Professional Documents
Culture Documents
+ + + +
+ + + + + +
+ + + + + + + + + + + +
+ + + + + + 1, 1,
i
k i n
Ma trn ca f l :
0
0 1
0
0 ... ... 0
. 1 0 ... 0
... 0 ... ... ..
... ... ... ... 0
. 0 ... 0 1
n
k
k a
M
k a
1
1
1
1
1
1
1
]
Nhn thy ( )
0 0 1 0 2 0
1: : : .... :
n
O k k a k a k a
l mt im
bt ng ca f. By gi chng minh mt ng thng d bt k qua O bt ng.
Ly X = ( x
0
: x
1
: x
2
:.: x
n
) thuc d v
X = f(X) = ( k
0
.x
0
: k
0
.a
1
.x
0
+ x
1
: k
0
.a
2
.x
0
+ x
2
: . : k
0
.a
n
.x
0
+ x
n
)
= X + x
0
.O tc l f(X) thuc ng thng ni O vi X ( l d ). Vy d l
ng thng bt ng. (pcm)
Nhn xt:
Vy mt php thu x no gi bt ng mt siu phng th hoc l thu x
tm hoc l thu x c bit.
2) Php thu x cp:
a) nh ngha:
- Trong A cho m phng () v (n m 1) phng () b nhau, tc l
6
= A
=
ta bo v l (m, n m 1) cp.
- Cho f l mt php bin i ca A , ta ni f l thu x cp ( thu x (m,n m
1) cp ) vi ( , ) l cp nn nu f gi bt ng mi im nm trn v .
Tc l: ( ) , X f X X
.
- Trong trng hp m = 0 th thu x
( 0, n 1 ) cp c gi l thu x tm vi tm l
= O v c s thu x l siu phng .
b) nh l:
Cho f l thu x (m,n m 1) cp nn l ( ,
) m n
P
f id
khi tn ti duy nht { }
\ 0,1 k K
sao cho
( ) th X' X f X X
th ng thng ni X v X ct ti A v ct ti B
u c t s kp ca hng 4 im (ABXX) = k.
Chng minh:
Gi f l php thu x (m,n m 1) cp nn l ( , ) vi l ci phng m
chiu (m < n) v l ci phng (n m 1) chiu b vi v hai ci phng ny
cha ton nhng im kp ca f. V dim = m nn c th chn trong m+1
im c lp x nh l
0 1
, ,....,
m
A A A . V dim = n m 1 nn ta c th
chn trong n m im c lp x nh l
1 2
, ,....,
m m n
A A A
+ +
. Chn thm
mt im E khng nm trn v ( iu ny c th lm c v v l hai
phng cho nhau ) ta c mt mc tiu x nh trong Pn l
{ }
0 1 1
: , ,...., , ,..., ,
m m n
R A A A A A E
+ . Gi
{ }
0 1 1
, ,...., , ,...,
m m n
e e e e e
+
l c s nn ca mc tiu R. i vi mc
tiu trn th m - phng c phng trnh l
1 2
... 0
m m n
x x x
+ +
cn (n m 1 ) phng c phng trnh l
0 1
... 0
m
x x x
.
7
Qua php thu x f cc im thuc v u kp nn ta suy ra biu thc
ta ca f i vi mc tiu chn c dng :
'
'
. . voi p 0 v 0,1,... .
. . voi q 0 v 1, 2,... .
i i
j j
kx px i m
kx qx j m m n
'
+ +
1
1
1
1
1
]
Nu p = q th f l nh x ng nht.
Nu X v X l hai im tng ng ca f ( tc l X = f (X) ) vi X khng
l im kp ca f. Gi s X = (x
0
:x
1
::x
m
:x
m+1
:.:x
n
) v X khng thuc (do
X khng l im kp ca f ) nn trong cc s x
0
,x
1
,,x
m
phi c t nht mt s
khc 0 v trong cc s x
m+1
,.,x
n
phi c t nht mt s khc 0 (do X khng
thuc ). Ta c X = (px
0
:px
1
::px
m
:qx
m+1
:.:qx
n
). Gi s ng thng ni X
v X ct ti A v ct ti B. im A thuc ng thng XX nn A c ta
l:
[ ] [ ] [ ] . . ' A X X +
, mt khc A thuc nn ta ca A tha
phng trnh ca .
