EN 287-1:(MART 2004)

Kaynaklarn Yeterlilik Testi Ergitme Kayna Blm 1 : elikler

1.

KAPSAM

Bu Avrupa standard, eliklerin ergitme kayna iin kaynaklarn yeterlilik testlerini belirler. 2. ATIF YAPILAN STANDARTLAR

Bu avrupa standardnda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin dier standartlara atf yaplmaktadr. Bu atflar metin ierisinde uygun yerlerde belirtilmi ve aada liste halinde verilmitir. Tarih belirtilen atflarda daha sonra yaplan tadil veya revizyonlar, atf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yaplmas art ile uygulanr. Atf yaplan standardn tarihinin belirtilmemesi halinde ilgili standardn en son basks kullanlr. EN 910 EN 970 EN 1320 EN 1435 EN ISO 4063 EN ISO 5817 Metalik malzemelerdeki kaynaklarn tahribatl testleri - eme testleri Ergitme kaynaklarnn tahribatsz muayenesi Gzle muayene Metalik malzemelerdeki kaynaklarn tahribatl testleri Krma testi Kaynaklarn tahribatsz muayenesi Kaynakl birletirmelerin radyografik muayenesi Kaynak ve birleik prosesler Proseslerin terminolojisi ve referans numaralar Kaynak elik, Nikel, Titanyum ve alamlarnda (n kayna hari) ergimi kaynakl balantlar Kusurlar iin kalite seviyeleri (ISO 5817:2003) Kaynaklar alma pozisyonlar Eim ve dnme alarnn tarifleri (ISO 6947 : 1993) Metalik malzemeler iin kaynak prosedrlerinin artname ve yeterlilii Genel Kurallar (ISO 15607 : 2003) Kaynak Metalik malzeme gruplama sistemi iin rehber Metalik malzemeler iin kaynak prosedrlerinin artnamesi ve onay Blm 1 Ark kayna (ISO / DIS / 5609-1 : 2000)

EN ISO 6947 EN ISO 15607 : 2003

CR ISO 15608

pr EN ISO 15609-1 : 2000

EN ISO 15609-2 : 2001

ISO 857-1

Metalik malzemeler iin kaynak prosedrlerinin artname ve yeterlilii Kaynak yntem artnamesi - Blm 2 : Gaz kayna (ISO 15609 2 : 2001) Kaynak ve birleik prosesler Szlk bilgisi Blm 1 : Metal kaynak prosesleri

3.

TERMLER VE AIKLAMALAR

Terimler ve aklamalar EN ISO 15607 : 2003 de verilmektedir. Kaynak : El ile elektrod tutucusunu, torcu veya alomay tutan ve bunlar kullanarak kaynak yapan kiidir. : Uygulanan standarda gre uygunluu dorulayan kiidir. : Uygulanan standarda kurulutur. gre uygunluu dorulayan

Snav yapan kimse Snav yapan kurulu

Altlk

: Ergimi kaynak metalini tutmak iin birletirmenin ters tarafna konan malzemedir. : ok pasolu kaynaklarda kk blgesine atlan ilk pasodur. : ok pasolu kaynaklarda, kk pasodan sonra kapak pasodan nce atlan pasolardr. : ok pasolu kaynaklarda, kaynak tamamlandktan sonra kaynak yzeyinde grlen son pasolardr.

Kk paso Dolgu pasosu

Kapak pasosu

Kaynak metali kalnl : Takviyeler dndaki kaynak metali kalnldr. 4. SEMBOLLER VE KISALTMALAR

4.1 Genel Kaynak sertifikas hazrlanrken, ak ifadelerin yazlmad yerlerde, aadaki sembol ve ksaltmalar kullanlr. (Ek A)

4.2 Kaynak yntemlerinin referans numaralar Bu standart, aadaki el veya ksmi mekanize edilmi kaynak yntemlerini kapsar. (Kaynak yntemlerinin referans numaralarnn sembolik gsterimleri EN ISO 4063te listelenmitir. 111 114 121 125 131 135 136 141 15 311 4.3 Elle metal ark kayna Kendinden korumal zl telle kaynak Tek tel ile toz alt kayna zl tel ile tozalt kayna Metal asal gaz kayna (MIG kayna) Metal aktif gaz kayna (MAG kayna) Aktif gaz korumal zl telle ark kayna Tungsten asal gaz ark kayna (TIG kayna) Plazma ark kayna Oksi asetilen kayna Ksaltmalar

4.3.1 Test paralar iin: a BW FW D P T t z : : : : : : : : Anma boaz kalnl Aln kayna Ke kayna Boru d ap Levha Boru Test paras et kalnl (Levha ve boru) Ke kayna kenar uzunluu

43.2 Kaynak sarf malzemeleri iin: nm A R RC B S wm RA RB : : : : : : : : : lave metal olmadan ubuk elektrod, asidik rtl ubuk elektrod, rutil rtl ubuk elektrod, rutil - sellz rtl ubuk elektrod, bazik rtl Dolu tel/ubuk lave metal ile ubuk elektrod, rutil-asidik rtl ubuk elektrod, rutil bazik rtl

RR C W P Z V Y M 5.

