PLC Ile Elektropnomatik Sistemlerin Kontrolu

T.C.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
MEGEP
(MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN
GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)
ELEKTRİK ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ
PLC İLE ELEKTROPNOMATİK

SİSTEMLERİN KONTROLÜ
ANKARA 2006
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller;
• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı

ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli
olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında
amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim
materyalleridir (Ders Notlarıdır).
• Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye

rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek
ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında
uygulanmaya başlanmıştır.
• Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği

kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması
önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.
• Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki

yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden
ulaşılabilirler.
• Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.
• Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında

satılamaz.
İÇİNDEKİLER
AÇIKLAMALAR ....................................................................................................................ii
GİRİŞ ....................................................................................................................................... 1
ÖĞRENME FAALİYETİ–1 .................................................................................................... 3
1. PLC KUMANDALI ELEKTROPNOMATİK SİSTEMLERİN AVANTAJLARI ............. 3
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ...................................................................................... 5
ÖĞRENME FAALİYETİ–2 .................................................................................................... 6
2. PLC İLE ADIMLAYICI (SIRALAYICI) YÖNTEMİ......................................................... 6
2.1. Sistemin Başlangıç Şartlarının Belirlenmesi................................................................. 7
2.2. Temassız Algılama Elemanlarının Konumlandırılması ................................................ 7
2.3. PLC Giriş Çıkış Ünitelerinin Bağlanması..................................................................... 8
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 24
PERFORMANS TESTİ (YETERLİK ÖLÇME) ............................................................... 25
ÖĞRENME FAALİYETİ–3 .................................................................................................. 26
3. PLC İLE GRUPLARA AYIRMA (KASKAD) YÖNTEMİ .............................................. 26
3.1. Gruplara Ayırma (Kaskad) Yönteminin Özellikleri ................................................... 26
3.2. Kaskad Çözüm Planı................................................................................................... 26
ÖĞRENME FAALİYETİ–4 .................................................................................................. 42
4. PLC İLE HAFIZALI SIRALAYICI (SET-RESET) YÖNTEMİ....................................... 42
4.1. Hafızalı Sıralayıcı Yönteminin Özellikleri ................................................................. 42
PERFORMANS DEĞERLENDİRME .............................................................................. 56
ÖĞRENMEME FAALİYETİ–5 ............................................................................................ 58
5. PLC PROGRAMINI YAZMAK........................................................................................ 58
MODÜL DEĞERLENDİRME .............................................................................................. 73
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 76
ÖNERİLEN KAYNAKLAR.................................................................................................. 77
KAYNAKÇA ......................................................................................................................... 78
i
AÇIKLAMALAR
AÇIKLAMALAR
KOD 523 EO 0073
ALAN Elektrik-Elektronik Teknolojisi
DAL/MESLEK Otomasyon Sistemleri
MODÜLÜN ADI PLC ile Elektropnomatik Sistemlerin Kontrolü
MODÜLÜN TANIMI Elektropnomatik sistemleri, PLC ile kontrol edebilme bilgi
ve becerilerinin kazandırıldığı öğrenme materyalidir.
SÜRE 40/32
ÖN KOŞUL PLC ile ünite kontrolü modülünü tamamlamış olmak.
YETERLİK PLC ile Elektropnomatik sistemlerin kontrolünü yapmak.
Genel Amaç
Gerekli ortam sağlandığında, PLC ile
Elektropnomatik sistemin çalışma şekline uygun PLC
programını yapabilecek sistem ile PLC arasındaki
bağlantıyı kurup hatasız bir şekilde çalıştırabileceksiniz.
Amaçlar
¾ Yapılacak sisteme uygun özellikteki PLC ve
MODÜLÜN AMACI Elektropnomatik devre elemanlarını doğru olarak
seçebileceksiniz.
¾ Sistemdeki Elektropnomatik devre elemanlarına istenen
çalışmayı yaptıran PLC programını hatasız
yapabileceksiniz.
¾ Elektropnomatik sistemin çalışmasını sağlayan devre
elemanları ve PLC bağlantılarını hatasız
yapabileceksiniz.
PLC katalogları ve Elektropnomatik devre elemanları

katalogları, Elektropnomatik deney seti, PLC cihazı,
EĞİTİM ÖĞRETİM bilgisayar, PLC haberleşme kablosu, PLC giriş ve çıkış
ORTAMLARI VE elemanları, el takımları, ölçüm cihazları ve iş güvenliği ile
DONANIMLARI ilgili ekipmanlar, PLC cihazı ve pnomatik devre elemanları
satan işletmelere gezi, internet ortamında inceleme ve
araştırma yapma
Her faaliyet sonrasında, o faaliyetle ilgili ölçme soruları ve
çeşitli performans testleri ile kendi kendinizi
değerlendireceksiniz.
ÖLÇME VE
DEĞERLENDİRME Öğretmeniniz, modül sonunda size ölçme aracı (uygulama,
soru-cevap)uygulayarak modül uygulamaları ile
kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek değerlendirecektir.
ii
GİRİŞ
GİRİŞ
Sevgili Öğrenci,
Günümüzde en iyi, en hızlı ve en verimli üretimi sağlamanın temel çözümü olan

endüstriyel otomasyon sistemleri, büyük hızla gelişmekte ve yaygınlaşmaktadır. Bu durum,
bu alanda yetişmiş nitelikli insan gücü ihtiyacını da her geçen gün artırmaktadır. Ülkemizde
bu alanda yetişmiş insan gücünün eksikliği, gelişen bilim ve teknolojiye çabuk uyum
sağlamamızda ne yazık ki en büyük engeldir.
Birçok üretim ve hizmet sektörleri, istekleri doğrultusunda makine ve tesislerin bakım

gerektirmeyen, uzun ömürlü, ekonomik, sürekli değişen taleplere göre kolay ve çabuk
dönüştürülebilir olmasını talep etmektedirler. Bu istekleri karşılayabilenler ise yeni
teknolojileri bilen ve iyi kullanan, dalında uzman bireyler olmaktadır.
PLC ile Elektropnomatik sistemlerin kontrolü, modern endüstriyel otomasyon

sistemlerinde önemli bir yere sahiptir. Otomotiv sanayi, tekstil ve kimya sanayi, robot
teknolojisi, ambalaj ve paketleme tesisleri, ürün işleme bant tesisleri ile otomatik dolum
üniteleri bu sistemlerin kullanım alanlarından bazılarıdır.
Bu modül sonunda edineceğiniz bilgi ve beceriler ile birçok sektörde kullanılan

Elektropnomatik sistemlerin PLC cihazı ile kontrol ve kumandasını yapabileceksiniz. Yeni
Elektropnomatik devreler tasarlayabilecek ve bu devrelerin PLC programlarını
yazabileceksiniz. Böylece kurulu sistemlerde uygun değişiklikler yapabilecek veya
arızalarını bulabileceksiniz. Dolayısıyla ekonomik açıdan daha iyi hayat standardına
erişebilecek, acımasız teknoloji rekabetini yakalayarak yetişmiş nitelikli meslek elemanı çok
az olan bu alanda yerinizi alacaksınız.
1
2
ÖĞRENME FAALİYETİ–1
AMAÇ
Uygun ortam sağlandığında yapılacak sisteme uygun özellikteki PLC ve
Elektropnomatik devre elemanlarını doğru olarak seçebileceksiniz.
ARAŞTIRMA
Bu faaliyet öncesinde yapmanız gereken öncelikli araştırmalar şunlardır:

¾ Çeşitli marka PLC cihazları,silindirler,selenoid valfler,temassız algılama elemanları
hakkında bilgiler toplayınız.
¾ Yapacağınız sisteme uygun özellikteki PLC ve Elektropnomatik devre elemanlarını
seçerken dikkat edilmesi gereken noktaları araştırınız.
¾ Veri iletişim hızı için PLC’yi bilgisayara bağlayan kablo (PC/PPI kablosu) üzerindeki
mini anahtarlar ayarları nasıl yapılır? Araştırınız.
¾ PLC cihazı ile kontrol edilen Elektropnomatik sistemin çalışmasını gözlemleyiniz.
Araştırma işlemleri için PLC cihazı ve Elektropnomatik devre elemanlarının satıldığı
mağazaları geziniz. PLC cihazı ile kontrol edilen Elektropnomatik sistemi kullanan
kişilerden ön bilgi edininiz. Ayrıca önerilen kaynaklarda verilen internet adreslerinden
araştırma konularınız ile ilgili bilgiler toplayınız.
1. PLC KUMANDALI ELEKTROPNOMATİK

