(Bir Hadis-Bir Yorum) LM Her kul ld hl zere dirilecektir.

(Mslim, Cennet, 83) ldkten sonra tekrar dirilmek, ahiret hayatnn en nemli devrelerinden biridir. Ebedi hayatta mutlu olmann yolu, dnyada iken Allah raz edecek bir hayat srdrmeye baldr. O hlde lmeden nce nefis muhasebesi yapmal, Allah bizi hesaba ekmeden nce biz nefsimizi hesaba ekmeliyiz. Acaba bu gn lrsek hlimiz nice olur? Allahn raz olduu bir hayat m yayoruz? Allah iin ne yapyoruz? gibi sorularla kendimizi yoklamal ve son nefesimizde iman zere lmeyi Allahtan istemeliyiz. O hlde duamz u olmaldr: Benim canm Mslman olarak al ve beni iyilere kat. (Ysuf,
12/101)

ESM- HSN el- LATF -Latif, yumuak davranan, merhametli, ltufkrAllah insanlara ummadklar yerlerden ihsanda bulunan, hak ettiklerinden fazlasn veren, itaat ettiklerinde kullarn ven, isyan ettiklerinde nimetini kesmeyen; her eyin detayn en iyi bilendir. Allah kullarna ltufkrdr. (latif) dilediini rzklandrr. O, gldr, galiptir.
(ra, 42/19)

ZL SZ

Sen karsan aradan, kalr seni yaradan. (Yunus Emre)

CENNET ve CENNET NMETLER Yce Allah inanan ve rzasna uygun iler yapan kullarna ebediyen kalacaklar Cenneti vaat etmitir. (Bakara, 2/25) Kuranda Adn, Firdevs, Mev ve Nam gibi deiik adlarla anlan Cennet bahelerinde akla hayale gelmeyen nimetlerin olduu belirtilir. (Kf, 50/35) Cennet baheleri yemyeildir. (Rahmn, 55/54) Bahelerin altndan rmaklar akar. (Rad, 13/35) Orada saraylar ve kkler vardr. (Tevbe, 9/72) Kklerin bahelerinde aalar, meyveler, rengrenk iekler bulunur. (Rahmn, 55/48) Cennette m'minler, inci ve altn sslemeli ipek elbiseler iinde (Hac, 22/23) tahtlarda otururlar, (Kehf, 18/31) glgeleri hi eksik olmayan aalarn dallar altnda, yemilere eriirler. (nsan, 76/14) Uaklar onlara erbet, (Sfft, 37/45-46) meyve ve kzarm ku eti ikram ederler. (Vka, 56/17-21) Fakat onlar bilirler ki, bu nimetlerden daha gzeli, Allahn sevgisini kazanm olmaktr. (Tevbe, 9/72) ZL SZ

ESM- HSN el- HABR - Bilen, haber veren, uzman, bilirkiiHer eyden haberdar olan, gizli ve ak hibir ey kendisinden gizli olmayan, btn srlar bilen Odur. Allah insanlarn iyi-kt, hayr-er ve ak-gizli yaptklar her eyden haberdardr. O hakmdir, habrdir
(Enm, 6/18), (Hac, 22/63)

Allah latftir, habrdir.

Cmle canl hep topraktan / Var olmuuz emir Haktan Rahmet dile sen Allah tan / Tkenmez rahmet deryas
(Ak Veysel)

MAN Szlkte birini syledii szde tasdik etmek, sylediini kabul etmek, gnl huzuru ile benimsemek, karsndakine gven vermek; emin klmak anlamlarna gelen iman; stlahta, Allahn varlna ve birliine, elisine ve onun peygamberliine, onun Allahtan getirdii dini esaslarn tmne itenlikle inanmak demektir. man, samimiyet ister. Ancak bu takdirde iki cihan saadetine ulalabilir. Allah (c.c.) yle buyuruyor: Her kim mmin olarak iyi iler yaparsa, artk o, ne zulmden ne de hakknn inenmesinden korkar. (T-h, 20/112) Peygamberimiz (s.a.s.) de bir hadiste, Allah cennetlikleri cennete, cehennemlikleri cehenneme koyacak, sonra kalbinde hardal tanesi kadar iman olan birisini cehennemden karn diyecektir. buyurmaktadr. (Buhr, man, 15; Mslim, man, 82) ZL SZ

ESM- HSN el-HALM -Sabrl, cezalandrmada acele etmeyen- Allah, halmdir, gnahkrlar hemen cezalandrmayp tevbe etmelerine frsat tanr. Eer Allah insanlar, kazandklar yznden hemen cezalandracak olsayd, yeryznde hibir canl brakmazd. Ne var ki, onlar belirli bir sreye kadar erteliyor (Ftr, 35/45).

Doruluk emanet, yalanclk hyanettir. (Hz. Ebu Bekir)

MMNLERN ZELLKLER M'min; Allaha, Onun emirlerine, hiret gnne, kitaplarna, meleklerine, peygamberlerine ve kadere iman edip itaat eden demektir. M'min, Allaha, gayba, hirete ve Onun emirlerine boyun eerek gnderdii btn vahiy mahsulne inanp Hz.Muhammed bata olmak zere gelip gemi btn peygamberleri tasdik eden (Bakara, 2/3, 285), Allah anld zaman kalbi rperen ve Onun ayetleri okunduunda iman mkemmelleen ve sadece Rabbine dayanp gvenen (Enfl, 8/2); ibadetini hu iinde yerine getiren, bo ve yararsz ilerden yz eviren, zekatn veren, iffetini koruyan, her trl arlklardan kanan, ahidlerine ve emanetlerine riayet eden (M'minun, 23/2-8) kimsedir.

