleyhissalt vesselm ve
ala lihi) grdm. Ya Raslllh! eyh Abdlkadir, ayam btn velilerin
boynu zerindedir, diyor ne buyurursunuz? diye sordum. Doru
sylemitir. O benim himayemde bir kutubdur, bu nasl olmasn?
Hlsa: Allah (cc) dostlarn sevenlerin, en byk iddias olan
benim eyhim gavstr sz o kadar ok kullanlr ki, bu vg
Peygamberimiz (aleyhissalt vesselm) e olan sevgiyi geer. Bykln
anlatmaya altmz Peygamber (aleyhisselt vesselam ve ala lihi)
Efendimiz yannda yok gibi olan bu kiilere verilen duruma aklk
getirmeye altk. nk genellikle bu syleyiler tarikat ehlinde mridine
vefa snfndan olan szlerdendir. Bu ifadeler de her sohbetin ana
konularndandr.
Bykler bu meseleye, Her mridin kendi eyhini Kutb-ul
Aktab grmesi o, mridin hakkdr. Ama baka meayh kk grmesi
onun hakk deildir. ayet kendi mridi Kutb-ul Aktab olmasa da
mridin ihls sebebiyle zamann kutbu o mridin eyhi suretine girer ve
o mridin ruhuna hizmet eder diye aklk getirdiler.
Bylece mrit kapsn tansn, ihlsla balansn, manasn iaret
etmilerdir. Kald ki, Gavs Geylani (ks), ah- Nakibent (ks) Efendimiz
Ahmed er-Rufai (ks), Husammeddin Uaki (ks) Mevlna Halid Badd (ks)
gibi tarikat pirlerinin ve (byk) kummeliyn evliyalarn, ruhaniyyette
mutasarrf olduu bilinen bir vakadr. Bu konuda en ak ve itiraz olmadan
konuulan byklerden biri Abdlkadir Geylni (ks) Hazretleridir.
ki alemde tasarruf ehlidir ruh-u veli
Deme kim mrdedir bundan nice derman ola
Ruh imir-i Hdadr ten glaf olmu ona
Dahi ala kr eder bir t ki ryan ola.

lem (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimize olan
sevginin ifadesinden baka bir ey olmayacaktr.
Bu salavt- aklamaya teebbs etmek aciz kullarn bir
kr deildir.
Biliyoruz ki, bu aklama ile insanlarn gnlleri keif
ve feyz bahelerine ulaacaktr. Bu bize ve okuyanlar iin de,
rahmet vesilesi olacaktr.
Hz. Peygamber (aleyhissalt vesselm ve ala lih)
Efendimiz buyurdu ki;
:
Vallahi, senin hidayetinle bir tek kiiye hidayet
verilmesi, senin iin kymetli develerden mteekkil
srlerden daha hayrldr.
Bir insann kurtuluuna sebep olmak, srlerce develerin
sahibi olmaktan daha fazla kr sebebidir.
Halkn aznda salvatlar sayszdr. Mahlktn
anlay, yaratl gerei ve Hz. Peygamber (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimize olan ball ile du ve
niyaznda bir kuvvet ve tesirler bulunur.
Yaratl Hz. Peygamber (aleyhissalt vesselm ve ala
lih) Efendimize bal bir olgudur. leride bu konu gelecektir.
nsan bu tesirler erevesinde btn halleri ve fiilleri ile etki
altndadr. Bu nisbetiyle de hayatn dzenler. Bu alma ile
kazanlan bir ey olmayp Allah (cc)n bir kaderidir. Ameller
almalar ile elde edilse de, faziletler Allah (cc)n karlksz
bir ihsandr. Bu yorum gtrmeyen meseleler arasndadr.
Sadettin Hamev (ks) Hazretleri buyurdular ki; On iki
bin salavt- erfe tespit edilmitir. Bir ksm Hz.
Muhammed Mustafa (aleyhissalt vesselm ve ala lih)
Efendimiz tarafndan mmetine retilmi, dier ksmlar
ise; ar- lnn eteklerine yazlm ve evliyullha ilham ve
keif yolu bildirilmitir.

On iki bin salavt- erfenin srrndaki iaret, insann
kalbine inen ilhi feyizlerin ve zevklerin mertebeleriyle ilgilidir.
Bu ise insanda on bir mertebeden gelir. Feyiz, insana Allah (cc)
tarafndan inerken;
Levhkalemarkrsyedi sem = 11
Bu toplam Zat- ehadiyyet-e [Allah (cc)a] itibar ile
adet on iki olur. Her mertebede 1001 Esm (isimler) vardr. Her
mertebedeki bu isimlere bal birer salavt- erfe dnlrse
on iki binin srr aa kar. Hakkt- Muhammediye
I
, on iki
bin isimle ve sureti ile tecelli etmektedir. Mertebelere ve
hakktlere gre farkllk gsterir. Bu ise yaratlmlar zerinde
bir mecbri gerektir. Mahlukat hangi ismin veya isimlerin
etkisi altnda ise, ona gre Hz. Muhammed Mustafa
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimize o salavt-
erfeyi okuma kudretine haiz olur.
Bir baka ynden ise; . on iki harf olduu gibi,
. da on iki harfdir. Her harfin karlna bin adet
salavt taksim olundu. Bu sebepten dolay insan; nefis, kalp,
ruh, sr, hafi, ahfa ve natka gibi menzillerde bulur
II
. nsn-
kmil bu makamlar gemitir. nsn- kmil bir isim gibi
sylenildiinde, saylan mertebelerin tecellisi aa kar.
Kurn- Kerimde;
I
lk belirtide var olan ve btn varln esas olan zattr. Buna sm-i zmda
denir. Hz. Peygamber (aleyhissalt vesselm) Efendimizde yaratklar,
yaratlmadan var olan hakkttir.
II
- Tasavvufta insann vcudunda ve ilerleyiinde grecei makamlardr.
Srasyla bir sonraki daha feyizli ve nurlu olmas ile ykseli gsterir. Her
makam bir ncekinden srl ve gizlidir. Bunlar tasavvuf kitaplarn da izh
ok yazlsa da hala zme kavumam olgulardr.

Rabbin katndaki bir gn, sizin sayacaklarnzdan
(yani insanlarn kulland yl hesabna gre) bir yl gibidir
I

(Hac 47) buyrulduu zere, hakiktler sretler zerine, manalar
ise lafzlara gre genitir.
Hakktler, suretlerden genitir. Hikmet ehli, bir
hakkte ikinci, nc vb. manalar verirler. Lafzlardaki
rumuzlar aa karrlar da hayran kalrsn. Hayr ehli de, bu
srlar kabul etmekte ok daha isteklidir. Bunun benzeri u
olabilir. Bir iek iin air bin mana retir. Bunun sonunu da
getiremez. Hakikt bir iken, suret geici ve izfi olduundan
elbiseler gibidir. Suret insann elbise deitirdii gibi deiir
durur. Bylece suret hakkt yannda basit kalr. Sfatlar sureti
temsil ederken, hakkt zt- temsil ettiinden kuvvetli ve temel
edir. Mesela zaman bir birim iken gelecekten gemie
baknca eitli ekilde grntler verir.
Gnl manalar anlama kabiliyeti ile dolu olursa, bir
harfe bin mna, bir kelimeye bir ktphane dolusu mna
verirde, gnl bu hususta bir yorgunluk duymaz.

I
-Cinlerin bir yl, insanlarn yl hesabna gre 70 000 yldr. Onun iin
falclarn gemile ilgili kehnetlerde isabet etmeleri kolay olur. Allah (cc)
katnda zaman ise yok ile e deerdedir. Bu belirtilen zaman meleklerin
kullandklar yl hesabdr. Mesela ahirette sonsuzluk ile belirtilen sz zaman
olgusunun kullar tarafndan yitirilmesi demek olur. Bu anadan doma krn,
grmenin ne demek olduunu anlayamamasna benzer. nk grmeyi
bilmeyen kii, duyunun manasn zihninde oluturamaz. Bu olgu anadan
doma krde olgu olmaz. Zaman ahiret boyutunda kaybolup gider. lmn
ko eklinde ahirette kurban edilmesi de fennn yani yok olmann
kaldrlmasdr. lm zamana ball en kuvvetli fiildir. lm zamansz
anlatamayz. lmsz olmak demek zaman da yaamayan demektir.

**
Allah (cc)m srlarn kendisinden fkrd Hz.
Efendimize salt et.
Allah (cc)m saltn yaratl ve ilhi srlar kendisinde
toplayan ve Ondan leme dalan Hz. Peygamber (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimize yap. nk O, ilahi srlarn
sahibidir. Zat- ilhinin muhtabdr.
Nrni kalem harflerini yazmak iin muhta olduu,
kelimelerin ancak Onunla manaya geldii Fahr-i lem
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimize salt olsun.
O besmeledeki noktann toplad srlarn hepsi Odur,
kinattaki ilerin olmas iin sylenen deki noktann da
kendisidir. Besmeledeki noktann yorumlar ok yaplmasna
ramen deki noktann izhat fazla bildirilmemitir. Besmele
kinatn devamna sebep iken deki nokta varlna sebeptir.
nk irde-i kllinin, yani Allah (cc)n irdesinin varlklar
st murad ile alemler takdir edilmitir. Bu noktalarn her ikisi
de Hz. Peygamber (aleyhissalt vesselm ve ala lih)
Efendimizdir. nk Allah (cc)n Peygamber (aleyhissalt
vesselm ala lih) Efendimizle olan mnasebetini beeri
olgularla anlamak mmkn deildir. Ak ile sevgilisi
arasndaki mnasebetin yorumlar zerine nice diller
dklmtr. Fakat sonu udur denecek bir eye
varlamamtr.
Fazilet hazinesinin de sahibi Peygamber (aleyhissalat
vesselm ala lih) Efendimizdir. O bu hazineyi mahlkta ve
isteyenlere kabiliyeti miktarnca veren, lemlere rahmet olarak
geldi.
Genellikle dualarn banda gelir. nk btn
isimlerin manalarnn topland isimdir. Allah (cc)n btn
isimleri ile istiyorum demektir. Bu sz ile isteklerin istenmesi,
sm-i zam (en byk isim) ile istemek demektir. sm-i zam
I

I
- sm-i zam En byk isim demektir. sm-i zam vcudun zikridir. Lisan
ile yaplamaz. Btn vcuttan gelen bir sestir. Bunun zikri yapana ar gelir.
Yani zikir zerrelerden karak yaplr. Aada baz isimler gelecektir.
Hangisinin sm-i zam olduunu tayin etmekte ok zordur.
Allah (cc)n isimleri hakknda en byk ifadesi ile isimlerde
derecelendirmek yanl olabilir. Gerekte Allah (cc)n btn isimleri
byktr. yle ise bu ifde niin kullanld sorusu aklna gelebilir. Bu ifde
aslnda rivayetler incelendiinde ayn isimde birlemez. Deiik ifadeler
olmas ismin, bir isim olmad ve zamanla ve insanlarda farkllklar
gstermektedir.
Allah (cc) tan baka eylerden yz evirerek, tam bir ihlsla
zikredilen her isim, sm-i zamdr, zira harflerin birbirine kar farkl bir
erefi yoktur.
Fakat btn isimler sm-i zmn erevesi iinde sakldr. yle
ki, Ulv ve sfl (dnya) alemde Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala
lih)e muhta olmayan bir nesne olmadna gre, Hakkt- Muhammediye
ve sm-i zm birdir.
Hakkt- Muhammediye de nsan- kamilde tecelli eder. nsan-
kamil ise, bulunduu zamanda sm-i zam grmede kullanacan aynadr.
Eer bu aynay bulamazsan bu isme ulaamazsn. nsn Kmili idrak etmek,
sm-i zam-n grnd yer olarak bilmek demektir.
Hz. Aie radiyallahu anh ile Efendimiz (aleyhissalt vesselam ve
ala lih) arasndaki olan konuma ok eyleri aklar.
Fahri Alem Muhammed Mustafa (aleyhissalat vesselam ve ala
lihi) Efendimiz bir gn yle yalvardlar:
Allah (cc) m! Ben, senin pak, gzel, mbarek ve yce katnda en
sevimli olan, onunla dua edildii taktirde hemen icabet ettiin, onunla senden
istenince hemen verdiin, onunla rahmetin talep edilince rahmetini
esirgemediin, onunla kurtulu talep edilince kurtulu verdiin isminle
senden istiyorum.

Baka bir gn Efendimiz (aleyhissalt vesselam ve ala lih) Hz.
Aie radiyallahu anhya E y Aie! Kendisiyle dua edildii taktirde icabet
ettii ismi, Allah (cc) n bana gsterdiini sen biliyor musun? diye sordu.
Hz. Aie radiyallahu anh der ki: Ben: Ey Allah (cc) n Resl!
Annem babam sana feda olsun, onu bana da ret! dedim.
Ey Aie onu sana retmem uygun dmez! buyurdu. Bu cevap
zerine ben de oradan uzaklap bir mddet tek ba ma oturdum. Sonra
kalkp, ban ptm ve: Ey Allah (cc) n Resul! Onu bana ret diye
ricada bulundum.
O yine: Onu sana retmem uygun olmaz, Ey Aie! Onunla senin
dnyev bir ey talep etmen uygunsuz olur buyurdu.
Hz. Aie radiyallahu anh devamla der ki: Ben de kalkp abdest
aldm, sonra iki rekat namaz kldm, sonra: Allah (cc)m! Sana Allah (cc)
isminle dua ediyorum. Sana Rahmn isminle dua ediyorum. Sana Birrur-
rahm isminle dua ediyorum. Sana bildiim ve bilmediim gzel isimlerinin
hepsiyle dua ediyorum. Beni mafiret et, rahmet eyle diye dua ettim.
Hz. Aie radiyallahu anh devamla der ki: Bu duam zerine
Peygamber (aleyhisselt vesselam ve ala lihi) Efendimiz gld ve: sm-i
zam, senin yapt n u duann iinde geti buyurdu.
Efendimiz (aleyhissalt vesselam ve ala lih) hangi ismin sm-i
zam olduunu kesinlikle belirtmemitir. Fakat iaretler buyurarak ismin
doland ereveyi biz acizlere beyan etmitir.
Allah (cc), el-Hayyul-Kayym, La ilahe illallah, er-
Rahmanur-Rahim, Allahur-Rahmanur Rahm, Allahu la ilahe illa
huvel-Hayyul-Kayyum,L ilahe illa hvel-Hayyul-Kayyum,
Rabb, Allahu l ilahe ill hvel-Ahads-Samedllez lem yelid ve
lem yled ve lem yekn leh kfven ahad, el-Hannnul-Mennnu
Bedus-Semvat vel-ard zl-Celli vel-ikram el-Hayyul-Kayyum...
sm-i zam burada bulunmayan isimlerden de olabilir. Lakin
hepsinde Allah kelimesi mevcuttur. Bu durumdan hareketle sm-i zam n
Allah lafz olduuna grlerin ynelmesi vardr. nk bu isim sfat
olmayp, zat isimidir. Btn isimleri ve sfatlar kendinde toplamtr.
Bize gre her ahsn sm-i zam farkldr. nk byle olmas
daha uygundur. nsan yaratl ynnden mkemmel yaratlmtr. Fakat bu
mkemmelliin harekete gemesi her insanda ayn merkezden olmaz. nk
terbiye edilebilecek vasfta olan insanolu, ayn terbiye yolu ile terbiye
olmad gibi, hepsi ayn manev makamda olmad kesindir. Senin iin
uygun olan biz syleyebiliriz. Fakat sen kendin bulursan bu isimle tasarruf
ile dua edilirse ret olmaz ve istenilen ey onunla verilir. Ayrca
Hasan Basr (radiyallah anh) bu lafz, btn dualarn
toplamdr buyurdu
Allah (cc)tan istemektir. Hz. Peygamber
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimize salt etmek
dus; Allah (cc)n peygambere ikrm ve nimetini artrmas,
meleklerin rahmet ve istifr etmesi, kullarn ise Fahr-i lem
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimizi sebep klarak
kendine dua etmesidir. Allah (cc)n Fahr-i lem (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimize ikrm, erefinin
ziyadelemesi ile (aleyhissalt vesselm ve ala lih)
Efendimizin kullara vesile olmas ve Allah (cc)a yaknln
artmasna sebep olmasdr.
Dualar Peygamber (aleyhissalat vesselm ve ala lih)
Efendimizle kabul edilir. Dualarn ba ve sonu salavt- erfe
olursa kabul edilen dua yaptn kabul etmelidir.
Dua fakirlerin amirlere hediyesi gibidir. Mesela dilenci
dua ile ister ve menfaati zerine eker. Namazn sonundaki
salt, baka duaya gerek braktrmaz. Kim namaznda salavt-
erfe okumazsa, namaz kabul edilmedii gibi, ret edilir.
Namazda salavt- erfenin farz olduu mezhepler vardr.
Namaz klndktan sonrada arifler on bir kere salavt-
erfe getirirler. Aksi takdirde Allah (cc)tan feyz alamazlar.
Niin Hz. Peygamber (aleyhissalt vesselm ve ala lih)
Efendimize salavt getirilmesin; nk ruhu ilk kll-i ruh olan
edebilirsin. nk Allah (cc) sevdiklerine bu ismi balar. Balad
zamanda Allah (cc)n ilerine karmamaya ve dnya nimetlerine rabet
etmediin zaman olur ki, o zamanda istek diye bir eyde sende kalmam olur.
O zamanda bilmek ve bilmemek sende ayn eyler olmutur.


