Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Resultaten behoefte onderzoek en omgevingsanalyse 3 Samenvatting en conclusie Literatuurlijst pag. 3 pag. 8 pag. 18 pag.

20

Colofon Titel: onderzoek BEL-zwembad Auteur: Sportscan Met dank aan inwoners van de gemeente Blaricum, Eemnes en Laren, directie en medewerkers omliggende zwembaden Begeleiding onderzoek: Dennus Ligter van de BEL-Combinatie BEL Combinatie www.belcombinatie.nl Sportscan: www.sportscan.nl Popovstraat 56 8013 RK Zwolle tel. (038) 422 71 68

-2-

1 Inleiding De besturen van de gemeenten Blaricum, Eemnes en Laren hebben opdracht gegeven voor het laten uitvoeren van een behoefte onderzoek naar een BEL-breed zwembad, mede naar aanleiding van het besluit van de gemeente Laren om de financile steun aan zwembad De Biezem per 31 december 2012 te beindigen. Het onderzoek dient inzicht te geven in de behoefte aan een zwembad in n van de drie gemeenten. Tegelijkertijd vindt een omgevingsanalyse plaats door het aanbod en de capaciteit van omliggende elf zwembaden te inventariseren. Voor het behoefte onderzoek ontving een willekeurig gekozen groep van 1.600 inwoners tussen de 12 en 80 jaar uit Blaricum, Eemnes en Laren jaar een vragenlijst. De onderzoeksopzet is zo gekozen dat de resultaten per gemeente te beschrijven zijn. In 2009 onderzocht Sportscan de sportdeelname in de BELgemeenten, logischerwijs worden dwarsverbanden tussen beide onderzoeken gelegd.

1.1 Achtergrondinformatie In deze paragraaf volgt eerst landelijke informatie over zwemmen en zwembaden in Nederland. Aansluitend worden de deelname aan zwemsport in de BEL-gemeenten en de zwembaden in de directe omgeving van de BEL-gemeenten besproken. Tot slot in deze paragraaf de belangrijkste demografische ontwikkelingen. Zwemmen in Nederland en in de BEL-gemeenten In Nederland zwemt 36% van de Nederlanders minimaal n keer per jaar. Ongeveer 17% van de mensen tussen 6 en 79 jaar en 21% van de volwassenen doet aan zwemsport. Zwemsport is na fitness (22%) de meest beoefende sport (bron: Sociaal en Cultureel Planbureau, 2008). De overkoepelende bond van zwemverenigingen de KNZB verliest jaarlijks leden. Het ledenaantal in 2003 bedroeg 152.148 leden, in 2004 151.552, in 2007 nog 146.063, in 2008 144.259 leden en neemt derhalve langzaam af. Zwemmen in verenigingsverband wordt minder populair. Het sportdeelname onderzoek uit 2009 gaf een vergelijkbaar beeld van de deelname aan zwemmen in de BELgemeenten. In Blaricum, Eemnes en Laren zwommen 230 van de 1.109 volwassen respondenten (21%) minstens n keer in de voorafgaande 12 maanden (bron BEL-gemeenten, 2009). Voor 155 respondenten (14%) was zwemsport n van de drie sporten die het meest beoefend werden. In Blaricum zwom 19% van de respondenten minstens n keer per jaar, in Eemnes 22% en in Laren 21%. Mensen tussen de 55 en 64 jaar zwommen het meest. Grofweg kan gezegd worden dat van de volwassenen in de BEL-gemeenten n op de vijf inwoners minimaal n keer per jaar zwemt (in of buiten de gemeente), dit komt neer op ongeveer 4.636 personen (21% van 22.078, bron: CBS, 2009). Zwembaden in Nederland en zwembaden rondom De Biezem Er zijn in Nederland in totaal ongeveer 1.593 zwembaden waarvan 808 openbare zwembaden (bron: KNZB, 2009). Totaal aantal bassins is 3.554 waarvan 1.566 geschikt voor zweminstructie. 358 bassins zijn wel geschikt maar niet in gebruik voor zweminstructie. Gemiddeld is er voor elke 10.000 inwoners in Nederland n zwembad (bron: NRIT, 2002). Gemiddeld maken 1.654 kinderen gebruik van n bassin van gemiddeld 293 m (bron NRIT, 2002). Sinds 1988 bezoeken jaarlijks tussen de 82 en 91 miljoen mensen een zwembad. Alleen in 2003 was dit aantal fors hoger: de mooie zomer was toen met ruim 93 miljoen bezoekers een topjaar voor de zwembaden. In 2006 trokken de openbare zwembaden in Nederland zon 85 miljoen bezoekers. Iets meer dan de helft bezocht een overdekt zwembad. De combibaden konden rekenen op ongeveer een derde van de bezoekers (bron CBS, 2008). Veel zwembaden hebben moeite om de exploitatie rond te krijgen en draaien gemeenten op om het tekort aan te vullen. Getuige een recent persbericht van het Nationaal Platform Zwembaden (NPZ) staan zeker 60 zwembaden in Nederland onder invloed van de bezuinigingsgolf op de nominatie om te sluiten (bron Trouw 2 aug. 2011). Binnen een straal van elf kilometer rondom De Biezem in Laren zijn elf zwembaden beschikbaar met een totale capaciteit van ruim 7.100 m voor de ongeveer 29.000 inwoners in de drie BEL-gemeenten (zie ook grootte baden in hoofdstuk 2). Demografische gegevens gemeenten De gemeenten Blaricum, Eemnes en Laren hebben samen een inwoneraantal van 28.958 (bron: CBS, peildatum 1 jan. 2008). Daarvan is 24% jonger dan 21 jaar (waarvan ongeveer 4.467 jonger dan 13 jaar 15%), 24% tussen de 21 en 45 jaar, 32% tussen de 46 en 65 jaar en 20% ouder dan 65 jaar. Voor Blaricum zijn deze percentages respectievelijk 23%, 22%, 37% en 18%. Voor Eemnes 28%, 31%, 29% en 12% en voor Laren 21%, 21%, 31% -3-

en 27%.De categorie ouder dan 65 jaar is in vergelijking met landelijke cijfers (15%) oververtegenwoordigd in Blaricum (18%) en zeker in Laren (27%). Gezien de vergrijzing zal het percentage ouderen toenemen,

1.2 Onderzoeksvragen Aan dit onderzoek ligt een bestuursopdracht ten grondslag, die door de drie gemeenten is geformuleerd en is vastgesteld. In het overleg tussen wethouders, ambtenaren en Sportscan is besloten de volgende onderzoeksvragen te formuleren: Onderzoeksvragen omgevingsanalyse 1) wat is het zwemaanbod en de capaciteit van de zwembaden in de regio? 2) wat zijn de verwachtte ontwikkelingen aan aanbodzijde? 3) kan in de behoefte worden voorzien door het bestaande aanbod? Onderzoeksvragen behoefte onderzoek 4) hoe ziet de behoefte aan een zwemvoorziening eruit gesplitst naar zwemlessen, doelgroepzwemmen en recreatiezwemmen en kan er op basis van de geconstateerde behoefte een keuze gemaakt worden tussen een doelgroepenbad of een recreatiebad? 5) welke zwembaden bezoeken mensen woonachtig in de BEL-gemeenten? 6) op welke wijze verplaatsen bezoekers zich naar het zwembad en hoeveel tijd wil men besteden om bij het zwembad te komen? 7) welke demografische behoefte aan zwemvoorzieningen zijn te verwachten? Conform de bestuursopdracht dient dit onderzoek de (toekomstige) behoefte aan een eigen zwembad te toetsen aan het (toekomstige) aanbod in de regio.

