mozcelik805mynet.

c
om
Mehmet ZELIK(Kurtulus
Ilkgretim Okulu SOMA-MANISA
1
ZELK SUNAR ZELK SUNAR
Cografya ve Dnyamz Cografya ve Dnyamz
dersimiz.com bayarlar diler
mozcelik805mynet.c
om
Mehmet ZELIK(Kurtulus
Ilkgretim Okulu SOMA-MANISA
2
DNYANIN $EKL DNYANIN $EKL
Geoid Geoid
mozcelik805mynet.c
om
Mehmet ZELIK(Kurtulus
Ilkgretim Okulu SOMA-MANISA
3
Dnyanin, Gneten koptuktan sonra kendi ekseni etrafinda
olduka hizli sayilabilecek bir ekilde dnmesiyle oluan
"merkezka kuvveti yerin, Ekvator kisminin ikin, kutuplar
tarafinin basik olmasina neden olmutur.
Dnyanin kendi ekseni etrafinda dnerken kazandigi ekil hibir
geometrik ekle benzemez.
Dnyamizin bu zel, kendine zg ekline 04/ denilmitir.
Ancak pratik bilgi olarak dnyanin eklinin yuvarlak veya kre
biiminde oldugu kabul edilmektedir.
mozcelik805mynet.c
om
Mehmet ZELIK(Kurtulus
Ilkgretim Okulu SOMA-MANISA
4
Dnyamzn $eklinin Sonular Dnyamzn $eklinin Sonular
Qnes isinlarinin gelis ailari Ekvatordan kutuplara gidildike kQQlQr.Bylece sicaklik
Ekvatordan Kutuplara dogru azalir
DQnyanin yarisi aydinlik-yarisi karanliktir.DQnya kendi evresinde dndQgQnden aydinlik
ve karanlik alanlar yer degistirir.Bylece ece ve QndQz olusur.
DQnyanin dnQs hizi Ekvatordan Kutuplara gidildike azalir. DnQs hizi Ekvatorda en
yQksek kutup noktalarinda ise siIirdir.
Paralellerin boylar kutuplara gidildike azalir.En uzun paralel ekvatordur.Kutuplarda nokta
halini alir.
Yer ekimi Kutuplarda daha Iazla ekvatorda daha az olacaktir.
Ayni paralelde hep ayni ynde ilerleyen kisi yine baslangi noktasina ulasir.
YeryQzQnden yQkseldike grQlebilen alan genisler.
Iki meridyen arasindaki uzaklik kutuplara dogru azalir
Yer sekilleri haritaya gerege tam uygun olarak aktarilamaz.
mozcelik805mynet.c
om
Mehmet ZELIK(Kurtulus
Ilkgretim Okulu SOMA-MANISA
5
Qnes isinlarinin gelis ailari Ekvatordan kutuplara gidildike
kQQlQr.Bylece sicaklik Ekvatordan Kutuplara dogru azalir
mozcelik805mynet.c
om
Mehmet ZELIK(Kurtulus
Ilkgretim Okulu SOMA-MANISA
6
Scaklk Ekvatordan Kutuplara dogru gidildike azalr.
Bunun sonucunda Matematik klim Kuyaklar oluyur.
Yani gney enerjisi yeryzne farkl oranlarda daglr.
90H
90H
66H33@
66H33@
23H27@
23H27@
0H
Orta Kusak
Tropikal Kusak
Kutup Kusagi
Kutup Kusagi
Tropikal Kusak
Orta Kusak
MATEMATK KLM KU$AKLARI MATEMATK KLM KU$AKLARI
mozcelik805mynet.c
om
Mehmet ZELIK(Kurtulus
Ilkgretim Okulu SOMA-MANISA
7
DQnyanin yarisi aydinlik-yarisi karanliktir.DQnya kendi evresinde
dndQgQnden aydinlik ve karanlik alanlar yer degistirir.
Bylece ece ve QndQz olusur.
mozcelik805mynet.c
om
Mehmet ZELIK(Kurtulus
Ilkgretim Okulu SOMA-MANISA
8
DQnyanin yarisi aydinlik-yarisi karanliktir.DQnya kendi evresinde
dndQgQnden aydinlik ve karanlik alanlar yer degistirir.
