Dnya Dnya, Gne Sistemi'nin 9 gezegeninden biridir ve Gne'e olan uzakl bakmndan 3. Srada bulunur.

Corafya'nn asl konusunu oluturan Dnya'y incelemek iin baz kavramlarn bilinmesi gerekir: Eksen Kutup Noktas Ekvator Paralel Meridyen Dnya'nn ekli : Dnyann ekli ve Boyutlar : Dnya, Kutup Noktalar'nda bask, Ekvator'da ikindir. Dnya'nn kendisine zg bu ekline geoid denir. Geoide en yakn geometrik ekil elipsoiddir. Verilen boyutlar "Hayford Elipsoidi" ne aittir. Dnya'nn Boyutlar Ekvator yarap = 6.378,4 km Kutuplar yarap = 6.356,9 km Ekvator evresi = 40.076,6 km Kutuplar evresi = 40.009,1 km Pratikte bu uzunluklar yaklak olarak alnmaktadr. Paralellerin zellikleri : Ekvator'a paralel uzanrlar aplar ve uzunluklar Ekvator'dan kutuplara doru ksalr. Ekvator'dan kutuplara doru saysz paralel izilebilir. Ancak deerlendirme kolayl bakmndan birer derece aralklarla izildikleri varsaylr. Paralellerin 90 tanesi Kuzey Yarm Kre'de, 90 tanesi Gney Yarm Kre'de bulunur. 60. paraleller Dnya'nn kreselliinden dolay Ekvator'un yars uzunluundadr. Birbirini izleyen 2 paralel arasndaki uzaklk her yerde yaklak 111 km'dir.

UYARI : Dnya'nn geoid ekli nedeniyle 2 paralel arasndaki uzaklk Ekvator'dan kutuplara doru artar. rnein, Ekvator ile 10 (kuzey-gney) enlemleri arasndaki uzaklk 110.596 m iken, 890-900 (kuzey-gney) enlemleri arasndaki uzaklk 110.700 m'dir. Ancak birbirini izleyen 2 paralel arasndaki uzaklk pratikte 111 km olarak kabul edilmitir. zel Paraleller Baz paralellerin yerleri, gne nlarnn yere deme asna bal olarak doa tarafndan belirlenmitir. Bunlar : Ekvator Dnenceler Kutup Daireleri Kutup Noktalar Ekvatorun zellikleri En uzun paraleldir. Gnein nnden en hzl geen noktalarn oluturduu paraleldir. 3) Dnya'nn eksen evresindeki dn hz Ekvator'da yaklak 1670 km/saat'tir. Gne nlarn 21 Mart ve 23 Eyll'de dik ayla alr. Yl boyunca scak olduundan termik alak basn kuadr. Ykseltici hava hareketleri grld iin bol ya alr. Gece ve gndz sreleri yl boyunca birbirine eit ve 12'er saattir.

Dnencelerin zellikleri Yerleri, yer ekseninin eikliine bal olarak belirlenen Dnenceler, 23027' Kuzey ve Gney paralelleridir. Kuzey Yarm Kre'dekine Yenge Dnencesi, Gney Yarm Kre'dekine Olak dnencesi denir. Orta kuak ile Tropikal kua birbirinden ayrrlar. Gne nlarnn dz zeminlere dik geldii en son noktalardr. 5. Yenge Dnencesi 21 Haziran'da, Olak Dnencesi 21 Aralk'ta Gne nlarn dik a ile alr.

Kutup Noktalarnn zellikleri 90. Kuzey ve Gney paralelleridir. Gne nlarnn dz zeminlere en dar ayla geldii yerlerdir. Srekli souk olduundan kutuplar ve evresinde yl boyunca termik yksek basn kuaklar oluur. Aydnlanma emberinin 21 mart ve 23 Eyll'de teet getii yerlerdir. Bir yl iinde 6 ay srekli gndz, 6 ay srekli gece yaanr. izgisel hzn sfr, yerekiminin en fazla olduu yerlerdir.