1.3 Onderzoeksopzet Voor deze rapportage zijn twee onderzoeksmethoden toegepast: deskresearch en het versturen van schriftelijke vragenlijsten in combinatie met telefonische interviews. Deskresearch Beschikbare documentatie is bestudeerd en geanalyseerd om goed voorbereid het onderzoek te starten. Via de websites van de zwembaden is bijvoorbeeld veel informatie verzameld voor de omgevingsanalyse. Ook is de KNZB geconsulteerd, die bleek helaas niet in staat gevraagde benchmarkgegevens aan te leveren. Ook het branche instituut voor zwembaden (NRZ) bleek niet over de gevraagde gegevens te beschikken. Vragenlijst omgevingsanalyse Om het huidige aanbod goed in beeld te brengen is een analyse van zwembaden in de omgeving van Blaricum, Eemnes en Laren gedaan. De directe omgeving is gedefinieerd door een cirkel met een straal van elf kilometer rondom De Biezen te trekken. Elf zwembaden in de directe omgeving van de BEL-gemeenten ontvingen 4 juli per mail een korte vragenlijst met negen vragen. De directie van de baden reageerde schriftelijk dan wel telefonisch en leverde op die wijze de gevraagde informatie aan. Niet alle verzamelde informatie is het waard om in deze rapportage genoemd te worden, maar vormt wel degelijk meerwaarde. Dit document is separaat aan deze rapportage aan de BEL-gemeenten overhandigd. De omgevingsanalyse is uitgevoerd van week 26 t/m 28. De analyse betrof zwembaden in Baarn, Blaricum, Bussum, Hilversum, Huizen en Naarden te weten: Bosbad de Vuursche in Baarn (10,3 km.), de Trits in Baarn (8,0 km.), R&A Sports & Swimming in Baarn (6,8 km.), R&A Sports & Swimming in Blaricum (8,0 km.), de Zandzee in Bussum (7,0 km.), de Lieberg in Hilversum (5,5 km.), Van Hellemond Sport in Hilversum (11,0 km.), de Meent in Huizen (5,5 km.), Sijsjesberg in Huizen (6,0 km.), Sportinstituut Rebel in Huizen (5,6 km.) en de Lunet in Naarden (6,8 km.). Tussen haakjes de afstand over de openbare weg vanaf De Biezem. Van Hellemond Sport in Hilversum ligt het verst van De Biezem te weten 11,0 km. De Meent en de Lieberg het dichtste bij op 5,5 kilometer (bron: routenet.nl). Alle baden zijn weergegeven op afbeelding 1.

-4-

Afbeelding 1 geeft een overzicht van de locaties van deze elf zwembaden rondom De Biezem. In de legenda zijn enkele belangrijke functies weergegeven. Vragenlijst behoefte onderzoek Het onderzoek onder inwoners is uitgevoerd door middel van een vragenlijst. Een gestratificeerde steekproef bestaande uit 1.600 inwoners per gemeente, tussen de 12 en 80 jaar, ontving een korte lijst met 17 vragen die schriftelijk of via het internet ingevuld kon worden. De begeleidende brief en de vragenlijst zijn op vrijdag 24 juni verzonden en men kreeg drie weken de tijd om te reageren. Onvolledig ingevulde vragenlijsten zijn niet meegenomen. Aan de hand van postcode is gecontroleerd of respondenten tot de steekproef behoorden, er bleek niet gefraudeerd.

1.4 Dataverzameling en respons Uiteindelijk waren 1883 ingevulde vragenlijsten bruikbaar voor deze rapportage. Na het sluiten van de termijn kwamen nog 34 vragenlijsten binnen die niet meer verwerkt zijn. Tabel 1 Overzicht respons per gemeente Gemeente Blaricum Eemnes Laren Totaal Verzonden 1.600 1.600 1.600 4.800 Retour 536 682 665 1883 Respons 34% 43% 42% 39%

Van de 4.800 mensen die benaderd zijn kwamen 1883 bruikbare vragenlijsten terug. De respons bedraagt derhalve 39%. Een deel van de respons (247 lijsten, 13%) bestond uit mensen die via het internet (www.sportpanel.nl) reageerden. De respons is hoog, het onderwerp leeft onder de inwoners. Gegevens onderzoeksgroep De groep respondenten bestond uit 724 mannen en 1.151 vrouwen, 38% om 61% (acht onbekend). De gemiddelde leeftijd van de respondenten was 53,3 jaar. De jongsten 12 jaar (5 respondenten). De oudsten 80 jaar (14 respondenten). Hoewel bewust jongeren tussen de 12 en 18 jaar wel uitgenodigd zijn om mee te werken aan dit onderzoek, waren er slechts zestien jongeren jonger dan 18 jaar die de moeite namen de lijst te retourneren. De gemiddelde leeftijd van respondenten die via het internet reageerden was 49,6 jaar. De groep respondenten is ouder dan de gemiddelde leeftijd van de mensen in de steekproef. De mening van ouderen wordt derhalve benadrukt.

-5-

Tabel 2 Overzicht respons per leeftijdscategorie per gemeente Leeftijdscategorie Aantal en percentage Blaricum 4 (1) 10 (2) 34 (6) 78 (15) 110 (21) 166 (31) 108 (20) 24 (4) 2 (0) 536 (100) Aantal en percentage Eemnes 7 (1) 12 (2) 75 (11) 170 (25) 159 (23) 134 (20) 95 (14) 28 (4) 2 (0) 682 (100) Aantal en percentage Laren 5 (1) 7 (1) 37 (5) 109 (16) 143 (22) 151 (23) 148 (22) 65 (10) 0 (0) 665 (100) Totaal

tot 18 18-24 jaar 25-34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar 55-64 jaar 65-74 jaar 75 jaar en ouder onbekend Totaal

16 (1) 29 (1) 146 (8) 357 (19) 412 (22) 451 (24) 351 (19) 117 (6) 4 (0) 1883 (100)

Volwassenen tussen de 18 en 35 jaar maken voor slechts 10% deel uit van de respondenten. De leeftijdscategorie 35 tot 54 jaar maakt 41% uit van de respondenten. De leeftijdscategorie 55 jaar en ouder 49%. Ouderen zijn oververtegenwoordigd. Uit het sportdeelname onderzoek van 2009, bleek dat 21% van de volwassenen minstens een keer per jaar zwom. Van de respondenten van 18 jaar en ouder in dit behoefte onderzoek is bekend dat 61% minstens een keer per jaar zwemt (in een zwembad in de regio). De groep zwemmers in dit onderzoek is derhalve zwaar oververtegenwoordigd. Dit is in alle leeftijdscategorien het geval.

1.5 Betrouwbaarheid en representativiteit Dit onderzoek volgt op diverse burgerinitiatieven naar aanleiding van het besluit van het college van de gemeente Laren de financile steun aan De Biezem eind 2012 te stoppen. Daarmee is dit onderzoek politiek beladen, uniek en ligt het voor de hand dat mensen die zich bij het zwembad betrokken voelen reageren met sluiting van het bad als toekomstperspectief. Vooral zwemmers willen er alles aan doen om De Biezem te behouden. Dit onderzoek geeft derhalve sterk de mening weer van een deel van de inwoners op dit moment. Eerder al is beschreven dat de verhouding ouderen in deze groep respondenten niet overeenkomt met de bevolkingsopbouw in de BEL-gemeenten. Ditzelfde geldt ook voor de verhouding tussen zwemmers en nietzwemmers in de respondentengroep en in de BEL-gemeenten. Derhalve zijn de resultaten zoals die hier worden gepresenteerd niet te generaliseren naar uitspraken die geldig zijn voor alle inwoners in de BEL-gemeenten tussen de 12 en de 80 jaar. Het onderzoek meet de behoefte van de zwemmers en met name de oudere zwemmers en is niet representatief voor de gehele BEL-bevolking.

1.6 Leeswijzer Dit rapport presenteert in hoofdstuk twee de belangrijkste resultaten. Van alle elf zwembaden zijn relevante cijfers verzameld zodat een omgevingsanalyse gemaakt kon worden. De resultaten van deze inventarisatie van het aanbod worden zoveel mogelijk gekoppeld aan de resultaten van het behoefte onderzoek, de vraag.