akl- evvelden
I
flenmitir. Bu cihetten ne kadar salavt
getirirsen, kendi zn o kadar ihya etmi olursun. Fakat
insanlar bu srdan gaflet ederler. Salavt ile kul Allah (cc)a
ibadette yaknlk salar. Yaknln artmas ise, Fahr-i lem
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimizin yksek
makamna tevessl etmek iledir. Allah (cc)n (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimize salt ise, her eyi geer ve
hibir eye muhta olmaz. Kulun salt ise, Allah (cc)n
rzasna ulamak iindir. Salt kaps ile, Allah (cc)a kavumak
ve hayr kaplarn amak demektir. Bu ekilde kermetler
meydana gelir. Salavt- erfe getirenlerin yaknlamas byk
eydir. Sevenlerin sdkna almet, vuslat isteyenlere snaktr.
Bir insann salt etmesi Fahr-i lem (aleyhissalt vesselm
ve ala lih) Efendimizin ona salt etmesidir. nsan ise,
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimizin adnn
sretidir. Muhammed ismindeki mim, insann badr.
Kullarn Peygamber (aleyhissalat vesselm ve ala lih)
Efendimize salavt getirmesi gereklidir. Geerli olan bu hkm
Adem (as)dan kyamete kadar devam etmektedir. Adem (as)a
konutuu zamandan beri ocuklarna verilen bir emirdir.
Fakat Allah (cc)tan baka hibir ey Fahr-i lem
Efendimize hakkyla da salt edemez. Allah (cc)n salt zat-
ve fiilleri vastaya muhta olmamakszn olur. Zuhur eden
eyler, keiflerin hepsi Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala
lih)in sebebiyledir. Kfrn karanl Efendimiz (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) ile yok olur. Allah (cc) bir kimseye iman
verecekse bir rty kaldrr gibi karanln kaldrr. Fahr-i
lem (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimiz ise
rtnn kalkmasna sebeptir.
I
- lk yaratlan varlk, Hakkat- Muhammediye, insandaki akl; manalarna
gelir
Yaratln evveli Rh-i Muhammed, sonu ise
insniyetin yaratldr. Yani btn kintn yaratlnn
balangc ve kk Fahr-i lem Muhammed Mustafa
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimizdir.
Kinattan kast, ruhlar ve cisimlerdir. Ruhlar ve
cisimlerin hepsi, bir hakkti ve srr bnyesinde tar. Eya,
isimleri ve sfatlar yznden farkllar. nk lemin
vcudunda yani bireylerinde zellik olarak vardr. lem her
trl vasflar ile Fahr-i lem (aleyhissalt vesselm ve ala
lih) Efendimizden intiar etmitir. Hz. Peygamber
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimiz yaratlta da
rhan yn ile her eyden ncedir. Rhni ve cismn cihetlerin
z ve geldii yerdir. Nitekim hads-i erifte gelir,Allah (cc)
nce benim ruhumu yaratt.
Ne kadar esrr- rhni varsa, hepsi Hz. Peygamber
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimizin
rhniyetinden ayrld. Peygamberlerin ve evliylarn ve dier
insanlarn ruhlar da, Ondan ayrlan tli unsurlardr. Onun iin
buyurdu ki, Ben peygamber iken, Adem (as) amur ve su
iinde idi. Yani yaratl itibr ile sonra gelmi olsa bile Hz.
Peygamber (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimiz
mahlkattan nce yaratlmtr. Onun peygamberlik srlar,
fiilleri ve dier halleri Allah (cc) n koyduu esslara gre vakti
gelince tecelli etmitir. Grnte mbrek vcutlar sonradan
gelmi olsa da. Hz. Peygamber (aleyhissalt vesselm ve ala
lih) Efendimiz Biz sonradan gelmi, gemileriz
buyurdular. Zira ar- ldan nce cism-i klli vardr. Buna
heyla-i klli
I
derler ki, cmle feleklerin, unsurlarn ve
doularn mayasdr. Fahr-i lem Muhammed Mustafa
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimizin ruhniyeti
I
-Hakkat aleminde bulunmayan eylerin hepsi; hayali. Eyann ve olaylarn,
mphem ve eksik idrk edilmesidir.

cisimler lemine gre ncelik tamakla cism-i klli sureti ile
tayin olmutur. Bu itibrla cihet-i cismniyeleri dahi btn
mahlkattan nce oldu. Buna gre ar ve arn kaplad takdir
edilen cisimlerin srlar, Fahr-i lem (aleyhissalt vesselm ve
ala lih) Efendimizin cisimlerinden kt. Bunun zerine Fahr-i
lem (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimiz kendine
mahsus unsurlar ile ncelik sahibi oldu. Kaintn yaratl bu
hakkat zere tamam oldu.
Zir mbrek ruhlar ruh-u cm olduu gibi, cisimleri
de cism-i kmil idi. Yaratlmlardan ve dier peygamberlerden
Onun emil-i ve hilye-i eriflerini
I
derleyecek, toplayacak,
kemline ulaacak ve tamamlayacak biri gelmedi ve
gelmeyecektir.
Fakat onun arkadalar Fahri lem (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimizin zelliklerinden bir ksmn
almlar ve nisbetini devam ettirmilerdir. Mesela drt halife
Hz. Ebbekir Sddk, Hz. mer Fruk, Hz. Osman Zin-nreyn
ve Hazreti Ali (radiyallah anhm) Efendilerimiz ayr ayr
srlardan bir sr tamlardr.
Hz. Ebbekir Sddk (radiyallh anh) Peygamber
(aleyhissalat vesselm ve ala lih) Efendimizin arkasnda
cemaat olarak uyduu en byk insan, Hz. mer Fruk
(radiyallah anh) tebliin zor gnlerinde desteine muhta
olduu insan, Hz. Osman Zin-nreyn (radiyallh anh) nc
bir kzm olsa Ona yine verirdim dedii gzde damat ve
zenginliini peygambere ikrm eden zamann en byk
aristokrat Hazreti Ali (kerremallah veche) Efendimiz ise
hicrette emanetleri yerine teslim etmek iin lm deinde
huzur uykusuna yatrd ve savalarda dmana korku sald
en byk kahraman.
I
- Hz. Peygamber (aleyhissalt vesselm) Efendimizin ekli, vasflar,
huylar, ahlak, tavrlar ve davranlar.
Fakat Hazreti Ali (kerremallah veche) Efendimiz ilm-
i ledn srlarnn kayna olduundan bugn hala ilgi oda
olmaktadr. nk dnyev ilerin hakktlerini oluturan bu
ilim hala insanlar kendine cezp eder. Hz. mer Fruk
(radiyallh anh), Hazreti Ali (kerremallah veche)nin
bulunmad topluluk iinde mkl bir mesele kmasndan
Allah (cc)a snrm demitir.
Tasavvuf alana girdii iin Hazreti Ali (kerremallah
veche) Efendimiz zerine ok eyler yazmak gerekir. Ksaca
ahsiyeti hakknda unlar syleyebiliriz.
Cabir bin Abdullah el-Ensari (r.anh)den naklen,
Peygamber (aleyhissalat vesselm ve ala lih) Efendimiz
yle buyurdu :
"Allah (cc), her peygamberin zrriyetini kendi
sulbnden kld, benim zrriyetimi ise Ali'nin sulbnden kld"
Tirmizi bn-i mer (r.anh) den yle rivayet etti.
Peygamber (aleyhissalat vesselm ve ala lih) Efendimiz
ashab birbirine karde yapt. Hazreti Ali (kerremallah veche)
Efendimiz gzleri yal olarak Fahri lem (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimize geldi ve yle dedi. Ya
Rasulllah, ashab birbirine karde yapmsn, beni kimseye
karde yapmadnz! Peygamber (aleyhissalat vesselm ve ala
lih) Efendimiz Ya Ali (kerremallah veche), dnya ve
ahirette sen benim kardeimsin dedi.(Tirmizi)
Hazreti Ali (kerremallah veche) Efendimiz olaylar
karsnda Peygamber (aleyhissalat vesselm ve ala lih)
Efendimizin Ya Ali, sen Kbe durumundasn. Sana
gelirler, sen gitmezsin. Bu kavim eer sana gelip de bir ii
teslim ederlerse kabul et. Gelmezlerse sen ileriye varma
emrine itaat ederek yaamtr.
Sonradan gelecek insanlar sevgilerinde arla
kaacaklarn bildiinden kabrini bile oullarna saklamalarn
emretmitir. nk Hazreti Ali (kerremallah veche) Efendimiz
varln Peygamber (aleyhissalat vesselm ve ala lih)

Efendimize borlu olduunu ok iyi biliyordu. Halifelik
srasn bile en sona brakt ki, Fahri lem (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimizin arkadalarnn kymetleri
dier insanlara ulasn iindi. Ayrca Hazreti Ali (kerremallah
veche) Efendimiz Peygamber (aleyhissalat vesselm ve ala
lih) Efendimizin vefatndan sonra doabilecek fitneyi daha
ileriki yllara ekerek Fahri lem (aleyhissalt vesselm ve ala
lih) Efendimizin dnyay terk ediinin acs yanna ikinci bir
acy mmete yaatmad. O fitne dnemlerinde ki ar yk
tayacak kii idi. O gelecekle ilgili haberleri bilen ender
sahabelerdendi
I
. Mslmanlarn dinleri tamamlanm olmasna
ramen, sosyallemeleri ve devletleme temellerinde Onun
sabr ve sonsuz ilmi kaynak olmutur. Bu mmete ihsan edilmi
byk nimetlerdendir.
Fakat uras da unutulmamaldr ki, siyas hayat iinde
I

-Hamd,bizi dalaletten hidayete sevk eden ve bu yolu seenedir. Salat ve
selam kesintisiz, bizlerden kadri ve kymeti yce olan Nebinin zerine
olsun.Kyamete yakn gnderilen Hz. Muhammede (sav) ikram layktr.O
iyilik hazinesi,cmertlik denizidir. Huda'nn nurudur. Vasfta Efendi, sfatta
kamil, nuru zat ndandr, bakanlarndan deildir. O nun nuruyla Levh-i
Mahfuz'da satrlar parldar. Bize bu haber geldi. O her eye muttali olduu
halde, bilinmeyeni bildii halde hakkna tecavz etmez ve etmemitir. Her
eyin sahibi Ona dostum dedi; Onu, Onunla anlatt. Srlar, Ona anlatt. Bir
sz sakladysa edebindendir.Onun gsnde toplanan ilim gelmi, ve
gelecein ilmidir.Ver sahibine bu sfatla kim kyas edilebilir. Bu bendeki
olan Onun feyiz deryasndan avuladklarmdr. Kudret ve zengin Mevlamz
affna ulaan? Kulu'na sarlarak bu szleri sylyorum.
Peygamberimiz Allah'n bize olan nimetlerini mjdeledi, sonra Ey
merhametlilerin en merhametlisi Ehli Beytimin gnahlarn af eyle, tkenmez
ilim ve amel ihsan et, ebedi merhamet et, buyurdu. Ey benden ince meseleleri
soran ilmi lednni bana mirastr. Dilersen gemi zamanlar sor, dilersen
gelecek zamanlar sor. Gemi ve gelecek benim yanmda aikardr. Onlarn
srlarn ancak ben aa karrm. Bu sz ak bir delildir. (Kasde-i Ercze;
Hazreti Ali (kerremallah veche))

olan insanlarn dinleri ile ilgili halleri yneticilikleri ile
eletirilmemelidir. nk siyaset Hak yolunun gerei olmayan
ileri insanlara yaptrmtr. Bu sebeple Hazreti Ali
(kerremallah veche) Efendimiz ok sknt ekmitir. O eit
veya birbirine yakn seviyedeki insanlarn dengelerini
salayan kii olmutur. Gnllerin dnya istekleri ve itihatlar
ile kart anda, dinin ycelii ile nefislerin birbirine
aktnda ancak ilmin kaps Hazreti Ali (kerremallah
veche) Efendimiz tarafndan sakinletirildi. Bu Allah (cc)n
mmeti Muhammede (aleyhissalt vesselm ve ala lih) bir
ikramdr.
I

Konumuza dnelim;
Kurn- Kerimde; . Musavvir
ve mukaddir olanlarn en gzeli olan Allah (cc) pek
mbrektir.(Mminn, 14) buyruldu. Bu ayetin tecellisi Hz.
Peygamber (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimizdir.
Allah (cc)`n zat dahi Fahri lem (aleyhissalt vesselm ve
ala lih) Efendimizin yaratlna hayrandr.
Efendimiz sret ve srlar toplayc ve hakkatine balang
olduu gibi, ilh leme de zat, sfat ve eflin zrriyetine ess
ve kemlatlarn hepsine mazhr oldu.
Bakalar yani melekler, peygamberler, evliyalar ve
insanlar hakkatlerin srlarna Fahr-i lem (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimiz ile kavutular.
Hakkatlerin neticelerini suretini de Fahr-i lem
I
- Bedzzaman Sad Nurs (ks) nin eytandan snr gibi siyasetten snmas
snmas bu eyden olsa gerektir.


Efendimizin cemliyetinde grdler.

Kim grd cemli esrr
Gelmedi, Muhammed rbi
O vcud-u eriftir, Hfi
Knt Kenzin zrriyetinin sebebi

lhi srlarn kitaplar tr.
a-fk Kitab [ D alemlerin ]
b-Enfs Kitab [ Gayb alemlerinin ve batn mhedelerin )
c-Kurn- Kerim
Bu kitabn asl da Hakyk- Rahmet Kitab
I
dr.
Allah (cc)n gnderdii drt ilh kitapta bunlara iaret
eder. Arif-i billah olanlar tertip zere bu kitaplar okurlar ve
hakkatlerine kavuur, bilgi sahibi olurlar.
Srlarn kt ve topland yer Kurn- Kerim iken
salavt- erfeyi yazan Fahr-i lem Muhammed Mustafa
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimizi kabul etmesine
sebep nedir? diye sorarsan u cevab vermek gerekir.
Kurn- Kerim zahiri itibr ile szdr. Hz. Muhammed
Mustafa (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimiz ise
zahiri itibar ile fiildir. Sz ise fiil zerine baldr.
Kurn- Kerimde; Onu
Senin kalbin zerine Rh-ul Emin indirdi. (uara 193.194)
buyruldu. Yani Hz. Peygamber (aleyhissalt vesselm ve ala
lih) Efendimiz Kurn- Kerimin nzul ettii yerdir. Eer bu
kalp olmasa idi, Kurn- Kerimin srlar bilinmezdi. Bundan
dolay srlarn kt yer olmak Fahr-i lem (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimize layk oldu. te bunun gibi,
I
-Rahmet-i ilhinin gizli mahiyetleri ve srlarn tayan kitabdr.
Kurn- Kerime bakan, Fahr-i lem Muhammed Mustafa
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimizin yzne
bakmtr. Akside byledir. Yani (aleyhissalt vesselm ve
ala lih) Efendimize bakanda, Kurn- Kerime
bakmtr.
Bu makamda kalp, hviyet
I
ile bir oldu. Fahr-i lem
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimizden dalan esrar
aslnda enfs, fak ve hakkatteki hviyet-i haktr. Gizli ve ak
her eyden hviyet kazanacak eyann da srr Fahr-i lem
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimizdir.
Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala lih)
kulluu, rabbl ve mahlkt her eyi bnyesinde
toplamtr. Vcud-u lhiyeye ml var iken Fahr-i
lem (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimiz zatn
kulluk makmnda tutard. Kulluuna da hibir mahluk
eriemedi. Beerin ihtiyalarndan korunmu idi.
Gz Allah (cc)n varlndan ayrlmaz iken yinede
haddini amaz, baka alemlere iltifat etmez ve
kibirlenmezdi. Bu srra istinaden Fahr-i lem (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimiz;
Rabbim tarafndan doyurulurum buyurur, gnlerce a
durur; benim gzm uyur, kalbim uyumaz buyurur geceleri
devaml ibadet ederdi. Bu normal insanlara uygun bir ey
deildir.

I

Uluhiyyetin hakkati, zatn mertebelerini temsil eden makamdr.


