Dünyada Li̇man Devleti̇ Deneti̇mi̇ Ve

YAYIN NO: DPT: 2667
DNYADA LMAN DEVLET DENETM VE LMAN DEVLET DENETM LE LGL TRK MEVZUATININ AB MKTESEBATIYLA UYUMLATIRILMASI N GEREKL DZENLEMELER
Sedef YAVUZ Uzmanlk Tezi
KTSAD SEKTRLER VE KOORDNASYON GENEL MDRL Alt Yap Hizmetler Dairesi
OCAK 2003
Yavuz
Dnyada Liman Devleti Denetimi ve Liman Devleti Denetimi ile lgili Trk Mevzuatnn AB Mktesebatyla Uyumlatrlmas in
ISBN 975-19-3303-X
Bu alma, Devlet Planlama Tekilatnn grlerini yanstmaz. Sorumluluu yazarna aittir. Yayn ve referans olarak kullanlmas Devlet Planlama Tekilatnn iznini gerektirmez; internet adresi belirtilerek yayn ve referans olarak kullanlabilir. Bu e-kitap, http://ekutup.dpt.gov.tr adresindedir.
Bu yayn 450 adet baslmtr. Elektronik olarak bir adet pdf dosyas retilmitir.
http://ekutup.dpt.gov.tr/ulastirm/yavuzs/limandev.pdf
Yavuz
NDEKLER KISALTMALAR v GR .. BRNC BLM 1. DNYADA DENZ GVENL LE LGL ALIMALAR VE TANIMLAR ................................................................................................... 1.1 IMO, Yaps ve Grevleri .............. 1.2 IMOnun Denizyolu Gvenlii Konusunda Yapt almalar ....... 1.3 Bayrak Devleti Denetimi .................................................................... 1.4 Liman Devleti Denetimi ..................................................................... KNC BLM 2. DNYADA LMAN DEVLET UYGULAMALARI ............................. 2.1 IMO Tarafndan Belirlenen Kurallar .................................................... 2.2 IMO Tarafndan Belirlenen Antlamalara Taraf lkeler ...................... 2.3 Blgesel Liman Devleti Denetimleri ..................................................... 2.4 ABDde Uygulanan Kurallar ............................................................... 2.4.1 dari Yaplanma .......................................................................... 2.4.2 Liman Devleti Denetiminin Dayand Mevzuat ....................... 2.4.3 Liman Devleti Denetimi Uygulamalar 15 15 22 23 37 40 41 43 5 5 8 10 13 1
Yavuz
NC BLM 3. ABDE LMAN DEVLET DENETM UYGULAMALARI ............. 3.1 ATyi Kurucu Antlamann Ulatrmayla lgili Hkmleri .................. 3.2 Liman Devleti Denetimi ile lgili AT Mevzuat .................................... 3.3 ABde Liman Devleti Uygulamalar ..................................................... 3.3.1 Paris MOUya Gre Liman Devleti Uygulamalar 3.3.2 AT Direktiflerine Gre Liman Devleti Uygulamalar 3.3.3 ABnin Deniz Gvenlii iin Gelecekte Alaca Tedbirler 56 56 57 59 59 78 98
DRDNC BLM 4. TRKYEDE LMAN DEVLET DENETM UYGULAMALARI 4.1 Trkiyedeki Mevcut Durum ................................................................ 4.2 Trkiyedeki Liman Devleti Denetimi ile lgili Mevcut Mevzuat ve Yrrlkteki Dzenlemeler..................................................................... 4.3 Trkiyede Liman Devleti Denetimi iin dari Yaplanma ................... 4.4.Sorunlar ................................................................................................ 105 107 110 101 101
ii
Yavuz
BENC BLM 5.TRKYENN LMAN DEVLET DENETM MEVZUATININ ABDEK MKTESEBATLA UYUMLATIRILMASI VE 114 114 116 123 124 126 134 ZLENMES GEREKEN POLTKALAR 5.1 Trk ve Topluluk Liman Devleti Denetimi Mevzuatnn Farkllklar 5.2. Trkiyede Uygulanan Liman Devleti Esaslarnn ABde Uygulanan Esaslarla Karlatrlmas .................................................................. 5.3 Mevzuat Uyumlatrlmas iin Trkiyede karlmas Gereken Yasalar ............................................................................................... 5.4 Mevcut Yasalarda Yaplmas Gereken Dzenlemeler ....................... 5.5 Mevzuatn Uygulanmasn Salayacak dari Yaplanma .................... 5.6 Mevzuat Uyumunun Salanmas in Gerekli Altyap Deiiklikleri
SONU ABSTRACT ... KAYNAKLAR... EKLER - EK 1: ABDde Liman Devleti Yllk Denetimlerinde Gemilerde Olmas stenen ve Kontrol Edilecek Gereklerin Dkm ............ - EK 2: Paris MOUda Fazlalk Faktrnn Hesaplanma Yntemi ........... - EK 3: IMOnun Liman Devleti Denetimleri ile lgili Szlemelerine
145 151 153 156 156 160
Taraf lkeler ................................................................................... 162 - EK 4: Liman Devleti in Gereken Tat Says ........................................ 166
iii
Yavuz
TABLOLAR VE EKLLER Tablo 1: IMO Tarafndan Belirlenen Antlamalara Taraf lkeler Tablo 2: 1998-2000 Yllarnda ABDde Yllk Ortalama Denetlenen Gemi Says Tablo 3: USCG 2001 Yl Bayrak Devleti Listesi . Tablo 4: Paris MOUya Gre Kara Listedeki lkeler .. Tablo 5: AB lkeleri, ABye Aday lkeler Ve AByle Serbest Ticaret Antlamas Olan Dier Avrupa lkelerinin Taraf Olduu IMO Szlemeleri 104 Tablo Ek-3: IMOnun Liman Devleti Denetimi Szlemelerine Taraf lkeler .. ekil 1: Paris MOU 1999-2000 Denetleme Oranlar . ekil 2: Tokyo MOU 2000 Denetleme Oranlar ema 1: USCG Tekilat emas .. ema 2: Denizcilik Mstearl Blge Mdrl Tekilat emas ema 3: Denizcilik Mstearl Tara Tekilat emas .. ema 4: Denizcilik Mstearl Tara Tekilatlanmas Ana Liman Bakanlklar ema 5: Denizcilik Mstearl Blge Mdrl Tekilat emas Alternatif 1 . ema 6: Denizcilik Mstearl Blge Mdrl Tekilat emas Alternatif 2 ... 133 132 161 35 36 39 108 109 129 22 40 45 76
iv
Yavuz
KISALTMALAR: AB ABD AT BO CARICOM CFR CLC COLREG COTP DOC ESCAP FF FSI FUND GMDSS GRT GSK IACS ibid ICPP ICR dare ILO IMO INMARSAT IOPC ISM Avrupa Birlii Amerika Birleik Devletleri Avrupa Topluluu Boarding Officer Caribbean Community Code of Federal Regulations International Convention for Civil Liability for Oil Pollution Damage Convention on the International Regulations for Preventing Collisions at Sea Captain of the Port Document of Compliance Economic and Social Commission for Asia and the Pasific Fazlalk Faktr Flag State Implementation Committee International Convention on the Establishment of an International Fund for Compensation for Oil Pollution Damage Global Maritime Distress and Safety System Gros Ton Gemi Srvey Kurulu International Association of Classification Societies Bir ncekiyle ayn International Certificate of Prevention of Pollution International Certificate of Registry Devlet adna bayrak ve liman devleti denetiminin yrtlmesiyle sorumlu birim International Labor Organization International Maritime Organization International Mobile Satellite Organization International Oil Pollution Prevention Certificate International Safety Management Code
Yavuz
LDDG LDDU LL LNG LNP MARPOL MEPC MI MOU MOWCA MSC MSM OCMI PMAESA PSC ROCRAM SMC SOLAS SOPEP STCW USC USCG VDR Srvey Srveyr
Liman Devleti Denetimi Grevlisi Liman Devleti Denetimi Uzman International Convention for Load Lines Liquified Natural Gas Liquified Natural Petroleum International Convention for the Prevention of Pollution from Ships Marine Environment Protection Committee Marine Inspector Memorandum of Understanding Memorandum of Understanding for West and Central America Maritime Safety Committee Marine Safety Manual Officer-in-Charge, Marine Inspector The Port Management Association of Eastern and Southern Africa Port State Control Regional de Autoridades Maritimas de Sudamerica Safety Management Certificate International Convention for Safety of Life at Sea Ship Oil Prevention Emergency Plan Standards of Training, Certification and Watchkeeping for Seafarers United States Code United States Coast Guard Voyage Data Recorder System Tam tefti Mfetti
vi
Yavuz
Dnyada Liman Devleti Denetimi ve Liman Devleti Denetimi ile lgili Trk Mevzuatnn AB Mktesebatyla Uyumlatr
GR Denizcilik, dnya iktisadi faaliyetleri arasnda uluslararas nitelii en fazla ve tad risk asndan en tehlikeli olanlarndan biridir. Dnya ticaretinin yzde 85i denizyolu ile gerekletirilmektedir. Artan ticaret hacmi, artan bir denizyolu tamacln da beraberinde getirmi, bu da denizlerdeki kaza riskini artrmtr. Artan risklere karlk, btn dnyada gerek deniz aralarnn, gerek personelin ve yolcularn, gerekse deniz evresinin korunmas amacyla deniz gvenliini salamaya ynelik abalar da artmtr. Denizde gvenlii salamak iin uluslararas kurallar dzenlemek zere IMO adnda bir rgt kurulmu; bu rgt, ye lkelerin katlmyla, eitli szlemeler hazrlayarak yrrle koymutur. Denizde gvenliin salanmas iin karlan szlemelerin amac, lkelerin, kendi deniz aralarnn ve gemi adamlarnn belirlenen kriterlere uygunluunun salanmasdr. Bir baka deyile bu szlemelerle bayrak devleti denetimi1 salanmas amalanmtr. Ancak, Torrey Canyon, Herald of Free Enterprise, Scandinavian Star, Dona Paz, Exxon Valdez, Erika gibi byk kazalar zinciri, mevcut nlemlerin yeterli olmadn ortaya koymutur. Gittike daha sk nlemler alnm, mevcut szlemelerde deiiklikler yaplm, bunun yansra liman devleti denetimi de bayrak devleti denetimine destek olmas amacyla eitli szlemelere dahil edilmitir. Trkiyenin d ticaretinin de yzde 95i denizyolu ile gerekletirilmektedir. Ayrca, taraf denizlerle evrili olan lkemizde zellikle stanbul ve zmir gibi nemli limanlarmz bulunmaktadr. lkemiz, yllardr denizcilik lkesi olamamtr, ancak bir denizcilik lkesi olma iddiasndan da vazgememitir. Amalanan, gl bir deniz ticaret filosuna sahip olmann yansra, limanlarmzn ikincil veya besleyici (feeder) olmaktan karlp ana liman (hub port) haline getirilmesidir. Denizcilik lkesi olma iddiasndaki bir lkenin dier lkelerle rekabet edebilmesi, bunun iin de denizyolu
1
gvenlii
iin
getirilen
uluslararas
standartlara
uyum
salamas
Denizcilik literatrnde Flag State Control olarak geen terimdeki control kelimesi, ngilizcede hakimiyet, Franszcada ise denetim anlamndadr. Flag State Control kapsamnda yaplan iin mahiyeti denetimdir. Bu nedenle, Trkede yaygn ekliyle Bayrak Devleti Kontrol olarak kullanlan terim, bu almada; terimin tam karl olan denetimi vurgulamak ve tezin amac olan denetimi etkinletirmek amacyla yaplacak idari, hukuki ve dier dzenlemeleri vurgulamak zere Bayrak Devleti Denetimi olarak yer alacaktr. Ayn ekilde Port State Control terimi de Liman Devleti Denetimi olarak kullanlacaktr.
Yavuz
gerekmektedir. Denizyolu gvenlii asndan lkemizin sicili olduka ktdr. zellikle ABye tam yelik srecinin daha da hzland ve Trkiyenin mktesebatn AB mktesebat ile uyumlatrma almalarn yrtt bu dnemde, denizyolu gvenlii konusunda son derece hassas olan AB karsnda, Trkiyenin bu sorunu daha da nem kazanmaktadr. Trkiyenin ABye yelik srecinde ksa ve orta vadede zmesi gereken en acil problem, bayrak ve liman devleti denetimindeki eksikliklerdir. Trkiye, ABye ye olsun olmasn, bu problemler ncelikli olarak zlmesi gereken sorunlar kapsamndadr. Bu almann amac, lkemiz iin zlmesi nem ve aciliyet arz eden bu problemlerden biri, bayrak devleti denetiminin destekisi ve denetisi olan liman devleti denetimi hakknda dnya ile ABde yaplan almalar ve Trkiyedeki mevcut durumu incelemek, ABdeki durum ile Trkiyenin durumunu karlatrmak ve Trkiyenin ABye ye olmas iin gereken mevzuat ve altyap deiikliklerini ortaya koymaktr. Bu amaca ulaabilmek iin izlenen yntem; ana esaslar itibaryla liman devleti denetimi konusundaki uluslararas uygulamalar incelemek ve bunlar karlatrmak, bu konudaki nc devletlerden olan ABD ve ABnin mevzuatn, tekilatlanmasn ve uygulamada gznne aldklar esaslar incelemek, ABnin konu hakkndaki tutumunu ortaya koymak zere liman devleti denetimlerini dayandrd mevzuatn geliimi itibaryla kendi iinde karlatrmasn yapmak ve nihayetinde bu uygulamalarla Trkiyedeki uygulamalar, mevzuat, idari yaplanma ve altyap erevesinde karlatrarak Trkiye iin neriler getirmek eklinde olmutur. almann kapsam; liman devleti denetimi konusunda dnyadaki, zellikle AB ile ABDdeki ve Trkiyedeki mevzuat, tekilatlanma, altyap ile uygulamada gznne alnan ana esaslarla snrlandrlm, makro dzeyde neriler getirilmi, uygulamadaki teknik ve hukuki detaylara girilmemitir. Bu erevede, alma be blmden olumaktadr. Birinci blmde, dnyada deniz gvenlii konusunda yaplan almalar genel olarak incelenmektedir. Bayrak devleti ve liman devleti denetiminin tanmlar, denizyolu gvenlii konusunda uluslararas btnl salayan IMOnun yaps ve grevleri, IMOnun denizyolu gvenlii ile ilgili yapt almalar bu blmn ana balklarn oluturmaktadr. kinci
2
Yavuz
blmde dnyada liman devleti uygulamalar ele alnmaktadr. IMOnun liman devleti denetimi konusunda getirdii kurallar ve bu kurallar erevesinde dnyada blgesel liman devleti denetimi uygulamalar karlatrmal olarak incelenmektedir. Bu blmde, hibir blgesel anlamaya taraf olmad halde kendi bana bir blge tekil eden ve liman devleti denetimi uygulamalar asndan kendine has bir yaps olan ABDnin liman devleti denetimi konusunda idari yaplanmas, mevzuat ve uygulamalar zerinde ayrntl ekilde durulmaktadr. nc blmde ABnin liman devleti ile ilgili mevzuat ve uygulamalar ele alnmakta, ABnin liman devleti denetimi konusunda getirdii nc hkmleri ortaya koymak amacyla mevzuat, revizyonlar itibariyla kendi iinde karlatrlmaktadr. Drdnc blmde Trkiyede liman devleti denetimi konusunda mevcut durum, mevzuat, idari yaplanma ve karlalan sorunlar deerlendirilmektedir. Beinci blmde ise, Trkiyedeki liman devleti denetimi mktesebatnn AB mktesebatyla uyumlatrlmas iin gereken mevzuat, idari yaplanma ve altyap deiiklikleri hakknda deerlendirmeler ve neriler yer almaktadr. Bu almada Trkiyenin d ticaretinin ortalama yzde 10unu gerekletirdii ABD, dier lkelerle karlatrldnda kendine has bir yaplanmas, kurallar olduu ve etkin bir liman devleti denetimi yrtt iin dier dnya devletleri arasndan rnek olarak seilmitir. ABdeki mevzuat, uygulamalar ve yaplanma ise ok ayrntl bir ekilde incelenerek, Trkiyenin bu konudaki mevzuat, uygulamalar ve yaplanmas ABninkilerle karlatrlm; bylece Trkiyenin gerek ABye tam yelik srecinde, gerekse d ticaret hacminin yarsn gerekletirdii AB lkeleriyle deniz ticaretini salkl bir ekilde srdrebilmesi iin gereken tedbirler belirlenmeye allmtr. ABnin deniz gvenlii konusundaki etkinlii gznne alndnda, liman devleti denetimi konusunda almas
Trkiyenin ABye ye olup olmamaya bakmakszn ABnin sektrle ilgili olarak belirledii kriterlere uymas, lkemize denizcilik lkesi olma hedefi yolunda ok nemli bir mesafe katettirecektir.
Yavuz
Bu alma ile ok gncel ve nemli bir konu olan ve srekli deiikliklere maruz kalarak daha sk hale getirilen liman devleti denetimi konusunda Trkiyede kstl olan incelemelere bir katkda bulunulmaya allmtr. almada dnya rneklerinden yola klarak getirilen nerilerin, Trk limanlarnn standartalt gemilerin urak yeri olmaktan karlmasn salayacak ve yabanc gemilerin denizlerimizin gvenlii ile evresini tehdit etmesini engelleyecek almalarn yaplmas veya hzlandrlmas iin tetikleyici ve yol gsterici olabilecei dnlmektedir. Bu neriler, AB ile tam yelik mzakerelerimizde liman devleti denetimi hususunda yaplacak iyiletirmeler konusunda da yol gsterici olabilecektir.
Yavuz
BRNC BLM DNYADA DENZYOLU GVENL LE LGL ALIMALAR VE TANIMLAR 1.1 IMONUN TANIMI, YAPISI VE GREVLER2 Denizciliin uluslararas bir iktisadi faaliyet olma zellii tamasndan dolay, gemiten bugne denizde gvenliin salanmasnn en iyi yolunun, denizcilik lkelerinin hepsinin uyaca uluslararas dzenlemeler gelitirmekten getii kabul edilmi ve 19. Yzyln ortalarndan itibaren bu konuda birka antlama da yaplmtr. Baz lkeler deniz gvenliinin daha etkin bir ekilde salanmas iin sreklilik arz edecek uluslararas bir organizasyonun kurulmas gerekliliini benimsemilerdir. Szkonusu lkelerin bu dilekleri Birlemi Milletlerin kurulmasndan sonra gereklemitir. IMO (International Maritime Organization, Dnya Denizcilik rgt), Birlemi Milletlerin, deniz gvenliini gelitirmek ve deniz aralarndan doan kirlilii nlemek zere kurulmu olan uzman ajansdr. IMOyu resmi olarak kuran szleme 1948 ylnda kabul edilmi, 1958 ylnda yrrle girmitir. rgtn amalar lkeler arasnda, uluslararas ticarete konu gemilerle ilgili her trl teknik uygulamalar ve hukuki dzenlemeler konusunda ibirliini salayacak aralar; deniz gvenlii, seyrsefer verimi ve deniz aralarnn oluturduu kirliliin kontrol ve nlenmesiyle ilgili konularda uygulanabilir standartlarn benimsenmesini ve uygulanmasn salamak eklinde zetlenebilir (IMOnun kurulmasyla ilgili Szlemenin 1. Maddesi). IMO, bir meclis, bir konsey, drt ana komite ( Deniz Gvenlii Komitesi, Deniz evresini Koruma Komitesi, Hukuk Komitesi ve Teknik birlii Komitesi)den
Structure of IMO, www.imo.org/About/mainframe.asp?topic_id=312
Yavuz
olumaktadr. IMO bnyesinde ayrca, bir Kolaylatrma Komitesi ve ana komitelere destek olan alt komiteler bulunmaktadr. Meclis, rgtn en st ynetim organdr. Btn ye lkelerin temsilcilerinden olumakta ve normal durumlarda iki ylda bir toplanmaktadr. Meclis, i programn onaylamakla, bteyi oylamakla ve rgtn finansal dzenlemelerini belirlemekle ykmldr. Meclis, ayn zamanda Konseyi semekle de grevlidir. Konsey, rgtn yrtc organdr ve Meclise bal olarak rgtn ilerini denetler. Meclis oturumlar arasnda Meclisin btn grevlerini Konsey yrtr. Ancak, ye lkelere deniz gvenlii ve kirlilik nlemeyle ilgili tavsiye verme iini sadece Meclis yapabilir. Konseyin dier grevleri: rgtn organlar arasndaki koordinasyonu salamak; rgtn taslak i programn ve bte tahminlerini Meclise iletmek; komitelerden ve dier organlardan raporlar ve teklifler alarak, bunlar hakkndaki yorum ve tavsiyelerle birlikte Meclise ve ye lkelere iletmek; Meclisin de onayyla Genel Sekreteri atamak; rgtn dier rgtlerle ilikileri hakknda, Meclisin de onayyla dzenlemeler ve anlamalar yapmaktr. Grld zere, Konsey, rgte alnan kararlarn ierii asndan ok nemli bir organdr. Konsey yeleri seilirken aadaki kriterler gznne alnmaktadr: Konsey yelerinin, (a) (b) (c) Sekizi, uluslararas deniz nakliyesi hizmeti verme asndan en byk Sekizi, deniz ticaret hacmine katk asndan en fazla pay alan lkelerden On alt lke ise, yukarda saylan (a) ve (b) grubuna seilemeyen, ancak
pay sahibi lkelerden olacaktr. olacaktr. denizyolu ulatrmas ve seyrsefer ile ilgili zel karlar bulunan ve seilmeleriyle dnyann btn nemli corafi alanlarnn Konseyde temsil edilmesini salayacak olan lkelerden olacaktr.
Yavuz
Trkiye, 21. ve 22. Meclis oturumlarnda 2000-2003 yllarn kapsayacak ekilde (c) grubuna seilmitir. Kasm 1993 tarihinde, Meclis tarafndan IMO Szlemesinde yaplan bir deiiklik, Konseydeki toplam temsilci saysnn 40a karlmasn ngrmektedir. Bu bykle ulaabilmek iin (a) ve (b) gruplar 10 yeye, (c) grubu ise 20 yeye ykseltilecektir. Bu uygulama 7 Kasm 2002den itibaren yrrle girecektir. Deniz Gvenlii Komitesi (MSC), rgtn en yksek teknik organ olup btn ye lkeleri kapsamaktadr. Komitenin grevi, rgtn grev kapsam iinde, denizyolu gvenlii ile ilgili olabilecek her konuyla ilgilenmek ve Meclisin onayna sunulabilecek gvenlikle ilgili nerileri ve yol gsterici belgeleri hazrlamaktr. Ayrca, geniletilmi MSC, SOLAS gibi szlemelerde yaplacak deiikliklere karar verir. Geniletilmi MSC denilmesinin nedeni ise, komitenin btn ye lkeleri kapsamasnn yansra, ye lke olmamakla birlikte deiiklik yaplacak szlemelere taraf olan lkelerin de bu komite iinde yer almasdr. Deniz evresini Koruma Komitesi (MEPC), btn ye lkeleri kapsamaktadr. Grevi, rgtn grev kapsam iinde, deniz kirliliinin nlenmesi ve kontrol ile ilgili konularla ilgilenmek ve gerekli szlemeleri hazrlamak, deiiklikleri yapmak ve bunlarn uygulanmasn salamaktr. MSC ve MEPC, 9 alt komite tarafndan desteklenmektedir. Hukuk Komitesi, rgtn grev kapsamndaki btn yasal ilerle ilgilenmekte ve btn ye lkeleri kapsamaktadr. zellikle 1967 ylnda meydana gelen Torrey Canyon kazasndan sonra ortaya kan hukuki sorunlarla ilgilenmek iin kurulmutur. Teknik birlii Komitesi, rgtn yrtcs veya taraf olduu teknik ibirlii projelerinin yrtlmesiyle ve teknik ibirlii alannda rgtn olabilecek dier faaliyetleriyle ilgilenir. Btn ye lkelerin temsilcilerini kapsar.
Yavuz
Kolaylatrma Komitesi, Konseye bal olarak almaktadr ve IMOnun gereksiz formaliteleri engellemek zere yapt almalar yrtmektedir. Katlm, btn ye lkelerine aktr. IMOnun grevi, mevzuat hazrlamak ve yrrle koymaktr, ancak uygulamay yapmakla sorumlu olan ye lkelerdir. 1.2 IMONUN DENZ GVENL KONUSUNDA YAPTII
ALIMALAR3 IMOnun ilk grevi, 1960da SOLAS (Denizde Can Gvenlii) Szlemesinin yeni bir versiyonunu hazrlayarak yrrle sokmak olmutur. Bundan sonra IMO, dikkatini uluslararas denizyolu trafiini, yk hatlarn ve tehlikeli maddelerin tanmasn dzenlemeye evirmi, bunun yansra gemilerin tonajlarn lme sistemini de yenilemitir. Gvenlik IMOnun en nemli sorumluluu olmasna karn, zamanla kendini gstermeye balayan kirlilik problemi de IMOnun ilgilendii ve sorumluluk kapsamna ald konulardan biri olmutur. Denizyoluyla tanan petrol miktarnn artmas ve tankerlerinin boyutlarnn bymesi, deniz kirlilii asndan nemli bir mesele tekil etmeye balam, 1967de meydana gelen Torrey Canyon kazas sonucu denize dklen 120.000 ton petrol, problemin boyutlarn da ortaya koymutur. IMO, izleyen birka yl ierisinde tanker kazalarn engelleyecek ve bu kazalarn olumsuz sonularn en aza indirecek bir dizi nlemi yrrle sokmu, ayrca petrol tanklarnn ve makina dairesinin atklarnn temizlenmesi gibi rutin iler srasnda ortaya kan evre tehdidinin de stesinden gelmeye almtr. Bu tedbirlerin en nemlisi, 1973de yrrle giren ve 1978de ek protokolle yenilenen MARPOL 73/78 (International Convention for the Prevention of Pollution from Ships, Denizlerin Gemiler Tarafndan Kirletilmesinin nlenmesi Hakkndaki Uluslararas Szleme)dir. Bu szleme, sadece kazalardan ya da iletmeden kaynaklanan kirlilii deil,
Introduction to the IMO, www.imo.org
Yavuz
kimyasallardan, paketlenmi mallardan, lamdan ve plerden kaynaklanan kirlilii ve hava kirliliini de kapsamaktadr. IMOya verilen grevlerden birisi de, kirlilikten dolay maddi olarak zarar grenlerin zararlarnn karlanmas iin bir sistem gelitirilmesidir. Bu amala 1969da CLC (Civil Liability for Oil Pollution Damage - Petrol Kirlilii Zararlarndan Doan Sivil Ykmllkler Hakknda Uluslararas Szleme) ve 1971de FUND (International Convention on the Establishment of an International Fund for Compensation for Oil Pollution Damage - Petrol Nedeniyle Kirlenmeden Doan Zararlarn Karlanmas in Uluslararas Tazminat Fonu Kurulmasna Dair Uluslararas Szleme) yrrle girmitir. Her iki szleme de 1992 ve 2000de yenilenerek, madur olanlara denecek tazminatn limitlerinin artrlmas salanmtr. IMO, ykmllk ve tazminat konularnda baka szlemeleri de yrrle koymutur. 1970li yllarda, bir kresel arama ve kurtarma sistemi balatlmtr. Yine bu yllarda, INMARSAT (International Mobile Satellite Organization, Uydular Araclyla Deniz Haberlemesi rgt Uluslararas Szlemesi-1976) yrrle girmi, bu da radyo mesajlar ve dier mesajlarn gemilerce alnabilmesini nemli oranda kolaylatrmtr. 1992de Kresel Denizde Tehlike ve Gvenlik Sistemine geilmeye
balanmasyla bir baka nemli aama kaydedilmi; ubat 1999da bu sistemin tamamen kullanma gemesiyle, bir gemi dnyann neresinde olursa olsun yardm alabilir hale gelmitir. Bu sistemle, gemideki personelin tehlikeyi haber vermeye vakti olmasa bile tehlike mesaj otomatik olarak iletilmektedir. IMOnun ortaya koyduu dier tedbirler, konteyner gvenlii, byk hacimli kargo, svlatrlm gaz tankerleri ve dier gemi tiplerini kapsamaktadr. te yandan, gemi personelinin standartlarna zel nem verilmi ve bunun iin STCW (Standards of Training, Certification and Watchkeeping for Seafarers; Gemi Adamlarnn Eitimi, Sertifikalandrlmas ve Vardiya Tutma Esaslar Uluslararas Szlemesi) yrrle konulmutur. 1 ubat 1997de bu Szlemeyi tadil eden 1995 hkmleri yrrle girmi ve gemi adamlarnn standartlarnda byk aamalar kaydedilmitir. Ayn zamanda IMOya ilk kez lkelerin uygulamalarn kontrol etme yetkisi verilmitir.
9
Yavuz
1 Temmuz 1998de ISM Kodu (International Safety Management Code, Uluslararas Deniz Gvenlii Ynetimi) yrrle girmi, bu Kod 500 ton ile zerindeki yolcu gemilerine, petrol ve kimyasal tankerlerine, byk hacimli madde tayclarna, gaz tayclarna ve yksek hzl gemilere uygulanmaya balanmtr. ISM Kodu, dier kargo gemilerine ve mobil akdeniz sondaj platformlarna ise, 1 Temmuz 2002den itibaren uygulanmaya balayacaktr. Szlemelerin hazrlanp yrrle girmesi yeterli olmamakta, bu szlemelerle getirilen kurallarn uygulanmas da gerekmektedir. lkelerin sorumluluu altnda olan bu konuda yaplanlar lkeden lkeye farkllk gstermektedir. IMO, mevzuatn uygulanmasn kolaylatrmak iin bayrak devletlerine yardmc olmakta ve blgesel liman devleti denetimleri kurulmasn tevik etmektedir. 1.3 BAYRAK DEVLET DENETM Bayrak devleti, bir deniz aracnn kulland bayran ait olduu devlettir. Yani, her lke, kendi bayran tayan deniz aracnn bayrak devletidir. IMO szlemelerinde bayrak devleti, bazen dare adyla da anlmaktadr. Bayrak devletinin grevi, kendi bayran tayan deniz aralarnn, hem kendi seyrsefer gvenliini hem de denizdeki gvenlii salamak amacyla, uluslararas szlemelerde belirlenen kriterlere uygunluunu kontrol etmektir. Bayrak devletince, uygun olan aralarn seyrseferine izin verilirken, uygun olmayanlarn eksikliklerinin giderilmesi ve ancak bu eksiklikler giderildikten sonra sefere kmas salanr. Bu ekilde deniz aracnn, iindeki personel ve varsa yolcularn gvenliinin, seyrseferdeki dier deniz aralarnn gvenliinin, denizde ve urak yaplacak limanlarda evre gvenliinin salanmas ve kaza riskinin en aza indirilmesi amalanmaktadr. Deniz aralarnn uymas gereken uluslararas kriterler; IMO tarafndan hazrlanan szlemeler, ek protokoller, kararlar ile belirlenmektedir. Bu szlemelere ve ek protokollere taraf olan lkeler, kendi bayraklarn tayan deniz aralarnn szkonusu kriterlere uygunluunu taahht etmi olmaktadr. Kat zerinde bu kriterlere uymay taahht eden baz devletler, uygulamada tecrbesizlik, uzman ve kaynak yetersizlii gibi eitli nedenlerden dolay bayrak devleti grevlerini btn
10
Yavuz
gerekleriyle yerine getirememektedir. Bundan dolay, deniz gvenlii istenilen dzeyde tesis edilememektedir. Bu durumun zlmesi iin IMO iki yntem izlemitir. Bu yntemlerden birisi, bayrak devleti uygulamasn lkeler iin kolaylatracak ve bayrak devleti uygulamasnda daha iyi hizmet verilmesini salayacak tedbirleri aratrmak zere Bayrak Devleti Uygulamas Alt Komitesi (FSI)nin kurulmasdr. Dieri ise liman devleti denetiminin uygulamaya sokulmasdr.4 FISin almalar drt ana balk altnda toplanabilir:5 1. IMO Aralarnn Uygulanmas dare adna hareket edecek kurum ve kurulularn yetkilendirilmesi
konusunda yol gstermek, bu yetkilendirme iin model szleme tasla oluturarak darelere yardmc olmak, IMO aralarnn (rnein; kontrol yrtecek olan personelin sahip
olmas gereken asgari eitim dzeyi ve tecrbenin ne olmas gerektii) uygulanmasnda Bayrak Devletine yol gstermek, dare adna tam tefti(srvey) ve belgelendirme ilevlerini yerine
getirmesi uygun grlen kurulular iin ayrntl artnameler hazrlamak, ISM kodu uygulamasnda dareye yol gstermek, dare adna hareket etmek zere onaylanm kurulularn
yetkilendirilmesiyle ilgili standartlarda, artnamelerde, rnek szlemelerde deiiklik yapmak,
4 5
Maritime Safety- Flag State, www.imo.org/Safety/mainframe.asp?topic_id=156 Dr. Hoppe, The Work of the Sub-Committee on Flag State Implementation An Overview (2000); pp 4
11
Yavuz
Bayrak Devletlerinin kendi performans deerlendirmelerini yaptklar
formun formatn hazrlamak ve performans kriterlerini belirlemek, bu konuda bir veri taban oluturmak. 2. 3. Liman Devleti Denetimi Deniz aracnda iletim gereklerinin kontrol iin yol gstermek, Liman devleti denetimi grevlilerinin sahip olmas gereken eitim ve Liman devleti denetimi grevlilerinin ynetimi ile ilgili Kodu Liman devleti denetimi iin ilem kurallar (prosedrler) oluturmak. Tam Tefti(Srvey) ve Belgelendirme Onaylanan kurulularn yetkilendirilmesi, Survey iin yol gsterici ilem kurallar ve bunlarn revizyonu, Muafiyet Belgeleri, HSSC (Harmonized System of Survey and Certification -
nitelikleri belirlemek, hazrlamak,
Uyumlatrlm Tam Tefti ve Belgelendirme Sistemi)nin Hava Kirlilii konusundaki MARPOL Ek 6nn iine alnmas, gstermek. 4. Kaza statistikleri ve Soruturmalar Kaza raporlar ve kaza incelemeleri, Deniz kazalar ve olaylarnn soruturmas ile ilgili kodun hazrlanmas. Ro-Ro yolcu gemilerinin program d denetlenmeleri iin yol
FSI tarafndan pek ok karar ve genelge hazrlanarak bunlarn yrrle konulmas salanmtr. Deniz gvenliinin salanmas erevesinde Bayrak devleti denetimini kolaylatrmak ve gelitirmek iin yaplan btn bu almalara ramen baz
12
Yavuz
devletlerin hala ykmllklerini yerine getirmedikleri grlmektedir. Bu durum IMOnun ikinci yntemi uygulamasna yol amtr: Liman Devleti Denetimi. 1.4 LMAN DEVLET DENETM Liman devleti denetimi, bir lkenin limanlarna gelen yabanc bayrakl gemilerin durumunun ve ekipmannn uluslararas szlemelerde belirtilen ltlere (kriterlere), gemi personelinin ve iletiminin ise uluslararas hukuka uygunluunun denetlenmesidir. Yukarda da bahsedildii zere, bir deniz aracnn uluslararas szlemelerde belirlenen ltlere uygunluunun salanmasnn asl sorumlusu bayrak devletidir. Bayrak devletleri grevlerini tam olarak yerine getiriyor olsayd, liman devleti denetimine gerek kalmayacakt. Liman devleti denetimini uygulama yetkisi, uluslararas szlemelere dayanan ulusal hukukundur. Bu nedenle, bir liman devletinin liman devleti denetimini uygulayabilmesi iin, ncelikle ilgili uluslararas szlemelere taraf olmas ve kendi i hukukunda gerekli dzenlemeyi yapmas gerekmektedir. Taraf lkeler, limanlarna gelen yabanc bayrakl gemileri ilgili szlemelerin hkmlerine gre, Liman Devleti Denetimi Grevlileri (LDDG) araclyla denetleyebilir6. Taraf lkeler, bayrak devleti denetimi kapsamnda kendi gemilerini belirlenen mfettilere(srveyrlere) ya da onaylanm kurululara denetlettirebilirken, liman devleti denetimlerini ancak liman devleti tarafndan yetkilendirilmi grevlilere yaptrabilir. LDDG, genel bir yetkilendirmeyle veya olay itibaryla yetkilendirilmeyle grevlendirilebilir7. Liman devleti denetimleri aadaki nedenlere dayanlarak yaplabilir: - Taraf lkenin yetkisi - Bir baka taraf lkenin istei ya da deniz arac hakknda verilen bilgiler
Dr Hoppe; Port State Control an update on IMOs work ( 2000); pp1 Resolution A.787 (19), Procedures for Port State Control, Chapter 2
13
Yavuz
- Geminin personelinin, bir meslek rgt veya birliinin, ticaret birliinin, veya deniz aracnn, personelinin ve yolcusunun ya da denizde evre gvenlii ile ilgili bir kar bulunan herhangi bir kiinin, deniz arac hakknda verdii bilgiler.8 Liman devletince, bir deniz aracnn gereksiz yere alkonulmas ve geciktirilmesini engelleyici btn nlemler alnmaldr. Aksi halde zarara uratlan geminin masraflar karlanmak zorundadr. 9 Birok uluslararas szlemede liman devleti denetimi ile ilgili hkmler bulunmaktadr. Bu uluslararas szlemeler ve konuya ynelik dzenleme maddeleri unlardr: SOLAS 74 (Denizde Can Gvenlii Uluslararas Szlemesi); 1/19, LOADLINES 66 ( Ykleme Hatlar Uluslararas Szlemesi), madde 21 MARPOL 73/78 (Denizlerin Gemiler Tarafndan Kirletilmesinin ek 1in 8A
11/19 ve 11/19 nolu Dzenlemeler
nlenmesi Hakkndaki Uluslararas Szleme) madde 5,6; 4n 8 nolu dzenlemesi -
dzenlemesi; ek 2nin 15 nolu dzenlemesi, ek 3n 8 nolu dzenlemesi ve ek STCW 78 (Gemi Adamlarnn Eitimi, Belgelendirilmesi ve Vardiya TONNAGE 69 (Gemilerin lm Uluslalaras Szlemesi) madde 12
Tutma Esaslar Uluslararas Szlemesi) madde 10 ve dzenleme I/4
8 9
Dr. Hoppe, Port State Control an update on IMOs work ( 2000); pp 1 ibid
14
Yavuz
KNC BLM DNYADA LMAN DEVLET UYGULAMALARI 2.1 IMO TARAFINDAN BELRLENEN KURALLAR10 Liman devleti denetiminin uygulanabilmesi iin uyulmas gereken kurallar, IMO tarafndan yukarda da saylm olan uluslararas szlemelerle ortaya konulmutur. Bu szlemelerin liman devleti denetimiyle ilikileri u ekildedir: SOLAS 74 - Denizde Can Gvenlii Uluslararas Szlemesi 74 SOLAS Szlemesi, deniz gvenlii ile ilgili konular ele alan temel uluslararas szlemedir. Ana amac, gvenlie uygun ekilde gemilerin inas, ekipman ve iletimi ile ilgili en dk standartlar belirlemektir. Bayrak devleti, kendi bayran tayan gemilerin bu szlemede belirlenen standartlara uymasn salamakla ykmldr. Bu denetimin gerekletiinin kant olacak pek ok sertifika Szlemeyle dzenlenmitir. Liman devleti denetimi ile ilgili hkmler, taraf lkelerin limanlarna gelen dier taraf lkelerin gemilerini, bu gemilerin Szlemede belirlenen standartlara nemli lde uyumsuzluunu ortaya koyan durumlarda, denetleme imkan getirmitir. SOLAS Szlemesi, dzenli aralklarla yaplan deiiklikler iin gzden geirilmektedir. Bu Szlemenin blmleri yledir: Blm I: Genel Maddeler Blm II: na- Yap, altblme ve denge, makina ve elektrik aksam Blm II-2: na- Yangndan koruma, yangn tespiti ve sndrlmesi Blm III: Hayat Kurtarma Gereleri ve Dzenlemeleri Blm IV: Radyokomnikasyon Blm V: Seyrsefer Gvenlii Blm VI: Kargonun Tanmas
10
Dr. Hoppe, Port State Control an update on IMOs work ( 2000); pp 2-6
15
Yavuz
Blm VII: Tehlikeli Maddelerin Tanmas Blm VIII: Nkleer Gemiler Blm IX: Gemilerin Gvenli letiminin Ynetimi Blm X: Yksek Hzl Gemiler in Gvenlik Tedbirleri Blm XI: Deniz Gvenliini Gelitirmek iin zel Tedbirler Szleme, ilgili blmlerinde aksini belirten bir hkm olmadka, boyutuna ve trne baklmakszn, uluslararas sefere kan ve 500 GRT zeri olan btn gemiler iin geerlidir. SOLASn genelde geerli olmad gemiler; askeri taburlar tayan gemiler, sava gemileri, 500 GRT alt kargo gemileri, mekanik olarak almayan gemiler, ilkel yapmla ina edilen ahap gemiler, ticari amal kullanlmayan elence yatlar ve balk aralardr. SOLASn I. Blm 19. Dzenlemesinde yer alan ilem kurallar, asl olarak LDDGlerin limanlara gelen yabanc bayrakl gemilerin geerli belgeleri tayp tamadn denetlemesini salamak amacndadr. ou kez, geerli sertifikalara sahip olunmas, geminin szlemenin koullarna uygun olduunu kantlamak iin yeterlidir. Geminin ve ekipmannn sertifikalarda belirtilen ayrntlarla nemli derecede uyumsuzluunun bulunduuna dair gstergeler varsa, LDDG, gereini yapmak konusunda yetkilidir. LDDG, geminin; kendini, iindeki yolcular veya personeli tehlikeye atmayacak hale gelmeden seyrsefere kmamas iin gerekli nlemleri alabilir. nlem alnmas halinde, bayrak devleti durumdan haberdar edilmeli ve olay IMOya rapor edilmelidir. IX. Blm 6. Dzenleme, ISM Koduna gre, zellikle geminin Gvenlik Ynetimi Sisteminin dzgn almasyla ilgili olarak iletim gerekleri asndan liman devleti denetimini ilgilendirmektedir. letme gereklerinde liman devleti denetimi, genel olarak XI. Blmn 4. Dzenlemesinde tanmlanmtr. LL 66 - Ykleme Hatlar Uluslararas Szlemesi 66 Szleme, gemide gerekli dengeyi salamak ve gemi teknesi zerinde fazla ykten doacak gerilimi azaltmak amacyla, uluslararas sefere kan bir geminin
16
Yavuz
yklenebilecei gemi draftna snrlamalar getirmektedir. Ayn zamanda geminin d hava koullarna ve suya kar dayanklln ele almakta, blmeleme (subdivision) ve zarara kar koyabilme dengesini hesaplama yntemleriyle tankerlerin ykleme noktasn belirleyen maddeler kapsamaktadr. Dzenlemeler deiik blgelerde ve mevsimlerde oluabilecek potansiyel tehlikeleri gznne almaktadr. Teknik konular ele alan Ek, kaplar, boaltma kapaklar, ambarlar ve dier paralar hakknda eitli ilave maddeler iermektedir. Bu tedbirlerin ana amac, ykleme hattnn altndaki gemi teknesinin su geirmezliini salamaktr. Btn belirlenmi yk hatlar, gverte izgisiyle beraber, gemi iinde her bir ksmda iaretlenmelidir. Kargoyu ahap gvertede tayacak olan gemiler iin, gverte kargosu dalgalarn etkisine kar koruma saladndan daha kk bir yklenemeyecek su hatt kesimi(freeboard) belirlenmitir. Szleme, sava gemileri, boyu 24 mden kk yeni ina gemiler, 150 GRTdan kk gemiler, ticari amala kullanlmayan elence amal yatlar ve balklk aralar dndaki uluslararas sefere konu btn gemiler iin geerlidir. Szlemenin 21. maddesine gre, 16 ve 17. maddeler uyarnca dzenlenen sertifikalara sahip gemiler, Szlemeye taraf dier lkelerin limanlarnda, o lkelerin yetkilendirdii grevlilerce denetime tabi tutulurlar. MARPOL (73/78) - Denizlerin Gemiler Tarafndan Kirletilmesinin nlenmesi Hakkndaki Uluslararas Szleme MARPOL Szlemesi, atklarn istiflenme yoluyla denize dklmesi dnda gemilerin neden olduu kirlilik hakkndaki btn teknik konular kapsamaktadr ve denizdeki maden yataklarnn aratrlp iletilmesi sonucu doan kirlilik hari olmak zere btn gemi tipleri iin de geerlidir. Szlemenin zararl maddeleri kapsayan olaylar hakkndaki raporlar ve hakemlii ele alan iki Protokol ile eitli kirlilik trlerini engellemek iin dzenlemeler ieren 6 Eki bulunmaktadr: Ek I: Petrol kirliliinin nlenmesi Ek II: Dkme halindeki zehirli sv maddelerin kirliliinin kontrol
17
Yavuz
Ek III: Paketli ekilde denizyoluyla tanan zararl maddelerden doan kirliliin nlenmesi Ek IV: Gemilerden lam boaltma srasnda oluan kirliliin nlenmesi (henz yrrlkte deil) Ek V: Gemilerin p dolaysyla oluan kirliliin nlenmesi Ek VI: Gemilerden doan hava kirliliinin nlenmesi (henz yrrlkte deil) Szleme, sava gemileri, ticari ama dnda devlet iinde kullanlan donanmaya ait aralar ve devlete ait veya devlet tarafndan iletilen dier gemiler dnda, deniz ortamnda alan sabit ve yzer platformlar da dahil olmak zere btn gemiler iin geerlidir. 5. madde, taraf lkelere limanlarndaki gemilerin geerli belgeleri olup olmadn kontrol edebilme yetkisini vermektedir. 6. madde ise bir geminin Szlemeye aykr olarak zararl madde boaltp boaltmadnn denetlenmesine izin vermektedir. Deiik Eklerde yer alan drt dzenleme, taraf lkelere yabanc gemilerin iletme koullarn kontrol etme yetkisi vermektedir. rnein Ek Iin 8A nolu dzenlemesi petrolden doan kirliliin nlenmesine dair ilem kurallar, Ek IInin 15 nolu dzenlemesi zehirli svlardan doan kirliliin nlenmesine dair ilem kurallar, Ek IIIn 8 nolu dzenlemesi zararl maddelerden doan kirliliin nlenmesi ve Ek Vin 8 nolu dzenlemesi atklardan doan kirliliin nlenmesine dair ilem kurallarn ele almaktadr. STCW 78 - Gemi Adamlarnn Eitimi, Belgelendirilmesi ve Vardiya Tutma Esaslar Uluslararas Szlemesi Szleme, gemi adamlar iin eitim, belgelendirme ve vardiya tutma esaslarna dair temel koullar uluslararas seviyede tesis etmektedir. Ayrca, mfredat program ile gvertede, radyo ve makine blmlerinde gzetim iin grevlendirilecek grevlilerin ve gzetimde yer alacak tayfalarn denize kma zamann dahi belirleyen kapsaml nitelik ve belgelendirme koullarn iermektedir. Btn bu gemi adamlar, ayn kriterlere gre onaylanm belgelere sahip olmak zorundadr. Szleme, ayrca gverte
18
Yavuz
ve makine gzetimlerinde izlenmesi gereken temel kurallar ve petrol, kimyasal ve svlatrlm gaz tankerlerinde grevli personelin sahip olmas gereken zel koullar belirlemektedir. Szleme, denizde sefere kan ve sava gemileri, balk aralar, ticari amal olmayan elence yatlar ve ilkel yapm ahap gemileri dnda kalan gemilerde alan gemi adamlar iin geerlidir. 10. madde, LDDGye, Szleme hkmlerine gre sertifikalandrlm olmas gereken btn gemi adamlarnn bu sertifikalara sahip olup olmadn denetleme yetkisini vermektedir. TONNAGE 69 - Gemilerin lm Uluslararas Szlemesi Szleme, uluslararas sefere konu olan gemilerin tonajnn belirlenmesi hakkndaki kurallar tesis eder. Sava gemileri ve boyu 24 mden kk gemiler dndaki uluslararas sefere konu btn gemiler iin geerlidir. 12. madde Tonaj Belgesinin denetlenmesine dair hkmleri ierir. Szlemenin kendisi gvenlik ile ilgili bir szleme deilse de, bir geminin tonaj o geminin hangi szlemelere tabi olacan belirlemek iin nemlidir. A.787 (19) sayl Liman Devleti Denetimi lem Kurallar (Prosedrleri) ile ilgili Kararn son revizyonu, Tonaj Szlemesindeki Liman Devleti Denetimi ile ilgili hkmleri iermektedir. ILO Gerelerindeki Hkmler Bir Liman Devleti, ILO Szlemesi No.147 Ticari Gemi letmecilii (Asgari Standartlar) Szlemesi, 1976ya dayanan bir liman devleti denetimi yapyor ise, bu tr denetlemelerde ILOnun Gemilerdeki alma Koullarnn Denetimi: lem Kurallar (Prosedrler) adl yaynnda yer alan ilem kurallar uygulanmaldr. LDDGler, mesleki karar verme yetkilerine dayanarak, gemide, giderilmemesi halinde geminin alkonmasn gerektirecek kadar ak ekilde zararl koullarn olup olmadn veya geminin belli kusurlar varsa da bunlarn geminin gvenliine ya da
19
Yavuz
gemi personelinin gvenliine ve salna aka zarar verici bir unsur olup olmadn belirlemelidir. Geminin alkonmasn gerektirecek durumlarda, liman devleti bayrak devletini en ksa zamanda en yakndaki denizcilik, konsolosluk ya da diplomatik temsilci araclyla durumdan haberdar eder ve mmknse byle bir temsilcinin de orada bulunmasn salar. Taraf Olmayan lkelerin Gemileri: Liman devleti denetimi, liman devletinin bayrak devleti tarafndan ya da bayrak devleti adna dzenlenmi olan uluslararas belgeleri tanmas prensibine dayanr. Bu tanma, Szlemelere taraf lkelere tannan bir ayrcalktr. Taraf olmayan lkeler bu belgeleri dzenleyemezler. Ancak, bu lkelerin dareleri, szlemelerin ilgili hkmleriyle uyumlu olarak belge dzenleyebilir ya da dzenlenmesi konusunda yetki verebilir. Szlemelerin imzalanmas devaml bir sretir ve liman devletleri, szlemelere taraf olan lkelerden haberdar olmak durumundadr. Bu bilgi, IMO Sekreteryas tarafndan yaynlanan genelgeler araclyla duyurulmaktadr. SOLAS Protokol 78, Madde II(3); MARPOL 73/78, Madde 5(4) ve STWC 78, Madde X(5), artk ilgili Szlemeye taraf olmayan lkelere lehte uygulama yaplmamasn ngrmektedir. Eer bir geminin veya personelinin szlemelerde istenen belgelerden farkl belgeleri mevcutsa, LDDG szkonusu geminin deerlendirilmesinde bu belgelerin biimini ve ieriini gznne alabilir. Byle bir geminin ve ekipmannn durumu, personelin belgeleri ve bayrak devletinin asgari gemi adam standard, szlemelerin ilgili hkmlerinin amalaryla uyumlu olmaldr. Aksi takdirde, gemi, szleme hkmleriyle belirlenen amalarla karlatrlabilir bir deniz gvenlii ve deniz evresinin korunmas seviyesine gelinmesi iin baz kstlamalara maruz kalabilir. Szlemelerde Belirlenen Byklklerin Altndaki Gemiler ou denizcilik szlemesi her kategoriden gemi tipleriyle ilgili devaml deien snrlar getirmektedir. Bu snrlar tonaja, uzunlua veya dier gemi parametrelerine;
20
Yavuz
belli szlemelerde ise aracn yana ve ticari blgesine bal olabilir. Bu tr uygulama snrlar sadece belgeleri deil, ayn zamanda gemileri ve ara-gerelerini de kapsar. Bir baka deyile, baz durumlarda belge istenmezken, baz durumlarda gemi tasarm ve ara-gere koullarndan muaf tutulur. Yine de bu uygulama, bir geminin ancak gvenli olduu ve evre dostu nitelii tad durumlarda seyrsefer yapmasna izin verilmesi gerektii gereini deitirmez. gereklerine uymasdr. LDDG, Bu tr gemiler iin beklenen, bayrak devletinin bayrak devletinin bu tr uygulamalarn
bilemeyebilecei iin, bayrak devleti tarafndan ya da bayrak devleti adna dzenlenmi olan sertifikalardan da yararlanarak saduyusuyla karar vermek durumundadr. Eer ilgili bir standart bir gemi iin geerli deilse, LDDGnin grevi, geminin gvenlik, salk ve evre asndan kabul edilebilir bir standartta olup olmadna karar vermektir. Bu karar verirken LDDG, geminin gerekletirecei seyrseferin uzunluu, ierii, geminin tipi ve boyutu, salanan ekipman ve tanacak kargonun ierii gibi faktrleri gerektii ekilde hesaba katmaldr. Gvenlie, sala veya evreye zararl olaca dnlen kusurlarn olmas durumunda, LDDG geminin alkonmasn da ieren nlemleri almaldr. Eer geminin bir sonraki limana hareket etmesine izin veriliyorsa, geminin gvenlie, sala ve evreye zarar vermeyecei kesinletirilmi olmaldr. Szleme boyutlarnn altndaki gemiler konusunda lkelere yardmc olmak amacyla kimisi IMOnun teknik ibirlikleri kanalyla olmak zere eitli blgesel kodlar gelitirilmitir. Bu kodlara rnek olarak, Asya-Pasifik Kk Gemi Dzenlemeleri, Karayip Kargo Gvenlik Kodu gibi dzenlemeler verilebilir. IMO, blgelere has zel gemi tipleri bulunduunu gznne alarak, zellikle blgesel kurallarn hazrlanmasn tevik etmektedir. Denklik ou szleme, darelerin szleme koullarnn denklerini onaylamasna izin verir. Bunu yapan darelerin detaylar konusunda IMOya bilgi vermesi gerekmektedir. IMO, bu detaylar, denklii kabul edilen szlemeye taraf olan dier lkelere bildirir.
21
Yavuz
Liman
Devleti
Denetimi
lem
Kurallarnda
(Prosedrlerde)
Yaplan
Deiiklikler (Karar A.787(19)) 1981deki on ikinci oturumundan beri IMO Meclisi, liman devleti denetimi ile ilgili eitli kararlar ve genelgeler hazrlamtr. 19. Meclis tarafndan Kasm 1995 tarihinde hazrlanan A.787(19), Liman Devleti Denetimi iin lem Kurallar, karar ve genelgeleri biraraya toplam ve uyumlatrmtr. Kasm 1999da toplanan 21. Meclis, A.882(21) Liman Devleti Denetimi lem Kurallar (A.787 (19))nde Deiiklikler Kararn hazrlayarak 1995 kararn gncelletirmitir. Bu deiiklikler, 1 Temmuz 1998de yrrle giren ISM Koduyla ilgili Liman Devleti Denetimi hakknda yeni bir blm iermektedir. 2.2 IMO TARAFINDAN BELRLENEN ANTLAMALARA TARAF LKELER Liman devleti denetimini ieren szlemeler ve bu szlemelere taraf olan lkelerin says ve dnya deniz ticaret filosundaki paylar zetle aadaki gibidir: Tablo 1: IMO Tarafndan Belirlenen Antlamalara Taraf lkeler Taraf lke Says SOLAS 74 LOADLINES 66 MARPOL 73/78 (Ek I/II) MARPOL 73/78 (Ek III) MARPOL 73/78 (Ek IV) MARPOL 73/78 (Ek V) STCW 78 TONNAGE 69 145 146 117 98 81 102 138 130 Dnya Deniz Ticaret Filosundaki Yzdesi 98,53 98,44 95,89 81,45 46,19 87,84 98,30 98,18
Kaynak: IMO, www.imo.org/Conventions/mainframe.asp?topic_id=247
22
Yavuz
Szkonusu lkeler, Ek 3te verilmitir. Ek 3ten de grlecei zere Trkiye, bu szlemelerden MARPOL 73/78in Ek III ve Ek IVne, SOLAS 78/88e ve LL 88e henz taraf deildir. 2.3 BLGESEL LMAN DEVLET DENETMLER Ulusal Liman Devleti Denetimleri gemilerin gvenlii ve deniz evresinin korunmas hususlarnda nemli aama kaydedilmesini salasa da, sadece blgesel bir yaklam standart alt gemilerin ve ileticilerin saklanabilecekleri limanlar azaltmaya yarayabilecektir. Blgesel bir yaklam salanmamas durumunda, gemi iletenler gemilerini Liman devleti denetiminin uygulanmad ya da daha gevek ekilde uyguland limanlara kaydracaklardr. Bu durum, liman devleti denetimini dzgn bir ekilde yrten lkelerin ekonomik adan zarara uramasna yol aacaktr. Bunun engellenmesi ve daha etkin denetimler yaplabilmesi amacyla dnyann pek ok blgesinde blgesel Liman Devleti Denetimleri kurulmutur ve kurulmaktadr. Byle bir anlama, ilk etapta gemiler hakkndaki bilgilerin, kaytlarn ve denetim sonularnn lkeler arasnda aktarlmasn kapsamaktadr. Bu bilgiler, limanlara gelecek gemilerin iinden sadece yakn zamanda denetlenmemi olanlarn hedeflenmesini salayaca iin nem arzeder. Genelde, son 6 ay iinde denetlenmi gemiler, eer denetlenmesini gerektirecek nemli nedenler yok ise, tekrar denetime tabi tutulmazlar. Blgelerdeki dier limanlarla ibirlii yapmann dier bir nedeni ise, standart alt olduu belirlenmi gemilerin etkin ekilde denetlenmesini salamaktr. Bu durum zellikle, baz ufak tefek kusurlar olduu halde bunlarn bir sonraki limanda giderilmesi kouluyla seferine izin verilen gemiler iin geerlidir. Bu tr gemiler, ancak limanlar arasnda devaml bilgi alverii araclyla denetim altnda tutulabilir. Ancak, bu ibirliinin en nemli faydas, blgede birbirine alternatif olabilecek btn limanlarda denetimlerin ayn ekilde uygulanmas, gemilerin alkonulmasnda ve LDDGlerin eitiminde ayn standartlarn geerli olmasdr. Birok szlemede ortak zellik, liman denetimi ilem kurallarnn uygunlatrlmas iin ortak hareket etme abasdr.
23
Yavuz
u anda dnyada yrrlkte olan 8 adet blgesel Liman Devleti Denetimi Antlamas vardr. Bunlar: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) Paris MOU (Paris Liman Devleti Denetimi) The Acuerdo de Vina del Mar (Latin Amerika Liman Devleti Denetimi) Tokyo MOU ( Tokyo Liman Devleti Denetimi) Caribbean MOU ( Karayipler Liman Devleti Denetimi) Mediterranean MOU (Akdeniz Liman Devleti Denetimi) The Indian Ocean MOU (Hint Okyanusu Liman Devleti Denetimi) West and Central African MOU (Orta ve Bat Afrika Liman Devleti Denetimi) Black Sea MOU (Karadeniz Liman Devleti Denetimi)
1 adet Liman Devleti Denetimi Antlamas da yrrle girmek zeredir: 1) Persian-Gulf MOU ( Basra Krfezi Liman Devleti Denetimi)
IMO, Kasm 1991de A.682 (17) sayl Gemilerin ve Atklarnn Denetiminde Blgesel birlii Kararn onaylayarak standart alt gemilerin ortadan kaldrlmasn amalam ve tm dnyada, 1982 ylnda Avrupa Blgesinde kurulan Paris Liman Devleti Denetimi rnek alnarak blgesel liman devleti denetimleri kurulmasn nermitir. Karar, Paris MOUya ve liman devleti denetimine taraf olan dier lkeleri, blgesel antlamalarn sonulanmasnda ve bilgi sistemleri ile Liman Devleti Denetimi bilgilerinin deiiminin uyumlatrlmas iin blgeler aras ibirliinin gelitirilmesinde yardmc olmaya armaktadr. Karar takip eden yllarda, yukarda bahsedilmi olan blgesel liman devleti denetimleri kurulmaya balamtr. 11 Aada, mevcut blgesel Liman Devleti Denetimlerinin karlatrmalar yaplarak dnyada liman devleti denetimi uygulamalar ksaca gzden geirilecektir.
11
Dr. Hoppe; Port State Control - an update on IMOs work ( 2000); pp 7-8
24
Yavuz
1) Paris Liman Devleti Denetimi:12 yeler: Almanya, Belika, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, ngiltere, rlanda, spanya, sve, talya, zlanda, Norve, Portekiz, Yunanistan, Polonya, Hrvatistan, Kanada, Rus Federasyonu. Gzlemciler: Japonya, ABD, Slovenya, IMO, ILO, Tokyo MOU, Karayipler MOU Hedeflenen Denetim Oran: Her bir lke, limanlarna gelen yabanc bayrakl gemilerin yllk yzde 25ini denetleyecek. lgili szlemeler: LL 1966 ve 1988 Ek Protokol; SOLAS 74 ve 1978, 1988 Ek Protokolleri; MARPOL 73/78; STCW 1978, COLREG 1972, TONNAGE 69, ILO Szlemesi No:147. zellikle Denetime Tabi Tutulacak Gemiler: Liman idaresince ve pilotlar tarafndan kusurlu olduu bildirilen gemiler, Gerekli bilgiyi rapor etmeyen tehlikeli ve evreyi kirletici madde tayan Bir baka liman idaresi tarafndan raporlanm veya bildirilmi gemiler, Kaptan veya personel tarafndan rapor edilmi gemiler, Limana gelirken arpma, karaya oturma gibi olaylara maruz kalan;
gemiler,
tehlikeli maddelerin boaltmyla ilgili hkmleri ihlal ettii ileri srlen; IMO tarafndan belirlenen rota kstaslarn veya deniz gvenlii ilem kurallarn ihlal edecek ekilde kullanlan; kiilere, mlkiyete ve evreye zarar verebilecek olan gemiler, Son 6 aydr klaslanmas askya alnm gemiler.
Deiiklikler: Kabulnden 60 gn sonra yrrle girmektedir. Komite: Her idareden bir temsilci ve AB Komisyonu
12
www.parismou.org
25
Yavuz
mzalanma Tarihi: 1 Temmuz 1982 Resmi Diller: ngilizce ve Franszca 2) Latin Amerika Liman Devleti Denetimi13: yeler: Arjantin, Bolivya, Brezilya, Ekvator, Honduras, Kolombiya, Kba, Meksika, Panama, Peru, ili, Uruguay, Venezuela. Gzlemciler: IMO, ROCRAM Hedeflenen Denetim Oran: 3 yllk srede her bir lke, limanlarna gelen yabanc bayrakl gemilerin yzde 15ini denetleyecek. lgili Szlemeler: LL 1966; SOLAS 1974, 1978 Ek Protokol; MARPOL 73/78; STCW 1978; COLREG 1972, TONNAGE 69 zellikle Denetime Tabi Tutulacak Gemiler: Yolcu gemileri, ro-ro gemileri, dkme yk tayclar, zel bir zarar tekil edebilecek gemiler, Yakn zamanda eitli kusurlar saptanm gemiler.
Deiiklikler: Kabulnden 60 gn sonra yrrle girmektedir. Komite: Her idareden bir temsilci mzalanma Tarihi: 5 Kasm 1992 Resmi Diller: spanyolca ve Portekizce 3) Tokyo Liman Devleti Denetimi:14 yeler: Avustralya, in, Endonezya, Fiji, Filipinler, Japonya, Kanada, Kore Cumhuriyeti, Malezya, Papua Yeni Gine, Rus Federasyonu, Singapur, Solomon Adalar, Tayland, Vanuatu, Vietnam, Yeni Zelanda, Hong Kong (in).
13 14
www.sudnet.com.ar/ciala www.tokyo-mou.org
26
Yavuz
mzalad Halde Henz Kabul Etmeyen dareler: Brunei, ili Gzlemciler: ABD, IMO, ILO, ESCAP, Paris MOU, Hint Okyanusu MOU Hedeflenen Denetim Oran: 2000 ylna kadar blgeye gelen yabanc bayrakl gemilerin yzde 50sinin denetlenmesi (bu hedefe 1996 ylnda ulald). Kasm 2000den sonra bu orann yzde 75e karlmas kabul edilmitir. Ancak bu orann hangi sre baznda gerekletirilmesi gerektii henz karara balanmamtr. lgili Szlemeler: LL 1966 ve 1988 Ek Protokol; SOLAS 1974, 1978 ve 1988 Ek Protokolleri; MARPOL 73/78; STCW 1978; COLREG 1972; ILO Szleme No:147 zellikle Denetime Tabi Tutulacak Gemiler: Yolcu gemileri, ro-ro gemileri, dkme yk tayclar, zel bir zarar tekil edebilecek gemiler, Bir limana ilk kez ya da 12 ay veya daha fazla zaman sonra gelen gemiler, 3 yllk ortalama tablolarnda ortalamann stnde alkonan gemiler listesinde yer alan gemiler, Bir lkenin limann, kusurlarnn giderilmesi kouluyla terk etmesine izin verilen gemiler, Liman idareleri ve pilotlar tarafndan kusurlu olduu rapor edilen gemiler, Gerekli bilgiyi rapor etmeyen tehlikeli ve evreyi kirletici madde tayan gemiler, Son 6 aydr klaslanmas askya aln gemiler, Tokyo MOU Komitesince ncelikli olduuna karar verilen gemiler.
Deiiklikler: Kabulnden 60 gn sonra yrrle girmektedir. Komite: Her idareden bir temsilci mzalanma Tarihi: 1 Aralk 1993 Resmi Diller: ngilizce
27
Yavuz
4) Karayipler Liman Devleti Denetimi:15 yeler: Antiga ve Barbuda, Aruba, Bahama, Barbados, Bermuda, Cayman Adalar, Dominik, Dominik Cumhuriyeti, Grenada, Guyana Haiti, Jamaika, Kba, Monserra, Hollanda Antilleri, Trinidad ve Tobago. Ortak alan lkeler: Angila, ngiliz Virjinya Adalar, Santa Kitts ve Nevis, Santa Lucia, Santa Vinsant ve Grenadinler, Surinam, Turk ve Kayko Adalar. Gzlemciler: IMO, ILO, CARICOM, IACS, Kanada, ABD, Hollanda, Paris MOU, Latin Amerika MOU, Tokyo MOU Hedeflenen Denetleme Oran: 3 yllk srede her bir lke limanlarna gelen yabanc bayrakl gemilerin yzde 15ini denetleyecek. lgili Szlemeler: LL 1966; SOLAS 1974, 1978 Ek Protokol; MARPOL 73/78; STCW 1978; COLREG 1972; ILO Szleme No: 147 zellikle Denetime Tabi Tutulacak Gemiler: Bir limana ilk kez ya da 12 ay veya daha fazla zaman sonra gelen gemiler, Bir lkenin limann, kusurlarnn giderilmesi kouluyla terk etmesine izin verilen gemiler, Liman idareleri ve pilotlar tarafndan kusurlu olduu rapor edilen gemiler, Gerekli bilgiyi rapor etmeyen tehlikeli ve evreyi kirletici madde tayan gemiler, Belgeleri dzenli olmayan gemiler, Son 6 aydr klaslanmas askya alnm gemiler.
Deiiklikler: Kabulnden 60 gn sonra yrrle girmektedir. Komite: Her idareden bir temsilci mzalanma Tarihi: 9 ubat 1996
15
Other Regional Port State Controls, www.medmou.org
28
Yavuz
Resmi Diller: ngilizce 5) Akdeniz Liman Devleti Denetimi:16 yeler: Cezayir, Fas, srail, Kbrs, Lbnan, Malta, Msr, Tunus, Trkiye, rdn. Gzlemciler: IMO, ILO, AB Hedeflenen Denetleme Oran: 3 yllk srede her bir lke limanlarna gelen yabanc bayrakl gemilerin yzde 15ini denetleyecek. lgili Szlemeler: LL 1966; SOLAS 1974, 1978 Ek Protokol; MARPOL 73/78; STCW 1978; COLREG 1972; ILO Szleme No: 147 zellikle Denetime Tabi Tutulacak Gemiler: Bir limana ilk kez ya da 12 ay veya daha fazla zaman sonra gelen gemiler, Bir lkenin limann, kusurlarnn giderilmesi kouluyla terk etmesine izin verilen gemiler, Liman idareleri ve pilotlar tarafndan kusurlu olduu rapor edilen gemiler, Gerekli bilgiyi rapor etmeyen tehlikeli ve evreyi kirletici madde tayan gemiler, Belgeleri dzenli olmayan gemiler, Son 6 aydr klaslanmas askya alnm gemiler.
Deiiklikler: Kabulnden 60 gn sonra yrrle girmektedir. Komite: Her idareden bir temsilci mzalanma Tarihi: 11 Temmuz 1997 Resmi Diller: ngilizce, Franszca ve Arapa
16
www.medmou.org
29
Yavuz
6) Hint Okyanusu Liman Devleti Denetimi:17 yeler: Avustralya, Banglade, Cibuti, Eritre, Hindistan, ran, Kenya, Maldivler, Maritus, Mozambik, Myanmar, eyseller, Gney Afrika, Sri Lanka, Sudan, Tanzanya, Yemen. Gzlemciler: IMO, ILO, PMAESA, Etyopya Hedeflenen Denetleme Oran: 3 yllk srede her bir lke, limanlarna gelen yabanc bayrakl gemilerin yzde 10unu denetleyecek. lgili Szlemeler: LL 1966; SOLAS 1974, 1978 Ek Protokol; MARPOL 73/78; STCW 1978; COLREG 1972; ILO Szleme No: 147 zellikle Denetime Tabi Tutulacak Gemiler: Bir limana ilk kez ya da 12 ay veya daha fazla zaman sonra gelen gemiler, Bir lkenin limann, kusurlarnn giderilmesi kouluyla terk etmesine izin verilen gemiler, Liman idareleri ve pilotlar tarafndan kusurlu olduu rapor edilen gemiler, Gerekli bilgiyi rapor etmeyen tehlikeli ve evreyi kirletici madde tayan gemiler, Belgeleri dzenli olmayan gemiler, Son 6 aydr klaslanmas askya alnm gemiler.
Deiiklikler: Kabulnden 60 gn sonra yrrle girmektedir. Komite: Her idareden bir temsilci mzalanma Tarihi: 5 Haziran 1998 Resmi Diller: ngilizce
17
30
Yavuz
7) Orta ve Bat Afrika Liman Devleti Denetimi:18 yeler: Benin, Cape Verde, Cote dIvorie, Gabon, Gambiya, Gana, Gine, Guyana, Gney Afrika, Kongo, Liberya, Moritanya, Nambiya, Nijerya, Sierra Leon, Senegal, Togo. Gzlemciler: IMO, ILO, MOWCA, Burkina Faso, Mali Hedeflenen Denetleme Oran: 3 yllk srede her bir lke, limanlarna gelen yabanc bayrakl gemilerin yzde 15ini denetleyecek. lgili Szlemeler: LL 1966; SOLAS 1974, 1978 Ek Protokol; MARPOL 73/78; STCW 1978; COLREG 1972; TONNAGE 69, ILO Szleme No: 147 zellikle Denetime Tabi Tutulacak Gemiler: Bir limana ilk kez ya da 12 ay veya daha fazla zaman sonra gelen gemiler, Bir lkenin limann, kusurlarnn giderilmesi kouluyla terk etmesine izin verilen gemiler, Liman idareleri ve pilotlar tarafndan kusurlu olduu rapor edilen gemiler, Gerekli bilgiyi rapor etmeyen tehlikeli ve evreyi kirletici madde tayan gemiler, Belgeleri dzenli olmayan gemiler, Son 6 ayda klaslanmas askya alnm gemiler.
Deiiklikler: Kabulnden 60 gn sonra yrrle girmektedir. Komite: Her idareden bir temsilci mzalanma Tarihi: 22 Ekim 1999 Resmi Diller: ngilizce, Franszca
18
31
Yavuz
8) Karadeniz Liman Devleti Denetimi19: yeler: Bulgaristan, Grcistan, Rus Federasyonu, Trkiye, Ukrayna, Romanya. Gzlemciler: IMO, ILO Hedeflenen Denetleme Oran: 3 yllk srede her bir lke, limanlarna gelen yabanc bayrakl gemilerin yzde 15ini denetleyecek. lgili Szlemeler: LL 1966; SOLAS 1974, 1978; MARPOL 73/78; STCW 1978; COLREG 1972; TONNAGE 69, ILO Szleme No: 147 zellikle Denetime Tabi Tutulacak Gemiler: Bir limana ilk kez ya da 12 ay veya daha fazla zaman sonra gelen gemiler, Bir lkenin limann, kusurlarnn giderilmesi kouluyla terk etmesine izin verilen gemiler, Liman idareleri ve pilotlar tarafndan kusurlu olduu rapor edilen gemiler, Btn bilgiyi rapor etmeyen tehlikeli ve evreyi kirletici madde tayan gemiler, Belgeleri dzenli olmayan gemiler, Son 6 aydr klaslanmas askya alnm gemiler, Bir baka liman idaresi tarafndan rapor edilmi veya bildirilmi gemiler.
Deiiklikler: Kabulnden 60 gn sonra yrrle girmektedir. Komite: Her idareden bir temsilci mzalanma Tarihi: 7 Nisan 2000 Resmi Diller: ngilizce Yukarda zetlenen blgesel liman devleti denetimlerine bakldnda, Paris Liman Devleti Denetiminin en eski blgesel liman devleti denetimi olduu grlmektedir. Paris Liman Devleti Denetimi, bu zelliiyle dier blgesel liman devleti denetimleri iin nc olmu, dier liman devleti denetimi anlamalar da Paris
Other Regional Port State Controls, www.medmou.org ve 12 Aralk 2000 tarih ve 24258 sayl Resmi Gazete
19
32
Yavuz
Liman Devleti Denetimi Anlamas baz alnarak ve hemen hemen ayn esaslarla hazrlanmtr. Paris Liman Devleti Denetiminin, uluslararas szlemelerin en gncel halini kapsamna ald ve denetleme oranlar asndan da Tokyo Liman Devleti uygulamas hari dier kontrollere gre daha sk bir denetimi art kotuu grlmektedir. ki etkin liman devleti denetimi olan Paris ve Tokyo Liman Devleti Denetimleri karlatrldnda ilk gze arpan, denetleme oranlarnn farklldr. Tokyo Liman Devleti Denetimi, blgesel bazda yzde 50lik bir denetleme oran ngrmektedir. Bu orann Paris Liman Devleti Denetimindeki orana gre ok daha yksek olduu, dolaysyla daha sk bir denetim salad dnlebilir. Ancak dikkat edilmesi gereken nokta, Tokyo Liman Devleti Denetiminin orannn blgesel bazda belirlendiidir. Tokyo Liman Devletine ye olan 18 lkeden liman kapasitesi ve deniz ticaret hacmi byk olanlarnda denetleme yksek oranlarda yapld takdirde, dier lkeler liman devleti denetimini yeterince yerine getiremeseler bile, blgesel kontrol hedefi tutturulmu olacaktr. Bu tr bir sistemde gemilerin daha gevek denetim yapan lkelere kaymas gibi bir sakncann domas muhtemeldir. Paris Liman Devleti Denetiminde ise her bir lkenin kendi limanlarna gelen gemilerin yllk olarak yzde 25ini kontrol etmesi art koularak her lkenin bu kontrol salamas amalanmtr. 2000 Yl istatistiklerine bakldnda, Paris Liman Devleti Denetimine ye olan 19 lkeden 5inin yzde 25 denetleme orannn altnda kald (Danimarka, Fransa, rlanda, Norve, Yunanistan), dierlerinin ise bu oran tutturduu, hatta fazlasyla getii grlmektedir (ekil 1). Tokyo Liman Devleti Denetiminde ise 2000 yl itibariyle blgesel olarak yzde 23 civarnda bir denetleme oran gerekletirilmitir. Toplam 17 yeden blgesel hedef olan yzde 50 orannn zerine kabilen 3 lke dnda (Avustralya, Rusya ve Yeni Zelanda), bu yzdeye ulalmasn salayan 2 lke daha vardr (Japonya, Fiji ve Kanada) (ekil 2). Dier lkelerde ise denetleme oranlar son derece dk olabilmektedir. Yukarda yaplan iki en gl liman devleti denetimi arasndaki karlatrmadan sonra, blgesel liman devletlerinin kurulu amac gznne alndnda, bu amaca en iyi hizmet veren blgesel liman devleti denetiminin Paris Liman Devleti olduu sonucuna varmak yanl olmaz. almann bundan sonraki aamalarnda incelenecek olan ve lke
33
Yavuz
olarak mktesebatmz uyumlatrmaya altmz Avrupa Birlii, bu en iyi ve en titiz liman devleti denetimine yedir. Trkiye, yukarda da belirtildii zere, hem Akdeniz Liman Devleti Denetimine, hem de Karadeniz Liman Devleti Denetimine taraftr. Ayn zamanda Karadeniz Liman Devleti Denetiminin sekreteryasn yrtmektedir. Ancak Trkiye, Akdeniz Liman Devleti Denetiminin gerei olan SOLAS 78 Ek Protokolne ve ILO No:147ye henz taraf olmamtr. Blgesel liman devleti denetimlerine bakldnda, zellikle yeni kurulan blgesel liman devleti denetimlerinde taraflarn gelimekte olan lkeler olduu dikkate alndnda, blgenin iinden ve dndan destee ihtiya olduu aka ortaya kmaktadr. Blge ii destek, btn ye devletlerin antlamalarn uygulanmasna aktif olarak katlmasyla; blge d destek ise, iyi ileyen liman devleti denetimlerinin tecrbeleriyle yol gstermesi ve denetleyicilerin eitiminin salanmas amacyla finansal yardmda bulunmas eklinde olacaktr.20
20
Port State Control, www.imo.org/Safety/mainframe.asp?topic_id=159
34
Yavuz
ekil 1: Paris MOU 1999-2000 Denetleme Oranlar
1999 Yl %25 hedef oran 60%
2000 Yl
50%
40%
30%
20%
10%
Paris MOU Annual Report 2000
Belika Danimarka
35
Yunanistan
Hrvatistan Hollanda
0% Almanya Finlandiya Fransa
Izlanda Kanada
ngiltere
spanya sve
Irlanda
talya
Portekiz Rusya
Polonya
Norve
Yavuz
ekil 2: Tokyo MOU 2000 Denetleme Oranlar