Gi s
[ ] [ ]
0 1 1
: :...: : :....:
m m n
A a a a a a
+
th
1 2
.... 0
m m n
a a a
+ +
.
Ta c:
. . . 0 voi 1, 2,...,
j j j
a x qx j m m n + + +
. V c t
nht mt x
j
0 nn
. 0 q +
, ta ly
1 v q
khi
[ ] [ ] [ ] [ ]
0 1
. ' ( ) : ( ) : .... : ( ) : 0: .... : 0
m
A q X X q p x q p x q p x
Tng t ng thng XX ct ti B c ta l
[ ] [ ] [ ] [ ]
1 2
. ' 0: .... : 0: ( ) : ( ) : .... : ( )
m m n
B p X X p q x p q x p q x
+ +
Do X = (x
0
:x
1
::x
m
:x
m+1
:.:x
n
) c x
i
0 vi 0 i m v x
j
0 vi m +1 j n
nn
0 do p q
i j
i j
x x
px qx
8
Ta c: ( ) ( )
' '
( ) 0
0 ( )
1 1
: :
( ) 0
0 ( )
i i i
j i j
i i i
j j j
x q p x x
x x p q x
p
k ABXX XX AB
px q p x px q p q
qx qx p q x
+
'
+ +
+ + + +
'
+ +
Vy tp hp cc im kp lp thnh mt ng
thng c phng trnh
0 1 2
( ) 0 d x x x + +
. Nhn xt A khng thuc d nn f l thu
x tm A v c nn l ng thng
0 1 2
( ) 0 d x x x + +
.
Tnh t s thu x k:
Ly B = (1: 0 : -1) thuc d. Ly C = A + B = (2: 1 : 0) th f(C) = D = (1: 2: 3)
th k = (ABCD) =
1 2 1 1
1 1 1 2 1 1
: : 2
1 2 1 1 1 2
0 1 0 2
Bi 2: Trong A
2
cho mc tiu { }
0 1 2
, , , S S S E
. Vit biu thc ta ca php thu
x
f : A
2
A
2
trong cc trng hp sau:
a) f l thu x tm, c tm l im S
0
= (1: 0: 0), trc thu x l ng thng
S
1
S
2
, t s thu x k.
b) f l thu x tm, c tm l im E = (1: 1: 1), trc l ng thng
0 1 2
( ) : 0 d x x x + +
t s thu x l k = 2.
c) f l thu x c bit, c trc l ng thng
0 1 2
( ) : 0 x x x +
tm l im
S = (1: 0: 1), bin im E = (1: 1:1) thnh im E = (2: 1: 2).
Gii:
17
Gi e
0
, e
1
, e
2
, e ln lt l cc vcto i din cho S
0
, S
1
, S
2
, S v l php bin
i tuyn tnh lin kt vi f.
a) Ly G = S
1
+ S
2
= (0: 1: 1) thuc S
1
S
2
th E = S
0
+ G. t E = f(E) th E
thuc S
0
E tc E = a.S
0
+ b.E = (a+b : b: b) v gi e l vcto i din cho E. Do f
l thu x n nn (S
0
GEE) = k.
Ta c:
1 1 1
0 1 0 1
: :
0 1 0 1 ( )
1 1 1
a b
b b a b
k
a b a b b
b
+
+
+ +
Chn b = 1 th a+b = k. Suy ra:
E = (k: 1: 1).
Ta c: f(S
0
)=S
0
, f(S
1
)=S
1
, f(S
2
)=S
2
, f(E)=E nn suy ra:
( ) ( ) ( )
( ) ( )
( )
0 0 0 1 1 1 2 2 2
0 1 2 0 1 2
0 0 1 1 2 2 0 1 2
. , . , .
. ' ( ) . .