Bylece ece ve QndQz olusur.
zelik-2004
mozcelik805mynet.c
om
Mehmet ZELIK(Kurtulus
Ilkgretim Okulu SOMA-MANISA
9
DQnyanin dnQs hizi Ekvatordan Kutuplara gidildike azalir.
DnQs hizi Ekvatorda en yQksek kutup noktalarinda ise siIirdir.
EKVATOR en fazla
KUTUPLAR en az
KUTUPLAR en az
mozcelik805mynet.c
om
Mehmet ZELIK(Kurtulus
Ilkgretim Okulu SOMA-MANISA
10
DQnyanin yarisi aydinlik-yarisi karanliktir.DQnya kendi evresinde
dndQgQnden aydinlik ve karanlik alanlar yer degistirir.
Bylece ece ve QndQz olusur.
mozcelik805mynet.c
om
Mehmet ZELIK(Kurtulus
Ilkgretim Okulu SOMA-MANISA
11
Paralellerin boylar kutuplara gidildike azalir.En uzun paralel
ekvatordur.Kutuplarda nokta halini alir.
Ekvator (en uzun paralel)
Kutup Noktasi(en kQQk paralel)
Kutup Noktasi(en kQQk paralel)
mozcelik805mynet.c
om
Mehmet ZELIK(Kurtulus
Ilkgretim Okulu SOMA-MANISA
12
Yer ekimi Yer ekimi Kutuplarda daha Iazla ekvatorda daha az olacaktir.
NK NK
DQnyanin basik olmasindan dolayi ekvator yariapi, kutuplarin
yariapindan DQnyanin merkezine 21 km daha uzun oldugundan yerekimi
ekvatordan kutuplara gidildike artmaktadir.
Ekvator (yer ekimi en az)
Kutup Noktasi(Yer ekimi en Iazla)
Kutup Noktasi(Yer ekimi en Iazla)
6357 km 6357 km
6378 km 6378 km
mozcelik805mynet.c
om
Mehmet ZELIK(Kurtulus
Ilkgretim Okulu SOMA-MANISA
13
ki meridyen arasndaki uzaklk kutuplara dogru azalr
Birbirini izleyen iki meridyen aras uzaklk
Ekvator zerinde 111km iken 45. paraleller zerinde 78km,
90. paralellerde (Kutup Noktalar) 0 m'dir.
mozcelik805mynet.c
om
Mehmet ZELIK(Kurtulus
Ilkgretim Okulu SOMA-MANISA
14
DQnya Qzerinde yer yuvarlaginin yapisindan kaynaklanan ve yerleri hi degismeyen
(aslinda olmayan Iakat var oldugu kabul edilen) daire ve noktalar vardir.bunlar;DQnyanin
ekseni,Ekvator,Kutup noktalari,Dnenceler,Paralel ve Meridyenlerdir.
Eksen:DQnyamizin tam ortasindan getigi varsayilan dogrudur.DQnyamiz bu
eksen etraIinda dnmektedir. DQnyanin ekseni gQnese dogru ve 23.derece 27 dakika
egiktir.
Ekvator:Kutup noktalarindan esit uzaklikta olan ve yer yuvarlagini iki esit
yarim kQreye ayiran dairedir.Derecesi 0 (siIir) dir.
Dnence:Qnes isinlarinin dQnya Qzerine dik olarak (90 derecelik ai ile)
ulasabildikleri en son noktalara verilen isimdir. Hem Kuzey Yarim KQrede,hem de
Qney Yarim KQrede 2327 paralelinden geerler.Ekvatorun kuzeyindekine Yenge
Dnencesi, Qney YarimkQredekine ise Oglak Dnencesi denir.Dnenceler aslinda
paralel dairelerdir.
Kutup Noktalar:DQnyanin tam ortasindan geen yer ekseninin yer yuvarlagini
deldigi varsayilan noktalardir.Kuzeydeki Kuzey Kutup Noktasi, Qneydeki
Qney Kutup Noktasidir.
mozcelik805mynet.c
om
Mehmet ZELIK(Kurtulus
Ilkgretim Okulu SOMA-MANISA
15
C0!,7,007 C0!,7,007
90H (Kuzey Kutup Noktas)
66H33@(Kuzey Kutup Dairesi)
23H27@Yenge Dnencesi
0H EKVATOR
23H27@ Oglak Dnencesi
66H33@ (Gney Kutup Dairesi)
90H (Gney Kutup Noktas)