**
Nurlarn kendisinden infilak ettii Hz. Muhammed
Mustafa (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimize
salt et.
O, beyaz incidir. Fakat krmz yakutlar ve elmaslar
Ondan kar.
Nur olarak bilinen eyalarn nurlar (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimiz den zuhur etti. Gne, ay,
yldzlar ve dier nur saan mahlkt [ruhun nuru, kuvvetin
nuru, akln nuru, imnn nuru, Kurn- Kerimin nuru, tecelli
nurlar] nurlarn ondan aldlar. Fahr-i lem (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimiz, Allah (cc) en nce benim
nrumu yaratt buyurdu.
Kurn- Kerimde; . phe yok ki,
size Allah (cc) tarafndan bir nur gelmitir. ( Mide 15 )
Allah (cc) kendine Nr ismini verdii gibi
I
, Hz.
Peygamber (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimiz en
nce yaratlan nur olmak nedeni ile Nr u layk grd.
Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Allah
(cc)n nuru olduu gibi, hem ncelii ve zellikleri tamdr. Bu
nedenle yaratlmlarn en faziletlisi oldu. nk nurlarn
asl ve tm Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala lih)dir.
Bu nur btn nurlardan daha gzeldir. Yusuf (as)n gzellii,
Fahr-i lem (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimizin
cemlinden domutur. Ar bnyesinde tad cisimler ve
nurlar ile Hz. Peygamber (aleyhissalt vesselm ve ala lih)
Efendimizden yaratlm ve Onunla bek bulmutur.
I

Allah (cc) yerin ve gklerin nrudur. ( Nur 35)

Fahr-i lem (aleyhissalt vesselm ve ala lih)
Efendimiz dier eyler gibi yaratln mertebelerinden
inerken nurunu kaybetmedi. Ar ise sahip olduu nurlar Hz.
Peygamber (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimizden
emnet alarak durur. Yoksa hariten nrniyeti yoktur.
Efendimize Kurn- Kerimde ( Ahzb 46 )
Nurlar saan kandil buyruldu. Bu nur eyann aslnda olan
hakkt nurlarnn bilinmesine sebep olur. Efendimiz
(aleyhissalt vesselm ve ala lih)in nuru aydnlatt halde
dier kandiller gibi eksilme gstermez ve lesi de kesilmez.
mmetin alimlerine ve beeriyet lemine verilen erit
ilimleri, tarikt kazanlar, mrifet nurlar ve hakkt srlar bu
kandilden datlr. Her taraftan aydnlatma zellii de vardr.
Hz. Peygamber (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimiz
Allah (cc) beni nr kld buyurdular. Bu
nurdan dolay namazda arka tarafm grrm diye
buyurarak, alt yn grdn mmetine haber verdiler.
nk birdir yannda btn cihetler
Her yandan grrsn kaint
Sen-i gren grr cihann her yerinde
stersen srr, nk O nurdan yaratld
Efendimizin hakktinde iki nur, yani Nbvvet ve velyet
nurlar vardr.
Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala lih) bu
alemden ayrldktan sonra zahire (dnya) bal olan nbvvet
nurlarn slmn znde, velyeti Hazreti Ali (kerremallah
veche) Efendimizde brakt. Nbvveti, velyeti, eriat ve nuru
bak olduu iin baka bir peygamber gelmeyecektir. nk

Hz. Muhammed Mustafa (aleyhissalt vesselm ve ala
lih) Efendimiz (bizlerin anlayna smayacak ekilde)
lmemitir.
Velyet nurlar, btn nbvvettir. Hazreti Ali
(kerremallah veche) Efendimiz ve ehl-i beyt ile bugne kadar
devam etmitir. Bu nbvvet Peygamber (aleyhissalat
vesselm ve ala lih) Efendimizin er-i nbvveti gibi kyamete
kadar devam edecektir. Evliyalar bu velyetin srr ile tasarruf
eder. Veliliin srlar ayn eya gibi insanlara miras kalmtr.
Bu fazilet alma ile kazanlandan ok byktr. Hz. mer
Faruk (r.anh) bu srra binen Hazreti Ali (kerremallah veche)
Efendimizin kz mm Glsm ile evlenmitir. Bu ekilde
Fahri lem (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimize
akraba olup bu srdan ve velyetten ayr kalmak istememitir.
Hz. Kutbul Aktab (ks) bu nrla tasarruf eder. Dier
evliyalarsa kutbun nurundan istifde eder. nk Hz. Kutbul
Aktab (ks) feyiz kaynadr.
Sorulur ki hadisi erifte ;
mmetimin alimleri srail oullarnn peygamberleri
gibidir gelmektedir.
Bu maneviyt menzillerindeki silsileden dolaydr.Yani
gemi mmetlerin evliyas peygamberinden, peygamberleri
de Fahr-i lem Muhammed Mustafa (aleyhissalt vesselm
ve ala lih) Efendimizden manevi feyizleri almaktadr.
Fakat mmet-i Muhammedin (aleyhissalt vesselm ve ala
lih) evliys ise feyzi bizzt (aleyhissalt vesselm ve ala
lih) Efendimizin nrundan direkt aldklarndan, srail
oullarnn peygamberleri gibi olmulardr.
Evliya, gemi mmetlerin zerine bu sebeple fazilet ve
rhan bulurlar. Evliyalar batin ynden kutuptan, Kutub da
peygamberlik membandan feyz ve nisbet alr. Evliyann
kutubtan feyz ve nisbet almas da peygamberlik membandan
alma gibidir. nk kutub peygamberlikte fen bulmutur.
Velyet makamlarnda ok yksek mertebelere
ulamalarndan bazlarna Htem-l Evliy
I
denilmitir.
Hakktte ise Htem-l Enbiy ve Evliy Fahr-i lem
Efendimizdir. Nbvvet ve velyet Onda zuhur ettii gibi
kimsede zuhur etmediinden durumu ayn dolunay olmas
gibidir. Dierlerinde olanlar ise, Onda olanlarn tafsilatlar
gibidir.
Velinin kermeti peygamberin mucizesidir. Fark ise
veli zuhrat yeridir. Hkm zuhratadr, veliye deildir.
Veli peygamber gibi dva sahibi olmaz. Dva sahibi olursa
(veli olan kendinden bilirse) kabul grmez ve ktlenir.
Lazm olan zuhur eden kemlta hamd ve sen etmelidir. Bizler
iin iftihar olacak ey, sultann hneye terif etmesidir. Bundan
anlalan peygamberlik nru asl olan nur, evliyann nru ise asl
nrun paralardr. Mesela gnein klar asl, ayn klar ise
yansmalardan ibrettir. Yansmalar ise hibir zaman asl gibi
olamaz. Belki benzerlik veya zellik bulundurur. Bu srrn
iaretleri de Hakkt- Muhammediyeden gelir. Eer ismin
okundu ise, ismin asln ycelerden iste. nk sret asln
yansmasdr. Bu anlattmz lemde gece ve gndz, sabah
ve akam yoktur.
Bu srra iaret Kurn- Kerimde Hz. brahim (as)
hakknda hikaye yolu ile gelir. Batanlar
sevmem(Enm 76)
nsandaki nurlar yldzlarn, kalpteki nurlar ayn, ruh ve
levhdeki nurlar ise gnein srlarn tar. Fakat bunlarn yani
I
-Mesela, Muhyiddin rb- Hazretleri, Celvetiye tarikinde smail Hakk
Bursev (ks) gibi,

yldz, ay ve gneteki durumlar gibi tecelliyatlar srekli
grlmez. Tecelliyatn fazlaca olduu ruhbanlk ve mnevi
sarholuun keif ve idrak ettii eylere de itibr yoktur. nk
geici eylerden hasl olmutur. tibar edilen ise mutlak olu
zere olan tecellilerdir. Zira bu oluta zat, sfat ve fiiller fen
bulup, Hakkn zat, sfat ve fiillerinin nurlar zuhur eder. Bu
fenda ebed fen vardr. Hadisi erifte
Gzlerim uyusa da, kalbim uyumaz gelmitir.
Dta olan nrun kaybolmas, iteki nrun gitmesine
sebep olmaz. Kaybolan batn (sanal) nur ise tecelli zattan
(Allah (cc)a kavuma) baka makamlarda olur. Onun iin
insan- kamiller tecelli zatta kavumadan rahat edemezler.
Bu makama ulaana kadar bir yerde durmak istemezler.

stersen, tecelli etsin nurlar
Senden fen bul, gr ne var
Bu fenaya erimek iin bir an
Daima Hazret-i Hakk-a yol var.
**
Hakktlerin kendisine ykseldii (gereini
bulduu) Hz. Muhammed Mustafa (aleyhissalt vesselm
ve ala lih) Efendimize salt et.
Eyadaki btn hakktler, ulv, sfl (dnyevi)
zellikler, incelikler ve keyfiyetlerin hepsi Efendimiz
(aleyhissalt vesselm ve ala lih)in zatnda toplanmtr.
Hakktler Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala lih)in
batnnda topland gibi, kalb-i erifleri hakktler madeni, asl
ve k yeri olmutur. limler ve nurlar Efendimiz
(aleyhissalt vesselm ve ala lih)den alemlere dalr. Bu
zellik Hz. Peygamber (aleyhissalt vesselm ve ala lih)
Efendimize ait husustur. Baka hibir mahlukat buna kadir
olamaz. Dier nebiler, peygamberler, sddklar, arifler ve
evliyalar hep Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala lih)in
kalbinden ayrlmlardr.
Onun iin Hz. Muhammed Mustafa (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimize denildi ki; Her ey Onda
topland, Onun kalb-i erifleri, ar-n asl hakktlerini, krsnin
srlarn, tevhdin ilimlerini, melektiyyet nurlarn, kalb, batin
ulv ve sfl (dnyev) srlar her eyi eksizce toplayandr.
Ksaca her ey Odur.
Bilindii zere hakktler iki ksmdr.
a-Kevn (varlkla ilgili, yaratlla ilgili hakktler)
hakktler; ruhlar ve cesetler ilgili inceliklerdir.
b-lh hakktler; zat, sfat, efl (fiiller) ve isimlerin
incelikleridir.
Bu hakktlere ulaamayan velyet mertebesine ayak
basamaz. nk ilh yolun usl bunun zerinedir. Bu yola
giren, ncelikle seyrn eden alemlerin seyirlerinin hakktlerini
anlayp inkiaf etmesinden sonra velilik mertebesi gereklerine
kavuur. Bugn peygamberlik kesilmemi olsayd,
peygamberlik mertebesine de ayak basard. Fakat Fahr-i lem
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimizden sonra
peygamberlik kesilmitir.
Velyet ile peygamberliin arasnda bir perde vardr.
Hakktler Allah (cc)tan peygambere olunca vahiy, veliye
olunca ilhm olarak kabul edilir.
Hakktlerin gsterildiine iret olarak Kurn-
Kerimde;
brahim'e ylece gklerin ve yerin melektunu
gsteriyorduk ki (Enam 75), gelmektedir.
Melekttan murat batin (ilh ve gizli) hakktlerdir.
Yani i ve d lemlerde melektu, sfl ve ulv ileri, batin
(sanal) ekilleri, devreden alemleri, tekrarlanan tavrlar ve

doular Sana gsterdiimiz gibi, Senden nce
tevecchlerimizi kazanan atan brahim (as)e de gsterdik.
nk Onun gr Senin grne, anlay anlayna
benzediindendir. Hadisi erifte;
Ayn on drdnde
ay grdnz gibi Rabbinizi de yle greceksiniz gelmitir.
Grmek ile mahede (srlar anlayarak grmek, anlamak)
arasnda ayrlk vardr.
I

nk (aleyhissalt vesselm ve ala lih)
Efendimiz mkemmel olarak yaratlmtr. Peygamberler
arasnda mertebe ve fazilete farkllk olduu gibi evliyalar
arasnda da ayn farkllklar vardr.
Hlsa Fahr-i lem Muhammed Mustafa (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimizin zat bir nsha-i ilhidir ki,
oluan harfleri, kelimelerin asllarn, ruhan ve misal hakkt
ayetlerini ve oluan suretlerin hepsini toplad gibi ilh zt-n
isimlerinin harflerini, sft isimlerinin kelimelerini, efli
(fiiller) isimlerin ayetlerini ve meydna gelmi eserlerinin
sretlerini de ihtiva eder yani iine alr.
Saylan Hakktlerin kitaplar vardr.
Kevni hakktlerin kitab; hayli vcutlarn srlarndan
yani bizim var olduunu zannettiimiz varlklardan bahseder,
(dnya alemindeki btn varlklar)
lh hakktlerin kitab ise hakki vcutlarn
hakktlerinin srlarndan bahseder.(ayan-i sabite; varlklarn
zleri, ilhi ilim )
I
- Grmek ile bakmann fark, insanlar snflara ayrtmtr. Bir ok insan
bakarken ibret alr. Bazlar ise ayn ey ve olay karsnda glp geer.
airlerin bir gln rengine binlerce sayfalk vgler dizmesinin gerei
budur.

Bu kitaplar okuyarak kavuacan Hviyet
I

mertebesinde ise; faziletli ilimler, erefli hakktler, gizli ve ak
irkten kurtulmak, tevhidin asln bulmak, eyann hakktine
kavumak ve bunda da usanmadan temizlenecein bir saray
bulursun. Bu saray iin Kurn- Kerimde,
Ona tamamen temiz olanlardan
bakas el sremez. (Vaka 79) buyrulmaktadr.
Hakktlerin eriatlar ve mmetinin ihtilaflar bu
hikmete gre deime gstermez. .
Allah (cc) katnda din slmdr (Al-i mrn 19) buyrulduu
zere hakkt dindir. Hz. Adem (as) dan kyamete kadar dinin
usullerinde birlik olduu gibi, dinin hakktlerinde de birlik
vardr. Onun iin hakktlerde deime ve kalkma olmaz. nk
zat ile var olan nesne, baka bir eyle kaybolma ve deiiklik
kabul etmez. nsan ile bu hakktler arasnda olan mnasebet,
btn ile para arasndaki mnasebet gibidir. nsan ile zas
arasndaki mnasebet gibi. Fakat btn ile paralar arasnda
olan mnasebet, insan ile ifrazatndaki mnasebet gibide
deildir. Muhakkak ki insanda czler topland gibi hakktler
de toplanmtr. Hakktler insann zatndan ayr deildir. Fakat
inkar ile bir eyde bu alemi toplamak Allah (cc)tan da deildir.
(Her eyi yaratan ise Allah (cc)tr. Kt olan eylerin isnad
Allah (cc) olmaz)
Kim ki ola zatnda hakik, olur akran iinde merdi faik
Oluptur naka-i mkil hu, gre lemde merb-u halayk
II

I
-Uluhiyyetin hakkati, zatn mertebelerini temsil eden makamdr
II
-Kim ki hakktleri zatnda bulursa, akran iinde stn insan olur. Byk ve
zor mkller onun ile hal olur. Yaratlmlar iinde rabet grr

**
Adem (as)n ilimlerinin kendisine inip de onun
karsnda mahlktn aciz kald Hz. Muhammed Mustafa
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimize salt et.
Salavt- erfedeki Ademden murat insandr. Onun
kalbinde insanla ilgili byk ilimler vardr. nsan dahi bundan
aciz kalr demektir. Btn mahlukat Onu idrakten mahrumdur.
Adem (as)a retilen isimlerden murat, (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimizde olan ilimden kudreti
miktarnca aldklardr. Adem (as) deki ilimden dahi melekler
aciz kald.
Hz. Muhammed Mustafa (aleyhissalt vesselm ve ala
lih) Efendimiz ile Adem (as) karlanca beer yaratl
ynnden evldm, hakkt ynnden babam olan Fahr-i
lem (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimize salt
ve selm olsun demitir. Onun iin Hz. Peygamber
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimize
Ruhlarn Babas denilmektedir. Alimlerin ilmi, hkimlerin
hikmeti, ariflerin marifeti ve eyann bilgisi hep (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimizden ald nisbet iledir. Btn
mahlukatn ilmi toplansa Hz. Peygamber (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimizin deryasnda bir damla
dahi etmez.
Kelimesi ile kalbine inen ilimlerin inceliklerine
sahip olduuna dellet eder. nsan ilimlerin inceliklerine
srlarna sahip olmadka ilminin hakktine eriemez.
Kalbide sahip olduu ilimden menfaat ve mutmain olamaz.
Yani insan cinsine gereken ilimlerin hakktlerini kalbine
indirmesidir. Nitekim hadisi erifte,
ncekilerin ve
sonrakilerin ilimleri bana retildi. Baka bir rivyette;
ncekilerin ve sonrakilerin ilimleri
bana mirastr. Yani (aleyhissalt vesselm ve ala lih)
Efendimiz ncekilerin ve sonrakilerin ilimlerini ve daha
fazlasn talim eylemitir. Bu sebepten dolay Fahr-i lem
Efendimiz ilimde cmle peygamberler ve evliyadan stn
olmutur. Onun hakknda, . Allah
(cc)n ltfu senin zerine pek byk olmutur. (Nis 113)
buyruldu. nk ilim ile insan, melekttan faziletli olmutur.
Adem kelimesinden murat Adem (as) olursa, manas
Adem (as) ilimleri (aleyhissalt vesselm ve ala lih)
Efendimizin anndan indirilmitir. nk Adem (as) sonraki
geleceklerden nce gelmitir. Fahr-i lem Muhammed
Mustafa (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimiz
netice ve gayedir. Onun iin her ey ilmini istidad
miktarnca (aleyhissalt vesselm ve ala lih)
Efendimizden almtr. Hz. Peygamber (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimiz mkemmellik zere
yaratlmtr. Kurn- Kerimde Allah (cc)
eyann isimlerini Adem'e bildirdi. (Bakara 31) Buradaki
Ademden murat zahirde Beerin atas olan Adem (as)n

sretidir. Hakktte ise Adem-i Hakkidir ki, akl- evvel
I

olarak isimlendirilen Rh-u Muhammediyedir.
Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Adem
(as) amurdan yaratlmadan, hakktinden nce btn isimlerin
hakktlerine kavumu idi. Her eyay ismi ile bilirdi. Ayetteki
isimlerden murat belki, isimleri ve konulduu eylerin
hakktlerini toplam olmasdr.
Sofiyye, bu konuda isimleri bildirmesi ve konulduu
eylerin hakktlerine ulamasdr demitirler. Nitekim hadisi
erifte; Rabbim eyay asl ile
gster
Mesela bir kimse koyunu bildikten sonra renginin siyah
veya beyaz olacan bilir. Kula ile sesini, burnu ile kokusunu,
taam ile tadn, eli ile yumuakln ve hususiyetlerini idrk
eder. Bundan yaratln, zelliklerini, iyilik ve ktlklerini
bilgisine katar. Bylece koyundan bakalarnn hakktini ayrr.
Bir koyunda byle olunca, dier eyay buna gre kyas
etmelidir. Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala lih)
bylece btn peygamberlerin hakktini icmlen ve tafslen
toplam olmas hakkti zuhur eder.
Zahir ilim sahipleri derler ki, kast edilen hakkt
ilmidir. nk her eyaya ilim (adlar) tahakkuk etmemitir. Bu
kolay bir cevaptr. nk bir eyann fertlerinden birinin adn
bilmek yeterlidir, hussiyet gerekli deildir.
Kamil evliyalar ise bu ilmi keif ile bilirler. Nice akl
ermeyenleri, bu gizli ilimlerden haberdr etmilerdir. Bir
eyann hakktine alem (isim) verilmez ise yaratl abes olur.
lhi hikmetlerden ise abes nesne sdr olmaz. Mesela Kurn-
I
-Allah (cc)n alemleri yaratrken, Allah (cc)n nuruyla zahir olan ilk ayn
(hakkt) dir.
Kerimde surelerin evvellerinde gelen hurfu mukattaalarn
hikmetleri(
) ehl-i kef tarafndan bilinmitir. Onlar, bunlarn
indirilmesinden murat yalnz iman iindir, demek hatadr.
Fakat hakktleri ifaya izinli olmadklarndan, gerekli
olduklarn beyan ile iktifa ederler.
Zira Sultn-ul Mfessirn ve Tercman-l Kurnda
. . Allah (cc)n sakladn
saklayn ve akladn aklayn buyruldu. Bu gizli olan
eylerin olmadn gstermez. Belki gizli olan eylerin
aklanmamas srlara ihanet edeceklerden muhafaza iindir.
Kurn- Kerimin zhiri (d)ve
btn (ii) vardr. Kurn- Kerimin zhirisini ulem,
btnn hakkt ehli diye tefsir etmilerdir. Fakat bunlarda
gerekli olan yaplan tefsirin kitap ve Raslllh
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimizin snnetine
uymasdr. Zra denilmitir ki hakkt; snnet ve kitaptr.
Eer ikisinin (snnet ve kitap) ahdeti olmazsa arlk ve
zndklktan baka bir ey zuhur etmez.
Kurn- Kerimde
Bir ya ve bir kuru da yoktur ki, ill apak bir
kitaptadr. (Enm 59) Batni taifesinin ret edilmesi,
Kurn- Kerimin zhirini kabul etmedikleri gibi, btnn
nefislerine gre yorumlamalardr.
Sorulursa ki, niin peygamberler btndan sz
etmediler? Cevap olarak deriz ki; peygamberler avm ve

