VCUT DL LE KARINIZDAKN ETKLEYN nsann varoluu milyonlarca yl ncesine dayanyor.

Dil denen iletiim mucizesi ise insann varolmasndan bir hayli sonra geliti. Bu durumda insanlarn birbirleriyle iletiim kurmalar iin tek yol vard, o da vcut dili kullanmakt. vcut dili gnmzde ise bambaka bir nem tayor. nsan insan sadece azndan kan szlerle deil, vcut hareketleriyle de deerlendiriyor ve yarglyor. nandrclk derecesi artk sadece szlerimiz ve szlerin anlamnda te, szleri hangi hareketlerle sunduumuza da bal. nemli olan bir insann ne syledii deil, nasl sylediidir. Vcut dili ile ilgili kurslar ve kitaplar bile var. Dolaysyla vcut dilini renmek artk bu yzylda herkesin bilmesi gereken bir iletiim sanat haline geldi Vcudunuzu kontrol altnda tutun Psikologlarn yllarca stnde almalar yaptklar vcut dili kullanmna gre ikiye ayrlr: stemsiz vcut dili ile istemli vcut dili. Her insan karsndakine bir eyler anlatrken ellerini, kollarn, kalarn, gz kapaklarn, azn hatta bacaklarn farkl ekillerde hareket ettirir. Bu aslnda beynimizin vcut organlarmza gnderdii sinyallerle ilgilidir. Bu tamamen istemsiz gelien bir durumdur ve buna istemsiz vcut dili denilir. stemli vcut dilinde ise insan bir taraftan konuurken, dier taraftan da karmdakini nasl daha iyi ikna edebilirim ya da etkileyebilirim dncesiyle yola karak bilerek ve istemli olarak vcut dilini kullanmas durumudur. Her ikisi de ok nemlidir, nk bir taraftan hem istemsiz vcut dilimizi kontrol altnda tutmaya almal, dier taraftan da daha etkili vcut dili kullanmann pf noktalarn renmeliyiz. Etkileyici bakn Vcut dili iin en nemli organlar srasyla gzler, eller, az, omuzlar ve bacaklar. Bunun dnda burun kvrtmak, dil kartmak, gs blgemizi hareket ettirmek gibi kk detaylar da ok nemlidir. nsann en anlaml organ gzlerdir. Gzler her eyi anlatr zaten, dolaysyla vcut dili iin gzler ilk srada gelir. Ksk gzl baklar insana pheyi, ak gzler merak, derin baklar dikkati, eik baklar znty anlatr. Gze bal olarak kalar da hareket edecektir. Ka atmak insana kzdnz anlatr, kalarnz bir hilal eklinde kaldrmak karnzdakine merakl olduunuz izlenimini brakr. Dikkat etmeliyiz, gzlerimiz karsndakini dinlerken veya siz karnzdakine bir ey anlatrken asla bo bakmamaldr. Karnzdakini gzlerinizle ok iyi etkileyebileceinizi asla unutmayn. Eller ok nemli Ellerimizi ikinci derecede ok nemlidir. Gzlerine ve baklarna fazla gvenmeyen insann bavurduu bir yoldur, elleriyle karsndakini etkilemek. Bu konuda dikkat etmeniz gereken baz noktalar var. Ellerinizi kontroll hareket ettirmelisiniz ve karnzdakine dinleme frsat tanmalsnz. Toplumda ellerini kollarn fazlaca savuran kiiler pek dikkate alnmazlar. Fazla el kol hareketi yapmak karnzdaki insann gvenini de krabilir. vcut dilinde elden ok parmak aktif bir rol oynar. Uyar niteliindeki iaret parman kaldrmak en ok kullandmz parmak hareketlerinden birisidir. Bunun dnda anlatmak istediiniz bir eyi vurgulamak iin ellerimizle byk daireler izeriz. Bu da olduka etkileyici bir vcut hareketi. Parmanz burnunuzun altnda tutmak ise iyi bir dinleyici olduunuzun kantdr. Yine parmanz enenizin altnda tutmak, kendinize ok gvenen biri olduunuzu gsterir.

Kendinize gvendiinizi gsterin Omuzlarnzn da olduka nemli fonksiyonlar vardr bu konuda. arm izlenimini brakmak ii omuzlarmz kaldrrz. Karnzdakinin szlerini dikkate almak istemediinizi vurgulamak iinse omzumuzu hafife dalgalandrrz. Otururken bir omuzu, dierinden yksekte tutmak ise g ifadesidir. Karnzdakine kendinize gvendiinizi vurgulamak iin omuzlarnz daima dik tutun. Dk omuzlar her zaman kaybetmenin iaretidir. vcut dili iin dier bir nemli organ ise bacaklardr. Bacak stne atmak kendine gvenin iaretidir. Kadnlar bacak bacak stne attklar zaman ayaklarn salladklarnda, bu bir kendine gven anlam tayabilir. Bacaklar birleik tutmak karnzdaki insan tarafndan zayflk gstergesi olarak alglanabilir. Bacaklar uzatp, ayaklar birletirmek rahatln ifadesidir. grmelerinde en uygun pozisyon bacak bacak stne atmaktr. Asla i grmesi yaparken bacaklarnz birleik tutmayn ve bacaklarnz uzatmayn. Kiisel Alanmz Tm insanlarn kendilerine ait kiisel bir alan vardr. Kiisel alanlarmz etrafmza oluturduumuz belli byklkteki boluktan oluur. Bu boluklar kiiden kiiye deiir. Bu da yetitiimiz alann skkl veya genilii ileilgilidir. Ayn durum hayvanlar iin de geerlidir. Evimizde beslediimiz evcil kedimizle, Afrika'nn uzak blgelerinde yetimi bir aslann kiisel alanlar da doal olarak farkllk gsterir. Kiisel alanlarmza kimleri ne kadar yaklatracamz ve bu yaklamdan ne kadar rahatsz olacamz ya da olmayacamz 4 ana alana gre belirlenir. Mahrem Alan Etrafmzda oluturduumuz 45 cm'lik grnmez daire bizim mahrem alanmz oluturur ve bu alan kendi malmz olarak benimseyip, kullanrz. Bu olduka nemli bir alandr ve sadece anne, baba, karde, sevgili, e gibi duygusal olarak ok yakn bulduumuz kiilerin bu alana girmelerine izin veriririz. Onlarn dnda kalan kimselerin bu alana yaklamalar olduka rahatsz edici bir durumdur. Kii bundan ok rahatsz olur. Bu onun kendini gvende hissetme snrlarn zorlar. Bu nedenle kalabalk bir otobste bize fazla yaklaan kiilere tepki gsterir, bu yaknlktan fazlaca huzursuzluk duyarz. Bir yabancnn mahrem alanmza girmi olmas fizyolojik olarak da bizi olduka fazla rahatsz eder. rnein kalp daha fazla kan pompalamaya balar, adrenalin salgmz younlar ve olas bir "ka veya saldr" durumuna hazrlk yapldndan beyin ve kaslara normalden daha fazla kan gider. Eer mahrem blgemize girmi olan kiiyle sohbet ediyorsak, sohbete odaklanmamz da iyice zorlar. nsanlar normal artlarda bir bakasnn mahrem alanna ancak iki sebeple yaklar. Bunlardan birincisi ya ok yakn akraba veya arkadamzdr veya bize cinsel olarak yaklamaya almaktadr. kincisi de karmzdaki kiinin bir saldrgan olmas ve bize saldrmak zere yaklamasdr. Kiisel Alan Bu blge kokteyllerde, ofis partilerinde, sosyal etkinliklerde ve arkada toplantlarnda bakalaryla aramza koymu olduumuz mesafedir. Yaklak snrlar 30 - 75 cm arasdr. Kiilerle ok samimi olmadka bu alan kullanmayz.

Sosyal Alan Ksa sreliine iletiimde olmak zorunda kaldmz kiilerle aramza koymu olduumuz mesafedir. genel olarak bu kiiler bize yabancdr. Bir sebepten dolay onlarla birlikte olmamz gerekmitir. Postac, bakkal, altmz i yerine yeni balam bir kii bize ancak bu alann msade ettii 120-210 cm lik mesafe kadar yaklaabilir. Masa, sehpa vb. engellerle bu alanmz korumaya gayret ederiz. grmelerinde en ok kullandmz alanmz sosyal alanmzdr. Ortak Alan Bu alan, kalabalk bir gruba hitap ettiimizde ya da kalabalk bir grubun iine girdiimizde paylatmz mesafemizi oluturur. nsanlara izin verdiimiz yaknlk en fazla 3 metredir. zellikle cafe, restaurant, park vs. gibi yerlerde en ok bu alanmz kullanma ihtiyac hissederiz. nsanlardan en uzak mesafedeki masay veya sandalyeyi seme sebebimiz ise tamamen bunla ilgilidir. Bu alanlar beden dili konusunda nemi yle karmz kar. rnein bir yabancnn mahrem blgemize girmesi vcudumuzda fizyolojik deiikliklere neden olur. Kalp kan daha hzl pompalar, adrenalin salgs younlar ve olas bir ka veya saldr durumuna hazrlk yaplrken beyin ve kaslara daha fazla kan gider.Bu ise kiinin konuya, sohbete odaklanamamasna yol aar, huzursuz bir hale brnrz. grmelerinde en ok dikat etmemiz gerekenlerden biri de, sosyal alanmzn bize salanm olup olmamasdr. Aksi takdirde gvensizlik, huzursuzluk, dikkat eksiklii, ar heyecan yaamamz kanlmaz olacaktr. Vcut Dilimizi yi Kullanmak iin Tyolar Vcut dilinin geliim nedeninin hayvanlarla kurulan iletiim ile balantl olup olmad uzun yllardr tartlyor. Vcut dilini reten balca etmenler arasnda genetik eilimler ve evresel etkiler de saylyor. Hayatnda hi glmseme grmemi kr bir ocuk glmseyebiliyor. Vcut dilinin daha gelikin biimi olan jestlerse genellikle fark edilmeden evresel etkilerle ortaya kyor. Vcut dili bire bir iletiimde son derece nemli ancak grup ii iletiimde vcut dili daha byk nem kazanyor. Bir toplulua kar konutuunuzda siz dncelerinizi szlerle ifade ediyorsunuz. zleyicilerse daha byk grubu oluturmalarna karn sizinle iletimlerini vcut diliyle salyorlar. Vcut dili zellikle kur yaparken, potansiyel partnerinizi etkilemek iin bilinsizce ortaya kyor. Pek ok zaman da ie yaryor. Bu kadar gerekli, gereksiz aklama yaptktan sonra imdi size karnzdakinin hangi hareketinin ne anlama geldiini ve de bunlara kar nasl pozisyon almanz gerektiini anlatacam ki, bu bilgi derhal evrenizdekileri zmenize ve de gerekli nlemleri almanza yardmc olacak. nanmyor musunuz? O halde deneyin grn... - Elleri belinde ayakta duran bir kii nedensiz de olsa kavga karmaya hazrdr. Aman ondan uzak durun. - Karnzda bacak bacak stne atm biri varsa ve de stteki bacan sallyorsa, bu onun