Kutup Dairelerinin zellikleri Yerleri, yer ekseninin eikliine bal olarak belirlenen Kutup Daireleri, 66033' Kuzey ve Gney paralelleridir. Kutup kua ile Orta kua birbirinden ayrrlar. Aydnlanma emberinin yl iinde yer deitirdii ve 21 Haziran ile 21 Aralk'ta teet getii paralellerdir. 21 Haziran'da Kuzey Kutup Dairesi'nde, 21 Aralk'ta Gney Kutup Dairesi'nde 24 saat gndz yaanr.

Meridyenlerin zellikleri Bir kutuptan dierine uzanan meridyenler de paraleller gibi sayszdr. Ancak pratikte her 1 dereceden bir yay getii varsaylarak, 360 tane olduklar kabul edilmitir. Birbirini izleyen 2 meridyen arasndaki uzaklk Ekvator zerinde 111 km olarak kabul edilmitir. Balang meridyeni olarak Londra yaknlarndaki Greenwich kabul edilmitir. Bir meridyenin, kart (anti) meridyeniyle arasnda 180 meridyen fark vardr.

UYARI : Meridyen yaylar eit uzunluktadr. Aralarndaki uzaklk Ekvator'dan kutuplara doru azalr ve tm meridyenle kutuplarda birleir. Birbirini izleyen 2 meridyen arasndaki uzaklk; Ekvator zerinde 111.322 m. (pratikte 111 km olarak kabul edilmitir, 45. (Kuzey - Gney) paralellerinde 78.850 m, 90. (Kuzey - Gney) paralellerinde ise 0 m'dir. Dnyann ekline Bal Sonular Dnya'nn geoid ekli nedeniyle, yerekimi Ekvator'dan kutuplara doru artar. Dnya, geoid deil de kre eklinde olsayd, yerekimi Dnya'nn her yerinde ayn olurdu. Dnya'nn geoid ekli nedeniyle Ekvator dier paralellerden ve meridyenlerden daha uzundur. Dnya kre eklinde olsayd, Ekvator evresi (kutuplar evreleyen iki meridyenin uzunluu) birbirine eit olurdu. Ekvator evresi =40.077 km Kutuplar evresi=40.009 km

Dnya'nn kresellii nedeniyle, ekseni evresindeki dn hz Ekvator'dan kutuplara doru azalr. Ekvator zerindeki noktalar saatte 1666,6 km yol katederken, Kutup Noktalar'nda alnan yol sfr km olduu iin, eksen evresindeki dn hz 0 km/saat'tir. Dnya'nn kresellii nedeniyle Kutup Noktalar'nda birleen meridyen yaylarnn uzunluu birbirine eittir. Bir kutuptan dierine uzanan bir meridyen yaynn uzunluu yaklak 20.005 km'dir. Dnya'nn kresellii nedeniyle meridyenler aras uzaklk, Ekvator'dan kutuplara doru azalr ve meridyenler Kutup Noktalar'nda birleirler. Birbirini izleyen iki meridyen aras uzaklk Ekvator zerinde 111.322 m iken (pratikte bu uzunluk 111 km kabul edilmitir), 45. paraleller zerinde 78.850 m, 90. paralellerde (Kutup Noktalar) 0 m'dir. Dnya'nn kresellii nedeniyle, paralellerin uzunluu Ekvator'dan kutuplara doru klr. Ekvator en uzun paraleldir. Kutuplarda ise paraleller nokta halini alr. Dnya'nn kresellii nedeniyle aydnlk ve karanlk yarkreler oluur. Bylece yeryznn bir yars gndzken, dier yarsnda gece yaanr. Dnya'nn kresellii nedeniyle 21 Mart ve 23 Eyll'de Ekvator'dan kutuplara doru Gne nlarnn yere deme as daralr. Bu tarihlerde Ekvator Gne nlarn dik a ile alr. Bu nedenle yatay dzleme dik duran cisimlerin glgesi olumaz. Kutuplara doru gne nlarnn yere deme as darald iin cisimlerin glge boyu uzar. Dnya'nn kresellii nedeniyle gne nlarn yl boyunca dik ve dike yakn a ile alan Ekvator'un gneten ald s enerjisi daha fazladr. Kutuplara doru nlarn gelme asnn daralmas nedeniyle alnan s enerjisi azalr. Dnya'nn kresellii nedeniyle yerden ykseldike grlebilen alan geniler. Dnya'nn kresellii nedeniyle termik basn kuaklar oluur.

