PLC.

LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

İÇİNDEKİLER

1. ASENKRON MOTORA YOLVERME YÖNTEMLERİ

2. ASENKRON MOTORA YILDIZ ÜÇGEN YOLVERME
3. TAŞIYICI NAKİL ARACI KONTROLÜ
4. BOYA KAZANI DENETİMİ
5. DOLUM TESİSİ OTOMASYONU
6. ZAMAN (TIME ) DİYAGRAMLARINDA PLC PROGRAMININ YAZILMASI
7. OTOMATİK GİRİŞ KAPISININ PLC ÜZERİNDEN KONTROLU
8. BİLGİ YARIŞMASI OTMOSYON DÜZENEĞİ DENETİMİ

31
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

DENEY NO : 1

DENEY ADI : ASENKRON MOTORA YOLVERME YÖNTEMLERİ

DENEYİN AMACI: Bu çalışmada, endüstride genel olarak kullanılan kısa devre çubuklu
asenkron motoru kesikli ve sürekli çalıştırabilmek için gerekli olan PLC ladder ve boolean
programının yazılması ve Giriş / Çıkış (I/O), SET / RESET (S/R) komutlarının kullanımının
incelenmesi amaçlanmaktadır.

TEORİK BİLGİ :

Bilindiği gibi PLC endüstriyel uygulamalarda motor, selenoid valf , kontaktör ve bunun gibi
çeşitli cihazların kontrolünde kullanılmaktadır. Kontrol işlemi ise PLC’ ye yazılan program ile
gerçekleştirilmektedir.

Bu deneyde kontrol edilmek istenen asenkron motorun güç ve kontrol devresi bağlantı şeması
Şekil 1 de verilmektedir.
R S T

R N
I0.0 I0.1

Q0.0 Q0.0

3~

Şekil 1.

Şekil 1’den de anlaşılacağı gibi input olarak iki adet buton ve çıkış olarak ise bir adet
kontaktör kullanılmıştır.

Gerekli Bilgiler:

1- Normalde Açık ve Kapalı Kontak n (bit):buraya kontağın adresi yazılır bu

adres counter, iç röle zamanlayıcı olabilir
Sembol:
Açıklama:
n n
n adresinin değeri 1 olduğu zaman
normalde açık kontak kapanır. Normalde

İşlem Faktörleri (Operandlar): açık bir kontak kapandığında enerji akışı

olur.

32
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

Seri bağlandığı zaman, normalde açık bağlandığında ise OR mantığı kullanılmış

kontak, takip eden Ladder elemanıyla lojik olur
olarak AND'lenmiş olur. Paralel

2-Çıkış Bobinin bağlı olduğu hatta enerji geldiği

zaman çıkış rölesi çeker ve n adresi 1 olur.
Sembol: DEĞİL (Güç Akışını Ters çevir) kontağı
bir çıkış bobininin önüne yerleştirilerek
ters çevrilmiş bir çıkış oluşturulabilir.
n

Yukarıda bilgileri verilen komutların kullanılması ile kısa devre çubuklu bir asenkron motor
gerektiği şekilde kontrol edilebilmektedir.

Süreç’in Tanımı

1. SÜREÇ
Aşamalar :
1 – 1. Butona basıldığında motor ileri yönde çalışmaya başlasın, çekildiğinde motor
dursun.

2 – 1. Butona basılı iken 2. Butona basılır ise motor dursun.

2. SÜREÇ
Aşamalar :
1 – 1. Butona basıldığında motor ileri yönde çalışmaya başlasın, çekildiğinde motor
çalışmaya devam etsin.

2 – 2. Butona basılır ise motor dursun.

İSTENİLENLER

1. İki süreçte tanımlanan aşamaları ilk olarak normalde kapalı butonlar ile daha sonra ise
normalde açık butonlar ve son olarak da biri açık diğeri kapalı buton kullanarak
gerçekleştirecek PLC Programı ladder ve boolean dilinde yazınız.