SİSTEMLERİN AVANTAJLARI
¾ Sürekli değişiklik gerektiren Elektropnomatik sistemlerde PLC kullanımı hem
değişikliğin kolay yapılmasını sağlar hem de zaman kayıplarını en aza indirir.
¾ Üst düzeyde otomasyon sağladığından, üretim işi daha az çaba gerektirir ve

maliyeti azaltır.
¾ PLC ile yapılan Elektropnomatik sistemin programlanması, telefon hatları
kullanılarak çok uzaktan yapılabilir.
¾ Birden fazla Elektropnomatik sistemin tek merkezden kontrol ve kumandasını
sağlar.
¾ PLC ile yapılan Elektropnomatik sistemin simülasyonu (çalışması) ekran
üzerinde incelenebilir. Devre çalıştırılmadan, doğru çalışıp çalışmadığı
görülebilir. Böylece güvenli çalışma sağlanmış olur.
3
¾ Kumanda edilen Elektropnomatik sistemlerin PLC programları kopyalanıp
istenilen yere taşınabilir. Sistemin tasarım, içerik ve çalışma özelliği
istenildiğinde evrak üzerine aktarılabilir.
¾ PLC kumandalı Elektropnomatik sistemlerin arıza, bakım ve devre takibi
kolaydır.
Şekil 1.1: PLC kumandalı Elektropnomatik sistem prensip şeması
( DIP switch ayarı : 0100 = 9600 bit / s )
4
ÖLÇMEVE
ÖLÇME VEDEĞERLENDİRME
DEĞERLENDİRME
OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI)
Aşağıdaki soruları, doğru ve yanlış (D/Y) olarak değerlendiriniz.
1-(........) PLC ile yapılan Elektropnomatik sistemin tek dezavantajı, sistemde yapılacak
değişiklerin zor ve pahalı olmasıdır.
2-(........) PLC kumandalı Elektropnomatik sistemlerin kumanda ve kontrolü tek
merkezden yapılabilir.
3-(........) PLC ile yapılan Elektropnomatik sistemin çalışıp çalışmadığı ekran üzerinde
incelenebilir.
4-(........) Giriş ve çıkış elemanları sayısı, PLC seçiminde dikkate alınmalıdır.
Aşağıda verilen çoktan seçmeli testleri değerlendiriniz.
5. Aşağıdakilerden hangisi 9600 bit/s’lik veri iletişim hızı için PLC’yi bilgisayara
bağlayan kablo üzerindeki mini anahtarların doğru konumudur?
A) 1 2 3 4 B) 1 2 3 4 C) 1 2 3 4 D) 1 2 3 4
6. Aşağıda verilen devre elemanlarından hangisi çıkış elemanıdır?
A) Manyetik algılayıcı
B) Buton
C) Selenoid valf
D) Sınır anahtarı
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız
soruları, öğrenme faaliyetinin ilgili bölümlerine dönerek tekrar inceleyiniz.
Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz.
5
AMAÇ
Sistemdeki Elektropnomatik devre elemanlarına, adımlayıcı (sıralayıcı) yöntemine

göre istenen çalışmayı yaptıran PLC programını yazabileceksiniz. Sistemin çalışmasını
sağlayan devre elemanları ile PLC bağlantılarını hatasız yapabileceksiniz.
ARAŞTIRMA

¾ Daha önce aldığınız PLC’ye giriş, PLC programlama teknikleri ve PLC ile ünite kontrolü
modül bilgi kitaplarının PLC cihazına giriş ve çıkış elemanlarının bağlantısı, kontrol
programının yazılıp yüklenmesi bölümlerine bakarak hatırlama yapınız.
¾ Sinyal çakışması Elektropnomatik sistemlere ne gibi etkiler yapar? Araştırınız.
¾ Otomasyon sistemlerinin kullanıldığı işletmelere giderek gözlemler yapınız. İlgili
kişilerden bilgi alınız. Gözlem ve edindiğiniz bilgileri arkadaşlarınızla paylaşınız.
¾ PLC programlama teknikleri içerisinde en kullanışlı olan programlama tekniğini
arkadaşlarınızla tartışınız. Çıkan sonucun nedenleri ile birlikte raporunu hazırlayınız.
2. PLC İLE ADIMLAYICI (SIRALAYICI)

YÖNTEMİ
Bu yöntemde, set olan her adım, onu takip eden adım tarafından resetlenir. Yani bir
adım gerçekleşmeden diğer bir adıma geçiş mümkün olmaz. Start sinyalinin etkili olabilmesi
için son adımın aktif olması gerekir. Her çıkış sinyali için bir adım kullanılır. Daha sonra bu
adımlar, yan yana gelmek suretiyle kumanda zincirini oluşturur. Çift bobin uyarılı hafızalı
impuls valflerin tercih edilmesi durumunda adımlayıcı(sıralayıcı) yöntemi, ”sinyal
çakışmasını” önleyen iyi ve güvenilir bir yöntemdir.
Sinyal Çakışması: Basınçlı hava silindirinin her iki girişine de aynı zamanlarda
basınçlı hava verilmesi, silindirin hangi yöne doğru çalışacağı noktasında kararsız
kalmasıdır.
A+B+A-B- veya A+B+C+A-B-C- ise sinyal çakışması olmaz.
HATIRLATMA:
A+ : A silindirinin dışa hareketini
6
A- : A silindirinin içe hareketini
B+ : B silindirinin dışa hareketini
B- : B silindirinin içe hareketini temsil etmektedir.
2.1. Sistemin Başlangıç Şartlarının Belirlenmesi

PLC kumandalı Elektropnomatik sistemlerin tasarım aşamasına geçilmeden önce
çalışma çevriminin sürekli döngü hâlinde olabilmesi için başlangıç şartları oluşturulmalıdır.
Yani en son adımın tamamlanması ile çalışma tekrar başa dönmelidir. Bunun için çalışmayı
başlatacak kumanda elemanının buton değil, kalıcı tip anahtar olması gerekir. Aksi taktirde
sistem, tek çevrim çalışır ve durur. Sistemin başlangıç şartı için anahtara basılmış olmalı ve
en son adım tamamlanarak bu adıma ait sinyal verici eleman uyarılmış (A silindiri geri son
konumda) olmalıdır.
Şekil 2.1
2.2. Temassız Algılama Elemanlarının Konumlandırılması
¾ Temassız Algılama: Dış ortamdan mekanik tetikleme olmaksızın fiziksel

büyüklükleri algılayarak elektrik sinyallerine dönüştürme işidir.
Temassız algılayıcılar veya sınır anahtarlarının konumları, sinyal vermeleri istenen
duruma göre yapılmalıdır. Bu yüzden silindir piston kolunun hareket mesafesi (strok boyu)
dikkate alınarak konumlandırılırlar ( Şekil 2.2). Bu tip elemanlar, sisteme uygun seçilmeli;
darbe ve titreşimden etkilenmemesi için iyi monte edilmelidir.
7
Şekil 2.2
2.3. PLC Giriş Çıkış Ünitelerinin Bağlanması

Elektropnomatik sistemlerde giriş elemanı olarak genellikle temassız algılayıcılar veya
sınır anahtarları kullanılır. Temassız algılayıcıların genelde üç bağlantı ucu vardır. Bunlardan
ikisine, pozitif ve negatif uçlar bağlanır. Diğer uç ise algılama anında pozitif gerilim üreten
sinyal ucudur (kahverengi:+, mavi:-, siyah: sinyal ucu). Sinyal ucu, PLC cihazının giriş
adreslerinden herhangi birisine bağlanır. Sınır anahtarlarının ise kapalı ya da açık kontakları
PLC cihazının giriş adreslerinden herhangi birisine bağlanır (Şekil 2.3).
Elektropnomatik sistemlerde çıkış elemanı olarak selenoid valf(ler) ve sinyal

lambaları kullanılır. Selenoid valfler ve sinyal lambaları, PLC cihazının çıkış adreslerinden
herhangi birisine bağlanır (Şekil 2.3).
8
Endüktif Temassız Algılayıcılar
a0 a1 b0 b1
Start
L+ 1M 2M
.0 .1 .2 .3 .4 .5 .6 .7
GİRİŞLER
ÇIKIŞLAR PLC
L1 N .0 .1 .2 .3 .4 .5 PE
R
Mp Y1 Y2
24V.DC
L+ 1M 2M
.0 .1 .2 .3 .4 .5 .6 .7
GİRİŞLER
ÇIKIŞLAR PLC
L1 N .0 .1 .2 .3 .4 .5 PE
24V.DC
+ -
R K1
Mp K1
Y1
Şekil 2.3
9
UYGULAMA–1
A+B+B-A- şeklindeki ardışık kumanda zincirinin PLC programı yapılacaktır.A ve B

silindirleri çift etkili, valfler ise 5/2 çift bobin uyarılı hafızalı impuls yönlendirme valfleridir.
İstenen çalışmayı sağlayan PLC programını adımlayıcı (sıralayıcı) yöntemiyle yapınız.
İşlem Basamakları Öneriler