2000 statistikleri dareler Tarafndan Gerekletirilen Liman Devleti Denetimleri Gelen Ayr Gemi Says 4.615 1.194 8.150 170 5.627 5.471 11.143 9.478 5.217 1.170 467 2.601 862 10.882 3.488 43 1.142 71.720
DARE Avustralya Kanada in Fiji Hong-Kong, in Endonezya Japonya Kore Cumhuriyeti Malezya Yeni Zelanda Papua Yeni Gine Filipinler Rus Federasyonu Singapur Tayland Vunatu Vietnam Toplam
Denetim Says 2.926 424 1.576 56 885 685 4.248 2.191 235 658 0 175 495 1.023 227 5 225 16.034
Denetleme Oran (%) 63,40 35,51 19,34 32,94 15,73 12,52 38,12 23,12 4,50 56,24 0,00 6,73 57,42 9,40 6,51 11,63 19,70 22,36
Tokyo MOU Annual Report 2000
36
Yavuz
2.4 ABDDE UYGULANAN KURALLAR ABD, ou lkeden farkl olarak bir blgesel anlamaya ye sfatyla taraf olmam, ancak gerek kendi kanunlarna gerekse uluslararas szlemelere gre gerekletirdii uygulamalarla en sk liman devleti denetimini yapan lkelerden biri olma zelliini kazanm, birok blgesel liman devleti denetimi anlamalarnda da gzlemci sfatn almtr. ABDnin sularnda sefer yapan yk gemilerinin yzde 75inin, yolcu gemilerinin ise yzde 90nn yabanc bayrakl gemiler olmas, ABDnin 1970lerden beri liman devleti denetimi ile ilgili uygulamalara balamasna yol amtr. Zamanla, SOLAS ve MARPOL gibi uluslararas szlemelerin de yrrle girmesiyle bu kontroller daha da titiz uygulanmaya balanm; 1994 ylnda snrl denetim kaynaklarnn optimum kullanm iin, uluslararas szlemelere en fazla uyumsuzluk gsteren bayrak devletleri, klas kurulular, gemi sahipleri ve gemilerin belirlenmesini salayacak risk ynetimi metodolojileri uygulanmaya balanmtr.21 ABDde Devletler Sahil liman devleti denetimi, Secretary Coast of the Department of
Transportationa, yani Ulatrma Departman Sekreterliine bal olan Birleik Gvenlii (United States Guard-USCG) tarafndan yrtlmektedir. Sekreterlik, 49 CFR 1.46ya gre USCGnin grevleriyle ilgili sorumluluklar yerine getirmek ve gerekli yetkiyi kullanmak zere USCG Kumandann grevlendirebilir.22 Bu erevede, USCG Kumandanna, USCGa ait olan askeri ve dzenleyici grevleri yerine getirmek iin her trl sorumluluk ve yetki verilmitir. Kumandan, deniz gvenlii konusundaki grevleri yerine getirebilmek iin 33 CFR 1.01 ve 46 CFR 1.01 ile yetkilerini eitli grevlilere datmaktadr.23 Bu kapsamda Liman Devleti Denetimi Program, Sahil Gvenlik
organizasyonunda yer alan Deniz
Gvenlii ve evresel Koruma Genel
Mdrlnn Yardmc Kumandan tarafndan yrtlmektedir (ekil 3). Yardmc