2. PLC devre bağlantı şemasını, S7-200 CPU 224 PLC devre bağlantı özellikleri dikkate
alarak çiziniz.

3. S7-200 CPU 224 PLC giriş çıkış (I/O) özelliklerini yazınız.

33
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

PLC GİRİŞ ÇIKIŞ ADRES TABLOSU

ADI ADRES ACIKLAMA

Stop I0.0 Stop butonu
Start I0.1 Start butonu
Motor Q0.0 Çıkış rölesi

34
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

OUTPUT
UT
C Q0.0 Q0.1 Q0.2Q0.3 Q0.4 Q0.5 RTS

S7-200

C I0.0 I0.1 I0.2 I0.3 I0.4 I0.5 I0.6 I0.7

INPUT

OUTPUT OUTPUT
UT UT
C Q0.0Q0.4
Q0.0 Q0.1 Q0.2Q0.3 Q0.1Q0.5
Q0.2Q0.3 Q0.4 Q0.5 RTS RTS

S7-200 S7-200
35

I0.0 I0.1 I0.2C I0.3

I0.0I0.4
I0.1I0.5
I0.2I0.6
I0.3I0.7
I0.4 I0.5 I0.6 I0.7
INPUT INPUT
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

DENEY NO: 2

DENEY ADI : ASENKRON MOTORA YILDIZ ÜÇGEN YOLVERME

DENEYİN AMACI: Endüstride genel olarak kullanılan kısa devre çubuklu asenkron
motorların yıldız üçgen yol verme programının yazılması ve zamanlayıcıların (Timer)
kullanımının incelenmesi amaçlanmıştır.

TEORİK BİLGİ :

Bu deneyde kontrol edilmek istenen asenkron motorun güç ve kontrol devresi bağlantı
şeması Şekil 2’de verilmektedir.
R
R S T I0.0 I0.1

Q0.0 Q0.0
Q0.2

T37
Q0.2
Q0.0 Q0.2 Q0.1

Q0.1
T37

Q0.2 Q0.2
3~

Şekil 2

Şekil 2’den de anlaşılacağı gibi giriş (input) olarak iki adet buton , çıkış (output) olarak ise üç
adet kontaktör ve zamanlayıcı olarak bir zaman rölesi kullanılmaktadır.

36
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

Gerekli Bilgiler:
1- Zaman Rölesi
Tüm PLC’li sistemlerde zamanlayıcı (timer) ile amaçlanan bir zaman dilimi sonrasında
zamanlayıcının çıkışını ON durumuna geçmesidir.

Sembol:

TXXX

IN
TON

PT

Txxx (word): CPU 212: 32-63

CPU 214: 32-63, 96-127
CPU 215/216: 32-63, 96-255

PT (word): istenilen gecikme miktarını tespit edilmesi için gerekli olan zaman sabitidir.
sabit bir değer atanabildiği gibi bir adresten o adrese ait verilerde atanabilir.

Düz zaman rölesi (TON) kutusu, tetikleyen girişi (IN) enerjili yani lojik 1 olduğu sürece
maksimum zaman değerine kadar çalışır. Eğer Txxx >= Ayar Değeri (PT) ise, çıkış biti T set
edilir. Sayma esnasında IN girişi 0 olursa sayma durur ve röle sıfırlanır. Aşağıdaki tabloda
CPU'lardaki zaman rölesi numarasına göre sayma kademesi (veya çözünürlük) görülmektedir.
Zaman rölesinin ayarı PT değeri ile bu kademenin çarpılmasıyla oluşur. Örneğin T32 için PT=
10000 ise, bu 10.000 x 1 ms= 10 sn'ye karşılık gelir. Yani zaman rölesi IN girişi geldiği sürece
10 sn bekleyecek (ama bu esnada 1 ms'lik kademeler halinde sayacak), sonra çıkışı 1
olacaktır.

Sayma her durumda maksimum değere ulaşılınca durur ki bu da PT değerinin alabileceği en

yüksek değerdir (32767). Bir başka deyişle bir zaman rölesini en fazla 3276.7 sn (yakl. 54
dakika)'ye ayarlayabilirsiniz.
Durum tablosunda, zaman rölesi ve sayıcı değerlerini bit veya word olarak izleyebilirsiniz. Bit
olarak izlediğinizde çıkış durumu (açık veya kapalı) görüntülenir. Word olarak izlediğinizde
anlık değer görüntülenir.