¾ Sistemin çalışma şekline göre ihtiyaç ¾ Sistemde kullanılacak giriş elemanları
duyulan giriş-çıkış sayısını tespit ediniz. ve çıkış elemanlarının neler olduğunu
¾ Eğer varsa sayıcı ve zamanlayıcı sayısını hatırlayınız. Bu elemanların
tespit ediniz. özelliklerini kataloglardan araştırınız.
¾ Çalışma şeklinin gerektirdiği veri işleme ¾ Öğrenme faaliyeti-1’de gösterilen
hızını tespit ediniz.. mini anahtar konumlarına bakınız.
¾ Sistemin gerektirdiği PLC ve diğer ¾ PLC cihazının seçiminde, giriş ve
donanımları seçiniz. çıkış sayıları ile sayıcı ve zamanlayıcı
sayılarının önemini unutmayınız.
¾ Sistemde kullanılacak Elektropnomatik ¾ Seçtiğiniz silindirler, selenoid valfler
devre elemanlarını seçiniz. ve temassız algılayıcıların sisteminize
uygun olduğundan emin olunuz.
Verilen malzeme listesi ile
karşılaştırınız.
¾ Verilen kontrol probleminin çalışma şeklini ¾ Sisteme ait taslağın çizimini yaparak,
tanımlayınız. iş elemanlarının yerlerini gösteriniz.
¾ Sistemin çalışması için gerekli programı ¾ Sistemin pnomatik ve elektrik
belirleyiniz. şemasını çiziniz. “Elektropnomatik
Sistemler” modülü kitabından
yararlanabilirsiniz.
¾ Akış şeması( yol-adım diyagramı) ile ¾ Akış şemasının iyi okunması, çalışma
sistemin çalışırlığını kontrol ediniz. sistemine en uygun çözümü
getireceğini unutmayınız.
¾ Elektrik şemasını ladder diyagrama ¾ “PLC Programlama Teknikleri”
aktarınız. modül kitabındaki ilgili bölüme
bakınız.
¾ Programı yazınız. ¾ PLC Programlama Teknikleri modül
kitabındaki ilgili bölüme bakınız.
¾ Sistem elemanlarının bağlantı şemalarını ¾ Kataloglara veya eleman üzerindeki
inceleyiniz. şekil ve yazılara bakınız.
¾ Sistem elemanlarının PLC cihazı ve ¾ Kullandığınız Elektropnomatik devre
birbirleri ile bağlantı şekillerini tespit ediniz. elemanlarının bağlantı uçları ile PLC
cihazı giriş çıkış terminallerini
inceleyiniz.
10
¾ Sistem elemanlarının aralarındaki ¾ Enerji kontrolünü yaptıktan sonra
bağlantıları kurunuz. Elektropnomatik devre elemanlarının
bağlantı uçlarını, PLC cihazı giriş
çıkış terminallerinin uygun
bölümlerine bağlayınız.
¾ Devrenize enerji vermeden önce ¾ İletkenleriniz, ilgili terminallere
bağlantıların doğru olduğundan emin doğru ve sağlam bağlanmış mı?
olunuz. Kontrolünü yapınız. Simülasyonunu
yaparak devrenizi test ediniz.
Malzeme Listesi
Malzemenin adı Adedi Malzemenin özellikleri
1 PLC cihazı 1 S7 200
2 Silindir 2 Çift etkili
3 5/2 çift bobinli valf 2 Hafızalı impuls
4 Temassız algılayıcı 4 Kapasitif
5 Start butonu 2 Ani temaslı
6 AC güç kaynağı 1 AC 220 V
7 DC güç kaynağı 1 DC 24 V, 1A
8 Kompresör 1 Uygun kapasitede
9 Bağlantı kabloları Değişik uzunlukta
Tablo 2.1: Devrede kullanılacak malzeme listesi
a0 a1 b0 b1
1.0 2.0
A B
1.1 4 2 2.1 4 2
Y1 Y2 Y3 Y4
5 3 5 3
1 1
0.1
Şekil 2.4: Pnomatik devre şeması
11
Şekil 2.5: Kumanda sisteminin temassız algılayıcılarla gerçekleştirilmesi
Şekil 2.6: Elektrik devre şeması
¾ SET(Kurma) Butonunun Görevi: Elektrik enerjisinin kesilmesi durumunda,

sistemi başlangıç şartlarına getirmektir. Dikkat edilirse 1.adımdaki K1 rölesinin
aktif olabilmesi, son adım olan K4 rölesinin enerjili olmasına bağlıdır. Elektrik
kesilmesinde K4 rölesinin 1.adımdaki kontağı açılır. SET butonuna basılırsa K4
rölesi enerjilenir ve 1.adımdaki kontağını kapatır. Start butonuna basıldığında
sistem tekrar çalışmaya başlar.
12
tdsfvxer
Şekil 2.1: Pnomatik devre şeması e şeması
l
Şekil 2.7: Sistem akış ( yol-adım ) diyagramıghıghu9tgf
Kapasitif Temassız Algılayıcılar
a0 a1 b0 b1
Start Set
L+ 1M 2M
.0 .1 .2 .3 .4 .5 .6 .7
GİRİŞLER
ÇIKIŞLAR PLC
L1 N .0 .1 .2 .3 .4 .5 PE
R
Mp Y1 Y2 Y3 Y4
24V.DC
Şekil 2.8: Giriş ve çıkış elemanlarının PLC cihazına bağlantıları
13
GİRİŞLER ÇIKIŞLAR
Adı Adresi Açıklama Adı Adresi Açıklama
St. I0.0 Start (başlatma) butonu Y1 Q0.0 Y1 valf bobini (A+)
I0.1 A silindiri geri son konum Y2 Q0.1 Y2 valf bobini (A-)

a0
algılayıcı
a1 I0.2 A silindiri ileri son konum Y3 Q0.2 Y3 valf bobini (B+)

algılayıcı
b0 I0.3 B silindiri geri son konum Y4 Q0.3 Y4 valf bobini (B-)

algılayıcı
b1 I0.4 B silindiri ileri son konum

algılayıcı
Set I0.5 Kurma butonu
Tablo 2.2: Giriş ve çıkış elemanlarının PLC’de bağlandıkları adres tablosu
Sistemin başlangıç şartları;
¾ Start elemanı uyarılmış olmalı (I0.0)

¾ İlgili sinyal verici eleman, uyarılmış olmalı (I0.1)
¾ Bir önceki adım, gerçekleşmiş olmalı (Q0.1)
¾ Bir önceki adım, reset edilmiş olmalı (Q0.1) olduğuna göre;
Sistemin PLC programı ladder (kontak) ve STL (deyim, komut) yöntemiyle aşağıdaki
gibi yapılır:
NETWORK 1: Çalışmayı başlatma ve A+ hareketi
14
NETWORK 2: B+ hareketinin başlatılması ve bir önceki adımın reset edilmesi
NETWORK 3: B- hareketinin başlatılması ve bir önceki adımın reset edilmesi
NETWORK 4: A- hareketinin başlatılması ve bir önceki adımın reset edilmesi
NETWORK 5:Programın bitirilmesi (bu komut MicroWIN 32 programında

kullanılmaz)
Programın bitirilmesi (son adım), bütün örneklerde aynı olduğu için sonraki
örneklerde kullanılmamıştır. e
15
Hatırlatma: Programı PLC’ye yüklemek için;
1. PLC’deki konum anahtarı(switch) TERM durumunda iken bu simgeyi

kullanarak STOP konumuna alınız.
2. Ekranda yer alan bu simgeyi kullanarak programı PLC’ye yükleyiniz.
3. PLC’deki konum anahtarı(switch) TERM durumunda iken bu simgeyi

kullanarak RUN konumuna alınız.
Programı PLC’ye yükledikten sonra simülasyon yapıp programınızın doğruluğunu test

etmeyi unutmayınız.
16
UYGULAMA-2
A+B+B-C+C-A- şeklindeki ardışık kumanda zincirinin PLC programı yapılacaktır.A,

B ve C silindirleri çift etkili, valfler ise 5/2 çift bobin uyarılı, hafızalı impuls yönlendirme
valfleridir. İstenen çalışmayı sağlayan PLC programını,adımlayıcı (sıralayıcı) yöntemiyle
yapınız.

duyulan giriş çıkış sayısını tespit ediniz. ve çıkış elemanlarının neler olduğunu
¾ Sistemin gerektirdiği PLC ve diğer ¾ PLC cihazının seçiminde, giriş ve çıkış
donanımları seçiniz. sayıları ile sayıcı ve zamanlayıcı
¾ Sistemde kullanılacak Elektropnomatik ¾ Seçtiğiniz silindirler, selenoid valfler ve
devre elemanlarını seçiniz. temassız algılayıcıların sisteminize
¾ Verilen kontrol probleminin çalışma ¾ Sisteme ait taslağın çizimini yaparak iş
şeklini tanımlayınız. elemanlarının yerlerini gösteriniz.
¾ Sistemin çalışması için gerekli programı ¾ Sistemin pnomatik ve elektrik şemasını
belirleyiniz. çiziniz. Elektropnomatik Sistemler
modülü kitabından yararlanabilirsiniz.
¾ Akış şeması( yol-adım diyagramı) ile ¾ Akış şemasının iyi okunmasının,
sistemin çalışırlığını kontrol ediniz. çalışma sistemine en uygun çözümü
¾ Elektrik şemasını ladder diyagrama ¾ PLC Programlama Teknikleri modül
aktarınız. kitabındaki ilgili bölüme bakınız.
birbirleri ile bağlantı şekillerini tespit elemanlarının bağlantı uçları ile PLC
ediniz. cihazı giriş çıkış terminallerini
inceleyiniz.
¾ Sistem elemanlarının aralarındaki ¾ Enerji kontrolünü yaptıktan sonra,
bağlantı uçlarını,PLC cihazı giriş çıkış
terminallerinin uygun bölümlerine
bağlayınız.Sistem besleme gerilimini
17
ilgili yerlere dikkatli olarak bağlayınız.
¾ Devrenize enerji vermeden önce ¾ İletkenleriniz, ilgili terminallere doğru

