ZET Projemizdeki amacmz propilen oksitten %90 dnmle 100000 ton propilen glikol retmektir.

Bunun iin ncelikle literatr aratrmas yaplmtr. Bu aratrma zerinden kullandmz propilen oksit ve elde edeceimiz rn olan propilen glikol hakknda genel bir bilgiye ulalmtr. Burada propilen oksitten propilen glikoln elde edilmesi iin kullanlan sre incelenmitir. Bu prosesi olutururken kullanlacak reaktrn nasl bir reaktr olmas gerektii aratrlmtr. Seilen reaktr zerinden yaplan hesaplamalar sonucunda reaktrmzn hangi ebatlarda bir reaktr olaca hesaplanmtr. Kullanlan reaktantn ve sonuta aa kan rnn evreye ve insan salnda ne gibi etkilerinin olduu aratrlmtr. Bu projede son olarak genel bir maliyet hesab karlmtr ve bulunan sonular zerinde yaplan alma incelenmi, tartlm ve yorumlanmtr.

1. GR Dier ad propan-1,2-dioldr. Yapsal forml C3H6(OH)2 ve molekl arl MA=76g/moldr. Genellikle tatsz, kokusuz ve renksiz yal bir svdr ve hidroskopik zellie sahiptir. Su, aseton ve kloroformla kartrlabilmektedir. Propilen oksidin hidrasyonu ile retilmektedir. [2] Propilen oksit ve su arasndaki reaksiyon 200OC scaklk ve 12 bar basnta gereklemektedir. Karm buharlatrma ve damtma ile ayrlp reaksiyon sonucu glikoller olumaktadr. Gelimi ilem ve analitik enstrmantasyon ile modern retim tesislerinde titiz zelliklerine bal olarak en dk seviyede propilen glikol retilmektedir. Kalite ynetim sistemi ISO 9001 gibi uluslararas standartla retilmektedir. [3] Projemizde cam tercih etmememizin nedeni, camn dayankllnn paslanmaz elie gre daha dk olmasdr. Teflon madde kullanlabilir ama teflon madde de maliyeti yksek olduundan tercih edilmemitir. Projede tercih edilen malzeme paslanmaz elik 316 dr. Daha dayankl, daha uygun fiyata ve korozif maddelerle reaksiyona girmeyen bir madde olduu iin tercih edilmitir.[4] Propilen oksit eter benzeri kokusu ile renksiz bir svdr. Uucu ve parlayc zellii ile, yangn ve patlama tehlikesi yaratmaktadr. Propilen oksit solunmas burun, boaz ve akcierlerde tahribat yaratr. Cilt tarafndan absorbe edilerek bir takm sistemik etkilere neden olur. Propilen oksit olas kanserojenler arasnda yer almaktadr.[5]

2. LTERATR TARAMA PROPLEN OKST

Propilen ve hidrojen peroksitten elde edilen perpropiyonik asitten, propilenin retildii bir prosestir. Sulu hidrojen peroksit birinci reaktre (1) verilerek, slfrik asitli ortamda propiyonik asitle reaksiyona sokulmaktadr. Reaksiyon karmndaki perpropiyonik asit, inert bir organik zcyle ekstrakt edilerek ayrlmaktadr (2). Ekstraksiyondan kan sulu gaz (H 2SO4 ve fazla H2O2 vardr), bir kolonda (3) konsantre edilmektedir ve ilk reaktre dndrlmektedir. Organik faz suyla ykanr (4), azeotropik distilasyonla (5) kurutulmaktadr. Elde edilen perpropiyonik asit zeltisi, ikinci reaktrde (6) propilenle reaksiyona girmektedir. Oluan propilen oksit, karmn bir dizi fraksiyonlama ileminden geirilmesiyle elde edilmektedir. Bunlar srasyla; n distilasyon (7), geri dnen fazla propilenin ayrlmas (8), propilen oksit ayrma (9), geri dnen zcnn ayrlmas (10), geri dnen propiyonik asitin ayrlmas (11) ilemleridir. Prosesin propilen seicilii %100 olduundan, yan rn olumamaktadr. Klor, kalsiyum klorr ve klorlu yan rnler bulunmadndan evre kirlilii ynnden sorun yaratmamaktadr. Prosesten kan su, kolaylkla bir biyolojik artma sistemine verilmektedir.[1]