ESM- HSN el-AZM -Byk, uluAllah azamet, izzet ve celal sahibi, gc ve an byk olandr. Allah, her eyden byktr. Ondan byk hibir ey yoktur. Bu byklk, cisimlerin bykl gibi deil, sfatlarnn bykldr. O, ycedir, byktr.
kara, 2/255); (Ba-

Yce Rabbinin adn tesbih et. (Vaka, 56/74) ZL SZ

Hakiki dost skntl zamanlarda, senin gurur ve izzet-i nefsini krmadan, sana yardm edendir. (Hz. Ali)

HEDYELEME Hz. Peygamber, hediyelemenin insanlar arasndaki sevgi ve dostluu gelitirdiini, cimrilik, kskanlk ve bencillik gibi kt duygular giderdiini ve rzkn geniletilmesine vesile olduunu belirterek hediyelemeyi tevik etmi (Muvatta, Hsnlhuluk, 16), hakl bir sebep olmadka verilen hediyelerin geri evrilmemesini istemitir. Kendisi de bata aile fertleri olmak zere yaknlarna, arkadalarna ve komu lke hkmdarlarna eitli hediyeler vermi, Peygamberlik grevi gerei kendisine verilen sadakalar geri evirmi, ancak temiz ve hell olduu srece hediyeleri kabul edip, hediyelere yine hediye ile karlk vermitir (Buhr, Hibe, 7). Gnmzde giderek zayflayan aile ve toplum balarnn glenmesinde hediyelemenin ayr bir katks vardr. Bu itibarla hediye alp vermenin snnet olduu bilinciyle hareket etmek, eitli mutlu olaylar vesilesiyle bu gzel gelenei yaatp gelitirmek nemlidir. Ancak, bu det ve gelenein srdrlmesi iin madd g ve imknlar da zorlanmamaldr. ZL SZ

ESM- HSN el-AFR -ok affeden, ok balayanAllah tvbe eden, af dileyen kullarn balar. nsanlarn gnahlar ne kadar ok olursa olsun O affedicidir. Balayanlarn en hayrls Odur. Allah n rahmetinden midinizi kesmeyin. phesiz Allah btn gnahlar affeder. nk O, ok balayandr, ok merhamet edendir. (Zmer,39/53)

Dmana kar cesaret gster. Korkaklk yanndakileri de korkak yapar. (Hz. Ebubekir)

HASETTEN-KISKANLIKTAN KAINMAK nsan nefsinde yaratl gerei iyi duygular olduu gibi haset, kskanlk ve agzllk gibi olumsuz duygular da bulunmaktadr. Haset, kskanmak, ekememek, bakasnda bulunan nimetlerden dolay rahatsz olup kiiden o nimetlerin gitmesini istemektir. Haset, kalpte bulunan ve insan ktlklere srkleyen en kt hastalklardan birisidir. Mslmann haset ve ekimede deil hayrda yarmas gerekmektedir. Eer insan bencillik eder bakalarnn iyi durumda olmasn istemez, tahamml edemez ise bu dnyada mutlu olmad gibi ahiretini de mahveder. Konuyla ilgili Hz. Peygamber (s.a.s.) Atein odunu yakp bitirmesi gibi haset de iyilikleri yok eder. buyurmaktadr. (Eb
Dvd, Edeb, 44; bn Mce, Zhd, 24)

ESM- HSN e-EKR - Nimet verene, iyilik yapana teekkr eden; alan dllendirenAllah, kullarn krn kabul edip sevabn kat kat fazlasyla veren, az amele ok sevap verendir.
Kim bir iyilik gzel amel (hasene) ilerse, onun iyiliini artrrz. Gerekten Allah afurdur, ekrdur. (ra, 42/23)

ZL SZ

Hakszla sapp btn insanlar seni takip edeceine, adaletle hareket edip tek bana kal, daha iyi. (Gandhi )

(Bir Hadis Bir Yorum) ALLAHIN LS Allah, sizin suretlerinize (grnnze) ve mallarnza bakmaz, ancak kalplerinize ve amellerinize bakar. (Mslim, Birr,
10)

ESM- HSN el-AL -Kudreti en byk, an en yce olanAllah, her eyden yce ve stndr. Ondan daha yce, daha stn bir varlk yoktur. Zat, gc, ilmi, rahmeti ve fiilleriyle en yce olan Odur. Gkleri ve yeri koruyup gzetmek Ona zor gelmez. O, ycedir, byktr.
(Bakara, 2/255)

maj ve grntnn en belirleyici etkenlerden biri olduu ve bunun iin byk harcamalarn yapld gnmzde, Allah Raslnn bize hatrlatt bu ly tekrar tekrar okuyup hafzamza naketmeliyiz. Grld zere Yce Allah bu lyle, nicelii deil nitelii, kabuu deil z, maddeyi deil manay, ekle indirgenmi ameli deil samimi niyeti ncelemekte ve bunu nemsemektedir. Gizli ve aikar her eyi bilen (Nahl, 16/19), kalblerin gizlediklerine vakf olan (Gfir, 40/19) Cenab- Hak katnda kalc olan, niyetlerimiz ve amellerimizdir. ZL SZ

demin demlii; akl, hay ve ilim iledir. mann kemli, ahlak gzelliidir. (Hac Bekta- Veli)