bağlantıların doğru olduğundan emin ve sağlam bağlanmış mı? Kontrolünü
olunuz. yapınız. Simülasyonunu yaparak
devrenizi test ediniz.
Malzeme Listesi
4 Temassız algılayıcı 6 İndüktif
9 Bağlantı kabloları - Değişik uzunlukta
18
19
1 2 3 4 5 6 7:1
a1
A=1.0
a0
b1
B=2.0 b0
c1
C=3.0 c0
A+ B+ B- C+ C- A-
Şekil 2.12: Sistem akış ( yol-adım ) diyagramı
a0 a1 b0 b1 c0 c1
Start Set
L+ 1M 2M
.0 .1 .2 .3 .4 .5 .6 .7
GİRİŞLER
ÇIKIŞLAR PLC
L1 N .0 .1 .2 .3 .4 .5 PE
R
Mp
24V.DC
Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6
20

a0
algılayıcı

algılayıcı

algılayıcı
b1 I0.4 B silindiri ileri son konum Y5 Q0.4 Y5 valf bobini (C+)

algılayıcı
c0 I0.5 C silindiri geri son konum Y6 Q0.5 Y6 valf bobini (C-)

algılayıcı
c1 I0.6 C silindiri ileri son konum

algılayıcı
Sistemin başlangıç şartları:
¾ Start elemanı, uyarılmış olmalı (I0.0).

¾ Bir önceki adım, gerçekleşmiş olmalı (Q0.1).
¾ İlgili sinyal verici eleman, uyarılmış olmalı (I0.1).
¾ Bir önceki adım reset edilmiş olmalı (Q0.1) olduğuna göre:
Sistemin PLC programı ladder (kontak) ve STL (deyim,komut) yöntemiyle aşağıdaki

gibi yapılır:
21
NETWORK 1: Çalışmayı başlatma ve A+ hareketi
NETWORK 2: B+ hareketinin başlatılması ve bir önceki adımın reset edilmesi
NETWORK 3: B- hareketinin başlatılması ve bir önceki adımın reset edilmesi
NETWORK 4: C+ hareketinin başlatılması ve bir önceki adımın reset edilmesi
22
NETWORK 5: C- hareketinin başlatılması ve bir önceki adımın reset edilmesi
NETWORK 6: A- hareketinin başlatılması ve bir önceki adımın reset edilmesi
Programı PLC’ye yükledikten sonra simülasyon yapıp programınızın doğruluğunu test

etmeyi unutmayınız.
23
ÖLÇMEVE
DEĞERLENDİRME

1-(........) PLC cihazlarının seçiminde, giriş ve çıkış sayıları dikkate alınmalıdır.
2-(........) Aynı silindire kumanda eden iki temassız algılayıcı arasındaki mesafe, silindir
strok boyundan fazla olmalıdır.
3-(........) Yol-adım diyagramları, valflerin konumlarını gösteren şemalardır.
4-(........) Adımlayıcı yönteminde bir çalışma adımı set edilirken ondan bir önceki adım
reset edilmelidir.
5-(........) Programı PLC cihazına yüklemek için PLC’nin RUN konumunda olması
gerekir.
Cevalarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız.
24
PERFORMANSTESTİ
PERFORMANS TESTİ(YETERLİK ÖLÇME)
Modül ile kazandığınız yeterliği aşağıdaki kriterlere göre değerlendiriniz.
Tabloda listelenen davranışları gözlemlediyseniz EVET, gözlemlemediyseniz HAYIR

sütununda bulunan kutucuğa işareti koyunuz.
DEĞERLENDİRME KRİTERİ Evet Hayır

1 Elemanların seçimini doğru yapabildiniz mi?
2 Programı editörde hatasız yazabildiniz mi?
3 Program aktarımını yapabildiniz mi?
4 Simülasyonu gerçekleştirebildiniz mi?
5 Giriş-çıkış elemanlarını hatasız bağlayabildiniz mi?
6 İş güvenliği kurallarına ve çalışma disiplinine uydunuz mu?
7 Verilen sürede çalışmayı gerçekleştirebildiniz mi?
DEĞERLENDİRME

soruları, öğrenme faaliyetinin ilgili bölümlerine dönerek tekrar inceleyiniz. Yapılan
değerlendirme sonunda, HAYIR şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz.
Kendinizi yeterli görmüyorsanız uygulamaları tekrar ediniz. Kendinizi yeterli görüyorsanız
diğer faaliyete geçiniz.
25
AMAÇ
Sistemdeki Elektropnomatik devre elemanlarına, kaskad (gruplara ayırma) yöntemine

göre istenen çalışmayı yaptıran, PLC programını yazabileceksiniz. Sistemin çalışmasını
sağlayan devre elemanları ile PLC bağlantılarını hatasız yapabileceksiniz.
3. PLC İLE GRUPLARA AYIRMA

(KASKAD) YÖNTEMİ
Herhangi bir anda sadece tek bir çıkış hattında enerji olup, diğer hatların enerjisiz
kalması istenilen Elektropnomatik sistemlerde kullanılan yöntemdir. Böylece sinyal
çakışması ihtimali ortadan kalkar.
3.1. Gruplara Ayırma (Kaskad) Yönteminin Özellikleri

Silindirler hareket sıralarına göre gruplara ayrılırlar. Gruplara ayırırken bir grup
içerisinde aynı silindirin iki hareketinin olmamasına dikkat edilmelidir. Kumanda zincirinde
sürekli olarak sadece bir grup aktiftir. Bir çalışma grubu ‘set’ yapıldığında, ondan önceki
grup ‘reset’ yapılmalıdır. Her grup, bir yardımcı (ayırıcı) röle ile kumanda edilir. Sistemdeki
hat sayısı, grup sayısına eşittir. Çalışma denkleminden yardımcı röle sayısı tespit edilir.
Yardımcı (ayırıcı) röle sayısı = Grup sayısı
A+B+B-A- şeklindeki çalışma,gruplara ayrılırsa: I.Grup II.Grup

A+B+ / B-A-
(2 adet yardımcı röle)
A+B+B-C+C-A- şeklindeki çalışma,gruplara ayrılırsa: I.Grup II.Grup III.Grup

A+B+ / B-C+ / C-A-
3.2. Kaskad Çözüm Planı
Çözüm planları, oluşturulan gruplar dikkate alınarak çıkartılır. Planda sistemin
başlangıç şartları, bir grubun çalışmasından, diğer bir gruba ait çalışmaya geçişi sağlayan
temassız algılayıcılar( ilgili grubun çalışmasını sona erdiren ve bir sonraki grubu çalıştıran
sinyal verici elemanlar) ,kullanılacak yardımcı röleler ve selenoid valflerin durumları
gösterilir. Bu planın oluşturulması programın yazımında kolaylık sağlayacaktır.
Kaskad çözüm plan örneği, uygulamalarda gösterilmiştir.
26
UYGULAMA–1
A+B+B-A- şeklindeki ardışık kumanda zincirinin PLC programı yapılacaktır. A ve B

silindirleri çift etkili, valfler ise 5/2 çift bobin uyarılı, hafızalı impuls yönlendirme valfleridir.
İstenen çalışmayı sağlayan PLC programını, gruplara ayırma (kaskad) yöntemiyle yapınız.

¾ Verilen kontrol probleminin çalışma ¾ Sisteme ait taslağın çizimini yaparak,
şeklini tanımlayınız. iş elemanlarının yerlerini gösteriniz.
¾ Akış şeması( yol-adım diyagramı) ile ¾ Akış şemasının iyi okunmasının,
sistemin çalışırlığını kontrol ediniz. çalışma sistemine en uygun çözümü
ediniz. cihazı giriş-çıkış terminallerini
inceleyiniz.
bağlantı uçlarını, PLC cihazı giriş çıkış
bağlayınız. Sistem besleme gerilimini
27
Malzeme Listesi
4 Temassız algılayıcı 4 Manyetik(reed kontak)
28
29
Manyetik Temassız Algılayıcılar
a0 a1 b0 b1
Start
L+ 1M 2M
.0 .1 .2 .3 .4 .5 .6 .7
GİRİŞLER
ÇIKIŞLAR PLC
L1 N .0 .1 .2 .3 .4 .5 PE
R
Mp Y1 Y2 Y3 Y4
24V.DC

a0
algılayıcı

algılayıcı

algılayıcı

algılayıcı
30
A+B+B-A- şeklindeki çalışma,gruplara ayrılırsa: I.Grup II.Grup
A+B+ / B-A-
Çalışma için gerekli kaskad çözüm planı şöyledir:
Y1 Y3 Y4 Y2
A+ B+ B- A-
Start
M0.2
a0 a1 b1 b0 a0
M0.1 M0.2
M0.1 = A+B+ çalışma grubuna kumanda eder.