: : : : : : : :

ubuk elektrod, kaln rutil rtl ubuk elektrod, sellozik rtl zl elektrod-bazik/florid, yava donan cruf zl elektrod-dier tipler zl elektrod-rutil, hzl donan cruf zl elektrod-rutil veya bazik/florid zl elektrod-bazik/florid, hzl donan cruf zl elektrod-metal tozlu

ZORUNLU DEKENLER VE YETERLLK ARALII

5.1 Genel Kaynak yeterlilii zorunlu deikenlere dayanr. Her zorunlu deiken iin bir yeterlilik aral belirlenmitir. Btn test paralar zorunlu deikenler bamsz olarak kullanlarak kaynak edilmelidir. 5.7 ve 5.8 maddeleri hari. Eer kaynak yeterlilik aralnn dnda kaynak yapmak zorunda kalrsa yeni bir yeterlilik testi gerektirir. Zorunlu deikenler unlardr: Kaynak yntemi malat tipi (Levha ve boru) Kaynak tipi (Aln ve ke) Malzeme grubu Kaynak sarf malzemesi Boyut (Malzeme kalnl ve boru d ap) Kaynak pozisyonu Kaynak detay (altlk, tek tarafl kaynak, ift tarafl kaynak, tek paso, ok paso, sol tarafa doru kaynak, sa tarafa doru kaynak)

5.2 Kaynak yntemleri Kaynak yntemleri ISO 857-1de 4.2de belirtilmitir. Her yeterlilik testi normal olarak sadece bir kaynak yntemini kapsar. Kaynak yntemindeki bir deiiklik yeni bir yeterlilik testi gerektirir. Solid tel S yerine (Kaynak yntemi 135) zl tel M kullanlmas veya bunun tersi istisnadr. Ancak, bir kaynaknn yeterlilik testinde iki veya daha fazla kaynak ynteminde bir test paras (ok yntemli) veya iki veya daha fazla ayr ayr yeterlilik testlerine msaade edilir.

Kullanlan her kaynak ynteminin yeterlilik aralklar ve aln kaynaklarnn oklu yntem balantlar tablo 1de verilmektedir. (Ayrca tablo 4e baknz) Tablo 1 Aln kaynaklarnda tek veya ok yntemli balantlarda kalnlk aral Test parasnda yntemi kullanlan 2 kaynak Kalnlk aral Tek yntem oklu yntem Tablo 4e gre 1. yntem iin: t=s1 2. yntem iin: t=s2 Tablo 4e gre t=s1+s2

1 1 Kaynak yntemi 1 (nb) 2 Kaynak yntemi 2 (mb)

Test parasnda kullanlan kaynak yntemi 2 2

Kalnlk aral Tek yntem oklu yntem Tablo 4e gre kaynak yntemi 1: t=t1 Kaynak yntemi 2: t=t2 Tablo 4e gre t=t1+t2 Kaynak yntemi 1 sadece kk blgesi iin

3 2 Kaynak yntemi 2 3 Altlkl kaynak (mb) 4 Altlksz kaynak (nb)

1 Kaynak yntemi 1

5.3 malat Tipi Yeterlilik testi levha ve boru zerinde yaplr. Aadaki kriterler uygulanr. a) b) Boru d ap D >25 mm olan borudaki kaynaklar levhadaki kaynaklar kapsar Levhadaki kaynaklar aadaki artlarda borudaki kaynaklar kapsar: Kaynak pozisyonu PA, PB ve PC iin D 150 mm Btn kaynak pozisyonlar iin D 500 mm

5.4 Kaynak tipi Yeterlilik testi aln veya ke kayna olarak yaplr. Aadaki kriterler uygulanr a) Aln kaynaklar her tipteki aln kaynaklarn kapsar ancak branman balantlar hari. (5.4 C ye baknz) Yaplan iin ounluu ke kayna olmas durumunda, kaynak uygun bir ke kayna testinden gemelidir. Yaplan iin ounluu aln kayna olmas durumunda, aln kaynaklar ke kaynaklarn kalifiye eder (kapsar). Borulardaki altlksz aln kaynaklar, 60 al branman balantlarn ve tablo 1den 8e kadar olan tablolardaki gibi kalifiye eder. Branman kaynandaki yeterlilik aral branman borusunun d apna baldr. (dayanr) d) Uygulamasndaki kaynak tipi ne aln kaynan nede ke kayna testini kalifiye etmiyorsa o zaman zel bir test paras kaynak yeterlilik snavnda kullanlmaldr. rnek branman balants. Malzeme gruplar

b)

c)

5.5

5.5.1 Ana malzeme elik gruplar Yeterlilik testlerinin azaltlmas iin malzemeler benzer kaynak karakteristiklerine gre CR ISO 15608e gre gruplandrlmtr.