PROPLEN GLKOL 3

Dier ad propan-1,2-dioldr. Yapsal forml C3H6(OH)2 ve molekl arl MA=76g/moldr. Genellikle tatsz, kokusuz ve renksiz yal bir svdr ve hidroskopik zellie sahiptir. Su, aseton ve kloroformla kartrlabilmektedir. Propilen oksidin hidrasyonu ile retilmektedir. Propilen glikoln kullanld alanlar; la, kozmetik, gda ve ttn rnlerinde nemlendirici olarak Tbbi nemlendirici olarak Islak mendil, banyo kp, deodorantlar ve ampuan gibi birok kozmetik rnn temel maddesi olarak kullanlmaktadr.[2] PROPLEN GLKOL RETM VE RETM SREC Propilen oksit ve su arasndaki reaksiyon 200 OC scaklk ve 12 bar basnta gereklemektedir. Karm buharlatrma ve damtma ile ayrlp reaksiyon sonucu glikoller olumaktadr. Gelimi ilem ve analitik enstrmantasyon ile modern retim tesislerinde titiz zelliklerine bal olarak en dk seviyede propilen glikol retilmektedir. Kalite ynetim sistemi ISO 9001 gibi uluslararas standartla retilmektedir. [3]

2.1. REAKTR SEM VE BOYUTLANDIRILMASI C3H6O + H2O C3H6O= 0,83 g/cm3 KNC3H6O= 34OC= 307K Ttepkime= 318K R= 8,314 cal/mol K k= 4,71.109.exp(-63000/RT) = 4,71.109.exp(-63000/8,314.318) = 0,21 s-1 -rC3H6O= k.CC3H6O = =
1 2 = -0,5 2
100000 ton 1sa 1kg 1000 g 1cm 3 . . . . = 4648 cm3/s= 4,65 lt/s 7200 sa 3600 s 0,001 ton 1kg 0,83 g

C3H8O2

TKSR iin;
V = v.CAo xA 1 xA kCAo ( ) 1 + xA

V=

4,65 0,9.[1 + ( 0,5).0,9] . = 109,6 lt (1 0,9) 0,21

0, 9

PAR iin;
V = v.CAo

dxA 1 xA kCAo 1 + xA

4,65 1 0,5 xA . .dxA = 40,32 lt V= 0,21 1 xA 0

0,9

Simpson kural xA 0 0,45 0,9

1 0,5 xA 1 xA

h=

0,9 0 =0,45 2

1 1,41 5,5

0,45 [1 + 4.1,41 + 5,5] =1,821 3

TKSR-PAR seri bal iin; 5

V1 = v.CAo

xA1 1 xA1 k .CAo 1 + xA1

V1=

4,65 0,5[1 + ( 0,5).0,5] . = 16,60 lt 0,21 (1 0,5)

0, 9

(1 0,5 xA ) dxA V2 = v.CAo k .CAo .(1 xA ) 0,5

V2=
4,65 0,21
0,9 0,5

(1 xA )

(1 0,5 xA ) dxA

= 23,08 lt

Simpson kural xA 0,5 0,7 0,9

1 0,5 xA 1 xA

h= =

0,9 0,5 = 0,2 2

xA= 0,45 xA= 0,8

VT= 89,08 lt VT= 61,9 lt

1,5 2,16 5,5

0,2 [1,5 + 4.2,16 + 5,5] = 0,576 3

VT= 39,68 lt

PAR-TKSR seri bal iin;

V1 = v.CAo
0 , 45

(1 0,5 xA ) k .CAo .(1 xA )

4,65 V1= 0,21

045

(1 xA1)
0

(1 0,5 xA1) dxA

h= = lt

= 11,61 lt xA1= 0,8 VT= 49,65 lt xA1=0,5 VT= 101,8

xA 0 0,225 0,45

1 0,5 xA 1 xA

0,45 0 = 0,225 2

1 1,145 1,41

0,225 [1 + 4.1,145 +1,41] = 0,524 3

V2 ( 0,9 0,45 ) = =99,64 lt v.CAo 0,21 .CAo .(1 0,9 )

