Professional Documents
Culture Documents
O Legado de Boltzmann
O Legado de Boltzmann
20-2-1844 5-9-1906
O Legado de Boltzmann
O Legado de Boltzmann
Resumo
Conhecimentos fsicos da poca O contributo de Boltzmann Os trabalhos de Boltzmann e os seus desenvolvimentos
O Legado de Boltzmann
Princpios da Termodinmica
1 Conservao da energia dU = dW + dQ dQ 2 Existncia (e aumento) da entropia dS = T
O Legado de Boltzmann
ciclo de Carnot
(1824)
=1
Q0 2 Q1
T2 T1
<1
(1850)
Q1 T1
Q2 T2
S =
dQ T
Stotal > 0
Clausius
(1865)
A energia do universo constante A entropia do universo tende para um mximo Kelvin (1852), Helmholtz (1854), Planck (1897) Carathodory (1909) (inacessibilidade adiabtica) continuum, formal
O Legado de Boltzmann
(sc. 5 a.c.)
Fsica e Qumica
Boyle Dalton Gay-Lussac Avogadro Bernoulli Clausius Maxwell (1660) (1808) (1809) (1811) (1738) (1857) (1859)
O Legado de Boltzmann
O2 + 2H2 2H2 O
Energeticistas Mach, Ostwald Planck (inicialmente) Movimento Browniano Einstein (1905) Perrin (1908) Nmero de Avogadro Loschmidt (1865) dimenses moleculares
(1909)
O Legado de Boltzmann
Ludwig Boltzmann
(1844-1906) Larga bibliografia 140 artigos 1868 1872 1877 1884 1884 extenso da Maxwelliana, potencial externo equao de Boltzmann, teorema H entropia termodinmica e probabilidade lei de Stefan-Boltzmann: derivao termodinmica conjuntos cannico e grande-cannico (Gibbs)
O Legado de Boltzmann
Paradoxos
Teorema H Reversibilidade no tempo Loschmidt (1876) Interpretao estatstica Recorrncia no tempo Zermelo (1896) Teorema de Poincar Termodinmica clssica: existncia de flutuaes
O Legado de Boltzmann
S = kB ln W
(Gibbs)
Introduo das probabilidades fim do determinismo mecnica quntica clula elementar do espao de fase: ~ 6= 0 Planck
O Legado de Boltzmann
Equao de Boltzmann
Hamiltoniano H = eqs. movimento
d~ i x dt d~i p dt
p2 ~i i 2m
+
pi ~ m
U(~ i ) + x
1 2
ij
V (~ i ~ j ) x x
= U (~ i ) x
X
j
V (~ i ~ j ) x x
f ~ x
+p ~
f ~ p
=0
Df = 0
O Legado de Boltzmann
fludo incompressvel
~ + (V ) = t ~ + V () + t d ~ + (V ) = dt ~ V = =
0 ~ (V ) = 0 0
Teorema de Liouville
soluo
~ + x p ~ ~ x ~ p H H =0 ~ ~ x p ~ ~ p x
f = f (H)
Df = Dc f R
0 (f 0 f1 f f1 )|~ ~1 |d0 d3 p1 v v
O Legado de Boltzmann
caos molecular desacoplamento f (2) (~ , p1 , ~ , p2 , t) = f (~ , p1 , t)f (~ , p2 , t) x ~ x ~ x ~ x ~ (2) + fc (~ , p1 , ~ , p2 , t) x ~ x ~ expanso em cumulantes funes de distribuio de mais de uma partcula sistemas densos: hierarquia BBGKY Bogoliubov-Born-Green-Kirkwood-Yvon (1946)
O Legado de Boltzmann
Mtodos de Resoluo
No linear, integro-diferencial equao linearizada Df (0) = L mtodo variacional R d3 v L 0 Dc f =
f f (0)
f = f 0 (1 + )
viscosidade grande equao de difuso: Fokker-Planck, Langevin Chapman-Enskog (1916) estado de equilbrio local Euler, Navier-Stokes, Burnett Grad: 10, 13 momentos balano (1949) n, T, ~ u
(t) (~, t) r
, ~ , , pij , q v ~
Aplicaes
Transporte e relaxao Viscosidade Maxwell (1860) independente da densidade Conductividades trmica e elctrica Difuso tempo de relaxao equaes hidrodinmicas
O Legado de Boltzmann
tomos e molculas em gases e plasmas rarefeitos, densos neutros, carregados espcies diferentes electres, fones e magnes em estado slido biologia, cincias sociais dinmica de populaes
O Legado de Boltzmann
Teorema H
H=
dH dt
0 S = kB H
0 0 d3 pd3 p1 |~ ~1 |(ln f 0 f1 ln f f1 )(f 0 f1 f f1 ) v v
d3 pf ln f
entropia
dH dt
1 4
RRR
Equilbrio
Dc f = R
~1 v
0 ln f 0 + ln f1 = ln f + ln f1
0 (f 0 f1 f f1 )|~ ~1 |d0 d3 p1 = 0 v v
3 2
~ u v m2k ~ ) T B
O Legado de Boltzmann
Equao mestra
equilbrio teorema H
dPr dt dH dt
= =
1 2
( Ps Wsr Pr Wrs )
rs Wrs (Pr
Ps )(ln Pr ln Ps )
Interpretao estatstica
S = kB ln W Planck (1906) constante de Boltzmann kB = 1.38 1023 Joule/deg propriedade extensiva sistemas independentes gs ideal ln W1 W2 = ln W1 + ln W2 sistema de partculas
O Legado de Boltzmann
maximizao da entropia
E = E1 + E2
Gibbs
S1 + S2 = kB ln W1 (E1 )W2 (E E1 )
1 T
dkB ln W dE
k
E1 BT
W2 (E E1 ) = W2 (E)e
ni n
gi e
Ei kB T
Entropia e Probabilidades
estados
Ei , i = 1, . . . , n W = N! N1 !N2 ! . . . Nn !
