GERBER KRLER Tanm ve Yardmc Bilgiler:

Basit kiri, konsol kiri, kmal kiri Basit kiri: Mesnetlerinden biri sabit mesnet, dieri kayc mesnet olan sistemlerdir

Konsol kiri: Bir ucu ankastre mesnet, dier ucu serbest olan sistemlerdir.

kmal kiri: Bir veya iki mesnetinin zerinde konsollar (kmalar) bulunan sistemlerdir.

Gerber kirileri: Basit kiri, konsol kiri ve kmal kirilerin birbirlerine mafsall olarak birlemelerinden oluan tayc ve izostatik sistemlere gerber kirileri ad verilir.

Gerber kirileri pratikte (uygulamada) genellikle at aklar ve kpr kirileri olarak kullanlrlar.

Yap Anabilim Dal Yap Statii alma Grubu Prof.Dr. Sumru Pala Yar.Do.Dr. Mecit elik

1/ Gerber Kirileri

Gerber kirileri oluturuken, sistemin tayc olmasna (yani oynak olmamasna ) dikkat edilmelidir.

Hiperstatik para

Oynak para

Oynak para

hiperstatik para

Mafsallarn datlmasnda dikkat edilecek hususlar;

a) b) c) d)

Kenar aklklara en fazla bir, orta aklklara en fazla iki mafsal konulabilir. Yan yana komu aklklar mafsalsz braklmaz. Yan yana komu aklklara iki mafsal konulmaz. Mafsallar nasl yerletirilirse yerletirilsin bir aklk mafsalsz braklr.

Bir ankastre mesnedi olan gerber kirilerinde yukardaki kurallarda baz deiiklikler yaplabilir;
a) b)

Ankastre mesnetli kenar akla iki mafsal konulabilir. Mafsallar nasl yerletirilirse yerletirilsin bir aklk mafsalsz braklr koulu uygulanmayabilir.

c)

Ankastre mesnetli kenar akla en az bir mafsal konulmaldr.

Yap Anabilim Dal Yap Statii alma Grubu Prof.Dr. Sumru Pala Yar.Do.Dr. Mecit elik

2/ Gerber Kirileri

Gerber kirilerin Sabit yklere gre hesab:

Sisteme etkiyen yklerin herhangi bir dorultuda olmas halinde, ykler dey ve yatay bileenlere ayrlarak, her biri iin ayr, ayr hesap yaplr.

a) Yatay yklere gre hesap: Yatay yklerden dolay sistemde yalnz N (Normal kuvvet) oluur: M T 0 olur. Normal kuvvet diyagramnn izimi iin yararlanlr.

X =0

denge denkleminden

b) Dey Yklere gre hesap:

Sistem mafsallardan kesilerek paralara ayrlrsa, bu paralardan bazlarnn tek bana tayc olmadklar, dierlerinin ise tayc olduklar grlr. Tayc olmayan (tanan) paralar kendi zerindeki ykleri, mafsallardaki dey mafsal kuvvetleri ile, tayc olan (tayan) komu paralara aktarrlar. Tayan paralar ise, hem zerindeki ykleri hemde komu paralardan aktarlan mafsal kuvvetlerini tarlar.

Sistem zerindeki ykleri nasl tad gsteren bu emaya tama emas ad verilir.
3/ Gerber Kirileri

Yap Anabilim Dal Yap Statii alma Grubu Prof.Dr. Sumru Pala Yar.Do.Dr. Mecit elik

Not: Tayc olmayan (oynak) sistemlerde anlaml bir tama emas izilemez. Hesapta izlenen yol: 1- Sistemin tama emas izilir. Bu emada, tanan paralar stte, tayan paralar onlarn altnda gsterilir. 2- nce tanan paralar zerindeki yklere gre hesaplanarak mesnet tepkileri ve mafsal kuvvetleri bulunur. 3- Sonra, tayan paralar zerindeki yklere ve komu paralardan aktarlan dey mafsal kuvvetlerine gre hesaplanarak mesnet tepkileri bulunur. 4- Her paraya ait T ve M diyagramlar yanyana izilerek Gerber kiriinin kesit zorlar diyagramlar elde edilir. Tama emas izimi