VT= 111,25 lt

Deriim ile zm;

FA= 7200 sa . 1ton FA=FAO.(1-xA) PAR iin;

100000 ton 1000 kg 1kmol 1sa . = 0,05 kmol / s 76 kg 3600 s

FAO =

0,05 =0,5 kmol/s (1 0,9)

- %2lik propilen oksit iin;

V = FA
0,9

CAO=0,02 mol/lt

rA
0

dxA

V = 0,5

0,9

dxA k .CAO . (1 xA)

0,9

(1 + A.xA)

V 1 = 0,5 0,21 .0,02

1 0,5 xA 1 xA 0

Simpson kural ile; xA 0 0,45 0,9

V =

1 0,5 xA 1 xA

h=
0, 9

0,9 0 = 0,45 2

1 1,409 5,5

1 0,5 xA 0,45 [1.1 + 4.1,409 +1.5,5] = 1,8204 = 1 xA 3 0

0,5 .1,8204 = 216 ,71 lt 0,21 .0,02

-%6lk propilen oksit iin;

CAO=0,06mol/lt

V = 0,5
V =

0,9

dxA k .CAO . (1 xA)

(1 + A.xA)

0,5 .1,8204 =72,23 lt 0,21 .0,06

-%8lik propilen oksit iin;

CAO=0,08 mol/lt

V = 0,5

0,9

dxA k .CAO . (1 xA)

0,9

(1 + A.xA)
V=54,17 lt

V 1 = 0,5 0,21 .0,8

1 0,5 xA dxA 1 xA 0

-%10luk propilen oksit iin;

V 1 = 0,5 0,21 .0,1
0,9

CAO=0,1 mol/lt V=38,09 lt

1 0,5 xA dxA 1 xA 0

TKSR iin; -%2lik propilen oksit iin;

V xA.(1 + A.xA ) = FA k .CAo .(1 xA )

CAO=0,02 mol/lt
V 0,9.(1 0,5.0,9) = 0,5 0,21 .0,02 .(1 0,9)

V=589,28 lt

-%6lk propilen oksit iin;

V 0,9.(1 0,5.0,9) = 0,5 0,21 .0,06 .(1 0,9)

CAO=0,06 mol/lt V=196,43 lt CAO=0,08 mol/lt V=147,25 lt

-%8lik propilen oksit iin;

V 0,9.(1 0,5.0,9) = 0,5 0,21 .0,08 .(1 0,9)

-%10luk propilen oksit iin; CAO=0,1 mol/lt

V 0,9.(1 0,5.0,9) = 0,5 0,21 .0,1.(1 0,9)

V=117,8 lt

TKSR-PAR iin;
V1 xA1.(1 0,5 xA ) = FA k .CAo .(1 xA1) V1 0,5.(1 0,5.0,5) = 0,5 0,21 .0,02 .(1 0,5)

V1=89,28 lt

V2 1 = FA k .CAo

0 ,9

(1 0,5 xA ) dxA 1 xA 0,5

xA 0,5 0,7 0,9

1 0,5 xA 1 xA

h=

0,9 0,5 =0,2 2

1,5 2,16 5,5

0,2 .[1,5 + 4.2,16 + 5,5] =1,0426 3

V2 1 = 1,0426 0,5 0,21 .0,02

V2=124,13 lt

VT=213,4 lt

-%6lk propilen oksit iin;

V1 xA1.(1 0,5 xA ) = FA k .CAo .(1 xA1)
V2 1 = 1,0426 0,5 0,21 .0,06

V1 0,5.(1 0,5.0,5) = 0,5 0,21 .0,06 .(1 0,5)

V1=29,76 lt VT=71,13 lt

V2=41,37 lt

-%8lik propilen oksit iin;

V1 0,5.(1 0,5.0,5) = 0,5 0,21 .0,08 .(1 0,5)
V2 1 = 1,0426 0,5 0,21 .0,08

V1=22,32 lt V2=31,03 lt VT=53,35 lt

-%10luk propilen oksit iin; 8

V1 0,5.(1 0,5.0,5) = 0,5 0,21 .0,1.(1 0,5)