. . . . .
e l e e l e e l e
e l e e e e l k e e e
l e l e l e l k e e e
+ + + +
+ + + +
Chn l = 1 th l
0
= k , l
1
= l
2
=1. Suy ra ma trn
ca f l:
0 0
0 1 0
0 0 1
k
M
1
1
1
1
]
.
Biu thc ca f l:
0 0
1 1
2 2
' .
' , 0
'
x k x
x x
x x
'
+ + + +
' '
+ + + + + + + +
+ _
+ + +
,
( ) [ ]
0 2
2 1 2 1 2 1
1 0 0 1 0 2
2 1 2 1 2 1
2 0 1 2
0 1 0 1 2
2 1 2 1 2
0 0 1
.
2 2 4
( ) . . .
3 3 3
2
( ) . . .
3 3 3
( ) . ' 2 . . ( 1). ( 1).
Cho l =1, ta c :
. .
3 3
e
l l l l l l
e l e e l e
l l l l l l
e e e e
x l x e e l k e k e k e
l l l l l
l e e
_
,
+ + _ _
+ + +
'
, ,
+
+ +
+ + + +
_
+ + +
,
( ) ( ) ( )
1 2 1 2 1 2 1
0 2 0 0 1 0 2
0 1 2
2 1 0 0 2 1 1 2 1 0 2 0 1 2
2 2 2 4
. 2. . . .
3 3 3 3
. ( 1). ( 1).
. . 2 . . ( 1). ( 1).
l l l l l l l
l e l e e l e
k e k e k e
l l l e l l e l l l e k e k e k e
+ + + _ _ _ _
+ + + +
, , , ,
+ + +
+ + + + + + + +
Ta c:
2 1 0 0
2 1 1
2 1 0 2
1
1 1
2 1
l l l k l
l l k l
l l l k l k
+
+ +
' '
+
19
Lc :
0 0 1 2
1 0 1 2
2 0 1 2
2 1 1
( ) . . .
3 3 3
1 2 1
( ) . . .
3 3 3
1 1 2
( ) . . .
3 3 3
k k k
e e e e
k k k
e e e e
k k k
e e e e
+ _ _
+ +
, ,
+ _ _
+ +
'
, ,
+
+ +
Biu thc ca f l:
0 0 1 2
1 0 1 2
2 0 1 2
2 1 1
' . . .
3 3 3
1 2 1
' . . .
3 3 3
1 1 2
' . . .
3 3 3
k k k
x x x x
k k k
x x x x
k k k
x x x x
+
+ +
+
+ +
'
+
+ +
Thay k=2 ta c:
0 0 1 2
1 0 1 2
2 0 1 2
' 4.
' 4 , 0
' 4
x x x x
x x x x
x x x x
+ +
+ +
'
+ +
+ + + +
+ + + +
+ + + +
'
+ + + +
+ +
( ) ( )
[ ]
1 2 2
0 0 2
0 1 2 0 0 1 2 1 2 1 2 0 2
0 1 2 0
0 1 2 1
2 2 1
2 ).
. 2 cho 1 ta c :
1
( 4 ). ( 2 ). (4 2 ). 2
2
4 4 1
2 0 1
1 4 2 2
l l e
e l e e l
l l l e l l l e l l e e e
l l l l
l l l l
l l l
'
+
+ + + + +
+
+
' '
Ta c:
0 0 2
1 0 1 2
2 0
( ) 2.
( )
( )
e e e
e e e e
e e
+ +
'
Vy biu thc ca f l:
0 0 1 2
1 1
2 0 1
' 2
' , 0
'
x x x x
x x
x x x
+
'
21
Bi 3: Chng minh rng trong A
2
mt php bin i x nh f c 3 im bt ng
thng hng l mt php thu x tm hay thu x c bit.
Gii.
Gi d l ng thng i qua 3 im bt ng thng hng ca f.
Do f bo ton t s kp ca hng 4 im; nn ly im M bt k thuc d th f (M) =
M.
Do , d l ng thng ( ng vai tr siu phng trong A
2
) bt ng i vi f.
Ta xt 3 trng hp:
TH 1: Nu khng c im bt ng no ca f nm ngoi d th f l php thu x c
bit vi nn l d v tm l mt im nm trn d.