havsn (cahil, alim her snf insan gruplarna) hepsine
birden gnderilmitir. Hitaplar umma birdendir. Batna
da ma (iaret) yolunu kullanmlardr.
Zra sylenilmitir ki; pek
satlan arda deve satlmaz. Hicretten 600. hicr seneye
kadar mmetin havas tabakas hakktleri rumuz ( ma,
kinye, kapal szler) ile dile getirdiler. nk aklamaya
izinli deildiler. Daha sonra gelenler izin alarak kitaplar
aklama yolu ile yazmaya baladlar. (Muhyiddin rb-
Hazretleri gibi) Yinede anlaylarda zorluklar vardr. Zra
btn ii zevk iidir. Tatmayan bilemez. Mesel kimya ilmi
ne kadar aklanrsa aklansn yine hayretlerle ve
anlalmazlarla kalmaktadr.
Sana huzur vereni al, znt vereni
brak. Hads-i erifte; Seni
pheye dreni brak, yakne ynel (kalbinin phe
etmeden kabul ettiine ynel) emredildi.
I
nk akla
I
- Fahri Alem Muhammed Mustafa (aleyhissalt vesselam ve ala lihi)
Efendimiz bir adama buyurdu ki:
Sana phe vereni brak phe vermeyeni yap Adam: Ben bunu nasl
bileceim? dedi:
Bir i yapacan zaman elini gsnn zerine koy; kalp muhakkak
haram iin arpar, helal iin skunet bulur, takval mslman byk gnahn
korkusundan kn terk eder.
pheli bir kazanc terk ediin senin snrsz sadaka vermenden
daha gzeldir. Bylece kazancn temizlenmesi amelin temizlenmesine, amelin
temizlenmesi kalbin dzelmesine sebep olur. Kalp dzelince niyetler Allah
(cc)n isteklerine uygun olur. Yani seni ihlas sahibi yapar. hlas ise cennetin
kapsdr.
smayan eyler panzehiri olmayan ldrc zehirlerdir.
Onun iin byklerden iitilen rumuzlu ve kapal
kelamlarn inkrda acele etmeyip tabi olmak gereklidir. Hi
olmazsa alimler bilir diye ehline havle edilmelidir.
hy-i Ulm kitabnda baz ariflerden nakil
edilmitir ki; Bir kimsenin vehb- ilimden nasbi olmaz ise
imansz lmesinden korkulur. Bu kt halden Allah (cc)a
snrz. Bu sebeple hi olmazsa bu ilm-i tasdik etmeli ve
ehline teslim etmelidir. Bu ilim ehlini bilmekte ve bulmakta
ok zordur. nsanlarn ou ise kermet ehlini ararlar.
Kermeti kevniye (varlklar ilgili gsterilen kerametler yani
umak, altn yapmak vb.) ise velilikte art deildir. art olan
ilmi kermetlerdir. Hakktler burada bulunur. Fakat
niceleri hakktlerden bahsederler ama isabet etmeleri ise
mmkn olmamtr. Hakkt de aranan doru yol, salim
akla uygun olmasdr. Konu edilen hakktin zellii de
doru ve sahih olmaldr. Fakat her ilhi ilim zahirde doru
yol zere grnmedii gibi, bu yolun saptanlar da ok
fazladr. Drt mezhebin birinden olup ehl-i snnet vel-
Adamn biri, Raslllh (aleyhissalt vesselm ve ala
lihi)nhuzuruna gelerek:
-Ya Raslallah! Soracak sorum var size.
-Sorunu sormadan cevabn almak istemez misin?
-Buyurun ya Rasulallah!
-Sen, iyilik ve ktln ne olduunu sormak istemiyor muydun?
-Evet y Raslallah, aynsn soracaktm size.
Peygamber (aleyhisselt vesselam ve ala lihi) Efendimiz, parman
birletirip, adamn gsne hafife vurarak:
-Bunu sen, kendi kalbine sorsana. nsanolundaki bu kalp, yaratl
gerei iyiliklerle indr; Onlarla huzur bulur, mutmain olur. Kt ilerle
bozulup eitli rahatszlklara mruz kalr. Bu konuda gerek fetvy kalbine
dan, ondan al.


cemet zere olanlarn nci frkasndan
I
olduklar kesindir.
Bulamaynca slik kahrdan nect
Ltf yznden bula b-deract
II

* * *
Ulm-u dem-e nisbet eyledi
Zra insan mazhar- tmdr.
III

Hadis-i erifte; . Allah (cc)
insan yaratt ve onda tecelli etti gelmitir. Yani, Allah (cc)
insanda cell ve ceml isimlerinin hepsi ile kendisini gsterdi
demektir. Meleklerde yaratl basit ve ceml iledir. Hkk ise
ztn celle mazhar klmtr.
IV
Hads-i erifte bu srra iaret
yle gelir.
Allah (cc)m Sana (iftikr ile)
muhta olmak ile beni zenginletir. [baka bir rivayette
devamnda; Fakat Senden msten (zenginlemek) olmak
suretiyle beni fakirletirme gelmitir]
V
Burada bahsedilen
I
-Cehenneme girmeden cennete giren Mslman snf.
II
-Bu yola alan eer kahrdan(sknt, meakkat) kurtulu yollarn bulamaz
ise, ltf ve ihsan kapsndan sonsuz derecelere ular.
III
-limler Adem (as)a nisbet edildi, nk insann yaratl zuhratlarn
(isimlerin) hepsinin tecelli edebilecei varlktr.
IV
-Allah ismi zikredildiinde Celle Cellh (azameti ve ycelii ok byk
olmak) denilmesi bundan dolaydr. Allah (cc) tecelli etmesi cell yn iledir.
Ceml sfatnda kudret yoktur. Onun iin melekler akl kullanmazlar. Yalnz
itaat ederler. nsanlar ise akllarn kudretleri miktarnca kullanrlar. yle ki
snrlarn aar bazen Firavun, Nemrut gibi ilahlk iddiasnda bulunur. Celal
sfatnda tehlikeler var olsa da, ceml sfat bu tehlikelerden korunmutur.
V
-u husus ta unutulmamaldr ki, dnya malna muhta olmak fakirlik
deildir. Asl fakirlik Allah (cc)tan istina (muhta olmamak)dr. Sammi
dua etmek, genellikle muhta olanlarda olur. Hz. Peygamber (aleyhissalt
vesselm) Efendimizin fakirlik benim iftiharmdr buyurmas bundandr.
iftikrdan (muhta olmak) murat btn ilhi isimlere sahip
olmakla, Hakka ynelmei istemektir. nk isimlere sahip
olan eyaya sahip olur. Zenginlik ile eyada tasarruf gerekleir.
Bu makama tam manas ile Fahr-i lem (aleyhissalt vesselm
ve ala lih) Efendimiz myesser olmutur. Bu sebeple
Hakkt- Muhammediye ve sm-i zm birdir. Btn
isimler sm-i zmn erevesi iinde sakldr. Onun iin
Ulv ve sfl (dnya) alemde de (aleyhissalt vesselm ve
ala lih) Efendimize muhta olmayan bir nesne yoktur.
Meleklerde derece ykselmesi yoktur. Yaratllar
gerei yksek derecelerde olduundan ilimleri de yksektir.
(olabilecekleri en yksek makamda yaratlmlardr) Nadir
olarak, terakkleri Adem (aleyhisselm) isimleri ile olmutur.
(bu ise Allah (cc)n onlar uyarmak iin olmasdr)
nsanda ise terakkler sonsuzdur. nk yaratl
gibi tedrcen (derece derece) eitli ekillerden geerek
olmasdr. Kurn- Kerimde ok yerde bu konu aka
anlatlr.
I
limde dahi byledir. Her eyi birdenbire renemez.
Onun iin demilerdir ki, Seyr-i Fillahta (Allah (cc)a yaplacak
yolculukta) son yoktur. Yani dnya ve ahirette insann seyrinde
sonsuzluk vardr. nsann zellii devaml artma zeredir.
Tecelliytn eitli olmas da ilminin okluuna iarettir. Lakin
makamlarda nihyet vardr. Mesela bir padiahn gc ve malik
olduu yerler snrl iken, ilerine hallerine snr yoktur. Bu
makamda Hdyi (ks) buyurdu ki: Bir sr ki, lim ve melek

I
-Yemin olsun ki, insan amurdan -ibaret olan- bir hlsadan yarattk.
Sonra onu salam bir kararghta bir nutfe kldk. Sonra o nutfeyi bir donmu
kan yarattk, ardndan o donmu kan da bir para et kldk, sonra o et
parasn da kemikler kldk, kemiklere de bir et giydirdik. Sonra da onu
baka bir yaratlla ina etmi olduk. ekil verici takdir edici olanlarn en
gzeli olan Allah (cc), pek mbarektir. (Mminn 12-14)


bilmez ola. Onun iin Hazreti Adem (as) n yeryzne
inmesi bu ilim iindir. Bunun zuhrat ak zerinedir. Ak
dert zerine kurulmutur. Cennette ise dert ve bela yoktur.
Melekler, sultann nedimlerine benzer. Nedimlerde
eylet beyleri gibi tecrbe ve kabiliyet aranmaz. Fakat kale
muhafzlar nedimlerden mkemmel ve hizmet ehli de
iilerden faziletlidir.
Kutbiyette (yksek derecedeki evliya makam) tenezzl
(mnev dn) vardr sylenmesi lugat manas ynyle ele
alnmaldr. Kastedilen mana hizmet iin geri dnmeleridir.
Onun iin peygamberler ve kmil evliylar hizmet makamn
skntlar ve zorluklar makamndan saymlardr. Kurn-
Kerimde Noksan sfatlardan
mnezzeh kudret sahibi yaratc, kulunu bir gece yrtt
(sr 1) ayeti gelmitir. Yani insan yrmekle beraberdir. Bu
yolculuu ise kulluk etmesinde bulur. Bu ise hizmettir. nk
klenin efendi olmas yoktur. Bu sebepten delilere de itibr
yoktur. nk zerlerinden kalem kaldrlmtr. Manevi
sarholua, cezbeye denler ayk olanlardan aa derecededir.
Sarholuk delilik gibidir. Onun iin manevi sarholuu galip
olanlar akl ve ihtiyarlarn kaldrdklarndan eritn baz
emirlerini yapamazlar. Mesela cezbe halinden kurtulmadan
namaz klamazlar bu halleri on gn srenler dahi vardr.
Mahlkat aciz kald.
Ak olan mana budur ki, mahlukatn aciz kald
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimize inen
ilimdir. Fahr-i lem (aleyhissalt vesselm ve ala lih)
Efendimize inen ilim, hussan Kurn- Kerim sebebi ile
btn yaratlmlar aciz kld. Hibir kimsede onunla
mnakaa ve yarmaya kadir olmad ve olamayacaktr. Zahiri
ilim sahipleri zahirine, batin ilim sahipleri de batnna delil
oldular. Yaratlmlar (aleyhissalt vesselm ve ala lih)
Efendimizin ilmine ulaamad gibi, Onun kelmndaki
feshat ve belgatna da ulaamad.
Hazreti mer (r.anh) sordu ki: Ya Raslllh
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) bizden fasih (gzel
konuma) olman nedendir? Efendimiz (aleyhissalt vesselm
ve ala lih) buyurdu ki; Cebril (as) bana gelip smail
(aleyhisselm)n lugat ile konumaktadr. Ne kadar beer
stn vasflar varsa; yani szl, fiili, ahlak, yaratl, dnyev,
uhrev hepsi Fahr-i lem (aleyhissalt vesselm ve ala lih)
Efendimizin stn vasflarndandr. Efendimiz (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) de olduu iin insanlarda bu vasflar
bulunmaktadr) Onun iin her fasih ve beliin cevabn verir,
btn makamlarn mkllerini halleder. Katiplere bile yaznn
ekillerini retmitir.(kendisi mm olduu halde) Yazdan
ve harflerden anlayanlara ok eyi Efendimiz (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) retmitir. Bu sebepten dolay btn
insanlar Onun ilmine ve kemline muhtatrlar. Hz.
bu ilmi ile, mira gecesi btn peygamberlerin makamlarn
gemitir. Musa (as) kskanlndan alamtr. Cebril (as)
bile (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimizin
yolculuunda aciz kald. (Sidre-i Mntehdan ileri gidemedi)
mmet-i Muhammedin kamilleri ise bu kabiliyetlerince bu
manaya varis oldular. Onun iin baz mjdeli haberlerde geldii
zere mam Gazal (ks) in Hazreti Musa (as) verdii cevaplar
buna delildir. ok kiiler gemi mmetin byklerine stnlk
gsterdiler. Bazlarnn kabirde cevab anlalmayp, inkar
edenler aciz ve mtehayyir olup vazgetiler. Bunlarn ilimleri
lednn (ilh) szlerdendir. O mertebenin lafz ve manasna
amil inen ilahi iaretleri akl idrak edemez. uur ve idrak
onlarn gittii yolu anlayamaz. Bundan anlald ki; ilimlerde
ztlklar vardr. Her ilim kendi nefsinde kmildir. Kendi
bnyelerinde ilimler birbirine zt deildir. Nitekim vezirler

kamildir. Fakat sultana gre ise noksandr. Fakat her ikisi kendi
alarndan kamildirler. Mutlak olarak cerh (iyilik ve doruluu
aratranlar, yaralayanlar) snfndan olma, onlar gerekten
yaralayan ve paralayan Rabbin katnda hasta ile ayndrlar.
Taki bilgiler ilm-i hicaptr.(saklanlan ilim) Onun iin arif-i
billah olanlar yani marifet ehli okumaya yazmaya ihtiyalar
olmaz. Onlarn ilimlerin dersleri ile megul olmalar Allah
(cc)tan uzak kalmalarna sebep olur. Bunlar ve benzerlerinin
misli tevil (yoruma ak) edilmitir. Fakat tn( ayplayan) ehli
ve cahillerin inanlar bunu anlamaya kafi gelmez. Yine de
btn bu snflar zerine ilmihal (lzumlu bilgiler) vacip
derecesinde gereklidir. Hz. Peygamber (aleyhissalt vesselm
ve ala lih) Efendimiz buyurdular ki; lim talep etmek btn
mslmanlara farzdr.
Ber-kuy-i Tarkt adl kitapta cahillerin halini
mutlak mnada sofilere isnat edip ummu zerine hat
ediyorlar demek hatadr. nk her frkann muktediri
(yaayan) muhakkiki (takdir edeni) belki de mmini
(kabul edeni) kafiri (kabul etmeyeni) olur. Bu sebeple
fasklk, ktlk, arlk ve zndklk oluur. nk her
ikrra kar bir inkr,her mna kar bir znnr (kafirlik),
her nra kar bir nr (ate), her gle kar bir diken olduu
bilinmektedir.
Nerde bir hazine, olur ylan
Nerde bir gl, olur dikeni
Nerde bir sevin, olur gam
I

I
- Zeh, kenzi hfi kn-den gelir her var olur peyd
Gah zulmet zuhr eder, gah envr olur peyd
Zehi deryay vahdet kim kesilmez her giz emvc
Bu kesret alemi andan doup naar olur peyd
Ne sihr-i bl aceptir kim bu yzden grnr ayar
O yzden gayr yok tenha gelir dil-dr olur peyd
O yzden grben ayar dner em-i cemalinden

Usul alimleri iinde arasnda birok fask, facir bilge ve
kafir var iken onlarn kt inanlar ve irkin amellerine bakp
dier alimleri cerh ve tan etmek caiz olmad gibi,
mutasavvflar (tarikat insanlar) arasnda birok mlhide
(arla den) znda, zayie (perian olmu), sapkla
dme bakp dier ulem-i billaha dil uzatmak doru deildir.
Feleklerde grp an dner edvr olur peyd
Tanr gnde yz bin can adem iklimine her dem
Gelir yz bin dahi andan bulur mr olur peyd
Dn ie haylt iin da zuhrt
Birinden ol birine tuhfeler her br olur peyd
O devriyle geliptir Enbiy, Mrsel mertipe
Gah mmin zuhur eder gah kffr olur peyd
Tecelli eyledike ol saray srr- ahfd
Bu sret lemi ire satp pazar olur peyd
Ann zatna gayet sunun her giz nihyet yok
Ann iin her bir isminden gelir bir kr olur peyd
Tecelli eyler her dim cell ire cemlinden
Birinin hasl cennet, birinden nr olur peyd
Cemali zhir olsa tiz celli yakalar onu
Grrsn bir gl alsa bir har olur peyd
Bu srdandr ki bir kamil zuhur etse bu lemde
Kimi ikrr eder an kime inkr olur peyd
Veli rif cell ire cemlini grr dim
Bu hristnn iinde ana gl-zr olur peyd
Ne srdr ki iki kimse nazar eyler bu ekvne
Biri ancak grr dr, bire deyyr olur peyd
i ummn- vahdettir yz sahr-i kesrettir
Yzn grr ayr iinde yr olur peyd
Alan lezzat- birlikten hals olur ikilikten
NYAZ kande baksa ol hem-an didr olur peyd
Grr ol kenzi mahfden nice zhir olur peyd
Bilir her nak-i sretten nice esrr olur peyd
Niyz Msr


Zira bu halden ayr olunmad gibi, herkes kendi bilgisinin
rehini altndadr.
Bu makamn aklamalar oktur. Onun iin hakkte
vakf olmak iin faydal ilim ve kapsaml keif lazmdr. Zhir
anlayn arlklarndan Allah (cc)a snrz.