V2 1 = 1,0426 0,5 0,21 .0,1

V1=17,86 lt V2=24,82 lt VT=42,68 lt

PAR-TKSR iin; -%2lik propilen oksit iin;

V1 1 = FA k .CAo
0, 5

1 0,5.xA dxA 1 xA 0

xA 0 0,25 0,5

0,5 0 1 0,5 xA h= =0,25 2 1 xA

1 1,16 1,5

0,25 [1 + 4.1,16 +1,5] =0,595 3

V1 1 = 0,595 0,5 0,21 .0,02

V1=70,83 lt VT=332,73 lt

V 2 (0,9 0,5).(1 0,5.0,9) = 0,5 0,21 .0,02 .(1 0,9)

V2=261,9 lt

-%6lk propilen oksit iin;

V1 1 = 0,595 0,5 0,21 .0,06

V1=23,61 lt V2=87,3 lt VT=110,9 lt

V 2 (0,9 0,5).(1 0,5.0,9) = 0,5 0,21 .0,06 .(1 0,9)

-%8lik propilen oksit iin;

V1 1 = 0,595 0,5 0,21 .0,08

V1=17,7 lt V2=65,47 lt VT=83,17 lt

V 2 (0,9 0,5).(1 0,5.0,9) = 0,5 0,21 .0,08 .(1 0,9)

-%10luk propilen oksit iin;

V1 1 = 0,595 0,5 0,21 .0,1

V1=14,16 lt V2=52,38 lt VT=66,54 lt

V 2 (0,9 0,5).(1 0,5.0,9) = 0,5 0,21 .0,1.(1 0,9)

En kk hacim olan %10luk propilen oksit iin PAR seilmektedir. TKSR-PAR seri bal olan %10luk propilen oksit daha kk hacme sahiptir ama maliyeti daha yksek olduundan sadece PAR seilmitir.

V= 38,09 V= .D2/4.L = D2/45D D=2,133 m

L=5D L=5D=10,665 m

L ekil.2.1.1. Piston Akml Reaktr

2.2. SELEN REAKTR N MALZEME SEM elik ile demir arasnda ok az bir fark vardr. Saf demir bir bakr kadar yumuaktr. Onun iine yzde 2ye kadar karbon katlmas ile inanlmaz bir mukavemet, sertlik ve mekanik zellikler elde edilir ki, ad artk eliktir. Demirin bol olmas, kolay ve ucuz elde edilmesi nedeniyle eliin de kullanm ok yaygndr. Ancak elikte de, demirde olan bir zayf nokta vardr. Paslanma, dier bir deyile oksidasyondur.