Yap Anabilim Dal Yap Statii alma Grubu Prof.Dr. Sumru Pala Yar.Do.Dr. Mecit elik

4/ Gerber Kirileri

rnek: Aadaki Gerber kiriinin T ve M diyagramlarnn izimi

Tanan parada;

= 0 2*80 + 5C 30*7 = 0 C = 74.0kN

1 1

Y = 0 G + 74.0 40 80 30 = 0 G
Tayan parada;

= 76.0kN

M M

= 0 20*8* 4 + 76.0*10 8B = 0 B = 175.0kN = 0 8 A 20*8* 4 + 76.0* 2 = 0 A = 61.0kN

Mmax=0.50*61.0*3.05=93.0 kNm

Yap Anabilim Dal Yap Statii alma Grubu Prof.Dr. Sumru Pala Yar.Do.Dr. Mecit elik

5/ Gerber Kirileri

Gerber kirilerinde mafsal yerleri

zellikle at a olarak kullanlan Gerber kirileri ok kere sabit kesitli olarak boyutlandrlrlar. Bu nedenle, en ekonomik zm elde etmek iin, mafsal yerlerinin en kk kesiti salayacak ekilde belirlenmesi gerekir. Dzgn yayl yk etkisindeki eit aklkl bir Gerber kiriinde, orta (i) aklklardaki aklk ve mesnet momentlerinin qL2 birbirlerine ve deerine eit olmalar halinde sistem ekonomik olarak boyutlandrlm 16 olur.

Bunu salamak iin i aklktaki aklk ve mesnet momentleri birbirlerine ve

qL2 deerine 16

eit olacak ekilde M diyagram izilir ve moment sfr noktalar bulunur. Bu noktalara yeterli sayda mafsal yerletirilerek bir Gerber kirii oluturulur. Bu durumda, kenar aklklardaki aklk momentlerinin qL2 deerinden daha byk olduu ve bu kesitlerin takviye edilmesi 16

gerektii unutulmamaldr. Mafsal yerlerinin belirlenmesi: i) orta aklklarda : qL 2 qL2 = 8 16 L = L 2

xG = 1 ( L L ) = 0.146 L 2

ii) kenar aklklarda : A =

qL qL2 1 7 = qL 2 16 L 16

7 7 1 7 7 qL2 T=0 iin x = L xG = L 2 * L = 0.125 L M max = qL . L = 16 16 2 16 16 10.45

Yap Anabilim Dal Yap Statii alma Grubu Prof.Dr. Sumru Pala Yar.Do.Dr. Mecit elik 6/ Gerber Kirileri

Gerber kirilerde mafsal yerlerinin belirlenmesi

Basit Kiri q + L qL2 8

ki Ucu Ankastre Kiri; q + L qL2 8 qL2 12 qL2 24

a) b)

M1 + M 2 =

qL2 8

Mafsallarn yerleri deitirilerek M1 ve M2 momentleri deitirilebilir. Sabit kesitli sistemde en ekonomik zm iin M1=M2 olarak mafsal yerleri belirlenmelidir.

c)

M1 = M 2 =

qL2 16

qL 2 qL2 = 8 16

L =

L 2

xG =

L L = 0.146 L 2

Mesnet Momenti Basit Kiri 0 qL2 12 qL2 16

Aklk Momenti qL2 8 qL2 24 qL2 16

7/ Gerber Kirileri

ki Ucu Ankastre Kiri

Gerber Kirii

Yap Anabilim Dal Yap Statii alma Grubu Prof.Dr. Sumru Pala Yar.Do.Dr. Mecit elik

Dier Birleik-zostatik Sistemler

rnek

Hesapta izlenen yol Gerber kirilerinde izlenen yolun benzeridir. Bu genel durumda: Mafsallarda dey kuvvetlerin yannda yatay mafsal kuvvetleri de bulunabilir. Yatay mafsal kuvvetleri dey mafsal kuvvetleri gibi tanan paradan tayan paraya aktarlr. Bu kuvvetlere bal olarak sistemde N diyagram da oluabilir.

Yap Anabilim Dal Yap Statii alma Grubu Prof.Dr. Sumru Pala Yar.Do.Dr. Mecit elik

8/ Gerber Kirileri