21
Origins of the Port State Control Program, www.uscg.mil/hq/gm/pscweb/origins_of_the_port_state_contro.htm 22 USCG Marine Safety Manual, Chapter 2, Enabling Authorities for the COTP, OCMI, and OSC
37
Yavuz
Kumandann altnda 2 Alan Kumandan ve 9 Blge Kumandan yer almaktadr. lke baznda toplam 45 tane Liman Yzbas (Captain of the Port - COTP), Alan ve Blge Kumandanlarna baldr.24 COTP, USCG Kumandan tarafndan atanmaktadr25. COTP, kendi corafi blgesinde ilgili ABD kanunlarnn uygulanmasndan, gerekli tedbirlerin alnmasndan ve bu erevede blgesindeki seyir sularnn korunmas ile aralarn gvenliinin salanmasndan sorumludur. Limanlarn iletilmesi ve idari ileri gibi konular da COTPnin sorumluluk alanndadr.26 Liman devleti denetimine konu olan ara denetlemeleri COTP tarafndan ynetilir. Kumandan, deniz aralarnn denetleme yetkisini ve sorumluluunu ise byk lde, her bir liman iin o limandan sorumlu Denizcilik Denetleme Bakanna (Officer-in-Charge, Marine InspectorOCMI), yani Denizcilik Denetleme Bakanna vermitir.27 OCMI, bir anlamda Yerel Denetleyici Kurul Bakandr.28 Bu kurula bal olarak denetiler grev yapmaktadrlar. Gemilerin ekipman, gemi adam, iletim ile ilgili kanun, kural ve dzenlemelere uygunluunu, OCMI denetlemektedir.29 Uygulamada, OCMI ve COTP genelde ayn kiidir.
23 24
USCG Marine Safety Manual, Chapter 2, Lines of Authority Origins of Port State Control Program, www.uscg.mil/hq/gm/pscweb/origins_of_the_port_state_contro.htm 25 Marine Safety Manual, Chapter 2, Enabling Authorities for the COTP, OCMI, and OSC 26 Code of Federal Regulations (CFR), Title 3, Volume 1, Chapter 1, Part 1, Subpart 1.01, Sec.1.01-30 27 (CFR), Title 3, Volume 1, Chapter 1, Part 1, Subpart 1.01, Sec.1.01-20 28 Marine Safety Manual, Chapter 2, Enabling Authorities for the COTP, OCMI, and OSC 29 (CFR), Title 3, Volume 1, Chapter 1, Part 1, Subpart 1.01, Sec.1.01-20
38
Yavuz
ema 1: USCG Tekilat emas
Kumandan ve Yardmc Kumandan
Coast Guard Ba ef Yardmcs Hkmet ve Halkla likiler Mdrl Uluslararas likiler Personeli ef dari Hukuk Yargc Medeni Haklar Mdrl Coast Guard Kaptan
Atlantik Blgesi
Personel efi
Pasifik Blgesi
Bakm ve Lojistik Kumandan 1. Blge 5. Blge 7. Blge 8. Blge 9. Blge
Gelirler Mdrl Finans ve Satn Alm Mdrl
Satn Alma Mdrl Bakm ve Lojistik Kumandan 11. Blge 13. Blge 14. Blge 17. Blge
Sistem Mdrl ef Danman nsan Kaynaklar Mdrl Deniz Gvenlii ve evre Koruma Mdrl
letme Mdrl
Bilgi ve Teknoloji Mdrl
Merkez Birimleri (Deiik Mdrlkler, ilgili merkez birimleri zerinde teknik kontrole sahiptir)
39
Yavuz
2.4.1 dari Yaplanma: Gemileri denetleyen denetim ekipleri genellikle bir gemi denetisinden (marine inspector-MI) ve bir ya da daha fazla denetim grevlisinden (boarding officerBO) olumaktadr.30 MI, teknik adan tam bilgiye sahip ve geminin teknesi ile makinalarn denetlemekle grevli kiidir. BO ise, teknik bilgisi daha az olan ve geminin belgelerini, cankurtarma ve yangn sndrme gerelerini, STCW ve ILO gibi szlemelere uygunluunu denetleyen grevlidir.31 1. ncelikli denetimlere katlan ekiplerde, incelenen gemi tipiyle ilgili gerekli bilgiye sahip bir MI bulunmas gerekmektedir. Tanker ve yolcu gemilerinin denetimlerine, 2 yllk Uyum Belgesi denetimlerine ve 3-aylk yolcu gemileri tekrar-denetlemelerine katlacak denetim ekiplerinin iinde ise, mutlaka bir kdemli MI olmas gerekmektedir. Bunlarn dnda kalan denetlemelerde (yllk yk gemisi denetlemeleri gibi) kaynaklar izin verirse, bir MI bulundurulmaldr. Ancak bu tr ekiplerde, en az iki tane Sahil Gvenlik eleman bulunmal ve bu elemanlardan en az bir tanesi Yabanc Yk Gemisi konusunda uzman olmaldr.32 Deniz Gvenlii Program dndaki Alan veya Grup Kumandanlaryla ibirlii iinde yrtlen ve denizde yaplan denetlemelerde, denetim ekibi Deniz Gvenlii Ofisi tarafndan salanmaktadr. Ancak operasyon kumandanlar, operasyonun gerektirdii koullara uyulabilmesi ve deneti ekibin gvenlii iin denetim ekiplerini ynlendirmek hakkna sahiptir. 33 1998-2000 yllar aras istatistikler incelendiinde, ABDnin yllk ortalama 11.918 gemi denetledii grlmektedir (Tablo 2). Tablo 2 : 1998-2000 Yllarnda ABDde Yllk Ortalama Denetlenen Gemi Says 1998 Denetlenen Gemi Says 11.767 1999 11.540 2000 12.448 Ortalama 11.918
Kaynak: USCG Annual Reports 1998, 1999 and 2000
30 31
Marine Safety Manual, Section D: Port State Control, Chapter 1, Boarding Teams USCGdan yetkililerle e-mail aracl ile alnan bilgi 32 and 32 Marine Safety Manual, Section D: Port State Control, Chapter 1, Boarding Teams
40
Yavuz
Her geminin denetlenmesinde, geminin tipine ve durumuna gre 1-6 kii grevlendirilmektedir. Ortalama olarak her gemiyi iki kii denetlemektedir.34 Denetleme grevini yrten BO ve MIlar USCG iinde baka grevleri de yerine getirdii iin, liman devleti denetiminde toplam ka kiinin altna dair kesin bir bilgiye ulalamamtr. 2.4.2 Liman Devleti Denetiminin Dayand Mevzuat35 ABD sularnda seyir yapan yabanc bayrakl gemiler, Birlemi Devletler Kodu (USC) Balk 46, Blm 33e gre ABD tarafndan denetime tabi tutulabilir. Kirliliin nlenmesi ve seyrsefer gvenlii ile ilgili olan Federal Dzenlemeler Kodu (CFR) 33, 154-156 ve 164 de yabanc bayrakl gemilere uygulanacak kurallardr. ABDde, Liman Devleti Denetimi iin zel olarak karlm veya dzenlenmi bir anlama ya da kanun olmad iin liman devleti denetiminde uygulanan kanunlarn kesin bir listesi bulunmamaktadr. Ancak, ABDnin yabanc bayrakl gemiler zerinde otoritesini kullanmakta dayand kanunlar aadaki gibi sralanabilir: Ulusal Yasalar: 1) 2) 3) 46 USC 5101-5116: Yabanc gemiler iin ykleme hatt gerekleri 46 USC 2101(12) 3306 (a)(5) ve 49 USC 1801-1812: Yabanc bayrakl 46 USC 2101 (12) (21) ve (35), 3504 ve 3505: ABD limanlarndan
gemilerle tehlikeli maddelerin tanmas iin gvenlik gerekleri herhangi bir yere veya lkeye yolcu tayan yabanc bayrakl gemilerin gvenlik gerekleri 4) 46 USC 2101 (12) (21), (22) ve(35) ve Blm 35: Herhangi bir ABD limannda yolcu alan yabanc bayrakl gemilerin denetim ve belge gerekleri (Bu yasalar, SOLAS 74/78 Belgeleri ve Kanada Denetim Belgeleri olan gemiler iin de geerlidir) 5) 46 USC 2101 (12) ve (39), 3301 (10) ve Blm 37: Baz artlarla, tonaj, byklk, hareket cinsi ne olursa olsun, yk ya da yolcu tasn veya tamasn
34 35
USCG yetkililerinden e-mail ile alnan bilgiler Greenaway, Carrie; Port State Control Manual, 2000; pp29-30, Thomas Miller & Co. Limited
41
Yavuz
ABD sularna aada belirtilen zellikte sv ve dkme kargo tayan btn gemilere uygulanr: 6) Alev alc ya da yanc Taranm atk dnda herhangi bir tipte ve formasyonda petrol (ham Federal Kirlilik Denetimi Kanunu 311 (b) Blmnde tanmlanan zararl Zararl Maddelerin Nakliyesi Kanunu 104. Blmde tanmlanan zararl 46 USC 2101 (21) and 3304: Yolcu gemisi olmayan ve kargo tayan
petrol, fuel oil, atk ya) maddeler (33 USC 1321) maddeler (49 USC 1803) ABD bayrakl gemilere snrl sayda insan tama izni ve bu ayrcaln sadece karlkl anlama yaplan lkelerin gemilerine tannmas 7) 8) 46 USC 2101 (33) ve 3301(7): 46 USC Blm 33te belirlenen gvenlik 46 USC 2101 (35) ve 3301(8): ABD limanndan hareket eden ve altdan gereklerinin 300 GRT ve daha byk motor gemileri iin de geerli olmas fazla yolcu tayan yabanc bayrakl kk yolcu gemileri iin gvenlik gerekleri 9) 50 USC 191: Gemilerin, limanlarn ve rhtmlarn emniyeti iin gerekenler ve ABD sularnda hareket eden yabanc bayrakl gemilerin yerel OCMI ve COTP tarafndan denetlenmesi konusunda hkm 10) 33 USC 1221-1232: Gelen gemilerin geli ncesi bildirimleri ve seyrsefer gvenlii hakknda dzenlemeler. Ulusal Dzenlemeler: ABD bayrakl ve yabanc bayrakl gemilere uygulanan dzenlemelerin ou CFR 33, 46 ve 49da yer almaktadr. Uluslararas Szlemeler: 1) 2) 3) 4) LOADLINES 66 ve 1988 Protokol SOLAS 74, 1978 ve 1988 Protokolleri MARPOL 73/78 STCW 1978/95
42
Yavuz
5) 6) 7) 8) 2.4.3
COLREG72 ILO 147 ICR 1975 IOPC 1983 Liman Devleti Denetimi Uygulamalar
USCG tarafndan yabanc bayrakl gemilerin denetimi: Bir baka bayrak devleti denetiminin verdii bir geminin standart alt olduu bilgisine dayanarak, Bir geminin personeli, bir meslek kuruluu, dernek, ticaret birlii ya da gemi ile ilgili herhangi bir kiinin verdii, o geminin standart alt olduuna dair bilgiye dayanarak yaplmaktadr. ABD, liman devleti denetlemelerinin bayrak devleti denetimi ile ayn seviyede olmas gibi bir gaye gtmemektedir. Liman devleti denetiminin amac, bir geminin ana sistemlerinin ilgili uluslararas szlemeler ile ABDnin istedii yeterliliklere sahip olduu ve gemi personelinin geminin gvenli bir ekilde seyrini salayaca konusunda deneti ekibin ikna olmasn salayacak bir kapsamda denetimi yrtmektir. Bu yzden incelemeler; gemide istenen belgelerin hangilerinin olduunun belirlenmesi, bunlarn geerlilikleri ve geminin istenen belgelerin dzenlenmesi iin gereken artlar salayp salamadnn kontrol edilmesi esasna gre tasarlanmtr. Liman devleti denetimi, geminin iinin gezilerek incelenmesi, geminin ilgili paralarnn, belge ve belgelerinin grsel olarak deerlendirilmesi ile sistemin ve personelin snrl ekilde test edilmesini ierir. Bu denetimler srasnda pheli ekipman, sistem ya da personelin yetersizlii durumu ortaya karsa, denetim ekibi iletim testleri ya da gerekli olan dier incelemeleri yapmak zere denetimi geniletebilir. 36 ABD, liman devleti denetimi iin ayrlan kayna optimum kullanabilmek iin limanlarna gelen ok sayda gemiden hangilerini denetleyerek en etkin gvenlii salayabilecei konusunda almalar yapm ve bir ncelik Matrisi gelitirmitir. Bu matris, bir puanlama sistemine gre gemilerin riskini belirleyerek hangi gemilerin
36
Marine Safety Manual, Section D: Port State Control, Chapter 1, Port State Control Examinations
43
Yavuz
denetimde ncelikli olacan gstermekte, USCG LDDGlerinin hangi limanda hangi gemiye ne zaman kacan belirlemede kullanlmaktadr. i) ncelik Matrisi matrisinde, gemiler eitli kategorilerde deerlendirilerek
ncelik
puanlanmaktadr. Dier performans kriterleriyle birlikte bu puanlamaya baklarak, gemiler 1. ncelikten 4. ncelikliye kadar snflandrlmaktadr. Matristeki puanlama sistemi be kategoriye gre yaplmaktadr. Bunlar: 1. 2. 3. 4. 5. Bayrak Devleti Klas Kurulular Gemi Donatan/leteni Gemi Tipi Geminin Gemiidir.
Bu 5 kategoriden ilk , puanlama sisteminde zellikle nemlidir.37 Kategorilerin puanlanma sistemi aadaki gibidir: 1) Bayrak Devleti:
Bayrak listesi, ABD limanlarna gelen btn gemilerin ortalama tutulma oranlarndan daha yksek tutulma oranna sahip bayrak devletlerini ve bir nceki ylda birden fazla tutulmaya maruz kalm bayrak devletlerini iermektedir. Bir bayrak devletine ait tutulma oran, o bayrak devletinin son ylda tutulan gemilerinin ayn srete ABD limanlarna gelen toplam gemi adedine blnmesiyle bulunmaktadr. Bayrak devletinin tutulma ortalamas, btn bayrak devletlerinin tutulma ortalamasndan daha az olursa veya bayrak devleti 12 aylk bir sre ierisinde birden az tutulmaya maruz kalm ise, o devlet listeden karlr.38
37 38
Greenaway, Carrie; Port State Control Manual, 2000; pp 31, Thomas Miller & Co. Limited Marine Safety Manual, Vol:II, Section D: Port State Control, Chapter 4, Targeted Flag State
44
Yavuz
2001 yl Bayrak Devleti Listesine bakldnda (Tablo 3), Trkiyenin yzde 7,25 ile genel ortalama olan 3,55den olduka yksek bir tutulma oranyla listeye girdii grlmektedir. Trkiye, listedeki dier bayraklarn ouna gre de ok daha fazla bir tutulma ortalamasna sahiptir. Tablo 3: USCG 2001 Yl Bayrak Devleti Listesi Bayrak Devleti Antigua ve Barbuda Belize Bolivya Filipinler Honduras Hindistan Tutulma Oran (%) 5,56 Kamboya 38,20 Kbrs 100,0 Malta 3,59 Panama 25,51 Rusya 7,09 Santa Vinsent ve Grenadinler Trkiye Kaynak: Port State Control Annual Report 2000; www.uscg.mil 2) Klas Kurulular39: Bayrak Devleti Tutulma Oran (%) 42,86 5,42 4,75 5,17 5,17 8,43 7,25
Klas kurulular, son senelik performanslarna gre deerlendirilmekte, taban oran olarak belirlenen yzde 0,5ten balamak zere drt ayr performans seviyesine gre puanlandrlmaktadr. Tutulma oranlar (bu oran limanlara gelen szkonusu klasa ait ayr gemi40 saysnn toplam gelen ayr gemi saysna blnmesiyle bulunur) yzde 0,5ten az olan klas kurulular 0 puan almaktadr.
39
2001 List of Targeted and Non-Targeted Classification Societies, www.uscg.mil/hq/gm/pscweb/AnnualclassList.htm ayr gemiden kastedilen, bir geminin szkonusu lkenin limanlarna bir yl iinde ka kere gelirse gelsin, sadece bir kere saylmasdr.
40
45
Yavuz
Tutulma oran yzde 0,5i geen klas kurulular iin ise aadaki ekilde yaplmaktadr: X: Szkonusu Klas Kuruluunun Tutulma Oran X < 0,5 1<X<2 2< X ----> 0 puan ----> 5 puan ----> 1. ncelikli 0,5 < X < 1 ----> 3 puan
Trkiyenin klas kuruluu olan Trk Loydu Vakf, 2001 yl iin bu snflamada, 0 puan almtr. 3) Gemi Donatan/leteni Listesi:
USCG tarafndan son 12 ayda, uluslararas szlemlere uyumsuzluundan dolay bir ya da daha fazla tutulan gemi donatan/ileteni bu listeye girmektedir. ok byk uluslararas filolarn (ABD limanlarna en az 25 gemiyle giri yapan) sahipleri veya ileticileri ise son 12 ayda 3 ya da daha fazla tutulmaya maruz kalmadka bu listede yer almayabilirler. Ayrca, listede yer alan gemi sahipleri veya ileticilerinin btn gemilerinin standart alt olduu sonucuna varmak da yanl olur. Listeye giren gemi donatanlarna/iletenlerine ncelik Matrisinde verilen puan 5tir. 41 Ocak 2002 itibariyle listede bulunan 22 irketten 4 Trk irketidir. 4) Gemi Tipi:
Petrol veya kimyasal madde tankerlerine, LNP-LNG tankerlerine, 10 yandan byk dkme yk gemilerine ve yolcu gemilerine 1 puan, dk deerde dkme madde tayan gemilere ise 2 puan verilmektedir. 42
41 42
Marine Safety Manual, Vol:II, Section D: Port State Control, Chapter 4, Targeted Owner Marine Safety Manual, Vol:II, Section D: Port State Control, Chapter 4, Foreign Vessel Targeting Matrix
46
Yavuz
5)
Geminin Gemii:
Son 12 ayda tutulmaya maruz kalan gemilere 5 puan, son 12 ayda iletimle ilgili denetlemelere maruz kalan, kaza geirmi, kurallara uymam ya da son 6 ayda klmam gemilere 1 puan verilmektedir. 43 Bu puanlamalardan sonra snflandrma aadaki gibi yaplmaktadr: 1. ncelikli Gemiler: ncelik matrisinde 17 ya da daha fazla puana sahip olanlar Geminin seyrseferini etkileyecek ekilde bir deniz kazas geirmi olan USCG COTPnin liman ve evre iin tehlike oluturduuna karar verdii Bir nceki sene iinde 10 ya da daha fazla ayr gemiyle ABD limanlarna
gemiler gemiler giri yapan ve ortalamann 4 kat stnde tutulma oranna sahip klas kurulular tarafndan klasl gemiler Bir nceki sene ierisinde 10dan daha az ayr gemiyle ABD limanlarna giri yapan ve en az bir kere tutulmaya maruz kalan klas kurulular tarafndan klaslanm gemiler44 Sonu: Bu snftaki gemilerin, USCG tarafndan inceleninceye kadar limanlara girileri engellenebilir. Gerekli olduu durumlarda, bu gemiler limana girmeden denetlenerek kusurlarn gidermeleri istenebilir. OCMI veya COTPnin, ak denizde denetimin denetim ekibi iin bir risk oluturduunu belirledii ya da baka lojistik sorunlarn ortaya kt durumlarda, gemi kargo ilemlerine ve yolcu almna balamadan nce limanda denetlenir. Gemi, sadece ncelik Matrisinden elde ettii 17 puan veya 1. ncelikli klas kuruluu tarafndan klaslanm olmas nedeniyle 1. ncelikli olmu ise, ciddi kusurlarnn olmad ve son 6 ayda denetlenmi olduu tespit edildii takdirde, 3. ncelikli statsne geebilir.45
43 44
MSM, Vol:II, Section D: Port State Control, Chapter 4, Foreign Vessel Targeting Matrix Boarding Priority Matrix, www.uscg.mil/hq/g-m/pscweb/matrix.htm 45 MSM, Vol:II, Section D: Port State Control, Chapter 4, Identifying and Scheduling Priority Boardings
47
Yavuz
2.
ncelikli Gemiler: Matristeki puanlar 7 ve 16 arasnda olan gemiler Herhangi bir ABD limannda bir nceki denetim sonucunda dzeltmesi
gereken kusurlar olduu belirlenen gemiler veya yllk tank ve yolcu kontrol zamann geirmi gemiler46 Sonu: Bu snftaki gemilerin, USCG tarafndan inceleninceye kadar kargo ile ilgili ilemleri snrlanabilir. Gemi, standartlara nemli lde uyuyorsa bu duruma baz istisnalar getirilebilir. Gemi, sadece ncelik Matrisinde elde ettii puanlar nedeniyle 2. ncelikliyse ve son 6 ay iinde denetlenmi ise, 3. ncelikli statsne geebilir.47 3. ncelikli Gemiler: Matristeki puanlar 4 ve 6 arasnda olan gemiler Kusurlar olduu ynnde bilgi alnanlar Yllk yk kontrol veya 3 aylk yolcu tekrar-kontrol zamann geirmi
gemiler48 Sonu: letmeyle ilgili herhangi bir kstlama uygulanmaz, gemi ounlukla rhtmda incelenir.49 4. ncelikli Gemiler: Matriste 3 ya da daha az puana sahip olan gemiler50
Sonu: Gemi dk riske sahiptir, byk olaslkla denetime tabi tutulmaz. ii) Liman Devleti Denetimlerinin Trleri:
46 47
Boarding Priority Matrix, www.uscg.mil/hq/g-m/pscweb/matrix.htm MSM, Vol:II, Section D: Port State Control, Chapter 4, Identifying and Scheduling Priority Boardings 48 Boarding Priority Matrix, www.uscg.mil/hq/g-m/pscweb/matrix.htm 49 MSM, Vol:II, Section D: Port State Control, Chapter 4, Identifying and Scheduling Priority Boardings 50 Boarding Priority Matrix, www.uscg.mil/hq/g-m/pscweb/matrix.htm
48
Yavuz
USCG Liman Devleti Denetimi incelemeleri yllk denetimlerden, tekrardenetimlerden ve kusurlarn takibi denetimlerinden olumaktadr. Bu denetlemelerden herhangi biri, denetim ekibinin geminin uluslararas szlemelere uymadn ve geminin durumunun sahip olduu sertifikalarla badamadn tespit ettii durumlarda kapsam olarak geniletilebilir. 1) Yllk Denetlemeler: 51
Bir geminin yllk denetimi iin izlenecek ilem kurallar, Deniz Gvenlii Klavuzunun ara denetleme kitaplarnda veya dier blmlerinde yk, yolcu ya da gaz tayan gemiler iin ayr ayr tanmlanmtr. Yllk denetimler, genel olarak geminin belgelerinin, ehliyetlerinin ve belgelerinin incelenmesini ve geminin tamamnn genel olarak kontroln ierir. Bu genel kontrol, belirlenmi baz ekipmanlarn incelenmesi ve test edilmesi, geminin almasyla ilgili testlerin yaplmas ve gemi personelinin kritik grevleri yerine getirip getiremeyeceinin belirlenmesi iin acil durum tatbikatlarnn gerekletirilmesini kapsamaktadr. Yllk denetimlerde, gemilerde olmas istenen ve kontrol edileceklerin bir dkm, Deniz Gvenlii Klavuzunun 2. Cilt, 1. Blmnde (G.Annual ExaminationsYllk Denetlemeler) belirlenmitir. Bunlar, Ek 1de verilmitir. Geminin uluslararas szlemelere ve ilgili ABD kanunlarna uygun olmadna dair ak gstergeler mevcut ise, bu denetim geniletilebilir.
Marine Safety Manual,Vol:II, Section D: Port State Control, Chapter 1, Port State Control Examination and Marine Safety Manual,Vol:II, Section D: Port State Control, Chapter 1,Annual Examinations
51
49
Yavuz
2)
Tekrar-denetlemeler:52
Tekrar-denetleme, geminin yllk denetimler arasnda uluslararas szlemelere ve ilgili ABD kanunlarna uygunluunu srdrdnden emin olmak amacyla yaplmaktadr. Genel olarak geminin belgelerinin, ehliyetlerinin ve belgelerinin incelenmesini ve geminin iinde gezilerek genel incelemelerin yaplmasn kapsar. Yolcu gemileri dndaki gemilerde tekrar-denetlemeler genelde geminin belirlenmi ekipmanlarnn incelenmesini, almasyla ilgili testleri ve acil durum tatbikatlarn iermez, sadece Yllk Denetlemelerin Ek 1de verilen ii) Genel Denetlemeler ksmnda yer alan incelemeler yaplr. Ancak yolcu gemilerinde, gemi personelinin acil bir durumda yolcularn gvenliini salayp salayamayacann denetlenmesi iin, yangn ve acil durum tatbikat yaptrlr. Geminin uluslararas szlemelere ve ilgili ABD kanunlarna uygun olmadna dair ak gstergeler mevcut ise, bu denetim geniletilebilir. 3) Kusurlarn Takibi Denetimleri :53
Bu tr bir denetim, gemide daha nceden belirlenmi olan kusurlarn dzeltilip dzeltilmediini takip etmek amacyla yaplmaktadr. Bu denetimin kapsam daha nce kusurlu olarak belirlenen paralarla snrl olabilir. Kusurlar belirleneli 30 gnden fazla olmusa ve herhangi bir nlem alnmamsa veya denetlemeler srasnda ilave kusurlar bulunmusa, gemi tekrar-denetlemeye maruz kalabilir. 4) Geniletilmi Denetlemeler :
Yukardaki aklamalarda, gerek yllk denetlemelerde, gerekse tekrardenetlemelerde geminin uluslararas szlemelere veya ilgili ABD kanunlarna uymadn gsteren ak gstergeler var ise, szkonusu geminin geniletilmi denetime tabi tutulaca belirtilmi idi.
& 52 Marine Safety Manual,Vol:II, Section D: Port State Control, Chapter1, Port State Control Examinations
52
50
Yavuz
Geniletilmi denetleme, uyumsuzluun ak gstergesi olarak belirlenen yerlere odaklanmaktadr. Ancak, denetleme ekibi geminin dier sistemlerinin de geniletilmi denetime tabi tutulmasnn gerekli olduunu dnrse, geminin dier sistemleri de incelenir. Bir geminin geniletilmi denetlemeye tabi tutulmasn gerektiren kusurlar, geminin tutulmasn gerektirecek kadar nemli ve ciddi olabilir. Bu kusurlarn neler olabilecei Deniz Gvenlii Klavuzu Cilt 2, Blm D.1.Ida belirlenmitir. USCG; yllk denetlemeler, tekrar-denetlemeler ve kusurlarn takibi denetimleri yaplrken, dkme yk, yakt alma gibi ilemlerin bir ksmnn ilem kurallarnn gerekleri, iletme ve insan faktr gibi konularda izlenmesi (zleme) ile patlayc ve radyoaktif maddelerin aktarlmasnn denetlenmesini (Kargo Denetimi) de yrtr. zleme ile Kargo Denetimi arasndaki fark, Kargo Denetimi srasnda denetleyici ekibin bandan sonuna kadar ilemi izlemesidir. Kargo Denetiminde, askeri ve ticari patlayclar tayan gemiler iin 49 CFR 176, Altblm G, MSM II-F5.Edeki belirlenen kurallar; radyoaktif malzeme tayan gemiler iin ise 49 CFR 173 Altblm I ve 49 CFR 176 Altblm Mde belirlenen kurallar uygulanmaktadr. Bu konuda daha ileri dzeyde bilgi MSM II-F5.C.5te bulunmaktadr. Yolcu gemilerinde uygulanacak kurallar MSM II-D7de, tankerlerde
uygulanacak kurallar MSM II-D6da, yk gemileri iin uygulanacak kurallar ise MSM II-D5te yer almaktadr. 54 iii) Uluslararas Szlemelere Taraf Olmayan Bayraklara Ait Gemiler ve Szlemelerin Kapsamnda Olmayan Gemiler iin Uygulanan lem Kurallar (Prosedrler): 55 SOLAS 74/78 Madde II(3)te, MARPOL 73/78 Madde 5(4)te ve STCW 78 Madde X(5)te, bu szlemelere taraf olmayan lkelerin gemilerine daha fazla lehte uygulama yaplmayaca belirtilmektedir.
53
& 54 MSM, Volume:II, Section D: Port State Control, Chapter 1, Port State Control Examinations
51
Yavuz
SOLAS 74/78e taraf olmayan lkelerin gemileri ve SOLAS 74/78 kapsamna girmeyen gemiler, ABD gemi denetleme kanun ve dzenlemelerine gre (46 USC 3301) denetime tabi tutulabilir. Bu tr denetlemelerde, zellikle ABD kanun ve dzenlemelerindeki koullara tam olarak uymayan malzemelerin ve ekipmann kabul konusuna dikkat edilmektedir. Yabanc bayrakl geminin kaptan, sahibi ve acentas denetleme iin ilgili OCMIye yazl bavuruda bulunmaldr. Denetimden tatmin edici sonularla kan gemi iin 46 CFR 2.01-5te tanmland ekilde ABD Denetim Belgesi dzenlenecektir. SOLASa taraf olmayan lkelerin gemileri ya da szleme kapsamna girmeyen gemiler iin belge dzenlemek zere denetim yaparken, OCMI; geminin tipi ve bykl, ekipman, kargo tipi ve gemiye bayrak devleti adna dzenlenen belgeleri gznne alarak liman devleti denetimi de yapabilir. Bu liman devleti denetimi, deniz gvenlii ve deniz evresinin korunmas konusunda eit seviyenin salanabilmesi iin yukarda anlatlan ilem kurallar ve IMOnun A.787(19) sayl kararna gre yrtlr. Geminin durumu, personelin belgeleri ve bayrak devletinin asgari personel standard SOLAS 74/78 ve ABD kanun ve dzenlemeleriyle uyumlu olmak durumundadr. MARPOL 73/78e taraf olmayan lkelerin gemileri iin uygulanacak ilem kurallar 33 CFR 151.21de yer almaktadr. ABD kanunlarna gre, baz lkeler liman devleti denetiminin normal ilem kurallarndan farkl ekilde muameleye tabi tutulabilmektedir. rnein, Kanada bayrakl gemilerde, Kanadann kanun ve standartlar Amerikann kanun ve standartlaryla ok byk benzerlik arzettii iin, sadece cankurtarma aralar ve geminin itici gcn salayan ekipman incelenmektedir. Tayvan, SOLAS 74/78e taraf olmad halde bayrak devleti olarak dzenledii sertifikalar SOLAS ile ayn gce sahip olduu iin, Tayvan bayrakl gemiler ayr bir belgelendirme denetimine tabi tutulmamaktadr. Karayip gemileri, ABD sularnda tamaclk yapabilmek iin Karayip Kargo Gemisi Gvenlik Koduna uygunluuna dair bir belge tamak durumundadr. Bunun yansra, Karayiplerde tamaclk yapan 500 GRTdan kk yabanc bayrakl gemiler, USCGdan Denetim Belgesi aldklar takdirde ABD sularnda da snrl hizmet verme hakkn elde edebilmektedir.
52
Yavuz
iv)
Kusurlu Olduu Belirlenen Yabanc Bayrakl Gemilere Yaplan
Mdahaleler ve Gemilerin Tutulmas56 1) Belirlenmi bir zaman aral ierisinde kusurlarn giderilmesi artyla
geminin limandan hareketine izin verilmesi: Belirlenen kusurlar, geminin seyrseferini ve deniz evresini tehdit edecek unsurlar tamadnda uygulanan bir mdahele yntemidir. Genel olarak zaman aral, geminin gerekli tedbirleri alabilecei en yakn limana veya tersaneye gitmesi iin gereken sre gznne alnarak belirlenebildii gibi, acil olmayan durumlarda, geminin bir sonraki bakm vakti geldiinde kusurlarnn giderilmesini salayacak bir tarih de belirlenebilir. 2) Geminin ABD limanlarna gelmeden nce belirlenmi kusurlarn
gidermesi artyla limandan hareketine izin verilmesi: Geminin uluslararas kurallarda yer alan artlara gre kusurlu olmad halde ABD kanun ve dzenlemelerine gre kusurlu bulunduu durumlarda uygulanan yntemdir. 3) Geminin kargo, yakt alma ve su alma gibi ilemlerden nce kusurlarn
gidermesinin salanmas: ABD dzenlemelerine gre kargo ilemlerinin gvenliini olumsuz ynde etkileyecek, ancak geminin seyrseferini engellemeyecek kusurlar tespit edilen gemilerin kargo aktarma ilemleri kusurlar giderici tedbirler alnncaya kadar durdurulabilir. 4) salanmas: 46 USC 3505e gre, SOLASa uymayan yabanc bayrakl bir geminin ABD limanlarn yolcu almasna izin verilmemektedir. 5) salanmas: Geminin limana girmesinin limana ve deniz evresine byk zarar verme olasl olduu durumlarda geminin limana girii yasaklanabilmektedir. Geminin limana girmeden nce kusuru giderici nlemler almasnn Geminin yolcu almadan nce kusurlarn giderici tedbirleri almasnn
56
MSM, Volume:II, Section D: Port State Control, Chapter 2, Degrees of Control
53
Yavuz
6)
Geminin kusurlar giderilinceye kadar limanda tutulmas: Geminin
tutulmas, gemiye yaplan mdahalelerin en ardr ve geminin ncelik Matrisinde aleyhine puan almasna yol aar. Puanlar arttka, geminin denetlenme olasl artacak, bylece kusurlarn ortaya kma olasl kuvvetlenecek ve bu bir ksrdng halinde geminin aleyhine ileyecektir. v) Geminin Tutulmas Kararna tiraz lem Kurallar(Prosedrleri):
Tutulma kararna 46 CFR Blm 1.03-20 ve 33 CFR Blm 160.7de yer alan maddeler gereince itiraz edilebilir. tiraz, kararn alnmasndan sonraki 30 gn ierisinde yazl olarak yaplmal ve kararn neden yeniden ele alnmasnn istendiinin gerekeleri ayrntl olarak belirtilmelidir. tiraz, karar alan OCMI, COTP veya Deniz Gvenlii Ofisinden Kumanda Grevlisine iletilmelidir. Eer n itiraz baarsz olursa, Blge Kumandanna resmi bir itiraz yaplabilir. Daha ileri dzeyde bir itiraz ise USCG Merkezlerine yaplabilir. vi) Geminin Tutulmasna Dair Kararn lgili Mercilere Bildirimi:57
Gemiyi tutma kararna dair rapor: 1) MSM Cilt 2, Blm D.2 Ek ada belirlenen tutulma raporu formatnda
hazrlanarak e-mail yoluyla Kumandana gnderilmektedir. Bu mesajn bir kopyas da, raporu sunan birimin bal olduu blge ofisine gnderilmektedir. 2) Yabanc bayrakl bir geminin ABD limanlarna veya akdeniz
terminallerine girii reddedildiinde veya geminin tutulmas halinde, kumandan bayrak devletini szkonusu devlet iin bildirilmi olan kontak noktas araclyla bilgilendirir. Eer bu bilgilendirme szl olarak yaplm ise, yazl olarak da teyit edilmesi gerekmektedir. Yazl bilgilendirme mektupla veya tutulma raporunun bir kopyasnn yetkili temsilciye iletilmesi kanalyla yaplabilir.
57
MSM, Volume:II, Section D: Port State Control, Chapter:2, Reporting Obligations
54
Yavuz
3)
Tutulan geminin klasn yapan klas kuruluu veya bayrak devleti adna
belgeleri dzenleyen yetkili kuruluun yetkili temsilcisi tutulma kararndan haberdar edilir. Klas kuruluu temsilcisinin gemiyi grmesi, kusurlarn giderilmesinin hzlandrlmas asndan yararldr. Ancak, her durumda klas kuruluunun ana merkezi de tutulmadan haberdar edilir. Ekipman, geminin teknesi veya geminin yapsyla ilgili olan kusurlarn giderilmesi konusunda klas kuruluunun katlm zellikle tevik edilmektedir. 4) Geminin kaptanna, tutulan raporun bir kopyas ve kusurlar gidermek
iin yaplmas gerekenlerin ak listesi verilir. Kaptan, geminin limandan hareket edebilmesi iin bu listede belirtilen istekleri yerine getirmek durumundadr. 5) Kumandan, geminin donatan/iletenini veya ynetici ileticisini tutulma
kararndan yazl olarak haberdar eder. 6) Kumandan, SOLAS 74/78 Blm 1 Dzenleme 19, MARPOL 73/78
Madde XI, LL 66 Madde 21 ve STCW 78de belirtildii zere IMOyu tutulma kararndan gerektii ekilde haberdar eder. 7) Geminin kusurlarn gidermeden hareket etmesine izin verilmesi
durumunda, gidecei liman geminin durumundan haberdar edilir.
55
Yavuz
NC BLM ABDE LMAN DEVLET DENETM UYGULAMALARI 3.1 ATY KURUCU ANTLAMANIN ULATIRMAYLA LGL
HKMLER58 Kurucu Antlamada ulatrmayla ilgili hkmler, Avrupa Ekonomik
Topluluunu Kuran Antlamann Drdnc Bal altndaki 74. ve 84. maddeler arasnda yer almaktadr Bu maddelerde, Toplulukta ulatrmayla ilgili kararlarn alnma ilem kurallar belirtilmekte ve topluluun uyaca kurallarn erevesi izilmektedir. Szkonusu maddelerin numaras, 1 Mays 1999da yrle giren Amsterdam Antlamasyla deimitir. Amsterdam Antlamasnda szkonusu hkmler Beinci Balk altnda 70. ve 80. Maddeler arasnda yer almaktadr. Aada bu maddeler incelenirken yeni numaralar kullanlmtr. Madde 70de, btn Topluluk lkelerinin, Kurucu Antlamann ulatrmayla ilgili maddelerle belirlenen amalarn ortak bir ulatrma politikas erevesinde gzetecei belirtilmektedir. 71. Maddeye gre, 70. Maddeyi uygulayabilmek amacyla AB Konseyi, ulatrmann kendine has zelliklerini de dikkate alarak 251. Maddede belirtilen posedrlere gre hareket ederek ve Blgesel Komite ile Ekonomik ve Sosyal Komiteye de danarak: a) kurallar, b) c) d) ye lke vatanda olmayan tayclarn bir ye lkede ulam hizmeti Ulam gvenliini iyiletirecek tedbirleri, Gerekli baka hkmleri belirler. verebilmeleri iin gerekli koullar, ye bir lkeye ya da ye bir lkeden uluslararas ulam iin veya
bir/birden fazla ye lke zerinden yaplan transit ulam iin uygulanacak ortak
58
Treaty Establishing the European Community, Title IV, Transportation, www.europa.eu.int/abc/obj/treaties/en/entr6do4.htm#117
56
Yavuz
Ulatrmaya ynelik dzenleyici sistemin kurallarn belirleyen hkmlerin uygulanmasnn, belli blgelerdeki yaam standard ve i durumu ile ulamn ilemesi zerinde ciddi etkileri olaca iin bu hkmler, Komisyondan gelecek nerilerin Avrupa Parlementosu ve Ekonomik-Sosyal Komiteye danldktan sonra Konseyin oybirliiyle belirlenir. Bu ekilde Konsey, ortak bir pazar kurulmasndan doacak ekonomik gelimelere uyumu da gznne alm olacaktr. 72. Maddede, 71. Maddede sz geen hkmler belirleninceye kadar, hibir ye lkenin Konseyin oybirliiyle onay olmadan dier ye lkelerin vatanda olan tayclara dorudan ya da dolayl etki edecek hkmleri deitirmek vastasyla kendi vatanda olan tayclara gre aleyhte davranmasna izin verilmedii belirtilmektedir. 80. maddede ise, Beinci Baln hkmlerinin demiryolu, i su yollar ve karayolu ulatrmasn kapsad; denizyolu ve havayolu ulatrmas iin gerekli hkmlerin hangi lde ve hangi ilem kurallaryla belirleneceine Konseyin nitelikli ounlukla karar verecei belirtilmektedir. Bu erevede, denizyolu gvenlii ve liman devleti denetimi iin gerekli dzenlemeler de szkonusu maddeler nda yaplacaktr. Liman devleti denetimi iin AB tarafndan alnan tedbirler ve yaplan dzenlemeler takip eden blmde incelenecektir. Bilindii zere, Topluluk hukuku, ye lkelerin i hukuklarndan stndr. Topluluk, bir antlamaya taraf olmusa, ye lkeler de otomatik olarak o antlamaya taraf olmakta ve antlamann hkmleri btn lkeleri balamaktadr. 3.2 LMAN DEVLET DENETM LE LGL AT MEVZUATI Byk deniz kazalarnn yzde 25inin Avrupa sahillerinde vuku bulmas, Avrupa Devletlerini, denizde gvenlii ve standart alt gemilerin seyrseferden men edilmesini salamak iin hzla nlem almaya itmitir. zellikle, 1978 ylnda Fransa aklarnda meydana gelen Amoco Cadiz kazasnda 220.000 ton ham petroln tamamnn denize dklmesiyle, Avrupallar ilk
57
Yavuz
gerek liman devleti denetimi antlamas olan Paris Liman Devleti Denetimi Antlamasn oluturmak zere harekete gemiler59 ve 1982 ylnda, Avrupa sahillerini ve Kuzey Amerikadan Avrupaya kadar olan Kuzey Atlantik blgesini de kapsayacak ekilde bu antlamay imzalamlardr. Blgesel liman devleti denetimlerinde de bahsedilmi olduu zere, Paris
Liman Devleti Denetimine AB lkelerinin yansra Polonya, Hrvatistan, Rusya, Kanada, zlanda ve Norve de yedir. AB lkeleri, liman devleti denetimini Paris MOUnun getirdii hkmler dorultusunda gerekletirmektedir. Ancak, AB, Paris MOUnun hkmlerini yeterli bulmad durumlarda kendi bnyesinde direktifler kararak liman devleti denetimini daha da sklatrma yoluna gitmitir ve gitmektedir. u anda ABnin liman devleti denetimini uygularken kulland mevzuat: 1) 2) 3) Paris Liman Devleti Denetimi Antlamasna gre: SOLAS 74; 78 ve 88 Ek Protokolleri, MARPOL 73/78, STCW 78, LL 66; 88 Ek Protokol, COLREG 72 TONNAGE 69 ILO Szlemesi, No:147 95/21/EC sayl AT Konseyi Direktifi 95/21/EC sayl AT Konseyi Direktifini deitiren 98/25/EC AT Konseyi
Direktifi, 98/42/EC ve 99/97/EC sayl AT Komisyonu Direktifleri ile 2001/106/EC sayl Avrupa Parlamentosu ve AT Konseyi ortak Direktifidir.
59
Lloyds List Daily Commercial News, Presentation to Port State Control 2000; Gray, O., Port State Control, Where to Now?, May 31, 2000
58
Yavuz
3.3 ABDE LMAN DEVLET UYGULAMALARI ABDde olduu gibi ABye gre de, deniz gvenlii iin uluslararas szlemelerle getirilen uluslararas standartlarn uygulanmas, bu szlemelere taraf olan bayrak devletlerinin sorumluluu altndadr. Ancak, bayrak devleti uygulamalarnn yetersiz kalmas ve bunun getirdii liman devleti uygulamalarnn daha etkin ekilde yaplabilmesi iin blgesel liman devleti denetimi fikri, ilk nce AB lkelerince ne srlm, bylece Paris Liman Devleti Denetimi ortaya kmtr. ABde liman devleti uygulamalar ncelikle Paris MOU erevesinde incelenecek, daha sonra ABnin topluluk iinde kartt direktiflerle getirilen yeni hkmler zerinde durulacaktr. 3.3.1 Paris MOUya Gre Liman Devleti Uygulamalar60 Paris MOU, uluslararas szlemelerde, kararlarda ve dzenlemelerde meydana gelen deiikler ve gelimeler nedeniyle srekli yenilenmektedir. En son, 10 Ocak 2002de yrrle giren 24. Revizyon yaplmtr. Paris MOU incelenirken, 23. ve 24. Revizyonlar karlatrlm, son zamanlarda ortaya kan deiikliklerin belirlenmesi amacyla deien hkmler her iki revizyondaki durumlaryla ortaya konmutur. Paris Liman Devleti Denetimine gre, Blm 1.3te de belirtildii zere, ye lkeler limanlarna gelen gemilerin yllk yzde 25ini denetlemek durumundadrlar. Denetlemeler genellikle nceden haber vermeden yaplmaktadr. Paris MOUnun 24. Revizyonunda, genel taahhtler ksmna (Blm 1), AT direktifleriyle ve ABDdeki uygulamalarla uyumlu olarak yeni bir madde eklenmitir (5. Madde). Bu maddeye gre her idare, klavuzlarn ve liman idarelerinin grevlerini yerine getirirken geminin gvenlie ve evreye zarar verecek kusurlar bulunduunu rendikleri takdirde liman devleti denetimi yetkililerini durumdan haberdar etmelerini salayacak uygun bir ilem kurallar btn tesis edecektir.
Bu blm, www.parismou.org adresinden indirilen Paris MOUnun en son revizyonunun (24. Revizyon) ve 23. Revizyonunun hkmleri incelenerek hazrlanm, son yllarda gittike artan deniz ve evre gvenlii ile ilgili nlemlerin ortaya konabilmesi amacyla iki revizyon karlatrlmtr.
60
59
Yavuz
3.3.1.1 ncelikli Denetlenecek Gemiler: Paris Liman Devleti Denetimi, denizlerdeki standart alt gemilerin elenmesi iin gelimi bir hedefleme sistemini 2000 ylnda yrrle sokmutur. Bu sistemle zellikle ok riskli bayraklara ait olan ve ok fazla tutulmaya maruz kalm gemileri kapsayan yksek ncelikli gemilerin daha fazla denetime tabi tutulmas ve hatta ok kt rneklerin Paris MOU web sitesinde yaynlanmas salanmtr. Dier taraftan iyi bir liman devleti denetimi mazisine sahip olan ve sorumluluklarn yerine getiren bayraklara kaytl gemiler daha az denetime tabi tutulmulardr. 61 Gemilere, denetim iin hedef faktrne dayal olarak bir ncelik puan verilmekte, bu ekilde denetlemelerin en kt gemilere odaklanmas ve etkin kaynak kullanm salanmaktadr. Denetlenecek gemilerin seiminde, daha sonra bahsedilecek olan hedef faktr deeri dikkate alnmakszn aada verilen ve Blm 3.3te atfta bulunulan, Ek IBlm 1.1de sunulan gemiler ncelikli olacaktr: 1. 2. gemiler, 3. 4. 5. Bir baka liman idaresi tarafndan raporlanm veya bildirilmi gemiler, Kaptan veya personel tarafndan rapor edilmi gemiler, Limana gelirken arpma, karaya oturma gibi olaylara maruz kalan; Liman idaresince ve pilotlar tarafndan kusurlu olduu bildirilen gemiler Gerekli bilgiyi rapor etmeyen tehlikeli ve evreyi kirletici madde tayan
(Madde 1.5 uyarnca),
tehlikeli maddelerin boaltmyla ilgili hkmleri ihlal ettii ileri srlen; IMO tarafndan belirlenen rota kstaslarn veya deniz gvenlii ilem kurallarn ihlal edecek ekilde kullanlan; kiilere, mlkiyete ve evreye zarar verebilecek olan gemiler, 6. Son 6 aydr gvenlik nedeniyle klaslanmalar askya alnm gemiler.
61
Paris MOU Annual Report 2000, www.parismou.org
60
Yavuz
Yukarda bahsedilen gemiler dnda, gemilerin denetiminde hangilerinin daha ncelikli olaca belirlenirken dareler, SIRENAC62 bilgi sisteminde gsterilen hedef faktrnn iaret ettii sralamay gznne almak durumundadrlar. Hedef faktrn belirleyen kriterler unlardr: 1. Paris MOUya taraf bir lkenin limanna 12 ay veya daha fazla bir sre
iin gelmemi olan gemiler (dare bu konuda yeterli bilgi bulamazsa, SIRENAC sistemine gvenecek ve SIRENACn kurulmasndan itibaren SIRENACa kaytl olmayan gemileri denetleyecektir), 2. gemiler, 3. 4. Uluslararas kurallara uygunluuna ve klaslanm olmasna dair belgeleri MOUnun yllk raporunda yaynlanan kara-listedeki bayraklara ait dare tarafndan tannmayan kurulularca salanm gemiler, gemiler (24. Revizyon) 23. Revizyonda, bu madde yerine geerli olan 2 ayr madde bulunmaktadr : gemiler, Ortalama zeri kusur oranna sahip olan bayraklara ait gemiler. Bu iki maddenin deierek yukardaki tek maddeye indirgenmesinin nedeni, kara listenin her iki maddedeki unsurlar kapsayacak ekilde belirlenmesidir. 5. dare tarafndan liman terketmesi: . Limandan kalk ncesi kusurlarnn giderilmesine, . Kusurlarnn bir sonraki limanda giderilmesine, . Kusurlarnn 14 gn ierisinde giderilmesine, . Gemiyle ilgili tedbirlerin alnp btn kusurlarnn tamemen giderilmesine bal olan gemiler, 6. gemiler, 7. 8. Bir nceki limanda tutulan gemiler, Paris MOU tarafndan uygulanan uluslararas szlemelere taraf olmayan Kusurlarnn saysna gre bir nceki denetimde kusurlar kaydedilen 3 yllk ortalama st tutulmalar listesinde yer alan bayraklara ait Son 6 ayda herhangi bir Paris MOU yesi lke tarafndan denetlenmemi
bayraklara ait gemiler,

