OFMA Eitiminde statistie Giri

Gz 2008

SPSSe GR___1.Ders
SPSS programnn zelliinden dolay verilerin kodlamas mutlaka saysal deerler kullanlmaldr. Yeni alan bir SPSS sayfasnn altnda veri giri yapmaya yarayan Data View ve deiken tanmlamaya yarayan Variable View sekmesi bulunur. Data View ksmna veriler girilirken bu verilerin zelliklerini ve tanmlamalar Variable View sekmesini tklayarak girebilirsiniz. Bu ksma girdiinizde karnza kan ekranda sra ile Name, Type, With, Decimals, Label, Values, Missing, Columns, Align, Measure isimli stunlarn zellikleri u ekildedir: Name----deikenin ismi buraya yazlr, sadece Trkede bulunan harfleri kullanmaynz ve en fazla sekiz karakter kullanabilirsiniz. ama sadece versiyon 11.5 dan nceki versiyonlarn TR karakter problemi vardr---- Type-----ksmna tkladnzda deienler, anlam ve kullanmlar u ekildedir Deiken Numeric Comma Dot Sicenetific Notation Date Dolar Custom currency String Tipi Saysal Virgl Nokta Bilimsel gsterim Tarih Dolar Dier paralar Deiken Anlam Deerler Rakamlar er olarak virglle ayrmak istenilirse Rakamlar er olarak nokta ile ayrmak istenilirse Bilimsel olarak gsterilmek istenirse-onun ss eklinde gsterimler-Deiken tarih olarak gsterilmek istenirse kullanlr Deiken dolar olarak tanmlanp gsterilmek istenilirse Dolar dnda para biri iin mesela TL gibi Saysal deerler olmad zaman 8 karaktere kadar bir

deiken tanmlanr With-----deikene ait deerlerin ka hane girilebileceini gsterir, mesela renci numaras 10 rakamdan oluuyorsa buradaki deeri en az 10 olmaldr.

decimal places hcresi ile virglden sonraki hane saysn-ondalk- ayarlanr. Varsaylan 2dir ama virglden sonraki deerler nemli deilse bunu sfr yapabilirsiniz.

label ----120 karaktere kadar bilgiler yazlrken name stununa sadece 8 karakter girilebiliniyordu. eer name ksmna kod isim yazlrsa buraya gerekli aklamalar rahatlkla yazlabilir.

values----deikenin alabilecei deerler listesi tanmlanabilir. Bu hcreye tklanldnda bu deerler listesini girmeye yarayan pencere alr. Mesela deikenimiz cinsiyet ve 1-kz, 2-erkek olarak girilecekse, nce value yerine 1 yazlr ve value label yerine kz yazlp add yani ekle butonuna baslp bu sefer value:2 ve label ise: erkek yazlr ve Ok tuuna baslarak tannlar bitirilmi olur.

missing---kayp deer stunudur. Yine bu stunda da sadaki noktal ksma tklandnda yeni bir pencere alr ve veri girii srasnda ankete cevap alnamad iin bo braklan deerlerin

Yrd. Do. Dr. Neet DEMRC, Balkesir niversitesi, NEF Fizik Eitimi

OFMA Eitiminde statistie Giri

Gz 2008

gsterilmesine olanak salar. Program varsaym olarak hibir deerin eksik deer olmadn kabul ederek bu stununone olarak iaretlemektedir. Bu pencerenin alt ksmnda discrite missing values seenei bulunmaktadr. Bu seenek seilirse eksik deerleri temsil edecek farkl tam say seilebilmektedir.geleneksel olarak bu 9 99 999 gibi rakamlar eksik deerleri ifade eder ama farkl sayy semek zorunda deilsiniz. Bu penceredeki nc seenek ise range plus one optinal discrite missing value bir say aral ve ayrca bunun dnda kullancya bir de tam say seme olana tannmaktadr. Program bu say aralndaki saylar eksik deer olarak kabul etmektedir. Align--- hizalamada verilerin sa, orta veya sola dayal olmas buradan ayarlanlr. measure----l balnda seenek vardr.Nominal, Ordinal ve Scale. nominal sadece nesneyi temsil eden kimliktir bir sralama sz konusu deildir. Bu tr veriler iin sadece frekans dalm yaplabilir dier saysal istatistik sonular yaplamaz. Okula gre, snflara gre, cinsiyete gre, doum yerlerine gre, vs. bilgiler nominal gruplandrlm verilerdir. Ancak bunlara value ksmnda 1,2,3 gibi deer verilirse o zaman karlatrmalar yaplabilir, gruplara gre istatistiksel sonular bulunabilir. Ordinal lek ise sral lektir. Greceli konumlar verir. 1. 2. 3ncgibi. Ama bunlar arasndaki farkn boyutu hakknda bir ey bilinemez. Scale lei ise Interval-aralk- ve ratio-oran lmlerini temsil eder. interval saysal olarak eit mesafelerin temsil edildii lektir.boy, kilo zaman, deerleri gibi.-ama sadece sfr noktasnn yeri belli deildir. ratio oranl lek ise sfr dahil olmak zere btn hepsini kapsar. Veri analiz yntemleri deiken saysna gre (baml, bamsz deiken), veri zelliklerine gre (parametrik ve parametrik olmayan analiz tekniklerine gre), analiz amacna gre deiik ekilde snflandrlabilir. Farkllk snflamaya esas olan kriterlerdedir. Mesela, deiken saysna gre, snflamada kullanlan kriter analizin ka deiken zerinde yapld ile ilgilidir. Bu gruptaki analizi tek deikenli ve ok deikenli analiz olarak gruplandrmak mmkndr. Yaygn olarak bilinen tek deikenli analiz teknikleri: t-testi,z-testi,oneway ANOVA, Mann-whitney U testi ve ki-kare testini saymak mmkndr. Bu tr testlerin amac sz konusu deiken ne ise gruplar arasnda istatistiksel manada anlaml bir farkn olup olmadn aratrmaktr. ok deikenli testler ise daha ok iki yada daha fazla deiken arasndaki ilikilerin incelendii tekniklerdir. Burada bamsz deikenlerin ne oranda baml deikenleri etkiledii aklanmaya allr. Mesela devamll bamsz deiken geme notunu baml deiken olarak alrsak, devamszln geme notu zerindeki etkisini aratrabiliriz

Yrd. Do. Dr. Neet DEMRC, Balkesir niversitesi, NEF Fizik Eitimi