skntdan lmek zere olduunu gsterir. Derhal espri patlatmaya balayn. - Ban iki elinin arasna alma, gzleri aaya doru bakma da sklmann gstergesidir. Hemen konu deitirin. - Kollarn gs hizzasnda kavuturmu kiinin savunmasz halde olduunu anlayabilirsiniz. Ona kabul ettirmek istediiniz her ne varsa hemen harekete gein. - enesini tutan bir kii byk bir olaslkla kafasnda deiik deerlendirmeler yapyordur. Bu durumda sizi dikkatle dinleyemeyeceine gre, ona ok nemli meselelerden sz etmeyin. - Burna hafif dokunma veya hafife ovma; geri evirme, phe, yalan syleme anlamna gelir. Karnzdakine palavra skyorsanz buna hemen son verin. Eer konuan oysa yalancln yzne rahatlkla vurabilirsiniz. - Karnzda ellerini outuran kiinin sizden bir beklentisi var demektir. Bu beklentiyi tahmin etmeniz pek de zor olmayacaktr. Eer olumlu cevap veremeyecekseniz ortamdan hemen svn. - Otururken hafif kayklm, ellerini bann arkasnda birletirmi, bacak bacak stne atm bir kii kendine gvendiini ve karsndakine stnlk tasladn gsterir. Eer gck olduunuz biriyse zekice satamalarla bu zgveni bir anda ortadan kaldrabilirsiniz. - Yana hafif eilmi ba anlatlana ilgi gsterildiini ifade eder. Bu durumu iyi deerlendirin, konumanz srdrp ortamn keyfini karn. - enesine hafif hafif vuran birinin bir karar verme aamasnda olduunu anlayabilirsiniz. Hakknzda hayrl olmayacaksa onu bu dncelerden uzaklatrmak iin dikkat datc hareketler yapn. Vcut Dilimizi yi Kullanmak iin Tyolar Vcut dilinin geliim nedeninin hayvanlarla kurulan iletiim ile balantl olup olmad uzun yllardr tartlyor. Vcut dilini reten balca etmenler arasnda genetik eilimler ve evresel etkiler de saylyor. Hayatnda hi glmseme grmemi kr bir ocuk glmseyebiliyor. Vcut dilinin daha gelikin biimi olan jestlerse genellikle fark edilmeden evresel etkilerle ortaya kyor. Vcut dili bire bir iletiimde son derece nemli ancak grup ii iletiimde vcut dili daha byk nem kazanyor. Bir toplulua kar konutuunuzda siz dncelerinizi szlerle ifade ediyorsunuz. zleyicilerse daha byk grubu oluturmalarna karn sizinle iletimlerini vcut diliyle salyorlar. Vcut dili zellikle kur yaparken, potansiyel partnerinizi etkilemek iin bilinsizce ortaya kyor. Pek ok zaman da ie yaryor. Bu kadar gerekli, gereksiz aklama yaptktan sonra imdi size karnzdakinin hangi hareketinin ne anlama geldiini ve de bunlara kar nasl pozisyon almanz gerektiini anlatacam ki, bu bilgi derhal evrenizdekileri zmenize ve de gerekli nlemleri almanza yardmc olacak. nanmyor musunuz? O halde deneyin grn... - Elleri belinde ayakta duran bir kii nedensiz de olsa kavga karmaya hazrdr. Aman ondan

uzak durun. - Karnzda bacak bacak stne atm biri varsa ve de stteki bacan sallyorsa, bu onun skntdan lmek zere olduunu gsterir. Derhal espri patlatmaya balayn. - Ban iki elinin arasna alma, gzleri aaya doru bakma da sklmann gstergesidir. Hemen konu deitirin. - Kollarn gs hizzasnda kavuturmu kiinin savunmasz halde olduunu anlayabilirsiniz. Ona kabul ettirmek istediiniz her ne varsa hemen harekete gein. - enesini tutan bir kii byk bir olaslkla kafasnda deiik deerlendirmeler yapyordur. Bu durumda sizi dikkatle dinleyemeyeceine gre, ona ok nemli meselelerden sz etmeyin. - Burna hafif dokunma veya hafife ovma; geri evirme, phe, yalan syleme anlamna gelir. Karnzdakine palavra skyorsanz buna hemen son verin. Eer konuan oysa yalancln yzne rahatlkla vurabilirsiniz. - Karnzda ellerini outuran kiinin sizden bir beklentisi var demektir. Bu beklentiyi tahmin etmeniz pek de zor olmayacaktr. Eer olumlu cevap veremeyecekseniz ortamdan hemen svn. - Otururken hafif kayklm, ellerini bann arkasnda birletirmi, bacak bacak stne atm bir kii kendine gvendiini ve karsndakine stnlk tasladn gsterir. Eer gck olduunuz biriyse zekice satamalarla bu zgveni bir anda ortadan kaldrabilirsiniz. - Yana hafif eilmi ba anlatlana ilgi gsterildiini ifade eder. Bu durumu iyi deerlendirin, konumanz srdrp ortamn keyfini karn. - enesine hafif hafif vuran birinin bir karar verme aamasnda olduunu anlayabilirsiniz. Hakknzda hayrl olmayacaksa onu bu dncelerden uzaklatrmak iin dikkat datc hareketler yapn. VCUT HAREKETLER BA HAREKETLER En yaygn olarak kullanlan iki tanesi onay iin ba sallama ve reddetmek iin ba yana sallama olmak zere temel ba hareketleri tartlmadan bu kitabn tam kabul edilmesi imkanszdr. Onay iin ba sallama hareketi ou kltrde 'Evet' veya onay anlamna gelen olumlu bir harekettir. Doutan sar, dilsiz ve kr olan kiilerle yaplan aratrmalarda bu kiilerin de onay amacyla bu hareketi kullandklarn gstermitir. Bu da bu hareketin doutan gelebilecei kuramna yol amtr. Genellikle 'Hayr' anlamna gelen kafay yana sallama hareketinin de doutan geldiini iddia edenler olduu gibi bunun insanlarn ilk rendikleri hareket olduunu iddia edenler de vardr. Bunlara gre yeni doan bebek yeterince st itiinde annesinin memesini reddetmek iin kafasn yana salar. Ayn ekilde karn doyan kk bir ocuk da ebeveynlerinin kendisini kakla yedirme giriimlerini reddetmek iin ayn kafa sallama hareketini kullanr.

Bakalaryla ilikilerinizde gizlenen bir itiraz kefetmenin en kolay yolu karnzdaki szleriyle sizinle ayn fikirde olduunu sylerken kafasn yana sallayp sallamadna bakmaktr. rnein 'Ne demek istediini anlyorum' veya 'Burada almak gerekten houma gidiyor' veya 'Noel'den sonra kesinlikle birlikte alalm' derken bir yandan da kafasn yana doru sallayan birini ele alalm. Kulaa ne kadar inandrc gelirse gelsin kafa sallama hareketi olumsuz bir tavr olduunu ve sylediklerini ciddiye almayarak onu biraz daha sorgulamanzn iyi bir fikir olacan gsterir. Temel Ba Pozisyonlar temel ba pozisyonu vardr. Birincisinde ba yukarda olup, duyduklar konusunda ntr bir tavra sahip birisinin pozisyonudur. Ba genellikle hareketsiz olup ara sra ufak eilme hareketleri yapabilir. Bu konumda eli yanaa gtrme deerlendirme hareketleri sk kullanlr.

Kafa bir yana doru eildiinde bu kiinin ilgilenmeye balad anlamna gelir. Hayvanlar kadar insanlarn da bir eyle ilgilenmeye baladklarnda balarn yana ediklerini ilk fark edenlerden biri Charles Darwin'di. Bir sat sunuu veya bir konuma yapyorsanz dinleyicilerinizin bu hareketi yapp yapmadklarna bakn. Balarn yana eip eli eneye gtrme deerlendirme hareketlerini yaparak ne eildiklerini grrseniz onlara ulaabiliyorsunuz demektir. Kadnlar bu ba hareketini ekici bir erkekle ilgilendiklerini gstermek iin kullanrlar. Birileri sizinle konuurken onlarn size kar scak duygular beslemelerini salamanz iin kafa yana eik pozisyonu kullanarak ara sra banz ne emeniz yeterlidir.

Ba aaya eikken tavrn olumsuz hatta yarglayc olduunu gsterir. Eletirel deerlendirme hareket gruplarnda genellikle ba aaya eiktir ve karnzdakinin ban kaldrmasn veya yana emesini salayamazsanz bir iletiim sorunuyla kar karya kalabilirsiniz. Topluluk nnde konuan birisi olarak sk sk tamam kafas aaya eik ve kollar gsnde kavuturulmu kiilerden oluan dinleyici gruplaryla karlaabilirsiniz.