PAYLAMA BLNC Mslman, maddi ve manevi olarak sadece kendini dnen insan deildir. O, Allahn verdii nimetleri dier kardeleriyle paylamaya, ihtiya sahiplerine destek olmaya gayret eder. Mslman, yapt iyiliklerin karln sadece Allahtan umar. Onun rzasn kazanmak iin fakir-fukarann, dknlerin elinden tutup yardm eder. Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.) bir hadislerinde yle buyuruyor: Ancak iki kiiye imrenilir, bunlardan biri Allah kendisine n mal verdii ve bu mal Hak yolunda tketme iradesine sahip kld kii, dieri de Allah kendisine ilim verdii, hem n bu ilimle amel eden hem de onu bakasna reten kiidir.
(Buhr, lim, 15, Zekat, 5; Msned, II/9, 36)

ESM- HSN el-KEBR - Byk olan, miktar ok olan, erefi, celal ve izzeti, deeri, kadri, gc ve sfatlar yceAllah, her eyden ycedir. Kebir vasf, Allahn zatnn yceliini ifade ettii gibi, nimet ve cezasnn bykln, okluunu da ifade eder. Allahn bykl maddi anlamda deildir. Gerekten Allah, ycedir, byktr. (Nisa, 4/34)

Bize den paylamay, baa kakmadan, minnet ve thmet gibi incitici tavrlarda bulunmadan yapmaktr. ZL SZ

Bu Kitaptr: Her insana iin dn reten; Gkte, yerde, tende, canda bir Yaradan sezdiren.
(Mehmet Emin Yurdakul)

MM EYMEN Peygamberimizin dadsdr. Annemden sonra annem diye hrmet ve iltifat gren, hayattayken cennetle mjdelenen, fedakr bir hanmanne... Uzun yllar Peygamberimizin babas Abdullahn cariyesi olarak hizmetlerini grd. Onun vefatndan sonra da ayn evde kald. Peygamberimizin zerine titriyor ve gzn ondan ayrmyordu. Bir anne efkatiyle onu barna bast. Peygamberimiz de ona her trl hrmeti gsterdi. Devaml yardmna kotu. halife dnemini yaam gz yal, gnl sevgi, efkat ve merhamet dolu bir hanm sahabidir. Hz.Eb Bekir ve Hz.mer (r.anhm) sk sk ziyaretine giderlerdi. Ona lyk olduu hrmeti gsterirler, ihtiyalarn gidererek hizmet ederlerdi.

ESM- HSN el-HAFZ - Ezberleyen, zihninde tutan, saklayan, koruyanHafz sfatyla Allah(c.c.), gkleri ve yeri koruduu gibi, mahlkat da her trl ktlkten korur ve gzetir (Bakara, 2/255). En hayrl koruyucu Allah O merhametlilerin tr. en merhametlisidir. (Ysuf,

12/64)

ZL SZ

Alan Sensin veren Sensin klan Sensin / Ne verdinse odur dahi nemiz var / Hakikat zre anlayp bilen Sen / Ne verdinse odur dahi nemiz var (Aziz Mahmud Hdayi)

ALLAH N SEVMEK Yce Allah, Kuran- Kerimde, m'minlerde Allah sevgisinin dier sevgilerden daha kuvvetli olduunu (Bakara, 2/165); Hz. Peygamber de, Allah ve Rasln her eyden daha ok seven kimse ile; sevdiini, ancak Allah iin seven kimsenin gerek imann tadna varacan (Buhr, man, 9) bildirmitir. Buna gre bir Mslmann ncelikle Allah sevgisini kalbine yerletirmesi gerekmektedir. Nitekim Hz. Peygamber: Allah m! Senden sevgini, Seni sevenlerin sevgisini ve Senin sevgine ulatracak ameli (gzel davran) istiyorum. Senin sevgini bana nefsimden, ailemden ve souk sudan daha sevgili kl (Tirmiz, Deavt, 72) diye dua etmitir.

ESM- HSN el-MUKT -Her eye gc yeten, rzklandran ve mkfat verenAllah, kullarnn btn ihtiyacn grp gzetir. Amellerin karln veren Odur. Allah her eye gc n yeter. (Nisa, 4/85)

ZL SZ

lim ezberlenen eyler deil, kendisinden faydalanlan eylerdir.

(Ebu Hanife)

KANAAT SAHB OLMAK Kanaat; hrs ve ihtirastan uzak durmak; gc yettiince almak, bakalarnn malna gz dikmemek demektir. Kuran- Kerimin baz ayetlerinde, gkte ve yerde ne varsa emrine verilen insann mala kar ar sevgisi, hrs ve a gzll eletirilmi, bu durumun onu bencillie, haksz kazanca sevk edecei vurgulanmtr (diyt, 100/8). Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.) de birok hadisinde inananlara kanaatkr olmalarn tavsiye ederek, kanaatkrl tok gzllk ve gnl zenginlii olarak tarif etmitir. O, asl zenginliin mal okluunda deil, gnl zenginliinde olduunu vurgulayarak, bu zellie sahip olanlar vmtr (Tirmiz, Zhd, 40).