62
SIRENAC, Paris MOU kapsamnda oluturulan liman devleti denetimi veritabandr.
61
Yavuz
9. 10. 11.
Klasla ilgili kusurlar ortalamann zerinde olan gemiler, Paris MOUnun Ek 1in 8. Blmnde belirlenen geniletilmi 13 yandan byk dier gemiler.
denetlemeye tabi olan kategoriye ait gemiler,
3.3.1.2 Liman Devleti Denetimi Grevlileri Denetlemeler, dare tarafndan grevlendirilmi ve darenin sorumluluunda alan yeterli nitelikleri haiz kiiler tarafndan yaplr. LDDGler iin asgari kriterler unlardr: 1) Yeterli nitelie sahip bir liman devleti denetimi grevlisi, en az bir yl
bayrak devleti denetimi denetimcisi olarak alm ve ilgili uluslararas szlemelere gre tam tefti ve belgelendirmeyle uram, - 1600 ve daha fazla GRTlu gemileri kumanda edebileceini gsteren kaptanlk yeterlilik belgesi olan (STCW Dzenleme II/2) ve gverte veya makine blmlerinde 5 yldan daha az olmamak kaydyla deniz grevlisi olarak alm, veya - 3000 KW ve daha fazla gte ana g santrali olan gemilerde ba mhendislik yapabileceini gsteren yeterlilik belgesi olan ve gverte veya makine blmlerinde 5 yldan daha az olmamak kaydyla deniz grevlisi olarak alm, veya - Gemi ina mhendisi, makine mhendisi veya denizle ilgili bir dalda mhendislik snavn gemi ve bu ekilde 5 yl alm olmaldr. 2) Yukarda saylan niteliklere alternatif olarak bir baka seenek, nitelikli liman devleti denetimi grevlisinin: - lgili bir niversiteden mezun olmas veya dengi bir eitim alm olmas, - Bir okulda gemi gvenlii denetimcisi olmak iin eitilmi olmas, - En az iki sene bayrak devleti denetimi denetimcisi olarak ilgili uluslararas szlemelere gre tam tefti ve belgelendirmeyle uram olmas gerekmektedir. 3) Gerekli niteliklere sahip bir liman devleti denetimi grevlisi, denizcilerle yazl ve szl olarak denizde en fazla kullanlan dilde iletiim kurabilmek zorundadr.
62
Yavuz
4)
Gerekli niteliklere sahip bir liman devleti denetimi grevlisi, ilgili
szlemelerin hkmleri ve liman devleti denetimiyle ilgili ilem kurallar hakknda gerekli bilgiye haiz olmaldr. 5) Yukarda saylan kriterlere uymayan LDDGler de eer 1 Temmuz 1996dan nce dareler tarafndan grevlendirilmi iseler kabul edilmektedir. dare tarafndan istenilen mesleki tecrbe salanamazsa, o darenin LDDGsi gerekli deneyime sahip bir kiiyle desteklenebilir. LDDGlerin ve onlara yardmc olan kiilerin denetim yaplan liman veya denetim yaplan gemiyle ilgili hibir ticari kar bulunmamaldr. Ayrca LDDGler, gemilerin klas sertifikalarn ve yasalarla belirlenmi sertifikalarn dzenleyen veya bu belgelerin dzenlenmesi iin gerekli tam teftileri yapan sivil toplum rgtleri tarafndan grevlendirilemezler ya da onlar adna grev alamazlar. Her LDDG, bal olduu dare tarafndan ulusal mevzuata gre dzenlenmi ve o kiinin liman devleti denetimini yrtme yetkisi olduunu gsteren kimlik kart formatndaki kiisel belgeyi tamak durumundadr. 3.3.1.3 Denetleme lem Kurallar (Prosedrleri): ye lkelerin, Paris MOUya gre yrtecei denetlemeler iin ilem kurallar, Paris MOUnun Ek 1inde tanmlanmaktadr. LDDGler aada verilen belgeleri ve belgeleri kontrol etmek iin gemiye karak denetleme yapacaklardr: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Uluslararas Gemi lm Belgesi (1969), Yolcu Gemisi Gvenlik Belgesi, Kargo Gemisi Gvenli na Belgesi, Kargo Gemisi Radyo Telefonculuk Belgesi, Kargo Gemisi Gvenlik Radyosu Belgesi, Muafiyet Belgesi ve Kargo Listeleri (SOLAS 74, Dzenleme II-2/53.13), Kargo Gemisi Gvenlik Belgesi, Uyum Belgesi (SOLAS 74, Dzenleme II-2/54), Tehlikeli Madde zel Listesi ya da Manifestosu, veya Ayrntl
Depolama Plan,
63
Yavuz
10.
Dkme
Halindeki veya
Svlatrlm Svlatrlm
Gazlar Gazlar
Tamaya Tamaya
Uygunluk Uygunluk
Uluslararas 11.
Belgesi
Belgesinden uygun olan, Dkme Halindeki Tehlikeli Kimyasallarn Tanmasna Uygunluk Belgesi veya Dkme Halindeki Tehlikeli Kimyasallarn Uluslararas 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23.
Tanmasna Uygunluk Belgesinden uygun olan, Uluslararas Petrol Kirliliinin nlenmesi Belgesi, Zehirli Sv Maddelerin Dkme Olarak Tanmas iin Uluslararas Uluslararas Ykleme Hatt Belgesi (1966), Uluslararas Ykleme Hattndan Muafiyet Belgesi, Ya Kayt Defteri, I ve II. Ksmlar, Petrol Kirliliine Kar Geminin Acil Durum Plan, Kargo Kayt Defteri, Gvenli Gemi Adam Belgesi, STCW Szlemesine uygun dzenlenen sertifikalar (24. Revizyon) Tbbi Sertifikalar (ILO Szlemesi no:73), Stabilite Bilgisi, Gemilerin Gvenli letimi ve Kirliliin nlenmesi Uluslararas Ynetim Belgesi ve Gvenlik Ynetimi
Kirlilik nlenmesi Belgesi,
23. Revizyonda bu madde Yeterlilik Belgeleri eklinde gemektedir.
Koduna gre dzenlenmi Uyumluluk 24.
Belgesinin Kopyas (IMOnun A.741(18) ve A.788 (19) Nolu Kararlar), Geminin teknesinin mukavemeti ve makinelerle ilgili olarak klas kurulularnca dzenlenen sertifikalar (sadece, gemi klasn bir klas kuruluuyla devam ettiriyorsa), 25. 26. 27. 28. 29. 30. Tam Tefti Raporu Dosyalar (sadece dkme gemilerinde ve petrol Ro-Ro yolcu gemilerinde A/A-max oran bilgisi, Hububat tanmasna yetki veren Belge, zel Maksatl Gemiler iin Gvenlik Belgesi, Yksek Hzl Katamaranlar iin Gvenlik Belgesi ve Yksek Hzl Mobil Akdeniz Sondaj Platformu Gvenlik Belgesi, tankerlerinde),
Katamaranlarn letme zin Belgesi,
64
Yavuz
31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42.
Petrol tankerleri iin petroln tahliyesinin izlenme kaytlar ve son balast Grev Dalm Listesi, Yangn Kontrol Plan ve yolcu gemileri iin Geminin Seyir Defteri (testlerin kaytlar, acil durum talimleri, denetleme Bir nceki liman devleti denetimlerinin kaytlar, Kargo Emniyeti Klavuzu, Yolcu gemileri iin iletmeyle ilgili kstlamalarn listesi, Yolcu gemileri iin arama-kurtarma hizmetleriyle ibirlii plan, Dkme Yk Gemisi Kitap, Dkme yk gemileri iin Ykleme-Boaltma Plan, Atk Ynetim Plan, Atk Kayt Defteri, Petrol kirlilii zararlarndan doan sivil ykmllkle ilgili sigorta
yolculuunun kontrol sistemi, Hasar Kontrol Plan, kaptan iin Karar Destek Plan (Yazl Acil Durum Plan), kaytlar, cankurtarma gerelerinin ve dzenlemelerinin bakm ),
Belgesi veya bir baka finansal garanti (24. Revizyonla MOUya eklenmitir). Ayrca, 23. Revizyonda yer ald halde 24. Revizyondan karlan iki sertifika bulunmaktadr: Kargo Gemisi Gvenlik Ekipman Belgesi, Kargo Gemisi Radyo Telgraflk Belgesi. dare, geminin personelinin ve makine odasn, yaam mahallerini, hijyen koullarn da kapasayacak ekilde geminin genel durumunun kabul edilen uluslararas standartlara uygunluu konusunda da ikna olmaldr. Gemi, geerli belgelerinin olmamas veya geminin, gemi ekipmannn ya da mrettebatnn ilgili szlemelerde belirtilen artlara uymadna dair ak gstergeler olmas durumunda Paris MOU, Ek 1in 5. Blmnde tanmland ekilde daha ayrntl bir denetlemeye, veya gerektiinde Ek 1in 8. Blmnde tanmland ekilde geniletilmi denetlemeye maruz kalacaktr. Szkonusu gstergeler: 1. Uluslararas kurallara uygunluuna ve klaslanm olmasna dair belgeleri
Paris MOU tarafndan tannmayan klas kurulularnca salanm gemileri, 3 yllk
65
Yavuz
ortalama st tutulmalar listesinde yer alan bayraklara ait gemileri, dare tarafndan liman terketmesi: . Limandan kalk ncesi kusurlarnn giderilmesine, . Kusurlarnn bir sonraki limanda giderilmesine, . Kusurlarnn 14 gn ierisinde giderilmesine, . Gemiyle ilgili tedbirin alnp btn kusurlarnn tamemen giderilmesine bal olan gemileri, Paris MOU tarafndan uygulanan uluslararas szlemelere taraf olmayan bayraklara ait gemileri, 2. 3. 4. 5. 6. 7. Denetlemelerde ncelik verilecek gemileri, Paris MOU Ek 1, Blm 8.3.1de tanmlanan petrol tankerlerini, 12 yandan byk dkme yk gemilerini (geminin gvenlik
belgelerinda belirtilen ina tarihi baz alnacaktr), yolcu gemilerini, 10 yandan byk gaz/kimyasal tankerlerini (geminin gvenlik Yukarda bahsedilmi olan denetlenecek sertifika ve belgelerin
belgelerinde belirtilen ina tarihi baz alnacaktr), incelenmesi srasnda tutarszlklarn ortaya kmas veya belgelerin dzgn tutulmamas/ gncelletirilmemesi durumunu, 8. lgili mrettebatn birbirleriyle gerekli ekilde iletiim kuramadklarna, veya geminin karada bulunan yetkililerle ortak bir dilde veya yetkililerin diliyle iletiim kuramadklarna dair bulgular olmasn, 9. 10. 11. 12. 13. Kargo operasyonlarnn ve dier operasyonlarn gvenli bir ekilde veya Hampetrol tankeri kaptannn petrol tahliyesinin izlenmesine ve son Gncellemi bir grev dalm plan olmamas veya mrettebatn Yanl tehlike alarmlarn gerekli ekilde bertaraf edecek ilem Szlemelerle istenen ana ekipman ve dzenlemelerin olmamasn, IMOnun belirledii kurallara gre yrtlmediine dair kantlar bulunmasn, balast yolculuunda kontrol sistemine dair kayt tutmam olmasn, yangn veya gemi boaltma emri durumundaki grevlerinden haberdar olmamasn, kurallarnn uygulanmamasn,
66
Yavuz
14.
LDDGlerin kiisel gzlem ve kanaatlerinin; geminin yapsal, hava ve su
geirmez btnln riske sokacak ekilde ciddi tekne ve yapsal bozulmalarn olduu ynnde olmasn, 15. Gemide ar salksz koullarn bulunmasn, kaptan veya mrettebatn, geminin gvenlii ve kirliliin nlenmesine ilikin nemli gemi operasyonlarn bilmemesini veya bu tr operasyonlarn yaplmamasn iermektedir. Gerekli belgelerin ve belgelerin olmamas durumunda LDDGler: 1. Yukarda bahsedilen gstergelerin bulunduu alanlarda, 2. Geminin rastgele seilen blmlerinde, 3. Geminin iletimiyle ilgili koullara uygunluu belirlemek iin daha ayrntl denetleme yapabilirler. Bu denetlemeleri yaparken: 1. Paris MOU Ek 1in 5. Blmnde belirlenen hkmlere, 2. Uluslararas Denizde Tehlikeli Maddeler Kodunun hkmlerine, 3. Paris MOU Ek 1in 6. ve 7. Blmnde belirlenen hkmlere gre davranrlar. Denetlemeler iin tanmlanan ilem kurallar hibir ekilde darelerin kabul edilen szlemelerle ilgili konularda kendi yarglama yetkileri erevesinde tedbirler alma hakkn kstlamaz. dareler, son 6 ay ierisinde bir baka ye dare tarafndan denetlenmi gemileri denetlemeden, denetleme iin ak nedenler olmad srece kanacaklardr. Ancak, bu hkm, ncelikli denetlenecek gemiler snfna giren gemiler iin geerli deildir. Bu tr gemilerde dareler, gerekli grdkleri durumda denetleme yapabileceklerdir. Denetlemenin sonulanmasndan sonra denetleyici dare geminin kaptanna MOUnun Ek 3nde yer alan formatta denetlemenin sonularn ve alnan tedbirlerin detayn ieren bir belge verir.
67
Yavuz
3.3.1.4
Uluslararas Szlemelere Taraf Olmayan Bayraklara Ait Gemiler ve
Szlemelerin Kapsamnda Olmayan Gemiler iin Uygulanan lem Kurallar (Prosedrler): Uluslararas szlemelere taraf olmayan bayraklara ait gemiler, geminin durumunun tatmin edici olduunu gsteren belgeleri yoksa veya geminin mrettebatnn geerli STCW belgeleri mevcut deilse, ayrntl ve gerekirse geniletilmi denetime maruz kalrlar. LDDGler bu denetimleri yrtrken, ilgili szlemelere tabi olan gemilere uyguladklar ilem kurallarnn aynsn uygulamakla ykmldr. Geminin ve mrettebatn alternatif belgeleri var ise, LDDG denetimi yaparken szkonusu belgelerin formatn ve ieriini dikkate alabilir. Byle bir geminin ve ekipmannn durumu, mrettebatnn belgeleri ve bayrak devletinin gemi adam iin asgari standartlar, Paris MOUda temel alnan szlemelerin hkmlerinin amalaryla uyumlu olmaldr. Aksi takdirde gemi, gvenlik ve deniz evresinin korunmas iin gereken seviyeye ulaabilmesi iin kstlamalara maruz kalacaktr. Szleme kapsamndaki gemilerin denetiminde LDDGnin grevi, geminin gvenlik, salk ve evre asndan kabul edilebilir bir standartta olup olmadna karar vermektir. LDDG bu karar verirken, yaplacak seyahatin veya verilecek hizmetin uzunluunu ve niteliini, geminin tipini ve bykln, ekipmann ve kargonun niteliini gznne alacaktr. LDDG grevini yerine getirirken bayrak devleti tarafndan veya bayrak devleti adna dzenlenen sertifika ve belgelerden yararlanacaktr. LDDG, bu sertifika ve belgeler ile gemi iin edindii genel izlenimlerin nda, geminin daha ileri safhada denetlenip denetlenmeyeceine ve ne ekilde denetleneceine mesleki gr ile karar verir. Daha ileri aamada bir denetleme yaplaca zaman LDDG, Ek 1, 3.2.3te belirtilen unsurlara dikkat edecektir: Ykleme hatlarnn belirlenme koullaryla ile ilgili unsurlar: 1. Su veya hava geirmez btnlk,
68
Yavuz
2. 3. 4. 5. 6. 7.
Ambar kapa ve kapatma gereleri, styapdaki aklklar kapayan hava geirmez kapaklar, Tahliye dzenlemeleri, D kapaklar, Vantilatrler ve hava borular, Stabilite bilgisi.
Denizde can gvenliiyle ilgili dier unsurlar: 1. 2. 3. 4. 5. Can kurtarma gereleri, Yangnla mcadele gereleri, Genel yapsal durumlar (tekne, gverte ambar kapaklar, vs), Ana makine ve elektrik tesisat, Radyo tesisatn da kapsayacak seyrsefer ekipman.
Gemilerden kaynaklanan kirliliin nlenmesiyle ilgili unsurlar: 1. Petrol veya petroll karmlarn tahliye edilmesinin kontrol edilmesi iin gerekli olan gereler (petroll suyu ayrtrc veya artc ekipman veya petrol ve petroll karmlar depolayacak tanklar), 2. gereler, 3. 4. Makine odasna ait sintinenin iinde petrol olup olmad, Atklarn toplanmas, depolanmas ve atlmas iin gereler. Petroln, petroll karmlarn ve petrol kalntlarnn tahliyesi iin
Bu liste eksiksiz olmasa da gerekli unsurlar hakknda iyi bir rnekleme tekil etmektedir. 3.3.1.5 Kusurlu Olduu Belirlenen Yabanc Bayrakl Gemilere Yaplan Mdahaleler ve Gemilerin Tutulmas 1. Her dare, gemilerde belirlenen kusurlarn giderilmesini salamaya almakla ykmldr. Btn kusurlarn giderilmesi iin her trl aba harcandktan sonra geminin, kusurlarnn giderilebilecei baka bir limana gitmesine izin verilebilir. Ancak, geminin kusurlar gvenlie, sala veya evreye ak ekilde bir tehdit oluturuyorsa, geminin kusurlar giderilmeden seyrseferine izin verilmemektedir. Bunu salamak iin
69
Yavuz
gemi tutulabilir veya tesbit edilen kusurlar gemi operasyonlarn tehlikeye sokacaksa, geminin operasyonlarn srdrmesi resmi olarak yasaklanabilir. 2. lk ve ayrntl kontrol sonrasnda geminin genel durumunun ve ekipmannn, gemi mrettebatnn ve mrettebatn yaama-alma koullarnn standart alt olduunun tespit edilmesi durumunda, dare denetimi askya alabilir. Sorumlu taraflarca geminin ilgili szlemelerin koullarna uymasn salayacak gerekli tedbirler alnana kadar bu durum devam edebilir. Bir geminin denetiminin askya alnabilmesi iin, geminin tutulmasna gereke oluturan kusurlarn tespit edilmi olmas gerekmektedir. 3. Eer geminin tutulmasna gereke oluturacak kusurlar, geminin limana gelirken urad bir kaza sonucu olumu ise, aadaki koullar yerine getirildii takdirde tutulma karar kartlmayacaktr: Gemi, SOLAS 74 Dzenleme I/11(c)de tanmlanan ekilde bayrak
devletini ve bayrak devleti adna tam teftii gerekletiren kiiyi haberdar etmise, Geminin kaptan veya sahibi limana girmeden nce liman devleti denetimi idaresine, geminin geirdii kazann koullar, geminin zarar ve bayrak devletinin bilgilendirilmesi konusunda bilgi vermise, Gemi tarafndan dareyi tatmin edici gerekli iyiletirici tedbirler yiletirici tedbirlerin tamamland konusunda bilgilendirilen dare, alnyorsa, gvenlii, sal veya evreyi tehdit edecek hasarlarn giderildiini teyit etmise. 4. Geminin denetimi sonrasnda, ISM Koduna gre dzenlenmi olan Yeterlilik Belgesi veya Gvenlik Ynetimi Belgesi bulunmad tespit edilirse, dare gemiyi tutacaktr. Ancak, gemide bu belgelerin yokluu dnda herhangi bir kusur tesbit edilmedii takdirde limanda skkl engellemek zere dare gemiyi tutma kararn kaldrabilir. Bu durumda dare, dier idareleri derhal durumdan haberdar edecektir. Bu koullar altnda liman terkeden bir gemi, tutma kararn karan idareye szkonusu belgelere sahip olduunu gsterene kadar Paris MOUya taraf lkelerin limanlarna giri yapamaz.
70
Yavuz
5. Gvenlie, sala veya evreye tehdit oluturduu iin geminin tutulmasna neden olan kusurlar denetimin yapld limanda giderilemiyorsa, bayrak devletiyle liman devleti idarelerinin zerinde mutabk kaldklar artlar yerine getirilmek zere, gemi kaptan ile darenin birlikte setikleri en yakn uygun tersane/ekek yerine gtrlmek iin geminin seyrseferine izin verilir. Szkonusu artlar, kargonun tahliye edilmesi ve/veya geici tamiratlar da kapsayabilir. Bu artlarn yerine getirilmesiyle geminin; mrettebatnn ve yolcularnn sal, gvenlii, dier gemiler veya deniz evresi iin risk oluturmadan sefere kmas salanmaktadr. Byle bir durumda dare, geminin bundan sonra urak yapaca limann bulunduu lkenin idaresini, geminin ait olduu bayrak devletini, bayrak devleti adna geminin belgelendirmesini yapan yetkili kuruluu ve gereken dier kurulular bilgilendirecektir. Bu bilgilendirme Paris MOU Ek 2de tanmland ekilde yaplacaktr. Bu bilgilendirmeyi alan idare, bilgilendiren idareyi alnan tedbir hakknda bilgilendirecektir. 6. a) Tutulmasna neden olan kusurlar, denetlendii limannn idaresinin artlarna uyacak ekilde gidermeden sefere kan gemiler, b) kusurlarn gidermesi iin zerinde mutabk kalnan en yakn tersaneye gitmeyerek ilgili szlemelerin koullarna uymay reddeden gemiler denetlendikleri limann idaresini ilgili antlamann koullarna tamamyla uyduklar konusunda ikna edinceye kadar Paris MOUya taraf olan lkelerin limanlarna giremeyecektir. (a)da belirtilen durumda, geminin kusurlarn belirleyen dare dier btn dareleri, (b)de belirtilen durumda ise tersanenin bulunduu devletin daresi dier btn dareleri uyaracaktr. Geminin bir limana girii reddedilmeden nce ilgili bayrak devletiyle konsltasyon talep edilebilir.
71
Yavuz
7.
6. Maddede tanmlanan gemilerin, force majeure, gvenlik, riskin minimize
edilmesi veya azaltlmas, kusurlarn giderilmesi gibi nedenlerle belli bir limana girmesine, giriin gvenlii iin ilgili idareyi tatmin edecek ekilde gerekli tedbirlerin gemi kaptan veya ileteni tarafndan alnmas kouluyla, izin verilebilir. 3.3.1.6 Geminin Tutulmasna Dair Kararn lgili Mercilere Bildirilmesi 1. Bir geminin tutulmas veya denetiminin askya alnmas durumunda,
dare ilgili btn taraflar bilgilendirecektir. Bu bilgilendirme geminin tutulmasyla ilgili bilgiyi iermeli, ayrca dare geminin ilgili koullara uyum salad konusunda bilgilendirilinceye kadar denetimin askya alnacan da belirtmelidir. 2. ekilde Geminin tutulmas durumunda bayrak devleti idaresi, liman devleti bilgilendirilecektir. Ayn ekilde, bayrak devleti adna geminin
idaresi tarafndan yazl olarak, Paris MOU Ek 1deki denetleme raporunu da ierecek sertifikalandrlmasn yapan yetkilendirilmi kurulu da gerekirse bilgilendirilecektir. Bu taraflar, tutulmann kaldrlmas kararndan da yazl olarak haberdar edilecektir. 3.3.1.7 Geminin Denetlenmesinden Doan Masraflarn Karlanmas ve Geminin Tutulmasna tiraz lem Kurallar (Prosedrleri): Geminin denetlenmesi sonucunda, geminin ilgili szlemelerin koullarn salayamamasna neden olacak kusurlarnn tespit edilmesinin geminin tutulmasna yol amas durumunda, denetlemelerin btn masraflar gemi donatan/ileteni veya onlarn liman devletindeki temsilcisi tarafndan karlanacaktr. Tutulmaya neden olan kusurlarn, denetlendii limannn idaresinin artlarna uyacak ekilde gidermeden sefere kan gemiler iin yaplan denetimlerin masraflar da gemi donatan/iletenine aittir. Geminin tutulma hali, btn masraflar denene veya deneceine dair yeterli garanti verilene kadar devam edecektir.
72
Yavuz
Gemi donatan/ileteni, geminin tutulma kararna itiraz edebilir. tiraz, geminin tutulmas durumunu ortadan kaldrmaz. dare, kaptan itiraz etme hakk konusunda gerekli ekilde bilgilendirecektir. dareler, Memoranduma gre yrttkleri denetimlerde gemiyi gereksiz yere tutmamak veya geminin gecikmesine neden olmamak iin btn abay gstereceklerdir. Paris MOU, ilgili szlemelerin haksz yere gemi tutulmalarnn veya geciktirilmelerinin tazminiyle ilgili maddeleriyle tannan haklar hibir ekilde etkilemez. Haksz yere geminin tutulduu veya geciktirildii ne srlen durumlarda ispat ykmll gemi donatan/iletenine aittir.
73
Yavuz
3.3.1.8 Denetlenen Gemiye Ait Bilgilerin Paylam ve Kara-Gri-Beyaz Liste: ye lkelerin limanlarnda denetlenecek yabanc bayrakl gemileri semelerine yardmc olmak iin, btn ye idareler tarafndan gncel bilgilerin ve son 6 ay iinde denetlenen gemilerle ilgili bilgilerin salanmas gerekmektedir. Bu amala, ye lkeler bilgilerini Fransada Saint Maloda kurulan bir merkez zerinden bilgisayar ortamnda aktaracaklardr. 1998de yrrle giren bu veritaban (SIRENAC), Paris MOU blgesine giren btn limanlar tarafndan yeni denetim raporlar girmek veya denetim dosyalarna ulamak amacyla kullanlabilmektedir. lkeler, MOUya taraf btn denetimlere ait bilgileri, Paris MOU Ek 4te belirlendii ekilde rapor edeceklerdir. SIRENACa kaydedilen gemiye ait bilgilerin ve denetim sonularnn bu veritabannda 2 sene boyunca kalmas ve LDDGler tarafndan devaml incelemeye ak olmas gerekmektedir. Paris MOUya gre, btn idareler son 3 ayda tutulan ve geen 24 ay ierisinde bir defadan fazla tutulan gemilerle ilgili bilgileri en az 3 ayda bir yaynlamak durumundadr. Bu bilgilerin ierii: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Geminin ad, Gemi donatan/ileteninin ad, IMO numaras, Bayrak devleti, Klas kuruluu ve geminin ilgili szlemelere gre belgelendirilmesinde Tutma kararnn gerekesi, Tutulmann yapld tarih ve liman eklinde olacaktr.
grev alm baka taraflar,
Bir geminin kusurlarnn tamamen giderilmedii veya geici olarak giderildii durumlarda, geminin urak yapaca bir sonraki limann bulunduu lkenin idaresine bir mesaj gnderilecektir. Her mesaj aadaki bilgileri iermelidir:
74
Yavuz
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21.
Tarih, Gelinen lke, Liman, Gidilen lke, Liman, Kusurlarn giderileceine dair bir belge, Geminin ad, IMO kimlik numaras, Geminin tipi, Geminin bayra, ar areti, Gros Tonu, na edildii yl, Gerekli belgeleri dzenleyen otorite, Hareket tarihi, Var yeri ve vakti, Kusurlarn nitelii, Alnan tedbir, nerilen tedbir, Bir sonraki limanda alnmas nerilen tedbir, Yollayann ad ve faks.
SIRENAC veritabanna kaydedilen bilgiler nda, 3 yllk sreler iin zel hesaplama yntemiyle63 belirlenen gemi tutulma ortalamalarna gre, bu ortalamalar fazlalk faktr (FF) olarak adlandrlacaktr, bayrak devletleri kara, gri ve beyaz listelere yerletirilmektedir. Bu yntem uyarnca: FF > 4 ---> ok yksek riskli 3 < FF < 4 ---> ok riskli 2 < FF < 3 ---> orta-yksek riskli 1 < FF < 2 ---> orta riskli
Kara Liste
63
Hesaplama yntemi Ek 2de yer almaktadr.
75
Yavuz
0 < FF < 1---> Gri Liste FF < 0 ---> Beyaz Liste Trkiye, 2000 ylnda 5,49 FF ile ok yksek riskli bayraklar snfnda kara listede yer almaktadr. Trkiye dnda AB aday olan lkelerden Romanya da ok yksek risk kategorisine girmektedir. Kara listede yer alan dier AB aday lkeleri Malta, Kbrs, Letonya, Litvanya olup, bu lkeler orta riskli snfa girmektedir. Trkiye, ABye aday lkeler ierisinde durumu en kt olan lkedir (Tablo 4 ). Hzla gelien teknoloji ve Paris MOUnun revizyonlar sonucunda ortaya kan ihtiyalar sonucunda szkonusu SIRENAC E sisteminin yerine yeni bir sistem kurulmasna karar verilmitir. Yeni sistemin 2002de yrrle girmesi beklenmektedir.64 Tablo 4: Paris MOUya Gre Kara Listedeki lkeler
Bayrak Devleti Denetlemeler 1998-2000 Tutulmalar 1998-2000 KARA LSTE 28 33 16 128 72 109 139 139 57 28 Kara-Gri Limiti Gri-Beyaz Limiti Fazlalk Faktr
Bolivya Arnavutluk Sao Tome&Principe Honduras Lbnan Suriye Arap Cum. Kamboya Belize Cezayir Libya
50 64 33 344 225 370 480 486 198 101
6 8 5 32 22 34 43 43 20 11
OK YKSEK RSK
13,16 12,23 9,82 9,63 7,64 7,2 7,19 7,09 6,53 5,54
Trkiye
Romanya Grcistan St. Vincent&Gren. Fas Msr Ukrayna Malta Panama Tayland Kbrs Rus Federasyonu Letonya Faerorer Adalar Litvanya Hrvatistan
2112
209 49 2088 175 240 800 4740 4812 125 4440 2856 101 38 391 196
463
49 14 353 31 40 109 523 502 18 453 256 13 6 38 21 GR LSTE
167
21 6 165 18 23 68 361 366 13 339 222 11 5 36 20 YKSEK RSK ORTA YKSEK RSK
5,49
4,92 4,81 3,86 3,07 2,97 2,57 2,1 1,91 1,89 1,82 1,37 1,32 1,16 1,14 1,13
ORTA RSK