-6-

-7-

2 Resultaten behoefte onderzoek en omgevingsanalyse Allereerst is genventariseerd in welke mate men zwemt in regio. Respondenten is gevraagd hoeveel keer men de afgelopen twaalf maanden heeft gezwommen in n van de zwembaden in de regio; de elf baden die in de omgevingsanalyse zijn meegenomen en uiteraard De Biezem zelf. Om verschillen tussen gebruikersgroepen te zoeken onderscheiden we vier gebruikersgroepen te weten: niet-zwemmers (0 keer gezwommen in de afgelopen twaalf maanden), incidentele zwemmers (tussen de 1 en 11 keer per jaar), regelmatige zwemmers (tussen de 12 keer en 59 keer per jaar) en de frequente zwemmers (meer dan 60 keer per jaar). Tabel 3 Overzicht zwemdeelname Zwemdeelname (aantal keer in laatste 12 maanden) Niet-zwemmers (o keer) Incidentele zwemmers (1-11 keer) Regelmatige zwemmers (12-59 keer) Frequente zwemmers (meer dan 60 keer) Aantal en percentage Blaricum 249 (46%) 125 (23%) 143 (27%) 19 (4%) Aantal en percentage Eemnes 228 (33%) 189 (28%) 225 (33%) 40 (6%) Aantal en percentage Laren 263 (39%) 158 (24%) 200 (30%) 44 (7%) Totaal

39% 25% 30% 6%

Ruim een derde van de respondenten heeft de afgelopen twaalf maanden niet gezwommen in n van de twaalf zwembaden in de regio. Vooral in Blaricum zijn er verhoudingsgewijs veel respondenten die niet zwemmen (46%). 6% van de respondenten zwemt meer dan 60 keer per jaar (meer dan n keer per week). Een kwart van de respondenten zwemt incidenteel (hoogstens n keer per maand). Waar nodig zal in deze rapportage een onderscheid worden gemaakt tussen de reacties van zwemmers en niet-zwemmers. Vervolgens is gevraagd in welke baden in de regio mensen uit de BEL-gemeenten zwemmen. Alvorens de uitkomsten van deze vraag te presenteren wordt de grootte van de baden gepresenteerd zijnde een maat voor de capaciteit van het zwembad. Andere aspecten van de baden komen bij tabellen verderop in deze rapportage aan de orde. Van de elf baden zijn er twee specifieke buitenbaden (Sijsjesberg in Huizen en Bosbad de Vuursche in Baarn). De andere negen zijn binnenbaden. Het beschikbaar aantal m zwembad varieert. Zo zijn er kleine instructiebaden met tussen de 36 - 72 m, respectievelijk R&A Sports and Swimming in Baarn en Blaricum, Sportsinstituut Rebel in Huizen en Van Hellemond Sport in Hilversum. Deze vier baden zijn onderdeel van een grotere sportschool met tevens fitness achtige activiteiten. Daarnaast zijn er vier baden met middelgrote capaciteit qua beschikbaar aantal vierkante meters te weten: De Meent in Huizen met ongeveer 575 m, De Trits in Baarn met ongeveer 550 m, De Lieberg in Hilversum met ongeveer 690 m en als laatste in deze middencategorie De Lunet in Naarden met ongeveer 300 m. De drie overige baden kunnen qua capaciteit als groot worden aangemerkt zoals Bosbad de Vuursche met ongeveer 1.340 m, Sijsjesberg in Huizen met ongeveer 1.670 m en tenslotte De Zandzee in Bussum met ongeveer 2.000 m. Aangevuld met De Biezem hebben de twaalf zwembaden een totale capaciteit van ruim 7.100 m voor de ongeveer 29.000 inwoners in de BELgemeenten.

-8-

Van alle 1.143 respondenten die zwemmen in baden in de regio is genventariseerd in welk bad ze zwemmen. In tabel 4 een overzicht van de spreiding van het aantal bezoekers per bad naar gemeente.

Tabel 4 Overzicht spreiding zwembadbezoek Zwembad Aantal en percentage van zwemmers uit Blaricum (n=287) 212 (74%) 65 (23%) 69 (24%) 12 (4%) 6 (2%) 72 (25%) 4 (1%) 5 (2%) 13 (5%) 2 (1%) 1 (0%) 1 (0%) 9 (4%) Aantal en percentage van zwemmers uit Eemnes (n=454) 399 (88%) 82 (18%) 58 (13%) 116 (26%) 37 (8%) 23 (5%) 12 (2%) 5 (1%) 4 (1%) 0 (0%) 1 (0%) 1 (0%) 38 (9%) Aantal en percentage van zwemmers uit Laren (n=402) 373 (93%) 61 (15%) 40 (10%) 16 (4%) 13 (3%) 13 (3%) 11 (3%) 4 (1%) 3 (1%) 1 (0%) 0 (0%) 0 (0%) 12 (3%) Percentage van totaal aantal zwemmers (n=1143) 86% 18% 15% 13% 5% 9% 2% 1% 2% 0% 0% 0% 6%

De Biezem, Laren De Zandzee, Bussum Sijsjesberg, Huizen De Trits, Baarn Bosbad de Vuursche, Baarn De Meent, Huizen De Lieberg, Hilversum De Lunet, Naarden R&A Sports & Swimming, Blaricum Van Hellemond Sport, Hilversum R&A Sports & Swimming, Baarn Sportinstituut Rebel, Huizen Anders * *

Andere zwembaden buiten de regio zoals: Bosbad Amersfoort, De Loods Blaricum, Spleasure Soest, De Eemhof Zeewolde, Zeist etc.

86% van de zwemmers heeft de afgelopen twaalf maanden overwegend in De Biezem in Laren gezwommen. 18% zwemt (ook) in De Zandzee in Bussum, 15% in Sijsjesberg in Huizen en 13% in De Trits in Baarn. Respondenten uit Blaricum gaan daarnaast naar De Meent in Huizen, Sijsjesberg in Huizen en De Zandzee in Bussum. Respondenten uit Eemnes gaan daarnaast naar De Trits in Baarn, De Zandzee en Sijsjesberg. Laarders gaan daarnaast naar De Zandzee, De Trits en Bosbad de Vuursche in Baarn. 26% van de zwemmers uit Blaricum hebben de afgelopen twaalf maanden wel in een bad gezwommen maar niet in De Biezem. Van de respondenten uit Eemnes zwemt 12% wel maar niet in De Biezem. Van de Laarders zwemt 7% nooit in De Biezem. Uit deze tabel is niet op te maken dat 62% van de zwemmers zich beperkt tot n zwembad. 25% heeft de afgelopen twaalf maanden in twee baden in de regio gezwommen, 10% in drie en 3% in vier of meer baden. Onder de respondenten zijn 1.143 zwemmers. 159 zwemmers (14% van de zwemmers) zwemmen nooit in De Biezem. Van de 984 mensen die in De Biezem zwemmen zijn er 600 (52% van de zwemmers) die uitsluitend in De Biezem zwemmen. 34% van de respondenten die in De Biezem zwemmen hebben dit jaar tevens in een ander bad in de regio gezwommen. In Eemnes is deze groep het grootst (41%), gevolgd door Blaricum (31%). In Laren zwemt 25% van de respondenten ook wel eens in een ander bad dan De Biezem.