TH 2: Nu c 1 im bt ng ca f nm ngoi d th f l php thu x tm.
TH 3: Nu c hn 1 im bt ng ca f nm ngoi d th f l php ng nht. V
ly X bt k khng thuc d v nhng im bt ng ngoi d th mi ng thng
qua X u bt ng nn X l im kp. Khi c th xem f l php thu x c
bit hay php thu x tm bt k.
Bi 4: Trong A
2
cho php bin i x nh f c phng trnh:
1 2 3
2 1 3
3 1 2 3
'
'
' 2 2 3
kx x x
kx x x
kx x x x
+
'
+ +
'
Nh vy, d:
1 2 3
0 x x x +
l ng thng cha tt c cc im kp ca f, tc l
f (X) = X , x d .
Do , f l php thu x vi nn thu x l d (pcm).
Hn na, tm O ca f phi thuc d. Nn f l thu x c bit.
Ta i tm ta ca tm O.
Ly M A\d (ty ). Khi OM l ng thng bt bin.
( ) ' . O = MM ' d f M M OM Suy ra
Chn M = ( 0: 0: 1 ). Thay vo phng trnh ca f ta c :
f(M) = M = ( 1: -1 : -3 )
Phng trnh ng thng MM: x1 + x2 = 0
Khi : O = MM ' d =
1 1 1 1 1 1
: : ( 1:1: 2)
1 0 0 1 1 1
_
,
Bi 5: Trong A
2
vi mc tiu {A
i
;E} cho php bin i x nh f xc nh bi:
f(A
1
) = A
3
; f(A
3
) = A
1
; f(A
2
) = E; f(E) = A
2
a) Vit phng trnh ca f i vi mc tiu chn
b) Tm cc im kp ca f
c) Chng minh rng f l php thu x i hp
Gii.
a) Vit phng trnh f:
Ta c :
23
1 3
2
3 1
2
(1: 0: 0) (0: 0:1)
(0:1: 0) (1:1:1)
(0: 0:1) (1: 0: 0)
(1:1:1) (0:1: 0)
A A
A E
A A
E A
Gi f
ur
l AXTT lin kt ca f
Gi {e
1
, e
2
, e
3
}l c s nn ca mc tiu chn
V e = e
1
+ e
2
,+e
3
. Khi :
f
ur
(e
1
), f
ur
(e
2
), f
ur
(e
3
) ln lt l vect i din ca A
3
, E, A
1
, A
2
Ta c
1 3
2 1 2 3
3 1
( ) (0, 0,1)
( ) (1,1,1)
( ) (1, 0, 0)
f e k ke
f e g ge ge ge
f e h he
+ +
'
ur
ur
ur
(*)
Ta tm k, g, h
Ta c f
ur
(e) = f
ur
(e
1
) + f
ur
(e
2
) + f
ur
(e
3
)
0 0 1 1
1 0 1 0
0 1 1 0
1
1
1
k g h
k
g
h
1 1 1 1
1 1 1 1
+ +
1 1 1 1
1 1 1 1
] ] ] ]
'
T (*) suy ra
1 3
2 1 2 3
3 1
( )
( )
( )
f e e
f e e e e
f e e
+ +
'
ur
ur
ur
Ma trn ca f trong mc tiu chn l:
0 1 1
0 1 0
1 1 0
M
1
1
1
1
]
Phng trnh ca f :
24
1 1
2 2
3 3
1 2 3
2 2
3 1 2
' 0 1 1
' 0 1 0
' 1 1 0
'
'
'
x x
x x
x x
x x x
x x
x x x
1 1 1
1 1 1
1 1 1
1 1 1
] ] ]
'
b) Tm im kp ca f
Phng trnh tm im kp ca f :
1 2 3 1 2 3
2 2 2
3 1 2 1 2 3
+ 0
(1 ) = 0
0
x x x x x x
x x x
x x x x x x
' '
+ +
(**)
Xt
1 1
0 1 0
1 1
=
2
(1- ) - (1- )
Do cc gi tr ring l = 1( bi 2 ) v = -1 ( bi 1 )
Thay = 1 vo (**) v gii h tng ng ta c :
1 2 3
2 1 2 3
1 2 3
0
0 0 0
0
x x x
x x x x
x x x
+
+
'
' '
+ +
Ta c im kp ca f l I (1:0:1)
c) Cch 1:
Cho M l mt im ty trong A
2
, gi N l nh ca M
Gi [x] l ma trn ta ca M
[x] l ma trn ta ca N
25
Theo bi [x] = M [ x]
[x] = M
-1
[ x] = M [x] ( V M
-1
= M )
Suy ra M l nh ca N
Do f l php thu x i hp.