M0.2 = B-A- çalışma grubuna kumanda eder.
Çözüm planından da görüldüğü gibi 2 çalışma grubu vardır.Bir grup

çalışmasından,diğer bir gruba ait çalışmaya geçişi sağlayan temassız algılayıcılar,çözüm
planında kalın ve altı çizili olarak yazılmıştır.Bunlar ilgili grubun çalışmasını sona erdiren ve
bir sonraki grubu çalıştıran sinyal verici elemanlardır.
Sistemin başlangıç şartı için start butonu uyarılmış,bir önceki (B-A-)adım sinyali
mevcut (M0.2) ve en son adımı bitiren sinyal verici eleman uyarılmışsa (a0) başlangıç
şartları sağlanmış olacaktır.
gibi yapılır:
NETWORK 1: Birinci grup ayırıcı yardımcı rölenin SET,bir önceki grubun RESET
edilmesi.
I0.0 M0.2 I0.1 M0.1

S LD I0.0
1 A M0.2
A I0.1
M0.2 S M0.1, 1
R M0.2, 1
R
1
31
NETWORK 2: Birinci grup içindeki A+ hareketinin gerçekleştirilmesi
NETWORK 3: Birinci grup içindeki B+ hareketinin gerçekleştirilmesi
NETWORK 4: İkinci grubun SET, birinci grubun RESET edilmesi
NETWORK 5: İkinci grup içindeki B- hareketinin gerçekleştirilmesi
NETWORK 6: İkinci grup içindeki A- hareketinin gerçekleştirilmesi
M0.2 I0.3 Q0.1

LD M0.2
A I0.3
= Q0.1
Programı PLC’ye yükledikten sonra simülasyon yapıp, programınızın

doğruluğunu test etmeyi unutmayınız.
32
UYGULAMA–2
A+B+B-C+C-A- şeklindeki ardışık kumanda zincirinin PLC programı yapılacaktır.A

ve B silindirleri çift etkili , valfler ise 5/2 çift bobin uyarılı, hafızalı impuls yönlendirme
valfleridir.İstenen çalışmayı sağlayan PLC programını,gruplara ayırma (kaskad) yöntemiyle
yapınız.

¾ Eğer varsa sayıcı ve zamanlayıcı sayısını hatırlayınız.Bu elemanların özelliklerini
tespit ediniz. kataloglardan araştırınız.
¾ Sistemde kullanılacak Elektropnomatik ¾ Seçtiğiniz silindirler,selenoid valfler ve
uygun olduğundan emin olunuz.Verilen
malzeme listesi ile karşılaştırınız.
¾ Verilen kontrol probleminin çalışma ¾ Sisteme ait taslağın çizimini yaparak, iş
¾ Akış şeması( yol-adım diyagramı) ile ¾ Akış şemasının iyi okunması, çalışma
sistemin çalışırlığını kontrol ediniz. sistemine en uygun çözümü
inceleyiniz.
33
¾ Devrenize enerji vermeden önce ¾ İletkenleriniz ilgili terminallere doğru
Malzeme Listesi
Tablo 3. 3: Devrede kullanılacak malzeme listesi
34
35
a0 a1 b0 b1 c0 c1
Start Set
L+ 1M 2M
.0 .1 .2 .3 .4 .5 .6 .7
GİRİŞLER
ÇIKIŞLAR PLC
L1 N .0 .1 .2 .3 .4 .5 PE
R
Mp
24V.DC
Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6
36

a0
algılayıcı

algılayıcı

algılayıcı
b1 I0.4 B silindiri ileri son konum Y5 Q0.4 Y5 valf bobini (C+)

algılayıcı
c0 I0.5 C silindiri geri son konum Y6 Q0.5 Y6 valf bobini (C-)

algılayıcı
c1 I0.6 C silindiri ileri son konum

algılayıcı
A+B+B-C+C-A- şeklindeki çalışma, gruplara ayrılırsa; I.Grup II.Grup III.Grup

A+B+ / B-C+ / C-A-
Çalışma için gerekli kaskad çözüm planını:
Y1 Y3 Y4 Y5 Y6 Y2
A+ B+ B- C+ C- A-
Start
M0.3
a0 a1 b1 b0 c1 c0 a0
M0.1 M0.2 M0.3

,
M0.2 = B-C+ çalışma grubuna kumanda eder.
37
M0.3 = C-A- çalışma grubuna kumanda eder.
Çözüm planından da görüldüğü gibi 3 çalışma grubu vardır.Bir grup

çalışmasından,diğer bir gruba ait çalışmaya geçişi sağlayan temassız algılayıcılar,çözüm
planında kalın ve altı çizili olarak yazılmıştır. Bunlar, ilgili grubun çalışmasını sona erdiren
ve bir sonraki grubu çalıştıran sinyal verici elemanlardır.
Sistemin başlangıç şartı için start butonu uyarılmış,bir önceki (C-A-)adım sinyali
gibi yapılır:
NETWORK 1: Birinci grup ayırıcı yardımcı rölenin SET,bir önceki grubun RESET
edilmesi.
NETWORK 2: Birinci grup içindeki A+ hareketinin gerçekleştirilmesi
NETWORK 3: Birinci grup içindeki B+ hareketinin gerçekleştirilmesi
38
NETWORK 5: İkinci grup içindeki B- hareketinin gerçekleştirilmesi
NETWORK 6: İkinci grup içindeki C+ hareketinin gerçekleştirilmesi
NETWORK 7: Üçüncü grubun SET, ikinci grubun RESET edilmesi
NETWORK 8: Üçüncü grup içindeki C- hareketinin gerçekleştirilmesi
NETWORK 9: Üçüncü grup içindeki A- hareketinin gerçekleştirilmesi
Programı PLC’ye yükledikten sonra simülasyon yapıp, programınızın doğruluğunu

test etmeyi unutmayınız.
39
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
1-(........) Bir devrede sinyal çakışması olmaması için silindirler mutlaka çıktıkları sıra ile
içeri girmelidirler.
2-(........) Kaskad yöntemine göre gruplandırma yapılırken, bir grup içersinde bir silindire
ait iki farklı hareket bulunabilir.
3-(........) Kaskad yöntemi, herhangi bir anda tek bir çıkış hattında enerji olup, diğer
hatların enerjisiz kalması istenilen Elektropnomatik sistemlerde kullanılan
yöntemdir.
4-(........) Kaskad yönteminde yardımcı röle sayısı, grup sayısından bir fazladır.
5-(........) A+A-B+C+C-B- şeklindeki çalışmanın grupları, A+ / A- / B+,C+ / C-,B- dir.
40
PERFORMANS
PERFORMANS TESTİTESTİ
(YETERLİK ÖLÇME)

DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayir

DEĞERLENDİRME

41
AMAÇ
Sistemdeki Elektropnomatik devre elemanlarına, hafızalı sıralayıcı yöntemine göre

istenen çalışmayı yaptıran PLC programını yazabileceksiniz. Sistemin çalışmasını sağlayan
devre elemanları ile PLC bağlantılarını hatasız yapabileceksiniz.
ARAŞTIRMA
¾ PLC ile hafıza işlemleri hakkında internet ortamından bilg toplayınız.
¾ Edindiğiniz bilgileri arkadaşlarınızla tartışnız.
4. PLC İLE HAFIZALI SIRALAYICI (SET-

RESET) YÖNTEMİ
İşlem devam ettiği sürece her kademe devrede kalır ve işlem bittiğinde
resetlenir(sıfırlanır).Start (başlangıç) sinyalinin hafızaya alınması gereken Elektropnomatik
devrelerde kullanılır. Örneğin ilk çıkan silindir en son olarak geri gelecekse, son adıma kadar
ilgili valf bobinin aktif kalması gereklidir. Sinyal çakışmasının önlendiği yöntemlerden
biridir.
4.1. Hafızalı Sıralayıcı Yönteminin Özellikleri

Bu yöntemde, her bir silindir hareketine karşılık bir yardımcı röle kullanılmalıdır.
Yardımcı röle sayısı, adım sayısına eşittir. Örneğin (A+ B+ B- A-) şeklindeki ardışık
kumanda zincirinde 4 adım olduğundan, kumanda devresinde 4 adet röle kullanılır. Bir
adımdan diğer bir adıma geçişte bir önceki adımın gerçekleştirilip gerçekleşmediği
sorgulanmalıdır. Tüm röleler, en son adımla birlikte reset edilir. Röle sayısı, adım sayısına
eşittir.
Yardımcı röle sayısı = Adım sayısı
42
UYGULAMA–1
A+B+B-A- şeklindeki ardışık kumanda zincirinin PLC programı yapılacaktır.A ve B

silindirleri çift etkili , valfler ise 5/2 tek bobin uyarılı, yay geri dönüşlü yönlendirme
valfleridir.İstenen çalışmayı sağlayan PLC programını, hafızalı sıralayıcı (set-reset)
yöntemiyle yapınız.