Profesyonel konumaclar ve eitmenler genellikle konumalarna balamadan nce dinleyici katlm gerektiren bir eyler yaparlar. Bunun amac dinleyicilerin balarn yukarya kaldrmalarn ve katlmalarn salamaktr. Konumacnn hilesi baarl olursa dinleyicilerin bir sonraki ba pozisyonu yana eik olacaktr. Her ki El de Ban Arkasnda Bu hareket muhasebeci, avukat, sat mdr, banka mdr gibi mesleklerden olan veya kendilerine gvenli veya bir konuda kendilerini baskn ya da stn hisseden kiilere zg bir harekettir. O kiinin dncelerini okuyabilsek byk olaslkla 'Tm cevaplar bende' ya da 'Bir gn belki benim kadar akll olursun' veya hatta 'Her ey kontrolm altnda' gibi bir ey sylyor olurdu. Bu hareketi ayn zamanda 'her eyi bilenler' kullanr ve ou kii bu hareketi sinir bozucu bulur. Avukatlar meslektalarylayken bu hareketi ne kadar bilgili olduklarnn bir gstergesi olarak sk sk kullanrlar. Ayrca kiinin o blgenin sahibi olduuna dair bir alan iareti olarak da kullanlabilir. ekil 96'daki adam ayn zamanda bacaklarn 4 eklinde de kilitlemi olup sadece kendini stn hissetmekle kalmayp ayn zamanda tartmak istediini de gstermektedir. Meydana geldii duruma bal olarak bu hareketle baa kmann birka yolu vardr. Kiinin stn tavrnn nedenini renmek istiyorsanz avularnz yukar doru olarak ne eilin ve 'Bu konuda bilgili olduunu gryorum. Yorumda bulunmak ister misin?' deyin. Ardndan avularnz hl grnr ekilde olarak geriye yaslann ve cevap bekleyin. Baka bir yntem de karnzdakini konumunu deitirmeye zorlayarak tavrn deitirmesini salamaktr. Bunu yapmak iin yetiemeyecei bir yere bir ey koyup 'Bunu grdn m?' diyerek onu ne eilmeye zorlayabilirsiniz. Bu hareketle ba etmenin baka iyi bir yolu da taklit etmektir. Karnzdakiyle ayn fikirde olduunuz gstermek istiyorsanz yapabileceiniz en iyi ey hareketlerini taklit etmektir. te yandan eller ban arkasnda hareketini yapan kii sizi azarlyorsa hareketini taklit ederek onu szel olmayan yollarla tedirgin etmi olursunuz. rnein, iki avukat birbirine kar eitlik ve anlay gstermek iin bu hareketi yapabilirler (ekil 97) ama okul mdrnn odasnda hareketi taklit eden haylaz renci mdr ldrtabilir. Bu hareketin kkeni ok ak olmasa da ellerin kiinin arkaya yaslanp rahatlad hayali bir koltuk gibi kullanld dnlebilir. Bu hareketle ilgili olarak yaplan aratrmalar bir sigorta irketindeki otuz sat mdrnden yirmi yedisinin bu hareketi pazarlamaclar veya astlarnn yannda dzenli olarak kullanrken stlerinin yannda ok ender kullandklarn gsterdi. stlerinin yannda ayn mdrler edilgen ve savunma hareket gruplarn kullanyorlard.

GZ HAREKETLER Gzbebekleri Tarih boyunca gz ve insan davran zerindeki etkileriyle uratk durduk. Hepimiz Gzleriyle onu paralad, Kocaman bebek gzleri var, Gzlerini karp duruyor, ok davetkr gzleri var, Gznde yle bir prlt vard ya da Bana en kt bakyla bakt gibi ifadeler kullanmzdr. Bu gibi ifadeleri kullandmzda farknda olmadan kiinin gzbebeklerinin byklnden ve bakla ilgili davranlarndan bahsederiz. The Tell-Tale Eye adl kitabnda Hess, vcudun odak noktas olduklarndan ve gzbebekleri de bamsz hareket ettiinden gzlerin tm insan iletiim iaretleri arasnda en aklayc ve doru bilgileri verdiini sylemitir. Belli k durumlarnda, kiinin ruh hali ve tavr olumludan olumsuza veya olumsuzdan olumluya geerken gzbebekleri klr veya byr. Heyecanlanan birisinin gzbebekleri normal byklklerinin drt katna kabilir. Tam tersine, kzgn, olumsuz bir ruh hali gzbebeklerinin minik boncuk gzler ya da ylan gzleri olarak bilinen ekilde klmesine yol aar. Flrt srasnda gzler olduka fazla kullanlr, kadnlar gzlerini vurgulamak iin gz makyaj yaparlar. Bir kadn bir erkei severse ona bakarken gzbebeklerini bytecek ve erkek de farknda olmadan bu bilgiyi doru yorumlayacaktr. Bu nedenle romantik bulumalar gzbebeklerinin bymesine neden olan lo yerlerde gerekleir. Birbirlerinin gzlerine bakan gen aklar farknda olmadan gzbebeklerinin byyp bymediine bakmaktadrlar. Her biri dierinin gzbebeklerinin bymesinden heyecanlanr. Aratr malar, kadn ve erkekleri cinsel pozisyonlarda gsteren pornografik filmler erkeklere gsterildiinde gzbebeklerinin normal byklklerinin katna kadar kabildiini gstermitir. Ayn filmler kadnlara gsterildiinde gzbebeklerindeki byme erkeklerdekinden daha fazladr. Bu da kadnlarn pornografiden erkeklere gre daha az etkilendikleri iddiasyla ilgili phelere neden olmaktadr. Bebekler ve ocuklarn gzbebekleri yetikinlerinkinden daha byktr yetikinlerin yanndayken onlara olabildiince ekici grnerek srekli olarak dikkatlerini ekme abasyla gzbebekleri srekli olarak byr. Uzman kat oyuncularyla yaplan deneylerde rakipleri koyu renk gzlk taktnda

oyuncularn daha az el kazandklar grlmtr. rnein, bir poker oyununda rakibine drt as gelmesi durumunda uzman onun gzbebeklerindeki hzl bymeyi bilinli olmadan fark edecek ve bu elde oyunu ykseltmemesi gerektiini hissedecektir. Rakiplerin koyu gzlk takmas gzbebei iaretlerini ortadan kaldrarak uzmanlarn daha az el kazanmalarna neden oldu. Gzbebei takibi fiyat pazarl srasnda alclarn gzbebei bymesini izleyen eski inli mcevher tacirleri tarafndan kullanlrd. Yzyllar nce, fahieler gzbebeklerini byterek daha arzulanr olabilmek iin gzlerine dulavratotu losyonu damlatrlard. Merhum Aristotle Onassisin dncelerinin gzlerinden okunmamas iin i grmeleri srasnda koyu renk gzlk takt bilinirdi. Eski bir sz Biriyle konuurken gzlerinin iine bak der. Bakalaryla konuurken veya pazarlk yaparken gzbebeklerine bakma egzersizi yaparak gerek duygularn gzbebeklerinden renmeye aln. Bak tartmalar yaparken karnzdakinin alnnda bir gen olduunu hayal edin. Baklarnz bu blgeye ynelterek ciddi bir ortam yaratrsnz ve karnzdaki sizin i yapmak konusunda ciddi olduunuzu anlar. Baklarnzn karnzdakinin gz seviyesinin altna dmemesi kouluyla etkileimi kontrol edebilirsiniz.

Sosyal Bak Bak kardakinin gz seviyesinin altna dtnde sosyal bir ortam oluur. Birisine bakmayla ilgili deneyler sosyal bir karlama srasnda bakann baklarnn kardakinin yznde gzler ve az arasndaki bir gene baktn gstermitir.

Yan Bak Yan bak ilgi veya saldrganlk iletmekte kullanlr. Hafif kalkm kalar ve bir glmsemeyle birlikteyse ilgi anlamna gelip flrt iareti olarak yaygn ekilde kullanlr. Aaya dnk kalar, atk aln veya aaya dnk az keleriyle birlikte pheli, saldrgan veya eletirel bir tavr anlamna gelir. Mahrem Bak Bak gzlere ve enenin altndan kiinin vcudunun dier blgelerine dorudur. Yakn karlamalarda gzler ve gs ya da memeler arasndaki gen, daha uzak karlamalarda ise gzlerle ap aras arasndaki gendir. Kadn ve erkekler bu bak birbirleriyle ilgilendiklerini gstermek iin kullanrlar ve ilgi karlklysa ayn baklarla cevap verilir.

Gzle Darda Brakma Karlatmz en sinir bozucu insanlardan bazlar konuurken gzle darda brakma hareketini kullananlardr. Bu hareket bilinsizce yaplr ve o kiinin sizden sklmas veya artk ilgilenmemesi ya da kendini sizden stn grmesi nedeniyle sizi grmemeye almasndan oluur. Konuma srasnda alt ila sekiz gz krp olan normal hzdan farkl olarak gz kapaklar kapanarak bir saniye ve daha uzun sre kapal kalrlar ve bu arada da karnzdaki sizi anlk olarak kafasndan atar. Bunun son hali gzleri kapal brakarak uykuya dalmaksa da birebir karlamalarda bu pek ender olur. Birisi sizden stn olduunu dnyorsa gzle darda brakma hareketini yaygn olarak burnunun zerinden bakmak olarak bilinen kafay geriye atarak size uzun bir bak atma hareketiyle birlikte yapar. Konuma srasnda bir gzle darda brakma hareketiyle karlarsanz bu kullandnz yaklamn olumsuz bir tepkiye yol ayor olabilecei ve etkin bir iletiimi iin yeni bir taktik gerektii anlamna gelir

Baklar Denetleme Birisine kitaplar, emalar, grafikler vs. kullanarak grsel bir sunu yapyorsanz baklarn nasl denetleyeceiniz nemli olabilir. Aratrmalar beyne iletilen bilgilerin yzde 87sinin gzler, yzde 9unun kulaklar ve yzde 4nn de dier duyular araclyla iletildiini gstermitir. rnein, siz konuurken karnzdaki grsel sunuunuza bakyorsa ve sylediklerinizi grdkleriyle dorudan ilikili deilse mesajnzn sadece yzde 9unu zmseyecektir. Mesajn grsel sunuunuzla ilgili olmas durumunda grsel sunua bakyorsa sylediklerinizin sadece yzde 25-30u ona ulaacaktr. Baklarm azami ekilde kontrol edebilmek iin grsel sunuu gstermek iin bir kalem veya iaret ubuu kullann ve ayn zamanda grdklerini szl olarak ifade edin Ardndan kalemi grsel sunutan kaldrarak onun ve sizin gzlerinizin arasnda tutun. Bu hareket mknats varmasna ban yukarya kaldrmasn salayacak ve bylece sylediklerinizi grecek ve duyacaktr. Konuurken dier elinizin avcunuzun grnr olduundan emin olun.