ESM- HSN el-HASB

-Hesap grc olan, hesab en ince ayrntlarna varncaya kadar bilenAllah, kullarnn btn yaptklarn, sz, fiil ve davranlarn bilen ve bunlardan hesaba ekendir. Daha nce gelip geen o peygamberler, Allah vahiyn lerini tebli eden, Allah tan korkan, baka hi kimseden korkmayan kimselerdir. Allah hesap grc olarak yeter. (Ahzab, 33/39)

ZL SZ

Mecliste arif ol, kelam dinle / El iki sylerse sen de bir syle Elinden geldike iyilik eyle / Hatra dokunup ykc olma
(Pir Sultan Abdal)

(Bir Hadis Bir Yorum) MMN ALDATMAZ Raslllah(s.a.s.) (pazar yerinde) bir yiyecek ynnn yanna vard. Elini iine daldrnca parmaklar sland. Yiyecek sahibine bu nedir?diye sordu. Adam, Yamur isabet etti ey Allah n Rasl diye cevap verdi. Hz. Peygamber (s.a.s.); nsanlarn grmesi iin bunu ste kartsan olmaz myd? dedi ve ekledi. Aldatan bizden deildir. (Mslim, man, 43) Bireysel ve toplumsal alanda her trl sz ve eyleminin hesabn Cenab- Hakka verecei bilincinde olan m'min, her zaman ve zeminde, bilerek yanl yapmamann gayreti iinde olmak zorundadr. Onun iin sevgili Peygamberimiz, pazarda gda maddesi satan kiiyi, belki de sahibinin nemli olmadn dnd bir konuda uyararak, aldatmaya yol aabilecek bir davrantan menetmi ve bunun dinle ilgisi olduuna, aldatan bizden deildir diyerek iaret etmitir. ZL SZ

ESM- HSN el-CELL -Azamet (ycelik) ve kudret sahibiAllah, en ycedir, en byktr. Onun celali (ycelii) kendindendir, bakasna muhta deildir. Ancak azamet ve ikram sahibi Rabbinin zt bki kalacaktr.
(Rahmn,55/27)

Azamet ve ikram sahibi Rabbinin ad ycedir.

(Rahmn,55/78)

Be ey bahtiyarln delilidir: Doru szllk, doru davran, doru dnce, dorularla beraberlik, ailesi iin helal kazan peinde olmak. (Hac Bekta- Vel)

KMSESZLERN KMSES OLMAK Kendisi iin istediini dier kardeleri iin de istemeyi (Buhr, man, 6) iman etmenin n art ve z olarak nitelendiren sevgili Peygamberimiz, ihtiya sahiplerini gzetmi, kimsesizlerin kimsesi olmu ve bizlere de bunu tavsiye etmitir. Ebed lemde kimsesiz kalmamak iin bu dnyada kimsesizlerin kimsesi olmak phesiz en gzel yoldur. uras kesin olarak bilinmelidir ki, kimsesi Allah olann dnyada ve ahirette baka kimseye ihtiyac olmayacaktr. Bu nedenle, huzurevleri, bakmevleri ve ocuk yuvalar gibi yerlerdeki insanlar ska hatrlamal, onlar ziyaret ederek sevindirmeli ve onlarn kimseleri olmalyz.

ESM- HSN el-KERM -Cmert, kerem sahibi, hogrl, kymetli, erefli, iyi, faydal, erdemli, bolAllah; yarattklarna nimet veren, bata bulunan, ihsan bol olandr. Allah ok kerim; deerli, erefli, hem de ok ikram sahibidir.
(Fecr, 89/15)

Sevgili Peygamberimiz (s.a.s.) de Allah, kermdir, keremi sever. buyurmulardr. (Tirmiz, Edeb, 41)

ZL SZ

lmden ne korkarsn Korkma ebed varsn

(Yunus Emre)

MEVLD KANDL Sevgili Peygamberimiz, hem ferdi, ailevi ve sosyal hayat hem de sz ve aklamalar ile insanla kyamete kadar kalc bir rehberlik ve rneklik sunmutur. Hz. Peygamberi sevmek ve onu rnek almak demek; onun, insanln huzuru ve kalc mutluluu iin yapt ary gnmze tayarak hayatmza yanstmak, davranlarmz onun rnek ahlakna, emir ve tavsiyelerine gre ekillendirebilmek demektir. Bu duygu ve dncelerle Mevlid Kandilinin btn insanla rahmet, d ve i dnyamza huzur getirmesini, Mevlid-i Nebinin toplumumuzda, Onu yakndan tanmaya, sevmeye ve Onun sevgisi etrafnda birlemeye vesile olmasn Yce Allahtan temenni eder, tm slam leminin Mevlid Kandilini tebrik ederiz. ZL SZ

ESM- HSN er- RAKB -Gzc, gzetleyen, beki, koruyucuAllah; insanlarn btn davranlarn, durumlarn, szlerini grp gzeten, bilen, kontrol eden, koruyan, hibir ey kendisine gizli kalmayandr. Allah, yarattklarnn tm hllerinden haberdardr. phesiz Allah, sizin zerinizde gzetleyicidir. (Nis,
4/1)