5.5.2 -

Yeterlilik aral

Bir grupta yer alan bir malzemenin kaynanda gsterilen yeterlilik, kaynaknn tablo 2de gsterilen ayn gruptaki dier btn malzemelerin kaynanda da yeterli olduunu gsterir. Kaynak yaplan ana malzemeler, gruplama sisteminin dnda ise ayr bir yeterlilik snav gerektirir. Benzer olmayan metal balantlarn yeterlilii, kullanlan kaynak sarf malzemesi 8 ve 10. gruptan ise (tablo 2ye bak), 8 ve 10. grup malzemelerin dier btn malzemeler ile olan kombinasyonlarn kapsar. Dvme malzemesi gruplarndan yaplan yeterlilik testi; dkm, dkm karm ve ayn gruptaki dvme malzemeleri kapsar.

Tablo 2 Ana malzeme yeterlilik aral Test parasnn malzeme 1.1 1.3 a grubu 1.2 1.4 1.1,1.2,1.4 1.3 2 3 4 5 6 7 8 9.1 9.2+9.3 10 11 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Yeterlilik aral 5 6 7 8 9.1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X -

9 9.2+ 9.3 X X X -

10

11

X X -

X X X X X X X X X

a - CR ISO 15608e gre malzeme grubu X - Kaynaknn yeterli kabul edildii malzeme grubunu gsterir. - Kaynaknn yeterli kabul edilmedii malzeme grubunu gsterir.

5.6 Kaynak dolgu (sarf) malzemeleri 141, 15 ve 311 kaynak yntemlerinde dolgu metali ile yeterlilik, dolgu metalsiz yeterlilii kalifiye eder. Fakat tersine kalifiye etmez. Kaynak dolgu malzemelerinin kalifiye aral tablo 3te verilmektedir. Tablo 3 Kaynak dolgu malzemeleria yeterlilik aral Kaynak yntemi 111 Snavda kullanlan dolgu malzemesib A, RA, RB, RC, RR, R B C Dolu tel(S) X X Yeterlilik aral A, RA, RB, RC, B RR, R X X zl tel (M) X X X zl tel (B) X -

C X zl tel (R, P, V, W, Y, Z) X X

131 135 136 141 136 114 136 a b -

Dolu tel(S) zl tel (M) zl tel (B) zl tel (R, P, V, W, Y, Z)

X -

4.3.2ye baknz. Kaynak snavnda altlksz olarak (ss nb) kk pasoda kullanlan kaynak dolgu malzemesi tipi imalattaki kaynan kk paso iin yeterli grlen dolgu malzemesi tipidir. Kaynaknn yeterli kabul edildii kaynak dolgu malzemesini gsterir. Kaynaknn yeterli kabul edilmedii kaynak dolgu malzemesini gsterir.

5.7 Boyutlar Aln kaynandan kaynak yeterlilik testi, malzeme kalnl ve boru d ap esas alnarak yaplr. Yeterlilik aral tablo 4 ve 5te verilmektedir. Ke kaynaklar iin malzeme kalnlnn kalifiye aral tablo 6da verilmektedir.

Branman kayna yaplmas durumunda; malzeme kalnl kriterleri iin uygulanan tablo 4 ve boru d ap kriterleri iin tablo 5 aadaki gibi uygulanr. Tali balantnn stten kaynaklanmas (set-on) Tali balantnn gemeli veya geerek kaynaklanmas (set-in, set-through) Farkl d ap ve et kalnlna sahip test paralarnda, kaynak yle kalifiye edilir. 1) 2) En ince ve en kaln malzeme kalnl iin tablo 4e gre kalifiye edilir. En kk ve en byk apa sahip borular iin tablo 5e gre kalifiye edilir. Aln kaynakl test paralarnda malzeme kalnl ve kaynak metali kalnlnn (oklu yntem) yeterlilik aral ller mmdir. Kalnlka t t<3 3 t 12 t > 12 a - oklu yntemlerde, S1 ve S2 iin tablo 1 uygulanr. b - Oksi-asetilen kaynanda (311): t 1,5 t c - Oksi-asetilen kaynanda (311):3 mm 1,5 t Tablo 5 Boru d apa iin yeterlilik aral Test parasnn d ap D 25 D > 25 Yeterlilik aral t 2 tb 3 2 tc 5

Tablo 4

ller mmdir. Yeterlilik aral D2xD 0,5 x D (25 mm. min.)

a Yap biimi bakmndan boluklu profiller iin D en kk tarafn lsdr. Tablo 6 Ke kaynaa test parasnda malzeme kalnlnn yeterlilik aral ller mmdir. Test paras kalnl t t<3 t3 a Tablo 9a baknz. Yeterlilik aral t3 3