GZLK HAREKETLER Neredeyse insanlar tarafndan kullanlan tm yapay yardmclar kullancsna pek ok

aklayc hareket yapma frsat tanr ve gzlkler de kesinlikle buna istisna deillerdir. En yaygn hareketlerden biri erevenin saplarndan birini aza gturmektir.Gzlkleri aza gtrmek de bir karar bekletmek veya geciktirmek iin kullanlabilir. Grmeler srasnda bu hareketin genellikle tartmann sonunda kiiden karar vermesi istendiinde ortaya kt grlmtr.

Gzlklerin zerinden Bakmak 1920'ler ve 1930'larda yaplan filmlerdeki aktrler ngiltere'deki bir devlet okulunda retmen gibi eletirel ve yargc bir kiiyi canlandrmak iin bu bakma hareketini kullanrlard. Genellikle yakn gzl takan birisi kardakine bakmak iin gzln karmaktansa zerinden bakmay tercih eder. Kardaki kim olursa olsun kendini yarglanyor veya inceleniyor gibi hisseder. Dinleyici kanlmaz olarak bu baka karlk kol ve bacaklarn kavuturup olumsuz bir tavr taknacandan gzlklerin zerinden bakmak bedeli yksek bir hata olabilir. Gzlk takanlar konuurken gzlklerini karmal ve dinlerken geri takmaldrlar. Bu sadece kardakinin rahatlamasna neden olmakla kalmaz ayn zamanda gzlk takann konumann kontroln ele almasn da salar. Dinleyici gzlkler olmadnda konumay kesmemesi gerektiini ve takldnda da konumaya balamas gerektiini abucak renir.

KOL KAVUTURMA VE BLEK HAREKETLER Ho olmayan yada onaylanmayan bir durum karsnda gsterilen bir davrantr. her iki kol da gste kavuturulur. zellikle insanlar kendini gvensiz hissettii her yerde (toplantlar, kuyruklar, kafeteryalar, asansrler) bu hareketi yaygn olarak yaparlar. (Sadaki resim) Yumruklar saldrgan bir tavr anlamna geliyor. (Soldaki resim)Standart kol kavuturma. Bir konuma srasnda karnzdaki kii sizinle ayn fikirde olduunu syleyip byle bir tavr takndysa bilmeniz gereken, doru olan syledii szler deil yapt davrann gstermek istediidir. kiinin bu duruunu bozmak istiyorsanz ona bir kalem, kat ya da farkl bir ey uzatarak

kollarn zmesini salayabilirsiniz veya elleriniz ak bir ekilde ileriye uzanarak 'Kafanzda bir soru olduunu gryorum, neyi merak ediyorsunuz?' veya 'Neyi bilmek istiyorsunuz?" diye sorup yerinize geebilirsiniz.Bu arada avularnz gstermeyi de unutmamalyz.

Ksmi Kol Kavuturma Bazen bakalarnn yannda dncelerimizi fazla aa vurmamak iin kollarmz tamamen kavuturmaktan kanrz. Daha az anlalr bir biimde yani yandaki bayanda grlen bir kol vcudun yannda dururken dier kolun yana doru gelerek dier kolu tutup bir engel oluturduu ksmi kol kavuturma- gibi yapmay tercih ederiz.

Ksmi kol engellerine baka bir yaygn rnek de bir dl almak veya konuma yapmak iin topluluk karsna kan insanlarda sk rastlanan bir hareket olan kendi kendiyle el tutumadr.

Bilek Kilitleme Bacak veya kollar kavuturmak olumsuz veya savunma tavrna iaret eder ve bilek kilitleme hareketi iin de ayn ey geerlidir. Bilek kilitleme hareketinin erkeklerde grlen eklinde yumruklar da kenetlenmi olarak dizlerin zerinde durur ya da eller sandalyenin kollarn smsk kavrar. Kadnlarda grlen hali biraz daha farkldr, dizler yapk tutulur, ayaklar yana bakabilir ve eller bacaklarn stnde yan yana veya st ste durabilir Bu hareket olumsuz bir tavr, duygu, sinirlenme veya korkuyu gizlemeye alma hareketidir Mlakat yapann masann kar tarafna gemesi ve mlakat yaplann yanna oturarak masa engelini ortadan kaldrmas durumunda mlakat yaplann bileklerinin zldn ve daha ak ve kiisel bir ortam olutuu kefedildi.

Ayak Kilitleme

Bu hareketi neredeyse tamamen sadece kadnlar kullanr. Bir ayan st ksm savunma tavrn glendirmek amacyla dier bacan etrafna kilitlenir ve bu hareketle karlatnzda kadnn tamamen kabuuna ekildiinden emin olabilirsiniz. Bu kabuu amay umuyorsanz scak, dosta ve alttan alan bir yaklam gerekir. Bu konuma genellikle utanga kadnlarda rastlanr.

Savunmada m m m? ou kii savunmaya gemediklerini ama kol veya bacaklarn dkleri iin kavuturduklarn iddia ederler ama savunmada durula yen birinin duruu arasnda baz farklar bulunmaktadr: soukta m, ellerini stmak isteyen birisi bunlar savunma kol kavuturmasndaki gibi dirseklerini altna koymak yerine koltuk altlarna sokar. kinci olarak yen birisi kollarn kavutururken bir tr kendini kucaklama hareketi yapar ve bacaklarn kavuturduunda da bacaklar dz, kaskat ve birbirine yapm durumdadr. Oysa savunma duruunda bacaklar daha rahattr.

EL-KOL-AVU HAREKETLER AIZ KAPAMA Az koruyucu ok kolay anlalan hareketlerden biridir.Beyin bilinaltndan sylenen yalan dolu szleri bastrmaya alrken el az rter ve baparmak da yanaa bastrlr. Bazen bu hareket azn zerine getirilen birka parmak hatta kapal bir yumrukla da gsterilebilir ama anlam ayn kalr. ou kimse sahte bir ksrkle az koruma hareketini saklamaya alr. Konuan kii bu hareketi kullanyorsa bu yalan syledii anlamna gelmektedir. Ancak bu hareketi siz konuuyorken yapyorsa bu da sizin yalan sylediinizi dnd anlamna gelir! Kk bir dinleyici topluluu veya samimi bir ortam olmas durumunda sunu veya konumay keserek 'Sylediklerim konusunda yorumlar olan var m?' diye sorarak dinleyicilerin itirazlarn dile getirmelerini salayp sorularna cevap verebilirsiniz.

BURNA DOKUNMA znde burna dokunma az koruma hareketinin daha sofistike ve daha belirsiz ekilde yaplm bir halidir. Parman burnun altnn hafife birka kere srtlmesinden oluabilecei gibi hzl ve neredeyse fark edilemeyecek tek bir dokunutan da oluabilir.

ENE OKAMA Bir grup insana bir dnceyi sunmak iin elinize bir frsat getiinde bu dnceyi sunarken onlar dikkatle izleyin, byleyici bir ey fark edeceksiniz. Dinleyicilerinizin ou, hatta tm bir ellerini yzlerine getirerek deerlendirme hareketleri kullanmaya balayacaklar. Sunuunuzu tamamlayp gruptan bu fikirler ilgili gr veya neri istediinizde deerlendirme hareketleri sona erecektir. Bir el eneye inerek ene okama hareketini balatacaktr. Bu ene okama hareketi dinleyicinin bir karar vermekte olduunu gsterir. Dinleyicilerden bir karar vermelerini isteyip de hareketleri deerlendirme hareketlerinden karar verme hareketlerine deitiinde aadaki hareketlerden kararn olumlu mu olumsuz mu olduunu anlamak mmkndr. Alcya satn alma konusundaki karar sorulduunda ene okama

hareketine balarsa satc o anda mdahale ederek soru sorarsa aptallk etmi olur. zlenebilecek en iyi strateji alcnn alaca kararlan gsterecek olan hareketleri gzlemektir. rnein, ene okama hareketinin ardndan alc kollarn ve bacaklarn kavuturur ve sandalyesinde arkaya yaslanrsa pazarlamacya szel olmayan yollardan 'hayr' demitir. Sat kaybetmemek iin alc kararn sze dkmeden nce sunuunun ana noktalarn tekrarlamas akllca olur.

ene okama hareketini bir tr hazr olma hareketi izliyorsa satcnn alcya sadece demeyi nasl yapmak istediini sormas gerekmektedir. Alc satn almaya hazrdr. DEERLENDRME Deerlendirme, genellikle iaret parma yukarya doru olarak yanaa dayal duran kapal bir elle gsterilir (ekil 62). Karnzdakinin ilgisi azalmaya balamsa ama nezaketen ilgili grnmek istiyorsa konumu biraz deitirecek bylece avcun alt ksm ba destekleyecektir. Gen ve ykselmekte olan yneticilerin skc bir konuma yapmakta olan irket mdrne sayg gstermek iin bu ilgi hareketini kullandklar saysz ynetim toplantsn katldm. Ancak ansszlklarna bakn ki elin herhangi bir ekilde kafay desteklemeye balad anda mesele anlalmakta ve mdr gen yneticilerden bir ksmnn pek iten davranmadn ya da yaltaklk yaptn hissedebilmektedir.

