HPOTEZ TESTLER

Do.Dr. Suat AHNLER

Hipotez testleri

Populasyonlar gsterdikleri olaslk dallar ile tanmlanrlar. Bu dallar bilindii taktirde populasyonlar hakknda verilecek kararlar kesinlik kazanr. Fakat populasyon dallar genellikle bilinmez.dolaysyla da bu tip kararlarn verilebilmesi zordur. Populasyonlar hakknda bilgi edinmenin dier bir yolu rneklemedir. Uygun bir ekilde seilen ans rnekleri yardmyla populasyonun gsterdii dala ait parametreler tahmin edilir. Belirli varsaymlara dayanarak rneklerden elde edilen bu tahminler yardmyla belli bir risk karlnda populasyonlar veya bunlarn gsterdii dallar hakknda eitli kararlar verilir. Bu kararlar verilirken ya bir tahmin yaplr yada konu ile ilgili belirli bir varsaymda bulunulur. Gereklesin veya gereklemesin ileri srlen bu tip varsaymlara HPOTEZ denir.
Do.Dr. Suat AHNLER

Hipotez testleri

Sfr hipotezi ve alternatif hipotez olmak zere iki tip hipotez mevcuttur. Parametrelere belli deerler vererek kurulan hipotezlere H0 (Null, Sfr) hipotezi denir. H0 hipotezi tek deerli bir hipotezdir. H0n dnda kalan hipotezler ise Alternatif hipotez olarak adlandrlr ve H1 ile gsterilir.

Do.Dr. Suat AHNLER

Hipotez testleri

Bir hipotez testinde iki tip hata sz konusudur

GEREKTE
Doru Yanl

Ho RED Ho Red Etmeme

I. TP HATA

II. TP HATA

Do.Dr. Suat AHNLER

Hipotez testleri

Bu iki tip hata arasnda ters bir iliki mevcuttur

Do.Dr. Suat AHNLER

Hipotez testleri

rnein, bir para denemesinde hipotezler farkl ekilde kurulabilir I- H0: P=0.5 para hilesizdir H1: P 0.5 (ift ynl test)

H0 RED blgeleri (/2)

Do.Dr. Suat AHNLER

Hipotez testleri

II-

H0:p=0.5 para hilesizdir H1:p> 0.5 para hilelidir (Tek ynl)

H0 RED blgesi ()

III- H0:p=0.5 para hilesizdir H1:p<0.5 para hilelidir (Tek ynl)

H0 RED blgesi ()

Do.Dr. Suat AHNLER

Hipotez testleri

Biyolojik almalarda birinci tip hata olarak adlandrlan sabittir. Genellikle %5 ve %1 olarak kullanlr. ift ynl hipotezlerde ikiye blnr HPOTEZ TEST YAPILIRKEN ZLENECEK YOLLAR 1- Hipotezler kurulur 2- nem seviyesi belirlenir 3- Uygulanacak test istatistii seilir test istatistii genel olarak
Testistati stii = istatistik parametre std .hata

Do.Dr. Suat AHNLER

Hipotez testleri

Test istatistikleri ve kullanldklar durumlar

1) Eer 2 biliniyorsa Z istatistii kullanlr

z=

x
2

2) Eer bilinmiyor ve n30 ise bu rnek populasyonmu gibi dnlr ve yine Z istatistii kullanlr. Fakat burada rnein standart hatas kullanlr.

x z = sx
Do.Dr. Suat AHNLER

Hipotez testleri

3) Eer 2 bilinmiyor ve n<30 ise t istatistii kullanlr

x t= sx
4) Bu eitlikler yardmyla Hon doru olduu varsaylarak test istatistiklerinin deerleri hesaplanr. 5) Seilen nem seviyesine gre hesaplanan istatistikler cetvel deerleri ile kyaslanr. Eer hesap deeri > cetvel deeri ise H0 red edilir.
Do.Dr. Suat AHNLER

Normal Daln Ortalamas iin Yaplan hipotez testleri Verim

rnek: Bir blgede yetitirilmekte olan buday eidinin ortalama veriminin 275 kg/da ve varyansnn 250 olduu bilinmektedir. Bu buday eidi 10 ifti tarafndan ekilerek dekara verimler aadaki gibi bulunmutur. Buna gre daha nceki iddiann doru olup olmadn test ediniz?
325 240 260 280 300 285 310 345 295 310
x = 295

Hipotez testleri

(kg/da)

Do.Dr. Suat AHNLER

zm

Hipotez testleri

Hipotezler
H 0 : = 275kg H 1 : 275kg
2 bilindiine gre Z testi uygulanr
ift ynl hipotez

z=

295 275 = =4 250 10

Do.Dr. Suat AHNLER

Hipotez testleri

0.5-0.025=0.475 0.025
/2

/2

0.5

Z cetvelinden 0.475 alana denk gelen nokta 1.96 deeridir. Buna gre Hesap deeri(4)>Cetvel deeri(1.96) olduu iin H0 hipotezi RED edilir. Buna gre buday eidinin verimi iddia edildii gibi 275 kg/da deildir. Z hesap deerinin iaretinin + olmas verimin 275 kg/da dan daha fazla olduunu gstermektedir.
Do.Dr. Suat AHNLER

Hipotez testleri

rnek 2: Yaplan bir almada bir ilek eidinin 10 parseldeki verimleri kg olarak aadaki gibi tespit edilmitir. Buna gre bu ilek eidinin ortalama veriminin 10 kg/parsel olup olmadn %5 nem seviyesinde test edip sonularn yorumlaynz.

Verim (kg/da) 5 8 6 7 12 9 4 7 8 10

x = 7.6kg
Do.Dr. Suat AHNLER

Hipotez testleri

zm
Hipotezler

H 0 : = 10kg H 1 : 10kg

ift ynl hipotezler

2 bilinmiyor ve n<30 olduu iin t istatistii kullanlacaktr.

s =
2

x 2 ( x ) / n
2

n 1

628 (76) 2 / 10 = = 5 .6 9

7 . 6 10 x = = 3 . 209 t= s 5 .6 x 10

Do.Dr. Suat AHNLER

Hipotez testleri

2.262

t n 1, / 2 = t10 1, 0.05 / 2 = 2.262

HD=-3.209 Hesap deeri H0 RED blgesine dmektedir. Bu ilek eidi parsel bana 10 kg verim vermemektedir.

Do.Dr. Suat AHNLER

Hipotez testleri

rnek: bir msr eidinin 8 parseldeki verimleri aadaki gibi bulunmutur. Bu msr eidinin ortalama veriminin 20 kg/parsel olan bir msr eidi populayonundan alnm bir rnek olup olmadn test ediniz.

Verim (kg/pa rsel) 15 18 16 17 22 19 14 17

Do.Dr. Suat AHNLER