5.8 Kaynak pozisyonlar Her kaynak pozisyonu iin yeterlilik aral tablo 7de verilmitir. Kaynak pozisyonlar ve semboller EN ISO 6947de gsterilmektedir. Borular iin J-L045 ve H-L045 kaynak pozisyonlar btn boru alarn kalifiye eder. Ayn d apa sahip iki borudan birisi PF pozisyonunda dieri PC pozisyonunda kaynak yaplrsa H-L045 pozisyonunda kaynak yaplm borunun yeterlik araln kapsar. Ayn d apa sahip iki borudan birisi PG pozisyonunda dier PC pozisyonunda kaynak yaplrsa J-L045 pozisyonunda kaynak yaplm borunun yeterlik araln kapsar. D ap D150 mm olan borular iin, sadece bir test paras kullanarak 2 pozisyonda kaynak yaplabilir. (evrenin 2/3 ksm PF veya PG pozisyonunda, evrenin 1/3 ksm PC pozisyonunda)

10

11

Tablo 7 Kaynak pozisyonlarnn yeterlilik aral Test paras kaynak PA pozisyonu PA PBb PC PDb PE PF (Levha) PF (Boru) PG (Levha) PG (Boru) H-L045 J-L045 X X X X X X X X X X Yeterlilik arala PBb X X X X X X X X X X PC X X X X X PDb X X X X X X PE X X X X X X PF PF PG PG H-L045 J-L045 (Levha) (Boru) (Levha) (Boru) X X X X X X X X X X X X X X

a - lave olarak 5.3 ve 5.4n istekleri incelenmelidir. b - PB ve PD kaynak pozisyonlar sadece ke kaynaklar iin kullanlr (Bak. 5.4b) ve dier kaynak pozisyonlarndaki sadece ke kaynaklarn kalifiye eder. X Kaynaknn yeterli kabul edildii kaynak pozisyonunu gsterir. Kaynaknn yeterli kabul edilmedii kaynak pozisyonunu gsterir. 5.9 Kaynak detaylar Kaynak detaylarnn yeterlilik aral tablo 8 ve tablo 9da gsterilmektedir. 311 kaynak yntemi ile kaynak yapldnda, sa tarafa doru yaplan kaynaktan sol tarafa doru yaplan kaynaa veya bunun tersi iin bir deiiklik olursa yeni bir yeterlilik testi gerektirir.

12

Tablo 8 Aln kaynaklarnda kaynak detay iin yeterlilik aral Test paras kaynak detaylar Tek tarafl kaynak / Altlksz kaynak (ss nb) Tek tarafl kaynak / Altlkl kaynak (ss mb) ift tarafl kaynak (bs) X Yeterlilik aral Tek tarafl kaynak / Altlkl kaynak (ss mb) X

Tek tarafl kaynak / Altlksz kaynak (ss nb) X

ift tarafl kaynak (bs) X

X X

X X

Kaynaknn yeterli kabul edildii kayna gsterir. Kaynaknn yeterli kabul edilmedii kayna gsterir.

Tablo 9 Ke kaynaklarnda paso teknii iin yeterlilik aral Test parasa Tek paso (sl) oklu paso (ml) Yeterlilik aral Tek paso (sl) oklu paso (ml) X X X

a - Boaz kalnl 0.5 t a 0.7 t aralnda olmaldr. X Kaynaknn yeterli kabul edildii paso tekniini gsterir. Kaynaknn yeterli kabul edilmedii paso tekniini gsterir. 6. SINAVIN YAPILII VE TEST

6.1 Gzetim Test parasnn kayna yaplrken snav yapan kii veya snav kuruluu tarafndan gzlenmelidir. Test snav yapan kii veya kurulu tarafndan teyit edilmelidir. Test snav yapan kii veya snav kurulu tarafndan dorulanmaldr. Kaynak kaynaa balamadan nce test paralar snav yapan kii veya kuruluun tantm iareti ile markalanmaldr. lave olarak btn test paralarnn kaynak pozisyonlar test paras ve sabit boru zerine markalanmaldr. Sabit boru iin st ksm (saat 12) markalanmaldr. 13

Snav yapan kii veya kurulu, kaynak artlar yanl ise veya kaynaknn gerekli standard yerine getirmede, sz gelimi ar ve/veya sistematik tamir gerektirecek ekilde, teknik yetersizlii grlrse, snav durdurabilir. 6.2 ekiller, boyutlar ve test paralarnn saylar Gerekli test paralarnn ekil ve boyutlar (5.7ye baknz) ekil 1den 4e kadar gsterilmektedir. Borularda minimum 150 mm kaynak muayene uzunluu gereklidir. Bunun yannda, eer boru evresi 150 mmden daha kk ise, en fazla 3 test paras olmak zere ilave test paralar gereklidir. Boyutlar mmdir.

t:

Test paras kalnl ekil 1- Levhalarn aln kayna iin test paras lleri

14

Boyutlar mmdir.

a Anma boaz kalnl t Malzeme et kalnl z Ke kayna kenar uzunluu ekil 2 Levhalarda ke kayna test paras lleri Boyutlar mmdir.