Sanma ki lemde her bir adem insan olur
Kimisi insan olursa kimisi eytan olur.

**
Onun karsnda anlaylarn zayf kalp bizden
nce ne gemi, ne de gelecek hibir kimsenin kendisini
idrk edemedii Hz. Muhammed Mustafa (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimize salt et.
Abdsselm Bin Mei Hasen (ks) Hazretleri burada bir
srr aa kard. Ahmed ruhniyetin srr, sreti
Muhammediyyeden yksektir. Bunun hakktini Allah (cc)n
dilediklerinden bakas anlayamaz. nk insanlar bu srr
anlamakta zorlanrlar. Fakat akllar miktarnca anlatlrsa gizli
srrn az bir ksmn makamlar derecesinde ruhlar anlay
gsterebilirler. Bu sebepten dolaydr ki, Hazreti Ebbekir (r
anh)a Muhammed risletin hussiyeti ve hakkt- srr-
Ahmediyeyi keifite kimse yetiemedi. Byklne,
ihtirmna, nce imn edenlerden olmasna, sddk makamna
erimesine, Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala lih) den
hibir zaman delil ve iaret istemeden iman etmesine, tevile
bavurmasnn nne kimse geememitir. Sddk-i zm
olmak Ona layk olmutur.
Dier sahabe-i kiramda sddkiyet makam tecelli etse de
bu makamn hreti ve sahibi Hazreti Ebbekir (r anh)dr.
Mesela Hz.Ali (Kerremallah veche) Efendimiz hakknda da
rivayetler vardr.
Ben, Allahn kulu ve Resulnn kardeiyim. En byk
Sddk benim, bunu benden sonra kim sylerse yalancdr, ben
insanlardan yedi yl nce namaz kldm.
I

Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala lih)i
idrk etmek mmkn olmad gibi akllar ve idrakler aciz
ve zayf kaldlar. Yaratlmlardan yani gemi ve gelecek
mmetlerden hibir kimse (aleyhissalt vesselm ve ala
lih) Efendimizin asln hakktini de idrk edemedi.
Kimse bilmez iken ezelden ebede (aleyhissalt vesselm ve
ala lih) Efendimiz padiahtr.
[Sbk] ile kastedilen mana irade ve fzilet ile
gemileri gemesidir. [Lhk] ile kastedilen mana ise
gemie ve gelecee nder olandr. [Sbk] ruh, [Lhk] kalptir.
Kalp, ruh ile cesedin birlemesinden hasl olmutur. Ruh ve
ceset, baba ile anne gibi nce gelir, kalp evlat gibi sonradan
gelmitir.
[Sbk] ile gemi mmetlerin alimleri ve
peygamberleri; [Lhk] ile mmeti Muhammedin evliylar kast
edilmektedir.
Bu aklamalara gre Hz. Peygamber (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimizin hakktnn hakkt
zere peygamberler, evliylar, cahiller ve alimlerden hibiri
bilemedi.
Zira denilmitir ki; evliylarn ilmi, yedi derya olan
peygamber ilimlerinden bir damla; peygamberlerin ilmi, yedi
I
- (Snen bn-i Mace)


derya olan Fahr-i lem (aleyhissalt vesselm ve ala lih)
Efendimizin ilminden bir damladr. Yedi deryann ve bir o
kadar benzerinin ihata edemeyecei Allah (cc)n ilmi yannda
ilmi de bir damladr.
yle bir nesnedir ki, hakktinden insanlarn kamilleri
bile aciz iken nasl dier eksik vasftaki insanlar nasl idrk
edebilirler, manasna gelir.
Onun iin dendi, yani bu kelimedeki zamir kamil
insanlardan kinayedir. Bunlar meleklerin idrk etmesi mmkn
deildir. Faziletli olann (insan) bilmediini, stn yaratll
(melek) nasl bilir. Bu makamn hakkti udur ki, insan- kmil
yaratllar yurdunda bulunduka bilinir ve idrk edilebilir. O
izzet alemi ve cebert alemine ayak basp
Cennetime gir (Fecr 30) hitb ile iret olunan cennete dahil
olursa btn yaratlmlarn nazar ondan kesilir.
nsan- kamil gayb leminde gizlenmi olduu iin ceset
ve eserlerine bakp bilindi ve grnd ekle de kyas olundu.
nk mehl eyler idrk edilemez.
Bunun misli sultandr. Zira sultann saray birka
tabakadr. Sultan, sarayn dnda olunca veya yapt ilerle
mhede olunur. Sarayn iine girince halkn nazar kesilir.
Odasna girince de yanndaki zel grevlilerin de bak kesilir.
Tahtna oturduu zamanda saltanat zevki ancak oturabilecekten
(veliaht) bakas tadamaz. Belki ilim ile padiahn tavrlar
bilinir ve makamlar anlalr. Lakin ilmine sahip olmadka ona
ulalamaz. Bilinmesi gerekli olan, isteklerin mecbri olmasdr.
Hakkti deildir. nsn Kmili idrak etmek, sm-i zam-n
grnd yer olarak bilmektir. Mutlak mnada insan- kamil
idrak olunamaynca Makam Ev-edn( yahut daha da yakn.
Necm 9)da olan Fahr-i lem (aleyhissalt vesselm ve ala
lih) Efendimiz nasl idrak olunabilir. Bu manaya iret
Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Adn Cennetinde
Vesile Makamnda sakin olurlar. O vesilenin
I
stnde makam
yoktur. Cennetteki Tba aac aslnda Muhammed bir makam
olduunun srr budur demilerdir. nsn Kmili bilmek
Hakk bilmekten zordur. nk Cenb- Hakk ceml, cell
ve sonsuz kemlleri ile bilinmektedir. Bildirilen
I
-Ey Allah (cc) ve Raslllh (aleyhissalt vesselm) a iman edenler!,
(Allah (cc)n cezasndan, azabndan) korkunuz, (irkinliklerden saknnz,
ayet bir gnha dtnzse hemen tvbe ediniz) Ona, (zira bilirsiniz ki,
rahm olan Allah (cc)n azab da pek byktr. Fakat takvay yalnz fenalk
yapmamaktan ibaret bir haslet telakki etmeyiniz) vesile araynz ve Onun
yolunda cihat da bulununuz ki, kurtulua erebilesiniz. (Mide 35)
VESLE, lgat olarak bir bye yaklamay salayan vasta, arac mnasna
gelir. Hadislerde bununla cennetteki yce bir makam kastedilmi
olmaktadr.Hz. Peygamber (aleyhissalt vesselm) Efendimiz O (el-
vesle), cennette bir makamdr. buyurmakta, bu makam Allah'n bir kiiye
vereceini belirtmekte ve tevzu olarak bu kimsenin kendisi olmas
hususundaki temennisini ifade etmektedir. Buna gre daha net ifade ile el-
Vesle, cennetteki en yce makamdr, bu makam tek bir insana
verilecektir, O da Allah indinde insanlarn en yce olduunu Mi'rac ve
Kur'an gibi mucizelere mazhariyetini ispat eden Eref-i Mahlukt ve
Fahr-i Kinat Efendimiz (aleyhissalt vesselm) 'dir. Bu yce makama
vsl olan, Allah (cc)'a yakndr; bylece Efendimiz (aleyhissalt
vesselm) , gnahlarn aff dahil her eit ebed art olan ltuflara
kavumu ilh yaknl elde etmeye vesle olmu olur. Aada zikredilen
Efendimiz (aleyhissalt vesselm) i tevessl edilerek edilen dua ile istenen
istekler muhakkak Allah (cc) tarafndan kabul edilir.


mtebihatn
I
vuct-u hakki ve izfi taraflar vardr. Mesela
glgeye bakan gnein nurundan mahrum olur. Glgenin
vcudu kef olmakla umumun nazar onadr. Grmez misin ki,
bir pencere deliine bir nesne atlsa, atarken nesne genellikle ya
pencerenin aacna veya demirine isabet eder. Zira aa ve
demir pencerenin huss zelliklerindendir. Pencerenin yz
(caml taraf) hava ile bantldr. Huss zellikle olan lfet
ise galip olur. Pencerenin boluuna nesne atan bolua attn
zan eder (pencerenin yzne yani camna deer). Bylece ok
zamanda hisleri hata eder. Onun iin zhirden btna geite,
suretten manaya dnte glk vardr. Bu srra iret
byklerin baz szlerinde gelir.
Evliyann gnlnden eyen lillh kesme kim
Sana himmet eden ol gz ile k- deil
Burada anlatlmak istenen, baklar zhire
balamaktan kanmaldr. Kafirlerin yardmcsz kimsesiz
kalmas ve inkr ehlinin nasipsizlii hep bu nedendir. Allah
(cc)a snrz.
Nice bilsin hakyk chil
Nice grsn bu hleti am
Ki teni kim bilir rusemtn
Ger dillerde sylenir esm
II

**
Hz. Muhammed Mustafa (aleyhissalt vesselm ve
ala lih) Efendimize salt et ki; melekt leminin baheleri
I
-Kurn- Kerimde ve hadislerde geen kapal ifadeler. Tevili yaplsa da
hakkt- Allah (cc) tarafndan bilen hususlardr. Mesela huruf-u mukattaalar
gibi
II
-Hakktleri cahiller nasl bilebilirler. Bu ileri krler nasl grebilir.
Resimler ger de, tenlerini kimse bilmese de dillerde isimleri kalr.
Onun cemlinin iekleri ile gzeldir.
Yaratl vcudu madde ve kuvvetlerden
olumutur. Fiiller kuvvetle meydana geleceinden Allah
(cc)n fiilleri dahi melike-i kirmla zhir olur. Kuvveti
lhiyyenin ismi Hz. Peygamber (aleyhissalt vesselm ve
ala lih) Efendimizin kelmnda melike olarak
adlandrlmtr. Melekt lemi Hazret-i Ervhtan ibarettir.
Melek kelime olarak iddet ve kuvvet manasna gelir.
Melekler ihtiyr ve irde sahibi olmayp Allah (cc)n emirlerine
itaat ederler. Nitekim insann vcudundaki kuvvetlerde dahi
ihtiyar yoktur. Mesela nsan bir eyi isteyince kuvvetleri ona
itaat eder.
Melekt lemi melekler ve btn ruhlar lemine
amildir. Her nesnenin btnna melekt derler. Mesela nefs-i
ntka
I
melekttandr. Sure-i Yasin
II
in sonunda;
Hakkaten noksanlardan
mnezzeh tesbih ve takdise lyk Olan Yce Yaratc ki, her
eyin tam mlk O'nun kudret elindedir. (Yasin 83)
buyrulmutur. Yani her nesnenin btn, ruhu kudreti elindedir
demektir.
Burada melekt alemini baheye, cemli nbvveti
ieklere benzetme vardr. Bahenin gzellii ieklerle olduu
I
-nsni ruh, konuan ruh; Nefs: nsann vcdun da buhara benzeyen kalple
ruh arasnda bulunan ve insann canl olmasndan dolay meydana gelen
duygudur. Yani madde olmayp, fiilinde maddeye yakn olan cevherdir.
Kurn- Kerimde Nur sresinde geen zeytin aac nefs demektir. Kurn-
Kerimde Bu zeytin aac ne douda ve nede batdadr denilmektedir.
Douda deildir demek, mcerret olarak ruhun yannda, batda deildir
demek de vcutun yannda deildir demektir. nk nefs, ruh ile vcut ve
kalp arasnda bir varlktr.
II
-Y-Sn; Ey insan manasna da gelmektedir.

gibi melektun holuu Cemli yani Muhammed (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimizin gzellii iledir. Hz.
Peygamber (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimizin
cemli Hazret-i Ervhtandr.
Hakktte melekt lemi lafz, Cemli Muhammed
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) mna gibidir. Lafzn
gzellii manann gzelliine tbdir. Efendimiz
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) sretiyle insan, sret
bulmutur. Bu nedenle insan Cemli Muhammed
(aleyhissalt vesselm ve ala lih)le yaratlmas ile
melekt lemini gemitir
I
. Onun iin hakki cemle bu keml
keml mna ile bahe demek uygun oldu. Melekt lemi melee
nisbetle latf ve nrn olmakla cemlin zuhur yeri oldu. nk
ceml, esiz gzellik ve nurlardan ibrettir.
**
ala lih) Efendimize salt et ki; cebert leminin havuzlar
Onun nurlarnn feyzi ile dolup tamaktadr.
Cebert lemi isimler ve sfatlardan oluur. Cebert
lemi Hazret-i Esrrdan ibarettir. Mcerred (karkl
olmayan, soyulmu) alem de denir. Yani bedenleri mcerret
zatlardan oluur ki, latf ve kaln cisimler yoktur. (Efendimiz
aleyhissalt vesselm ve ala lih)in nru Hazret-i
Esrrdandr. Buna gre cebert leminin havuzlar Efendimiz
(aleyhissalt vesselm ve ala lih)in nurlu feyzi ile dolup
tamaktadr. simlerin eserleri ve srlar, sretlerinin srlar
Onunladr.
I
- Eer Sen olmasaydn, Sen olmasaydn lemleri
yaratmazdm Hads-i erif
Burada cebert lemini havuza, Fahr-i lem
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimizin feyzini aya
benzetme vardr. Dklmekte olan feyzin hzna iaret vardr.
Kinat; isimler ve sfatlar ile zuhur etmi, mcerred eyler bu
eylerin feyzi ile hasl olmutur. Cebert leminde feyz
bunlardan nce gelmitir. Cebert lemi, emirler leminin
I

nurlarnn ateine yakn olmakla nurlu feyizlerini ispat eyledi.
Mcerredt konusunda filozoflar ve kelamclar arasnda gr
ayrl vardr.
Filozoflar akllar ve mcerred nefisleri, melike-i
kerrbyn
II
ile tefsir etmilerdir. Lakin bu gr baz hakkt
ehli sofiler kabul etmemilerdir.
Kerrbyn denilen melekler, mheymiyndandr.
Yani onlar Allah (cc)n cemlini mhededen dolay
hayrete gark olmu, Adem (aleyhisselm) ve lemlerden
habersiz olan meleklerdir. Bu melekler Adem
(aleyhisselm)a secde ile emir olunmadlar. Bunlarn dndaki
melekler ise, Adem (aleyhisselm)a secde ve itaat ile emir
olunduklarndan mcerret ruhlardan oldular.
mm Gazali (ks) (Mcerredt konusunda) filozoflara
uyarak mtehayyiz (mekan tutan) olmad gibi lemin bir
yerinde de deil, bedenlere dahil olmad gibi harite deildir
demitir. Fakat kardei Ahmed Gazli (ks) Sirc-l Ukl isimli
kitapta bu gr ret edip, mtehayyizdir demitir. Zira
kelamclara gre zat ile var olan nesne mtehayyizdir. Bunlara
gre cevherler gayri-mtehayyiz deildirler. (yer tutarlar)
Filozoflara gre arn tesindeki eyler ne boluk ve
nede doluluun olmad lemdedirler. (l hal ve l mel
alemi) Sofiler derler ki, mel alemindedir. (doluluun olduu).
I
-Ruhlar lemi, zaman ls bulunmayan, Allah (cc)n emriyle vastasz
yaratlmann olduu lem.
II
-Byk melekler

nk ruhlarla doludur. Sofiyyenin bu sznden anlaldna
gre ruhlarn yer tuttuuna iret vardr. Mheymiyn, lem-i
tedvn (levh-i mahfzun kapsad alem) ve lem-i tasdrin
(levh-i mahfzun kapsad hkmlerin icr edilmesi )
tesindedir.
Filozoflarn grne gre, mcerredt fikrine
ynelmekte ki zarar eyann kdemi (evveli olmamasna)
grne gtrr. Halbuki Allah (cc)tan baka kdem yoktur.
Bazlar akl- evveli melikeden sayarlar hakk ile
devamn iddi ederler. Bu konular ayaklarn kayd (yanl
grler) konulardan olduu iin bu kadarla iktifa etmek uygun
grld.
smail Hakk Bursevi (ks) Hazretlerine gre;
mcerredta mbdetta derler. Yani vcudu oluurken anneye
(ana), mddet ve zamana muhta deildir. Mddet ve zaman
iinde olmayan nesne tevecchle mtehayyiz olur. (Manevi
baklarda mekan tutar) Mesela, ruh cesetten ayrldktan sonra
bile cisim olarak temessl (ekil ve sret olarak) eder.
(Mminlerin ruhu, insan eklindeki bal arsdr. Kafirlerin ruhu
ise eek ars gibi olup atee dayanma gc gstermeleri iin
biraz byke yaratlmtr)
Ne kadar olsa bir kii alim
Yine bilmez hakikt- ruh
Her nedenle sahih olsa
Sz hakikatte olur mahrum.
Hlasa, ruh, ancak Allah (cc)n bilecei itendir, ruhun hakikati
yle eydir ki, bilgisini Allah (cc) kendisine mahsus klmtr.