Termik Basn Kuaklar Dnya'nn kresellii nedeniyle snma ve soumaya bal oluan basnlara termik basn denir. Gne nlarn, yl boyunca dik ve dike yakn alarla alan Ekvator fazla snr. Isnan hava genleerek ykselir ve basn der. Kutuplar, nlar dar a ile aldndan her zaman souktur.Souk hava ar olduu iin yere ker ve basn ykselir. Dnya'nn kresellii nedeniyle, Kutup Yldz'nn grnm as Kuzey Kutbu'ndan Ekvator'a doru daralr. Bu nedenle 60. Kuzey paralelinde 60 a ile grlen Kutup Yldz Gney Kutbu'nda grlmez. Dnya'nn kresellii nedeniyle hep ayn ynde hareketle balang noktasna ulalr. 1519 ylnda Macellan tarafndan, hep batya gidilerek k noktasna varlabilecei dncesi ile spanya'nn Cadiz Krfezi'ndeki Sancular Liman'nda balatlan ve ayn limanda 1522 ylnda son bulan Dnya seyahati ile bu sonuca ulalmtr. Dnyann Hareketleri Dnyann Gnlk Hareketi (Eksen evresindeki Hareketi) Dnya, batdan douya doru ekseni evresindeki dnn 24 saatte tamamlar. Buna 1 Gne gn denir. Dnya'nn ekseni evresindeki hareketinin hz, 2 farkl ekilde ifade edilir. izgisel Hz Dairesel hareket yapan Yerkre zerindeki bir noktann birim zamanda eksen zerindeki yer deitirme hzdr. izgisel hz, dnyann kresellii nedeniyle Ekvator'da en fazladr, kutuplara doru azalr. Asal Hz Dairesel hareket yapan Dnya zerindeki bir noktann birim zamanda oluturduu dn asdr. Dnya, ekseni evresindeki hareketi srasnda 4 dakikada 1 derecelik, 1 saatte 15 derecelik, 24 saatte 360 derecelik dn yapar. Asal hz, dnya zerindeki her noktada ayndr.

UYARI : Dnya kendi ekseni evresinde, 4 dakikada 10' lik, 1 saatte 150' lik, 24 saatte 360'lik dn yapar. Gnlk Hareketin Sonular Dnya'nn ekseni evresindeki dnnn etkisiyle, Bir noktaya Gne nlarnn gelme as ve yatay dzleme dik duran cisimlerin glge boylar gnn saatlerine gre deiir. Gne nlar le saatinde en byk ayla gelir ve en ksa glgeler oluur. Gece ve gndzler birbirini izler. Gnlk scaklk farklar oluur. Dnya'nn ekseni evresindeki dnnn etkisiyle, rzgarlar esme ynlerinden saparlar. Bu sapma, Kuzey Yarm Kre'de esme ynnn sana, Gney Yarm Kre'de esme ynnn soluna dorudur. Dnya'nn ekseni evresindeki dnnn etkisiyle, okyanus akntlar ynlerinden sapar ve halkalar olutururlar. Okyanus akntlarn balatan srekli rzgarlardr. Bu nedenle rzgarlarn esme ynlerinden sapmasna bal olarak akntlar da ynlerinden sapar.

