ZEMN YLETRME YNTEMLER

Neyi Nasl Ne kadar yiletiriyoruz?

Prof.Dr. Ahmet Salamer, T

ZM 11 Karadeniz Teknik niversitesi TRABZON

Zemin iyiletirme yntemlerinde temel ama, mekanik aralarla zeminin boluk orannn azaltlmas veya zemin boluklarnn eitli bileimdeki karmlarla doldurulmas ilemidir. Zemin iyiletirme yntemleri aadaki amalarla yaplr:
Zayf zeminin tama kapasitesini artrmak, Toplam oturmay azaltp konsolidasyonu hzlandrmak, Dolgu ve evlerin stabilitesini salamak, stinat duvarlarn desteklemek Zeminin potansiyel svlama riskini azaltmak

Zemin slah yntemleri uygulandnda zeminin;

Kayma mukavemeti artar, Kumlu zeminlerin skl, killi zeminlerin kvam iyileir, Skabilirlii azalr, ime ve bzlme potansiyeli der, Permeabilitesi azalr, Borulanmaya kar mukavemeti artar, Svlama potansiyeli azalr.

Zemin iyiletirme yntemleri balca ana grupta toplanabilir:

Sadece inaat aamasnda uygulanan geici iyiletirme yntemleri Zemine herhangi bir malzeme kartrmadan uygulanan kalc iyiletirme yntemleri Zemine eitli malzemeler kartrarak uygulanan iyiletirme yntemleri

Zemin iyiletirme yntemleri, uygulama derinliine bal olarak snflandrlabilir:

Derin iyiletirme yntemleri Yzeysel iyiletirme yntemleri

DERN YLETRME YNTEMLER

Patlatma ile sktrma (Blasting): Zemin tabakalar iine yerletirilen patlayclarla ok dalgalar oluturarak gevek granler zemini, balangtaki durumuna oranla daha kompakt hale getirme ilemidir. Dinamik kompaksiyon (Dynamic compaction): Byk arlklarn (10-200 ton) 40 mye varan yksekliklerden drlmesiyle kohezyonlu ve kohezyonsuz zeminlerin iyiletirilmesidir. Dey drenler (Vertical drains): Konsolidasyonu hzlandrmak amacyla, yumuak kil zeminlere plastik veya kum drenler yerletirilmesi ve n ykleme yaplmas.

DNAMK KOMPAKSYON

Granler ve dolgu zeminlerde uygundur Zemine byk arlklar drlerek enerji verilmesi ve zeminin boluk orannn azaltlmasdr

DNAMK KOMPAKSYON

DNAMK KOMPAKSYON

DERN YLETRME YNTEMLER

Elektro-osmoz (Electro-osmosis): Kohezyonlu yumuak zeminlerin mukavemet ve deformasyon zelliklerini slah iin zemine doru akm uygulayarak yer alt suyunun indirilmesi ve konsolidasyonun hzlandrlmas ilemidir. Istma dondurma (Heating and Freezing): Kil zeminin stlmas veya zemin suyunun dondurulmas suretiyle geici olarak zeminin kayma mukavemetini ve deformasyon modln arttrmak. zellikle dondurma ilemi yaygn olarak kullanlmaktadr. Enjeksiyon teknikleri (Grouting): Temel zemininin veya kayann kayma mukavemetini ve deformasyon modln arttrmak ve permeabilitesini azaltmak iin eitli bileimdeki karmlarn zemin iine basnla baslmas ilemidir.

DERN YLETRME YNTEMLER

n ykleme (Preloading): Oturmay snrlandrmak iin yap
ykne edeer bir dolgu ykyle yumuak kil zeminin yklenerek zeminin konsolide edilmesidir. Kompaksiyon kazklar (Compaction piles)

Vibro-kompaksiyon (Vibroflotasyon) Jet Grouting Derin Kartrma (Deep Mixing)

YZEYSEL YLETRME YNTEMLER

Kompaksiyon (Compaction): Statik, vibrasyonlu ve darbeli aletlerle zeminin mekanik olarak sktrlmas, zemin boluklarndaki havann atlmas ve dolaysyla zeminin kayma mukavemetinin ve borulanmaya kar direncinin artrlmas, permeabilitesinin ve skabilirliinin azaltlmas, svlama riskinin drlmesi ilemidir. Kirele stabilizasyon (Lime stabilization): Kil zeminlerde kire katksyla plastisite indisi drlr, kuru birim hacim arl arttrlr. imento stabilizasyonu (Cement stabilization) : Organik zeminler hari tm zemin cinslerinde uygulanr. Bitmle stabilizasyon (Bituminous stabilization): Granler malzemeye kohezyon verir. Her yntemle (kire, imento ve bitmle stabilizasyon) kire, imento ve bitm vb maddeler zeminle niform ekilde kartrlp sktrlarak yorulmu zeminin mekanik zellikleri slah edilmektedir.