Sakn terk-i edebden ky- Mahbb- Hddr bu Nazargh- lhdir Makm- Mustafdr bu
(Nb)

NAMAZI ANLAMAK Namaz anlamak; onu huu ve huzur iinde klp okuduunun manasn, yapt hareketlerin anlamn kavrayarak klmaktr. Namaz klarken, nefsimizin arzu ve isteklerini hie sayp, Allahla konutuumuzun bilincinde olmalyz. Rk ve secdede onun byklk ve azameti karsnda kendi kklmz hissetmeliyiz. Namazda kyam Allahn huzurunda durmaktr. Onun verdii nimetleri dnmektir. Kul namazda balang tekbiri ile dnya ile ilgili ileri kendisine haram klp sadece saa ve sola selam vermekle bulunduu ortamdan kabileceinin uurunda olmaldr. Ayn ekilde kld bu namazn en son kld namaz olduunu dnerek bundan sonraki namaza kavuup kavuamayacan hesap etmelidir; te o zaman namaz anlalm olur. ZL SZ

ESM- HSN el-MCB

-Soruya cevap veren, ihtiyac ve istei gideren ve karlayanAllah; kullarnn dualarn kabul edip ihtiyalarn karlayan, skntlarn giderendir. Hz. Salih (a.s.), kavmine yle demitir: Ondan balanma dileyin; sonra da Ona tvbe edin. phesiz Rabbim yakndr ve dualara cevap verendir (Hd,

11/61).

Allah dayan saye sarl hikmete ram ol a Yol varsa budur bilmiyorum baka kar yol
(Mehmet Akif Ersoy)

YALILARA SAYGI Muhakkak ki, bugnn genleri, yarnn yallar olacaktr. Yallk, bu dnya hayatnn fani, insanolunun aciz, lmn muhakkak, Yce Allahn bak ve kudretinin sonsuz olduunun ak bir delilidir. Kuran- Kerimde: Kime uzun mr verirsek, onu yaratl itibariyle tersine eviririz (gcn azaltrz). Hl dnmeyecekler mi? (Ysn, 36/ 68) buyurulmaktadr. Bizlerde bir gn gelecek yalanacaz. yleyse bunu gz nne alarak genlikte, yallara, zellikle ana-babamza, dedelerimize, ninelerimize saygl davranmal, ocuklarmza ve genlerimize rnek olmalyz. Peygamber Efendimiz, Kne acmayan, byne sayg gstermeyen bizden deildir. (Tirmiz, Birr, 15; Eb Dvd, Edeb, 66) buyuruyor.

ESM- HSN eL-VS -lmi, rahmeti, kudreti ve ihsan her eyi kuatanAllahn ilmi, rahmeti, nimeti ve ihsan bol ve snrszdr. Rahmetiyle kalplerimize genilik ltfeden, her eye genilik veren Odur. Dou da bat da (btn yeryz) Allah ndr. Nereye dnerseniz Allah n yz (rahmeti, nimeti) ite oradadr. phesiz Allah, ltfu geni olandr...
(Bakara, 2/ 115)

ZL SZ

Adalet nedir? Aalara su vermek. Zulm nedir? Dikene su vermek. Adalet, nimeti yerine koymaktr; su eken her kke deil. Zulm nedir? Yersiz yere koymaktr. Bu sadece belaya kaynak olur. (Mevlna)

MUTLU BR EVLLK Gnmzde ailenin; din, kltrel ve ahlaki deerlerin yerletirilip yaatlmasnda stlendii grev ok byktr. Tabi bu da ncelikle mutlu bir evlilikten gemektedir. slam dini Mslmanlarn evlenip yuva kurmalarna byk nem verir. Mutlu bir evlilik iin evlilik bann korunmasnda elere nemli sorumluluklar ykler. Taraflar arasnda geimsizlik olduunda onlara sabr ve hogry tler. Topluma da hakemler vastasyla elerin arasn bulma grevini verir (Nisa, 4/4-6) Aile hayatndaki karlkl ilikilerde sevgi ve saygnn her zaman n planda olmasna zen gsterir. Bu itibarla mutlu bir evliliin temel art; aile fertlerinin birbirine daha sk sevgi ve muhabbet duymalardr. Birbirine saygl olan ve iyi anlaan eler, dnya nimetlerinin en ykseine ulam saylrlar. ZL SZ

ESM- HSN el-HAKM -Her ii hikmetli, her hkm isabetli olan, her eyi bilenYce Allahn her emri, her yasa hikmetli, isabetli ve bir amaca yneliktir. O, hibir eyi boa yaratmamtr, her iini bir hikmetle yapar. Hkimler hkimi, hkmedenlerin en hayrls Odur. O, mutlak g sahibidir, hkm ve hikmet sahibidir. (Lokman, 31/8-9)

Gz, akl ve kulan berrak olmasn istiyorsan sen,tamah perdelerini yrt. (Mevlna)