Çözünürlük Maksimum Zaman CPU 212 CPU 214 CPU 215/216

1 ms 32.767 saniye T32 T32, T96 T32,T96

10 ms 327.67 saniye T33-T36 T33-T36T97-T100 T33-T36T97-T100
100 ms 3276.7 saniye T37-T63 T37-T63T101-T127 T37-T63T101-
T255

Süreç’in Tanımı

37
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

1. SÜREÇ
Aşamalar :
1 – 1. Butona basıldığında Q0.0 ve Q0.1 nolu çıkışlar aktif olsun.

NOT: Böylece motor yıldız olarak çalışmaya başlar.

2 – 5 sn sonra Q0.2 nolu çıkış aktif olsun ve Q0.2 aktif olunca Q0.1 inaktif hale geçsin.

NOT: Böylece motor üçgen olarak çalışmaya başlar.

3- I0.0 nolu butona basıldığında Q0.0, Q0.1 ve Q0.2 çıkışları inaktif hale geçsin .

NOT: Böylece motor durur.

İSTENİLENLER

1. Süreçte tanımlanan aşamaları ilk olarak normalde kapalı, normalde açık butonlar ve
zamanlayıcıları (timers) kullanarak process tanımlanan işlemleri aşamalarını
gerçekleştirecek PLC Programı ladder ve boolean dilinde yapınız.

2. Yıldız kontaktörünün devreye girmesinden bir müddet sonra (1 sn) M kontaktörü devreye
alınıp daha sonra (5sn) üçgen kontaktörü devreye girecek biçimde yeni bir PLC programı
yazınız?

3. PLC Bağlantı şemasını çiziniz.

PLC GİRİŞ ÇIKIŞ ADRES TABLOSU

ADI ADRES AÇIKLAMA

Stop I0.0 Stop butonu
Start I0.1 Start butonu
M Q0.0 Çıkış kontaktörü
Yıldız Q0.1 Yıldız kontaktörü
Üçgen Q0.2 Üçgen kontaktörü
Z.R. T37 Zamanlayıcı

38
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

OUTPUT
UT
C Q0.0 Q0.1 Q0.2Q0.3 Q0.4 Q0.5 RTS

S7-200

C I0.0 I0.1 I0.2 I0.3 I0.4 I0.5 I0.6 I0.7

INPUT

DENEY NO: 3

DENEY ADI : TAŞIYICI NAKİL ARACI KONTROLÜ

39
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

DENEYİN AMACI: Endüstride kullanılan taşıyıcı nakil araçlarının PLC ile kontrolünü
gerçekleştiren programın yazılması ve böylece normalde açık (NA) ve normalde kapalı (NK)
kontakların farklı uygulamalarda kullanımının incelenmesi amaçlanmaktadır.

Süreç’in Tanımı

Bu sistemde bir taşıyıcı nakil aracı bulunmaktadır. Bu araç ve aracın kontrolü için gerekli
sensör ve sınır anahtarının prensip yerleştirme biçimleri Şekil 3.1’de görülmektedir.

1. Sistem enerjilendiğinde taşıt geri yönünde hareket ederek sınır anahtarının (LS1)
olduğu noktaya gelsin .
2. Yükü alana kadar 10sn beklesin.
3. Daha sonra orta noktaya gelsin (LS2).
4. İlave yükü alana kadar 10sn beklesin .
5. İleri yönde hareket etsin.
6. Sınır anahtarına (LS3) geldiğinde durarak yükünü boşaltıncaya kadar 20sn beklesin .
7. Boşaltma işlemi sona erdiğinde taşıt geri yönde hareket ederek sınır anahtarı (LS1)’e
geldiğinde yükü tekrar alsın.
8. İşlemler bir döngü içinde tekrarlansın.

LS2 LS3

LS1
LS2

GERİ İLERİ

İSTENİLENLER Şekil 3.1

1. Süreçte tanımlanan aşamaları ilk olarak normalde kapalı, normalde açık butonlar ve
zamanlayıcıları (timers) kullanarak tanımlanan işlemlerin aşamalarını gerçekleştirecek
PLC Programı ladder ve boolean dilinde yapınız. Enerji kesildiğinde hareket esnasındaki
araç kaldığı yerden çalışmasına devam edecektir. Yukarıda tanımlanan çalışmanın

40
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

gerçekleştirilebilmesi için gerekli olan timer çeşidini ve gerekli timer numaralarını

yazınız?

2. Araca yükleme esnasında, enerji kesilirse yüklemenin kaldığı yerden devam etmesi için
nelerin yapılması gerektiğini yazınız.