64
76
Yavuz
3.3.1.9 Younlatrlm Denetleme Kampanyalar: Younlatrlm denetleme kampanyalar, belli sreler iin uluslararas dzenlemelerin belli bir ksmna uyumu denetlemek, bylece hem bu alanlarda uyum konusunda bilgi toplamak hem de uyumu tevik etmek zere yaplmaktadr. Her kampanya belli denetim unsurlarna odaklanmaktadr. Bu unsurlar, genelde deniz gvenlii konusunda en fazla sorun oluturan ve dikkat eken durumlardan, en fazla rastlanan kusurlardan veya yeni yrrle giren uluslararas dzenlemelerden seilmektedir. Kampanyalar, sektre uygun kanallarla duyurulmaktadr. 2000 ylnn younlatrlm denetleme kampanyas, yllardr endielere konu olan byk dkme gemilerinin yapsal durumunun denetlenmesine ayrlmtr.65 1 Eyll-30 Kasm 2000 tarihleri arasnda, Erika kazasn baz alarak 3000 GRTdan fazla ve 15 yandan byk petrol tankerlerinin yapsal ve iletim gvenliiyle ilgili bir kampanya yrtlmtr. 1 Mart 2001den itibaren 3 ay sreyle yk tayan kargo gemilerine odaklanan bir kampanya uygulanmtr. Son yllarda kargo kayplarnn oalmas kargolarn emniyete alnmasnn ihmal edildiini ortaya koymaktadr. zellikle gemiden denize derek kaybolan kargolar hem deniz gvenliine hem de evreye zarar vermektedir. 1 Temmuz 2002den itibaren Tokyo MOU ile ibirlii iinde ISMe uyum odakl bir denetleme yrtlecek, btn gemiler bu denetlemeye tabi tutulacaktr. Mays 2003ten itibaren ise yolcu gemilerinde iletim gvenlii ile ilgili bir kampanya yrtlecektir.
65
77
Yavuz
3.3.2 AT Direktiflerine Gre Liman Devleti Uygulamalar: ABnin deniz gvenlii konusundaki mevzuat iki ekilde biimlenmektedir: uluslararas szlemelerin Topluluk direktiflerine dntrlmesiyle oluturulan tedbirler ve bu uluslararas kurallarla balantl olan bamsz tedbirler. Denizcilk sektrnde uluslararas yaklamlardan tamamen bamsz gvenlik ve evre kurallar koymak mmkn olmad iin, Topluluk genellikle IMO tarafndan belirlenen kurallar Topluluk direktiflerine evirme yoluna gitmektedir.66 Gemilerin iletilmesi ile ilgili kurallar koyan balca Topluluk Hkm, Topluluk limanlarna gelen veya Topluluk limanlarndan kalkan tehlikeli ve kirletici madde tayan gemiler iin asgari standartlar getiren 93/75/EEC sayl Konsey Direktifidir. Bu Direktif, SOLAS ve MARPOL Szlemeleriyle liman idaresine verilmesi istenen bilgilerin gemi tarafndan salanmas iin ilem kurallarn belirlemektedir. Szkonusu bilgi, geminin var yerini, rotasn, kalkan geminin ykn, mrettebatn, ekipmann, szlemeler uyarnca sahip olunmas gereken belgeleri kapsamaktadr ve Topluluk Limanlarna giri klarda veya herhangi bir olayn meydana geldii blgede (bylece hasar gren geminin hareketleri kstlanabilecek, belli rotalar iinde hareket etmesi salanabilecek ve daha ileri dzeyde bilgi alnabilecektir) liman idaresine verilmelidir. Bu direktifle sadece liman devleti denetimi deil, ky devleti kontrol uygulama yetkisi de gelitirilmektedir.67 94/57/EC sayl Gemi denetimi, tam tefti kurulular ve denizcilik idaresinin ilgili faaliyetleri iin ortak kural ve standartlar Konsey Direktifi ile szkonusu hizmetlerin serbest dolam hedeflenmitir. Ayrca, Topluluk dndaki lkelerin uluslararas szlemelere uymamasyla elde ettikleri rekabet avantajn engellemek iin bu direktifte belirlenen koullara uymayan klas kurulular tarafndan klaslanan
European Parliament, Directorate General for Research, Transport Series, W-14, The Common Maritime Policy, Chapter 4, Safety and Environment, www.europarl.eu.int/workingpapers/tran/W14/4_en.htm European Parliament, Directorate General for Research, Transport Series, W-14, The Common Maritime Policy, Chapter 4, Safety and Environment www.europarl.eu.int/workingpapers/tran/W14/4_en.htm
67
66
78
Yavuz
gemilerin, ncelikli denetime maruz kalmalar hedef faktrnden dolay daha muhtemel olacaktr. Erika kazasndan sonra ABnin yrrle soktuu ilk gvenlik paketi olan Erika 1 Paketinin kapsamndaki tedbirden biri, 94/57/ECnin yenilenmesidir.68 Buna gre: Bayrak devleti adna gemilerin denetimini yapp belgelendirmeye yetkili
olan klas kurulular iki ylda bir denetlenecek ve sonular Avrupa Topluluklar Komisyonuna bildirilecektir. ye devletlerin yan sra, Avrupa Topluluklar Komisyonuna da klas
kurulularn yetkilendirme, yetkilerini askya alma veya yetkilerini ekme konusunda geniletilmi yetkiler verilmitir. Klas kuruluunun gvenlik ve evre kirlilii konusundaki performans, szkonusu kurulua kaytl gemiler (bayraklar ne olursa olsun) incelenerek llecek, bu da klas kuruluunun tannmasnda nemli rol oynayacaktr. Tazminat konusunda, klas kurulularnn da ykml olmasn
salayacak dzenlemeler yaplmtr. Buna gre klas kuruluu, byk ihmalinin bulunduu durumlarda limitsiz, insan yaralanmas veya lmnde en az 4 milyon , mala zarar gelmesi halinde ise en az 2 milyon tazminat deyecektir. IACSin Klas Kuruluunun Transferi Anlamas, zorunlu AT
mevzuatna evrilmitir. Buna gre, yetkisi tannm klas kurulularnn daha sk kalite kriterlerine uymas gerekecektir. rnein, bir gemi klas deitirdii zaman geminin btn gemi dosyalarnn yeni kurulua aktarlmas gibi belirli ilem kurallarna uyulmas gerekecektir. 94/58/EC sayl Direktifle, STCW 78 Topluluk hukukuna evrilmi, bylece hem ortak pazarda diploma denklii salanarak gemi adamlarnn serbest dolamnn salanmas, hem de gvenlie ve evreye ok byk etkisi olan deniz personelinin eitim standardnn ykseltilmesi amalanmtr. Liman devleti denetimlerinde bu
68
EU Commission, DG-TREN, Memo-Erika: two years on, www.europa.eu.int/comm/transport/library/erika.en-pdf
79
Yavuz
szleme kapsamnda en nem verilen konu, yolcu gemileri veya kirletici madde tayan gemiler gibi zel gemi tiplerinde, gemi mrettebatnn zellikle bir acil durum srasnda birbirleriyle iletiim salayp salayamadklardr. Ro-Ro yolcu gemilerinin ardarda kazaya uramas nedeniyle Topluluk, IMOnun ISM Kodunu 3051/95 sayl Ro-Ro yolcu gemilerinin gvenlik ynetimi Konsey Kararyla kendi mevzuatna dahil etmitir. Bu dzenleme, Topluluk limanlarna ve limanlarndan ileyen yolcu gemilerine uygulanmakta ve hem bayrak hem de liman devletinin grevleri iinde yer almaktadr. ISM Kodu, gemi ileticilerinin bir gvenlik ynetimi sistemine (SMS) sahip olmas artn getirmektedir. Bu sistem, gvenlik ve evreyi koruma politikalarn, bunlarn uygulanmas iin talimat ve ilem kurallar, karadaki ve gemideki personel arasndaki iletiim kanallarn ve yetki seviyelerini, acil durumlara mdahale ilem kurallarnn ve i denetim-ynetimin gzden geirilmesini iermektedir. Geminin ve ekipmannn bakm ve arzalanmas tehlikeli sonulara yol aacak birimlerin dzenli kontrol gibi konular da SMS kapsam iindedir.69 SOLAS 74 ve ICPP 73te yaplan revizyonlarn uygulanmas amacyla 2158/93 sayl Komisyon Dzenlemesi; 39341007(01) sayl Gvenli denizler iin ortak politikaya dair Konsey Dzenlemesi; 2978/94 sayl Ayrlm petrol balast tank boluklarnn lmyle ilgili A.747 (18) sayl IMO kararnn uygulanmasna dair Konsey Dzenlemesi, 3944Y1231(06) sayl Ro-Ro yolcu gemilerinin gvenliine dair Konsey Karar; 96/40/EC sayl Liman devleti denetimini yrten denetimcilerin kimlik kart iin ortak bir model getiren Komisyon Direktifi; deiik trlerdeki deniz ekipmannn teknik uyumunu ve denetim ilem kurallarnn standartlatrlmasn salamak zere 96/98/EC sayl Deniz ekipman ile ilgili Konsey Direktifi (398L0085 ve 301L0053 sayl Konsey Direktifleri ile deitirilmitir), liman devleti denetimini gelitirmek iin karlan direktiflerden bazlardr.70 98/18/EC sayl Yolcu gemileri iin gvenlik kurallar ve standartlar ile ilgili Konsey Karar, i su yollarnda ileyecek gemilerde uygulanmak iin karlmtr.
European Parliament, Directorate General for Research, Transport Series, W14, The Common Maritime Policy, Chapter 4, www.europarl.eu.int/workingpapers/tran/W14/4_en.htm 70 Official Documents, Eur-Lex, Legislation in Force, Transport Policy, Shipping, Safety at Sea, www.europa.eu.int/eur-lex/en/lif/en_register_073030.htm
69
80
Yavuz
Amac, yolcu gemilerini rotalarna gre drde ayrarak her bir snf iin gvenlik artlarn, ekipmann, belli ilem kurallarn ve zellikle GMDSSi belirlemektir.71 Bunun dnda 98/41/EC sayl Topluluk limanlarna veya limanlarndan ileyen gemilerdeki kiilerin kaydedilmesine dair Konsey Direktifi; 1999/35/EC sayl dzenli sefer yapan ro-ro feribotlarnn ve yksek hzl yolcu katamaranlarnn gvenli ileyii iin zorunlu tam tefti sistemi ile ilgili Konsey Direktifi; 2001/25/EC sayl gemi adamlarnn asgari eitimi ile ilgili Avrupa Parlamentosu ve AT Konseyi ortak Direktifi; 2001/96/EC sayl gvenli ykleme ve boaltma iin uyumlatrlm koullar ve ilem kurallar (prosedrler) getiren Avrupa Parlamentosu ve AT Konseyi ortak Direktifi u anda liman devleti denetimi iin yrrlkte olan mevzuat oluturmaktadr.72 Yukarda saylan dzenlemelerin her biri belli ksmlaryla liman devleti denetiminde uygulanacak kurallar oluturmaktadr. Avrupa Birlii bu dzenlemelerin ilgili ksmlarn alarak, Toplulukta liman devleti denetimi uygulamalarn ve ilem kurallarn tanmlayan 95/21/EC sayl Konsey Direktifini karm ve dank durumdaki btn mevzuat biraraya toplamtr. Daha sonra meydana gelen uluslararas gelimeler ve yeni kan AT direktifleri nda bu direktif 4 ayr direktifle deitirilmitir. 95/21/EC sayl Topluluk Limanlarn kullanan ve ye devletlerin
hakimiyetindeki sularda seyir yapan gemilerle ilgili gemi gvenlii, kirliliin nlenmesi, gemide yaama ve alma koullar iin uluslararas standartlarn uygulanmas (liman devleti denetimi)na dair Direktif, asl olarak Paris MOUnun Topluluk hukukuna tercme edilmi halidir.73 Ancak, Direktif kendi getirdii nerilerle Paris MOUnun yenilenmesini de salam, bylece Topluluk dndaki MOU yelerinin uyacaklar denetim standard da
European Parliament, Directorate General for Research, Transport Series, W14, The Common Maritime Policy, Chapter 4, www.europarl.eu.int/workingpapers/tran/W14/4_en.htm 72 Bu ve bir sonraki paragraf, ABnin www.europa.eu.int adresinden Official Documents, Eur-Lex, Legislation in Force, Transportation policy, Shipping, Safety at Sea ksmndaki direktifler incelenerek hazrlanmtr. 73 European Parliament, Directorate General for Research, Transport Series, W14, The Common Maritime Policy, Chapter 4, www.europarl.eu.int/workingpapers/tran/W14/4_en.htm
71
81
Yavuz
ykselmitir.74 Direktifin yrrle girmesiyle, ilgili szlemeler arasnda yer alan TONNAGE 1969 Paris MOUnun da ilgili szlemeleri arasna girmitir. Denetimde ncelik verilecek gemilerin seiminde uyulacak kriterlere yenileri eklenmi, bu kriterlerin uygulanmas daha zorunlu hale getirilmitir. Baz gemilerin limanlara girememesi ile ilgili tedbirler, yine AT Direktifinin Paris MOUya getirdii yeniliklerden biridir. zellikle, gemisi tutulan donatan/iletenin itiraz hakknn domas AT Direktifinin icad olmutur. 75 Paris MOU kapsamnda, AT Direktifleri ve Paris MOU arasndaki yasal ilikiyi salamak amacyla bir Tavsiye Kurulu oluturulmutur. Toplulukta liman devleti denetimi iin 95/21/EC, 98/25/EC, 98/42/EC ve 1999/97/EC ile getirilen btn hkmler, en son deitirilmi haliyle daha nceki blmlerde incelenmi olan Paris MOUyla getirilen hkmlerin kk farkllklar dnda neredeyse aynsdr. Ancak 2001/106/EC Avrupa Parlamentosu ve AT Konseyinin ortak Direktifi, ekledii yeni hkmlerle Paris MOUnun ok daha tesine geen standart ve ilem kurallar getirmitir. ncelikle, 98/25/EC, 98/42/EC ve 1999/97/EC Direktifleriyle deitirilen 95/21/EC Direktifi ve Paris MOUnun son hali olan 24. Revizyon karlatrlacak, daha sonra 2001/106/EC Direktifi ile AB lkeleri iin getirilen farkl hkmler ele alnacaktr. 3.3.2.1 98/25/EC, 98/42/EC ve 99/97/EC sayl Direktifler ile deitirilmi haliyle 95/21/EC sayl Konsey Direktifinin Paris MOUdan farkl olarak getirdii hkmler:76 1. ncelikle, AT Direktifinin, AB lkeleri iin yasal balaycl
bulunmaktadr. Paris MOU da balayc olmakla birlikte, bu balayclk yasal deildir.
Greenaway, Carrie; Port State Control, Port State Control, 2000; pp.9, Thomas Miller and Co. Ltd Ocean Development and International Law, Apr-June 1999, Vol 30, Issue 2, pp.127, 34 p; Keselj, Tatjana; Port State Jurisdiction in Respect of Pollution from Ships: The 1982 Convention on the Law of the Sea 76 Bu blmde, www.europa.eu.int adresinde bulunan Official Documents, Eur-Lex, Legislation in Force, Transportation Policy, Shipping, Safety at Sea blmnden tam metni indirilen 95/21/EC sayl AT Direktifi ve bu direktifi deitiren 98/25/EC, 98/42/EC ve 99/97/EC sayl Direktifler incelenmi, Paris MOU 24. Revizyonla karlatrmalar yaplarak farklar ortaya konmaya allmtr. Gerektiinde Paris MOU 23. Revizyona da deinilmitir.
75
74
82
Yavuz
2. Paris MOUda (Madde 1.3) yllk denetleme oran, limanlara geldii tahmin edilen ayr gemilerin yllk yzde 25i olarak belirlenirken, AT Direktifinde (Madde 5.1) limanlara gelen ayr gemilerin yllk en az yzde 25inin denetlenmesi hkm getirilmektedir. Denetleme oranlar konusunda, AT Direktifi Paris MOUya gre daha skdr. 3. Gerek Paris MOUda (Madde 3.11), gerekse AT Direktifinde (Madde 8), yaplan her denetimden sonra gemi kaptanna Paris MOUnun Ek 3nde yer alan ekilde bir rapor verilmesi hkm bulunmaktadr. Szkonusu AT Direktifinde Paris MOUdan farkl olarak, geminin tutulmasna neden olacak kusurlar saptand zaman kaptana, geminin tutulmas kararnn Direktif hkmlerine gre yaynlanmas ile ilgili bilgiler de verilmesi ngrlmektedir. 4. Paris MOU (Madde 3.13) ve AT Direktifinde (Madde 10), tutulan bir
geminin donatan/ileteni ya da temsilcisinin tutulma kararna itiraz edebilmesi ile ilgili hkmler yer almaktadr. AT Direktifinde Paris MOUdan farkl olarak, itiraz ilem kurallarnn ye devletler tarafndan ulusal hkmlere gre belirlenecei belirtilmektedir. Paris MOUda itiraz ilem kurallarnn belirlenmesine dair bir hkm bulunmamaktadr. 5. AT Direktifinde (17. Madde), Paris MOUdan farkl olarak liman devleti denetiminin uygulanmasn izleyebilmek amacyla; ye devletlerin lkeleri iin ka adet LDDGnin alt ve be yllk istatistikler halinde limanlarna ylda ka ayr geminin geldii konusunda her 3 ylda bir MOU Sekreteryasna ve Komisyona bilgi iletmesi hkm getirilmitir. Bu tr bir hkm Paris MOUda yer almamaktadr. 6. AT Direktifinde (Ek I, madde 1.1(a)) ve Paris MOU (Ek I, Madde 1.1)da ncelikli gemilerin belirlenmesi iin saylan faktrlerden biri olan son 6 ayda gvenlik nedeniyle klaslanmas askya alnm gemiler ifadesine, AT Direktifinde askya alnmas ifadesinden sonra klastan ekilmi ifadesi de eklenmitir. Ayrca, Paris MOUda (Ek I, madde 1.2.2) yer alan MOUya taraf lkelerce son 6 ay iinde denetlenememi gemiler ifadesi, AT Direktifinde (Ek I, Madde II.2)
83
Yavuz
ye lkelerce (AB lkeleri) son 6 ay iinde denetlenmemi gemiler eklinde yer almtr. Paris MOUda (Ek I, Madde 1.2.3) Uluslararas kurallara uygunluuna ve klaslanm olmasna dair belgeleri dare tarafndan tannmayan kurulua dzenlenmesi ifadesi, AT Direktifinde (Ek I, Madde II. 3) Uluslararas kurallara uygunluuna ve klaslanm olmasna dair belgeleri 94/57/EC sayl Konsey Direktifi kapsamnda tannmam olan kurulularca dzenlenmesi eklinde yer almtr. Paris MOUda (Ek I, Madde 1.2.4) MOUnun yllk raporlarnda yaynlanan kara listede yer alan bayraklara ait gemiler ifadesine mukabil, AT Direktifinde (Ek I, II.4 ve II.9) Paris MOU 23. Revizyonda olduu gibi 3 yllk ortalama st tutulmalar listesinde yer alan bayraklara ait gemiler ve Ortalama zeri kusur oranna sahip olan bayraklara ait gemiler ifadeleri yer almaktadr. Paris MOUya gre (Ek I, Madde 1.2.5), tutulma hali artl olarak ortadan kaldrlan gemiler iinde tutulduktan sonra btn kusurlar giderilerek tekrar seyrsefere hak kazanan gemiler de denetimde nceliklidir. Ancak AT Direktifine gre (Ek I, Madde II.5) bu durum bal bana bir ncelikli denetim koulu deil, ncelikli denetim iin gznne alnacak bir unsurdur. AT Direktifinde (Ek I), Paris MOUdan farkl olarak, hedef faktrnn nasl belirlenecei de anlatlmtr. Buna gre, yksek hedef faktr yksek ncelikli gemi demektir. Hedef faktrn belirleyecek kriterler olarak tanmlanan 12 kriterden 5., 6. ve 7. Kriterler sadece son 12 ay iinde gerekletirilen denetlemeler iin geerli olacak ve toplam hedef faktr 3, 4, 8, 9, 10, 11 ve 12. Kriterlere atanan deerlerin toplamndan az olmayacaktr. Paris MOU bu kriterlere atanan deerleri deitirdii takdirde, AB yeni deerleri uygun bulmuyorsa bunlarn geerli olmayacana karar verebilir. 7. AT Direktifinin denetimde incelenecek sertifika ve belgelerini tanmlayan Ek II, Paris MOU 23. Revizyon Ek I Blm 2deki sertifika ve belgelerle ayndr, ancak Paris MOU 24. Revizyonda baz farkllklar vardr. Paris MOU 24. Revizyonda, Kargo Gemisi Gvenlik Radyo Telefon Belgesi ile Kargo Gemisi Gvenlik Radyo Telgraf Belgesi listeden karlmtr. Bunun yansra Gvenli Gemi Adam Belgesinden
84
Yavuz
sonra yer alan Uyum Belgesi da karlarak yerine STCW szlemesine uygun olarak dzenlenmi sertifikalar hkm getirilmitir. Ayrca, Petrol kirlilii zararlarndan doan sivil ykmllkle ilgili sigorta Belgesi veya bir baka finansal garanti hkm de Paris MOUda bulunan ve bylece Paris MOUyu AT Direktifinden farkllatran bir hkmdr. 8. Gemilerin tutulmalar ile ilgili kriterlerdeki farkllklar u ekildedir: SOLAS 74e gre belirlenen kriterlerde, Paris MOU 23. Revizyon (Ek I,
Blm 9.3.4.2) ve AT Direktifi (Ek VI) birebir uymaktadr. Ancak Paris MOU 24. Revizyonda, ISM Kodu ile ilgili olan SOLAS 74, Blm XI, Dzenleme 2ye uygun arttrlm (sklatrlm) tam tefti programn uygulamamak maddesi de tutulma ile ilgili kriterlere eklenmitir. MARPOL 73/78 Ek Ie gre kriterlerde, Paris MOU 23. Revizyon (Ek I,
Blm 9.3.4.6) ve AT Direktifi (Ek VI) birebir uymaktadr. Ancak Paris MOU 24. Revizyonda, Tam tefti rapor dosyasnn bulunmamas veya Dzenleme 13G(3)(b)ye uygun olmamas ifadesi de bu kriterlere eklenmitir. 9. AT Direktifinde, denetlenen gemilerle ilgili bilgilerin yaynlanmas ve paylam ile ilgili olan 15. Madde ve 8. Ek, Paris MOUnun ilgili blmnden (Madde 3.14 ve Ek 2) farkldr. AT Direktifine gre, Paris MOUdaki gibi son 3 ayda tutulan gemilerle ilgili bilgilerin 3 ayda bir yaynlanmas yerine, bir nceki ayda tutulan veya limanlara giri-klar yasaklanan gemilerin her ay yaynlanmas art getirilmitir. Yaynlanacak bilgilerin ierii de Paris MOUda belirlenen ierikten farkldr: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Geminin ad, IMO numaras, Geminin tipi, Tonaj (GRT), na yl, Gemi donatan/ileteninin ad ve adresi, Bayrak devleti, Varsa geminin klas sertifikalarn dzenleyen klas kuruluu/kurulular,
85
Yavuz
9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17.
Bayrak devleti adna geminin ilgili szlemelere uygunluk sertifikalarn Geminin son 24 aydaki tutulma says, Tutulma kararnn alnd liman ve lke, Tutulma halinin kaldrld zaman, Tutulma sresi (gn olarak), Bulunan kusurlarn says ve tutulma kararnn nedenleri (ak ve net bir Geminin Topluluk limanlarndan herhangi birine giri-knn
dzenleyen klas kuruluu veya dier kurulular,
dille anlatlacak), yasaklanmas halinde bunun nedenleri (ak ve net bir dille anlatlacak), Tam teftileri yrten klas kurulular veya dier kurulularn tutulmaya En yakn tersaneye gitmesine izin verilen veya Topluluk limanlarna yol aan kusurlarda bir sorumluluunun bulunup bulunmadnn belirtilmesi, girmesine izin verilmeyen gemiler iin alnan tedbirlerin tanmlanmas AT Direktifine gre, denetlenen btn gemiler iin SIRENAC bilgi sisteminde yukarda saylan bilgilerin dnda aadaki bilgilerin de yer almas ve btn bu bilgilerin, geminin denetiminin bitiminden veya tutulma kararnn kaldrlmasndan sonra yaynlanmas gerektii hkm getirilmitir: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. Geminin ad, IMO numaras, Geminin tipi, Tonaj (GRT), na yl, Gemi donatan/ileteninin ad ve adresi, Bayrak devleti, Var ise, geminin klas sertifikalarn dzenleyen klas kuruluu/kurulular, Bayrak devleti adna geminin ilgili szlemelere uygunluk sertifikalarn Denetlemenin yapld lke, liman ve denetim tarihi, Kategorilere gre tasnif edilmi kusurlarn says.
dzenleyen klas kuruluu veya dier kurulular,
86
Yavuz
10. Paris MOUda (Ek 1A) zararl maddelerin boaltlmas ile ilgili ihlaller durumunda yol gsterici ilem kurallar yer alrken, bunlar AT Direktifinde yer almamaktadr. 3.3.2.2 2001/106/EC sayl AT Direktifi ile ABde liman devleti konrol iin getirilen yeni hkmler77 Erika kazasndan sonra, AT Komisyonu denizde gvenlii salamak iin gvenlik paketleri hazrlamaya balamtr. lk gvenlik paketi (Erika I Package), 3 tedbir kapsamaktadr. Bunlardan birisi liman devleti denetiminin artrlmasdr. lk tedbirin sonucu, liman devleti denetimiyle ilgili olan 95/21/EC sayl AT Direktifini yenileyecek 2001/106/EC sayl AT Direktifinin karlmas olmutur. 2001/106/EC sayl AT Direktifi ile, Ocak 2002de yrrle giren Paris MOUnun 24. Revizyonuna gre liman devleti denetimini ok daha sklatracak nlemler getirilmektedir. Paris MOU 24. Revizyonunun ve 3 ayr direktifle deitirilmi 95/21/EC sayl AT Direktifinin neredeyse ayn olduu dikkate alndnda, 2001 Direktifinin 1995 Direktifini de nemli lde deitirdii kolayca anlalacaktr. 2001/106/EC sayl Direktifin, 3 ayr direktifle deitirilmi olan 95/21/EC sayl Direktifte ne gibi deiiklikler ngrd ayrntl bir ekilde incelenecektir. Aradaki farklar, ayn zamanda 2001/106/EC Direktifinin Paris MOUdan farkllat hkmleri de ortaya koymu olacaktr. Bu direktifle getirilen hkmlerin Paris MOUdaki hkmlerden farkllamad blmlerde, bu husus zel olarak belirtilecektir. 1. 95/21/EC sayl Direktifin ad, Denizcilikte liman devleti denetimi hakknda 95/21/EC sayl Konsey Direktifi olarak deitirilmitir. 2. lgili szlemeler: Yeni Direktif uyarnca liman devleti denetimi gerekletirilirken uyulacak szlemelere CLC 92 eklenmitir (Madde 2.1).
Bu blmde, www.europa.eu.int adresinde bulunan Official Documents, Eur-Lex, Legislation in Force, Transportation Policy, Shipping, Safety at Sea blmnden tam metni indirilen ve 95/21/EC sayl direktifi deitirmek iin karlan 2001/106/EC sayl AT Direktifinin, 98/25/EC, 98/42/EC ve 99/97/EC sayl AT Direktifleriyle deitirilmi 95/21/EC sayl AT Direktifiyle ve Paris MOU 24. Revizyonla karlatrmalar yaplarak farklar ortaya konmaya allmtr.
77
87
Yavuz
3. Denetlemeden sorumlu idare: Gemilerin denetiminin lkelerce belirlenecek idarelerce yrtlmesini konu alan 4. Maddeye, bu idarelerde gerekli sayda ve zellikle nitelikli denetleyicilerin bulundurulmas ifadesi eklenmitir (Madde 4). Gerekten de, 2001/106 sayl Direktifin getirdii denetleme standartlar, gemiyi denetleyecek personelin hem niteliinin hem de saysnn artmasn gerektirecek hkmdedir. 4. Denetleme oran: 95/21/ECye gre gemi denetleme oran her ye lke iin, bir yl ierisinde limanlarna gelen btn gemilerin en az yzde 25idir. 2001/106/ECe gre ise: 1. Bir ylda lkenin limanlarna gelen gemi says, istatistiki bilgileri
mevcut olan en son 3 yl baz alnarak hesaplanan yllk ortalama gemi says olarak alnacaktr. 2. Denetlemede ncelikli gemiler (madde 5(2)) ve geniletilmi denetime tabi tutulacak gemiler (madde 7)de yaplan denetlemenin, hesaplanan yllk gemi saysna oran en az yzde 25 olacaktr. (Madde 5.1) 5. Denetlemede ncelii belirleyecek kriterler: 95/21/EC Direktifinde yer alan denetlemede ncelikli olacak gemilerin belirlenmesi kriterlerine (ncelik kriterleri), 2001/106/EC Direktifi ile yeni kriterler eklenmitir (Madde 5.2). Buna gre: 1. SIRENAC bilgi sisteminde 50 hedef faktrnden daha fazla puan
olduu halde geniletilmi denetlemeye tabi tutulmayan gemiler, son denetlenme tarihinin zerinden en az 1 ay gemi olmas kaydyla Madde 6da belirlenen normal denetim ilem kurallarna gre denetlenecektir. Yukarda yaplan ilaveye bal olarak, hangi durumlarda ye lkeler tarafndan son 6 ayda denetlenmi olan gemilerin bir daha denetlenmemesine zen gsterileceini belirleyen Madde 5.3n koullar arasna, szkonusu geminin bu ilave kapsamnda olmamas koulu da eklenmitir. 2. Ek I, II.4 ve II.9da yer alan 3 yllk ortalama st tutulmalar listesinde
yer alan bayraklara ait gemiler ve Ortalama zeri kusur oranna sahip olan bayraklara ait gemiler ifadeleri yerine MOUnun yllk raporunda yaynlanan
88
Yavuz
kara listede yer alan bayraklara ait gemiler ifadesi getirilmitir. Bylece, Paris MOUnun bu konuda yapt deiiklie de uyum salanmtr. 3. Toplam hedef faktrnn belli kriterlere atanan deerlerin toplamndan
az olmamas gerektiini ifade eden cmleye, Madde 7.4den dolay 10. Kriterin toplam hedef faktrn belirlemede kullanlmayaca ifadesi eklenmitir. 6. Geniletilmi denetim: Geniletilmi denetimin hangi gemilere ve nasl uygulanacan anlatan 7. Maddenin ve bu maddeyi detaylandran Ek Vin ierii ve nitelii deitirilmitir. 95/21/ECdeki 7. Madde ve Ek V, tavsiye niteliinde ilem kurallarn belirlemekte, bu da her idarede yrtlen denetimin farkllamasna yol amaktadr. 2001/106/EC ile bu madde ve Ek, her liman idaresinde tek tip denetimi salayabilmek iin, uygulamas zorunlu ilem kurallar getiren bir nitelik kazanmtr. Bu nitelik farknn yansra ierikte getirilen deiiklikler unlardr: 7. Madde ve Ek V ncelikle tamamen kaldrlarak yerine eski 7.
Maddeyle ve Ek V ile baz hkmleri akan bir yeni 7. Madde ve Ek V getirilmitir. Ek V, Blm Ada, 7. Maddeye gre geniletilmi denetime tabi
tutulacak gemilerden petrol tankerleri ve yolcu gemileri iin getirilen tanmlamalar yeni Direktifle deitirilmitir. Bu Direktifle petrol tankerlerinin ya ve tonaj aa ekilerek 3000 GRTdan ve ya 15ten byk petrol tankerlerinin denetlenmesi hkm getirilmitir. Yolcu gemilerinin zorunlu geniletilmi denetimi ise, 15 yandan byk olan ve 1999/35/EC sayl Direktifte kapsanmayan yolcu gemileriyle kstlanmtr. Yeni Direktifle, yeilenen Ek Vde belirlenen gemilerin, MOUya taraf
lkelerden biri tarafndan gerekletirilen son geniletilmi denetiminden 12 ay sonra yeniden denetlenmesinin zorunlu olduu hkm getirilmitir (Madde 7.1). Yeni Direktife gre, Ek Vte belirlenen tipte bir gemi, ncelik kriterleri
ve hedef faktr dolaysyla denetim iin seilmi ise geniletilmi denetlemeye
89
Yavuz
tabi tutulur. Ayrca, iki geniletilmi denetleme arasnda 6. Maddede belirlendii ekilde normal bir denetleme de yaplabilir (Madde 7.2). Ek Vde belirlenen tipte bir geminin kaptan ve ileteni, son geniletilmi
denetim tarihinden itibaren 12 ay sonra girdii btn ye lkelerin limanlar iin idareye yeni Direktifin Ek V, Blm Bsinde belirlenen bilgileri vermek durumundadr. Bu bilgiler limana beklenen var gnnden en az 3 gn nce, eer yol 3 gnden ksa srecekse bir nceki liman terketmeden nce verilecektir. Bu hkme uymayan gemiler, geldikleri limanda geniletilmi denetlemeye tabi tutulacaklardr (Madde 7.3). Yeni Direktife gre, Madde 7.3te belirlenen gemiler ve son geniletilmi
denetiminin zerinden 12 ay getikten sonra urad ilk limanda hedef faktr 7 ya da daha fazla olan gemiler geniletilmi denetime tabi tutulacaktr (Madde 7.4). Bu maddeye gre, ye lkelerin yeni Direktifle istenen ilave denetimleri gerekletirecek kapasiteye, zellikle de denetleyicilerin eitimi ve ie alnmas konusunda, zamannda ulaamamas durumunda 1 Ocak 2003e kadar gerekli yaplanmay oluturmalarna izin verilecektir. Bu sre, Rotterdam Liman iin, ileklii dikkate alnarak 6 ay uzatlabilecektir. Geniletilmi denetimi uygulama ilem kurallar yeni Direktifte Ek V,
Blm Cde yer almaktadr. Yeni hkmler, eski Direktifte Ek V, Blm Bde getirilen hkmlerin neredeyse aynsdr. Yaplan deiikliklerden bir tanesi, genel hkmlerde filikalardan birinin suya indirilmesi yerine sahil filikalarndan birinin suya indirilmesi hkmnn getirilmesidir. Bir baka deiiklik, dkme gemileri iin tanmlanan ilem kurallarnda, denetim gerektiren muhtemel blgelerin belirlenmesi amacyla A.744 (18) sayl IMO Kararna gre hazrlanan Tam Tefti Rapor Dosyasnn kontrol edilmesi hkmnn yerine, A.744 (18) sayl IMO Kararnda atfta bulunulan
90
Yavuz
tanmlayc belgesinin, yapsal tam tefti raporlarnn, durum deerlendirme raporlarnn ve kalnlk lme raporlarnn incelenmesi, bunlarn gemide bulunduunun ve bayrak devleti veya klas kuruluu tarafndan onaylandnn kontrol edilmesi hkmnn eklenmesidir. Petrol tankerlerinin denetiminde uygulanacak ilem kurallarna 2 yeni hkm eklenmitir. Bunlardan biri, kargo alanndaki balast tanklarndan en az birinin nce tank rgarndan/gverte giriinden, denetleyen grevli daha ayrntl incelemeyi uygun grr ise iine girerek incelenecei hkmdr. Dieri ise, A.744 (18) sayl IMO Kararnda atfta bulunulan tanmlayc belgesinin, yapsal tam tefti raporlarnn, durum deerlendirme raporlarnn ve kalnlk lme raporlarnn incelenmesi, bunlarn gemide bulunduunun ve bayrak devleti veya klas kuruluu tarafndan onaylandnn kontrol edilmesi hkmnn eklenmesidir. Bunun dndaki gemi tipleri iin uygulanacak ilem kurallarnda hibir deiiklik yaplmamtr. 7. Geniletilmi denetime tabi tutulmas gereken gemilerin denetlenememesi durumunda uygulanacak ilem kurallar ve gemilerin ye lkelerin limanlarna girilerinin yasaklanmas: Yeni Direktife, yenilenen 7. Maddenin sonucu olarak eski Direktifte bulunmayan 7a ve 7b maddeleri eklenmitir. Madde 7a, belli gemilerin denetlenememesi durumunda uygulanacak ilem kurallarn belirlemektedir. Buna gre gemi, Madde 5.2(a)da belirtildii zere 50 hedef faktrnden daha fazla puan olduu veya 7.4de belirtildii zere zorunlu bir geniletilmi denetlemeye tabi tutulmas gerektii halde operasyonel nedenlerden dolay denetlenememise, ye lke denetlemenin yaplamadn hemen SIRENAC sistemine bildirmelidir (Madde 7a.1). Ayrca, bu tr durumlar, her alt ayda bir nedenleriyle birlikte Komisyona bildirilmelidir (Madde 7a.2). Herhangi bir takvim ylnda bu tr durumlar, istatistikleri bulunan son 3 yl baz alnarak hesaplanan yllk ortalama limanlara gelen ve bu maddede aklanan nitelikte gemi saysnn yzde 5ini gememelidir (Madde 7a.3). Bu maddede beliritildii zere denetlenemeyen gemiler bir
91
Yavuz
sonraki limanda denetlenmelidir (Madde 7a.4). 22 Temmuz 2008 ylnda Komisyonun grne istinaden yzde 5 oran deitirilecektir. Madde 7b, belli gemilerin limana giriinin nlenmesi ile ilgili tedbirleri ele almaktadr. Bu maddeyle birlikte direktife bir de, limanlara girmesi yasaklanan gemiler iin nasl bir ilem kurallar btn izleneceini gsteren Ek XI ilave edilmitir. Buna gre, Ek XI.Ada belirtildii zere gaz ve kimyasal tankerleri, dkme gemileri, petrol tankerleri ve yolcu gemileri, eski direktif Madde 11.6da belirlenen istisnai durumlar dnda: - MOUnun yllk raporunda yaymlanan kara listede yer alan bayraklara ait ise ve - Son 24 ay ierisinde MOUya taraf lkelerden birinin limannda iki defadan fazla tutulmu ise, veya - MOUnun yllk raporunda yaynlanan kara listenin ok yksek riskli ve yksek riskli ksmnda yer alyorsa ve - Son 36 ay ierisinde MOUya taraf lkelerden birinin limannda bir defadan fazla tutulmu ise ye lkelerin limanlarna girmesi yasaklanmaktadr. Bu yasak, yukarda saylan koullar kapsamnda geminin ikinci veya nc kez tutulduu liman terketmesine izin verilir verilmez yrrle girecektir. 8. Denetim sonunda gemi kaptanna verilecek rapor: Yeni Direktifte eski Direktiften farkl olarak, kaptana verilecek raporun ieriinin Paris MOU Ek IIIte verilen ekilde olmas yerine, Direktife yeni eklenen Ek IXda belirlenen kapsamda olmas hkm getirilmitir. 9.Geminin kusurlarnn giderilmesi ve tutulmas: Eski Direktifteki Madde 9.1de, hangi denetlemeler sonras ortaya kan kusurlarn giderilmesi gerektiini belirleyen Madde 6 ve 7ye atfta bulunulmu, yeni direktifte bu maddeler yerine Madde
92
Yavuz
5.2 ve 7ye atfta bulunulmutur. Ayn ekilde Madde 9.5te de atfta bulunulan madde numaralar 6 ve 7den 5.2 ve 7ye deitirilmitir. Ayrca, gemilerin tutulmasna karar vermek iin kullanlacak kriterlerin tanmland eski Direktifteki Madde 9.3e, yeni direktifle bir ekleme yaplmtr. Bu ilaveyle birlikte Direktife yeni bir Ek XII de eklenmitir. Madde 9.3e yaplan ilaveye gre, Ek XIIde tanmlanm bir geminin alan, A.861(20) sayl IMO Kararnn performans standartlaryla ve Uluslararas Elektronik Komisyonunun 616996 sayl test standartlaryla uyumlu bir Seyahat Bilgi Kayt Sistemi (Voyage Data Recorder System, VDR) yok ise, bu gemi tutulacaktr. Ek XIIde belirlenen gemiler aada verilmektedir: 1. 2. 3. 4. 5. 1 Temmuz 2002de veya sonrasnda ina edilen yolcu gemileri, 1 Temmuz 2002den nce ina edilen ro-ro yolcu gemileri, en ge ilk 1 Temmuz 2002den nce ina edilen ve ro-ro yolcu gemileri dnda 1 Temmuz 2002de ya da daha sonra ina edilen ve yolcu gemileri 1 Temmuz 2002den nce ina edilen 20.000 GRT ve st kargo
tam teftilerinde veya 1 Temmuz 2002de , kalan yolcu gemileri, en ge 1 Ocak 2004de, dnda kalan 3000 GRT ve zeri gemiler, gemileri IMO tarafndan belirlenecek tarihe kadar, eer IMO tarafndan tarih belirlenmezse 1 Ocak 2007ye kadar, 6. 3000-20.000 GRT aras kargo gemileri IMO tarafndan belirlenecek tarihe kadar, eer IMO tarafndan tarih belirlenmezse 1 Ocak 2008e kadar VDR Sistemine sahip olacaklardr. Geminin tutulduu limanda VDR ile ilgili kusuru giderilemiyorsa dare, geminin en yakn tersaneye gitmesine izin vererek veya 30 gn mhlet tanyarak kusurunu gidermesini salayacaktr. Bunu yaparken eski Direktifte yer ald ekliyle Madde 11deki ilem kurallarna uyacaktr. VDR sistemi, uaklarda kullanlan kara kutu benzeri bir sistemdir. Denetimlerin sklatrlmasna karn kazalarn kontrol altna alnamay, bu kazalarn neden
93
Yavuz
kaynaklandn tesbit edebilmek amacyla bu tr bir sistemin gelitirilmesi sonucunu ortaya karmtr. 10. tiraz hakk: Eski Direktifteki Madde 10.1de tutulma kararna itiraz hakk ifadesi, tutulma ve limanlara giriin yasaklanmas kararna itiraz hakk olarak deitirilmitir. 11. Bilgilerin paylam: Eski Direktifte yer alan Madde 14e yeni Direktifle bir ilave yaplmtr. Buna gre, Madde 5.2 ve 7ye gre yaplacak denetlemelerde denetleyiciler Equasis78 bilgi sistemindeki gemi denetlemeyle ilgili zel ve kamu veritabanlarndan bilgi alabilecektir. 12. Tutulan ya da limanlara girmesi yasaklanan gemilerle ilgili bilgilerin yaynlanmas: Eski Direktifteki Madde 15.2 deitirilerek verilmesi gereken bilgilerin kapsam gelitirilmi, yaynlanma ortam belirlenmitir. Buna gre, Ek VIIIde istenen bilgilere: adresi, Son geniletilmi denetimin yapld tarih, liman ve sonucunda, varsa, Son zel tam teftiinin yapld tarih, liman ve tam teftii yapan Geminin tutulmasndan sonra liman idaresinin ve gerekliyse klas tutulma karar, kurulu, kuruluunun ald tedbirler eklenmitir. Ek VIIIdeki bilgilerin yansra, 94/57/EC sayl Direktif Madde 15.3te tanmland zere klasn deitirilmesi, askya alnmas ve klastan ekilmeyle ilgili bilgiler SIRENAC sistemine salanacak; ayrca, denetim veya geminin tutulma hali bittikten sonra mmkn olduunca ksa srede Equasiste yaynlanacaktr. Madde 15e
Equasis, AB komisyonu ve ngiltere tarafndan Kasm 1997de balatlan Kaliteli Denizcilik Kampanyasnn bir sonucu olarak oluturulan bir bilgi sistemidir. Denizcilikte kalitenin yakalanmasnn nndeki en byk engelin gemilerin kalitesi ve ileticileri hakkndaki bilgilerin yeterince effaf olmad tesbitinden yola klarak, kamu ve zel sektrn elindeki bilgileri toplayan ve bunlar internette yaynlayan Equasis sistemi oluturulmutur. Bu sistemdeki bilgilerin kullanm katlmc lkeler iin zorunlu deil, istee baldr. Sistemin katlmclar AB Komisyonu, Fransa, Singapur, spanya, ngiltere,
78
Dkme yk gemilerini tatma amacyla kiralayanlarn (charterer) ad,
94
Yavuz
bir de yeni fkra ilave edilerek, bu maddedeki hkmlerin ulusal mevzuattan doan ykmllkleri etkilemeyecei belirtilmitir (Madde 15.5). 13. Masraflarn karlanmas: Eski direktifteki Madde 16.2ye yeni bir hkm ilave edilmitir. Buna gre, gemi Madde 9 ve Ek VIda belirlendii ekilde kusurlar ve belgelerinin eksiklii nedeniyle tutulmusa, limanda tutulmayla ilgili masraflarn tamam gemi donatan/iletenine ait olacaktr (Madde 16.2.a). 14. Uygulamay izlemek iin istenen bilgiler ve Dzenleyici Komite: Yeni
Direktifte, uygulamay takip edebilmek iin istenen bilgilerin tanmlanmas iin Madde 17 deitirilerek Direktife bir de Ek X ilave edilmitir. Bu Ekle, eski Direktifte 17. Maddede yer alan hususlara yenileri eklenmitir. Her ye lkeden LDDG saylar ve limanlara gelen gemi saysnn yansra, her alt ayda bir limanlara gelen dzenli feribot seferleri dnda kalan btn gemilerin IMO saylar ve geli tarihleri hakknda Komisyona veya SIRENACa bilgi verilecektir. Bu direktifin yrrle girmesinden sonra (22 Ocak 2002) en ge 6 ay iinde btn ye lkeler, dzenli feribot seferleri listelerini de yine Komisyona ileteceklerdir. Yeni Direktifle Dzenleyici Komite hakknda 18. Maddeye 2. ve 3. alt fkralar ilave edilmitir. Bu alt fkralarda, kendilerine refere edildii zaman 1999/468/EC sayl Direktifin eitli maddelerinin uygulanaca belirtilmektedir. 15. Revizyon lem Kurallar (Prosedr) ve Cezalandrma: Yeni Direktifle Madde 19un giri ksm ve (a) fkras deitirilerek, Direktifin, kapsam geniletmeyecek ekilde Madde 18.2de tanmlad zere deitirilebilecei hkm getirilmitir. Deitirilecek unsurlar ise yzde 25 orannn dnda kalan Madde 5, 6, 7, 7a, 7b, 8, 15 ve 17 ile bunlara bal Ekler olarak tanmlanmtr. Ayrca, yeni Direktife 19a maddesi eklenmitir. Bu madde, her ye lkenin bu direktife uygun olarak dzenlenen ulusal dzenlemelere uyulmamas halinde bir ceza sistemi oluturmas ve gerektiinde cezay uygulamas hkmn getirmekte; cezalarn etkin, uygun ve caydrc nitelikte olmasn art komaktadr.
ABD ve Japonyadr. Equasiste, gemilerin karakteristikleri ve gemi ynetim bilgileri yer almaktadr. Bilgi sisteminin merkezi Fransada bulunmaktadr. (www.equasis.com)
95
Yavuz
16. Direktifin Uygulanmas: Eski Direktifin 20. Maddesine bir alt fkra daha eklenerek, Direktifin ye lkelerde uygulanmasyla ilgili gelimeler konusunda Komisyonun Avrupa Parlamentosunu ve AT Konseyini dzenli olarak bilgilendirecei hkm getirilmitir. 17. Denetlemede kontrol edilen sertifikalar: Yeni Direktifle, eski Direktifin Ek IIsindeki 10. Madde sadece Gvenli Gemi Adam Belgesi olarak deitirilmi, 10a maddesiyle STCW Szlemesine uygun dzenlenen sertifikalar ve 35. Maddeyle Petrol kirlilii zararlarndan doan sivil ykmllkle ilgili sigorta Belgesi veya bir baka finansal garanti koullar Ek IIye ilave edilmitir. Bylece, AT Direktifinin incelenecek sertifikalar ve belgeler ynnden Paris MOU 24. Revizyonla da uyumlatrlmas salanmtr. 18. Ayrntl denetim iin ak nedenler: Yeni Direktifle, ayrntl denetimin gerekletirilmesini gerektirecek nedenlerin rneklendii Ek IIIn 1. fkrasndaki II-8 ve II-11 ifadesi II-8 ifadesiyle deitirilmitir. 19. Geminin tutulmas ile ilgili kriterler: Yeni Direktifle, eski Direktif Ek VIda 2. fkrann altndaki 13 koula bir yenisi eklenerek geminin kaza durumunda en fazla bilgiyi salayp salamadnn kontrol edilmesi koulu getirilmitir. Ayrca fkra 3.1deki geerli sertifikalarn bulunmamas ifadesi geerli sertifika ve belgelerin bulunmamas ifadesiyle deitirilmitir. Fkra 3.2de, ISM Kodu ile ilgili olan SOLAS 74, Blm XI, Dzenleme 2ye uygun arttrlm (sklatrlm) tam tefti programn uygulamamak maddesi, Fkra 3.6da ise Tam tefti rapor dosyasnn bulunmamas veya MARPOL Szlemesi, Dzenleme 13G(3)(b)ye uygun olmamas maddesi tutulma ile ilgili kritelere eklenmitir. Bylece, bu kriterlerde Paris MOU 24. Revizyona birebir uyum salanmtr. Ancak, AT Direktifine Paris MOUda bulunmayan bir kriter daha eklenmitir: Kullanmas zorunlu olan gemilerde, VDRn olmamas veya almamas (fkra 3.2).
96
Yavuz
ye lkeler, 2001/106/EC Direktifiyle ilgili ulusal dzenlemelerini en ge 22 Temmuz 2003 tarihinde yapm olacaklardr. Yukarda yaplan incelemelerden de grlecei zere, 2001/106/EC Avrupa Parlamentosu ve AT Konseyi Direktifiyle deitirilen 95/21/EC, denetleme standartlarn ykselten ve ncelikli gemiler zerinde denetimi fazlalatran bir direktif haline gelmitir. Bu direktifle, bir ylda ortalama denetlenen gemi saysnn 700den 4000in zerine karlmas hedeflenmitir.79 Bu gelimenin pek ok taraf zerinde etkileri olacaktr. zetlemek gerekirse, eklenen ve deitirilen maddelerle: - Deniz gvenlii ve evresi iin tehlike arzeden gemilerin denetlenmesi zorunlu hale getirilmekte, - Riskli gemilerin daha sk denetimlere tabi tutulmas, denetimlerin daha sistematik yaplmas salanmakta, - Kara listede yaynlanan bayraklara ait ve standart alt olan gemilerin limanlara girmesi yasaklanmakta, - Gemilerin tutulmas ile ilgili yaynlanan bilgiler iinde sv ve kat dkme yk tayan gemileri tatma amacyla kiralayan (charterer)n da adnn ve adresinin yer almas salanmakta, - Bilgi paylamnda zorunlu bilgi deiimi ve daha fazla effaflk getirilmektedir. Ayrca, 2001/106/EC Direktifinin kmasn salayan Erika I Paketi, tek cidarl tankerlerin en ge 2015te AB sularna girmesini yasaklayacak bir dzenleme yapmtr. Bu gelimelerin pek ok taraf zerinde etkileri olacaktr. ncelikle, AB lkelerinin bu standartlar yakalayabilmesi iin liman devleti denetimine nemli miktarda kaynak ayrmalar gerekecektir. Bu durum, AB lkelerinin liman devleti denetimini finanse etmek iin kusurlar veya tutulmalar nedeniyle birden
79
EU Commission, DG-TREN, Memo, Erika: two years on www.europa.eu.int/comm/transport/library/erika.en-pdf
97
Yavuz
fazla
denetledikleri
gemilerden
aldklar
denetim
cretini
arttrmalarna
yol
aabilecektir. Kara listede bulunan lkeler daha fazla ve daha sk denetime tabi kalacaklarndan ve yaplacak her denetim kusurlarn bulunma ihtimalini arttrdndan, bu durum kara listedeki bayraklarn gemileri iin byk dezavantaj oluturacaktr. Ayrca, AB ile ticari ilikileri youn olan, ancak bayra kara listede yer alan lkelerin gemileri de, AB ile ticaret tamalarn srdrmek istiyorsa, istenen standartlarda gemi ile tama yapmak durumunda kalacaktr. Trkiye, ithalat ve ihracatnn neredeyse yarsn AB lkeleri ile yapmaktadr; ancak, Paris MOUnun 2000 yl raporunda kara listenin ok yksek riskli snfnda yer almaktadr. Bu durumda, belli tipteki Trk bayrakl bir gemi darenin takdirine gre, son 24 ay ierisinde Paris MOU lkelerinin limanlarnda iki defadan fazla veya son 36 ay ierisinde birden fazla kez tutulmu ise, tutulmasna neden oluturacak kusurlarn giderdiini ispatlayana kadar AB limanlarna giremeyecektir. Trk bayrakl gemilerin tutulma oranlarnn ykseklii dikkate alnrsa, bundan sonra olduka zor duruma decekleri aktr. Direktiften etkilenecek bir baka taraf da, Paris MOUya taraf lkeler olacaktr. Paris MOU er ya da ge bu direktifle uyumlu hale getirilecek, bu da AB lkeleri iin yukarda bahsedilen olas sonularn dier Paris MOU taraf lkeleri iin de geerli olmasn beraberinde getirecektir. Ayrca, Paris MOUnun nclnde dier blgesel MOUlar, zellikle Tokyo MOU, bu hkmleri uyarlamaya alacaktr. Sonu olarak denizlerin standart alt gemilerden arndrlmas iin bir adm daha atlmtr. 3.3.3 ABnin Deniz Gvenlii iin Gelecekte Alaca Tedbirler :80 AB, hazrlad ilk Erika Paketinden sonra, ikincisini de hazrlamtr. Bu pakette de tane tedbir bulunmaktadr: 1. Avrupa Deniz Gvenlii Ajansnn Kurulmas: Bu ajansn
Komisyonun, ye lkelerin ve aday lkelerin deniz gvenlii konusundaki faaliyetlerini
80
EU Commission, DG-TREN, Memo-Erika: two years on, www.europa.eu.int/comm/transport/library/erika.en-pdf
98
Yavuz
desteklemesi hedeflenmektedir. Ajansn asl grevi, bilgi toplamak, deniz gvenlii ile ilgili veritabann iletmek, klas kurulularn izlemek ve liman devleti denetiminin uygulamasnn durumunu belirlemek amacyla ye lkeleri denetlemek olacaktr. 2. Deniz trafiinde daha byk gvenlik salamak ve gemilerden
kaynaklanan kirlilii daha etkin nlemek: Topluluk limanlarna gelmeyen ama Topluluk sularndan geen gemilerin de izlenecei bir sistem gelitirilmesi nerilmektedir. Bylece, AB kylarn kaza ve kirlilik riskiyle tehdit eden gemilere mdahalede daha yetkili olunmas ve ky devleti denetimin artrlmas hedeflenmektedir. Bunun iin Topluluk sularndan geen gemilerin transponder ad verilen otomatik tantma sistemleri ve VDR tamas dnlmektedir. Ayrca, gemilerin kt havalarda daha fazla kazaya maruz kald gznne alnarak, kt havalarda liman terketmesinin nlenmesi salanacaktr. Bunun yansra, her ye devletin tehlikedeki gemiler iin snma limanlar yapmas zorunlu hale getirilecektir. VDR ile ilgili hkmler, zaten 2001/106/EC ile yrrle girmi bulunmaktadr. 3. Kirlilik zararndan doan ykmllk ve tazminatla ilgili
hkmlerin deitirilmesi: Erika kazasndan etkilenenlerin zararlarnn iki yl sonra bile tam olarak tazmin edilememi olmasndan dolay, ileride oluabilecek bu tr durumlar engellemek iin Komisyon petrol kazalar iin bir fon kurulmasn teklif etmektedir. Bu fonun st limitinin 1 milyar EURO olmas ve u andaki tazminat tavan olan 200 milyon EUROnun almas durumunda kullanlmas planlanmaktadr. Komisyon ayn zamanda petroln tanmasndan sorumlu btn taraflarn ihmal halinde ceza demesini nermektedir. Bunlardan baka, Beyaz Dkman (European Transport Policy for 2010: time to decide)da duyurulan ve alnmas dnlen tedbirler unlardr: 1. 2. 3. 4. Gemi personelinin sosyal durumunun iyiletirilmesi, Kolay bayrakla mcadele ve IMOya bayrak devletlerini denetim yetkisi verilmesi, Tonaj vergisi uygulanarak (kazanlan para zerinden vergi almak yerine) gemilerin tekrar Topluluk bayraklarna gelmesinin salanmas, Tek deniz:bir Avrupa trafik ynetimi sisteminin kurulmas
99
Yavuz
Btn bu tedbirlerin hayata geirilmesiyle AB ile ticaret yapan lkeler gemi standartlarn ykseltmek zorunda kalacaktr. Tedbirlerin yaygnlamas ile, denizlerdeki standart alt gemilerin de nemli oranda azalmas salanacaktr.
100
Yavuz
DRDNC BLM TRKYEDE LMAN DEVLET DENETM UYGULAMALARI 4.1 TRKYEDEK MEVCUT DURUM
Trk bayrakl gemiler, eitli blgesel liman devleti denetimlerine taraf lkelerin pek ou iin denetlemede ncelikli gemiler arasnda bulunmaktadr. Dnyada deniz gvenlii iin alnan tedbirler arttka, bu tedbirlere ayak uyduramayan yal Trk deniz ticaret filosu g durumda kalmakta, gidebilecei liman says azalmaktadr. rnein, ABDde getirilen sk liman devleti denetimi nlemleri, ABD limanlarna giden Trk gemilerinin saysnn azalmasna neden olmaktadr. Tez almasnn ABDde ve ABde liman devleti denetimlerinin incelendii blmlerinde Trkiye iin eitli deerlendirmeler yaplmtr. Szkonusu deerlendirmeler bu blmde de ksaca zetlenecektir. ABDde ncelikli gemilerin denetiminde kullanlan en nemli 3 kriter, geminin bayra, klas kuruluu ve donatan/iletenidir. Trk bayrakl gemiler, 1998-2000 yllarn kapsayan yllk ortalamaya gre yzde 7,25 tutulma oranyla, bu dnem iin yzde 3,55 olan ortalamann ok zerine karak hedeflenen bayrak devletleri listesinde yer almtr. Daha nceki blmlerde de incelendii zere, hedeflenen bayrak devleti listesine giren bayraklar, ncelik matrisinde 7 puan almaktadr. Bu durumda, Trk bayrakl bir gemi, en son teknolojiyle donatlm ve btn standartlara uyuyor olsa da, ABD limanlarnda dorudan 2. ncelikli gemi konumuna gelmektedir. Trkiyenin klas kuruluu olan Trk Loydu, 2001 ylnda, kendi klasyla ABD limanlarna giri yapan ayr gemilerin81 toplam 10dan az olduu ve 3 yl ierisinde herhangi bir tutulmaya maruz kalmad iin 0 puan almtr. Gemilerin donatan/ileteni bilgilerine bakldnda ise, Ocak 2002 itibariyle listede bulunan 22 irketten 4nn Trk irketi olduu grlmektedir. Bu gemiler ayn