N! ' e
N 2N
N
1 ln W N
'
X
i
X Ni
i
Ni ln N N
pi ln pi
Teoria da informao
1948 Entropia Shannon S(p1 , . . . , pn ) S = kB X
i
pi ln pi
axioma de agrupamento S(p1 , . . . , pn1 , pn , (1 )pn ) = S(p1 , . . . , pn ) + pn S(, 1 ) extensividade ou aditividade (variveis independentes)
pAB = pA pB ij i j
sistemas qunticos
S = kB T r ln X = |i > pi < i |
i
deduo e inferncia
Demnio de Maxwell (1871): energia ou informao versus entropia
O Legado de Boltzmann
constrangimentos X pi = 1 maximizar X
i i
pi fi
= < f >
X X X S + 0 pi + pi fi kB i i
O Legado de Boltzmann
=0
multiplicadores de Lagrange
soluo
pi =
P 1 fi Ze
Z=e P
S kB
P + <f >
dS = kB
-,
1 (EN) Ze
1 kB (S E + T N) T
Z=e
= e(EEST )
Princpios da Termodinmica dS =
1 T
[pdV + dE dN ]
O Legado de Boltzmann
Entropias Qunticas
Ek = k Nk Oscilador quntico Nk = 0, 1 Bosnico Nk = 0, 1, . . . Ferminico distribuies de Bose-Einstein e Fermi-Dirac nk =< Nk >= Entropias qunticas
S kB = ln Z + (E N ) X [(1 nk ) ln(1 nk ) + nk ln nk )] =
k O Legado de Boltzmann
1 e(k ) 1
Zk = (1 e(k ) )1
variao
nk
0 f 0 f1 f f1
=e
(0 ) (0 ) 1
Coeficientes A e B de Einstein
radiao do corpo negro: lei de Planck 1917 intensidade espectral 2h 3 1 I = c2 = D n h kB T 1 e emisso e absoro
df1 dt = [absorao estimulada] c +[emisso espontnea] + [emisso estimulada] a a a = B12 I f1 + (A21 + B21 I )f2 f2 f1 = C n + (1 + n ) g1 g2
em equilbrio
f2 f1
E g2 kB T g1 e
~ = E
Bohr
O Legado de Boltzmann
Entropias no extensivas
Boltzmann S [p] = Rnyi Tsallis
R Sr [p] T Sq [p] B
= =
1 1r 1 1q
i pi ln pi
ln
Sharma-Mittal No-extensiva
SM Sqr =
pr i i
pq 1) i i
1 1q
P ( i pr )(1q)/(1r) 1 i
sistemas fora do equilbrio difuso anmala (~ ,t) x meios porosos = Q(~ , t)q x t gases politrpicos rudo multiplicativo interaces de longo alcance (gravitao) composio da energia E + E 0 + aEE 0 controvrsia domnio de aplicabilidade determinao de q temperatura, sistemas q 0 6= q
O Legado de Boltzmann
relao Einstein D = e
H
kB T
=e
i ~ H(i~)
O Legado de Boltzmann
Sistemas Pequenos
fortemente desviados do equilbrio meso e nano-sistemas spintrnica tomos frios condensao de Bose-Einstein motores biolgicos moleculares baixas temperaturas: qunticos lasers intensos
O Legado de Boltzmann
Teoremas da Flutuao
Evans & Searles (1994) Gallavotti & Cohen (1995) Jarzynski (1997) D E G exp kB T = exp( kWT ) B Crooks (1999) PF (W ) = exp WkG PR (W ) BT
O Legado de Boltzmann
simulaes, experincias
funo de Wigner
(~ , p, t) = x ~ R
~y d3 ye ~ p~ (~ + ~ , t) (~ ~ , t) x y x y 2 2
i
evoluo no tempo
(~ ,~,t) xp t
h p ~ = m
~ x
i ~
V (~ + x
i~ 2 ~ ) p
V (~ x
i~ 2 ~ ) p
(~ , p, t) x ~
O Legado de Boltzmann
eq. de Lindblad acoplamento a outro sistema ou banho P i L(t)s = ~ [H, s ] + i i Ai s A 1 A Ai s 1 s A Ai i 2 i i 2 Markoviano, definida positiva equao de Boltzmann quntica formalismos de tempo real Keldish, Schwinger Baym, Kadanoff
O Legado de Boltzmann
Informao Quntica
qubit informao e computao qunticas computador quntico computao paralela segurana encriptao quntica entanglement e coerncia entropia interpretaes da Mecnica Quntica
O Legado de Boltzmann
< A >= T rA
O Legado de Boltzmann