**
ala lih) Efendimize salt et ki; Ona bal olmayan hibir
ey yoktur.
ala lih) Efendimize salt et ki;ayet vasta olmasayd,
neticeye ulalmazd kaidesince mevst
I
olmazd.
Mevcdttan bir nesne yoktur ki, asl Fahr-i lem
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimize muhta ve
bal olmasn. nk vasta olamasa mevst olamaz
kaybolurdu. Mevcdt ise d vcutlar ile mevct ise de,
beklar zta baldr. Yani varlmz Allah (cc)a muhtatr.
Buna gre bek vastaya baldr. Feyz onunla husle gelir. Bu
vasta Fahr-i lem Muhammed Mustafa (aleyhissalt vesselm
ve ala lih) Efendimizdir. nk Hakk ile halk arasnda
ondan baka feyz vastas olacak vcut yoktur. Aklamas
udur ki, Allah (cc), alemler, cisimler ve ruhlar arasnda
zincirleme balar vardr. Hakkti
Muhammediyede btn eynn zellikleri vardr. Eya gerek
klli ve gerek cz-i olarak bu hakkte baldrlar.
yle ki, balar ve irtibatlar olmasa idi vcutlar
ncelik sahibi olurdu. nk vcudun beks devaml bir feyz,
ulaan bir baa ve takip eden tecelliye baldr. Bu feyz ise
Hakkti Muhammediye ile olur. Zira her eyann vcudu
btn mertebelerde bizzat Hakktan feyz almaa istidt
sahibi deildir. Byle olmasa idi peygamberlerin gelmesine
I
-Varl vastaya muhta mahluklar.

ihtiya kalmazd. Bu mana zerine irtibat lazm gelmektedir.
Bu meselenin bir ok misalleri vardr. mesela ba vezir olan
kimse padiah ile halk arasnda vastadr. Eer bu vasta olmasa
idi insanlarn meseleleri sonuca ulaamazd. nk padiahn
hakktinde olan zellik halknn st ve perdeli olmaktr. Yani
halk gibi yaayamaz. Btn iler vezirle biter. nk padiaha
dayanmtr. Padiah ilere direkt kendi vasf ile karrsa
kendi gcn zayflatr, tibr kaybna urar. Mesela
kkrdak denilen nesne et ve kemik arasndaki vastadr. Eer
olmasa idi, etten kemie ve kemikten ete besin al verii
olmazd. Kkrdakla kemik ve et uyuma gelir. nk et ile
kemik arasnda ortak zellikler yoktur. Kkrdak etsel ve
kemiksel zelliklerle et ve kemiin gelime ve beksna sebep
olmaktadr.
Baka bir misal; kalp insan ruh ile ceset arasnda
vastadr. Kalp latif yn ile bir tr ruhu tutar. Kesfeti
olan (kalnlk, arlk, okluk vb.) cesede yn verir. Bu
vasta ile ruh ve cisim arasnda beraberlik, yani izdiva
salanarak vcut oluur.
Baka bir aklama ise; ulv lemin hareketleri arasnda
kendi seyirlerine etki eden ekim kuvvetleri birer vastadr. Eer
bu kuvvet olmasa idi, felekler su deirmeni gibi olmaz,
hareketsiz kalrd. Deniz yzndeki geminin hareketi dmenine
baldr. Eer byle bir irtibt olmasa idi, hareket olumazd.
Nitekim bizim kalemimiz bu yazya vastadr.
Maksadmz ise hakkt lemine olan irtibt tasvir
etmektir.
rtibat hali bilindikten sonra vastaya (Fahr-i lem
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimize kr etmek
lazm gelmitir. Onun iin enbiy, evliy ve ulemnn
hukku, anne ve babaya olan hukuktan fazladr.

**
Allah (cc)m, bu salt Senden Ona, Senin anna
yakr ve Onun da layk olduu bir salt olsun.
Efendimizin anna yakr salt ile salt eyle ki, o salt
balangtan sona kadar (ezelden ebede) Ona olsun ve salt
Onun rh-u pkine ulasn. Yani yaplacak salavt Efendimiz
(aleyhissalt vesselm ve ala lih)e layk olacak ekilde
olsun. Lakin Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala
lih)e layk olacak salavtn hakki manasn ancak Allah
(cc) ve Fahr-i lem (aleyhissalt vesselm ve ala lih)
Efendimizden bakas bilemez. nk Allah (cc)n kullar
zerine salavt eitli ekillerdedir. Yani herkesin mnevi
makam gredir. Bu manaya gre salavt rahmet, mafiret,
bereket, kef, mhede, fen, bek ve manaya smayacak
ekillerde olur.
Zahirde salt, sultann herkesin istihkkna gre
hediyeler vermesine benzer. Her isteyene bu hazineden
verilmez. Kabiliyet tespit edilmeden ynetici snfna kimse
alnmad gibi. Her nesnede bir l aranr. Onun iin Kurn-
Kerimde nimetlerin inii, mzn (terazi) ile olduu
bildirilmitir.
Byk sultanlarn halk yannda halleri gizli olduu gibi,
makam da yaratlmlar tarafndan bilinemez.
Sonu olarak Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala
lih)e verilen hakktin salt-n kimse idrk edemeyecei gibi
saltn da yapamaz. Bu manay u hads-i erif kuvvetlendirir.
.
Benim Allah (cc) ile bir vaktim vardr ki, o vakitte
bana ne mukarreb melek nede gnderilmi bir peygamber

hibiri yanaamaz
Ulemann salt hakknda ettikleri aklamalar hakki
saltn olma gerekeleridir. Yoksa hakktte murat yle salt
yaplacak diye tayin etmek deildir. nk insana bildii
ilimden haber vermek cehletten saylr.
Bu kelamda Fahr-i lem (aleyhissalt vesselm ve
ala lih) Efendimize Allah (cc)n ltuflar ve zelliklerinin
beyan vardr. nk mevcdtn anlayndan ve ehil
olduu mnadan stn yaratlmtr. Onun iin mevcdat
Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala lih)in
mertebesinde konuma kudretine sahip deildir. Kurn-
Kerimde

O, Yce Yaratc ve melekleri, sizi karanlklardan
aydnla karmak iin size merhamet buyurur. (Ahzb43)
buyrulmaktadr. Burada salt etmek karmaa hasredilmitir.
nk mmetin fertlerinden her ferdin kabiliyetine gre
terakki ve tenzil vardr. Fakat Fahr-i lem (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimize olan salvatta salt ekli
asl zerine zikir olundu. Kurn- Kerimde Muhakkak ki,
Allah (cc) ve melekleri Peygamber zerine saltta
bulunurlar. (Ahzb 56) eklinde gelmitir. nk Hz.
makamlarn ve terakkinin zirvesindedir. Bunun zevki
kimsenin tatmam olmasdr. Kurn- Kerimde;
mitli ol ki, Rabbin seni vgye deer
bir makama gnderecektir. (sr 79)

nk her vech ile oldun mahmud
Sana feyz oldu Makam- Mahmud
Enbiya mmetinden olmutur
Evliya bendelerinden madd
I

Makam- Mahmut yalnz byk efat etme makam
deildir. Belki btn makamlarn hepsinden ibaret olan
byk bir makamdr. Byk efaat makam ise, bu
makamn bir blmdr. Bundan Efendimiz (aleyhissalt
vesselm ve ala lih)e olan salavt- erfenin srr aa
kar.

Allah (cc)m, muhakkak ki O Senin sana dellet
eden en cmi
II
srrndr.
Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Allah
(cc)n birliini, saylarn birine (saysna) ihtiya duymadan
gren, bilen ve mahlkattan ayrandr.
Lafzn zhir manas, haberler manas ynnden ikrrdr.
nk hakknda bildirilen haberler Efendimiz (aleyhissalt
vesselm ve ala lih)in bykl gibi byktr. Bu
makamdr.
a-Hz. Peygamber (aleyhissalt vesselm ve ala lih)
Efendimiz Allah (cc)n srlarn kendinde toplar.
b- Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala lih),
varl ile bu srlarn delilidir.
c-Srlar ise Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala
lih) ile kim ve korunmu ve perdelidir. nk dier
peygamberler Hz. Peygamber (aleyhissalt vesselm ve ala
I
-Ya Rasulllah, Sen her ynden seilmi birisin, sana Makam- Mahmud
verildi. Peygamberler senin mmetin, evliyalar ise klelerin ve hizmetilerin
saylr.
II
Her eyi toplayan, derleyen, btn yaratklar huzurunda toplayan.

lih) Efendimizin srrna kavuamadklar. Efendimiz
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Allah (cc)n zt, sfat ve
eflin topluca zahir olduu kimse olmutur.
Eer Fahr-i lem Muhammed Mustafa
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimiz olmasa idi,
yksek ve alak diye bir ey olmaz, orta olurdu.
Bilindii zere srlar oktur. nk her nevin her
snfn her ferdin kendine mahsus srlar vardr. Onun iin
insann srrna melek, padiahlarn srrna halk, peygamberlerin
srrna evliyalar, alimlerin srrna mmiler (tahsili olmayanlar)
havssn srrna avam vakf olamaz ve anlayamazlar. nk
onlarda Allah (cc) ile kendileri arasnda hussiyeti olan srlar
vardr. Bu hussiyette iki byk sr vardr ki, biri insann
srr dieri Hakkn srrdr.
nsann srr insann hakktinden ibrettir. Sreti
hakkti ilhiyye zerine zahir olmutur. Yani yaratlmtr.
Hads-i erifte . Allah (cc) Ademi kendi
sreti zerine yaratmtr. lhi sretten maksat yedi
mertebedir. Hayat, ilim, irde, kudret, semi (iitmek), basar
(grmek) ve kelmdr. nsan bu ilhi sretler zere
yaratlmtr. nk insan zuhrat yeridir. nsann srr,
Hakkn srr zhirisi ve sretidir.
Hakkn srr, insann btn hakktidir. Bu srr ilh
sm-i zamdan ibret olan btne izfe edildi. Onun iin Cm
(Toplayc) denildi. nk btn srlar toplayan ve hakktlerin
tmn toplar. Fahr-i lem (aleyhissalt vesselm ve ala lih)
Efendimiz bu cm srrn hakkti ile zuhr eylemitir ki Dll
(delil, iret) dir. nk alemler iinde Hakkt Muhammediye
lemler stdr. Allah (cc)n ztna dellet eden eyada en
mkemmeli ve genii Hakkti Muhammediyedir. Onu iin bu
hakktin felei Hayattr. Hayat Felei ar gibi tam bir
kaplamas vardr. lemin kiminde hakkni, kiminde sr
(grn) vardr. Hayat felei hepsinden genitir. Cisim demek
zahire itibr iledir. Mesela lnn hayat hakkisi vardr. Bu
kef ile bilinir, fakat l canszdr. Bu manaya gre tan dahi
hayat vardr. Onun iin Hz.Musa (as) n elbisesini kard.
Nitekim tefsirlerde gelir. Bu hayat sebebi ile, kyamet gnnde
mminin sesini iiten ya ve kuru her ey ehdet etse gerektir.
Nitekim hads-i erifte mahede hayat ve ilim ehline
mahsustur gelmitir. Yemek ve imekten dolay bedenin
shhatli vcuda kavumas, hayattr. nk can olmayandan
hayat hasl olmaz. Yani cisimler canldr. Bu byk bir srdr.
Ehlullah bylece kabul ederler. (Muhyiddin rb-
Hazretleride bu grtedir) Kurn- Kerimde
Hakikaten ahiret yurdu ise elbette ki, daim
hayat yurdudur. (Ankebt 64) Ahirette eyann hayat
zhiri (gerek ekilde), dnyada ise gizlidir(geree benzer).
Bunun srr dnya kalb (ekli), ahiret kalb (i) dir. Biri cisimin
arln, dieri ise ruhni ve latif ynn tar. Fakat ahirette
ise kalb, ekli ile tasavvur olmas gerekir. Onun iin ahirete
lem-i sfat demilerdir. nk insanda olan kalbin sfatlar
orada sreti kalbiyeye dahil olur. Nitekim Kurn- Kerimde;
Artk blk blk geliverirsiniz.(Nebe18)
Bu alemde o hayatn zuhur etmesine cisimlerin kesfeti
(koyuluu ve arl) mani olmutur. Ehlullahn kemltn,
letfetlerini (incelikleri) bulmakla bilirsin. Bu dnyada
grmekten men edilmek dahi bu sr zere bina edilmitir. Onun
iin basiret erbb, batn ile vcudu beraber idrk ve mhedeyi
kabul ederler.
Hasl olsa dil-e tecelli Hakk, ren olurdu hanesi mutlak
Hne kim ruznesi yoktur, nur-u huritten oluptur mulak

***
Gr her cism- cn ire, bir z ki, cn cn ehli
Bilir bu remz Ey Hakk, hayat- cvidn ehli
I

**
Huzurunda durabilen en byk perdedrndr.
Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala lih), mutlak
varlk ile yokluun arasndaki perdedir. Onlarn karmasna da
engeldir.
Yukarda vasta ifadesine uygun olarak, burada hicap
manasna hcib (perdedr) manasn kullanmak gerekir. nk
hcib burada bevvb (kapc) manasna da gelir. Bevvb, giren
ve girilecek eyin vastasdr. Byk hicbn manas hakktte
aktan aa grlen Rid-i kibriyaya
II
irettir. Hakkti rtbe
ve makam yeri demektir. Bu misal olarak rtbenin aslna
grmek ona bal oldu. Gzle grnen rid (cbbe), basretle
grnen riddan farkldr. Nitekim Arap adetinde rid, batan
ayaa giyilen elbisedir. Grnen elbise insann kendi deildir.
Nitekim ekirdek, aa sreti ile zahir olur. Atele anlalan
aatr. ekirdekte btn zde aa mhede edilir. Bu
mertebe-i zuhrattr. Bu zuhrat her eye Hakkt
Muhammediyeden verilen hisse kadardr.Her mertebenin
hicbtan bir hissesi vardr. Hakkt Muhammediye ise bu
hicblarn toplam ve en bydr.
Bilinir ki, aynada grenlere hicb olmaz. Belki ayna
I
-Gnlde Hakkn tecellileri olursa, hnesi enlenir. Bir hanede gnlk ve
gnelik yoksa, gnein nrundan mahrum demektir.
Gr her cismin iindeki cn, cn ehlidir, Bunu Hakk bilir, nk sonsuzluk
yurdunun ehlidir.
II
-Efendimiz (aleyhissalt vesselm) hadisi kutside Byklk izarm
(etek), kibriyalk ridam (cbbe) dr buyurdular.
grmee vasta olur. Nitekim rid kre hicb olmaz. Fakat
dardan grene elbette hicb olur. Salavt- erfedeki hicb-
Hakktan murat, Hakka hicp gereklidir demek deildir. nk
hicb ile mahcb (perdelenen) olmak, snrl olanlarn sfatdr.
Duyular genitir snrlar sonsuzdur. Buna gre Fahr-i lem
Efendimiz halkla Hakk arasnda hicb, vasta ve asln
grlme sebebi olmasdr.
Vezirizam dahi, halk ile sultan arasnda hicbdr. Yani
Allah (cc) dardan hicb ile perdelenmi ve gizlenmi deildir.
Belki kendi sfatlar ile gizlenmitir. Hicb ile perdelenmenin
arasndaki fark aa km oldu. nk grmek ebeddir.
Hicab da bu grmekle beraberdir. Onun iin salavt- erfede
diye geldi. Yani grmek bu ayna ile olduu bilinsin.
nk Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala lih) her
zaman huzr-u ilhdedir ve grenlere de vastadr.
**
Allah (cc)m, beni Onun soyuna ilhk eyle, Onun
sahip olduu erefe beni layk kl.
Neseb ebeveyn ciheti ile olan ortaklktr. Yakn
akrabala sebep bir olgudur. Haseb kiinin nefsinden baba ve
ecdadndan olan iftihar edilen eylerdir. Hads-i erifte;
Kyamet gn
sebepler ve nesebler kesilir, Benim neseb ve sebeplerim
kesilmeyecektir. Allah (cc) insan cinsini muhtelif terkiplerden
yaratmtr. Sret lemi, halktan; rh lem emirdendir
I
. nsann
I
-lem : Btn cihan, kainat. Her ey.

nsann nesebi rhunadr. Rhun intisb Allah (cc)dr.
Kurn- Kerimde Ona ruhumdan
flediim (Hicr 29)
Hads-i erifte; . Ben Allah
(cc)tanm, mminler Benden (Bana verilen nurdan)
gelmitir. Havss ehli bu nesebtendir. Bu neseb ehline galip
olan rhni zelliklerdir. Yani evk, muhabbet, talep (mnev
makam arzsu), hilm (yumuaklk), kerem (cmertlik) ve hakki
takv vb.dir. Yksek meziyetleri toplamak ile bu neseb hasl
olur. nsann beer sreti amurdan yaratlmtr. Kurn-
Kerimde O, Yce Yaratcdr ki, sizi
lem-i Asgar : En kk lem. nsan.
lem-i Berzh : Kabir lemi.
lem-i Cebert : Azmet ve kudret lemi. Kudret lemi. Lhut lem-i
ile altta bulunan melekt lemi arasndaki lem.
lem-i Ekber : En byk lem. Kint.
lem-i Emir : Ruhlar lemi, zaman ls bulunmayan, Allah (cc)n
emriyle vastasz yaratlmann olduu lem.
lem-i Ervh : Ruhlar lem-i.
lem-i Esbb : Sebebler lem-i. Dnya.
lem-i Fni : Geici lem. Dnya.
lem-i Gayb : Zhiren hissedilmeyen, ruhlar, melekler ve cinlere mahsus
lem.
lem-i Kevn : Varlk lemi. Kint.
lem-i Lht : lh alem. Rhn mnev lem. Yani keyfiyeti, belirtisi
olmayan gzlerin idrakinden gizli olan lem demektir.
lem-i Mna: Ehline ak olan, mnen anlalan lem.
lem-i Melekt : Melekler lem-i.
lem-i Nst : nsanlar lem-i.
lem-i ehdet : Dnya.
bir amurdan yaratt. (Enm 2) Bu sebepten dolay
insanlarda galip olan beeri zelliklerdir. Yani hrs, ehvet, nefs-
i hev, gazap, bo eylere heves etmek, aalk eyler de
mahvolmasdr.
Geerli olan neseb mnev nesebtir. Bu ise takvdr.
Yoksa amur ve sretten olan deildir.
Haseb ile murat Hz. Peygamber (aleyhissalt vesselm
ve ala lih) Efendimizin ahlakdr. Hazreti ie (radiyallah
anha) Annemizden Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala
lih)in ahlak sorulduunda, Efendimiz (aleyhissalt
vesselm ve ala lih)in ahlak Kurn- Kerimdir
buyurmulardr. Yani d Kurn- Kerimle amel ettiinden
baka, btnn (i lemi) dahi hakkyla vasf olduu gibi iftikr
makamna
I
sahip idi. nsn- Kmil bu hakki eref ile
muttasftr. Naks (eksik) insan nefsin istekleri ve noksan
eylerle bezenmitir. Bu kelmda (ilhk) (tahkk)
ten nce gelmitir. nk bu iin evveli talik (ba), ortas ilhk
(karmak), sonu tahkiktir (hakkti grmek). Allah (cc) fazl-
keremi ile bizi muhakkklerden eylesin Amin.
**
Efendimizi bana yle tant ki, bununla cehalet
kanallarndan kurtulup selmet bulaym.
Mrifetin hakkti Allah (cc)ndr. Hz. Peygamber
I
-Hads-i erifte bu srra iaret yle gelir.
Allah (cc)m Sana (iftikr ile) muhta olmak ile beni
zenginletir. [baka bir rivayette devamnda; Fakat Senden msten
(zenginlemek) olmak suretiyle beni fakirletirme gelmitir.]