10

Gnlk hayatmzda kullanlan eyalarn paslanmas sonucu her yl dnyada milyonlarca dolar boa gitmektedir. Bu kaybn byk bir ksm demir ve eliin paslanmasndan dolaydr. Paslanmay ksaca demirin havadaki oksijen ile birlemesi olarak tanmlayabiliriz. Aslnda bu elektrokimyasal bir reaksiyondur. Bu nedenle malzemenin bir yerinde balayan paslanma boyann altndan geerek dier bir yerde de ortaya kabilmektedir. Sadece demir ve elik deil dier metaller de paslanabilmektedir. rnein; alminyum, pirin, bronz gibi. Ancak onlarda malzeme ile oksijenin birlemesinden oluan ok ince tabaka, daha oluur olumaz malzemenin hava ile temasn keserek koruyucu bir rol oynar, paslanmann ilerlemesini nlemektedir. Bu tabaka o kadar incedir ki, malzemenin rengi hemen hemen deimez. Demirdeki paslanmann zellii onun ve oksijen atomlarnn boyutlarndaki byk farktan dolay yzeyde salam bir birleme olamamas, paslanmann malzemenin iine nfuz etmesi, sadece grnt deil mukavemetin de bozulmasdr. Paslanmada havadaki nemin de etkisi byktr. Reaksiyondaki su miktar pasn rengini de belirlemektedir. Bu nedenle pasn rengi siyah veya ok koyu kahverengi olabildii gibi sarmtrak da olabilmektedir. Paslanmann hzn arttran faktrlerden bir dieri de tuzdur. O da bu elektro-kimyasal reaksiyonun hzn arttrmaktadr. Kn kar nedeni ile yollarna tuz dklen yerler ve deniz kenarlarnda paslanma daha hzl olmaktadr. Paslanmaz elikten nce, paslanmay nlemek iin malzeme boyanr veya galvaniz kaplanmaktadr. Bu zmler de zellikle salk ve gda sektrnde baka sorunlar yaratmaktadr. lk paslanmaz elii Harry Brearley, 1913 ylnda tesadfen kefetmitir. Tfek namlular iin eitli metalleri birletirerek deneyler yaparken bazlarnn paslanmaya kar direnli olduklarn grlmtr. Her byk buluta olduu gibi, o da bunu sanayicilere kabul ettirebilmek iin uzun bir ura vermitir. Krom gibi baz metaller, atom boyutlarnn birbirine yakn olmasndan dolay oksijenle ok kolay ve sratli birlemektedir. Kalnl birka atom olacak kadar ok ince ama ok salam bir tabaka oluturmaktadrlar. Baka reaksiyon gerekleemez. Bu tabaka zedelense bile tekrar olumaktadr. Krom belli bir oranda elie katlrsa yine ayn olay olur, elik artk paslanmaz. Paslanmaz eliin iinde yzde 10-30 krom vardr. Bu orana ve eklenecek nikel, titanyum, alminyum, bakr, slfr, fosfor ve benzeri elemanlara bal olarak kullanm yeri deimektedir..[4]

11

Projemizde cam tercih etmememizin nedeni, camn dayankllnn paslanmaz elie gre daha dk olmasdr. Teflon madde kullanlabilir ama teflon madde de maliyeti yksek olduundan tercih edilmemitir. Projede tercih edilen malzeme paslanmaz elik 316 dr. Daha dayankl, daha uygun fiyata ve korozif maddelerle reaksiyona girmeyen bir madde olduu iin tercih edilmitir.

2.3. GVENLK VE EVRESEL AIDAN DEERLENDRLMES Propilen oksit eter benzeri kokusu ile renksiz bir svdr. Uucu ve parlayc zellii ile, yangn ve patlama tehlikesi yaratmaktadr. Propilen oksit solunmas burun, boaz ve akcierlerde tahribat yaratr. Cilt tarafndan absorbe edilerek bir takm sistemik etkilere neden olur. Propilen oksit olas kanserojenler arasnda yer almaktadr. Propilen oksit Ulusal Toksikoloji Program, Salk ve nsan Hizmetleri Blm tarafndan yaynlanan Altnc Rapor'a gre kanserojen bir madde olarak snflandrlr. 12