3. Araç sınır anahtarına çarptıktan sonra kendi ataleti ile durması gecikirse ne gibi bir sorun
oluşur? Bunların çözümü için ne yapılmalıdır?

4. PLC Bağlantı şemasını çiziniz.

PLC GİRİŞ ÇIKIŞ ADRES TABLOSU

ADI ADRES AÇIKLAMA

STOP I0.0 Stop butonu
START I0.1 Start butonu
LS1 I0.2 Geri sınır anahtarı
LS2 I0.3 Orta sınır anahtarı
LS3 I0.4 İleri sınır anahtarı
Q0.0 Q0.0 Geri çıkış rölesi
Q0.1 Q0.1 İleri çıkış rölesi

T.. T.. Geri sayaç

T.. T.. Orta sayaç
T.. T.. İleri sayaç

41
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

OUTPUT
UT
C Q0.0 Q0.1 Q0.2Q0.3 Q0.4 Q0.5 RTS

S7-200

C I0.0 I0.1 I0.2 I0.3 I0.4 I0.5 I0.6 I0.7

INPUT

DENEY NO: 4

DENEY ADI : BOYA KAZANI DENETİMİ

DENEYİN AMACI: Bu uygulamada endüstride kullanılmakta olan bir sistemin PLC

programının nasıl olabileceği hakkında bilgi verilmektedir.

Süreç’in Tanımı

42
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

Bu sistemde bir boya kazanı bulunmaktadır. Bu kazan ve araçların kontrolü için gerekli
sensör ve sınır anahtarının prensip yerleştirme biçimleri Şekil 4.1’ de görülmektedir.

1. Sistem enerjilendiğinde 1. ve 2. boya girişinden gelen boya 1. ve 2. Valfler kontrol

edilerek alınsın.
2. Boya alım işlemi üst sınır algılayıcısına kadar devam etsin.
3. Boya üst sınıra ulaştığında boya alımı durup karıştırma motoru çalışarak 10 dk boyayı
karıştırsın.
4. Boyayı alt sınıra kadar pompa yardımıyla boşaltsın.
5. Tekrar üst sınıra kadar boya alım işlemi başlasın ve işlemler sürekli tekrar etsin.

1.BOYA 1. VALF
GİRİŞİ ÜST 1. VALF 2. BOYA
SINIR GİRİŞİ

ALT
SINIR

POMPA BOYA
ÇIKIŞI
KARIŞITIRICI
MOTOR

İSTENİLENLER

1. Süreçte tanımlanan aşamaları ilk olarak normalde kapalı , normalde açık butonlar ve
zamanlayıcıları (timers) kullanarak process tanımlanan işlemleri aşamalarını
gerçekleştirecek PLC Programını ladder ve boolean dilinde yapınız.

2. PLC Bağlantı şemasını çiziniz.

3. Boya karıştırılırken enerji kesilirse, sistem yeniden enerjilendiğinde ne gibi aksaklıklar

meydana gelir ve bu aksaklıkların giderilmesi için nelerin yapılaması gereklidir.

4. Üst sınır anahtarı arızalanırsa ne olur? Hata nasıl önlenebilir?

PLC GİRİŞ ÇIKIŞ ADRES TABLOSU

ADI ADRES AÇIKLAMA

STOP I0.0 Stop butonu

43
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

START I0.1 Start butonu

ALT SINIR I0.2 Şamandıra 1
ÜST SINIR I0.3 Yaklaşım dedektörü
VALF 1 Q0.0 Selenoid valf 1
VALF 2 Q0.1 Selenoid valf 2
MOTOR Q0.2 Karıştırma butonu
POMPA Q0.3 Boşaltma pompası
ZAMANLAYICI T37 Karıştırma zamanı

44
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

OUTPUT
UT
C Q0.0 Q0.1 Q0.2Q0.3 Q0.4 Q0.5 RTS

S7-200

C I0.0 I0.1 I0.2 I0.3 I0.4 I0.5 I0.6 I0.7

INPUT

DENEY NO: 5

DENEY ADI : DOLUM TESİSİ OTOMASYONU

DENEYİN AMACI: Bir dolum tesisinde şişe dolum sisteminde araçlarının PLC ile
kontrolünü gerçekleştiren programın yazılması ve altprogramların (SBR) kullanımının
incelenmesi amaçlanmıştır.