Dnyann Yllk Hareketi Dnya ekseni evresinde hareket ederken ayn zamanda saat ibresinin tersi ynde, Gne'in evresinde de dner. Bu hareketini elips bir yrngede 365 gn 6 saatte tamamlar. Buna 1 Gne yl denir. Dnya'nn yllk hareketi srasnda, Gne'in evresinde izdii yrnge dzlemine ekliptik denir. Yrnge eklinin elips olmas nedeniyle Dnya yllk hareket srasnda Gnte - Gnberi konumuna gelir. Gnte (Aphel) Dnya'nn, Gne'ten en ok uzaklat, yrngede en yava dnd gndr. Dnya Gnte konumuna 4 Temmuz'da gelir. Gnberi (Perihel) Dnya'nn, Gne'e en ok yaklap, yrngede en hzl dnd gndr. Dnya Gnberi konumuna 3 Ocak'ta gelir. Yrnge eklinin Sonular Dnya Gne'in etrafnda elips bir yrngede dner. Yrnge eklinin elips olmas nedeniyle; Dnya'nn yrngedeki dn hz, Gne'e yaklatka artar, Gne'ten uzaklatka azalr. Dolaysyla sonbahar ekinosuna 2 gn gecikme ile 23 Eyll'de ulalr. Her iki yarmkrede mevsim sreleri deiir. Mevsim Sreleri : Yrnge ekli tam daire biiminde olsayd, Dnya'nn yrngedeki dn hz deimez, her iki yarm krede mevsim sreleri eit olurdu. Dnya'nn eksen eiklii nedeniyle Kuzey Yarm Kre'de ve Gney Yarm Kre'de ayn anda birbirine gre zt mevsim yaanr. Birinin yaz sresi dierinin k sresi olur. Dnya'nn yrngedeki dn hznn Gne'e yaklatka artmas, uzaklatka azalmas nedeniyle Kuzey Yarm Kre'de lkbahar ve yaz sresi Gney yarm Kre'de sonbahar ve k sresi daha uzundur. Eksen Eiklii Dnya'nn yllk hareketi srasnda oluan yrnge dzlemi (ekliptik) ile Dnya'nn Ekvator dzlemi st ste akmaz. Aralarnda 2327' lk bir a bulunur. Yrnge dzlemi ile eksen arasnda ise 6633' lk bir a oluur. Buna Dnya'nn Eksen Eiklii denir.

Ekliptik:Dnya'nn yrngesinden getii varsaylan dzleme Ekliptik veya Yrnge Dzlemi denir. UYARI : Dnya ekseniyle, yrnge dzlemi arasnda 6633'lk, Ekvator ile yrnge dzlemi arasnda 2327' lk a bulunmaktadr. Bu a daha kk ya da daha byk olsayd, dnence ve kutup dairelerinin enlem dereceleri deiirdi. Eksen Eikliinin Sonular Dnya'nn Gnee kar konumu yl iinde deiir. Dnya'nn Gnee Kar Konumlar 21 Mart - 23 Eyll Durumlar (Ekinokslar) a) 21 Mart ve 23 Eyll'de Ekvator zerindeki noktalar yerel saat 12.00'de Gne nlarn dik a ile alr. b) b) Ekvator'da yatay dzleme dik duran cisimlerin yerel saat 12.00' de glgesi olumaz. c) Aydnlanma emberi, Kutup Noktalarndan geer. d) Dnya'nn her yerinde gndz ve gece sresi birbirine eittir. e) Ayn meridyen zerinde yer alan tm noktalarda Gne, yerel saatle ayn anda doar ve ayn anda batar. f) 21 Mart'tan sonra Kuzey Y.'de, 23 Eyll'den sonra da Gney Y.' de gndzler gecelere gre daha uzun olmaya balar. 21 Haziran Durumu (Solstisi) a) Gne nlar dik a ile yerel saat 12.00'de Yenge Dnencesi'ne gelir. b) Yenge Dnencesi'nde yatay dzleme dik duran cisimlerin yerel saat 12.00'de glgesi olumaz. c) Aydnlanma emberi Kutup Dairelerine teet geer. d) Bir noktadan kuzeye doru gidildiinde gece sresi uzamaya balar. e) Kuzey Yarm Kre'de yln en uzun gndz, Gney Yarm Kre'de ise yln en uzun gecesi yaanr. Bu tarihten itibaren Kuzey Yarm Kre'de gndzler, Gney Yarm Kre'de ise geceler ksalmaya balar. 21 Aralk Durumu (Solstisi) a) Gne nlar dik a ile yerel saat 12.00'de Olak dnencesi'ne gelir. b) Olak dnencesi'nde yatay dzleme dik duran cisimlerin yerel saat 12.00'de glgesi olumaz. c) Aydnlanma emberi Kutup Daireleri'ne teet geer. d) Bir noktadan kuzeye doru gidildike gndz sresi uzamaya balar. e) Kuzey Yarm Kre'de yln en uzun gecesi, Gney Yarm Kre'de ise yln en uzun gndz yaanr. Bu tarihten itibaren Kuzey Yarm Kre'de geceler, Gney Yarm Kre'de gndzler ksalmaya balar. UYARI : 21 Haziran'da Yenge Dnencesi, 21 Aralk'ta Olak dnencesi, 21 Mart ve 23 Eyll'de Ekvator zerindeki noktalarda, cisimlerin saat 12.00'da oluan glgesi tam dibe der. Ekinokslarda, 450 enlemlerinde oluan glge boyu cismin boyuna eittir. UYARI : 21 Haziran'da, - Gney Kutup Dairesi ile Gney Kutbu arasndaki enlemlerde gece sresi 24 saatten fazladr. - Trkiye'de saat 12.00'de cisimlerin yl iindeki en ksa glgeleri oluur. UYARI : 21 Aralk'ta; - Kuzey Kutup Dairesi ile Kuzey Kutbu arasndaki enlemlerde gece sresi 24 saatten fazladr. - Trkiye'de yerel saat 12.00'de cisimlerin yl iindeki en uzun glgeleri oluur. Dnya'nn eksen eikliine bal olarak Dnenceler ve Kutup Daireleri'nin yerleri belirlenir.