-9-

Uit cijfers van De Biezem zelf blijkt dat 64% van de zwemkaarthouders uit de BEL-gemeenten komen (31% uit Laren, 21% uit Eemnes en 12% uit Blaricum). Uit de losse verkoop (ad-hoc bezoek) bleek uit steekproeven dat er in verhouding veel meer dan 64% van de bezoekers uit de BEL-gemeenten komen. De Biezem ontving in 2010 ruim 118.000 bezoekers. Het totaal aantal bezoekers nam de laatste drie jaar met gemiddeld 4% per jaar af. Dit wordt waarschijnlijk veroorzaakt door opening van zwembad De Zandzee in Bussum in 2008, opheffing van zwemvereniging De Potvis en het stoppen van schoolzwemmen in de gemeente Blaricum (bron: presentatie De Biezem, satellietgroep okt. 2010). Een mooie (voor)zomer benvloedt de aantallen gunstig. Aard van het zwembezoek Respondenten die de afgelopen twaalf maanden hebben gezwommen kunnen dat om verschillende redenen doen. In de vragenlijst zijn vijf categorien onderscheiden. Men kon meerdere antwoorden aankruisen. 1) 2) 3) 4) 5) instructie (zwemles, doelgroepenbad, therapie, aquajogging/fitness, zwemmen voor ouderen, peuters), recreatief (ontspannen baantjes zwemmen, lage duikplank en eenvoudige glijbaan), sportief (zwemsport; wedstrijdzwemmen, waterpolo, synchroonzwemmen, triathlon), genieten een zwemparadijs (golfslagbad, lange glijbaan, sauna, hottub, bubbelbad etc.), zwemles met de (klein)kinderen.

De aard van het zwembezoek heeft enerzijds te maken met de inrichting van het bad, anderzijds met de wensen van de zwemmer als consument. Onderstaande tabel geeft de aard van het zwembezoek aan ongeacht het bad dat bezocht wordt. Waarbij we eerder al zagen dat 52% van de respondenten en 86% van de zwemmers in De Biezem zwemt. Tabel 5 Overzicht aard van het zwembezoek Aard van het zwembezoek Aantal en percentage van zwemmers uit Blaricum (n=287) 226 (79%) 113 (39%) 51 (18%) 36 (13%) 11 (4%) Aantal en percentage van zwemmers uit Eemnes (n=454) 364 (80%) 204 (45%) 103 (23%) 34 (7%) 23 (5%) Aantal en percentage van zwemmers uit Laren (n=402) 309 (77%) 145 (36%) 87 (22%) 61 (15%) 21 (4%) Percentage van totaal aantal zwemmers (n=1143) 79% 41% 21% 11% 5%

Recreatief Genieten Zwemles met kinderen Instructie Sportief

De overwegende functie van het bezoek aan het bad is een recreatieve functie. Men komt om te ontspannen en om rustig baantjes te zwemmen. Ruim n op de vijf respondenten komt naar het zwembad omdat de (klein)kinderen zwemles volgen. Er komen nauwelijks zwemmers om echt te sporten (wedstrijdzwemmen, waterpolo, synchroonzwemmen, triathlon etc.). De Biezem zelf destilleert uit eigen cijfers dat in 2010, 60% van de bezoekers komt om recreatief te zwemmen. 40% komt voor zwemlessen, schoolzwemmen, aquasporten etc. Onder respondenten lijken de recreatieve zwemmers derhalve wat oververtegenwoordigd, waarbij het verschil wellicht ook te verklaren is uit interpretatie van de gekozen begrippen. Wanneer we kijken naar het aanbod van de elf baden rondom De Biezem zien we inzake het aanbod zwemlessen met kinderen en instructiezwemmen het volgende. Met uitzondering van Van Hellemond Sport in Hilversum, Sportinstituut Rebel in Huizen en R&A Sports & Swimming in Baarn en Blaricum kunnen in de andere zeven baden losse entreekaartjes worden gekocht om incidenteel en recreatief te gaan zwemmen. Bij genoemde vier particuliere baden kan dat alleen wanneer men in het bezit is van een (maand)abonnement (of het bad priv afhuurt). Deze vier baden richten zich vooral op zwemlessen (kinderen en doelgroepen). In alle baden behalve De Vuursche in Baarn wordt elementair zwemles aangeboden voor kinderen waarbij er niet of nauwelijks wachtlijsten zijn bij De Meent in Huizen, De Trits in Baarn, Van Hellemond Sport in Hilversum, R&A Sports en Swimming in Blaricum en De Lunet in Naarden. Bij De Lieberg in Hilversum en De Zandzee in -10-

Bussum zijn wel wachtlijsten voor elementair zwemmen waarbij vooral de gewenste lesdag de lengte van de wachtlijst bepaald. Bij De Lieberg kan de wachtlijst oplopen tot vier maanden. Voor recreatieve zwemmers en zwemmers die vooral willen genieten zijn er in de zeven baden voldoende mogelijkheden om baantjes te zwemmen. Voor frequente zwemmers zijn er meerbanenkaarten of abonnementen verkrijgbaar waardoor de kosten worden gereduceerd. Voor bezoekers zijn er diverse voorzieningen die het mogelijk maken om plezierig te recreren. In alle baden zijn horecavoorzieningen en vaak zijn er ook zonnebanken en saunas aanwezig. Voor kinderen zijn er veelal glijbanen en lage duikplanken aanwezig in de grotere baden. De combinatie tussen zwemmen en zonnen kan op de ligweiden bij de buitenbaden De Biezem in Laren, Sijsjesberg in Huizen en Bosbad de Vuursche in Baarn. Bij de laatste kan ook nog aan midgetgolf gedaan worden. De recreatieve voorzieningen van De Biezem (glijbaan, bubbelbad, diverse waterelementen) worden ook aangeboden in Sijsjesberg (duiktoren, glijbaan en waterspraypark), in De Zandzee (verduisterde glijbaan, wildwaterkreek en whirlpool) en tenslotte ook in De Trits in Baarn (glijbaan, whirlpool, jet-streams en turbodouche). De kleine groep die vooral sportief actief wil zijn kan dat doen in de baden met een wedstrijdbadafmeting (25 meter lengte) te weten De Meent in Huizen, De Zandzee in Bussum, De Trits in Baarn, De Lieberg in Hilversum en Bosbad de Vuursche (s zomers). Het diepe bad in Sijsjesberg te Huizen meet 50x22 en voldoet formeel net niet aan de wedstrijdbadafmetingen. Wel beschikt dat bad over een duiktoren voor de (schoon)springers. Rekening houdend met de in de toekomst groter wordende groep ouderen is ook het aanbod voor aangepast- en zwemmen voor ouderen genventariseerd. Voor de minder valide zwemmer zijn er naast De Biezem in Laren mogelijkheden om te zwemmen in Sijsjesberg in Huizen, De Zandzee in Bussum (therapiebad), De Trits in Baarn (tillift), Bosbad de Vuursche en De Lunet in Naarden. Geen van de zwembaden biedt momenteel aangepast zwemmen aan als doelgroepactiviteit. Aangepaste sporters in de BEL-gemeenten gaan nu waarschijnlijk toch al naar ZC De Vuursche in Baarn of naar Flevostar in Almere. Daarnaast is er specifiek aanbod voor oudere zwemmers. De Biezem in Laren biedt Meer Bewegen voor Ouderen (MBvO), Sijsjesberg in Huizen biedt een ochtendtrimgroep, De Trits in Baarn bied MBvO, De Lieberg in Hilversum biedt MBvO, zo ook De Lunet in Naarden. Vervoer en reistijd Respondenten is de vraag voorgelegd op welke wijze men zich overwegend naar het zwembad dat men het meest bezoekt verplaatst. Enkele respondenten kruisten hier toch twee vervoermiddelen aan. In dat geval is het vervoermiddel waarmee men bereid is het langst te reizen gekozen. Tabel 6 Overzicht verplaatsingen naar het meest bezochte bad van zwemmers uit Blaricum Verplaatsing per Aantal en percentage van zwemmers uit Blaricum (n=287) 115 (40%) 169 (59%) 2 (1%) 1 (0%) Aantal en percentage van zwemmers uit Eemnes (n=454) 236 (52%) 217 (48%) 1 (0%) 0 (0%) Aantal en percentage van zwemmers uit Laren (n=395) 232 (59%) 125 (32%) 37 (9%) 1 (0%) Percentage van totaal aantal zwemmers (n=1143) 52% 45% 3% 0%