Süreç’in Tanımı

Bu sistemde bir şişe dolum sistemi bulunmaktadır. Bu sistemin kontrolü için gerekli sensör
ve sınır anahtarının prensip yerleştirme biçimleri Şekil 5.1’de görülmektedir.

1. Sistem enerjilendiğinde taşıyıcı bandı hareket ettiren motor çalışmaya başlasın.

45
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

2. Şişeler tek tek dolum aracının önüne geldiğinde sensör1 yardımıyla algılanarak bandı
hareket ettiren motor durup, dolum aracı araç aşağıya doğru 1sn hareket edip 1sn’de
dolum yapsın.
3. Dolum aracı yukarıya doğru 1sn hareket etsin.
4. Kapaklama makinasının önüne geldiğinde sensör2 yardımıyla algılanarak bandı hareket
ettiren motor dursun ve eğer şişe dolu ise buda sensör3 yardımıyla algılanarak makina
şişeyi aşağı yönde 2sn hareket ederek kapaklasın.
5. Değil ise makina bir kırmızı ışık yakarak operatörü uyarsın ve sistemi durdursun.
6. Sistem operatör gelene kadar beklesin.
7. Sensör4 yardımıyla kaç adet şişeye dolum yapıldığı sayılsın ve 1000 adet olduğunda
sistem durup ikaz lambasını yaksın.

Gerekli Bilgiler:

Altprogram
Program akış kontrolunu n numaralı
Sembol: altprograma aktarır.
n
SBR
Geri Dön

n numaralı altprogramın başlangıcını Semboller:

gösterir.

Çağır
Alt programdan koşullu
RET
dön
Sembol:

n Alt programdan
RET
koşulsuz dön
CALL

Açıklama:
Koşullu Geri Dön, önceki mantığa göre (komuta enerji geliyorsa) altprogramı bitirir.
Koşulsuz Geri Dön, altprogramını bitirmek için kullanılır. Her zaman için altprogramın son
devresini oluşturur.
Bir altprogramda Koşullu Geri Dön bulunmayabilir veya birden çok bulunabilir, ancak
mutlaka ve yalnızca bir adet Koşulsuz Geri Dön bulunmalıdır.
DOLUM MAKİNASI KAPAKLAMA MAKİNASI

YUKARI YUKARI
AŞAĞI AŞAĞI SENSÖR4

SENSÖR1 46
SENSÖR2 SENSÖR3
MOTOR
Şekil 5.1
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

PLC GİRİŞ ÇIKIŞ ADRES TABLOSU

ADI ADRES AÇIKLAMA

SENSÖR 1 I0.2 Şişe dolum sensörü
SENSÖR 2 I0.3 Şişe kapaklama sensörü
SENSÖR 3 I0.4 Şişe dolu boş algılama sensörü
SENSÖR 4 I0.5 Şişe adetini belirleyen sensör
START I0.1 Başlatma butonu
STOP I0.0 Durdurma butonu
MOTOR Q0.0 MOTOR
AŞAĞI-1 Q0.1 Şişe dolum makinası aşağı hareket
YUKARI-1 Q0.2 Şişe dolum makinası yukarı hareket
AŞAĞI-2 Q0.3 Şişe kapaklama makinası aşağı hareket
YUKARI-2 Q0.4 Şişe kapaklama makinası yukarı hareket
İKAZ Q0.5 Şişe boş ikazı veya 1000 adet şişe dolum yapıldı

İSTENİLENLER

1. Süreçte tanımınlanan işlemleri aşamalarını gerçekleştirecek PLC Programını ladder ve

boolean dilinde yapınız.

2. Şişe kapaklama ve şişe dolum işlemlerini alt program kullanılarak gerçekleştiriniz.

3. Alt program kullanılarak gerçekleştirilen program ile alt program kullanılmadan

gerçekleştirilen programı tarama süresi göz önüne alarak yorumlayınız.