81
ayr gemiden kastedilen, bir geminin szkonusu lkenin limanlarna bir yl iinde ka kere gelirse gelsin, sadece bir kere saylmasdr.
101
Yavuz
zamanda ABDnin kamu ile balantl yklerini tamaktan men edilmi gemilerdir. Bu yasak, ilk bakta ok nemli gibi grnmese de, gerekte ok geni bir etki alanna sahiptir. Tarm rnleri gibi, zel sektr tarafndan tatlan ancak devlet tarafndan tevik alm olan herhangi bir rn, kamu ile baantl yk olarak grnmektedir. ABDde pek ok rnn u veya bu ekilde tevik kapsamnda olduu dnlrse, bu yasan szkonusu gemi donatan/iletenleri iin byk bir kayp anlamna geldii grlecektir. Ayrca, ISM Koduna uygun olmad iin, bu koda uygunluunu ispat edinceye kadar ABD limanlarna girii yasaklanan gemilerden bir tanesi Trk gemisidir. Paris MOUya gre ncelikli denetim kriterleri ok eitlidir. Ancak en nemli kriter bayrak devletinin durumudur. Trkiyenin, ticaretinin en fazla olduu AB lkeleri ve Paris MOU lkeleri iin bir bayrak devleti olarak konumu incelendiinde, Paris MOU tarafndan oluturulan kara listenin en yksek riskli kategorisine girdii grlmektedir. 1998-2000 arasnda denetlenen Trk gemilerinin ortalama bete biri tutulmutur. 2000 ylnda Trk gemilerinin tutulma oran olan 23,8, Paris MOUnun 2000 yl gemi tutulma oran olan yzde 9,5in ok stnde kalmaktadr. Trkiyeden baka kara listenin ok yksek riskli kategorisine giren tek AB aday lke, Romanyadr. lgili blmlerde de incelendii zere, kara listenin en yksek riskli kategorisinde yer alan gaz-kimyasal tankerleri, petrol tankerleri, dkme ve yolcu gemilerinin, son 36 ay ierisinde 1 defadan fazla tutulmu iseler Paris MOUya taraf lkelerin limanlarna girmeleri yasaklanmaktadr. Bu erevede Trk bayra tayan bu tiplerdeki gemiler otomatik olarak zor duruma dmektedir. Kara listede yer alan dier AB aday lkeler Malta, Kbrs, Letonya, Litvanya olup, bu lkeler orta riskli snfa girmektedir. Trkiye, ABye aday lkeler ierisinde durumu en kt olan lkedir. Paris MOU 1998-2000 istatistiklerine gre, Trk klas kuruluu olan Trk Loydu tarafndan klaslanan 55 gemi tutulmutur. Bu gemilerden klasla ilgili nedenlerle tutulanlarn oran yzde 8,14tr ve klas kurulular iin ortalama tutulma orannn yzde 4,8 zerindedir. AB aday lkelerden Bulgaristan, Polonya ve Romanyann klas kurulularnn, klas kuruluundan doan kusurlardan dolay tutulma ortalamas, Trk Loydunun ortalamasndan daha fazladr. Trk Loydu tarafndan denetlenen ve klasla ilgili kusurlar yznden tutulan gemilerin says 1998-2000 iin 7dir.
102
Yavuz
Trkiyenin bayrak devleti olarak durumuna son rnek olarak Tokyo MOU istatistikleri incelenecektir. 2000 yl istatistiklerine gre, Tokyo MOU lkelerinde denetlenen Trk bayrakl gemilerin yzde 8,05i tutulmaktadr. Bu oran ortalama oran olan 6,87nin zerindedir. Son 3 yllk ortalamaya gre ise, Trk bayrakl gemilerin tutulma oran yzde 13,52dir ve Tokyo MOU ortalamas olan yzde 7,11in olduka zerindedir. Bu durumda, Trk bayrakl gemiler Tokyo MOU iin de ncelikli gemiler arasna girmektedir. Trkiye, liman devleti denetiminin yrtlmesinde uyulan IMO szlemelerinin byk ounluuna taraftr. Ancak henz yesi bulunduu Akdeniz Memorandumunun kabul ettii SOLAS 78 Ek Protokolne ve ILO No:147ye taraf deildir. Ayrca, tam yesi olmaya alt AB lkelerinin taraf olduu szlemelerin de bir ksmna henz taraf olmamtr. Tablo 5te, Trkiye, AB ve ABye aday lkelerin hangi szlemelere taraf olduu gsterilmektedir. Bu tablo, lkemiz ile lkemizin ayn seviyeye gelmeyi hedefledii lkeler arasndaki fark anlamak iin nemlidir. Tablodan da grld zere Trkiye: taraf deildir. Trkiye, yukarda saylan szlemelerden SOLAS 78 ve 88 Ek Protokollerine ve LL 88 Ek Protokolne taraf olma almalarn byk lde tamamlamtr. Bunun Btn AB lkelerinin ve Romanya ile Letonya dndaki btn AB aday Avusturya, Belika ve rlanda dndaki btn AB yelerinin ve 6 aday Avusturya, Belika ve rlanda dndaki btn AB yelerinin taraf Btn AB lkelerinin ve Kbrs, Malta ile Romanya dndaki btn AB rlanda ve Hollanda dndaki btn AB lkelerinin ve Kbrs, Malta,
lkelerin taraf olduu SOLAS 78 Ek Protokolne taraf deildir. lkenin taraf olduu SOLAS 88 Ek Protokolne taraf deildir. olduu LL 88 Ek Protokolne taraf deildir. aday lkelerin taraf olduu MARPOL 73/78 Ek IIIe taraf deildir. Romanya dndaki btn AB aday lkelerin taraf olduu MARPOL 73/78 Ek IVe
103
Yavuz
dnda MARPOL 73/78 Ek III ve MARPOL 73/78 Ek VIya taraf olma almalar da balatlmtr. Tablo 5: AB lkeleri, ABye Aday lkeler ve AByle Serbest Ticaret Antlamas Olan Dier Avrupa lkelerinin Taraf Olduu IMO Szlemeleri
MARPOL Protocol 97 (Annex VI)
LOAD LINES Convention 66
MARPOL 73/78 (Annex I/II)
MARPOL 73/78 (Annex IV)
MARPOL 73/78 (Annex III)
TONNAGE Convention 69
MARPOL 73/78 (Annex V)
LOAD LINES Protocol 88
COLREG Convention 72
STCW-F Convention 95
SOLAS Convention 74
STCW Convention 78
FUND Convention 71
CLC Convention 69
SOLAS Protocol 78
SOLAS Protocol 88
FUND Protocol 76
Austria Belgium Bulgaria Cyprus Czech Republic Denmark Estonia Finland France Germany Greece Hungary Iceland Ireland Italy Latvia Lithuania Luxembourg Malta Netherlands Norway Poland Portugal Romania Slovakia Slovenia Spain Sweden Switzerland Turkey United Kingdom
X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
X X X X X X x x
x x x x x x x x x x
x x x x x d X x d x x x x x x x x x x x x d X x d x x x x x x x x x x d X x d x x x x x x x x x x x x x x x d X x d x x x x x x x d X x d x x x x x x x d X x d x x x x x x x d X x d x x x x x x x x x x x x d X x d x x x x x x d D x d d x x x x x d X x d x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x X dd D x dd d x x x d X x d x x x x x x x x x x x d X x d x x d X x d x x x x x x x x x x x x x X x x x x x x x x x x x x x x x x d x d x d X x d x x x x x x x x x x x x x d X x d x x d X x d x x x x x x x x x x d D x d d x x X x x x
104
FUND Protocol 92
CLC Protocol 76
CLC Protocol 92
Yavuz
Trkiyenin liman devleti denetimi konusunda almas gereken tedbirlerle ilgili olarak 8. Be Yllk Kalknma Plannda, Liman devleti denetimlerine ilikin taraf olduumuz szlemelerin yansra daha sonra gelitirilecek deiiklik ve protokollerin zamannda onaylanmas salanacaktr. Bylece etkin bir kontrol ve denetim mekanizmas kurulacaktr ifadesi bulunmaktadr. Trkiye, 2001 yl Ulusal Programnda da ABye tam yelik nda, deniz gvenlii de dahil olmak zere deniz ulatrmasna ynelik Trk hukuki altyapsnn baz istisnalarla mukabil AT mevzuatna tam uyumu salanacaktr taahhdnde bulunmutur. Ulusal Programda, ABye tam yelik szkonusu olduunda liman devleti denetim oranlarnn arttrlarak AB seviyesine getirilecei, yeterli personelle donatlm Liman Devleti Kurullar oluturulaca, bayrak devleti denetimlerini yapan Gemi Tefti Kurullarnn kapasitelerinin arttrlaca, 80 GSK uzman, 80 liman devleti denetimi grevlisi ve uzman eitmen istihdam edilecei, liman devleti denetimi ile ilgili eitim programlar dzenlenecei belirtilmitir. Bunun dnda SOLAS 78 ve 88 ile LL 88 Protokollerinin onaylanmas ve bayrak, liman ve ky devleti uygulamalarnn etkinliinin artrlmas amacyla gerekli tehizat ara ve gerelerin temin edilecei taahhtleri de verilmitir. 4.2 TRKYEDEK LMAN DEVLET DENETM LE LGL MEVCUT MEVZUAT VE YRRLKTEK DZENLEMELER Trkiyede liman devleti denetimi, Akdeniz Liman Devleti Mutabakat Zapt ve Karadeniz Liman Devleti Mutabakat Zaptna gre yrtlmektedir. Trkiye, Akdeniz MOUyu 11 Temmuz 1997 tarihinde Maltada imzalam, 4 Ekim 1998 tarihinde Resmi Gazetede yaynlayarak onaylam ve MOUya taraf olmutur. Karadeniz MOUyu ise 7 Nisan 2000 tarihinde stanbulda imzalam, 12 Aralk 2000 tarihinde Resmi Gazetede yaynlayarak onaylam ve taraf olmutur. Trkiye, ayn zamanda Karadeniz MOUnun sekreteryasn yrtmektedir. Akdeniz MOU uyarnca Trkiye: 1. 2. 3. 4. LL 1966, SOLAS 1974 ve 78 Ek Protokol, MARPOL 73/78, STCW 78,
105
Yavuz
5. 6.
COLREG 72, ILO No:147
szlemelerine uymak durumundadr. Ancak daha nce de belirtildii zere, henz SOLAS 78 Ek Protokol ve ILO No:147ye taraf deildir. Trkiyenin Karadeniz MOUya ye olmakla kabul ettii szlemeler ise, Akdeniz MOUnun kabul ettii SOLAS 78 Ek Protokol dnda kalan btn szlemeler ve buna ek olarak TONNAGE 69 szlemesidir. Trkiye, taraf olduu szlemeleri Resmi Gazetede yaynlandktan hemen sonra uygulamaya gemektedir. Yukarda saylan szlemelerin yansra, liman devleti denetiminin dayand i hukuktaki dzenlemeler aadaki gibidir: 1. 4922 sayl Denizde Can ve Mal Koruma Hakknda Kanun (10/6/1946da yrrle girmitir; 6, 8,9,11 ve 12. maddeleri yabanc bayrakl gemiler iin uygulanmaktadr), 2. 3. 4. 5. 6125 sayl Ticaret Gemilerinin Tonilatolarn lme Tz (14/3/1966da yrrle girmitir), 7/14561 sayl Denizde atmay nleme Uluslararas Kurallar, 1972 Denizde atmay nleme Tz(12/12/1977de yrrle girmitir), 6/6647 sayl Ticaret Gemilerinin Ykleme Snr Tz (22/6/1966da yrrle girmitir), 22893 sayl Gemi Adamlarnn Eitim, Belgelendirme, Snav, Vardiya Tutma, Ktklenme ve Donatlma Esaslar Hakknda Ynetmelik (30/1/1997de yrrle girmitir). Bunun dnda kalan SOLAS 74, MARPOL 73/78, CLC 92 ve FUND 92 iin henz i hukukta ayr bir dzenleme yaplmamtr. Szlemeler iin i hukukta uygulamaya ynelik ayr bir alma yaplmamasnn nedeni, szkonusu szlemelerin zaten kendi iinde uygulamaya ynelik esaslar veriyor olmasyla ilgilidir. Ancak,
106
Yavuz
uluslararas szlemelerdeki boluklar gidermek iin ilgili uygulama ynetmeliklerinin i hukukta dzenlenmesi gereklidir. Trkiyede liman devleti denetimi, 1999 ylnn son aylarndan itibaren balamtr. 4.3 TRKYEDE LMAN DEVLET DENETM N DAR
YAPILANMA Trkiyede liman devleti denetimi, Denizcilik Mstearl Blge
Mdrlklerine bal memurlar tarafndan yerine getirilmektedir (Bkz. ekil 4). Denizcilik Mstearlna bal 7 blge bulunmaktadr (Bkz. ekil 5). Bu blgelere bal limanlara gelen yabanc bayrakl gemiler, blgede bulunan liman devleti denetimi uzmanlarnca denetlenmektedir. Liman bakanlklarnca, limana gelen yabanc bayrakl gemilerle ilgili bilgiler blge mdrlklerine iletilmektedir. Blge mdrlnde her sabah toplant yaplarak bu gemilerden hangilerinin denetleneceine Akdeniz ve Karadeniz MOUda belirlenen nceliklere gre karar verilmektedir. Bu karara gre hangi denetleme uzmannn hangi gemiyi denetleyecei belirlenmekte ve liman bakanlna bu bilgiyi ieren talimat gitmektedir. Blgede bulunan denetleme uzmanlar ilgili gemiye giderek denetlemeyi gerekletirmektedir. Denetlemenin yaplmasndan sonra, denetleme uzmannca denetleme raporu yazlmakta, bu raporun bir kopyas kaptana, bir kopyas blgeye, bir kopyas ise merkeze gnderilmektedir. Merkeze yollanan rapor gemi veri tabanna ilenmek zere Akdeniz MOU sekreteryasna iletilmekte, Akdeniz MOU sekreteryasndan gelen bilgiler de merkez araclyla blgelere datlmaktadr. Bylece geminin daha nceki denetimleri grlmekte ve gemi takip edilebilmektedir.
107
Yavuz
EMA 2: DENZCLK MSTEARLII BLGE MDRL TEKLAT EMASI
BLGE MDR
BLGE MDR YARDIMCISI
SVL SAVUNMA
BLGE MDR YARDIMCISI
LMAN VE DENZ LER UBES
LMAN DEVLET DENETM GREVLLER
GEM SRVEY KURULU
GEM NA VE TERSANELER UBES
PERSONEL VE ETM UBES
DAR VE MAL LER UBES
LMAN BAKANLIKLARI
stanbul Blgesinde Blge Mdrlne ayrca Deniz Gvenlik ubesi de baldr.
108
Yavuz
109
Yavuz
4.4 SORUNLAR 1. Trkiye, hem bayrak devleti denetimini, hem de liman devleti denetimini taraf olduu szlemelere gre yapmaktadr. ABnin taraf olduu, ancak Trkiyenin taraf olmad szlemeler daha nceki blmlerde belirtilmitir. Gemilerimizin ounun sefer yapt Avrupa limanlarnda ve ABD limanlarnda bizim henz taraf olmadmz szlemelere gre de kontrol yaplmaktadr. Bu durumda, Trk gemilerinin szkonusu szlemelerin gereine uymuyor olma ihtimali yksektir. Ayn ekilde, Trkiye kendi limanlarna gelen gemileri sadece taraf olduu szleme ve protokollerin hkmlerine gre denetleyebilmektedir. Bu da, Trkiyeyi aada aklanacak olan dier faktrlerle birlikte kolay liman haline getirmektedir. 2. Trkiyede liman devleti denetimleri, nceki blmlerde de akland zere Denizcilik Mstearlnn 7 Blge Mdrlne bal memurlar tarafndan yaplmaktadr. Ancak, bte cetvellerinde liman devleti denetimi uzman/grevlisi eklinde bir tanm bulunmamakta, bu kadro tanmlanmad iin liman devleti denetimi grevlisi unvanyla grevlendirme yaplamamaktadr. Bunun yerine mhendis, vb kadrolarda olan memurlar LDDG olarak grevlendirilmektedir. 3. Bayrak devleti ve liman devleti denetimini yapan grevliler, yabanc limanlara giden Trk bayrakl gemilerin ve limanlarmza gelen yabanc bayrakl gemilerin denetimini yapmaktadr. Bu durumda, bayrak devleti denetimini yapan bir GSK uzman, Trk bayrann imajn dorudan belirleyen taraflardan biri olmaktadr. Ayn ekilde liman devleti denetimini yrten bir memur da, limanlarmza gelen standart alt yabanc bayrakl gemileri denetleyerek can, mal ve evre gvenlii asndan tehlikeli olabilecek durumlar ortadan kaldrmakla ykmldr. Ancak, Trk bayrann kara listelerde ve hedef bayrak listesinde yer almas, limanlarmzda ise yeterli denetim yaplamamas, her iki iin yaplnda da baz problemler olduunu ortaya koymaktadr. Trkiyede gerekletirilen liman devleti denetimi denetimlerinin oran kesin olarak bilinmemekle beraber, eitli varsaymlardan yola klarak, 2001 ylnda
110
Yavuz
gerekletirilen oran yzde 7,4 olarak hesaplanmtr82. Bu oran, taraf olduumuz Akdeniz ve Karadeniz MOUlarda belirlenen en az yzde 15 orannn yarsdr. Trkiyedeki denetimlerin, zellikle yakn AB limanlarnda yzde 25 mertebesinde yaplan denetimin yannda gevek kalmas, standart alt gemilerin lkemiz limanlarna gelmesine yol amaktadr. Bu denetim oran, bizi kolay liman devleti haline getirmektedir. 4. Trkiyenin liman devleti denetimindeki denetleme orannn bu kadar dk olmasnn en nemli nedenlerinden birisi denetimi yapacak eleman yetersizliidir. Liman devleti denetimlerini yapmakla grevli toplam 8 adet LDDG bulunmaktadr. 8 LDDGnin ikisi zmirde, biri Antalyada, ikisi Mersinde, ikisi Trabzonda, biri Samsunda bulunmaktadr. Trkiyenin en nemli limanlarnn bal olduu stanbul Blgesinde ve anakkale Blgesinde hi denetim grevlisi bulunmamaktadr. Dier blgelerde ise denetim grevlileri blge mdrlklerinde bulunmakta, mdrle bal bir limanda denetlenecek gemi olduu zaman blgeden szkonusu limana hareket edilmektedir. zmir Blgesi gibi, son derece ilek Kuadas, eme, vs limanlarnn bal olduu Blge Mdrlklerinde alan bir veya iki kiinin btn limanlardaki denetlemeleri yapmas mmkn olmamaktadr. Blge Mdrlklerinden bal limanlara gitmek iin vasta konusunda zorluk ekilmektedir. Denetimi gerekletirmek iin gereken teknik ara ve gerelerde eksiklik bulunmaktadr. Denetimi gerekletiren grevlilerin birbirleriyle veya bal olduklar Blge Mdrlkleriyle iletiimlerini salayacak ara gere de bulunmamaktadr. Liman devleti denetimi 24 saat esasna gre yrtlmektedir. Liman devleti denetimi grevlisi herhangi bir saatte grev yerine gitmek zorunda kalabilmekte, ancak fazla mesai creti alamamaktadr. Ayrca, denetim grevlilerinin aldklar maa
Trkiyenin limanlarna 2001 ylnda gelen toplam yabanc bayrakl gemi says 21.728dir. Ancak, liman devleti devletine esas tekil edecek gemi says limanlara gelen ayr gemi saysdr. Trkiyede, aadaki maddelerde de belirtilecei zere ayr gemi istatistii tutulmamaktadr. Bu nedenle, gerekletirilen denetleme orann bulabilmek iin Blgelerden merkeze yollanan Mays-Aralk 2001 gelen gemi-denetlenen gemi raporlar baz alnmtr. Bu raporlara gre, Mays-Aralk 2001 arasnda denetlemeye baz oluturacak gelen gemilerin toplam 6.517, denetlenen gemilerin toplam ise 481dir. Taraf olduumuz Akdeniz ve Karadeniz MOUnun hedefi olan yzde 15 denetleme orann tutturabilmemiz iin ylda denetlenmesi gereken yabanc bayrakl gemi miktar bu istatistikler erevesinde 978 gemidir. 2001 ylnda gerekletirilebilen oran ise, bunun yars olan yzde 7,4tr.
82
111
Yavuz
alternatif ilerde almalar halinde alacaklar maalardan ok dktr. Liman devleti denetimi grevlisi olarak grevlendirilecek kiilerin, daha nceki blmlerde de belirtildii zere, en az be yl denizde alm ve 1600 ve daha fazla GRTluk gemileri kumanda edebileceini gsteren yeterlilik belgesi olan kaptan; 3000 KW ve daha fazla gte ana g santral olan gemilerde alm ba mhendis; makine mhendisi veya denizle ilgili bir dalda mhendislik snavn geen gemi ina mhendisi olmalar gerekmektedir. Bu niteliklerle denizde alan grevlilerin bin dolarlarla ifade edilen maalar yannda, liman devleti grevlisinin birka yz dolarla ifade edilen maa karlatrldnda bu grevi yerine getirecek nitelikli memurlarn neden bulunamad ortaya kmaktadr. ABD ve AB lkelerinde, denetleyicilere LDDG yetkileri verilmeden nce bir liman devleti denetimi programnda eitilmeleri salanmaktadr. Trkiyede byle bir program bulunmamaktadr. Liman devleti denetimini yrten grevlilerin bilgilerinin gncellenmesi iin bu konuda eitmenler bulunmamaktadr. IMO nezdinde belli aralklarla dzenlenen eitim seminerlerine ise btn denetim grevlileri gnderilememektedir. Denetim grevlilerinin gelimeleri takip etmesi kendi insiyatiflerine braklmtr. 5. Trkiyede liman devleti denetimlerinin istatistiklerinin tutulaca ve tm blgelerin dier blgelerde yaplan denetim bilgisine ulaabilecekleri bir bilgi ilem sistemi henz bulunmamaktadr. Bu durumda gemilerin takibi yaplmamakta, bir limanda denetlenen gemi bir baka limana gittiinde zaten elde edilmi bilgilere ulama imkan olmamaktadr. Bu durum fazla zaman ve emek sarfna yol amaktadr. Ayn durum, Trkiyenin mensubu olduu Akdeniz ve Karadeniz MOUlar iin de geerlidir. Bu durumda, blgesel liman devleti denetimleri kurmann asl amac olan bilgi paylam ve denetlenen bir geminin gerek olmayan durumlarda bir kez daha denetlenmesinin engellenerek daha etkin bir liman devleti denetiminin gerekletirilmesi hedeflerinden uzak kalnmaktadr. 6. Limanlarmza gelen gemilerin istatistii tutulmakta, ancak liman devleti denetiminde denetim orannn hesaplanmasnda gereken limanlara gelen ayr gemi
112
Yavuz
says tutulmamaktadr. Bu saynn belirli olmamasndan dolay Trkiyede gerekletirilen gerek denetim deeri hesaplanamamaktadr. 7. Paris MOUya taraf olan lkelerde ve ABD, Avustralya gibi hem ekonomik refaha ulam, hem de denizcilikte ve liman devleti denetiminde son derece baarl olan lkelerde, geminin ilk denetlenmesi liman devletinin grevi olduu iin cretsiz yaplmaktadr. Ancak, geminin kusurlar nedeniyle yaplan ikinci denetlemeler, ayrntl denetlemeler ve geniletilmi denetlemelerden belli bir miktarda cret alnmaktadr. ABnin direktifine gre geminin tutulmasndan doan liman masraflar da gemi donatan/ileteninden tahsil edilmektedir. Ekonomik sknt iinde bulunmayan lkelerin bile, geminin kusurundan doan denetlemeler iin bir bedel almas, hem denetlemenin tazmin edilmesini, hem de standart alt gemiler iin caydrcl salamaktadr. Trkiyede ise bu tr bir cezalandrma sistemi yoktur. Ekonomik skntdan dolay liman devleti denetimi ile ilgili pek ok ara gere temin edilemedii halde, ikinci denetlemeler iin herhangi bir cret talep edilmemektedir. Bylece, liman devleti denetimi masraflarnn bir ksmnn da olsa tazmin edilebilmesi frsat kullanlmamaktadr.
113
Yavuz
BENC BLM TRKYENN LMAN DEVLET DENETM MEVZUATININ ABDEK MKTESEBATLA UYUMLATIRILMASI VE ZLENMES GEREKEN POLTKALAR 5.1 TRK VE TOPLULUK LMAN DEVLET DENETM
MEVZUATININ FARKLILIKLARI Tezin 4. Blmnde de incelendii zere Trkiyede liman devleti denetimleri, Trkiyenin taraf olduu: 1. SOLAS 74 (Denizde Can Gvenlii Uluslararas Szlemesi, yrrle giri tarihi: 25.05.1980), 2. LOADLINES 66 (Ykleme Hatlar Uluslararas Szlemesi, yrrle giri tarihi: 05.11.1968), 3. MARPOL 73/78 Ek I, II ve V (Denizlerin Gemiler Tarafndan Kirletilmesinin nlenmesi Hakkndaki Uluslararas Szleme, yrrle giri tarihi: 24.06.1990) 4. STCW 78 (Gemi Adamlarnn Eitimi, Sertifikalandrlmas ve Vardiya Tutma Esaslar Uluslararas Szlemesi, yrrle giri tarihi: 20.04.1989) 5. TONNAGE 69 (Gemilerin lm Uluslararas Szlemesi, yrrle giri tarihi: 18.07.1982) 6. COLREG 72 (Denizde atmann nlenmesi Szlemesi, yrrle giri tarihi: 18.11.1984) 7. CLC 92 (Petrol Kirliliinden Doan Sivil Sorumluluklar Hakknda Uluslararas Szleme, R.Gde yaymlanma tarihi: 17.08.2001, yrrle giri tarihi: 17.08.2002) szlemelerine gre yrtlmektedir. Bunun dnda Trkiyenin liman devleti denetimine dayanak tekil eden i mevzuatndaki dzenlemeler u ekildedir:
114
Yavuz
1. 4922 sayl Denizde Can ve Mal Koruma Hakknda Kanun (10/6/1946da yrrle girmitir; 6, 8,9,11 ve 12. maddeleri yabanc bayrakl gemiler iin uygulanmaktadr), 2. 6125 sayl Ticaret Gemilerinin Tonilatolarn lme Tz (14/3/1966da yrrle girmitir), 3. 7/14561 sayl Denizde atmay nleme Uluslararas Kurallar, 1972Denize atmay nleme Tz (12/121977de yrrle girmitir), 4. 6/6647 sayl Ticaret Gemilerinin Ykleme Snr Tz (22/6/1966da yrrle girmitir), 5. 22893 sayl Gemi Adamlarnn Eitim, Belgelendirme, Snav, Vardiya Tutma, Ktklenme ve Donatlma Esaslar Hakknda Ynetmelik (30/1/1997de yrrle girmitir). AB, yukarda saylan szlemelere ilave olarak: 1. SOLAS 78 Ek Protokol, 2. SOLAS 88 Ek Protokol, 3. LL 88 Ek Protokol, 4. MARPOL 74/78 Ek III ve Ek IV
5.
ILO Szlemesi, No:147
szlemelerine, ek protokollerine, eklerine ve 6. 95/21/EC sayl AB Konseyi Direktifi 7. 95/21/EC sayl AB Konseyi Direktifini deitiren 98/25/EC AB Konseyi Direktifi, 98/42/EC ve 99/97/EC sayl AB Komisyonu Direktifleri ile 2001/106/EC sayl AB Parlamentosu ve Konseyi ortak Direktifine gre liman devleti denetimini yrtmektedir.
115
Yavuz
5.2 TRKYEDE UYGULANAN LMAN DEVLET ESASLARININ ABDE UYGULANAN ESASLARLA KARILATIRILMASI Trkiye, Akdeniz ve Karadeniz Memorandumunun belirledii erevede, AB lkeleri Paris MOU ve AT Direktiflerinin belirledii erevede liman devleti denetimlerini yrtmektedir. Akdeniz MOU ve Karadeniz MOU, dier blgesel liman devleti anlamalar gibi Paris MOU rnek alnarak hazrlanmtr. Bu nedenle ierik olarak baz eksikliklerle Paris MOUyla ayn olduklar sylenebilir. AT Direktifleri de Paris MOUyu temel alarak, ou maddelerin birebir alnmasyla hazrlanm, ancak baz konularda daha sk nlemler getirmitir. Bu erevede, Akdeniz ve Karadeniz MOU ile Paris MOU ve AT Direktiflerinin, temel prensipler ve ilem kurallar asndan birbirlerinden farkl olmad, ancak Akdeniz ve Karadeniz MOU uygulamalarnn AB uygulamalarndan daha dar kapsaml olduu sonucu ortaya kmaktadr. Trkiyenin uymak durumunda olduu Akdeniz ve Karadeniz MOU ile AB lkelerinin uymak durumunda olduu Paris MOU ve AT Direktiflerinin arasndaki farklar aada incelenecektir. Trkiyenin taraf olduu Akdeniz MOU ve Karadeniz MOUlar ierik olarak birbirinin neredeyse tamamen aynsdr. Aralarndaki en nemli fark, Karadeniz MOUda Akdeniz MOU kapsamnda bulunmayan TONNAGE 69un ve bununla ilgili ilem kurallarnn yer alyor olmasdr. Akdeniz MOUda yer alan SOLAS 78 Ek Protokol ise Karadeniz MOUda bulunmamaktadr. Bunun dndaki farkllklar olduka kktr. Karadeniz MOU, Akdeniz MOUnun biraz daha gncelletirilmi halidir demek yanl olmaz. Trkiye her iki mutabakat zaptna da taraf olduu iin her ikisinin getirdii koullara da uyum salamas gerekmektedir. AB lkeleri, Trkiyeden farkl olarak SOLASn 78 ve 88 Ek Protokolleri ve LL 88 Ek Protokolne, ILO Szlemesi NO:147ye, ayrca MARPOL Ek III ve IVe taraftr. Trkiye CLC 92 Szlemesine taraf olarak aradaki farklardan birini elemitir. Trkiyenin uymas gereken nihai mktesebat, AB mktesebatdr. Bu kapsamda, Akdeniz ve Karadeniz MOU ile ABnin uyduu mktesebat arasnda karlatrma yaplrken, AT Direktiflerinin Paris MOUdan farkl esaslar getirdii
116
Yavuz
blmlerde, AT Direktifleri esas alnacaktr. AT Direktifi, AB lkeleri iin yasal balaycla sahiptir. Akdeniz ve Karadeniz MOU, Trkiyenin uymay tahht ettii Mutabakat Zaptlar olup, AT Direktifinin AB lkeleri iin ifade ettii balaycla sahip deildir, herhangi bir yasal yaptrm yoktur. Bu erevede yaplan karlatrmalar sonucunda, aadaki hususlar ortaya kmaktadr: 1. Denetleme oran: Akdeniz ve Karadeniz MOUya gre, anlamalarn yrrle girmesinden itibaren 3 yl ierisinde, her bir darenin limanlarna gelen yabanc bayrakl gemilerin yllk en az yzde 15i denetlenecektir. AT Direktifine gre ise, bir ylda lkenin limanlarna gelen gemi says, istatistiki bilgileri mevcut olan en son 3 yl baz alnarak hesaplanan yllk ortalama gemi says olarak alnacaktr ve denetlemede ncelikli gemiler (madde 5(2)) ile geniletilmi denetime tabi tutulacak gemiler (madde 7)de yaplan denetlemenin, hesaplanan yllk gemi saysna oran en az yzde 25 olacaktr. (Madde 5.1) Burada farkllk, hem denetlenecek gemilerin hesab ynteminde, hem de denetleme orannda ortaya kmaktadr. Trkiyedeki uygulamaya gre, bir takvim ylnda gelen gemilerin en az yzde 15inin denetlenmesi esastr. ABdeki uygulamaya gre ise, istatistikleri olan son 3 yl baz alnarak hesaplanan yllk ortalama gemi saysnn en az yzde 25i denetlenecektir. Ayrca, AT Direktifine gre %25 oran, geniletilmi denetime tabi tutulan ve ncelikli denetim kriterlerinde belirlenen gemilerin denetimi iin ulalmas gereken bir orandr. Akdeniz ve Karadeniz MOU erevesinde Trkiyenin denetimde ncelik kriterleri, daha sonraki maddelerde de ortaya konaca zere Paris MOU ve AT Direktifinde belirlenen ncelik kriterlerinden daha dar kapsamldr. Ayrca, AT Direktifinde, SIRENACta 50 hedef puann am ve zorunlu geniletilmi denetime tabi olmas gerektii halde darelerce denetlenemeyen gemiler iin de belli bir oran getirilmitir. Buna gre bir darenin geniletilmi denetime tabi tutmas gerektii halde denetleyemedii gemilerin limanlara gelen ortalama yllk gemilere oran yzde 5i gemeyecektir. Byle bir madde, bu oran aan lkeler iin bir yaptrmn da gelecekte uygulamaya geirileceinin habercisi olabilir. Akdeniz ve Karadeniz MOUda denetlenemeyen gemiler iin herhangi bir snr yoktur.
117
Yavuz
2. Denetimde ncelik kriterleri: Trkiyenin hem Akdeniz hem de Karadeniz MOUya uymas gerektii gznne alndnda, her iki anlamann da getirdii ncelik kriterlerinin toplam, Trkiye iin geerli olacaktr. Bu durumda Akdeniz ve Karadeniz MOU hkmlerinde yer almayan ancak Paris MOU ve AT Direktifinde yer alan ncelik kriterleri yledir: 1. Son 6 ayda herhangi bir (Paris MOU) yesi lke tarafndan denetlenmemi gemiler, 2. Uluslararas kurallara uygunluuna ve klaslanm olmasna dair belgeleri dare tarafndan tannmayan kurulularca salanm gemiler, 3. MOUnun yllk raporunda yaynlanan kara-listedeki bayraklara ait gemiler veya 4. 3 yllk ortalama st tutulmalar listesinde yer alan bayraklara ait gemiler, Ortalama zeri kusur oranna sahip olan bayraklara ait gemiler Kusurlarnn saysna gre bir nceki denetimde kusurlar kaydedilen
gemiler, 5. Bir nceki limanda tutulan gemiler, 6. Paris MOU tarafndan uygulanan uluslararas szlemelere taraf olmayan bayraklara ait gemiler, 7. Klasla ilgili kusurlar ortalamann zerinde olan gemiler, 8. Geniletilmi denetlemeye tabi olan kategoriye ait gemiler (15 ya st yolcu gemileri, 12 ya st dkme gemiler, 3000 GRTdan ve 15 yatan byk petrol tankerleri, 10 yandan byk gaz-kimyasal madde tayan tankerler) 9. 13 yandan byk dier gemiler. Ayrca, Akdeniz ve Karadeniz MOUda da ncelik kriterleri arasnda yer alan Gvenlik nedeniyle son 6 aydr klas askya alnm gemiler ifadesine, AT Direktifiyle klastan ekilmi ifadesi de eklenmitir. Paris MOU ve AT Direktiflerine gre, oluturulan bilgi sistemi araclyla (SIRENAC), baz kriterler (Bkz. Blm 3.3.1.1) iin hedef faktr belirlenmekte ve en fazla hedef faktr olan gemi, denetimde de daha ncelikli olmaktadr. Baz kriterlere (Bkz. Blm 3.3.1.1) uyan gemiler ise hedef faktrne baklmakszn denetimde
118
Yavuz
ncelikli gemi olmaktadr. Akdeniz ve Karadeniz MOUda byle bir ayrm yoktur. Hedef faktr gibi bir uygulama da bulunmamaktadr. Akdeniz ve Karadeniz MOUda ortalamann stnde tutulan bayraklarn, gemilerin veya klas kurulularnn bilgilerinin takip edilebilecei bir bilgi sistemi bulunmamaktadr. Bu koullarda, Akdeniz ve Karadeniz MOUda hedef faktre bal bir nceliklendirme sistemi bulunmas zaten imkansz olmaktadr. 3. LDDG (Liman Devleti Denetimi Grevlisi): Liman devleti denetiminin en nemli unsurlarndan olan LDDGlerin Akdeniz ve Karadeniz MOUda tanmlanan nitelikleri, Paris MOU ve AT Direktifinde tanmlanan niteliklerle birebir uymaktadr. 4. lgili szlemelere taraf olmayan lkelerin bayran tayan gemiler ve szleme kapsam dnda kalan gemiler: Madde 2de de ortaya koyulduu zere AB, Paris MOUnun tand ilgili szlemelere taraf olmayan lkelerin gemilerini ncelikli denetim kriterleri arasna almtr. lgili szlemelere taraf olmayan devletlerin gemilerinde uygulanacak esaslar inceleyen maddede, AB, geminin gerekli sertifikalara ve tatmin edici koullara sahip olmamasnn yansra mrettebatn STCW Belgesine sahip olmamasn da ayrntl denetime neden olarak grmektedir. Akdeniz ve Karadeniz MOU esaslarnda (Akdeniz MOU, 2.4 ve Ek 1, Madde 1.3; Karadeniz MOU 2.4 ve Ek 2, Madde 1.3), gerekli belgelerin bulunmamasnn ve geminin durumunun ayrntl denetime yol amas hkm aynen yer almaktadr. Ancak STCW belgesine sahip olmas gereken mrettebatla ilgili bir koul zel olarak belirtilmemitir. Yine bu konuda, Akdeniz ve Karadeniz MOUda, szleme ile ilgili belgelerin olmamas durumunda gemide bulunabilecek alternatif belgelerin denetimde gznnde tutulaca, Paris MOUdaki gibi zel olarak belirtilmemitir. Bunun yannda, Akdeniz ve Karadeniz MOUda geminin durumunun, ekipmannn, mrettebatnn karlatrlabilir bir gvenlik seviyesine getirilmesi iin gerekli nlemlerin alnaca belirtilmi, ancak evrenin korunmas ifadesi yer almamtr.
119
Yavuz
lgili szlemeler kapsamna girmeyen gemilerin denetiminde dikkat edilecek hususlar ve izlenecek ilem kurallar ise Karadeniz MOU ile Paris MOU ve AT Direktifinde ayndr. Akdeniz MOUda farkl olarak, 500 GRT altndaki kargo gemileri iin Akdeniz Kargo Gemileri Dzenlemelerine ve geleneksel yapm gemiler iin Paris MOU ve AB Direkitifindeki ilem kurallarna uyulaca belirtilmektedir. Trkiye, 500 GRT altndaki gemiler iin Karadeniz MOUda, dolaysyla Paris MOU ve AT Direktiflerinde dzenlenen kurallara uymaktadr. 5. Denetleme ilem kurallar(prosedrleri): - Akdeniz ve Karadeniz MOUda ayrntl denetleme ve ilgili esaslar yer almakta, ancak geniletilmi denetim kavram tanmlanmamakta ve yer almamaktadr. Bu erevede Akdeniz ve Karadeniz MOU, geniletilmi denetim hkm ve szkonusu MOUlara taraf lkelere herhangi bir geniletilmi denetim sorumluluu getirmemektedir. Paris MOU ve AT Direktifinde ise, geniletilmi denetim hkm yer almakta ve hatta denetim oran, geniletilmi denetime tabi tutulacak gemilerin de iinde yer ald bir hesaplama yntemine dayandrlmaktadr. Geniletilmi denetim, Paris MOU ve AT Direktifinde nemli bir denetim tr olarak yer almaktadr. - Paris MOU ve AT Direktiflerinde, her trl denetim eidinde uygulanmas gereken ilem kurallar, bu denetimlere yol aacak nedenlerin belirlenmesini salayacak klavuz maddeler bulunmaktadr. Akdeniz ve Karadeniz MOUda ise ilem kurallar aka belirlenmek yerine, IMOnun belgelerine atfta bulunulmaktadr. IMOnun belgelerinde getirilen ilem kurallar, ihmal edilebilecek kk deiiklikler dnda Paris MOUda yer alan ilem kurallaryla ayndr. Ancak, AB lkelerinin kontrol ettii sertfikalarla, IMO A.787(19) dkmannda getirilen sertifikalar arasnda baz farkllklar vardr. IMO A.787(19)daki farkl sertifikalar: 1.lem Kurallar (Prosedr) ve Dzenlemeler Rehberi, 2.Sicil Belgesi veya milliyet bildiren baka sertifikalar. Paris MOU ve AT Direktifindeki farkl sertifikalar ise:
120
Yavuz
1. Yolcu gemileri iin iletmeyle ilgili kstlar listesi, 2. Yolcu gemileri iin arama-kurtarma hizmetleriyle ibirlii plan, 3. Dkme yk gemileri iin Ykleme-Boaltma Plan, 4. Petrol kirlilii zararlarndan doan sivil ykmllkle ilgili sigorta Belgesi veya bir baka finansal garanti. Bunun dnda, ayrntl denetlemeye gereke oluturan hususlar, Paris MOU ve AT Direktifinde (Ek III), IMO dokmanna gre (Blm 2.3) ok daha ayrntl olarak verilmitir. Trkiye, CLC 92 ve FUND 92ye taraf olduu ve 17 Austos 2002de bu szlemeleri uygulamaya balayaca iin, petrol kirlilii zararlarndan doan sivil ykmllkle ilgili sigorta Belgesi veya bir baka finansal garanti maddesini yerine getirecektir. - Hem Akdeniz ve Karadeniz MOUda, hem de Paris MOU ve AT Direktifinde, limanlara girmesi deniz ve evre gvenlii nedenleriyle yasaklanm olan gemilerin, force majeure durumunda limanlara girmesine izin verilebilecei belirtilmektedir. Paris MOU ve AT Direktifi, bu izni, geminin limana giriinde gvenliin salanmas iin her trl tedbirin gemi donatan/ileteni veya kaptan tarafndan alnmas kouluna balamaktadr. Bu tr bir koul Akdeniz ve Karadeniz MOUda belirtilmemitir. - AT Direktifinde, denetim sonucu kaptana verilecek raporun ierii IMO Belgesinde belirlenen ierikten daha kapsamldr. 6. Gemilerin tutulmas ve limanlara girii ile ilgili kstlamalar: - Karadeniz ve Akdeniz MOUda gemilerin tutulmasyla ilgili esaslar belirleyen maddede, gverte veya mhendis grevlisinin olmamasnn, STCW 78, Madde VIII kapsamnda bayrak devletince onaylanan istisnai hkmler bulunmas halinde tutulmaya neden tekil etmeyecei hkm getirilmitir. Bu tr bir istisna ABnin uyduu Paris MOU ve AT Direktifinde getirilmemitir.
121
Yavuz
- Akdeniz ve Karadeniz MOUda ISM ile ilgili herhangi bir husus bulunmamaktadr. Ancak AB iin geerli olan mevzuatta, ISM Koduna uygun olmayan gemilerin, uygunluklarn ispatlayana kadar AB limanlarna girilerinin yasaklanaca hkm getirilmi, ISM Koduna uygun olmama tutulma nedenleri arasnda saylmtr. AT Direktifi ve Paris MOUda, ISM Kodu ile ilgili olan SOLAS 74, Blm XI, Dzenleme 2ye uygun arttrlm (sklatrlm) tam tefti programn uygulamamak maddesi ve MARPOL 73/78 Ek Ie gre kriterlerde, Tam tefti rapor dosyasnn bulunmamas veya Dzenleme 13G(3)(b)ye uygun olmamas ifadesi, tutulma ile ilgili kriteler arasnda yer almaktadr. - AT Direktifinin son revizyonunda getirilen bir hkmle, Paris MOU Yllk Raporunda yaynlanan kara listede yer alan ve MOUya taraf lkelerin birinin limannda son 24 ayda iki kereden fazla tutulan petrol tankerleri, gaz-kimyasal tankerleri, dkme ve yolcu gemileri veya kara listenin ok yksek riskli snfnda yer alan ve son 36 ayda bir kereden fazla tutulan ayn tipteki gemiler iin 2. veya 3. tutulmalarnn (hangisi uygunsa) gerekletii liman terketmelerinden hemen sonra szkonusu gemilerin AB limanlarna girilerinin yasaklanmas uygulamas sreci balamaktadr. Akdeniz ve Karadeniz MOUda, kara liste veya ortalamadan yksek tutulma oranna sahip gemilerin belirlendii herhangi bir liste yoktur. Dolaysyla, AB ve ABD gibi, liman devleti konusunda son derece gelimi olan lkelerin en fazla nem verdii ncelik kriteri olan bayrak ve tutulma says, Akdeniz ve Karadeniz MOUda yer almamaktadr. Bu erevede, Trkiyede ABde uyguland zere bayrandan ve tutulma saysndan dolay gemilerin limanlara giri izninin kaldrlmas szkonusu deildir. - AT Direktifinin son revizyonunda VDR ile ilgili hkmler de getirilmitir. Buna gre btn gemilerin 2007-2008 ylna kadar VDR tamas gerekmektedir. Ayrca, ina yl ve gemi tipi itibariyle Temmuz 2002den itibaren VDR tamas gereken gemiler bulunmaktadr. VDR bulunmad VDR tespit tamas gereken gemilerde tutulmas yaplan hkm denetlemelerde, edilirse geminin
getirilmektedir. Akdeniz ve Karadeniz MOUda henz byle bir hkm yoktur. 7. Bilgilerin aktarlmas ve paylam: Bilgilerin paylam konusunda AB lkeleri byk gelime kaydederken, Karadeniz MOUda henz bir bilgi ilem sistemi
122
Yavuz
kurulamamtr. Akdeniz MOUdaki bilgi ilem sistemi ise Paris MOU kapsamnda ileyen bilgi sisteminin ok gerisindedir. Paris MOU ve AT Direktifine gre, tutulan gemilerle ilgili bilgiler belli aralklarla SIRENAC sistemine iletilecek ve yaynlanarak sektre ak hale getirilecektir. Akdeniz ve Karadeniz MOUda bunu salayacak bir altyap ve herhangi bir hkm bulunmamaktadr. Karadeniz MOUda, her bir idarenin MOU Sekreteryasna ka LDDG altrd ve MOU yrrle girmeden nceki belli bir yllk zaman diliminde limanlarna ka ayr gemi geldii konusunda bilgi vermesi ve bu bilgileri 3 ylda bir gncelletirmesi hkm getirilmitir. AT Direktifine gre ise, her ye lke LDDG saylar ve limanlara gelen gemi saysnn yansra; dzenli feribot seferleri dnda limanlara gelen btn gemilerin IMO saylar ve geli tarihleri hakknda her alt ayda bir Komisyona veya SIRENACa bilgi verecek ve dzenli feribot seferleri listelerini de yine Komisyona iletecektir. Sonu olarak, ABnin uyduu mevzuatta ok sk denetleme standartlar getirilir, LDDGlerin sbjektif karar verme yetkileri ilem kurallarnn tek tek tanmlanmasyla en aza indirilirken, Trkiyenin uyduu mevzuat bu standartlara ulaamamtr. 5.3 MEVZUAT UYUMLATIRILMASI N TRKYEDE
IKARILMASI GEREKEN YASALAR Trkiye, ABye yelik srecinde mktesebatn AB mktesebatyla
uyumlatrmak durumundadr. Bunun iin ksa vadede (1-2 sene) karlmas gereken mevzuat aada yer almaktadr: 1. SOLAS 78 Ek Protokolon onaylayan Kanun ve uygulama ynetmelikleri, 2. SOLAS 88 Ek Protokoln onaylayan Kanun ve uygulama ynetmelikleri, 3. LL 88 Ek Protokoln onaylayan Kanun ve uygulama ynetmelikleri, 4. MARPOL Ek III onaylayan Kanun ve uygulama ynetmelikleri, 5. ILO Szlemesi No: 147yi onaylayan Kanun ve uygulama ynetmelikleri.
123
Yavuz
AT Direktifinin AB lkeleri iin balayc olduu gznne alndnda, yukarda saylan szlemelerin, ek protokollerin ve eklerin yansra, orta (3 sene) ve uzun vadede (5 sene) AT Direktifinin de kabul edilmesi gerekmektedir. AT Direktifi, liman devleti denetimi kurallarn yukarda saylan szlemeler, protokoller ve eklere gre belirlemekte, ayrca IMOnun kan son kararlarn da kendi hedefleri dorultusunda Direktife yanstmaktadr. AT Direktifi, kendine zg ok sk bir liman devleti denetimi getirmektedir. AB, gelecekte standartlarn daha da ykseltecek almalar yapmakta (Bkz. Blm 3.3.3), IMOnun da bu amaca ynelik olarak kararlar karmasn salamaktadr. Bu erevede, AT mevzuatna tam uyum salanmas iin en iyi zm, AT Direktifini benimseyen bir kanun ve ilgili ynetmeliklerinin karlmas olacaktr. 5.4 MEVCUT YASALARDA YAPILMASI GEREKEN
DZENLEMELER Liman Devleti Denetiminde kullanlan mevzuatmz, Blm 5.1de
incelenmitir. Mevzuatmzn byk bir ksm, szlemelerin onaylanmas eklinde olmu ve ayrca i hukukta bir dzenleme yaplmamtr. Ancak bazlar, ilgili IMO szlemesi kabul edilmeden nce veya sonra i hukukta dzenlenmitir: 1. 4922 sayl Denizde Can ve Mal Koruma Hakknda Kanun (10/6/1946da yrrle girmitir; 6, 8,9,11 ve 12. maddeleri yabanc bayrakl gemiler iin uygulanmaktadr), 2. 6125 sayl Ticaret Gemilerinin Tonilatolarn lme Tz (14/3/1966da yrrle girmitir), 3. 7/14561 sayl Denizde atmay nleme Uluslararas Kurallar, 1972Denizde atmay nleme Tz (12/12/1977de yrrle girmitir), 4. 6/6647 sayl Ticaret Gemilerinin Ykleme Snr Tz (22/6/1966da yrrle girmitir), 5. 22893 sayl Gemi Adamlarnn Eitim, Belgelendirme, Snav, Vardiya Tutma, Ktklenme ve Donatlma Esaslar Hakknda Ynetmelik (30/1/1997de yrrle girmitir).
124
Yavuz
1946 ylnda yrrle giren 4922 sayl Denizde Can ve Mal Koruma Hakknda Kanun, gemilerin fribordunun belirlenmesinden tehlikeli eyalara, denizde yolculuk gvenliinden denizde can kurtarmaya kadar pek ok konuyu ieren bir kanundur. Liman devleti denetimi iin geerli olan hkmleri genel hkmler olup, daha sonra MARPOL, SOLAS, LL ve COLREG gibi uluslararas szlemelerin tannmasyla ok daha geni ekilde uygulanmaya balanmtr. Bu kapsamda, szkonusu kanun daha ok ereve belirleyen bir kanun olup, liman devleti denetimi asndan deitirilmesi gereken bir husus bulunmamaktadr. 1977 ylnda yrrle giren 7/14561 sayl Denizde atmay nleme Uluslararas Kurallar, 1972- Denizde atmay nleme Tz, adndan da anlalaca zere COLREG 1972nin uyarlanmasyla oluturulmu bir tzktr. Daha sonra, 1 Haziran 1983 ylndan itibaren yrrle giren uluslararas deiikliklere gre deitirilmi ve son halini almtr. Bu kapsamda, szkonusu tzn liman devleti kontrol asndan deitirilmesini gerektiren bir husus bulunmamaktadr. 1966 ylnda yrrle giren 6/6647 sayl Ticaret Gemilerinin Ykleme Snr Tz, LL 66ya gre oluturulmu bir tzktr. Maddelerinin bir ksmnda LL 66 ve eklerine atfta bulunulmaktadr. Bu tzn, LL 88e gre gzden geirilerek gerekli deiiklerin yaplmas gerekecektir. 1966 ylnda yrrle giren 6125 sayl Ticaret Gemilerinin Tonilatolarn lme Tz, TONNAGE 69 Szlemesine gre gzden geirilmeli ve varsa gerekli deiiklikler yaplmaldr. 1997 ylnda yrrle giren 22893 sayl Gemi Adamlarnn Eitim, Belgelendirme, Snav, Vardiya Tutma, Ktklenme ve Donatlma Esaslar Hakknda Ynetmelik, STCW 78 Szlemesi dorultusunda hazrlanmtr. Bu erevede AB uygulamalaryla uyumludur. Bu ynetmeliin, Trkiyenin STCW 78e taraf olmakla otomatik olarak taraf olduu STCW 95e gre yenilenmesi gerekecektir. Bu dzenlemelerin yansra, MARPOL 73/78/, SOLAS 74, CLC 92 ve FUND 92 Szlemelerinin de uygulama ynetmeliklerinin karlmas gerekmektedir. MARPOL 73/78 ve SOLAS 74 yllardr uygulanan szlemeler olduklar iin
125
Yavuz
uygulamada karlalan sorunlar konusunda tecrbe kazanld da varsaylmaktadr. Bu erevede, szkonusu ynetmeliklerin bu sorunlar da giderecek ve mulak kalan konular szlemeye uygun ekilde akla kavuturacak hkmler getirmesi mmkn olacaktr. Uygulama ynetmelikleri, yoruma ak hususlarn tektip uygulanmasn salamak ve bu hususlar kesinletirmek asndan son derece nemlidir. hukuktaki mevcut dzenlemeler ve yaplmas gereken dzenlemeler ksa vadede gerekletirilebilecektir. 5.5 MEVZUATIN YAPILANMA Blm 4.3te de belirtildii zere liman devleti denetimleri, Denizcilik Mstearlnn 7 Blge Mdrlne bal LDDGler tarafndan yrtlmektedir. LDDG olarak grevlendirilen memurlar sadece liman devleti denetimini yerine getirmekle sorumludur. Bunun dnda bayrak devleti denetimlerini yine Blge Mdrlklerine bal GSK (Gemi Srvey Kurulu) Bakanlklar altnda yer alan GSK uzmanlar ve Denizcilik Mstearlnca yetkilendirilen klas kurulular yerine getirmektedir. Ksaca, Trkiyedeki sistemde bayrak devleti denetimini yerine getiren GSK uzmanlar liman devleti denetimi yapmamakta ve ayn ekilde liman devleti denetimini yrten uzmanlar bayrak devleti denetimi yapmamaktadr. ABDdeki sisteme gre liman devleti denetimi, Blm 2.4.1de de ayrntl akland zere, USCG (Birleik Devletler Sahil Gvenlik) organizasyonunda yer alan Deniz Gvenlii ve evresel Koruma Genel Mdrlnn Yardmc Kumandanna bal 2 Alan Kumandan ile 9 Blge Kumandan ve bunlara bal 45 Liman Yzbas (COTP) veya Denizcilik Denetleme Bakan (OCMI) tarafndan yrtlmektedir (OCMI, bir anlamda Yerel Denetleyici Kurul Bakandr). Uygulamada, OCMI ve COTP genelde ayn kiidir. OCMI/COTPnin altnda denetiler grev yapmaktadrlar. Gemileri denetleyen denetim ekipleri genellikle bir gemi denetisinden (marine inspector-MI) ve bir ya da daha fazla denetim grevlisinden (boarding officer-BO) olumaktadr. MI gemiyi teknik adan incelemekte, BOlar ise gerekli belgelerin ve eitli ara gerelerin olup olmadn denetlemektedir. MIlar, yani gemiyi teknik adan denetleyen LDDGler, ayn zamanda hem bayrak devleti denetimlerini hem de liman devleti denetimlerini yapmaktadr. Bir havuz ierisinden koullara gre MI
126
UYGULANMASINI
SALAYACAK
DAR
Yavuz
seilerek iki grevden birisine gnderilebilmektedir. BOlar da liman devleti denetimi dnda eitli grevlerde kullanlabilmektedir. Bu kapsamda, liman devleti denetlemelerini yapan MIlar ayn zamanda bayrak devleti denetlemeleri de yapmaktadr. Hem MIlar hem de BOlar, toplam 45 Liman Yzbasna bal olarak almaktadr. AB lkelerinden biri olan ngilterede toplam 90 deneti bulunmaktadr. Bu denetilerden her biri bayrak devleti tam teftii yapmakta, bir ksm ise dier bayrak devleti denetlemelerini gerekletirmektedir. ou, liman devleti denetlemeleri de yapmaktadr. Bunlarn kimisi liman devleti denetimi grevini daha fazla yaparken, kimisi bayrak devleti denetimini daha arlkl yapmaktadr.83 Yine AB lkelerinden olan svete, bayrak ve liman devleti denetimlerini yapan toplam 50 deneti bulunmaktadr. 50 denetinin yzde 80 civarnda bir ksm (40
Samsun
deneti), bayrak devleti denetimlerinin yansra, liman devleti denetimlerini de yrtmektedir. Her lke rneinde de grlecei zere, denetiler hem bayrak devlet denetimi hem de liman devleti denetimi yapmaktadrlar. Trkiyedeki liman devleti denetimlerinin Blge Mdrlklerinde bulunan uzmanlarca gerekli grlen limana gidilmesi eklinde yrtld Blm 4.3 ve 4.4te aklanmtr. Trkiyede toplam 68 liman bakanl bulunmaktadr. Baz Blge Mdrlklerine 10un zerinde liman bakanl baldr. Bu limanlarn bazlar da son derece ilek limanlardr. Sadece yedi blgeden olaylara mdahale etmek denetimlerin yeterince iyi yaplamamasna yol amaktadr. Bu kapsamda, yukarda belirtilen hususlar da gznne alnarak 4 deiik idari yaplanma nerisi getirilecektir:
83
MCGA(Maritime Coast Guard Agency)den e-mail yoluyla alnm bilgidir.
127
Yavuz
1. 7 Blge Mdrlnn kaldrlarak yerine 13 Ana Liman Bakanl getirilmesi: Yeni yaplanmada, ana liman bakanlklarnn seimi u ekilde yaplmtr: mevcut liman bakanlklarna gelen yabanc gemi adedinin aritmetik ortalamas alnmtr. Bu ortalama (325 gemi), 25 gemi aa ekilerek ortalama yabanc bayrakl gemi adedi 300 olarak kabul edilmitir. Ayrca, limanlara gelen toplam gemi adedinin de ortalamas alnmtr (831 Gemi), 31 gemi aa ekilerek ortalama gemi adedi 800 olarak kabul edilmitir. 300den fazla yabanc bayrakl geminin ve 800den fazla toplam geminin urak yapt limanlar ana liman olarak kabul edilmitir. Ancak bu ana liman niteliindeki limanlardan birbirine ok yakn olanlar arasnda bir seim yaplarak, bazlar ana liman olarak tayin edilmi, dierleri en yakndaki ana limana balanmtr. Ayn zamanda tek bir blgeye bal olmasna ramen ok dank yapda ve birbirinden ok uzakta olan limanlarn olduu durumlarda, ulam kolaylatracak ekilde bir baka liman da ana liman olarak seilmitir (r: Zonguldak Liman Bakanl). Fazla yabanc bayrakl gemi gelmemesine ramen bulunduu konum itibariyla nem arzeden liman bakanlklar da korunmutur (r: anakkale Liman Bakanl). Gelen gemi adedi ile Ana Limana ulam mesafesi ve kolayl gznne alnarak tali liman bakanlklar, uygun Ana Limanlara balanmtr. Yeni yaplanmada 7 Blge Mdrl yine Ana Liman Bakanl olarak korunmutur; zmir, stanbul, anakkale, Samsun, Trabzon, Mersin ve Antalyann yansra, Kuadas, Marmaris, zmit, Gemlik, Zonguldak ve skenderun da Ana Liman Bakanlklar olarak seilmilerdir. Ayvalk, anakkale Blgesinden karlp zmir Ana Liman Bakanlna balanmtr. Zonguldak Ana Liman Bakanlnn kurulmasyla, eskiden stanbul Blgesine bal olan Karadeniz Erelisi ile eskiden Samsun Blgesine bal olan Amasra, Bartn, Cide, nebolu ve Ayanck Zonguldak Ana Liman Bakanlna balanmtr. Yeni tara tekilat emas ekil 6daki gibidir.
128
Yavuz
EMA 4: DENZCLK MSTEARLII TARA TEKLATLANMASI - ANA LMAN BAKANLIKLARI