Fiets Auto Lopend Openbaar vervoer

Van de respondenten die de afgelopen twaalf maanden in een zwembad hebben gezwommen verplaatsen mensen zich vrijwel uitsluitend per fiets 52% of per auto 45%. Vrijwel niemand komt met het openbaar vervoer. Mensen uit Blaricum komen overwegend met de auto. In Eemnes komt 52% overwegend met de fiets en 48% overwegend met de auto. In Laren pakt men overwegend de fiets. Dit klinkt logisch omdat men vooral veel naar De Biezem gaat en dat bad is voor mensen uit Laren goed per fiets (of lopend) te bereiken. Uit deze tabel valt niet op te maken dat van de 212 respondenten uit Blaricum die in De Biezem zwemmen 54% met de auto komt en 44% met de fiets. Ondanks dat het zwembad relatief dichtbij is gaat men toch overwegend per auto naar het -11-

zwembad. Verder is bekend dat van de 159 zwemmers die wel zwemmen maar dit uitsluitend in andere baden dan De Biezem doen, dat 76% van deze bezoeken met de auto plaatsvinden en 24% met de fiets. Deze verhoudingen gelden voor inwoners van alle drie de gemeenten. Tevens is de vraag voorgelegd hoe lang men per vervoermiddel bereid is te reizen naar een zwembad. In tabel 7 is daarbij onderscheid gemaakt tussen respondenten die de afgelopen twaalf maanden gezwommen hebben en mensen die het laatste jaar niet gezwommen hebben. Tevens is het percentage respondenten weergeven dat genoemd vervoermiddel nooit gebruikt om bij het zwembad te komen. Tabel 7 Overzicht gemiddeld aantal minuten dat men bereid is te reizen naar het zwembad per vervoermiddel. Per gemeente tevens onderscheid tussen zwemmers en niet-zwemmers en het percentage respondenten dat het betreffende vervoermiddel nooit gebruikt om bij het zwembad te komen. Gemeente Verplaatsing per Blaricum Gem. aantal min. (zwemmer s) Gem. aantal min. (nietzwemm ers) 14 17 21 Gebru ik vervo ermid del nooit 18% 21% 83% Eemnes Gem. aanta l min. (zwe mme rs) 12 15 16 Gem. aantal min. (nietzwemm ers) 14 16 18 Gebru ikt vervo ermid del nooit 20% 12% 85% Laren Gem. aanta l min. (zwe mme rs) 12 13 15 Gem. aantal min. (nietzwem mers) 13 14 16 Gebr uikt vervo ermi ddel nooit 27% 14% 81% Totaa l gem. aanta l min. 13 15 18

Auto Fiets Openbaar vervoer

13 15 22

Met de auto willen respondenten er gemiddeld graag in 13 minuten zijn, met de fiets lijkt een kwartier acceptabel. Met het openbaar vervoer wil men er graag in 18 minuten kunnen zijn. Uit deze tabel valt niet op te maken dat 83% van de respondenten het openbaar vervoer niet gebruikt om bij het zwembad te komen. Het gemiddeld aantal minuten dat men bereid is af te leggen om bij het zwembad te komen verschilt niet veel tussen zwemmers en niet-zwemmers. Niet-zwemmers zijn bereid om n twee minuten langer te reizen. Ook is er nauwelijks verschil tussen de woonplaats van de respondenten. Respondenten uit Blaricum en Eemnes zijn (vaak) al gewend om naar De Biezem te gaan en er iets langer over te doen. De gemiddelde tijd is uiteraard een belangrijke variabele om te beschouwen. Daarnaast leert een nadere bestudering van de antwoorden dat een grote groep respondenten (34%) die met de fiets komt, daar een kwartier voor wil vrijmaken. Een kleinere groep (15%) wil daar 20 minuten over doen en een groep van 5% wil daar een half uur of langer over doen. Mensen die overwegend met de auto komen willen daar tien minuten tot een kwartier over doen. Er zijn nauwelijks verschillen tussen de gemeenten. Iets anders dat opvalt is dat frequente- en regelmatige zwemmers gemiddeld minder tijd willen besteden aan het vervoer naar het zwembad (ongeacht welk vervoermiddel) dan incidentele- en niet-zwemmers. Daarbij is het belangrijk op te merken dat de groep frequente- en regelmatige zwemmers nog geen derde deel uitmaakt van alle respondenten, maar uiteraard wel de meeste zwembadbezoeken voor zijn/ haar rekening neemt. Ook hier geen verschillen tussen de gemeenten. Hanteren we de 13 minuten reistijd die men gemiddeld wil besteden om per auto bij een zwembad te komen, dan is het vanuit alle drie de gemeenten goed mogelijk om de meeste van de elf zwembaden binnen de regio te bezoeken. Een kwartier met de fiets stelt mensen die fietsen met een gemiddelde snelheid van 15 kilometer per uur in staat om 3,7 kilometer af te leggen. Per fiets brengt dit een groot deel van de Blaricummers tot de twee openbare zwembaden in Huizen en twee particuliere baden (gevestigd in Huizen en Blaricum). Voor een kleine groep Laarders en Eemnessers is het mogelijk om binnen 15 minuten een openbaar en particulier zwembad te bereiken. Wel kan het overgrote deel van de Laarders en Eemnessers binnen 30 minuten fietsen meerdere openbare en particuliere zwembaden bereiken. Op afbeelding 1 staan rondom alle zwembaden cirkels met een straal van 3,7 kilometer weergegeven. Dit zijn afstanden gemeten in rechte lijn. De afstand over de openbare weg zal in werkelijkheid iets groter zijn. -12-

Zwemmen in de toekomst Het toekomstig zwemgedrag van de inwoners speelt een rol bij beslissingen over de toekomst van zwembaden in de regio. 16% van de respondenten heeft helemaal geen behoefte om te gaan zwemmen, 4% denkt minder te gaan zwemmen, 42% heeft de ambitie om meer te gaan zwemmen dan nu en 38% verwacht weinig veranderingen qua zwemgedrag. In onderstaande tabel een overzicht van deze toekomstverwachting naar huidig zwemgedrag. Tabel 8 Overzicht toekomstige zwembehoefte naar huidig zwemgedrag Zwemdeelname (aantal keer in laatste 12 maanden) Niet-zwemmers (0 keer) Incidentele zwemmers (1-11 keer) Regelmatige zwemmers (12-59 keer) Frequente zwemmers (meer dan 60 keer) Helemaal geen 41% 1% 0% 0% 16% Minder 4% 3% 4% 1% 4% Gelijk 16% 44% 58% 67% 38% Meer 39% 52% 38% 32% 42% Totaal 39% 25% 30% 6% 100%

Bovenstaande resultaten geven aanleiding tot de volgende opmerkingen. 41% van de niet-zwemmers is niet van plan de komende vijf jaar wel te gaan zwemmen. De groep niet-zwemmers en de groep mensen die momenteel incidenteel zwemmen (minder dan 12 keer per jaar) ventileren de meeste ambitie. 39% van de niet-zwemmers en 52% van de incidentele zwemmers geven aan in de toekomst meer te willen gaan zwemmen. De groepen die nu al regelmatig of frequent zwemmen denken dit gedrag te blijven vertonen en zullen naar eigen zeggen niet heel veel meer gaan zwemmen. Invloed sluiten De Biezem De Meent in Huizen, Sijsjesberg in Huizen, De Zandzee in Bussum, De Trits in Baarn, van Lieberg in Hilversum en De Lunet in Naarden verwachten desgevraagd wel een toeloop van nieuwe zwemmers die nu nog naar De Biezem in Laren gaan. De elf baden zelf kunnen niet goed aangeven hoeveel bezoekers uit de BEL-gemeenten ze ontvangen. Dit wordt vaak niet bijgehouden. Men heeft veelal de indruk dat het om enkele bezoekers gaat die geen substantieel aandeel van het totale aantal bezoekers vormen. Hierdoor is het niet goed mogelijk om de verwachtte toeloop te kwantificeren. Deze informatie zal derhalve verzameld moeten worden op basis van de informatie over zwembadbezoek van de respondenten. Genoemde zes baden verwachten vooral een toename van kinderen die voor (elementair) zwemles komen maar denken deze toeloop goed op te kunnen vangen. De omliggende zwembaden geven aan voldoende capaciteit te hebben om zwemmers uit De Biezem te kunnen ontvangen. Geen van de elf zwembaden voorziet desgevraagd tussen nu en vijf jaar uit te breiden qua capaciteit van de baden. Geen van de elf zwembaden heeft nieuwbouwplannen waardoor de capaciteit sterk zou worden vergroot. Wel zijn de meeste baden alert op de wensen van de klant en probeert men aanbod regelmatig te vernieuwen. De Lieberg in Hilversum komt binnenkort met de Swimming Academy, waardoor meer kinderen elementair zwemles kunnen krijgen. Ook nu al huren particuliere zwemscholen water in De Lieberg voor elementair zwemmen. BEL-zwembad Respondenten is de vraag voorgelegd of de BEL-gemeenten het initiatief moeten nemen tot het oprichten van een zwembad in Blaricum, Eemnes of Laren. Deze vraag komt voort uit het stoppen van de financile steun vanuit de gemeente Laren aan zwembad De Biezem per 31 december 2012.