4. Alt program kullanımında nelere dikkat edilmelidir. Dikkat edilmese ne gibi aksaklıklar
meydana gelir yazınız.

5. PLC Bağlantı şemasını çiziniz.

47
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

48
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

2. YOL
OUTPUT
UT
C Q0.0 Q0.1 Q0.2Q0.3 Q0.4 Q0.5 RTS

S7-200 1. YOL

C I0.0 I0.1 I0.2 I0.3 I0.4 I0.5 I0.6 I0.7

INPUT

ÇIKIŞLAR

Q0.5
DENEY NO: 6
YOL

Q0.4
DENEY ADI : ZAMAN (TIME ) DİYAGRAMLARINDA PLC PROGRAMININ
YAZILMASI
Q0.3
DENEYİN AMACI: Verilen sistemin zaman ekseninde çıkışların, zamanlayıcıların (timers),
sayıcıların (counters) durumları belirtilerek PLC programlarının yazılmasının incelenmesi
amaçlanmıştır.
t1 t2 t3 t4 t5 t6 t7 t8 t9 t10 t11 t12 t13 t14 t15 t16
Q0.2
Süreç’in Tanımı
YOL

Örnek olarak alınan bir trafik lambası sistemi ve zaman diyagramı Şekil 6.1’de verilmiştir.
Q0.1

Q0.0

49
t1 t2 t3 t4 t5 t6 t7 t8 t9 t10 t11 t12 t13 t14 t15 t16
ZAMAN

Şekil 6.1
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

PLC GİRİŞ ÇIKIŞ ADRES TABLOSU

ADI ADRES AÇIKLAMA

START I0.1 Start butonu
STOP I0.0 PLC Stop butonu
KIRMIZI Q0.0 1. Yol Kırmızı Işık
SARI Q0.1 1. Yol Sarı Işık
YEŞİL Q0.2 1. Yol Yeşil Işık
KIRMIZI Q0.3 2. Yol Kırmızı Işık
SARI Q0.4 2. Yol Sarı Işık
YEŞİL Q0.5 2. Yol Yeşil Işık

t1=40sn, t2-t1=2sn, t3-t2=40sn olacaktır

50
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

İSTENENLER

1. PLC çalıştığında start butonuna basıldığında Şekil 6.1’deki zaman diyagramında

görüldüğü gibi gerekli çıkışlar aktif hale geçsin.
2. İstenildiğinde stop butonu ile sistem dursun.
3. Yukarıda tanımlanan bu işlemlere PLC’nin I0.0 ve I0.1 girişleri ile kontrol edilsin.
4. Gerekli olan PLC programını ladder ve boolean dilinde yazınız.
5. PLC Bağlantı şemasını çiziniz.

51
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

OUTPUT
UT
C Q0.0 Q0.1 Q0.2Q0.3 Q0.4 Q0.5 RTS

S7-200

C I0.0 I0.1 I0.2 I0.3 I0.4 I0.5 I0.6 I0.7

INPUT

DENEY NO: 7

DENEY ADI : OTOMATİK GİRİŞ KAPISININ PLC ÜZERİNDEN KONTROLU

DENEYİN AMACI: Verilen sistemin PLC programlarının yazılmasının incelenmesi

amaçlanmıştır.

Süreç’in Tanımı

Aşağıda Şekli 7.1’de verilen kapı ileri, geri ve dur butonları ile hareket ettirilmektedir.
- Kapı normalde ya açık ya da tam kapalıdır ancak hareketinin herhangi bir anında da
dur butonu ile durdurmak mümkündür.
- Kapı hareket ettiği anda uyarı ışığı da 0.5 saniye aralıklarla yanıp sönmektedir.

52
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

İkaz lambası

Güvenlik Şeridi

Şekil 7.1

PLC GİRİŞ ÇIKIŞ ADRES TABLOSU

ADI ADRES AÇIKLAMA

GERİ I0.1 Geri butonu
İLERİ I0.0 İleri butonu
DUR I0.2 Dur butonu
İLERİ MOTOR Q0.1 İleri motor çıkışı
GERİ MOTOR Q0.2 Geri motor çıkışı
LAMBA Q0.3 Uyarı ışığı
GÜVENLİK ŞERİDİ I0.3 Güvenlik şeridi anahtarı
İLERİ SINIR I0.4 İleri sınır anahtarı
GERİ SINIR I0.5 Geri sınır anahtarı

İSTENENLER

1. PLC programını (Ladder ve Komut listesi olarak) yazarak, PLC devre bağlantısını
çiziniz?
2. Güvenlik şeridine yanlışlıkla bir cisim veya araç çarptığında sistem hemen duracak
şekilde programdaki değişiklikleri yapınız?

