Kltrde Ulusal zerklik

Viladimir li Lenin
Za Pravda, n

46, 28 Kasm 1913

Lenin, Collected Works, vol. 19, s. 503-507 [Trke evirisi, Yurdakul Fincanc tarafndan yaplm ve  Ulusal Sorun ve Ulusal Kurtulu Savalar  iinde [s: 95-99] yaynlanmtr. Sol

Yaynlar, kinci Bask, Ekim 1993 -Birinci Bask, Austos 1979]

Kltrde ulusal zerklik (ya da ulusal gelimenin zgrln gvence altna alacak kurumlarn yaratlmas) denen plann ya da programn z,
her ulusal-topluluk iin ayr ayr okullar kurulmasdr.

Ak, kapal btn ulusalc kiiler (bundcular dahil) bu noktay ne kadar rtmeye alrlarsa, biz onun zerinde o kadar direnmeliyiz. Tek tek yelerinin yerlemi olduu yere baklmakszn (topra dikkate almakszn lke-d zerklik terimi de buradan geliyor) her ulus, ulusalkltrel ileri yneten, birlemi, resmen tannm bir topluluktur. Bu ilerin en nemlisi de eitimdir. Ulusal topluluklarn oluumuna (composition ), yerleme blgesi ne olursa olsun her yurttan, u ya da bu ulusal-toplulua zgrce yazlmasyla karar verilmesi, okullarn u ya da bu ulusa gre ayrlmasnda tam bir kesinliin, tam bir tutarlln gvence altna alnmasn salar. Sorulmas gereken soru, byle bir blnmeye, genel olarak demokrasi asndan ve zel olarak da proletaryann snf savamnn isterleri [istekleri] asndan izin verilebilip verilemeyeceidir. Byle bir soruyu, hi duraksamakszn, kesinlikle izin verilemez diye yantlamak iin, kltrde ulusal zerklik programnn zn yakalamak yeterlidir. Baka baka uluslar tek bir devletin snrlar iinde yaadklar srece, milyonlarca, milyarlarca iktisadi, yasal, toplumsal bala birbirlerine baldrlar. Eitim, bu balardan nasl ayr tutulabilir? Bund'un arpc samalk

bakmndan klasik olan formlyle syleyelim, eitim, devletin yetki alannn dna karlabilir mi? Eer tek bir devletin snrlar iinde yaayan deiik ulusal-topluluklar, iktisadi balarla birbirlerine balysalar, o uluslar kltrel ve zellikle eitsel konularda srekli olarak blp ayrmak sama ve gerici bir ey olur. Tam tersine, okullar, gerek yaamda yaplan eye bir hazrlk olsun diye, ulusal-topluluklar eitim ilerinde birletirme abas gsterilmelidir. Bugn grdmz u: farkl ulusal-topluluklar, sahip olduklar haklar ve gelime dzeyleri bakmndan eit deildirler. Bu koullar altnda, okullar, ulusal-topluluklara gre ayrmak, gerekte, ister istemez, daha geri uluslarn durumunu daha da ktletirecektir. Amerika'nn gneyinde, eski kle devletlerinde, zenci ocuklar hl ayr okullarda okumaktadrlar. Buna karlk kuzeyde beyaz ocuklarla zenci ocuklar ayn okula giderler. Yaknlarda Rusya'da Yahudi okullarnn ulusallatrlmas, yani Yahudi ocuklarn, teki ulusal-topluluklar ocuklarndan ayr okullara gitmesi iin bir plan nerilmitir. Bu plann, en gerici Purikevi evrelerce ortaya atldn eklemeye gerek bile yok. Kii ayn zamanda hem demokrat, hem okullar, ulusal-topluluklara gre ayrma ilkesinin savunucusu olamaz. Dikkat edilsin ki, bu noktada konuyu yalnzca genel demokratik gr (yani burjuva-demokratik) asndan tartyoruz. Okullarn, ulusal-topluluklara gre ayrlmasna, proleter snf savam asndan ok daha iddetle kar koymalyz. Belli bir devletin iindeki ulusaltopluluklar kapitalistlerinin, hangi ulustan olduklarn dikkate almakszn tm iilere kar yneltilmi olan anonim irketlerde, kartellerde, trstlerde ve imalatlar derneklerinde, vb., en sk ve en yakn ekilde birletiklerini bilmeyen mi var? Byk ilerden, madenler, fabrikalar, ticari yatrmlardan, kapitalist iftliklere kadar, herhangi bir kapitalist giriimdeki iilerin, istisnasz her zaman, rak, bar dolu, sakin kylerdekine bakla, daha deiik uluslardan olutuunu kim bilmez? Gelikin kapitalizmi yakndan tanyan ve snf savam psikolojisini daha derinden kavrayan kent iileri bunu onlara tm yaamlar retir, hatta belki de analarnn style birlikte emerler, evet bu iiler, okullar ulusaltopluluklara gre ayrmann yalnzca zararl bir tasarm olmakla kalmadn, stelik kapitalistlerin hilekarca bir dolandrcl olduunu igdleriyle ve mutlaka anlarlar. Byle bir dnceyi savunurlarken iiler blnebilir, paralanabilir, zayatlabilir ve alelade halkn okullarn ulusal-topluluklara gre ayrarak bu blme, paralanma, zayatma daha da ileri gtrlebilir. Oysa ocuklar zel okullara giden, zel tutulmu retmenler tarafndan okutulan kapitalistlerin, kltrde ulusal zerklikle blnmesi ya da zaya-