-13-

Tabel 9 Overzicht reacties op de vraag of de BEL-gemeenten initiatief moeten nemen tot het oprichten van een zwembad in Blaricum, Eemnes of Laren. Gemeente Initiatief Blaricum Zwe mme rs Nie tzwe mme rs 66% 12% 22% Tota al Eemnes Zwe mme rs Nie tzwe mme rs 75% 8% 17% Tota al Laren Zwe mme rs Nie tzwe mme rs 74% 7% 19% Tota al Totaal Zwe mme rs Nie tzwe mme rs 72% 9% 19% Tota al

Ja Nee Nee, laat dat maar over aan het particulier initiatief/ een bedrijf

83% 7% 10%

75% 10% 15%

92% 3% 5%

86% 5% 9%

92% 3% 5%

85% 5% 10%

90% 4% 6%

83% 6% 11%

83% van de respondenten vindt dat de BEL-gemeenten het initiatief moeten nemen tot het oprichten van een zwembad in Blaricum, Eemnes of Laren. Onder zwemmers is dit percentage hoger met 90%, (onder nietzwemmers 72%). In Laren en Eemnes zijn de meeste respondenten van mening dat er door de BEL-gemeenten initiatief moet worden genomen. Ruim n op de tien respondenten geeft aan dit meer een taak van het particulier initiatief of een bedrijf te vinden. Onder niet-zwemmers steunt n op de vijf deze mening. In Blaricum zijn er verhoudingsgewijs meer respondenten van mening dat dit overgelaten kan worden aan het particulier initiatief of een bedrijf. Naarmate respondenten vaker zwemmen is men het vaker eens met de stelling. 94% van de frequente zwemmers, 92% van de regelmatige zwemmers, 86% van de incidentele zwemmers en 72% van de nietzwemmers. Het is goed hier nogmaals de al eerder beschreven nuancering te herhalen; feitelijk bestaat 79% van de BEL-inwoners ouder dan 18 jaar, uit niet-zwemmers. Deze vraag was voor veel mensen aanleiding om een opmerking te plaatsen. Deze opmerkingen zijn integraal overgenomen en separaat aan de opdrachtgever overhandigd. Wel zijn de reacties gegroepeerd en achterin deze rapportage per gemeente weergegeven.

-14-

Respondenten is gevraagd een keuze te maken uit vier mogelijke functies van een BEL-zwembad. Men mocht maximaal twee functies aankruisen, waardoor het totaal boven de 100% uitkomt. Per gemeente is een onderscheid gemaakt tussen de gehele groep en de groep regelmatige en frequente zwemmer (12 keer per jaar of vaker).

Tabel 10

Overzicht mogelijk functies BEL-zwembad onder de gehele groep en de groep mensen die vaker dan twaalf keer per jaar zwemt, per gemeente Blaricum Eemnes Onder regelm atige en frequen te zwem mers (n=162 ) 66% Percent age Onder regelm atige en frequen te zwem mers (n=265 ) 77% Laren Percent age Onder regelm atige en frequen te zwem mers (n=244 ) 76% Totaal Percent age Onder regelm atige en frequen te zwem mers (n=671 ) 74%

Functie

Percent age

Instructie (zwemles, doelgroepen, therapie, ouderen) Recreatief (baantjes zwemmen, lage duikplank, eenvoudige blijbaan) Genieten (zwemparadijs) Sportief (wedstrijdbad, waterpolo)

70%

79%

81%

77%

63%

72%

64%

68%

68%

73%

65%

71%

31% 6%

36% 10%

34% 6%

40% 4%

27% 7%

30% 7%

31% 6%

35% 6%

De overwegende functie van een zwembad zou voor respondenten uit alle gemeenten een instructiebad zijn met voldoende recreatieve mogelijkheden waar men goed baantjes kan zwemmen. Naarmate respondenten vaker zwemmen worden voor respondenten uit alle gemeenten recreatieve- en sportieve functies belangrijker en neemt de belangstelling voor instructiezwemmen af. Uit de inventarisatie onder elf zwembaden in de regio blijken die over voldoende mogelijkheden te beschikken om de gewenst instructielessen en ook de recreatieve functie over te kunnen nemen.

-15-

Financin Een belangrijke vraag is of de respondent bereid is om gemeentelijke belasting te betalen voor de aanleg van een BEL-zwembad, waarbij de mogelijkheid bestaat dat het zwembad niet in de eigen gemeente wordt gesitueerd.

Tabel 11

Overzicht bereidheid tot het betalen van gemeentelijke belasting voor de aanleg van een BELzwembad Blaricum Eemnes Tota al (n=5 36) Perc. zwe mme rs (n=4 54) 57% 40% 3% 100 % Perc. nietzwe mme rs (n=2 28) 50% 49% 1% 100 % Tota al (n=6 82) Laren Perc. zwe mme rs (n=4 02) 57% 42% 1% 100 % Perc. nietzwe mme rs (n=2 63) 47% 50% 3% 100 % Tota al (n=6 65) Totaal Perc. zwe mme rs (n=1 143) 56% 44% 0% 100 % Perc. nietzwe mme rs (n=7 40) 45% 53% 2% 100 % Tota al (n=1 883)

Bereidheid

Perc. zwe mme rs (n=2 87) 48% 50% 2% 100 %

Perc. nietzwe mme rs (n=2 49) 39% 61% 0% 100 %

Bereid tot betalen Niet bereid tot betalen Niet beantwoord Totaal

44% 55% 1% 100 %

55% 43% 2% 100 %

53% 45% 2% 100 %

51% 47% 2% 100 %

Er valt nauwelijks een uitspraak te doen of respondenten bereid zijn om voor een eventueel BEL-zwembad gemeentelijke belasting te betalen, waarbij de mogelijkheid bestaat dat het zwembad niet in de eigen gemeente komt te staan. 51% is hiertoe bereid, 47% niet. Onder de niet-zwemmers in Blaricum is de bereidheid het kleinst. Onder zwemmers in Laren en Eemnes het grootst. Nogmaals wordt hier opgemerkt dat feitelijk in de BELgemeenten, 79% van de volwassenen tot de niet-zwemmers behoort. Uit deze tabel is niet op te maken dat er geen verschil is tussen incidentele zwemmers en frequente zwemmers.