53
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

54
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

OUTPUT
UT
C Q0.0 Q0.1 Q0.2Q0.3 Q0.4 Q0.5 RTS

S7-200

C I0.0 I0.1 I0.2 I0.3 I0.4 I0.5 I0.6 I0.7

INPUT

DENEY NO: 8

DENEY ADI : BİLGİ YARIŞMASI OTMOSYON DÜZENEĞİ DENETİMİ

DENEYİN AMACI: Verilen sistemin PLC programlarının yazılmasının incelenmesi

amaçlanmıştır.

Süreç’in Tanımı

1. İki kişinin katıldığı bir bilgi yarışmasında yarışmacıların ve sunucunun birer butonları
bulunmaktadır.
2. Butona ilk basan yarışmacıya ait lamba 5 defa 0.5sn aralılarla yanıp sönecektir.
Butona ikinci basan yarışmacıya ait lamba ise sistem sıfırlanana kadar yanmayacaktır.

55
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

Sunucu ise istediği anda sistemi sıfırlayarak (reset) lambayı söndürebilecek ve sistemi
yeniden başlatacaktır.

Şekil 8

PLC GİRİŞ ÇIKIŞ ADRES TABLOSU

ADI ADRES AÇIKLAMA

I. YARIŞMACI I0.1 1. Yarımacı butonu
II. YARIŞMCI I0.2 II. Yarımacı butonu
SUNUCU I0.0 Sunucu sıfırlama butonu
I. Lamba Q0.1 I. yarışmacı lambası
II. Lamba Q0.2 II. yarışmacı lambası

....

İSTENENLER

1. PLC programını (Ladder ve Komut listesi olarak) yazarak, PLC devre bağlantısını
çiziniz?
2. Kesme (interrupt routin) komutu kullanarak aynı işlemi yapan programı yeniden
yazınız?
3. İki yarışmacının aynı anda butona basma işlemi durumunda öncelik nasıl giderilir?
Aynı anda butona basma işlemindeki zaman hassasiyeti nelere bağlıdır?

56
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

57
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

OUTPUT
UT
C Q0.0 Q0.1 Q0.2Q0.3 Q0.4 Q0.5 RTS

S7-200

C I0.0 I0.1 I0.2 I0.3 I0.4 I0.5 I0.6 I0.7

INPUT

DENEY NO: 9

DENEY ADI :ANALOG I/O KULLANIMI

DENEYİN AMACI: Otomasyon sistemlerinde kullanılan analog sinyal tabanlı algılayıcı ve

aktüatörlerin denetiminin gerçekleştirilmesi amaçlanmıştır.

Gerekli Bilgiler:

EM235 analog modül 12 bit A/D dönüştürücü kullanılarak 0-10 V, 0-5 V, 0-1 V, 0-500 mV, 0
-100 mV ve 0-50 mV arasındaki giriş gerilimi ve 0-20 mA arasındaki giriş akım değerlerini
okuyabilir. 11 bit çıkış akım çözünürlüğünde 0-20 mA çıkış akımı ve 12 bit çıkış gerilim

58
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

çözünürlüğünde + 10 V çıkış gerilimi üretir. Gerekli olan giriş ve çıkış değerleri modülün
üzerindeki dip switch’ler kullanılarak ayarlanır. Şekil 9’da EM235 ve dip switch
görülmektedir.

EM235 1 ON
0 OFF

Şekil 9. EM235 ve dip switch

Şekil 10’da analog modül girişinden veri okunması ve analog modül çıkışına veri
gönderilmesini gerçekleştiren program parçası gösterilmiştir.

I0.0
MOV_W
EN

AIW0 IN OUT AQW0

Şekil 10 Analog modül girişinden veri okunması ve çıkışına veri gönderilmesini

İSTENENLER

1. Analog modülün girişine bağlanan bir potansiyometre yardımıyla giriş gerilim

değerlerinin okunup analog modül çıkışına bu değerin yarısını aktaran programı
yazınız.

2. PLC bağlantı şemasını S7-200 CPU 224 PLC ve EM 235 analog modül özelliklerini
dikkate alarak çiziniz.

59
 PLC. LABORATUVARI DENEY FÖYÜ

OUTPUT
UT
C Q0.0 Q0.1 Q0.2Q0.3 Q0.4 Q0.5 RTS A A+ A-

S7-200 EM 235

C I0.0 I0.1 I0.2 I0.3 I0.4 I0.5 I0.6 I0.7 M Vo I0

INPUT

60