D Boru d ap t test paras et kalnl ekil 3 Borularda aln kayna test paras lleri

15

Boyutlar mmdir.

a D L1 t z

Anma boaz kalnl Boru d ap Test paras boyu Test paras et kalnl (levha ve boru et kalnl) Ke kayna kenar uzunluu ekil 4 Borularda ke kayna test paras lleri

6.3 Kaynak artlar Kaynaklarn yeterlilik snav pr EN ISO 15609-1 veya EN ISO 15609-2 ye gre hazrlanm pWPS veya WPSe gre yaplmaldr. Aadaki kaynak artlar yerine getirilmelidir. Test paras iin tannan kaynak sresi, normal imalat artlar altnda yaplan kaynak sresi ile uyumlu olmaldr.

16

Test paralarnda kk ve kapak pasolar atlrken en az bir durma ve yeniden balama noktas olmal ve muayene edilecek blge iinde olduu saptanmaldr. pWPS veya WPSde gerekli grlen bir kaynak sonras sl ilem, eme testi gerekmedike ihmal edilebilir. Test parasnn tanmlanmas. Kaynaknn, kapak pasosu hari, dier btn pasolardaki kk kusurlar talamasna izin verilmelidir. Bunun iin, snav yapan uzmann veya snav kuruluunun onay alnmaldr.

6.4 Test metodlar Her tamamlanm kaynak, kaynak yapld artlarda Tablo 10a gre muayene edilmelidir. Eer kaynak gz kontrolnde uygun bulunmusa, tablo 10a gre ilave testler yerine getirilmelidir. Yeterlilik snavnda daimi altlk kullanlm ise, tahribatl testlerden nce altlk alnmaldr. Makroskopik muayene iin test paras hazrlanmal ve bir taraftan kayna aka gsterecek ekilde dalanmaldr. Parlatma gerekli deildir. 131, 135, 136 (sadece zl tel ile) ve 311 (Tablo 10, dipnot b) kaynak yntemlerinin aln kaynaklarnda radyografi muayenesine ilave olarak 2 adet eme testi (1 adet yz eme, 1 adet kk eme veya 2 adet yan eme) veya 2 adet krma testi (1 adet yz ve 1 adet kk) yaplmaldr.

17

Tablo 10 Test Metodlar Test metodu Gz kontrol (EN 970) Radyografik muayene (EN 1435) Eme testi (EN 910) Krma testi (EN 1320) Aln kayna (Levha veya boru) Zorunlu Zorunlu Zorunlu Zorunlu
abd abf abf

Ke kayna ve branman balants Zorunlu Zorunlu deil Uygulanmaz Zorunlu

ce

a- Radyografi, eme veya krma test metotlarndan birisi uygulanabilir. b- Radyografi muayenesi uyguland zaman, 131, 135, 136 (sadece zl tel ile) ve 311 kaynak yntemlerinde ilave olarak eme testi veya krma testi zorunludur. c- Krma testlerinin yerine EN 1321e gre en az iki kesit makroskopik muayene yaplabilir. d- Radyografi muayenesi yerine EN 1714e gre 8 mm olan ferritik elikler iin Ultrasonik test yaplabilir. e- Borulardaki krma testleri yerine radyografi muayenesi yaplabilir. f- D ap D 25 mm olan borularda, eme veya krma testleri yerine komple test paras iin entikli ekme testi yaplabilir. (rnek ekil 8de verilmektedir)

6.5

Test paras ve test numunesi

6.5.1 Genel Madde 6.5.2 den 6.5.4e kadar test paralarnn tip, boyut ve hazrlamasna ait ayrntlar ve test numuneleri verilmitir. lave olarak tahribatl muayene koullar da belirtilmitir. 6.5.2 Levha ve borudaki aln kayna Radyografik muayene kullanld zaman, test parasndaki kaynan muayene edilecek uzunluunun (bak. ekil 5a, 7a ve 7b) kaynak yaplm ekliyle (fazla kaynak metali alnmadan) radyografisi ekilmelidir. Krma testinin kullanlmas durumunda, test parasnn muayene uzunluu, eit genilikteki test numunesi kesilmeli ve hepsinde krma oluuncaya kadar test edilmelidir.