-m ezen ui 8 t De meest genoemde redelijke prijs voor een toegangskaartje van een zwembad is 5, ( en kon ki prijscategorien). 52% van de respondenten koos voor die prijsklasse. 23% vindt 3,- wel voldoende, 16% wil wel 7,- betalen en 4% vindt 9,- een redelijke prijs. Naarmate respondenten vaker zwemmen heeft men minder over voor een toegangskaartje. Zo zijn niet-zwemmers bereid gemiddeld 5,51 te betalen, incidentele-zwemmers 5,06, regelmatige zwemmers ook 5,06 en frequente zwemmers 4,78. Niet verwonderlijk is dat mensen die zeggen bereid te zijn om gemeentelijke belasting te betalen voor de aanleg van een BEL-zwembad meer willen betalen voor een kaartje, gemiddeld 5,45 versus 4,94 voor mensen die dit niet willen. Er zijn kleine verschillen tussen de gemeenten. In Blaricum is men bereid gemiddeld 5,27 neer te leggen, in Laren 5,45 en in Eemnes 4,94.
Het huidige tarief van De Biezem is 4,60. De huidige tarieven in de regio lopen uiteen van 3,80 voor De Meent in Huizen tot 4,30 De Lunet in Naarden tot 4,55 De Zandzee in Bussum en De Trits in Baarn, tot 4,90 voor een kaartje voor de Bosbad de Vuursche in Baarn. De gemiddeld prijs die men bereid is te betalen ligt een fractie hoger dan de huidige tarieven.

-16-

Tot slot konden respondenten zelf aanvullende suggesties en opmerkingen ventileren. De opmerkingen worden per gemeente weergegeven. 199 mensen in Blaricum plaatsen een opmerking (37%). De opmerkingen zijn zoveel mogelijk letterlijk overgenomen en zoveel mogelijk geclusterd rondom een standpunt. De meest genoemde standpunten zijn: 1) De Biezem moet openblijven, 48 keer genoemd 2) Een zwembad is van groot belang voor kinderen (leren zwemmen), 35 keer genoemd 3) Belangrijke voorwaarden voor een zwembad benoemd, 29 keer genoemd 4) Andere BEL-gemeenten laten meebetalen, 26 keer genoemd 5) Er hoeft geen nieuw bad te komen, er zijn voldoende alternatieven, 21 keer genoemd 6) Een zwembad is een basisvoorziening in een gemeente, 17 keer genoemd 7) Ik begrijp het wel maar hoop dat het zwembad blijft, 13 keer genoemd 9) Divers, 10 keer genoemd 276 mensen in Eemnes plaatsen een opmerking (40%) 1) De Biezem moet openblijven, 74 keer genoemd 2) Een zwembad is van groot belang voor kinderen (leren zwemmen), 57 keer genoemd 3) Belangrijke voorwaarden voor een zwembad benoemd, 44 keer genoemd 4) Andere BEL-gemeenten laten meebetalen, 34 keer genoemd 5) Er hoeft geen nieuw bad te komen, er zijn voldoende alternatieven, 14 keer genoemd 6) Een zwembad is een basisvoorziening in een gemeente, 35 keer genoemd 7) Ik begrijp het wel maar hoop dat het zwembad blijft, 5 keer genoemd 9) Divers, 13 keer genoemd 293 mensen in Laren plaatsen een opmerking (44 %) 1) De Biezem moet openblijven, 96 keer genoemd 2) Een zwembad is van groot belang voor kinderen (leren zwemmen), 69 keer genoemd 3) Belangrijke voorwaarden voor een zwembad benoemd, 32 keer genoemd 4) Andere BEL-gemeenten laten meebetalen, 47 keer genoemd 5) Er hoeft geen nieuw bad te komen, er zijn voldoende alternatieven, 13 keer genoemd 6) Een zwembad is een basisvoorziening in een gemeente, 18 keer genoemd 9) Divers, 18 keer genoemd Tegenstanders van sluiting van De Biezem zijn getalsmatig in de meerderheid. Men vindt een zwembad in de directe omgeving (fietsafstand) zeer wenselijk. Voor kinderen dient er op korte afstand van huis een zwembad te zijn waar kinderen zwemmen kunnen leren. Men is van mening dat een zwembad tot de basisvoorzieningen van een gemeente behoort, omdat het bad belangrijke functies (gezondheid, zwemsport) vertegenwoordigt. Een kleinere groep respondenten heeft begrip voor sluiting van De Biezem en geeft aan dat er voldoende alternatieven in de omgeving zijn. Ook zijn er diverse opmerkingen dat men liever geld naar renovatie van De Biezem ziet gaan dan naar Singer. Bij de BEL-gemeenten zelf kwamen lopende het onderzoek zowel schriftelijk als digitaal reacties binnen van burgers die van mening zijn dat De Biezem open moet blijven. Uit Blaricum zijn tien van dergelijke reacties ontvangen, uit Eemnes elf, uit Laren negenentwintig en vanuit andere gemeenten vijf.

-17-

3 Samenvatting en conclusie Dit onderzoek vormt de weergave van een inventarisatie van het huidige aanbod van zwembaden in de regio en tegelijkertijd een inventarisatie van de behoefte aan een zwembad onder inwoners. Het onderzoek maakt veel los onder inwoners van de BEL-gemeenten. Naast de hoge respons valt ook op dat veel mensen expliciet op de vragenlijst vermelden dat ze vinden dat het De Biezem in Laren open moet blijven. Het onderzoek naar de behoefte aan een zwembad in n van de BEL-gemeenten is daarmee politiek beladen en ook uniek in de zin van slechts geldend op dit moment. Hiermee komt de betrouwbaarheid en representativiteit van dit onderzoek in het geding. Respondenten vormen geen goede afspiegeling van de inwoners van de BEL-gemeenten. Tot de respondenten behoren vooral veel mensen boven de 55 jaar en opvallend veel mensen die zwemmen. Dit behoefte onderzoek meet vooral de behoefte van de zwemmers en met name de oudere zwemmers. Daarentegen zijn de resultaten van de omgevingsanalyse volledig en vormen een grondige weergave van het gezamenlijk aanbod van elf zwembaden in een straal van elf kilometer rondom De Biezem. Hieronder de belangrijkste conclusies. Van de elf zwembaden in de regio zijn er twee specifieke buitenbaden (Sijsjesberg in Huizen en Bosbad de Vuursche in Baarn). De andere negen baden zijn binnenbaden. Het beschikbaar aantal m zwembad varieert. De elf zwembaden hebben een totale capaciteit van ruim 7.100 m voor de ongeveer 29.000 inwoners in de BELgemeenten. Fors meer dan het landelijke gemiddelde van ongeveer 300m per 10.000 inwoners. Voor de bij benadering 4.467 kinderen onder de 13 jaar in de BEL-gemeenten zijn er 14 bassins beschikbaar binnen een straal van elf kilometer rondom De Biezem. Fors meer dan het landelijk gemiddelde van n bassin van 300 m per 1.654 kinderen. Wanneer we kijken naar het aanbod van de elf baden rondom De Biezem zien we inzake het aanbod zwemlessen met kinderen en instructiezwemmen het volgende. In alle baden behalve De Vuursche in Baarn wordt elementair zwemles aangeboden voor kinderen waarbij er niet of nauwelijks wachtlijsten zijn (vooral de gewenste lesdag bepaald de lengte van de wachtlijst). Voor recreatieve zwemmers en zwemmers die vooral willen genieten zijn er in zeven baden voldoende mogelijkheden om baantjes te zwemmen. In alle baden zijn horecavoorzieningen en vaak zijn er ook zonnebanken en saunas aanwezig. Voor kinderen zijn er veelal glijbanen en lage duikplanken aanwezig in de grotere baden. De combinatie tussen zwemmen en zonnen kan op de ligweiden bij de buitenbaden De Biezem in Laren, Sijsjesberg in Huizen en Bosbad de Vuursche. De recreatieve voorzieningen van De Biezem worden ook aangeboden in Sijsjesberg en in De Zandzee en ook in De Trits in Baarn. De kleine groep die vooral sportief actief wil zijn kan dat doen in de baden met een wedstrijdbadafmeting (25 meter lengte) te weten De Meent in Huizen, De Zandzee in Bussum, De Trits in Baarn, De Lieberg in Hilversum en Bosbad de Vuursche (s zomers). Het diepe bad in Sijsjesberg te Huizen meet 50x22 en voldoet formeel net niet aan de wedstrijdbadafmetingen. Wel beschikt dat bad over een duiktoren voor de (schoon)springers. Rekening houdend met de in de toekomst groter wordende groep ouderen is ook het aanbod voor aangepast- en zwemmen voor ouderen genventariseerd. Voor de minder valide zwemmer zijn er mogelijkheden om te zwemmen in Sijsjesberg in Huizen, De Zandzee in Bussum (therapiebad), De Trits in Baarn (tillift), Bosbad de Vuursche en De Lunet in Naarden. Geen van de zwembaden biedt momenteel aangepast zwemmen aan als doelgroepactiviteit. Aangepaste sporters in de BEL-gemeenten gaan nu waarschijnlijk toch al naar ZC De Vuursche in Baarn of naar Flevostar in Almere. Daarnaast is er specifiek aanbod voor oudere zwemmers. Sijsjesberg in Huizen biedt een ochtendtrimgroep, De Trits in Baarn bied Meer Bewegen voor Ouderen, De Lieberg in Hilversum biedt MBvO, zo ook De Lunet in Naarden. Wanneer ambities ten aanzien van de toekomstig zwembadbezoek voorzichtig worden genterpreteerd zal er een kleine toename qua bezoekersaantallen verwacht kunnen worden omdat mensen die niet of zeer sporadisch zwemmen aangeven meer dan nu te willen gaan zwemmen. Echter wanneer niet-zwemmers n keer gaan zwemmen maken ze de verwachting al waar. Het zal naar verwachting niet leiden tot een spectaculaire toename van het aantal bezoekers. Vanuit de sportstimulering weten we tevens dat de bereidheid tot gedrag nog niet wil zeggen dat men daadwerkelijk meer gaat zwemmen; de toezegging is geen garantie. Bovendien daalt het aantal bezoekers aan bijvoorbeeld De Biezem met ongeveer 4% per jaar en sluiten jaarlijks in Nederland veel baden. De elf beschreven zwembaden in de omgeving van De Biezem bieden voldoende capaciteit en alternatieven voor recreatief zwemmen, zwemmen voor ouderen en (elementair) zwemles voor kinderen. De druk op het aanbieden van elementair zwemmen zal toenemen waardoor er wachtlijsten kunnen ontstaan op voorkeurs(les)dagen en -18-