PEYGAMBERMZN AMCASI ABBAS b. ABDLMUTTALB (r.a.) Tam ad Ebl-Fazl el-Abbs b. Abdilmuttalib b. Him elKure el-Himdir. Peygamberimizin doumundan iki- yl nce dodu. Mekkede birlikte byd. Genliinden itibaren ticaretle megul oldu. Madd durumunun iyi olmas sebebiyle, Chiliye dneminde Kbeyi ziyarete gelen haclara su datma ve ziyafet verme hizmetlerini yrtt. Kendiliinden Mslman oldu ve Mslmanlar himaye etmek dncesiyle, Mslmanln gizledi. Hatta Mekkeli mriklerin Mslmanlarla ilgili karar ve davranlarn Hz. Peygambere ulatrmak maksadyla bilinli olarak hicret etmedi. Kle azat etmeyi seven ve zenginliiyle slamiyete deerli hizmetlerde bulunan Abbas, 88 (veya 86) yanda Medinede vefat etti. (DA, I/16-17) ZL SZ

ESM- HSN el-VEDD - ok seven, sevgiye, sevilmeye layk olan ve iyilik edene ihsan edenAllah, mmin kullarn ok seven, gzel amelleri sebebiyle onlardan raz olan, onlara ihsnda bulunan ve onlar vendir. Rabbinizden mafiret dileyin, sonra Ona tevbe edin. phesiz Rabbim rahmdir, vedddur. (Hd, 11/90), O afrdur, vedddur.
(Brc, 85/14)

lm sde bahar lkesidir bir rinde / Gnl her yerde buhurdan gibi yllarca tter, Ve serin serviler altnda yatan kabrinde / Her seher bir gl aar, her gece bir blbl ter (Yahya Kemal)

(Bir Hadis Bir Yorum) KABR ZYARET ve ADABI Kabirleri ziyaret ediniz. nk kabirleri ziyaret size ahireti hatrlatr. (bn Mce, Cenaiz, 47).
Dinimiz kabir ziyareti ile ilgili baz dzenlemeler getirmitir. Kabir ziyaretine, yzn mezara dnp selam vererek balanmaldr. (Mslim, Cenaiz, 104); Kabire kar namaz klnmamal, kabirin zerinde oturulmamal ve mezarlar inenmemelidir (Mslim, Cenaiz, 33). Kabir ziyaretinde edep d ve bo szlerden saknlmaldr (Tirmiz, Cenaiz, 46). Kabrin yannda lnn rzasn kazanmak ve yardmn elde etmek iin kurban kesilmesi haramdr. nk kurban yalnz Allah iin kesilir. Ayrca kabirler Kbe gibi tavaf edilmemeli; llerden yardm istenmemeli, bunun iin mezar talarna bez, mendil vb. eyler balanmamaldr. Zira bunun kiiye faydas olmaz. te yandan baz kabir ve trbelerin hastalklara ifal geldiine inanmak ve bunlarn ta, toprak ve aalarn kutsal saymak da slamn tevhid inanc ile badamaz.

ESM- HSN el-MECD -anl, erefli Kuranda Hd, 11/73, Kaf, 50/1, Brc, 85/15 ve 21.ayetlerde olmak zere drt yerde geen el-Mecd ismi sradan bir ycelik olmayp sadece Allaha mahsustur. Cenab- Hak bu isimle Kurana yemin etmektedir: (Bkz. Kaf, 50/ 1)

ZL SZ

Enbiya yurdu bu toprak; heda burcu bu yer; Bir ykk trbesinin stne Mevl titrer!
(Mehmet Akif Ersoy)

ALLAHIN ZT SIFATLARI 1. Vcd: Allahn varl ztnn gereidir. 2. Kdem: Varlnn balangc yoktur. 3. Beka: Varlnn sonu olmamasdr. 4. Muhlefetn lil-Havdis: Sonradan olanlara benzememesidir. 5. Vahdniyyet: Ztnda ve sfatlarnda bir ve tek olmas, ei, benzeri ve ortann bulunmamasdr. 6. Kym bi-Nefsih: Var olmak iin baka varla ihtiya duymamasdr.

ESM- HSN el-BS -lleri dirilten, yeniden hayat veren Allah; kabirlerdeki ryp dalm cesetleri bir araya getirip dirilttikten sonra maher yerine sevkedendir. phesiz ki, Allah kabirdeki kimseleri diriltecektir.
(Hacc, 22/7)

ZL SZ

Ayinesi itir kiinin lfa baklmaz ahsn grnr rtbe-i akl eserinde
(Ziya Paa)

ALLAHIN SBT SIFATLARI 1- Hayat: Yce Allah ezeli ve ebedi olarak diridir ve canldr. Her eye can verendir. 2- lim: Allah her eyi bilendir. Olmuu, olan, olaca, gelmii, gemii, gizliyi, a bilir. 3- Semi: Allah her eyi iitendir. 4- Basar: Yce Allah her eyi grendir. 5- rade: Her ey Onun dilemesi ile olur. 6- Kudret: Allah sonsuz g ve kudret sahibidir. 7- Kelam: Allahn harf ve sese ihtiya olmadan konumas demektir. Nitekim O, peygamberlerine konumu, onlara hitap etmi, emir ve yasaklar vermitir. 8- Tekvin: Allah, yaratan, varlklar rnei olmadan cat eden, var edendir. ZL SZ