18

Her bir test parasnda muayene boyu 40 mm olmaldr. Btn entik profilleri EN 1320 de verilmitir. Enine eme testi veya yan eme testi uygulandnda, ana malzeme uzamas A20% olan malzemelerde malafa ap 4t ve eme as 180 olmaldr. Ana malzeme uzamas A<20% olan malzemelerde aadaki forml kullanlr.

d=

100 xt s ts A

d : malafa ap (mm) ts : test numunesi kalnl (mm) A : malzeme standardna gre gerekli min. ekme uzamas miktar (%) Sadece enine eme testi uygulad zaman, muayene boyu olarak eit genilikte test numuneleri kesilmeli ve tamam test edilmelidir. Sadece yan eme testleri uyguland zaman muayene uzunluu boyunca minimum 4 adet eit mesafede test numuneleri alnmaldr. Bu yan eme test numunelerinden birisi muayene uzunluu iinde kaynak balama ve bitme noktasndan alnmaldr. Eme testleri EN 910a gre yaplmaldr. Et kalnl t>12 yaplabilir. mm iin enine eme testleri yerine yan eme testleri

131, 135, 136 (sadece zl tel ile) ve 311 olan kaynak yntemleri ile yaplan borularda, radyografiye ilave olarak yaplan krma testi veya enine eme testi test numunelerinin says kaynak pozisyonuna baldr. PA ve PC pozisyonlar iin bir adet kk ve bir adet yz eme testleri yaplmaldr (ekil 7a). Dier btn pozisyonlar iin 2 adet kk eme ve 2 adet yz eme testleri yaplmaldr. (ekil 7b).

19

ller mmdir

l1 Test paras uzunluu l2 Test paras yar genilii lf Muayene boyu a) Test numunelerinin kesim blgesi

b) Test numunesinin muayene boyu

NOT : lave olarak, test paras kaynanda krma iini kolaylatrmak iin test parasnn gerilmi tarafndan kaynak merkezine boyuna entik alabilir.

ekil 5 Levhalarn aln kaynanda krma testi numunelerinin hazrlanmas 6.5.3 Levhalarn ke kayna Krma testleri iin (ekil 6) gerekli sayda test numunesi kesilir. EN 1320e gre krma testi iin numunelerin yeri belirlenir ve krdktan sonra incelenir.

20

Eer makroskopik muayene yaplacak ise, en az 2 test numunesi alnmaldr. Bunlardan bir tanesi kaynak durma/balama blgesinden olmaldr. ller mmdir

lt

Muayene boyu ekil 6 Levhalardaki ke kaynann krma testi muayene boyu

lf 1 2

Muayene boyu 1 adet kk krma veya 1 adet kk eme veya 1 adet yan eme test numunesi blgesi 1 adet yz krma veya 1 adet yz eme testi veya 1 adet yan eme test numunesi blgesi PA ve PC Kaynak pozisyonlarnda ilave olarak krma ve eme test numunelerinin yeri

a)

21

lf 1 2 3 4

Muayene boyu 1 adet kk krma veya 1 adet kk eme veya 1 adet yan eme test numunesi 1 adet yz krma veya 1 adet yz eme veya 1 adet yan eme test numunesi 1 adet kk krma veya 1 adet kk eme veya 1 adet yan eme test numunesi 1 adet yz krma veya 1 adet yz eme veya 1 adet yan eme test numunesi

b) PF, PG, H-L045, J-L045 kaynak pozisyonlarnda ilave olarak krma ve eme test numunelerinin yeri

c) Krma test numunesinin muayene boyu

NOT : lave olarak, test paras kaynanda krma iini kolaylatrmak iin test parasnn gerilmi tarafndan kaynak merkezine boyuna entik alabilir.

ekil 7 Borularn aln kaynanda test numunelerinin yerleri ve hazrlanmas

22

t 1.8 mm iin : d = 4.5 mm t < 1.8 mm iin : d = 3.5 mm

Deliklerin balama/durma blgesine getirilmesine msaade edilmez.

NOT : EN 1320ye gre s ve q entik profillerinin evresel ynde olmasna izin verilir.

ekil 8 D ap 25 mm olan borularda entikli ekme testi numunesi iin rnek 6.5.4 Borularn ke kayna Krma testleri iin, test paras drt veya daha fazla test numunesi iin kesilir ve krlr. (ekil 9).

ekil 9 Borularn ke kaynanda test numunelerinin hazrlanmas ve krma testi

23

Eer makroskopik muayene uygulanacaksa en az 2 test numunesi alnmaldr. Bir adet test numunesi kaynak durma/balama blgesinden olmaldr.

6.6 Test kayd Btn test sonular dokmante edilmelidir. 7. TEST PARALARININ KABUL ARTLARI Test paralar, ilgili kusur tiplerine gre belirlenmi kabul gereklerine gre deerlendirilir. Herhangi bir testten nce aadakiler kontrol edilmelidir. Btn cruf ve kaynak srantlar temizlenmelidir. Kaynak yz ve kk talanmamaldr (6.3e gre) Kk ve kapak pasolardaki durma ve yeniden grlmelidir. (6.3e gre). Profil ve boyutlar.