Dnenceler 2327' Kuzeye paralelleridir. Gne nlarnn dz zeminlere dik a ile geldii en son yerlerdir. Kutup Daireleri 6633' Kuzey ve Gney paralelleridir. Aydnlanma emberinin yl iinde yer deitirdii, 21 Haziran ve 21 Aralk tarihlerinde teet getii paralellerdir. Dnya'nn eksen eikliine bal olarak matematik iklim kuaklar oluur.

Matematik klim Kuaklar Dnya'nn 2327' lk eksen eiklii dikkate alnarak belirlenmitir. Dnenceler arasnda kalan alan, gne nlarnn yl iinde iki kez dik a ile geldii Tropikal Kuak'tr. Dnenceler ile Kutup Daireleri arasnda kalan alanlar, gne nlarnn yl iinde gelme asnn en ok deitii, bu nedenle 4 mevsimin belirgin olarak yaand Orta Kuak, Kutup Daireleri ile Kutup Noktalar arasnda kalan alanlar ise Kutup Kuadr. Dnya'nn eikliine bal olarak mevsimler oluur.

Dnya'nn ekseni 2327' eik olduu iin Gne nlarnn yl iinde gelme as ve buna bal olarak stma miktar deiir. 21 Haziran'da Kuzey Yarm Kre'de yaz mevsimi, Gney Yarm Kre'de tam tersine k mevsimi balar. 23 Eyll, Kuzey Yarm Kre'de sonbahar, Gney Yarm Kre'de ilkbahar mevsiminin balangcdr. 21 Aralk'ta Gney Yarm Kre'de yaz mevsimi, Kuzey Yarm Kre'de k mevsimi balar. 21 Mart'ta Kuzey Yarm Kre'de ilkbahar, Gney Yarm Kre'de sonbahar mevsimi balar. Dnya'nn eksen eiklii nedeniyle bir noktaya Gne nlarnn gelme as ve atmosferde tutulma miktar yl iinde deiir.

rnek : Gne nlar 21 Aralk'ta Olak Dnencesi'ne dik gelir. Bu tarihte nlar Ankara'ya yl iindeki en dar a (260) ile ular. Inlarn gelme asnn daralmasnn yan sra, atmosferde en uzun yolu geerek yeryzne ulamalar nedeniyle atmosfer tarafndan tutulma oran da en fazladr. 21 Haziran'da ise nlarn Ankara'ya 73 ile ulamasna bal olarak atmosferde kat ettikleri yol ve atmosfer tarafndan tutulma oran en azdr. Eksen eiklii nedeniyle Gne'in ufuk dzleminde le vakti ulat tepe noktasnn yeri yl iinde deiir. Dnya zerinde ayn anda gece ve gndz yaayan alanlar birbirinden ayran snra aydnlanma emberi denir. Dnya'nn eksen eikliine bal olarak aydnlanma emberi Kutup noktalar ile Kutup Daireleri arasnda yer deitirir. Bu yer deitirme soncunda gece ve gndz sreleri deiir, aralarndaki fark Ekvator'dan kutuplara doru artar. Bu fark 21 Haziran ve 21 Aralk'ta en fazla olur.