¾ Verilen kontrol probleminin çalışma ¾ Sisteme ait taslağın çizimini yaparak,
şeklini tanımlayınız. iş elemanlarının yerlerini gösteriniz.
¾ Akış şeması( yol-adım diyagramı) ile ¾ Akış şemasının, silindirlerin ne zaman
sistemin çalışırlığını kontrol ediniz. ve hangi algılayıcılar tarafından
uyarılarak, durumlarını belirlediğini
unutmayınız.
inceleyiniz.
43

Malzeme Listesi
3 5/2 tek bobinli valf 2 Yay geri dönüşlü
44

45
a0 a1 b0 b1
Start
L+ 1M 2M
.0 .1 .2 .3 .4 .5 .6 .7
GİRİŞLER
ÇIKIŞLAR PLC
L1 N .0 .1 .2 .3 .4 .5 PE
R
Mp Y1 Y2
24V.DC
St. I0.0 Start (başlatma) butonu Y1 Q0.0 Y1 valf bobini
I0.1 A silindiri geri son konum Y2 Q0.1 Y2 valf bobini

a0
algılayıcı
a1 I0.2 A silindiri ileri son konum

algılayıcı
b0 I0.3 B silindiri geri son konum

algılayıcı

algılayıcı
46
Sistemin PLC programı, ladder (kontak) ve STL (deyim,komut) yöntemiyle aşağıdaki
gibi yapılır:
NETWORK 1: A+ hareketinin gerçekleştirilmesi
NETWORK 2: B+ hareketinin gerçekleştirilmesi
NETWORK 3: B- hareketinin gerçekleştirilmesi
NETWORK 4: A- hareketinin gerçekleştirilmesi
Dikkat edilirse yardımcı röleler ayrı ayrı reset edilmemiştir.4.adımda “R“

komutunun altına yazılan 4 rakamı ile M0.1’den M0.4’e kadar olan bütün
yardımcı röleler, aynı anda reset edilmiştir.Bu pratik çözüm, S7-200 PLC
cihazları için geçerlidir.Diğer marka PLC cihazlarında ayrı ayrı resetleme
yapılmalıdır.
NETWORK 5: A+ A- hareketinin gerçekleştirilmesi
47
NETWORK 6: B+ B- hareketinin gerçekleştirilmesi

48
UYGULAMA-2
A+B+A-C+B-C- şeklindeki ardışık kumanda zincirinin PLC programı yapılacaktır.A

ve B silindirleri çift etkili , valfler ise 5/2 tek bobin uyarılı, yay geri dönüşlü yönlendirme
valfleridir.İstenen çalışmayı sağlayan PLC programını, hafızalı sıralayıcı(set-reset)
yöntemiyle yapınız.

¾ Seçtiğiniz silindirler, selenoid valfler ve
temassız algılayıcıların sisteminize
¾ Sistemde kullanılacak Elektropnomatik
devre elemanlarını seçiniz.
¾ Verilen kontrol probleminin çalışma ¾ Sisteme ait taslağın çizimini yaparak, iş
¾ Sistemin pnomatik ve elektrik şemasını
¾ Sistemin çalışması için gerekli programı
çiziniz. Elektropnomatik Sistemler
belirleyiniz.
¾ Akış şemasının, silindirlerin ne zaman
¾ Akış şeması( yol-adım diyagramı) ile ve hangi algılayıcılar tarafından
sistemin çalışırlığını kontrol ediniz. uyarılarak, durumlarını belirlediğini
unutmayınız.
¾ PLC Programlama Teknikleri modül
¾ Programı yazınız.
¾ Kullandığınız Elektropnomatik devre
¾ Sistem elemanlarının PLC cihazı ve
elemanlarının bağlantı uçları ile PLC
birbirleri ile bağlantı şekillerini tespit
cihazı giriş-çıkış terminallerini
ediniz.
inceleyiniz.
¾ Enerji kontrolünü yaptıktan sonra,
¾ Sistem elemanlarının aralarındaki
Elektropnomatik devre elemanlarının
bağlantıları kurunuz.
bağlantı uçlarını, PLC cihazı giriş-çıkış
49
¾ İletkenleriniz, ilgili terminallere doğru
¾ Devrenize enerji vermeden önce
ve sağlam bağlanmış mı? Kontrolünü
bağlantıların doğru olduğundan emin
yapınız. Simülasyonunu yaparak
olunuz.
Malzeme Listesi
3 5/2 tek bobinli valf 3 Yay geri dönüşlü
4 Temassız algılayıcı 6 Kapasitif
50
51
Kapasitif Temassız Algılayıcılar
a0 a1 b0 b1 c0 c1
Start
L+ 1M 2M
.0 .1 .2 .3 .4 .5 .6 .7
GİRİŞLER
ÇIKIŞLAR PLC
L1 N .0 .1 .2 .3 .4 .5 PE
R
Mp
24V.DC
Y1 Y2 Y3
52
a0 I0.1 A silindiri geri son konum algılayıcı Y2 Q0.1 Y2 valf bobini
a1 I0.2 A silindiri ileri son konum algılayıcı Y3 Q0.2 Y3 valf bobini
b0 I0.3 B silindiri geri son konum algılayıcı
b1 I0.4 B silindiri ileri son konum algılayıcı
c0 I0.5 C silindiri geri son konum algılayıcı
c1 I0.6 C silindiri ileri son konumalgılayıcı
Sistemin PLC programı Ladder (kontak) ve STL (deyim, komut) yöntemiyle,

aşağıdaki gibi yapılır:
NETWORK 1: A+ hareketinin gerçekleştirilmesi
NETWORK 2: B+ hareketinin gerçekleştirilmesi
NETWORK 3: A- hareketinin gerçekleştirilmesi
53
NETWORK 4: C+ hareketinin gerçekleştirilmesi
NETWORK 5: B- hareketinin gerçekleştirilmesi
NETWORK 6: C- hareketinin gerçekleştirilmesi
NETWORK 7: A+ A- hareketinin gerçekleştirilmesi
NETWORK 8: B+ B- hareketinin gerçekleştirilmesi
NETWORK 8: C+ C- hareketinin gerçekleştirilmesi
Programı PLC’ye yükledikten sonra simülasyon yapıp, programınızın

doğruluğunu test etmeyi unutmayınız.
54
ÖLÇMEVE
DEĞERLENDİRME
1-(........) Hafızalı sıralayıcı yönteminde, yardımcı röle sayısı adım sayısına eşittir.
2-(........) Hafızalı sıralayıcı yöntemi sadece sinyal çakışmasının olmadığı devrelerde
kullanılır.
3-(........) Simülasyon, devreye enerji vermeden devreyi kontrol etmemize yarar.
4-(........) Başlangıç sinyalinin hafızaya alındığı yöntem, hafızalı sıralayıcı yöntemidir.
5-(........) S7–200 PLC cihazında giriş adresi I0.0,çıkış adresi Q0.0 şeklindedir.
55
PERFORMANSDEĞERLENDİRME
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
Modül ile kazandığınız yeterliği, aşağıdaki kriterlere göre değerlendiriniz.

DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır

DEĞERLENDİRME

56
57
ÖĞRENMEME FAALİYETİ–5
AMAÇ
Teknolojik şeması verilen bir Elektropnomatik sisteme, istenen çalışmayı yaptıran
PLC programını yazabileceksiniz. Sistemin çalışmasını sağlayan devre elemanları ile PLC
bağlantılarını hatasız yapabileceksiniz.
ARAŞTIRMA
¾ Teknolojik şemaların çiziminde dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir? Araştırınız.

¾ PLC kontrollü Elektropnomatik sistemle çalışan bir makinenin çalışmasını gözlemleyerek
teknolojik şemasını çiziniz.
¾ Uygulamada en çok kullanılan yöntemi araştırınız. Nedenlerinin raporunu hazırlayınız.
¾ Otomasyon sistemlerinin kullanıldığı işletmelere giderek gözlemler yapınız. İlgili
kişilerden bilgi alınız. Gözlem ve edindiğiniz bilgileri arkadaşlarınızla paylaşınız.
5. PLC PROGRAMINI YAZMAK

UYGULAMA–1
Eşit çapta iki delik bir iş parçası üzerine az bir mesafe ile delinecektir. A silindiri,
magazinde bulunan parçayı delme alanına dayama hareketini, B silindiri delme motorunun
yukarı ve aşağı hareketlerini yapmaktadır. C silindirinin görevi ise iş parçasını ikinci delik
merkezine kadar itme hareketidir. Sistemin çalışması şu şekildedir:
Start butonuna basıldığında, A silindiri magazinde bulunan iş parçasını delme alanına

dayayacak, A silindirinin ileri son konuma ulaşması ile, B silindiri ileri çıkarak iş parçasını
delecektir. Delme, B silindirinin ileri son konuma ulaşması ile bitecek ve B silindiri geri
gelecektir. C silindiri ileri çıkarak, iş parçasını ikinci delik merkezine kadar itecektir. Bundan
sonra B silindiri tekrar ikinci bir delik delmeli ve geri gelmelidir. B silindirinin geri gelmesi
ile önce C silindiri, ardından A silindiri geri gelmelidir. Silindirlerin ileri ve geri hızları
yavaş olmalıdır.
58
Şekil 5.1: Sistemin teknolojik şeması

¾ Eğer varsa sayıcı ve zamanlayıcı sayısını hatırlayınız.Bu elemanların özelliklerini
tespit ediniz. kataloglardan araştırınız.
¾ Verilen kontrol probleminin çalışma ¾ Sisteme ait teknolojik şemayı iyi analiz
şeklini tanımlayınız. ederek,çalışma şartlarını belirleyiniz.
¾ Sistemin çalışması için gerekli programı ¾ Sistemin pnomatik şemasını çiziniz.
belirleyiniz. Elektropnomatik Sistemler modülü
kitabından yararlanabilirsiniz.
uyarılarak,durumlarını belirlediğini
unutmayınız.
¾ Ladder programı çiziniz. ¾ PLC Programlama Teknikleri modül
¾ Liste programı yazınız. ¾ PLC Programlama Teknikleri modül
59

inceleyiniz.
bağlantı uçlarını,PLC cihazı giriş çıkış
60
Malzeme Listesi
3 5/2 çift bobinli valf 3 Yay geri dönüşlü
4 Akış kontrol valfi 6 Ayarlanabilir
8 DC güç kaynağı 1 DC 24V, 1A

61
Sistemdeki gruplandırma; I.Grup II.Grup III.Grup IV.Grup
A+B+ / B-C+ / B+ / B-C-A- şeklinde
olur.
Grup sayısı 4 olduğundan yardımcı (ayırıcı) röle sayısı da 4’tür.