Elin kafa destei olarak kullanlmayp yanakta durduu durumlarda gerek ilgi gsterir. Mdrn hepsinin ilgisini ekmek iin uygulayabilecei kolay bir yntem 'Hepinizin dikkatle

dinlediine ok sevindim nk biraz sonra soru sormaya balayacam!' gibi bir ey sylemek olurdu. Bu da sorulara cevap verememek korkusuyla dinleyicilerin dikkatinin artmasn salar. aret parman dik olarak yanaktan yukarya bakmas ve baparman eneyi desteklemesi durumunda dinleyicinin konumac veya konuyla ilgili olumsuz veya eletirel dnceleri var demektir. Sk rastlanan bir durum olumsuz dnceler devam ederken iaret parmann gz ekitirmesi veya ovuturmasdr. Davran konumu kiinin tavrn da etkilediinden hareket ne kadar devam ederse eletirel tavr da o kadar srer. Bu hareket konumacnn ya sylediklerine dinleyici de katarak ya da konumay bitirerek hemen bir eyler yapmas gerektiini gsterir. Duruunu deitirmesini salamak iin konumacya bir eyler vermek gibi basit bir hareket tavrn deitirmesini salayabilir. Bu hareketin ilgi iareti olarak yanl anlalmasna sk rastlansa da destekleyen baparmak eletirel tavr ortaya koyar. BOYUN-KAFA KAIMA Bu durumda yaz yazarken kullanlan elin iaret parma kulak memesinin altn veya boynun yan tarafn kar. Bu hareket bir tr phe veya emin olmama iaretidir.Birisi bakalarnn gr veya davranlarn onaylamad ama kendi grn bildirmekten de ekindiinde yapt szel olmayan hareketler aa vurulmayan bir grten kaynaklanan hareketler olup bunlara yerine koyma hareketleri denir.

Birisi bakalarnn gr veya davranlarn onaylamad ama kendi grn bildirmekten de ekindiinde yapt szel olmayan hareketler aa vurulmayan bir grten kaynaklanan hareketler olup bunlara yerine koyma hareketleri denir. Kyafetlerinin zerinden hayali pamukuklar toplamak da bu hareketlerden biridir. AVU GSTERME Ak avu gerek, drstlk, sadakat ve teslimiyetle badatrlmtr. nsanlar iki temel avu konumunu kullanrlar. Birincisinde avu yukar dnktr ve yiyecek veya para dilenen dilencinin tipik hareketidir. Bu hareket itenlik, samimiyet gstergesidir.kinci harekette ise avu sanki bir eyi tutuyor veya kstlyormuasna aaya dnktr. Avu aa doru evrildiinde annda daha otoriter olursunuz. Nasl bir kpek teslimiyet veya yenilgiyi belirtmek iin boynunu gsterirse insan denen hayvan da ayn tavr veya duyguyu belirtmek iin avularn kullanr. Avu yumruk eklinde kapaldr ve ileriye uzatlan parmak konuann dinleyicisini figratif olarak dvd sembolik bir copa dnr.

BAPARMAI PARMAA SRTME Baparman parmak ularna veya iaret parmana srtlmesi genellikle bir para bekleme hareketi olarak kullanlr. Genellikle baparmaklarn parmaklarna srterek mterilerine Size %40 indirim neriyorum diyen satclar veya baparman iaret parmana srterek arkadana Bana on milyon bor ver diyen birisi tarafndan kullanlr. Bu hareketin profesyonel birisi tarafndan mterileriyle iliki srasnda kullanlmamas gerektii aktr. PAMUKUK TOPLAMA HAREKET Pamukuk toplayc genellikle bu nemsiz ve ilgisiz hareketi yaparken baklarn dier insanlardan karr ve yere bakar. Bu onaylamamay gsteren en nemli iaretlerden birisi olup dinleyici srekli olarak kyafetlerinden hayali pamukuklar topluyorsa szel olarak her eyle fikir birliinde olduunu belirtse bile sylenenlerden holanmad rahatlkla anlalabilir. Bu durumda avularnz aarak 'Peki ne dnyorsun?" veya 'Bu konuda baz dncelerin olduunu gryorum. Bunlar bana anlatr msn?' deyin. Kollarnz ayr, avularnz grnr ekilde arkanza yaslann ve cevab bekleyin. Karnzdaki sizinle fikir birliinde olduunu syler ama pamukuk toplamaya devam ederse gizli itirazn kefetmek iin daha dorudan bir yaklam gerekebilir.

CAN SIKINTISI Dinleyici ban desteklemek iin elini kullanmaya baladnda bu can skntsnn balad ve eliyle ban destekleme nedeninin aslnda uyuyakalmamak iin olduuna dair bir iarettir. Dinleyicinin can skntsnn derecesi kol ve elinin ban ne kadar desteklediinden anlalabilir. Kafann el tarafndan tamamen desteklendii durumda ar can sknts ve ilgisizlik gsterilir ve bunun son noktas da ban masann zerine dmesi ve kiinin horlamaya balamasdr. Parmaklarn masa zerinde davul almas ve ayaklarn yere vurulmas profesyonel konumaclar tarafndan can sknts iaretleri olarak yorumlanrlarsa da bunlar aslnda sabrszlk iaretleridir. Konumac olarak bu iaretleri fark ettiinizde parmaklaryla davul

alan veya ayaklaryla yere vuran dinleyici konumanza dahil ederek dier izleyiciler zerindeki olumsuz etkisini engellemek iin stratejik bir hareket yapmanz gerekir. Hem can sknts hem de sabrszlk belirtileri gsteren dinleyiciler konumacya konumasn bitirme zamannn geldii mesajn verirler. Parmak veya ayak vurmann hznn kiinin ne kadar sabrszlandn gsterdiini belirtmekte de fayda var vurular ne kadar hzlysa dinleyici o kadar sabrsz demektir.

EL SIKIMA El skma maara adam dneminin bir kalntsdr. Maara adamlar karlatklarnda silahlan olmadn veya silah gizlemediklerini gstermek iin avular ak olarak kollarn havada tutarlard. Bu avular havada hareketi geen yzyllar sresince deiime urayarak avu havada, avu kalbin zerinde ve saysz dier varyasyonun tremesine yol amtr. Bu eski selamlama treninin modern biimi ngilizce konuulan ou lkede karlaldnda ve ayrlrken kullanlan ellerin kilitlenerek salland harekettir. Eller normal olarak be ila yedi kere arasnda sallanr. Baskn ve Edilgen El Skmalar Birisiyle ilk kez karlatnz ve geleneksel bir el skmayla selamlatnz varsayalm. El skmayla temel tavrdan biri iletilir. Bunlar hakimiyet: "Bu insan zerimde egemenlik kurmaya alyor, temkinli olmalym", edilgenlik: "Bu insann zerinde egemenlik kurabilirim. Ne istersem yapar" ve eitliktir: "Bu insandan holandm. yi anlaacaa benziyoruz." tavrlardr. Bu tavrlar bilind olarak iletilir ama biraz alma ve bilinli uygulamayla aadaki el skna teknikleri bakalaryla yz yze grmelerin sonucunu annda etkileyebilir. Bu blmdeki bilgiler el skma denetleme teknikleri zerine mevcut ok az yazl almadan biridir. Egemenlik, el skma srasnda elinizi avcunuz aaya bakacak ekilde evirerek (koyu renk gmlek kolu) iletilir. Avcunuz dorudan yere bakmamal ama karnzdakinin avcuna gre aaya bakmaldr. Bu da ona gerekleecek grmede denetimi ele almak istediiniz mesajm iletir. Baarl elli drt st dzey ynetici zerinde yaplan incelemeler bunlarn krk

ikisinin sadece el skmay balatmakla kalmayp ayn zamanda egemen el skma denetimini kullandklarm gstermitir. Kpeklerin teslimiyetlerini srt st dnp grtlaklarn ortaya kararak gstermeleri gibi insanlar da kardakine teslimiyetlerini avularm yukarya evirerek gsterirler. Bu hareket zellikle denetimi karnzdakine brakmak veya onun kendini durumu kontrol ediyor olarak hissetmesini istediinizde etkilidir. Ancak, avcm yukar bakt el skma ekli edilgen bir tavr gsterse de ele alnmas gereken baz hafifletici durumlar olabilir. rnein ellerinde artrit olan birisi durumu nedeniyle size zayf bir el uzatr ve bu da avcunu edilgen konuma evirmeyi kolaylatrr. Mesleklerinde ellerini kullanan cerrah, sanat ve mzisyen gibi insanlar srf ellerini korumak amacyla zayf bir ekilde el skabilirler. El skmasndan sonraki hareketler o kiiyi deerlendirmeniz iin ilave ipular salayacaktr edilgen kii edilgen hareketler kullanrken, baskn kii de daha saldrgan hareketler kullanacaktr. ki baskn kiinin el skmas durumunda her ikisi de karsndakinin avcunu edilgen konuma getirmeye alacandan sembolik bir sava yaanr. Sonuta her ikisi de birbirlerine sayg duygularm iletirken her iki avu da dikey olarak mengene gibi bir el skma yaanr. Bu mengene gibi dikey avu kavrama babann oluna "adam gibi el skmay" gsterirken rettii el skmadr.