tijden. De omliggende baden geven aan daar snel op in te kunnen spelen en zwemmers uit De Biezem te kunnen ontvangen. Hanteren we de 13 minuten reistijd die men gemiddeld wil besteden om per auto bij een zwembad te komen, dan is het vanuit alle drie de gemeenten goed mogelijk om de meeste van de elf zwembaden binnen de regio te bezoeken. Een kwartier met de fiets stelt mensen die fietsen met een gemiddelde snelheid van 15 kilometer per uur in staat om 3,7 kilometer af te leggen. Per fiets brengt dit een groot deel van de Blaricummers tot de twee openbare zwembaden in Huizen en twee particuliere baden (gevestigd in Huizen en Blaricum). Voor een kleine groep Laarders en Eemnessers is het mogelijk om binnen 15 minuten een openbaar en particulier zwembad te bereiken. Wel kan het overgrote deel van de Laarders en Eemnessers binnen 30 minuten fietsen meerdere openbare en particuliere zwembaden bereiken. Respondenten weten op hun beurt goed hun wensen en behoeften kenbaar te maken. Sluiting van De Biezem is voor veel respondenten ongewenst en men ventileert via dit behoefte onderzoek haar wensen om het bad te behouden. Doordat veel mensen reageren die zich betrokken voelen bij De Biezem ontstaat een gekleurd beeld. Respondenten vinden een zwembad in de directe omgeving (fietsafstand) zeer wenselijk. Voor kinderen dient er op korte afstand van huis een zwembad te zijn waar kinderen zwemmen kunnen leren. Men is van mening dat een zwembad tot de basisvoorzieningen van een gemeente behoort, omdat het bad belangrijke functies (gezondheid, zwemsport) vertegenwoordigt. Een kleinere groep respondenten heeft begrip voor sluiting van De Biezem en geeft aan dat er voldoende alternatieven in de omgeving zijn. Ook zijn er diverse opmerkingen dat men liever geld naar renovatie van De Biezem ziet gaan dan naar Singer. 83% van de respondenten vindt dat de BEL-gemeenten het initiatief moeten nemen tot het oprichten van een zwembad in Blaricum, Eemnes of Laren. Onder zwemmers is dit percentage hoger met 90%, (onder nietzwemmers 72%). In Laren en Eemnes zijn de meeste respondenten van mening dat er door de BEL-gemeenten initiatief moet worden genomen. De overwegende functie van een BEL-zwembad zou een instructiebad zijn met voldoende recreatieve mogelijkheden waar men goed baantjes kan zwemmen. Naarmate respondenten vaker zwemmen worden recreatieve- en sportieve functies belangrijker en neemt de belangstelling voor instructiezwemmen af. In Blaricum en Laren wonen al meer ouderen dan gemiddeld in Nederland. Gezien de vergrijzing zal het percentage ouderen toenemen. In de BEL-gemeenten zwommen in 2009 mensen tussen de 45 en 64 jaar het meest. Wanneer deze mensen blijven zwemmen zal het zwembadbezoek niet direct afnemen en zal er wellicht meer behoefte komen aan MBvO zwemgroepen. Niet-zwemmers en incidentele zwemmers spreken het vaakst de ambitie uit om meer te gaan zwemmen, dit zal wellicht gaan leiden tot iets meer zwemmers, waarbij deze verwachting wordt tegengesproken door het afnemende bezoekersaantal van De Biezem. Er valt nauwelijks een uitspraak te doen of respondenten bereid zijn om voor een eventueel BEL-zwembad gemeentelijke belasting te betalen, waarbij de mogelijkheid bestaat dat het zwembad niet in de eigen gemeente komt te staan. 51% van de respondenten is hiertoe bereid, 47% niet. Niet-zwemmers zijn minder vaak bereid bij te dragen. De gemiddeld prijs die men bereid is te betalen voor een toegangskaartje ligt een fractie hoger dan de huidige tarieven, waarvan men weet dat die zeker niet kostendekkend zijn.

-19-

Literatuurlijst

BEL-gemeenten, onderzoek sportdeelname Blaricum, Eemnes en Laren, afzonderlijke rapportages, Sportscan 2009. De Biezem, presentatie satellietgroep okt. 2010. CBS, Gemeente Op Maat 2009, Blaricum, Eemnes en Laren website. CBS, webmagazine, aug. 2008. KNZB, Masterplan accommodaties, gezocht water, vijf strategien om het tekort aan geschikt badwater voor zwemverenigingen op te lossen, nov. 2009. KNZB, handboek zwembaden, Normen en richtlijnen, juli 2004. Mulier instituut, zwemmen in de cijfers, notitie kengetallen zwemmen in Nederland in opdracht van de KNZB, juli 2008. Mulier instituut, Richtlijn Sportdeelname Onderzoek RSO, Standaardmodel voor onderzoek naar sportdeelname, den Bosch, oktober 2000. Mulier instituut, website, vergelijking RSO gemeentelijke cijfers Nationaal Platform Zwembaden| NRZ, resultaten mini-onderzoek zwembadbezoek, 2006. Nederlands Research Instituut voor Recreatie en Toerisme, zwembaden in Nederland 2002 en verder, een inventarisatie en analyse van de zwembad en kinddichtheid in Nederland, Breda september 2002. Obin, Bewegen in Nederland 2000-2004, 2004. NOC*NSF, ledenaantal bonden, 2008. RIVM, Nationaal Kompas Volksgezondheid, versie 2.5 Bilthoven, 11 december 2003. Sociaal en Cultureel Planbureau, Rapportage Sport 2008, den Haag 2008. Sociaal en Cultureel Planbureau, Factsheet sportdeelname, den Haag april 2010. TNO, Bewegen gemeten 2002-2004.

-20-