Bir noktada Gne'n dou ve bat saatleri yl boyunca deiir. Gne, yaz aylarnda erken doup ge batarken k aylarnda ge doup erken batar. rnek : 21 Haziran'da Gne nlar Yenge Dnencesi'ne dik gelir. Aydnlanma emberi Kutup Daireleri'ne teet geer. Bunun doal sonucu olarak Kuzey Yarm Kre'de gndzler gecelere gre uzundur. Eksen Eiklii Olmasayd Dnya'nn ekseni 2327' eik olmasayd eksen ile yrnge dzlemi (ekliptik) arasndaki a 90 olurdu. Yerleri eksen eikliine bal olarak belirlenen Dnenceler, Kutup Daireleri ve Matematik klim Kuaklar olumazd. Inlar yl boyunca Ekvator'a dik gelirdi. Aydnlanma emberi yl boyunca Kutup Noktalar'ndan geecei iin yeryznde gece ve gndz sreleri srekli 12 er saat olurdu.

Dnya zerindeki bir nokta Gne nlarn yl boyunca ayn a ile alaca iin mevsimler olumazd.

Eksen Eiklii Daha Fazla Olsayd Dnya'nn ekseni 2327' dan daha fazla eik olsayd, Dnenceler ve Kutup Daireleri'nin yerleri deiirdi. Buna bal olarak; Tropikal kuak ve Kutup kua geniler, Orta kuak daralrd. Orta kuakta yazlar daha scak, klar daha souk geerdi. Aydnlanma emberinin yer deitirme alan genileyecei iin gece ve gndz sreleri arasndaki fark daha da artard. Eksen Eiklii Daha Az Olsayd Dnya'nn ekseni 2327' dan daha aza eik olsayd, dnencelerin ve kutup dairelerinin yerleri deiirdi. Buna bal olarak; Tropikal kuak ve Kutup Kua daralr, Orta Kuak genilerdi. Orta Kuak'ta yazlar daha serin, klar daha lk geerdi. Aydnlanma emberinin yer deitirme alan daralaca iin gece ve gndz sreleri arasndaki fark daha da azalrd. Corafi Konum Yeryzndeki herhangi bir alann bulunduu yere, o alann corafi konumu denir. Corafi konum, matematik konum ve zel konum olarak iki ekilde ifade edilir. Matematik Konum Dnya zerinde bir nokta veya alann yerinin belirlenmesi iin, o noktann Ekvator'a ve balang meridyenine olan uzaklnn bilinmesi gerekir. Bunun iin enlem ve boylam kavramlarndan yararlanlr. rnek : Trkiye 36 - 42 Kuzey enlemleri, 26 - 45 Dou boylamlar arasnda yer alr. zel Konum Dnya zerindeki bir yerin evresine, denizlere, yer ekillerine, anayollara, geitlere ve komularna gre konumudur. zel Konum; klim koullarn, Doal bitki rtsn, Tarmsal etkinlikleri, Nfus ve yerleme biimini, Ekonomik etkinlikleri, Ulam olanaklarn, Siyasal ve kltrel yapy etkiler. Enlem Dnya zerindeki herhangi bir noktann balang paraleli olan Ekvator'a uzaklnn asal deeridir. Q as, D noktasnn Ekvator'a olan uzaklnn a cinsinden deeridir ve D noktasnn enlem derecesini verir. rnek : Q asnn deeri 45 ise, D noktasnn enlem derecesi 45 dir. Enlemin Etkileri Bir yerin enlemi,