Kontrol ele alma

Kontrol brakma

Adam gibi el skma Birisi size baskn bir el uzattnda avcunu edilgen konuma getirecek ekilde evirmek sadece zor olmakla kalmaz bir de ne yapmaya altnz belli edersiniz. Baskn el skcy etkisiz hale getirmek iin uygulayabileceiniz aadaki teknik sadece kontrol size vermekle kalmaz kardakinin kiisel alanna girerek onu rktmenizi de salar. Bu etkisiz hale getirme tekniini mkemmelletirmek iin el skrken sol ayanzla ileri adm atma egzersizi yapmanz gerekmektedir Ardndan sa ayanz ne getirirken sol ayanz karnzdakinin nne ve kiisel alanna getirin. Ardndan sol ayanz sa ayanza apraz getirerek manevray tamamlayn ve el skmay yapn. Bu taktik el skma konumunu dzeltmenizi veya karnzdakinin elini edilgin konuma getirmenizi salar. Ayrca karnzdakinin mahrem blgesine girerek kontrol ele geirmenizi salar.

El skmak zere kolunuzu uzattnzda sa ayanz m sol ayanz m ileri uzattnz grmek iin kendi el skma tarznz inceleyin. ou kii ayak olarak da sa ayan kullandklarndan baskn bir el skmayla karlatklarnda el skmann snrlar ierisinde hareket etmek iin yerleri olmad ve bu da kardakinin kontrol ele almasn saladndan dezavantajl durumdadrlar. El skrken sol ayanzla ileri adm atmay aln. Baskn bir el skmay ntrletirmek ve kontrol ele almann ne kadar basit olduunu greceksiniz. El Skma ekilleri Avu iinin aaya bakt durum kardakine eit bir iliki kurma ans vermediinden kesinlikle en saldrgan el skma stilidir. Bu el skma ekli her zaman el skmada ilk hareketi yapan saldrgan ve baskn erkeklerde tipik olarak grlr ve avu ii aada olarak uzatlan gergin kol kardakini avu yukarda olarak karlk vererek edilgen konuma gemeye zorlar. Avu aaya bakan el skmay karlamak iin birka yol gelitirilmitir. Saa adm atma tekniini kullanabilirsiniz ama kardakinin kolu genellikle bu gibi taktikleri engellemek zere gergin ve kaskat durduundan bunu yapmak zor olabilir. Kardakinin elini stten tutarak el skmak baka bir basit manevradr. Bu yaklamla, sadece kardakinin elini kontrol ettiinizden deil ama ayn zamanda sizin eliniz avu aaya bakarak onunkinin zerinde stn konumda olduundan baskn taraf siz olursunuz. Kardaki iin utan verici olabileceinden bu hareketin dikkatle kullanlmasn tavsiye ederiz.

Avu aaya doru el uzatma

Avu aaya doru d uzatmann etkisiz hale getirilmesi

Eldiven Eldiven eklinde el skmaya bazen politikac el sk denir. Bu hareketi yapan karsndakine gvenilir ve drst olduu izlenimini vermeye alrsa da bu teknii yeni tant biri zerinde kullandnda tam ters etki yapabilir. Kardaki hareketi yapann niyeti hakknda pheye kaplarak temkinli davranr. Eldiven el sk sadece iyi tandnz insanlara yaplmaldr. ok az el sk biimi l balk el sk kadar iticidir zellikle de el souk ve terliyse. l baln yumuak, uysal dokunuu onu evrensel olarak istenmeyen bir ey klar ve ou kii zellikle de elin ters evrilmesinin kolayl nedeniyle bunu zayf karakter gstergesi olarak alglar. artc olan l balk el skn kullanan ou kimsenin bunun farknda olmamasdr. Bu nedenle ileride kullanacanz el sk tekniine karar vermeden nce arkadalarnzn kendi el sk ekliniz hakkndaki grlerini aln.

Politikac el sk

l balk Parmak ezici saldrgan "kabaday" tipinin iareti gibidir. Maalesef, karlnda bir laf etmek ya da burnuna yumruu akmak gibi fiziksel eylemler dnda bunu engellemenin bir yolu yoktur!

Parmak ezici Avcun aaya bakmas gibi gergin kol uzatma da saldrgan tipler tarafndan kullanlmakta olup amac sizi belli bir mesafede ve hareketi yapann mahrem blgesinin dnda tutmaktr. Krsal blgede yetien ve daha byk mahrem blgeye sahip kiiler tarafndan da kiisel blgelerini korumak amacyla kullanlr. Ancak tarallar genellikle ne eilme veya hatta kollarn gergin olarak uzatrken tek ayaklarnn zerinde durma eilimindedirler.

Gergin kol uzatma

Parmak ucu tutma

Kol ekme

Parmak ucundan tutma da hedefini arm bir gergin kol uzatma gibidir; kullanc kardakinin parmaklarn yanllkla tutar. Hareketi yapann karsndakine kar hevesli ve istekli bir tavr varm gibi grnse de aslnda kendine gven eksiklii ekmektedir. Gergin kol uzatma gibi parmak ucu tutmann da esas amac kardakini rahat edebilecei bir mesafede tutmaktr. Hareketi balatann kardakini kendi blgesine ekmesinin iki anlam olabilir. Birincisi hareketi balatan sadece kendi kiisel alan ierisinde rahat eden gvensiz bir tiptir veya ikincisi hareketi balatan daha kk bir mahrem blgesi olan bir kltrden gelmektedir ve normal davranmaktadr. ki eli kullanarak el skmann anlam kardakine duyulan itenlik, gven veya hislerin derinliini belirtmektir. Burada iki nemli eye dikkat edilmelidir. Birincisi sol elin el skmay balatann hissettii ilave duygulan iletmekte kullanld ve bu duygularn derecesinin sol elin kar tarafn sa kolunun ne kadar yukarsna gtrldyle ilikili olduudur. rnein, dirsek kavrama,bilek tutmadan daha fazla duygu iletirken omuz tutuu st kol kavramadan daha fazla duygu iletir. kinci olarak, el skmay balatann sol eli kar tarafn mahrem ve yakn mahrem blgelerine bir giritir. Genel olarak bilek tutma ve dirsek kavrama sadece yakn arkadalar ve akrabalar arasna kabul edilebilir ve bu durumlarda el skmay balatann sol eli sadece kardakinin mahrem blgesine girer. Omuz tutu ve st kol kavrama kar tarafn yakn mahrem blgesine girmekte olup vcut temas da ierebilir. Bu hareket sadece el skma srasnda yakn duygusal bir ba hisseden insanlar arasnda kullanlmaldr. Bu ilave duygularn karlkl olmamas veya el skmay balatann ift elli bir el skma kullanmak iin iyi bir nedeni olmamas durumunda kardaki phelenerek el skmay balatann niyetlerine kar bir gvensizlik duyacaktr. Bunun kardakinin tetikte olmasna neden olarak sosyal bir intihar olduunu fark etmeden semenlerini iki elli el skmayla selamlayan politikaclar ve yeni mterilerini benzer ekilde selamlayan pazarlamaclarla karlaabiliriz.

Bilek tutma Dirsek kavrama

ATI EKLNDEK ELLER Bu byleyici hareket konusundaki gzlem ve aratrmalarm genellikle st/ast etkileimi ierisinde kullanldn ve kendine gven veya 'ben her eyi bilirim' tavrn gsteren bamsz bir hareket olduunu gstermitir. Yneticiler genellikle astlarna talimat veya tavsiyelerde bulunurken bu hareketi kullanrlar ve hareket zellikle muhasebeciler, avukatlar, yneticiler ve benzeri mesleklere mensup kiilerde yaygndr.

Hareketin iki biimi vardr: birincisi hareketi yapann fikir veya dncelerini belirttii ve konumay yapan olduu durumlarda kullanlan yksek at (Soldaki resim). Alak at (Sadaki resim) hareketi ise normalde hareketi yapann dinleyici olduu durumlarda kullanlr. Nierenberg ve Calero kadnlarn alak at hareketini yksek at hareketinden daha sk kullandklarna dikkat ekmilerdir. Yksek at hareketi geriye atlm ba .hareketiyle birlikte yapldnda genellikle ukalalk veya kibir ifade eder. at hareketi olumlu bir iaret olsa bile hem olumlu hem de olumsuz durumlarda kullanlabildiinden yanl yorumlanabilir. rnein, potansiyel bir alcya rnn tantan bir pazarlamac konuma srasnda alcnn birka olumlu hareketini gzlemlemi olabilir. Bunlar arasnda ak avular, ne eilme, ban yukarda tutulmas gibi hareketler saylabilir. Sat sunuunun sonuna doru mterinin at hareketlerinden birini yaptn varsayalm.