(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimiz ise hakktin
aac ve neticesidir. Onsuzda olmaz. Mrifet (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimiz ile talep edilir.
Mrifet ile iki cehlet giderilir.
Birisi vasta iledir. Yani kitaplardan ve statlarn
azndan giderilir. Buna vech-i m (umma) ait olan bilgi
derler. Dieri ise vastaszdr. Zarr bilgi ve ilham yolu ile
olan mrifettir. Buna vech-i hs (hssi) bilgi derler.
Birinciye iaret eserlerde lm-i insanlarn azndan
aln, hads-i erifte ise Bir ey hakknda pheye
derseniz nce Kurn- Kerime sonra snnete mracaat
edin gelmitir.
kinciye iaret Kurn- Kerimde . .
Allah (cc)tan korkunuz. Allah (cc) sizlere retiyor.
(Bakara 282) Kendi kendine olan bilgi, vasta ile olan bilgiden
faziletli olmakla beraber salavt- erfede Hakka nisbet edildi.
Beyazt Bestmi (ks) Hazretleri kelamnda,

Siz ilminizi kalbi l olanlardan aldnz. Biz ise ilmimizi
lmsz diriden aldk buyurdular.
Marifetten gaye Fahr-i lem Muhammed Mustafa
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimizi bilmektir.
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimiz, Allah (cc)n
zt, sfat, szler ve hallerini bilmek ile btn yollarn kendinde
toplam olmasdr. Mrifet ve bilgi kmiller yannda ayn
eydir. Filozoflar yannda ise ok fark vardr. Baz filozoflar ise
alim ariften stndr, dediler. Zir ilim tasdik, mrifet tasavvur
ynndendir. lim hakkti idrk, faziletlerini idrk ise
mrifettir. Kurn- Kerimde;

Hi bilenler ile bilmeyenler eit olabilirler mi?
(Zmer 9) bilgi, ilme erefinden dolay tahsis edildi.
Hads-i erifte Ben ilim
ehriyim, Hz.Ali (Kerremallah veche) kapsdr (Suyuti
Cami us-Sair). Baka bir hads-i erifte
Ben hikmetin lsym, Hz.Ali (Kerremallah
veche) de szcsdr.mam Gazali (ks) Risleyi Akliyesinde
bu konu geer.
Salavt- erfedeki mrifet ile murat ilimdir. Onun iin
cehletin karl olarak getirildi. Cehletin her trls ilim ile
giderilir. Yoksa tasavvur ynnden olan mrifet ile giderilmez.
Lakin burada lisana uygun deyim olarak diye mrifet geldi.
Mrifet iki trldr. Hakkn, eytn.
Hakkn, zhirde kitap, snnete; batnda zevk ve erbab-
hakika uygun olandr. Bu saylarn dndakiler eytnidir.
lme uygun olmayan mrifet muteber deildir. nk
faydas yoktur. Kelmn mnas budur ki, Fahr-i lem
Efendimizi bir tarif ile bilelim ki, vridatlar ve mrifet yolunda
cehlete dmekten Onunla selmet bulalm. Her eye ve
mevzya layk olan ilim ehli olalm.

Murg-i cn umaa ilim ve ameldir iki yer

Yoksa olurdu hev-i cehlde zr-u zeber.
I

**
ala lih) Efendimizi bana yle tant ki, bununla fazilet
pnarlarndan kana kana ieyim.
Suyu el ve kap kullanmadan yerinden azla imek
demektir. Fzilet kazancndan baka eyler alma ile hasl olan
ilhi nimetlerdir. Maksut peygamberlik mrifeti ile stn fazilet
ve nimetleri talep etmektir. Onun iin bu tabir kullanld. nk
de vasta yoktur. El ve kap vasta cinsindendir. Fazilet ise
almadan ve vastasz olandr.
**
Allah (cc)m, bana Hz. Peygamber (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimizin yolu zerinde, inayetinle
kuatlm olarak Senin huzuruna giden yolda da yardm
et.
Yol, nefis terbiyesi yoludur.
Allah (cc)a giden yollar, yaratlmlar
saysncadr. Fakat nbvvet yolunun kapsam ok genitir.
Bu sebepledir ki, Muhammed merep olanlarn yalar dahi,
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimizin yan dahi
I
- Can kuunun uaca iki yer ilim ve ameldir. Yoksa nefis, cehletle karma
kark olurdu.

tecavz etmez. Kamil bir uygunluk vardr. Onlar ilim ve
zevklerine istidtlar gc kadar varis olduklar gibi,
mrleri bile uygunluk gsterir.
I
Onun iin salavt- erfede
yi mutlak syledi. Huzurdan maksat sm-i zmn
klliyet makamdr. Bu Cennet-i Adn, Vesile makamdr. Huzur,
makam- ilhde yani huzurunda durabilmek makamdr. Btn
makamlarn en stndr. Onun iin Kurn- Kerimde
Gayet kudret sahibi bir hkmdarn huzurunda
bulunacaklardr. (Kamer 55)
Srrm ererse makm- vasla
Bula canm o makam iinde huzur
Bu huzra nice can vermeye
Benim akm ak oluptur madud
**
Allah (cc)m, Hz. Peygamber (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimiz ile beni batln tepesine
yle indir ki, beynini dataym.
Btl, nefisinde vcut, sbt ve hakkti olmayan
demektir. Sofilere gre iki ksmdr.
Hakki Btl; ilim lemi ve ayn (asl) leminde onunla
tecellisi olmayandr. Hkki yokluk da derler.
zf Batl; kendisi ile tecelli olan dta grnen
I
-Yani Fahri lem (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimiz hicri 63 yl
yl yaamtr. Snnet ehl-i olan kiiler bu ya gemeyi arzulamazlar. Ahmet
Yesev (ks) Hazretleri 63 yandan sonra yeryznde bulunmayp yer
altndaki ile hnesinde mrn tamamlamas bu sevginin iaretidir.

mevcdattr. Geici yoklukta denir.
lem-i vcutta ise Hakki Btl yoktur.
Hakki Btl olmas mmkn olmayandr. Buna gre
izf batln hakkti Hakka uygun olmaktadr. Kurn-
Kerimde;
Rabbimiz, Sen bunu bouna
yaratmadn (Al-i mrn 191) buyrulur.
Btl, Hakkn dnda olan her eydir. Hkki vcut
Allah (cc)ndr. Btlda bek yoktur. Kurn- Kerimde
Muhakkak btl yok olmaya
mahkumdur. (sr 81) buyrulur. Fakat Hakk ve btl
birbirlerini takip eder. nk birbirlerinin gereidir.
**
vesselm ve ala lih) Efendimiz ile beni ehadiyyet
I

I
-Ehdiyyet: Allah (cc)n her bir eyde kendine ait birlik tecellisi. Bir olmak;
fakat saydan olmayan birlik. Vhidiyyet: Allah (cc)n btn eyada birden
birlik tecellisidir. Bilindii zere ehdiyyet zt-a, vhidiyyet sfatadr.
Ehdiyyet, Ztn tecellisinden ibarettir. Bu tecellide isimlerin,
sfatlarn ve bunlarn messirlerinden olan hibir eyin zuhuru yoktur. nk
ehdiyyet, Hakk ve halkn itibarlarndan syrlm olarak tecelli eden srf ztn
ismidir. Tecellilerin en ulvsidir. Mahlukun bununla vasflanmas mmkn
deildir.
Vhidiyyet, ztn mazhardr ve sfatlarn ayrln toplayarak zuhur
eder.
Bilmek lazmdr ki; Ehdiyyet, vhidiyyet ve ulhiyyet arasndaki
farklar yledir.
Ehdiyyette isim ve sfatlara dair hibir ey zhir olmaz. Srf zattan
ibarettir.
deryalarna al.
**
vesselm ve ala lih) Efendimiz ile beni tevhidin
hallerinden sratle geir.
I

**
vesselm ve ala lih) Efendimiz ile beni vahdet (birlik)
denizinin kaynana gark et, yle ki, sadece Onunla
greyim, Onunla iiteyim, Onunla bulaym, Onunla
hissedeyim.
**
Allah (cc)m, en byk perdedr
II
olan Hz.
Vhidiyyet isim ve sfatlar, messirleri ile beraber zhir olur. Bu
zhir olu yine ztn hkm iledir. Yoksa zattan ayrlma demek deildir. Bu
bakmdan sfatlarn her biri dierinin ayndr.
Ulhiyyette isim ve sfatlarn her biri kabiliyet ve istihkk hkm ile
zhir olur. Ulhiyyet tecellisi, btn tecellilerin hkmlerine amildir. Zir
ulhiyyet, her haklya hakkn verme tecellisidir.

I
- Beni tevhit perdesini aralayp gememi sala, nk bir perdedir. Bu
makamlar anlatlsa da anlatanda anlamaz. Ancak yaamakla fikir sahibi
olursunuz. Bu konular hakknda fazla izhat vermemek uygun grld.
Tevhid-i efl, tevhid-i sfat ve tevhid-i zt bu yolun mertebelerinden saylr.
Bilmek, bulmak ve olmaktr.
II

Srlar rtme ve gizleme ii ile uraan kii, perdelerin kumandan.


Efendimizi ruhumun hayat kl.
Hads-i erifte, . Ben Allah
(cc)tanm, mminler Bendendir gelir. Hibir ruh yoktur ki,
rhu zmdan (byk ruh) feyzlenmesin ve beks ondan
yardm bulmasn. Bu hayatn evvelinde ruh, sonra beden gelir.
Efendimiz ruhlarn babas olduu gibi hayatnda babasdr.
Baz kitaplar da Hazreti sa (as)n babas olduu yazldr.
nk Hazreti sa (as)a frlen ruh Rhul Kudsten,
Rhul Kudsun nuru Fahr-i lem (aleyhissalt vesselm
ve ala lih) Efendimizden alnmtr. Hayat ruh ile
olmadka, insan l gibidir. Maksut olan hayat, ruh
hayattr. Hayvan-i nefs byle deildir. Fuzl yle demitir.
ehd-i ak olup feyz-i bek kesb eylemek hotur
Ne hasl b-vef dehrin hayat msterndan
I

Yani bki hayat fni hayattan faziletlidir. Bu sebeple
mminler ve evliyalar hakknda
.
Evliyalar lmezler, belki bir evden baka bir eve
gei yaparlar buyrulmutur. Baz rivayetlerde evliyullahtan
bedel mminler olmutur. Bundan maksat kamil mminlerdir.
Bu hayat bkiye sebebiyle kamil mminlerin bedeni
bozulmaz. Bu bir hakkttir.
II

I
-Ak bulup, bekann feyzine kavumak gzeldir. Ne hasl oldu bu vefasz
zamann emanet hayatndan
II-
Yaratlta insan melek ve hayvan tarafn haiz olarak dnyaya gelir. Fakat
Allah (cc)n yardm ile hayvan tarafn terbiye ve tahvil ederek, melekiyyet
sfatna erer. Burada deitirilmesi istenen kt ahlakn, gzel ahlaka tahvili
**
vesselm ve ala lih) Efendimizin ruhunu hakkatimin srr
eyle.
ve ftratn bozulmamasdr. nk nefis babo braklrsa asz meyve
aalar gibi, meyvesinden yoksun veya olgun olmayan meyveler verir.
Byklar, trnaklar kesmek, koltuk ve kasklar temizlemek vb.
ftrat amellerindendir. Bunlar bile terk edildiinde noksanlklar zuhur eder.
Mesela, Beni srailde erkekler byklarn uzatmaya balaynca kadnlar
zinaya ynelmilerdir. nk kadn tabiat uzun by sevmez. Bu sebepten
dolay Hz. Peygamber (aleyhissalt vesselm) Efendimiz bir eyi tavsiye
etmise bunda ancak bir hayr ve hikmet aranmaldr.
Nefis terbiye edilmedii zaman insann ftrat bozulur. ld
zaman da, lmn gereini grr ve ruhu mahkum olur. Terbiye edilen nefis
ruhu serbest braktrr. lmszlk erbetini ier. len nefistir. Fakat terbiye
olmaynca da ruhu lm gibi yaptrr. lden bir fark kalmaz.
Aziz Mahmut Hdayi (ks) riyazat gnlerinde ar pazarda gezerken
daha ok lm insanlar gezer grmesi, yaadn bildii insanlar
grmemesi bundandr. nk nice yaayan insanlar vardr ki onlar l
gibidirler. Bu sebeple bykler lmde aradklar husus kiideki terbiye
edilmi nefis sahibi olup olmamaya bakarlar. nk btn nefisler iin lm
yazlm bir kaderdir. Nefis terbiye edilince bir nevi ruha dner. Ruh
lmszdr. Ruh zahir ve batn lezzetlerini bir arada bulundurur. Rabbi
mahede edebilir. Hz Ebubekir (r.anh) Peygamber (aleyhissalt vesselm)
Efendimiz vefatnda sahabe-i gzin efendilerimiz zlrken, O zlmedi.
nk Peygamber (aleyhissalt vesselm) Efendimizin bir alemden baka
alemlere gei yaptn bilmesidir. Beer lm tadacaktr. Lakin terbiye
edilmi nefis sahipleri lm tatmayacaklardr. Allah (cc) ehitler bilakis
diridirler ve rzklanrlar buyurmas bu durumun en ak rneidir.
Mevlna Celleddin Rm (ks) Hazretleri bir gn mritlerini
toplayp bize hayat veren kan mdr diye sormutur. Sonra vcudundaki
kan bir kaba boaltp, kansz kalan ve sararan vcuttan bizde ki hayat,
akmzdan baka bir ey deildir.Bu ceset ve kan hayat sebebi olamaz
szleri dklmtr. Dier insanlar iin dahi bu akn buhar olmasa idi hayat
diye bir eyden bahsetmek mmkn olmazd.

Rhu Muhammediyede iki mana hatra gelir. Biri
ruhlarn hayat dieri hakktlerin srlar olmasdr. Hayat ile sr
aslnda birdir. Zira her eyde olan Hakkt- Muhammediye
hassas zikredilen hayat ile beraber olmutur. Yani ruhumuz
aslnda Hz. Peygamber (aleyhissalt vesselm ve ala lih)
Efendimizden bize den ksmdr. Buna gre mana Onun
bana olan yaknlna gre, bende mhedesini ve gzelliini
gerekletir.
**
vesselm ve ala lih) Efendimizin hakktini ilk hakkn
gereklemesi ile lemleri kaplayc (kuatan) kl.
Geen bahislerde anlattmz zere Fahr-i lem
Efendimizin hakkti sm-i zamdr. nk ad sm-i
zam, ism-i zm btn isimleri toplad gibi, Hakkti
Muhammediye de btn hakktleri toplar. Hakk-l
Yaknin hakkti ve btn bu hakkte mahsustur. lemlerden
murat seyreden lemlerdir. Bunlar 360 bin alemdir. Gayb ve
ehdet lemlerinde inen ve kan mertebeler oktur. Btn
lemlerde Hakkti Muhammediyeyi mhede etmek suretiyle
devir etmek byk bir rtbedir. ile Allah
(cc)n ferdiyyetine (birliine) iaret eder. Bu Allah (cc)n ilk
yaratltaki hviyetidir. (yalnz bana kendisiyle olduu hal)
Buna denmitir. Mertebeler ve tecelliyatlar bunun
almlardr. Onun iin her eyde asl mahede etmek
vahdettir. (Allah (cc)n birliini grmektir) Aata sesin
mahede edilmesi gibi. (ney gibi) [Aslnda aa sesiz bir
madde iken srrn kefedene sesini baheder. Her insan ney
algsna ses verdiremez.]
**
Y Evvel (cc), Y hir(cc), Y Zhir(cc), Y
Batn(cc)(Baka bir manaya gre)
[Y Evvel (aleyhissalt vesselm ve ala lih), Y
hir (aleyhissalt vesselm ve ala lih), Y Zhir
(aleyhissalt vesselm ve ala lih), Y Batn (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) ]
I

Evvel srlarn inii iin, hir klan srlarn sonu iin
Zhir Vcud-u Hakka bakldnda, Btn halkn vcuduna
baklnca sylenir.
Bu drt isim ilh isimlerin mmht- Esmsdr.
(isimlerin analar). O evveli ve ayn anda sonu olmayan, zt
ak ve ayn anda gizli olandr.
Boyutlarn olmad bir zattr. Yaratlanlar ztlar ile
hayat bulurken, O zatnda ztlar olmadan vcut bulan mutlaktr.
I
- Mecmuat-l Ahzbda Abdlkadir Geylni (ks) Hazretleri tarafndan
zikredilen Hz. Peygamber (aleyhissalt vesselm ve ala lih)
Efendimizin isimlerinde ve dier rivyetlerde bu isimler zikredilmitir.
Belki baz kardelerimiz bu aklamadaki yorumu ilk anda taaccple
karlayabilir. Fakat bizler Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala
lih) iin bu ifadeleri bile eksik grrz. Hz. Peygamber (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) Efendimiz iin Allah demekten baka her
mkemmel sfat, ismi ve eyi layk grrz. Fahr-i lem Muhammed
Mustafa (aleyhissalt vesselm ve ala lih) Efendimizi anlamak ve
anlatmak Allah (cc) anlatmaktan zor ve mmkn deildir. nk Allah
(cc) iin ifadelerde deliller bulmak kolaydr. Efendimiz (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) iin ise delil getirmek bazen kefe dayandndan
mmkn olmamaktadr. Bu szler tadanlar iin kolay olduu kadar,
tatmayanlar iin ise isyan mertebesinde szlerdir. Fakat biz Efendimiz
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) ok severiz. Ak lugtnda hata
kelimesi olmaz.