ESM- HSN e-EHD -Kendisinden hibir ey gizlenemeyen, btn srlara vkf olan, her eyi gren ve her eyden haberdar olanAllah, kullarnn btn yaptklarn, btn sz ve davranlarn bilir, grr, ahit olur ve onlar denetler. Allah her eye ahittir.
(Hacc, 22/17)

Ne yanar kimse bana te-i dilden zge Ne aar kimse kapm bd- sabdan gayr
(Fuzul)

YALAN AHTLK slamn temel ilkelerinden biri de, doru ahitlik yaparak adalete yardmc olmaktr. Toplumun huzuru, insanlar arasnda adaletli olmaya ve insan haklarna sayg duymaya baldr. Dirlii, birlii ve btnl temsil eden mlk n temeli adalettir. Adaletin destek ve payandas ise doru ahitliktir. Doru ahitliin olmad yerde adalet yanlr. Hakl haksz, haksz ise hakl olur. Yce dinimiz slam, yalan ahitlii byk gnahlardan saymtr. Cenb- Allah Kuran- Kerimde yle buyurur: Ey iman edenler! Kendiniz, ana babanz ve en yaknlarnzn aleyhine de olsa Allah iin ahitlik yaparak adaleti titizlikle ayakta tutan kimseler olun. (ahitlik ettikleriniz) zengin veya fakir de olsalar (adaletten ayrlmayn). nk Allah ikisine de daha yakndr. (Nis, 4/135). ZL SZ

ESM- HSN el- HAKK - Doru, adalet ve hikmete uygun vuku bulan hkm, grev, gerekli, ahenk, uyum, var olmaAllah ulhiyeti kesin bir gerek olan, varlnda phe bulunmayan, varl, ilah ve rab oluu hak olan, var olmak iin hibir eye ihtiya duymayan, varl kendinden olan mutlak hakikattir. ...Gerekten ancak Allah apak haktr. (Nr, 24/25)

Buyruun tut Rahmann Tevhide gel tevhide

(Aziz Mahmud Hdayi)

VEDA HUTBES Peygamberimiz (s.a.s.), 632 ylnda yapt ilk ve son haccnda, yzbini akn sahabeye, rad ettii hutbe ile veda etmitir. Temel hak ve hrriyetler asndan, ok nemli olan bu hutbe, hadis kitaplarnda blmler halinde nakledilmitir. (Buhr, Veda hutbesinde; cahiliye devrine ait btn kt det ve geleneklerin ykld; rk, renk ve snf stnl reddedilerek, tm insanlarn eit olduklar; erkek ve kadnn birbirlerine kar hak ve vazifelerinin bulunduu, faizin haram klnd ve her trl kan davasnn kaldrld; herkesin can ve mal emniyetinin tecavzden korunduu veciz bir ekilde ortaya konulmutur.

ESM- HSN el-VEKL -ler kendisine havale edilen, koruyan, grp gzeten, yarattklarnn rzkna kefil olanAllah her eyin vekilidir. M'minler her iinde Allah vekil edinir ve Ona gvenirler. nk O, her eyin sahibidir. O, her eyin yaratcsdr. yle ise Ona kulluk edin. O, her eye vekil (her eyi yneten, grp gzeten)dir. (Enm, 6/102)

Hacc, 131; Mslim, Hacc, 19)

ZL SZ

Dervi olan k gerek yolunda hem sdk gerek Bar ann yank gerek can gzleri ak gerek.
(Niyazi Msr)

BR YAR N AH ETMEK Divan iirinin son dnem temsilcilerinden olan Yeniehirli Avn dnyaya gnderili maksadn zaman zaman unutan insan, bir beyitinde kendi gnl penceresinden u ekilde deerlendirir: Sanman ki taleb-i devlet ch etmee geldik Biz leme bir yr iin ah etmeye geldik. Dnyaya geliimizin gayesi, mevki ve makam peinde komak ya da mal ve mlk biriktirmek deildir. Biz leme bir sevgili iin ah etmeye geldik. Yani dnyann cezbedici hengmesinde savrulup gitmektense kendisine gnl verilen urunda gayret gstermek daha evldr. nk gnl kiinin istikametinin tayininde nirengi noktasdr. Hz. Peygamber de bir hadislerinde yle buyurmaktadr: Allah sizin suretlerinize (d grnnze) ve mallarnza bakmaz. O sizin gnllerinize ve amellerinize bakar. (Mslim, Birr, 33) ZL SZ

ESM- HSN el-KAV -ok gl ve kuvvetliAllah her eye kadirdir, Onun acizlii asla sz konusu deildir. Onun gcnn yetmedii hibir ey yoktur. Varlklarn en gls Allahtr. phesiz Allah kuvvetlidir, mutlak g sahibidir.
(Hadd, 57/25)

lim ilim bilmektir, ilim kendin bilmektir. Sen kendini bilmezsin, ya nice okumaktr.
(Yunus Emre)

BEDEN TEMZL (GUSL) Boy abdesti de denen Gusl; btn vcudun temiz su ile ykanmas eklinde yaplan hkm temizliktir. Kuran- Kerimde, eer cnp iseniz, iyice temizlenin (ykann) buyurulmaktadr. (Nis, 4/43; Mide, 5/6). Gusletmek isteyen kimse nce besmele ekerek niyet eder. Ellerini ykar, vcudunda bir necaset var ise onu temizler, avret yerlerini ykar. Sonra sa eli ile defa azna su vererek iyice alkar, daha sonra defa burnuna su ekerek temizler ve namaz abdesti gibi abdest alr. Sonra da, hi kuru yer kalmamasna dikkat ederek btn vcudunu ykar. Nihayet ayaklarn ykayarak gusln tamamlar.