at hareketini, pazarlamac alcya sorunun zmn gsterdii srada yaplan bir dizi baka olumlu hareket izliyorsa satcya sunuu bitirerek sipari verilip verilmeyeceini sormas ve sat yapmay ummas iletiliyordun te yandan at hareketini kol kavuturma, bacak bacak zerine atma, baklarn karma ve eitli eli yze gtrme hareketleri gibi olumsuz hareketler izliyor ve alc at hareketini sat sunuunun sonuna doru yapyorsa alc mal almayacandan veya pazarlamacdan kurtulacandan emin olabilir. Her iki durumda da at hareketi kendine gven anlamna gelse de birinin pazarlamac iin olumlu sonulan dierininse olumsuz sonular vardr. Sonucun belirlenmesinde nemli olan at hareketinden nce gelen hareketlerdir. SGARA ME Sigara ime ierdeki bir karmaa ya da elikinin darya vurulmas olup nikotin bamllyla ok az ilikisi vardr. Giiiimziin yksek stres ieren toplumunda insanlarn sosyal ve isle ilgili karlamalardan biriken gerilimleri rahatlatmak iin kullandklar yerine koyma hareketlerinden biridir. rnein, ou kii diini ektirmek iin di hekimine gittiinde bekleme odasnda bir i gerilim yaar. Sigara tiryakisi olan birisi sigara ierek endielerini gizlerken sigara imeyenler sslenmek, trnak yemek, parmak ve ayak takrdatmak, kol dmesi dzeltmek, yzklerini takp karmak, kravatlaryla oynamak ve rahatlamaya ihtiyalar olduunu grmemizi salayan saysz baka hareketler yaparlar. Sigara ime hareketleri kiinin tavryla ilgili olarak bize nemli ipular veren tahmin edilebilir ve ayinsel bir ekilde yapldklarndan birisinin tavrn deerlendirmek konusunda nemli bir rol oynayabilirler. Pipo Tiryakileri Pipo tiryakileri pipolaryla bir temizleme, yakma, boaltma, doldurma, sktrma ve fleme ayini yaparlar ve bu da bask altnda olduklarnda rahatlamalar iin iyi bir yntemdir. Sat aratrmalar pipo tiryakilerinin satn alma kararn sigara tiryakileri veya sigara imeyenlere gre daha ge verdiklerini ve pipo ayininin genellikle sat grmesinin gerilimli anlarnda yapldn gstermitir. Grne gre pipo tiryakileri karar verme ann geciktirmeyi seven ve bunu da bir eyleri engellemeden ve sosyal olarak kabul edilebilir bir ekilde yapmay beceren kiilerdir. Bir pipo tiryakisinin abuk karar vermesini istiyorsanz grmeden nce piposunu saklayn. Sigara Tiryakileri Pipo imek gibi sigara imek de i gerilimin yerine konan bir eylem olup kiiye oyalanmas iin zaman verir. Ama sigara tiryakisi pipo tiryakisinden daha hzl bir ekilde karar verir. Aslnda pipo tiryakisi karar verirken sigarasn salad zamandan daha fazla oyalanmak isteyen bir sigara tiryakisidir. Sigara ayini vurma, bkme, atna, sallama ve kiinin normal olandan daha fazla gerilim altnda olabileceini gsteren daha baka hareketler ierir. zel bir iaret kiinin durum veya olaylara kar tavrnn olumlu mu olumsuz mu olduunu gsterir: darya flenen dumann ynnn yukar m aaya m doru olduu. Olumlu duygulara sahip olan, kendini stn hisseden veya kendine gvenen kii ounlukla duman yukarya doru fleyecektir. Bunun tersine, olumsuz, kapal veya pheli bir ruh hali

ierisinde olan kii de duman ounlukla aaya doru fleyecektir. Aaya doru ve azn kesinden liflemek daha olumsuz veya kapal bir tavra iaret eder. Bu arada, sigara ien kiinin duman bakalarn rahatsz etmemek iin belli bir yne doru liflemedii varsaylmaktadr. Bu durumda duman hangi yne flediinin hibir anlam yoktur. Filmlerde bir motosikletli grubunun ya da etenin lideri genellikle sigara ierken ban serte geriye atan ve etenin geriye kalanna stnln gstermek iin duman kontroll bir ekilde tavana doru fleyen sert, saldrgan biri olarak gsterilir. Tam aksine, Humphrey Bogart genellikle hapisten kana veya baka sularla ilgili planlar yaparken sigarasn elinde ters tutan ve duman aznn kesinden aa doru fleyen bir gangster ya da sulu olarak izilmitir. Ayrca, kiinin ne kadar olumlu bir tavra sahip olduuyla duman fleme hz arasnda da bir iliki varm gibi grnmektedir. Duman yukar doru ne kadar hzl bir ekilde flenirse kii kendini o kadar stn veya gvenli hissediyor demekken aa doru ne kadar hzla flerse tavr da o kadar olumsuz demektir.

Duman yukarya: kendine gvenen, stn olumlu Duman aaya: olumsuz, kapal, pheli Sigara ien bir kat oyuncusuna iyi bir el gelirse dumann byk olaslkla yukar Liflerken kt bir el durumunda aa fler. Baz kat oyuncular kat oynarken poker surat taknarak kendilerini ele verecek hibir vcut iaretinde bulunmamaya alrken dierleri de rol keserek dier oyuncular kandrmak iin sahte vcut dili kullanmay tercih ederler. rnein, bir poker oyuncusuna drt as gelmi olsa ve dier oyunculara blf yapmak istese kartlar ters olarak hrsla yere atarak, kfredecek ya da kollarn kavuturarak elinin kt olduuna dair szel olmayan bir gsteri yapacaktr. Ama ardndan sessizce arkaya yaslanr, sigarasndan bir nefes eker ve duman yukarya doru fler! Sigara imeyle ilgili hareketlerin sat srasnda gzlenmesi sigara ien birisinden satn almas istendiinde olumlu bir karara varanlarn dumanlarn yukar doru flediklerini oysa satn almamaya karar verenlerin dumanlarn aaya doru flediklerini gstermitir. Satn sonuna doru dumann aaya flendiini gren uyank bir satc rnn alcya getirecei avantajlar hzla tekrarlayarak mteriye kararn gzden geirmesi iin zaman tanyabilir. Dumann burun deliklerinden flenmesi stn, kendine gvenen bir bireye iaret eder. Duman burun deliklerinin fiziksel yerleimi nedeniyle aaya doru flenirse de kii genellikle burnunun stnden bakma hareketiyle kafasn geriye atar. Duman burnundan liflerken kafas aadaysa bu o kiinin sinirli olduu ve kzgn bir boa gibi grnmeye alt anlamna gelir. Puro Tiryakileri

Purolar pahallklar ve byklkleri nedeniyle her zaman bir stnlk iareti olarak kullanlmlardr. Byk patron, ete reisi ve yksek statl konumlardaki kiiler genellikle puro ierler. Purolar ayrca bir bebein doumu, evlenme, bir i anlamas veya piyango kazanmak gibi zafer ve baar durumlarn kutlamakta da kullanlrlar. Puro ienlerin darya fledii dumann ounun yukarya doru olmas artc deildir. Sigara meyle lgili Genel aretler Puro veya sigara ucunun srekli olarak kl tablasna vurulmas bir i elikinin sz konusu olduunu ve sigara ieni rahatlatmanz gerekebileceini gsterir. Aada bahsedeceimiz de ilgin bir sigara olgusudur. ou tiryaki sigaralarn kl tablasnda sndrmenden nce belli bir noktaya kadar ierler. Tiryaki bir sigara yakar ve aniden normalde sndreceinden daha erken sndrrse konumay bitirmeye karar verdiini gsterir. Bu sonlandrma iareti iin tetikte olursanz kontrol elinize alabilir veya sanki sizin fikrinizmiesine konumay bitirebilirsiniz.

OTURU HAREKETLER Memnuniyetsiz Oturu Genellikle sol bacan zerine sa bacak olmak zere bir bacak dzgnce ekilde dierinin zerine atlr. Bu Avrupal, ngiliz, Avustralya ve Yeni Zelanda kltrlerinde kullanlan normal bacak atma hareketi olup sinirli, ekingen veya savunma tavrn gsterir. Ancak bu hareket tek bana veya balam dnda yorumlanmamaldr. rnein, konferanslarda veya rahatsz bir sandalyede uzun sre oturan kiiler de bu hareketi yaparlar.

Bacak bacak stne atma hareketinin kavuturulmu kollarla bir araya geldii durumda kii konumadan ekilmi demektir. Resimdeki gibi birisinin kararn sormak yanltr ve bu durumda yaplabilecek en iyi ey neye itiraz olduunu renmeye alarak sorular sormaktr. Bu durua zellikle kocalar veya erkek arkadalarndan memnuniyetsizliklerini ifade eden kadnlarda rastlanr.

Sandalyeye Binmek Yzyllar nce insanlar kendilerini dmanlarn mzrak ve sopalarndan korumak iin kalkanlar kullanrlard. Bugnse, uygar insan fiziksel veya szel olarak saldrya uradnda ayn korunma hareketini simgelemek zere etrafnda ne bulursa onu kullanr. Buna bir kap, it, masa, arabasnn kapsnn nnde durmak veya bir sandalyeye binmek dahildir. Sandalyenin arkal vcudunu koruyan bir kalkan grevi yaparken onun saldrgan ve egemen bir savaya dnmesini salayabilir. Sandalye binicilerinin ou konuulanlardan skldklarnda bakalarnn veya gruplarn kontroln ellerine geirmeye alan baskn kiiler olup sandalyenin arkal da grubun dier yelerinden gelebilecek saldrlara kar iyi bir koruma olana salar. Bu kiiler genellikle sessiz tipler olup sandalyeye binme pozisyonuna fark edilmeden geebilirler. Sandalye binicisini etkisiz hale getirmenin en kolay yolu arkasnda durmak veya oturarak onun kendini saldrlara maruz hissetmesine neden olmak ve konumunu deitirmeye ve daha az saldrgan olmaya zorlamaktr. Grup ierisinde bu ie yarayan bir yntemdir nk sandalye binicisinin arkas akta kalr bu da onu konumunu deitirmeye zorlar. Peki ya dner bir sandalyeye binmi biriyle teke tek karlamay nasl halledersiniz? zellikle dner bir atl karncann zerindeyken onu manta davet etmenin hibir anlam olmadndan en iyi savunma szel olmayan saldrdr. Konumaya ayakta durarak ve sandalye binicisine yukardan bakarak devam edin ve kiisel alanna girin. Bu onu ok rahatsz edecek ve belki de konum deitirmeden kanmaya alrken sandalyesinden geriye debilecektir. Bir sandalye binicisi ziyaretinize gelecekse ve Saldrgan tavr sizi rahatsz ediyorsa en sevdii pozisyonu almasn engellemek iin onu kollar olan sabit bir sandalyeye oturtmaya aln.
YALAN SYLEMEK

Pinokyo masaln bilmeyenimiz yoktur sanrm. Marangoz ustas Gepetto tarafndan bir kukla olarak yaplan Pinokyo, yalan sylemez ve iyi bir ocuk olursa Mavi Peri tarafndan insana evrilecek ve bu sayede de Pinokyo'nun Babas Gepetto Usta, en byk hayali olan gerek bir ocua sahip olacaktr. Fakat Pinokyo ne kadar istese de ba bir trl dertten kurtulmayacak ve hatalarn dzeltmek iin srekli yalan soylemek zorunda kalacaktr. Ama Pinokyo yalan soyledike burnu uzayacak ve her yalan soylediginde burnu daha da buyuk bir burna donusecektir, onu normale dondurebilmenin tek yolu ise sadece doruyu soylemektir.

imdi bir soru; peki ya biz yalan sylediimizde bizim burnumuz da Pinokyonun burnu gibi uzuyor mu? Burnumuz uzamyor tabii ama tpk Pinokyo gibi bizler de yalan sylediimizde bunu karmzdakine belli ediyoruz. Nasl m? 1- Yalan syleyen kiilerin elleriyle yaptklar jestler azalmaktadr. Normal olarak el jestleri ifadeyi glendirmek amacyla yaplr. Kii byk ounlukla konuulan kelimelerin anlamn artrmak iin yapt el hareketlerinin farknda deildir. nsan konuurken elini salladn bilir ancak ellerinin gerekte ne yaptn bilmez. Ellerinin bir eyler yaptn bilmek, ancak ne yaptn tam olarak bilmemek kiiyi pheye drr ve bylece ellerin hareketleri azalr. Belki de insan iinde yaad elikiden tr ellerinin kendisini ele vereceinden ekinir ve ellerini ya cebine sokar, ya zerine oturur veya bir eliyle dierini tutar. Bu kendi kendine temas zor zamanda anne elinin tutulmas yerine geerek, i gerginlii de hafifletir.