balama

noktalar

Aksi belirtilmedike bu standarttaki muayene metotlaryla bulunan kusurlarn kabul kurallar EN ISO 5817e gre deerlendirilmelidir. Bir kaynak kalifiye edilirken; i kusurlar iin EN ISO 5817 B kalite seviyesi, kaynak metali ylmas, ar d bkeylik, ar boaz kalnl ve ar nfuziyet iin C kalite seviyesi uygulanr. Eme testinde herhangi bir ynde 3 mm.den byk atlak aa kmamaldr. Test esnasnda test numunesinin kelerinde atlaklar ortaya ktnda, nfuziyet eksikliinden, cruftan veya baka bir atlaktan dolay ortaya ktna dair herhangi bir delil yoksa deerlendirmede fazla nem verilmemelidir. Eer kaynak test paras zerindeki kusurlarn msaade edilen maksimum deerleri aarsa, kaynak snavda kalm olur. Referans, tahribatsz muayene testi kabul kriterlerini salamaldr. Btn tahribatl ve tahribatsz testlerde belirtilmi prosedrler kullanlmaldr.
EN ISO 5817 Kalite seviyeleri ve farkl tahribatsz muayene test tekniklerinin kabul seviyeleri arasndaki iliki EN 12062de verilmektedir.

NOT:

24

8.

TESTLERN TEKRARLANMASI

Eer herhangi bir test, bu standardn gereksinimlerine uymada yetersiz kalrsa, kaynakya uygun zamanda tekrar yeterlilik testi frsat verilmelidir. Meydana gelen kusurun metalurjik veya baka herhangi bir olaand sebepten kaynakland ve kaynaknn becerisiyle dorudan doruya ilgisi olmad sonucuna varlrsa, malzeme ve/veya yeni test artlarnn kalite ve tamln deerlendirmek iin ilave bir test gereklidir. 9. 9.1 GEERLLK SRES lk onay

Kaynak yeterliliinin geerlilii, test parasnn kaynak yapld tarihte balar. Bu, gerekli testlerin yerine getirildiini ve test sonularnn kabul olduunu gsterir. 9.2 Geerliin dorulanmas

Kaynak yeterlilik test sertifikas 2 yllk bir sre iin geerlidir. Bu sre, kaynak koordinatrnn veya iverenin sorumlu personelinin kaynaknn ilk yeterlilik aralnda altn dorulamas koulu ile geerlidir. Bu her 6 ayda bir dorulanmaldr. 9.3 Srenin uzatlmas

Bu standarda gre; kaynak yeterlilik sertifikalar, snav yapan kii/snav yapan kurum tarafndan her iki ylda bir uzatlabilir. Sertifika uzatlmadan nce, 9.2 nin gerekleri yerine getirilmeli ve ayrca aadaki artlar dorulanmaldr. a) Uzatmay desteklemek iin btn kaytlar ve deliller kaynak iin izlenebilir olmal ve retimde kullanlan WPSler tanmlanmaldr. Uzatmay desteklemek iin kullanlan deliller hacmsal yapda (radyografik test, Ultrasonik test) olmal veya nceki 6 ayda iki kaynakta tahribatl testler (krma veya eme) yaplmaldr. Uzatma iin ilgili delil (dokmanlar) en az iki yl iin saklanmaldr.

b)

25

c)

Kaynaklar, madde 7de belirtilen kusurlarla ilgili kabul seviyelerin koullarn yerine getirmelidir. Madde 9.3.bde bahsedilen test sonular, kaynaknn boru d ap ve kalnlk hari orijinal test artlarnda yeniden yapabildiini gstermelidir.

d)

10. BELGELENDRME Kaynaknn yeterlilik snavn baaryla getii belgelendirilmelidir. Btn zorunlu deiiklikler bu belgede gsterilmelidir. Kaynak, sz konusu snavlarn herhangi birinde baarsz olursa, belge dzenlenmemelidir. Sertifika, snav yapan kii veya kuruluun tam sorumluluu altnda dzenlenmeli ve Ek Adaki ayrntl bilgileri ihtiva etmelidir. Ek Ada verilen form, Kaynaknn test sertifikas olarak kullanlmas tavsiye edilir. Bu maksatla baka bir form kullanlacaksa, bu form Ada verilen bilgileri ihtiva etmelidir. Genel olarak her test paras iin ayr bir kaynak sertifikas dzenlenir. Eer birden fazla test paras kaynatlmsa bir tek kaynak yeterlilik sertifikas hazrlanabilir ki bu kendine zg test paralarnn yeterlilik aralnn kombinasyonudur. Bu durumda aadaki zorunlu deiikliklerden birisinin farkl olmasna msaade edilir. Sadece 5.7de verilen rnekler hari Kaynak tipi Kaynak pozisyonu Malzeme kalnl

Dier zorunlu deikenlerin deitirilmesine msaade edilmez.