tlmas hibir biimde szkonusu olamaz. in aslnda, kltrde ulusal zerklik, yani eitimin ulusal-topluluklara gre kesinlikle ve tmden ayrlmas, kapitalistler tarafndan deil (nk onlar henz iileri blmek iin daha kaba yntemlere bavuruyorlar), Avusturya'nn oportnist darkafal aydnlar tarafndan bulunmutur. Darkafallkta ve ulusalclkta ei bulunmayacak olan bu dncenin, karma nfuslu demokratik Bat Avrupa lkelerinden hibirinde izine bile raslanmaz. Byle bir dnce, umutsuzluk iinde kvranan kk-burjuvadan gelme bu dnce, ancak Dou Avrupa'da tm kamu yaamnn, siyasal yaamn kk, rezilce bir kavgayla (daha da kts svg ve dalamayla) gemlendii, geri, feodal kilisenin siyasete egemen olduu, brokratik Avusturya'da ortaya kabilirdi. Kediyle kpek anlaamadna gre, hi deilse, ulusal-topluluklar, eitim konusunda kesinlikle ve aka ilk ve son kez olmak zere ulusal birimler olarak birbirinden ayralm! te kltrde ulusal zerklik denen budalaca dnceyi yaratan psikoloji budur. Enternasyonalizmini aziz tutan bilinli proletarya, incelmi ulusalcln bu samasn hibir zaman kabul etmeyecektir. Bu kltrde ulusal zerklik dncesinin Rusya'da ilkin yalnzca tm Yahudi burjuva partileri tarafndan, daha sonra (1907'de) eitli ulusaltopluluklarn kk-burjuva sol-narodnik partileri arasnda yaplan konferans tarafndan ve en son olarak da marksizme yakn gruplarn kk-burjuva, oportnist eleri, yani bundularla tasyeciler (sonuncular bu konuda dorudan doruya kesin bir adm atmakta ok ekingendiler) tarafndan kabul edilmesi bir raslant deildir. Devlet Duma'snda kltrde ulusal zerklikten yana yalnzca, ulusalclk hastalna tutulmu olan yar-tasyeci henkeli ile kk-burjuva Kerenski'nin konumas bir raslant deildir. Genel olarak, tasyecilerle bundularn bu sorunda Avusturya'dan rnek gstermelerini okumak, olduka elendirici. Her ey bir yana, ok-uluslu lkeler iinde neden en geri olan rnek alnyor? Neden en ileri olan rnek alnmyor? Bu, bir anayasa modeli iin yzn Fransa, svire, Amerika gibi ileri lkelere deil, ama daha ok Prusya ve Avusturya gibi geri lkelere dnen kt Rus liberallerinin, kadetlerin tavrdr. kincisi, Avusturya rneini aldktan sonra, ulusalc Rus darkafallar, yani bundular, tasyeciler, sol-narodnikler, vb., o rnei daha da berbat hale getirmilerdir. Bu lkede kendi propaganda ve ajitasyon almalarnda daha ok ve balca kltrde ulusal zerklik plann kullananlar bundulardr (ve onlara ek olarak, bundularn hibir zaman farkna varmakszn izinden gittii tm Yahudi burjuva partileridir). Buna karlk bu kltrde ulusal zerklik dncesinin ortaya atld lkede, Avusturya'da, bu dncenin

babas Otto Bauer, kitabnn zel bir blmn, kltrde ulusal zerkliin Yahudilere uygulanamayacan kantlamaya ayrmtr. Bu, Otto Bauer'in ne kadar tutarsz olduunu ve kendi dncesine ne kadar az inandn, uzun sylevlerden daha kesin olarak tantlyor. nk o (kendi toprana sahip olmayan) tek lke-d ulusu, lke-d ulusal zerklik plannn dnda tutuyor. Bu da, bundularn Avrupa'dan nasl eski, modas gemi planlar dn aldklarn, Avrupa'nn yanlglarn on kat artrp, bir samalk noktasna gtrdklerini gsteriyor. Oysa gerek u ki bu da nc nokta Avusturya sosyal-demokratlar, kendilerine nerilen kltrde ulusal zerklik programn (1899'da) Brnn kurultaynda reddetmilerdir ; yalnzca lkede snrlar ulusal olarak belirlenmi blgelerin birliine ilikin orta yolcu bir neriyi kabul etmilerdir. Bu orta yolcu nerge, lke-dlk ya da eitimin ulusal-topluluklara gre ayrlmas konusunda herhangi bir esas getirmi deildir. Bu orta yolcu nerge erevesinde, (kapitalist adan) en ileri gitmi, ok nfuslu merkezlerde, kasabalarda, fabrikalarda, madencilik blgelerinde, krsal blgelerdeki geni malikanelerde, ulusal-topluluklarn her biri iin ayr bir okul kurulmu deildir. Rus emeki snf, bu, gerici, zararl ve kk-burjuva milliyeti nitelikte olan kltrde ulusal zerklik dncesiyle arpagelmitir ve bunu srdrecektir.
Za Pravda, n

46, 28 Kasm 1913.

Collected Works, vol. 19, s. 503-507

(Trke evirisi, Yurdakul Fincanc tarafndan yaplm ve  Ulusal Sorun ve

Ulusal Kurtulu Savalar  iinde [s:

95-99] yaynlanmtr. Sol Yaynlar, kinci Bask, Ekim 1993  Birinci Bask, Austos 1979)

Aydnlanma Ktphanesi

http://www.1001001000.org