Bu nedenle havalandrma yeterli olmaldr. Gaz halde solunmamaldr ve kapal tutulmaldr. Ciltle temas ettirilmemelidir. Propilen glikol genellikle kanserojen deildir. Propilen glikol sadece buharlatnda zararszdr. Rezistans gibi s retilen ortamlarda bulunursa deiime urayacandan kanserojen etki gsterebilir. Propilen glikoln, oral toksisitesi olduka dktr ve insan vcudunda asetik asit, laktik asit, propionaldehit ierisinde metabolizlenir. Ciddi toksisite genellikle, sadece ksa srelerde olduka yksek miktarlarda alnmas gereken 1 g/Lden fazla plazma konsantrasyonlarnda meydana gelir. En fazla 1g/kg propilen glikol ieren yiyecekleri tketerek zehir seviyesine ulamak neredeyse imkanszdr. Propilen glikol zehirlenmesi genellikle, ilalarn uygunsuz bir ekilde damar yoluyla verilmesi ya da ocuklarn kazara yksek miktarlarda yemeleriyle ilgili bir durumdur. Propilen glikoln, ciltle uzun sreli temas cildi tahri etmez. Seyreltilmemi propilen glikol gzde tahrie neden olur. nsanlarda merkezi sinir sistemine zarar verebilir. Yutulmasyla gastrointestinal tahrie neden olabilir. Yuttuktan sonra karn ars, bas ars, diyare gibi rahatszlklara sebep olabilir. Maruz kalnan orana bal olarak srasyla uyuukluk, bas dnmesi, konsantrasyon kayb, koma ve lme yol aabilir. Propilen glikol, kpek yemlerinde kabul edilmi bir katk maddesidir. Benzer ekilde, insan beslenmesinde de katk maddesi olarak kullanlmas uygun bulunmutur. Ancak, dier hayvanlarda olmad ekilde kedilerde zehirli olabilir Elektronik sigara yapmnda kullanlr. Propilen glikol buharn teneffs eden baz elektronik sigara kullanclarnda boaz kuruluu ve nefes darl grlebilir. Sistit ve vulvodini hastalar propilen glikole duyarl olabilir Propilen oksit eter benzeri kokusu ile renksiz bir svdr. Yksek scaklklarda yanc olabilir. Kendiliinden tutuma scakl 371 oCdir. Yandnda karbon dioksit ve karbonmonoksit gazlar oluturur. Patlama tehlikesi yoktur. Kk yangnlarda sndrmek iin kuru kimyasal toz kullanlr, byk yangnlarda kpk, su spreyi kullanlr. Yanma duman tahri edicidir. evreye fazla zarar yoktur, biyolojik adan kolay paralanabilir. Havaya kart zaman, bu madde hidroksil radikalleri ile kolayca reaksiyona girerek bozunur.[5] Parlama Noktas Kendiliinden Tutuma Scakl Sndrc Tipi 109C (% 2,4<patlama limiti<% 17,4) 371C Byk yangnlar iin; su sisi veya alkole dayankl

13

kpk Kk apl yangnlar iin; CO2 , alkole dayankl kpk, kuru kimyevi toz

Depolanma zellikleri

*Kvlcm, s, ak alev ve direk gn ndan uzak tutulmaldr. *18-32C aralnda depolanmas uygundur. *Bulunduu kaplarn skca kapatlmas

Sala Zararlar

gerekmektedir. * Buharnn solunmas durumunda geici burun ve boaz arlarna rastlanlabilir. Maruz kalnan orana bal olarak srasyla uyuukluk, bas dnmesi, konsantrasyon kayb, koma ve lme yol aabilir. *Cilde zarar yoktur. Kant ve yanmaya neden olabilir *Gz temasndan sonra ar tahri, *Yuttuktan sonra karn ars, bas ars, diyare

[6] 2.4. MALYET HESAPLAMALARI Yllk 100000 ton propilen glikol iin; C3H6O + H2O C3H8O2

Propilen Glikol = [(100,000 ton/yl) / (76 kg/kmol)] * ( 1000kg/1ton) = 1315789,5 kmol/yl Propilen Oksit = 1315789,5 * ( 58 kg/kmol) * ( 1ton/1000kg) = 76315,79 ton/yl Propilen Oksit = 1600 USD/ton * 76315,79 ton/yl = 122.105.280 USD/yl 1 USD = 1,547 TL Propilen Oksit = 188 896 868,2 TL/yl Reaktr Maliyeti 14

Kullanlacak reaktr boyutlar;

D= 2,133 m

L= 10,665 m =2 ( r L + r2 )