Cch 2:
Ta thy f l php thu x tm vi tm thu x l im I (1:0:1)
v trc thu x l ng thng d :
1 2 3
0 x x x +
Ly A (1:2:0 ) th A I v A d
A = f (A) = (2:2:1)
2 0 0 1 1 2
' : : [2: 1: 2]
2 1 1 2 2 2
AA
1
1
]
( )
1 2 2 2 2 1
' : : 3: 4: 1
1 1 1 1 1 1
B AA d
_
,
Khi ' I AA
Ta c
1 3
4 0
0 4
nn
1 1 1 2
0 2 0 2 2 2
( ') : 1
3 1 3 2 2 2
4 2 4 2
IBAA
Do f c h s thu x l -1. Nn f l php thu x i hp.
Bi 6: Trong A
2
cho ng thng d v hai im phn bit M, M khng thuc d.
Chng minh rng:
a) C mt php thu x c bit duy nht f ca A
2
nhn d lm nn thu x v
bin M thnh M. Hy dng nh ca mt im bt k N qua f.
b) Cho ty mt s k khc 0. CMR c mt v ch mt php thu x tm f ca
A
2
nhn d lm nn thu x, k l h s thu x v bin thnh M thnh M.
Hy dng nh ca mt im bt k N qua f.
Gii :
26
a) Gi ' S MM d . Ta xy dng mt php bin i x nh nh sau :
Ly
XA
2
, X
d,X
d{M,M
}
X
0
= MX d
Xt:
f : A
2
A
2
M M
= f(M)
d f(d)=d
X f(X) = SX X
0
M
+ + +
+ + +
. Do P v Q phn bit nn . Vy
v l hai nghim ca phng trnh
2
. ( ). 0 c x d a x b + .
Gi A
0
= f(A
0
) = (a:c) v do P v Q phn bit nn
0
p p
q q
x y
x y
_
,
th h s thu x l:
( )
0 0
1
0
' : :
1
0
p p
p p p p p
q q q q q
q q
x x a
a
y y c y cx ay
c a
c
k PQA A
a x x a y cx ay c a
c
y y c
t
;
a a N
M N k
c c M
Ta c:
( )
( )
2 2
2 2 2
2 2
a d
a a d a
M N
c c c c
a a b a a d a ad bc
MN M N
c c c c c c c
+ +
'
_
+ + +
,
Ta c:
( )
2
2 2 2 2 2
2
1
. 1
1 ( ) 2
2 2
k
k
a d
c
N M N M M N a bc d
k
ad bc
k M N MN MN ad bc
c
+ _
'
+ + + +
,
+ +
30
Vy k v
1
k
l nghim ca phng trnh
2 2
2
2
1 0
a bc d
X X
ad bc
_ + +
+
,
Bi 8: Vit phng trnh ca php thu x affine (bng cnh chn mc tiu sao
cho n gin nht)
Gii:
Cho mc tiu affine (0,e
1
,e
2
,.e
n_
), trong =<(0,e
1
,e
2
,.e
n_
>
= < e
m+1
, .. e
n
>
V O
t s )
F(M)=M, M
1
=
= OM
1
+ M
1
M
M(x
1,
x
2, ..,
x
n
) v M
(x
1,
x
2, ..,
x
n
)
31
M
1
M
M
x O
x
'
1
=x
1
.
x
'
m
=x
m
x
'
m+1
=x
m+1
x
'
n
=x
n