2- Yalan syleyen kiinin elini yzne gtrme ve yz evresine dedirme says artmaktadr. Bir konuma srasnda insan elini arada srada yzne gtrr. Ancak kiinin samimi olmad bir grme srasnda bu jestin saysnda ok byk lde art grlmektedir. Elin yze gitmesi srasnda yaplan hareketler eneyi tutmak, dudaklara bastrmak, az rtmek, burna demek, yana ovuturmak, gzn altn kamak, kulak memesini ekmek ve sala oynamaktr. Bir yalan srasnda btn bu jestlerin saysnda art grlmekle beraber az rtmek ve burna demek jestlerinde adeta patlama olur. nsan yalan sylerken neden azn kapatr? Bunu tahmin etmek ok zor deildir. nsan azndan kacak kelimeleri tutmak ve yaptn rtmek ihtiyacndadr. Elin az rtmesi eitli biimlerde olur. Parmaklar dudaklarn zerinde trampet alabilir, iaret parma st dudak zerinde durabilir veya el azn hemen yannda durabilir. ocuklar yalan sylerken elleriyle azlarn kapatrlar. Hi phesiz yetikinler iin elin aza gitmesi, kiinin yalan syledii konusunda tek belirleyici hareket deildir. Kii syledii konusunda tereddt iindeyse, hata yapmaktan korkuyorsa, zaman kazanmak istiyorsa da eli az evresinde olabilir. Bu sebeple elin burna gitmesi, az rtmesine kyasla daha gelimi, ince ve soyutlanm bir harekettir. Az rtmeye gelen el, hemen yukarda bulunan burna uzanr ve bylece daha sembolik ve stilize bir hareket yaplm olur. Yalan syleyen veya azndan kanlar konusunda yeterince samimi olmayan bir insann elinin burnuna gitmesinin en nemli sebebi fizyolojiktir. nk yalan syledii srada bir i gerginlik yaayan insann bedeninde birok fizyolojik deiiklik olur. Kan basncnn ykselmesi, kalp vurum saysnn artmas, ter bezi faaliyetlerinin artmas gibi yalan sylerken kaydedilen fizyolojik deiikliklerin yan sra burunda bir kanma duygusu yaanr. Coldoni nin nl masalnda yalan syleyen Pinokyo nun burnunun bymesi sebepsiz deildir. Yazar son derece nemli bir gerei yakalam ve abartarak ocuk literatrne geirmitir.

3- Yalan syleyen bir insan konuurken beden hareketlerinde bir art olmaktadr. Yalan sylendii zaman duyulan rahatszlk ve huzursuzluk, zellikle otururken kiinin durumunda deiiklik yapmasna, oturduu koltukta ne-arkaya veya saa-sola hareket ederek, pozisyon deitirmesine sebep olmaktadr. Bu pozisyon deiikliinin ardnda byk bir ihtimalle "Keke baka bir yerde olsaydm" duygusu yatmaktadr. Oturur durumda artan beden hareketleri televizyondaki ak oturum, panel veya sohbet tr programlarda sk sk grlmektedir. zellikle "Krmz Koltuk" programnda birok konuk kendilerini g durumda brakan sorularda koltuun snrlarn zorlayan hareketler ve koltuk zerinde mini gezintiler yapmaktadr. 4- Yalan syleyen bir kiinin el jestleri azalrken, el sallama hareketi artmaktadr. Belki de bylece kii elini silkme biiminde hafif hafif sallayarak, szleriyle ilgili sorumluluun kendisine ait olmadn anlatmak istemektedir. 5- Yalan syleyen bir insann yz ifadesi byk ounlukla normale ok yakndr. Bu alanda uzmanlamadan, bir kiinin mimiklerine bakarak yalan sylediini anlamak ok gtr. Yz ifadesinde yalan ele veren en nemli ipucu, kiinin gzlerini sk sk konutuu kiiden karmasdr.

MESAJ
Vcut Dili

Kii syleminin znden farkn beden dili aklar. yi bir gzlemci olmak bu fark saptamanza ve geree hzla yaklamanz salar. El - El'in konumu: Savunma gerektirmeyen, iten ortamlarda eller grnr ve avu ileri yukarya doru dner, aktr. Gerek d sylemlerde eller sakl veya eylemsiz tutulma "abasndadr". Parmak-El-Bilek alar kii davranlarnn belirgin anlatmdr: Dorudan ve hedef gsteren iaretleme, saldr-tehdidi; Avu ilerinin gsteren yaklamlar, samimiyet-teslimiyeti; Kendine dnk yukar doru ak parmaklar ile avular yakarmay-aresizlii; Ayn halin tek parmak ve tek el ile yaplan, masumiyet-ricay; Gste kavuturulan kollar, ellerin grnme oranna gre edilgen-etken savunmay; Oturulan yerde kaplanan alan gc; bu balamda el, kol, bacak hareket dinginlii veya skl, var olan (konu, kii-kiiler) ile uyumu dile getirir. El skrken uzatlan eli kavramamak, verme korkakln, gz gzden karmak ise bu zgvensizliin derecesini belirler. Az Gz Uyumu: Tiyatro maskesindeki kurallar aynen geerlidir. Sorun yz kaslarnn istemli bir biimde arptlarak (st kaslarn gerilmesi ii alayan bir kiiye bile glyor, glmsyor izlenimi verebilir. ) Duygularn saptrlmasndadr. Yolda Yrrken: Birlikte yrrken ayn hizada olmamak konuulan konudan rahatsz olunduunun belirtisi olabilir. Burun Kama: Burun kama beyaz yalanlarn belirgin iaretidir. Bir eyleri saklayanlar byk bir olaslkla gzlerine, kulaklarna, dudaklarna daha ska dokunurlar. Yzlerini elleriyle rtenler, genelde davranlarna gvenmeyen ve/ya kendi sylediklerinden emin olmayanlardr. Yutkunma:Kiinin ncelikle kendi sylediine inanmamas veya ar duygulanmas, yutkunma refleksini arttrr. Bu durum ileri seviyelerde konumay dahi zorlatrr. "Boaz(m) dmlendi" "Dili dama kurudu" anlatm da bu olgudan gelir. Bu davrann daha hafif belirtisi ise dudak yalamaktr Gz ve Hareketleri: Konuma srasnda gz-temasndan kanma. Yine ciddi bir zgven ve/ya kiilik sorununun belirtisidir. Baklarn aa doru karlmas ayrca utan veya eziklik anlamndadr. Konuulan kiinin gzlerinden (yznden) balayan ve hep baka bir yn-noktada biten baklar, konu ve dikkat saptrma gayretleri olabilir. [zellikle eitmen/retmenlerin, sunu yapanlarn bir konu ve/ya grntye dikkat ekme gayretli ayr tutulmaldr.] letiim srasnda amaz denler ve/ya cevap arayanlarn farkl iki nokta arasnda baklarn tekrarlamalar da ska rastlanan belirsizliklerdir. Hzl Konuma: Hzl konuma, sylenenin yeterince anlalmasna zen gstermeme, kelime ve son-ekleri yutma, yine kiinin kendi sylediine kendisinin itibar etmemesi veya en azndan olduundan farkl grnme abas olarak alglanabilir. Nefes Alp Verme: Dnlenden - olduundan farkl anlatmlar istemsiz bir davran olan "periton" karn-zar hareketlerine dolaysyla sk ve dzensiz nefes alp vermeye neden olur. Bu durumla dnlenin sylem srasnda ani deiiklikleri srasnda da ska karlalr. Olduundan farkl davran belli lde gerginlie neden olacandan, bir dier anlatmla savunma mekanizmasn istemsiz olarak altracandan, nefes alp-verme

ilemi karnda deil st gs hizasnda gerekleir. Glme: Pek ok insan yalan sylediinde ilk bata rahatlar. bunun etkisi sesine de yansr. Yksek sesle konuur ve daha neeli olur. Ancak sonras yukardaki gibidir. "Glme" halindeki korkuyu, gvenin geiciliini ancak sylenenlerin birlikte deerlendirilmesi, glme sras ve sonrasndaki baklar ile snamak mmkndr. "Psiko-Somati": Sylenin - yaanann olumsuz dndrdkleri (Kiinin o anki "psiko" su) vcutta kann mide blgesinde (somat-stomach) toplanmasna neden olur. Yz beyazlar, mide stnde ciddi bir basn oluur, hatta hi bir fizyolojik neden yokken, kusma'ya kadar varan davranlar sergilenebilir. Kaynak: Derren Brown, Allan Pease, Sami Molcho