Gne'in ufukta ulaabilecei ykseklik Gne nlarnn yere deme as, Glge boylarnn yl iindeki deiimi, Gece - gndz srelerindeki deiim, klim koullar, hakknda bilgi verir. klim koullarna bal olarak, Bitki rts, Tarm rnleri ve hayvan rnleri, Akarsu rejimleri, Deniz sularnn zellii, Nfus ve yerleme zellii Tarmn ve ormanlarn st ykseklik snr, Kalc karlarn balama ykseklii hakknda bilgi edinilebilir. Boylam Dnya zerindeki herhangi bir noktann balang meridyenine olan uzaklnn asal deeridir. Q as, D noktasnn balang meridyenine olan uzaklnn a cinsinden deeridir ve D noktasnn boylam derecesini verir. rnek : D noktasna ait Q asnn deeri 30 derece ise, D noktasnn boylam derecesi 30 dir. Boylamn Etkileri Bir yerin boylam ; Yerel saatler, Saat dilimleri, Ayn enlem zerindeki noktalarda Gnein dou ve bat saatleri hakknda bilgi verir. Yerel Saat : Bir noktada Gne'in gkyzndeki konumuna gre belirlenen saate yerel saat denir. Ayn boylam zerindeki noktalarda yerel saat ayndr. Herhangi bir meridyenin Gnein tam karsna geldii an, meridyen zerindeki tm noktalarda yerel saat 12.00'dir. Gne, doudaki bir noktada batdaki yerlere gre daha nce doar ve daha nce batar; bu nedenle yerel saat doudaki yerlerde daha ileridir. Yerel Saat Hesaplamalarnda zlenecek Yol Meridyen fark hesaplanr. Meridyenler balang boylamna gre ayn ynde ise karma, farkl ynde ise toplama ilemi yaplarak meridyen fark bulunur. Zaman fark hesaplanr. Birbirini izleyen iki meridyen arasndaki zaman fark 4 dakikadr. Meridyen fark ile 4 dakika arplarak zaman fark bulunur. Zaman fark soruda verilen yerel saate eklenir veya kartlr. Douda olan bir yerin yerel saati ileridir. Bu nedenle soruda verilen yerin yerel saati ileri ise zaman fark karlr, yerel saati geri ise zaman fark eklenir. rnek : 20. Dou meridyeni zerindeki A noktasnda yerel saat 21.00 iken, B noktasnn yerel saati katr? zm : Meridyenler balang boylamna gre ayn ynde olduklar iin karma ilemi yaplr. Meridyen fark = 40 - 20 = 20 meridyen Zaman fark = 4 * 20 = 80 dakika ise 80 / 60 = 1 saat 20 dakika B noktas A noktasna gre daha douda olduu iin yerel saati ileridir. B'nin yerel saati = 21.00 + 01.20 = 22.20 dir. Gne'in Dou veya Bat Saatinin Bulunmas Bir noktada Gne'in dou veya bat saati verildiinde, ayn paralel zerinde bulunan baka bir noktada Gne'in dou veya bat saatini bulmak iin, Aradaki zaman fark bulunur.

Gne doudaki yerlerde daha erken doup batt iin, Gne'in dou ve bat saatinin sorulduu nokta douda ise zaman fark verilen saatten karlr. Sorulan nokta batda ise zaman fark verilen saate eklenir.

UYARI : Meridyenler, Greenwich'e (0) gre farkl ynde ise, meridyen farkn bulmak iin toplama ilemi yaplr. UYARI : 21 Mart ve 23 Eyll tarihlerinde (ekinokslarda) bir yerdeki Gne'in dou veya bat saati verilirse, bir baka yerdeki Gne'in dou veya bat saati bulunabilir. nk bu tarihlerde gece gndz sreleri eit olduu iin Gne doduktan 12 saat sonra batar ve battktan 12 saat sonra doar. Saat Dilimleri Dnya 15 derecelik aralklarla 24 saat dilimine ayrlmtr. Her saat diliminin ortasndan geen meridyen o saat dilimini kullanan lkelerin ortak saat ayar meridyenidir. Trkiye 2. Ve 3. Saat dilimlerinde yer alr. UYARI : Bir lkede birden ok saat dilimi kullanlmas iin, lkenin dou - bat dorultusunda en az 2 saat dilimini kapsayacak kadar geni olmas gerekir.