Ztt olmayan birdir. O her ey ve yerdedir. Fakat her zhiri O,
zannetmemelidir. nk O zhir olmakla beraber batndr. Akl
ile anlalamayaca, hayal ile tahayyl olunamayaca gibi,
hakkti akllarn idrak ve ihatasna smaktan mnezzehtir. Ne
yalnz zahir ne de yalnz batn diye hkmetmemeli, zahir ve
batn demelidir. Evvel ve hir de byledir.
Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala lih) iin
ise bu konuda ayn mtelay yaparken ilhlk vasf dnda
hepsi gerektir. lem, Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve
ala lih) olmadan hibir ekilde ifade ve hayat bulamaz.
Sultann huzurunda vezirinden baka kimse konuamazsa Allah
(cc)n huzurunda peygamberler ve melekler dahil olmak art
ile kimse konumak yle dursun, huzra kmak dahi mmkn
olmad gibi varl hesaba dahi katlmaz. Bu gerekten
Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala lih)in varlnn
evveli, sonu, zhiri ve btn iin aklama yapmak mmkn
deildir.
Bu isimler iin ok aklamalar vardr. Fakat bu kadar
ile iktifa uygun grld.

Allah (cc)m, Kulun Zekeriyy (as)n nidsn
iittiin gibi benim nidm da iit.
Bu konu Kurn- Kerimde,
O vakit ki, Rabbine gizlice bir dua ile duada
niyazda bulunmutu. Demiti ki: Yrabbi!. Muhakkak
benim kemiklerim zayflad, bamn ty de tututu
(beyazlad), Sana ne dua ettim ise mahrum kalmadm. Ben
arkamdan takip edecek akrabamdan korkmaktaym. Eim
de ksrdr. Artk bana Sen kendi tarafndan bir olu
bala. Hem bana vris olsun hem de Yakub hanedanna
vris olsun. Onu katnda rzaya mazhar buyur. Ey
Zekeriya!. Seni bir oul ile mjdeleriz ki, ad Yahya'dr.
Onun iin evvelce kimseyi bir ada klmadk. Dedi ki:
Yrabbi!. Bana nereden bir oul olabilir?. Eim ise ksr
olmutur. Ben de ihtiyarlktan son yaa yetimi oldum.
Buyurdu ki: yledir. O bana kolaydr ve muhakkak ki, ben
seni bundan evvel yaratmtm, halbuki, sen hibir ey
deildin. (3-9Meryem sresi) aka anlatlmtr.
Zekeriyya (as) Allah (cc)a gizli bir sesle dua etmesi
byklerin huzurunda olann sesinin yksek kmad iindir.
Nid dua etmek makamndadr. Buradaki duada insanlarn
yaantsnda olmayacak bir istein, olabilirlii vardr. Bu
salavt- erfe ile dua eden Efendimiz Allah (cc)n rzasna
muhlif bir ey istemiyorsa, (aleyhissalt vesselm ve ala
lih)i vesile ederek isteine kavuacaktr. Yine bu salavt-
erfeye devam edenlerin lafzen dua etmese bile gnlden
murat ettikleri isteklerin muhakkak olaca aklanmtr.
Gnl istekleri ise Allah (cc) katnda geerli isteklerdir.
**
Allah (cc)m, Senin rzan yolunda bana yardm
et. Allah (cc)m, Senin yoluna, Seninle yardm et.
Bana yardmnla, nefsim zerime Senin ile, Senin iin,
benim dileklerim olur. Benim dileim ise Sana vuslattr. Fakat
bana olan yardmn bizzat Seninle isterim. Sen benim ilerimin
de velisi ve kefili ol. nk kuvvet ve yardma ancak Seninle
kavuurum. Benim muradm ise her eyde tam bir fenya
kavumaktr. Dncelerim ve vcudumla Sende yok olarak
feyiz bulurum.
**
Allah (cc)m, Senin rzan yolunda beni kudretinle
destekle. Allah (cc)m, Senin yolunda gitmek iin,
Seninle destek istiyorum.
Beni meleklerin, lht yardmnn bereketiyle takviye

et, vehmin (manasz korku, dnceler) ve ihnetin
kuvvetlerine kahr ile gl olaym. Sonunda nefsim lemin
karanlklarna meyilden ayrlp lemin nurlarna ykselsin. Bu
sebeple nefsim kemllere ulap, mhedeye kavusun. Bu ise
nur fark ile olur. Bunun iin kuvvetli nur, ak deliller bulup,
hak ve masivay birbirinden fark ve tehis edeyim. Bununla
gsn genilemesi ve kalbin almas gerekleir. Bu hali bile
Senin iin et. nk biliriz ki, dilekler Seninle Sana
ynelmekle ve Seninle olur.
] [ **
Allah (cc)m, benimle Senin aran birletir.
Benimle Senden bakalarnn arasna gir. ( defa
okunacak)
Yani aradan yaratl perdelerini, ayrlk sebeplerini ve
ileri kaldr. Beraberlik ve mhede ihsan et.
eyh Sdi (ks) buyurdu ki;
Ehl-i irfn dediler, sen kmaynca aradan
Bilmez misin kendini pinhn
I
eyleyen.
Bu sen-den murat, yaratln getirdii ilikiler,
balardr. kmaktan murat ise bunlardan ba koparmak ve
kesmektir. Bu balar vcut, zt, sfat ve fiillerden ibrettir.
Bunlar kesildiinde gizlenen aa kar. Yani kulun hakkti ile
ilhi hviyet arasndaki balar ve kulluklar yok olur, ak
mauka, sevgili sevdiine kavuur. Bu cmle ile hicap ve
berzah (perde) sen-den ibarettir. Bu ise gaflettir.
Gaflet-i dil perdedir, ddr- mevldan bana
Perde zil oldu ise, can gz ile baksana
II

I
-Gizlenen.
II
-Gnln gafleti, Allah (cc)n cemlinden perdedir bana; perde kalkarsa can
gz ile kendine bak.

Salavt- erfede msivya gayr denildi. Gayr Hakktan
ayr olan eyler demektir.
Mevlna Cmi (ks); msivnn vcudu yoktur
demitir. O zaman Allah (cc)m
Senin ile deil, ztnla megul et duasnn manas nedir diye
sorulunca, cevaben; Kaffe-i Zta (Ztn btn zellikleri)
iarettir.. Beni zatnla megul et. Sfat ve fillerinle megul
etme buyurmulardr.
Fakat bu sfatlara gayr demek bir grtr. Ehl-i Snnet
ise sfatlar iin Allah (cc)n ne ayndr ve ne gayrdr
demitir. Zt- isimler de hakkt ise msemmann
(isimlendirilen ey) ayn (asl) olmasdr. Bu isimlerden murat
lemle ilgisi olmayan isimlerdir.
! ! ! **
Allah (cc), Allah (cc), Allah (cc).
defa sylenmesi zt, sfat ve fiillere iret iindir.
Birincisi ile gafilleri kaz, ikincisi ariflere tarif, ncs vuslat
lezzeti iin sylendi. Allah (cc) lafz sm-i zm (En byk
isim) dr ve btn isimleri kendinde toplar. Gerekte Allah
(cc)n btn isimleri byktr. Fakat baz isimlere baz
hususlara istinaden (Y Hayy Y Kayym)
gibi sm-i zm denilmitir.
] [ **
Muhakkak ki, Kurn- Kerimi [okumay, tebli

etmeyi ve ona uymay] Sana farz klan Rabbin elbette
Seni dnlecek yere
I
, dndrecektir.(Kasas 85) ( defa
okunacak)
Bu hle ulamak iin zat, sfat ve efl de fenya
kavumak ile olur. Bu fenda zatla kendisi, sfat ve eflde
Hakkla bek vardr. Vatan sevgisi imandandr gereince
Hakk yolcusu bu fen ve bek menzillerine talip olmaldr.
] [ **
Ey Rabbimiz, tarafndan bize rahmet ihsn eyle,
iimizden kurtulu yolu hazrla. (Kehf 10) ( defa
okunacak)
Salavt- erfeyi elif harfi ile balad gibi elifle
bitirdiler. Balang ve sonuta elif asldr. Hemze byle
deildir. Hareke ve skunu birbirinden ayrmak iindir.
Harflerden de saylmaz. Elif hakknda ok kelam edilmitir.
Buralarda kere okunmann srr nedir? Bir sznzde
salavt 11 kere okunmaya tahsis edildiini sorarsan u cevab
veririz.
Mertebeler ynndendir. Yani insanlar lemine nzul
eden ilhi feyzler; melekt, cebert ve laht lemlerinden
geerek gelir. Feyz mertebelerden geerek gelecek olursa parlak
olur. nk her nesnenin evvelinden nihayetine kadar eitli
tavrlar zuhur eder. Hakktte ezel ve ebed, evvel ve hir birdir.

!
I
-Hz. Peygamber (aleyhissalt vesselm) Efendimizin Mekkeye geri
dnecei, ahirette en yksek makama kavuaca.

phesiz ki, Allah (cc), melekleri, O an yce
Peygambere ok salt etmektedir. Ey imn edenler, haydi
sizde Ona oka salt edin ve gzelce selmlar getirin.
(Ahzb 56)
Ey Allah (cc)m faziletli salavtlarn ile Efendimiz
(aleyhissalt vesselm ve ala lih)e salt et. lk yaratlta Onu
yarattn. Varlndan dolay insanlk eref buldu. O Seni tantmak iin
yurdunu terk edip, beer lemine geldi. Sana kavumann mertebeleri
ancak Onun yanndadr. Besmele Onsuz manaya gelemedi. nk O
be harfi altndaki noktadr. O nokta da her eydir. Ol dediin eyde
ancak Onunla olur. nk nisbetler ve eyann srlar Onunladr.
Fazilet hazinesini Ona teslim ettin. O da hazineyi yaratlmlara
kabiliyetleri miktarnca datt. sm-i zm, kendisi olduu halde
Senin isimlerine bizi O ynlendirdi.
Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala lih)i zhir ve
btn tlsmlarn anahtarlar yaptn. Kulluk ve rablk srlarn Onda
toplandn. Vcip ve mmkne sahip iken Onu mmkn leminde
gsterdin. Oda kulluu kendine eref kabul etti. Kulluk erefide
Onunla aa kt. Yaratlmlar Onunla kul olduklarn anlayp
ilahlk davalarndan vazgetiler. Rtbeleri O tayin etti. Efendimiz
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) ile Hak ve btl birbirinden
ayrld. Seni saylara ihtiya duymadan bir olarak ancak O bildi.
Yemeksiz yaayabildii gibi ibadetsiz zaman da hi gemedi.
lemlerin perdesi ve birletiricisi ancak O oldu.
Biliyorum ki; Levh-i mahfzu yazan kalemden dklen nurlu
harfler ancak Onunla manaya gelebilir. Mukaddes feyizler ancak
Onunla dalabilir. Sfatlar ve isimlerden kacak klara gne,
ancak O olabilir.
O birlik ve birin arasndaki ince latif izgi oldu.
Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala lih) ezeli
isimlerden isimler yurduna inen ilh emirlerin vastasdr. O yle bir
incidir ki, elmaslar, yakutlar, hareketler, skunlar ve btn olaylar
Ondan kar.
Ey Allah (cc)m Onu benzeri, ikincisi ve yokluu olmayan

mecbriyet ve gye kldn. lhi hitaplarndan kan suretleri
Onunla meydana getirdin.
Ey Allah (cc)m Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala
lih) Senin cemlini celp etti de cellin sakin oldu. Byk hilfet
elbiseni ve vcuduna zamanszlk ve mekanszl layk grdn.
Tevecchlerinin kblesi yaptn da isimler ve sfatlar elbiselerini
giyebildiler. Sidre-i mnteh Ona layk oldu. Ona verdiin
yaknl kullarna dahi Sen tarif etmek istemedin. Sen Onunla O
Seninle oldu. Fakat Onun gz Senin ne varlna takld, nede
ayrld ve karmak istedi. Bu yaknlktan dolay sarho olup yannda
kalmak arzusuna da dmedi. Gzel sevgilin kulluuna yneldi.
Ey Allah (cc)m, Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala
lih) ile eksiklerimizi tamamla, aslmza kavutur Ayrlk aramzdan
gitsin de ztmz zt ile, sfatmz sfat ile, fiilimiz fiilleri birlesin..
Ey Allah (cc)m, Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala
lih) ile emniyette olup, yaamakta zorlanmayalm. slmn ve akn
kaplar bize alsn. Lilhe illallah kalesine Onunla girebileceimiz
gibi Seninle bulumakta ancak Onunla olabilir. Sana alan kap ve
yol Odur. Baka bir yolda yoktur. O bizi Senden koruyan hicaptr.
O olmasa idi Sen bizi, yok ederdin.
Ey Allah (cc)m istiyoruz ki, kaytlardan kurtulup Sana
kavualm. Fakat her ey yine Senin takdirindir. Bizim varlmz
Efendimiz (aleyhissalt vesselm ve ala lih)e kldn salt iledir.
Allah (cc)m bu salt bizde can, kan ve ruh oldu. Kfrn
karanlklarn, birinci lmn ve ikinci doumun skntlarn bizden
uzaklatrd. Fni dnyada bki hayatn diriliini verdi.
Ey Allah (cc)m nereye baktm ise Seni, Onunla buldum.
Onunla hidayet veren oldum. Karanlmda zerimden soyuldu..
Peygamberimiz Efendimiz Muhammed Mustafa (aleyhissalt
vesselm ve ala lih)yi severek len, imnn kurtararak lr.
Kabrini melekler ziyretgh edinirler. Onu bulmadan lenler iin
Allah (cc)n rahmetinden umutsuzdur yazs, iki gznn arasna
yazl olarak haredeceksin.
Ey Allah (cc)m Raslllh (aleyhissalt vesselm ve ala
lih) sevdiimiz gibi ocuklarn ve ehl-i beytini de severiz. u
szne iman etmiizdir.Rabbim; ehl-i beytimden, sllemden
birliine iman edip ve Benim peygamberliimi kabul edene azap
etmeyeceini, vaat etti Sen ve ocuklarn cennette Efendilerimizsiniz.
Biz Seni kendimizden, evlatlarmzdan ve her eyimizden ok
severiz. Canmz isterse Ona fed ederiz. nk ksasta hayat
vardr. Cann uruna pazara karana elbette Efendimiz
(aleyhissalt vesselm ve ala lih) den byk ihsanlar olacaktr.
Ey Allah (cc)m Fahr-i lem (aleyhissalt vesselm ve ala
lih) Efendimizi ok seviyoruz. Ne kadar zerine salavt getirsek, o
kadar zmz ihy etmi oluruz. Ona yakn olmak ne byk ereftir.
Ya Ondan uzak olan....
Ey Allah (cc)m nefesini zerimize gnder, kokusu ile hayat
bulalm. Nefsimizin hakktini grp hakktine ulaalm da evveli,
hiri, zhiri ve btn toplayalm. Uzaklar ve yaknlar kalksn, bir
olalm. Biliyoruz ki, Onun yerine ulaamadmz gibi, Onsuz da
yaayamayz. Biz aciz kullarn, Gzel ve mstecab isimlerinle Ona
kavutur. stiyoruz ki son szmz ise Y Muhammed (aleyhissalt
vesselm ve ala lih) olsun.

!
Hamd, lemlerin Rabbi Allah (cc)a mahsustur.
( Fatiha 1)
16/11/2003
Esenler /stanbul

ABDÜSSELÂM BİN MEŞİŞ HASENÎ (KS) SALÂT - I MEŞÎŞ VE TERCÜMESİ

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ABDÜSSELÂM BİN MEŞİŞ HASENÎ (KS) SALÂT - I MEŞÎŞ VE TERCÜMESİ

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

SALTIME

Uluhiyyetin hakkati, zatn mertebelerini temsil eden makamdr.

Allah (cc) yerin ve gklerin nrudur. ( Nur 35)

Srlar rtme ve gizleme ii ile uraan kii, perdelerin kumandan.

You might also like