Çalışma için gerekli kaskad çözüm planı ise;
Y1 Y3 Y4 Y5 Y3 Y4 Y6 Y2
A+ B+ B- C+ B+ B- C- A-
Start
M0.4
a0 a1 b1 b0 c1 b1 b0 c0 a0
M0.1 M0.2 M0.3 M0.4

şeklindedir.

M0.2 = B-C+ çalışma grubuna kumanda eder.
M0.3 = B+ hareketine kumanda eder.
M0.4 = B-C-A- çalışma grubuna kumanda eder.
Çözüm planından da görüldüğü gibi 4 çalışma grubu vardır.Bir grup çalışmasından,

diğer bir gruba ait çalışmaya geçişi sağlayan temassız algılayıcılar,çözüm planında kalın ve
altı çizili olarak yazılmıştır.Bunlar ilgili grubun çalışmasını sona erdiren ve bir sonraki grubu
çalıştıran sinyal verici elemanlardır.
Sistemin başlangıç şartı için ,start butonu uyarılmış,bir önceki (B-C-A-)adım sinyali
62
a0 a1 b0 b1 c0 c1
Start Set
L+ 1M 2M
.0 .1 .2 .3 .4 .5 .6 .7
GİRİŞLER
ÇIKIŞLAR PLC
L1 N .0 .1 .2 .3 .4 .5 PE
R
Mp
24V.DC
Y1 Y2 Y3
a0 I0.1 A silindiri geri son konum algılayıcı Y2 Q0.1 Y2 valf bobini
a1 I0.2 A silindiri ileri son konum algılayıcı Y3 Q0.2 Y3 valf bobini
b0 I0.3 B silindiri geri son konum algılayıcı
b1 I0.4 B silindiri ileri son konum algılayıcı
c0 I0.5 C silindiri geri son konum algılayıcı
c1 I0.6 C silindiri ileri son konumalgılayıcı
Sistemin PLC programı, ladder (kontak) ve STL (deyim, komut) yöntemiyle aşağıdaki
gibi yapılır:
63
NETWORK 1: Birinci grup ayırıcı yardımcı rölenin SET, bir önceki grubun RESET
edilmesi.
NETWORK 3: Üçüncü grubun SET, ikinci grubun RESET edilmesi
NETWORK 4: Dördüncü grubun SET, üçüncü grubun RESET edilmesi
NETWORK 5: Birinci grup içindeki A+B+ hareketlerinin gerçekleştirilmesi
64
NETWORK 6: İkinci grup içindeki B-C+ hareketlerinin gerçekleştirilmesi
NETWORK 7: Üçüncü grup içindeki B+ hareketinin gerçekleştirilmesi
NETWORK 8: Dördüncü grup içindeki B-C-A- hareketlerinin gerçekleştirilmesi(B-)
NETWORK 9: Dördüncü grup içindeki B-C-A- hareketlerinin gerçekleştirilmesi(C-)
NETWORK 10: Dördüncü grup içindeki B-C-A- hareketlerinin gerçekleştirilmesi(A-)

65
UYGULAMA-2
Şekil 5.5: Sistemin teknolojik şeması
Bir sepet içerisine konulan iş parçaları, temizleme sıvısının içine 3 defa batırılacaktır.
Sistemin çalışması şu şekildedir:
Start butonuna basıldığında, sepet sıvı içerisine 3 defa batırılıp çıkarılacak, işlem
bittiğinde silindir geri son konuma gelip duracaktır. Acil bir durumda silindirin geri son
konuma gelip durması için stop butonu kullanılacaktır. Yeni bir çevrimi başlatmak için,
silindirin geri konuma gelerek daha önceki işlemi tamamlaması gerekir.
Silindirin sadece ileri hareket hızı yavaş olacaktır.
66
¾ Verilen kontrol probleminin çalışma ¾ Sisteme ait teknolojik şemayı iyi analiz
şeklini tanımlayınız. ederek, çalışma şartlarını belirleyiniz.
¾ Sistemin çalışması için gerekli programı ¾ Sistemin pnomatik şemasını çiziniz.
belirleyiniz. Elektropnomatik Sistemler modülü
kitabından yararlanabilirsiniz.
uyarılarak, durumlarını belirlediğini
unutmayınız.
¾ Ladder programı çiziniz. ¾ PLC Programlama Teknikleri modül
¾ Liste programı yazınız. ¾ PLC Programlama Teknikleri modül
inceleyiniz.
bağlayınız. Sistem besleme gerilimini,
67
Malzeme Listesi
4 Akış kontrol valfi 1 Ayarlanabilir
Şekil 5,6: Pnomatik devre şeması
68
+24V 1 2 3 4 5 6
S tart S to p C
3 13 3 13
K1 a0 a1
4 14 4 S a y ıcı 14
41
23
K2 K1
42 24
K1 K2 K3 K4
0V
+24V 7 8 9
13 13
13
K3 K4 K2
14 14 14
Y1 Y2
0V
a0 a1
Start
Stop
L+ 1M 2M
.0 .1 .2 .3 .4 .5 .6 .7
GİRİŞLER
ÇIKIŞLAR PLC
L1 N .0 .1 .2 .3 .4 .5 PE
R
Mp
24V.DC
Y1 Y2
69
I0.1 A silindiri geri son konum Y2 Q0.1 Y2 valf bobini

a0
algılayıcı
a1 I0.2 A silindiri ileri son konum

algılayıcı
Sto I0.3 Stop (durdurma) butonu
Sistemin PLC programı, ladder (kontak) ve STL (deyim, komut) yöntemiyle aşağıdaki
gibi yapılır:
NETWORK 1
NETWORK 2
NETWORK 3
70
NETWORK 4
NETWORK 5
NETWORK 6
NETWORK 7

71
PERFORMANS TESTİ (YETERLİK ÖLÇME)

DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayir

2 Sisteme ait teknolojik şemayı iyi analiz edebildiniz mi?
Yapılan değerlendirme sonunda, HAYIR şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden

geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız uygulamaları tekrar ediniz.
Modülü tamamladınız, tebrik ederiz. Öğretmeniniz, size çeşitli ölçme araçları

uygulayacaktır. Öğretmeninizle iletişime geçiniz.
72
MODÜL DEĞERLENDİRME
MODÜL DEĞERLENDİRME
Aşağıda teknolojik şeması verilen sistemin kurulması ve PLC programının
yapılmasını, işlem basamaklarını takip ederek ve önerileri dikkate alarak yapınız.
1 2 3 4 5 6 7:1
a1
A=1.0 a0
b1
B=2.0
b0
c1
C=3.0
c0
A+ B+ B- A- C+ C-
Sistemin teknolojik şeması Sistem akış ( yol-adım ) diyagramı
Parçaların etiketlenmesi işi için:

• A silindiri, magazindeki parçayı alıp mekanik durdurucuya kadar itecek ve
sıkıştıracaktır.
• B silindiri etiketi basacak,
• C silindiri ise parçayı sepete atacaktır.
• Magazinde parça olmaması durumunda sistem çalışmamalıdır.
• Acil durdurmaya basılırsa tüm silindirler, başlangıç konumlarına
döneceklerdir.
• Silindirler çift etkili, yönlendirme valfleri ise 5/2 tek bobinli, yay geri
dönüşlüdür.
• Silindirlerin ileri ve geri hızları yavaş olacaktır.
73
¾ Sistemin pnomatik devre şemasını çiziniz. ¾ Silindir ve valf çeşitleri ile silindir
hızlarını dikkate alınız.
¾ Kaskad yöntemine göre gruplandırmayı ¾ Bir grup içerisinde aynı silindirin iki
yapınız. hareketinin olmamasına dikkat ediniz.
¾ Çalışma için gerekli kaskad çözüm planını ¾ Çalışma grupları ve temassız
çıkartınız. algılayıcıların işlevlerini analiz ediniz.
¾ Sistemin başlangıç (set-reset) şartlarını ¾ Sürekli çevrim için tüm şartların