KOMPAKSYON

KOMPAKSYON

DER YNTEMLER
Geotekstil kullanlarak zeminin iyiletirilmesi Hidro kompaksiyon Zemin yerdeitirilmesi

Ta Kolon Uygulamalar
Kohezyonsuz Zeminler (% F <20) Ama: Kolon etrafndaki zemini sktrmak Kohezyonlu Zeminler Ama: KL zemin ierisinde nispeten rijit kolonlar oluturmak

Vibratr boy: 2-3m ap:0.2-0.3m ktle: 2-3ton

Genel Grnm

Ta kolon yapmnda stten besleme ilemi

Ta kolonun dikey kesitte ve stten grn

Denizdeki uygulamalar

Kohezyonlu zeminlerde vibro-yerdeitirme (vibro-replacement)

Kohezyonsuz zeminlerde vibro-kompaksiyon

Kolon uygulamas sonras kum zeminin SPT direnlerindeki art

JET GROUTING
Jet grouting yntemi, tm zemin tipleri ve dane aplarnda uygulanabilen ve imento bazl enjeksiyon karmlarnn kullanld bir yntemdir. Bu yntemde, ok yksek basnla (300 600 bar) zemine enjekte edilen bir stabilize malzeme (imento-su karm) ile zemin kartrlr.

JET GROUTING
Bu yntemde, yksek hzla enjekte edilen karm zeminin doal yapsn bozmakta ve zemin ile enjekte edilen malzemenin karmyla yeni bir malzeme (soil crete) olumaktadr. Bylece, zeminin tama gc ve elastisite modl artarken permeabilitesi azalmaktadr. Homojen ve srekli yapdaki bu yeni malzemenin karakteristik zellikleri nceden belirlenebilmektedir. Jet grout yntemi, zemine malzeme kartrlarak yaplan derin ve kalc bir zemin iyiletirme yntemidir.

Jet Grouting Ynteminin Uygulama Alanlar

Temel takviyesi, Kaz yzeylerinin desteklenmesi, Zemin iyiletirmesi, Tnel inaatlarnda tnel aynasnn ve tnel tavannn desteklenmesi, Kaz ukurlarna gelen yeralt sularnn azaltlmas, ev ve heyelan stabilizasyonu, Geirimsizlik perdeleri, Atk sahalarnda geirimsizliin salanmas

JET GROUT EKPMANLARI

Delgi Makinesi imento Silosu

Kartrma nitesi

Yksek Basn Pompas

Su Pompas

Kompresr

JET GROUT EKPMANLARI

JET GROUT YAPIMI

JET GROUT YNTEMNN UYGULANABLD ZEMNLER

JET GROUT KOLONLARI

JET GROUT SSTEMLER

Jet 1 Tek Akkanl Sistem Jet 2 ift Akkanl Sistem Jet 3 Akkanl Sistem

JET GROUT SSTEMLER JET 1 Tek Akkanl Sistem

Zemine gnderilen tek akkan imento su karmdr.

JET GROUT SSTEMLER JET 2 ift Akkanl Sistem

Zemine gnderilen akkanlar imento su karm ile havadr. Yksek hza sahip enjeksiyon jeti, 2-15 barlk sktrlm ve enjeksiyonu evreleyen hava konisi ile birlikte pskrtlmektedir.