Bakan
Mstear
Mstear Yardmcs
Mstear Yardmcs
Mstear Yardmcs
Mstear Yardmcs
Ana Liman Bakanlklar
Sinop
Zonguldak Kdz. Ereli Bartn
stanbul Tekirda Tuzla Silivri Enez neada
zmit Yalova Karasu
anakkale Gkeada Bozcaada Mar. Adas Erdek Edremit Gelibolu Karabiga
Gemlik Mudanya
Kuadas Bodrum
zmir Aliaa Dikili Foa
Marmaris Data
Mersin Anamur Taucu
skender Bota
Trabzon
Antalya
Gerze
Ka Finike Alanya Kemer
Ordu Amasra nye Cide
Bandrma
Gllk
Fethiye Gcek
Tirebolu Grele Vakfkebir Giresun
Rize Hopa Pazar Srmene
Ayvalk eme
nebolu Ayanck
Kefken ile
129
Yavuz
Ana Liman Bakanlklar, Blge Mdrlklerine verilen btn sorumluluk ve yetkiyi devralacaktr. Byle bir yaplanmada, ok youn olan limanlarda Liman Bakanlklarna yetkileri geniletilerek annda karar verebilme ve verdikleri karar uygulama imkan salanacaktr. Ayrca tek bir merkezden ok fazla limana gitmek yerine birbirine daha yakn merkezlerden ulam, zaman tasarrufunu da beraberinde getirecektir. Bu yaplanma kapsamnda, Ana Liman Bakanlklarna bal almak zere 2 ayr alt yaplanma u ekilde olabilir: 1.1 GSK uzmanlar ve liman devleti denetimi uzmanlarnn tek bir Tefti(Srvey)-Denetleme uzman havuzunda toplanarak liman devleti ve bayrak devleti denetimlerini her birinin yapmasn salamak: Bu yaplanma, ABDde ve AB lkelerindeki uygulamalar dikkate alnarak oluturulmutur. Trkiyede bayrak devleti denetimleri GSK uzmanlar tarafndan yrtlmektedir. GSK uzmanlar, bal bulunduklar Blge Mdrlnn GS Kurulu altnda almaktadr. GSK uzmanlar, eitim ve nitelik olarak LDDGlerde aranan niteliklere haiz uzmanlardr. Trkiyede alan toplam 65 GSKnn 17si belirlenen niteliklere sahip gemi ina mhendisi, 11i kaptan, 37si ise ba mhendistir. Hem GSK uzmanlar, hem de LDDGler gemileri ayn uluslararas szlemelerin hkmlerine gre denetlemektedir. GSK uzmanlarnn yapt denetleme, doal olarak LDDGnin yapt denetlemeden ok daha ayrntldr. Ancak her iki uzman snf da ksa bir eitimden sonra her iki ii yapabilecek nitelie ulaacaklardr. Bu yaplanmada, mevcut GSK uzmanlar gerekli liman devleti denetimi eitiminden geirilerek, u anda LDDG olarak grevlendirilen uzmanlar da gerekli bayrak devleti denetimi eitiminden geirilerek Tefti(Srvey)-Denetleme uzman belgesini alacaktr. Bu ekilde gerekli eitimden geen btn denetiler hem liman devleti denetimlerini hem bayrak devleti denetimlerini yerine getirebileceklerdir. GS Kurulunun ad Tefti(Srvey) ve Denetim Kurulu olarak deitirilip btn denetimciler bu Kurul Bakanlna bal olarak alacaktr (ekil 7).
130
Yavuz
u anda Denizcilik Mstearl bnyesinde 65 GSK uzman ve 8 adet LDDG olarak grevlendirilmi uzman almaktadr. Bu erevede, halihazrda 73 mfetti(srveyr)-deneti igc bulunmaktadr. Mevcut GSK uzmanlarnn sayca yetersiz olmas, Trkiyenin btn dnyada kara listede yer alan bir lke durumunda olmasnn en nemli nedenlerinden biridir. 1.2 u anda bulunan Gemi Srvey Kurulu gibi bir Liman Devleti Kurulu oluturmak: Bu yaplanma, liman devleti denetiminde uzmanlam kiilerin bayrak devleti denetimlerini yapmasnn uygun grlmedii ve her iki grev tanmnn ayr olmasnn faydal olduunun dnld durum iin oluturulmutur. Szkonusu yaplanmada, GSK uzmanlar yine Gemi Srvey Kuruluna, liman devleti denetimi uzmanlar ise yeni kurulacak olan Liman Devleti Kuruluna balanacaktr (ekil 8). 2. Mevcut Blge Mdrlkleri yaplanmasnn korunmas: Blge Mdrlklerinin Ana Liman Bakanlklarna evrilmesinin yarataca mali ykten dolay gerekletirilememesi durumunda mevcut yap korunabilir. Mevcut yapnn korunmas halinde, denetleme kararlarnda karar mercii yine Blge Mdrl olacaktr. Ancak, baz limanlarn ok youn olduu gznne alnarak bu youn limanlara bayrak devleti denetimini ve liman devleti denetimini gerekletirecek olan denetiler yerletirilecektir. 1. Alternatifte yeni ana liman bakanlklar olarak belirlenen limanlarn hepsi ilek limanlardr. Blge Mdrlnden gelen talimat dorultusunda 1. Alternatifte olduu gibi, bu limanlardan yakndaki limanlara deneti gnderilecektir. Bu ekilde mevcut yaplanma korunmasna ramen etkinlik artrlacaktr. Bu erevede: 2.1 GSK uzmanlar ve liman devleti uzmanlarnn tek bir Tefti (Srvey)Denetim havuzunda toplanarak liman devleti ve bayrak devleti denetimlerini her birinin yapmasn salamak 2.2 u anda bulunan Gemi Srvey Kurulu gibi bir Liman Devleti Kurulu oluturmak Alternatifleri geerliliini korumaktadr.
131
Yavuz
EMA 5: DENZCLK MSTEARLII BLGE MDRL TEKLAT EMASI TEFT(SRVEY)-DENETM KURULU