Reaktrn toplam alan (yanal alan ve tabanlar) = 2 r L + 2 r2 Toplam alan = 2 ( 2,133* 10,665 + (2,133)2) Toplam alan= 171,52 m2 10 mm et kalnlndaki paslanmaz elik fiyat = 471 TL/m2 Toplam alan * 471 TL/m2 = 171,52 m2 * 471 TL/m2 = 80785,92 TL Reaktr iine boru denirse; Paslanmaz elik boru fiyat = 4847 /ton Boru standartlar: 20 cm apl; 3,5 m uzunluunda Paslanmaz elik younluu = 7,9*103 kg/m3 Borunun hacmi = r2 L = 0,11 m3 Reaktr uzunluunu salayacak 3 boru kullanlr. (0,11*3 = 0,33 m3) Gereken boru says= reaktr hacmi / boru hacmi = 35,3 / 0,33 = 106 adet boru 106 * 0,11 = 11,66 m3* 7,9*103 kg/m3 = 92114 kg * 1ton/1000kg = 92,114 ton boru 92,114 ton * 4847 /ton = 446476,5 1 = 2,036 TL Boru maliyeti = 909026,3 TL Toplam reaktr maliyeti = 80785,92 + 909026,3 =9898122,22 TL Ders notlar referans gsterilerek girdi maliyetinin 1/50 si reaktr iin malzeme harici dier masraflara (kurulum, yardmc ekipmanlar, aletler, genel masraflar, laboratuar, amortisman) tekabl etmektedir. Buna gre; Reaktr iin dier maliyetler= 188 896 868,2 TL/yl . (1/50) = 3777933,724 TL/yl 3. SONULAR VE TARTIMA Projemizde propilen oksit ve propilen glikol ile ilgili literatr aratrma yaplarak fiziksel zellikleri ve alma scaklmzdaki fiziksel halleri belirlenilmitir. Bizim alma scaklmz propilen oksitin kaynama scaklnn zerinde olduu iin gaz faz tepkimesi kabul edilerek bulundu ve gerekli hesaplamalar yaplmtr. Uygun reaktr seimi iin bizden istenen %90 dnme karlk eitli reaktrler iin hacim hesaplamalar yaplmtr. Bu hesaplamalar sonucunda en dk hacmin %10luk reaktant iin PARda olduu grlerek reaktrmz PAR olarak seilmitir. Projemizde

15

seyreltik propilen oksit kullanld iin en fazla %10luk deriime karlk gelen hacimler bulundu ve hacim belirlenilmitir. Propilen oksitin korozif olmas nedeniyle reaktr malzemesi olarak paslanmaz elik seilmitir. Reaktr malzemesi olarak cam semememizin nedeni yksek basnlara kar dayankl olmamasdr. Teflonun ise maliyeti ok yksek olmasndan dolay tercih edilmemitir. Bu nedenle en uygun malzeme paslanmaz eliktir. Zaten endstriyel alanlarda en ok kullanlan reaktr malzemesi paslanmaz eliktir ve asidik malzemeler iin daha uygun bir malzemedir. Propilen oksitin kanserojen olmas, solunmas ve temas edilmesi halinde tahribata neden olmasndan dolay sistem iin uygun havalandrma ortamnn yaplmas gerektii ve kapal konteynrlarda tutulmas gerektii saptanmtr. Bunu dnda i sal ve gvenlii standartlarna uyarak gaz maskesi ve sal koruyacak tedbirler alnmaldr. rnmz olan propilen glikoln ise ar bir zarar yoktur. Buharnn solunmas durumunda geici burun ve boaz arlarna rastlanlabilir. Cilde bir zarar yoktur. Bu nedenle benzer kullanm alanlar olan etilen glikol yerine tercih edilmektedir. Reaktr tasarmnda maliyet hesaplamas yaplrken su maliyet hesabna katlamamtr. nk suyu tesis kendi iinde kullanmaktadr. Kendi suyunu kendi retmektedir tesis bundan dolay su maliyet hesabna katlmamtr. Bu maliyet hesabmzda katalizr kullanlmamtr. Genel olarak kullanlan reaktrn hacminden yola karak eliin maliyeti ve propilen oksitin maliyeti bylece toplam maliyet hesaplanmtr.

KAYNAKLAR 1. (Hydrocarbon Processing, November 1985, P.166 (Bayer Aktiengellschaft); Erdl und Kohle, P.507-524; Compendium 78/79.) 2. (http://www.dermadolin.com.tr/turkce/icerik/propilen_glikol.asp) 3.(http://translate.google.com.tr/translate?hl=tr&langpair=en| tr&u=http://www.icis.com/v2/chemicals/9076444/propylene-glycol/process.html) 4. Baykara,T., vd.(2004), Vizyon 2023 Projesi Malzeme Teknolojileri Strateji Grubu Austos, 2004,Ankara 5. http://www.huntsman.com/pu/Media/Propylene_Oxide_Technical_Bulletin_090317.pdf 16

6. http://www.anadolurisk.com/page.asp?c=279&p=292

17