JET GROUT SSTEMLER JET 3 Akkanl Sistem

JET GROUT SSTEMLER JET 3 Akkanl Sistem

Zemine gnderilen akkanlar imento su karm, hava ve sudur. Sistemde zeminin sklmesi, sktrlm hava konisi tarafndan evrelenmi su jeti ile yaplmakta ve bu jetten birka desimetre aada yerletirilmi olan pskrtme azndan imento enjeksiyonu tek bana pskrtlmektedir. Bu sayede, sistemin andrma enerjisi ve verimi artmakta, kohezyonlu zeminlerde 150 cm, kohezyonsuz zeminlerde 300 cm apa kadar kolon oluturulabilmektedir

JET GROUT SSTEMLER KARILATIRMA TABLOSU

Zemin Cinsi Jet 1 Kum ve akl Kil Jet 2 Kum ve akl Kil Jet 3 Kum ve akl Kil Kolon ap 60 cm 90 cm (up to 110 cm) 60 cm 90 cm 90 cm 180 cm (up to 300 cm) 90 cm 150 cm 150 cm 240 cm 90 cm 180 cm JG Kolon Dayanm 70 250 kg/cm2 20 100 kg/cm2 35 140 kg/cm2 10 70 kg/cm2 35 105 kg/cm2 10 50 kg/cm2

TPK JG KOLONU DAYANIMLARI

JET GROUT SSTEMLER MALAT PARAMETRELER

TJ DNME HIZI (rpm)

JET SSTEM (JET-1, JET-2, JET-3) ENJEKSYON BASINCI (bar) NOZUL SAYISI VE API (adet, mm)

TJ EKME HIZI (cm/dak) SU / MENTO ORANI POMPA KAPASTES (lt/dak)

EKME HIZI 15 -100 10 - 30 10 - 30 6 - 15 6 - 15 6 - 15 DNME HIZI 5 - 15 4-8 4-8 SU/MENTO ORANI 1.0 - 1.5 1.0 - 1.5 1.2 - 1.5 POMPA KAPASTES 70 - 600 70 - 600 4000 - 10 000 80 - 200 4000 - 10 000 40 - 100

SSTEM JET 1 JET 2

ENJEKSYON TP MENTO MENTO HAVA

BASIN 400 - 550 400 - 550 10 - 12 50 - 100 10 -12

NOZUL ADED VE API 1-2 X 2-5 1-2 X 2-5 1-2 X 4-5 -

JET 3

MENTO HAVA SU

JET GROUTIN AVANTAJLARI

Klasik enjeksiyon yntemlerine gre daha hzl ve ekonomiktir. Monitr ve pskrtme azlarnn tasarmndaki esneklik sayesinde farkl geometride elemanlar imal edilebilir. Yatay, eimli ve dey duvarlar rahatlkla yaplabilmektedir. Klasik enjeksiyona gre kontrol daha kolaydr. Kimyasal adan zemine hibir zarar ve kirletici etkisi yoktur. Kullanlan ekipmann boyutlar sayesinde kapal, dar ve skk ortamlarda dahi allabilmektedir. Btn zemin cinslerinde kullanlabilmektedir. malata istenilen derinlikten balanabilir ve istenilen derinlikte son verilebilir. Vibrasyonsuz bir yntemdir.

JET GROUTIN DEZAVANTAJLARI

Yntem henz gelime aamasndadr. Teknolojisinin yeni oluu ve teorik bilgi eksiklii nedeniyle mhendislik tasarmnda yararlanlacak kurallar henz kesinlememitir. Bu nedenle, benzer koullarda yaplm olan tecrbeler ile uygulama srasnda yaplan gzlemlere dayal tasarm yaplmaktadr. Zemin iinde enjeksiyonun dalmn ve oluan geometriyi belirlemek zordur. Bu nedenle, dikkatli ve detayl gzlem ve kontrol testleri yapmay zorunlu klmaktadr.

KALTE KONTROL Jet grout kolonlarnn performanslarn etkiliyen parametreler:

Zemin/imento karmnn kalitesi Yaplm kolonun btnl ve boyu Kolonun ap Kolonun geirimsizlii Zemin/imento karmnn mukavemeti Kolonun tama gc

Enjeksiyon malzemesi zerinde yaplan deneyler :

Su : pH derecesi, klor ve organik madde oran imento : dane ap dalm Karm : birim hacim arlk, Marsh viskozitesi, priz sresi, basn mukavemeti ve szma