26

Preliminary Welding Procedure Specification in accordance with EN ISO 15609-1:2004

Page 1/1

pWPS No. Manufacturers WPQR No Manufacturer Material Designation(s) and Reference Standard(s) Number(s) of the group(s) as given in CR ISO 15608 Welding Process (in acc. with EN ISO 4063)

: : : : : :

Designation and Make of Welding Consumable Joint Type and Weld Type Thickness Ranges Outside Diameter Ranges Joint Preparation Method Fixing Method Welding Positions (in acc. with EN ISO 6947)

: : : : : : :

Joint Design and Dimensions (Sketch)

Weld Run Sequence (Sketch)

Run

Welding Process

Size of Filler Metal

Current [A]

Welding Details Voltage [V] Type of Current / Polarity

Wire Feed Speed

Travel Speed mm/min.

Heat Input kj/mm

Designation Gas / Flux - Shielding - Backing Gas Flow rate - Shielding - Backing Dimensions of Welding Consumable : Handling of Welding Consumable : Type, Material and Dimensions of Backing : Method of Back Gouging : Depth and Shape of Back Gouging : Maximum Amplitude, Frequency and Dwell Time (for mechanized : and automatic welding)

: : : :

Minimum Preheat Temperature or Lowest Work Piece Temperature Prior to Welding Maximum (and if necessary Minimum) Interpass Temperature Preheat Maintain Temperature Post-Heating Temperature Range Minimum Holding Time Post-Weld Heat Treatment / Ageing Details Maximum Width (for manual welding)

: : : : : : :

Nozzle Diameter Number of Wire Electrodes Mode of Metal Transfer Manufacturer (Name, Signature, Date)

: : :

The Distance from the Contact Type / Contact Tube to the Surface of the Workpiece :

27

Kaynak Yntemi artnamesi (WPS) EN ISO 15609-1:2004

Sayfa 1/1

Kaynak yntem artnamesi No. malat WPQR No Malzeme standard ve kalitesi Malzeme grubu (CR ISO 15608e gre) Kaynak yntemi (EN ISO 4063e gre) Kaynak dolgu malzemesi Tanm ve reticisi

: : : : : :

Balant ve kaynak tipi Geerli kalnlk aral Geerli boru d ap aral Kaynak az hazrlama metodu Sabitleme metodu Kaynak pozisyonu (EN ISO 6947e gre)

: : : : : :

Balant tasarm ve boyutlar (Ske)

Kaynak paso sras (Ske)

Paso

Kaynak yntemi

Dolgu malzemesi ls

Akm [A]

Kaynak ayrntlar Voltaj [V] Akm tipi / kutuplama

Besleme teli hz

lerleme hz mm/dak.

Is girdisi kj/mm

Koruma Altlk Gaz ak hz Koruma Altlk Dolgu malzemesi ls : Dolgu malzemesinin kurutulmas : Altlk malzeme tipi ve ls : Arka taraf oluk ama metodu : Oluk ekli ve derinlii : Maksimum genlik, frekans ve toplam sre (Mekanize ve otomatik kaynaklar iin) :

Gaz / Toz gsterimi

: : : :

Min. n stma scakl veya Kaynak esnasndan i paras en dk scakl Maksimum (eer gerekli ise minimum) pasolar aras scaklk Korunacak n stma scakl Art stma scaklk aral Min. bekleme zaman Kaynak sonras sl ilem Maksimum Kaynak genilii (el kayna iin)

: : : : : : :

Nozul ap Tel elektrod says Temas tp / i paras mesafesi Metal transfer tipi malat (Ad, mza, Tarih)

: : : :

28

Manufacturers Welding Procedure Specification (WPS)

EN ISO 15609-2:2004

Manufacturer's welding procedure : Reference No. : WPQR No. : Manufacturer : Welding process : Joint type : Weld preparation details (Skectch)* Joint design

Method of preparation and cleaning: Parent material designation : Parent material group: Material thickness (mm) : Outside diameter (mm) : Welding position : Welding sequences

Welding details Welding data Welding consumables Run Process Welding technique Nozzle Fuel gas O2 Type of Designation Dimension size type pressure flame

Post-weld heat treatment : Time, temperature, method : Heating and cooling rates* : Remarks:

Manufacturer (name, signature, date)

* f required
Page 1/1

29

malat Kaynak Yntem artnamesi

malatnn kaynak artnamesi : Referans No. : WPQR No. : malat : Kaynak yntemi : Balant tipi : Kaynak hazrl * : Balant tasarm

EN ISO 15609-2:2004

Hazrlama ve temizleme metodu : Ana malzeme standard : Ana malzeme grubu : Malzeme kalnl (mm) : Boru d ap (mm) : Kaynak pozisyonu : Kaynak sras

Kaynak ayrntlar Paso Yntem Kaynak teknii Kaynak bilgileri Kaynak sarf malzemesi Gaz tipi O2 Alev tipi Gsterimi ls basnc

Nozul ls

Kaynak sonras sl ilem : Zaman, scaklk, metod : Istma ve soutma oran * : :

malat Ad, Tarih ve mza

* Gerektiinde

Sayfa 1/1

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40