belirleyiniz. sağlanmış olması gerekir.
¾ Giriş ve çıkış elemanlarının PLC’de ¾ Adres tablolarının doğruluğu, giriş ve
bağlandıkları adres tablosunu oluşturunuz. çıkış elemanlarının bağlantılarını
hatasız yapmanızı sağlayacaktır.
¾ PLC programını yapınız. ¾ Komut ve sembollerde hata
yapmayınız.
¾ Programı, PLC cihazına yükleyiniz. ¾ PLC üzerindeki konum anahtarını
(switch) TERM konumuna almayı
unutmayınız.
¾ Simülasyon yaparak programınızı test ¾ Simülasyonun sizi, yaralanma ve maddi
ediniz. hasardan koruyacağını unutmayınız.
¾ PLC giriş ve çıkış ünitelerini bağlayarak ¾ Sistemde enerji olmadığından emin
sistemi çalıştırınız. olunuz. Devre elemanlarını ilgili yerlere
dikkatli ve hatasız bağladıktan sonra
sitemi çalıştırınız.
74
DERECELENDİRME ÖLÇEĞİ
Öğrencinin
PLC İLE ELEKTROPNOMATİK
Modülün Adı
SİSTEMLERİN KONTROLÜ
Adı Soyadı
Sınıfı Nu
AÇIKLAMA: Aşağıda listelenen davranışların her birini, öğrencide gözleyemedi iseniz
(0), zayıf nitelikte gözlemlediyseniz (1), orta düzeyde gözlemlediyseniz (2), iyi nitelikte
gözlemlediyseniz (3), çok iyi seviyede gözlemlediyseniz (4) nulu kutucuğa işareti
koyunuz.
Değer Düzeyi
İŞLEM BASAMAKLARI
0 1 2 3 4
1.Yapılacak işe uygun devre elemanlarını temin etmek

a. Giriş çıkış sayılarına göre PLC cihazını seçmek
b. Sistem için gerekli Elektropnomatik elemanları seçmek
2. İstenen çalışmayı yaptıran PLC programını
yazmak
a. PLC programlama yazılımını kullanmak
b. PC ve PLC arasındaki iletişimi yapmak
c. PLC programını PLC cihazına aktarmak
d.Programlama tekniklerinin tamamını kullanmak
e.Simülasyonu gerçekleştirerek,parametre kontrolünü yapmak
3. Devre elamanlarının bağlantısını yapmak
a. PLC cihazındaki giriş,çıkış ve besleme bağlantılarını yapmak
b. Elektropnomatik devre elemanlarının bağlantılarını yapmak
4. Bağlantı kontrolü ve düzen
a. Kontrolleri, tekniğine uygun yapmak
b. Gerekli uzunlukta kablo kullanmak
c. Devre bağlantısının genel tertip ve düzeni
5. İş güvenliği
a. Gerekli kontrolleri yaparak devreye enerji
vermek
b. Çalışmayı tamamladıktan sonra enerjiyi keserek bağlantıyı sökmek
6. Süre
a. Devreyi, öğretmen tarafından verilen sürede kurmak ve çalıştırmak
7.Tavır ve davranış
a. Çalışma süresince gerekli tutum ve davranışları sergilemek
PUAN TOPLAMI
75
CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
ÖĞRENME FAALİYETİ 1’İN CEVAP ANAHTARI
1 Y
2 D
3 D
4 D
5 B
6 C
ÖĞRENME FAALİYETİ-2’NİN CEVAP ANAHTARI

1 D
2 Y
3 Y
4 D
5 Y
ÖĞRENME FAALİYETİ-3’ÜN CEVAP ANAHTARI

1 D
2 Y
3 D
4 Y
5 D
ÖĞRENME FAALİYETİ-4’ÜN CEVAP ANAHTARI

1 D
2 Y
3 D
4 D
5 D
76
ÖNERİLEN KAYNAKLAR
ÖNERİLEN KAYNAKLAR
¾ Elektropnomatik Devre Elemanları Katalogları.
¾ Çeşitli Marka ve Model PLC Cihazı Katalogları.
¾ Elektropnomatik Devre Elemanları ve PLC Cihazları Satan veya Üreten
Firmaların İnternet Siteleri.
¾ Elektropnomatik Sistemler Modül Kitabı
¾ PLC Programlama Teknikleri Modül Kitabı
77
KAYNAKÇA
KAYNAKÇA
¾ KARTAL Faruk, Elektropnomatik ve Otomasyon Sistemleri, Manisa 1999.
¾ ÜSTÜN Behçet, İleri Kumanda Teknikleri-2, Bursa 2001.
¾ Sıemens Simatic, PLC S7-200 Öğretim Kitabı, İstanbul 2000.
¾ Festo Didactic, Elektropnomatik Temel Seviye Öğretim Kitabı, İstanbul
1993.
¾ Uygulamalı Elektropnomatik Sistemler, Hizmet İçi Eğitim Notları, Bursa
1997.
¾ Uygulamalı Otomasyon Sistemleri, Hizmet İçi Eğitim Notları, Ankara 1999.
¾ Otomasyon Sistemlerinde Sensörler ve Uygulamaları, Hizmet İçi Eğitim
Notları, İstanbul 2005.
¾ ZEREN Macit, PLC ve Elektropnomatik Ders Notları, Bursa 2004.
78

PLC Ile Elektropnomatik Sistemlerin Kontrolu

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

PLC Ile Elektropnomatik Sistemlerin Kontrolu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

T.C.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

ELEKTRİK ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ

PLC İLE ELEKTROPNOMATİK

• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı

• Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye

• Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği

• Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki

• Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.

• Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında

PLC katalogları ve Elektropnomatik devre elemanları

Günümüzde en iyi, en hızlı ve en verimli üretimi sağlamanın temel çözümü olan

Birçok üretim ve hizmet sektörleri, istekleri doğrultusunda makine ve tesislerin bakım

PLC ile Elektropnomatik sistemlerin kontrolü, modern endüstriyel otomasyon

Bu modül sonunda edineceğiniz bilgi ve beceriler ile birçok sektörde kullanılan

Bu faaliyet öncesinde yapmanız gereken öncelikli araştırmalar şunlardır:

1. PLC KUMANDALI ELEKTROPNOMATİK

¾ Üst düzeyde otomasyon sağladığından, üretim işi daha az çaba gerektirir ve

Şekil 1.1: PLC kumandalı Elektropnomatik sistem prensip şeması

( DIP switch ayarı : 0100 = 9600 bit / s )

OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI)

Aşağıdaki soruları, doğru ve yanlış (D/Y) olarak değerlendiriniz.

Aşağıda verilen çoktan seçmeli testleri değerlendiriniz.

6. Aşağıda verilen devre elemanlarından hangisi çıkış elemanıdır?

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek

Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz.

Sistemdeki Elektropnomatik devre elemanlarına, adımlayıcı (sıralayıcı) yöntemine

Bu faaliyet öncesinde yapmanız gereken öncelikli araştırmalar şunlardır:

2. PLC İLE ADIMLAYICI (SIRALAYICI)

A+B+A-B- veya A+B+C+A-B-C- ise sinyal çakışması olmaz.

A+ : A silindirinin dışa hareketini

2.1. Sistemin Başlangıç Şartlarının Belirlenmesi

2.2. Temassız Algılama Elemanlarının Konumlandırılması

¾ Temassız Algılama: Dış ortamdan mekanik tetikleme olmaksızın fiziksel

2.3. PLC Giriş Çıkış Ünitelerinin Bağlanması

Elektropnomatik sistemlerde çıkış elemanı olarak selenoid valf(ler) ve sinyal

A+B+B-A- şeklindeki ardışık kumanda zincirinin PLC programı yapılacaktır.A ve B

İşlem Basamakları Öneriler

Tablo 2.1: Devrede kullanılacak malzeme listesi

Şekil 2.4: Pnomatik devre şeması

Şekil 2.6: Elektrik devre şeması

¾ SET(Kurma) Butonunun Görevi: Elektrik enerjisinin kesilmesi durumunda,

Kapasitif Temassız Algılayıcılar

Şekil 2.8: Giriş ve çıkış elemanlarının PLC cihazına bağlantıları

Adı Adresi Açıklama Adı Adresi Açıklama

St. I0.0 Start (başlatma) butonu Y1 Q0.0 Y1 valf bobini (A+)

I0.1 A silindiri geri son konum Y2 Q0.1 Y2 valf bobini (A-)

a1 I0.2 A silindiri ileri son konum Y3 Q0.2 Y3 valf bobini (B+)

b0 I0.3 B silindiri geri son konum Y4 Q0.3 Y4 valf bobini (B-)

b1 I0.4 B silindiri ileri son konum

Set I0.5 Kurma butonu

Tablo 2.2: Giriş ve çıkış elemanlarının PLC’de bağlandıkları adres tablosu

Sistemin başlangıç şartları;

¾ Start elemanı uyarılmış olmalı (I0.0)

NETWORK 1: Çalışmayı başlatma ve A+ hareketi

NETWORK 3: B- hareketinin başlatılması ve bir önceki adımın reset edilmesi

NETWORK 4: A- hareketinin başlatılması ve bir önceki adımın reset edilmesi

NETWORK 5:Programın bitirilmesi (bu komut MicroWIN 32 programında

1. PLC’deki konum anahtarı(switch) TERM durumunda iken bu simgeyi

2. Ekranda yer alan bu simgeyi kullanarak programı PLC’ye yükleyiniz.

3. PLC’deki konum anahtarı(switch) TERM durumunda iken bu simgeyi

Programı PLC’ye yükledikten sonra simülasyon yapıp programınızın doğruluğunu test

A+B+B-C+C-A- şeklindeki ardışık kumanda zincirinin PLC programı yapılacaktır.A,