KALTE KONTROL
Kolon srekliliinin belirlenmesi iin Integrity Test Kolon geometrisinin belirlenmesi iin yerinde kazarak karot alma Jet grout kolonunun tama kapasitesinin belirlenmesi iin Jet Grout Kolonu Eksenel Basn ve Jet Grout Kolonu Eksenel ekme deneyleri

JG KOLONU AP KONTROLU

JG KOLONDA BOY KONTROLU Pile Integrity Test

JG KOLONUNDAN NUMUNE ALINMASI

BNA UYGULAMASI SONRASI JG KOLONUNDAN NUMUNE ALINMASI

TEK EKSENL BASIN DENEYLER

JG KOLONU EKME DENEY

JG KOLONLARINDA GRUP YKLEME DENEY

Yk (kN) 0 0 2 4 6 8 10 12 14 500 1000 1500 2000 2500 3000

Oturma (mm)

UYGULAMA ALANLARI

UYGULAMA ALANLARI GERMSZLK PERDELER

UYGULAMA ALANLARI TEMEL TAKVYES

FOUR SEASONS OTEL SIZDIRMAZLIK PERDES YAPILMASI

FOUR SEASONS OTEL SIZDIRMAZLIK ve KSA PERDES YAPILMASI

FOUR SEASONS OTEL TEMEL TAKVYES

SLAHTARAA SANTRALI SANTRAL STANBUL PROJES

SANTRAL STANBUL PROJES BNA TEMEL TAKVYES

KEDA GENEL MDRLK BNASI ZMT BNA NDEN TEMEL TAKVYES

KEDA GENEL MDRLK BNASI ZMT BNA NDEN TEMEL TAKVYES

Bina iinde alabilen kk JG delgi makinesi

TNEL MHENDSLNDE

TNEL MHENDSLNDE

EV STABLTESNDE

KAZI UKURLARINDA

TEMEL ZEMN YLETRMESNDE

DERN KARITIRMADEEP MXNG YNTEM

DERN KARITIRMA- DEEP MIXING YNTEM

Derin kartrma, zeminin imentolu maddelerle yerinde kartrlmasdr. Bu amala, ucunda palet bulunan ii bo bir burgu (auger) kullanlr. Derin kartrma ynteminin amac zeminin basn mukavemetinin (kayma mukavemeti) arttrlmas, permeabilitesinin azaltlmas veya zararl maddelere kar dayankllnn iyiletirilmesidir. Islak ve kuru yntem olmak zere iki yntem sz konusudur.

DERN KARITIRMA- DEEP MIXING YNTEM

imento, uucu kl, yksek frn crufu, kire, eitli katklar veya bunlarn kombinasyonlar balayc madde olarak kullanlmaktadr. Kullanlan balayc, zemin cinsine bal olarak iyiletirilecek zemin hacminin %20-30u kadar olmaldr. i bo auger borusu istenilen derinlie indirildikten sonra boru iinden balayc madde pompalanarak boru ucundaki paletler yardm ile zemin ile kartrlr. Kartrma enerjisi (geri ekme ve dnme hz) ve imento oran ayarlanarak iyiletirilen zeminin zellikleri belirlenir.

DERN KARITIRMA- DEEP MIXING YNTEM

Uygulama Alanlar
Kaz ukurlarnn desteklenmesi Geirimsizlik perdeleri Rhtm yaplar Tnel zeminin desteklenmesi Temel takviyesi Svlamann nlenmesi Su altndaki veya slak gevek kumlar, yumuak killer Uygulama derinlii ~30m yiletirilmi zeminde qu= 70 kPa 3.5MPa

DERN KARITIRMA- DEEP MIXING YNTEM

Kalite Kontrolu
malat ncesi kartrma metodunu, kullanlacak enerjiyi ve balayc maddeyi belirlemek zere laboratuar deneyleri Uygulama artnamesinde yer alacak hususlar: kolon ap, kolon derinlii, kolonun balama ve bitirilme zaman, santralda balaycnn kartrma sresi, balayc karmn zellikleri, enjeksiyon basnc, bir kolona baslacak toplam enjeksiyon miktar, augern zemine girite ve kta dnme hz (rpm) Arazi Deneyleri

DERN KARITIRMADEEP MXNG YNTEM

DERN KARITIRMA YNTEM KOLON RNEKLER

DERN KARITIRMA YNTEM KOLON RNEKLER

TEEKKRLER!