ESM- HSN el-METN -ok gl, ok salamYce Allahn her eye gc yeter. Onun acizlii, ylmas, gevemesi asla sz konusu deildir. Onun gcne ve yapt ilere hibir varln gc yetmez. phesiz Allah rzk verendir, gldr, ok kuvvetlidir. (Zriyt, 51/58)

ZL SZ

lm bize ne uzak, bize ne yakn lm lmszl tattk bize ne yapsn lm.

(Erdem Bayazt)

AHDE VEFA Ahde vefa; z ve sz bir olmak, verdii szde durmaktr. nsanlar karlkl olarak birbirlerinden sadakat ve gven bekler. Beklentiler sonu vermedii zaman da byk hayal krklklar ve zntler ba gsterir. Gnmzde, genellikle verilen szlerin yerine getirilmediine, antlamalara uyulmadna maalesef hepimiz ahit olmaktayz. Birbirine gveni kalmam insanlardan oluan toplumlarda her gn kavga ve iddet, sinir ve stres giderek artmaktadr. Kuran- Kerimde Allah Tela: ..verdiiniz sz yerine getirin. nk verilen sz sorumluluu gerektirir. (sr, 17/34) buyurmaktadr. Mslman insan szne ve zne gvenilen, sorumluluunun bilincinde olan, ahde vefa gsterendir. ZL SZ

ESM- HSN el- VEL -Dost, grp gzeten, seven, yardm eden, destek verenAllah; m'min ve slih kullarnn dostudur,onlar gzetip koruyan ve onlara ilerinde yardmc olandr. Allah, iman edenlerin dostudur. Onlar karanlklardan aydnla karr.
(Bakara, 2/257)

Elde bulunan sanat, sahibini fakirlik ve ihtiyatan kurtarr.

(Ebu Hanife)

AHMET YESEV XI. yzyln ikinci yarsnda Trkistanda dnyaya gelen Ahmet Yesevnin doum tarihi tam olarak bilinmemektedir. Vefat ise milad 1166 ylna tesadf eder. Tekke iirinin kurucusu olarak, Yunus Emre gibi dhilere ilham kayna olmutur. Kurduu Yesevilik tarikat, Melmilik ve Bayramilik gibi tarikatlarn temeli olmutur. Fikirleri, asrlar boyunca Trklerin hayatnda etkili olmutur. Halkn anlamas maksadyla iirlerini sanat kaygsndan uzak tutmutur. Tasavvuf yoluyla toplumu irad etmeyi gaye edinmitir. O yle demektedir: Kfir bile olsa incitme! nk kalb krmak Allah incitmektir.

ESM- HSN el-HAMD -vgye oka layk olanBtn varlklar en mkemmel ekilde yaratan, varlk lemini dzenleyen ve bu dzeni devam ettiren Yce Allah, vgye en ok layk olandr. phesiz Allah, her bakmdan snrsz zengin olandr, vlmeye layk olandr. (Lokmn, 31/26)

ZL SZ

O demdeki perdeler kalkar, perdeler iner, Azraile ho geldin diyebilmekte hner.

(Necip Fazl Ksakrek)

ABDULLAH b. ABBAS (r.a.) bn Abbas (r.a.) diye de mehur olan Abdullah hicretten yl kadar nce Mekkede dnyaya gelmitir. Hz. Peygamber (s.a.s.)in amcasnn oludur. Hz.Peygamber (s.a.s.)'e olan sevgisi, ball ve samimi hizmetleri sebebiyle takdirini kazanm ve Allahm Ona Kitab ret ve dinde mtehasss/uzman kl! (Buhr, lim, 17) eklindeki duasna mazhar olmutur. ok hadis rivayet eden sahblerden olup fkh, tefsir ve hadiste otoritedir. Mmtaz bir kiilie sahip olan Abdullah b. Abbas siyas ve sosyal olaylar karsnda ilm otoritesini ve siyas itidalini daima muhafaza etmitir. Hayat boyunca Mslmanlarn birlik ve beraberliini savunmu ve yetmi yalarnda iken Tifte vefat etmitir. ZL SZ

ESM- HSN el-MUHS

-nsanlarn inanlarn, sz, fiil ve davranlarn, olup biten her eyin miktarn bilen ve bunlar koruyanYce Allah insanlarn btn yaptklarn, sylediklerini grr ve bilir. Kyamet gnnde bunlar ortaya kartp sorgulayacak ve insanlara yaptklarnn karln verecek olan Odur.

Allah onlar ilmiyle kuatm ve tek tek saymtr. Onlarn her biri kyamet gn Ona tek bana gelecektir. (Meryem, 19/94-95)

Neylesin lm herkesin banda / Uyudun uyanamadn olacak Kim bilir nerde, nasl, ka yanda / Bir namazlk saltanatn olacak. Taht misli o musalla tanda (Cahit Stk Taranc)