ANA LMAN BAKANLIKLARI
SVL SAVUNMA
TAL LMAN BAKANLIKLARI
LMAN BAKAN YARDIMCISI (1)
GEM NA VE TERSANELER PERSONEL VE ETM UBES DAR VE MAL LER UBES
TEFT(SRVEY)DENETM KURULU
TEFT(SRVEY) DENETM GREVLLER
DENET SERVS
GEM ADAMLARI SERVS
GEM SCL SERVS
stanbul Liman Bakanlnda bu emaya Deniz Trafik Kontrol Bakanl da girmektedir. Deniz Trafik Kontrol Bakanl, 2. Liman Bakan Yardmcsna bal olacaktr.
132
Yavuz
EMA 6: DENZCLK MSTEARLII BLGE MDRL TEKLAT EMASI LMAN DEVLET KURULU
ANA LMAN BAKANLIKLARI
SVL SAVUNMA
TAL LMAN BAKANLIKLARI

LMAN DEVLET KURULU
GEM NA VE TERSANELER GEM SRVEY KURULU PERSONEL VE ETM UBES DAR VE MAL LER UBES
LMAN DEVLET DENETM GREVLLER
DENET SERVS
GEM ADAMLARI SERVS
GEM SCL SERVS
stanbul Liman Bakanlnda bu emaya Deniz Trafik Kontrol Bakanl da girmektedir. Deniz Trafik Kontrol Bakanl, 2. Liman Bakan Yardmcsna bal olacaktr.
133
Yavuz
5.6 MEVZUAT UYUMUNUN SALANMASI N GEREKL ALTYAPI DEKLKLER Trk mevzuatnn AT mevzuat ile uyumlatrlmas, uygulamalarn da uyumlatrlmasn gerektirecektir. Dnyann btn blgelerindeki liman devleti denetimi uygulamalarna Paris Liman Devleti Denetiminin nclk ettii gznne alndnda, Trkiyede yaplan liman devleti uygulamalarnn temel prensipte ve teorik olarak ABde gerekletirilen uygulamalarla ayn olduu sylenebilir. Ancak pratikte uygulamalarda ok byk farkllklar bulunmaktadr. Bu blmde szkonusu farkllklar ortadan kaldracak altyap deiiklikleri incelenecektir. 1. Blm 5.5te nerilen yaplanmalardan Liman Devleti Kurulu olan bir
seenek seildii takdirde, bte cetvellerinde liman devleti denetimi uzman (LDDU) iin bir tanmlama getirilmesi gerekmektedir. LDDUlarn ald maa, GSKlarn ald maa seviyesine getirilmelidir. Szkonusu maan iinde fazla mesai tazminat da bulunduu takdirde, LDDUlarn 24 saat almas salanabilecektir. Blm 5.5te nerilen yaplanmalardan Tefti (Srvey)-Denetim Kurulu olan bir seenek seildii takdirde, bte cetvellerinde bulunan mevcut GSK uzman kadrosunun ad Tefti(Srvey)-Denetim uzman olarak deitirilmeli, i tanm da liman devleti denetimlerini kapsayacak ekilde geniletilmelidir. 2. Trkiye limanlarnda toplam denetlenen gemi yzdesi 7,4 olarak
hesaplanmtr (Bkz. Blm 4.4). Bu oran olduka dktr. Dk olmasnn en byk sebebi LDDG saysnn yetersiz olmasdr. Bu blmde, Trkiyenin limanlarna gelen ortalama yllk gemi miktarnn sabit kalaca varsaylarak ksa ve orta-uzun vadede denetlenmesi gereken gemi says hesaplanacaktr. Ancak bu hesaplama yaplrken, Blm 4.4te kullanlan Denizcilik Mstearl Blge Mdrlklerinden merkeze gelen bilgiler kullanlmayacaktr. Bu bilgiler kendi iinde tutarldr. Ancak, gelen gemilerin listesine bakldnda baz gemilerin iki defa yazldklar, daha nceki aylarda gelen gemilerin sonraki aylarda gelilerinin de listelerde yer ald grlmtr. Ayn durumun denetlenen gemiler iin de geerli olduu gznne alnarak, bu blmde
133
Yavuz
yaplacak olan hesaplamalar farkl varsaymlara dayandrlacaktr (Denetleme orannda nemli olan ka denetlemenin yapld deil, ka ayr geminin denetlendiidir): ncelikle, Trkiyede denetlenen gemi orann belirleyebilmek zere baz varsaymlardan yola klarak Trkiyeye gelen ayr gemi says bulunacaktr. ngiltere limanlarna ylda ortalama 80.000 yabanc bayrakl gemi gelmektedir. Bunlardan sadece 6.800 civarnda bir ksm ayr gemilerdir.84 Aradaki orana bakldnda gelen gemilerin yzde 8,5inin ayr gemiler olduu gzlenmektedir. ABde dzenli seferlerin oran olduka fazladr. Trkiyenin kolay liman zellii gznne alnarak yolu zerindeki Trk limanlarna tek urak yapan gemilerin ABye gre daha ok olduu varsaymyla, Trkiyeye gelen gemilerin yzde 15i ayr gemiler olarak kabul edilecektir. Bu varsaymla yllk ortalama 3.300 geminin ayr gemi olduu sonucuna ulalmaktadr. Bu erevede: ksa vadede yzde 15 denetleme oran : 3.300 x 0,15 = 495 ayr gemi denetlenmelidir. orta-uzun vadede yzde 25 denetleme oran: 3.300 x 0,25 = 825 ayr gemi denetlenmelidir. ngilteredeki uygulamaya gre her geminin denetlenmesi iin ortalama 8 adamsaat igc gerekmektedir85 (Normal bir denetleme ortalama 2-3 saat alrken, ayrntl denetleme olduka uzun zaman almaktadr. Btn durumlar gznne alnarak bir geminin denetimi iin gereken ortalama zaman 8 adam-saat olarak hesaplanmtr). svete, liman devleti denetimleri, denetilerin zamannn yzde 10-15 gibi bir ksmn almaktadr. 40 denetinin liman devleti denetimi yapmakla grevli olduu gznne alnrsa, sve, liman devleti denetimleri iin ylda ortalama 4-6 adam-yl igcne ihtiya duymaktadr. ngilterede bu rakam 13 adam yldr. svete 1998-2000 yllar arasnda ortalama denetimin 762 gemi, ngilterede ise ortalama 1788 gemi olduu gznne alndnda, gemi bana 8 adam-saatin AB normlar iinde doru bir ortalama olduu ortaya kmaktadr.
84 85
ngiliz Maritime and Coast Guard Agencyden e-mail yoluyla alnan bilgidir. Ibid.
135
Yavuz
Ancak, daha nce de belirtildii zere Trkiye kolay liman devleti olduu iin, gelen gemilerin ou ayrntl denetleme gerektiren standart alt gemilerdir. AB limanlarna gitmek istemeyen standart alt gemilerin bir ksm Trkiyeye gelmektedir. Ayrca, Trkiyedeki limanlarn olduka uzun bir ky eridi zerinde dank olarak yer ald da gznnde bulundurularak, Trkiyede bir geminin denetlenmesi iin gerekli olan zaman ortalama 12 adam-saat olarak varsaylacaktr. Ksa vadede yzde 15 denetleme oran: 495 x 12 adam-saat = 5.940 adamsaat/yl igc gerekmektedir. Yukardaki varsaymlar dorultusunda yllk denetleme iin gereken igc = 6 adam-yl olacaktr. Uzun vadede yzde 25 denetleme oran: 825 x 12 adam-saat= 9.900 adamsaat/yl igc gerekmektedir. Yukardaki varsaymlar dorultusunda yllk denetleme iin gereken igc = 9 adam- yl olacaktr. Blm 5.5te getirilen idari yaplanmalardan birincisinde 13 Ana Liman Bakanl yer almaktadr. Bu yaplanmann amac, ilek limanlarda abuk karar alnmas ve denetimlerin hzla yerine getirilmesidir. Bunun iin her Ana Liman Bakanlnda denetleme uzman bulundurulmas gerekmektedir. Baz Ana Liman Bakanlklarna, kendileri gibi ana liman niteliinde olan limanlar da baldr. Mevcut Blge Mdrlklerinin korunmas halinde, yine ilk alternatifte ana liman olarak seilen ilek limanlarda denetim grevlisi bulundurulmas gerektii Blm 5.5te belirtilmitir. LDDGlerin GSKlardan ayr olarak grevlendirilecei ve Liman Devleti Kurulunun oluturulaca yaplanmada ve tek bir Srvey(Tefti)-Denetim Kurulu yaplanmasnda ka denetim grevlisinin almas gerektii bu erevede belirlenecektir. 1. Liman Devleti Kurulunun oluturulmas durumunda:
- Trabzon Blgesi / Ana Liman: Ayda ortalama gelen ayr gemi says, 5 gemi/ay olarak hesaplanmtr. ksa vadede: 5 x 0.15 = 1 gemi/ay 2 LDDG, uzun vadede: 5 x 0. 25 = 1 gemi/ay 2 LDDG
136
Yavuz
gerekmektedir. Ksa ve uzun vadede ayda ortalama sadece 1 geminin denetlenmesi gereken bu blgede 2 ayr LDDG grevlendirilmesinin nedeni, bu Blge Mdrl /Ana Limana Giresundan Hopaya kadar uzanan sahil eridinde kendisi de dahil olmak zere 9 limann bal olmasdr. Ayn anda iki limanda birden fazla denetlenecek gemi kmas durumunda tek kii yeterli olmayacaktr. - Samsun Blgesi / Ana Liman: Ayda ortalama gelen ayr gemi says, 9 gemi/ay olarak hesaplanmtr. ksa vadede: 9 x 0.15 = 1 gemi / ay 2 LDDG, uzun vadede: 9 x 0.25 = 2 gemi/ ay 2 LDDG
gerekmektedir. Ksa vadede ayda ortalama sadece 1 geminin, uzun vadede 2 geminin denetlenecei bu blgede 2 ayr LDDG grevlendirilmesinin nedeni, bu Blge Mdrl /Ana Limana Sinoptan Orduya kadar kadar uzanan sahil eridinde kendisi de dahil olmak zere 5 limann baml/bal olmasdr. Ayn anda iki limanda birden fazla denetlenecek gemi kmas durumunda tek kii yeterli olmayacaktr. - Zonguldak Liman / Ana Liman: Ayda ortalama gelen ayr gemi says 7 gemi/ay olarak hesaplanmtr. ksa vadede: 7 x 0.15 = 1 gemi/ ay 2 LDDG, uzun vadede: 7 x 0.25 = 2 gemi/ ay 2 LDDG
gerekmektedir. Ksa vadede ayda ortalama sadece 1 geminin, uzun vadede 2 geminin denetlenecei bu blgede 2 ayr LDDG grevlendirilmesinin nedeni, bu Ana Liman/Limana bal/baml kendisi de dahil 7 liman olmasdr. Ayn anda iki limanda birden fazla denetlenecek gemi kmas durumunda tek kii yeterli olmayacaktr. - Mersin Blgesi / Ana Liman: Ayda ortalama gelen ayr gemi says 55 gemi/ay olarak hesaplanmtr. ksa vadede: 55 x 0.15 = 8 gemi/ ay 3 LDDG, uzun vadede: 55 x 0.25 = 14 gemi/ ay 4 LDDG
137
Yavuz
gerekmektedir. Mersin Blgesi / Ana Limanna baml/bal kendisi de dahil olmak zere 3 liman bulunmaktadr. Az liman olmasna ramen hem Mersinin hem Taucunun ok ilek limanlar olmas, bu denetleme saysn da beraberinde getirmitir. Bu limanda, u ana kadar incelenen dier limanlara gre greceli olarak az LDDG grevlendirilmesi ngrlmtr. Bunun nedeni, bal liman saysnn az ve ulam ynnden birbirine yakn olmasdr. - skenderun Liman / Ana Liman: Ayda ortalama gelen ayr gemi says 15 gemi/ay olarak hesaplanmtr. ksa vadede: 15 x 0.15 = 2 gemi/ ay 2 LDDG, uzun vadede: 15 x 0.25 = 4 gemi/ ay 2 LDDG
gerekmektedir. skenderun Liman / Ana Limanna baml/bal kendisi de dahil olmak zere 2 liman bulunmaktadr. Hem Bota Liman, hem skenderun Liman ilek limanlardr. Ayn anda denetlenecek gemilerin gelme olasl yksektir. Bu nedenle limanda en az 2 LDDG bulunmas gereklidir. Bu limana bal liman saysnn az ve bu limanlarn birbirine ok yakn olmas nedeniyle uzun vadede de 2 LDDG yeterli olacaktr. - Antalya Blgesi / Ana Liman: Ayda ortalama gelen ayr gemi says 10 gemi/ay olarak hesaplanmtr. ksa vadede: 10 x 0.15 = 2 gemi/ ay 2 LDDG, uzun vadede: 10 x 0.25 = 3 gemi/ ay 2 LDDG
gerekmektedir. Antalya Blgesi / Ana Limanna baml/bal kendisi de dahil olmak zere 5 liman bulunmaktadr. Denetlenecek gemi says az olmasna ramen limanlarn birbirlerine nispeten uzak olmas ve ayn anda iki ayr limanda denetlecek gemilerin bulunmas ihtimali dolaysyla 2 LDDG grevlendirilmektedir. - anakkale Blgesi / Ana Liman: Ayda ortalama gelen ayr gemi says 2 gemi/ay olarak hesaplanmtr.
138
Yavuz
ksa vadede: 2 x 0.15 = 1 gemi/ ay 1 LDDG, uzun vadede: 2 x 0.25 = 1 gemi/ ay 1 LDDG
gerekmektedir. anakkale Blgesi / Ana Limanna baml/bal kendisi de dahil olmak zere 8 liman bulunmaktadr. Denetlenecek gemi saysnn az olmasnn yansra, bal limanlarn bir ksmna hi yabanc bayrakl gemi gelmemekte, gelen limanlar da anakkaleye ok yaknda bulunmaktadr. Bu nedenle, 1 LDDG grevlendirilmesi yeterli grlmektedir. - Gemlik Liman / Ana Liman: Ayda ortalama gelen ayr gemi says 18 gemi/ay olarak hesaplanmtr. ksa vadede: 18 x 0.15 = 3 gemi/ ay 2 LDDG, uzun vadede: 18 x 0.25 = 5 gemi/ ay 2 LDDG
gerekmektedir. Gemlik Liman / Ana Limanna baml/bal kendisi de dahil olmak zere 3 liman bulunmaktadr. Limanlarda ayn anda denetim olaslna karlk 2 LDDG grevlendirilmesi uygun grlmektedir. - zmir Blgesi / Ana Liman: Ayda ortalama gelen ayr gemi says 46 gemi/ay olarak hesaplanmtr. ksa vadede: 46 x 0.15 = 7 gemi/ ay 3 LDDG, uzun vadede: 10 x 0.25 = 12 gemi/ ay 4 LDDG
gerekmektedir. zmir Blgesi / Ana Limanna baml/bal kendisi de dahil olmak zere 6 liman bulunmaktadr. Bunlarn ilek limanlardr. lek limanlarn ikisi, zmirin kuzeyinde ve gneyinde kalmakta, bu da ayn anda iki limana ulam zorlatrmaktadr. Dolaysyla ksa vadede en az 3, uzun vadede en az 4 LDDG grevlendirilmesi ngrlmektedir. - Kuadas Liman / Ana Liman: Ayda ortalama gelen ayr gemi says 26 gemi/ay olarak hesaplanmtr.
139
Yavuz
ksa vadede: 26 x 0.15 = 4 gemi/ ay 2 LDDG, uzun vadede: 26 x 0.25 = 7 gemi/ ay 3 LDDG
gerekmektedir. Kuadas / Ana Limanna baml/bal kendisi de dahil olmak zere 3 liman bulunmaktadr. Bunlarn ikisi ilek limanlardr. Dolaysyla ksa vadede en az 2, uzun vadede en az 3 LDDG grevlendirilmektedir. - Marmaris Liman / Ana Liman: Ayda ortalama gelen ayr gemi says 15 gemi/ay olarak hesaplanmtr. ksa vadede: 15 x 0.15 = 2 gemi/ ay 2 LDDG, uzun vadede: 15 x 0.25 = 4 gemi/ ay 2 LDDG
gerekmektedir. Marmaris Liman / Ana Limanna baml/bal kendisi de dahil olmak zere 4 liman bulunmaktadr. Ayn anda iki denetlemenin gerekmesi olaslna karlk ksa vadede de 2 LDDG grevlendirilmektedir. - stanbul Blgesi / Ana Liman: Ayda ortalama gelen ayr gemi says 35 gemi/ay olarak hesaplanmtr. ksa vadede: 35 x 0.15 = 5 gemi/ ay 3 LDDG, uzun vadede: 35 x 0.25 = 9 gemi/ ay 4 LDDG
gerekmektedir. stanbul Blgesi / Ana Limanna baml/bal kendisi de dahil olmak zere 8 liman bulunmaktadr. Bunlarn ilek limanlardr. Dolaysyla ksa vadede en az 3, uzun vadede en az 4 LDDG grevlendirilmektedir. - zmit Liman / Ana Liman: Ayda ortalama gelen ayr gemi says 34 gemi/ay olarak hesaplanmtr. ksa vadede: 34 x 0.15 = 5 gemi/ ay 2 LDDG, uzun vadede: 10 x 0.25 = 9 gemi/ ay 2 LDDG
140
Yavuz
gerekmektedir. zmit Liman / Ana Limanna baml/bal kendisi de dahil olmak zere 3 liman bulunmaktadr. Bunlardan zmit dnda kalan iki limana yabanc bayrakl gemi gelmemektedir. Dolaysyla herhangi bir ulam problemiyle karlalmamaktadr. Hem ksa hem de uzun vadede 2 LDDG grevlendirilmesi yeterli olacaktr. Btn blgeler / ana limanlar iin yaplan bu hesaplamadan sonra, liman devleti denetiminin aksamadan yaplmas iin gerekli grlen toplam LDDG says ksa vadede 28, uzun vadede 32 olarak bulunmaktadr. Ancak adam-saat hesabna gre bir ylda ihtiya duyulan igc ksa vadede 6 adam-yl, uzun vadede 9 adam-yldr. Dolaysyla ksa vadede grevlendirilmesi gereken 28, uzun vadede grevlendirilmesi gereken 32 LDDG, zamanlarnn byk ksmn atl geirmek durumunda kalacaktr. Bu durum, istihdam asndan liman devleti kurullar oluturulmasnn verimli olmayaca sonucunu gstermektedir. 2. Srvey (Tefti)-Denetim Kurulu oluturulmas durumunda: Bu yaplanmada, geri hesaplama yntemiyle Trkiyede liman devleti denetimi iin gereken adam-yl igcne gre etkin bayrak devleti ve liman devleti denetlemelerini yrtmek iin ka GSK gerektii bulunacaktr. Bu hesaplamalar yaplrken, sveteki ve ngilteredeki adam-yl hesaplarnn birbirlerini dorulamalar nedeniyle svein verdii oranlar, ngiltere iin de doru saylacaktr. Hesaplamada, hem sveteki oranlar hem de ngiltere verileri baz alnacaktr. svete daha nce de belirtildii zere, denetilerin yzde 80i, bayrak devleti denetlemelerinin yansra liman devleti denetlemelerini de yapmakta ve zamanlarnn yzde 10-15ini liman devleti denetimlerine ayrmaktadr. Bu oranlar ngiltere iin de doru oranlar olarak kabul edilecektir. - Ksa vadede: Trkiyenin mevcut deniz ticaret filosunun ngilterenin deniz ticaret filosunun 1,5 kat olduu dikkate alndnda, Trk GSK uzmanlarnn bayrak devleti denetimleri iin ngiltereden bu oranda daha fazla emek harcamas gerektii ortaya kmaktadr. Ayrca, Trk bayrakl gemilerin standard, ngiltere bayrakl gemilere gre daha dktr. Ancak bu husus, LDDG hesaplamasnda 8 adam-saat olarak alnan igcnn 12 adam-saat olarak alnmasyla gznnde bulundurulmutur.
141
Yavuz
Ayrca, ngilterenin limanlarna ylda ortalama 6.800 ayr gemi gelirken, bu miktar Trkiye limanlarnda yarya dmektedir. Bylece, liman devleti denetimine tabi tutulacak gemilerin says da farkllamaktadr. ngilterede ylda ortalama 1800 gemi denetlenirken, Trkiyede ksa vadede yllk 495 geminin denetlenmesi gerekmektedir. Btn bu veriler, Trkiyedeki mfettilerin (srveyrlerin) liman devleti denetimlerine ngilteredeki mfettilere (srveyrlere) gre daha az, bayrak devleti denetimlerine ise daha fazla zaman ayrmak durumunda olduunu ortaya koymaktadr. Bu nedenle, sve ve dolaysyla ngiltere iin geerli olan yzde 10-15 oran, Trkiye iin ksa vadede yzde 5 olarak hesaplanacaktr. Bu erevede: ksa vadede = 6/ (0,05 x 0,8) = 150 Tefti (srvey)-denetim uzman grevlendirilmesi gerekecektir. - Uzun vadede ise yllk 825 geminin denetlenmesi gerekmektedir. Trk deniz ticaret filosu yal ve standart alt olduu iin uzun vadede yenilenmesi beklenmektedir, ancak tonaj olarak ok fazla deimeyecei varsaylmaktadr. Bu durumda liman devleti denetimlerinin arl ksa vadeye oranla artacaktr. Bu nedenle, Trkiye iin ksa vadede yzde 5 olarak alnan orann, uzun vadede yzde 7,5 olduu varsaylacaktr: uzun vadede = 9 / (0,075 x 0,8) = 150 Tefti (srvey)-denetim uzman grevlendirilmesi gerekmektedir. Blm 5.5te de belirtildii zere, mevcut 65 GSK, bayrak devleti denetimlerini yapmak iin yeterli deildir. Liman Devleti Kurulu oluturulmas durumunda hem yeni GSK uzmanlarnn, hem de yeni LDK uzmanlarnn istihdam edilmesi gerekecektir. Tefti(Srvey)-Denetim Kurulu oluturulmas durumunda ise grevlendirilecek btn denetimciler hem bayrak hem liman devleti grevleri yerine getirecei iin igc atl kalmayacaktr. Bu yaplanmaya gidilmesi durumunda, mevcut 73 denetiye ek olarak 77 yeni denetinin grevlendirilmesi gerekecektir. sve ve ngilteredeki denetilerin profiline bakldnda, AT Direktifi ve Paris MOUda belirlenen zelliklere haiz olmak zere, te birinin kaptan belgesine sahip, te birinin ba mhendis sertikasna sahip, te birinin ise gemi ina mhendisi
142
Yavuz
belgesine sahip olduu grlmektedir. Bu tr bir konfigrasyon Trkiyede de uygulanabilir. 3. Liman devleti denetiminin etkin bir ekilde yaplabilmesi iin bir veritaban sistemi kurulmaldr. Hereyden nce, limanlara gelen gemi saysnn salkl hesaplanabilmesi iin ayr gemilerin istatistiinin tutulmas gereklidir. Denizcilik Mstearlnn halen yatrm programnda bulunan ve 2002 yl sonuna kadar bitmesi beklenen bilgi ilem sistemi projesi kapsamnda bu tr bir istatistiin tutulmas son derece kolay olacaktr. Bunun dnda, ABnin kulland SIRENAC sistemiyle uyumlu bir liman devleti denetimi veritaban oluturulmas gerekmektedir. Bu veritaban oluturulurken ABnin yardm istenebilir. Bilgi ilem sistemi projesinde btn liman bakanlklar ve merkez zaten birbirine balanacaktr. Bu kapsamda bir LDDGnin veritabanna girdii bilgi, yetkili olan kiilerce Liman Bakanlklarndan, Blge Mdrlklerinden, Merkezden ve dier LDDGler tarafndan grlebilecektir. Bu tr bir veritaban, sistemin AB sistemine entegrasyonunda byk kolaylk salayacaktr. Ayrca, ABnin sistemine gre oluturulacak bir veritaban, Trkiyenin de biran nce bayrak ve geminin gemii gibi kriterlere gre denetim yapabilmesine olanak verecektir. Bu tr bir veritaban, bilgi ilem sistemi projesi kapsamnda ksa vadede oluturulabilir. 4. Denetlemelerde kullanlacak olan ara-gere ve tehizatn tamamlanmas gerekmektedir. Denetilere telsiz, cep telefonu gibi iletiimi salayacak tehizat temin edilmelidir. Bunun yansra, her bir liman devleti denetisi denetimi yaparken, bilgisayar sisteminden liman devleti denetimi veritabanna, dolaysyla gemi ile ilgili bilgilere ulaabilmelidir. Bunun iin ylda ortalama gereken LDDG says gznne alndnda belli saylarda lap-top alnmas gereklidir. Bu lap-toplar, Mstearln henz bitmemi olan bilgi ilem sistemi projesi kapsamnda temin edilebilir. Ayrca, denetilerin ulamn kolaylatracak tatlarn da yeterli miktarda salanmas gerekmektedir. Hem mevcut Blge Mdrlklerinin korunmas, hem de Ana Liman Bakanlklarnn kurulmas halinde, ilek limanlara deneti yerletirilecei ve
143
Yavuz
yakn limanlara buradan hizmet verilecei Blm 5.5te belirtilmitir. Bu durumda szkonusu limanlara tat da salanmas gerekecektir. Sadece liman devleti denetimi gznne alnarak gereken tat says, Ek 4te hesaplanmtr. 5. Liman devleti denetiminin iyiletirilmesi, yeterli nitelik ve sayda liman devleti denetimi denetilerinin grevlendirilmesi Trkiyeye, yaplan denetlemeden cret talep etme hakkn da getirecektir. lk denetleme, liman devletinin grevidir. Ancak, gerek ABD, gerekse AB lkeleri, geminin kendi kusurundan doan ikincil denetlemelerin hepsini belli bir bedel karlnda yapmakta, bu ekilde fazladan yaplan liman devleti denetimlerinin masraflarn tazmin etmektedirler. Trkiyenin kstl kaynaklar dikkate alndnda bu yntemin uygulanmas yerinde olacaktr. Fazladan yaplan kontroller iin ortaya kacak masraf ve frsat maliyetleri hesaplanarak belli bir bedel gemiden tahsil edilmelidir. Ayrca, en fazla kusurun hangi eksikliklerden kaynaklad belirlenirse, ilek limanlarda bu malzemeler bulundurularak yan sanayinin gelir elde etmesi de salanabilir. Liman devleti denetimleri, artk pek ok lke iin ticari bir mahiyet kazanmtr.
144
Yavuz
SONU Tm dnya, standart alt gemilerin denizlerden temizlenmesi, bylece deniz gvenliinin salanmas ve evrenin korunmas iin denetim standartlarn ykseltmektedir. Gelimi lkeler bu harekette ba ekmektedir. Ticaret hacminin byk ksm gelimi lkelerin elinde olduu iin, tamalardan pay almak isteyen dier lkeler bu standartlara uymak durumundadr. Denetim konusunda hzla, dolayl ya da dorudan uluslararas balaycl olan yeni kurallar kmaktadr. Yeni gelimelerle yakn gelecekte standart alt gemiler, sadece gerekli kurallar koymam ve dzenlemeleri yapmam kolay limanlar arasnda tama yapabilecek ve bu limanlarn gvenliini tehdit edecektir. Trk deniz ticaret filosu, ticaret yapt btn blgelerde en fazla tutulma oranna sahip olan filolar arasndadr. Bu nedenle ABDde hedef bayrak listesinde, ABde kara listenin ok yksek riskli kategorisinde, Tokyo MOU blgesinde ortalama st tutulan lkeler arasnda yer almaktadr. Trkiyenin bayrak devleti olarak bulunduu kategorideki filolarn ok byk ounluu, Panama, Liberya gibi Kolay Bayrak lkesi sicillidir. Bu, denizcilik lkesi olmay hedef alan Trkiye iin kabul edilemeyecek bir durumdur. Trkiyenin kara listelerde yer almasnn nedeni mevzuattan ok, denetimi yapacak personelin ve altyapnn yetersizliidir. Bayrak devleti denetimlerinin yansra Trkiyedeki liman devleti denetimlerinin de yetersiz kald grlmektedir. Denetimlerin yetersizlii, Trkiyeyi kolay liman lkesi haline getirmekte, yksek standartta denetim yapan lkelerin limanlarna giremeyen standart alt gemiler bu nedenle Trk limanlarn tercih etmektedir. Bu durum, Trkiyenin deniz ve evre gvenliini tehdit etmektedir. Yine bayrak devletinde olduu gibi, bunun nedeni mevzuattan ok denetim personelinin ve altyapnn yetersizliidir. Trkiye, gerek d ticaretinin yarsn gerekletirdii AB lkelerine yapt tamalar bayrak devleti olarak srdrebilmek, gerekse limanlarn standart alt gemilerden korumak iin gereken nlemleri biran nce almak zorundadr. Trkiye, bu tedbirleri almay ABye taahht etmitir. Ayrca, ABye yeliimizin gereklememesi
145
Yavuz
halinde de, bu taahhtlerin yerine getirilmesi ve standartlarmzn AB standartlarna ykseltilmesi Trkiyenin denizyolu tamacln srdrmesi iin zaruridir. Trkiye, Akdeniz ve Karadeniz MOUlarna taraftr. Akdeniz ve Karadeniz MOU, Paris Liman Devleti rnek alnarak hazrlanmtr. AB lkeleri de Paris MOUya taraf olduklar ve AT Direktifleri daha sk denetim kriterleri getirmek dnda Paris MOUnun neredeyse ayns olduu iin, Trkiyenin ve ABnin liman devleti uygulamalar ayn prensiplere dayanmaktadr. Trkiyenin liman devleti konusunda ABye uyumu iin ncelikle
mevzuatndaki baz eksiklikleri tamamlamas gerekmektedir. Bunun iin ksa vadede, SOLAS 78 ve 88, LL 88 Ek Protokollerini, MARPOL Ek III, ILO Szlemesi No: 147yi onaylayan Kanunlar karmaldr. Bunun yansra, taraf olunan uluslararas szlemelerin uygulama ynetmeliklerinin i hukukta dzenlenmesi gerekmektedir. Bylece szlemelerde bulunan boluklar giderilecek, yoruma ak hususlar kesinlie kavuturulacaktr. Bu erevede, Trkiyenin taraf olduu ancak i hukukta uygulamaya ynelik dzenlemesi yaplmayan MARPOL 73/78, SOLAS 74, CLC 92 ve FUND 92 Szlemelerinin uygulama ynetmelikleri karlmaldr. SOLAS 78 ve 88, LL 88 Ek Protokolleri, MARPOL Ek III ve ILO Szlemesi No:147ye taraf olunduktan sonra, bunlarn da uygulama ynetmeliklerinin dzenlenmesi veya zaten mevcut olan ynetmeliklerin ve tzklerin bunlara gre yenilenmesi gerekmektedir. 6/6647 sayl Ticaret Gemilerinin Ykleme Snr Tznn, LL 88e gre gzden geirilerek gerekli deiiklerin yaplmas gerekecektir. 6125 sayl Ticaret Gemilerinin Tonilatolarn lme Tz, TONNAGE 69 Szlemesine gre gzden geirilmeli ve varsa gerekli deiiklikler yaplmaldr. Ayrca, 22893 sayl Gemi Adamlarnn Eitim, Belgelendirme, Snav, Vardiya Tutma, Ktklenme ve Donatlma Esaslar Hakknda Ynetmelikin STCW 95e gre deitirilmesi gerekecektir. AT Direktifinin AB lkeleri iin balayc olduu ve Trkiyenin bir AB lkesi olaca gznne alndnda, yukarda saylan szlemelerin, ek protokollerin ve eklerin yansra, orta-uzun vadede AT Direktifinin de kabul edilmesi gerekmektedir. AT Direktifi, liman devleti denetimi kurallarn uluslararas szlemeler erevesinde belirlemekte, ancak kendine zg son derece sk kurallar da getirmektedir. Bu
146
Yavuz
erevede, AT mevzuatna tam uyum salanmas iin en iyi zm AT Direktifini benimseyen bir kanun ve ilgili ynetmeliklerinin karlmas olacaktr. Trkiyenin liman devleti denetimindeki asl yetersizlii, mevzuattan daha ok altyap eksikliidir. Trkiyede liman devleti denetimi, dorudan Denizcilik Mstearlnn 7 Blge Mdrl tarafndan yrtlmektedir. Liman devleti denetimiyle sorumlu grevliler, gereken limanlara Blge Mdrlklerinden giderek denetim yapmaktadr. Uzun bir ky eridine ve bu ky eridi zerinde dalm limanlara sahip olan Trkiyede bu durum, zaman kaybn ve hareket esneklii eksikliini de beraberinde getirmektedir. Trkiyenin liman devleti denetimlerini daha etkin yrtebilmesi amacyla drt ayr idari yaplanma alternatifi oluturulmutur. Alternatifler oluturulurken, liman devleti denetimlerini etkin ekilde yrten ABD ve AB lkelerinden ngiltere ve sveteki idari yaplanma incelenmitir. ABDde liman devleti denetimleri, Alan ve Blge Kumandanlarna bal Liman Bakanlklar tarafndan yrtlmektedir. Ayrca ABD, ngiltere ve svete liman devleti denetimleri, ayn zamanda bayrak devleti denetimlerini de yapan mfettiler(srveyrler) tarafndan gerekletirilmektedir. Bu hususlar da gznne alnarak Trkiye iin oluturulan idari yaplanma alternatifleri unlardr: 1. Mevcut Blge Mdrlklerinin korunmas, denetilerin Blge Mdrlkleri dnda gemi trafiine gre belirlenen limanlara da yerletirilmesi ve bayrak devleti ile liman devleti denetimlerini gerekletiren grevliler iin tek bir mfetti(srveyr)-deneti havuzu oluturulmas, 2. Mevcut Blge Mdrlklerinin korunmas, denetilerin Blge Mdrlkleri dnda gemi trafiine gre belirlenen limanlara da yerletirilmesi, bayrak devleti denetimlerinin Gemi Srvey Kurullarna bal GSK uzmanlarnca, liman devleti denetimlerinin de yeni kurulacak Liman Devleti Kurullarna bal LDK uzmanlarnca yrtlmesi, 3. Gemi trafii ve stratejik-corafi unsurlara gre Ana Liman Bakanlklar oluturulmas, Blge Mdrlklerinin kapatlarak yetki ve sorumluluklarnn bu bakanlklara devredilmesi ve bayrak devleti ile liman devleti
147
Yavuz
denetimlerini gerekletiren grevliler iin tek bir mfetti(srveyr)-deneti havuzu oluturulmas, 4. Gemi trafii ve stratejik-corafi unsurlara gre Ana Liman Bakanlklar oluturulmas, Blge Mdrlklerinin kapatlarak yetki ve sorumluluklarnn bu bakanlklara devredilmesi ve bayrak devleti denetimlerinin Gemi Srvey Kurullarna bal GSK uzmanlarnca, liman devleti denetimlerinin de yeni kurulacak Liman Devleti Kurullarna bal LDK uzmanlarnca yrtlmesi. Yaplan incelemeler sonucu, ayr LDKlar kurulmas halinde liman devleti denetimleri iin gereken igcnn ok zerinde uzman grevlendirilmesi gerektii, bunun da atl igc kapasitesi yarataca ortaya kmtr. Ayrca, LDK uzmanlarnn sadece liman devleti denetimini yerine getirmesinden dolay, bayrak devleti denetimini glendirmek iin yeni GSK uzmanlarnn da grevlendirilmesi gerekecektir. Bu erevede, bayrak ve liman devleti denetimini yerine getiren denetilerin ayn niteliklere sahip grevliler olduu ve ayn uluslararas szlemeler uyarnca denetimlerini gerekletirdii gznne alndnda, denetilerin eitimden geirilerek hem liman devleti hem de bayrak devleti denetimlerini yerine getirecek ekilde Tefti(Srvey)-Denetim Kurullarna bal olarak grevlendirilmesi gerektii sonucuna varlmtr. Bu ekilde atl igcnn nne geilecektir. Blge Mdrlklerinin korunmas halinde, dier ilek limanlarda yine deneti yerletirilmesi ve bu denetiler iin gerekli ara-gere, tehizat ve tatn salanmas gerekecektir. Ayrca, limanlardaki denetilerin Blge Mdrlklerinden gelecek talimatlar beklemesi ve bunlara gre hareket etmesi gerekecek, ayn ekilde denetleme konusunda btn bilgiler de Blge Mdrlklerine iletilecektir. Bu yaplanmada koordinasyon ve iletiim zorluklar nedeniyle zaman kaybedilebilecektir. Denetimde abuk karar alnp hzl uygulamaya geilmesi gerekmektedir. Tasarruf amacyla Blge Mdrlklerinin kapatlmasnn gndemde olduu da gznne alnarak, Blge Mdrlklerinin kapatlmas, zaten mevcut olan liman bakanlklarnn belli limanlarda Ana Liman Bakanlklarna dntrlmesi ve tali limanlarn bunlara balanmas, hzl ve esnek hareket kabiliyetine kavuulmasn salayacaktr.
148
Yavuz
Bu erevede Denizcilik Mstearlnn liman devleti denetimlerini etkin yrtmesi iin nerilen idari yaplanma, 3. Alternatif olacaktr. Bu alternatife gre, Blge Mdrlkleri kapatlp yerine 13 Ana Liman Bakanl kurulacak (zmir, Kuadas, Marmaris, Antalya, Mersin, skenderun, Trabzon, Samsun, Zonguldak, stanbul, zmit, anakkale, Gemlik) ve mfetti(srveyr)-denetiler hem bayrak hem liman devleti denetimlerini yapacaktr. Szkonusu yaplanmada, Ana Liman Bakanlklarna bal Tefti(Srvey)Denetim Kurullar oluturulacak, mfetti(srveyr)-denetiler bu Kurula bal olarak alacaktr. Bu yaplanmada ksa ve uzun vadede 150 srveyr-deneti grevlendirilmesi gerekecektir. u anda Tefti(Srvey)-Denetim havuzunda toplam 73 kii bulunmakta olduu gznne alndnda, 77 yeni mfetti(srveyr)-denetinin grevlendirilmesi gerektii ortaya kmaktadr. Bu yaplanma, Trkiyenin hem liman devleti hem de bayrak devleti denetimini glendirmesini salayacak, bu da Trkiyenin pazarlk gcn artracaktr. Mevcut mfetti(srveyr)-denetilerin yars gerekli niteliklere sahip ba mhendis, drtte biri kaptan, drtte biri gemi ina mhendisidir. ngiltere ve svete bu oran her biri iin eittir. Yeni grevlendirmelerde Trkiyede gerekli niteliklere haiz personelin dalm da dikkate alnarak mmkn olduunca dengeli bir dalm gzetilmesi gerektii dnlmektedir. Ayrca, Tefti(Srvey)-denetim uzmanlar iin bte cetvellerinde yeni bir tanm yaplmas ve grev tanmlarnn belirlenmesi gerekmektedir. Tefti(srvey)-denetim uzmanlarnn dier limanlara ulamn salayacak yeterli tat temin edilmelidir. Sadece liman devleti denetiminin gerektii gibi yrtlebilmesi iin be adet yeni tat alnmas gerektii hesaplanmtr. Liman devleti denetiminin etkin bir ekilde yaplabilmesi iin, limanlara gelen gemilerle ilgili verilerin tutulaca, ABnin kulland SIRENAC sistemiyle uyumlu bir veritaban sistemi kurulmaldr. Veritabannda, ncelikle limanlara gelen gemi saysnn salkl hesaplanabilmesi iin ayr gemilerin istatistii tutulmaldr. Veritaban, bir mfetti(srveyr)-denetinin girdii bilgilerin, dier mfetti(srveyr)-denetiler ve
149
Yavuz
yetkili kiiler tarafndan kullanlmasn salayacaktr. Gemiyle ilgili verilere gre srveyr-denetiler denetimde hangi noktalara odaklanmas gerektiini belirleyebilecek, bylece zaman ve igc kayb nlenecektir. Denizcilik Mstearlnn halen yatrm programnda bulunan ve 2002 yl sonuna kadar bitmesi beklenen bilgi ilem sistemi projesi kapsamnda bu tr bir veritaban kurulmas uygun olacaktr. Mfetti(srveyr)denetilerin veritabanna annda ulamasn salamak iin gerekli tehizatn (lap-top) salanmas gerekmektedir. Ayrca, mfetti(srveyr)-denetilerin iletiim ve denetlemede kullanacaklar dier malzemeler de temin edilmelidir. Liman devleti denetiminin iyiletirilmesi, yeterli nitelik ve sayda liman devleti denetimi denetilerinin grevlendirilmesi bize, yaplan denetlemeden cret talep etme hakkn da getirecektir. Btn lkelerde, ilk denetleme, liman devletinin grevidir. Ancak, gerek ABD, gerekse AB lkeleri, geminin kendi kusurundan doan ikincil denetlemelerin hepsini belli bir bedel karlnda yapmakta, bu ekilde fazladan yaplan liman devleti denetimlerinin masraflarn tazmin etmektedirler. Trkiyenin kstl kaynaklar dikkate alndnda bu yntemin uygulanmas yerinde olacaktr. Fazladan yaplan kontroller iin yaplan masraf ve frsat maliyetleri hesaplanarak belli bir cret gemiden tahsil edilmelidir. Liman devleti denetimi, btn dnyada gittike ticari bir nitelik kazanmaya balamtr. En fazla kusurun hangi eksikliklerden kaynaklad belirlenirse, ilek limanlarda bu malzemeler bulundurularak yan sanayiye gelir salanmas da mmkn olabilecektir.
150
Yavuz
ABSTRACT The main purpose of this study is to recommend necessary changes in the port state control implementations of Turkey to harmonize the Turkish legislation with the EU legislation in the process of Turkeys full membership to EU. In the first section, definitions that are needed to understand the maritime safety concepts, short history and structure of IMO, the international main actor in maritime safety legislation, and the short history of improvements about maritime safety are introduced. In the second section, the international rules adopted for port state control and their implementations by different regional port state controls are examined. Based on the comparisons of regional port state controls, it is concluded that as all regional port state controls are based on first regional PSC, Paris MOU, with differentiations according to the regional capacities, all the port state control implementations are conducted on the basis of mainly the same principles. The USA, which is considered seperately, implements the most updated rules of IMO and also pioneers new improvements about maritime safety. The port state control is conducted mainly by Captains of the Ports and by surveyors who at the same time implement flag state controls. In the third section, port state implementations in EU are considered. Paris MOU and EC Directives about port state control are examined and compared. EU bases port state implementations on Paris MOU, but adopts higher standards in EC Directives. EC Directives and Paris MOU are revised according to each other enforcing all the parties to Paris MOU also to implement the EU rules sooner or later. The countries willing to trade by EU have to obey these high standards, too. In EU, port state controls are implemented according to the most updated IMO rules and like the USA, EU is one of the greatest pioneers in the new improvements about the maritime safety legislation. In the two EU countries chosen as samples, port state control inspections are implemented by surveyors who also implement the flag state implementations.
151
Yavuz
In the fourth and fifth section, current port state control implementations of Turkey, and the necessary changes to harmonize Turkish port state control implementations with EU are examined. In Turkey, port state control examinations can not be implemented thorougly and this makes Turkey a country of ports of convenience. This is not mainly because of the lack of Turkish legislation, but rather, because of the lack of adequate infrastructure for port state control. Turkey has to improve her port state control not to become a country of ports full of substandard ships. In this context, it is concluded that Turkey should conduct the port state implementations through main ports rather than seven districts. Instead of the port state control inspectors and flag state surveyors charged seperately, surveyor-inspectors should be charged who will be able to conduct both inspections. Necessary international conventions and protocols to harmonize Turkish legislation with EUs should be approved in short term, as well as EC Directives in medium-long term. Besides, necessary internal legislation should be adopted. An information system harmonized with SIRENAC of EU should be established to eliminate duplication of efforts and to conduct effective port state control.
152
Yavuz
KAYNAKLAR -
DEVLET PLANLAMA TEKLATI; Uzun Vadeli Strateji ve 8. Be Yllk Kalknma Plan (2001-2005), 2000 DEVLET PLANLAMA TEKLATI; Denizyolu Ulatrmas Komisyonu Raporu, 2001, DPT 2583 - K:595 DEVLET PLANLAMA TEKLATI; Yllk Programlar, 2001-2002 Dr. HOPPE, Heike; Port State Control an update on IMOs work (2000), sayfa 1-7 Dr. HOPPE, Heike; The Work of the Sub-Committee on Flag State Implementation An Overview (2000); sayfa 4 GREENAWAY, Carrie; Port State Control Manual, 2000; pp29-30, Thomas Miller & Co. Limited LLOYDS LIST DAILY COMMERCIAL NEWS, Presentation to Port State Control 2000; Gray, O., Port State Control, Where to Now?, May 31, 2000 OCEAN DEVELOPMENT AND INTERNATIONAL LAW, Apr-June 1999, Vol 30, Issue 2, pp.127, 34 p; Keselj, Tatjana; Port State Jurisdiction in Respect of Pollution from Ships: The 1982 Convention on the Law of the Sea Boarding Priority Matrix, www.uscg.mil/hq/g-m/pscweb/matrix.htm European Parliament, Directorate General for Research, Transport Series, W-14, The Common Maritime Policy, Chapter 4, Safety and Environment, www.europarl.eu.int/workingpapers/tran/W14/4_en.htm EU Commission, DG-TREN, Memo-Erika: two years on, www.europa.eu.int/comm/transport/library/erika.en-pdf Introduction to the IMO, www.imo.org Official Documents, Eur-Lex, Legislation in Force, Transport Policy, Shipping, Safety at Sea, www.europa.eu.int/eur-lex/en/lif/en_register_073030.htm Maritime Safety- Flag State, www.imo.org/Safety/mainframe.asp?topic_id=156 Origins of the Port State Control Program, www.uscg.mil/hq/gm/pscweb/origins_of_the_port_state_contro.htm Other Regional Port State Controls, www.medmou.org Paris MOU 23.ve 24. Revizyon, www.parismou.org Paris MOU Annual Report 2000, www.parismou.org Port State Control, www.imo.org/Safety/mainframe.asp?topic_id=159 zel htisas
153
Yavuz
Structure of IMO, www.imo.org/About/mainframe.asp?topic_id=312 Treaty Establishing the European Community, Title IV, Transportation, www.europa.eu.int/abc/obj/treaties/en/entr6do4.htm#117 2001 List of Targeted and Non-Targeted Classification Societies, www.uscg.mil/hq/gm/pscweb/AnnualclassList.htm www.equasis.com www.sudnet.com.ar/ciala www.tokyo-mou.org 4922 sayl Denizde Can ve Mal Koruma Hakknda Kanun 6125 sayl Ticaret Gemilerinin Tonilatolarn lme Tz 6/6647 sayl Ticaret Gemilerinin Ykleme Snr Tz 7/14561 sayl Denzide atmay nleme Uluslararas Kurallar, 1972 (Denizde atmay nleme Tz) 22893 sayl Gemiadamlarnn Eitim, Belgelendirme, Snav, Vardiya Tutma, Ktklenme ve Donatlma Esaslar Hakknda Ynetmelik 4 Ekim 1998 tarih ve 23483 sayl Resmi Gazete, Akdeniz Liman Devleti Kontrol Mutabakat Zapt 12 Aralk 2000 tarih ve 24258 sayl Resmi Gazete, Karadeniz Liman Devleti Kontrol Mutabakat Zapt 95/21/EC sayl, Topluluk Limanlarn kullanan ve ye Devletlerin hakimiyetindeki sularda seyir yapan gemilerle ilgili gemi gvenlii, kirliliin nlenmesi, gemide yaama ve alma koullar iin uluslararas standartlarn uygulanmas (liman devleti denetimi)na dair AT Direktifi 98/25/EC sayl, 95/21/EC sayl AT Direktifini tadil Direktifi 98/42/EC sayl, 95/21/EC sayl AT Direktifini tadil Direktifi 99/97/EC sayl, 95/21/EC sayl AT Direktifini tadil Direktifi 2001/106/EC sayl, 95/21/EC sayl AT Direktifini tadil Direktifi Code of Federal Regulations (CFR), Title 3, Volume 1, Chapter 1, Part 1, Subpart 1.01, Sec.1.01-20 ve 1.01-30 IMO Resolution A.787 (19), Procedures for Port State Control, Chapter 2
154
Yavuz
USCG Marine Safety Manual, Chapter 2, Enabling Authorities for the COTP, OCMI, and OSC USCG Marine Safety Manual, Chapter 2, Lines of Authority USCG Marine Safety Manual, Vol:II, Section D: Port State Control, Chapter 1: Annual Examinations Boarding Teams Port State Control Examination
USCG Marine Safety Manual, Vol:II, Section D: Port State Control, Chapter 2: Degrees of Control Reporting Obligations
USCG Marine Safety Manual, Vol:II, Section D: Port State Control, Chapter 4: -
Foreign Vessel Targeting Matrix, Identifying and Scheduling Priority Boardings Targeted Owner, Targeted Flag State,
USCGden e-mail yoluyla alnan bilgi MCGAden e-mail yoluyla alnan bilgi Swedish Maritime Authorityden e-mail yoluyla alnan bilgi
155
Yavuz
EK 1: ABDDE LMAN DEVLET YILLIK DENETMLERNDE GEMLERDE OLMASI STENEN VE KONTROL EDLECEK GEREKLERN DKM
i) Sertifikalar, Ehliyetler ve Belgeler: i.a) Geminin almas ile lgili Belgeler: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) Sicil Belgesi Klas Kuruluu Belgesi Depolama Plan Kargo Kayt Defteri Uluslararas Gemi lm Belgesi (1969) Petrol Aktarma lem Kurallar (Prosedrleri) Tehlikeli Madde Manifestosu Tehlikeli Maddeler Hakknda Eitim Kaytlar Kargo Emniyetini Salamak in Klavuz
i.b) SOLAS Belgeleri: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) (SMC) i.c) Kirliliin nlenmesi/Tedbir Alnmas ile lgili Belgeler : 1) 2) 3) Finansal Ykmllk Belgesi Petrol Kayt Defteri, 1 ve 2. Ksmlar Kirlilii nlemeye Uygunluk Mektubu
156
Gvenli na Belgesi Kargo Gemisinde Gvenlii Salayacak Ekipman Belgesi Yolcu Gemisi Gvenlik Belgesi Muafiyet Belgeleri Kargo Gemisi Gvenlik Radyotelgraf Belgesi Kargo Gemisi Gvenlik Radyotelefon Belgesi Kargo Gemisi Gvenlik Radyo Belgesi ISM Belgeleri: Uygunluk Belgesi (DOC), Gvenlik Ynetimi Belgesi
Yavuz
4) 5) 6) 7) 8) 9) 10)
Uluslararas Petrol Kirliliini nleme Belgesi veya Dengi Uluslararas Dkme Halindeki Zehirli Sv Maddelerin Tanmasndan Petrol Kirlenmesine Kar Geminin Acil Durum Plan (SOPEP) OPA 90 Gemi Hareket Plan (VRP) Atk Ynetim Plan Dkme Halindeki Sv Gazlar Tamaya Uygunluk Uluslararas Belgesi Dkme Halindeki Tehlikeli Kimyevi Madde Tamaya Uygunluk
Doacak Kirlilii nleme Belgesi
Uluslararas Belgesi i.d)Ykleme Hatt ve Denge ile lgili Belgeler: 1) 2) 3) Uluslararas Ykleme Hatt Belgesi (1966) Uluslararas Ykleme Hatt Muafiyet Belgesi Denge Bilgisi
i.f) Gemi Adam ile lgili Belgeler: 1) 2) 3) Gvenli Gemi Adam Belgesi Personel Ehliyetleri ya da Uyumluluk Belgeleri ILO Szlemesi No:73e gre Gemi Adamlarnn Tbbi Denetimleriyle
lgili Tbbi Sertifikalar ii) Genel ncelemeler: ii.a) Yaps: 1) 2) 3) 4) 5) 6) Gverte Cidar Ballast Tank I Girii Ykleme Hatt Seyrsefere Uygunluu Seyrsefer Srasnda Uranlan Hasarlar
ii.b) Makineler: 1) 2) 3) almas damesi Test Edilmesi ve Denenmesi

157
Yavuz
4) 5)
Ya ve Yal Karmlar Yeterli G Kayna
ii.c) Hayat Kurtarma Ekipman ii.d) Yangn Gvenlik Ekipman 1) 2) 3) Yangn Kaplar Havalandrma Sistemleri Ka Rotalar
ii.f) Seyrsefer Gvenlii ii.g) Kargo Gemisinde Gvenlii Salayc Ekipmanlar ii.h) Kargo Gemisi Gvenlik Radyosunun almas ii.j) Szleme ya da Bayrak Devletinin art kotuu ekipman dnda gemide bulundurulan ekipman ii.k) Atk ii.l) Klavuzlar ve Direktifler ii.m) ISM Kodu iii. Paralar: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. Acil Durum Jeneratrnn Test Edilmesi Acil Durum Iklandrmasnn ncelenmesi Ana ve Acil Durum Yangn Pompasnn altrlmas Petrol Tankerlerinde Sabit Gverte Kpk Sisteminin Test Edilmesi Sabit Yangn Dedektr Sisteminin Test Edilmesi Yk Gemileri ve Tankerlerde Bir Cankurtaran Botunun, Yolcu Sintine Suyu Pompalarnn altrlmas Su Geirmez Kaplarn Test Edilmesi Kazanlarn, Havalandrmann ve Yakt Pompalarnn Uzaktan Dmen arknn Test Edilmesi Radyo Donanmnn Acil Durum G Kaynann Test Edilmesi Yakt-Su Seperatr ve Sintine Suyu Monitrnn Test Edilmesi
Gemilerinde ise Btn Cankurtaran Botlarnn ndirilmesi
Kumandasnn Test Edilmesi
158
Yavuz
iv. Geminin almasyla lgili Yerler: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) Grevlendirme Listesi letiim Yangn ve Gemi Boaltma Tatbikatlar Hasar Kontrol Plan Yangn Kontrol Plan Kpr lemleri Kargo lemleri (Ykleme, Boaltma, Tankerlerin Kargo Alanlarnn
Temizlenmesi, Paketli Halde Bulunan Zararl Maddelerin Depolanmas, Acil Durumlarda Alnacak Tedbirler )
159
Yavuz
EK 2: FAZLALIK FAKTRNN HESAPLANMA YNTEM86 Paris MOU ve AT Direktifine gre, bayrak devletlerinin durumunu gsterir listeler Paris MOU ve AT Direktifinin son revizyonundan sonra, istatistii mevcut son 3 yl baz alnarak hazrlanmaya balanmtr. Bu yntemde, her bayrak devletinin performans, Paris MOU politikasna gre belirlenmi deerlerin sabit olarak alnd istatistiksel hesaplamalar ieren standart bir formlle belirlenmektedir. Yeni sistemde, kara-gri ve gri-beyaz olmak zere iki limit bulunmaktadr. Bu limitlerin formlleri ayrdr: u kara-gri = N * p + 0.5 + z (N*p*(1-p) u beyaz-gri = N * p - 0.5 - z (N*p*(1-p) N = denetim says, p = makul tutulma oran (Paris MOUda %7 olarak sabitlenmitir), z = istenen signifikans (%95 kesinlik seviyesi iin 1,645 olarak alnmaktadr) u= beyaz veya kara liste iin izin verilen tutulma says Kara-gri limitinin stndeki tutulmalar ortalamadan nemli lde kt, beyaz-gri limitinin stndeki tutulmalar ise ortalamadan nemli lde iyidir. Herhangi bir bayrak devletinin tutulma says her iki limitin arasnda bir deerse, gri listede yer alr. Bu forml 3 ylda 30 ya da daha fazla denetim olmas durumunda uygulanabilir. Kara veya beyaz listedeki kategorileri belirlemek iin hedef deitirilerek hesaplamalar tekrarlanr. Bayraklarn performansn karlatrabilmek iin Fazlalk Faktr (FF)ne bavurulmutur. Her art veya azal basama, bir tam FF puanna denk gelmektedir. Btn bayraklarn FFsi hesaplandnda, bayraklar FFye gre sralanabilir hale gelecektir. FF yle bulunmaktadr: 1. ncelikle bayrak devletinin toplam tutulmalarnn, yukarda verilen formlle hesaplanan kara-gri ve gri-beyaz limitlerine gre hangi listeye girdii bulunur. 2. Kara listeye veya beyaz listeye giriyor ise, srasyla q=+0.03 veya q=-0.03 olarak alnr. Kara listeye giren tutulma oranlar iin: Bayrak tutulma says = N * p + 0.5 + z (N*p*(1-p) formlnden p bulunur. Kara liste limitinde FF= 1olduu iin, bulunan p deeri aadaki formlde yerine koyularak: p = 0.7 + ((FFbayrak 1) *0.03)) FF bayrak hesaplanr.
86
Paris MOU Annual Report 2000, pp38-39
160
Yavuz
Beyaz listeye giren tutulma oranlar iin: Bayrak tutulma says = N * p - 0.5 - z (N*p*(1-p) formlnden p bulunur. Beyaz liste limitinde FF= 0 olduu iin, bulunan p deeri aadaki formlde yerine koyularak: p = 0.7 + ((FFbayrak 0) *0.03)) FF bayrak hesaplanr. 3. Gri listeye giriyor ise: FFbayrak = (tutulma says - ubeyaz-gri ) / (ukara-gri - ubeyaz-gri ) olarak hesaplanr. FF 4 ok yksek riskli, 4 FF 3 yksek riskli, 3 FF 2 orta-yksek riskli, 2 FF 1 orta riskli, FF = 1 kara liste limiti, 1 FF 0 gri liste, FF = 0 beyaz liste limiti olduu gznne alnarak bayraklar, en byk FFe sahip olan kara listenin ilk srasna yerleecek ekilde FFlerine gre sralanrlar.
161
Yavuz
EK 3: IMONUN LMAN DEVLET KONTROL LE LGL SZLEMELERNE TARAF LKELER
MARPOL Protocol 97 (Annex VI)
LOAD LINES Convention 66
MARPOL 73/78 (Annex I/II)
MARPOL 73/78 (Annex IV)
MARPOL 73/78 (Annex III)
TONNAGE Convention 69
MARPOL 73/78 (Annex V)
LOAD LINES Protocol 88
COLREG Convention 72
STCW-F Convention 95
SOLAS Convention 74
STCW Convention 78
FUND Convention 71
CLC Convention 69
SOLAS Protocol 78
SOLAS Protocol 88
FUND Protocol 76
Afghanistan Albania Algeria Andorra Angola Antigua & Barbuda Argentina Armenia Australia Austria Azerbaijan Bahamas Bahrain Bangladesh Barbados Belarus Belgium Belize Benin Bhutan Bolivia Bosnia & Herzegovina Botswana Brazil Brunei Darussalam Bulgaria Burkina Faso Burundi Cambodia Cameroon Canada Cape Verde Central African Republic Chad Chile China Colombia Comoros Congo Costa Rica
x x X x x x x x x x x x x
d
x x x d x
X x x x x X x x x x x x x X x x x x x x x X x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x x x x x x
d x x d x
d
x x
x x d x x
d d d d d
x x d x x x x d x x x x d x x
x x x x x
x x x x x
x x x x
x x x x x
x x d x x x x x x x
x x
x x x x
x x x x x x
x x x
x x x x x x x x x
x x x x x x x x x
x x x
x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x x
x x x x x
x x x x x x x d x x d x x
x x x x x
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x x
x x x x x x x x x x
x
d
x x d x x x x x x x x
162
FUND Protocol 92
CLC Protocol 76
CLC Protocol 92
Yavuz
x Cote d'Ivoire x Croatia x Cuba x Cyprus x Czech Republic Dem. People's Rep. Korea x Dem. Rep. of the Congo x Denmark x Djibouti x Dominica x Dominican Republic x Ecuador x Egypt El Salvador x Equatorial Guinea x Eritrea x Estonia x Ethiopia x Fiji x Finland x France x Gabon x Gambia x Georgia x Germany x Ghana x Greece Grenada x Guatemala x Guinea Guinea-Bissau x Guyana x Haiti Holy See x Honduras x Hungary x Iceland x India x Indonesia Iran (Islamic Republic of) x x Iraq x Ireland x Israel x Italy x Jamaica x Japan x Jordan x Kazakhstan x Kenya Kiribati x Kuwait Kyrgyzstan Lao People's Dem. Rep. x Latvia x Lebanon Lesotho
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
x
d d
x x d
x x d x x
x x d x x x x x x x x x x x x x x x x x x x d x x x d x x x x d x x x x x x x x x d x x x x x d x x x x
x x x x x x x x
x x x x x x x x
x x x x x x
x x x x x x
x x x x x x
d d d
x x x
d
x x x x
d
x x x x x x x x x
x x x x
x x x x
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x
x
d
x x d x x d x x d x x x x d
x x x x x
x x x x x x x x x x x x
d d
x d d x
x x d x x x x d x x d x x x d x x
x x x x x x x x
x d x
x x x
x x x x x
x x x x x x x x
x x
163
Yavuz
x Liberia Libyan Arab Jamahiriya x Liechtenstein x Lithuania x Luxembourg x Madagascar x Malawi x Malaysia x Maldives Mali x Malta x Marshall Islands x Mauritania x Mauritius x Mexico Micronesia (Fed. States of) x Monaco Mongolia x Morocco x Mozambique x Myanmar x Namibia Nauru Nepal x Netherlands x New Zealand Nicaragua Niger x Nigeria x Norway x Oman x Pakistan Palau x Panama x Papua New Guinea Paraguay x Peru x Philippines x Poland x Portugal x Qatar x Republic of Korea Republic of Moldova x Romania x Russian Federation Rwanda Saint Kitts and Nevis Saint Lucia St. Vincent & Grenadines x x Samoa San Marino x Sao Tome & Principe x Saudi Arabia x Senegal x Seychelles x Sierra Leone
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x
x x d x x
x x x x x x x x
x x x
x x x
dd d d x
x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
x dd d x d x x x x d x x d x d x x d x
d
x d
x x
x x x x x
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x
d d
x x d x x x d x x x x x x x x
d d
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
d d
x x x
x x x
x d x
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x
x x x x d x x x x x x x x x d x x d x
d
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x d x x x
x x
x x x x x x x x
x x
x x x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x
x x x x
d
x d x x
x x
164
Yavuz
Singapore Slovakia Slovenia Solomon Islands Somalia South Africa Spain Sri Lanka Sudan Suriname Swaziland Sweden Switzerland Syrian Arab Republic Tajikistan Thailand the former Yugoslav Republic of Macedonia Togo Tonga Trinidad & Tobago Tunisia Turkey Turkmenistan Tuvalu Uganda Ukraine United Arab Emirates United Kingdom United Rep. of Tanzania United States Uruguay Uzbekistan Vanuatu Venezuela Viet Nam Yemen Yugoslavia Zambia Zimbabwe Hong Kong, China (Associate Member)
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x
x x x d
x x
x x x x x x x x x x x x x x x
x
d d
x x d x x x d x
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x x x d x x d x x d x x d x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x x x
x x x x
x x x x
x x x x x
d d
x d x x d x x
x x x x
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x x x d x d d x
x
d d
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x d x x x x d x x
x x x
x x
x x x x x x
165
Yavuz
EK 4: LMAN DEVLET KONTROL N GEREKEN TAIT SAYISI Tat envanteri incelendiinde, mevcut tatlarn bir ksmnn Liman
Bakanlarnn emrinde olduu grlmektedir. Bu tatlarn, gerektiinde liman devleti denetimini yrten uzmanlara hizmet vermesi salanmas artyla, ok fazla tat alm gerekmeyecektir: u anda stanbul Blgesinde 15 ara bulunmaktadr. Bu aralarn 7si stanbulda, 1i Ambarlda, 1i Tekirdada, 1i Tuzlada, 1i Zonguldakta, 2si zmitte bulunmaktadr. Bu say, herhangi bir yaplanmada, stanbul Blgesine bal olan limanlarn birbirlerine ok uzak mesafede bulunmad da gznne alnarak yeterlidir. Ancak, stanbul Blge Mdrlnden bir aracn Zonguldak Ana Liman Bakanlna kaydrlmas gerekecektir. zmir Blgesinde 8 ara bulunmaktadr. Bu aralarn 3 zmirde, 1i Aliaada, 1i Bodrumda, 1i emede, 1i Gcekte, 1i Marmariste bulunmaktadr. Bunlara ilave olarak, Marmaris Ana Liman Bakanlna 1, Kuadas Liman Bakanlna 2 ara temin edilmelidir. anakkale Blgesinde 5 ara bulunmaktadr. Mevcut dalm yeterlidir. Samsun Blgesinde 4 ara bulunmaktadr. Mevcut dalm yeterlidir. Trabzon Blgesinde 3 ara bulunmaktadr. Bunlardan 1i hurdadr. Yenilendii takdirde mevcut dalm yeterlidir. Mersin Blge Mdrlnde 4 ara bulunmaktadr. 1i skenderunda, dierleri Mersindedir. Buna ilave olarak skenderun Limanna bir tat temin edilmelidir. Antalya Blge Mdrlnde 4 ara bulunmaktadr. Mevcut dalm yeterlidir. Bu erevede, sadece liman devleti denetimleri iin 5 yeni ara alnmas gerekmektedir.
166

Dünyada Li̇man Devleti̇ Deneti̇mi̇ Ve

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Dünyada Li̇man Devleti̇ Deneti̇mi̇ Ve

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

YAYIN NO: DPT: 2667

Sedef YAVUZ Uzmanlk Tezi

KTSAD SEKTRLER VE KOORDNASYON GENEL MDRL Alt Yap Hizmetler Dairesi

145 151 153 156 156 160

Structure of IMO, www.imo.org/About/mainframe.asp?topic_id=312

Introduction to the IMO, www.imo.org

yetkilendirilmesiyle ilgili standartlarda, artnamelerde, rnek szlemelerde deiiklik yapmak,

Bayrak Devletlerinin kendi performans deerlendirmelerini yaptklar

nitelikleri belirlemek, hazrlamak,

11/19 ve 11/19 nolu Dzenlemeler

nlenmesi Hakkndaki Uluslararas Szleme) madde 5,6; 4n 8 nolu dzenlemesi -

Tutma Esaslar Uluslararas Szlemesi) madde 10 ve dzenleme I/4

Kaynak: IMO, www.imo.org/Conventions/mainframe.asp?topic_id=247

Other Regional Port State Controls, www.medmou.org

Other Regional Port State Controls, www.medmou.org

Other Regional Port State Controls, www.medmou.org

Port State Control, www.imo.org/Safety/mainframe.asp?topic_id=159

ekil 1: Paris MOU 1999-2000 Denetleme Oranlar

1999 Yl %25 hedef oran 60%

Paris MOU Annual Report 2000

0% Almanya Finlandiya Fransa

ekil 2: Tokyo MOU 2000 Denetleme Oranlar

Tokyo MOU Annual Report 2000

organizasyonunda yer alan Deniz

Gvenlii ve evresel Koruma Genel

Mdrlnn Yardmc Kumandan tarafndan yrtlmektedir (ekil 3). Yardmc

ema 1: USCG Tekilat emas

Kumandan ve Yardmc Kumandan

Bakm ve Lojistik Kumandan 1. Blge 5. Blge 7. Blge 8. Blge 9. Blge

Gelirler Mdrl Finans ve Satn Alm Mdrl

Bilgi ve Teknoloji Mdrl

Kaynak: USCG Annual Reports 1998, 1999 and 2000

Kusurlu Olduu Belirlenen Yabanc Bayrakl Gemilere Yaplan

MSM, Volume:II, Section D: Port State Control, Chapter 2, Degrees of Control

Geminin kusurlar giderilinceye kadar limanda tutulmas: Geminin

MSM, Volume:II, Section D: Port State Control, Chapter:2, Reporting Obligations

durumunda, gidecei liman geminin durumundan haberdar edilir.

HKMLER58 Kurucu Antlamada ulatrmayla ilgili hkmler, Avrupa Ekonomik

Treaty Establishing the European Community, Title IV, Transportation, www.europa.eu.int/abc/obj/treaties/en/entr6do4.htm#117

(Madde 1.5 uyarnca),

Paris MOU Annual Report 2000, www.parismou.org

bayraklara ait gemiler,

SIRENAC, Paris MOU kapsamnda oluturulan liman devleti denetimi veritabandr.

denetlemeye tabi olan kategoriye ait gemiler,

Gerekli niteliklere sahip bir liman devleti denetimi grevlisi, ilgili

Kirlilik nlenmesi Belgesi,

23. Revizyonda bu madde Yeterlilik Belgeleri eklinde gemektedir.

Koduna gre dzenlenmi Uyumluluk 24.

Katamaranlarn letme zin Belgesi,

Paris MOU tarafndan tannmayan klas kurulularnca salanm gemileri, 3 yllk

LDDGlerin kiisel gzlem ve kanaatlerinin; geminin yapsal, hava ve su

Uluslararas Szlemelere Taraf Olmayan Bayraklara Ait Gemiler ve

6. Maddede tanmlanan gemilerin, force majeure, gvenlik, riskin minimize

grev alm baka taraflar,

Hesaplama yntemi Ek 2de yer almaktadr.

50 64 33 344 225 370 480 486 198 101

Paris MOU Annual Report 2000, www.parismou.org

Paris MOU Annual Report 2000, www.parismou.org

Paris MOU Annual Report 2000, www.parismou.org

EU Commission, DG-TREN, Memo-Erika: two years on, www.europa.eu.int/comm/transport/library/erika.en-pdf

bulunmaktadr. Paris MOU da balayc olmakla birlikte, bu balayclk yasal deildir.

9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17.

dzenleyen klas kuruluu veya dier kurulular,